Page 1
แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
โดย
นายณฏฐวฒน องคศรบญ
วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต
สาขาวชาพฒนศกษา
ภาควชาพนฐานทางการศกษา
บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร
ปการศกษา 2556
ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 2
แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
โดย
นายณฏฐวฒน องคศรบญ
วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต
สาขาวชาพฒนศกษา
ภาควชาพนฐานทางการศกษา
บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร
ปการศกษา 2556
ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 3
GUIDELINES TO DEVELOP TEXTILE PRODUCTS FOR SUPPORTING CAPACITY
TO COMPETITION OF OTOP ENTREPRENEUR IN CHIANGMAI PROVINCE
By
Mr. Nuttawat Angkasiribul
A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree
Master of Education Program in Development Education
Department of Education Foundations
Graduate School, Silpakorn University
Academic Year 2013
Copyright of Graduate School, Silpakorn University
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 4
บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “แนวทางการพฒนา
ผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา
“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม” เสนอโดย นายณฏฐวฒน องคศรบญ เปนสวนหนงของ
การศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนศกษา
……...........................................................
(ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)
คณบดบณฑตวทยาลย
วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........
อาจารยทปรกษาวทยานพนธ
1. อาจารย ดร.ลยง วระนาวน
2. ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ
3. ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม
คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ
.................................................... ประธานกรรมการ
(รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย)
............/......................../..............
.................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ
(รองศาสตราจารย พนตารวจเอก ดร.นพรจ ศกดศร) (อาจารย ดร.ลยง วระนาวน)
............/......................../.............. ............/......................../..............
.................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ
(ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ) (ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม)
............/......................../.............. ............/......................../..............
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 5
ง
52260306 : สาขาวชาพฒนศกษา
คาสาคญ : แนวทางการพฒนา , กลมหตถกรรมผา , หนงตาบล หนงผลตภณฑ
ณฏฐวฒน องคศรบญ : แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ. ดร. ลยง
วระนาวน , ผศ.ดร. ธรศกด อนอารมยเลศ , ผศ. ดร. ไชยยศ ไพวทยศรธรรม. 108 หนา.
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษา 1) ระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
2) ศกษาปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 3) ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล
หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ตวอยางสาหรบการวจยเชงปรมาณ จานวน 196 คน เครองมอทใชในการวจยเปน
แบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ (frequency) คารอยละ (percentage) คาเฉลย ( x )
สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรป และตวอยางสาหรบการวจยเชงคณภาพ
จานวน 9 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสมภาษณ การวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT
Analysis) และการสนทนากลมยอย
ผลการวจยพบวา
1. ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม อยในระดบมาก
2. ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม อยในระดบมาก
3. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม
ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร สงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล
หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอยละ 79.30
4. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสรปตองไดการสนบสนนจาก ภาครฐ เอกชน
องคการปกครองสวนทองถน และกลมหตถกรรมผา โดยการสนบสนน เรยงตามลาดบความสาคญดงน ตลาดสาหรบ
จาหนายสนคา เงนทน รปแบบลวดลาย ความร วสด อปกรณ และเทคโนโลย
ภาควชาพนฐานทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร
ลายมอชอนกศกษา......................................................... ปการศกษา 2556
ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1........................................2........................................3....................................
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 6
ฉ
52260306 : MAJOR: DEVELOPMENT EDUCATION
KEYWORD: GUIDELINES TO DEVELOP , ENTREPRENEUR , OTOP
NUTTAWAT ANGKASIRIBUL: GUIDELINES TO DEVELOP TEXTILE PRODUCTS FOR
SUPPORTING CAPACITY TO COMPETITION OF OTOP ENTREPRENEUR IN CHIANGMAI PRORINCE.
THESIS ADVISOR: LUYONG VEERANAVIN, Ph.D. , ASST. PROF. THIRASAK UNAROMLERT, Ph.D. AND
ASST. PROF. CHAIYOS PAIWITHAYASIRITHAM, Ed.D. 108 pp.
The purposes of the research are : 1) the factors that affect product development cloth. To strengthen
competitiveness. The results of product development and cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises
group cloth "One Tambon One Product" Mai 2) study the factors that affect the outcome of product development
cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth "One Tambon One Product" Mai 3) study how
products cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth "One Tambon One Product" Chiang
Mai. 196 samples for quantitative research and qualitative research, for example, 9 of the instruments used in this
study was a questionnaire and an interview. The statistics used in data analysis including frequency, percentage,
mean, standard deviation analysis of strengths, weaknesses, opportunities and threats (SWOT Analysis) and group
discussion. Data were analyzed using program computer.
The resulte were:
1. Factors affecting product development cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group
cloth "One Tambon One Product" Mai overall level. Considering the high level found in every aspect.
2. Outcome of product development cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth
"One Tambon One Product" Mai overall level. Considering the high level found in every aspect.
3. Factors Affecting the Development of cloth. Management. The involvement. Leadership of the group.
Learning local wisdom. And resources. Affect the outcome of product development cloth. To strengthen the
competitiveness of enterprises group cloth "One Tambon One Product" Chiang Mai. It can predict the outcome of
product development cloth 79.30 percent.
4. Approach to product development cloth. To strengthen the competitiveness of enterprises group cloth
"One Tambon One Product" Chiang Mai. Conclusion must be supported by the private sector, local administration
organizations. And cloth. Favorably In order of importance as follows. Markets for products, capital equipment,
knowledge of design patterns and technology.
Department of Education Foundation Graduate School, Silapakorn University
Student’s signature.......................................... Academic Year 2013
Thesis Advisors’ signature 1.............................................2...............................................3...........................................
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 7
ซ
กตตกรรมประกาศ
วทยานพนธฉบบนสาเรจไดดวยความกรณาจาก อาจารย ดร.ลยง วระนาวน อาจารยทปรกษา
วทยานพนธทไดกรณาใหความชวยเหลอ แนะนา แกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความเอาใจใสอยางด
ตลอดจน รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย ประธาน ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ
กรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม กรรมการสอบวทยานพนธ
และรองศาสตราจารย พนตารวจเอก ดร.นพรจ ศกดศร ผทรงคณวฒ ทไดใหคาแนะนาและตรวจแกไข
วทยานพนธใหถกตองสมบรณยงขน ผวจย ขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน และ
ขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาพนฐานทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทาน
ทประสทธประสาทวชาความรและประสบการณตาง ๆ เสมอมา
ขอขอบพระคณเพอนนกศกษาสาขาวชาพฒนศกษา พ เพอน นอง ทคอยเปนกาลงใจ ตลอดจน
ครอบครวองคศรบญ ทสนบสนนใหความชวยเหลอจนวทยานพนธฉบบนเสรจสมบรณดวยด
คณประโยชนและคณงามความดอนเนองมาจากวทยานพนธฉบบนขอมอบแดบดา มารดา
คณครอาจารย ผประสทธประสาทวชาความรและผมพระคณทกทาน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 8
ฌ
สารบญ
หนา
บทคดยอภาษาไทย....................................................................................................................... ง
บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................................. ฉ
กตตกรรมประกาศ........................................................................................................................ ซ
สารบญตาราง............................................................................................................................... ฎ
บทท
1 บทนา................................................................................................................................. 1
ความเปนมาและความสาคญของปญหา......................................................................... 1
วตถประสงคของการวจย................................................................................................ 9
ขอบเขตการวจย.............................................................................................................. 9
คานยามศพทเฉพาะ........................................................................................................ 11
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ............................................................................................. 11
2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ.......................................................................................... 12
แนวคดหนงตาบล หนงผลตภณฑ.................................................................................. 12
แนวคดเกยวกบภมปญญาทองถน................................................................................... 19
แนวคดเกยวกบวสาหกจชมชน....................................................................................... 24
แนวคดเกยวกบการบรหารจดการองคกรชมชน............................................................. 29
แนวคดเกยวกบเศรษฐกจชมชน...................................................................................... 31
แนวคดการพฒนาผลตภณฑ........................................................................................... 33
แนวคดการแขงขนทางธรกจ.......................................................................................... 34
ขอมลและบรบทจงหวดเชยงใหม................................................................................... 37
งานวจยทเกยวของ.......................................................................................................... 42
กรอบแนวคดในการวจย................................................................................................. 50
3 วธดาเนนการวจย............................................................................................................... 51
ขนตอนการดาเนนการวจย............................................................................................. 51
ประชากรและกลมตวอยาง............................................................................................. 51
ตวแปรทศกษา............................................................................................................... 52
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 9
ญ
บทท หนา
เครองมอทใชในการวจย............................................................................................... 53
การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ...................................................................... 54
การเกบรวบรวมขอมล................................................................................................... 55
การวเคราะหขอมล........................................................................................................ 56
4 ผลการวเคราะหขอมล.............................................................................................................. 58
ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม........................................ 59
ตอนท 2 ผลการศกษาระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา
“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม................................................................ 61
ตอนท 3 ผลการศกษาระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม.......................................................................................... 68
ตอนท 4 ปจจยทสงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม........................................................................................... 75
ตอนท 5 แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน
การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม.............................................................................................................. 78
5 สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ..................................................... 82
สรปผลการวจย.............................................................................................................. 82
การอภปรายผล............................................................................................................... 83
ขอเสนอแนะ.................................................................................................................. 85
ขอเสนอแนะทวไป......................................................................................................... 85
ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป.......................................................................... 86
รายการอางอง............................................................................................................................ 95
ภาคผนวก
ภาคผนวก ก รายชอผทรงคณวฒ........................................................................................ 90
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 10
ฎ
บทท หนา
ภาคผนวก ข ดชนชวดความสอดคลองของเครองมอเพอการวจย...................................... 92
ภาคผนวก ค เครองมอเพอการวจย..................................................................................... 98
ประวตผวจย............................................................................................................................. 108
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 11
ฎ
สารบญตาราง
ตารางท หนา
1 จานวน และรอยละ ปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม..........................................60
2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม.....62
3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานการบรหารจดการ............................................................................................63
4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานการมสวนรวม.............................................................................................. ...64
5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานภาวะผนาของกลม...........................................................................................65
6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานการเรยนรภมปญญาทองถน............................................................................66
7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”จงหวดเชยงใหม ดานทรพยากร...67
8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานวเคราะหจดแขงจดออน โอกาสและอปสรรค.............................................. ...68
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 12
ฏ
ตารางท หนา
9 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม.....69
10 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ.............................................................70
11 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ........................................................71
12 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด................................................72
13 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานศกยภาพ
แรงงานและทรพยากรมนษย..................................................................................73
14 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความพรอม
ตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน.........................................74
15 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการสรางทม
และการทางานเปนทม...........................................................................................75
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 13
ฐ
ตารางท หนา
16 คาสมประสทธสหสมพนธของปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผากบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา
“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม.......................................................76
17 การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนของปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ
กลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม..........................77
18 จานวนขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา...................................................79
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 14
บทท 1
บทนา
ความเปนมาและความสาคญของปญหา
ประเทศไทยมระบบเศรษฐกจแบบเปด (Open Economy) มาโดยตลอดสอดคลองกบ
กระแสการเปลยนแปลง จากวกฤตการณทางเศรษฐกจทตอเนองมาตงแตกลางป 2540 เปนตนมา
เปนหวงเวลาทประเทศชาตกาลงเผชญปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ และประชาชนทกระดบประสบ
ปญหาตางๆ ปญหาหนงทประชาชนระดบรากหญาซงเปนคนกลมใหญของประเทศถกรมเรา คอ
ปญหาความยากจน รฐบาลจงไดประกาศสงครามกบความยากจน ตงแตป พ.ศ.2544 เพอให
ประชาชนของประเทศมงานทา สรางรายไดเพม สรางความเขมแขงแกชมชน สงเสรมภมปญญา
ของทองถนและการพฒนาทรพยากรมนษย จงไดมการจดใหมโครงการ "หนงตาบลหนง
ผลตภณฑ" โดยมหลกการ พนฐาน 3 ประการ คอ ภมปญญาทองถนสสากล (Local Yet Global)
พงตนเองและคดอยางสรางสรรค (Self-Reliance-Creativity) และการสรางทรพยากรมนษย
(Human Resource Development) เพอใหแตละชมชนไดใชภมปญญาทองถน ในการพฒนาสนคา
โดยรฐพรอมทจะเขาชวยเหลอในดานความรสมยใหม และการบรหารจดการ (Knowledge
Management) เพอเชอมโยงสนคาจากชมชนสตลาดทงในประเทศ และตางประเทศดวยระบบ
รานคา เครอขายและอนเตอรเนต เพอสงเสรมและสนบสนนกระบวนการพฒนาทองถน สราง
ชมชนใหเขมแขงพงตนเองได ใหประชาชนมสวนรวมในการสรางรายไดดวยการนาทรพยากร ภม
ปญญาในทองถนมาพฒนาเปนผลตภณฑและบรการทมคณภาพ มจดเดนและมลคาเพม เปนท
ตองการของตลาด ทงในและตางประเทศ โดยผลตภณฑไมไดหมายถงตวสนคาเพยงอยางเดยวแต
เปนกระบวนการทางความคดรวมถงการบรการ การดแล การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอม การรกษาภมปญญาไทย การทองเทยว ศลปวฒนธรรม ประเพณ การตอยอดภมปญญา
ทองถน การแลกเปลยนเรยนร เพอใหกลายเปนผลตภณฑทมคณภาพ มจดเดนจดขายทรจกกน
แพรหลายไปทวประเทศและทวโลก
โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ จงเปนนโยบายหลกของรฐบาลในการเพมอาชพและ
รายไดใหกบชมชนในระดบรากหญา ซงประกอบไปดวยผรบผดชอบทงในสวนของกระทรวง
ทบวง กรม และฝายสนบสนนทเปนภาคเอกชน และถอเปนรปแบบของการกระจายรายไดสชมชน
ทดทสดรปแบบหนง สวนการบรหารจดการ และสนบสนนการปฏบตงาน ประกอบดวยกจกรรม
สนบสนนการกระจายสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑ ซงกาหนดใหเหมาะสมกบความตองการของ
1
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 15
2
ตลาดในแตละระดบ และบรณาการแผนการประสานงาน เพอใหเกดระบบเชอมโยงการผลต การ
ถายทอดเทคโนโลย การออกแบบ การเงน จนกระทงถงระบบการตลาดซงเปนความสาคญทจะ
ผลกดนใหโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ สามารถสรางรายไดใหกบประชาชนไดอยางย งยน
จงมความจาเปนจะตองศกษาวจยและพฒนาวสาหกจชมชนในดานการผลต บรรจภณฑ การบรหาร
จดการ และระบบการเชอมโยงทางธรกจ เพอสนบสนนการกระจายสนคาผลตภณฑในโครงการ
หนงตาบล หนงผลตภณฑ ใหเหมาะสมกบความตองการของตลาดในแตละระดบ และสามารถ
รองรบรปแบบการพฒนาโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑใหมประสทธภาพเปนไปตามนโยบาย
ของรฐบาลไดในระยะตอไป
จากขอมลการจดทะเบยนวสาหกจชมชนของสานกงานเลขานการคณะกรรมการสงเสรม
วสาหกจชมชน (สลคช.) ในป 2551 (30 ตลาคม 2551) มวสาหกจชมชนทวประเทศจานวน 57,845
แหง และมสมาชกจานวน 967,464 ราย ตอมาในป 2554 (18 กมภาพนธ 2554) มจานวนวสาหกจ
