· 2014. 10. 17. · 1 ! Say;n ·Niyazi Derkes'ın alaka bahş bır serı' yazısı: Yon Gazetesi'nde yayınlandı. rı er munevver - Tü ıkiyede munevverlık 1 1 mefhumu 'ucuz

,, '

·, fiılçn idare eden

EDIP KAHAUAN.

tdoı clıoııe' : Falılı-Kızlo.şı Ilıııocınıııi sok. No. 18-İst.

P. K •j3-Falılı

- ,. YIL: I SAYI: 8 ·

-----

D l CL [ ·., F l n J\ T:: .. K ll i\~-!~ y 1i

(ll!. 'i AZJf.',\'\ı\Y K 1 r AP CA~.,;l:l ·: ~

In

0. ~~YAZıi~E·":;"~"'t:ıF·; : ;:~~~ .

' ' - Em' ''. J ~ı '1 ' 1

\ ı, • : ~ • \ • ,

' . • ' ' 1 • • 1

AYLII{ FİI{İR GAZETESİ

; ·1 J :'J ,.

··' ,, I'OLKLOR DERLEMESİ :. ;: , 'i

: · o: s~yıctan itibaren' okuyu-·! ! .il ; 'cularımızıri 7 ~ 'çevrelerindeki '; , küı tçe '. tılrktı',' ·~arkı masal :

' efsane,' destan, hikfiye vesa- ! • ıre ··rolklor .. 'çe~ıtıerıni · bıze: ; gonderınelerıqı rıca ediyoruz, ~

Tafsılfit Dıcle-Fırat'tan oku;, 1 , , · yuculara sutunun?a.- . , • · ·'

H .. lllayıs 19G3 . .1; ·Fiatı: 100 ·

V :u · vi N E K U;R, E:otu,·Ot:.i ~ ·:-:He~····Devl-~de Olduğu· Gibi· -PH~nl.ı ,.K~Ikt~;ma· Devrinde de·~:Doğ~ ';çin:~·,.·

------------------~------------------------------··.:...:,.,· b ir d e g~ Iş.. i ki i k y. o k .. ;:r~;~~::t~~~rı~~~~;i~~:s~~~:r b~~~~~~~~ • . . . \ * - ·, · · KIRILAN POTLAR lık olmadığını ifade etıni~ ve bu konu- , T. E V J{ i F ~ 1 .; .,

- ! Ankara-Tuncelı Senatortl ' 1

Mehmed nun, ortaya konması Için bir genel gö-

1 · ·."t \ ll<liıı_ KARAilAN l Alı Demir Senato ba~kanına verdığı bir_. rlişme talep etmı~tır ... Soz alan Y TP. Denk mecmuası yazı ı~lerı md. Yıi'i;ar

onergcde 5 yıllık kalkınma p!Unının sos- gurup sozclısıl onerge sahibinin getirdi- Kaya ile ayni derginin umum · ne~riyat

1 Say;n ·Niyazi Derkes'ın alaka bahş bır ! serı' yazısı: Yon Gazetesi'nde yayınlandı.

rı er munevver - Tü ıkiyede munevverlık

1

1

mefhumu 'ucuz bir meta derekesine dü~tuğu 'i çın· İ{endimizi münevverler arasın~ da göstermekle ovunmu~ olmuyoruz-gıbı

.

. · bız de bu' yazıları dıkkat ve tecesslısle . takıp et tık Boylece bır sonralci yazıları

\

. ·, adeta artan bir tansıyonla bekledık Da

. ha sonr~'yazılar. o yle bır istıkamet aldı ki 1. ·. artık beklenen! ummak abes bır vazıyet 1 . ıktisap'ıeder oldu. Bunun Uzerine Dicle~ '.' Fırat•ta\,'BIHAKILAN BOŞLUKLAR'veya , EKSIK:NOKTALAR' ba~lılclİ bır yazı ya;· yınlaniayı dıı~lınduk;-' Buna· rağmen ne

olur , n~ olmaz du~uncesıyle · , tamamen ' Umıdıılıizi kayb. etmedık ·Artık bız, mü

.,' him .bir. meselenin sukutıa' geçi~tırılece-' · ğıne .kanaat getirmi~ gibıyken sayın sos

yaloğumuz kapanı~ _yazısında .b~ldenmedik .bir gnfla kar~ı:rrııza' çıktı.:. Bunun

1

. ~y1l.ı.0 ')-~' :.:.-.......... ,._)G~:~L.ı\:· POTI..ATI. ! .. .ı~ lığnlı .seçtık. '· · · ' : ·· ri Sayın Nıyazi b erkes, kapanı~ yazısı

!'· nııi,':bır yeıınde: aynen şoyle dıyordu:

r .. '"Tıirk, Toplumu . korkunç din, dı!, ırlc, . kast' prensler,: racalar, 1 nuwaplar vs.

f ' gıtv 'imtıyazlı züm~eler kabile; a~iret gi- bı :bolunınelerine · uğramı~ bır yapı de-

l . : :~~t~'ayın. s~~~~;:~.: ~~~a;ı~~k: hlefhum

1 .. ve1 muesseseleri mılletle~meye, 'modern

ı .· to,plum olmaya bır kelııneyle ınedenıleş

. ~ı\1eye alı~ılagelen 'tabırle uygarla~maya , aykırı goruyor v~ Icanaatince bunları ta

İ .. ~ımayan turk toplumu bu ,ve buna ben-

l , 1zer . kolaylılclar,' avantajlar dolayısıyle . ~;pele· çabtık uygarlaşabıleceği :halde ~y- .

1

lllar!a~amaqıış,-mliassırla~amaını~tır., .. · ı·, · Sayın Nıyazı Berkes yazılarında, sık r) sık her ıneınleketi kendı şartları i çın de /.; mutaliia etm~.k; za~uı:_etıne .;':ış ar et. edı-1:.yordu '\ .. ı-_;-~·_-~- . .:.~-.~-... , , t ·: · · Sayın Niyazi Berlces'ıri • , yazılarına

ll~ h_ akım ~etot. sosyalıst ,metottu Yazıl~rı · ': · . (Devamı'· 7. ı Sayfada) • -:··' '1'- ' • •• '.. • -

(:: LEFZA·::I\URMA~CI 1'

L

t' r·: r. ı

t g f;

~ F - ,; ' ~, •• ' 1 -~ ·:'/ ı . ll

i

·--·-·.

I J.'.:J ... ; l(

,."'L , . .' 1\l -~.; ._ı:~ N :, :

o ,. : p ı

.,·Q·._ ,. H s

ş

.· T ı·

:.·r,g ··.v

·~:::-x. · ... w ~ - ı/

,Y z

ya! adalet ılkelerıne uygunluğu uzerın- ğı goriışün partisini ilzam, etmediğini md. Medet Serhad tevkif edı!ıni~lerdir. : ,'. de bir genel goru~me istemi~ tir. Gunde- ve Y.T P. nın bu gorü~e katılmadığını Medet Serhad 2000 lira kefaletle tahlı- : · ' me alınan onerge dolayısiyle _soz alan soylemı~tir. ye edilmi~tir', Ya~ ar Kaya'nın mevkufi- ·' ' Mehmet Ah Demır 5 yıllık kalkınma 'Daha sonra Alıcan kursüye gelerek yeti devam etmektedır! YaŞar .Kaya'nın .'· planının anayasanın sosyal adalet ilke-' boyle bir göru~meye lüzum olmadığını avukatı tevkif. karaı:ına' kar~ı itirazda ; > lcrıne aykırı olduğunu Doğu illerine beyan etmı~tır. bulunmu~tur. -· Itira!l :henüz bır karara·:· ..

bağlan~-~.n:ı.~t~r :·:: /.~. ;~Ç ·.~ t_; . · , : ~ :-:·:} -~. ~:- -·

TEVKif:TALEBi :·,::. ;6 3 5. 1963 cu;na günü saat 4'te:ımsuı-7;::;'

savcılığı yazı işleri.Md.,Edip Harahan'! ;: :: tevlcit talebiyle tutuklu :plarak 4; • Sulh , ··· Ceza mahkemeSine sevk tetr~ı§tır. (·Sulh,;·;; Ceza hakimi savcılık i· talepnamesini c ve:;· 1•

Edıp Karahan'ın: if~d~sini ~tetkik -ettik-;: ; ten sonra savcılığın tevkıf 'talebı~i; red-,,-.;-·

. detmi~tir .. ·4.- Sulh Ceza'·! mahkemesinin i·. • · :, ·

1

red 'gerekç"'si . ~byledır:;S.~·Biiirkı~ı 'rapo~·:··:: ·: runun tevkif e salıh olmayı~ı 've. sanığın ·.,-

~ kuvv;~~~cı~~;d::r~;~~;~ id~~~-~~i~~~e~~:;~~i~~: ı rcadı tevlnf karanna nobeLçı Aslıyc Ce-_': za mahkemesınde ıtıraz · etmıştir. Dos- !. ya uzerind~ incelemesini' yapan··. Aslı ye''· mahkemesi de savcılığın ıtirazıriı'redde-·, ·:

O i C L E. -1 f ID:11eANTelı'r··-'.:nıl·e.,~ı=b,"~'"rı·.':::.-..,~ ... ~-~r_ii_n~iı~·ş,: . ..,: ,.: .,....,.-· ..,: ı!·-;-:·~·-.,...-·,..:·....,,.,.....,=r"'e""k.,...4 ... _s_u_lh_·.,c,e"'z"a=m"""a"hk""'em=e"s"i ,·,.l,ca"r"'a"~"yıı j: 1\

11

•• 1 uygun ~or~~~;ür:.ı.~ ~:~.\\·\: ::\, , .

·, ~, 'i ı:.: ---::-::;.-:-.~~ '• \-:~:

.TOPLATTIRILDI- • ~.BAzı:NOKTALAR ~ -· 1 ,ı,- ~ -1 ' .•'!_·~········

Doğudaki bayi ve ınullabirleriınızden aldığımız haberlere; gore · Dicle-Fırat'ın IlcıncL üçı.incu, dorduiıcü, be~ınci ve altıncı sayıları Bıngol Sulh:, Halcimliğinin 27 /3/l9G2 tarih ·ve G7G sayılı ; lcararıııa is tınaden butıln doğuda'.· toplattırılmı~tır Gazetemız aynı zamanda Istanbulda da toplattırılını~tır. ı· Gazetemiz •:sahıbi,

yazı ı~leıı ınuduru 'EDIP KARAHAN'a ~ıındıye kadar resını makamlarca herllangı bır teb!ıgat yapılmaını~tır. Toplattıınianın seMp ve saıkını bılıniyoruz

ı ~ . ı ' '

* ı·l···: 'i ; .1· ~ '1 ', • !,

· Jaııdarnıa~ Zülmü, ... - ~:.~·:( .. .' Sılvan-Haber aldığımıza gore jan-.

damıalar Sılvanın bazı'koylerine;.tırarı

leı ı yakalamalc i çın gıtınişlerdır.' ~: '!11ahkCımleri bularnıyan j andarın_alar i bınçIarını ~oyle bir usule ba~vurarak çıkarmışlardır: Kby ericeklerini bır, meydana toplamışlar. Dal;a sonra koy kadıplarını getırınışlerdır Kadınları erkekleı-in sırt

ı;rına bın du eı ek ko~ ortasındıı erkekleri . dolaştırını~lardır. Anla§ılan j andarınalar dogulunun psıkolojisıni çok ıyı anlamı~lardır kı; bu hareleete başvurınuşlardır 'çunkcı doğuluyu kalbın~en lla~çerle vu~ ran lıtİ haıcket 'kadar ınc!tıcı, 'uzücu ve

h~lc:ı.ı cl eelıcı olmaz · Ya~ ası n üdı~ idare

ya}USlll açıl~ lCJlml,,. ':'

1 Sayın Abdi İpekçi, 20 Nisan tarıhlı Mılliyet Gazete'sının durum slıtünunda

·. ;. :,.HAMif ~AZIDAÖLI ..... ~ . 1 '·'· 1 ' ·;L:·

şoyle demektedır: "Turkıyede, kUrtler dı- yuvarlak laf ettı? Bilmiyoruz.' ğer etnık g~ruplar. gıbı başka bir ctnılc Turkçe konu~mak. (ana dıle lılırmet gurubun (turk' etnılc gr,ubu demek ıstı- ~artıyle) başka §ey, türkçeden ba~ka dı! yar): ıçinde' massoln1aya (erimeye) kar- konu~maya: ve yazmay~ :rı:ıüsaad_e;.etmı- 1 §1 dırenmı~lerdır. Ayni zamanda bu etnık yerek, ana dilleri 'tar d.~ ederek '~bunun ·' zumre (Kurt' etnık zumresi) · turkçe ko- yerine resını dıli ikame etmeye zorlamak nuşın8.yı daq 1 reddetmı~tir."- · : ?~şka şey ... -,.;~. (: · ~i:L1.~ff·f '1) ,·:-!;I ,_ · \'ı Dığer etnılc zuınreıerin durumları- Yukarıda zıkr edılen: ııtüpheıniyete 1 nın;;yazarın dedi ğı gibi olup olmadığı bu rağmen ke~ke butun basın·~ mensupları yazının konusu değıldır' , · Sayın Abdi ipekçı kadar· fıkjr haysıye

. f':Kuıtler;n· turlcçe ko~uşınayı· reddet- tıne sahip olsalardı. Ozaman' ;kar~ılıklı tıklerı hukınu, ınsafsız: · bır hulcuındur tartı§ır ve son hükmü,.;ı,ııll~ti[l, ~aıce.m~-

1

Bız ki.ırdıiz ve işte Jyazısının tahlılınİ de ğin~ tev~i. 1e?,_e,rdık*r·(~i~.:.~;Ui,: .. ;~. _.:; ;~ ı:;ı ,. turlcçe yapınaktayız Yok, eğer kurtler _ . turkçe kanuşmayı reddetmışlerdır sozi.ıy- Bu ~eselenıi-ı ~ ~ ba~l~t:{J ~~v-cıl~~IY!~ le, kurtler, ba~ka bir etnık zumrenin ası- lıalledıleıniyeceğine kaniyiz.' 1•1••• ·'-:ı·, .. , mılasyon polıtilcasını reddetmişlqrdir de- Bır az da Ba~ııi 'sav~ısı' B~ciıi Faık'in ınek istıyorsa bu, doğrudur ve aynı za- ınuavint ve Dunya' · Gazetesindekı gereınanda bır ha~ıvdir çunlcu sayın yazar vını Bedıi ·Faık'ın: yaltakÇıiığına (h ayrı yukarıda zilcr ettığimiz: sozlerınde kurt- Alpar bendenıZı çok ·Iyi' taP-ır) :,. bqrçlu lerı n massolı;..aya lcar~ı 'oldulclarını zaten Ilayrı Alpardari bahs. edelim,' Hayri Al· soyleınektedır.ı O halde turlcçe konu~mayı par, 20 . tarıhlı Dlınya pazetesınde 'do~enreddetmi~lerdır sozunun. hıkmeti nedır? dığı çaqafında bız bu lneseieyı eskiden

:. ;.Abdi Ipekçi, açıl< rejıın ve açık ko- berı hassasiyetle (opsılnle( ,hassasiyetı~ nu§ına, açık tartı§ınadan yana i cleğerlı nı) takıp edıyoruz dıyor've çizmeden yubır aydınımızdır. Acaba açık konU§ma- karı çıkarak bır. \akını, !'erzeler doktıl- . f ınanın muphemiyetın (Abdi Ipelcç!'yı de- nıyor ;Hanı. Beymuz d~ ove~ek gokler ·.!·ı magoji, ıftıra, ıthaın, teJ;ıdıt, jurnal-mıl- .çıkardığı Konya Mıllet,vekılı gıbi "Rily :ı !ete,' aydınlara - jurnall-. lıstat'larınclan nast"ı "Hayat rıakln" · olarale t!ırkçe ~; · sayınaya dılımız.varmıyor,) Bazı şaıt ve çevınyÔr.'' II ayı i Be;;, ._s~n du~ya gazct ,:;~:;

~~r~e~~e~;~';,b~~ no~;~:s:~~~dı;~~ı:o~:~ ~~;. .' ;. (Devami' 7. , Şayfada) .. ·, •; ·.·i

ı - . ~. ~i

:./~:;~r: ' . ---·-~ -;;0j~~-=:i:f:-~~

www.ars

ivaku

rd.o

rg

S:ıJ fa: 2

Doğuda· Değişmeyen

·Korkunç ·. Zihniyet llıi<:ıt'J iıı Sa~ııiç

Ta ı ılı'ın dcıınlı(~ı ıncclrndığı ı.aıııan, lm çok dcğıgıklıklcı c tcsaduf edılır ller bır dcvun dcğışmcsıylc ve her yenı ıdarenın gC'lıncsıylc tabıı kı, ıd nı c mahıyelı de dcğı~u ve ycnılıl<lc! getıııhr.

os~nanlılar zamanından ~ım(fıye kadar sa) ncak oluı sal<, yuzleı ce inkıHi.pla-

1 ,ra ı ac;tlaıvr Fnl<at, Do~u ·. hakkınd~kı zıhnıyctd gclıncc, ne dcğı~mı~. ne de ınkılap guımu§tur: Bu oy!e korkunç bır zıiınıyctlır ki, Halkımızın vucudunda, kangren bır hal alını§tır. Bır an evvel bu hastalığın onu' 'alınmazsa, tedavısı gayri kabıl bir hale gelecektır zıra, ıktısaden ve klılturen geri l<almış, yoksunlul< İçerısınde kıvranan Doğu BolgesinııT halkına yapılan muamelenın vıcdanla bağdaşacak bir tarafı yol<tur .-

