20131113_nl_metro holland

GROOTSTE GRATIS KRANT VAN NEDERLAND

www.metronieuws.nl | www.twitter.com/metro | www.facebook.com/metro

woensdag 13 november 2013

VANAF APRIL 2014

THEATERAMSTERDAM.NL0900 - 0322 (45 cpm)

kpn winkel | kpn.com | 0800 0115 *Geldig bij een 2-jarig abonnement. Aansluitkosten eenmalig € 29,95, excl. € 6,05 thuiskopieheffing.De KPN Compleet voordelen gelden zolang je Compleet bent. Kijk voor meer informatie en voorwaarden op kpn.com

metKPN Compleet

iPhone 5c 16GBGratis bij Alles-in-1 Mobiel Instap• 500 MB 1000 MB met 4G• Onbeperkt bellen/sms’en

Gratis dubbeleMB’s, minutenen sms’jes

KPN Smart 300Eenmalig € 59,- bij Basis 200+ 200 MB 400 MB+ 200 min&sms 400 min&sms

bonnement Aansluitkosten e

/mnd*35.-

s

/mnd*55.-

KPN Compleetis de combinatievan Alles-in-1 Thuis(v.a. € 48,- /mnd)en mobiel

Laat hier jouw boodschap achter voor de volgende lezer!

#happylines

Nooit eerder daaldenzorgpremies zo hardZorg. De premies van de vier grootste zorgverzekeraars zijn bekend en daalden historisch hard. De consument betaalt volgens berekeningen vanzorgkiezer.nl in 2014 gemiddeld 1180 euro basispremie, dat is 100 euro minder dan dit jaar. Sinds het begin van het huidige zorgstelsel is zo’n forse dalingniet voorgekomen. ”De prijzenslag begon vorig jaar en zet nu knetterhard door”, zegt Peter Ruys, directeur van Zorgkiezer.nl. PAGINA 2

Een KLM-vliegtuig met daarin koning Willem-Alexander en koningin Máxima, vliegt spectaculair over het strand voor aankomst op het Juliana Airport in Sint Maarten. De strandgangers kondenhet vliegtuig bij wijze van spreken aanraken. Het koningspaar brengt een bezoek aan het Caribisch gebied. / MICHAEL KOOREN | ANP

Koninklijke landingWillem-Alexander en Máxima op Sint Maarten

Waar vroeger vooral Oost-Europeanenen junks winkels leegroofden, zijnhet nu ook jonge meisjes, bejaardenen doodgewone huismannen en-vrouwen die diefstallen plegen, zozegt Detailhandel Nederland. Onder-nemers investeren jaarlijks 400 mil-joen euro aan preventieve maatrege-len, maar het is dweilen met de kraanopen. PAGINA 3

Iedereen kan eenwinkeldief zijn

Dertien jongens hebben uit respectvoor hun zieke klasgenoot Bart (nietop de foto) hun hoofd kaal latenscheren. De groep startte op het NovaCollege in Beverwijk de actie Kaaltegen Kanker. PAGINA 4

Scholieren kaaltegen kanker

Een grote meerderheid van de consu-menten laat onbewust honderden eu-ro’s aan besparingen liggen op verze-keringen, energie en telecomdiensten.

Slechts een kwart van de consumen-ten weet hoe hoog zijn huur of hypo-theek is. 31 procent beseft hoeveel permaand aan energie wordt uitgegeven.51 procent gaf vorig jaar in het rapport’Geldzaken in de praktijk’ aan daarinweinig interesse te hebben. Het Natio-naal Instituut voor Budgetvoorlichting(Nibud) verwijst naar die ervaringscij-fers in een reactie op de campagne’Niets doen kost je poen’. De voorlich-tingscampagne vanConsuWijzer is gis-teren in gang gezet met het oog op de’overstapweken’ aan het einde van hetjaar.

Zorgverzekeraars, energieleveran-ciers en telecomaanbieders zijn volopaan het stunten met hun tarieven.Vooral bij zorgverzekeraars is het on-rustig, nu HEMA zich op die marktheeft begeven en alle ziektekostenver-zekeraars hun tarieven hebben ver-

laagd. ”In de markt worden veel over-stappers verwacht”, zegt Gabriëlle Bet-tonville van Nibud.

Volgens Nibud is het via haar advies-site persoonlijkbudgetadvies.nl na tegaan hoeveel op vaste lasten kan wor-den beknibbeld. Bettonville: ”Je moetelk jaar alle abonnementen en verze-keringen een keer tegen het licht hou-den. Soms hebben mensen geen automeer, maar zijn ze wel lid van deANWB. Of ze hebben een doorlopendereisverzekering, terwijl ze eenkeer perjaar met vakantie gaan.”

Gemakzucht en desinteresse zijnvolgens ConsuWijzer de boosdoeners.Daarommoet volgens deze organisatie

geld besparen vooral ’leuk’ zijn. ”Het isfijner de feestdagen in te gaan in dewe-tenschap dat je een paar honderd eurohebt verdiend.” ConsuWijzer claimtdat de energierekening met 450 euroomlaagkan enop financiële productentot ruim 900 euro kan worden be-spaard.

Ben Woldring, eigenaar van diversevergelijkingssites, beaamt dat op hetgebied van energie flink kan wordenbezuinigd. Meer dan de helft van departiculiere verbruikers oriënteertzich niet op prijzen, maar blijft klantbij zijn vaste energiemaatschappij.”Dat worden slapers genoemd. Hetaantal mensen dat blijft zitten, is gro-ter dan het aantal overstappers”, zegthij.

Op zijn vergelijkingssite Gaslicht-.com concurreren de energieleveran-ciers fiks met ’welkomstpremies’ van120 tot 190 euro. Woldring rekent voordat een gemiddeld gezin van vier per-sonen bij de goedkoopste energieleve-rancier 2400 euro per jaar kwijt is. ANP

Verdienen

Ben Woldring. / ANP

Nibud: consument laat veel geld liggen”Met een paar muisklikkenheb je toch snel geld ver-diend.”Ben Woldr ing

Historische dalingvan de zorgpremies

GEMIDDELDEBASISPREMIEPER JAAR

1110EURO2009

1145EURO2010

1262EURO2011

1287EURO2012 1280

EURO2013

1180EURO2014

Sinds het begin van het huidige zorg-stelsel is de gemiddelde premie van debasisverzekering niet zo hard gedaaldals nu. Op basis van de premies van devier grootste zorgverzekeraars, diesinds gisteren bekend zijn, berekendezorgkiezer.nl dat de consument in2014 gemiddeld 1180 euro per jaarkwijt is aandebasisverzekering.Dat is100 eurominder dan in 2013. ”Een his-torische daling. Sinterklaas komt ditjaar vroeg”, zegt Peter Ruys, directeurvan zorgkiezer.nl.

Sommige ziektekostenverzeke-raars gaan volgens Ruys zelfs 140 euro

lager zitten dan het jaar ervoor. ”Deprijzenslag begon vorig jaar al licht,maar zet nu knetterhard door. De con-currentiestrijd is nu echt begonnen.Verzekeraars buitelen over elkaarheen ommaar de allergoedkoopste tezijn. De consument kan veel besparendoor nu goed te vergelijken en eventu-eel over te stappen.”

De laagste premies zien we vooralterug in nieuwe budgetpolissen, steltRuys. Deze premies liggen laag door-dat verzekeraars met minder zieken-huizen zorgcontracten sluiten. ”Deconsument levert keuzevrijheid vanzorg in voor korting opdepremie. Ver-zekeraars sluiten contracten met bij-voorbeeld ziekenhuizen, waardoor zekorting krijgen. Maar de consumentkan met deze naturaverzekeringenniet overal terecht voor zorg.” Ookzijn de lagere premies te wijden aande winst die verzekeraars vorig jaarmaakten en het goedkoper inkopenvan medicijnen. ”De minister heeftdaarnaast al aangekondigd dat de pre-mies voor 2015 hoogstwaarschijnlijk

weer zullen stijgen. Het zou goed kun-nen dat verzekeraars denken: als wenu de goedkoopste zijn, stappenmen-sen over en zitten ze voorlopig bijons.”

Naast de enorme prijsdaling van depremie van de basisverzekering signa-leert Ruys nog een trend. ”De aanvul-lende pakketen zijn uitgekleed. ”Vrij-wel geen verzekeraar doet meer aanonbeperkte vergoedingen, er wordenmaxima gesteld.” Vooral ouderen diebijvoorbeeld onbeperkt fysiotherapieinhunpakkethaddenmoetenhetont-gelden. ”Veel jongeren hebben hunaanvullende verzekering geschrapt.Hierdoor hebben vooral consumen-ten die veel zorg nodig hebben eenaanvullende verzekering, dat is nietlonend voor de verzekeraar en dusworden deze onbeperkte vergoedin-gen aan banden gelegd.”

Nooit eerder daalde de gemiddelde premie van de basiszorgverzerkering zo hard als nu. De consument betaalt volgens berekeningen van zorgkiezer.nl in 2014 gemiddeld 1180 euro basispremie, dat is 100euro minder dan dit jaar. BRON: VEKTIS/ZORGKIEZER.NL

Daling. De premies van devier grootstezorgverzekeraars zijn bekenden liggen een stuk lager danhet jaar ervoor. Eenhistorische daling.

www.metronieuws.nlwoensdag 13 november 2013 NIEUWS 2

1NIEUWS

Afrojack heeft helemaal niks tegenEminem. Dat laat hij weten op Face-book. ”Even voor de duidelijkheid. I

love Eminem”, aldus de dj. ”En voor demensen die mij niet kennen, mijn naamis...” Hierbij deelt Afrojack een kort

filmpje waarin hij het bekende nummervan EminemMy Name Is gebruikt, omte reageren op de dis van de rapperafgelopen zondagavond. PresentatorWill Ferrell vroeg Eminem tijdens deuitreiking van de MTV EMA of hij ietswilde zeggen over Afrojack. “Wie?”,vroeg de Amerikaan toen de intervie-

wer de naam Afrojack noemde.

'Dis'

Afrojack vsEminem

Vier grootste

CZ en Menzis hebben gisteren de pre-mies van de basisverzekering bekend-gemaakt.

● Daarmee zijn de basispremies vande vier grootste zorgverzekeraarsbekend. De andere ziektekosten-verzekeraars hebben nog tot 19 no-vember.

● Basispremie 2014 vande vier groot-ste zorgverzekeraars op basis vande goedkoopste mogelijkheid.

● Menzis BudgetBewustMinimum eigen risico 360 86.50Maximaal eigen risico 860 66.50

● Zilveren Kruis Achmea Beter afselectief polisMinimum eigen risico 360 87.50Maximaal eigen risico 860 66.67

● VGZ Natura SelectiefMinimum eigen risico 360 91.95Maximaal eigen risico 860 76.95

● CZ ZorgbewustpolisMin. eigen risico 360 92,55 euroMax.eigen risico 860 71,92 euro

[email protected]

Jaarlijks investeren winkeliers voor400 miljoen euro aan preventie tegendiefstal, zo blijkt uit gegevens van De-tailhandel Nederland. Tevergeefs,wanthet aantalwinkeldiefstallenblijftmaar stijgen. ”Sommige middenstan-ders geven tienduizenden euro’s uit endan wordt er nog gestolen. Daar gaanze aan onderdoor. Het kost gewoonheel veel geld.”

Jelger Zee is secretaris Winkelcrimi-naliteit bij Detailhandel Nederland enziet met lede ogen aan hoe het pro-bleem groeiende is. ”Er is geen touwmeer aan vast te knopen wie de daderszijn.Warenhet vroeger vooral de junksen de Oost-Europeanen, nu zijn het te-vensmeisjes en jongens van14 jaar, be-jaarden, huisvrouwen en doodgewonemannen.Dedadergroep is heel divers.”

Op camerabeelden zijn soms demeest verbluffende diefstallen te zien.Zee geeft een voorbeeld: ”Laatst zagenwe in een winkel een man verveeld opzijn vrouw staan wachten, totdat dieklaar was met winkelen. Hij keek zo’nbeetje naar een paar sokken en stoptedat ineens zo in zijn zak. Hij dacht erzichtbaar totaal niet bij na. Alsof het denormaalste zaak van de wereld was.”

En daar schuilt dus het grote pro-bleem. Winkeldiefstal lijkt heel ge-woon te worden voor iedereen. En on-dernemers maar geld uitgeven aan be-veiligers, camera’s en detectiepoortjes.”We vermoeden dat het ookmet de cri-

sis te maken heeft, dat iedereen ge-makkelijk wat in zijn zak steekt”, zegtZee. ”We kunnen het alleen niet bewij-zen, want dieven vullen geen enquêtein waarom ze het deden.”

Vorig jaar zagen winkeliers 1,2 mil-jard euro in rook opgaan door winkel-diefstal, leveranciersfraude, diefstaldoor personeel en administratieve fou-ten, zo blijkt uit de Checkpoint Baro-meter. Het gaat om een inkomstenver-lies van1,2miljard euro, of159,90 europer jaar per Nederlands huishouden.Dit is veel hoger dandegemiddeldewe-reldwijde kosten per huishouden, die101,5 euro bedragen. Het aandeel win-keldiefstal door klanten is nergens zohoog als in Nederland.

Er moet dus wat gebeuren. ”Politieen justitie moeten ook hun rol pak-ken”, zegt Zee. ”Er moeten straffenworden uitgedeeld en die moeten ook

echt worden betaald of uitgezeten. Alsje ziet dat een veelpleger voor de 66stekeer wordt opgepakt, zoals laatst ge-beurde, dan mag je toch verwachtendat zo iemand eens een keer een paarmaanden achter slot en grendel gaat.”

Intussen hebben 12.000 winkelierszich aangemeld bij de stichting Afreke-nen met Winkeldieven. Dit houdt indat een dief standaard 181 euro betaaltals schadevergoeding. Die vergoedingwordt voor de winkelier geïncasseerddoor de stichting. ”Dat is puur en al-leen als vergoeding voor de tijd die eenondernemer kwijt is aan aangifte doenen andere rompslomp”, zegt Zee. ”Hetjustitiële traject loopt daarnaast.”

Leegroven. Winkeliersinvesteren zich suf inpreventie, maar het aantaldiefstallen stijgt alleen maar.

Je kunt niet meer aan iemand zien of het eenwinkeldief is. Iedereen lijkt er tegenwoordigtoe in staat. / ANP

Bejaarden rovenhand in hand metjunks winkel leeg

NIEUWS 3

De eerste 6minuten bij een hartstilstand zijn cruciaal.Door binnen 6minuten de juiste hulp te bieden, vergroot je de overlevings-kans aanzienlijk. Volg daarom een reanimatiecursus bij jou in de buurt.Ga naar www.hartstichting.nl enmeld je vandaag nog aan.

de eersteminuten, van levensbelang.

Vanaf volgend jaar kan de kijkermeer programma’s van de publie-ke omroep een jaar lang in hogekwaliteit online terugzien metminder reclame. De NPO heeftbesloten om te starten met eenproef van een jaar met de extragemistdienst NPO Plus. Het pu-bliek kan zich daar vanaf beginvolgend jaar op abonneren.

NPO Plus biedt meer program-ma’s, die nu niet of slechts enkeleweken lang te zien zijn vanwegerechten en kosten. Voorbeeldenhiervan zijn De Prooi, Feuten enFlikken Maastricht.

Straks kunnen daarnaast aan-gekochte topdocumentaires viaNPO Plus teruggekeken worden.METRO

Gemist

NPO start extradienst NPO Plus

Anne Frank (1929-1945) kreegwereldwijde bekendheid met haardagboek over de onderduikjarentijdens de Tweede Wereldoorlog,maar ze schreef nog veel meer.Uitgeverij Prometheus en hetAnne Frank Fonds in Bazel hebbenal haar schrijfwerk nu voor heteerst bij elkaar gebracht.

In Bibliotheek Ets Haim inAmsterdam, de oudste joodsebibliotheek ter wereld, werd giste-ren haar Verzameld Werk gepre-senteerd. Het boek bevat de ver-schillende versies van haar dagboe-ken, maar ook de verhalen, gedich-ten en brieven die ze schreef.Daarnaast bevat de bundel eenuitgebreide selectie foto’s vanAnne. ANP

Dagboeken

Bundel van werkvan Anne Frank

De schrijfsels van Anne Frank zijn gebundeld. / ANP

De waarde van de bitcoin is deafgelopen dagen naar een nieuwrecord gestegen. De prijs van hetvirtuele betaalmiddel bereikteafgelopen weekeinde ruim 395dollar en ging gisteren opnieuwnaar een stand van ruim 391 dol-lar, zo meldden Amerikaansemedia. Een jaar geleden noteerdede bitcoin nog op zo’n 20 dollar.