ชมชนเพมขนเปน 70,003 แหง (สานกเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน, 2554)
แสดงใหเหนวาวสาหกจชมชนเปนธรกจชมชนทไดรบความสนใจจากชมชนทองถน
จากรายงานการวจยของกรมสงเสรมการเกษตร พบวาวสาหกจชมชนประสบปญหา
1) ดานผนาและสมาชกวสาหกจชมชนทมลกษณะขาดการทบทวนตนเองและเรยนรทนในชมชน
ขาดการบรหารจดการความร นาภมปญญาทองถนมาตอยอดพฒนา 2) ดานการบรหารจดการ ขาด
ทกษะในการบรหารจดการองคกร การผลตและการตลาด มกทาตามกระแส กจกรรมททาไม
สอดคลองกบความตองการของตลาด สนคามคณภาพและปรมาณไมสมาเสมอ ไมมการควบคม
มาตรฐานตอเนอง ขาดตลาดในการจาหนายสนคาทแนนอน 3) ดานการเสรมหนนการสงเสรม
วสาหกจชมชนมกเปนสตรสาเรจ ไมคานงถงความเหมาะสมและความตองการของพนท (สกญญา
อธปอนนต และคณะ, 2550 : 21-23) ซงสอดคลองกบการศกษาของวฒชาต สนทรสมย (2550 : 47-
48) วาวสาหกจชมชนสวนใหญประกอบธรกจในแบบเดมๆ ผลตบนพนฐาน ปจจยการผลตและ
ความชานาญทตนมอย ผลตภณฑของวสาหกจชมชนสวนใหญเปนผลตภณฑอาหารพนบานและ
ของทระลก มผลตภณฑบางสวนทมรปแบบซาๆกน ไมมความหลากหลายของผลตภณฑ ขาดความ
เขาใจในกระแสนยมหรอพฤตกรรมของผซอในตลาด ทาใหแบบผลตภณฑไมตรงกบความ
ตองการของตลาด ขาดความรและทกษะในการพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑ การทาวจยและ
นวตกรรมผลตภณฑใหมๆ ออกสตลาดมนอยมาก
จงเหนไดวาปญหาสาคญของวสาหกจชมชนคอ การผลตทไมตรงตามความตองการของ
ตลาด อนเนองจากผประกอบการวสาหกจชมชนขาดความรในเรองดงกลาว อกทงไมรวธการนาทน
ภมปญญาและทนตางๆ ในชมชนมาพฒนาผลตภณฑของตนเอง ซงนนคอการสรางมลคาเพมของ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 16
3
สนคาโดยใชเอกลกษณไทยหรอภมปญญาทองถนของสนคาของไทยยงมนอยและมเฉพาะผผลตใน
วงจากด ขาดการออกแบบและการมยหอหรอแบรนดทเปนของไทย เนองจากสนคาของไทยสวน
ใหญเปนลกษณะการรบจางผลตหรอผลตสนคาทมมลคาไมสงนก จงสะทอนใหเหนวาประเทศไทย
ยงขาดการออกแบบและการสรางแบรนดทเปนของไทยโดยตรง ดงนนในการสรางมลคาเพมใหกบ
สนคาไทยใหมากขนจงจาเปนตองพฒนาการออกแบบและการมยหอของไทยใหกาวหนาตอไป
และในปจจบนยงตองรบจางผลตโดยใชแบรนดตางประเทศ (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการ
เศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2550: 10-11) ในฐานะทประเทศไทยเปนประเทศทรารวยทาง
วฒนธรรมและพรอมดวยบคลากรทมพรสวรรครอบดาน เราจาเปนตองแสวงหาวธการทจะ
เชอมโยงศกยภาพเหลานเขาดวยกน เพอแปรสนทรพยทางวฒนธรรมใหกลายเปนคณคาทาง
เศรษฐกจและการพฒนาทย งยนตอไป แสดงใหเหนวาผประกอบการวสาหกจชมชนบางสวนยงขาด
ความคดสรางสรรคในการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑชมชนและการสรางนวตกรรม
ดงน นจงควรมการสงเสรมทกษะความสามารถของผประกอบการวสาหกจชมชนให
ไดรบการสงเสรมความรดานความคดสรางสรรค เพอใหพวกเขาสามารถประยกตใชภมปญญา
ทองถนในการสรางเพมมลคาใหกบผลตภณฑชมชนเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค
กลมเปาหมาย รวมทงการพฒนาความสามารถในการแขงขนอนเปนการพฒนาวสาหกจชมชนซง
สงผลตอเศรษฐกจชมชนทเขมแขงและยงยน ทาใหพวกเขาสามารถพฒนาไปสการเปน
ผประกอบการในระดบทสงขน และนาพาประเทศไทยไปสเศรษฐกจสรางสรรคทย งยนไดจรง
การดาเนนงานเชงยทธศาสตรในการเชอมโยงจากทองถนสสากลในการพฒนา คณภาพ
มาตรฐานผลตภณฑ OTOP ไปสตลาดทงในประเทศและตางประเทศ กระทรวงมหาดไทยจงได
กาหนดให “ การสงเสรมอาชพผลตสนคา OTOP ” เปนนโยบายเรงดวนทสาคญ เพอสรางอาชพ
และรายไดใหกบประชาชนในชมชนทองถน โดยมอบหมายใหกรมการพฒนาชมชน สงเสรมและ
พฒนาเศรษฐกจชมชนใหเขมแขงอยางย งยนเปนรากฐานเศรษฐกจ ของประเทศ ซงเรมจากการ
รวมกลมของประชาชนระดบฐานรากในการจดการทรพยากรทมอย ในทองถนใหเปนผลตภณฑ
และบรการทมคณภาพไดมาตรฐาน มเอกลกษณเฉพาะทองถนซงเปนแนวทางหนงในการสรางพลง
การพงตนเอง และชวยเหลอกนของชมชน เพอแกไขปญหาการประกอบอาชพทงในระดบบคคล
ระดบครวเรอน ระดบกลม ชมชน หมบาน ตาบล ตลอดจนเครอขายกลมอาชพตางๆใหม
ความสามารถในการบรหารจดการ ตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สามารถพฒนา ตอยอด
ไปถงระดบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ตอไป
0ภาพรวมหตถกรรมผาและผลตภณฑผาจงหวดเชยงใหม0 ตลาดหตถกรรมในภาคเหนอสวน
ใหญเปนการจาหนายในรปของผลตภณฑประเภทเสอผาสาเรจรป ของทระลกจากผาหรอผลตภณฑ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 17
4
จากผา ผประกอบการหตถกรรมอาจจะตองเผชญการแขงขนกบคแขงทสาคญโดยเฉพาะจน ม
ตนทนตาและคาจางแรงงานทถกกวาไทยมากสวนอนเดย มพนฐานความเปนวฒนธรรมทสามารถ
นามาเปนจดขายใหกบตลาดตางประเทศได รวมถงความละเอยด ความประณตของงานนอกจาก
จากนประเทศทใหมนาจบตามองสาหรบตลาดคแขงขน หตถกรรมผา คอ ประเทศปากสถาน หรอ
อฟกานสถาน เปนตน ซงคแขงขนดงกลาวจะมวตถดบพนฐานทเปนผาฝายของประเทศ ซงอาจจะ
กระทบตอผประกอบการไทยได ดงนนเพอความไมประมาทไทยจงตองเรงหามาตรการอน ๆ เพอ
รองรบกบการแขงขนไมวาจะเปนการพฒนาคณภาพของสนคาใหสงขนหรอการเรงกระจายการ
สงออกสนคาไปยงตลาดใหม ๆ ทงนเพอลดความเสยงจากการพงพาตลาดใดตลาดหนงมากเกนไป
หตถกรรมจงหวดเชยงใหม ผประกอบการยงมองวาหตถกรรมในจงหวดเชยงใหมยงม
ความไดเปรยบคแขงขนตางประเทศ เนองจากความชานาญ ทกษะทางดานการผลต การใชความ
ประณต ละเอยดออน การยอมส ฟอกสตาง ๆ ราคาทจาหนายอยในตลาดระดบปานกลาง รวมถง
วฒนธรรมความเปนลานนา ทผสมผสานกบการผลต และการออกแบบทเปนเอกลกษณ ซงผผลต
เชยงใหมถอวามความโดดเดนกวาอยางมาก สวนดานแรงงานกยงถอวามราคาไมแพง หากเทยบกบ
ทกษะ ฝมอของแรงงาน แตขอเสยเปรยบของหตถกรรมผาเชยงใหม ทไมสามารถแขงขนกบตลาด
เชน จน อนเดยได นาจะเปนในการกาลงการผลตทมจากด เพราะงานหตถกรรมผาเนนความ
ละเอยด ประณตเปนสาคญจงตองใชเวลาในการทาผลตคอนขางมาก ดงนนในการรบคาสงซอของ
ลกคาจงมจานวนคอนขางจากด ผประกอบการจงตองมการบรหารจดการเพอใหสามารถแขงขนใน
ตลาดโลกใหได การสงขายหตถกรรมผาทอเชยงใหมตลาดในประเทศนน มทงรปแบบทขายใน
ตลาดทองถน และขายในตลาดตางจงหวด ตลาดทองถนในเชยงใหม ไดแก ตลาดวโรรส (กาด
หลวง) ไนทบารซา ถนนคนเดน ตลาดตางจงหวด ไดแก จงหวดกรงเทพมหานคร อบลราชธาน
อดรธานสราษฏรธาน เปนตน รปแบบการจาหนายในตลาดตางจงหวดจะมพอคาคนกลางไปรบถง
ชมชนท ผลตผาทอมอหรอบางกลมตองจดสงสนคาใหลกคา ซงขนอยกบขอตกลงการซอขายแลว
นาไปขายตามหางสรรพสนคาหรอตามสถาน ททองเทยวตาง ๆ เพอใหลกคาสามารถซอหาได
โดยงาย เปนการเขาถงลกคาโดยตรงอกรปแบบททา คอ สงสนคาทผลตใหกบผประกอบการ และ
ผประกอบการจะทาการตดตราสนคาของบรษทเอง (OEM: Original Equipment Manufacturer)
สวนใหญรปแบบดงกลาวจะเปนในตลาดกรงเทพมหานคร สาหรบรปแบบการจาหนายสนคา
หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมในตลาดตางประเทศ ผประกอบการสวนใหญจะเปนผผลตสนคา
ใหกบคคาตางประเทศ จากนนจะทาการสงออกสนคาไปยงกลมคคา เพอใหคคาทาการตดตราสนคา
(Brand Name) ของบรษทเอง หรอเรยกวา เปนการทาการคารปแบบ OEM (Original Equipment
Manufacturer)
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 18
5
ประวตเรองราวความเปนมาของผาและผลตภณฑผาจงหวดเชยงใหม ผาทอ เปนหตถกรรม
พนบานทสบทอดกนมาอยางแพรหลายจากรนสรน และมอยท วทกภาคของประเทศไทยไมวาจะ
เปนภาคกลาง ภาคใต ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ ซงในอดตการทอผา สวนใหญจะทา
การผลตเพอการใชสอยภายในครวเรอน และหากเหลอจากการใชสอยกนาไปขาย ซงแตกตางจาก
ปจจบนการทอผาสวนใหญเปนการผลตเพอการขาย เปนอาชพสรางรายไดใหกบครอบครว หรอ
ชมชน ซงผาทอหรอผลตภณฑผาในแตละทองถนจะมความแตกตางกน ขนอยปบสภาพภมศาสตร
รปแบบลวดลาย เอกลกษณ วตถดบ วฒนธรรม ประเพณ ทสบทอดมาจากตนกาเนด สาหรบจงหวด
เชยงใหม ถอเปนแหลงทมชอเสยงในดานฝมอการทอผาเมองเหนอทสาคญแหลงหนง โดยแหลงทอ
ผาพนเมองทสาคญไดแก อ.เมอง อ.สนกาแพง อ.สนทราย อ.ดอยสะเกด อ.จอมทอง อ.แมรม อ.ฮอด
และ อ.แมแจม สาหรบจงหวดเชยงใหม ผาหรอผลตภณฑผาสวนใหญจะเปนผาพน ไมมลวดลาย
หรออาจเปนลายงาย ๆ เชน ลายตาราง สวนการทอผาทมลวดลายสวยงามสวนใหญเปนลายเฉพาะ
ของกลมคน เชน ลายน าไหล ของไทลอ ซนลวะ ซนยาง เปนตนทาใหผาทอของเชยงใหมม
หลากหลาย จนยากทจะกาหนดวาผาแบบใด ลายอยางไรเปนเอกลกษณทแทจรงของเชยงใหม
ปจจบนผาทอของเชยงใหมทเปนทนยมมอยหลายแหง คอ ตนจกแมแจมผาทอ บานไรไผงาม และ
ผาไหมสนกาแพง เปนตน
ผลตภณฑผาทอจงหวดเชยงใหม 1) ผาซนตนจก แมแจม : เปนผาซนตนจกททอมอและทา
กนมาตงแตสมยโบราณมลายโบราณเชน ลายละกอนหลวงขนเชยงแสน และลายประยกต เปน
ผาถงทม 3 สวน คอสวนหวซนคอสวนบนสดจะเปนสขาวหรอแดง สวนตวซนอยตรงกลางและ
สวนตนซนทมลายจกซงเปนลายโบราณ บนพนส แดงเปนลวดลายทประณตสวยงาม 2) ผาทอ
กะเหรยง (ผาทอกเอว) ดอยเตา : ผาฝายทอกเอวยอมสธรรมชาตงานฝมอกะเหรยงทสบทอด
วฒนธรรมการยอม สธรรมชาตบนเสนฝายและทอเปนผนหนาแคบ ดวยเทคนคการทอทใช "กเอว"
โดยใชฝายโยงเสาหรอรวบานกบเอวของผทอ ผนผาของชาวกะเหรยงจะมลวดลายทงดงามเปน
เอกลกษณ 3) ผาทอยอมสธรรมชาตตดเยบมอ แมแจม และฮอด : จากผาทอยอมสธรรมชาตทผลต
ขนเอง ไดมการตดเยบเปนเสอ ผา เครองนงหมดวยเทคนคการเยบมอแบบพนบาน ทสวยงามและม
ความเรยบงายนาสวมใส 4) ผาทอยอมสมะเกลอและผาทอฝายปนมอ ฮอด : ดวยภมปญญาการผลต
สงทอพนบานทสบทอดกนมายาวนาน ของชาวบานในเขตอาเภอฮอดมการผลตเสนดายฝายดวย
การปนดวยมอและการยอม สมะเกลอทใหสโทนน าตาลถงดาทาใหสามารถสรางสรรคผนผาท
งดงามดวยส สรร และเสนใยทงดงาม 5) ผลตภณฑแปรรปผาฝายยอมสธรรมชาต หางดง สน
กาแพง : ผผลตสงทอททาการผลตสงทอพนบานทสวยงามมองเหนความสาคญในการ เพมมลคา
และรปแบบจงไดประสานการทางานรวมกนกบชางตดเยบเสอผาในชมชนทมฝมอ ทาใหเกดการ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 19
6
แปรรปผลตภณฑผาทอยอมสธรรมชาตเปนผลตภณฑตางๆ เชน กระเปาเสอผา และเครองนงหม
หลากหลายชนด ทสวยงามเหมาะสาหรบการใชงานในชวตประจาวน และ6) ผากญชงเขยนเทยน
มง ดอยปย ชาวมงไดสบทอดวธการผลตเสนใยจากตนกญชง หรอ มาง เพอถกทอเปนเครองนงหม
และเครองใชในงานประเพณวฒนธรรมมาจากบรรพบรษผาเขยนเทยนมง เปนผาทอทผลตดวยมอ
ทกขนตอนนบตงแตผลตเสนใยทอเปนผนผา บรรจงเขยนลวดลายเอกลกษณโบราณของชาวมงลง
บนผนผาแลวจงยอมดวยสครามจากตนหอม เปนผาทมลวดลายงดงามสามารถใชงานไดทงการ
ประดบตกแตงในบานเรอนจน ถงตดเยบเปนเครองนงหม
ดวยเหตนขาพเจาในฐานะนกศกษาสาขาวชาพฒนศกษาซงมการนาเอาการศกษาไปพฒนา
ทกดาน จงมความสนใจทจะทาวจยเกยวกบ แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลม “หนงตาบลหนงผลตภณฑ” จงหวด
เชยงใหม
คาถามการวจย
1. ระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน
การแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม อยใน
ระดบใด
2. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน
การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ม
ปจจยใดบาง
3. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม เปนอยางไร
วตถประสงคของการวจย
1. ศกษาระดบปจจย ทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เ พอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 20
7
2. ศกษาปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม
3. ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ขอบเขตการวจย
การวจยครงนเปนการศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม ซงมขอบเขตการวจยดงน
ประชากรและกลมตวอยาง
1) ขอมลเชงปรมาณ ไดแก
1.1 ประชากร (Population) ไดแก กลมหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมทงหมด 384 กลม
1.2 กลมตวอยาง (Sampling) ไดแก ผประกอบการหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 196
กลม ไดมาโดยตารางกาหนดขนาดของกลมตวอยางของเครซและมอรแกน (Krejcie and Morgan,
1970: 608-609)
2) ขอมลเชงคณภาพ ผใหขอมลสาคญ (Key informants) จานวน 9 คน ประกอบดวย
2.1 ประธานกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน
2.2 กรรมการกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 4 คน
2.3 สมาชกกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน
2.4 พฒนากรจงหวดของจงหวดเชยงใหม 1 คน
ตวแปรทศกษา
ตวแปรตน คอ ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย
1. ดานการบรหารจดการ
2. ดานการมสวนรวม
3. ดานภาวะผนาของกลม
4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน
5. ดานทรพยากร
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 21
8
ตวแปรตาม คอ ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย
1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ
2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ
3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด
4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน
6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม
นยามศพทเฉพาะ
หตถกรรมผา หมายถง เครองใชทสรางขนดวยมอเปนหลกใชเปนสงของสนองความ
เชอถอทางดานประเพณ ใชเพอความสวยงามสนองความสขทางจตใจและเปนเครองมอในการ
ประกอบอาชพ ซงเกดจากฝมอชางเพยงคนเดยวหรอมากกวาหนงคนโดยนาวตถดบทมอยตาม
ธรรมชาตมาประดษฐเปนเครองมอเครองใช เพอประโยชนใชสอยในชวตประจาวน งานหตถกรรม
จะมการพฒนารปแบบไปตามการพฒนาฝมอของชาง ทสงสมประสบการณ และสบทอดความร
ความชานาญ จากรนหนงไปสอกรนหนง ซงตองใชระยะเวลาและทกษะ สงผลใหงานหตถกรรมม
ความงามและมคณคาทางศลปะ งานหตถกรรมจงกลายเปนงานศลปหตถกรรม ซงมความสมพนธ
เกยวเนองกนจนไมอาจแยกออกจากกนได
หนงตาบล หนงผลตภณฑ หมายถง แนวทางประการหนง ทจะสรางความเจรญแกชมชน
ใหสามารถยกระดบฐานะความเปนอยของคนในชมชนใหดขน โดยการผลตหรอจดการทรพยากรท
มอยในทองถน ใหกลายเปนสนคาทมคณภาพ มจดเดนเปนเอกลกษณของตนเอง ทสอดคลองกบ
วฒนธรรมในแตละทองถน สามารถจาหนายในตลาดทงภายในและตางประเทศ โดยมหลกการ
พนฐาน 3 ประการ คอ การเพมขดความสามารถในการแขงขน วสาหกจชมชน และภมปญญา
ทองถน
การเสรมสรางความสามารถในการแขงขน หมายถง การเพมประสทธภาพในการใช
ประโยชนจากแรงงาน ทรพยากรทมอยเพอใหเกดตนทนทตาทสด โดยมงความแขงแกรงของกลม
ใหมความมนคง
แนวทางการพฒนา หมายถง หลกปฏบตเพอยดถอเปนแนวทางในการดาเนนชวต
กฎระเบยบ ขอบงคบ กฎหมาย ซงถอวาเปนหลกทเราจะนามาประกอบเปนแนวทางในการดาเนน
ชวตของเรา ใหเกดความเจรญ กาวหนา และมความมนคง
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 22
9
ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา หมายถง สงทมผลตอการพฒนา
ผลตภณฑหตถกรรมผาใหเกดประโยชนสงสดโดยปจจยเหลานนสงผลโดยตรงตอการพฒนากลม
ไดแก ดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลมดานการเรยนรภมปญญา
ทองถน และดานทรพยากร
ดานการบรหารจดการ หมายถง การวางแผน การกาหนดเปาหมาย การมอบหมายงาน การ
วดและประเมนผล ตลอดจนการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชกเขารวมประชม /
อบรม / สมมนา และศกษาดงาน
ดานการมสวนรวม หมายถง การมสวนรวมในการวางแผนนโยบาย กฎระเบยบ การ
ตรวจสอบ ตลอดจนการประเมนผล
ดานภาวะผนาของกลม หมายถง การมวสยทศน สามารถตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ
การมอบหมายงานไดตรงตามความสามารถของบคคล สรางความรวมมอภายในกลม และมความ
ยตธรรม
ดานการเรยนรภมปญญาทองถน หมายถง สรางเครอขายเพอแลกเปลยนความร ตลอดจน
การไดรบการสนบสนนใหมการอบรม ขอมลขาวสาร ตลอดจนวสดอปกรณ
ดานทรพยากร หมายถง การมโครงสราง ขอบเขตอานาจแตละหนาทชดเจน และมการ
บรหารงานทมประสทธภาพ
ผลของการพฒนาหตถกรรมผา หมายถง สงทเกดขนภายหลงการปฏบตปจจยตาง ๆ โดยม
ผลตอการพฒนาในดานตาง ๆ โดยการพฒนาเหลานนสงผลตอการดาเนนกจการของกลม ไดแก
ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ ดาน
ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย ดานความ
พรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน และดานการสรางทมและการทางาน
เปนทม
ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ หมายถง การออกแบบบรรจภณฑใหเปนท
นาสนใจเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ ตลอดจนการควบคมการผลตและตนทน
ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง มการนาเทคโนโลยมาใชในขนตอน
ตาง ๆ อยางเหมาะสม
ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด หมายถง มการกาหนดแผนทางการ
ตลาด และเปาหมายในการจาหนายอยางมออาชพ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 23
10
ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย หมายถง มการวางแผนกาลงพลอยางมความ
เหมาะสม มความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายแรงงานเปนอยางด ตลอดจนการบรหารคาตอบแทน
อยางสมเหตสมผล
ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน หมายถง มการ
วางแผนเชงกลยทธทางการเงนอยางรดกม มกระบวนการแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ
ดานการสรางทมและการทางานเปนทม หมายถง การทากจกรรมเปนกลมภายในองคกรทง
ดานเอกสารตาง ๆ ททาการรองขอ หรอรบการสนบสนนตองผานการเหนชอบ ตลอดจนการ
รวมกนบรหารงาน และงบประมาณอยางมประสทธภาพ
ผประกอบการหตถกรรมผา หมายถง ประธาน กรรมการ เลขานการ สมาชก ของกลม
หตถกรรมผา จงหวดเชยงใหม
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
1.ทาใหทราบถงปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม และสามารถนาไปปรบใชในการพฒนารปแบบตาง ๆ ได
2.ทาใหทราบถงผลของการพฒนาหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม ซงอาจจะเปนประโยชน
แกผทมความสนใจและความตองการศกษางานวจยทมความคลายคลงกน
3.ทาใหทราบถงจดแขงจดออน โอกาส และปญหา ของกลมหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 24
บทท 2
วรรณกรรมทเกยวของ
ในการศกษาวจยเรอง การพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน
การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา หนงตาบล หนงผลตภณฑ จงหวดเชยงใหม ผวจย
ไดทาการศกษา ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการวจย ซงประกอบดวย
ประเดนดานตางๆ ดงน
1. แนวคดหนงตาบล หนงผลตภณฑ
2. แนวคดเกยวกบภมปญญาทองถน
3. แนวคดเกยวกบวสาหกจชมชน
4. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการองคกรชมชน
5. แนวคดเกยวกบเศรษฐกจชมชน
6. แนวคดการพฒนาผลตภณฑ
7. แนวคดการแขงขนทางธรกจ
8. ขอมลกลมหตถกรรมผาในจงหวดเชยงใหม
9. การวเคราะหองคการโดยใช SWOT Analysis
10. งานวจยทเกยวของ
1. แนวคดเกยวกบโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ
1.1 ความเปนมาของโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ
โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑเกดจากการประชมรวมกนของกรมการพฒนา
ชมชน กระทรวงมหาดไทยกบผวาราชการจงหวดโออตะ ประเทศญปน ซงเปนตนแบบโครงการ
หนงหมบาน หนงผลตภณฑ (One Village One Product or OVOP) ซงถอวาประสบความสาเรจ
อยางมาก เพราะสามารถกระตน สรางพลงของชมชนและพฒนาการผลตทองถนดวยมมมองใน
ระดบสากล
หมบานโอยามาเปนตนกาเนดของหนงหมบาน หนงผลตภณฑเปนชมชนทมพนท
การเกษตรจากด ไมมอตสาหกรรมหลก ตงอยหางไกลจากเขตเมอง ซงเปนศนยกลางของจงหวด
โออตะ ซงในป 2504 ชาวบานในหมบานรวม 1,000 ครวเรอน ไดรเรมโครงการ “บวยใหมและ
11
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 25
12
เกาลด” (New Plum and Chestnut or NPC) เปนโครงการสงเสรมการเพาะปลกบวยและเกาลด ใน
รปแบบการเกษตรผสมผสานเพราะบวยและเกาลดเปนพชทเหมาะกบสภาพพนทและภมอากาศของ
หมบาน และกอใหเกดรายไดคอนขางสงแกชาวบานเพราะบวยและเกาลดใหอตราผลตอบแทนสง
กวาขาว (ซงเปนพชหลกดงเดมของทองถน) ถงรอยละ 40 และใชแรงงานนอยกวาการปลกขาว
โครงการนมพฒนาการ 3 ระยะ คอ
ระยะท 1 (2504-2507) เปนชวงแรกของการสงเสรมการปลกบวยและเกาลดแทน
การปลกขาว ซงขดกบนโยบายการเกษตรของภาครฐในขณะนนทสงเสรมใหการเกษตรกรปลกขาว
เหตทเกษตรกรไมยอมปลกขาวนนเปนเพราะขาวใหรายไดต า จงไดมาปรบแปรรปสนคาเกษตรโดย
คนหนมสาวของชมชน
ตอมาในระยะท 2 (ป 2508-2511) ผนาหมบานเกรงวาเมอชาวบานมรายไดสงขนแลวจะ
เกยจคราน จงตองจดกจกรรมใหคนหนมสาวมโอกาสไดไปดงานตางประเทศ เพอเปนการสราง
แรงจงใจใหขยนทางานแลว ยงเปนการเปดโลกทศนของชาวบาน ซงเปนการพฒนาทรพยากร
มนษยอกทางหนง
สวนระยะท 3 (ป 2512 เปนตนมา) การพฒนาหมบานเนนการปรบสภาพแวดลอมใหนา
อยอาศยและสรางสงอานวยความสะดวกตางๆ เชน ศนยวฒนธรรม ศนยขอมลชมชน เปนตน
เพอใหคนในชมชนมคณภาพชวตทดขน
หมบานโอยามานบเปนตนแบบของการพฒนาชมชนดวยคนในชมชนเองและยงเปน
การพฒนาทรพยากรมนษยใหรเรมสรางสรรค พงพาตนเองและพฒนาสงแวดลอมดวย ซงการ
พฒนาชมชนของหมบานโอยามานเปนผลใหรฐบาลยนยอมใหดาเนนนโยบายทแตกตางกนในแต
ละทองถน เพอใหสอดคลองกบความตองการของคนในชมชนเพราะคนในชมชนยอมทราบถง
ความตองการทแทจรงของตนเองไดดกวาคนภายนอก
รปแบบการพฒนาของหมบานโอยามาไดถกนาไปปรบใชเปนนโยบายการพฒนา
ของจงหวดโออตะในป พ.ศ. 2522 โดยผวาราชการจงหวด นายโมรฮโกะ ฮรามทซ (Morihiko
Hiramatsu) และแพรกระจายทวทกหมบานและเมองภายในจงหวดในป 2523 โออตะเปนจงหวด
เลก ๆ บนเกาะควช (Kyushu) ตงอยทางตอนใตของประเทศญปนใกลกบประเทศไตหวนและเกาหล
เปนเขตทประชาชนยากจนและลาหลง เนองจากโออตะมพนททาการเกษตรเพยงรอยละ 10 และม
โอกาสในการพฒนาอตสาหกรรมหลกนอยกวาจงหวดอน ทาใหประสบปญหาการอพยพยายถน
ของแรงงาน
การพฒนาผลตภณฑหนงหมบาน หนงผลตภณฑของโออตะเปนกระบวนการทม
ลกษณะเฉพาะตวและเปนการพฒนาจากภายในซงเปนกระบวนการทมรากเหงาคอ มไดเกดจาก
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 26
13
นโยบายรฐ (ทงในระดบชาตและภมภาค) แตเกดจากการรเรมและผลกดนของคนในชมชน การ
พฒนาจากภายในของหนงหมบาน หนงผลตภณฑ คอการสรางอรรถประโยชนสงสดจากทรพยากร
ในทองถนเพอปรบปรงมาตรฐานความเปนอยของคนในชมชนโดยยงคงกลนอายของสงแวดลอม
ทางธรรมชาต การวดความเจรญเตบโตของภมภาคไดถกปรบเปลยนจากการคานงถงผลตภณฑมวล
รวมประชาชาต (GNP) หรอรายไดของประชาชนในจงหวด เปนความพอใจมวลรวมประชาชาต
(GNS) หรอความพอใจของประชาชนในจงหวด
1.1 แนวคดพนฐานหรอหลกปรชญาหนงหมบาน หนงผลตภณฑ ประกอบดวย 3
ประการคอ
1.1.1 คดระดบโลกแตทาระดบทองถน หรอภมปญญาทองถนสสากล (Local to
Global) คอผลตสนคาทคงกลนสและวฒนธรรมทองถนทสามารถเขาถงรสนยมของผบรโภค
ทวประเทศและทวโลก ยงเปนสนคาทมเอกลกษณโดดเดนเฉพาะถนมากเพยงไรกจะยงมชอกอง
โลกไดเพยงนน ดงนนการผลตสนคามใชเพยงเพอสนองความตองการของชมชนเทานนแตตอง
คานงถงมาตรฐานในระดบประเทศหรอสากลดวย
1.1.2 เปนอสระ พงพาตนเอง คดอยางสรางสรรค (Self-reliance and Creativity)
กลาวคอ กจกรรมตางๆ ตองมาจากความตองการของคนในชมชนโดยตรงคอ ประชาชนในทองถน
เปนผตดสนใจวาจะพฒนาสนคาใดเขารวมโครงการ (สามารถเลอกไดมากกวา 1 ชนด) สวน
หนวยงานรฐมหนาทเพยงใหการสนบสนนเทคโนโลยและการตลาดเทานน ซงลกษณะดงกลาวน
ทาใหหนงหมบาน หนงผลตภณฑเปนมากกวาโครงการสงเสรมการผลตสนคาทมลกษณะเฉพาะ
เทานน แตยงครอบคลมถงกระบวนการฟนฟชมชนดวย
1.1.3 การพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Development) ซงเปน
เปาหมายสงสดของหนงหมบาน หนงผลตภณฑแรงขบเคลอนทแทจรงของการพฒนาภมภาค คอ
“มนษย” ซงจาเปนอยางยงทจะตองมความกลาทาทาย มวสยทศนกวางไกลจงจะสามารถเปนผนา
กระบวนการพฒนาในแตละชมชนได อนจะทาใหเศรษฐกจของภมภาคพฒนาไปไดอยางอตโนมต
และเปนธรรมชาต ดงนนคาวา “ผลตภณฑ” ไมไดหมายถง “สนคา” เทานน แตหมายถงผลตผลจาก
ความสามารถของมนษย ซงสะทอนถงการสรางทรพยากรมนษยดวย
ในชวงแรกของการพฒนาผลตภณฑหนงหมบาน หนงผลตภณฑในจงหวดโออตะ
พบวา ประชากรในโออตะมรายไดตอหวตาสดในเกาะควช และประสบปญหาการอพยพของ
ประชากร โดยเฉพาะคนรนใหม เมอหนงหมบาน หนงผลตภณฑผานการพฒนา จนกระทงตรา
สนคาโออตะ (Oita Brand) เรมเปนทรจกไปทวประเทศ ประชากรจงหวนกลบคนทองถนและม
รายไดเพมเปน 2 เทา คอ 80,000 บาทตอคนตอเดอน จากเดมทอยในระดบ 40,000 บาทตอคนตอ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 27
14
เดอน ในขณะทจานวนผลตภณฑซงขนทะเบยนภายใตโครงการหนงหมบาน หนงผลตภณฑได
เพมขนจากเดม 143 ชนดในป 2523 เปน 336 ชนด ในป 2544 และมลคาการจาหนายผลตภณฑ
เพมขนจาก 35.9 พนลานเยน เปน 141 พนลานเยน ในชวงเวลาดงกลาว