Doğu Bolgesıne gelen idare amirlcı i, ıneinurlar sanki, Turk vatandmılan için

. de değilm işler- gıbı keyfı hareket etmek-, · tedirler ııerlıangi bır daıreye işı dti~cn

- vdtanda~lann gunlerce bekledıkleri ınu\a,ııede edılir zavallılar korku~undan i~ınıı yapııı de biran evvel gıdeyım, dı-

"yemezler. Şayet kaç gundenberi bu mua-melemi beklıyorum dese (Bak Kurt te

: 1 adaın oldu 'o da konu~mayı bğrendi) di-. ye' cevup ~lır, · ' · - ~ -.-.-i~e.riıni takip etmek için bir Daıre·. de, bulunuyordum. oraya gelen b~r köyiii ~ 'vatanda~. somyalı koltukta (Cıhan~ah ·gıbı kurulmu~) sigarasını dumanlıyan ınemure "Beye!endi, yaptığınız evraklar;İııda yan!ı~lık varmış. • Binbaşı kabul

· etinemekle beraber bana ağır laf ta soy;1,ledı, Iutff'n · düzeltirmisiniz?" 'dedi Ben h~men .yuzumü.ınemur beye taraf çevır

·. dım .. n ata meİııur beyin olduğuna gore :. kalkıp özur dilemesi lazımdır· diye dti:(·~ılndum Maalesef. .. Koy!ü.bir'daha tek-:. rarlayınca, bir de ne goreyim; .. Meınur - bey, banar bulutlan &ı bı, gurlemeye ba~_ _;.ladı, Yiıkse!{.sesle (Behey .. ; hep senınle : mi uğraşacağım, 'benim ba~ka i~iın yok-

··, ffiu; ikıde bir ne diye gelip beni rahat.·: iiız .ediyorsun ve .hangı cesaretle yaptıI ~ını 'evrakta yanlı~Iık olduğunu soy lıyor-.; sun? hadı çık, bir dah.a g~rııııyeyıın se; ni" 1 Adaıncağız, kaplanıq , 'pençesıııdeıı , kurtulan. kedı 'gıbi' yorgun;.'· bı tkin. bu :'halde Daireden ayrıldı: Memur bey; ba~~· na donerek, "Beye!endi; bu kilrtleri bı,·~ lıyor nıusunuz, hiç 'yüz verıneye gelmez, -:.~~ır az mulayıın hareket ett!ğin taktirde,

ı artık istırahat aranıa'' dedıı Ve odacıya -·,.;Seslenerek 'bize çay_ gelsin ı.::-,-~ , ' :ı;.·.,. ' ,_ .; . '-, . ' ,'

-,:--~ '·· Bir Kbylü,, Va~andaş_ b,ana· de.rt. ya-- ınıyordu:. · • . , · · : -'rı:'_ Diz ne. ıııalııııızdan, ne- caıuınız. dan emin değiliz Bıze yapılan mezalıın'Jıer Aq-ı alaya bile sığmaz. Koye gelen :: Jandarım!lara o kadar hılrmet ettığınıiz :,l ~e yiyemediğimız herçe~it·nefıs ·yemek-ı j ler yedırdiğimız halde, yıne razı olınu

{·yorlar. yine de bizi sbvılp dQvuxorlar, ne . : yapacağıınızı ~a~ırdık .. Bir caııımız var 1 l· onu da Al1ah almıyor. Halbukı, bli.ın1 \.' halımizden kat kat iyıdır. Bak Bey, dıye

1 : sozuı1e ılave etti! Jbrahim naıwnda bir 1 1. aıltada~la gılnluk yıyeceğınıizı alıp tar

laya gıdiyorduk Koyden çıkarken, ikı jandarma ile kaqıla~tık.- ~e,r~ye gidi- · yorsunuz? ~ .

Tarlaya. · - Toı b ada ne vaı?

- _ Bu gunku yiyeceğımız. · _ Vay gıdi kurt. vay, demek ı.;:oçeroya , yemek gotliıuyoısunuz haı , - ı

' ·, ve aıkadaşımı do!;n~eye bajlaıken, , Adın nedıı? dıye sm uyarlar.

·ı - Bııoı MalUmualıniz, bız Ilualıim'e bup deıjz ' 1' ·•'. ,·.' !

', / f Yıne dayak devam edıyor. Ve adın n'rdır, su ali de· soı uluyordu. o da Bıı o

' dıyc cevap veriyor. Baktım ki, olacak gı-ı ~ . ' (Devamı .7. Sayfada) , . ,.,

~ 1

·D1CLE li' İHA 'l'.

1 ,,

o l:~ A R N ,, -ı·r ,'

Doğu Bazı Yönleri -II-

Dogu meselesini ıyice kavı amak içın bıraz daha tarihi tetkikatımızı deıınleştırmemiz lazım gelınekte-: · dıı Mallalli gıbi goı unen ıneseleler, aslında bu yuk, iil~mşuınul dün- 4

~ - ya hadıselerıyle kol< bırliğine sa

hıptiı ler. Bundan dolayıdır ki ta-ı i hı tetkıJ<atımızı bır az daha. de- : nnlestnınek ihtiyacını hissetmekteyiz.~ Bunun için de cemiyet tıplenı1C ve onların dış inikaslarının bır nctıcesi olan ınustemlekecılık me!humu ve onun taı ı hi tekaınulu uzcı ın de bır nebze tevakkuf etınek gcıekır

Sosyal dolctııınler tarıhi terıninolojısınde cemiyetler daı t tipe ayrılnıaktadırlaı · ı' - Pıriınıtif · ko-. munıte 2 _ Feodalıle 3 - Kapı-talızqı .. 4 _ Sosyalıziın. '

Gene sosyal doktırinler tauhı termino!ojisine goı e pirınıitH komı.inıte ve sosyalizım harıç, feodalıte ve kaPıtalızım kendilenne mahsus tarihi kategoriler mahiyetinde mı.istemlekecilık mefhum ve mü-~ esseseleri yaratnu~Iardır. Bızıın bu yazıda ele alacağımız milsternleke tıpi kapıtalist cemiyet · yapısıııııı yarattığı müstemleke .~eklıdir. · Feodal mustemlekecılik çağıııı ·idrak eden devletlere ınısal olarak ~u ornekler verılebilir: Eski Çin, Hınt,' Mısır, Pers, Yunan, ; Asur, , Ronıa, · Bizans, · Arap ve Osınanlı

1 inıparatorlukları ... l. .,. '· ' '·

YUkarıda zikr ettığilY'ıZ gıhi hı_1

yazıda biraz da olsun kapitalist cemiyet tipinin yarattığı nıusteın-. lekecilik merhum ve medlulıl !ıze-ı inde duracağız. Mefhum ve ın ılesseseleri kendı zaman şartları içinde ınutaliia etmek ~artiyle kapitalist cemiyet ~ek\ıııin · yarattığı mılstemlekecılık mefhurııuyla feodal cenuyet tıpınin yarattığı, ıTitıs- ı teınlekecilık meflıumu mukayese . edılebilir... ·

1

• , i : : Kapıtalıst cemiyet tipmin yarat

tığı ınılsteınlekecılik ,, ınefhıım: ve' .. ıueselesi ·ıse hala glinlimuzun konusu olarak devam edegelmekte-': dır, Bu yazıda bilhassa. kısaca ka-.. ·ıiitalıst cemiyet .yapısınııı yarattı". , ğı nwstcmlekecılık merhumunun, taktıkleri ılzerınde · durulacaktır. : Bilindiği gibi ' kapitalıst cemiyet yapısı iki veçh~ arz etmektedır: ı - Millı Ekonomi safhası.' 2 '-

, BeynelınıJel tekelcilık safhası· dığer tabırle mtisteınleke~i saflıa İ<apitalıst devlet ıdarecileri ıııusteııılekecılık safhasında ·~u taktığe baş-vuruılar: 'Ayır, buyur'. Musteınlekecı devletler Uzak A~ya'da, Afri-: ka'da, Latin Amerika'da ;e Orta doğu'da daıına bu taktı!< formüle ba~vurmu~Jardır Bu devletler, tanı veya yau somi..trgeleştırdilclerı veya tesır sahasına aldıklaıı memleketıcı de her muessese ve ı mefhuınu ı ayıııcılık ıstıkaınetinde gelı~tir- -m ek ıstemişlet dır ve· haHl da gelı~tiıınck çabasındadır!ar, Bu gıbi musteınlclceci' devlet i daı ecıleı i, meninattar bulundUlclaı.ı nıemlekctleıdekı dııı, dı! ıık çe~ıtlilıkleııııı bııer 'vur, kır' arnılı yapmakta· pek ınalııı dır ler. Boylece ayni topraklar uzcrındc binlerce seneden beıı beraber ya~ayan ve memleket ııııldafaasına be ı ab e ı ce ko~~n bu

':i

I\lcl_ıı~ıd Şaıılıeı

uğurda kanlaımı akılmaktan çekinmeyen etnik ve lengi.ııstik zuınreleıi ekserıya ınenfaattar bulunduldau ıneınleketlenn hillcim sınıf dınjanlaııııın da desteğıyle bazan da bu dırij anları oyuna v.e gaflete getirerek bıı biıleııne kar~ı hasına-. ne hislerle ıneşbu hale getirmek isterler Boylece de nıen!aatleı i garanti altına alınmış olur. l\1usteın-

. leke ci devlet i daı ecUeri bu karışıkIıklardan ıstıfade ed e ı ek menfaattar bulundukları mcmlel<etlerdeki lı5.kiın et n ık ve lenguıstık zliını e veya zumı:eler ıdarecileııyle pazarlığa ve menfaatlerini pckı~tiı me k te~ebbuslerıne girı~irler. Bu pazarlıktan da tabii ki o meınlcketleı in. fakır Ilikarası ıstısnasız buttin et-, nık ve !enguistik zılmı e!erin alt ta-' bakaları zarar· gonir. A vam tabıııyle •tav~an kaç; tazı yal<ala' forınulu butıln incelıkleı i yle kullanılır. Kuvvet birlıkten doğar Bu gıbi memleketlerde birlık yukarıda anlatıldığı usuller le yok 'e dılınce sağlaın bir kuvvet de teessüs etmez. · Işte ancak bu ve buna benzer ya- . ratılan ortamlarda men! aat konbı- ı

nezdnları devaın eder. Yukanda 1

kısaca temas edilen motıfler bu- . gun de duııyanııı dort bir yanında ' ve bu arada orta Doğuda, kulla-:

· nıl~akta ve i~lenıııektedır. ; -·i ,. •, 1 ' • 1

. ' Orta Doğuda men! aatleri olan devletler bngıln ıçın ayıncı siya- . setlerine kürtleri alet etmeye çalı~- : ınaınaciır!ar Pek .Ala orta Doğu memleketlerınde ya~ayan : kurtler · bulundukları topı!aklarda. beraber ya~adıkları karde~ etnık ve lenguistık gurup ve zumrelerle modern . manada millet sentezleri meydana , getırebilirler ve getırmelıdirler de ... i : Fakat hayır 'ayır, buyur' politi- · kası butun gılcüyle buna engel ol- : maya çalı~ınaktadır. · Çılnk!ı :Orta Doğuda huzur,· sO.kO.n teesstis eder ve boyle hayırlı' neticeler tahassıli ederse ayıncı polıbkalaı a malzeme · 1

kalmaz ve dolayısıyle Orta~. Doğu- ı' daki ayıncı politika gılden menfaattar devletler tası tarağı toplayıp tabii hudutlarına, meınleketlerıııe çekilmek zorunda kalacaklardır ki bu hal, elbette kı hesaplarına gelmiyecektır.:. ·. · qs ı

- '•', . Bu yılzden' Orta Doğu'da men: faatı bulunan devletler, ıki de bır 'maksatlı olarak: dunya kamu cfkftıına, bağımsız, buleşık ktiı dıs-

. tan sloganlarını sunarak, Orta 1

Doğu halldaıını ve onların samııni .;, . ıdarecılenni - ~ayet samiını iclaı e- · , ci varsa, yoksa yerli ve yabancı

1

ı daı ecıler danı~ıklı olar,'\k bunu · ı aparlar - kurtleı e karşı kı~kıı t-

' mak, şupheye, vehıınlere l duşur- -nıek ı~temektedıı ler Obur yandan ' bu ~uphe, vehıın ve kışkırtınalaıın ı ya ı attığı deınarşlaı dan zarar gorcn dolayısıyle tabı : bulundukları hukUınetleıınden ' sağuyan kuı tleıı, bulundukları mcmleket!crın dııijanlaıına kaqı koz olarale kullan-

1 mak emeller im beslemektcdıı ler. . Doğu meselesinın adı! bır hal

çaresine bağlanma vetıre.Sınde herkes kendısıne du~enı yapaısa tarilım bu dalgalı donemine ba~arıy-le hatıme çeki!ebılır. ~

(devam cdecch:)

~ ~; i ·:'\

( ·1 i·

58 1 ı:

1

ı ı

ı j

14 -MAYIS -·19G3 ·

Derilt Hakkında

hıceleıne -!-

serisi ·r

Elucm Ytısurogıu

Dıclc-Fıı at sutunl:uında Do~ unun sayısız pıoblenılcri dıle getırıldı ve yoıumlar yapıldı Bu arada su tını M azı ; Dağlaıının yeşıllığıne dayamı~; asııla-. ··ı ·· ı ın ıncdeniyet ınihrabı' olan Mezopotamya'ya bır Pencere gibi açılan ~ırın DE.- .,

1 !ÜK hal<londa da bır sılrli yazı ncşredıldL Aıkada~larıının incelemelerinden aldı-ğım ılhamla DERİK hakkında daha de~-lı toplu bır yazı serisi yazmağa teşebbus ettıın Bu arada Yeşıl DERIK'ın bilhassa ekonomik, sosyal, zırni sınai, ve kı.ilttırel problemleri yanında mahalli o ı f ve adetleımı (TORESINI), Jeolojık yapısını

1 kendı değer yargılanma ve ınuınlcun 1 mertebe ıl mi verılere uygun olarak 'inceleyeceğim Ştiphesiz bu nıeselelerın her biı i hakkında yoı uında bulunmak ı('ın, ayrı ıhtisas ve bilgiye ihtiyaç v:ııdır. Ben yuzdc yuz hepsını gerçek bir ~ekilde ortaya kayacağıını ve hal çareler~ni form~lc edeccğımı ıddia etmiyorum. Yalnız bırazcık olsun bile faydalı ola bilmem ~e yonetıcilcrin çalı~malarına ı~ık tutabı-lııseın kendımi· mutlu say anın.; '

Aziz okuyucular; bu inceleme Lokal (mahalli) oldugu içın beni mazur gonin .. Ben bu SPI i yazılarda kendı ortaımının·

1}

1 meselelerıne eğılmeği faydalı sayıyorum zıı a her kes kendi ya~adığı ortamın me-se le lerini olumlu bir ~ekilde gerçekleş-tiı rnek için; progı esı! (ilerıcı) yoneticıler-' . -r ıle J§ bırliği yapıp çaba sarfetmek mec- '; ,

l

lbw ıvetındedır. Asrımız bunu zorunlu . ·.i , Iolıı;or, Zıra bizi nimetleriyle b!ıy!ıten ve . -:: . yetı~tıren aziz Anadolumuzun , bu. tatlı, •, J ,;

yurt ko~esi'ni Cennet halıne" getırm~- ! 1

, :

me!< için hiçbir engel yoktur. Tanrı bu-, ·ı ; tu n mmetlerini bahş etmiş Yal?ız bu n- ,': 1 ' Jan değerlendirmek ve halkta , çalı~ma ı &uurunu uyandırmak içırı seferber olmak. ~ HJzımdır. Biz bunu yaptığımız gtin. DE:~' \ ) ; , RIK'ın çozumlenmiyen hiç bır prob!~m: .

1'1 i ·.

kalmıyacaktır, Fakat ~unu da/ samımı . , .,; i. · olarak itıraf edeyıın kı; bu gorıi~tiınılz ve ... :-c:. çozumlenıneye çalıştığımı~ ?layların n~-::: i; . ticeierini değil; neden!er.ını 1 olumlu bır ·. •·] ' sonuca b ağlamada; DERIK', Yuz yıllar-;; ': . ca daha boyle kalacaktır. Bunda'da tarıh ·' 1 onunde gençlık olarak soruınluyuz H•-·, pınızı ılgıye davet ederım; az~z ve, ınuh1: •

tereın genç a~~ada~ı::nm. · ;, i 1 : 1

•: [' ';j. :iı 1

1 , • *" 'ı ~ı.