De bitcoin is een vorm vanelektronisch geld, waarmee we-reldwijd op websites en soms ookin fysieke winkels kan wordenafgerekend. De prijs van het geldliep dit voorjaar ook flink op, toener door de onrust rond Cyprustwijfels ontstonden over de stabili-teit van de euro. Na die crisisschoot de waarde omlaag. ANP

Virtueel

Bitcoin was nognooit zoveel waard

Giel in Glazen Huis

‘‘Ik vind het echt heel gaaf.Een hele eer. Leeuwarden,here we come! Heel gaafzeg. Hoe heftig het ook is, ikheb er ook heel veel zin in.”

Gie l BeelenDeelnemer Glazen Huis samen met CoenSwijnenberg en Paul Rabbering

Argus. Zelfrijdende auto voorhet eerst op de weg

Winkelwagentje

Velen vinden het doodnormaal omeen winkelwagentje van de super-markt mee naar huis te nemen.

● Sommigen maken er zelfs een ko-nijnenhok van of een barbecue.Het te ver meenemen van een wa-gentje kan een boete van 90 euroopleveren.

● Dieven hebben het vooral gemuntop kleine, waardevolle productendiemakkelijk te verbergen zijn, zo-als cosmetica en kleine elektroni-sche apparaten. Maar ook pro-ducten die makkelijk worden door-verkocht zijn populair, zoalssmartphones, elektrisch gereed-schap en parfum. Retailers mel-den bovendien dat een verontrus-tend aantal scholieren kleineitems, zoals USB-sticks, stelen.

De Syrische oppositie heeft eennieuw kabinet gepresenteerd en inde ministersploeg zit één Neder-lander. De econoom Ebrahim Miro(35) uit Amsterdam wordt ministervan Financiën van de rebellen.

Volgens de Syrische NationaleRaad is Miro afgestudeerd aan deUniversiteit van Amsterdam. Van2008 tot medio dit jaar werkte hijvoor De Nederlandsche Bank. Het’rebellenkabinet’ van de SyrischeNationale Raad leidt de Syrischegebieden die in handen van pro-westerse opstandelingen zijn.

De Syrische Nationale Raad is inaugustus 2011 opgericht. ANP

Minister

Nederlander zit inrebelkabinet Syrië

Een groep van zo’n 25 man heeftgisteren het gebouw van wonings-tichting Woonwenz in Venlo be-stormd. Ze forceerden de toegangs-poort en mishandelden drie bevei-ligers. In het tumult raakte ookeen agent gewond. Drie mensenzijn opgepakt, meldde de politie.

Voorafgaand was er een ontrui-ming van een woonwagenstand-plaats door de politie. Die verliepzonder gedoe. Ongeveer 25 men-sen verzamelden bij het kantoor.Een paar wisten binnen te komen.Politiemensen probeerden ze naarbuiten te krijgen en pakten tweemensen op. ANP

Ontruiming

Wooncentrum doormenigte bestormd

Meisje uit Reuver herdachtTwaalfhonderd mensen liepen gisteravond mee in een stille tocht door het Limburgse Reuver. Daardoodde vorige week een man zijn 3-jarig dochtertje en daarna zichzelf. De familie heeft de tochtgeorganiseerd om het meisje te herdenken. Voorop in de stoet droeg iemand een lampion die het meisjenog heeft gemaakt. In Reuver was Sint-Maarten maandagavond afgelast. / ANP

TJERKDE [email protected]

”Ik vindhet geweldigdatde jongensditvoor mij over hebben”, zegt Bart ont-roerd nadat dertien van zijn klasgeno-ten hun hoofd gisteren kaal lietenscheren op het Nova College in Bever-wijk. De 20-jarige jongen kreeg on-langs te horen dat hij chemokurenmoet ondergaan om de kanker in zijnlichaamtebestrijden,waarna zijnklas-genoten de actie Kaal tegen Kankerstartten.

De dertien studenten Werktuig-bouwkunde lieten zich kaalscherendoor dames van de kappersopleiding.Dit deden zij als eerbetoon aan hunklasgenoot en om aandacht te vragenvoor de ellende die kanker teweeg-brengt. Hiernaast houden zij een inza-melingsactie om geld te bijeen te bren-gen voor de Antoni van LeeuwenhoekFoundation die onderzoek verrichtnaar kanker.

Bart zit al vier jaar in de klas bij dejongens, waarmee hij inmiddels eenhechte band heeft opgebouwd. Hijvindt de actie van zijn klasgenoten eenprachtig gebaar. “Het is geweldig om tezien dat zij dit voor mij en mijn ziekteover hebben. Voor mij vormt het eenpositieve boost omhet traject verder afte handelen. Dat ze ook nog eens geldinzamelen voor onderzoek, maakt hetnog mooier. Ik heb een hoop respectvoor ze.”

Geerten Lankelma (22) is de initia-tiefnemer van de actie en één van de

jongens die zijn hoofd kaal liet sche-ren. Zelf is hij dit jaar meerdere kerenin aanraking gekomen met kanker.“Mijn moeder lijdt er momenteel voorde derde keer aan en mijn tante is eronlangs aan overleden. Met deze actiewil ik de strijd tegen deze verschrikke-

lijke ziekte steunen.”Moeite om de komende tijdmet een

kaalhoofddoorhet leven tegaan,heefthij niet. “Dit is wel het minste wat ikkan doen. De enige die er misschienmoeite mee heeft, is mijn vriendin.Maar gelukkig is zij nu op wereldreis.

Tegen de tijd dat ze terugkomt, is hetwel weer aangegroeid”, grapt hij.

Actie. Dertien jongens lietenhun hoofd kaalscheren uitrespect voor hun klasgenoot.

Kaal tegen Kanker, zien initiatiefnemer Geerten Lankelma (links) en de zieke Bart (achter). / Hein van Leeuwen

Jongens gaan kaal voorklasgenoot met kanker

www.metronieuws.nlwoensdag 13 november 2013 NIEUWS 4

MERCON is een fascinerend staalconstructiebedrijf dat grote projecten realiseert op het

gebied van tankbouw, bruggenbouw en offshore.

Wegens sterke groei van onze activiteiten in de regio’sRotterdam en Amsterdam zoeken wij per direct:

Mercon kenmerkt zich door een platte organisatiestructuur waar veel ruimte is voor eigen

initiatief. Wij vinden een goede balans tussen werk en privé belangrijk en bieden onze mede-

werkers uitstekende primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden waaronder 40 verlofdagen,

een eindejaarsgratificatie en interessante mogelijkheden voor professionele ontplooiing.

Zoek jij uitdaging en diversiteit in je werk? Kijk dan op Mercon.com bij careers voor meer info.

• Lassers • Meewerkende voormannen • Project Managers

• IJzerwerkers • Uitvoerders • HSE Medewerkers

• Lascoördinators • Werkvoorbereiders • KAM Managers

Terwijl de koopkracht van de gewoneNederlander erop achteruit ging, zijnde allerrijksten er juist op vooruit ge-gaan. Dat blijkt uit het jaarlijkse poen-lijstje van de Quote 500. De 500 rijk-sten van Nederland bezitten gezamen-lijk 113,1 miljard euro. Dat is 6,14 pro-cent meer dan vorig jaar.

Het vermogen van lijstaanvoerderCharlene de Carvalho-Heineken is metmaar liefst 33,3 procent gestegen. Denummer 2, randstad-oprichter FritsGoldschmeding, ziet zijn vermogen42,9 procent omhoog schieten. Opnummer3 staat investeerderDickWes-selsmet 2,1miljard, opnummer 4 Johnde Mol met 2 miljard en op 5 autohan-delaar Wijnand Pon.

Door de verrijking onder de rijken ishet moeilijker geworden om een posi-tie op de lijst te bemachtigen. Had dehekkensluiter vorig jaar nog genoegaan 50miljoen, dit jaarmoest dj Tiësto54 miljoen meenemen om er officieelbij te horen. METRO

Quote 500. Allerrijksten nogrijker, moeilijker om toe tetreden tot lijst vermogenden

Hekkensluiter

54miljoen euro. Daarmee is dj Tiësto de hekkensluitervan de Quote 500.

Lol op banentop in ParijsPremier Mark Rutte en minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (niet op de foto) namen gisteren deelaan een conferentie in Parijs over het bevorderen van de werkgelegenheid. Die is georganiseerd door deFranse president Francois Hollande. De deelnemers aan de top in Parijs wisselden nationale ervaringen uitom jongeren aan de slag te krijgen en te houden. Rutte en Asscher wezen op de Nederlandse aanpak vande jeugdwerkloosheid. / MICHEL EULER | AFP

Nederland moet niet meewerkenaan de ontwikkeling van zogehe-ten killer robots. Dat vindt Groen-Links, die niets ziet in het gebruikvan deze volledig geautomatiseer-de wapensystemen.

GroenLinks-fractieleider Bramvan Ojik wil dan ook dat ministerJeanine Hennis van Defensie eenhelder nee laat horen. ”We moetenvoorkomen dat we achter de feitenaan lopen. Het kabinet en, breder,de internationale gemeenschapmoeten nu duidelijk maken waarze staan: de ontwikkeling vankiller robots bedreigt het recht opleven en andere mensenrechten”,vindt hij. De ontwikkeling vankiller robots is in volle gang, maarze zijn nog niet in gebruik. ANP

Ontwikkeling

GroenLinks tegeninzet killer robots

PVV-leider Geert Wilders en Mari-ne le Pen van het Franse FrontNational (FN) willen samenwer-ken op Europees niveau, maar eeninvloedrijk ultrarechts blok in hetEuropese Parlement ligt nog langniet in het verschiet.

Hoewel deze nationalistischeen anti-Europese partijen waar-schijnlijk zullen groeien bij dekomende Europese verkiezingenin mei 2014, blijven ze verhou-dingsgewijs klein in politiekEuropa. Tot veel beleidswijzigin-gen zal het dan ook niet leiden.Dat zei politicoloog Sarah deLange, verbonden aan de Universi-teit van Amsterdam. ”De partijenstaan er wel goed voor in de pei-lingen. Maar om als strominginvloed te hebben, moet je metgelijkgezinde partijen een offi-ciële fractie vormen.” ANP

Blok

Wilders en Le Penzijn er nog niet

[email protected]

NIEUWS 5

ALLE NETWERKEN!BESTEL OP RITEL.NL!

24-UURS KOERIERSLEVERING!OF HAAL GRATIS OP IN ÉÉN VAN ONZE FILIALEN

LETOP:GIGANTISCHEPRIJSDALING!

Vodafone Bel+Sms+Web 100 A 2-jr (incl. 100 min./ onbeperkt sms & 200MB internet p/m)Vodafone Red Essential C 2-jr (inclusief 400 minuten/ onbeperkt sms & 1GB internet p/mnd) Tele2 SmartMix 100 2-jr (inclusief 100 min/sms & 1.5GB internet p/mnd) 2 jaar korting!

LAAGSTEMAAND-BEDRAG!

WINNEN!LIKE, SHARE & WIN EEN IPHONE 5S!

WWW.FACEBOOK.COM/RITEL.NL

4.3”inch (11cm) touchscreen

8.0 megapixel camera

Verkrijgbaar in 2 kleuren

1.6Ghz processor

iOS7 besturingssysteem

8.0 megapixel camera

Verkrijgbaar in 2 kleuren

8GB opslagcapaciteit

NERGENSGOEDKOPER!

PRIJSDALING!

5”inch (13cm) touchscreen

1.9Ghz Quadcore processor

13.0 megapixel camera

Verkrijgbaar in 3 kleuren

Nu€40.-p/mnd(Korting geldt de hele periode!)

Incl. 400 minutenOnbeperkt smsenIncl. 1GB internet

gratis

GRATISSamsungGalaxy !

Nu€23.-p/mnd(Korting geldt de hele periode!)

Incl. 100 minutenOnbeperkt smsenIncl. 200MB internet

gratis

GRATISSamsung

GalaxyS4mini!

Nu€26.-p/mnd(Korting geldt de hele periode!)

Incl. 100 min/smsIncl. 1.5GB internet2 jaar korting!

gratis

GRATISApple

iPhone4S!

Korten

”Het kabinets-plan om men-sen die eenwoning delente korten op

hun uitkering, wordt eenramp. Mensen zullen in fi-nanciële problemen komenen het verlenen van zorgaan zieke familieledenwordt bemoeilijkt.”T j i t ske S ider iusSP-Kamerlid in reactie op wetsvoorstel JettaKlijnsma

Dragan Nikolic is ondanks een reeksmisdaden weer vrij man. / ANP

Het aantal criminele jeugdgroepenis de afgelopen jaren fors gedaald:van de 89 groepen die oorspronke-lijk in 2010 werden geteld, zijn ernu nog 17 over. Sinds criminelejeugdgroepen speciaal wordenaangepakt (vanaf 2011), zijn dik7000 strafzaken gevoerd tegenleden daarvan. Dat meldde hetministerie van Veiligheid en Justi-tie gisteren. Deze ongeveer 1500jongeren begingen samen zo’n10.000 strafbare feiten; 96 procentis strafrechtelijk aangepakt. ANP

Aangepakt

Minder criminelejeugdgroepen

tot uitbraak van ziektes te lijden. Maarvoor het trauma van de inwoners is hetwel belangrijk dat ze snel worden be-graven.”Door gebrek aangezondheids-zorg kunnen zelfs kleine verwondin-gen gevaarlijk worden, waarschuwtStoffels. ”Er zijn talloze mensen metsnijwonden. Omdat medicijnen als an-tibiotica en tetanusprikken in hetrampgebied op zijn, ligt het risico opontstekingen en nog meer ellende opde loer.”

Door de steeds hoger wordendenood, dreigt zelfs de hulpverlening ge-vaarlijk te worden. Stoffels heeft van-uit het rampgebied al over plunderin-gen gehoord: ”McDonalds-vestigingenen andere gebouwen worden leegge-haald, maar ook gewone mensen wor-den beroofd van alles wat ze nog heb-ben. Het is niet ondenkbaar dat het opde weg onveilig wordt voor hulpkon-vooien. Je moet dit goed gaan plannen.Op een groot deel van de eilanden wasdearmoedealhoog. Ermoet gigantischveel gebeuren. Er staat werkelijk nietsmeer.”

Op de Filipijnen begint de tijd te drin-gen. Vijf dagen nadat de tyfoon Haiyaneen groot deel van de eilandarchipelverwoestte, stromen de hulpgoederenen hulpverleners toe. Maar door de gi-gantische verwoesting, is het meren-deel van de honderdduizenden slacht-offers nog altijd niet bereikt. Zo zit eenteam van Artsen zonder Grenzen opwegnaar de zwaar getroffen stad Taclo-ban vast op het eiland Cebu. ”Zes art-sen konden gisteren niet weg omdathun vliegtuigje vanwege de hardewind niet kon opstijgen. Zelfs helikop-ters konden niet de lucht in”, laatwoordvoerder Rolinda Montsma we-ten. ”Hopelijk kan het team vandaagalsnog vliegen, of anders via het wateren over de weg naar Tacloban.”

Vandaag arriveren extra hulpverle-ners van AzG op Cebu, die eveneensmoeten hopen op een snelle overstapnaar het rampgebied waar gisterenzelfs een kleine aardbeving plaats-vond. Hulporganisaties vrezen de uit-braak van ziektes en epidemieën. Eenwaterzuiveringsinstallatie van het Ro-de Kruis is al twee dagen onderwegnaar Tacloban. “Veelwegen zijnwegge-spoeld of liggen bezaaidmet bomen enzelfs lijken”, verteltMerlijn Stoffels na-mens het Rode Kruis vanuit de Filipijn-sehoofdstadManilla. ”Mensenzittenaldagen zonder drinkwater.”

Het beetje schone water wordt doorde groei van parasieten steeds spaarza-mer, vult Montsma aan. ”Onder meerurine van ratten vervuilt het water,waardoor diaree en cholera kan uitbre-ken. Het aantal lijken hoeft niet direct

Hulpverlening Filipijnenwordt race tegen de klokTyfoon.Verwoestingbemoeilijkt hulpverlening inFilipijnen: uitbraak vanziektes en hoger dodentaldreigt.