สวนหมบานโอยามาทเปนตนแบบของโออตะมผลตภณฑกวา 100 ชนด จนไดขนชอวา
หมบานรอยผลตภณฑ (One Village Hundred Product) มสนคาเกษตรขนพนฐาน เชน เหด ผก
เปนตน จนกระทงถงผลตภณฑอาหารแปรรป เชน ขนมปง ไสกรอก สมนไพร แปรรป เปนตน และ
ยงมศนยรวมสนคาทองถน “กาโนฮานา กาเทน” (Kanohana Garten) ซงขายสนคาชมชนใหกบ
นกทองเทยวและรบซอสนคาชมชนจากคนในชมชนและชมชนอนๆ ศนยรวมสนคาเปนจดททาให
เกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางผซอและผขายดวย ปจจบนรปแบบหนงหมบาน หนงผลตภณฑ
ไดแพรขยายไปกวา 3,000 ทองถนทวประเทศญปน รวมทงประเทศตางๆ ในอาเซยน ไดแก จน
ฟลปฟนส มาเลเซย อนโดนเซย ไทย กมพชา ลาว มองโกเลย และสหรฐอเมรกา แมวธการ
นาไปใชแตกตางกนไปในแตละประเทศ แตมจดประสงคของการนาไปใชคลายคลงกนคอเพอ
กระตนเศรษฐกจระดบทองถน เพมจตสานกของคนในชมชน พฒนาคณภาพของผลตภณฑทองถน
และขยายโอกาสทางการตลาดจนกระทงสามารถสงออกได (กตต ลมสกล, 2549)
บทเรยนของโออตะทมาของหนงตาบล หนงผลตภณฑ เขาคดและจดการกนโดยการ
ทาวสาหกจชมชน ไมใชทาธรกจชมชน เพราะทนนเตมไปดวยความคดสรางสรรคและมการ
ดาเนนการทง 7 องคประกอบของสงทเราเรยกวาวสาหกจชมชน ทนนเปนแหลงทองเทยวสาคญ ทา
ใหขายผลตภณฑทองถนใหนกทองเทยวไดอยางมากมาย (เสร พงศพศ, 2546 : 45)
2. สาระของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ
ป 2544 รฐบาลไดแถลงนโยบายตอรฐสภา เสนอโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ
(One Tambon One Product) โดยกาหนดนโยบาย ยทธศาสตรและแผนแมบทการดาเนนงานหนง
ตาบลหนงผลตภณฑ กาหนดมาตรฐานและหลกเกณฑการคดเลอกและขนบญชผลตภณฑดเดนของ
ตาบล รวมทงสนบสนนใหการดาเนนงานเปนไปตามนโยบาย ยทธศาสตรและแผนแมบทอยางม
ประสทธภาพ (กรมเศรษฐกจระหวางประเทศ 2548: 1) เปนโครงการกระตนธรกจประกอบการ
ทองถนโดยมเปาหมายจะสนบสนนผลตภณฑลกษณะเฉพาะทผลตและจาหนายในทองถนแตละ
ตาบล มงพฒนาศกยภาพชมชนใหแตละชมชนมสนคาทเปนเอกลกษณมตลาดรองรบ ขยายผลไปส
ธรกจทย งยนโดยกาหนดหลกการพนฐาน 3 ประการคอ 1) สนบสนนภมปญญาทองถนสสากล
2) พงพาตนเองและคดอยางสรางสรรคใหเปนเอกลกษณของชมชนทไมซ าแบบกบคนอน 3) สราง
ทรพยากรมนษย มงผลตคนทมความคดกาวไกล มความสามารถการวางแผนการตลาด ใชแนวคด
การตลาดนาการผลตใหสอดคลองกบความตองการของลกคา (เสาวณ จลรชนกร, 2547 :1) ดงนน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 28
15
โครงการนจงเปนแนวทางประการหนงทจะสรางความเจรญแกชมชนใหสามารถยกระดบ ฐานะ
ความเปนอยของคนในชมชนใหดขน โดยการผลตหรอจดการทรพยากรทมอยในทองถนให
กลายเปนสนคาทมคณภาพ มจดเดนเปนเอกลกษณของตนเองทสอดคลองกบวฒนธรรมในแตละ
ทองถน สามารถจาหนายในตลาดทงภายในและตางประเทศ (วกพเดย 2554)
3. การคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑ
คณะอนกรรมการไดกาหนดใหมการคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑ กาหนด
กรอบการคดสรรสนคาไวดงน (เสาวณ จลรชนกร และคณะ 2547: 2-3)
3.1 สามารถสงออกไดโดยมความแกรงของตราสนคา
3.2 ผลตอยางตอเนองและคณภาพคงเดม
3.3 ความมมาตรฐานโดยมคณภาพและสรางความพงพอใจแกลกคา
3.4 มประวตความเปนมาของผลตภณฑ
การคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑไทย ประกอบดวยปจจยตาง ๆ ทงในดาน
หลกเกณฑทวไปและหลกเกณฑเฉพาะกลมผลตภณฑ โดยกาหนดคะแนนรวมไว 100 คะแนน
ไดแก หลกเกณฑดานการผลตและความเขมแขงของชมชน ดานตวผลตภณฑและดานมาตรฐาน
ผลตภณฑ ซงจะนามากาหนดระดบสนคาออกเปน 5 ระดบ ตามคาคะแนนดงน
ระดบ 5 ดาว (ไดคะแนนตงแต 90 คะแนนขนไป) เปนสนคาทมคณภาพมาตรฐาน
หรอมศกยภาพในการสงออก
ระดบ 4 ดาว (ไดคะแนนระหวาง 70-89 คะแนน) เปนสนคาทมศกยภาพเปนท
ยอมรบระดบประเทศและสามารถพฒนาสสากลได
ระดบ 3 ดาว (ไดคะแนนระหวาง 50-69 คะแนน) เปนสนคาระดบกลางทสามารถ
พฒนาสระดบ 4 ดาวได
ระดบ 2 ดาว (ไดคะแนนระหวาง 30-49 คะแนน) เปนสนคาทสามารถพฒนาสระดบ
3 ดาว มการประเมนศกยภาพเปนระยะ
ระดบ 1 ดาว (ไดคะแนนตากวา 30 คะแนน) เปนสนคาทไมสามารถพฒนาสระดบ 2
ดาวได เนองจากมจดออนมากและยากตอการพฒนา
4. จดออนของโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ
กตต ลมสกล (2549: 53) กลาววา โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑมลกษณะการพฒนา
ทไมสอดคลองกบปรชญาของหนงหมบาน หนงผลตภณฑของประเทศญปน เพราะสนคาโอทอ
ปเปนการพฒนาจากภายนอกและไมไดเกดจากการคดหรอรเรมของคนในชมชน ทาใหการพฒนา
ไปผกตดกบการสนบสนนของภาครฐเปนหลกมากกวาการพงพาของคนในชมชน ทสาคญคอ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 29
16
กระบวนการดาเนนงานไมสอดคลองกบหลกปรชญาหนงหมบาน หนงผลตภณฑทง 3 ประการ
ดงน
4.1 สนคาโอทอปทเปนการนาภมปญญาจากทองถนสตลาดสากลยงไมเพยงพอ คอ
ผลตภณฑไมแตกตางและขาดเอกลกษณเฉพาะถน ขาดความคดรเรมใชวตถดบทองถนนอยหรอไม
ใชเลย ผลตภณฑขาดเรองราวเพอสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑ ขาดการตความหมายทถกตอง
ของคาวา “ภมปญญาทองถน” การพฒนาดานการออกแบบผลตภณฑยงมนอยและภมปญญาในดาน
การผลตจาเปนตองไดรบการตอยอดทางดานความร เทคโนโลยและผลตภณฑ ตองการการพฒนา
รปแบบใหเขากบสมยนยม
4.2 การพงพาตนเองและความรเรมยงมนอยมาก สวนใหญจะรอคอยการชนาและ
สนบสนนของภาครฐคอ มการจดตงกลมในชมชนเพยงรอยละ 60 และเกดจากการรเรมของภาครฐ
จานวนรอยละ 40
4.3 ขาดการพฒนาดานคนและนโยบายของสนคาโอทอปยงเนนการผลตเปนสาคญ
4.4 ผลประโยชนของสนคาโอทอปยงกระจกตวในกลมชมชนกาวหนาเทานนประกอบ
กบหนวยงานทองถน ขาดขอมลเชงลกดานศกยภาพของชมชน ทาใหไมสามารถวางแผนของแตละ
ชมชนไดอยางถกตอง
4.5 ตองเขาใจเขาถงและพฒนา ในการพฒนาผลตภณฑของชมชนตองคานงถงมาตรฐาน
ในระดบประเทศหรอสากล โดยยดมนบนพนฐานของทรพยากรทองถนและตองเขาใจดวยวา
ผลตภณฑในทศนะของหนงหมบาน หนงผลตภณฑ หมายถง ผลตภณฑทเกดจากความสามารถ
และศกยภาพของทรพยากรมนษยและการพฒนาของคนในชมชนเปนหลก ทสาคญคอตองพยายาม
ทดงความโดดเดนหรอเอกลกษณเฉพาะทองถนมาผกกบตวผลตภณฑ ซงคนในทองถนจะตอง
คนหาสงทมคณคาของทองถนและนาวฒนธรรมมาใชเพอผลตผลตภณฑทมมลคาสง เพอไมใหเกด
การผลตทซ าซอนกนเหมอนทเปนอยในขณะน
สวนดานการสนบสนนของภาครฐ ควรปรบเปลยนบทบาททเนนเทคโนโลยและ
การตลาดมากกวาสนบสนนดานเงนทน พรอมกบปรบกระบวนทศนของวสาหกจชมชนทนาไปส
การพงพาของคนในชมชน ดวยการบมเพาะเพอการสรางจตสานกและกระตนใหกลมวสาหกจ
ชมชน ตระหนกวาตนเองสามารถคดได ทาได สรางความเชอมนในตนเอง เกดความกลาคดรเรม
ความอตสาหะและยนหยดไดดวยตนเองในทสด นอกจากนควรมการแลกเปลยนเรยนรระหวาง
สนคาโอทอปกบปรชญาของหนงหมบาน หนงผลตภณฑและจดคณะไปดงานทจงหวดโออตะอยาง
ตอเนอง เพอทจะไดเขาใจปรชญาทแทจรงของหนงหมบาน หนงผลตภณฑทปจจบนกลายเปน
ตนแบบใหประเทศตาง ๆ ในเอเชยนาไปศกษาและประยกตใช
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 30
17
การพฒนาวสาหกจชมชนใหสาเรจจะตองใหความสาคญดานพฒนาคนมากกวา พฒนา
ดานสนคา จงควรมการจดฝกอบรม สมมนาจากผเชยวชาญสาขาตางๆ เพอใหคนในชมชนสามารถ
นาความรทไดไปตอยอดและพฒนารปแบบการพฒนาของชมชนแตละแหงได ขณะเดยวกนควรม
การประดษฐคดคนเครองมอหรอเครองจกรขนาดเลกสาหรบใชงานของกลมตางๆใหมากขน เพอ
ชวยเพมประสทธภาพการผลตเพราะในปจจบนกลมตางๆ ยงขาดแคลนเครองมอทเหมาะสมและ
ขาดผใหความสนใจในเรองน และภาครฐควรจดตงศนยฝกอบรมใหกบชาวบานผผลตรายยอย เพอ
เตรยมความพรอมในการรบนวตกรรมใหมๆ ขอสงเกตอกประการหนง คอ การพฒนาผลตภณฑ
ของชมชนควรมงไปทศทางทสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑ และเนนการพฒนากงกลางระหวาง
ภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมหรอมงไปสอตสาหกรรมการแปรรปผลผลตเกษตรใหมาก
ขน สวนในจงหวดทมแหลงทองเทยว ควรพฒนาควบคไปกบการพฒนา สนคาโอทอปหรอพฒนา
แหลงจาหนายสนคาทองถน เชน รานอาหาร ภตตาคาร ฯลฯ เพอเพมรายไดใหกบคนในชมชน
สาระสาคญทไดจากการศกษาโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ ทาใหทราบถงทมาของ
โครงการทไดจากตนแบบโครงการหนงหมบาน หนงผลตภณฑของจงหวดโออตะ ประเทศญปน ท
มแนวคดพนฐานคอ 1) ภมปญญาทองถนสสากล 2) เปนอสระ พงพาตนเองและคดสรางสรรค 3)
การพฒนาทรพยากรมนษย และนามาประกาศเปนนโยบายรฐบาลเมอป 2544 โดยมการดาเนนการ
มาอยางตอเนอง
แตทผานมาพบปญหาวา การนาภมปญญาจากทองถนสตลาดสากลยงไมเพยงพอ การ
พงพาตนเองและความรเรมยงมนอยมาก เพราะชมชนรอคอยการสนบสนนจากรฐเปนสวนใหญ
ขาดการพฒนาทรพยากรมนษยเนนแตการผลต ยงไมมการกระจายผลประโยชนอยางทวถง ขาดการ
วเคราะหศกยภาพของชมชนจงวางแผนไมถกตอง ชมชนขาดความเขาใจในแนวคดพนฐานของ
โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ เกดการผลตสนคาซ าๆกน ในสวนของภาครฐควรสนบสนน
ดานเทคโนโลยและการตลาด รวมทงปรบความคดของวสาหกจชมชนใหพงพาตนเอง ตองให
ความสาคญดานพฒนาคน จงควรมการจดฝกอบรม สมมนาจากผเชยวชาญสาขาตางๆ เพอใหคนใน
ชมชนสามารถนาความรทไดไปตอยอดและพฒนา ควรมงสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑ
ดงนนในการศกษาครงนจงมงพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอให
ผลตภณฑชมชนทเกดขนเปนไปตามแนวคดหนงตาบลหนงผลตภณฑทง 3 ประการ คอ 1) ภม
ปญญาทองถนสสากล 2) เปนอสระ พงพาตนเองและคดอยางสรางสรรค และ 3) การพฒนา
ทรพยากรมนษย ท งนการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑชมชนตองอาศยแนวคดเศรษฐกจ
สรางสรรคเปนทศทางในการพฒนาผลตภณฑชมชน วสาหกจชมชนและเศรษฐกจชมชน ซงเปน
เศรษฐกจระดบฐานรากและนาพาไปสการพฒนาเศรษฐกจในระดบมหภาคประเทศชาตตอไป
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 31
18
2. แนวคดเกยวกบภมปญญาทองถน
เมอกลาวถงภมปญญาทองถน นนคอการเรยนร หรอการสงสมความรจากประสบการณ
ความคด ความเชอตางๆ ทาใหภมปญญาทองถนกลายเปนปจจยสวนหนงของการดารงชวตของ
ผคน เปนสงทแสดงออกถงวฒนธรรมของชมชนนน ๆ สามารถสราง แปรรป สงประดษฐตางให
กลายเปนนวตกรรม เพอพฒนาชมชน สรางคณคาใหกบสงคม จงขอนาเสนอ ดงน
2.1 ความหมายของภมปญญาทองถน
1. ภมปญญา
คาวา ภมปญญา (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2541: 36) ตรงกบคาศพท
ภาษาองกฤษวา wisdom ซงมความหมายวา ความร ความสามารถ ความเชอความสามารถทาง
พฤตกรรม และความสามารถในการแกไขปญหาของมนษย
ปรชา อยตระกล (2541: 84) กลาววา ภมปญญาเปน เรองทสงสมกนมาตงแตอดต และ
เปนเรองของการจดการความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตแวดลอม คนกบสงเหนอ
ธรรมชาต โดยผานกระบวนการทางจารตประเพณ วถชวต การทามาหากนและพธกรรมตางๆ
เพอใหเกดความสมดลระหวางความสมพนธเหลาน เปาหมายกคอ เพอใหเกดความสขทงในสวนท
เปนชมชน หมบานและในสวนทเปนปจเจกของชาวบานเอง หากเกดปญหาทางดานความไมสมดล
กนชน กจะกอใหเกดความไมสงบสขเกดปญหาในหมบานและชมชน
2. ภมปญญาทองถน
ภมปญญาชาวบาน (Popular wisdom) เปนองคความร ความสามารถของชาวบานทสง
สมสบทอดกนมาอนเปนศกยภาพ หรอความสามารถทจะใชแกปญหาปรบตว เรยนร และมการสบ
ทอดไปสคนรนใหม หรอคอ แกนของชมชนทจรรโลงชมชนใหอยรอดจนถงปจจบน
รตนะ บวสนธ (2552: 28) ไดใหความหมายภมปญญาทองถนวา เปนกระบวนการปรบ
เปลยนแปลงการดาเนนชวตของบคคลทอยในทองถน โดยสามารถดาเนนชวตไดอยางสงบสข
สอดคลองกบสภาพสงคมทปรบปรงไปแตละยคสมย
สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544: 5) ไดใหความหมายของ ภมปญญา
ทองถนไววา องคความร ความสามารถ และทกษะของคนไทย อนเกดจากการสงสมประสบการณท
ผานกระบวนการเรยนร เลอกสรร ปรงแตง พฒนา และถายทอดสบ ตอกนมาเพอใหแกปญหาและ
พฒนาวถชวตของคนไทยใหสมดลกบสภาพแวดลอม และเหมาะสมกบยคสมย
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 32
19
สรปไดวา ภมปญญานน เกดจากรากฐานทางความคด ความเชอองคความรตาง ๆ รวมไป
ถงวฒนธรรมประเพณทเกดขนในทองถน สกระบวนการสบทอด เชอมโยงจากประสบการณการ
จากรนหนงไปสรนหนงภายในระบบสงคม มาปรบปรง ปรบใช พฒนาวถการดาเนนชวต ภายใน
สงคม หรอชมชนของตน
2.2 ลกษณะของภมปญญาทองถน
ภมปญญาไทยแบงออกเปน 2 ระดบ คอ ระดบชาต และระดบทองถนไวดงน
1. ภมปญญาระดบชาต คอ ภมปญญาทพฒนาสงคมไทยใหรอดพนจากวกฤตการณตาง ๆ
ในอดต การเสยเอกราช การสรางเสรมความวฒนาถาวร ใหกบชาตตราบจนทกวนน เชน กรณการ
กอบกเอกราชของพระนเรศวรมหาราช การปองกนตนเองไมใหตกเปนเมองขนสมยยคลา
อาณานคม เปนตน
2. ภมปญญาระดบทองถน คอ ภมปญญาระดบทองถน หรอทเราเรยกกนภมปญญาชาวบาน
เปนภมปญญาทเกดขนเฉพาะทองถน เพอแกปญหาทเกดขนในทองถนนน เปนพนความรของ
ชาวบานในการคดแกปญหาในชวตของตนเอง หรอสตปญญาอนเกดจากการเรยนร สงสมถายทอด
ประสบการณทยาวนานของผคนในทองถน ซงไดใชชวตถาวรเปนปาเขา น า ปลา ฟา นก ดน หญา
สตวปา พช แมลง และธรรมชาตรอบตว เปนองคความรทงหมดของพวกเขา แนวคด
2.3 ประเภทของภมปญญา
ภมปญญาชาวบานเปนองคความรทสะสมขนมาจากประสบการณของชวต และสงคมใน
สภาพแวดลอมทแตกตางกน และถายทอดกนมาเปนวฒนธรรม ของแตละทองถนในประเทศไทย
ซงมความหลากหลายแตไมแตกตางกนมากนก เนองจากมพนฐานเดยวกนนน คอ ความเชอ ศาสนา
และวถชวตของอาชพเกษตรกรรม ซงสรปสภาพภมปญญาชาวบานได ดงน
สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544: 6) ไดแบงประเภทของภมปญญาไทยไว
ดงน
1. ดานเกษตรกรรม ไดแก ความสามารถในการผสมผสานองคความรทกษะและเทคนค
ดานการเกษตร กบเทคโนโลยโดยการพฒนาพนฐาน คณคาด งเดม ซงคนสามารถพงตนเองใน
สภาวการณตาง ๆ ได เชน การทาเกษตรแบบผสมผสาน การแกปญหาการเกษตรดานการตลาด การ
แกปญหาดานการผลต และการรจกปรบใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบการเกษตร เปนตน
2. ดานอตสาหกรรม และหตถกรรมไดแก การรจกประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมในการ
แปรรปผลต เพอการบรโภคอยางปลอดภยประหยด และเปนธรรม อนเปนกระบวนการใหชมชน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 33
20
ทองถน สามารถพ งตนเองทางเศรษฐกจได ตลอดท งการผลต และการจาหนายผลผลตทาง
หตถกรรม เชน การรวมกลมของกลมโรงงาน ยางพารา กลมโรงส กลมหตถกรรม
3. ดานการแพทยแผนไทยไดแก ความสามารถในการจดการปองกน และรกษาสขภาพของ
คนในชมชน โดยเนนใหชมชนสามารถพงพาตนเองทางดานสขภาพ และอนามยได เชน ยาจาก
สมนไพร อนมอยหลากหลาย การนวดแผนโบราณ การดแลและรกษาสขภาพแบบพนบาน
4. ดานการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมไดแก ความสามารถเกยวกบการ
จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงการอนรกษ และพฒนาและการใชประโยชนจาก
ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางสมดล และยงยน เชน การบวชปา การสบชะตาแมนา การ
ทาแนวปะการงเทยม การอนรกษปาชายเลน การจดการปาตนนา และปาชมชน เปนตน
5. ดานการธรกจชมชน ไดแก ความสามารถในดานการสะสม และบรหารกองทน และ
สวสดการชมชน ทงทเปนเงนตรา และโภคทรพย เพอสรางความมนใจใหแกชวต ความเปนอยของ
สมาชกในกลม เชน การจดการกองทนในรปของสหกรณออมทรพย รวมถงความสามารถในการจด
สวสดการในการประกนคณภาพชวตของคนใหเกดความมนคง สงคม และวฒนธรรม โดยการตง
กองทนสวสดการ รกษาพยาบาลของชมชน และการจดระบบสวสดการชมชน
6. ดานศลปกรรม ไดแก ความสามารถในการสรางสรรคผลงานทางดานศลปะสาขา
ตางๆ เชน จตรกรรม ประตมากรรม นาฏศลป ดนตร ทศนศลป คตศลป การละเลนพนบานและ
นนทนาการ
นอกจากน วชต นนทสวรรณ (2547: 74-85) จาแนกภมปญญาชาวบานไว 3 ลกษณะ คอ
1. ภมปญญาจากการใชชวตในธรรมชาต เนอหาของภมปญญาคอการอธบาย
ปรากฏการณธรรมชาต ความสมพนธระหวางชวตกบธรรมชาต ในลกษณะของกฎเกณฑทพง
ปฏบตและขอหามทไมใหชาวบานปฏบต เชน ความเชอถอตอธรรมชาตตาง ๆ เรองของผ ททาให
เกดสภาวะสมดลของการอยรวมกนระหวางคนกบธรรมชาต
2. ภมปญญาจากประสบการณการอยรวมกน ภมปญญาแบบนมพฤตกรรมตามแบบแผน
ของสงคม มกฎเกณฑบอกวาอยางนนด อยางนไมด มระบบความสมพนธของการอยรวมกนอยาง
สนตเปนหลก มความเขาใจอนจจงของชวตเปนสงสด รปธรรมทแสดงออก คอความเชอเรองบรรพ
บรษ เชน ป ยา พธกรรมตาง ๆ เปนตน
3. ภมปญญาจากประสบการณเฉพาะดาน เชน ภมปญญาจากประสบการณการทามาหา
กนในดานตาง ๆ ภมปญญาดานการรกษาโรค เปนตน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 34
21
2.4 ลกษณะการเรยนรภมปญญา
ลกษณะการเรยนรตามธรรมชาตของมนษยนนมดงน
1. การลองผดลองถก จากประสบการณการลองผดลองถกมนษย กสะสมความรความ
เขาใจของตนไวแลวถายทอดสงตอใหลกหลานเผาพนธของตน นาน ๆ เขาสงทประพฤตปฏบตก
กลายเปนจารตธรรมเนยม หรอขอหามในวฒนธรรมของกลมคนนน ๆ ไป
2. การลงมอกระทา มนษยเรยนรดวยการลงมอกระทาจรงในสถานการณจรง สงแวดลอมท
มอยจรง เชน การปลกพช สรางบาน ตอสกบภยอนตราย การเรยนร และสะสมประสบการณตาง ๆ
ไวในสถานการณจรง ปฏบตจรงแลวสงตอไปยงรนลกหลานแบบคอยเปนคอยไป ไดกลายเปน
ธรรมเนยมหรอวถปฏบต
3. การสาธต การสงสอนดวยการเลาและการสรางองคความรไวเปนลายลกษณ การ
ถายทอดความร การเรยนรจากการทาจรงไดพฒนาการตอมาจนเปนการสงตอแดคนรนหลง ใน
รปแบบการสาธตวธการ การสงสอนดวยการบอกเลา โดยทวไปการถายทอดภมปญญาของชาวบาน
ทกภมภาคจะนยมใช สองวธน ในกรณทเปนศลปะวทยาการระดบทมความซบซอน หรอลกซงจะ
ใชวธลายลกษณ ในรปของตารา หรอผกเปนวรรณกรรมคากลอน และตานาน เปนตน การถายทอด
ทงโดยวาจา และลายลกษณหรอการสาธตไมมอะไรตายตว แตจะปรบเปลยนไปตามเหตปจจยทอย
ในการรบร ของผทเปนเจาของวฒนธรรม
4. พธกรรม การเรยนรโดยพธกรรมนกลาวโดยทางจตวทยา พธกรรมมความขลงศกดสทธ
และมอานาจโนมนาวใหคนทมสวนรวมรบเอาคณคา และแบบอยางพฤตกรรมทตองการเนนเขาไว
ในตว เปนการตอกย าความเชอ กรอบศลธรรมจรรยาของกลมชน แนวปฏบต และความคาดหวง
โดยไมตองใชการจาแนกแจกแจงเหตผล แตใชศรทธา ความขลงความศกดสทธของพธกรรมเปน
ตวสรางกระแสความเชอและพฤตกรรมทพงประสงค
5. ศาสนา ทงในดานหลกธรรมคาสอน ศล และวตรปฏบต ตลอดจนพธกรรม และกจกรรม
ทางสงคมทมวดเปนศนยกลางของชมชนในเชงการเรยนร ลวนมสงตอกย าภมปญญาทเปน
อดมการณแหงชวต ใหกรอบและบรรทดฐานความประพฤต และใหความมนคงอบอนทางจตใจ
เปนทยดเหนยวแกคนในการเผชญชวต สถาบนทางศาสนาจงมอทธพลตอการเรยนรของคนทอย
รวมกนเปนหมเหลา
6. การแลกเปลยนความรและประสบการณ ระหวางกลมคนทแตกตางกนทงในทางชาต
พนธ ถนฐาน ททากน รวมไปถงการแลกเปลยนกบคนตางวฒนธรรม ทาใหกระบวนการเรยนร
ขยายตวมความคดใหม วธการใหมเขามาผสมกลมกลนบางขดแยงบาง แตทาใหเกดการเรยนร
หลากหลายกวางขวางทงในดานสาระรปแบบและวธการ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 35
22
7. การผลตซ าทางวฒนธรรม ในการแกปญหาทงทางสงแวดลอม ทางเศรษฐกจและทาง
สงคมไดมคนพยายามเลอกเฟนเอาความเชอและธรรมเนยมปฏบตทสบทอดกนมาในสงคม
ประเพณมาผลตซ าทางวฒนธรรม ใหตองกบฐานความเชอเดม ขณะเดยวกนกแกปญหาในบรบท
ใหมไดระดบหนง การผลตซ าทางวฒนธรรม จงเปนกระบวนการเรยนรอกลกษณะหนง ทเกดขน
ตลอดเวลาในสงคมไทย
8. ครพกลกจา เปนกระบวนการเรยนรอกวธหนงทมมาแตเดม และยงมอยตอไปในทน วธ
ครพกลกจา เปนการเรยนรทานองแอบเรยน แอบเอาอยาง แอบลองทาด ตามแบบอยางทเฝาสงเกต
อยอยางเงยบ ๆ แลวรบเอามาเปนของตน เมอสามารถทาไดจรง วธนเปนวธธรรมชาตธรรมดาของ
คนในการเรยนรจากผอน วธการเรยนรนมความเปนธรรมชาตในวสยมนษย และเปนทางหาความร
ทางหนงทมประสทธภาพและเปนการสงเสรมกระบวนการเรยนรทเปนผลดอกทางหนงได
3. แนวคดเกยวกบวสาหกจชมชน
เมอกลาวถง วสาหกจชมชนนนเปนเรองททาการจดการใหมใหมแบบแผน มระบบ ม
ขนตอนมากยงขน ซงเปนระบบการดาเนนกจกรรมทมความหลากหลาย เชอมโยงเขาดวยกน เปน
การเสรมกนแบบบรณาการ เพอใหผคนพ งพาตนเอง เนนวธคดและกระบวนการเรยนรเปน
กระบวนการสรางสรรคทางเศรษฐกจและสงคม แตในสวนของธรกจชมชน มความคลายคลงกน
โดยธรกจชมชนเปนแนวทางการพฒนาชมชนใหมความเขมแขง เนนการบรหารจดการ เปนสวน
สาคญในการลดสภาวะปญหาทไมสามารถแกไขไดในระดบครอบครว เชน ปญหายาเสพตด ปญหา
โรคเอดส และปญหาตาง ๆ ฯลฯ โดยไดรบความรวมมอทงภาครฐ และภาคเอกชน ซงธรกจชมชนม
บทบาทสาคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศ
3.1 ความหมายของธรกจชมชน
ณรงค เพชรประเสรฐ (2542: 89) ไดใหความหมายของธรกจชมชนวา หมายถงกจกรรม
ทางเศรษฐกจของชมชนทตองการไดกาไร โดยมลกษณะทเปนกจกรรมทางเศรษฐกจ ของชมชน
หรอ ธรกจของชมชน จะตองเปนองคกร หรอหนวยธรกรรมทสมาชกชมชนครอบครองและ
ควบคมไดหรอกรรมสทธสวนใหญเปนของสมาชกชมชน
ปารชาต วลยเสถยร (2546: 96-98) ไดใหความหมายวา กจกรรมทบคคลหรอองคกรใน
ชมชนมสวนรวมเปนเจาของกจกรรม หรอชวยดาเนนงานบางสวนหรอทงหมด โดยประสานความ
รวมมอกบหนวยงานตางๆ มการเรยนร และการจดการรวมกน เพอดาเนนการในกจกรรมการผลต
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 36
23
การแปรรป การคา และการบรการทมงพฒนาเศรษฐกจของชมชนไดอยางสอดคลองกบสงคม
วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมชมชน กรมพฒนาธรกจการคา
สรปไดวา ธรกจชมชน คอ กจกรรมทบคคลในชมชนมสวนเปนเจาของกจกรรม โดย
ประสานความรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ มการเรยนรและการจดการรวมกน เพอดาเนนการใน
กจกรรมการผลต การแปรรป การคา และการบรการทมงพฒนาเศรษฐกจของชมชนไดอยาง
สอดคลองกบสงคม วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมของชมชน อนจะนาไปสชวต
ความเปนอยทด และการพฒนาทย งยน
3.2 ความสาคญของธรกจชมชน
ธรกจชมชนมความสาคญ และมสวนชวยในการพฒนาประเทศท งในดานเศรษฐกจ
การเมอง และสงคม แตบทบาทของธรกจชมชนในการพฒนาจะแตกตางกนไปตามประเภทของ
ธรกจนน ๆ ธรกจชมชนมความสาคญหลายประการ ดงน (สานกมาตรฐานการศกษา 2545: 14-15)
1. เปดโอกาสใหมการประกอบการธรกจชมชนเปนชองทาง และโอกาสสาหรบผทมความ
ตองการในการประกอบธรกจดวยตนเองรวมกบสมาชกคนอน ถงแมจะมฐานะเปนลกจาง ก
มสวนในการเปนเจาของประกอบการดวยเชนกน สมาชกในชมชนทมความสามารถ มความคด
รเรม มแนวความคดรเรมทสรางสรรคสามารถหาประสบการณ และพสจนความสามารถโดยเขา
รวมประกอบธรกจชมชนซงใชเงนทนนอย เนนการสรางงานในทองถนเปนสาคญ และม
ประสบการณเพมมากขนในอนาคต ธรกจชมชนขนาดเลกกสามารถจะพฒนาไปสการประกอบการ
ธรกจทมขนาดใหญตอไปได
2. กอใหเกดการจางงาน การพฒนาธรกจชมชนทาใหเกดการวาจางงานในทองถนมการ
พฒนาฝมอแรงงานอยางตอเนองพรอมกน ไปดวยแทนการทถกวาจางใหเปนแรงงานไรฝมอ ทงน
เพราะทกคนมสวนเปนเจาของกจการ จงสามารถใชกจการทมเปนเครองมอในการพฒนาฝมอ
แรงงานของตนเองตามตองการยกเวน แตจะมความพงพอใจทจะทางานในเฉพาะสวนทตนมความ
ชานาญเทานน
3. สงเสรมการพฒนาธรกจอตสาหกรรม ธรกจอตสาหกรรมขนาดใหญบางประเภท
จาเปนตองอาศยวตถดบ หรอชนสวนประกอบจากหลาย ๆ แหลง เพอนามาผลตสนคาใน
อตสาหกรรมประเภทนน ธรกจชมชนจงเปนแหลงทชวยในการผลตชนสวนประกอบเหลาน และ
นาสงใหกบธรกจขนาดใหญอกทหนง เพอผลตเปนสนคาทไดมาตรฐานตอไป โดยในระยะแรก
ธรกจชมชนไดรบประโยชนจากการฝกอบรม และทกษะทจาเปนสาหรบการผลต สวนธรกจขนาด
ใหญทมาวาจางใหรบชวงผลตตอกลดตนทน อยางไรกตามลกษณะ เชนอาจจะมประโยชนเพยงใน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 37
24
ระยะเรมตน เพราะในระยะยาวธรกจขนาดใหญ อาจจะยายฐานการผลตไปยงประเทศทคาแรงถก
กวา
4. สรางความเขมแขงใหแกชมชน ธรกจชมชนยงมจานวนเพมมากขนเทาใด จะกอใหเกด
การกระจายอานาจทางเศรษฐกจไปสกลมผประกอบการ และกลมคนเพมมากยงขนเทานน เกดการ
กระจายรายไดสชนกลมอนอยางทวถง ธรกจชนชนยงชวยลดปญหาของสงคม อตราการวางงานลด
นอยลง เพราะมการวาจางงานในธรกจชมชน ปญหาคนไมมงานทานอยลง เนองจากประชาชนม
รายไดซงสงผล ทาใหปญหาอาชญากรรมลดลงดวย ความมนคงของประเทศจะมเพมขน ประชาชน
มความเปนอยทสขสบาย มรายไดด และมงานทา
5. ลดปญหาสงคมทเปนภยคกคามประเทศชาต กลาวคอ ถาหากธรกจชมชนบรรลเปาหมาย
สมาชกในชมชนมรายไดเพมขน ชมชนมความเขมแขง ปญหาสงคมตางๆ ทมอยในขณะนไมวา
ปญหายาเสพตดในหมเยาวชน ปญหาโรคเอดส ปญหาโสเภณเดก ปญหาการมเพศสมพนธกอนวย
อนสมควร ปญหาความรนแรงในครอบครว ปญหาสงคมอนเกดจากครอบครวแตกแยก จะไดรบ
การบรรเทาพรอมกนไปดวย ชวยใหเกดเปนสงคมทมความรมเยนเปนสข
ลกษณะของธรกจชมชนจากคาจากดความ หรอความหมายของธรกจชมชน ทกลาวมา จะ
เหนวาธรกจชมชนนนเปนธรกจทใชเงนลงทนในระยะเรมตนไมมากนก หากแตเนนการสรางงาน
ในทองถนเพมมากขนเปนหลก รายไดจากการขายอาจไมจาเปน ตองสงนกในระยะเรมแรกโดยม
เปาหมายเพอใหทกคนสามารถอยไดเปนสาคญ ธรกจชมชนโดยทวไปมลกษณะสาคญดงน
3.3 ลกษณะของธรกจชมชน
สนนท นนทกจจามร (2546: 14) จากคาจากดความ หรอความหมายของธรกจชมชน ท
กลาวมา จะเหนวาธรกจชมชนนน เปนธรกจทใชเงนลงทนในระยะเรมตนไมมากนก หากแตเนน
การสรางงานในทองถนเพมมากขนเปนหลก รายไดจากการขายอาจไมจาเปน ตองสงนกในระยะ