Ş arkta Kül~~r \: ~i, ; Fcy~i ı -ı:ı.hlırım; ~i

Diğer alanlarda olduğu 'gıbı ınaale-: : : !· sel kultur alaııında da bizim' ~ark mm-. . ! tıkası ihmal edilmı~tır Az da olsa ilgıli. makamların dıkkatı n azarını celb et-: . : · ı mek ıçin koy ve diğer okullarııııızın du- ,

1

rumunu anlatmakta faydıı, buluyorwn: · '~i naıı:1 koy okullannuzda, be~ sınıf bır: · '*;

oğıetıııen tarafıııdan idare edılmektedır.; : j Be~ sınıfı bır ağı etmen tarafından idare; : : edılen bir okulun ba~aıı derecesi ne ola-~~ ,, bılır? şuplıesizki % oo dır Iki y!ız mevc ~; .'• l· cu tl u ok ullanınız genç tecrübesiz bır 1' ~~ ~alısııı ıdaresme 'bırakılırsa netic? ~un-:: .·i dan ba~ka ne olabilir ki, Sayııı · ogret- :. ~ 1 menlcıımız bunun kolay • yolunu bul- 1 ıııu~Jardır Il em bulmakta da zorluk çek~·: miyarlar zıra şarka gonderildikleri za- l

man hazır planla gelıyorlar. Hazır plan- · 1

la gclmcmı'j olsaıdılcr; haftanın ıkı gti-, nun u çocul..:laı la alükadar olma lO.tiun- · cıa bulunup dığer gunlerını ıl veya ılçe~ Jeıde kolıne kahve ko~elerinde kumar oy- , i namakla geçırmezlerdı Bıraz utanır, çc-kınır sıkıiii la ı dı ' · - t; ı ~ · ~ ..

Kabahat onların değıl ilgılı makam-·.:' larındır Doğuya gonderılen

1 1oğ:retmen- ·

ler vatana hizmet etmek ve çocUklara ı' bıı~eyler oğretmekten ziyade; surgiln, : > 1

(Devamı 7. Sayfada): ; : · · ., <! ': 1 ı

i .. OJ ·') .li

j,

www.ars

ivaku

rd.o

rg

ı ı ~'"·''~ 1%:1 D İ C L'E

ŞiiRLER -

EZAI' Iifq;t

Nıırf C'ı<ıl- p;l'ldı ~olıti \ll!>kt ııı•ılit ruh'u ı·aııi Haun el'lııhı llllll llll'lılıuhe :ı.u pllllınıı lur lı afaııe

X<''"'· rl'lıct bo1 ıııııı m' Illa '''r lll<·st ılılııııı hı :ı.ıyalc Hawlı ılnyıı Lı.qı•lhcııuıı tNı'ssfıın lur hı :ı.<'tt.u :ı.ali\

Gt'r :ı.on,ida llllll tulıı' lu•t 'alı•lll i(ı·rıı hıt hı cı•lllalc nı lı'l"&rl'la ve tulu'c ı•z his nalmn Iii ı•znıııc

Malı'nılll 1\.ınlll ji ez1 ıuıaıı llllint.•,,ır lllalil lı ~l'lıcrc ı;;..ıı dı ri-j bu n Lınnıı g<'h·l• he j llllll nı• di 'Ili ··~ne.

l'ı•ru lı:ıslw llllll tiiııinc (ll' n az bılmn lıoy X<' ht' re 7"..tıııı• ql'\'i bı• :ı. tc rı"ıiın .. Iı·uıılar lur lıı Firaqiı

Wii firqctC dıl lı<'rışanıl llllll zcdelıwı ccrlı'u bırin nı lllihn<'tc 'azab lıP~nıaıı ji 1 uslnl<' durılll yı•qin.

Qonca bağc dıl gcş ncbu vcr:uıt'yt• qellıe h'<'zin Caw Lı nalıC ıliın dlir'c malll 7~<ılıır m•lıu lıscr taqc

Ya Ueb şiikiir llllilıtdfılur tc bı we eşqe llllll ihsani Briııdar lur bı h'cmiyct cw fcqirc Sıliwaııi lllSANI

AZAP ÇEK~lE

A~k atc~ı çok yakıcıdır Ruhum, canun vuslata ernıedı Aşkıın ve cehdirn sevgıli içindır Uyku ve rahatLık benim ıçın kalmadı Sevgılımın hayalıyle mest oluyorum. scvgılimın a~kı kalbıme hat gıbı rc.sın oldu Sevgıliın gorününce :llcm onun ccmalıyle' gark olur. Sevgilıının gorunınesı hasretıyle hıçbır zevkten tat almam, butun zevklerden mahrum olarak sevgılıınin goruneceği sabahı beklıyorum Clcccler uzadı hıçbır eserıni gormedın1 Kanadıın yok ki uçayım haber almak ıçın. Bılen fakat bahtsız bır kımseyiın Sevgıliden ayrı du~mek

* MOTA KORKUSU,

o~tiııı!ıı:r,lc guruınıycııı tUillCl'lUJ.C duyuıı

ha G<"lcC("k bir dukıncriklc Olacak ateşten bir acun Bit("C("k bir çırpHla Bu değin bağrıp çağırıyorum Bilginlt'r ozanlar insanlar Yani siyah beyaz yamyanılar Gezmccc uykudan uyanın boşlanıayın

'beni.

llıiseyln ARUK

AÇ

Ya da clunektcıı yemekten yana hasrctiıı Ya da bir loknıa bekler dilin-damağın · Ya da kalıpeec sırıtır bitkiler sana Ya da topraktan mezardan öte yalnız-

. lığın

Ya da h<"r şey biçimsiz sarmış yOreni Ya da bağınşan ltuşağııı yoktur yararı Ya da kim~e ltavranıaz salılt verirsin, Ya da çağıltı-oğultu ile sararsın bizi, ,

IIüscyin ARUK

* DAGLA!t

Bıı J.ı;all:ır AH tutuşturnıadı si1i Asırlar, st>ııcll'r get;tl EriHwdiııit, Uidt>şıııcdiniz ... Ba<il.ırını7d:ı duman

Uagıtıu:uhnıl sisi ...

Eteldt>ıiııili saran inilti

. Yarnan ıııı yaman

Yol ı ''-'ınwdiııiT, hiç kimse iıitmrdi. K'-'• b.,~ı karlı, duıııaıılı, dh::irll dağlar ll.~in. niliııı, lu·dcrli dağlar {iUIH')t' ~ t'l~ t•riniz

Uılbırin,

elem vcrıcidır Bu ayrılık yaraını dağlıyar. Mıhnctten azap çekiyorum, vuslattan uzağım hazın kalbirn vıranedir. Sevgılım bana gorunmedi. Yarab, ~ükür sana kı ben ıhsani'yı bu elem verici a~ka ınuptelil ettın Hamıyet yarasıyle , yaraladın bu sılıvanlı fakiri.

NOT: Bu ~ıır tasavvufi bır şıırdır · ~aır ıhsani "fena fıllah'' olmaya çabalaınal<tadır Bılındiğı gibi tasavvufi dıinya goru:~ıl "vahdetı vucüt" nazariyesine dayanmaktadır. Buradaki sevgıli "Tanrı"dır

GIRİNEK SER WELAT Rabuıu iro sehcrC

uuıı dite rrngr. n·f')rıt

bı axlıuıı zar u gıri

ht qurbanbım zCr WC"Iat Xuwııa re~ jı dıiCının

hat jı ber hale 11elat Dırıya huııdırC nun

bı qurban bıın zer wclat ' Tak u herını jı cihaıı

dCkım bote enıelan · bıkşinıııı sert c xcınan

bı cıurbanbım zCr welat Grr ku lıerıııe bıhuşte

' nelatCın tu ııcbl tC lııhuşt bınını duzex te

bı qurbanbım zer welat

*· IIrr çıqaS- ewhiı.ne bote_" . ı e nı Iıcnı( b C çar u jar 1

:!' ..

LC nı karın cnı jı bo te : qeııcilti daynın wclat , : : 1

Nan u ava. tc hcraıııbe LC jıbo naııkorCıı pis '

Ru lı tc ııakııı xoediti Te bınal dClııı wclat

TUlt)(ÇESİ : Liceli Bahri Koç kaya. AGLAYIŞ MEMLEKET IÇIN ·. ,

Bugun sabahtan kalktım Memleketın halim gordum Memleketimız kederlı ve ağlamaklıydı Kurban olayım altun gıbı olan memleketime. Yiıreğiınden siyalı kanlar aktı memleket ıçin yüreğııne takılan dıkenlı çalı ınısali memleket içın gunlum sızliyor Kurban olayım altun nıısalı güzel mcmleketıme Dunyadan guçunceye kadar memleket ıçın çalışacağım Uslunden deı t ve sıkıntıları alacağım altun ınısalı guzel memleket. Tabıat ılıbarııle cennet gıbısin Fakat ıçınde buluntlu~un yoksulluk cehennem ate~· gıbı ıçımı claglıyor Kurban olayım altun ınısalı guzel nıemlekctune Seni ) olzsulluk çukuı undan çıkaraınıyoruz.

Sen ı bu halınden kuı taı aııııyoruz Ek-111Cf!JI1 'e su) un haram olsun senın ıçın çalı&ıın) anlaı a Ekmcğin suyun haram ol-.un ınıllılcııne kulak \eıınıycnlere.

l"lltA1'. Sn~fn: :ı

D'A.BBRLBR l>idt'-Fırat 'ın satı~ma m.uıi olun u.) or

~lll~ - Muş illlllıabırınııztlcn altlıgınıız lıabeıe guıc ~lll~ Enınıyrt Muduı u alenen bayımıze baskı yapmakta, Dicle-F'ıı at'ı satmaması ıçın zorlamaktadır Anlaşılan, Dıcle-Fırat peı soneli hukuki ve fııli tedbıı ler le yıldıı ılanıayınca,

sindıı ılctneyınce bu sefer başka bir usule baş vuı ulnıaktadır. Dicle-Fırat'ı maddcn çokertmek. Ilakıkaten bu vasıta dığer vasıtalardan daha ınuessırdır. çunku aıkamızda bızi fınanse edecek bır sermayedar yoktur Bunun ıçın gazete saltırınama hadiselerınden gazetemiz zarar gurnıcktedır. Ama şunu hatırlatalım ki; Hıçbır şey insanları doğru bıldıklerı yoldan ayıramaz. Gazete sattınnama tedbırlerı de bır netice vermeyecektir.

* Ulaştırma Guçliiklcri Yuzıindeıı D?ğud:ı plan tatbil< cıllleuıiyor.

Devede kulak doğu ya tahsıs edılen

Uuruınıa lG MaJısta

EDIP KAHAIIAN'la MUSA ANTER'ın cilıı uşması 1\layısın 15' ınc talık edıl- . mı~tır Eel ıp Kaı aha n ve Musa An ter bılııkı~ı Ord Prorcsur Sulhi Donmezcr, Profesor Nacı şensoy, Profcsor Sahır Ernıan'ın ve ı dıkleri aleyhte raporun ıhtıva ettiği ayıncılık isnatıarını reddetıni~lcrdır Aslıye Toplu Basın Mahkemesı tevsıı.tahkıkat lılzumu veya ademi lüzumu hakkındaki kararını 15 Mayısta bıldırecektır.

* IIATIRLATMA

Urfa, Sıverek, Elazığ, Iğdır, Van Tutak bayilerimızden haber alaınıyoruz. Bızı fınanse eden bır sermayedar yok Bayılerımız de gazete paralarını gbndermezlerse gazete ne ile çıkar? Gazete çıkarmak için yağmur duasına mı çıka

lım?

ABONE ŞARTLARI

Yıllık, 12 altı aylık 6 liradır.

iLAN TARİFE!UİZ

BAŞLIK 25 LİRA

2. 3. 4. Sayfalar santirni 5 Lira , , r: ;

5. 6, 7. 8 Sayfalar 4 Liradır.· '•·ı•

yatırım projeleri de tatbık edılemiyor.

Kalıfıye eleman yok Yol yok, her taraf dağ yol vermiyor, Tarafsız adı! işlıyen bır idare yok. Devenirı kulağı da doğuda bazı açıkgozlerın ceplerine girmeye mahkUm Eski ınaarır nazırıarından birinin şu sozu ıneşhurdur: "Mektepler olmasaydı maarıfı gul gıbi idare edecektım". l!ıikCimet'de ·b ız ayıncılar olmasaydı doğuyu gul gibi ıdare edecekti. Hele Allah dağuyu dağlık yaratmasaydı idarecılerimız nekadar gılzel iş yapacaklardı Kerata dağlar 'da hilkCimete güçlük çı-karıyor. ' · ·:: 1

• ı ;.' ....... .-.............. ,... ..................... ..;

~IİZGİN •,

Jı te ra mı, ~ot lo lo welat Boy çı her sal xewa tc hat, Dicle-Fırat mı bıra mal,

Hıuno ancak roJ ıuc lıılat.

Dıvıııı jı tera Dicle-Fırat,

Welatı mc ra çı bela hat, Çu ılcrbasbu he qo pır sal,

llinno aneaıt roj me lıılat.

Qurbana tc Dicle-Fırat

Xeberek pır Jı durıla hat llinnö ancak roj me lıılat

BOZOV ALI Mıislinı Açıkgöz

Tıir~çesi:

MÜJDE

sana soyliyorum ey memleket, ey memleket Nıçin her sene uykuya daldın Dıcle-Fırat beni evıme göttlrdu. Ancak bugun ıistumiıze gun doğdu. Sana soylıyorum Diele-Fırat ınemleketimıze bu fen alık nerden geldi? Bu kadar sene geçti Ancak bugıin üstümiıze giıne~ doğdu.

Kurban olayım sana Dicle-Fırat Bır haber uzaktan geldi. Ancak bugün bize güneş doğdu. Elbir!ığiyle memleketi imar edeceğız ' 1

NOT: Şıır .kafıye zaruretıyle sembolık bır hal alınıştır.,.

adeta

DERDİ WELAT f,' A~ıqı welatım ez, ' i~; ·•: t.. :·" ' ~ '· Sairl b C detii:ıanım ez. L1'; 'I·~ ·~ •• - '·

Pezi be şıvanım ez, ·ı;:· .. :.: ·l' < -.·:rL 1\la.li b6 xudaııım ez: ~~ ·' ... · ·. , ıl JJc nti wcJat derdi welat.' ~ .. '

· Ey welat, tc ez gcj kırım, ·; . Miriye M keten kırım .. · nettat-u perişan· kırı~,: . ' .. 1

· A~iqi be saz kırım. ·' : .. ~: .. '\ı Derdi welat derdi welat ' •: : .'::, :' ·

Derdi welat bırıııdarım, -' ne h'alu be yarım. qeneım fcqet .bextreşim, '.t

- ı, Şir hel u w xun so rı m. '·· . Derıli wc i at. derdi welat. '· , ..

Bextreş

TURKÇESİ: i. ·,ı 1\IEI\ILEKET DERP~ '

Memlekete ~şıkı~ ben:· :Dermans~: bır şairım ben. Koyunsuz bir. çobanım i ben Sahıpsiz bir ev ı m ben. • · : 1• ·.i

Memleket derdi, Memleket derdi · . ı. - Ey memleket, beni sağır.< et tın Ey,:

memleket, kefensiz blüye çevırdın benLI Iş s ız ve perişan ettin beni. ( S azımdan .• yoksun bıraktın beni, ·~ · ;-.:.ı', · '

Memleket derdı, memleket derdi, · i Memleket derdınden yaralıyım' ha~'

lım yok, yarsız kaldım. İyi bir adamım' fakat talıhım yok. Sıltum tatlı, kanım; kırmızı. · ........... · ~:ı··;·~ · · ,· :

Memleket derdı, mehiıeket derdi.· ·! ' 'ı [J !J il ~i: . '.: . ' .. ; 1

DERTLİ İL ';; ·~ rı J ;

Bir toprak uzanır Dicle-li'ırat üzerinde Bir toprak Id i.ızerinde fel:iket dumanı

· )uksclir, Bir selahit lwlmr bu illerin scnıasuula

l'i.t .. c bu il bağrıyanık iı.ısanların v~tanı-1"" , <lır. nu topralt bahtsız in~anlarııı oz vatanıdır

Bir ses geliyor ltara bir çadırdan

Bir ıııilti yulı;:sdir fer)atla berabl•r, !{ara dumaıılarla h:aplı vatan senıası

Zino ııiııcııiıı senelerdir lı~~unlu aksi sc-dası.

nu il balılsız insanların 3 eridir

59

1\:ara bulutların Orttuğü yağız, Insanların · ilidir

Y~sil çinıeııler ustunde oter ,dertli biıl- · · , . : biılleri,

Haşin rıizg::i.ra kıisnıuş solmuş gulleri. , Bu yurt bir zamanlar ~olt eziyet çekmiş- ·

:ı . · .! · tir' Bıı yurt bir zamanlar kara balıtına kUs .. '

, ·, • ~ 1 mü!jhir nu ) urt felcğin sUlesini kalııJccesinc ye-·

· · ıııiştir.

I:inc de donnıcıuiştir doğru yoldan Yaşa Im yıırduıı e\l:ltları bin defa yaşa'

· , •!;,' Scrheıık .,, .··

www.ars

ivaku

rd.o

rg

: Sa~fa: 4 DİCLE-FIItAT 1-1. :\!ayıs ınn:ı ----------------------

DOGUNUN SOSYAL PANORAMASI

-DO"c~UNUN FECi .DURUMU VE VESiKALI EŞ~<iYALAR. ' . :

Alııııct ARAS

Azız okuyucular Doğunun duı um u, tasavvur edıldığınden daha fecıdır. yalnız bır bakımdan dcğıl, her bakımdan

lktısadı, kulturel ve ıdarı durumlarclan hangısını ele alırsanız alın ıstısnalar kaıdeyı bozmazsa elle tutulur bır· nışaneye ı ~stlanmaz 1

- ·

Ba~ta gelen yoklar arasında yol vardır vatandaş şelııre veya kasahaya ınmek ıçın çe~ıtlı telılıkelerın koıkusu ıçın-

. de yuzlerce kıloınetrelık yol yuruınek

nıecıJurıyetındedır. Kı~ karlarının etrafı kaplamasıyle durum busbutun guçleşir Kışın 'jfhıre, çok elzem bır ıhtıyacını gıdermel{ ıçın ınmek ıstıyen kımse yuzde

: seksen olum tehlıkesını de goze alır Her yıl Doğunun yolvermez geçıtlerınde yuzlerce ınsan boğulur, kemıklerı bıle bulunmaz ama kırnın umurunda!