Slachtoffers proberen op het vliegveld van Tacloban een militair transportvliegtuig te bestormen,om het rampgebied te ontvluchten. / BULLIT MARQUEZ | AP

Er komt maandag een nationaletv-actie om geld in te zamelen voorde slachtoffers van de tyfoon Hai-yan in de Filipijnen. De hele dagbesteden de publieke en commer-ciële radio- en tv-zenders aandachtaan de ramp. Bij de Samenwerken-de Hulporganisaties (SHO) in DenHaag stroomden gisteren de initia-tieven en aankondigingen voorallerlei hulpacties voor de Filipij-nen al binnen. Cabaretiers als DolfJansen, Freek de Jonge en SaraKroos willen de recette van hunoptredens doneren aan giro 555.De gemeente Texel, juist bezig aanbegrotingsbesprekingen, wil 1euro voor iedere inwoner aan deSHO doneren. Het eiland telt bijna14.000 ingezetenen.

De 69-jarige Nederlander dievrijdag omkwam tijdens de tyfoon,verdronk toen het vaartuig waarophij verbleef kapseisde. Volgensburgemeester Clara Reyes van denabijgelegen stad Coron was hij inhet gezelschap van een groepNederlandse mannen en vrouwen.In het natuurgeweld voor de kustvan Coron verloren nog tien men-sen het leven. Volgens Reyes warendat voornamelijk lokale vissers.

Het lot van 23 Nederlanders dieop de Filipijnen zoek zijn, is nogonzeker. Met hen is sinds de stormgeen contact meer geweest, zei hetministerie van Buitenlandse Zakengisteren. ANP

Inzameling

Nationale actievoor Filipijnenop televisie

[email protected]

Als het aan minister Edith Schip-pers (Sport) ligt, worden er dekomende jaren meer toonaange-vende grote sportevenementennaar Nederland gehaald. Na hetWK Turnen (2010), WK Tafeltennis(2011), WK Wielrennen op de weg(2012) en de Jeugd OlympischeSpelen in 2013 wil Schippers nogmeer, zo gaf zij gisteren aan. Dekomst van de Tour de France inUtrecht, het WK Beachvolleybal(2015) en het WK Hockey (2014)stemmen haar al tevreden. ANP

Beleid

”Nederland moet eenecht sportland zijn”

Dragan Nikolic, de BosnischeServiër tegen wie het Joegoslavië-Tribunaal in Den Haag in 1994 zijneerste aanklacht uitvaardigde, isweer vrij man. ´Verdachte nummer1´ werd in 2003 tot 23 jaar celveroordeeld. Nikolic was in 1992commandant van het kamp Susicain Oost-Bosnië, niet ver van Srebre-nica, waar moslims werden gemar-teld, verkracht en vermoord. Hijbekende moord, marteling, ver-krachting en etnische vervolging.ANP

Moord

Tribunaalverdachte’nummer 1’ weer vrij

Hulp

Buitenland stuurt hulp na tyfoon Hai-yan.

● De Verenigde Naties heeft 220 mil-joen euro nodig om de slachtoffersin de Filipijnen te helpen. Zo’n 10miljoen mensen zijn getroffen.Verwacht wordt dat het officiëledodental van 1800 zal oplopen.

● Het Nederlandse Rode Kruis stuurt85 ton hulpgoederen naar de Fili-pijnen. Erwordenpraktische spul-len, zoals jerrycans, tenten, keu-kensets, dekzeilen en gereed-schap, gestuurd.

www.metronieuws.nlwoensdag 13 november 2013 NIEUWS 6

BOEKENFESTIJN

BESTSELLERS

4,95 3,95

4,95 4,95

MET VEEL HOBBY-ARTIKELENMEESTE VOORDEEL EN GROOTSTE KEUS OP ÉÉN LOCATIE!

GRATIS TOEGANG

don

14NOV

vrij

15NOV

zat

16NOV

zon

17NOV

10.00 - 21.00 UUR 10 - 18 U

IJSSELHALLEN ZWOLLE

GRATIS PARKERENalleen voor betalende klanten van het Boekenfestijn

1,50OVERIGEN

VERRASSEND GOEDKOOP!

9,95

ZWOLLE

BOEKENFESTIJN WAARDEBON

GRATIS

BOEK

Kies één gratis boek uit bij de afdeling ‘Actieboeken’ tijdens het Boekenfestijnin Zwolle en lever deze bon in bij de kassa.Alle dagen gratis toegang en parkeren.

IJsselhallen Zwolle, 14 t/m 17 november 2013do/vrij/za 10.00-21.00 uurzon 10.00-18.00 uur.MAX. 1 (ORIGINELE) BON PER BETALENDE KLANT 2013METRO

TEL 030 604 74 00 WWW.BOEKENFESTIJN.COM

4,952,50

PAK MEE DATVOORDEEL!

ZATERDAG 23 NOVEMBER

SINGLESFEEST7 area’s

1500 singlesBUCKWHEAT

Dance DJ’sSpeeddaten

CLAUS HOOFDDORP♥

Neem ons eens mee terug.2003, Sedar Soares. In 2003 wordt een13-jarige jongen doodgeschoten opmetrostation Slinge in Rotterdamomdat hij een sneeuwbal naar eenauto gooit. Zijn naam is Sedar Soaresen normale jongen die van voetbalhoudt. De zaak heeft een enormeimpact op ons land. De dader wordtnooit gepakt.

Tien jaar na dato breng jij een boekover Sedar, waarom?Waarom niet? Ik ben altijd geplaagddoor dit verhaal; het is nog zo leven-dig. Het is vooral ook omdat eensoortgelijk incident vandaag de dagweer zou kunnen gebeuren. Situatiesspelen zich af langs het voetbalveldwaar mensen worden bedreigd oftijdens een stapavondje. Dit verhaalstaat voor mij symbool voor hoeonschuld, plezier en levensvreugdestukje bij beetje kapot worden ge-maakt, worden verwoest.

Wat fascineert je zo aan dit ver-haal?Alles. Misschien wel omdat alles in ditverhaal er zo dik bovenop ligt. Moetje nagaan: witte sneeuw en een don-ker jongetje dat de sneeuwbal gooit.

De contrasten zijn bijna poëtisch. Deonschuld waarmee zijn ouders heb-ben gezegd: ‘ga maar lekker buiten-spelen, want die sneeuw ligt er mor-gen niet meer’. De onschuld van hetsneeuwballen gooien. Het is zo voor-stelbaar, ik zou het ook tegen mijnzoontje gezegd kunnen hebben.

Je hebt het boek over Sedar gratisonline ter beschikking gesteld.Ja, ik wil ervoor zorgen dat dit verhaalgehoord en gelezen wordt op plaatsenwaar het anders niet zou doordrin-gen. Het liefst zou ik zien dat scholenhet boek opnemen en verplicht stel-len voor scholieren. Gewoon bij Ne-derlands of maatschappijleer. Ik denknamelijk dat het een keerpunt inonze samenleving is geweest.

Het beginpunt misschien van eensteeds harder wordende samenle-ving?Dat denk ik wel ja. De zaak SedarSoares heeft zoveel in ons land te-weeggebracht. Zo is het bijvoorbeeldde ommekeer geweest in de maniervan werken bij het Openbaar Ministe-rie. Er werd in die tijd voor het eersteen bedrag van 30.000 euro uitgeloofdvoor de tip die zou leiden naar dedader. Er werd een feitelijke recon-structie nagebootst om te kijken water zich die avond had afgespeeld. Ende media-aandacht was enorm.

Het verhaal raakt je. Komt er metdit boek ook een afsluiting voorjou?Dat hoop ik. Dit is het enige verhaaldat ik van mezelf moest schrijven,maar waarvan ik hoopte het nooit teschrijven.

De Rotterdamse Sedar Soares gooit tien jaar geleden een sneeuwbal op een autoen krijgt er een kogel voor terug. De ‘sneeuwbaljongen’ heeft schrijver Alex

Boogers uit Vlaardingen nooit losgelaten. Het online boek ‘Wanneer de Mierenschreeuwen’ is daar ‘t bewijs van.

ONSCHULDIGE SNEEUWBALDoordringen

”Ik wil ervoor zorgen dat ditverhaal gehoord en gelezenwordt op plaatsen waar hetanders niet zou doordringen.”Alex BoogersAuteur ‘Wanneer de Mieren schreeuwen’

ALEX BOOGERS

De agent die heeft bekend dat hijopnames heeft gewist die met eentelefoon werden gemaakt van dearrestatie van dj Flexican vorig jaarin Eindhoven, wordt definitief nietvervolgd voor verduistering vanbewijs. Ook hoeft het OpenbaarMinisterie hem niet te vervolgenvoor de vermeende mishandelingvan de vrouw die de arrestatiefilmde. Het gerechtshof in DenBosch heeft dat gisteren bepaaldover een klacht van de vrouwtegen de agent. Dj Flexican werdop 29 juli in Eindhoven na dance-festival Sneakerz aangehoudenvoor baldadigheid. ANP

Flexican

Agent niet vervolgd voorwissen filmpje

Bijstandsgerechtigden die metmeerdere mensen een woningdelen, krijgen straks een lagereuitkering. Zij delen hun kosten,waardoor die per persoon lagerzijn. Dat staat in een wetsvoorsteldat staatssecretaris Klijnsma vanSociale Zaken gisteren naar deTweede Kamer stuurde. Het gaatom mensen die niet met elkaargehuwd zijn of een officiële relatiemet elkaar hebben maar wel metmeerdere mensen in hetzelfdehuis wonen. Zij krijgen te makenmet een ’kostendelersnorm’. Hoemeer mensen in een pand, hoelager de uitkering. ANP

Geld

Lagere uitkering bijgezamenlijk huishouden

DANIË[email protected]

Sneeuwballen

Wie was Sedar Soares?

● Sedar Soares, een Kaapverdisch-Nederlandse jongen van dertienjaar oud, was op zaterdagavond 1februari 2003 bovenop een par-keergarage bij het Rotterdamsemetrostation Slinge met anderekinderen sneeuwballen aan hetgooien naar voorbijgangers enpasserend autoverkeer. Opeenswerd er op de jongens geschoten,waarbij Sedar Soares door een ko-gel in het voorhoofd werd getrof-fen. Hij overleed een paar uur lateraan zijn verwondingen.

Het boek Wanneer de Mieren schreeuwen is tot vrijdaggratis te downloaden op: alexboogers.nl/ebook. De novelleis na die tijd voor 15 euro te koop in de boekhandel.

VINCENT VAN DORDRECHT

FOTO: ANP

NIEUWS 7

Hi PREPAYSAMSUNG GALAXYTREND LITE

Hi WINKEL | Hi.NL | KIJKSHOP

13999+ €20 RETOUR VIA CASHBACK*+ €20 EXTRA PREPAY-TEGOED

TIJDSCHRIFTENBONT.W.V. €10 CADEAU

MET GRATIS NATIONALE

*Je betaalt bij aankoop de originele prijs, excl. €6,05 thuiskopieheffing. Je ontvangt de korting, het extra PrePay-tegoed en je tijdschrift naarkeuze na aanmelding op prepaidkorting.nl. De actie geldt t/m 31 december 2013, zolang de voorraad strekt. Lees meer op hi.nl/prepay.

Tijdelijk geen spoedaanvraagpaspoort of ID-kaart mogelijkVanwege werkzaamheden aan het systeem voor reisdocumenten(paspoorten en identiteitskaarten), kunt u bij de stadsdelen eenaantal dagen geen spoedaanvragen indienen of documenten afhalen.

Geen spoed- Geen spoed-aanvragen aanvragenen afhalen mogelijkdocumentenmogelijk

Stadsdeel Zuidoost 21-11-2013 20-11-2013

Stadsdeel Oost 21-11-2013 20-11-2013

Stadsdeel Centrum 21-11-2013 20-11-2013

Stadsdeel Nieuw-West– Locatie Plein 40-45 15-11-2013 14-11-2013– Locatie P.Calandlaan 26-11-2013 25-11-2013

Stadsdeel West– Locatie Baarsjesweg 25-11-2013 22-11-2013– Locatie Bos en Lommer 21-11-2013 20-11-2013

Stadsdeel Noord 18-11-2013 15-11-2013

Stadsdeel Zuid– Locatie Tripolis 21-11-2013 20-11-2013– Locatie President Kennedylaan 21-11-2013 20-11-2013

Als inwoner van Amsterdam kunt u bij elk stadsdeel terecht om eenreisdocument aan te vragen.LET OP! Het document dient te worden afgehaald op het stadsdeel waarhet reisdocument is aangevraagd.

Toekomst

“Ik zal in elk geval geenlijsttrekker in Europaworden, omdat ik nog langgeen plannen heb om uit deNederlandse politiek testappen.”

PVV- le ider Geer t Wi lders

Mark Rutte, Diederik Samsom, Alexan-der Pechtold, Arie Slob, SybrandHaers-ma Buma en Ivo Opstelten, de belang-rijkste kopstukken uit de nationale po-litiek, gooiden de afgelopen dagen inhet hoge noorden hun gewicht in destrijd. De Friezen in de omgeving vanLeeuwarden en Heerenveen moestenkoste wat kost voor hun partij gewon-nen worden.

Tot verdriet van partijvoorzitterJoop de Jong van de Nieuwe Leeuwar-der Partij (NLP), de grootste lokale par-tij in de Friese hoofdstad. ”Wewaren eral bang voor, er is extreem veel aan-dacht voor de verkiezingen in onzestad, maar niet voor ons. Als Rutte hierlangskomt verdwijnen wij naar demarge.”

Hoewel er vandaag slechts in vier ge-meenten wordt gestemd, wordt de uit-slag gezien als belangrijke graadmetervoor de gemeenteraadsverkiezingendie in het voorjaar van 2014 in heel Ne-derland plaatsvinden.

”Het is toch een soort opiniepei-ling”, meent politicoloog en adviseurlokaal bestuur Peter Castenmiller. ”Deuitslag wordt natuurlijk heel sterk be-invloed door lokale sentimenten, inFriesland doet de PvdA het altijd goed.Maar ook bij de gemeenteraad latenkiezers zich leiden door wat er in DenHaag gebeurt. De uitslag kan dus weldegelijk een landelijke trend blootleg-gen.”

Al die landelijke aandacht hoeft he-lemaal niet te betekendat lokale partij-

en bij voorbaat kansloos zijn. Coalitie-partijen, PvdA en VVD staan er in depeilingen slecht voor, hetzelfde geldtvoorhetCDA.DePVVendeSP, populai-re partijen onder teleurgestelde kie-zers, doen deze keer niet tot nauwe-lijks mee. Alle ruimte voor lokale par-tijen dus, die ongeacht hun politiekekleur, het antwoord op de onvredekunnen zijn.

”Daar komt nog bij dat bij gemeen-teraadsverkiezingen over het alge-meen frivoler gestemd wordt”, zegtCastenmiller. ”Lokale verkiezingenworden als minder belangrijk gezienendaardoordurvenwewat sneller af tewijken van gevestigde partijen.”

De Leeuwarder NLP heeft de moednog niet opgegeven en haar grootstecampagnebudget ooit bij elkaar wetente sprokkelen. Partijvoorzitter De Jongblijft dan ook strijdbaar. ”Ondanks al-les hopenwenatuurlijk opwinst enwehebben ons maximaal ingespannenom dat te bereiken. Iedere Leeuwarderzonder nee-nee- sticker heeft wel vierkeer een folder van ons door de bus ge-had. Het kán ze niet ontgaan zijn datwij ook nog meedoen.”

Kleine verkiezingen metmogelijk groot belang

Henk van Deinum van de PvdA gisteravond tijdens een lijsttrekkersdebat aan de vooravond van degemeenteraadsverkiezingen in Friesland. / CATRINUS VAN DER VEEN | ANP

Kiezen. Een kwart miljoenNederlanders mogenvandaag in vier gemeenteneen nieuwe gemeenteraadkiezen. De uitslag wordt inDen Haag met argusogengevolgd.

Gemeenteraad

Door het vormen van nieuwe gemeen-tengrenzen moet in Alphen aan denRijn, Heerenveen, Leeuwarden en inde nieuwe gemeente de Friese Mereneen nieuwe gemeenteraad komen.

● Een kwart miljoen Nederlandersmogen daarom vandaag naar destembus.