เรมแรก โดยมเปาหมายเพอใหทกคนสามารถอยไดเปนสาคญ ธรกจชมชนโดยทวไปมลกษณะ
สาคญดงน
1. เปนธรกจขนาดเลก มความคลองตวในการบรหาร ผบรหารหรอตวแทนกลมสามารถ
ตดสนใจในธรกจไดทนทและรวดเรว เพราะการบรหารงานทไมซบซอน สามารถตดสนใจ ปรบตว
ใหเขากบสถานการณ หรอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและตลาด ตลอดการเปลยนแปลงทเกดขน
จากสมาชกของกลมไดอยางรวดเรว
2. รายไดจากยอดขายในระยะเรมตนไมมากนก ธรกจชมชนจะทาการจาหนายสนคาและ
บรการ หรอผลตสนคาในปรมาณทสามารถคมทน และไดกาไร เพอแบงใหแกสมาชกตามปกต โดย
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 38
25
คานงถงตลาดทมอยเปนสาคญ จงทาใหรายไดจากยอดขายไมมากนก แตเพยงพอทจะทาใหธรกจ
ดาเนนกจการอยไดอยางราบรน และมผลในการสรางงานใหแกสมาชก เพอชวยเสรมการดารงชพ
ใหอยได
3. ตนทนในการดาเนนกจการตาธรกจชมชนนนดาเนนงาน โดยเนนใหคนมงานทา แตใน
สภาพการทางานทเปนมตรและมความสข จงไมจาเปนตองจายคาจางมาก ในขณะเดยวกน
ตนทนจดหาอปกรณและเครองใชไปตามความจาเปนในการประกอบธรกจ แตเนนการประหยดไม
ฟ มเฟอย
4. การตดตอ และการใหบรการกบลกคาเปนไปอยางใกลชด ธรกจชมชนสวนใหญ
ดาเนนงานโดยสมาชกในชมชน ซงทาใหการตดตอสอสารกบลกคาเปนไปในลกษณะเปนกนเอง
และการเปนเพอนบาน ชวยใหทราบความตองการของลกคาโดยตรง สามารถแกไขปญหาทเกด
ขนกบลกคาไดทนทวงท
5. การเรมตนธรกจทาไดงาย ธรกจชมชนสามารถเรมตนไดงาย โดยคณะบคคลทไมใช
เครอญาต มวตถประสงคทจะทาธรกจรวมกนเพอประโยชนของกลมและชมชน การทมบคคล
จานวนหนงสนใจทาธรกจรวมกน มผลทาใหปญหาเงนทนไมเปนอปสรรค เพราะใชเงนลงทนไม
มาก ทกคนเปนสมาชก ไมมเจาของผขาดแตเพยงผเดยว แตอาจจะมตวแทนของกลมทไดรบเลอก
ใหทาหนาทบรหารจดการ หรอเปนตวแทนทไดรบการยอมรบจากสมาชก
3.4 ประเภทของธรกจชมชน
สนนท นนทกจจามร (2546: 15) กลาววา ธรกจชมชนเหมอนกบธรกจทวทมการจดแบง
ธรกจออกเปนประเภท ตามการประกอบการ 4 ประเภท ดงน
1. ธรกจการผลต หมายถง การผลตสนคา โดยการนาเอาวสด หรอสนคาบางชนดมาแปรให
เปนสนคาใหม มรปแบบใหม ธรกจชมชนทดาเนนการดานการผลต จะทาการผลตในครวเรอน ซง
อาศยวตถดบทมอยในทองถน อาทเชน เครองปนดนเผา ผลตเครองจกสาน ทอผา อตสาหกรรมจาก
ไม หรอธรกจชมชน ททาการผลตในขบวนการทตองอาศยคนงานจานวนหนง เชนการผลตวนเสน
การผลตซอวในทองถน เปนตน ธรกจชมชนททาการผลตเองอาจจะดาเนนการจาหนายสนคาทผลต
เองได หรออาจจะขายสนคาทผลตไดใหกบพอคาคนกลาง หรอตวแทนจาหนายสนคาตอไป
2. ธรกจคาปลก หมายถง กจการททาการขายสนคาใหถงมอผบรโภค ณ จดททาการขาย
สนคาทนยมจาหนายใหกบผบรโภคจะไดแก สนคาอปโภค สนคาบรโภคทกชนด ตงแตของใช
จาเปนในบาน เชน ยาสฟน สบ ผงซกฟอก หรอสนคาประเภทอาหาร ยาสามญประจาบาน จนถง
สนคาประเภทของเดกเลน เครองเขยน เปนตน ธรกจประเภทนเนนการรวมทนของสมาชก โดยม
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 39
26
วตถประสงคเพอจดหาสนคามาจาหนายในบรรดาสมาชก และผทไมไดเปนสมาชก เพอลด
คาใชจายจากการทจะตองซอจากพอคาคนกลางทกาหนดอตรากาไรไวสง
3. ธรกจคาสง หมายถง กจการทดาเนนการรบซอสนคาจากผผลตเปนจานวนครงละมากๆ
และนาสนคานนมาขายตอใหกบพอคาปลกหลาย ๆ รายตอไปธรกจคาสงนสามารถทจะทาการซอ
สนคาจากผผลตไดทกประเภท ไมวาจะเปน โรงสขาว อาหารแปรรป อาหารกระปอง เสอผา
รองเทา เครองประดบ ธรกจประเภทน อาจจะนบไดวาเปนธรกจชมชนขนาดใหญ และมความ
มนคงพอสมควรแลว
4. ธรกจบรการ หมายถง ธรกจบรการ หมายถง การรวมกลมของสมาชก เพอประกอบ
ธรกจบรการ คอ สนคาทไมสามารถจบตองได แตสามารถสรางความพงพอใจใหแกผรบบรการ
ตวอยางของธรกจบรการไดแก บรการนวดแผนไทย และอบสมนไพร บรการทองเทยวเชงอนรกษ
ทงในทางวฒนธรรม และ ธรรมชาต เปนตนความหมายของเศรษฐกจชมชน
4. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการ
ปจจยในการบรหารจดการ เพอใหบรรลตามวตถประสงคประกอบดวย
1. คน (Man) เปนทรพยากรบคคลทมความสาคญ ทจะกอใหเกดผลสาเรจของกจการ ทงใน
แงของปรมาณงานและคณภาพงาน
2. เครองจกร (Machine) เปนเครองจกรอปกรณทซอมาอยางพถพถน เพอใชปฏบตงานให
เกดประโยชนสงสดและคมคา
3. เงนทน (Money) เปนปจจยสาคญทจะหลอเลยง และเอออานวยใหกจกรรมของกลม
ดาเนนไปอยางไมตดขด
4. วสดสงของ (Material) ถอเปนปจจยทมมลคาสง เพราะวตถดบ และสงเหลานจะมการ
จดหามาใชในการดาเนนงานการผลตตลอดเวลา
ซงการบรหารจดการจะทาใหการดาเนนกจกรรม เปนไปตามเปาหมายทกาหนดไว
นอกจากนนการจดการกบสงใดสงหนง ยอมทจะตองอาศยทกษะทางการบรหารงาน หรอกจกรรม
เหลานนดวย
โรเบรต แอล แคทส (Robert L.Katz) ไดแบงทกษะทจาเปนสาหรบผบรหารไว 3 ประการ
ไดแก
1. ทกษะดานเทคนค (Technical Skill) เปนการมงใหฝายจดการมความร ความเขาใจและ
ความสามารถในการทางานทใชฝมอ หรอท Fayol กลาวไววา เรองการผลตเปนเรองของความ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 40
27
เชยวชาญเฉพาะสาขาอาชพ การจดการระดบตน จาเปนตองมความสามารถดานนมาก เพอสามารถ
เปนทปรกษา และสาธตวธการตาง ๆ ในกลมทตนรบผดชอบไดเรยนร
2. ทกษะดานมนษย (Human Skill) งานดานนจดกระทากบมนษยโดยตรง ฉะนนการทจะ
ทาใหบคคลทรวมงานอยรวมมอในการทางานจาเปนตองเขาใจ เรองความเปนมนษยเปนอยางด
เขาใจถงสาเหตตาง ๆ ทผลกดนใหแสดงพฤตกรรมในรปแบบตาง ๆ มความสามารถในการวธการ
ตาง ๆ จงใจใหสมาชกในองคกรอยากทางาน มวธการทจะโนมนาวเปลยนแปลงพฤตกรรมของ
บคคลทรวมงานใหมทศทางทพงประสงค ฉะนนทกษะดานมนษย จงเปนสงสาคญทฝายจดการทก
ระดบจาเปนตองปลกฝงและพฒนาขน เพอใหเกดความรวมมอรวมแรงรวมใจอยางดจากสมาชกใน
องคกรทตนรบผดชอบ
3. ทกษะดานความคด (Conceptual Skill) ทกษะนเกยวกบความสามารถในการมอง
องคการในภาพรวม เปนการพจารณาถงหนาทตาง ๆ ในองคกรและผลกระทบจากสงแวดลอม
ภายในและภายนอกทมตอองคกร ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคมและ
การเมอง (ธงชย สนตวงศ 2531: 12) กลาววา การบรหารจดการทดผบรหาร หรอเจาของกจการทก
คน จะตองทาหนาทจดการในระบบงาน และระบบคนใหสามารถประสานทางานรวมกนอยางม
ประสทธภาพ
4.1 ความสาคญของการบรหารจดการชมชน
การบรหารจดการชมชนมความสาคญอยางยง ตอความสาเรจของชมชนกลาวคอ ชมชนใด
มการบรหารจดการทดยอมนามา ซงความสาเรจ ปจจบนการบรหารจดการชมชนมงสจดเนนท
สาคญ 5 ประการ ไดแก (เสนห จยโต 2551: 9-11)
1. ชวยสรางชมชนสความเปนเลศ (Excellence) เปนการใหความสาคญกบการบรหาร
จดการชมชน เพอสรางความเปนเลศ หรอความเปนทหนงไมเปนสองรองใคร การบรหารจดการ
ชมชนดงกลาวจะมงสการกาหนดวสยทศน กลยทธ ภารกจหรอพนธกจ และวตถประสงคให
สอดคลองสมพนธกนอยางเปนระบบ และมงสการจดทาแผนกลยทธในระยะยาว การบรหารจดการ
ชมชนจงมลกษณะเปนพลวตทมการเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมอยตลอดเวลา
2. ชวยทาใหชมชนอยไดในยคโลกาภวฒน (globalization) มพฒนาการตดตอสอสารได
อยางรวดเรวและตนทนตา มผลทาใหเกดอคอมเมรช (e-Commerce) ซงหมายถง การทาวสาหกจ
ชมชนโดยใชสออเลกทรอนกส หรอธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส ทาใหสะดวก รวดเรว และ
ประหยดคาใชจายในการดาเนนงานมากขน มการจาแนกกลมผรบบรการตามความตองการมากขน
มการรวมกลมชมชนในลกษณะพนธมตรเครอขายมากขน และมการเปลยนแปลงเทคโนโลยท
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 41
28
รวดเรวกวาเดม ดงนน การบรหารจดการชมชนจงตองปรบตวใหสอดคลองตอโลกาภวฒน โดยใช
โลกาภวฒนมาเปนเครองมอทใชในพฒนาชมชนใหเกดการพฒนาทสมดลและยงยน ในขณะทบาง
ชมชนใชโลกาภวฒนมาเปนตวทาลาย และสรางความเสอมใหกบชมชน
3. ชวยทาใหชมชนมการพฒนาตามเปาหมายทจดกาหนดไว ถาระดบเปาหมายการพฒนา
ชมชนอยทการพฒนาเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนาเศรษฐกจฐานความร ดงนน การบรหาร
จดการชมชนจงตองคดคนหาวธการ เพอทาใหชมชนมวถชวตแบบพอเพยง รวมทงสรางภมปญญา
ทองถนและชมชนสสากล เปาหมายของการพฒนาชมชนอยทการพฒนาสงคมเขมแขงและสบสาน
ศลปวฒนธรรมไทย ดงนนการบรหารจดการชมชนจงตองคดคนหาวธการ เพอทาใหสงคมมความ
เขมแขง โดยเรมจากครอบครวเขมแขง ชมชนเขมแขง องคการเขมแขง และประเทศชาตเขมแขง
เปนตน
4. ชวยทาใหชมชนสามารถปรบเปลยนสแนวคดใหมไดรวดเรว กลาวคอ เปนการบรหาร
จดการในยคใหม (millennium management) ชมชนจงตองมการปรบตว และเปลยนแปลง
ตลอดเวลาทเรยกวา การบรหารจดการเปลยนแปลงชมชน เปนตน
5. ชวยทาใหชมชนสามารถจดการความหลากหลายของประชากร (demographic) โดย
มงเนนการบรหารความแตกตางของบคคลในชมชน ไมวาจะเปนเรอง เชอชาต สผว เพศ ชนกลม
นอย กลมผดอยโอกาส กลมคนพการ กลมคนทเปนพวกเดยวกน และกลมคนทแตกตาง การบรหาร
จดการความหลากหลายของประชากร เปนการพยายามดงศกยภาพความหลากหลาย เพออยรวมกน
แบบมความสขสมานฉนท ในขณะเดยวกนกพยายามหาทางลดปญหาอปสรรคทเกดจากความ
หลากหลายทจะเปนตวบนทอนประสทธภาพการทางาน แสดงความแตกแยกในชมชน 6
5. แนวคดเกยวกบเศรษฐกจชมชน
ณรงค เพชรประเสรฐ (2542: 88) ไดกลาวไววา เศรษฐกจชมชน หมายถง กจกรรมทาง
เศรษฐกจของชมชน อนประกอบดวยกจกรรมทางการผลต กจกรรมซอขายและการบรโภคของ
ชมชน และกจกรรมทกอใหเกดคาจาง คาเชาและกาไรของชมชน
พทยา วองสกล (2542: 6-9) ไดเสนอแนวคดของเศรษฐกจชมนไววา เศรษฐกจชมชนเปน
แนวคดทตงอยบนหลกความชวยเหลอ พงพงกนของสมาชกในชมชน ยดถอการมสวนรวมและ
สรางศกยภาพในการพฒนาตนเองของชมชน เอาชมชนเปนเปาหมายในการกระจายรายได สราง
สวสดการชมชนเปนหลกมากกวาการแบงดอกเบยจากการประกอบธรกจรวมกน จงกลาวไดวา
เศรษฐกจชมชนนน เปนระบบการจดการชวตความเปนอยของชมชน โดยเฉพาะในดานการผลต
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 42
29
การบรโภค การจดสรรแบงปนทรพยากรและรายได การจดการทรพยากร และทนชมชนให
สามารถอยไดอยางเพยงพอ พงตนเองได และเปนฐานราก สาหรบเศรษฐกจมหภาคในฐานะระบบ
เลกกบระบบใหญทสมพนธกน อยางเกอหนนและพงพาอาศยกน
5.1 ระบบเศรษฐกจชมชน
1. องคประกอบ
กจกรรมตาง ๆ ในวถชมชนลวนสมพนธแบบบรณาการโดยธรรมชาต ไมวาจะเปนการ
ทามาหากน การอยรวมกน พธกรรมและจารตประเพณ อยางไรกด เพอใหเกดความเขาใจในทศนะ
วชาการ อาจแยกออกเปนระบบยอยทสมพนธกนและเกอกลกนในระบบเศรษฐกจชมชน
เปรยบเสมอนพช สตว ดน น า แรธาต อนเปนความหลากหลายทางชวภาพ ระบบเศรษฐกจชมชน
ประกอบดวยระบบยอย คอ
1.1 ระบบทรพยากร การจดการสงแวดลอม ดน ปา น า ทนธรรมชาตของชมชน ระบบ
วถยงชพ การผลตเพอเลยงตวองและการจดการสวนเกน การเกษตรผสมผสาน หตถกรรม การคา
ขายภายในชมชน
1.2 ระบบการจดสรร และแบงปนทรพยากรและรายได ทงในระหวางสมาชกชมชน
และกบหนวยงาน บคคลภายนอก ทงของรฐหรอเอกชน
1.3 ระบบสขภาพ การดแลสขภาพตวเองในวถการกน การอย การทางาน ซงเปนทงการ
ปองกนและรกษา
1.4 ระบบทน การสะสม การออมทนทเปนเงน ผลผลต ทรพยากร เพอเปนตนทน เปน
ทนหมนเวยน และเปนฐานสวสดการ
1.5 ระบบสวสดการ การจดการใหเกดความมนคงในดานตาง ๆ วนนและวนหนา
1.6 ระบบวสาหกจชมชน การจดการกจกรรมทางเศรษฐกจ การผลต การแปรรป การ
บรโภค การตลาด อยางเปนระบบและแบบผนกพลง (synergy)
2. การจดการทรพยากรและทนชมชน (เสร พงศพศ 2548: 112-114)
ระบบเศรษฐกจชมชนเปนการจดการทรพยากรและทนชมชน ซงมลกษณะและ
เปาหมายทสาคญ 6 ประการ คอ
2.1 การผลต ตงแตการผลตขนพนฐานไปถงการแปรรป การดาเนนการเปนกลมรวมกน
เปนวสาหกจชมชน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 43
30
2.2 การบรโภค การผลตเพอตอบสนองความจาเปน และความตองการของชมชนและ
ทองถน และสงออกสวนทเหลอไปนอกชมชน ผลตและแปรรป เพอทดแทนการนาเขาจากนอก
ชมชนเทาทจะทาได
2.3 การตลาด การจดการการผลตใหเหมาะสมกบศกยภาพของชมชนและการตลาด
สามารถแยกแยะผลผลตทเหมาะสมสาหรบตลาดแตละประเภท
2.4 การลงทน เนนทการทาวสาหกจชมชน โดยการระดมทนจากสมาชกในชมชน
เพอใหเกดการมสวนรวมและเปนเจาของ
2.5 การออม การออมรปแบบตาง ๆ เพอเปนทนและสวสดการ
2.6 สวสดการ การจดการใหเกดความมนคง อยางนอยความจาเปนขนพนฐานดวยปจจย
ทเกดจากการจดการระบบเศรษฐกจ ทาใหอยไดอยางมศกดศร มโอกาสเรยนรและพฒนาตนเอง
6. แนวคดเกยวกบการพฒนาผลตภณฑ
การพฒนากลมผลตภณฑ เปนสงจาเปนอยางยงตอการขายสนคาผลตภณฑหตถกรรม
เพราะผซอมกจะไมชอบความจาเจ และการพฒนาคณภาพสนคาหตถกรรม ซงแตละชนดยอมจะม
ความแตกตางกนไปตามลกษณะเฉพาะตวของสนคานน ๆ เชน สนคาทมประโยชนทางดานการใช
สอย นอกจากจะตองมรปแบบใหม สวยงามแลวนน จะตองมความคงทนดวย สวนสนคาทเปนของ
ระลก กจะตองเนนถงวสดทใชสอยในทองถนนน ๆ เพอใหเหนถงเอกลกษณเฉพาะตว และสงท
ขาดไมได คอ ความประณต พถพถนในการผลต สวนสนคาประเภททใชในดานการตกแตง และ
เครองประดบชนดตาง ๆ นน จะตองเนนทงดานความงดงามของศลปะและรปแบบ ซงจะตอง
เปลยนแปลงไปตามยคสมยนยม นอกจากพฒนารปแบบใหมความแปลกใหมแลว สงทควรคานงถง
คอ การนาเอาเทคนคการผลตสมยใหมรวมทง เครองมอทสมยใหมเขามาชวย เพอใหผลตภณฑนน
มคณภาพด และตนทนการผลตทไมสงจนเกนไป
ธารงรตน มงเจรญ (2547: 14-15) กลาววา แนวคดการบรโภค และการผลตทเปลยนแปลง
ไป เนองจากประชาชนใหความสนใจเรอง สงแวดลอมกนมากขน ประเทศทพฒนาแลว จงใหความ
สนใจกบปญหานเปนอยางมาก โดยใหความรกบประชาชนในการเลอกซอผลตภณฑ ความตองการ
eco product สาหรบประเทศทพฒนาแลว จงมอตราสงมาก นอกจากนนภาครฐของประเทศเหลาน
ตางชวยกนผลกดนใหใช eco product โดยการเอานโยบายของรฐมาเปนตวกาหนด เชน
งบประมาณในการจดซอของรฐตองพจารณา eco product กอนเปนอนดบแรก เปนตน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 44
31
6.1 การพฒนาผลตภณฑ
ผลตภณฑ หรอ Product ซงเปนองคประกอบแรกของสวนผสมทางการตลาด (marketing
mix or 4’Ps) มการศกษาและทาความเขาใจอยางถองแทในเรองผลตภณฑ จงเปนพนฐานในการ
เรยนรทางดานวชาดานการตลาด ซงจะเปนพนฐานในการไปประยกตใชในดานการบรหารและการ
จดการทางการตลาดใหประสบความสาเรจตอไป
ผลตภณฑชมชน คอ เปนผลตภณฑจากลมอาชพในหมบาน การพฒนาผลตภณฑซงใช
วตถดบ ซงเปนทรพยากรของทองถนนน ๆ เปนการลดปญหาการอพยพยายถนฐานไปสเมองใหญ
ซงถอไดวาเปนการสรางเศรษฐกจชมชนใหเกดขน ทงยงเปนแนวคดทสอดคลองกบการพฒนา
เศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ และเปนเครองมอท
กระตนใหเกดกระบวนการเรยนรของประชาชน ทาใหเกดการพฒนาเศรษฐกจอยางตอเนอง
คาวา “ผลตภณฑ” ไมไดหมายถงตวสนคาเพยงอยางเดยวเทานน แตเปนกระบวนการทาง
ความคด รวมถง การบรหารดแลอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การรกษาภมปญญา
ไทย การทองเทยว ศลปวฒนธรรม ประเพณ การตอยอดภมปญญาทองถน และการแลกเปลยนการ
เรยนร เพอใหกลายเปนผลตภณฑทมคณภาพ มจดเดน จดขาย เปนทรจกกนอยางแพรหลายไปทว
ประเทศ และทวโลก
7. แนวคดการแขงขนทางธรกจ
7.1 แนวคดการแขงขนทางธรกจ
แนวทางในการแขงขนทางธรกจ
41) สภาพการแขงขนภายในตวธรกจนนเอง4 คอคแขงตางๆทมอยแลว เหนๆ หนากนอย
อนนกคอใครดใครอย เรยกวาทาดวยกน ขายของใหกบลกคากลมเดยวกน เชนCoke กบ Pepsi
เปนตน
2) สภาพการแขงขนจากภายนอกธรกจนน4 คอ คแขงทอาจจะกระโดดเขามารวมสงเวยน
ดวยในอนาคตการจะปองกนคแขงทจะเขามา กตองอาศยความทธรกจไดดาเนนการมากอน เชน
ผลตของจานวนมากๆ ทาใหเกด4การ ประหยดเนองจากขนาด (Economic of Scale) ทาใหม Profit
Margin ตา4 จนกระทงไมเกดการจงใจใหผอนโดดเขามาแขงขนดวยเนองจากไมคมคาความเสยง
หรออาจจะพยายามทาใหสนคามตรายหอททรงพลง มความแตกตางในสนคาอนเปนเอกลกษณ
เฉพาะซงคแขงไมสามารถทาได (มลขสทธ หรอมสทธบตรคมครอง) ลกคาไมตองการเปลยนไป
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 45
32
ซอสนคาจากผอนเนองจากม4ตนทนใน การเปลยนแปลงกระบวนการ (Switching Cost) มการ
คมครองจากรฐบาล เชน สมปทาน เปนตน
3) สภาพแรงกดดนจากคแขงทางออมหรอสนคาทดแทน จรงๆแลวกเปนธรกจทไมไดอย
ในอตสาหกรรมเดยวกน แตอตสาหกรรมนนสามารถทากาไรไดมากมาย จนเปนทชาเลองมองของ
คนอนทอยนอกระบบ วนหนงเขากอาจจะอยากกระโดดเขามามสวนรวมขายของทดแทนเพอทาเงน
บาง ผทจะอยไดจะตองมสนคาทมประสทธภาพสงกวา มลกษณะเดนกวา ทไมสามารถถกทดแทน
ไดโดยงายจากสนคาประเภทอน
4) อานาจตอรองจากผขายวตถดบใหกบธรกจ4 เชน หากมผจาหนายวตถดบชนดนนอยราย
หรอเปนของจาเปนทตองซอ ไมสามารถซอจากคนอนได หรอธรกจจะตองเสยเงนในการ
เปลยนแปลงกระบวนการหากตองการเปลยนวตถดบเมอเปนดงนแลว ผขายวตถดบกเลนตวขน
ราคาเอามากๆ หรอไมตงใจสารองวตถดบนนไวใหมเพยงพอใชในยามตองการ อาจจะเกดความ
ขาดแคลนไดงายเมอจาเปน
5) อานาจตอรองจากผซอ4 ในกรณนเชนถาผซอเปนผซอรายใหญเพยงรายเดยว หรอ
สามารถซอสนคาจากใครกไดเพราะไมไดมลกษณะเดน หรอใชไดเหมอนกนโดยไมตองแปลง
กระบวนการ (ไมม Switching Cost หรอมแตนอยมาก) หรอเปนสนคาทผซออาจจะมาผลตเองได ก
อาจจะขอตอรองราคาใหมสวนลดไดมากๆ
อานาจหรอแรงกดดนทงหาประการน หากมมากอยลอมรอบธรกจ กจะทาใหดาเนนงาน
ไดอยางลาบาก ตองคอยจดการหลบหลกเลยงใหเกดปญหานอยทสด รกษาลกคาไวใหไดมากทสด
พอรเตอรกไดคดตอไปถงความไดเปรยบในการแขงขนทางธรกจ เขาไดเขยนหนงสออก
เรองหนงเกยวกบความไดเปรยบในเชงแขงขน ชอวา Competitive Advantage ซงไดกลาวหลกการ
ไววา หากตองการใหธรกจสามารถแขงขนไดแลวจะตองใสใจในสง 3 อยางตอไปน
1) สรางความแตกตาง (Differentiation) คอ สนคาหรอบรการทธรกจผลตขนมานน จะตอง
มความแตกตางทอาจจะไมสามารถหาไดจากสนคาทวไปของผอนหรอมการเพมศกยภาพหรอ
ประสทธภาพของผลตภณฑ จนทาใหสามารถตงราคาขายทแพงกวาคแขงได
2) การมตนทนการผลตทตา (Cost Leadership) หากธรกจมตนทนทตาแลว กยอมจะดารง
อยในตลาดการแขงขนไดแมวาจะม Profit Margin ทต า ซงลกษณะเชนนจะทาใหคแขงอนไมอยาก
ทจะเขามาแขงขนดวย เพราะวาไมคมกบความเสยงในการอยรอดเพอตลาดแขงขน ธรกจทมตนทน
การผลตตาเองแตอยมากอน และอยเพยงผเดยวในตลาด จะสามารถอยไดเนองจากมลกคาจานวน
มาก ทาใหกาไรสทธทสรางขนไดนนเปนจานวนทสง
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 46
33
3) การเจาะจงในตลาด (Focus) คอ การทธรกจมงเนนผลตสนคาหรอบรการใหกบตลาด
เฉพาะสวน อาจจะเรยกวาเปนตลาดเฉพาะสวน (Niche Market) กได เมอเปนดงนแลว ดวยสนคา
และบรการทจาเพาะดงนนแลว จะทาใหสามารถตงราคาขายไดสง เนองจากลกคาจาเปนตองซอจาก
ธรกจนน และไมตองการเสยงทจะซอจากผอนอก
7.2 แนวคดการวเคราะหการแขงขนในธรกจโดยใชทฤษฏภยคกคามจาก 5 ดาน
การวเคราะหการแขงขน จะใชทฤษฏของ Michal E.Porter ซงเปนการวเคราะหภยคกคาม
จาก 5 ดาน (5 – Forces Model) ทสงผลกระทบตอการบรหารงานองคกร คอ
1. ระดบการแขงขนระหวางธรกจเดม หลายๆอตสาหกรรมทอยในระบบเศรษฐกจแบบเสร
ยอมมการแขงขนกนสง เชน การแขงขนในดานราคา การนาเสนอผลตภณฑใหม การสรางความ
แตกตางในตวผลตภณฑ ความเขมขนของภาวการณแขงขน ซงจะมมากนอยเพยงใดยอมเปนผลจาก
ปฏกรยาของปจจย จานวนคแขงขนในตลาดนนๆ ความเจรญเตบโตของตลาด ตนทนคงทสง และ
สนคาหรอบรการ ไมมความแตกตางกนหรอไมมตนทนในการเปลยนแปลง
2. อปสรรคจากคแขงขนทเขามาใหม คแขงขนรายใหมทมศกยภาพสงเมอเขาส
อตสาหกรรมใด ยอมมผลกระทบตอการดาเนนงานของผประกอบการรายเดม ทงนเพราะคแขงราย
ใหมไดเขามาพรอมกบกาลงการผลตทเหนอกวาและศกยภาพในการแยงชงสวนแบงการตลาด
(Market Share) ของผประกอบการรายเดม แตการเขามาในอตสาหกรรมกมอปสรรคหลายประการ
ทปดกนคแขงรายใหมไมใหเขาสตลาด เชน การประหยดตนทนตอหนวย การสรางความแตกตาง
ในตวผลตภณฑ ตนทนทเกดจากความเปลยนแปลง ความตองการเงนทน เปนตน
3. อานาจตอรองของผขายปจจยการผลต อาจมผลกระทบตอศกยภาพการทากาไรของ
กจการไดหลายแนวทาง คอการขนราคาสนคาทเปนสนคาประกอบหรอวตถดบ การลดคณภาพของ
สนคาหรอบรการทนาเสนอตอลกคาในอตสาหกรรมนน สถานการณททาใหเกดอานาจการตอรอง
สาหรบผขายปจจยการผลตมหลายประการ เชน ผขายปจจยการผลตนอยราย หาสนคาทดแทนได
ยากหรอไมมสนคาทดแทน ความสาคญของสนคาหรอบรการของผขายปจจยการผลตทมตอผซอ
ผขายปจจยการผลตสรางความแตกตางในตวผลตภณฑสงหรอการกอใหเกดตนทนทสง
4. อานาจการตอรองของผซอ ผซอสนคาหรอบรการในอตสาหกรรม อาจใชอานาจตอรอง
กบผประกอบการไดหลายวธ เชน การลดขอสนคาหรอบรการ การลดปรมาณการซอสนคาจาก
อตสาหกรรมนนๆ เปนตน ปจจยทจะทาใหผซอมอานาจตอรองมหลายประการ เชน การซอใน
ปรมาณทมาก กลมผซอมการรวมตวกนเพอสรางอานาจตอรอง สนคาหรอบรการของผขายไมม
ความแตกตาง และผซอมความร มขอมลขาวสารเกยวกบโครงสรางตนทนของผขาย
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 47
34
5. อปสรรคจากผลตภณฑหรอบรการททดแทน การมสนคาทดแทนยอมกอใหเกด
ผลกระทบตอตวสนคาทขายอยเดมในตลาด ทงนเพราะหากผบรโภคทาการเปรยบเทยบราคาสนคา
จะเหนไดวา สนคาทดแทนมราคาทถกกวามาก ดงนน การทจะแขงขนกบสนคาทดแทนได ตอง
พยายามสรางความแตกตางในตวผลตภณฑ รกษาคณภาพ เพมคณคาในตวผลตภณฑและภาพพจน
ในการศกษาครงน ไดทาการวเคราะหการแขงขนในธรกจ โดยใชทฤษฏภยคกคามจาก
5 ดาน (Five Forces Model) มาใชในการวเคราะหสภาวะแวดลอมของอตสาหกรรมใหกบรานโบว
ซปเปอรมาเกต เพอศกษาสภาวะการแขงขนของคแขงขนรายเดม และคแขงรายใหม อานาจของ
ผขายรายปจจยการผลตและผซอ และอปสรรคจากสนคาทดแทนของอตสาหกรรม ทมผลกระทบ
ตอการเพมขดความสามารถของรานโบว ซปเปอรมาเกต ดงนน การวเคราะหการแขงขนในธรกจ
สามารถนามาเปนพนฐานในการกาหนดกลยทธ เพอเตรยมความพรอมขององคกรใหทนตอ
สภาพแวดลอมตาง ๆ ได
8. ขอมลกลมหตถกรรมผาในจงหวดเชยงใหม
8.1 ความเปนมา
กลมหตถกรรมผาในเชยงใหม เกดจากการรวมตวกนเปนกลมแมบาน โดยใชเวลาวางจาก
การเกษตรมาทางานปกผา การถกเสอ ถกชายลกไม เปนผลตภณฑทเกดจากภมปญญาทองถน ทม
ความถนดและความผกพนกบผาพนเมองทสบทอดกนมาตงแตบรรพบรษ จนเรยกไดวา ยายสอน
แม แมสอนลก พสอนนอง ในจาหนายในชวงแรกผลตภณฑหตถกรรมผาถกนาไปวางขายในแหลง
ตาง ๆ ของจงหวดเชยงใหม เชน ไนทบาซาร ถนนคนเดน ตลาดนดจาหนายสนคาทจดโดยทาง
ราชการหรอเอกชน รวมถงการจดงานของกรมสงเสรมอตสาหกรรมทจดเปนประจาทกป ผซอ
มองเหนรปแบบใหม ๆ ทพฒนาปรบปรงใหเหมาะสม ทงดานคณภาพดมความสวยงาม ทาใหม
ผสนใจตดตอสงซอเพมมากขน นบเปนเวลา 10 กวาป ผลตภณฑของกลมหตถกรรมผาในจงหวด
เชยงใหมหลายกลมจงอยในระดบแนวหนา เปนทยอมรบทงในประเทศและตางประเทศ ไดรบการ
รบรองเปนผลตภณฑหนงตาบลหนงผลตภณฑ ระดบ 5 ดาว ไดรบการรบรองใหเปนผลตภณฑทใช
เครองหมายเชยงใหมแบรนด โดยใชผลตภณฑภายใตชอทางการคาตาง ๆ เปนแหลงศกษาดงาน
ของกลมวสาหกจชมชน กลมแมบานเกษตรกร องคกรและชมชนจากทวประเทศ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 48
35
ในป 2551 สานกงานอตสาหกรรมจงหวดเชยงใหม กรมสงเสรมอตสาหกรรม ไดคดเลอก
กลมหตถกรรมผาและกลมวสาหกจชมชนเขารวมโครงการพระราชดาร ภายใตโครงการพฒนา
พนทอาเภอดอยเตา อนเนองมาจากพระราชดารของสมเดจพระนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถ โดยม
วตถประสงคเพอใหเกดธรกจอตสาหกรรมชมชน เปนการเพมทกษะแกราษฎรใหสามารถผลต
ชนงานไดตามความตองการของผซอ คนในชมชนมงานทาและมอาชพเสรมหลงจากทางานดาน
การเกษตร ไดจดอบรมการพฒนาทกษะการทอผาและพฒนาวตถดบเสนใยธรรมชาต การทา
ผลตภณฑจากผา เพอเปนการขยายฐานการผลต โดยการรบชวงเชอมโยงการตลาดและการผลต
สงเสรมการรบงานผลตอตสาหกรรมและหตถกรรมผาทอ ผลตภณฑจากผา ประสานรปแบบและ
ความตองการจากกลมผซอไปสกลมผผลตชมชนในพนทอาเภอดอยเตา ทาใหชมชนในอาเภอดอย
เตามการพฒนาฝมอดขน มรายไดจากงานหตถกรรมผาฝายทอมอ มการรวมกลมทสามารถพงพา
ตนเองได ผลตภณฑตนฝาย ประเภทงานปกและงานถก เชน ผามาน ผาปโตะและผารองจานลาย
ลกแกวปกดอกกหลาบพนป ปลอกหมอน ปลอกหมอนอง ผามานประตหนาตาง ทใสกลอง
กระดาษ ผาเชดมอตกตา ผาเชดปาก ทเสยบเอกสาร ของใชตกแตงบาน เสอผาสาเรจรป เปนตน
ทงนเปนผลตภณฑทเกดจากใจ ตอเตมการสานฝนจากเสนฝายเสนนอย เรยงรอยผานเขมทถายทอด
ดวยสองมอดวยความตงใจ สรางสรรคลวดลายลงบนผนผา เปนผลตภณฑอนประณตงดงาม ม
คณคาตรงใจผพบเหน เปนของฝากของใชทประทบใจทงผใหและผรบ
8.2 โครงสรางของกลม
ชอกลมของผประกอบการ คอ กลมหตถกรรมผา เชน ตดเยบเสอผาฝายสาเรจรป ทา
กระเปาจากผาฝาย ของทระลกตาง ๆ มประสบการณในการทางานมาแลวหลายป ในการทางานนน
ผประกอบการไดบรหารงานรวมกบสมาชกภายในกลมในการผลตสนคา
ผประกอบการไดจดหาวตถดบเองโดยซอจากตลาดและแหลงวตถดบในตางจงหวด
วตถดบทจดซอ เชน ผา ดาย อปกรณตาง ๆ ในการออกแบบผลตภณฑนน
ผประกอบการผลตสนคาตามแบบของผวาจางและคดคนแบบเองทงหมด ระยะเวลาในการ
ปฏบตงานหรอผลตสนคาของผประกอบการคอ จะทางานทบานของตนเองในการทางานนน
ผประกอบการมลกจางอก 10 – 15 คน หรออยในรปแบบสมาชก
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 49
36
แหลงจาหนายสนคา
แหลงทจาหนายสนคาของผประกอบการ คอ จะมผมาซอถงสถานทและจาหนายในการจด
งานแสดงสนคาตาง ๆ
สถานทในการบรหารธรกจงานหตถกรรมผา
สถานทตงของแหลงผลตสนคาของผประกอบการอยทบานของผประกอบการเปนสวน
ใหญสาเหตทตงสถานประกอบการทบาน เพราะประหยดคาใชจาย ใกลตลาด สถานทจา หนาย
และการขนสงสะดวก
การจดการดานการผลตของผลตภณฑหตถกรรมผา
ผลตภณฑทผประกอบการผลต คอ เสอผาฝายสาเรจรป ทากระเปาจากผาฝาย ของทระลก
ตาง ๆ วตถดบทใชในการผลตคอผาฝายทอมอ กลวธในการผลตของผประกอบการ คอ นาผาฝาย
ไปฟอกส แลวนามาตดเยบตามแบบ และผประกอบการจะมการตรวจสอบสนคาทกครงกอนทจะ
นาสงลกคา
การจดการดานการตลาดของผลตภณฑหตถกรรมผา
ในการผลตสนคาของผประกอบการ ไดคานงถงในเรองการตอบสนองความตองการของ
ผบรโภคและเพอใหไดยอดจาหนายมากทสด ผประกอบการไดมตราสนคาเปนของตนเองและ
เกณฑในการตงชอและตราสนคาของผประกอบการจะพจารณาจากการตงชอตามเจาของและ
ปจจบนกจการมบรรจภณฑสาหรบสนคาซงเปนบรรจภณฑแบบงาย แตยงขาดรายละเอยดทตอง
ระบตามมาตรฐาน ผประกอบการคดวาบรรจภณฑมประโยชนตอธรกจของกจการคอ จะเพมราคา
สนคา และลกคาสวนใหญจะเปนลกคาทวไป ทซอไปเพอสวมใส หรอนาไปเปนของฝาก สวน
คาแนะนาในตวผลตภณฑจะมลกคาใหคาแนะนาในเรองการตดเยบ และผประกอบการคดวาจะ
พฒนาสนคาตามคาแนะนาของลกคาทางดานการกาหนดราคาสนคา ผประกอบการไดกาหนดราคา
สนคาเอง โดยคานวณราคาจาก ตนทนการผลต คาแรง ความตองการของตลาด กาลงซอของลกคา
และคณภาพสนคา ซงในการกาหนดราคาสนคาขางตนผประกอบการยงไมไดคดรวมกบราคาคา
ขนสงสวนในดานการสงเสรมการตลาดนน ผประกอบการไดมการจดทาสอโฆษณาในดาน
นตยสารและใบปลว แผนพบ ผประกอบการไดมการสงเสรมการขายใหแกลกคาโดยใชวธลด แลก
แจก แถม เมอลกคาซอในจานวนมาก ๆ โดยกจการไดทาการสงเสรมการขายใหกบทงผบรโภค
ผคาปลกและผคาสง
การจดการดานการประชาสมพนธของผลตภณฑหตถกรรมผา
เมอผลตสนคาเสรจผประกอบการไดมการประชาสมพนธเพอจาหนาย โดยการนาสนคาไป
แสดงตามงานแสดงสนคา เชน งาน OTOP และผานสอสงพมพตาง ๆ เชน หนงสอพมพวารสาร
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 50
37
บทความ คาใชจายในการประชาสมพนธสนคา คอ สอสงพมพ คาใชจาย 500 บาทตอครงปญหาท
พบในการประชาสมพนธสนคา คอ เงนทนในการประชาสมพนธ และกจการยงไดทากจกรรม
ชวยเหลอเพอสาธารณชน เชน การใหทน การใหวทยาทานความร ซงกจการเปนแหลงศกษาดงาน
และฝกอบรมแกนกเรยน นกศกษาและบคคลทวไป ตลอดจนการเขารวมงานวนพเศษตาง ๆ เชน
วนงานเทศกาลสนคาทางเกษตร งานกาชาดตาง ๆ งานแสดงสนคา เปนตน
ดานการมสวนในการพฒนาจงหวดชยงใหม
สภาพเศรษฐกจของจงหวดเชยงใหม ผลตภณฑหตถกรรมผามสวนทาใหรายไดของจงหวด
มากขน ผลตภณฑมวลรวมของจงหวดเชยงใหม (GPP) ป พ.ศ. 2555 มมลคา 120,972 ลานบาท
มาจากภาคเกษตร 20,052 ลานบาท (รอยละ 17) และนอกภาคเกษตร 100,921 ลานบาท (รอยละ 83)
อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ เฉลยรอยละ 3.36 รายไดประชากรประมาณ 76,388 บาทตอคนตอป
(สานกงานจงหวดเชยงใหม, 2556)
9. การวเคราะหองคการโดยใช SWOT Analysis
9.1 ความหมาย
SWOT Analysis เปนการวเคราะหสภาพองคการหรอหนวยงานในปจจบน เพอคนหาจด
แขง จดเดน จดดอย หรอสงทอาจเปนปญหาสาคญในการดาเนนงานสสภาพทตองการในอนาคต
SWOT เปนตวยอทมความหมายดงน
1. Strengths - จดแขงหรอขอไดเปรยบ
2. Weaknesses - จดออนหรอขอเสยเปรยบ
3. Opportunities - โอกาสทจะดาเนนการได
4. Threats - อปสรรค ขอจากด หรอปจจยทคกคามการดาเนนงานขององคการ
หลกการสาคญของ SWOT กคอการวเคราะหโดยการสารวจจากสภาพการณ 2 ดาน คอ
สภาพการณภายในและสภาพการณภายนอก ดงนนการวเคราะห SWOT จงเรยกไดวาเปนการ
วเคราะหสภาพการณ (Situation Analysis) ซงเปนการวเคราะหจดแขง จดออน เพอใหรตนเอง
(รเรา) รจกสภาพแวดลอม (รเขา) ชดเจน และวเคราะหโอกาส-อปสรรค การวเคราะหปจจยตาง ๆ
ทงภายนอกและภายในองคกร ซงจะชวยใหผบรหารขององคกรทราบถงการเปลยนแปลงตาง ๆ ท
เกดขนภายนอกองคกร ทงสงทไดเกดขนแลวและแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต รวมทง
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 51
38
ผลกระทบของการเปลยนแปลงเหลานทมตอองคกรธรกจ และจดแขง จดออน และความสามารถ
ดานตาง ๆ ทองคกรมอย ซงขอมลเหลานจะเปนประโยชนอยางมากตอการกาหนดวสยทศน การ
กาหนดกลยทธและการดาเนนตามกลยทธขององคกรระดบองคกรทเหมาะสมตอไป
9.2 ประโยชน
วเคราะห SWOT เปนการวเคราะหสภาพแวดลอมตาง ๆ ทงภายนอกและภายในองคกร ซง
ปจจยเหลานแตละอยางจะชวยใหเขาใจไดวามอทธพลตอผลการดาเนนงานขององคกรอยางไร จด
แขงขององคกรจะเปนความสามารถภายในทถกใชประโยชนเพอการบรรลเปาหมาย ในขณะท
จดออนขององคกรจะเปนคณลกษณะภายใน ทอาจจะทาลายผลการดาเนนงานโอกาสทาง
สภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทใหโอกาสเพอการบรรลเปาหมายองคกรในทางกลบกน
อปสรรคทางสภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทขดขวางการบรรลเปาหมายขององคกร ผลจาก
การวเคราะห SWOT นจะใชเปนแนวทางในการกาหนดวสยทศน การกาหนดกลยทธ เพอให
องคกรเกดการพฒนาไปในทางทเหมาะสม
9.3 ขนตอนและวธการดาเนนการทา SWOT Analysis
การวเคราะห SWOT จะครอบคลมขอบเขตของปจจยทกวาง ดวยการระบจดแขง จดออน
โอกาสและอปสรรคขององคกร ทาใหมขอมล ในการกาหนดทศทางหรอเปาหมายทจะถกสราง
ขนมาบนจดแขงขององคกร และแสวงหาประโยชนจากโอกาสทางสภาพแวดลอม และสามารถ
กาหนดกลยทธทมงเอาชนะอปสรรคทางสภาพแวดลอมหรอลดจดออนขององคกรใหมนอยทสด
ได ภายใตการวเคราะห SWOT นน จะตองวเคราะหทงสภาพแวดลอมภายในและภายนอก องคกร
โดยมขนตอนดงน
9.4 การประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกร
การประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกร จะเกยวกบการวเคราะหและพจารณาทรพยากร
และความสามารถภายในองคกร ทกๆ ดาน เพอทจะระบจดแขงและจดออนขององคกรแหลงทมา
เบองตนของขอมลเพอการประเมนสภาพแวดลอมภายใน คอระบบขอมลเพอ การบรหารท
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 52
39
ครอบคลมทกดาน ทงในดานโครงสราง ระบบ ระเบยบ วธปฎบตงาน บรรยากาศในการทางานและ
ทรพยากรในการบรหาร(คน เงน วสด การจดการ รวมถงการพจารณาผลการดาเนนงานทผานมา
ขององคกรเพอทจะเขาใจสถานการณและผลกลยทธกอนหนานดวย
1. จดแขงขององคกร (S-Strengths) เปนการวเคราะหปจจยภายในจากมมมองของผทอย
ภายในองคกรนนเองวาปจจยใดภายในองคกรทเปนขอไดเปรยบหรอจดเดนขององคกรทองคกร
ควรนามาใชในการพฒนาองคกรได และควรดารงไวเพอการ เสรมสรางความเขมแขงขององคกร
2. จดออนขององคกร (W-Weanesses) เปนการวเคราะห ปจจยภายในจากมมมองของผท
อยภายในจากมมมองของผทอยภายในองคกรนน ๆ เองวาปจจยภายในองคกรทเปนจดดอย ขอ
เสยเปรยบขององคกรทควรปรบปรงใหดขนหรอขจดใหหมดไป อนจะเปนประโยชนตอองคกร
9.5 การประเมนสภาพแวดลอมภายนอก
ภายใตการประเมนสภาพแวดลอมภายนอกองคกรนน สามารถคนหาโอกาสและอปสรรค
ทางการดาเนนงานขององคกรทไดรบผลกระทบจากสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทงในและระหวาง
ประเทศทเกยวกบการดาเนนงานขององคกร เชน อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ นโยบาย การเงน
การงบประมาณ สภาพแวดลอมทางสงคม เชน ระดบการศกษาและอตรารหนงสอของประชาชน
การตงถนฐานและการอพยพของ ประชาชน ลกษณะชมชน ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม ความ
เชอและวฒนธรรม สภาพแวดลอมทางการเมอง เชน พระราชบญญต พระราชกฤษฎกา มต
คณะรฐมนตร และสภาพแวดลอมทางเทคโนโลย หมายถง กรรมวธใหมๆและพฒนาการทางดาน
เครองมอ อปกรณทจะชวยเพม ประสทธภาพในการผลตและใหบรการ
1. โอกาสทางสภาพแวดลอม (O-Opportunities) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกร
ปจจยใดทสามารถสงผล กระทบประโยชน ทงทางตรงและทางออมตอการดาเนนการขององคกร
ในระดบมหาภาค และองคกรสามารถฉกฉวยขอดเหลานมาเสรมสรางให หนวยงานเขมแขงขนได
2. อปสรรคทางสภาพแวดลอม (T-Threats) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกรปจจย
ใดทสามารถสงผล กระทบในระดบมหภาคในทางทจะกอใหเกดความเสยหายทงทางตรงและ
ทางออม ซงองคกรจาตองหลกเลยง หรอปรบสภาพองคกรใหม ความแขงแกรงพรอมทจะเผชญแรง
กระทบดงกลาวได
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 53
40
9.6 ระบสถานการณจากการประเมนสภาพแวดลอม
เมอไดขอมลเกยวกบ จดแขง-จดออน โอกาส-อปสรรค จากการวเคราะหปจจยภายในและ
ปจจยภายนอกดวยการประเมนสภาพ แวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกแลว ใหนาจด
แขง-จดออนภายในมาเปรยบเทยบกบ โอกาส-อปสรรค จากภายนอกเพอดวาองคกร กาลงเผชญ
สถานการณเชนใดและภายใตสถานการณ เชนนน องคกรควรจะทาอยางไร โดยทวไป ในการ
วเคราะห SWOT ดงกลาวน องคกร จะอยในสถานการณ 4 รปแบบดงน
1. สถานการณท 1 (จดแขง-โอกาส) สถานการณนเปนสถานการณทพงปรารถนาทสด
เนองจากองคกรคอนขางจะมหลายอยาง ดงนน ผบรหารขององคกรควรกาหนดกลยทธในเชงรก
(Aggressive - Stratagy) เพอดงเอาจดแขงทมอยมาเสรมสรางและปรบใชและฉกฉวยโอกาสตางๆ ท
เปดมาหาประโยชนอยางเตมท
2. สถานการณท 2 (จดออน-ภยอปสรรค) สถานการณนเปนสถานการณทเลวรายทสด
เนองจากองคกรกาลงเผชญอยกบอปสรรคจากภายนอกและมปญหาจดออนภายในหลาย ประการ
ดงนน ทางเลอกทดทสดคอกลยทธ การตงรบหรอปองกนตว (Defensive Strategy) เพอพยายามลด
หรอหลบหลกภยอปสรรค ตางๆทคาดวาจะเกดขน ตลอดจนหามาตรการทจะทาใหองคกรเกดความ
สญเสยทนอยทสด
3. สถานการณท 3 (จดออน-โอกาส) สถานการณองคกรมโอกาสเปนขอไดเปรยบดาน
การแขงขนอยหลายประการ แตตดขดอยตรงทมปญหาอปสรรคทเปนจดออนอย หลายอยางเชนกน
ดงนน ทางออกคอกลยทธการพลกตว(Turnaround-Oriented Strategy) เพอจดหรอแกไขจดออน
ภายในตางๆ ให พรอมทจะฉกฉวยโอกาสตางๆทเปดให
4. สถานการณท 4 (จดแขง-อปสรรค) สถานการณนเกดขนจากการทสภาพแวดลอมไม
เอออานวยตอการดาเนนงาน แตตวองคกรมขอไดเปรยบทเปนจดแขงหลายประการ ดงนนแทนท
จะรอจนกระทงสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป กสามารถทจะเลอกกลยทธการแตกตว หรอขยาย
ขอบขายกจการ(diversification Strategy) เพอใชประโยชนจากจดแขงทมสรางโอกาสในระยะยาว
ดานอนๆแทน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 54
41
9.7 ขอพจารณาในการวเคราะห SWOT มดงน
1. ควรวเคราะหแยกแยะควรทาอยางลกซง เพอใหไดปจจยทมความสาคญจรง ๆ เปน
สาเหตหลก ๆ ของปญหาทแทจรง กลาวคอ เปนปจจยทมประโยชนในการนาไปกาหนดเปน
นโยบาย ตลอดจนสามารถนาไปกาหนดกลยทธ ทจะทาใหองคการ/ชมชนบรรลเปาหมายทเปน
ผลลพธขนสดทาย (Result) ไดจรง
2. การกาหนดปจจยตาง ๆ ไมควรกาหนดของเขตของความหมายของปจจยตาง ๆ ไมวาจะ
เปน จดออน (W) หรอ จดแขง (S) หรอ โอกาส (O) หรอ อปสรรค (T) ใหมความหมายคาบเกยวกน
จาเปนอยางยงทจะตองตดสนใจ และชชดวาปจจยทกาหนดขนมานนเปนปจจยในกลมใด ทงน
เพราะปจจยทอยตางกลมกน กตองสมควรทจะนาไปกาหนดกลยทธทตางกนออกไป
ขอด – ขอเสย ของการทา SWOT Analysis
ขอด เทคนคการวเคราะห SWOT ถกนามาใชอยางแพรหลายในการวเคราะหสถานการณ
ตางๆ ทางธรกจและการบรหารเชงกลยทธ เนองจากเปนเทคนคทเขาใจงาย ไมซบซอน ใหความ
สะดวกเปนอยางมากสาหรบผทนา SWOT มาใช และสามารถนาไปประยกตใชในสถานการณดาน
ตางๆ มากมาย เชน การตดสนใจเลอกเมอมทางเลอกหลาย ๆ ทาง การกาหนดความสาคญกอนหลง
ของเหตการณ การบรหารความเปลยนแปลงทตองการใหเกดขน การวเคราะหและแกปญหาในการ
ดาเนนการ การวเคราะหโครงการเรมใหม การเพมประสทธภาพการทางานใหสงขน การสราง
กระบวนการเรยนรใหม เปนตน
ขอเสย ของการใช SWOT กมอยไมนอยเชนกน เมอเปรยบเทยบกบประโยชนและความ
หลากหลายในการประยกตใชงาน เชน โอกาสผดพลาดเกดจาก คณภาพของขอมลทนามาใช
วเคราะห ทกษะ ประสบการณ และความเขาใจในความรพนฐานของเทคนค SWOT ของผวเคราะห
ตองทบทวน SWOT เปนระยะ ๆ เพอตรวจสอบสภาพวา เหตการณและปจจยตาง ๆ ทนามาใชเปน
ขอมลพนฐาน ยงเหมอนเดมหรอมการเปลยนแปลงไปแลวหรอไม
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 55
42
10. งานวจยทเกยวของ
10.1 งานวจยในประเทศ
นภาพร เครอมา (2551: บทคดยอ) ไดศกษางานวจยเรอง การจดการธรกจผาตามแนว
ทฤษฏเศรษฐกจพอเพยงของกลมธรกจชมชนบานขางน า ตาบลลวงเหนอ อาเภอดอยสะเกด จงหวด
เชยงใหม ซงผลตภณฑของกลมไดรบการคดเลอกใหเปนผลตภณฑเดนระดบหาดาว และระดบสาม
ดาว ในการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย นอกจากนยงไดรบใบอนญาตการใช
เครองหมายรบรองมาตรฐานระบบการผลตสนคาเกษตรชมชนจากกรมสงเสรมการเกษตร กลมฯ
ไดจดการธรกจตามแนวทฤษฏเศรษฐกจพอเพยงใน 4 ดาน คอ ดานการจดการทวไป กลมฯจะจาง
แรงงานจากสมาชกกลมฯ ทมทกษะฝมอในการตดเยบผาและยดเปนอาชพหลก ดานการเงนกลมฯ
ไดรบการสนบสนนจากหนวยงานทงภาครฐ และเอกชน ในดานงบประมาณ วสดอปกรณ และการ
ฝกอบรม การจดการดานการผลต กลมฯไดทาเทคโนโลยทเหมาะสมและมประสทธภาพผสมผสาน
กบภมปญญาทองถนมาใชในการผลตผลตภณฑ การผลตจะไมสตอกผลตภณฑมากเกนไป และ
ผลตผลตภณฑทหลากหลายเพอกระจายความเสยง การจดการดานการคลาด กลมฯ ไดพฒนา
ผลตภณฑทหลากหลายเพอกระจายความเสยง การจดการดานการตลาด กลมฯ ไดพฒนาผลตภณฑ
ใหมคณภาพและใหบรการทดแกลกคาอยางเสมอตนเสมอปลาย โดยมความซอสตยสจรต ไมเอา
เปรยบลกคา ปรบปรงบรการใหประทบใจลกคาและมการพฒนาผลตภณฑเสมอๆ กลมฯทาธรกจ
ไมเนนกาไรระยะส น มการสรางเอกลกษณใหแกผลตภณฑโดยมตราสญลกษณของกลมฯ การ
จดการดานบคคล กลมฯไดสงเสรมใหสมาชกพฒนาความรอยางสมาเสมอ โดยเขารบการอบรม
ทกษะดานการตดเยบ สมาชกกลมฯ มความสามคค และชวยกนทางาน ไมมการเอาเปรยบกน ทา
ธรกจเทาทกาลงของกลมฯ มสมาชกกลมฯ ไดรบผลประโยชนจากการรวมกลมมรายไดจากการ
ทางาน และไดรบการชวยเหลอในดานการเงน
พระศกด กตศรวรพนธ2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การศกษาและพฒนาบรรจภณฑ
เครองปนดนเผาจงหวดอบลราชธานในโครงการ หนงตาบล หนงผลตภณฑ พบวา 1) ผลงาน
ออกแบบบรรจภณฑแนวทางท 3 เปนผลงานทควรนาไปผลตจรง 2) แบบบรรจภณฑทไดพฒนา
แลว สามารถแกปญหาของบรรจภณฑเดมได และยงเปนการลดตนทน การผลตจากบรรจภณฑเดม
และ 3) กลมเปาหมายและผจาหนายมความพงพอใจมาก กบบรรจภณฑทพฒนาแลว และยงม
ประสทธภาพการใชงาน สามารถปองกนสนคาไมใหแตกเสยหายได
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 56
43
ปภงกร วงศชดวรรณ (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การพฒนาเครอขายระหวางภาครฐ
ภาคเอกชน และภาคชมชน เพอการพฒนาผลตภณฑแบบครบวงจรภายใตนโยบายหนงตาบล หนง
ผลตภณฑ ของจงหวดตาก พบวา กลไกการบรหารจดการโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑของ
จงหวดตาก มโครงสรางการบรหารทชดเจน มการปรบอตรากาลงใหสอดคลองกบหนวยงานทอย
ในแตละพนท ปจจยทเออตอความสาเรจของจงหวดตาก คอ กระตนใหหนวยงานตาง ๆ ทางาน
รวมมอกนในลกษณะบรณาการ โดยเนนความเปนเมองประวตศาสตร และเนนจดขายในเรองของ
การทองเทยวโดยเชอมโยงกบรฐวสานกจชมชนรวมถงสนคา OTOP
นภา ทองกอน2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยทสงผลสาเรจตามเปาหมายของโครงการ
หนงตาบล หนงผลตภณฑ ของผผลตสนคา OTOP ในเขตพนทจงหวดราชบร พบวา ความสาเรจ
ของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของผผลตสนคา OTOP ในเขตพนทจงหวดราชบร อยใน
ระดบสงทงโดยภาพรวม และรายดาน คอดานการสรางรายไดพนเสนความยากจนตามเกณฑ จปฐ.
ดานการพฒนาคณภาพชวต และดานการสรางความเขมแขงของชมชน ชดตวแปรอสระทง 7 ตว คอ
ประสบการณในการผลตสนคา สอทใชใน การประชาสมพนธ การมสวนรวมในกจกรรมของ
เครอขาย แหลงจาหนายสนคาประจา การไดรบการสนบสนนดานงบประมาณ การไดรบการ
ฝกอบรม และมาตรฐานสนคาทไดรบ มความสมพนธกบความสาเรจตามเปาหมายของโครงการ
หนงตาบล หนงผลตภณฑ ในระดบคอนขางตา ตวแปรทสามารถทานายตวแปรความสาเรจตาม
เปาหมายของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ไดดทสดคอการมสวนรวมในกจกรรมของ
เครอขาย สามารถทานายความสาเรจตามเปาหมายโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ไดรอยละ
6.00 ปญหา และอปสรรคทสาคญในการดาเนนงานโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ คอตลาด
เพอจาหนาย การประชาสมพนธ และเงนทน
พงษสนต ตนหยง2 (2551: บทคดยอ) การพฒนากลยทธการตลาดของสนคาหนงตาบล หนง
ผลตภณฑในจงหวดนครปฐม พบวา ในทกกลมสนคาจะเนนในเรองคณภาพสนคาเปนหลก โดยม
ความคดทวาถาคณภาพสนคาดแลวกจะทาใหสามารถขายได แตกมสนคาสมนไพรทไมใชอาหาร
และยาทพบปญหาในเรองการรบรองมาตรฐานจากองคการอาหารและยา และมความคดทวาถาตอง
ทาตามขนตอนเพอใหไดคณภาพจะทาใหตนทนสนคาสงขนอาจสงผลทาใหความสามารถในการ
แขงขนลดลง สวนการทาตลาดโดยสวนใหญจะใชกลยทธการบอกปากตอปากเพราะงายและไม
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 57
44
ตองลงทนมาก สวนวธอน ๆ กใชโฆษณาในหนงสอพมพ โทรทศน และวทย พบไดในกลมสนคา
เครองประดบตกแตง และสนคาศลปะประดษฐและของทระลก เนองจากเปนสนคาทใชความคด
สรางสรรคประกอบกบการประชาสมพนธของทางรฐบาลทาใหสอเหลานใหความสนใจในการ
นาเสนอ ซงกชวยใหเปนทรจกมากขนทาใหขายสนคาไดเพมขน สวนปญหาและอปสรรคในการ
พฒนาเมอมองในมมของผประกอบการแลวจะพบปญหาใหญ ๆ คอ เรองการทาตลาดไมวาจะเปน
ตลาดทยงไมกวาง รฐใหการสนบสนนไมเพยงพอ มคแขงมาก เรองเงนทนทมปญหา ตวสนคาเสย
งายโดยเฉพาะสนคาอาหาร และบรรจภณฑทตองพฒนา สวนมมมองของผเชยวชาญนนกบอกไววา
ปญหาใหญ ๆ คอ คณภาพทยงไมผานการรบรองมาตรฐานจากองคการอาหารและยา โดยเฉพาะ
สนคาประเภทอาหาร เรอง บรรจภณฑทแตละกลมมการลงทนนอย และกลมสมาชกยงไมมความ
เขมแขงและความสามคคทมากพอ
สมาล ศรสมาน2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ความสมพนธระหวางการมสวนรวม
สนบสนนขององคการบรหารสวนตาบลกบผลการจดระดบสนคาชมชน หนงตาบล หนงผลตภณฑ
ในจงหวดพระนครศรอยธยา พบวา 1) การมสวนรวมสนบสนนทง 4 ดาน ไดแกดานการวางแผน
ดานการดาเนนกจกรรม ดานการตรวจสอบและตดตามประเมนผล และดานการรวมรบ
ผลประโยชนขององคการบรหารสวนตาบล ทงโดยรวมและรายดาน อยในระดบปานกลาง 2) ผล
การจดระดบคณภาพสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑ ป พ.ศ. 2550 ของจงหวดพระนครศรอยธยา ม
ผลตภณฑสนคาทไดรบการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย ป พ.ศ. 2550 ระดบ
คณภาพ 3 – 5 ดาว ของระดบประเทศ จานวน 95 ผลตภณฑ จาก 376 ผลตภณฑ คดเปนรอยละ 52
โดยสนคาระดบ 3 ดาว มจานวนมากสด ระดบ 4 ดาว และ 5 ดาว มจานวน ลดหลนลงมาตามลาดบ
3) การมสวนรวมสนบสนนขององคการบรหารสวนตาบลในรายดานการวางแผน ดานการดาเนน
กจกรรม ดานการตรวจสอบและการตดตามประเมนผล ดานการรวมรบผลประโยชน ม
ความสมพนธในลกษณะคลอยตามกนกบผลการจดระดบคณภาพสนคาชมชนหนงตาบล หนง
ผลตภณฑ ประเภทอาหาร ประเภทผาและเครองแตงกาย ประเภทของใชและของประดบตกแตง
ประเภทศลปะประดษฐและของทระลก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนผลตภณฑ OTOP
ทเหลอ ไดแก ประเภทเครองดมและประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร พบวา ไมมความสมพนธกบ
การมสวนรวมสนบสนนของ อบต. อยางมนยสาคญทางสถต .05
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 58
45
สจตรา จองโพธ2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลต
สนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธาน พบวา 1) กลมผผลตสนคาทงสามกลมม
ระดบการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และการบรหารในระดบ
มากความคดเหนในสภาพการเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอ ดานการตลาด การ
บรหารการเงนและบญชตามลาดบ 2) กลมผผลตสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑทงสามกลมม
ปญหาการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และการบรหารในระดบ
นอย ซงเรยงตามลาดบปญหาการดาเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอดาน การตลาด
การเงนและบญช และการบรหาร ตามลาดบทเปนเชนนอาจเปนเพราะการดาเนนงานของกลม
ผผลตสนคาหนงตาบลนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานเปนไปตามโครงสรางของการ
ดาเนนงานเชงธรกจซงมการวเคราะหกระบวนการผลต การตลาด การบรหาร การเงนและบญช
กอนดาเนนงานจงทาใหปญหาการดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนง
ผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานในภาพรวมอยในระดบนอย 3) กลมผผลตสนคาหนงตาบล หนง
ผลตภณฑทมเพศตางกนมระดบการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน 4) กลมผผลตสนคาหนง
ตาบล หนงผลตภณฑทมเพศตางกนมปญหาการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน
จรยา จตรเจรญ (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอความสาเรจของโครงการ
หนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมอาชพ อาเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ พบวา ปจจย
สนบสนนทกดานสงผลตอความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ และจากการ
วเคราะหคาการถดถอยพหคณ พบวา ปจจยพนฐานสวนบคคลทสามารถพยากรณความสาเรจของ
โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมตวอยางมเพยงดานระยะเวลาในการเขารวมกลม สวน
ปจจยสนบสนนม 2 ดานทสามารถพยากรณความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ คอ
ดานการบรหารจดการกลม และดานความรความเขาใจในงานหนงตาบล หนงผลตภณฑ
สมบรณ แกวกระบล2 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง กระบวนการพฒนาภมปญญาชาวบาน
เครองปนดนเผาของชมชนเกาะเกรดเพอนาไปส หนงตาบล หนงผลตภณฑดเดน พบวา เกาะเกรด
มบรบทชมชนทเออตอการพฒนาภมปญญาชาวบานเครองปนดนเผาจนไดรบการพจารณาคดเลอก
ใหเปนผลตภณฑหนงตาบลหนงผลตภณฑดเดน มหลายองคประกอบ ไดแก ลกษณะภมศาสตร
ชาตพนธ ประวตชมชน ภมปญญาเครองปน ดนเผา ผนาชมชน การรวมกลมในชมชน เกาะเกรดม
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 59
46
ประวตศาสตรทเกยวของกบการเปน เสนทางการคาตงแตสมยอยธยาเพราะเปนเสนทางเรอสนคา
เดนทางผาน และชาวเกาะเกรดสวนใหญเปนชาวมอญทม ภมปญญาชาวบานเครองปนดนเผาเปน
องคความรทตดตวเมอครงอพยพหนทพพมามากบพระเจาตากสนมหาราช ไดพฒนาสงสม
เครองปนดนเผาจนเปนอาชพ และเปนแหลงผลตเครองปนดนเผาทสาคญของไทย ผนวกกบการม
ผนาชมชนทมวสยทศนทจะฟนฟภมปญญาเครองปนดนเผาเพอแกปญหาวกฤตตางๆ ดวยการพงพา
ความรทมในชมชนเกาะเกรดเอง ทาใหบรบทชมชนดงกลาวเออตอการพฒนาภมปญญาชาวบาน
เครองปนดนเผาใหไดรบการยอมรบ และยงเปนอาชพทสรางรายไดใหกบชมชนจนถงทกวนน
กระบวนการพฒนาเครองปนดนเผาของชมชนเกาะเกรด พบวา มกระบวนการพฒนาดงน 1) การ
พฒนาคน เพราะคนคอกลไกสาคญของการเปลยนแปลงตางๆ เรมจากการรวมกลมเปนการเตรยม
สมาชกใหไดรบความรสรางความเขาใจใหตรงกนในการพฒนาภมปญญา ชาวบานเครองปนดนเผา
พฒนาผนาชมชน การเสยสละเวลาของสมาชกเพอรวมกจกรรมตางๆ ของกลม เปนตน 2) การ
พฒนาผลตภณฑ ไดแก วตถดบ (ดน) จะตองมการกรองเอาเฉพาะ เนอดนบรสทธเพอใหรปทรง
เครองปนเรยบสวยงาม รปแบบมการผลตเครองปนดนเผาในขนาดทเลกลง เปลยนจากการผลต
เครองใชในครวเรอนมาเปนการผลตเปนเครองประดบตกแตงและของทระลก ลวดลายจะม
หลากหลายและละเอยดออน สสนเครองปนดนเผาของเกาะเกรด มการพฒนาสจากดงเดมสสมแดง
มาเปนสดาอมแดง (สนาก) จนกระทงลาสดไดสดาเงา เหมอนเคลอบมกนบเปนพฒนาการเครอง
ปนดนทเหนเดนชดอกอยางหนง เพราะการนาเทคโนโลยมาใชในการพฒนาโดยเตาแกส สามารถ
เพมอณหภมใหสงขนจะไดผลตภณฑสดา เปนตน 3) การกระจายสนคา กลมหตถกรรม
เครองปนดนเผาหมท 1 ไดกระจายสนคาไปกบลกคาทเปนนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต
ทเดนทางมาทองเทยวภายในเกาะเกรด เนองจาก การทองเทยวแหงประเทศไทยประกาศใหเปน
แหลงทองเทยว ทาใหการประชาสมพนธไปยง สอตางๆ เพมขน การออกรานและการสาธตการปน
เครองปนดนเผาตามโครงการทรฐบาลจดขน นอกจากนยงไดรวมแสดงสนคาตามหางสรรพสนคา
และมการประชาสมพนธผานทางอนเทอรเนตของผประกอบการ และทางเวบไซตของการ
ทองเทยว เปนตน
วระยทธ คงพบลยกจ2 (2550: บทคดยอ) ศกษาเรอง การดาเนนงานโครงการหนงตาบลหนง
ผลตภณฑ : กรณศกษากลมอาชพทาน าพรกไทยพนบานตราวงทอง ตาบลทาวงทอง อาเภอเมอง
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 60
47
พะเยา จงหวดพะเยา พบวา ทางกลมใหความสาคญกบการดาเนนงานในดานการบรหารการเงนเปน
อนดบท 1 รองลงมา คอ การดาเนนงานดานการจดการ การผลต และการตลาด ผลการดาเนนงาน
ดานการจดการ พบวา กลมอาชพทานาพรกไทยพนบานตราวงทองมการวางแผนการดาเนนงานราย
6 เดอน โดยมงเนนการเพมยอดขาย มการมอบหมายหนาทแกสมาชกเปนครงคราว ควบคมการ
ทางานโดยใชเวลาในการทางานและปรมาณงานทกาหนดให นอกจากนยงมการประเมนผลสมาชก
จากความรความสามารถ และจายคาตอบแทนตามความยากงายของงานททา ดานการผลต พบวา
กลมอาชพทาน าพรกไทยพนบานตราวงทองมการวางแผนการผลตโดยกาหนดใหผลตจานวนเทา
เดมทกรอบการผลต วตถดบสวนใหญเปนวตถดบภายในทองถนทมกจดซอจากผขายรายเดม ใน
การควบคมการผลตพบวา ทางกลมมการควบคมและตรวจสอบคณภาพโดยใชเครองมอมาตรฐาน