Okul davası da başlıbaşına halledılmemı~ buyuk bir problemdır Memleketı-

, mizın bu bolgesınde kırk-ellı koye bır

ilkokul duşer. Bulunduğum nahıyenin 43 pa ı e .koyU olmasına rağmen yalnız nahıye merkezınde bır ilkokulun bulunması buna bır mısaldır. Durum, Doğunun her yaresinde he.men hemen aynıdır. Doğunun bırçok kazalarında ortaokul da yoktur • llu durumda vatandaşın cahıl . kalması ve Turkçe bılmemesi kadar tabii birşey olamaz. Bununla beraber Tiırkçe bılmiyen veya konuşınıyan ·vatandaşa hakaret etmek te insanlık haysiyetiyle bağdaşacak şey değıl ·

Bunlardan başka Doğudaki dıizensızlık ve baskı terbrü olanca şiddetiyle

· devam etmektedır Bu hal vatandaşı canından bıktırmış ve· hükumetten urkıitrrm~tiır. Vat.anda~ heı hangi bır ısini ta-: kıp etmek ıçın hukıimet kapısına uğramayı adea bir idam huklimlüsunıln olum

r sehpasına gıdişi gıbı telakki eder.' Çunkiı goreceği muamele hayvaniara dahı reva gorulmiyecek şekılde nahoş ve çır

kındır Hayvan veya bır eşyanın çalınması tizerıne karakala haber veren çok kimseler gordum. Sonunda bu adamcağızlar çalınan nıalının bır-ıkı mıslını de vesıl<;alılara vermek suretiyle ancak yakalarını karakolun elınden kurtarabılını§lerdır. "Xuwedı merıva ne bı çeyi, ne bı xırabi neke den hukmate" (Allah ınsanı ne iyılık, ne de kotlilılkle hukıimet kapısına düliürmesin) "Dıranı merıv dı hewla hukmatıda dışkın" O,!)lkümet helvasında dahı ~ ınsanın dililerı kırılır) Şarkta adeta darbımesel halıne gelmış

bulunan bu sozlerın hakıkatı ifade eden ne kadar yerinde soylenmış sozler olduğu kolayca anlaşılır. Nasılki HZ, ümer kızını dırı din gomdi.ığu zatnan haya~ tında en çok bır defa ağlamışsa, ·Doğudakı vesikalı eşkiyalar ve bunların çete reısleri de Doğudan ayrıldıkları zaman hayatıarında Hz ümer gibı en çok o vakit ağlar, ılzülür ve sızlanırlar Doğu bugün tam manasıyle bir somurme alanı halıne getırılmıştır Esin Jçişlerı Bakanı

sayın Sabır Kurutluoğlunun da dedıği gıbı Dağuyu bu durumdan anca!< namuslu ve ehlıyetlı ıdarecıler kurtarabilecektır. Fakat maalesef ne kadar ıpsız, snpsız, rezıl, haysiyetsız ve hırsız varsa hep~ sı Doğuya gonderıılyor Bu hırsızlar da hukümetın lakaydılığı ve vatandasın cehaletınden ıstıraele ed erel< har ·vurup harman savuruyorlar.

Geçen yıl D. Bayazıtli iki koyili Van golunden ıki merkep yuku balık avlıyarak koylerine hudut boyundakı yoldan donerierken beraberinde ıki ı anelarına

bulunan bır uzman onbaşıya rastlarlar. Onbaşı bu vatandaşları "Sız kaçakçılık yapıyorsunuz" deyıp bıraz tehclıt etiık

ten sonra adamların istenen melılaı;ı

vermemesı Uzerine kendılcrıne ıyı bir da-

yak da atarak ustlerıne kaçakçılıktan otuı u bır zabıt tanzun edıp , savcılığa sevlı;.edıyor ve bu adamcagızlar tevkıf

eclılıyorlar 1\!uhterem okuyucular bılmemki ıkı merkep yuku balık kaçakçıluğu da olurmu acaba?

Yıne Erzuruına bağlı bır nahıvede

ka ı ak ol komutanı bulunan uzman çavuşun alenı faalıyete gırışmesı uzcrıne aynı

nahıyenın muduru vatanda~ın ezilmesıııe goz yummak ıstemıyerek çavuş hakkında tahldkat açmak ısteınıştı o zaman kaymakama vekiilet eden j andarına bınbaşısı ıle yaptığı goruşmede mudurun durumu anlatıp kendısıyle munakaşaya tutu~ması uzerıne binbaşı "MudUr bey unutmayın kı siz de memursunuz" dıyor Ne demek bU" Kaymakamlığa vekale\ eden bınbaşının bu şekıldekı tutumu vatandaşın ezılmesıne açıkça gaz yumduğunun delıli. değılmi" Goı uyorsunuz ya sevgılı okuyucular, Şarkta ast vurgun yapıyor iıst l<;oruyor, ust yapıyor ast yardımcı oluyor, devlet baba da seyircı kalıyor Bu durumda bıze de avazımızın çıktığı kadar feryat edıp bağırmak duşer

yı ne de kımsenın um u ı un da degıl Bu kanunsuz ve l<eyfı hareketler ıçın

ılgılılerı vazıfeye davet etsek bır suç ışlemış olmayız herhalde Dahasını da ıstıyorsanız soyleyıın. 1Jeselü Şarkta anneler çocuklarını koıkutmak, ağlamalarını onleınel{ veya uykuya yatırmak ıçın "Razı - Negrı cendırıııe tını" (yut ağlama jaüdaı me.Iar gelıyoı) dıyorlar. Daha cıa soylcyım ını? 1\leseHi Şar!;a gelen jandarma kendısine hususı bır sopa yapar ve sapasına bır de ısnn koı. '~Cennet Asası", "Hıdayet Erbabı'' vs. Asnınızda hemen hen1en her meınlekette hayvanIara ışkence yapılmaması için hayvanları koruma cemıyetıerı kuı ulmu~tur I\lemlcketımızde bıle bu ceınıyet mevcuttur Oı tao!culda ıken serçe avlnmak ıstemı~tım bır gun Iyı kalplı Osman adında bır ba~çavu~umuz vaı dı o zaman Ba~çavuıı serçe avlamak ıstedığınu gorunce "Kulaklarını çekerım, ne ıstıyorsun bu hayvancağızlardan" dıyerek serçe aviamama manı oldu.

Fakat. bır ılgılı veya idareci çikıp te bu vesıkalı eşkıyalara - Kulaklarınızı çe-

1 kc ı ı m, ne ıstı} oı sun uz bu ıns.u1ca[!ızlaı

dan - clcmemı~tır Toplumcu ye ınsancı gcçınen yaz az laı ımızın kuLtkiarı çınla

sın onl.l!'I bu Doğu sorumlaıı ka ı şı~ıncla munıla arasan bulnıal~ ınuın!uin değıl. Bu Doğu sorunlaımı tabu sayan ve bır Doğu ıneselesı kaqısında dut ycmı~ lıulbullere done n toplumculaı ıınızın ınes'clcleı ı kendı çıkarına gore yormak-tan baska bır ~ry yaptıkl[lnnı goı mc cl ık maalesef

Anlaşılacağı gıbı Şar!;ın lee ı duı umu buduı. Şaıklının ıdarecısı uzman jandarmalar, adlıyesı kar akol, hapısha-

nesı çamurltı - ekıneksız ve yataksız nezaret ve nasıbı de falaka sopasıdır Bır

memleket tasavvur edın kı adaletını uz-man J andarmal:ır temsıl etsın B Jr memleket tasavvur edın kı toplUlll fertlerının kaderi sorumsuz ıdarecı ve ıandarınanın keyfıne terkedılmış olsun Artık boyle b,ır memleketın hali ne olur bılmem?

Jlgılıler bunun ıçın ne dılşlinuyorlar acaba?

DOGU :MESELESİNDE YANILMALAR

II

Bır gıln Doğunun hucra bır koyunde nıısafireten bulunurken koy e. on başının geldiğınİ ve muhtarı sesletıp bir at ıstemış olduğunu duydum Muhtar da bıraz sonra konak sahibımın kardeşı Mıho'ya gelerek "Kura Mıho onbaşı hatye yı here Ağulyı, bıra lı mıhına te Dr. S. Kınnızıtoprak • sarbe here; vı can sırya olaını dora te- (Geçen sayıdan devam) mından) devanıını ternın içindir ye" (Uian Mıho onbaşı gelmiş Ağulıye Koylulerimız Tuıkluklerı- 2 - Doğuda toprak reformunun ya-gıdecek, senin kısrağına bınip gıtsır> nı mlidrıktırler Kurtluk progapandası pılması ıçın gosterılen gerekçenın ınuh-Çlinkiı bu sefer OLAM sırası sendedir.) sırf derebeylılderinın devam edebılmesi tevasındaki sosyal adalet ılkesı - rnesededı. Bunun uzerıne Mıho da "Mm par- ll ıçın şeyh ve beyler tarafından halka ya- le ortaya ters konduğu içın - busbutun ; jı mıhina xue da olaını, bırın ber avıtı yılmaktadır. (4). Gorulduğiı gıbı yapı!- samımıyetsız olmasa bıle pek guduk kakırın anin. Welleh apo ez hespa xue na- 1 rnası tavsıye edılen topral< reıoınıunun l'j'':l!' Çün!~ıt hpr p-ı'ın !!nzetelere kadar dım, hım avıse-u heqı kesekııi lı ser gerekçe ve tahakkuku halınde elde edi- al<seden ve resmi ıstatıstıklerde yer alan mm tune" (Geçen. sene de kısrağımı ver- llecek faydaların değerlendırılmesı bakı- binlerce orneğın gosterdıği gıbı, toprak dım, gotiırup tay attırdılar Valialı amca ; mından, her iıç mutaliia da aynı esaslara ağalığı çeşıtlı kılıldarla Turkiye'nın her ben kısrağımı vermem, hem yiıkludiır dayanmaldadır · bolgesınde bugun de devam etmektedır ,. ve hem de kimsenın be.nde bır· hakkı ı ı _ Doğu'daki toprak· derebeylığı- Asımılasyon, toprak -reformundan bekyoktur) demesiyle muhtar "Tı notanı l<e- nın tasfiyesi halinde; doğulu yurttaşları- leüen baş amaç olunca,. Turkıye'nın dıra bıdı Hela ez herım jı onbaşı ra bı- ·: ımza dıllerını urıutturmak mumkun ola- ğer bolgelerındeki topraksız yurttaşlarıjım bıra bı çend zopa bıde te çıka tu ça · bılecektir. mıza toprak dağıtılınasına ıhtıyaç olmanadı" (Eşşek gıbı vereceksın Hele gıdıp 2 _ sayın Bardakçı ve Sayın Aycle- dığı sonucu çıkar: İşte bu aşıkar çelişonba§ıya soyleyim gelıp sana bırkaç so- mir"e gore topraksız Doğulu yurttaliları- me, toplurucu aydınlarımızın Doğu mepa atsın, bakalım nasıl vermıyecekmıli- mızın toprak sahıbı kılınması aynı za- selesındeln kanaatlarının ne denlı bılım~ sın) deyip onbaşıya gittı Ve az sonra manda sosyal adalete de uygundur. sel temelden yoksun olduğunu kolayca onbaşı gelerek Mıhoyu sığır gıbı boğurt- Bır farkla kı, Gumuşpala ıçın boyle bır anlatmış oluyor Oysa; tıl, üstelik Mıho gazlerinın yaşını sıle endışe de bahis konusu değıldır O'nun a - Toprak reformu (toprağın onu sıle kısr,ağı eğerleyip getırerek onbaşıya butun amacı, Doğudakı toprakların gu- ışlıyen topraksız ve az topraklı koylılleteslım ettı Haddızatında Mıhonun atı venılır ellerde toplanması, başka bır dere dağıtılması) demekrasının yerleşmesi vermek mecburıyeti yoktu. Çıinku atı- yışle, yenı toprak ağalarının Doğudakı ıçın on şarttır. Batı Demokrasılerının tenın zahmetine karşılık kendısıne bır uc- yerlı toprak ağaları yerıne ikame edıl- melınde derebeylık duzenının ekonomık ret te verılmıyecekti Fakat bıçare Mıho mesıdır. ' tasfıyesı vardır. Çunkü genış koyili ve bu kanunsuz harekete kaı şı bırazcık dı- Gumuşpala'nınkını bir kenara bı ra- rençber kıtlelerı üzerınde ekonomık guç-__.. rendığınden dayak yemekten başka bır· kar ak, diğer ı]{ı top! umcu aydınımızın leı ını s urduren derebey lerı, kolayca po- ' şey yapamadı. çunku olmadı bu ve Mı- gorlişli uzerınde azıcık d uralım. lı tık glice .de sahip olabılmektedırler Nıho olanıaat veımemezlık yapamazdı Bi- ı _ Doğu koylulerine Kurtçe oğre- tekım yıllardanben ıyi nıyetlı bazı çaraz da şu olaının ne olduğunu açıklı- ten ve ılla da bu dıli konuşmakta de- balara rağmen, bızdeki demekrası deneyayım. Bu kelıme Şark menşelı olduğu vam edın diye baskı yapan toprak ağa- 111flerı, toprak ağalarıyla yerlı -·yabancı · ıçın çok diışundum, Turkçede karşılı~ını Ian değıldır. Adı geçen tomlucıı aydın- nıtnfaat gruplarının durumunu korubulamadım Mesela karakolun veya me- Iarımız da çok ıyı bılırler ki, İstıhsal va- makta ısrar ettıklerınden soysuzlaşmakmurların odun - Yalmcak ıhtiyacı te- sıtalarından olan toprağın belırlı kımse- tadırıar. mm edılecekse nahıyenin her koyu ken- · !erin mulkıyetindc oluşu ve topraksız b - Gerçek bır toprak reformunun dısıne taksım netıcesınde yukletılen odun, koylulcrın (maraba) derebeylık hukuk tahal<kuku, yurdumıızu beynelmılel seryahut yakacagı parasız-pulsuz ve kar- bağıntıları ıle sınıriandıniması dere- nıayenin en gılçlu ve şuurlu orta~ı topşılıksız getıı·ıp teslım ederler. Jandar- ' beylık duzeninin karakterıstığıd;r. ve yı- rak ağaları ıle yerli mutavassıtlardan manın buğdayı ını değirınene goturüle- ne bılınır kı derebeylık duzcnınde mıl- kurtaracağı içın, ınıili ağır sanayıımızın cek, ınemuılara atını ·ıazım olacak hepsı Jet anlayışı gelışmeınıştır. o halde Do- kurulması da mümkiın olabilecektır ola m suıetıyle koylulerden temin edılır ğu lu toprak ağalarının topı aksız koylu- c - Toprak dağıtımı, bır yandan Artıl< bır ncvı zecır mi, angarya mı dı: lerın Kurtçe konuşınalarını devanı et- toprağın onu ten ve emeğıyle ışlıyen yelım buna bılmem? tırınekte hıçbir çıkarları olamaz Doğu'- gerçek sahıpl<'rıne verılmesı bakımından

Bundan bır evvelki sayıda yaptığı nun birçok ılinde kuçıik toprak mulkıyeti hakka,- adalete, ınsan lıaysiyetinın koı ezaJetten birazcık balıscttığım j andar-: ylizyıllardanberi yerleştı ğı halde, hala runınasına uygun düşecek, oteyanclan ıııa çavuşunun tayint çıkmış Bu adam ana dıllerıyle konuşınaları da bunu ıs- toprak salııbı kılınan, koyHıler topragı tayınını durdurmak ıçın gı.iya halk ken- patlar şehırlerde tam bır burjuva haya- dagıtan ıdarenın en sağlam destcgi oladısını ıstıyormuş şeklınde ınazbata yapıp tı yaşanıalarma rağmen, eğer toprak caklardır ııııılıtaılara mlihiırletıııek ıstemış ve ağaları da Kurıçe ogrenmeye oıel bır Gorılluyor ki toprak reformu Tüıkııııazbatayı muhıırlemıyen muhtarlara ı onem veriyariarsa bu, Kurtçcdcıı ha~ka ye'nin çozıımü gerr-ken baş problemıdır da ağır bır şekılde hakarette bulunuyor- dı! bılmıyen marabaları ıle miınasebet- Bııtıııı yurdumuzu ılgılendırcn bu genel muş Bu da açıktan açığa yapılıyor ve lerının (somürmeyi kolaylaştırmak bakı- (Devamı 7. Sayfada)

60

www.ars

ivaku

rd.o

rg

ll :llnyıs'l9G:ı ···----- __ -----· ____________ D _! __ C -~-~--=-~I R A T _._' ----------------- Sayfa: 5'

,---~--1>-.cıt-~-ı~~~~~ . :

==-~-,-----ı~-=·-·--,----~~1

l<_ü rt Tarihi 1

!~eydo Yrnı Tu ı k lınrflrıı} le, Ku ı t ta ı ı hi e~cı lcrdP. Küı t tar ı hınc sosyolojısıne aıt

\f' sn>yolojı:.ı haklunda, deılı toplu ob- bır bılgı)c hemen, hemen hıç rastınna- Lı g:..mdC Tılecü~·J Jicydo hcbu Lı

JCl<lıf bılı;:ı, -I~lüm Ansıklopcclısının ınaz, rlaha zıyadc, bunların men~elcrı GuncH: IIcbo~.ilYe Ji Ferho hcbu Ewan:

og:uı tl er" maddesınde vardır Bundan uıcı ınci c durulur. Gunclan bı Qaza Qızıltcpe ve bu n Ewan,

b~1<:;ka .van TJııhı ve Kurller hakJonda1 Zılnman pıı· bı keyf u eşq bun. Lı ının· i

'telkıkat .. adlı bır kıtap da vaıclır. Ana-i Arap harflerıyle )azılını~' Tüıkç~ tıqa qcle çukas dmvct u dılan r\ıbu dolu Kurtlerınden beylık km muş olan- 1 cscrlrrde, Kurtıcı e ve Kurt tar_ıhıne aıt xwcdyC dawetC ba \Van ınırova n dık ır 1

lar hakkında "Anadolu lleylıklerı'' kı-ı ~~z. ço\{ bır. bılgıye rastlamal{ ınumlnln- TC bJra mın ko di wcxte~ce de ctawetek'

tabında. bılgı vordır. Bu ve buna benzer ı cl ur F?l<at; yıne esaslı et u ller yoktur çcbubu h ·eunde Telnışır Ew gund gun- 1

eseı lerden ba~ka, Kurtler haldnncla, Sa ı cl Pn~nnın d un ya tanlıınde, :Alı Emi- cıe Kermo çelebı bu Kermo Çelebı 11 ma-:

munferıd makaleler de çeşıtlı kıtaplarıl rı Efendının "Vıliiyat-ı- Şarkıye" kıla-ııa ııeci Kerıııo (ınunganlaı dan) bu !b-!

d'l. ve. derg~leıle çık,mı~tır, 1\Iesclü . Ull·:ıi 1 hıncla, ~~hır. salnamelerı nde. Kl.trtler: ve rahıın Xelil di zewıci Ibı ahiın Xelıl i

cleıgısındckı II R 1ankutun etudu gıbı.\ Kuıt tmıhınc aıt ızahat vaıdıı Kuıtler npC n 1ın e. Nave dergıstıya wı IIelıme!