● De rest van Nederland is volgendjaar aandebeurt. Op19maart 2014wordt in de rest van de gemeenteneen nieuwe raad gekozen.

[email protected]

Katten mogen niet meer wordenafgeschoten, zo heeft de TweedeKamer gisteren in meerderheidbesloten. Het was een voorstel vanMarianne Thieme van de Partijvoor de Dieren, die had aangekaartdat er in zeven provincies op ver-wilderde katten mocht wordengeschoten. Daarbij waren ookhuiskatten hun leven niet zeker,waarschuwde de dierminnendepolitica. Meer dan 136.113 mensentekenden ook een petitie tegen ditkattenleed. ANP

Schieten

Tweede Kamer: Kogelsniet voor de poes

Marianne Thieme. /ANP

www.metronieuws.nlwoensdag 13 november 2013 MENINGEN 8

“Als ik zou wetendat elke euro daarook echt aankomtzeker, maar na Haïtiben ik sceptisch.”

Dick Veldhuisen

“Natuurlijk! Wat eenleed. Huis, haard engezin kwijt, geeneten en drinken..Storten dus!”

Neel t je Waagmeester

“Als ik iets had kun-nen missen, had ikdat uiteraard aan deFilipijnen gegeven!”

Maar ten Bakker

Ik ga gul geven aan de Filipijnen.

Volgens Jan Nieuwpoort is frisdrank de boosdoener. / KOEN SUYK | ANP

Snippers

Heinz de kat

Tijdens het nuttigen van mijnderde speculaasje viel mijn oogop het artikel over eiwitten alsmiddel tegen overgewicht. We-derom is een groep onderzoekerser in geslaagd de oorzaak en deoplossing van het dikker wordente vinden. Mijn boerenverstandzegt mij dat gewoon te veel etenéén van de belangrijkste oorza-ken is van overgewicht. Ook hetfeit dat veel mensen al vanaf hunprille jeugd dagelijks een helefles cola of een soortgelijke dorst-lesser leegdrinken is volgens mijéén van de oorzaken van hetdikker worden. Of je nu let opproteïne, vet of koolhydraten inje voedsel, zolang je dit alleswegspoelt met dagelijks eengrote hoeveelheid frisdrank en jedoet dit al jaren achtereen, danhelpt dat niets. JAN NIEUWPOORT

Frisdrank is groteboosdoener

Brief van de dag

Mijn vriend heeft in de vier jaar dat ik met hem date, een pakkenfetish ontwik-keld waar mijn schoenentic bij in het niet valt. Er zijn stijlbijbels in huis ge-haald (The Gentleman Way of Dressing) en er worden regelmatig bezoekjes aanmode en naaiateliers gebracht. Waar ik er een nogal vrije opvatting over modeop na houdt (ik vind leggings bij mannen best kunnen, als ze maar goede billenhebben), legt mijn vriend het meetlint langs zijn manchet. Ergens is de heiligeregel ontstaan dat die anderhalve centimer uit het jasje moet steken. Meer ofminder is smaakloos. Zo zijn er meer kleedregels waar mijn vriend eindeloosover kan uitweiden.

De wijze waarop mijn vriend zijn outfits samenstelt, doet me denken aangeisha’s, die in de stof, kleur en manier van knopen van hun kimono’s eeuwenvan cultuurgeschiedenis met zich meedragen. Je kleding als een voortzetting

zien van een culturele traditie vind ikmooier dan het slechts als gebruiksar-tikel te zien.

Ik pleit er niet voor dat iedereen inmaatpak moet rondlopen, (als jegoede billen hebt, moet je vooral voorde legging gaan), maar een beetjeaandacht voor kwaliteit en snit, zorgtervoor dat je de sale-bakken van deH&M al snel mijdt als je shopt.

Mijn vriend was verbaasd toen hijzag wie er dit jaar door Esquire zijngenomineerd voor Best Geklede Man2013. Acteur Raymond Thiry, GersPardoel, Eric Corton, Peter Buwaldaen zanger Lucky Fonz paraderen in

het reclamefilmpje rond in enkelhoge laarsjes, taps toelopende pantalons engetailleerde overhemden.

Ze zien er goed uit, beter dan ik van ze gewend ben. Zo arriveerde RaymondThiry op het premièrefeestje van zijn laatste film in een joggingbroek en GersPardoel zie ik hier voor het eerst zonder spijkerbroek aan. Niks tegen eenspijker- of joggingbroek, maar is dat echt nominatiewaardig?

Op de aftiteling van het filmpje blijkt dat de mannen hun smaakvolle kle-dingsmaak niet zozeer aan zichzelf te danken hebben, maar waarschijnlijkmeer aan stylist Clyde Semmoh, die voor het filmpje een ‘eigen look’ creëerdevoor de genomineerden. In een wanhopige zoektocht naar goedgeklede rolmo-dellen in Nederland, gebruikt Esquire levende paspoppen die ze zelf wat leuksaantrekken.

Zo maken ze bij Esquire van stijlvolle mannenkleding, die voor echte pak-kendragers een serieuze zaak is, een verkleedfeestje voor BN-ers. En het volkdat mag stemmen op hun favoriet, maakt kans op een waardebon van, ohzoete ironie, de H&M.

Spijkerbroek

”Zo arriveerde Raymond Thieryop het premièrefeestje van zijnlaatste film in een jogging-broek en Gers Pardoel zie ikhier voor het eerst zonder spij-kerbroek aan.”

El f ie Tromp

VERKLEEDFEESTVOOR BN-ERS

Column

ELFIETROMP

COLUMNIST

Kans maken op honderd euro? Upload jouw column van exact vierhonderd woorden en eenfoto op onze website metrocolumn.nl. Columns voor volgende week maandag moeten uiter-lijk donderdag 16.00 uur binnen zijn. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.

Vandaag krijg jij verschillende kansen.Doe daar je voordeel mee. Houd je ogen enoren dus goed open, zodat je geen belangrijkedingen mist.

Jij bent snel opgewonden. Laat je echterniet te snelmeesleurenmet de nieuwste rages.Pas vandaag extra op bij lichamelijke inspan-ning, je bent een brokkenpiloot.

Je dreigt het grotere geheel uit het oog teverliezen. Verdoe je tijd niet te veel met de de-tails. Laat dat aan anderen over. Zorg ervoordat jij het overzicht weer krijgt.

Jij kunt vandaag iemandeengunst bewij-zen en daarvoor hoef je niet eens je eigenbe-lang opzij te schuiven. Twee vliegen in eenklap.

Je hebt de neiging overal tegenin tegaan, ook al weet je dat je op sommige puntenbeter toe kunt geven. Vecht niet tegen ande-ren, onderdruk deze neiging. Dan zal één enander veel beter aflopen.

Jij bent knap eigenwijs. Waarom wil jij jeeigen weg gaan terwijl je andere adviezenkrijgt? Je eigen weg gaan is goed, maar somshet advies vaneenanderopvolgen isookgoed.

Jij hebtmeer last van stemmingenengril-ligheid dan normaal de komende tijd. Probeerte ontspannen want ze kunnen rampen aan-richten in je persoonlijk, huiselijk en beroeps-leven.

Als je niemand toelaat, kun je ook nietverwachten dat je in een persoonlijk gesprekterechtkomt. Als je wat van jezelf prijs durft tegeven, kun je er ook iets voor terug verwach-ten. Zo moeilijk is dat niet.

Jij bent wel in voor een paar experimenten, opwelkgebieddanook.Het is eengoede tijd voornieuwe zaken, dat zul je gauw genoegmerkenals blijkt hoe goed alles aanslaat.

Jebent in vooreen romantischof erotischavontuur. Een verliefdheid komt er aan, datwordt een heerlijke tijd. Met zoveel zelfver-trouwen is dit deperfecte tijdommeteendieette beginnen.

Die verliefdheid kun jij wel vergeten. Dieander heeft totaal geen oog voor jou. Je zulteen beetje humeurig zijn, maar dat waait welweerover. Bedenkdat elkebedreigingookeennieuwe kans is.

Je kunt vandaagmet succes éénvan jege-stelde doelen bereiken. Het zal echter niet zon-der slag of stoot aflopen. Nog meer reden omtrots te zijn op je resultaat.

Ram | 21/3 - 19/4

Stier | 20/4 - 20/5

Tweelingen | 21/5 - 20/6

Kreeft | 21/6 - 22/7

Leeuw | 23/7 - 22/8

Maagd | 23/8 - 22/9

Weegschaal | 23/9 - 22/10

Schorpioen | 23/10 - 21/11

Boogschutter | 22/11 - 21/12

Steenbok | 22/12 - 19/1

Waterman | 20/1 - 19/2

Vissen | 20/2 - 20/3

Horoscoop

Een beetje trendwatcher heeft allang in de gaten dat jongere gene-raties lang niet zo graag een autowensen als eind dertigers en veerti-gers. Aan alles komt een eind, zelfsaan de idolate verering van dieheilige koe en het asfalt: het auto-verkeer groeit al sinds 2005 nietmeer. Nederland is vol genoeg metwegen. Er ligt nu al zoveel asfalt inons land dat de onderhoudskosten

daarvoor als zware zwarte molen-stenen op komende begrotingenzullen gaan drukken. Wijs is: nustoppen met nieuwe wegen aan-leggen. Te beginnen met de Blan-kenburgtunnel bij Rotterdam, dieachterhaalde zesbaanssnelweg die1,1miljard euro kost en verliesbetekent aan oer-Hollands land-schap in de regio met de minstenatuur. Anders blijft er veel teweinig geld over voor anderebelangrijke zaken. F.M. BOON

Jeugd wil helemaal geenauto meer

Verkeer

Ik gun Sylvie ‘lipgloss’ Meis allegeluk, glamour, geld en gezond-heid van de wereld, maar ik hebtoch even het vurige verlangen omhaar volledig af te branden: dievrouw komt maar niet uit deplastic verpakking. Ik vind haar zoverschrikkelijk nep! En sinds zevan Rafael is verwijderd, presen-teert ze zich ineens als de een ofandere altijd zwoel kijkende seks-bom. Nou, ik vind haar verre vanopwindend of inspirerend. Ze is

een beetje de mislukte polderver-sie van Marilyn Monroe, eenwannabe Marilyn: een merk, eenproduct, bedacht. Lijkt me zoverschrikkelijk vermoeiend ommet zo’n vrouw te moeten leven.ROLAND DANCKAERT

Verschrikkelijk plastic,die Sylvie Meis

Glamour

Ook in Metro? Stuur je brief van maximaalhonderd woorden per e-mail naar [email protected]. Geef je volledige naamen adres op. De redactie behoudt zich hetrecht voor brieven in te korten.

Wat Edward Gebuis over het hoofdziet is dat slechts 6 tot 10 procentvan onze reizigers "noodgedwon-gen" in de trein zit en dat de rest"dagjesmensen" zijn. En dat op eenreizigersaanbod van meer dan 1miljoen per dag. Dan valt diegedwongenheid nogal mee, lijktmij. Voorlopig nog geen gebrekaan reizigers dus. ROB VERMUNT

Zo noodgedwongenzitten we niet in de trein

Reizen

Ik las in Metro van gisteren: deramp op de Filipijnen moet in hetnieuws blijven. De ramp naarverhouding van bevolkingsaantal-len is gelijk aan twintig keer deorkaan Katrina. De tyfoon heeft deop drie na armste provincie ge-raakt. Geven we meer als we onsschuldig voelen? We zijn schuldig.Dit heeft direct verband met onzeasociale CO2-uitstoot. Filipinos zijnfijne hardwerkende mensen meteen hart van goud. Ik ga gul geven.RICK DE KONING

Ramp

Wij zijn schuldig aan detyfoon op Filipijnen

NIEUWS 9

Eenmalig

€2,50/sms

HELP DE SLACHTOFFERS IN DE FILIPIJNENSTEUN ARTSEN

ZONDER GRENZEN GEEF NU €2,50 - SMS ‘ARTS’ NAAR 4333

©A

NP/

EPA

Tegenstanders van Zwarte Piet kunnenuiting geven aan hun onvrede over hethulpje van Sinterklaas, door de intochtvan de goedheiligman letterlijk de-monstratief de rug toe te keren. Stich-ting Nederland Wordt Beter roept alhaar sympathisanten op tot een stilprotest tijdens de verschillende intoch-ten die komend weekeinde overal inhet land worden georganiseerd.

Op de Facebookpagina van de stich-ting, onder meer bekend van de actieZwarte Piet is Racisme, stond gisterente lezen dat iedereen die ’op een vreed-zame manier zijn afkeuring van de ra-cistische karikatuur kenbaar wil ma-ken’ zondag om13.00 uur naar de Dam

in Amsterdam moet komen. ”Hier ke-renwij onze rug naar de optocht als de-ze langskomt.”

Ook tijdens andere intochten, zoalsde landelijke in Groningen op zater-dag, kan actie worden gevoerd. Neder-landWordtBeter geeft als suggestie omverkleed te gaan als alternatief voorZwarte Piet. ”Ga als Roetveeg Piet, Re-genboog Piet. Laat zien hoe leuk een al-ternatieve piet kan zijn.” De organisa-tie benadrukt dat de protesten verstan-dig, positief en vreedzaammoeten blij-ven. ”Hou er rekening mee dat hetdragen van een Zwarte Piet is RacismeT-shirt felle reacties kan uitlokken. Ganiet in op provocaties.” ANP

TegenstandersPiet keren rugnaar intocht toeProtest. Tegenstanders vanZwarte Piet roepen op totsymbolische actie bij deintocht.

Alternatief

”Ga als Roetveeg Piet, Regen-boog Piet. Laat zien hoe leukeen alternatieve piet kan zijn.”

St i cht ing Neder land Wordt Beter

Kindervriend Zwarte Piet. / ANP

Zelfrijdende auto komt langzaam dichterbijLange tijd leek het science fiction; auto’s die zonder bestuurder zelfstandig kunnen rijden. Maar sinds gisteren lijkt die techniek een stapje dichterbij. MinisterMelanie Schultz (Infrastructuur) maakte in Amsterdam een eerste testrit op de openbare weg met automatisch rijdende auto’s. Schultz stapte in een Toyota vanDAVI (Dutch Automated Vehicle Initiative), waarmee automatisch werd ingevoegd op de A10. / MARCEL ANTONISSE | ANP

Schrijver A.F.Th. van der Heijdenkomt met een ’vervolg’ op Tonio,de veelgeprezen roman over zijnenige zoon die in mei 2010 om-kwam bij een verkeersongeluk. Infebruari verschijnt het boek Uit-verkoren, met onder meer eennovelle met de oertekst die aan debasis lag van de requiemroman.Het is „een noodzakelijk zuster-boek”, verklaarde uitgeverij DeBezige Bij. ANP

Boek

Van der Heijden komtmet ’vervolg’ op Tonio

Een veroordeelde heroïnesmokke-laar nam vorig jaar deel aan eenhandelsmissie in Turkije van toennog kroonprins Filip, de huidigeBelgische koning. Gurhan Biciciwas lid van de beruchte Bende Van700 Miljoen, maar gaat tegenwoor-dig door het leven als topman vaneen Turkse importfirma. Hij werdin 2009 in België tot 4 jaar celveroordeeld, meldden Belgischemedia gisteren. ANP

Belgie

Drugssmokkelaar opmissie met latere koning

De 76-jarige man die maandagzwaargewond raakte nadat hij inKnegsel was aangereden door eendronken automobiliste, is overle-den. Dat heeft de politie gisterengemeld. De 47-jarige bestuursteruit Diessen werd na het ongevalaangehouden. De vrouw had vierkeer te veel gedronken. Ze is in-middels naar huis gestuurd. Haarrijbewijs is afgepakt. Ze blijftverdachte, aldus de politie. ANP

Geweten

Slachtoffer botsingdronken vrouw dood

www.metronieuws.nlwoensdag 13 november 2013 ENTERTAINMENT 10

TheCounselorFilm.nl

De uitgever van Antiglamour is buiten-gewoon verbaasd. Normaalgesprokenwordt een boekpresentatie opgefleurdmet een emmer kaasblokjes en watpotten bier. De auteur nuttigt het voor-geschotelde samen met wat familie envrienden en gaat vervolgens met eentevreden gevoel naar huis. Maar van-daag is alles anders. Vandaag ziet hetboek Antiglamour van auteurs/film-sterrenHalinaReijn enCarice vanHou-ten het levenslicht en in de verste verteis geen bier of kaas te vinden. Goudenflessen champagne staan opgesteld encocktails vinden gretig aftrek, net alsde truffelommeletten. Endat terwijl deklok heeft nog niet eens twaaf uur ’smiddags heeft geslagen.