ของกลมเปนสาคญ นอกจากน ผลตภณฑของทางกลมยงไดรบการแตงตงเปนสนคาสดยอดหนง
ตาบลหนงผลตภณฑ ระดบ 4 ดาว ประจาป พ.ศ. 2547 ดานการตลาด กลมทาน าพรกไดมการพฒนา
รปแบบสนคาอยเสมอ แตเปนการพฒนาในลกษณะตามคแขงขนโดยราคาสนคาทตงไวจะเทยบเทา
กบผขายรายอนๆ ในตลาด ไมมการกาหนดกลมลกคาเปาหมายทชดเจน ดานชองทางการจด
จาหนาย สวนใหญจาหนายโดยผานคนกลาง นอกจากนพบวา กลมทาน าพรกยงใหความสนใจใน
การสงเสรมการตลาดนอยมาก ดานการบรหารการเงน กลมทาน าพรกตราวงทองมแหลงเงนทน
โดยการระดมทนจากสมาชกและไดรบการสนบสนนอปกรณในการผลตจากหนวยราชการ คอ
องคการบรหารสวนตาบล กรมสงเสรมการเกษตรและสหกรณ และกลมยงขาดประสบการณใน
การการจดทางบการเงนโดยทมการจดทาเพยงงบกาไรขาดทนเทานน ในดานรายรบทางกลมไดรบ
ชาระคาสนคาเปนรายงวดจากลกคาทาใหกลมประสบปญหาดานการขาดเงนทนหมนเวยน และ
สวนใหญทางกลมไมมหนสนคางชาระ
พจนา เอองไพบลย (2550: บทคดยอ) ศกษาเรอง การพฒนารปแบบกระบวนการเรยนรใน
ชมชนเพอการพฒนาทย งยน พบวา กระบวนการเรยนรในชมชน ททาใหชมชนมศกยภาพในการ
คดและปฏบตเพอการแกไขปญหาและการพฒนาดานนเวศ เศรษฐกจ และสงคมชมชน ใหดขน
และมความสมดล ประกอบดวย 8 ขนตอน คอ การทบทวนความยากลาบากในชวต การตรวจสอบ
ถงสาเหตวกฤตของกลมแกนนาชมชน การกระตนคนในชมชนไดความตระหนกในสถานการณท
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 61
48
เปนปญหาของชมชน การหาทางเลอกในการแกไขปญหา การปฏบตตามทางเลอก การประเมนผล
ยอนกลบ การพฒนาความเชอมนใหเกดขน และการบรณาการเขาสชวต
10.2 งานวจยตางประเทศ
ซอก โซเปยกตรา (Sok Sopheaktra, 2008: บทคดยอ) ศกษาเรอง สนคาประจาตาบลเมอง
โออตะ พบวา ใชเวลากวา25 ป โดยดาเนนการอยางตอเนอง เกดจากแนวความคดทจะแกไขปญหา
ความยากจนและการมงานทาของแมบานเกษตรกร เนองจากเมองโออตะ เปนเมองทชาวญปนม
ความรสกวาเปนบานนอก อยใตสดของเกาะกวชวใต ทาใหเปนเมองทไมมผใดสนใจ ดงนน
ชาวเมองโออตะมแนวความคดทจะสรางความนาสนใจใหแกบานเมองของตน โดยนาทรพยากรใน
พนทบวกกบภมปญญาทองถน มาพฒนาและสรางมลคาเพม จากนนกพฒนาสนคา OVOP สราง
มลคาเพมเปนแบรนดเนมของโออตะเอง จนเมองโออตะกลายเปนเมองทมชอเสยงดาน OVOP แผ
กระจายไปทวโลก หลกการพฒนา OVOP ของผบรหารเมองโออตะ คอ แทนทจะคานงเพยง
ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต ใหคานงถงความพอใจมวลรวมประชาชาตดวย โดยมแนวคด
พนฐานหลก 3 ประการ คอ 1) ภมปญญาทองถนสสากล 2) พงตนเอง และคดอยางสรางสรรค และ
3) การสรางทรพยากรมนษย โดยกาหนดแนวทางแหงความสาเรจ 6 ประการ คอ 1) การสราง
จตสานก 2) การคนหามรดกทมคณคาของทองถน 3) ความอตสาหะคอพนฐานของพลง 4) การ
สรางมลคาเพมของผลตภณฑ 5) การสรางความมนคงดานการตลาด และ 6) การพฒนาคน
นาตาล ซาดา (Nathalie Sajda, 2001: บทคดยอ) ศกษาเรอง ความเปนไปไดของโครงการ
การพฒนาชนบทหนงตาบลหนงผลตภณฑ (OTOP) และการพฒนาซงเปนยทธศาสตรการพฒนา
ชมชนแออด โดยเลอกชชนแออดคลองเตย ในใจกลางเมองกรงเทพมหานคร พบวา สามารถนามา
ปรบใชโดยการศกษารวมกบบรบททองถนและลกษณะทางวฒนธรรมไทยตามดวยการปรบเปลยน
ความคดเหนเดมของ OTOP เปนโครงการหนงสลมหนงตาบล (OSOP)
ราเดยส ออบดอล กาเดอ (Radiah Abdul Kader, 2000: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจย
ความสาเรจของผ ประกอบการธรกจขนาดเลกในชนบทภายใตโครงการหนงอาเภอหนง
อตสาหกรรมในประเทศมาเลเซย พบวา ปจจยภายนอกมมากกวาและโดดเดนกวา ปจจยภายในท
เออตอการประสบความสาเรจทางธรกจของผประกอบการ โดยการวเคราะหปจจยภายนอกทงหมด
บทบาททสาคญของรฐบาลในการสงเสรมความสาเรจของธรกจขนาดเลกซงรฐบาลควรใหความ
ชวยเหลอรวมถงสภาพแวดลอมทดทเออตอผประกอบการขนาดเลกในชนบทอยางตอเนอง
สเตนนง และคณะ (Stenning and other, 2008: 5-20) ศกษาเรอง กลยทธทจะสรางการ
เชอมโยงความผกพนและการกระตนใหเกดทนทางสงคม พบวา การพฒนาศกยภาพชมชนและการ
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 62
49
สรางความร และใชงานรวมกนและนาไปสความสามารถทเพมขนของชมชน โครงสรางนโยบาย
ในการประสบความสาเรจในการแนะนาชมชนใหเพมมลคาทสงขน งานวจยนจะสารวจ
กระบวนการเหลานโดยดทการพฒนา จากประสบการณของ Oyama – machi แมแบบสรางแรง
บนดาลใจจากหนงหมบานหนงผลตภณฑ (OVOP) การเชอมทนทางสงคมสงผลกระทบตอชมชน
เมอการพฒนาศกยภาพและการสรางความรและใชงานรวมกนและตามดวยการเปดตวมลคาเพม
สงขนของชมชน เชน การประมลผลผลตใหมทางการเกษตร เทคนควธการคดและออกแบบของ
ชมชน
ดาฮ สาวต (Dyah Savitri, 2008: 21-30) ไดศกษาแนวทางการพฒนาฟนฟชนบททย งยน
ของโครงการ OVOP ซงมวตถประสงคเพอแสดงใหเหนถงการเตบโตและการเคลอนไหวของ
OVOP ซงเปนกลยทธเพอใหบรรลผลสาเรจในการพฒนาทย งยนในระดบภมภาค จากการเปดเผย
ของโออตะในป 1970 ซงเลอกผลตผลทางการเกษตรและการบรการเปนผบกเบกกลยทธการฟนฟ
ของชนบทภายใตการเคลอนไหว OVOP นอกจากนยงมการวจยทม วตถประสงคอกตวอยางหนง
ของโครงการ OVOP คอ การดาเนนกลยทธตราสนคาของการเกษตร ในการบรรลการพฒนาท
ย งยนของชนบทในสภาพแวดลอมทกระจายตวของตราสนคาการเกษตรทถอวามบทบาทสาคญใน
การเจรญเตมโตทางเศรษฐกจ ทนาเสนอมลคาเพมในการตลาด โดยสรางความแตกตางของ
ผลตภณฑ นอกจากนกลยทธนยงดาเนนการใน Kono Hana Garten ของโออตะ และ Bato เมองชวา
ตะวนออกของอนโดนเซยดวย ซงเผยเหนวา OVOP มศกยภาพและเปนกลยทธทมประสทธภาพ
ทางสงคมและเศรษฐกจในวงกวาง ความแตกตางระหวางเขตเมองงและชนบทในประเทศกาลง
พฒนาผานการพฒนาขบเคลอนโดยชมชน นอกจากนในตลาดทมการแขงขนมความจาเปนของ
ผลตภณฑตองแตกตางจากผอน สรป โครงการ OVOP สงเสรมใหประชากรในทองถน นาความคด
รเรมเกยวกบปจจยภายนอกในการพฒนาผานคนในชมชนโดยนาความคดรเรมมาพฒนาใหเกด
ความยงยนของคนในชมชน และชมชนชนบทอาจจะฟนฟรกษากลยทธการสรางและขยายตวอยาง
ตอเนอง ในชมชนชนบทแหงนโดยฟนฟและเปดโอกาสไมใหถกจากด เฉพาะสาหรบประเทศท
กาลงพฒนาอยางเดยว
เอนจก และคณะ (Njuki and other, 2007: บทคดยอ) ไดศกษาวถชวตของเกษตรกรรายยอย
ของชายแอฟรกนซงมกมขอจากด เนองจากความยากจน การเขาถงตลาดและทกษะของ
ผประกอบการในการเพมมลคาใหกบผลตภณฑยงมขอจากดอย จากการเตบโตขนอยางรวดเรว ใน
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 63
50
ประเทศและระดบภมภาคและตลาดไดนาเสนอโอกาสทางการตลาดใหมใหแกเกษตรกรรายยอย
เพอจดหาวตถดบและการตลาดใหมมลคาสงขน สมมตรายไดและความสมพนธทางธรกจทดขน
ใหแกเกษตรกร แตการเขาถงเหลานตลาดยงตองยกระดบทมนยสาคญในเงของคณภาพของ
ผลตภณฑ ปรมาณและการจดการธรกจ รวมถงวจยและพฒนา องคกรไดยอมรบวาตอนนมการ
ปรบปรงการเขาถงตลาดและการเสรมสรางความสามารถของเกษตรทยากจนเพอกระจายทรพยากร
และเชอมโยงเขาดวย ตลาดซงมความทาทายเรงดวนทสดในภาคเกษตรรายยอย ในปจจบนจะเนน
วธการและขนตอนทสาคญในการสรางกาลงการผลตของกลมเกษตรกร และชมชนการประเมน
โอกาสทางการตลาด , การพฒนาตลอดจนผลกาไร ในขณะทวถชวตยงคงมความยงยน กรณศกษา
ในมาลาวและยกนดา วธการทจะอธบายและวเคราะหบทเรยนหลงจากกรณศกษาเหลาน วธการ
ประสบความสาเรจในการเชอมโยงเกษตรกรรายยอยสาหรบตลาดในประเทศ การวจยระบวาความ
พยายามเหลานจะตองมการชวยกนพฒนาตลาดทจะชวยใหเกษตรกรแขงขนกบตลาดในภมภาค
และระหวางประเทศได การวจยยงวเคราะหบทบาทของการเสรมสรางขดความสามารถของ
เกษตรกรทจะเขาใจตลาดรวมถงวธการและบทบาทขององคกรเกษตรกร ใหมความเชอมโยงทม
ประสทธภาพของเกษตรกรรายยอย กวาปทงานวจยทางการเกษตรและพฒนาองคกรไดทาอยางม
นยสาคญ ความคบหนาเกยวกบการเพมผลผลตทางการเกษตรและการสงเสรมเกษตรกรขนาดเลกท
ปลกพชอาหารและทาปศสตวใหมความแขงแรงอยางย งยน จากหลกฐานการเจรญเตบโตและ
ประสบการณ แสดงใหเหนวาประสบความสาเรจอยางย งยนในการเจรญเตบโตทางการเกษตร
ผลผลตทใชขนอยกบวกฤตการขยายตวและโอกาสทางการตลาด
จเรยนา อมมาคลาเต ชดม (JULIANA IMMACULATE CHIDUMU, 2006: บทคดยอ) ได
ศกษาผลกระทบตอความมนคงดานอาหารและรายไดในครวเรอนของ “หนงหมบานหนง
ผลตภณฑ (OVOP)” กรณ BVUMBWE ใน Thyolo อาเภอมาลาว มาลาวเปนหนงในประเทศท
อาหารไมปลอดภยและยากจนทสดในโลกตามรายงานการพฒนามนษยของ UNDP (2004)
เกษตรกรรมเปนแรงผลกดนของเศรษฐกจของมาลาวและรฐบาลของประเทศมาลาวเปนแกนนาใน
เรองความปลอดภยของอาหารโดยการนาโครงการทเรยกวาหนงหมบานหนงผลตภณฑ (OVOP)
ในป 2003 ซงมวตถประสงคทสาคญ คอ การลดความยากจนโดยนาความเปนชมชนใหมอสระทาง
เศรษฐกจ แตไมมความพยายามในการประเมนโครงการและกจกรรมททา ดวยเหตนจงมชองวาง
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 64
51
เกดขน การศกษาในครงนจงไดดาเนนในพนทของ OOP Bvumbwe ใน Thyolo อาเภอมาลาว เพอ
ประเมนผลกระทบจากโครงการหนงหมบานหนงผลตภณฑ (OVOP) จากรายไดของเกษตรกร
ผประกอบการและความมนคงทางดานอาหาร ขอมลเบองตนทเกบรวบรวมจากผประกอบการท
ไดรบผลประโยชนและไมไดรบผลประโยชนจานวนทงหมด 80 คน ของโครงการหนงหมบาน
หนงผลตภณฑ (OVOP) ผทไดรบผลประโยชนจากโครงการม 52 คน โดย 40 คน ไดรบเลอกวาเปน
ผประกอบการทเปนระบบ และ อนๆ อก 40 คนจากการเกบรวบรวมโดยการสมจากผทไดรบ
ผลประโยชน ทไมอยในพนทโดยเกบรวบรวมขอมลในเดอนเมษายน 2006 โดยการใช
แบบสอบถามแบบมโครงสรางและมงเนนการสนทนากลม การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชง
พรรณนา ได-สแควร , t-test และ Ordinary Least Squared วธการถดถอยพหคณ การปรบ Likert ถก
นามาใชกบเกษตรในอตราการรบรถงผลกระทบของ OVOP เกยวกบกจกรรมในฟารม ผล
การศกษาพบวาความแตกตางอยางมนยสาคญในระดบรายไดของเกษตรกรทใชในครวเรอน
ระหวางผทรบผลประโยชนและไมไดรบผลประโยชนจาก OVOP พบวาผทไดรบผลประโยชนจาก
OVOP จะดกวาในแงของความมนคงดานอาหารในครวเรอนทเพมขนของประชาการซงเปนการ
กระจายความเสยงและการเขาถงอาหารซงไดบรรลถงรายไดเกษตรกรทสงขน อยางไร กตาม
ลกษณะทางเศรษฐกจ และสงคมของเกษตรกรไมเพยงพอทจะอธบายความแตกตางในรายไดของ
เกษตรกร การวจยในครงนอนมานไดวามปจจยอนๆ ท เกยวของอยางใกลชดกบการเกษตรและการ
ผลตรวมถงการมสวนรวมในโครงการ OVOP และขนาดครวเรอนพบวา มการเพมขนของรายได
เกษตรกรทรวมในโครงการ OVOP น
สำนกหอ
สมดกลาง
Page 65
52
กรอบแนวคดในการวจย
ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ผวจยสงเคราะหใหเขากบบรบทของ
กลมผลตภณฑผาของจงหวดเชยงใหม ดงแสดงไดดงกรอบแนวคด ดงน
แผนภมท 1 กรอบแนวคดการวจย
ปจจยภายใน
การบรหารจดการ
การมสวนรวม
ภาวะผนาของกลม
การเรยนรภมปญญาทองถน
ทรพยากร
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
ความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ
ความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ
ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด
ศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
ความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน
และตลาดเงน
การสรางทมและการทางานเปนทม
แนวทางการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผาเพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขน
SWOT Analysis
Page 66
บทท 3
วธการดาเนนการวจย
การศกษาการวจยเรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวด
เชยงใหม มวตถประสงค ไดแก 1) ศกษาปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 2) ศกษาผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม และ3) ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม โดยมวธดาเนนการวจย ดงน
ขนตอนในการดาเนนการวจย
เพอใหการวจยดาเนนการไปดวยความเรยบรอย และบรรลวตถประสงค ผวจยจงไดกาหนด
ขนตอนของการดาเนนการวจย และระเบยบวจยดงน
1. ประชากรและกลมตวอยาง
2. ตวแปรทศกษา
3. เครองมอทใชในการวจย
4. วธการสรางเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล
5. การเกบรวบรวมขอมล
6. การวเคราะหขอมล
ประชากรและกลมตวอยาง
1) ขอมลเชงปรมาณ ไดแก
1.1 ประชากร ไดแก กลมหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมทงหมด 384 กลม ขอมลสถต
พทธศกราช 2556 (สานกงานพฒนาสงคม จงหวดเชยงใหม, 2556)
53
Page 67
54
1.2 กลมตวอยาง ไดแก ผประกอบการหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 196 กลม ไดมา
โดยตารางกาหนดขนาดของกลมตวอยางของเครซและมอรแกน (Krejcie and Morgan, 1970: 608-
609) โดยทาการสอบถามประธานกลมทง 196 กลม
2) ขอมลเชงคณภาพ ผใหขอมลสาคญ (Key informants) จานวน 9 คน ประกอบดวย
2.1 ประธานกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน
2.2 กรรมการกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 4 คน
2.3 สมาชกกลม OTOP หตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม 2 คน
2.4 พฒนากรตาบลของจงหวดเชยงใหม 1 คน
ตวแปรทศกษา
ตวแปรตน คอ ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย
1. ดานการบรหารจดการ
2. ดานการมสวนรวม
3. ดานภาวะผนาของกลม
4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน
5. ดานทรพยากร
ตวแปรตาม คอ ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ประกอบดวย
1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ
2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ
3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด
4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน
6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม
เครองมอทใชในการวจย
เครองมอทใชสาหรบการวจยเชงปรมาณ
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณสาหรบการวจยครงน คอ แบบสอบถาม
(Questionnaire) แบงออกเปน 4 ตอน ดงน
Page 68
55
ตอนท 1 แบบสอบถามปจจยสวนบคคลเพอสอบถามลกษณะสวนบคคล ไดแก เพศ อาย
ตาแหนง ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน ลกษณะคาถามเปนคาถามปลายเปด เปนแบบ
สารวจรายการ (Checklist)
ตอนท 2 แบบสอบถามปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เ ปน
แบบสอบถามชนดมาตรสวนประเมนคา (Rating Scale) ตามแนวคดของลเครท (Likert’s Rating
Scale) ม 5 ระดบ ดงน
5 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด
4 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก
3 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง
2 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย
1 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด
ตอนท 3 แบบสอบถามผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เปนแบบสอบถามชนด
มาตรสวนประเมนคา (Rating Scale) ตามแนวคดของลเครท (Likert, 1974) ม 5 ระดบ ดงน
5 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด
4 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก
3 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง
2 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย
1 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด
ตอนท 4 ขอเสนอแนะ เปนแบบสอบถามปลายเปด (Open Ended)
เครองมอทใชสาหรบการวจยเชงคณภาพ
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพสาหรบการวจยครงน คอ แบบ
สมภาษณ โดยใชการวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis )
Page 69
56
การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ
การสรางแบบสอบถามเพอใหการดาเนนการศกษาครงน สามารถตรวจสอบวดไดตรงตาม
กรอบแนวคดของการศกษา และบรรลวตถประสงคททวางไว ผวจยไดดาเนนการสรางเครองมอ โดยม
ขนตอน ดงน
การสรางเปนแบบสอบถาม
1. ศกษาจากเอกสาร ตารา งานวจย ทเกยวของ ปรกษาผเชยวชาญ เกยวกบขอมลในการ
สรางเครองมอ เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม
2. นาขอมลทไดจากการศกษามาประมวล เพอกาหนดเปนโครงสรางของเครองมอ และ
ขอบเขตของเนอหา
3. สรางแบบสอบถามตามขอบเขตของเนอหา ครอบคลมตามวตถประสงคของการวจย และ
ตามรายละเอยดของนยามศพทเฉพาะของตวแปร
4. นาแบบสอบถามทผวจยสรางขน เสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ
5. นาแบบสอบถามทผวจยสรางขน เสนอผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน ตรวจสอบความ
ครอบคลมครบถวนของเนอหาในประเดนสาระสาคญตรงตามพฤตกรรมทตองการวด ความเหมาะสม
ของสานวนภาษา พจารณาปรบปรงแกไข หาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective
Congruence : IOC) เพอนามาปรบปรงแกไข โดยมเกณฑการใหคะแนนดงน (พวงรตน ทวรตน 2543 :
117) ไดคาความเทยงตรงของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ 0.919
มความเหมาะสมสอดคลอง ให +1 คะแนน
ไมสอดคลอง ให -1 คะแนน
ไมแนใจ ให 0 คะแนน
NR
IOC ∑=
เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงค
∑R แทน ผลรวมระหวางคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด
N แทน จานวนผเชยวชาญทงหมด
6. นาแบบสอบถามทไดไปทาการหาคาความเชอมนของเครองมอ(Reliability)โดยนา
แบบสอบถามไปทดลองใช (Try Out) กบกลมทดลองทไมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน และหาคา
Page 70
57
ความเชอมนของแบบสอบถาม โดยหาคา สมประสทธแอลฟา(α - Coefficient) ตามวธของครอนบาค
(Cronbach) โดยใชสตรดงน (พวงรตน ทวรตน 2543 : 118)
−
−= ∑
2
2
11 t
i
ss
kkα
เมอ α แทน คาสมประสทธความเชอมน
k แทน จานวนของเครองมอ
∑ 2is แทน ผลรวมของความแปรปรวนของแตละขอ
2ts แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวม
ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เทากบ .919 จาแนกตามตวแปรไดดงน
1. ดานการบรหารจดการ ไดคาความเชอมนเทากบ .913
2. ดานการมสวนรวม ไดคาความเชอมนเทากบ .897
3. ดานภาวะผนาของกลม ไดคาความเชอมนเทากบ .876
4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน ไดคาความเชอมนเทากบ .911
5. ดานทรพยากร ไดคาความเชอมนเทากบ .913
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เทากบ .912 จาแนกตามตวแปรไดดงน
1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ ไดคาความเชอมนเทากบ .897
2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ ไดคาความเชอมนเทากบ .877
3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด ไดคาความเชอมนเทากบ .867
4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย ไดคาความเชอมนเทากบ .901
5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน ไดคาความ
เชอมนเทากบ .903
6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม ไดคาความเชอมนเทากบ .904
การสรางเปนแบบสมภาษณ
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพสาหรบการวจยครงน คอ แบบ
สมภาษณ โดยเทคนคการวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis )โดยการ
สงเคราะหจากวรรณกรรมทเกยวของ ตลอดจนการศกษาในสวนของเชงปรมาณมากาหนดเปน
ประเดนในการซกถาม
Page 71
58
การเกบรวบรวมขอมล
ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน
การเกบรวบรวมขอมลสาหรบการวจยเชงปรมาณ
1. การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถาม
1.1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากรถงกลมหตกรรมผา เพอขอ
ความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล
1.2 ขอความรวมมอจากผตอบแบบสอบถาม โดยผวจยอธบายและชแจงรายละเอยด
เกยวกบวตถประสงคของแบบสอบถาม และวธการเกบขอมลแกผตอบแบบสอบถามเปนรายบคคล
ตลอดจนการรบแบบสอบถามกลบคนดวยตนเอง
1.3 ผวจยนาแบบสอบถามมาตรวจดความสมบรณในแตละขอ และนบจานวน
แบบสอบถามใหครบตามทตองการ ถาพบวาแบบสอบถามชดใดผตอบแบบสอบถามทาไมครบทก
ขอ กจะทาการเกบเพมเตม เมอไดขอมลครบ 196 ชด ผวจยจะนาขอมลไปวเคราะหตามวธทางสถต
ตอไป
การเกบรวบรวมขอมลสาหรบการวจยเชงคณภาพ
1. การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสมภาษณ
1.1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากรถงผทรงคณวฒทจะทาการ
สมภาษณ เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล
1.2 ขอความรวมมอจากผทรงคณวฒโดยการสมภาษณกลมยอย รวบรวมขอมลและทา
การนาเสนอผลการสมภาษณในรปแบบความเรยง
การวเคราะหขอมล
การวจยครงน ใชการวเคราะหขอมล ดงน
1.วเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม โดยใชคาความถ (frequency)
และคารอยละ (percentage)
2.การศกษาปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา แปลความหมายโดยใชวธ
นาคาเฉลยในแตละระดบมาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมาย โดยใชชวงของคาเฉลยเปน
เกณฑในการแปลความหมาย ตามแนวคดของเบสท (Best, 1981) ดงน
Page 72
59
คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด
คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก
คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง
คาเฉลย 1.50 - 2.50 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย
คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด
3.การศกษาผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา แปลความหมายโดยใชวธนา
คาเฉลยในแตละระดบมาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมาย โดยใชชวงของคาเฉลยเปนเกณฑ
ในการแปลความหมาย ตามแนวคดของเบสท (Best, 1981) ดงน
คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมากทสด
คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบมาก
คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบปานกลาง
คาเฉลย 1.50 - 2.50 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอย
คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มการปฏบตอยในระดบนอยทสด
4. วเคราะหปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม โดยใชการวเคราะหใชวธการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (stepwise
multiple regression analysis)
5. การวเคราะหขอคาถามปลายเปดใชการวเคราะหเนอหา (content analysis) แลว
เขยนเปนความเรยง
6. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม จากการ
สมภาษณกลมยอยโดยเทคนคการวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis )
และสรปประเดนทสาคญแลวนาเสนอในรปของการบรรยายความเรยง
Page 73
บทท 4
ผลการวเคราะหขอมล
เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย และการนาเสนอผลการวเคราะหขอมลในการ
วจย เรอง “แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม” ผวจยไดสง
แบบสอบถามใหกลมตวอยาง จานวน ทงสน 196 คน ไดรบการตอบกลบคนมาครบทกฉบบ คดเปน
รอยละ100 เมอไดขอมลจากแบบสอบถามนามาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะหขอมล จาแนกเปน 5
ตอน ดงน
ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม
ตอนท 2 ผลการศกษาระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ตอนท 3 ผลการศกษาระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม
ตอนท 4 ปจจยทสงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม
ตอนท 5 ขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา
ตอนท 6 แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
60
Page 74
61
ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม
สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จานวน 196 คน จาแนกตาม เพศ อาย ตาแหนง ระดบ
การศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน โดยหาคาความถ (frequency) และรอยละ (percentage) ดง
รายละเอยดใน ตารางท 1
ตารางท 1 จานวน และรอยละ ปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม
สถานภาพ จานวน (คน) รอยละ
1. เพศ
ชาย
หญง
45
151
22.96
77.04
รวม 196 100.00
2. อาย
25 - 30 ป
31 - 35 ป
36 - 40 ป
41 - 45 ป
46 - 50 ป
51 - 56 ป
56 - 60 ป
61 ป ขนไป
7
29
5
35
91
18
9
2
3.57
14.80
2.55
17.86
46.43
9.18
4.59
1.02
รวม 196 100.00
3. ตาแหนง
ประธาน
คณะกรรมการ
สมาชก
106
72
18
54.08
36.74
9.18
รวม 196 100.00
Page 75
62
ตารางท 1 จานวน และรอยละ ปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม (ตอ)
สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จานวน (คน) รอยละ
4. ระดบการศกษา
ป.1 – ป.4
ประถมศกษา (ป.6)
มธยมศกษาตอนตน (ม.3)
อนปรญญา/ปวส.
ปรญญาตร
6
26
40
24
100
3.06
13.27
20.41
12.24
51.02
รวม 196 100.00
5. รายไดเฉลยตอเดอน
ตากวา 5,000 บาท
5,001 – 10,000 บาท
10,001 – 20,000 บาท
20,001 – 30,000 บาท
30,001 – 40,000 บาท
40,001 – 50,000 บาท
50,001 บาทขนไป
3
10
53
27
44
34
25
1.53
5.10
27.04
13.78
22.45
17.35
12.75
รวม 196 100.00
จากตารางท 1 พบวา สวนใหญเปนเพศหญง จานวน 151 คน คดเปนรอยละ 77.04 และ
เปนเพศชาย จานวน 45 คน คดเปนรอยละ 22.96 มอายระหวาง 46 - 50 ปมากทสด จานวน 91 คน
คดเปนรอยละ 46.43 รองลงมา อายระหวาง 41 - 45 ป จานวน 35 คน คดเปนรอยละ 17.86 และ
61 ป ขนไป นอยทสด จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.02 ตาแหนง ประธาน มากทสด จานวน 106
คน คดเปนรอยละ 54.08 รองลงมา คณะกรรมการ จานวน 72 คน คดเปนรอยละ 36.73 และสมาชก
นอยทสด จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 9.18 ระดบการศกษาระดบปรญญาตรมากทสด จานวน
100 คน คดเปนรอยละ 51.02 รองลงมา มธยมศกษาตอนตน (ม.3)จานวน 40 คน คดเปนรอยละ
20.41 และป.1 – ป.4 นอยทสด จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 3.06 รายไดเฉลยตอเดอน 10,001 –
Page 76
63
20,000 บาท มากทสด จานวน 53 คน คดเปนรอยละ 27.04 รองลงมา 30,001 – 40,000 บาท จานวน
44 คน คดเปนรอยละ 22.45 และตากวา 5,000 บาท นอยทสด ตากวา 5,000 บาท
ตอนท 2 ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน
การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม
ในการว เคราะหปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม ผวจยวเคราะหโดยใชคาเฉลย ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน )D.S( แลวนา
คาเฉลยไปเปรยบเทยบกบตามเกณฑ ตามแนวคดของเบสท ดงตารางท 2
ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลม
หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม
(n = 196)
ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
1. ดานการบรหารจดการ )X( 1
2. ดานการมสวนรวม )X( 2
3. ดานภาวะผนาของกลม )X( 3
4. ดานการเรยนรภมปญญาทองถน )X( 4
5. ดานดานทรพยากร )X( 5
4.03
3.96
4.01
3.86
3.91
0.49
0.56
0.49
0.51
0.50
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
1
3
2
5
4
รวม )X( tot 3.94 0.36 มาก
จากตารางท 2 พบวา ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.94, D.S = 0.36) เมอพจารณาเปนรายดาน
พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานการบรหารจดการ มคาเฉลยมากทสด ( X = 4.03, D.S =
0.49) รองลงมาคอ ดานภาวะผนาของกลม ( X = 4.01, D.S = 0.49) และดานการเรยนรภมปญญา
ทองถน มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.51)
Page 77
64
เมอวเคราะหปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ
ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ดงตารางท 3 - ตารางท 8
ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลม
หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการบรหารจดการ
(n = 196)
ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
ดานการบรหารจดการ
1. มการวางแผนกาหนดจานวนบคลากรในขนตอนตางๆ
ของการผลตใหเพยงพอ และเหมาะสมกบปรมาณงาน
2. มการมอบหมายงานทเหมาะสมกบความสามารถของ
บคลากร
3. มการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชกเขา
รวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน
4. มการกาหนดเปาหมายและผลการปฏบตงานของ
บคลากรทชดเจน
5. มการวดและประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรท
กาหนดไว อยางสมาเสมอ
4.02
4.14
3.95
3.97
4.03
0.63
0.56
0.68
0.66
0.63
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
3
1
5
4
2
รวม 4.02 0.49 มาก
จากตารางท 3 พบวา ดานการบรหารจดการ โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 4.02,
D.S = 0.49) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการมอบหมายงานท
เหมาะสมกบความสามารถของบคลากร มคาเฉลยมากทสด ( X =4.17, D.S = 0.69) รองลงมาคอ
คาตอบแทนพเศษทาใหมเงนเพมขนและเหลอเกบ ( X = 4.14, D.S = 0.56) และมการสนบสนน
และสงเสรมใหบคลากร และสมาชกเขารวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน มคาเฉลย
นอยทสด ( X = 3.95, D.S = 0.68)
Page 78
65
ตารางท 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม
ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการมสวนรวม
(n = 196)
ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
ดานการมสวนรวม
1. บคลากรมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงานของ
กลม
2. บคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ ขอบงคบ
ของกลม
3. บคลากรไดเขารวมประชมทกลมจดขน
4. บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลมจดขน
5. บคลากรมสวนรวมในการประเมนผลการดาเนนงาน
ของกลม
6. บคลากรมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนงานของ
กลม
7. บคลากรมสวนรวมของกลมในการเสนอขอบกพรอง
ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม เพอนาไป
ปรบปรงแกไขพฒนา
3.97
3.88
3.90
4.01
3.96
3.98
4.03
0.66
0.74
0.67
0.69
0.74
0.73
0.78
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
3
7
6
2
5
4
1
รวม 3.96 0.56 มาก
จากตารางท 4 พบวา ดานการมสวนรวม โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X =3.96, D.S =
0.56) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยบคลากรมสวนรวมของกลมในการ
เสนอขอบกพรอง ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม เพอนาไปปรบปรงแกไขพฒนา ม
คาเฉลยมากทสด ( X = 4.03, D.S = 0.78) รองลงมาคอ บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลม
จดขน ( X = 4.01, D.S = 0.69) และบคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ ขอบงคบ ของ
กลม มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.88, D.S = 0.74)
Page 79
66
ตารางท 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลม
หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานภาวะผนาของกลม
(n =196)
ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
ดานภาวะผนาของกลม
1. ผนาของกลมมวสยทศนและความคดกวางไกลในการ
บรหารองคกร
2. ผนาของกลมมความสามารถในการตดสนใจใน
ปญหาตางๆ ในสภาวการณทกดดนได
3. ผนาของกลมมความสามารถในการมอบหมายงาน
ใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสม
4. ผนาของกลมมความสามารถสรางความรวมมอใหเกด
การทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการทางาน
5. ผนาของกลมมทกษะการสอสารทมประสทธภาพ
ชดเจน เขาใจได
6. ผนาของกลมมการใชอานาจโดยตงอยบนหลก
คณธรรม
7. กลมมทกษะในการทางานเปนทม
8. กลมสามารถทาใหบคลากรในทมมความกระตอรอรน
ในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตามเปาหมาย และ
เปนการพฒนาการทางานอยางสมาเสมอ
4.04
3.99
4.02
4.05
4.00
3.97
4.03
4.08
0.79
0.75
0.68
0.69
0.64
0.63
0.62
0.63
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
3
7
5
2
6
8
4
1
รวม 4.02 0.49 มาก
จากตารางท 5 พบวา ดานภาวะผนาของกลม โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 4.02,
D.S = 0.49) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยกลมสามารถทาใหบคลากร
ในทมมความกระตอรอรนในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตามเปาหมาย และเปนการพฒนาการ
ทางานอยางสมาเสมอ มคาเฉลยมากทสด ( X = 4.08, D.S = 0.63) รองลงมาคอ ผนาของกลมม
ความสามารถสรางความรวมมอใหเกดการทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการทางาน
Page 80
67
( X = 4.05, D.S = 0.69) และผนาของกลมมการใชอานาจโดยตงอยบนหลกคณธรรม มคาเฉลยนอย
ทสด ( X = 3.97, D.S = 0.63)
ตารางท 6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม
ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน
(n = 196)
ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
ดานการเรยนรภมปญญาทองถน
1. กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน
เปนอยางด
2. กลมมการสรางเครอขายเพอมการแลกเปลยนเรยนร
กบกลมอนๆ
3. กลมไดรบการสนบสนนดานวชาการจากหนวยงานท
เกยวของอยางตอเนอง
4. กลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจาก
หนวยงานทเกยวของ อยางตอเนอง
5. กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและการศกษา
ดงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง
6. กลมไดรบการสนบสนนขอมลขาวสารจากหนวยงาน
ทเกยวของ
7. กลมไดรบขอเสนอแนะในการปรบปรง การ
ดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง
3.90
3.88
3.87
3.79
3.82
3.81
3.92
0.65
0.69
0.75
0.79
0.69
0.74
0.79
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
2
3
4
7
5
6
1
รวม 3.86 0.51 มาก
จากตารางท 6 พบวา ดานการเรยนรภมปญญาทองถน โดยภาพรวม อยในระดบมาก
( X = 3.93, D.S = 0.49) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยกลมไดรบ
ขอเสนอแนะในการปรบปรง การดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง มคาเฉลยมาก
ทสด ( X = 3.92, D.S = 0.79) รองลงมาคอ กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน
Page 81
68
เปนอยางด ( X = 3.90, D.S = 0.65) และกลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจากหนวยงานท
เกยวของ อยางตอเนอง มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.79, D.S = 0.79)
ตารางท 7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม
ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานทรพยากร
(n = 196)
ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ระดบ
ดานทรพยากร
1. มการแบงโครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยาง
ชดเจน
2. มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทของ
คณะกรรมการและสมาชกอยางชดเจน
3. มการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบในการดาเนนงาน
อยางชดเจน
4. มระบบการตดตอสอสารทมประสทธภาพระหวาง
ประธาน กรรมการ และสมาชกทหลากหลาย
5. มการรบรขอมลขาวสารทงภายในและภายนอก
องคกรอยางเสร
6. ประธาน กรรมการ และสมาชกกลมมความรวมมอ
รวมใจในการปฏบตงาน
7. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณและวสด
อปกรณตางๆ สาหรบการดาเนนกจกรรมตางๆ อยาง
เหมาะสม
3.97
3.87
4.05
3.94
3.75
3.89
3.88
0.73
0.72
0.71
0.79
0.67
0.72
0.80
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
2
6
1
3
7
4
5
รวม 3.91 0.50 มาก
จากตารางท 7 พบวา ดานทรพยากร โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.91, D.S = 0.50)
เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบในการ
ดาเนนงานอยางชดเจน มคาเฉลยมากทสด ( X = 4.22, D.S = 0.63) รองลงมาคอ มการแบง
Page 82
69
โครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยางชดเจน ( X = 3.97, D.S = 0.73) และมการรบรขอมล
ขาวสารทงภายในและภายนอกองคกรอยางเสร มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.75, D.S = 0.67)
ตอนท 3 ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ในการว เคราะหระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม ผวจยวเคราะหโดยใชคาเฉลย ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน )D.S( แลวนา
คาเฉลยไปเปรยบเทยบกบเกณฑตามแนวคดของเบสท ดงตารางท 8
ตารางท 8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล
หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม
(n = 196)
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
1. ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ )Y( 1
2. ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ )Y( 2
3. ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด )Y( 3
4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย 4( )Y
5. ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน
และตลาดเงน 5( )Y
6. ดานการสรางทมและการทางานเปนทม 6( )Y
3.96
3.88
3.87
3.92
3.90
3.86
0.45
0.59
0.54
0.40
0.50
0.65
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
1
4
5
2
3
6
รวม )Y( tot 3.90 0.41 มาก
จากตารางท 8 พบวา ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาเพอเสรมสรางความสามารถ
ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.90, D.S = 0.41) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบ
มากทกดาน โดยดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.96,
Page 83
70
D.S =0.45) รองลงมาคอ ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย ( X = 3.92, D.S = 0.40) และ
ดานการสรางทมและการทางานเปนทม มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.65)
เมอวเคราะหผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหมในแตละ
ดานเปนรายขอยอยไดผลการวเคราะหขอมล ดงตารางท 10 - ตารางท 15
ตารางท 10 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ
(n = 196)
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ
1. การทดสอบตลาด/การหาขอมลเกยวกบความตองการ
ของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ
2. การออกแบบผลตภณฑตามความตองการของลกคา
3. การพฒนาผลตภณฑใหมทมความแตกตางและเพม
มลคาใหผลตภณฑ
4. การออกแบบบรรจภณฑเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ
5. การควบคมคณภาพของผลตภณฑ
6. การควบคมตนทนการผลต
3.99
3.97
3.90
3.94
3.94
4.01
0.63
0.64
0.69
0.62
0.58
0.60
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
2
3
6
5
4
1
รวม 3.96 0.45 มาก
จากตารางท 10 พบวา ดานความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ โดยภาพรวม อยในระดบ
มาก ( X = 3.96, D.S = 0.45) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยการควบคม
ตนทนการผลต มคาเฉลยมากทสด ( X =4.01, D.S = 0.60) รองลงมาคอ การทดสอบตลาด/การหา
ขอมลเกยวกบความตองการของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ ( X = 3.99, D.S = 0.63)
และการพฒนาผลตภณฑใหมทมความแตกตางและเพมมลคาใหผลตภณฑ มคาเฉลยนอยทสด
( X = 3.90, D.S = 0.69)
Page 84
71
ตารางท 11 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ
(n = 196)
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ระดบ
ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ
1. มการนาระบบสารสนเทศขนพนฐานมาใชในการ
ดาเนนธรกจ
2. มการสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ
3. มการพฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ
3.88
3.84
3.92
0.74
0.68
0.67
มาก
มาก
มาก
2
3
1
รวม 3.88 0.59 มาก
จากตารางท 11 พบวา ดานความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ โดยภาพรวม อยใน
ระดบมาก ( X = 3.88, D.S = 0.59) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการ
พฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.92, D.S = 0.67) รองลงมา
คอ มการนาระบบสารสนเทศขนพนฐานมาใชในการดาเนนธรกจ ( X = 3.88, D.S = 0.74) และม
การสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.84, D.S = 0.68)
Page 85
72
ตารางท 12 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรม
การตลาด
(n = 196)
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ระดบ
ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด
1. มการกาหนดการแบงสวนตลาดและกาหนดตลาด
เปาหมาย
2. มการวางแผนทางการตลาด
3. มการกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ
4. มการกาหนดกลยทธดานราคา
5. มการพฒนาชองทางการจดจาหนาย
6. มการวางแผนการสงเสรมการตลาด
7. มการเสนอขายสนคาอยางมออาชพ
3.79
3.85
3.96
3.90
3.80
3.92
3.85
0.70
0.65
0.61
0.67
0.79
0.76
0.75
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
7
4
1
3
6
2
5
รวม 3.87 0.54 มาก
จากตารางท 12 พบวา ดานความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด โดยภาพรวม อย
ในระดบมาก ( X = 3.87, D.S = 0.54) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยม
การกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.96, D.S = 0.61) รองลงมาคอ มการวาง
แผนการสงเสรมการตลาด ( X = 3.92, D.S = 0.76) และมการกาหนดการแบงสวนตลาดและ
กาหนดตลาดเปาหมาย มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.79, D.S = 0.70)
Page 86
73
ตารางท 13 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
(n = 196)
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ลาดบ
ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
1. มการวางแผนกาลงคนเพอรองรบการเตบโตของธรกจ
2. มการสรรหาและคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ
3. มการวางแผนการฝกอบรมและพฒนาพนกงานตาม
สมรรถนะ
4. มการพฒนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานของ
พนกงาน
5. มการบรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน
6. มความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายแรงงานและการ
คมครองแรงงาน
7. มการสอสาร สงงาน มอบหมาย และควบคมการทางาน
3.83
3.96
3.93
3.93
3.93
3.89
3.92
0.76
0.76
0.75
0.64
0.63
0.61
0.69
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
7
1
4
3
2
6
5
รวม 3.91 0.50 มาก
จากตารางท 13 พบวา ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย โดยภาพรวม อยในระดบ
มาก ( X =3.91, D.S = 0.50) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยมการสรรหา
และคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ มคาเฉลยมากทสด ( X =3.96, D.S = 0.76) รองลงมาคอ มการ
บรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน ( X = 3.93, D.S = 0.63) และมการวางแผนกาลงคนเพอ
รองรบการเตบโตของธรกจ มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.83, D.S = 0.76)
Page 87
74
ตารางท 14 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา
ตลาดทน และตลาดเงน
(n = 196)
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ระดบ
ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาด
ทน และตลาดเงน
1. การจดการเชงกลยทธ
2. การบรหารการเปลยนแปลง
3. การแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ
4. การพฒนาองคกรอยางตอเนอง
3.86
3.94
3.95
3.90
0.63
0.59
0.64
0.65
มาก
มาก
มาก
มาก
4
2
1
3
รวม 3.91 0.50 มาก
จากตารางท 14 พบวา ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาด
เงน โดยภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 3.91, D.S = 0.50) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยใน
ระดบมากทกขอ โดยการแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ มคาเฉลยมากทสด ( X = 3.95,
D.S = 0.64) รองลงมาคอ การบรหารการเปลยนแปลง ( X = 3.94, D.S = 0.59) และการจดการ
เชงกลยทธ มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.63)
Page 88
75
ตารางท 15 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนง
ตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ดานการสรางทมและการทางานเปนทม
(n = 196)
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ( X ) ( D.S ) ระดบ ระดบ
ดานการสรางทมและการทางานเปนทม
1. การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน
2. การจดทาเอกสารการดาเนนงานทตองใชเพอขอความ
ชวยเหลอทางธรกจ
3. การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ
3.86
3.87
3.85
0.82
0.76
0.66
มาก
มาก
มาก
3
1
2
รวม 3.86 0.65 มาก
จากตารางท 15 พบวา ดานการสรางทมและการทางานเปนทมโดยภาพรวม อยในระดบ
มาก ( X = 3.86, D.S = 0.65) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาอยในระดบมากทกขอ โดยการจดทา
เอกสารการดาเนนงานทตองใชเพอขอความชวยเหลอทางธรกจ มคาเฉลยมากทสด ( X =3.87, D.S =
0.76) รองลงมาคอ การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ ( X = 3.87, D.S = 0.76) และ
การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน มคาเฉลยนอยทสด ( X = 3.86, D.S = 0.82)
Page 89
76
ตอนท 4 ปจจยทสงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ
ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวด
เชยงใหม
ในการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผากบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ผวจยใช
การวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product correlation coefficient)
ดงรายละเอยดในตารางท 16
ตารางท 16 คาสมประสทธสหสมพนธของปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม
ผากบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวด
เชยงใหม
1X 2X 3X 4X 5X 6X totX totY
1X 1
2X .909** 1
3X .841** .990** 1
4X .687** .928** .971** 1
5X .635** .900** .952** .998** 1
6X .862** .888** .923** .963** .899** 1
totX .862** .995** .999** .961** .939** .961** 1
totY .768** .646** .475** .672** .721** .672** .984** 1
**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01
จากตารางท 16 พบวา ความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดาน
ทรพยากร มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคาความสมพนธกนใน
ทางบวกหรอมความสมพนธกนในลกษณะทคลอยตามกนทกค
Page 90
77
ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผากบผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา
“หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตท
ระดบ .01 โดยมคาความสมพนธกนในทางบวกหรอมความสมพนธกนในลกษณะทคลอยตามกนท
( =xyr .984) เมอพจารณารายดาน พบวา
ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดานการม
สวนรวม ดานภาวะผ นาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร ม
ความสมพนธกนทางบวกสงทกคกบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทกดาน
การวเคราะหปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ
ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ผวจยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (stepwise multiple regression analysis)
พจารณาตามตวแปรทเขาสมการตามลาดบความสาคญ ดงรายละเอยดตามตารางท 18
ตารางท 17 การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนของปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลม
หตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ตวแปรทานาย R R2 Adj R2 R2 change b B t
ดานการบรหารจดการ ( 1X ) .840 .705 .621 .705 .697 .646 9.513**
ดานการมสวนรวม ( 2X ) .823 .712 .633 .689 .586 .720 9.118**
ดานภาวะผนาของกลม ( 3X ) .821 .765 .688 .021 .406 .739 7.218**
ดานการเรยนรภมปญญาทองถน
( 4X ) .844 .781 .654 .566 .633 .632 8.214**
ดานทรพยากร( 5X ) .862 .793 .623 .321 .524 .547 9.321**
Constant (a) = 3.012 S.E = .032 Over all F = 12.036**
**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01
Page 91
78
จากตารางท 17 พบวา ตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการ คอ ปจจยทมผลตอผลของการ
พฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม
ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร โดยทดานการบรหารจดการ ไดรบการคดเลอก
เขาสมการเปนลาดบท 1 สามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาไดรอยละ 70.50
โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณเทากบ .840 คาประสทธภาพในการทานาย เทากบ .705
อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 9.513 ดานดานการมสวนรวม เปนตว
แปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 2 สามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑ
หตถกรรมผา ไดเพมขนรอยละ 0.7 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ
9.118 ดานภาวะผนาของกลม เปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 3 สามารถ
ทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดเพมขนรอยละ 5.3 อยางมนยสาคญทางสถตท
ระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 7.218 ดานการเรยนรภมปญญาทองถน เปนตวแปรทไดรบการ
คดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 4 สามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ได
เพมขนรอยละ 1.6 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 8.214 และดาน
ทรพยากร เปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 5 สามารถทานายผลของการ
พฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอยละ 79.30 หรอเพมขนรอยละ 1.2 อยางมนยสาคญทางสถตท
ระดบ .01 โดยมคา t – test เทากบ 9.321 มคาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการทางานเทากบ .032
และสามารถเขยนเปนสมการการวเคราะหถดถอยพหคณ ในรปคะแนนดบและคะแนนมาตรฐานได
ดงน
ในรปคะแนนดบ
1 2 3 4 5Y = 3.012+.697(X ) .586(X ) .406(X ) .633(X ) .524(X )+ + + +
ในรปคะแนนมาตรฐาน
1 2 3 4 5(X ) (X ) (X ) (X ) (X )
ˆ .646 .720 .739 .632 .547Z Z Z Z Z Z= + + + +
Page 92
79
ตอนท 5 ขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา ตารางท 18 จานวนขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา
ขอเสนอแนะ จานวน
1. รฐบาลควรสงเสรมการจดจาหนาย 25
2. รฐบาลควรสนบสนนเงนทน 17
3. หนวยงานตาง ๆ ควรสนบสนนเทคโนโลย ลวดลาย 8
4. หนวยงานราชการควรใหความรเกยวกบการบรหารจดการ 6
จากตารางท 18 จานวนขอเสนอแนะของผประกอบการกลมหตถกรรมผา แนะนาวา รฐบาล
ควรสงเสรมการจดจาหนาย มากทสด (จานวน 25 คน) รองลงมาคอ รฐบาลควรสนบสนนเงนทน
(จานวน 17 คน) ลาดบทสามคอ หนวยงานตาง ๆ ควรสนบสนนเทคโนโลย ลวดลาย (จานวน 8 คน)
และลาดบทส คอ หนวยงานราชการควรใหความรเกยวกบการบรหารจดการ (จานวน 6 คน) ตามลาดบ
ตอนท 6 แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
จากการสมภาษณผทรงคณวฒทง 9 ทาน และการวเคราะห SWOT (SWOT Analysis )
สามารถสรปผลการวเคราะหเชงคณภาพไดดงน
จดแขง
1. ผลตภณฑของผประกอบการมเอกลกษณ เพราะผประกอบการเปนผคดคนแบบเอง
2. ผประกอบการเนนการผลตสนคาทตอบสนองความตองการของลกคา ซงจะเนนการใช
วตถดบทมคณภาพและไดมาตรฐาน
3. ผลตภณฑของผประกอบการไดรบการรบรองคณภาพจากหนวยงานรบรองคณภาพ คอ
โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ
4. ผประกอบการจะมการสงเสรมการขายใหกบผคาปลก ผคาสง และผบรโภคทซอสนคา
จานวนมาก โดยการ ลด แลก แจก แถม อยตลอดเวลา
5. การสรางการรบรในเรองของผลตภณฑแกผบรโภคนน ผประกอบการจะนาผลตภณฑ
ไปแสดงตามงานตาง ๆ เชน ถนนคนเดนวนเสารและวนอาทตย
Page 93
80
6. ผประกอบการมชองทางในการจดจาหนายผลตภณฑทแนนอนและไววางใจได
7. ผประกอบการมตราสนคาเปนของตนเองทสรางความเปนเอกลกษณใหกบผลตภณฑ
8. ราคาของผลตภณฑมความเหมาะสมกบทองตลาดและราคาตนทนการผลต
9. ผประกอบการมชองทางในการจดจาหนายผลตภณฑทไววางใจไดคอ มรานคาของ
ตวเองมตวแทนจา หนายจานวน 2-3 ราย และการฝากขายตามรานคาในเขตชมชน
10.ผประกอบการมสถานทในการผลตใกลแหลงชมชน ทา ใหสะดวกตอการกระจายสนคา
11. ผลตภณฑของผประกอบการไดรบการรบรองคณภาพจากหนวยงานรบรองคณภาพ คอ
มาตรฐานผลตภณฑชมชน
12. ผประกอบการมการสงเสรมการขายใหกบผบรโภค ผคาปลก และผคาสง ทซอสนคา
จานวนมาก โดยการลดราคาสนคาใหอยตลอดเวลา
13. ในการสรางการรบรในเรองของผลตภณฑผประกอบการจะนาผลตภณฑไปแสดงตาม
งานตาง ๆ และการประชาสมพนธผานสอวทย
14. ผประกอบการมตราสนคา ทสรางความเปนเอกลกษณของตนเอง
จดออน
1. ผประกอบการไมมบรรจภณฑของตนเองทาใหขาดรปแบบทเปนเอกลกษณของบรรจภณฑ
2. ผประกอบการมการประชาสมพนธทางดานการตลาดคอนขางนอย ทา ใหผลตภณฑไม
คอยเปนทรจกของผบรโภค
3. ผประกอบการยงขาดงบประมาณในการพฒนาบรรจภณฑและการสงเสรมการตลาด
4. การออกแบบผลตภณฑยงไมตรงกบความตองการของผบรโภค
5. ผประกอบการยงขาดแคลนทรพยากรบคคลทมความรความสามารถทางดานนอย
6. สถานทในการผลตผลตภณฑไมไดอยในแหลงชมชนหรอแหลงธรกจ
7. ผประกอบการยงไมมตราสนคาเปนของตนเอง ทา ใหผบรโภคยงรจกไมทวถง
8. ผประกอบการไมมงบประมาณทางดานการประชาสมพนธและการสงเสรมทางการตลาด
9. ผประกอบการยงขาดทนสนบสนนทางดานการพฒนารปแบบของบรรจภณฑ
โอกาส
1. ปจจบนคนในสงคม หนมาใหความสนใจในการใสเสอผาพนเมองมากขน
2. รฐบาลมนโยบายสนบสนนและพรอมชวยเหลอผประกอบการธรกจขนาดกลางและ
ขนาดยอมอยางจรงจง ไมวาจะเปนทางดานการผลต หรอการจดจาหนาย
Page 94
81
3. ปจจบนมหนวยงานของทางภาครฐและเอกชน เขามามบทบาททางดานการชวยเหลอ
ผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอมมากขนไมวาจะเปนดานการผลตการตรวจสอบ
คณภาพสนคา การจดจาหนายการจดหาแหลงเงนทน เปนตน
5.ปจจบนคนในสงคมตระหนกและเหนความสาคญของหตถกรรมมากขน
6. ปจจบนกระแสทางดานสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑกาลงมาแรง ถาผประกอบการม
การนาเสนอผลตภณฑในรปแบบทแปลกใหมใหกบผบรโภค กอาจจะทาใหเกดลกคารายใหม ๆ
ขนมา และทาใหยอดการผลตเพมขนตามมาดวย
อปสรรค
1. จากสภาวะเหตการณการเมองและเศรษฐกจทมการเปลยนแปลงและไมแนนอน สงผล
ทาใหตนทนในการผลตมราคาสงขน
2. ผลตภณฑเลยนแบบไดงายทาใหผประกอบการจาเปนตองสรางความแตกตางรวมทง
สรางการรบรในตราสนคาใหกบผบรโภคมากขนกวาเดม
3. ผประกอบการมคแขงขนจานวนมากรายเพราะผลตภณฑททาการผลตออกมานนมการ
เลยนแบบกนไดงาย และใชวตถดบตลอดจนขนตอนการผลตทคลาย ๆ กนทาใหผบรโภคไม
สามารถแยกแยะผลตภณฑทผลตออกมานนได
Page 95
บทท 5
สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ
การศกษาการวจยเรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม มวตถประสงคเพอศกษา 1) ระดบปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม
ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน และระดบผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 2) ศกษาปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม 3) ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”
จงหวดเชยงใหม ตวอยางสาหรบการวจยเชงปรมาณ จานวน 196 คน และตวอยางสาหรบการวจยเชง
คณภาพ จานวน 9 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามและแบบสมภาษณ สถตทใชในการ
วเคราะหขอมล ไดแก คาความถ (frequency) คารอยละ (percentage) คาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบน
มาตรฐาน (S.D) การวเคราะหจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis) และการ
สนทนากลมยอย
สรปผลการวจย
จากการวเคราะหแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ
ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
สรปขอคนพบการวจยไดดงน
1. ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดย
ภาพรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานการ
บรหารจดการ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานภาวะผนาของกลม และดานการเรยนรภม
ปญญาทองถน มคาเฉลยนอยทสด
82
Page 96
83
2. ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม
อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานความสามารถใน
การพฒนาผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
และดานการสรางทมและการทางานเปนทม มคาเฉลยนอยทสด
3. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถ
ในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ม
ความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคาความสมพนธกนในทางบวกหรอม
ความสมพนธกนในลกษณะทคลอยตามกนท
4. ปจจยทมผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ดานการบรหารจดการ ดาน
การมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนรภมปญญาทองถน และดานทรพยากร สงผลตอ
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสามารถทานาย
ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอยละ 79.30
5. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสรปตองได
การสนบสนนจาก ภาครฐ เอกชน องคการปกครองสวนทองถน และกลมหตถกรรมผา โดยการ
สนบสนน เรยงตามลาดบความสาคญดงน ตลาดสาหรบจาหนายสนคา เงนทน รปแบบลวดลาย ความร
วสด อปกรณ และเทคโนโลย
การอภปรายผล
จากผลการวเคราะหขอมลสามารถอภปรายผลการวจยไดดงน
1. ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดย
ภาพรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานการ
บรหารจดการ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานภาวะผนาของกลม และดานการเรยนรภม
ปญญาทองถน มคาเฉลยนอยทสด สจตรา จองโพธ0 (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง การดาเนนงานเชง
ธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธาน พบวา 1) กลมผผลต
สนคาทงสามกลมมระดบการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และ
การบรหารในระดบมากความคดเหนในสภาพการเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอ ดาน
Page 97
84
การตลาด การบรหารการเงนและบญชตามลาดบ 2) กลมผผลตสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑทง
สามกลมมปญหาการดาเนนงานเชงธรกจในดานการผลต การตลาด การเงนและบญช และการ
บรหารในระดบนอย ซงเรยงตามลาดบปญหาการดาเนนงานดานการผลตมากทสด รองลงมาคอ
ดาน การตลาด การเงนและบญช และการบรหาร ตามลาดบทเปนเชนนอาจเปนเพราะการ
ดาเนนงานของกลมผผลตสนคาหนงตาบลนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานเปนไปตาม
โครงสรางของการดาเนนงานเชงธรกจซงมการวเคราะหกระบวนการผลต การตลาด การบรหาร
การเงนและบญชกอนดาเนนงานจงทาใหปญหาการดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนง
ตาบลหนงผลตภณฑในจงหวดอบลราชธานในภาพรวมอยในระดบนอย 3) กลมผผลตสนคาหนง
ตาบล หนงผลตภณฑทมเพศตางกนมระดบการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน 4) กลมผผลตสน
คาหนงตาบล หนงผลตภณฑทมเพศตางกนมปญหาการดาเนนงานเชงธรกจไมแตกตางกน
2. ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยภาพรวม
อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยดานความสามารถใน
การพฒนาผลตภณฑ มคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอ ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
และดานการสรางทมและการทางานเปนทม มคาเฉลยนอยทสด ซอก โซเปยกตรา (2008:
บทคดยอ) ศกษาเรอง สนคาประจาตาบลเมองโออตะ พบวา ใชเวลากวา25 ป โดยดาเนนการอยาง
ตอเนอง เกดจากแนวความคดทจะแกไขปญหาความยากจนและการมงานทาของแมบานเกษตรกร
เนองจากเมองโออตะ เปนเมองทชาวญปนมความรสกวาเปนบานนอก อยใตสดของเกาะกวชวใต
ทาใหเปนเมองทไมมผใดสนใจ ดงนน ชาวเมองโออตะมแนวความคดทจะสรางความนาสนใจ
ใหแกบานเมองของตน โดยนาทรพยากรในพนทบวกกบภมปญญาทองถน มาพฒนาและสราง
มลคาเพม จากนนกพฒนาสนคา OVOP สรางมลคาเพมเปนแบรนดเนมของโออตะเอง จนเมองโออ
ตะกลายเปนเมองทมชอเสยงดาน OVOP แผกระจายไปทวโลก หลกการพฒนา OVOP ของ
ผบรหารเมองโออตะ คอ แทนทจะคานงเพยงผลตภณฑมวลรวมประชาชาต ใหคานงถงความพอใจ
มวลรวมประชาชาตดวย โดยมแนวคดพนฐานหลก 3 ประการ คอ 1) ภมปญญาทองถนสสากล 2)
พงตนเอง และคดอยางสรางสรรค และ 3) การสรางทรพยากรมนษย โดยกาหนดแนวทางแหง
ความสาเรจ 6 ประการ คอ 1) การสรางจตสานก 2) การคนหามรดกทมคณคาของทองถน 3) ความ
อตสาหะคอพนฐานของพลง 4) การสรางมลคาเพมของผลตภณฑ 5) การสรางความมนคงดาน
การตลาด และ 6) การพฒนาคน
3. ปจจยดานการบรหารจดการ ดานการมสวนรวม ดานภาวะผนาของกลม ดานการเรยนร
ภมปญญาทองถน และดานทรพยากร สงผลตอผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอ
Page 98
85
เสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสามารถทานายผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา ไดรอย
ละ 79.30 จรยา จตรเจรญ (2551: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอความสาเรจของโครงการ
หนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมอาชพ อาเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ พบวา ปจจย
สนบสนนทกดานสงผลตอความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ และจากการ
วเคราะหคาการถดถอยพหคณ พบวา ปจจยพนฐานสวนบคคลทสามารถพยากรณความสาเรจของ
โครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของกลมตวอยางมเพยงดานระยะเวลาในการเขารวมกลม สวน
ปจจยสนบสนนม 2 ดานทสามารถพยากรณความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ คอ
ดานการบรหารจดการกลม และดานความรความเขาใจในงานหนงตาบล หนงผลตภณฑ
4. แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม โดยสรปตองได
การสนบสนนจาก ภาครฐ เอกชน องคการปกครองสวนทองถน และกลมหตถกรรมผา โดยการ
สนบสนน เรยงตามลาดบความสาคญดงน ตลาดสาหรบจาหนายสนคา เงนทน รปแบบลวดลาย ความร
วสด อปกรณ และเทคโนโลย ราเดยส ออบดอล (2009: บทคดยอ) ศกษาเรอง ปจจยความสาเรจของ
ผประกอบการธรกจขนาดเลกในชนบทภายใตโครงการหนงอาเภอหนงอตสาหกรรมในประเทศ
มาเลเซย พบวา ปจจยภายนอกมมากกวาและโดดเดนกวา ปจจยภายในทเออตอการประสบ
ความสาเรจทางธรกจของผประกอบการ โดยการวเคราะหปจจยภายนอกทงหมด บทบาททสาคญ
ของรฐบาลในการสงเสรมความสาเรจของธรกจขนาดเลกซงรฐบาลควรใหความชวยเหลอรวมถง
สภาพแวดลอมทดทเออตอผประกอบการขนาดเลกในชนบทอยางตอเนอง
ขอเสนอแนะ
จากการศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ผวจยมขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางในการบรหารงานของกลมหตถกรรมผา ใหมประสทธภาพ
มากขนและเปนแนวทางในการศกษาวจยตอไป ดงน
ขอเสนอแนะทวไป
จากการศกษา แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอเสรมสราง
ความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม ผวจย
มขอเสนอแนะทวไป ดงน
Page 99
86
1. รฐบาลควรสนบสนนโครงการอยางตอเนอง จดใหมโครงการผลตภณฑชมชนใน
หมบานมการประชาสมพนธสนคาอยางตอเนอง จดใหมศนยแสดงสนคา เพอเปนทรจกของ
ประชาชน และภาคเอกชน
2. การหาแหลงเงนทน/วตถดบ/ทรพยากรธรรมชาตมาใชในการผลต โดยสวนใหญเปน
วตถดบในชมชน หากเปนของภายนอกชมชนราคาจะสง ซงจะมผลตอตนทนทสงขน การจดหา
ตลาดจาหนายสนคาทงภายในและภายนอกประเทศเปนสงสาคญในการทาการตลาด เนองจากหาก
สนคามคณภาพแตไมมทจดจาหนาย การประกอบธรกจกเปลาประโยชน
3. การจดตงกลมผลตสนคาในชมชนในรปแบบสหกรณ จะเปนการรวมตวทมผลทาใหการ
ดาเนนธรกจมความเปนระเบยบ ขนตอนมการ ตรวจสอบคณภาพผลตภณฑทผลตขนมา
4. บรรจภณฑมความจาเปนในการชวยพฒนารปแบบบรรจภณฑของสนคาใหมราคามาก
ขน หากจดหาวทยากรของรฐมาใหความรและคาแนะนา/ชวยพฒนาฝมอและทกษะในการผลต จะ
ทาใหสนคามคณภาพมากขน
ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป
1. ควรมการวจยเกยวกบปจจยสวนประสมทางการตลาดทสงผลตอการตดสนใจซอ
ผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหม เพอการตอบสนองความความพงพอใจของลกคาตอไป
2. ควรมการวจยเกยวกบพฤตกรรมการซอผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมของ
ลกคา เพอศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการซอผลตภณฑหตถกรรมผาจงหวดเชยงใหมกบ
ปจจยสวนบคคลของลกคา เพอการตอบสนองทางการตลาดของลกคาเพอการเพมยอดการจาหนาย
ตอไป
Page 100
87
บรรณานกรม
กตต ลมสกล. (2549). ผาทอพนเมอง. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร.
โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ. (2555, มนาคม). ความเปนมาโครงการหนงตาบล
หนงผลตภณฑ. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.otopweb.com/foffice/history.asp.
จรยา0 จตรเจรญ. (2551). ปจจยทสงผลตอความสาเรจของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ ของ
กลมอาชพ อาเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหา
บณฑต สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยพระนคร.
รตนะ บวสนธ. (2552). ความรเรองผาและเสนใย (ฉบบปรบปรงใหม). กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.
นภา ทองกอน0. (2551). ปจจยทสงผลสาเรจตามเปาหมายของโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ
ของผผลตสนคา OTOP ในเขตพนทจงหวดราชบร. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหา
บณฑต สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม.
ปารชาต วลยเสถยร. (2546). การบรหารการตลาด การวเคราะหกลยทธ และการตดสนใจ.
พมพครงท 5. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ปรชา อยตระกล. (2541). การบรหารการผลต และการปฏบตการ. กรงเทพฯ: ดวงกมลสมย.
พวงรตน ทวรตน.วธการวจยพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ:สานกทดสอบ
ทางการศกษาและจตวทยา,2540.
พงษสนต ตนหยง. (2551). การพฒนากลยทธการตลาดของสนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑใน
จงหวดนครปฐม. รายงานการวจย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม.
วฒชาต สนทรสมย และศรหทย ใหมมงคล. (2550). การจดการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม
ในประเทศ. จนทบร: มหาวทยาลยบรพา.
วชต นนทสวรรณ. (2547). ภมปญญาชาวบาน กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
วระยทธ คงพบลยกจ. (2550). การดาเนนงานโครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ : กรณศกษากลม
อาชพทานาพรกไทยพนบานตราวงทอง ตาบลทาวงทอง อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา.
วทยานพนธปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาการจดการทวไป บณฑตวทยาลย
มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย.
สกญญา อธปอนนต0. (2550). กลยทธการพฒนาวสาหกจชมชน เพอการพงตนเอง . กรงเทพฯ:
กรมสงเสรมการเกษตร.
Page 101
88
สจตรา จองโพธ0. (2551). การดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑใน
จงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธปรญญาการบรหารองคการและการจดการมหาบณฑต
สาขาวชาบรหารธรกจ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.
เสนห จยโต. (2551). การจดการสนคาเสอผา. กรงเทพฯ: สายธาร.
สนนท นนทกจจามร. (2546). ธรกจชมชน กรงเทพฯ: วสทธพฒนา.
สานกเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน. (2554). วสาหกจชมชน. กรงเทพฯ: คร
สภาลาดพราว.
สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2550). แผนพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ. 2550- 2554. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.
สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2554, มนาคม). โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ.
(ออนไลน). แหลงทมา : http://www.suphanburi.go.th /html/policy08.htm.
เสร พงศพศ. (2546). แหลงขอมลอตสาหกรรมในครอบครว และหตถกรรมไทย. สพรรณบร:
ฝายสงเสรมอตสาหกรรม.
เสาวณ จลรชนกร. (2547). เครองมอสาหรบเตรยมไหมกอนทอ. กรงเทพฯ: สายธาร.
สจตรา จองโพธ. (2550). การดาเนนงานเชงธรกจของกลมผผลตสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑใน
จงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาสงคมศาสตรเพอ
การพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.
สมาล ศรสมาน. (2550). ความสมพนธระหวางการมสวนรวมสนบสนนขององคการบรหารสวน
ตาบลกบผลการจดระดบสนคาชมชน หนงตาบล หนงผลตภณฑในจงหวด
พระนครศรอยธยา. วทยานพนธปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาการจดการทวไป
บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.
Best,John W. Research in Education, 4thed.New Jersey : Prentice –Hall,Inc.,1981.
Cronbach, Lee J. Essentials of psychology Testing. 3rd ed. New York : Harper &
Row Publishers,1974.
Krejcie, Robert V. and Morgan, Earyle W. “Determining sample size for research activities.”
Educational and Psychological Measurement, 8, 1 (Novemeber 1970): 607-610.
Sok Sopheaktra. (2000). Personal management and human resource, Tokyo: Mc Graw-Hill.
Radiah Abdul Kader (2000), Mikroekonomi: Teori Harga, Prentice Hall, Pearson Education
Malaysia Sdn Bhd.
Page 103
ภาคผนวก ก
รายชอผทรงคณวฒ
Page 104
91
รายชอผทรงคณวฒในการตรวจสอบเครองมอวจย
1. รองศาสตราจารย ดร.นรนทร สงขรกษา
ตาแหนง ประธานอานวยการโครงการผนกกาลงการเปดสอนหลกสตรปรญญาเอก
2. อาจารย ดร.สายสดา เตยเจรญ
ตาแหนง รองผอานวยการฝายยทธศาสตรและประกนคณภาพ สานกหอสมดกลาง
มหาวทยาลยศลปากร
3.อาจารยสาธต จนทรวนจ
ตาแหนง หวหนาภาควชาพนฐานทางการศกษา คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยศลปากร
Page 105
ภาคผนวก ข
ดชนชวดความสอดคลองของเครองมอเพอการวจย
Page 106
93
ขอท ขอคาถาม ผทรงคณวฒ
IOC 1 2 3
ดานการบรหารจดการ
1. มการวางแผนกาหนดจานวนบคลากรในขนตอนตางๆ
ของการผลตใหเพยงพอ และเหมาะสมกบปรมาณงาน 1 1 1 3
2. มการมอบหมายงานทเหมาะสมกบความสามารถของ
บคลากร 1 1 1 3
3. มการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชก
เขารวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน 1 1 1 3
4. มการกาหนดเปาหมายและผลการปฏบตงานของ
บคลากรทชดเจน 1 1 1 3
5. มการวดและประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรท
กาหนดไว อยางสมาเสมอ 1 1 1 3
ดานการมสวนรวม
1. บคลากรมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงาน 1 1 1 3
2. บคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ ขอบงคบ
ของกลม 1 1 1 3
3. บคลากรไดเขารวมประชมทกลมจดขน 1 1 1 3
4. บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลมจดขน 1 1 1 3
5. บคลากรมสวนรวมในการประเมนผลการดาเนนงาน
ของกลม 1 1 1 3
6. บคลากรมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนงาน
ของกลม 1 1 1 3
7. บคลากรมสวนรวมของกลมในการเสนอขอบกพรอง
ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม เพอนาไป
ปรบปรงแกไขพฒนา
1 1 1 3
ดานภาวะผนาของกลม
1. ผนาของกลมมวสยทศนและความคดกวางไกลในการ
บรหาร 1 1 1 3
Page 107
94
ขอท ขอคาถาม ผทรงคณวฒ
IOC 1 2 3
2. ผนาของกลมมความสามารถในการตดสนใจในปญหา
ตางๆ ในสภาวการณทกดดนได 1 1 1 3
3. ผนาของกลมมความสามารถในการมอบหมายงาน
ใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสม 1 1 1 3
4. ผนาของกลมมความสามารถสรางความรวมมอใหเกด
การทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการทางาน 1 1 1 3
5. ผนาของกลมมทกษะการสอสารทมประสทธภาพ
ชดเจน เขาใจได 1 1 1 3
6. ผนาของกลมมการใชอานาจบนหลกคณธรรม 1 1 1 3
7. กลมมทกษะในการทางานเปนทม 1 1 1 3
8. กลมสามารถทาใหบคลากรในทมมความกระตอรอรน
ในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตามเปาหมาย และ
เปนการพฒนาการทางานอยางสมาเสมอ
1 1 1 3
ดานการเรยนรภมปญญาทองถน
1. กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน
เปนอยางด 1 1 1 3
2. กลมมการสรางเครอขายเพอมการแลกเปลยนเรยนรกบ
กลมอนๆ 1 1 1 3
3. กลมไดรบการสนบสนนดานวชาการจากหนวยงานท
เกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3
4. กลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจาก
หนวยงานทเกยวของ อยางตอเนอง 1 1 1 3
5. กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและการศกษา ด
งานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3
6. กลมไดรบการสนบสนนขอมลขาวสารจากหนวยงานท
เกยวของ 1 1 1 3
7. กลมไดรบขอเสนอแนะในการปรบปรง การดาเนนงาน
จากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3
Page 108
95
ขอท ขอคาถาม ผทรงคณวฒ
IOC 1 2 3
8. กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและการศกษา ด
งานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง 1 1 1 3
ดานทรพยากร ( สมรรถนะองคกร )
1. มการแบงโครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยาง
ชดเจน 1 1 1 3
2. มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทของคณะกรรมการ
และสมาชกอยางชดเจน 1 1 1 3
3. มการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบอยางชดเจน 1 1 1 3
4. มระบบการตดตอสอสารทมประสทธภาพระหวาง
ประธาน กรรมการ และสมาชกทหลากหลาย 1 1 1 3
5. มการรบรขอมลขาวสารทงภายในและภายนอกองคกร
อยางเสร 1 1 1 3
6. ประธาน กรรมการ และสมาชกกลมมความรวมมอรวม
ใจในการปฏบตงาน 1 1 1 3
7. มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณและวสด อยาง
เหมาะสม 1 1 1 3
Page 109
96
ขอท ขอคาถาม ผทรงคณวฒ
IOC 1 2 3
ความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ
1. การทดสอบตลาด/การหาขอมลเกยวกบความตองการ
ของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ 1 1 1 3
2. การออกแบบผลตภณฑ และคณภาพผลตภณฑตาม
ความตองการของลกคา 1 1 1 3
3. การพฒนาผลตภณฑใหมทมความแตกตางและเพม
มลคาใหผลตภณฑ 1 1 1 3
4. การออกแบบบรรจภณฑเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ 1 1 1 3
5. การควบคมคณภาพของผลตภณฑ 1 1 1 3
6. การควบคมตนทนการผลต 1 1 1 3
ความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ
1. มการนาระบบสารสนเทศขนพนฐานมาใชในการ
ดาเนนธรกจ 1 1 1 3
2. มการสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ 1 1 1 3
3. มการพฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ 1 1 1 3
ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด
1. มการกาหนดการแบงสวนตลาดและกาหนดตลาด
เปาหมาย 1 1 1 3
2. มการวางแผนทางการตลาด 1 1 1 3
3. มการกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ 1 1 1 3
4. มการกาหนดกลยทธดานราคา 1 1 1 3
5. มการพฒนาชองทางการจดจาหนาย 1 1 1 3
6. มการวางแผนการสงเสรมการตลาด 1 1 1 3
7. มการเสนอขายสนคาอยางมออาชพ 1 1 1 3
Page 110
97
ขอท ขอคาถาม ผทรงคณวฒ
IOC 1 2 3
ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
1. มการวางแผนกาลงคนเพอรองรบการเตบโตของธรกจ 1 1 1 3
2. มการสรรหาและคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ 1 1 1 3
3. มการวางแผนการฝกอบรมและพฒนาพนกงานตาม
สมรรถนะ 1 1 1 3
4. มการพฒนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานของ
พนกงาน 1 1 1 3
5. มการบรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน 1 1 1 3
6. มความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายแรงงานและการ
คมครองแรงงาน 1 1 1 3
7. มการสอสาร สงงาน มอบหมาย และควบคมการทางาน 1 1 1 3
ดานความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และ
ตลาดเงน
1. การจดการเชงกลยทธ 1 1 1 3
2. การบรหารการเปลยนแปลง 1 1 1 3
3. การแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ 1 1 1 3
4. การพฒนาองคกรอยางตอเนอง 1 1 1 3
ดานการสรางทมและการทางานเปนทม
1. การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน 1 1 1 3
2. การจดทาเอกสารการดาเนนงานทตองใชเพอขอความ
ชวยเหลอทางธรกจ 1 1 1 3
3. การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ 1 1 1 3
Page 111
ภาคผนวก ค
เครองมอเพอการวจย
Page 112
99
แบบสอบถาม
เรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
คาชแจง
แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาแนวทางในการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม
ผา เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ หนงตาบลหนงผลตภณฑ ซง
แบบสอบถามประกอบดวย ตอน ดงน
ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม
ตอนท 2 ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถใน
การแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ตอนท 3 ผลของการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
ตอนท 4 ปญหา อปสรรค ในการดาเนนกจการของทานคออะไร
ขอใหทานกรอกขอมลในแบบสอบถามใหตรงตามความเปนจรง เพอนาไปใชในการศกษา
แนวทางในการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมเสรางความสามารถในการแขงขนของ
ผประกอบการ ผลจากการตอบแบบสอบถามของทานจะถกนาไปวเคราะหผลในภาพรวม จะไม
สงผลเสยตอทานใดๆ ทงสน ผวจยขอขอบพระคณในการอนเคราะหขอมลเปนอยางสง
Page 113
100
คาชแจง กรณาใสเครองหมาย หรอกรอกขอมลทตรงกบความเปนจรงของทานมากทสด
ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม
1.1 เพศ
ชาย หญง
1.2 ทานอาย
ตากวา 25 ป 25 – 30 ป 31 – 35 ป
36 – 40 ป 41 – 45 ป 46 – 50 ป
51 – 55 ป 56 – 60 ป 61 ปขนไป
1.3 ทานปฏบตหนาทในตาแหนง
ประธาน
คณะกรรมการ
สมาชก
1.4 ระดบการศกษาของทาน
ป.1 – ป.4 ประถมศกษา (ป.6) ม ธ ย ม ศ ก ษ า
ตอนตน (ม.3)
มธยมศกษาตอนปลาย (ม.6)/ปวช. อนปรญญา/ปวส.
ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก
1.5 รายไดตอเดอน
ตากวา 5,000 บาท 5,001 – 10,000 บาท 10,001 – 20,000
บาท
20,001 – 30,000 บาท 30,001 – 40,000 บาท 40,001 – 50,000
บาท
50,001 บาทขนไป
Page 114
101
ตอนท 2 ปจจยทมผลตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอเสรมสรางความสามารถในการ
แขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
รายละเอยด
ระดบ
มาก
ทสด มาก
ปาน
กลาง นอย
นอย
ทสด
ดานการบรหารจดการ
1 มการวางแผนกาหนดจานวนบคลากรในขนตอน
ตางๆของการผลตใหเพยงพอ และเหมาะสมกบ
ปรมาณงาน
2 มการมอบหมายงานทเหมาะสมกบความสามารถ
ของบคลากร
3 มการสนบสนนและสงเสรมใหบคลากร และสมาชก
เขารวมประชม / อบรม / สมมนา และศกษาดงาน
4 มการกาหนดเปาหมายและผลการปฏบตงานของ
บคลากรทชดเจน
5 มการวดและประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร
ทกาหนดไว อยางสมาเสมอ
ดานการมสวนรวม
1 บคลากรมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงาน
2 บคลากรมสวนรวมในการกาหนดกฎระเบยบ
ขอบงคบ ของกลม
3 บคลากรไดเขารวมประชมทกลมจดขน
4 บคลากรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกลมจดขน
5 บคลากรมสวนรวมในการประเมนผลการดาเนนงาน
ของกลม
6 บคลากรมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนงาน
ของกลม
7 บคลากรมสวนรวมของกลมในการเสนอ
ขอบกพรอง ในการดาเนนงานหรอกจกรรมของกลม
เพอนาไปปรบปรงแกไขพฒนา
Page 115
102
รายละเอยด
ระดบ
มาก
ทสด มาก
ปาน
กลาง นอย
นอย
ทสด
ดานภาวะผนาของกลม
1 ผนาของกลมมวสยทศนและความคดกวางไกลใน
การบรหาร
2 ผนาของกลมมความสามารถในการตดสนใจใน
ปญหาตางๆ ในสภาวการณทกดดนได
3 ผนาของกลมมความสามารถในการมอบหมายงาน
ใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสม
4 ผนาของกลมมความสามารถสรางความรวมมอให
เกดการทางานภายในกลมระหวางบคลากรในการ
ทางาน
5 ผนาของกลมมทกษะการสอสารทมประสทธภาพ
ชดเจน เขาใจได
6 ผนาของกลมมการใชอานาจบนหลกคณธรรม
7 กลมมทกษะในการทางานเปนทม
8 กลมสามารถทาใหบคลากรในทมมความ
กระตอรอรนในการทางานเพอใหงานนนสาเรจตาม
เปาหมาย และเปนการพฒนาการทางานอยาง
สมาเสมอ
ดานการเรยนรภมปญญาทองถน
1 กลมไดรบความรวมมอ จากเครอขายภายนอกชมชน
เปนอยางด
2 กลมมการสรางเครอขายเพอมการแลกเปลยนเรยนร
กบกลมอนๆ
3 กลมไดรบการสนบสนนดานวชาการจากหนวยงาน
ทเกยวของอยางตอเนอง
4 กลมไดรบการสนบสนนดานวสดอปกรณจาก
หนวยงานทเกยวของ อยางตอเนอง
Page 116
103
รายละเอยด
ระดบ
มาก
ทสด มาก
ปาน
กลาง นอย
นอย
ทสด
5 กลมไดรบการสนบสนนดานการอบรมและ
การศกษา ดงานจากหนวยงานทเกยวของอยาง
ตอเนอง
6 กลมไดรบการสนบสนนขอมลขาวสารจาก
หนวยงานทเกยวของ
7 กลมไดรบขอเสนอแนะในการปรบปรง การ
ดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของอยางตอเนอง
ดานทรพยากร ( สมรรถนะองคกร )
1 มการแบงโครงสรางองคกรเปนสวนงานตางๆ อยาง
ชดเจน
2 มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทของ
คณะกรรมการและสมาชกอยางชดเจน
3 มการกาหนดกฎระเบยบขอบงคบอยางชดเจน
4 มระบบการตดตอสอสารทมประสทธภาพระหวาง
ประธาน กรรมการ และสมาชกทหลากหลาย
5 มการรบรขอมลขาวสารทงภายในและภายนอก
องคกรอยางเสร
6 ประธาน กรรมการ และสมาชกกลมมความรวมมอ
รวมใจในการปฏบตงาน
7 มการสนบสนนและจดสรรงบประมาณและวสด
อยางเหมาะสม
Page 117
104
ตอนท 3 แนวทางในการพฒนาผลตภณฑและหตถกรรมผาเพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขน
รายละเอยด
ระดบ
มาก
ทสด มาก
ปาน
กลาง นอย
นอย
ทสด
1. ความสามารถในการพฒนาผลตภณฑ
1. การทดสอบตลาด/การหาขอมลเกยวกบความตองการ
ของลกคาเพอนามาใชในการพฒนาผลตภณฑ
2. การออกแบบผลตภณฑ และคณภาพผลตภณฑตาม
ความตองการของลกคา
3. การพฒนาผลตภณฑใหมทมความแตกตางและเพม
มลคาใหผลตภณฑ
4. การออกแบบบรรจภณฑเพอเพมมลคาใหผลตภณฑ
5. การควบคมคณภาพของผลตภณฑ
6. การควบคมตนทนการผลต
2. ความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศ
1. มการนาระบบสารสนเทศขนพนฐานมาใชในการ
ดาเนนธรกจ
2. มการสรางฐานขอมลเพอใชในการดาเนนธรกจ
3. มการพฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรกจ
3. ความสามารถในการดาเนนกจกรรมการตลาด
1. มการกาหนดการแบงสวนตลาดและกาหนดตลาด
เปาหมาย
2. มการวางแผนทางการตลาด
3. มการกาหนดกลยทธดานผลตภณฑ
4. มการกาหนดกลยทธดานราคา
5. มการพฒนาชองทางการจดจาหนาย
6. มการวางแผนการสงเสรมการตลาด
7. มการเสนอขายสนคาอยางมออาชพ
Page 118
105
รายละเอยด
ระดบ
มาก
ทสด มาก
ปาน
กลาง นอย
นอย
ทสด
4. ดานศกยภาพแรงงานและทรพยากรมนษย
1. มการวางแผนกาลงคนเพอรองรบการเตบโตของธรกจ
2. มการสรรหาและคดเลอกพนกงานทมศกยภาพ
3. มการวางแผนการฝกอบรมและพฒนาพนกงานตาม
สมรรถนะ
4. มการพฒนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานของ
พนกงาน
5. มการบรหารคาจาง เงนเดอน และคาตอบแทน
6. มความรความเขาใจเกยวกบกฏหมายแรงงานและการ
คมครองแรงงาน
7. มการสอสาร สงงาน มอบหมาย และควบคมการทางาน
5. ความพรอมตอการเปดเสรของตลาดสนคา ตลาดทน และตลาดเงน
1. การจดการเชงกลยทธ
2. การบรหารการเปลยนแปลง
3. การแกปญหาและการตดสนใจอยางมระบบ
4. การพฒนาองคกรอยางตอเนอง
6. การสรางทมและการทางานเปนทม
1. การเขยนแผนธรกจเพอขอการสนบสนนทางการเงน
2. การจดทาเอกสารการดาเนนงานทตองใชเพอขอความ
ชวยเหลอทางธรกจ
3. การบรหารการเงนและงบประมาณอยางเปนระบบ
Page 119
106
ตอนท 4 ปญหา / อปสรรค และขอเสนอแนะ แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา
เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผประกอบการกลมหตถกรรมผา “หนงตาบล หนง
ผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
4.1 ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
4.2 ขอเสนอแนะ
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
*** ขอขอบคณเปนอยางสงทสละเวลาในการตอบแบบสอบถาม ****
Page 120
117
แบบสมภาษณสาหรบสมาชกกลมหตถกรรมผา
เรอง แนวทางการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมผา เพอสงเสรมความสามารถในการแขงขน
ของผประกอบการ “หนงตาบล หนงผลตภณฑ” จงหวดเชยงใหม
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Page 121
108
ประวตผวจย
ชอ – สกล นายณฏฐวฒน องคศรบญ
สถานทอยปจจบน 1551/5 ถนนพหลโยธน แขวงเสนานคม เขตจตจกร กรงเทพมหานคร
สถานททางานปจจบน 1551/5 ถนนพหลโยธน แขวงเสนานคม เขตจตจกร กรงเทพมหานคร
ประวตการศกษา
พ.ศ. 2526-2532 โรงเรยนสตรวรนาถบางเขน ชนประถมศกษาป.1-ป.6
พ.ศ. 2532-2535 โรงเรยนโยธนบรณะ ชนมธยมศกษาม.1-ม.3
พ.ศ. 2535-2538 โรงเรยนเซนตจอหนโปลเทคนค ปวช.1-3
พ.ศ. 2540-2544 มหาวทยาลยพายพ ศลปศาสตรบณฑต (ดรยางคศลป)
พ.ศ. 2551-2556 มหาวทยาลยศลปากร ศกษาศาสตรมหาบณฑต (พฒนศกษา)
ประวตการทางาน
พ.ศ. 2547-ปจจบน ประกอบธรกจสวนตว