Yenı Turk harfleııle Kuıtler hakkındalo (devamı .7. <lo) . ı bu ıielııııe Jı alıye çıya bu Jı bencıa

* ' ınusta!akyan bu u te bıra ının ıw Heydo u Feıho çawa zıvır dıbun lı sere davete heta bıne dawete Ferlıo lı bıJuı·e

.A..

u Ferho RchiayC

Uc rab i ele rab i re bin) C

Rclıia tıiza ~exe şCbiyan ye.

Bıılta ıııaqulô llrrilty:uı Ye.

De rahi ae rabi rrbiayC

Rcbia rıiza ~CxC şcbiyan ye ..

BnJ[a mnlmte llcrkynn YI!,

Riya dCrikC bi mişmi~ e

-,-

HEŞO

.. çarçafa rebia min xişc xi~c ·(xuşc

~ XHŞC)

IUya deriltC bi zcytun c

Çarşafa rf.'bia min gu~uftun c

De rahi dr rabi rcbaye

l~ürt,ler ve Din dıxıst u Heydo dıstra. ·u carna Ferho bul{a maqule deril[yan ye

dest ı ı bılure dıkır u bı Heydo ra dest 1

...:._ T('rcuınc Şıılığın ozellığı, Muhammedın aıle- 1 bi kılaman dılor u zitok d avitın Hercto qiza ~exe şeblyan ~c. ·

Kürtlenn çoğunluğu, , ınusluınan ve sıne ve ozellikle, dın kurbanı Imam H u- ev kılama dıgot: Na ve kılaıne ının ji ııeta me buk anı telni~ır 'ıelki sed u tl

sunnidır. i seyın'e kaı şı duyulan aşırı sevgi ve say- bırakırıye LC bel€: çend peyvC kılame bı ve hezar tıfıng hat teqyan wexta mf

Kurtler, Halıle omer çağında Arap- gıclıı· ' , 'di bıı·am ının de ye Ez dıbejiın Qey ew ı buk ani ber ınalan zava İbrahim Xeli•

ların, Asya ıçlenne yaptıklan akınlar Şıılık ıçınde, Ahbanlığın, Muçtehı- kılani ev bu: lı ser xenı bu Dest~ wı tiji şekire haınıd

sırasında ıslamıyetı kabul ettıler usanıe dılığın ve Şeyhılığın bırıncı derecede rol hulubu. Giştık avit ser sere buka me he-

yonetımındeki Arap orduları, dağlık ul- oynadığı çaglar olmuştur. 1 Ili yel<e razi na be lım~ U Jawıkekki biçuk li şerbıkeki ave

kelerı (B:ladul-cebel) bıiyuk Islam Im- Ahbarıler, Peygamber ve onıkı Bi <lu<la qftil na be h ser rı ya buke ~ijand. wexta buk ket

paratorluguna katınıştı ımamdan artakalan butun gelenekicnn hunduro. ·

Başlangıçta, Araplara karşı duran sahıh olduğunu kabul ederler Bunctan Ili sisya nay(; scro . Du re swari'ın dest bi cir:~~ kırın KUrtler, zamanla, Mushimanların hızme-ı o turu ortodoks muslumanlıktan daha Bi çara poz pe ııake Swaran lı ber hev dıxistın u gelek cari 1

tın e girmi~ler ve Islamiyetin geni~leme- ı değış;k ve genı~ bır duş u nce ve ınanç Bi pcnca guh na <loye

sınde bı.iyuk rol oynamışlardı KUrtler, ı dunyaları vardır Sozgelımı, yeniden di- sawaran bı hevran erebld dı peyıvin. 1

Wexta cirıt ji xelasbu zılaınan gi~tık çun

hem Batı ile Doğu arasındakı savaşlaıa rılışın ancak manevi bır şekılde anlaşıl- llaho qfıil ııabc, guıulyano razi ııabi. aliye ade 0

we çaxe dest ·danın bi Siar-

(Haçlı Savaşları) katılmı~l~ hem de ması gerektığını ve olumden sonraki acı- Pışt ııeydo Ferho dest pe dıkır. Pey- nen Dı nav wan sıtırand de evaya di

, osmanlılar ıle Iranlılar arasındakı (sun- 1 ların ya da zevklerın tamamen gayrı ve kılamek Ferho gora dı bıra ının de bıra ının te U ez texmin dikım ko Fer-

nilerle şiırler arasındakı mezhep kavga-' maddı olacağını ıleri surerler m ay e evbun: Na ve ve ldlame dı bı ra ının ho digot u hı•vdo ii le dı nuhurand. Na-

l8.rı) S8.•:n~!~~ da. ~-ol ::;ynaa:ı~~J.rdı ı Ku çuk burjUValar, ve ınemur taba- te Na vf we kılarne Ruto bu ve we kılam€! evbu: Qadf Sadun,

1 Müslumanlığı kabul etmeden once, kasının bu anlayışı tuttuğu bılınmekte

Kıirtler, putatapardılar Mazdeızm denı- dir. Şeyhiler bu goruşlere karşı gelırler

!en dıne bağlanmı~lardı. ı . . . · Mazdeızmin kurucusu olan zerdu~t Muçtehıdıler ıse, ıranın yuksek sı-

yaydığı dının ılkelerını ıince Med a'd~. milarına mensup kıınselerdır, ınanç me-. kl t D h b t y selelerını derınlemesını ıncelemekten ka-açı amış ı a a sonra u un ıranın . -b d k b 1 tt " . .. , cınan bu mezhep mensupları, şıılıgı ol-

u ını a u e ıgı goruldu. 1 du "u ı bı kabul ederler Bu dmı kabul eden Medler ve Part- ı g g

İ ar, boyunduı uk altına aldıkları ulkeler-ı Kıirtler arasında yezıdileı e de ras

de, :Mazdeizmı yaymaktan da geri kal-! lan ır Bu ınancın kolden bır sır halınde ınamı~lardı. 1 saklanmakta ve yabancılara açıklanma-

Bılgınler, Küıtleıın yedıncı yuzyıla maktadır Yezıdiler, Şeyh Hadı'nin soy

kadar mazdeızme ·bağlı olmalaıı yıızun- ledıl<lerını kabul ederler

den, !lırıstıyanhgın Doğu'ya doğru ge- Yezıdılere, Musul yalunında Sencar'

lı~emeınesıne sebep oldııklarını soylerler. da ya~aılar Yabancılarla hıç bır bağ-

Ernıenılerın bu konuda gosterdıkıe: ıantı kurmak ıstemedıklerı ıçın tek baş

rı çabalar, Kurtlerın ıçınde onemlı bır !arına kalmışlardır. Yezıdi aılesı ıçınde

rol oynadığı Iran ordusunun devamlı doğmamı~ bır kimse, onların dıni inanç

karşı gelınesı sayesinde etkısız bır hale larını oğıeneınez. Yezıdıler, başka inanç

Rulo

Ila ver veri ver xanıınC Xruıım buka mala bavC min c, Ji baııe xCni ba dildrim, l{afır bave na ltClime. ·xcnzir bavC na JcClimc. Nige xanım bi ~inıilte

çu midyatC gili bikc we cınynıalcanıaıı razi biltc wC haldman qani bilte we yuzbaşyan hertil bikc 'VC mala ruto xcra bike ha ver veri ver xanımC buka mala have min c.

Du re kılaman dısa ferho dest bı bılore dıkır u Heydo dısınala xwe dıda deste xwe J1 sere dılane dıçu bıne dılane Qız

u xortan dest bı hevren dılan dıkırın. Le gırıyordu

ıara mensup kımseleric evlenmezler bele qıza Alırnet ağa hebu Ew Qız Pir

Bu dın sava~ları, Ermenıstanın tanı Yezidılerın ınancı hakkında oğrEmı- xweşıl{ bu Nave we şemse bu U lawe

Qade Sadun

\VrrC wey dinyayC wey dinyayC Bili\ we sibche ~erek çe ne ba. Li şcwatya şewiti li ber bCnderan mıiC

ziyarrte

've sibckC lı ser scıC Qac.IÔ Sadun buyc tcqı tcqe

tıvıngan <lrv ziravan. se sawar tC ji jorda sware pCşyC terf's layC Emer e, sawarC ortC bedirxanC bcdirxCn c. Sware dawyC Ahmcde Evdo ye Bi drv <li,jmin r bi dil di QadC

Sadun na bihure

DibC iro sC roj u sC şev e şCwr u mişev re QadC Sadun Li diyarbekira (carbekira) xopan Li dora IıawızC mala FCzi mala neqip Hatine grraıulinc wey dinyayC wry

dinyayC

Ferse nan dikire ıcıe ŞaxC por kure ve sibelıC rabe sC denga li apC xwe

llcci Ilcmit m gazike bl lıevarke Ape tc !ıcci hemit pılınge çcme re~a yı belki ey fa Qa<le Sadun bi deste xwe , ..

h iline

manasıyla yıkılınası ıle sonuçlandı Bu- !ebılen tek ~ey, onların "Yezdan" dedik- Eli ağa bi~ar hebu ~emse u Bı~ar eşqı

nun aıkasından Arap ıstıliisı geldı Sat- lerı bır Jmvvete ınanmaları ve bu kuv- lıev bubun. Bışar jı ferho ra dıgot ko

rapların ve m arzabaların hakıııııyetı 1 vetı, ozellıkle, ışık olarak tasavvur et- bıra şeınse be deste ının Ferlıo dıkır

(ınırzeban, farsçada "soz sahıbı" yanı: m elerıdır Kotıiluk ve ıyılık gıbı ıkı temel ne dıkır şemse ne dı hat des te bı~ ar Jı

yonetici anlamına gelır) yerını, muslu-1 kuvvetı kRbtıl etmeleri de onları Mazde-/ ber ko bave we Ahmet ağa ı ı wera go

ınan subay ve yonetıcılere bıraktı 1 ızme yaklaştırmaktadır. Şeytan hakkın- 1 tubu ko lıeke ez te bi bı~ar re bıvınım Bununla bırlıkte, van ve uruınıye da kotu bır ~ey soylememeyı adet edın- eze te bukujıın. Te bıra mm ko em gış Yan 'ji sc dcnga lı Elas Ağa bi gazike

gollerı arasmda ve Musul bolgesınde hı-ı ctıkleıı ıçın, onlara, "Şeytana Tapanlar" berbu s w ar u pe ya dıçunin Şe be Şe b bi hcwarko

rıstıynn Kurtlere h <'ila raslanır nunlur denılınıştir Yezıdılerın, şeytana saygı ~uncte d~er:k'€! bu· Çaxa ko em çun de~r- H ila Elao; Ağa bavC men d u lı çcııd swarC

ncstoı ı yen ve jacobıte ın .ın çini n bağlı- duynıalarının sebeb ı, şeytanın bır gun oe!lda şebe me nerı ko sawar u pey ay en Zile ~cwat hi xwcr h iline b ila bC

du Iaı MESUDJ, "NUI uc-el-Dehep'' adlı l tanrısal va I lıklar aıasındakı eslu yerinı mala buk~ jl way jı jor ten S w ar u pe- hryfa QadC Sadun bi dcstC xwe h iline.

cı;; e ı ın de bu h ır ıstıyan Kurtıcı elen soz ala!Jılmesı ıhtımalını duşunnıelerıdır Ye- ya yen ]Cr yen ji alı zave u swar n pe- De wey dinyaye de vcy felekC wry

eller ! zıdıler şeytana, man ev ı kıral anlamına ya yen jor Jl alı ye buke wexta ko ber di'rnnC

l!

Safaviler çağında, Ku ı <lıstan, ~ıı gelen "pır sultan" ya da "Melek tavus" bi hev lı atın dest bı reqa reqa tıvınga 1 . 1 1. . 1 · ı k 11 • min i 1\ a çııııa e ı nun na ur c o e .

propagandacılar tarafından manevi bır deıler kırın Le belC çarha\vır çıya u zınr bu. xcralar

baskı altına alınmı~tı l3u duı um osman- Yczıclılcrın duaları kendı dılleıınde hesp u n1ıinnn ne dı xebıtın Ev çaxan "'ey diııya)C wey felekC wry xnyiııt• tc

1.

lılar ıle I ı anlılar arasında savaşın rık- yapılır Onların ınançlarına gore, Tanrı ağan ı ı hespu ınıinen xwe peya dıbun li nı in wal>.iı'.

nwsına sebep oldu da Kurtçe konu)maktadır u beı bihev dılıatın Ev gav pırckek J ı alı

Şah İsmaılın askerlerınc ' 1 lnzıl ba:f' ÇC)Ith ınanç faikları gostennesıne zave u yek Ji jı ah buke her yek dı des-

dcnıyordu, Kıımızı ba~lıl< gıydıldeıı ıçın ragıncn, Yezıdılık, ısıanı taııkatlarınden te wan de dısmalek Bı ken u k&f dılıstın * bu şekıltic adlandııılıııış olan a'kerclen lım olarak kabul edılmı~tır çunku Ye- Te bıra'mın xvede zuneye ye ko jınıkn AHKADAŞI~IIZ BAliRI KOÇitAYA'YA

otiıru, ~ıılığı kabul edenıcı e ·'kızıl ba~" zıdılcr, tek Tanrıya ınanmak ta ve Mu- jı alı zavC (zava ap e ının bu) na ve we ,

demek adet olnıu,ıur hammed ıle Kuran'a saygı duymaktadır- Edule bu. Edule wexta nezıkı lı mala Ikincı şıırınız g sayıda yayınlana-

)3ugüıı K ılı tıer arasında, şıılıgın gc-1Jar otekı ınançları, ıslamlığın bu temel buke kır Dest bı d urukan kırıbu. Du- ~aktır. Teknık arızalar dolayısiyle bu

reklerıne uyan ve bu yuz<len "kızıl baş" ınançlarından sonra gelmekte ve ıkıncılrukek w e bı tene le bı ra ının Bı texmın , sayıya koyamadık ozılr dılerız .

dı ı e anılan bır çok kımse vardır 1 derecede rol oynamaktadır. . ev duruka vanıbu: -- 1 , DICLE - FlRAT

61

www.ars

ivaku

rd.o

rg

~·') r.ı: rı U i (1 J, E - F 1 H A T

1\ÇIK KONUŞMA!< SFlNfHI

Kürt I ük, Ayıp Değilki • • • h.ı ltııhi Silv.uıh ~- ~~~~-1

Sı\V,\11 :.t•:.ı llltıll'\',1/.1 ı~.ı/.dt'lıı<l~· 1!11 ıw•vt.ııd.ı )'.t/dırıııı Inı :.ı·ıı y.ıtı Jı~·ııut.