Propvol is het in de hippe lunchgele-genheid aan de Amsterdamse Prinsen-gracht. De hele vaderlandse pers is uit-gerukt om Neerlands meest succesvol-le actrices het hemd van het lijf te vra-gen.Daarvoorkrijgenze ieder liefst vijfminuten (Carice moet over een paaruur het vliegtuig richting Ierland ne-men voor opnames van Game of Thro-nes). Hm, dat wordt als een razendeRoeland de vragen afvuren. Nu gaat datnog wel, ware het niet dat tijdens hetgesprek de een na de andere gast langs-komtomhetduo te feliciteren, danwelop de foto te zetten (Edgar Davids).

Allereerst: waar komt de titel vanhet boek vandaan? Halina: ”Wij leidenzogenaamd een glamourleven, maarwe willen de achterkant ervan latenzien. De zelfrelativering en de zelf-spot.” Het samen schrijven van hetboek ging in eerste instantie niet echtover rozen vertelt Carice. ”We zaten sa-men achter de typemachine, maar om-dat Halina sneller typt dan ik, typte zij.Ik zei na verloop van tijd: laat mij nouook even typen, maar dat deed ik danweer niet snel genoeg en nam Halinahet toch weer over, haha.”

In Antiglamour leggen de actricesuit dat de basis van hun vriendschapeen gedeelde diepe pijn en existentiëleeenzaamheid is. Carice: ”Ondanks datwe veel vrienden en succes hebben,staan we er een beetje buiten.” Is diepijn ook terug te vinden in de restau-rant- en make-uptips die in het boekstaan? Halina: ”Die zijn doorspekt vande existentionele eenzaamheid, haha.”

Halina legt vervolgensuit dat tijdenshet schrijven beide actrices even open-hartigwaren en dat ze elkaar niet hoef-den over te halen persoonlijke onder-werpen (als een bezoekje aan de gynae-coloog, kinderwens) aan te snijden. ”Ikwas bang dat een van ons tweeën mis-schien te weinig aan het woord zou ko-men, maar daar was helemaal geen re-den voor.” Om de boel te stroomlijnentogen de twee naar een macrobiotischhotel in Spanje om daar een weekje tevertoeven. Halina: ”Daar hebben weeen moodbord gemaakt en een kadergecreëerd voor het boek. Het is eenboek over het leven. Dat is zo veelom-vattend, als je niet inkadert, kun je eralles in kwijt.”

Goed, de boekpresentatie over-ziend:Hetwas eenbijzonderwervelen-de happening, maar met de titel vanhet boek had het natuurlijkweinig vandoen…

Over de achterkantvan ’t glamourbestaan

Carice: ”Ondanks dat we veel vrienden en succes hebben, staan we er een beetje buiten.” / ANP

Boek. Halina Reijn en Caricevan Houten schreven samenAntiglamour. Carice: ”Iktypte niet snel genoeg.”

[email protected]

Wat was tot nu toe jullie grootsteanti-glamourmoment?Carice: Ik heb er miljoenen per dag.Het leven is meer antiglamour danglamour. Ik beleefde er zondag nogeentje bij de MTV Awards, toen ik inde kou stond te bibberen terwijl ikwachtte op een auto.Halina: Ik vond het moment dat ikMiley Cyrus achter de schermen ineen klein wit pakje zag rondlopennogal anti-glamour. Op beeld ziethet er prachtig uit, maar vandichtbij zie je dat het eenklein flubberig badpakjeis. Ze heeft van diekleine witte beentjes.Carice: Ze is een slaaf vanhaar eigen succes.

Halina: Zo antiglamour! Glamour ispure projectie. Het bestaat helemaalniet.

Wanneer voelde je je op en topglamour?Halina: Toen we zondag in de taxizaten op weg naar de EMA’s. Wekwamen net uit de make-up, warenrustig en het meest onszelf. Op derode loper is dat momentalweer voorbij hoor.

Glamour

”Glamour ispure projectie”

2ENTERTAINMENT

De Olsen Twins staan bekend alsstijliconen, maar de tweeling heeftook een zakelijke kant. Ashley enMary-Kate hebben namelijk eenparfumlijn ontwikkeld, die eindjanuari wordt gelanceerd bij Sep-hora. Zo meldt Fashionscene.Oorspronkelijk zouden de zusjeséén geur lanceren, maar omdat zeniet teveel noten bij elkaar wildenstoppen, besloten ze twee geurente creëren. Het idee is dan wel omze allebei tegelijk te dragen. Deparfums worden uitgebrachtonder de naam van hun kleding-lijn Elizabeth & James. METRO

Parfumlijn

Olsen Twins hebben eengeurtje gelanceerd

De Olsen Twins. / EPA

Jack Spijkerman kan zich niet vinden inpresentatoren als Henny Huisman en

Catherine Keyl die ’koste wat het kost optelevisie willen’. Dat laat de presentatorweten in een interview met de VARA-gids, over zijn carrière. Spijkerman

schreef de afgelopen jaren vooral voorandere televisiemakers en had nooit een

dringend gevoel om op de buis temoeten verschijnen. Maar hij komt welterug. Vanaf maandag is hij wekelijks bijRTL 7 te zien in de voetbalquiz Koning

Voetbal.

Terug

Jack: Ik hoef nietop tv

NU OVERAL VERKRIJGBAAR OP3D BLU-RAY ™, BLU-RAY™ & DVD!

THE HOBBIT: AN UNEXPECTED JOURNEY and THE HOBBIT, names of the characters, items, events and places therein are trademarks of The Saul Zaentz Companyd/b/a/ Middle-earth Enterprises under license to New Line Productions, Inc. All rights reserved. © 2013 Warner Bros. Entertainment Inc. All rights reserved.

Wat is het?Arrow (dvd en blu-ray) is een boogschutter en ’burger-wacht’ die terugkeert na een verblijf op een verlateneiland. Hij is vastbesloten de misstanden van zijn va-der recht te zetten en om degenen die Starling Citylieten ontaarden, tegen te houden. Aangrijpende be-proevingen ophet eiland en adembenemendeheime-lijke strijd in de stad staan garant voor heroïscheavonturen. Gerechtigheid zal geschieden…Wie zijn de acteurs?StephenAmell (Hung), KatieCassidy (GossipGirl,Mel-rose Place), Colin Donell (Pan Am), David Ramsey(Dexter Blue Blood) en Paul Blackthorne.Wat is de speelduur?971minuten.Waarommoet ik gaan kijken?Arrow is gebaseerd op het personage Green Arrow uit de reeks van DCComics. Mannen en vrouwen die genieten van series, fans van superhel-denalsBatmanenSuperman, liefhebbers vanSmallville,VampireDiariesen Supernatural… allemaal zullen ze smullen. Werd vijf keer genomi-neerd voor de Teen Choice Awards.Wanneer is de release?Vandaag.

Arrow (seizoen 1)uit op gerechtigheid

Wat is het?Pretty Little Liars (dvd) is eendramaserie die zich afspeelt inRosewood, een modelstadjemet talloze geheimen. Hetmeest duistere geheim behoorttoe aan de mooiste meisjes vande stad, Aria, Spencer, Hannaen Emily. Een jaar geleden verdween de leider vande groep, Alison, en dit betekent het einde van devriendschap tussen de meiden. Ze krijgen plotsberichtjes van ene ’A’, die dingen zegt die alleenAlison kon weten. De meiden komen weer samenom uit te vinden wat er aan de hand is.Wie zijn de acteurs?Ashley Benson (Eastwick), Lucy Hale (Privileged),Troian Bellisaro, Shay Mitchel en Sasha Pieterse(Heroes).Wat is de speelduur?924 minuten.Waarommoet ik gaan kijken?De serie, gebaseerd op bestsellers van Sara She-pard, werkt verslavend. In Amerika, waar PrettyLittle Liars met veel succes nu vier seizoenenachter de rug heeft, kijken gemiddeld 3 mil-joen mensen per aflevering. Een aanradervoor vrouwen van 14 tot 25 jaar, fans vanGossip Girl, Vampire Diaries en Girls eniedereen die simpelweg van tv-series houdt.Wanneer is de release?Vandaag.

ENTERTAINMENT 11

Boogschutter Arrow keert terug van eenverlaten eiland en gaat een grote strijd aanmet degenen die zijn stad Starling Citylieten ontaarden. Vier meiden uit eenandere stad, modelstadje Rosewood,

lopen rond met grote geheimen en hunvriendschap wordt op de proef gesteld. Dieseries, respectievelijk Arrow en Pretty LittleLiars, verschijnen vandaagbij Warner op dvd(en blu-ray).

Meiden met geheimen ensuperheld Arrow in actie

De vier dames vol geheimen uit de serie Pretty Little Liars. Vlnr: Spencer (Troian Bellisaro), Aria (Lucy Hale), Emily (Shay Mitchel) en Hanna (Ashley Benson).

Waarom wilde je graag meedoenin dit spektakelstuk?Ach, het is een betaalde job hè enlaat ik nou acteur zijn, haha. Ik ga inop rollen die beschikbaar zijn en ditwas de beste van dat moment. Ikhad er meteen veel zin in.

Ben je een fan van stripboeken?Nee, maar nu ben ik dat wel gewor-den van Green Arrow en ik lees

Superman zo nu en dan. Ik was veelmeer een jongen die aan sport deeden geen tijd had voor dingen alsstripboeken en games.

Je hoeft niet per se een stripboek-fan te zijn om naar Arrow te kij-ken…Klopt, iedereen kan het wel waarde-ren denk ik. Het is sowieso interes-sant om te zien wat er met eenpersoon is gebeurd die vijf jaar opeen verlaten eiland heeft gezeten.

De flashbacks naar dat eilandmaken het tot een nog betereserie?Ja, het is een beetje zoals het bij Lostging. Ik vond dat altijd mooi om tezien. Je weet dat Arrow na vijf jaar isgered, maar wat is er al die tijdgebeurd? Dat kun je niet weglaten.En hoe beleeft hij de huidige tijd?

Minuutje

”Speelfilm van42 minuten”Stephen Amell speelt superheldArrow in de gelijknamigestripboekachtige serie, maar iseigenlijk miljonair Oliver Queen.

Stephen Amell als Oliver Queen.

Pretty Little Liars.

Arrow. / JACK ROWAND | THE CW

Pretty Litte Liars,seizoen 1: geheimen…

Terwijl de hype van muziekgamesmet instrumenten zoals Rockband enGuitar Hero alweer flink wat jaartjesachter ons ligt, zijn dansgames nogaltijd populair. De Just Dance-serievan Ubisoft is al jaren koning van devirtuele dansvloer en ook dit jaar kanje weer met de voetjes van de vloer inde veilige omgeving van je eigenhuiskamer. Ritmisch of niet, zelfs hetgrootste muurbloempje of de stijfsteplank zal losgaan met Just Dance2014. Grote verrassingen zijn er niet;de tracklist staat opnieuw als een huismet dank aan artiesten als Daft Punk(Get Lucky), Kate Perry (Roar) en LadyGaga (Applause) en zijn er enkelegoede aanvullingen. Zo is er nu deSweat Mode, een fitnessvariant waar-bij je je op de aanstekelijke muziek inhet zweet mag werken. De grootsteverbetering is de World Dance Moduswaarbij spelers nu eindelijk onlinetegen vrienden of complete onbeken-den mogen dansen. Op deze manierkan Just Dance nog jaren mee. Mag devormgeving in het volgende deelalleen iets minder zuurstok-schreeu-werig, alstublieft?

Recensie. Just Dance 2014 isalweer het vijfde deel in desuccesvolle dansreeks vanUbisoft. Wat is er nieuw?

Just Dance 2014 laat je dansen én zweten in je eigen woonkamer. / UBISOFT

Online de voetjesvan de vloer inJust Dance 2014

www.metronieuws.nlwoensdag 13 november 2013 GAMES 12

Het eerste deel van het tweeluikBurial at Sea, de verhalende single-player downloadable content voorBioShock Infinite – is beschikbaar.BioShock Infinite: Burial at Sea –Episode 1 kan los worden gekochtvoor 14 euro 99 of als onderdeel vande BioShock Infinite Season Pass (19euro 99). De Season Pass bevat beideBurial at Sea afleveringen (deel 2verschijnt in 2014), de eerder uitgeko-men Clash in the Clouds add-on pack,evenals de Early Bird Special Pack metwapen-upgrades, exclusieve goudenwapenskins en infusion bottles. EenSeason Pass is dus een stuk voordeli-ger. In Burial At Sea – Episode 1 kerengamers met hoofdrolspelers Bookeren Elisabeth terug naar het Raptureuit de eerste BioShock. METRO

Onderwater. Keer terug naarRapture met BioShock Infinite:Burial at Sea - Episode 1

Burial at Sea kent een film noir sfeer./ 2K GAMES

Sinds gisteren is de iPadmini met Reti-na-display beschikbaar. De tablet,waarop het prima gamen is, bevatnaast het verwachte hoogwaardigescherm ook de A7-chip. Het apparaatdraait uiteraard op iOS7. ”De reactiesop iPad Air hebben onze stoutste ver-wachtingen overtroffen. We zijn danook heel benieuwd wat onze klantenvan de nieuwe iPad mini met Retina-display vinden”, aldus Philip Schiller,senior vice president Worldwide Mar-keting vanApple. De iPadMini komt intwee kleurtjes, zilver en spacegrijs, enis gaat vanaf 389 eurokosten.De vorige

iPad Mini (zonder Retinascherm) is inprijs verlaagd. METRO

Kleintje. iPad mini met eenRetina-display is vanaf hedenoveral verkrijgbaar

Tevreden

“We zijn heel benieuwd watonze klanten van de nieuweiPad mini met Retina-displayvinden.”Phi l ip Schi l le r, senior v ice pres ident Wor ld -wide Market ing van Apple hoopt op r inkelen-de kassa ’ s .

De indie games Don’t Starve en TheBinding of Isaac zullen gratis beschik-baar komen voor PlayStation 4 bezit-ters. Tenminste, als die spelers eenbetaald PlayStation Plus abonnementhebben. Dit abonnement is verplichtom online te kunnen spelen met dePS4. PlayStation Plus geeft wel iederemaand cadeautjes in de vorm vangratis games en aanverwante content.Andere voordelen zijn kortingen,eerder toegang tot demo’s en onlineopslagruimte. METRO

Gratis. Top indie games Don’tStarve en The Binding of Isaachelemaal voor nop bij PS4

Don’t Starve.

Hoe en wat?

De Autodance 2014 app is een leukeaanvulling op de game.

● Clips. Met deze app maak je zelfmuziekvideo’s voor de nummersBlurred Lines, Get Lucky, Kiss You,Ghostbusters en Feel So Right.

● Delen. Je video’s deel je vervolgensop Facebook, Twitter en YouTube.

● Mobiel. De app download je gratisvoor iOS&Android via deApp Storeof Google Play.

JANMEIJROOSPower Unlimited

Grand Theft Auto V (PS 3, Xbox 360)De koning van het sandbox-genre is terug. GTA Vovertreft de verwachtingen en bied je weken, zo nietmaanden ongebreideld speelplezier. Geloof de hype!

Assassin’s Creed IV: Black Flag (PC, PS 3, Wii U,Xbox 360)In de nieuwe AC staat de Gouden Eeuw der Piraterijcentraal. Bevaar de zeven zeeën met het Caribischgebied als speeltuin. Piraterij was niet eerder zo cool.

Battlefield 4 (PC, PS3, Xbox 360)Op de PC is Battlefield 4 superieur, op de huidigespelcomputers heeft de (hoofdzakelijk op multiplayergerichte) shooter het wat zwaarder. Destructie speelteen nog grotere rol.

WIN:DE BUCCANEER EDITION VANASSASSIN’S CREED IV: BLACK FLAG!(PS3, XBOX 360)

METRO PRIJSVRAAG

www.metronieuws.nlDoe mee opwww.metronieuws.nl/prijsvragen

Kijk opwww.8000vermisten.nl

8000hartpatiënten

WEER 13

@radioveronica

facebook.com/radioveronica

spotify/radioveronica

radioveronica.nl

Het nieuweRadio Veronica

Ontdek het nu!Reageer vandaag,

start morgen in de sales!Ben jij sociaal ingesteld, communicatief sterk & leergierig?