IJ.ı:1 1,uıı•H;ta ılu·n 1-:ı•;,tıı ıldı ve d.llı,ı f'V

vl'l ıi\'t'dt•, ı~.tl.dt•<'t !'tıt.uy!P ı:oı dııı·.tıııı

:.ııı:.lııııallt•rı t\<,'ıltl.ımı:1 oldtıı·.ııııı 1\'lll a:.:ıııııılıll•r all ıııakaıııl.ır ıııcıı:-:.~ıpl.u ı l)ı

yaı Imk u 'da \'ll~.uı ,,(ı/, u ın una ıııu:.t.d\ıl

l )i)':LIIJaklt' ı.c:-ıı gat.l'lt'lıl!HIC "CIIIlllı\1: 1) l'l savcıı.u·ıııı vat.ıfcyl· I>üvd rdı•ı 11." dıyr

bır \'uı:rı ıw.1 ı !'lLırdıll'l' ııu ~agııda "~ıl

vnnda çıkan ~ılvan Sc:1ı t:"at.clc:ı~nıll ba:-ı

tanha:-ıa "Kuı tçc" yat.ılaı la dolu oldııgll,

lııı yaı.ılanl.ı Ktıı Lçe ııc~rıyaL ve Ku ılçe Oktıl Ll'l<lıf cdıhlıgı" bclırlılıyor; '"" 11C~CI l)ogulu ana lı!-.anı ıle okuma-yal-

.. ma ımkfı.nına kavu~uısa, ancak: crJıalrl

ortadan kalkar'' ı b tu c!lınc gelıı ıll'I Pk; "'A~l oı lada n kalkması lazım gelen, bu

ı,soysuzun vucutludur cumhurıyet savcı

larını vazıfcyc da vet cdcrız" tlcnılıyor

du .:

* Gazeternde kaleme aldı~ıın "Sılıv,1nı

~ıvcsıyle Kuıd Edcbıyalında Sıyah'ıııcdc

Sılıvl'' Serı yazısınm ılkı 21 Ekıın ve ıkıncı yazısı "ıı kçılaıın -..,Tanrı Tuı k'u korusun. ıdcolojısındc bız - Kurtler-de var mıytz''" 23 Ekım 19G2 de çıktı O gun Dıyarbekır'den gelen Şehır Gazetesı sahıbı Suad Jlxan, ben daha evvel, ınceburen ınalzememı ~atmı~ olduğum ıçın,

kendıs:ndcn emaneten aldığım malzemesını istedı ve~ gotureceğıni soyledı 1 Bu arada bana ~~Tercuman Btirosunu açtiin istersen gel, beraber çalışalım" dcdı Ra-

ı·•·ldıl\ IHı J).,r,ıııı Tuı•.ııı.meı IH'Iıt.ııı t.mhl•r ııı1· lıındıı ıldıııı S.ıat 1·1. Sılvan ..

* Sılv,ın 1\.um~t·ı lıklt•yıııı Tutuh.lulu-/'.111111111 M·lıe!Jinı ı,•ıı uyoıum Ko m:.~~ ı "S,ı\'('J)'a ı;ıl.;:aıa('.q',lt. M'lll, o bılır J)ıyor

( ))'it'l't' dııı ııyoıum Sılvan.ı gl'lıı ıldıgınıı

duy,ın olrııamı~ Saat ı7 1\.olllM'I' pulı:,

leıL' "ııw:-.aı !JıLtı. Yarın savcıya ~ıkaııl

ı,m" til'dı, dı~an çıktı Pnlı·,Icr de ~<kalk"

dıoclılPr ve o al<~am, me:.,kcn ola('ak kaymak,uııın od,ı~.ının altında!.:; ı IJodı uma 1\Jlltll'!Hillll

l'olı:., 1\Tcmed,liı ıyı ... Kaı deşımc

haber ve ı ıııış. Artık Duyan d uyana Ik ı IJuçuk me lı c yukı-ıeklıktckı pcnccı eden uı:,a, ı~cçmı~ olbun'' bC'~leı ı Kıım ce~aı ct ve ı ıyor, kım ı ~akala~ıyoı l3ır ara ~u tempo tultuı uldugunu goı du m (lsa, ısa> Magoı-ıa - J:.,a, ıs,~ Mago:,a) ve sag olun mul<abrlclcı ıın

Gece evden gelen yataklarımı dız

lıoyu Q(lun talü~laı ının uzcrınc scre:·ek m um yaktım ve sıgaramı tulltlı d um Saat ı De ı l<cn boclrum kapısı açıldı, 3 genç ıçen ıtılerck kapı gummın dıyc kapandı

Baldım nc~clı gençler IIcmo, Ccllo ve Behco Meger IIemo kavga ctmış,

Ccllo ona yardım etmı~. Dığerı ıse kahveele ~akalaşırken bır arkada~ını caına

taraf ıtmı~ Cam kırılmı~ Kahramanı

oldukları olayları gule oynıya bır bırle

rıne anlatıp duruyor lar.,

zı oldum... ' 1 Bır ara seslerini kesıp bana dondu-'>.t-<>r;_'Jr,_'l7-<lH-2cı rkını gtınlrrı nrır- l~r TTPtıın

mal gunler Bır fevl<aiadelık yok 30 -Ekıınde Dıyarbckır'e gıttım Tercilınan Barosunda muhabırlık yapacağım. Ertesı gunu sabah saat s de Dortyoldan geçer- . ken ı ıncı Şube Şefı Alı Begin nazık

teklıfıyle karşılaştım "Isa jeep'e kadar gelır mısın?u gıttım uAtıa~'' dedı, Atıa

dım Baktım kı ıçeıde Sılıvan palısı Celal ,- rıayrola, dedım Ceyap yok. Anladım ki bır şey var Süktıt ıçınde VıHi-

, · yet kapısına geldık Kapıda duran Eınnıyet Muduı u Polısc "gotur" dedı Bır

payton çevıı dı Yallah çarşı karakolu• Karal<:olun altındakı badrum. Polıs gıttı Yalnızıın Duruınumu luç kımsc bılmı

yor. I3ır tarııdık olsa da,, hıç olmazsa ağızlarından haber alsa, tcvlof ını, nezaret mı yoksa ıhzar mı?. Ben de anlasam

Yarın1 saat sonra Dıyarbekir'ın sempatıl< Mccnun'u Nccat clınde 5-10 Dıcle gazclesıyle avluya gırdı Bunları scvdıklerıne verıyor ve yolunu çıkarıyormu~

"Necad" dediıiı. Gen baktı Kohne pcn-: cerenıe yakla~tı: .. Demek yakal:ıclılar

Ben bılıyordum Scnı gorup soylıyecoi<

tıın Karslıoğlu'nun gazetesı senın hakkında ağır bır yazı yazmış Ona sebeb scnı yakalamışlar

Karshoğlu kardc~lcrın mizacını pek yadırgaıııadım Elmıek ıçın yapıldıgına

haınlettım ve Necatı ~ehırdeki tanıdıklarıma gurıderclim. Gcldıler Palısı bulup benı bodrıımdan çıkarttılar

Emnıyet odasındayız Sılvandan polis Crl:il aranci ı Telefon açılıı k en, bı avo Celül bey, tahının etmezdık ama, demek yakalıyabıldın, t~brık edcrız·· dcnı

lıyonlu Sılvandan konuşan Nığclc·lı ıs

mıyle ınüı uf Polıs Kamber, ayrıca "gelmekte acele etme, bu gece orada kal" dcdıyse de '•Jlayır, hayır, ~ımdı gelmel{. uzcıe:ı ıl" ce\ alıını aldı Elııne krlcpçc takıldı çarşı karakolundan Uagllat cadcıe~ınc oı ada n l\laı dm Kapı halıçeıcı ıne

Karda~" dedı, senın ışın Fena, Allah kımseyı ıftıraya uğratınasın Acaba sen tcvkıfının sebebını b ılıyar musun? Bak lrcn karda~ıma soylıyem · Nufus daıresı senı "yabancı" yazmı~ Emnıyet

Daıresı senın ev adresını kayıtlarından

çıkarını~ Memurlar da Dıyaı belor'de senın aleyhıne gazete yazmı~lar Savcı

bcg de bu evraklara gorc senın tevkırı

nı crnretmı~. ~enı tutmuşlar dedı

Ben artık kendıını tutaınadıın· "Hey Ilemo Xwede te bele Wellcil cwe weka Xebeıdana tcbc, Rast dıb&jı tu'' ve duşunmeye, ııem onun sozlcrını tefclckurc .daldım: (Gazete?.::- Necat da demıştıdoğru. nu sene bekçi parası lıstesınde

ısmıın yoktu?- o da doğru . CUzdanımı ıayıcn yenı almı~ olduğum ıçın dikkatle

bır daha telkık ellıın Hayret: (Nufııs kutugunde yazılı oldugu mahallcsı: Kale - Yb ) yazıyordu Bu Yb. yabancı ınanasma ıdi ve lleın o'nun sozlerı doğru

ıcli! ) Halbuki esin cuzdanda boyle şey yoktu

Ba~ıını kaldırdım IIemmo'ya hak verırken knlbıme de tcmınat verdım: Bır tcrtıb - ama - Çıirlıl< temellere otuı tulınuş bır te rtı b. Adalet,· Sıyasct değılse

bır de hfrkıınler var!. eledım

Eı tesı sabah ı. Kasım 1962 Hakını

huzuı una c;ıkaııldım Iluvıyetırn ve bu yazıyı neden y.1zdığını soruldu. tevlnfe çcvtrerck bcnı cezaevine gondcrdı

:f\Iahkeınc kapısından çıl.;.ar çılnnaz

bır Jandarma başçavu~u ve ıkı sungulu cr lHlcklPı ı mc de nur kelcpçcyı .taktılar

Ak ı aba \'{' heın-;crılerımlc go ı uşturuldukten sonra ıstık,unct ceza e\'1 ı ..

('rza evının onune getıııldıgım zaman dll\'[ll'lll onunden bır Jetndaıma cıı fıı !adı. Baııa '·tl'lc dur ı C'snıinı alacarrı,

de dı

l\.lyıd etıılt'Ue l)('ıaiJt•ı "lt·l~" durtlıım ,\ııı.~ ~~ını~nlıı J,md,u ııı.d.tr "lt'k"' \)!] akııl.tr nı ı'' c:elıp y,ınııııa d ıkıldıler

Fulot~l af (.,'\•kıldı

(;ıı dım ıt,·rı i Ilk agıt.tla bır ınall

klım :-ıoıdtı:

"- Pı:-ımaın, cwü ku ı.ıbPı ına'muı a ıadılıc tuyı·r. Dıı;eıleıı ona cevah Vl'I

<iılcr:

II cı e wrllc CWC!

IJun dıiJının ktı pnrC wı JC nckı

rınc. E wC, ma'mura sere w ı IJı fııı ının!"

Kendıını tutamadım Gtıldum ve dedım kı.

- çıına qcy ez jı We'mc ku jı Lırsa;

nişvet.-1 bıdım wan ınaınura? li:\_V_el Ellah Tu tı1t kı nıkarın bıkın'

Erlrsı gunu savcı bey gcldı koguşa

Ararııızd.:ı. şu konuşma oldu

- İsa, memurlardan vaz geçsen Ol-maz mı?

- Savcı bey, benıın onlara fııli bır

mudahalem olmamı~ kı. Ben yazarım

Bcğcnmczlerse tckzıb ederler Hatta mahkemeye verebılırler Ben ı m sanat ı mla uğraşmaya ne hakları var' Kaldı kı

tevkıfıme sebeb; memurların suıstıınal

lcrını yazmak değıl kı

- Değ ıl ama kuı t ve kurtlukten bahsedıyorsun Kurtçultık yapıyorsun TevKıı eLınescyaıK kıın uılır daha neler yazacaktın Ayıb boyle şeyler Isa Bak, ben de Kurdum (Savcı bey A Ralıman Şe

ref Bılgıç Adıyeman'lıdır) Gazetecıyim

de Halen· Adıyamanda matbaaın da var. Ama boyle şeyler yazmak, Kurdum demek .. Ilakıkaten ayıb•

Savcı begın "Ben de Kurclum" sozu uzcrıne ~u cevabı verdım.

- Savcı bey, hem "Kurdum" dıyoı sunuz Hem de "Kurllukdcn bahsetmek ayıbdır'' dıyorsunuz Bıldığııne gure resmı tcrmınclc))ıde kuıtçuluk Tuıkıyenın

toprak butunlugunu ılılül hareketıdır

benınısc boyle bır~cy asla aklınıdan geçmez. Ama Kurt ve Ku ı tıuktcn bahsctnıel< tc suç degılclır clcgıl ml'.

Savcı bey saga sola baktı

- Ne olursa olsun ısa nu hareketının ccza'iı var llcın de çok agır l>ır ceza

- Ben ağır değil lıafıf bir ceza bıle

bılmiyoı um savcı bey

- Var Var Benelen ıyı mı bılecek

sın. Iyısı mi gel scnı bu cezadan kurtaralım

Nasıl?

Aç: ıl< lwnuşalım Doktcrı la anla.ıp

sana şoyle boyle bır rapor uyduralıın

Kurtul

Savcı'nın bu suzu ıle ben de ar;ıl<:

}{OilU~tuın

_ l3tı taktık Dogu'ya u :ı buLman pc:( e~ki bır polıtıkadır 13unu sıl :,oykmıynrsunuz savcı bey, lloyle bır ıapnı ne

tıccsıncle ı daı ı makanıların ınemll'kcte

otcdcnbcıı yaptıkLll ı zıılumlcı. ~ah tc nnıaınelclC'r, ~ah te C \'i akleti hep gunıe

gıclccck o~ le ya, bunl.tll gazetede ! azan ıf~a eden, ~ıkü~ l'lkr ~apan ~alı ı o..,

nıeQ,er bıq "deh" ımı:ı clcnccd~ Nctıcc

62

ıtılıaııyi<.' tiP h,llh.: "{;.,,4 l~:ad.u lmnlaıı

tt·~lııı {'<h ıı l\111\~,t· oldumıı? ıı.ıyır. Sonu ne oldıı'l Bır tevkır t•ltılt·r. Bır del ı ı .l

Jl()l u ~·ı!ç,uttı\.ıı l;t•ııclı~ıne.. Yaptıld.u ı

gt'IH' kendıll'ıınL' k,ddı. Dcnwk lwr ~ry l'lll'l ın ek Kı ın i>unlaı .ı. ne yap.ıbılıı '! AlLılıa lıavall'" dıy<'('t·k ... Olur mu oyle ~ey'! A;ıl l!oylt• ~~ylcr ayıb, Savcı bey lıoylc ,,ı•ykı ayıb!

s.ıvcı hey yumu~nr gıbı oldu

--Ktıı tulmanı ben de ı:,tcı ırıı, Isa In~:ıll:ıh da ku ı Luliıı ;ıın Ama detlıgını ~cJulde olu ı sa ancak.

- Sozunllzll tutamam beyeleneli ltı

razıını yaparım Kanun yolu ne ısc onu ısterını

- !'ekı ben çıkar yolu gostcrdıın Sen razı olmadın I! adı ılırazını yap bakalım Pı)man olmndınsa o zamanı

Allah pışmanlıl< vcı mcsın

* Aynı gun ıtırazımı madde madde

(lO madde) hulti.sa ederek ıdiiıı makamların zulınunu, kanun dışı hareketlerını

yazelim ve Kurtçe yazmal<: fıılının bana ~uç yuklcıncdığı halde, memurların daliivere yoluyla tevkıfınıe sebep olduklannı ve tevkıfın l<:aldırılmasını ıstedıın

Aradan 4 gun ge çtı • 7 Kasım 1962 akşamı koğuşa gelen gardıyan fadıl efendı, ~oyle bağırdı: -

- Muharrir!. Ne ı~ın var arda?, haydı dışarı, yallahL ..

Ertesi gunti muzafferane adliyeye geldıın. Zabıt Katıbı dosyayı elıme verdı

Baktım kı: Wey malıkil Lımın Xerabe! Sılvan'da bodruın arkada~ım ııeınmo'nun ı ticdıklerı tamam ve hepsı doğru!

Savcı beye baş vurdum Ne goreyım? Masasının uzerınde ınustakıl Dıyarbekır

Scsı Gazetesının çağrısına savcıınızın

gendcrdığı te~ckkurnaıneyı ne~retmı~ gazete duruyor

Aradan zaman geçtı. Kaymakam Alı !lısan Utku ve dığer ıdarecılerlc 6 davam var 5 gunde bır ınalll<emcye gıdıyonlum Bu davalar aleyhıınde açılını~tı. Ben ıse bır tck dava dılckçesı vcrmıştım 13 EYltı! IDDi taniılı bu dılckçc bır lurlu ış

leme konulmuyordu Bu dılel<çcdcn bır

!{aç sefer Sılvan sesı'ındc lıahsctını~tıın

Nılıayet 23 Şubat. ID63 tarılıli af kanunu ~umult.inc gırcn bu davalar tama-men du~tu. '

Duştu ama, pek muhtcrem, dcgcrlı

ve azız okurlar, gorüntiz ki Devlctın du~urduğu bu dfı.vülar dolayısıyle snvcımız

neler yaplı' _. '

Neler yaptı, dıycccksınız?.