Wij bieden jou volledige training.Alleen full time mogelijkheden. Ervaring is niet vereist.

n 100 mensen gezocht!n €250 - 600 pw - commissie + bonussenn Internationale reizen

Bel vandaag voor een gesprek in jouw stad: 020 2050285

Eindhoven, Groningen, Amsterdam, Rotterdam, [email protected] t.a.v. Kim

www.appcogroupsales.nl

Tipva

n

Milie

uCe

ntra

al

www.milieucentraal.nlAlles over energie en milieu in het dagelijks leven

Beter ventilerenvoor uwgezondheidGoed ventileren is nodig voor gezonde luchtin huis, zeker in goed geïsoleerde huizen.Veel mensen staan daar niet bij stil. Daaromgeeft Milieu Centraal advies op maat.

Ventilatie kost wel wat energie omdat de koudelucht die binnenkomt, moet worden opgewarmd.Maar het is geen verspilling, want schone luchtis belangrijk voor uw gezondheid. Laat daaromroosters altijd open staan.

Met het Advies op Maat ‘Beter Ventileren’ krijgtu tips voor goed gebruik en onderhoud van hetventilatiesysteem in uw woning.

Kijk op www.informatiepuntventilatie.nl

Puzzels

Weer

www.metronieuws.nlwoensdag 13 november 2013 WONEN 14

Als je een huis wilt kopen en wilt latenuitrekenen hoeveel geld je kunt lenen,krijg je te maken met het financie-ringslastpercentage. Dat is het gedeel-te van je inkomen dat je maximaal aanhypotheeklasten kunt besteden, uitge-drukt in een percentage. Hypotheek-verstrekkers gebruiken deze percenta-ges als ze moeten berekenen hoeveelhypotheek iemand kan krijgen.

In 2014 zijn de financieringslastper-centages voor hypotheken in de mees-te gevallen hetzelfde als in 2013. Datblijkt uit berekeningen van het Natio-naal Instituut voor Budgetvoorlichting(Nibud), dat de hypotheeknormen be-paalt. Daarbij houdt het Nibud reke-ning met de koopkracht van huishou-dens in Nederland. Door de dalendekoopkracht vallen voor een aantal in-komens de financieringslastpercenta-ges volgend jaar lager uit. Dat is vooralhet geval bij lage inkomens (tot 24.000euro) met een hypotheek tot ongeveer100.000 euro. Daarvoor liggen de finan-cieringspercentages volgend jaar 1,5tot 3 procent lager dan nu. Ook voor in-komens boven anderhalf keer modaal(45.000 euro) vallen de percentages ietslager uit, ongeveer 1 procent.

Maar er is ook goed nieuws. De lage-re hypotheeknormen hoeven volgenshet Nibud niet per se een beperking te

vormen voor de aankoop van een wo-ning. Iemand met een bruto jaarinko-men van 45.000 euro kanmet dezelfderente volgend jaar ongeveer 3.500 eurominder lenen dan dit jaar. “Maar alswerekening houden met een gemiddeldeloonstijging van 1,5 procent in 2014(volgens het CPB), dan kun jeminimaalevenveel lenen. Bestaande koopwonin-gen zijn ten opzichte van een jaar gele-den gemiddeld 4 procent goedkopergeworden. Gelet op deze prijsontwik-kelingen kun je nog steeds eenzelfde

soort woning aanschaffen”, aldus hetNibud.

De fiscale regels voor hypotheekren-teaftrek veranderen in 2014. Het maxi-male belastingtarief waartegen hypo-theekrente kan worden afgetrokkendaalt met 0,5 procentpunt van 52 naar51,5 procent. De opbrengst wordt te-ruggegeven via de derde schijf van deinkomstenbelasting. Doordat de hoog-ste schijf extra wordt verhoogd, heeftdat minimale gevolgen voor de hoogtevan de maximale hypotheek. In de ko-

mende jaren zal de maximale aftrek-baarheid van de hypotheekrente ver-der worden teruggebracht. De over-heid wil namelijk tot 2018 de verhou-ding tussen de hoogte van dehypotheek en de waarde van de wo-ning terugbrengen naar 100 procent.Nu kun je nog een hypotheek afsluitentot 105 procent van de woningwaarde.

Hoeveel hypotheekkrijg je volgend jaar?Leencapaciteit. Door dedalende koopkracht zijn dehypotheeknormen volgendjaar lager maar kun je nogsteeds hetzelfde huis kopen.

Hypotheekverstrekkers gebruiken de financieringslastpercentages als ze moeten berekenen hoeveel hypotheek iemand kan krijgen. / COLOURBOX.COM

JOSÉ[email protected]

“Geforceerde verkoop vancorporatiewoningen op gro-te schaal is bijzonder slechtvoor de koopwoningmarkt.Als starters een corporatie-woning kopen, blijft de

doorstroming achterwege.”

Doorstroming

Johan Coni jn , hoogleraar Woningmarktin NVMagaz ine .

+PLUS

www.metronieuws.nl

Metronieuws.nl geeft je toegang tot een breed nieuwsportal met uiteenlopende nieuwsberichten in o.a. decategorieën binnen- en buitenland, economie, sport en entertainment. Naast actualiteiten zijn er spraakmak-ende columns, reportages, horoscopen en prijsvragen te vinden. Metronieuws.nl houdt jou 24 uur per dag,7 dagen per week op de hoogte van het laatste nieuws.

WWW.METRONIEUWS.NLLEES ALS EERSTE HET LAATSTE NIEUWS

De keeperstombola bij Oranje kan weleens goed uitpakken voorMaarten Ste-kelenburg. Dat was een jaar geledenwel anders. Stekelenburg speelde na-melijk altijd onder Bert van Marwijk,zelfs toen hij bij AS Roma nietmeer ze-ker was van zijn plek onder de lat. Nade eerste interland onder Louis vanGaal tegenBelgiëhaddenieuwebonds-coach echter vooral kritiek op Steke-lenburg. ”Ikhaddaar geenmoeitemee,weet zelf ook wel wanneer ik slechtheb gespeeld”, aldus Stekelenburg. ”Ikdenk dan ookniet dat diewedstrijdmijde kop heeft gekost. Mijn laatste inter-land was de uitwedstrijd tegen Roeme-nië diewemet 4-1wonnenenwaarin ikgoed speelde.”

Hetwas tot dusverre zijn 54e en laat-ste interland. In het jaar dat Steken-

burg afwezig was, namen Tim Krul,Kenneth Vermeer, Michel Vorm en nuJasper Cillessen zijn plek over. Niks isdus zeker onder de lat bij Oranje en datbiedt perspectieven voor de doelmandie nu in een hele andere situatie zit.Van de vaste nummer een is Stekelen-burg de uitdager geworden. ”Ik hebOranje gemist. Ik zat er altijd bij, maardoor vormverlies en blessures ben iklang weg geweest. Het is een hele ver-velende periode geweest. Bij Fulhamgaat het nu lekker, maar het begin wasook waardeloos. Ik draaide een goedevoorbereiding,maar raaktemeteen ge-blesseerd aan mijn schouder in de eer-ste competitiewedstrijd. Ik hoop nueen lange periode te spelen,mijn vormte pakken en terug te komen bij Oran-je. Er is wel iets veranderd onder dezebondscoach. Maar dat vind ik niet erg.Als je goed speelt krijg je een kans.”

Stekelenburg krijgt bij Fulham in ie-der geval genoeg ballen om zich te on-derscheiden. Afgelopen weekend ver-loor deploeg vanMartin Jolmet 4-0 vanLiverpool. Dat het niet 8-0 werd lagvoor een groot deel aan Stekelenburg.”Het Engelse voetbal ligt mij beter danhet Italiaanse voetbal”, beaamt de oud-

Ajacied, die echter weigert te sprekenvan een verkeerde keuze toen hij deAmsterdamse club verruilde voor ASRoma. ”Roma is eengrote club enwildeonder Luis Enrique een andere weg in-slaan. Op mijn eerste jaar kijk ik danbest wel positief terug. Maar in hettweede jaarwas ikmijnplekniet zeker.Toen Fulham kwam twijfelde ik danook niet. Ik wilde altijd al in Engelandspelen en hier voel ik vertrouwen. Ful-ham is een warme club die goed bij mepast.”

Een club ook die achttiende staat enwaar de trainer onder druk staat. Teldaarbij op dat Fulham sinds juni eennieuwe eigenaar heeft in de persoonvan Shahid Khan en de toekomst is on-gewis. Endat terwijl Stekelenburg voorvier jaar heeft getekend. ”Nee, ik hebgeen clausule in mijn contract dat ikweg kan als we degraderen. Maar datgebeurt ook niet. Ik wil gewoon lekkerballen, heb mijn portie pech wel ge-had.”

Stekelenburg nuterug als de uitdagerTerug. Maarten Stekelenburgzit weer bij Oranje voor deoefeninterlands tegen Japanen Colombia. Er is echterveel veranderd.

Maarten Stekelenburg tijdens de training gisteren. / ROBIN VAN LONKHUIJSEN | ANP

SPORT 15

3SPORT

‘‘En ik ben nog niet eenseen echte spits.”

Spits

S iem de Jong werd in eers te instant ieniet eens opgeroepen door bondscoachLouis van Gaal voor de oefeninter landstegen Japan en Colombia . Door het

afzeggen van Robin van Pers ie en DirkKuyt lonkt echter een bas isp lek voor de

Ajac ied .

FC Knudde

Davy Pröpper was vorig seizoennog slechts een reservespeler bijVitesse, maar dit seizoen is allesanders. Zijn club staat bovenaan inde Eredivisie en Pröpper werd naafmeldingen van Jordy Clasie enRobin van Persie bijOranje gehaald voor deoefenduels met Japanen Colombia. OokLeroy Fer werdopgeroepen.

Fer speelde alvier interlands voorOranje, maar Pröpperzit voor het eerst bijde selectie. ”Dit komtals een volstrekte ver-rassing, ik ben ookenigszins gespannen”,stamelde de middenvel-der toen hij zich giste-ren meldde.

Eerste keer

Pröpper meldt zich bijhet Nederlands elftal

[email protected]

Een wereldkrant.metronieuws.nl

Met Metro ben je in één krant weer helemaal op de hoogte van het wereldnieuws.

En van personal finance, carrière, reizen en nog veel meer. Als dat geen wereldkrant is?

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

2

“Gezamenlijk een vuistmaken tegen kanker”

‘Pink ribbons’, mannen die hun snor laten staan en vrouwen die er op Facebook wild op los ‘mammen’door hun borsten op elk vlakoppervlak neer te leggen. Aan acties om aandacht te vragen voor kanker geen gebrek. Maar naast ‘awareness’ is ook geld nodig.Vrienden en familieleden van kankerpatiënten organiseren daarom steeds vaker hun eigen inzamelacties. Stichting No Guts No Gloryzamelt via ludieke acties en social media geld in voor onverzekerde kankerbehandelingen.

Een Twitter actie waarbij ene Alex volgers oproept allemaal eentientje te doneren. Edgar die zijn banden lek fietst tegen kanker.Egbert die in honderd dagen van Den Haag naar Rome liep. Karindie eigengemaakte sambal verkoopt voor het goede doel. Maikaen Mark die voor twintig euro per tattoo FDKK, een afkorting van‘Fuck Die Kut Kanker’, op je lijf tatoeëren. En Tante Ans die tijdensde uitvaartmis van haar moeder een collectebus laat rondgaan.Ellen Gerritsen (36), initiatiefneemster van Stichting No Guts NoGlory, kan het soms maar moeilijk bevatten. Zoveel mensen die zichbelangeloos inzetten voor het goede doel. Zoveel spontane inzamel-acties, tot aan bekende artiesten die in hun T-shirt benefietconcertengeven. Het maakt haar nederig en stil. Maar ze put ook kracht uital die positieve respons. Al die mensen die gezamenlijk een vuistmaken tegen kanker. Het voelt goed om te zien dat de strijd tegenkanker niet die van een enkeling is, maar van velen.

No Guts No GloryEllen weet wat het is om iemand aan de ziekte te verliezen. En zekent de frustratie die zich van patiënt en naasten meester maaktwanneer iemand het stempel ‘uitbehandeld’ krijgt. “Wat zou jij doenals je arts zegt dat ze niets meer voor je kunnen doen? Afwachten?Of verder kijken en kansen zien en pakken? Ook als die kans nietvergoed wordt door je verzekeraar?No guts no glory was de lijfspreuk van mijn broer Sander. Voor hemis de stichting opgericht. Toen hij het stempel ‘uitbehandeld’ kreeg,had Sander al een back-up plan klaarliggen. Een plan voor eenbehandeling in Duitsland, dat niet door de Nederlandse zorgverze-keraars wordt vergoed. Dat maakte het dus een kostbaar plan.”

Een sprankje hoopGaranties dat hij op miraculeuze wijze zou genezen, waren er niet.Ellen: “Een sprankje hoop was alles wat we konden bieden. Eenkans op een dag, een week, een maand of zelfs jaren meer van elkaaren het leven te genieten. Omdat niemand om financiële redeneneen kans op leven ontnomen mag worden, hebben we de stichtingopgericht.”Omdat behandelingen al gauw tussen de 20.000 en 40.000 euro pertraject kosten, is het aantal begunstigden van de stichting beperkt.“Door er meer aan te nemen, zouden we ons doel voorbij schieten.We willen structurele hulp bieden; geen druppel op de gloeiendeplaat. Maar hoe meer aandacht en bekendheid, hoe meer we kunnenbereiken.” Voor haar broer kwam die hulp helaas te laat. En ookbegunstigde Annemiek Coli overleed eerder dit jaar na een dapperestrijd. “Zij het dat ze na de diagnose ‘uitbehandeld’ nog een dik jaarvan alles heeft kunnen doen met haar kinderen, in relatief goedeconditie. Zij vond zelf dat dit kwam door de behandeling die zevolgde in Duitsland, en was dankbaar voor die extra tijd. OokCorine Barendregt, een andere begunstigde, heeft momenteel welveel baat bij de kankerbehandelingen die ze in Duitsland ondergaat.”

www.stichtingngng.nl

COLOFON‘Leven met kanker’ is een publicatie vanMetro Custom Publishing.

Business Developer Reinoud JagerEditorial Manager Jessica van LeeuwenRedactie Ilja Post, Paul PoleyVormgeving Lydia Hotting Beeld Colourbox

Voor meer informatie over Metro CustomPublishing of als u zelf een idee heeft vooreen uitgave kunt u contact opnemenmetReinoud Jager, 088 824 2658

346

7

InhoudHet eerste borstkankerziekenhuis

Iedereman én iederemaand telt

Nieuwe kwaliteitsnormenNederlandse ziekenhuizen

Mammaprint: wel of geen chemo?

Ellen Gerritsen, initiatiefneemster van Stichting No Guts No Glory

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Aan de muur in de gang naar één van de behandelka-mers hangt een kunstwerk van sloophout. Deze creatievan Diederick Kraaijeveld, een kosmonaut, is gemaaktvan stukjes hout die aan het Alexander Monro Zieken-huis werden gegeven door iedereen die geholpen heeftbij de opbouw ervan. Patiënten, partners, huisartsen,specialisten, bouwers, enthousiastelingen en vriendenleverden allemaal iets in.En achter elke snipper schuilt een persoonlijk verhaal.Van het kinderwiegje van de vrouw wier moeder aankanker overleed tot een stukje uit de keukentafel vanJan van Bodegom, oprichter van het eerste ziekenhuisin Nederland dat uitsluitend borstkanker behandelt.

Over alles nagedachtHet kunstwerk is tekenend voor de aanpak van hetborstkankerziekenhuis. Over alles is nagedacht. Deentree en behandelruimtes zijn bewust op de eersteverdieping gelegen, zodat patiënten geen last hebbenvan pottenkijkers. En om te voorkomen dat partnersurenlang nagelbijtend in wachtruimtes doorbrengen,zijn er leenfietsen waarmee ze de bossen rondom Bilt-hoven kunnen verkennen. Er werkt zelfs iemand diezich de hele dag bezig houdt met het verwennen vanpatiënten en die hen regelmatig trakteert op versge-bakken taarten.Door je op één aandoening te richten, wordt beterezorg verleend, is het uitgangspunt van Jan van Bode-gom. De inrichting en zorgprocessen zijn mede geba-seerd op interviews met borstkanker patiënten en hunpartners. Een patiëntvriendelijke, gastvrije omgevingen extreem korte wachttijden zijn resultaten daarvan.Hoewel slechts een half jaar geopend, is het AlexanderMonro Ziekenhuis nu al het beste jongetje van de klas.Patiënten geven de zorg gemiddeld een 9,5.

Specialisten bij de handVan Bodegom, of dokter Jan, zoals de meeste patiën-ten hem noemen, begon het ziekenhuis vanuit deovertuiging dat borstkankerzorg in Nederland beterkan. Op maat georganiseerd en volledig gericht op depatiënt. In het Alexander Monro Ziekenhuis wer-ken ervaren specialisten en verpleegkundigen in eenmultidisciplinair team voor sneldiagnostiek, operatieen reconstructie, chemotherapie, nabehandeling en

psychosociale zorg.“Iedere dag, zowel om één als vijf uur’s middags, komt het hele team samen omde behandeling te bespreken van de patiën-ten die ze even daarvoor hebben gezien. Enwanneer patiënten een specifieke vraag heb-ben, halen we daar direct de desbetreffendespecialist bij. Zonder wachttijden; zondernieuwe afspraak. Alle medische specialistenen verpleegkundigen werken in dezelfde ruimte. Naastde formele vergadering die twee keer per dag plaats-vindt, kunnen ze dus makkelijk informeel met elkaaroverleggen. Overdrachten vinden niet plaats achtergesloten deuren, maar in alle openheid aan het bedvan de patiënt.”

Snellere, betere en persoonlijke zorgDe eerste 120 operaties zijn inmiddels succesvoluitgevoerd. Doordat operatiekamers zijn uitgerust meteen speciaal luchtbehandelingsysteem is het risico opinfecties kleiner. Ook kunnen daardoor borstrecon-structies direct tijdens de eerste operatie worden uitge-voerd. Van Bodegom: “59 procent van de patiëntendie hier komen voor een amputatie ondergaat meteeneen borstreconstructie. Elders in Nederland gebeurtdat pas na drie maanden, en slechts in 10 tot 30procent van de gevallen. Ook dat is een voordeel vanonze multidisciplinaire aanpak. Specialisten zijn altijdbeschikbaar.”“Patiënten waarderen die snellere, betere en persoon-lijke zorg enorm”, aldus dokter Jan. “Zij hebben hethuidige centre of excellence dan ook mede vormge-geven. Om tot een goede inrichting van ons zieken-huis en bijbehorende processen te komen, heeft hetAlexander Monro meer dan honderd interviews met(ex-)patiënten en hun partners gehouden. Zij vertel-den vaak op indringende wijze hoe de borstkanker-zorg in hun ogen beter zou kunnen worden.”

Een verlengstuk van thuisIneke Fleuren is één van hen. We treffen haar in eenmooie, grote ruimte, met uitzicht op het loof. Ge–le-gen in een comfortabele ligstoel kletst ze vrolijk metandere patiënten. Kopje thee op tafel; glossy in dehand. Maar dan zie je onvermijdelijk ook de hoofd-

doeken, die kale hoofden maskeren. En het infuus vanhaar chemokuur. Ineke heeft borstkanker. Voor dederde keer. Gemakkelijker maakt dat het niet. Wel ietsdraaglijker. Waar het haar ziekte betreft, heeft ze ietsverbetens. Ze weigert zich erbij neer te leggen. ‘Levens-lef ’ noemt ze het. De drive om te knokken voor hetmeest waardevolle dat er bestaat: het leven zelf.“En hoewel dat iets is dat ieder voor zich moet doen,helpt het wanneer je zorg ontvangt van mensen dieje geruststellen”, zegt ze. “Personeel dat weet wat jedoormaakt en eventuele onduidelijkheden en onge-makken zoveel mogelijk wegneemt. Bijvoorbeeld doorpatiënten in 80 procent van de gevallen binnen 24uur een diagnose te geven. In het Alexander MonroZiekenhuis voel je je meer mens dan patiënt. Gevoels-matig is het geen ziekenhuis, maar een verlengstukvan een stukje thuis.”

Verzekerde zorgHet zijn woorden die Jan van Bodegom sterken in zijnovertuiging dat zijn keuze om borstkankerziekenhuiste beginnen de juiste is geweest. Net als het ZKN keur-merk voor medisch specialistische zorg dat de kliniekal binnen drie maanden ontving.“Een belangrijk bewijs dat onze visie op borstkanker-zorg klopt. Het laat zien dat wij op alle fronten waarmaken wat wij beloven: volledige aandacht voor depatiënt in de vorm van de meest hoogwaardige veel-zijdige medische en psychosociale zorg. En, ook nietonbelangrijk: het Alexander Monro levert verzekerdezorg. Iedereen is dus welkom.”

Voormeer informatie, een afspraak binnen eendag, second opinion of advies neem contact opmet het AlexanderMonro Ziekenhuis:030-2250910 of kijk opwww.alexandermonro.nl.

Het eerste ziekenhuis inNederland dat uitsluitend borstkanker behandelt,

is nu een half jaar geopend: het Alexander Monro Ziekenhuis in Bilthoven.

De inrichting en zorgprocessen zijn onder meer gebaseerd op interviews

met patiënten en hun partners. Een patiëntvriendelijke en gastvrije

omgeving en korte wachttijden zijn resultaten daarvan. Sinds de start half april

zijn er al 500 borstkankerpatiënten geweest. Het ziekenhuis

biedt verzekerde

zorg en verwacht 2000 nieuwe patiënten per jaar te zien.

“

”

In het AlexanderMonro Ziekenhuisvoel je je meermens dan patiënt

3

De meeste mensendie prostaatkankerkrijgen, kunnen daargoed van genezen.

Bij een kleiner deel is de prostaatkan-ker uitgezaaid. De behandeling is erdan op gericht om het leven van depatiënt zo veel mogelijk te verlengenen diens klachten te verminderen. Ofhet nu gaat om de genezende behan-delvormen of om de levensverlengen-de: in hoog tempo wordt vooruitgang

geboekt. Dr. Bergman over de eerstegroep: “Die patiënten worden ofwelgeopereerd, ofwel bestraald. Opererenen bestralen gaat allebei op een betere,verfijndere manier dan vroeger. Alswe bijvoorbeeld een prostaat operatiefverwijderen, kunnen we veelal de om-liggende zenuwen sparen, waardoorde patiënt meestal niet – zoals vroeger

– impotent wordt. En de moderne be-stralingstechnieken zijn veel preciezeren nauwkeuriger dan vroeger. Mannendie bestraald worden, krijgen vaakook aanvullende hormoontherapie,wat de kans op genezing groter maakt.Wat het hormoon oestrogeen is voorborstkanker, is het hormoon testoste-ron voor prostaatkanker. Ik noem hetwel eens het ‘pokon’ voor de kanker-cellen, het laat ze groeien. Het is dusbelangrijk de groeibevordering doortestosteron te remmen. Dat gebeurtmet hormoontherapie.”

Verstoorde antennesMinstens zo groot zijn de ontwik-kelingen bij patiënten die niet meerte genezen zijn van prostaatkanker.Met dank aan jarenlange intensieveresearch krijgt ook deze groep man-nen steeds meer perspectief. Ze levenlanger, met behoud van zo veel moge-lijk kwaliteit van leven en met minderpijn. Bergman: “De relatief kleinegroep patiënten bij wie uitzaaiingenworden vastgesteld, krijgen ook hor-moontherapie, nu om de kankergroeite remmen. Vroeger werden vaak dezaadballen van de patiënt verwijderdom de testosteronaanmaak te stoppen.

Tegenwoordig krijgen patiënten eeninjectie of pillen. Deze verminderende testosteronproductie en verstorende werking van de receptoren opde kankercellen, dat zijn een soortantennes die het testosteron signale-ren. Ondanks deze hormoontherapiezal de ziekte na verloop van tijd tochweer de kop opsteken. Gemiddeld naeen jaar of twee. Dan heet de ziektecastratieresistente prostaatkanker. Datwil zeggen dat de castratiebehande-ling, wat hormoontherapie in feite is,onvoldoende werkt.”

Voor iedere patiënt eeneigen behandelmethodeOp het gebied van de castratieresis-tente prostaatkanker werken onder-zoekers dag in, dag uit keihard omlevens van patiënten met maandente verlengen. Mét succes. Bergman:“Tot 2004 was er niets dat het levenvan patiënten met castratieresis-tente prostaatkanker kon verlengen.Nu kunnen artsen en patiënten alkiezen uit een hele reeks middelen.En dankzij tal van onderzoeken enexperimenten worden nog steedsbetere behandelmethoden ontwikkeld.Voor wie castratieresistente prostaat-

kanker heeft, kan – afhankelijk vanzijn eigen wens en van de preciezekenmerken van zijn prostaatkanker– een keuze worden gemaakt uit tweegroepen behandelingen: chemothera-pie en anti-hormonale middelen. Watchemotherapie betreft is in 2004 hetmedicijn docetaxel op de markt ver-schenen. Hierdoor konden patiëntengemiddeld drie maanden langer levenmet minder pijn. Inmiddels is er naastdocetaxel een nieuw middel: cabazi-taxel. Hierdoor leven patiënten gemid-deld nóg langer, met nóg minder pijn.De nieuwe anti-hormonale middelenrichten zich heel specifiek op hettestosteron dat ondanks alle eerderebehandelingen toch in het lichaamoverblijft, door de bijnieren die ditaanmaken, of de prostaatkankercel-len zelf. Abiraterone en het recentereenzalutamide zijn middelen die ook deaanmaak van het laatste restje testos-teron afremmen en de werking van dereceptoren nog krachtiger verstoren.”Zo is er dus voor iedere prostaatkan-kerpatiënt, in welk stadium van zijnziekte dan ook, een medicijn dat kanhelpen. En zo lonkt het vooruitzichtdat prostaatkanker uiteindelijk eenchronische ziekte wordt.

Iedereman éniederemaand teltEvery Month Matters is de naam van een Europa-breedinitiatief dat de zorg voor mannen met uitgezaaideprostaatkanker wil verbeteren. Hoe gebeurt dat? Doortopdeskundigen op het gebied van oncologie en urologierond de tafel te brengen met vertegenwoordigers vanpatiëntenverenigingen, patiënten en hun familieleden.Kennis en ervaringen bundelen dus. Zodat elke Europesepatiënt met prostaatkanker optimale behandelingen kankrijgen en zijn levenskwaliteit kan verbeteren.

Indrukwekkende filmEr is al een rapport met aanbevelingen vastgesteld op hetgebied van bijvoorbeeld patiëntinformatie, multidiscipli-naire behandeling, onderzoek en fondsenwerving. Ook iseen indrukwekkende film van vier minuten ontwikkeld,over een Engelse patiënt, Matt. In 2003 werd bij hemprostaatkanker vastgesteld, een agressieve vorm die niette opereren was. Matt werd voorgespiegeld dat hij nogslechts twee, misschien drie jaren te leven had. Inmiddelszijn we alweer tien jaar verder... Op aangrijpende wijzevertelt Matt dat elke maand die hij nog met zijn naastenmocht beleven een groot geschenk voor hem was. Zovergroot Every Month Matters het bewustzijn dat goedonderzoek en een goede behandeling bij prostaatkankerhard nodig zijn, omdat iedere man én elke maand telt.

Het rapport en de film zijn te bekijken op de websiteeverymonthmatters.org

Overal ter wereld verschijnen in de novembermaandopvallend veel snorren. Tijdens ‘Movember’ (com-binatie van dewoorden november enmoustache)ontstaanmiljoenen behaardemannengezichten. Op1 november scheren de deelnemers (Mo Bro’s) zichglad en vervolgens laten zij 30 dagen lang hun snorgroeien. Zo vragen ze aandacht voor prostaat- enteelbalkanker, en hopen ze uiteraardmeer geld op tehalen voor onderzoek en behandeling.

Inspirerende

Alex Klusman (43): “Ik ga nu alvoor de derde keer afzien tijdensMovember. Afzien ja, want ik hebeen onwijs heftige baardgroei.Tegelijkertijd is dat voor mij dekracht van Movember: of ik nu bijde bakker ben of een belangrijke

zakelijke presentatie moet houden, overal moet ikbeginnen met uitleggen waarom ik zo’n merkwaardigvoorkomen heb. Het gesprek komt zo heel snel opprostaat- en teelbalkanker. Vorig jaar heb ik me latensponsoren door tegen betaling met allerlei voetbal-shirts op de foto te gaan, en deze te delen via Twitter.Zo heb ik als Ajax-fan zelfs een Feyenoord-shirt aangehad. Om geld op te halen probeer ik dit jaar omelke dag op de foto te gaan met een BN’er die op mijnsnor wijst. Vorig jaar lukte dat al een keer met presi-dent Clinton, dat leek me mooi om door te zetten.”

Dr. Bergman

Metmeer dan 10.000 nieuwe patiënten per jaar is prostaatkanker demeest voorkomende kanker bij mannen. Maar het is niet demeestdodelijke, onder meer dankzij de razendsnelle wetenschappelijke ontwikkelingen die nieuwe behandelmethodenmogelijk maken. Internist-oncoloog dr. Bergman van het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis legt uit hoe prostaatkanker op weg is een chronische ziekte te worden.

4

Perspectief met prostaa

“Tot 2004 kon niets hetleven van patiëntenmetcastratieresistente pros-taatkanker verlengen.Nu zijn er een hele reeksmiddelen”

DEZE PAGINA IS GESPO

Robin met zijn besnorde vrienden in zijn kapperszaak

Zo veel kanker-patiënten, zoveel verschillendeverhalen. Koosvan der Veen (62)heeft uitgezaaideprostaatkanker. Hij

vertelt over zijn ervaringen sindshet ontdekken van de ziekte.

Wanneer en hoe is deprostaatkanker vastgesteld?“Dat was in september 2009. Ik bezochtmijn huisarts met plasklachten. Nalichamelijk onderzoek en een bloedteststuurde hij me door naar een uroloog,die uiteindelijk constateerde dat ik pros-taatkanker had. Dat was een klap voorme. Ik weet nog dat ik in de hal van hetziekenhuis in Leeuwarden liep na eenbezoek aan de uroloog en het gewoonniet kon geloven.”

Dan begint de behandeling.Hoe zag die er bij jou uit?“Uit scans bleken geen uitzaaiingen. Eris voor gekozen om te bestralen in com-binatie met een hormoonkuur. Omdatde bloedwaarden in de loop der jarenweer stegen, zijn nieuwe scans gemaakt.

Eind 2011 bleken er toch uitzaaiingente zijn, onder meer in het heiligbeen enin lymfeklieren. Ik heb toen een extrahormoonkuur gekregen, en uiteindelijkheb ik besloten tot fysieke castratieom de kankergroei te remmen. Sindsdit jaar gebruik ik een medicijn dat detestosteronaanmaak en daarmee detumorgroei afremt. Een volgende stapzou een chemokuur kunnen zijn.”

Hoe is het nu met je?“Op dit moment heb ik gelukkignauwelijks lichamelijke klachten. Debehandelingen die ik heb ondergaan,hebben mijn leven ook verlengd. Datis me heel veel waard, want ik heb veelleuke dingen kunnen doen. En in dewetenschap dat mijn perspectief eindigis – zo zal ik op een gegeven momentwél klachten gaan krijgen – blijf ik dieleuke dingen gewoon doen. Ik denkniet te lang na, maar pluk de dag. Zoheb ik afgelopen winter de alternatieveElfstedentocht geschaatst op de Weis-sensee, en die staat ook voor komendseizoen op het programma. Evenals eenschaatstocht op de Gele Rivier in China.Ondanks de uitzaaiingen, en dankzij debehandelingen…”

snorren

“Als het me zou lukken maaréén iemand langer te latenleven, dan is Movember

voor mij geslaagd”

Dankzij de behandelingen

kan ik nog leukedingen doen

,,,,

Robin Liefers (36): “Mijn vaderis overleden aan die vreselijkerotziekte kanker. Hij was in no-vember jarig, en was ook nog eenssnordragend. Als dat niet genoegredenen zijn om mee te doen aanMovember, dan weet ik het niet

meer. Voor 2013 heb ik een Facebook-pagina latenmaken en een videoclip laten ontwikkelen. DeMovember-maand wil ik eindigen met een spet-terend slotfeest in mijn kapperszaak, @Robin Hair-design in Hengelo. Op dat feest kunnen mannenterecht om gratis hun Movember-snor af te latenscheren, uiteraard met een hapje, een drankje engoede muziek. We geven die avond ook prijzen weg,zoals een schilderij voor ‘de snor van de avond’. Hetis echt mijn passie om mannen bewust te makenvan prostaatkanker of teelbalkanker. Veel mannenhebben bij een kwaaltje of een pijnlijk gevoel snelzoiets van ‘dat gaat wel weer over’. Maar ook bij dezekankervormen is het zo belangrijk er tijdig bij tezijn. Als het me zou lukken maar één iemand langerte laten leven, dan is Movember voor mij geslaagd.”