Jlıç! Yalnız 13-E)'iiıl-1D62 larılılı \'C

suıstımallen yazılı asıl dılekçcını ha.:.ı

raltı cllı ve ·l /IDG3 tarıhı ıle uyduııııa bır ctılck~·cyı lıenıın adıml:ı. ~avcılıkça Dı

yaıbckır \'alılıgıne gondcıdı Vılüyet

ıda ı c II eyet ı de bu dılekçe uzerınc "ıdareeılerın bır !nı::. uru ) ok tur" kararını

\'Cl dı \'c ka ı nı ~uı etle ı ını ısa'ya \'C SJ\'

cılı~a resmen gonc.Jcrclı ı ..

noyll'CC de Savcı beyııııızın b()Il t:.ıs

tl'm nıantıki ,\daletı yerını buldu Oyleva I::ıcı'nın chi.vası du~er de nH' ll H ll un d::i\'Ü'>l chl1IllCZ llll)'di'>

AI tık, ~u anda h,ll1gı taı af ın galıb

duruıncl:ı lıldugunu tc::ıbıt ltlllck '>ll kJ.dıı !:!lll as oktı) uculaı a du~er

www.ars

ivaku

rd.o

rg

KIRILAN POTLAI~ ma~ tarafı 1 tk 1

ıl\1 yu1.yıldan be rı Qc;nıanlı Imp<~ı atoı Iuı~ıı nda \'(' TU! }{!)'C cunıllmıyrtı'ndc CC

I Cj'arı ('den c;ınıflar nı ası nnıc~d{'lclcı ı

vrcız bır ~ekı lde anlatıyuı du Ogun de lmgun dP elbette Tuıl:ı.)c ıle Hındıstan

aı ac;ıncta m ah allı faı klar vardı, va ı du Zıtln~ma-dıl haııç. çunku clıl sınıfi kaı aklrr taşımaz, dılı daha genış bu zavı

ycdcn ınceirmek gerekır. Yazının hacmı \'C ulçlisu dahılmdc bundan bahs edılccrl:t<r, esas' tema'ıııız da budurııınctıstana . nazaran bızdc daha hafıf

olabıhr Ama bu hal, her toplum; bunyesınde sınıflar ıhtıva eder, kaıdesını

bozmaz, bozamaz, · aksı , halde aynı tezı

ılıtıva eden yazılar bo~lukta kahr. sutunuınuz tahhlı gcnı'j tutmaya - esasen ya7ıınız bu serı yazının kıı ıtığı şeklınde

kaleme alınmamıştır Boyle bır Inntık

ıazıınctır kanaatındeyız - elveıışlı olına

rlığ< ıçın Sayın Nıyazı Berkes'ın dı! hakkındaki fıkırlerıne geçelım ..

Sayın Nıyazı Berkes'ın de tek ~ef,

tck pa rtı devı ınden mıras kalan tek ırk, tel{ dıl nazarıye'sını benımscınesı kclımenın tam manasıyle teessufe ~ayandır Ahlakı v~ kulturu ıle haklı bır ~olıret kazanmı~ b~nan sayın sosyolok'umuzdan bu derece hazın bır pot kırmak bel<lenemezdı

1 27 1 Mayıs'tan bu yana hazır, Sayın

Ahmet· Harndi Ba~ar tarafından doğu

ıneselesı aktuel bır hale getırılmı~ iken fakat buna ıağmen sozde munevverler hala bu konuya temas etmekten kaçı

nırlarken Sayın Bcrkes'ın bu konuyu sukütla geçı~tırmesını dallı bır kaçı~ kabut ederken bıHikis meseleye ı~ık getır

mesı beklenırken butUn bunlar bır yana meseleye ustelık bır de kambur ıHive etnıesı affedılmez bır hata tqkıl eder.

Sayın Niyazı Borkes'in Turkıyede

dı! farklılıklaıının varlığını ve muhtelıf ıııemleketlerın, nıııhtehf din, dı!, ırk çeşttlılıklerıyle kelimenın tam ınanasıyle

modern nıılletıe~me, nıılhyetle~me, nıe

denıle:ıme ornekleıı verdıklerını bılme

mesine ımkan var mıdır, buna nasıl ımk<:i.n tasavvur edılebılır bılemıyoruz?

IIıçbır mefhunı ve muessese mutlak ınanada kotu veya ıyi mutaHia edılemez Bu, tanıanıtyle tarıh! bır perspektıf ve atıtut meselesıdtr ...

Sayın Berkesten bu hususta tavzıh beklemek hakkımızdır herhalde Yok eğer ınesele tavzıh meselesı değılse, mesele bır dil su ı çnıesı değılse sayın B erkes gtbı bır ,şalısiyetıe bu nıeseleyı açık tartı~maktan bılyuk zevk duyacağız.

Not : Ştmdıye kadar, Dıcle - Fırat

ba~yaztlarını Edl)> OS11ANOGLU ımzasıyle yazdık OSMAN, Mahmudan a~<

retının tanınmış muteveffa sımalnıından bırıdır Bundan boyle yazılarımız

Ed<p KARAHAN ımıasıyle yayınlanacaktır

Edip I{ARAIIAN

* Doğuda Değişıniyen

Korkunç Z ilı n i yet (B,ı~tarafı 2 de)

bı dcQıl, aıkaUaııma, ulan de kı, Adım

Ibı.1hımdır bunu d,ı ıfade cttığı luldc, faıde ctmectı Ve nıhayet, baygın bır halde yrı e serıldıkten so nı a sıra bana gr-ldı Ona yapılan amclıyenın aynısı hai1U t7::ı • lbı ahım ayıldıktan so nı ::ı, bana nı k::ıdnş, h akıkaten adım nedır'~ Dıyr

şnrclu

Işte Doğu bolgesmde yapılan bın

leı cc h:ıksızlıklaıın ve keyfı muameleleı m lıırer tablosu Evvel de boyle ıdı, ~m<dı de boyle devam edıyor

DİCLE-FIHAT Sayfa: "~------

Doğu Meselesinde Yaııılıııala.r

(Baştarafı 4. sayfada)

pı ()IJkıııı tıulgr\ ı ı cfoı m kılığına solonaı~; "a<l('CC' tuprak agaıarının ekmegıne yağ

<;tıı l'l Drıgu Anadolu halkları Tu ı kıyenıı7ın bı ı lıgı, be ı alıcı lı ğı ve nnıtlulugu

yolunda yuı duımızun dığer genış kılle

lrı ı yle yuz yıllaı cl ır yaptıklan sarsılmaz J<aclct lı u llğme, bugun de. aynen sachktırLu Dıllcı ın çc~ıtlılığı bır baluna renklll<g< halidarın be ı aberllğını, bırliğını

yapan temel unsuııara kat'ıyen aykırı lle,;ddtı. Dunı anın çeşttlı demokratık ulkclcnnclekı tatbık orneklerının gosterdığı gıbı zor"a, baskıya ve tahaınmulsuzluğe kapılınadan farklı dtllerin ınkı~afı

na gosteıılen saygı - yukandanben sıraLıclıhıınız cndı~clerın tam aksınc - ınılll bıı lıgı ve bcrabcılığı l~uvvetl~nclıren

unemlı rıınıllcr arasındadır I3unun ıçın-

lo mıllı bırlı~ın kuvvellendırılmcsını

ıstcycnler, asıl bızlerız

(Yon Gazetesıntlen)

-s o n-

(·t) Oncıı Ga1ctcsi, 19 Eldm. 1960

* ŞARKT A. KÜL TÜR m:ı~taralı 2 ılr)

edıldığı ~arktan kurtulma çarelerını aramaktadırlar Zıra doğu, surgtin yerıdır. Evet surgqn yerıd<r! Bu durum boyle de-. vam ettığı ınıldrletçe hıç kımse doğuda vazıfe yapmak ıstemez ve ısterneyecek

te

Ilk mezun olanlar, şarkta mecburı

hı7nıetlPı ını yaptıktan sonra, asıl vazıfeleıı ba~ına donebıliyoı lar Doğuda kendılerıne verılen goreyı, vatanı vazıfe olaı ak s ayınıyarlar Onlara gore Doğu, sadece tecrubesizlerı yeti~tırnıe bolgestdır Bu zılınıyetıe okullarımıza gelen oğretmenler ders vermemektc ve okulda bıle durmağa tenezul etmemelde her halde lıakltdıılar.

Oı ta ve Lıse mekteplerimızin durumuna gelınce

Oğretmen yokluğu hcpımızce malümdur ustelık kazalaıda konserler orta okul bınalarında Vıliiyetlerde bulunan Lıselerde ıse balolar tertıp edılmektedır Içkı kokusundan ıçerılere gırılemez ı-iJ.le gelen bu kUltur ve ılım yuvalarının halı bu ıse oğrenıın derccesı ne olabılır? ·] !ı

* JIAZI NOKTALAR

(Baştaı afı 1 de)

sındek< hayat hakkını kınıe borçlu oldugunu yazsan daha ıyı olmaz mP "RCy~ nast"ın manasını bılmıyen, manasını

::..oımaya hızum germeyen ti.ııkıye realıtesınden ha be ı ı olmayan heqeyı bucur ve unıfoı malı l<afasıyle sungu kuvvetıne d~y.:ınclıı an bu ve bunun gıbı sozde munev\ cı leı c sahıp olduğu ıçın turk halkı nekadar y:ın:ıı sa hakkıdır .

Turkıycnıılde, l\1au-1Iau·ıarın dılle

ı ını bı le n hatta onlaı uzeı ıne ~ıırler,

a~ıtlar cht7en sanatçılar vardıı Meyhaneleı de, ?e ncı ve lozıl deıılı ınsanlar şe

rcfınc kadelı toku~turanlar var Bunlara clcıgu rnesclesınclen bahs ettınız mı aman p:ır cabnıyoruz clıyc c ın çarpmı~ gibi kaçaıl:ıı Ama sıra kapıtalızım mı sosyalızım ını tekeılcnıcsıne gelınıye gorslin 1 Iodukler ve zubulder doktuı u ı ler de dokt um< ler yoksa Abdullah Cevdet'ın dedtgı gtbı ıııesclclerımızı hal ıçın dışardan :ıd:ıın mı ıthal etmetır

63

-- ------------ ~~~-----

EKON0.\1\iK KONULAr~

Bölge Planlamasi. '

Beş V1lllk PHin «BÖLGE PLANLAlllASI BÜTÜN 1\U::liii.EI\E'J' SATlllNDA

DENGISLİ J{,\LIUNMA SAAGLAH» -III Ya-ıar l{aya

k8r~!la~tırmak plün vniulamasına zcıııın hazırlayan 1%2 yılı prog-

(ÜCÇ'l'U saylflaıı dt'\<1111)

Zir .• L I\lııcatlı•h• GPnf.'I IUd.

- Mardın Teknık zıı aat Ok arazı ıstımlakı

2 - Ağıı Teknıl< Z<raat Ok araı zi ıstıml5l{l

3 - Ilatay Teknık Zn aat Okulu arazı ıstımlfi.kı

4 - Dtyaı bakır Zıraat Araştırma

Enstıtusu aı azı ıstıınlfı.l<ı

5 - Erzıncan Deneme taı !ası ıçın arazı istımlükı

6 - Eızıncan Tohum Uıctme

~ merkezıne 5 adet baraka 7 - Adıyaman T Zıraat Okulu

: Md alınan ı adet pıkap 8 - Elazığ Fıdanlığ Mudurluğu

ıçın ı adet kamyon 9 - Adıyaman, Ağn Bıtlıs Van

Dıyarbakir, Hakl<ari ,; ııa, tay illerı ıçın çeşttlı makına

' e§yası 4 703 300,--0rman Genel Md. ı90 000,-Topral<su , ı 075 000,-

Veterınes " 500 000,-Doğuya yapılan yatmmlan

Bütcede yanı 1962 plünlı devreye gırış ıçin yapılan tasanda her bakanlık butcesının doğud;kı, yatırımlarını bazılarını genellıkle bazılarında kalem kalem yazarak u-mumı yatırm1ları gazden geçırdık ~ımaı gpçen ılcudar devıınde ın

safsızca nıtlyonların -aı<tığı Eğe,

Marmaı a ve Akdenız bolgesınden 10 ıl ve Doğudanda ıo ıl olarak

/(ürt (baştaralı 5. de)

hakkında,' eskı harflerle, en cıddı tetkıkler, "Dalıılıye Vekaletı A§tretleı Mudurluğu devrınde, Zekeriya Sertel yapmı~tır Bu tetkıkler, ılk defa Z<ya Gokalp'ın Jçtımaıyat mecmuasında çıknıı~

ve bılahare de kıtap halıne konmuştur

Ztya Gokalp"da Kuçuk mecmuasında

Kurtler hakkında bıı kaç makale yazmı~tır Buraya kadar saydığımız eserlerden, Islam Ansıklopedısı ıstısna edılırse, dı

ğerlerı ılmi ve ob]ektıf haı eket etıne

nıı~lerdır Muayyen bır sıyası gaye gutmuşlerd<r Ilalbukı, sırf ılml ve objektıf tetkıl<.lere ıhtıyacımız, heı gunden fazla, ştmdt, vardır çunl<u, poz<t<f ılım devrıne gırmış bulunmaktayız Kuı tl er hak"kında sosyoloııl< ve etnık tedkıkleıı mutehassıslarına bırakarak bız Kurt tarıhı uzerıncle duracağız Islümdan evvelkı

devı ede Kurtlerı n kurdukları, veya ılgı

lendıl<lerı devletler, mevzuu, hususı bır

ıhtısasa dayanmaktadır

Islamdan oneekı dev ı eye, ve bıllıas

sa ılk çağ devrıne a<t Kurdoloıı btlgtsı,

A.sur, Iran, Yunan ılh membalarının

telkıkıne dayanır. Bu alanda csa:::. çalıq

malar Garp dunyasında olmu~tur Bu arada Kempı ıç Unuvcrsıtesı Asuı olo)ı

profesoı u Dr Saych'ı Iran eclebıyatı profesoru J, Malcolın'ı, Rawıgson'u, Alman KurdoloJıstı Oscarınan'ı' Makas'ı, Blav'ı,

Noldecke'ı, IIammer ve Brocklcmann'ı ılh sayabthnz Bız, daha ztyade Islamdan sonrakı devreye aıt Kurt taıılıını ıncelenıeğı du~unduk Fakat, bunu yapabılmek ancak o devre aıt vesıkaları, o gunlerı yaşamı~ ve yazmı~ tarılıçtlerın,

seyyahların yazılarını, K ılı tlerle teması

ram tasarısından da doğunun ne kadar, nasıplendiğı kendılığmden

ortaya çıkar ~ımdı !9G2 yılında ya-pılan yatırımların iller itıbarı ile dağılışmı a~ağıya alalım:

ı - Adana 40 180 000,-2- Ankara 112 974 000,-' 3- Antalya 7.801 000,--4- Aydın ı o 800 000,-5- Rursa ll 72ı500,-6 - Esloşehır 19 794 000,-7 - ıstanbul 93 738 000,-8- Izmır 32 ·131 000,-9- Kocaeli 5 00,000,-

10- Nığde 9 266 000,-343 405,500,-

Jluııa krşılık 10 Doğu ili -Ağrı - 1718 200,-

2- Bıngol 2 7.71.200,-3 - Diyarbakır 7 734 000,-4- Erzurum 12143.00,-5- Hakkari 5 397 000,-6- Kars 12 145 000,-7- Mardin 14 126 000,-8- Sıırt 773 000,-9- Tunceli 2.277 000,-

10- van 11.712 000,-70 905 ogo,-

NOT: Teknık arızalar yüzılnden

Ya~ar Kaya'nın uzun yazısını son

1

kısmını geçen sayıda yayınlıyanıadık Bu sayı ıle bu eksığımizı gide-rıyoruz. OzU.r dılerız ,

-S O N-

Ta'rihi

•'

olan mılletlerın o devreye aıt notlarını

ıncelemekle nıumkundur. BU nıevzuda da kendımızı yeterli gornıuyoruz Kurtler hakkında, eskı osmanlı tarıhçılerinın

yazdıkları, Tac-al-Tevarıh'de, Tarılı-ı

llasan Beyzade'de, Solakzade Tarılıınde' de ılh Kurtler hakkında bılgıler vardır Kurtler hakkında Farsça'da, Arabçada da geni~ bır ltteratur vardır Me>ela Idris-i Bıtlısınİn He§t-i- Bıhışt'ınde, Mes'udınin, Mılr'evvıç-i-Zehep'ınde,

(Saldi'm (!) tabakat-al-Umem'ınde,

Mukaddesının (Ahsan-al-tekavım fıma

rıfet-al-akalını'mde, Hasan bın Abdullah'ın (Asar-al-akaltm'ınde (Asar-alevvel bı tebakatıb-al-duvel)' inde, Re~ıdeddmm (Camt-al-te varılı) ınde

Şerefeddm-i-Al< ~ Yezdi'nın (Zubde'al ;_ Tevarıh"ınde, zabernamesınde .. ılh bıİ~ gıler vardır Bunlar .iızerındekı tedkıklerımız tamamlanmamı~ olduğu ıçin, Kurt tarıhı mevzuunu da dar çerçevede ele almak zorunda kaldık ıran ve Irak I~urtlerı kısmını bır tarafa bıraktık,

(Kurınanç) lar uzerınde durduk Kurınanelar hakkında, a~ağı yukarı ana mehczlerınden bın olan ~erefnameyı, esas tutnıağı uygun buldul<. Şerefname, 1697 yılmda farsça yazılmıştır Etudunıuze

esas aldığımız nusha 17G4 tadhlı Ahmet I\.lırza çcvırmesıdır Muallım Cevdet yazmaları (029) da kayıtlıdır Kttap Hıcrl

ay takvımı uzerıne yazılmı)tır Fakat,

(De\ anı ı gelecek sa) ıda) ~---

(ı) Sa ıd ıle karı~marDası ıçın Sfudi ııııliısını seçdtk Eskı harfiere translıte- · rasyonu yapılacak olursa, (Sad, elıf,·, ayın, dal'ye) şeklınde olur

www.ars

ivaku

rd.o

rg

Sa~fa: 8 DİCLE F IRA T ll Mayıs 19G3 -----~-- ----~

----o k uyu c ularda n

D • lC 1 e- - r· a t' a Di GLE MEKTUBU

Tck partı sıstemınden sonra ınılletın deıllcrınc vakıf olan ve hallc tarafından seçıleı ek çıkar ılını~ 1950 hul{Cımctı, scçımlcı den evvel suçluları affetmek bır

yana, kırk ellı sene cvvclkı kaybolmu• hukuku ::ı.ı ayacağını vaade derek, ınılletı

bu guzel hulyalara ın'andırmakla rey av--- cılığında ustunluk kurarak bu vaacllerın

yolunda ,erer kursulcrıne çıl<mışlardı

Fakat, neyazık'kı vatan ve mıllcte yapılması gereklı çok ,eyler mevcut ıken, şuursuz bır fıkır ıle mıllet ve fert hukukunu ıhliil etmı,ıerdı.

Cani!erı, şakılerı, ınsan hak ve huı-, rıyetıni gasbeden şerırlcrı affederek mıllet camıasına karı,tırdılar. Seçılenler

gayet tabııdır'kı, ınılletın münevver ve seçkın şahsıyet!crı ıdı Afletmek buyukluğun •anındandır" dusturunu kendıle

rıne mal ederek yapmıyacağız eledıklerını on planda hallettıler Ahmedın okıl'zılnıl yokeden, Mehmedın parasını çalan, Hi.ıseyının evıni yıkıpta ceza goren bir suçluyu aıreden o efendıler, kaybolan hukuku aderneğe mul<tedır olamadıkları içındır'ki, bır başkasının hukukunu kaıarık goğuslerle mezıyet satar gıbı af

: 'etmeğe hakları yoktu ve olamazdı da.

Afları çıkaranların bılmelerı lilzım'

kı Islam a!emının, adaletın pin olarak tanıdığı hazretı Omer, oz oğlunu ı,ıectı

ğı suça mukabıl olumle cezalandırarak,

·~:.:n: ~~8-!':'tl k~ır!"!"'l::ı~? hııyıı~ go:~teri-

cı olmu§ltı

Mehmet Akif'ın: ..

Kenarı Diclede bir kurt h:açırsa koyunu, Gelirde adl-i llfthi sorar Ömerden onu. Dert çok mevzu ondan geni~, hangisını elea!san ·_yiırekler acısı ama, dmieye n kım? Butçe açıgı kapanacakniı~, hemen inhısara zam yapılır peki, Vıta yağma

ne oldu? Kasap, bakkal durumu? Hepsi peşpeşe... ·

Bunların hepsıne razı olduk be bırader Ya bu kotuluk duşukleri, bunların ~erlerı, kanun bılmez, hak tanımaz curetıerı yuzde yuz artmıştır.

ı,te bu yuzden ne hakımı ne savcısı fert adaletının analızıne 'muldedır ola

, mamaktadır. Mıntıl<amızda hukuınet ve kanun kuvvetıne muadıl şeyh kuvvetı de

hukum surmeldedır. Bu kuvvet mıırıt

naını ıle kurulmuş cemıyettır Etrafa çe,ıtlı yollaıla fecaat saçmakta ve Iıer

kesı korkutınakla kendılerıne eyılımlerı

-----..olmıyanları da ya olumle veyahutta talanla sındırmektedırler çe,ıtlı kademe-

~ ·, j-

- lerdeki eleba~ları perde arkasından leş

kılatı ıdare etmekte ve· sınsı, sınsı- rollerını oynamaktadırlar Bunların hı:ımı

na uğrayanlar, hangı delıl ve ,ahıtle

olursa olsun haklaıını aramaya cesaı et edemezler_ Bunlara lmr,ı ~alut ve delıl

bulanıayan bır ınağdur da, gayet tabıı

dır'kı hakınıden hak kararı alamaz Ya o ~ebekeye sıgınarak ondan sonrakı felal<etten kuı ttılmayı kabul eder, veyalıutta malını, nıiılkunu terkederek aılcsı ıle

bır mulıncır gıbı guı·bet ellere gıder -

Y::ı.zıma buyuk vatan ~aırı Naınıl\. Keınrıl'ın ~n beytı ıle son 'eriyorum Ne ııııııııltıın Ltıtın ıle bi-llat ill' imhay-ı

hıırrbct,

Çalı'} ulraln lialdır mnlı:tt•dırM'Il :Hlt>miYt'ttl'll

llıluııet .Şl'nı;ıır

Gördükleri m \Geçen sayıdan devam)

mış oldum, ben 1958 de Erzurum ıle

Kars arasındaki Sarıkamış ılçesıne vci

Demokraside Birlik Beraberlik ve Müsavat

Şarttır 1946 dan beıı, fert olarak, ınıllet ola-

mış değıldır. Bılakıs ınsanlar her nevi sıfat ve unvandan mucerret olarak dognr. Cemıyette mevkı, unvan ve sıffat

ınsana ehlıyetınden ve hızmete olan lı

yakatınden gelır ııerkesın laık olduğu

mc ı tcbeye erı~mesı ıçın fırsat ve ımkUn eşıtlığı şarttır Bır memlekette gerek fe ı tl cr ge ı ek se hukuınet kuvvetlerını cllerınde tutanlar aynı hukuk kaıdesıne

tabı olmalıdırlar Hukünıetle fertler arsında musavat kaıdesı yerıne ııntıyaz,

ınhısar ve ıstı~:na usulu kaım olursa musavat ve adalet hıslcu rencıde olur Bu sebepledır ki tarıhte gorulen ısyan ve ıhtılallcrın çoğu ınusavat narnma yapllmı~tır Insanların adalet susuzluğu daıma musavat hasreti şeklınde belırmıştır.

27 Mayıs ınkılabı bu ıddia ıle yaplldı Yasstadada adalet divanı kuruldu Daha sonra bır anayasa hazırlanıp h;j~ kın referandumuna sunuldu.- Seçım yapıldı, meclıs ve senato- çalışm:'.!arına

başladı. Bundan sonra meclıs dı~ı hareketlerin son bulması lazım gelirken hala bazı mcclıs dı~ı ve hatta senato içinde parlamenter rejime aykırı bazı davranı~lara rastlanmaktadır Halbukı mıl

lı ıradenin sembolu olan meclis ve senatonun rahat, çalışması lazım gelır :

Ilasan Scylılıanlıoğlu çiftçi-Iliivan

mulıabere taburuna du h u! ettım, tanı-' rak çok partılı bır hayata gırdık Mıllemamla edındığım ıntıbalar, sıra ıle en tıınızın, halkımızın demoluatık hayat başta mukaddes dınımız olan ıslamıye- tarzını benımsemesıne yardım edenlere te bağlılıkları belkı ılkokula gıtmemı• ,ukran borçluyuz. 1946 dan bu yana parokur yazaıı yok amma butun dını bıl- tı çel<ı~melerı yanında memlekette gegı!ere malık sonra cesur, comert garıp lışmeler kaydedılmedığı ıddıa edılemez. dostudurlar Yalan soylemezler, namus- Kım ne deı se des ın demekrası memlekelu, yıgıt sozune sadıktırlar_ Bır gun mu- tımıze bııçok ~eyler kazandırını'tır Dehabere me ı kezınde ot uruyorum yanımda makrasıele kin ve ctu,manlık yoktur Deçe~ıtlı cıhaz operaterlerı 7 kı~ı var, bun- malcratık re)ım ıle ıdare edılen memlelardan bırısı Erzurumlu, dığerlerı ben de ketlerde hulmkun dayandığı esas ınsan dahıl olmak uzere Hepsı garplı, bır ara ve vatanda•ın sahıp olduğu vazgeçılmez o Erzurumlu çocukla Izmırlı bır çocuk hak ve hılrrıyetlerdır Yani demokrasınin selı.epsiz munai{a,a ettılcr. izmırlı Erzu- hem mıllı hem de mllletlerarası be~erı rumluya vahşı Kurt dedı, hepsı de ben- vatanı bır yonu vardır Tamamıyle den çekınır yalnız benıın Kılrt olduğu- insani ve ahlakı olan bu kaidoye yukmu bılmıyorlar, ben ıçımelen eğer Erzu- selınek ıçın elemakrası mantığı şu dıirumlu cevap vermezse ben ıyı bır cevap şünceden hareket eder Her insan dunverırım, neise baktım Erzurumlu ulan yaya cıhan ~umul be~erıyetın bır zerresı ızmırlı dedi bana Kiırt dedin evet ben bıı ferdı olarak gelır Kudret elı doğuşta Kurdüm aslım neslım belli sen nesınkı kımsenın alnına ıçtimaı bır sıfat, unvan, sen turk değılsın olsaydın ayıcılık- et-ıımtıyaz damgası vurmadığı gıbı kımseye mezclın, daha ba,ka şeyler de soylerdı... mu.~tesna şeref ve ruçhan hakkı da ver-

Baktım ızmirlı stop ettı Hıç cevap ver- ı -----------------;....-mcclı Erzurum lu çocuk orta okulu bı tır- ·• . D1

• , . li' mı~. Kurtçe lısanından bıhaber, !uç ıcle - Fırat tan Okuyuculara ı: Kuriçe bılmıyor. Bır gun buna sordum "' arkada, dedım. Bılclığıın ve duyduğııma '--------------------

gore _bu şarı{. ta:·af~ __ hee, ~~~::n:,~,~-~~~e l l\lUiiTEI\EM OKUYUCULAR lnıqse de kabul etmemı,tır. Ama gerek-~eu l!.ı"'l•luıu~u..->u.u ~l·~ ......... ~ 1 ,_, L ...... _ .- :ü~~.-k-r.:·.;.t Yz..z;. !:~:i...:!tl tl:!· I'CLI'.:.- tığıncle kurtçe fıkralar yazacağını da ga-

sun? o da Nun dedı as!ımız Kurtdür LOR ARAŞTIRMA BUHO'su kurmuş bu- zetemıze v~detını~iır ... !Kınçı uçuneu.llK

yalnız bız şehırde doğup bılyılduğumuz lunmaktadır. Bu buro ıkı kala ayrılma!{- ra sahıpleııne Dıcle-Fırat Şeref dtplo

ıçın ana lısanımızı kaybetmişız ve en tadır. 1 _ Falklor derleme kolu 2 _ ınaları verılecek ve bu arkada,ıar !Yazı nıhayet bunlar ınuhabere merkezınde Falklor ırtıbat kolu Falklor clerle~e ko- kurulumtp:a ıthal edıleceklerdır. ; .

Kurtluk Tuıklul{ munaka,asını yapar- ıu;.,u meydana _getıren arkada,ıarın bır Muhterem okuyuculaı şımdı ac\. bır larken ve sankı katıl bır damga ımış gı- kısmı merkezde yanı Istanbuldadırlar noktaya temas edeceğız. Dıcle-Fır~t'ın bı bu Erzurum! u çocuğa Kurt deyıp du- Bır losını da ta~radadırlar Falklor derle-ı esk ı yazarl~rından bır arkadaşımız Edıp ruılarken elıme g!ınluk bir gazete geçtı me kolunun taşra u yeleri ~ unlardır. KARAHAN ın - Edıp Karahan daha ev-Gazetenin on sayfasında ıri yazılarla, ,. . ~ vel yazılarını Edıp osmanoğlu ımzasıy-bu gun Erzurum" da yurdumuzun hıç bir Huseyın Sagnıç, Bahrı Koçkaya, Isa le yazıyordu - 7 .. sayıda çıkan başyazısı-tarafında goriı!memış Kıbrıs içın muh- Şans, Alı Ozdemır, Zulkıf Karahan, !lu- nın son ibarelerine yanlış manalar ver

te~em bır mıtıng yapılacak. · Okudum. sametim Aygoren, Fevzı Yıldırım, lll ı- mıştır. Şoyle yorumlaını'tır Güya

sonra dışarı çıktım Bır de baktım kı kayı! Turan bız Dıcle - Fırat'tan ba~ka ku~tçe gaıeşehırlerden, ılçelerde n, koy lerden, gelen 1 Bu arkadaşlar bıze doğu falklorını tc ve mecmuaların çıkmasını ıstemiyor geçen butun kamyonların traktaricnn der!eyıp gondereceklerdır muş uz Aı kada• yorumunu alabıldığıne uzerınde· Kıbrıs Turktur, Kıbrıs bızım- 1 Derleme kolunun Merkez uyelerının genı,Jeterek kuı t me!{\eplerının kurul

dır Yaziıı yazılar Pek çok ..._sevındım. buyuk kısmı unıversıtelıdırler IIazır~n masını da ıstemedığımızı ıddıa edebıLAllah, bızı ıslah ctsın, çunlm butun ,ark

1 ayının son~nda bu arkadaşların ~ogu mektedır. BM. ıctctıa ve yorumun kullıyen

tarafı Kıbrıs içın can atsın ve ezelden' memleketlcııne gıdecekleıdır Onlaı da yalan olduğunu alenen tavzıh edcrız Bız

ben cesurluklarıyla Osman!; ımparatcıı;;J çevrelerınde fo!klor derleyıp gazete ıda-ı kurtçe mecmua, gazete çı!< masını ıslıluğunun hudut kurtları olsun ve kendı] re hanesme gonderecel<lerclır · · Jrtıbat yoı uz Kurt okullarının açılmasını ıstıkemıklerıyle kaleler yapsın, Çaldıran sa-l kolu, falklor derleme koluyla araştırma yoruz Dıcle-Fırat'ın gayesi doğunun eke-,

va~ının çemberıni yarsın ve d3ıına ~un- buıosu arasında ırtıb_at tcmın maksadıy-ı namıle ve kullı.irel kalkınmasıdır Kul

dıye kadar Turk Ordusunun on safları- le zaman zaman doguya gczıler yapıp turel kalkınma mefhumunda yukarıda nı leşkıl elsın, ve bırıncı Cıhan Harbın- ta,ra_dakı arl<ada?lanmızla goı uşecel{-

1 sozu geçen ınecmua, gazete ve mektep

de, kendı ~ehırlerını kendılerı kurtara- lerctıı. Ayrıca her okuyucu da bıze her !cnn dahıl olduğu aşıkardır Yayınımız rak şehırlenne gazı unvanını kazandır- nevı folklor gonderebılır. Ve okuyucu- da bunu gosterınektedır Bu. arkada, şu sm ve sonra da hıç bır emır almadan larım;zdan bılhassa bunu beklerız... ' ıclclıayı da serdcdılınektedır Guya y'aınız

i{endıleri ko~arak ananelerıni bırakarak Bu konuda ışmdılık bukadar Bu 1 b ız mıllı bırlıkçıyız Bızden sanı a yayın bulılaşmak istıyen gaı p tarafını da kur-

1hususta gereimse zaman zaman bılgı hayutma atılanlar mıllı bıılıkçı değıl-

iarsın, ve butun bunlara kaqı bır zat 1 verılecekiır... ler Kımscye bu ısnatları yuldemeğe

gazetesının on sahıfesınde ırı harflerle, 1 9 sayıdan ıtıban~n yazı kuı ulumuz hakkımız olmadığı gıbı buna ahl8.k ve

Kurt tarıhı dıyecegı yerde (Kurtluk bır KURTÇE FlKRA yaıı~ınası tertıp dunya gorılşuınuz de musaıt degıldır'

damgası) dıye yazıyor_ Başkası da yazdı-ı etmıştır. Gelen fıkrainı, one~ yayınlan- Yapılmış ve yapılacak te~cbbusler ğı sulununda yazıda bır Arap So~_une go- maya değer olup olmarnası zavıycsınden

1

h~kkındakı objclclıf, tenkıt hakk~mız

re duııyada uç musıbet vardır, fare, çe-ı :asnıf eclıleceklerclır Yayınlanmaya de- bakıdır... . , :.

ku· ge, K lll t ctıyor Ve hayat ınecmuası ger fıkralar arasından bu ıncı, ıkıncı. ve Bayramımızı kutlarnak lutfünda bu

da Kurtler devlerden n1eydaıi.u gelrİıış uçuncu fıkralar seçılecelüır. Bız ıncılığı lun an okuyuculaıımıza, arkadaşıanınıza

ct ı ı c yazıyor Koca bır senator' Kurtler kazona,n fı,kra s_ahıbıne devamlı ~!aral{ i ı:\el:kur edc:-ız Gazelem ız salı ı bı EDIP

bızım du~manıınızdır dıyor, neden~ neden Dıcle-I• ırat }n ılk sayfasınaalcı ÇIZGI- kARAHAN gazetenın dağıtım ışı nı tan

boyle oluyor anlıyaınadım,. başka bır LER ba~lıklı fıkra sutunu tahsıs eelıle-ı zım ıçın Hazırancia bır dogu gezisıı ya-

~ey ctıyenıem yalnız derımkı, bu nıem- cektır IlAMIT 1!AZIDAGT.I aıkadasımı7. pacaktır. • ·,

lL• kc lı ve guzel yurdu parçalamale ıstıyen- bundan bo) le Dıcle-Fıı at'a m aleale yaz- J hurmetleıımızle leıı Allah kahıctsın, Amın . • mak arzusunu ızh2r ctmı) ve bu arzusul DICLE_ FlRAT

Cıhaııh(•yli Nuri NuısOLI nıcmnuni~elle kaqılanını~tır IIAr-.·11'1' I'viAZIDAGLI arkadaşımıla kendısının de ı~:~r...ıayıs, I!Jü3 Ilusnutabıat I\IutU~ası

- S o n - fılu ı t ı t ı ı r ı ı btanbul ayarışmasına ca ı ma!)ı C( ı CLJ-, -:~p;~.ı,-.("~~v!..:;:,;>-:ıj..'!"~~~~~

·-. 64

www.ars

ivaku

rd.o

rg

· 2014. 10. 17. · 1 ! Say;n ·Niyazi Derkes'ın alaka bahş bır serı' yazısı: Yon Gazetesi'nde yayınlandı. rı er munevver - Tü ıkiyede munevverlık 1 1 mefhumu 'ucuz

Documents