Alexander Draaijer (37): “Hetlijkt zo vanzelfsprekend dat hetgoed gaat in je leven. Kanker kandat in één keer allemaal omgooien.Om die reden wil ik met Movem-ber mijn steentje bijdragen endagelijks gesprekken aangaan om

bewustzijn te creëren. Bij mijn werkgever, Rapid7,ben ik verantwoordelijk voor de werkzaamheden inEuropa, het Midden-Oosten en Afrika. Eerst wildeik niet aan Movember meedoen omdat ik regelma-tig moet spreken voor grote groepen mensen. Zo’nsnor leidt dan af. Later bedacht ik dat dat natuurlijkjuist een fantastische mogelijkheid is om met veelmensen uit de hele wereld over Movember te pra-ten. Het voelt misschien ongemakkelijk om met eensnor rond te lopen, maar gelukkig heb ik donateursdie mij financieel willen ondersteunen waardoor heteenvoudiger wordt om mijn bijdrage te leveren.”

5

atkankerONSORD DOOR ASTELLAS

Bekijk de facebookpagina en videoclip van Robin op www.facebook.com/robinformovember en http://youtu.be/z8v5Zt6fP90

Heb je ook interesse ommee te doen of wil je doneren aan dit mooieinitiatief? Ga dan naar nl.movember.com.

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

6

Wie in Nederland behandeld wordt voor kanker, krijgt erg goede zorg. Omdat het altijd beter kan, zijn kwaliteitsnormen ontwikkeld. DirecteurMarlies Jansen vanIKNL (Integraal KankercentrumNederland) legt het hoe enwaaromdaarvan uit.

Betere behandeling kankerdankzij kwaliteitsnormen

Meten is weten. Om te meten en dus te weten hoehet met de oncologische en palliatieve zorg inNederland gesteld is, verzamelt IKNL cijfers. Veelcijfers. Marlies Jansen daarover: “Bij IKNL zijn wecontinu bezig met het verbeteren van de kwaliteitvan de kankerzorg. Daartoe registeren we gegevensover alle Nederlandse kankerpatiënten. Wat washun diagnose? Hoe zijn ze precies behandeld? Watwas het resultaat van de behandeling en hoe langhebben zij geleefd? Met die enorme hoeveelheidcijfers kunnen we gericht onderzoek doen. Bijvoor-beeld naar welke tumorsoorten veel voorkomen inNederland. Of naar hoe de zorg zich ontwikkelt.Deze cijfers vormen dan weer de onderbouwingvan richtlijnen voor professionals die onder onzebegeleiding worden opgesteld.”

Deskundig personeelRichtlijnen, normen, protocollen, multidisciplinairewerkgroepen: het kan wellicht allemaal wat tech-nisch overkomen. Toch zijn het essentiële onderde-len om de kankerzorg in Nederland te verbeteren.Sinds kort gelden de zogeheten Soncos-normen, datzijn kwaliteitsnormen van medisch specialisten diegrote gevolgen hebben. Eerst vertelt Jansen over deachtergrond ervan: “Voor 2012 bestonden er ookal verschillende normen, maar die waren opgesteldvanuit één enkele discipline en golden ook alleenvoor die discipline. Het bijzondere aan de Soncos-

normen is dat ze in samenwerking tussen medischspecialisten zijn ontwikkeld, denk aan radiothera-peuten, medisch oncologen en chirurgen. Ze zijndus veelomvattender. Bovendien waren eerderenormen alleen op volume gericht, dus op hoe veeloperaties er in een ziekenhuis moeten wordenuitgevoerd om kwaliteit te kunnen garanderen.” Inde huidige normen gaat het over veel meer dan dievolumes alléén. Jansen: “Volumes op zichzelf zijnniet alleszeggend. Ziekenhuizen die precies dezelfdehoeveelheid operaties uitvoeren, kunnen toch on-derling flink verschillen in de resultaten die de zorgbereikt. Er staan daarom naast volume-eisen ooknormen in voor bijvoorbeeld de bespreking vanpatiënten, de deskundigheid van het personeel,en voor de benodigde hoeveelheid personeel. Metpersoneel worden dan niet alleen de oncologenbedoeld, maar bijvoorbeeld ook verpleegkundi-gen. Daarnaast zijn er normen voor de appara-tuur waarmee gewerkt moet worden, denk aanMRI’s.” In totaal zijn er meer dan 300 normen,opgedeeld in algemene en tumorspecifieke nor-men. Met die normen kan de kwaliteit van deziekenhuizen worden vergeleken, maar vooralnaar een hoger niveau worden gebracht.

Betere behandelingBelangrijke vraag is dan welke consequentiesdeze Soncos-normen hebben. Voor de zieken-huizen zelf, maar zeker ook voor de patiënt.Jansen: “Om een concreet voorbeeld te noe-men: op het gebied van maag- en slokdarm-kanker verwachten we grote verschuivingenbij de ziekenhuizen. Nu is het zo dat zieken-huizen maagkanker opereren maar geenoperaties uitvoeren voor slokdarmkanker,en omgekeerd. De deskundigheid en voor-zieningen die je nodig hebt bij beide typenoperaties zijn echter vergelijkbaar. De me-disch specialisten zeggen daarom dat je dezeoperaties in dezelfde ziekenhuizen kuntuitvoeren. Gevolg is dat er minder zieken-huizen overblijven die deze behandelingenaanbieden. Voor patiënten gaan de normen

betekenen dat onderdelen van hun hele zorgtrajectin verschillende ziekenhuizen zouden kunnenplaatshebben. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat eenbepaalde tumoroperatie in een ander ziekenhuisplaatsvindt dan waar de rest van de behandelingvolgt. Dit vergt uitstekende samenwerking tussende ziekenhuizen, en extra reistijd voor de patiënt.Maar wat veel belangrijker is: de kwaliteit van dezorg voor die patiënt gaat er mee vooruit. Hij of zijwordt behandeld in een ziekenhuis dat er écht vooris toegerust en in is gespecialiseerd. Hij of zij krijgtdus een betere behandeling.”

Het aantal mensen met kanker van 85jaar en ouder stijgt het hardst. In dezeleeftijdsgroep komen vooral huidkanker,darmkanker en borstkanker voor. Mensentussen de 65 en 85 jaar hebben vaakdarm-, long- en prostaatkanker. Mensenjonger dan 65 jaar krijgen het meestborstkanker, gevolgd door huid- en long-kanker. Kanker bij kinderen is zeldzaam.Slechts bij ongeveer 0,6 procent van allenieuwe gevallen gaat het om kankerpati-enten onder de 15 jaar.

De overlevingskansen van patiënten metkanker variëren sterk per soort kanker enzijn afhankelijk van het stadium waarinde ziekte is vastgesteld. Ruwweg geneestongeveer de helft van alle kankerpatiën-ten. Hoewel de veranderingen langzaamgaan, zijn de overlevingskansen vankankerpatiënten de afgelopen decennialangzaam gestegen. Er zijn effectieverebehandelingen, kanker wordt tegenwoor-dig vaak in een vroeger stadium ontdekten een aantal vormen van kanker metlage overlevingskansen (maagkanker,longkanker bij mannen) komen steedsminder voor.

In 2011 kregen 100.600 mensen kanker,ongeveer vier procent meer dan in 2010(96.500). Het aantal nieuwe kanker-patiënten stijgt al jaren met ongeveer drieprocent per jaar. Naar verwachting zal degroei de komende decennia nog doorzet-ten. Dit is onder andere het gevolg vande al maar stijgende levensverwachting.Daarnaast bereiken steeds meer mensenuit de naoorlogse geboortegolf een leeftijdwaarop kanker veel voorkomt.De levensverwachting is het afgelopen de-cennium met ongeveer drie jaar gestegen.Als mensen langer leven, neemt de kansom kanker te krijgen toe. Een andere re-den voor de toenemende kans op kankeris een verandering van de leefgewoonten.Zo zijn meer vrouwen gaan roken, waar-door het aantal vrouwen met longkankertoeneemt. Voor vrouwen is de kans opkanker in twintig jaar toegenomen van 1op 4 naar 1 op 3 en voor mannen van 1 op3 naar 1 op 2.

Feiten & Cijfers

Feiten & Cijfers

Bronvermelding feiten en cijfers: IKNL

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

In ons land krijgen jaarlijks ongeveer 95.500Nederlanders kanker. Dit zijn elf mensen peruur. Dit aantal stijgt zelfs naar 123.000 per jaarin 2020. Als je te maken krijgt met kanker isdat zeer ingrijpend. Omdat de ontwikkelingenop dit gebied snel gaan, wil het St. Antoniusdeze graag op een laagdrempelige manier de-len. Daarom organiseert het ‘Open Colleges’,waar presentator Charles Groenhuizen ingesprek gaat met specialisten en patiënten zelfvragen kunnen stellen aan specialisten. Je kunter antwoorden krijgen op vragen als: ‘hoekun je kanker vroeg opsporen? en ‘wat zijn denieuwste behandelmethoden?’. Op 23 novem-ber zijn er twee colleges; één over borstkankeren één over prostaatkanker.

Aanmelden kan viawww.antoniusziekenhuis.nl/open.Wees er snel bij, want er is slechts eenbeperkt aantal plaatsen beschikbaar.

Ontdek alles overkanker tijdens deopen colleges

7

Na het vaststellen van borstkanker en vóór het eventueel behandelenmet chemotherapie kan deMammap-rint een buitengewoon nuttige test zijn. Die zelfs kan leiden tot een behandeling zónder chemotherapie. Prof.dr. Emiel Rutgers, hoofd van de chirurgieafdeling van het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis, vertelt over deMammaprint.

Mammaprint:wel of geen chemo?

Veel patiënten zijn maar wát blij met het bestaanvan de Mammaprint. Zo liet borstkankerpatiënteTjesje de Koster haar tumor ermee testen: “Dekans dat de tumor bij mij weer terugkomt, werddoor de test als klein beschouwd. Daarom hoefdeik geen chemo te hebben. Daar was ik erg blij om,want daar hoor je toch niet zulke fijne dingenover.” De reactie van De Koster laat al goed zienwat de Mammaprint doet: de kans inschatten datde kanker terugkomt, zodat op basis van die bere-kening een betere afweging kan worden gemaaktover chemotherapie.

PrognoseDr. Rutgers legt het fijne van de Mammaprintverder uit: “Borstkankercellen zijn melkkliercellendie een genetische verandering hebben ondergaan.Onderzoekers van het Nederlands Kankerinstituut

hebben van de 25.000 menselijke genen wel 2000genen gevonden zijn betrokken bij dit kanker-proces. De Mammaprint test de 70 belangrijkstegenveranderingen. Want het is gebleken dat het pa-troon van die veranderingen een goede voorspelleris van het verdere gedrag van de borstkanker.Blijft de tumor op zijn plaats zitten zonder dat dekankercellen zich via de bloedbaan verspreiden?Of is de tumor juist wel in staat kankercellen viahet bloed naar elders in het lichaam te verspreidenen daar schade aan te richten? Uiteindelijk kun jemet behulp van de uitslag van de Mammaprint eenbetere prognose geven van de kans dat de borst-kanker binnen 10 jaar terugkomt.”

VergoedingDie prognose speelt een grote rol bij het bepalenvan de behandeling. Rutgers: “Als de kans op

Overmorgen is pas de officiële openingdoor Prinses Beatrix. Dus eigenlijk

werken de specialisten en verpleeg-kundigen van het nieuwe St. Antonius

Ziekenhuis in Utrechtmomenteel in eenongezegend pand. Een schip dat nogniet gedoopt is, brengt ongeluk. Maar

de patiënten die er nu al behandeld wor-den, tellen juist hun zegeningen.

Zij krijgen de beste zorg verkrijgbaar.

“Alle kankerzorg onder één dak inhet nieuwe St. Antonius Utrecht”

Het St. Antonius Kankercentrumbehandelt jaarlijks zo’n drieduizendnieuwe patiënten. De kliniek isdaarmee de grootste zorgaanbiederop gebied van kanker in Midden-Ne-derland, en de derde grootste van heelNederland. Voorheen was die zorgverdeeld over drie ziekenhuislocaties.Maar vanaf nu wordt de ervaringen kennis omtrent de behandelingvan huid-, darm-, borst-, long- enprostaatkanker gebundeld op één plek,het St. Antonius Kankercentrum inUtrecht Leidsche Rijn.

“Voor de patiënt heeft dat veelvoordelen”, zegt dr. Jarmo Hunting,internist-oncoloog/hematoloog. “Datbegint al bij binnenkomst. Patiëntendie mogelijk borstkanker hebben,krijgen een snelle screening. Wiedoor de huisarts is doorverwezen, kanzelfs direct – ook zonder vooraf eenafspraak te maken - binnenlopen vooreen 3D-mammografie, een röntgen-foto van de borst. Wij kunnen pati-enten daardoor snel zekerheid geven;meestal al dezelfde dag. Dit voorkomteen hoop stress.”

Voor veel mensen is dat meteen hetlaatste bezoek aan het St. AntoniusZiekenhuis. Negen op de tien mensendie hier binnenkomt met een knob-beltje in de borst, blijkt geen kanker tehebben. Maar soms is een foto alleen

niet genoeg om uitsluitsel te geven. Indat geval kan ook weefsel afgenomenworden voor verder onderzoek.“Mede dankzij de nieuwste appara-tuur, zoals een PET-CT-scanner eneen 3 Tesla MRI-scanner zijn resulta-ten snel bekend. “Bij het St. Antoniusis alle onder één dak aanwezig, ookeen pathologisch lab. Eventuele vragenover het soort kanker, of in hoeverreer sprake is van uitzaaiingen, wordendaardoor snel beantwoord”, alduspatholoog Gijs van Leeuwen.

“Is er inderdaad sprake van kanker,dan heeft het St. Antonius ook veelexpertise qua chirurgie en vooraan-staande behandeltechnieken”, steltchirurg Ton van Wieringen. “Zoalsbij borstkanker een borstreconstruc-tie (met protheses of lichaamseigenweefsel), bij darmkanker een HIPEC-operatie (een specialecombinatie van operatieen chemobehande-ling) en bij prostaat- enblaaskanker robotchi-rurgie met de Da VinciRobot.”Iedere patiënt wordtbovendien zowel voorals na een behande-ling besproken in eenmultidisciplinair team,om gezamenlijk de betezorg voor specifiek die

patiënt af te stemmen.Ook is er aandacht voor de psycho-sociale kant van patiëntenzorg. Datbegint al bij de warme, sfeervolle in-richting van de nieuwe ziekenhuislo-catie. En vertaalt zich verder naar eenvaste verpleegkundige en behandelendarts die fungeren als aanspreekpuntvoor de patiënt. Want een goedeinformatieverstrekking, zowel naar depatiënt als de rest van het gezin toe,neemt veel onnodige stress weg.

Verpleegkundige Liesbeth Brandsma:“Ook na het gevreesde ‘slechtsnieuws-gesprek’ worden patiënten met raad endaad bijgestaan. Zij kunnen op iedermoment terecht bij een verpleegkun-dige gespecialiseerd in oncologie.esprekken gaan hier verder dan hetobligate hoe gaat het?, och ja, welgoed.”

uitzaaiingen groot is, kan chemotherapie eenbelangrijke volgende stap zijn. Dan kun je die uit-zaaiingskans nog wezenlijk verkleinen. Maar als deMammaprint aangeeft dat de kans op uitzaaiingenklein is, zouden de nadelen van de zware chemo-therapie groter kunnen zijn dan de voordelen.Het is dan mogelijk dat van chemotherapie wordtafgezien.” De unieke Mammaprint is dus eenbelangrijk instrument voor een juiste diagnose enbehandeling. Nog meer goed nieuws: de meestezorgverzekeraars vergoeden de Mammaprint in2014 volledig.

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING