1 200 SUAL-CAVAB TƏRTİB EDƏN: FƏYYAZ RƏFİQ
1
200 SUAL-CAVAB
TRTB EDN: FYYAZ RFQ
2
Kitabn ad:.......................200 Sual-cavab
T rtib ed n:..............................F yyaz R fiq N r ed n:...................................... hriyar
ap tarixi:...............................................2005 ap nvb si:.....................................Birinci Tiraj:......................................................3000
964-5934-45-1
3
Sual 1: Tqlid ndir?
Cavab: Tqlid mcthidin gstriin ml etmkdir.
Sual 2: Tqlid kim vacibdir?
Cavab: Dini hkmlr mnasibtd insanlar qism
blnr:
1. Mcthid (fiqh elmind ictihad drcsin atm
xs);
2. Mhtat (btn hkmlrdn xbrdar olub,
ehtiyat yolunu tutan xs);
3. Mcthid v mhtat olmayanlarmqllid.
gr bir xs n mcthid, n d mhtatdrsa,
mcthid tqlid etmlidir.
Sual 3: Kim tqlid edilmlidir?
Cavab: Doqquz rtin dndiyi came-rait
mcthid tqlid etmk olar. Bu doqquz rtl tan
olaq: 1. Kii; 2. Bali (hddi-blu); 3. Aqil (all); 4. 12
imam i; 5. Halalzad (qanuni nikahdan doulmu);
6. Diri; 7. Adil (daltli); 8. Vacib ehtiyata sasn
dnyaya hris olmayan; 9. Baqa mcthidlrdn daha
elmlilm olan.
Sual 4: Nd tqlid edilmlidir?
Cavab: slam dini suli-din (inamlar), xlaq v frui-
din (mllr) blmlrindn ibartdir. qid
msllrind (suli-din) tqlid etmk olmaz. Yalnz
mli hkmlr (frui-din) tqlid edilmlidir.
Sual 5: mli hkmlr ne qisimdir?
Cavab: Hkmlr be qisimdir:
4
1. Vacibhkmn yerin yetirilmli olan gstri.
Bu hkm trk etmk gnahdr. Msln, hddi-
blua atdqda namaz qlmaq vacibdir.
2. Msthbbel bir hkm yerin yetirmk
bynilmidir. Onu trk etmk gnah saylmr.
Msln, salam vermk msthbdir, yni
bynilmi bir hkmdr.
3. Haramharam hkm hr hans ii qti kild
qadaan edir. Haram i grn xs n axirt zab
var. Msln, yalan danmaq.
4. Mkruhbir iin mkruh olmas bard hkm
varsa, hmin ii grmmk daha yaxdr. Amma
mkruh i grn adam n axirt czas yoxdur.
Msln, kil olan otaqda namaz qlmaq
mkruhdur.
5. Mbahmbah iin grlb-grlmmyinin
dini baxmdan frqi yoxdur. Msln, halal qidalarn
qbulu n vacibdir, n msthbdir, n haramdr, n
d mkruh. Bu i insann z ixtiyarndadr.
Sual 6: Blu (yetkinlik) hddinin hans lamtlri var?
Cavab: Yetkinlik hddinin, hddi-bluun lamti
var.
1. Cinsiyyt zvnn st hisssind cod tklrin
bitmsi; 2. stniln bir halda cinsiyyt zvndn
spermann (mni) xaric olmas. 3. Qmri tqviml
olanlarn 15, qzlarn is 9 yann tamam olmas.
Sual 7: Came-rait mcthidi hans yolla tanmaq
olar?
Cavab: Came-rait mcthidi yolla tanmaq olar:
5
1. nsann znn min olmas;
2. Mcthid v lmi tanya biln iki daltli
alimin tsdiqi. Bir rtl ki, baqa iki adil alim
vvlkilrin dediyin mxalif olmasn;
3. Mcthid v lmi tanya biln elm hlinin
dediklrindn minlik hasil olsun.
Sual 8: Mcthidin fitvasn (gstri) hans yolla
yrnmk olar?
Cavab: Mcthidin fitvasn drd yolla yrnmk olar:
1. Mcthidin zndn eitmkl; 2. ki adil xsdn
eitmkl; 3. Doru danan v etibarl bir xsdn
eitmkl; 4. Fitvan etibarl bir risald grmkl.
Sual 9: Dnyasn dyimi mcthid tqlid etmk
olarm?
Cavab: lk df tqlid balayan xs dnyasn
dyimi mcthid tqlid ed bilmz. Mcthidin
bzi fitvalarna ml edn xs hmin mcthid
dnyasn dyidikdn sonra da uyun msllrd
ona tqlid ed bilr. Btn msllrd bir mcthid
tqlid edn xs hmin mcthid dnyasn
dyidikdn sonra ona tqlidd qala bilr.
Sual 10: Hr hans bir xsin tqlidsiz yerin yetirdiyi
mllr qbuldurmu?
Cavab: Tqlidsiz yerin yetirilmi ml o vaxt
mqbuldur ki, insan hqiqi vzifsini yerin
yetirdiyin min olsun. Tqlidsiz yerin yetirilmi ml
sonradan tqlid ediln mcthidin fitvalarna uyun
olduqda mqbuldur. Ehtiyata yaxn halda yerin
yetirilmi mllr d dzgn saylr.
6
Sual 11: Mcthidin ne qisim nzri (gstrii) ola
bilr?
Cavab: Mcthidin drd qisim nzri ola bilr:
1. HkmMcthidin myyn bir iin vacib v
haram olduunu bildirmsi. Msln, hkm verilir
ki, sabah vval aynn balanc, fitr bayram
gndr.
2. FitvaMcthidin z nzrini mumi kild
byan etmsi. Msln, fitva verilir ki, hdsind
vacib (qza) oruc olan xsin msthb orucu
batildir.
3. Vacib ehtiyatvvlind v ya arxasnca fitva
verilmmi nzr. Msln, mcthid tsbihati-
rbnin df deyilmsini vacib ehtiyat sayr.
Mqllid bu gstri ml etmlidir.
4. Msthb ehtiyatvvlind v ya arxasnca fitva
verilmi nzr. Msln, mcthid fitva verir ki,
murdarlanm qab krr suda yuyulsa pak olar.
Amma sonra hmin qabn df yuyulmasn
msthb ehtiyat sayr.
Sual 12: Su ne qisim olur?
Cavab: Su iki qisim olur: mzaf su v mtlq su. Qarpz
suyu, glab kimi qatq sulara mzaf su deyilir.
Mtlq su is be nvdr: 1. Krr su (eni, uzunu v
hndrly qar yarm hcmind su, txminn
386 kq); 2. Ya suyu; 3. Quyu suyu; 4. Qlil su (krr
sudan az su); 5. Axar su.
Sual 13: Mzaf suyun hans xsusiyytlri var?
7
Cavab: Mzaf su murdar pak etmir, bu su il alnan
dstmaz v veriln qsl batildir. Mzaf suya bir zrr
murdar ds, su murdar olar.
Sual 14: Krr su murdarlana bilrmi?
Cavab: gr krr suya sidik v ya qan kimi murdar
eylr toxunsa iyi, rngi, dad dyimdiyi tqdird, bu
su pakdr.
Sual 15: gr insan suyun krr, yoxsa qlil olduuna
min ola bilms, onun vzifsi ndir?
Cavab: vvlc krr hddind olmu suyun hazrda
krr olub-olmad bh doursa, onu krr hesab
etmk lazmdr. vvlc krr olmam suyun hazrda
krr olub-olmad bh doursa, onu krr hesab
etmk olmaz. Su o zaman krr hesab oluna bilr ki, ya
insan z buna min olsun, ya da suyun krr
olduunu iki daltli xs tsdiq etsin.
Sual 16: Az suyun hans xsusiyytlri var?
Cavab: Az su (qlil) murdar ey toxunduqda murdar
olur v ya murdar ey az suya toxunduqda onu
murdarlayr.
Sual 17: Hans hallarda ncis (ait) xaric olan zv
yalnz su il pak olur?
Cavab: halda ncisin mxrcini su il yumaq
vacibdir:
1. Ncisl birlikd digr murdar ey (ms. qan)
gldikd;
2. Xaricdn ncisin mxrcin baqa murdar ey
(ms. sidik) lav olduqda;
3. Ncisin mxrci adi hddn ox buladqda.
8
Sual 18: drardan (sidik) sonra tnasl zv nec pak
edilir?
Cavab: Tnasl zv yalnz su il pak olur. Sidik
tmizlndikdn sonra mxrci bir df yumaq
kifaytdir. Amma msandn qeyri-tbii idrar ednlr
v qadnlar vacib ehtiyata sasn, iki df yumaldrlar.
Sual 19: Ncisin mxrci nec pak edilir?
Cavab: Ncisin mxrcini yolla pak etmk olar: 1. Su
il; su il yuduqda ncis zrrlri qalmamaldr, amma
rng v iy qalsa, eybi yoxdur. Birinci df yuduqda
ncis zrrlri qalmazsa, ikinci df yumaq lazm deyil.
2. Da v krpic kimi eylrl; da v krpic kimi
eylrl mxrcin tam tmizlnmsi bh yaratsa da
(mhlle-tmml), bu halda namaz qlmaq olar. Bu
sayaq tmizlnmi zv bir ey toxunsa
murdarlanmaz.
3. Para il; para vasitsi il ncis bir df
tmizlns, kifaytdir.
Amma smk, peyin, elc d, zrind Allahn
ad yazlm (ehtiram vacib olan) eylrl mxrc
tmizlnrs, onun pak olmas bhlidir (mhlle-
tmml) v vacib ehtiyata sasn bu halda namaz
qlmaq olmaz.
Sual 20: stibra ndir?
Cavab: stibra (sidik kanalnda qalan sidiyin
tmizlnmsi) msthb bir mldir. Kiilr idrardan
sonra (aitin mxrci murdar olarsa, vvlc onu
paklamaq rtil) vvl df sol lin orta barman
aitin mxrcindn altin kkndk, sonra df d
9
ba barma altin stn, iar barma is altin
altna qoyub, xtn (snnt) yerindk kir. Daha
sonra zvn ban df sxb yuyur.
Sual 21: Sidik mxrcindn hans mayelr gl bilr?
Cavab: Sidik mxrcindn be nv maye gl bilr:
1. Sidik.
2. Mni (sperma). gr insandan mni xaric olsa,
qsl etmlidir. Msthbdir ki, qsldn qabaq idrar
etsin.
3. Mzimazaqlamadan sonra gln bu maye
pakdr.
4. Vzibu may bzn mnidn sonra glir. gr
ona sidik qarmasa pakdr.
5. Vdibzn sidikdn sonra gln mayedir. gr
sidiy qarmasa pakdr. stibra etmi xs bel bir
maye grdkd kk ets ki, bu sidikdir, yoxsa baqa
maye, onu pak hesab etmlidir.
Sual 22: stibradan sonra insandan el bir maye gls
ki, bu mayenin sidik v ya mni olmas bilinms, o n
etmlidir?
Cavab: gr bel bir rtubt dstmaz aldqdan sonra
grns, ehtiyata gr qsl vermk vacibdir. gr
dstmaz almam bel bir rtubt grns, dstmaz
almaq kifaytdir.
gr istibra etmmi bir xs dstmaz
almamdan qabaq bel bir rtubt grs, tkc
dstmaz alsa kifaytdir.
Sual 23: slam ritind ne ey murdar saylr?
10
Cavab: slam ritind on bir ey murdar saylr: sidik,
ncis, mni, atc qan olan heyvann ls, qan, it,
donuz, kafir, spirtli iki (rab), piv, ncis yemi
dvnin tri.
Sual 24: Hans canllarn sidiyi v ncisi murdardr?
Cavab: nsann v ti haram olan atc qanl heyvanlarn
ncisi v sidiyi murdardr. Amma ti olmayan milk
kimi kiik hratlarn ncisi pakdr. ti haram olan
qularn ncisi d murdardr.
Sual 25: Qeyri-mslman lklrd istehsal olunmu
triyyat mhsullar pakdrm?
Cavab: Xaricdn gtirilmi triyyat mhsullarnn
murdar olduu mlum deyils, onlar pak hesab
olunur.
Sual 26: Xaricd istehsal olunmu maye drman
preparatlar pakdrm?
Cavab: Murdar olduu mlum deyils, pakdr.
Sual 27: Hans canllarn qan murdardr?
Cavab: Atc qan olan btn canllarn qan murdardr.
ti halal olan heyvan ri qaydada ksildikdn sonra
bdnindki qan, ksilmi damarlardan kifayt qdr
axarsa, qalan qan pakdr. Yumurtann iindki qan
murdar deyil.
Sual 28: gr toyuq yumurtasnda qan varsa, onu
yemk olarm?
Cavab: Yumurtadak qan onun sars il qatdrldqda
itib gedrs, hmin yumurtan yemk olar.
Sual 29: Kafir kimdir?
11
Cavab: Allah inkar edn, Ona rik qoan, hzrt
Mhmmdin (s) peymbrliyin inanmayan, namaz
v oruc kimi zruri dini hkmlri inkar edn ks
kafirdir.
Sual 30: On iki imam qbul etmyn ks
mslmandrm?
Cavab: gr bir mslman on iki imamdan birin qar
dmn mnasibtd olarsa, o murdar saylr.
Sual 31: rab murdardrm?
Cavab: rab v insan mst edn btn mayelr
murdardr.
Sual 32: Boya ilrind istifad olunan spirtli mayelr
murdardrm?
Cavab: gr insan hmin mayelrin mstedici
eylrdn dzldiyini bilmirs pakdr.
Sual 33: Qaynadlm, buxar dymi xurma, kimi
halaldrm?
Cavab: Halaldr, amma msthb ehtiyata gr
kinmk lazmdr.
Sual 34: Bir eyin murdar olmas nec sbuta yetir?
Cavab: Hr hans bir eyin murdar olmas yolla
sbuta yetir:
1. nsan z bir eyin murdar olduuna min
olmaldr.
gr restoranda v ya hans baqa bir yerd bir
eyin murdar olmasna bh varsa, bu bhy
etina olunmamaldr;
2. Bir eyin sahibi hmin eyin murdar olduunu
dedikd;
12
3. ki adil kii bir eyin murdar olduunu dedikd.
Bir adil xs myyn eyin murdarln bildirdikd
vacib ehtiyata sasn kinmk lazmdr.
Sual 35: gr qabdak mayey qan damsa, st hissdn
bir qdr boaldlsa, qalan hiss pak saylarm?
Cavab: Mayenin bir nqtsi murdar olduqda btn
maye murdar saylr.
Sual 36: Qonan bdni v paltar evdki murdar bir
ey toxunsa, n etmk lazmdr?
Cavab: Qonan bdni v ya paltar evdki murdar bir
ey toxunsa, onu bildirmk lazm deyil.
Sual 37: Kimyvi tmizlm mntqlrin
murdarlanm paltarlar da veril bilr. Btn
paltarlarn bir manda yuyulduunu nzr alsaq,
mntqd tmizlnmi paltar pak hesab etmk
olarm?
Cavab: Mntqd yuyulan v tmizlnn paltarlar
pakdr.
Sual 38: slam ritind ne pakedici var?
Cavab: slam ritind on pak edici var: su, torpaq,
gn, istihal (murdar eyin cinsinin dyimsi il
paka xmas), intiqal (qann atc qanl bdndn digr
bdn kemsi), slam dini, tbiyyt (bir murdarn
paka xmas il baqa murdarn paka xmas),
murdarn slinin aradan getmsi, murdar yemi
heyvann istibras, mslman qeyb olduqda ona aid
murdar eyin pak edilmsi ehtimal.
Sual 39: Btn sular pak edici saylrm?
Cavab: Su drd rtl murdar pak edir:
13
1. Mtlq, xalis olsun;
2. Pak olsun;
3. Murdar eyi yuduqda su bulamasn, murdar
vasitsi il suyun rngi, iyi dad dyimsin;
4. Murdar eyi suya kdikdn sonra suda
murdarn eyni, sli qalmasn.
Sual 40: Murdar l yuyulmu sabun pakdrm?
Cavab: Murdar l yuyulmu sabun krr suya
batrldqda v ya axar suya kildikd pak olur. Bir
rtl ki, onun daxili murdarlanmam qalsn.
Sual: 41: Murdarlanm dyn v ya ti nec paka
xarmaq olar?
Cavab: Murdarlanm dyn v ya ti bir qaba qoyub,
hmin qab df su il doldurub boaltsanz,
qabdak dy v ya t pak olar.
Sual 42: Hans murdar eylri bir df suya kmk
kifayt edr?
Cavab: Murdar eydn murdarn eyni, sli
tmizlndikdn sonra onu krr v ya axar suda bir
df suya kmk kifaytdir. Baqa yemk yemyn
sdmr krpnin sidiyi d bir df suya kilmkl
pak olur. Bir rtl ki, krp donuz sd immi
olsun. Sidikl murdarlanm paltardan savay eylrin
qlil su il iki df suya kmk lazmdr. Sidikl
murdarlanm ey sidik tmizlndikdn sonra iki df
suya kils, ehtiyata ml edilmi olar. rabla
murdarlanm qab qlil su il df suya kmk
lazmdr. Yeddi df suya kils, daha yaxdr.
Donuzun maye idiyi qab is yeddi df suya
kilmlidir.
14
Sual 43: Ayaqqabnn murdarlanm altn nec
tmizlmk olar?
Cavab: Ayaqqabnn murdarlanm altn tmizlmk
n on be addm yol getmk kifaytdir. Bir rtl ki,
torpaq pak, quru olsun.
Sual 44: Gn hans eylri paka xarr?
Cavab: Gn vasitsi il alt ey paka xr: torpaq,
bina, tikilid istifad olunmu qap-pncr, divara
alnm v binadan saylan mx, murdar hsir, aac v
otlar.
Sual 45: Acaqanadn qan pakdrm?
Cavab: gr bir xs acaqanad z bdnind ldrs
v ondan xan qann z qan olduunu bilms, qan
pakdr. Amma acaqanadn sancmas il onun
ldrlmsi arasndak fasil az olsa v dnls ki,
bu el insann z qandr bu qan murdardr.
Sual 46: slam dini hans sasla pakedici saylr?
Cavab: slam ritind kafir murdar saylr. gr o
hadt klmlrini deyib, mslman olarsa, paka
xar.
Sual 47: Tbiyyt n demkdir?
Cavab:Tbiyyt pakedicilrdn biridir. Msln, rab
sirky dndkd pak olur. Bu vaxt onun qab da paka
xr. rabn paka xmas il onun qabnn da paka
xmas tbiyyt adlanr.
Sual 48: Murdar yemi heyvann istibras n demkdir?
Cavab: nsan ncisi yemy adt etmi heyvann sidiyi
v ncisi murdardr. Onlarn paka xarlmas sulu
15
istibra adlanr. Heyvanlarn istibras odur ki, onlar bir
mddt saxlanb, yalnz pak qidalarla yemlnsinlr.
Ncis yemi dvni qrx gn inyi iyirmi gn qoyunu
on gn, rdyi be gn, ev toyuunu gn istibra
mqsdi il saxlamaq lazmdr.
Sual 49: Dstmaz nec alnr?
Cavab: vvlc, alnn tk bitdiyi yerdn nnin
aasnadk z yuyulur. z ba barmaqla orta barmaq
miqdarnda yuyulmaldr. zdn sonra vvlc sa,
sonra sol l dirskdn barmaqlarn ucunadk yuyulur.
Hr iki l yuyulduqdan sonra lin tri il baa msh
kilir. Mshin sa ll, yuxardan aaya kilmsi
vacib deyil. Daha sonra ld qalm dstmaz tri il
ayaq barmaqlarnn bandan ayan znn dikln
yerindk msh kilir.
Sual 50: Dstmazn dzgn saylmas n hans
rtlr var?
Cavab: Dstmazn dzgn saylmas n on rt
var.
1. Dstmaz suyu pak olmaldr;
2. Dstmaz suyu mtlq saf olmaldr;
3. Dstmaz suyu mbah, halal olmaldr;
4. Dstmaz suyunun qab halal olmaldr;
5. Dstmaz suyunun qab qzl v gm
olmamaldr;
6. Dstmaz zaman dstmaz zvlri v msh yeri
pak olmaldr;
7. Dstmaz v namaz n kifayt qdr vaxt
olmaldr;
16
8. Dstmaz Allahn razl, ona yaxnlq mqsdi
il alnmaldr;
9. Dstmaz trtibi qaydada, ardcl alnmaldr;
10. Dstmazdak mllr ard-arda yerin
yetirilmlidir;
11. nsana baqa biri dtmaz ala bilmz;
12. Dstmaz alan xs su zrrli olmamaldr;
13. Dstmaz zvlrind suyun qarsn alan
mane olmamaldr.
Sual 51: nsan dstmaz alb-almad bard kk
edirs, vzifsi ndir?
Cavab: gr namaz gediind bel bir kk olsa, namaz
batildir. gr namazn bitirdikdn sonra insan kk
ets ki, dstmaz alb yoxsa yox, onun namaz
dzgndr. gr bel bir kk namazdan qabaq ba
vers, dstmaz almaq vacibdir.
Sual 52: Dstmaz n ndr?
Cavab: Alt halda dstmaz almaq vacibdir:
1. Meyit namazndan savay btn namazlar n;
2. Yaddan xm scd v thhd yerin
yetirmk n (gr dstmaz pozulmusa);
3. Kb evinin vacib tvaf n;
4. gr dstmaz almaq nzir, hd edilmis;
5. Bir xs Qurana toxunma nzir edrkn;
6. Murdarlanm Quran vrqini suya kmk
n dstmaz alnmaldr. Amma dstmaza
mulluq Qurana hrmtsizlik saylarsa (vaxt ox
gedrs), Quran suya kmk n dstmaz almaq
lazm deyil.
17
Sual 53: Quran yazlarna toxunmaq olarm?
Cavab: Dstmazsz halda Quran yazlarna toxunmaq
haramdr. Amma trcm olunmu Quranlarn
yazsna toxunmaq olar.
Sual 54: Dstmaz nlr batil edir?
Cavab: Yeddi ey dstmaz batil edir: Sidik, ncis,
ncis mxrcindn xaric olan yel, hm gzn
grmmyi, hm d qulan eitmmyi il mayit
olunan yuxu, al badan alan eylr, qadnlarda
istihaz, cnabt kimi qsl tlb edn ilr.
Sual 55: Adi vaxtda alnm dstmazla namaz qlmaq
olarm?
Cavab: Namazn vaxtndan vvl thart mqsdi il
dstmaz almaq olar v bu dstmazla namaz qlmaq
mmkndr.
Sual 56: Dstmaz zvlrind yara varsa n etmli?
Cavab: gr yaraya suyun zrri yoxdursa, adi
qaydada dstmaz alnr. Yox gr suyun yaraya zrri
varsa yarann traf yuyulur v onun zrin pak bir
para qoyulur, tr l il msh kilir. gr yara msh
yerlrinddirs, msh yerinin zrin pak para
qoyulur v msh kilir. Vacib ehtiyata sasn
tymmm d edilir. Yox gr yarann zrin para
qoymaq da mmkn deyils, dstmaz vzin
tymmm edilir. Yax olar ki, mshsiz bir dstmaz
da alnsn (Uyun surtd alnan dstmaz cbir
dstmaz adlanr).
gr yara baldrsa, onu amaq mmkn olduqda
yara alr v dstmaz alnr. Yaran amaq
18
mmkn deyils v onun sars murdardrsa,
yaraya toz, su toxunmas zrrli olduqda onun traf
yuyulur, murdar sarnn zrin pak para qoyulur,
msh kilir.
Sual 57: gr tymmm yerind yara varsa, n
etmli?
Cavab: Vzifsi tymmm olan xsin tymmm
zvlrind yara varsa, cbir dstmazda olduu kimi
hrkt etmlidir.
Sual 58: Hans hallarda qsl vermk vacibdir?
Cavab: Yeddi halda qsl vermk vacibdir: 1. nsan cinsi
yaxnlq v ya mni xaric olmas vasitsi il cnub
olduqda cnabt qsl; 2. Qadnlar n heyz qsl; 3.
Qadnlar n nifas qsl; 4. Qadnlar n istihaz
qsl; 5. Meyit toxunma qsl; 6. Meyit qsl;. 7.
Nzir, and vasitsi il vacib olan qsl.
Sual 59: Qsl hans qaydada verilir?
Cavab: Qsl iki nvdr. Trtibi qsl v irtimasi qsl.
Trtibi qsld qsl vermk niyyti il vvlc ba v
boyun, sonra bdnin sa trfi, daha sonra sol trfi
yuyulur. Bu ardcllqla verilmyn qsl batildir.
rtimasi qsl vern insan qsl vermk niyyti il
tdricn suya batr. Btn bdn suya batdqdan
sonra qsl dzgn saylr.
Sual 60: Qsl vermi xs namaz n dstmaz
almaldrm?
Cavab: Yalnz cnabt qslndn sonra namaz n
dstmaz almaq lazm deyil.
Sual 61: Cnub xs nlr haramdr?
19
Cavab: Cnub xs be ey haramdr:
1. Bdnin Quran yazsna, elc d, Allah adna
toxunmas. Vacib ehtiyata sasn, peymbrlrin v
imamlarn da adna toxunmaq olmaz;
2. Mscidl-hrama v peymbr mscidin daxil
olmaq;
3. Mscidd dayanmaq (yaddan xm bir ey n
mscidin bir qapsndan daxil olub, o birindn
xmaq olar). Vacib ehtiyata sasn, imamlarn
barigahnda da dayanmaq olmaz;
4. Mscid bir ey qoymaq;
5. Vacib scdsi olan Quran surlrini oxumaq.
Sual 62: nsan qsl verib-vermdiyin kk ets,
vzifsi ndir? gr kk ets ki, qsl dz verib,
yoxsa yox vzifsi ndir?
Cavab: nsan kk ets ki, qsl verib yoxsa yox, qsl
vermlidir. gr kk ets ki, qsl dzgn verib,
yoxsa yox, tkrar qsl ehtiyac yoxdur.
Sual 63: Qsl vermk v dstmaz almaq mmkn
olmadqda tymmm hans qaydada yerin yetirilir?
Cavab: Vzifsi tymmm etmk olan xs qsl v ya
dstmaz vzi tymmm etdiyini nzrd tutaraq
tymmm etdiyi ey (torpaq, qum, da v s.)
llrinin iini qoa kild vurmaldr. Sonra hr iki
llrinin iini btv alna tk bitn end kmlidir.
Sonda sol lin ii sa lin stn, sa lin ii sol lin
stn kilir.
Sual 64: Hans hallarda dstmaz v qsl vzin
tymmm etmk olar?
20
Cavab: Yeddi halda dstmaz v qsl vzin
tymmm etmk olar:
1. gr dstmaz v ya qsl n su ld etmk
mmkn deyils;
2. Qocalq, oru v yrtcdan qorxu, su kmk
n qabn olmama sbblrindn tymmm
etmk olar. Su ld etmk insan n mqqt
sbb olduqda da tymmm icaz verilir;
3. Su vasitsi il xstlnm, cana zrr thlksi
olduqda;
4. Suyun dstmaz v ya qsl n ildilcyi
tqdird ail-vladn v yaxn adamlarn susuz
qalaca v susuzluqdan lcyi ehtimal edildikd.
Elc d, adtn, yemk n ba ksilmyn at v
qatr kimi heyvanlarn susuz qalaca ehtimal
olunduqda;
5. gr su yalnz paltarn v bdnin murdarln
tmizlmy atarsa, vvlc paltar v bdni paka
xarmaq lazmdr;
6. stifad n halal qab olmadqda;
7. Dstmaz v ya qsl verilcyi tqdird namaz
vaxtnn tb kecyi ehtimal edildikd.
Sual 65: Can vern insan (mhtzir) hans kild
yerldirilmlidir?
Cavab: Can vern mslman arxas st, ayaqlarnn
alt qibly doru uzadlmaldr.
Sual 66: Meyit hans kild qsl verilmlidir?
21
Cavab: On iki imam inin meyit qsl, kfnlnmsi,
meyit namaz v dfni hamya vacibdir. Meyit qsl
verilir:
1. Sidr qatlm su il;
2. Kafur qatlm su il;
3. Xalis, saf su il.
Meyit qsl cnabt qsl trtibind verilir.
Sual 67: Meyit toxunma qsl n vaxt vacib olur?
Cavab: Meyit qsl verilmmi, elc d, bdni
soyumu meyit toxunan ks meyit toxunma qsl
vermlidir. Bdni soyumam meyit toxunan ksin
qsl vermsi vacib deyil.
Sual 68: Meyit namaz hans qaydada qlnr?
Cavab: Meyit namaz qlmaq n dstmaz v qsl
rt deyil. Bdn v libas pak olmaya da bilr. Meyit
n namaz qlmaq istyn xs z qibly dayanmal
v meyit onun qarsnda ba sa, ayaqlar sol trf
istiqamtind uzadlmaldr. Meyit namaznda be
tkbir var. Meyit namaz qlan xs ayaq st durmu
vziyytd bu tkbiri des kifaytdir: . Meyyit namaznn be t kbiri vardr v g r onlar a a dak t rtibl deyils , kifay tdir. Niyy td n v birinci t kbird n sonra desin:
h du nla ilah ill llah v nn Muh mm d n R sulullah. kinci t kbird n sonra desin:
Allahumm s lli la Muh mm din v ali-Muh mm d. nc t kbird n sonra desin:
22
arnos n dribk t cndrD .tanimum-l v ninimum-lil rif mmuhallA :nised , sridi ik tiyyem r g
:nised ,asralo ndaq r g ;tiyy m-l zah il rif mmuhallA
.nised iribk t ic-5 arnos v tiyy m-lihizah il rif mmuhallA :nusuxo naud ub arnos n dribk t icnirib ,ik ralo xay ahaD
:nusuxo naud ub arnos n dribk t icnik
:nusuxo naud ub arnos n dribk t cn
:nusuxo naud ub , sridi ik tiyyem arnos n dribk t cndrD
23
Drdnc t kbird n sonra meyyit qadndrsa, bu duan oxusun:
Sonra be inci t kbiri desin. Sual 69: Ne vacib namaz var?
Cavab: Hr bir mslmana alt namaz vacibdir: on
yeddi rkt gndlik yvmiyy namaz, ayt namaz,
meyit namaz, byk oul n dnyasn dyimi
atann qza namaz, icar, nzir, and v hd vasitsi il
vacib olan namazlar.
Sual 70: Gndlik yvmiyy namazlar hanslardr?
Cavab: ki rkt sbh namaz, drd rkt zhr (gnorta)
namaz, drd rkt sr (ikindi) namaz, rkt mrib
(am) namaz, drd rkt ia (xiftn) namaz.
Sual 71: Namaz z qibly qlmaq vacibdirmi?
Cavab: Namaz zqibly qlnmaldr. Namaz qlmaq
istyn xs qiblni tyin etmk n almaldr.
Hissi nianlr sasn qiblnin istiqamtini bildirn
iki aqil xsin dediyin ml etmk olar. Elmi qaydaya
sasn, qiblni gstrn insann dediklrin d etibar
etmk olar. Qiblni deyiln qaydada gstrnlr
olmadqda mscid mehrablarna, mslman
24
qbirlrin sasn qiblni tyin etmk lazmdr. He
vchl qibl tyin olunmadqda v namazn vaxt dar
olduqda z drd trf tutaraq drd namaz qlmaq
lazmdr. gr iki trfd qiblnin ola bilcyi ehtimal
edilirs, hmin iki trf doru namaz qlmaq lazmdr.
Sual 72: Yol ged-ged namaz qlmaq olarm?
Cavab: Msthb namazlar yol ged-ged, svari
halda qlmaq olar. Bu iki halda msthb namaz
qlarkn z qibly dayanmaq lazm deyil.
Sual 73: Hans libasda namaz qlmaq olar?
Cavab: Namaz qlnan libas pak v halal olmaldr. Bu
libas l v ti haram heyvann zalarndan
hazrlanmamaldr. Namaz qlan kiidirs, onun libas
xalis ipkdn v saplar qzl paradan olmamaldr.
Namaz qlan xs namaz bitirdikdn sonra anlasa ki,
onun paltar murdar olub, qld namaz qbuldur.
Sual 74: Qzl zint yalar il namaz qlmaq olarm?
Cavab: Kii n qzl zint yalar haramdr v bu
yalarla qlnm namaz batildir. Vacib ehtiyata
sasn, kii qzl eynkdn d kinmlidir. Amma
qadnlarn hm namaz vaxt, hm d qeyri vaxtlarda
qzl yalardan istifad etmsinin eybi yoxdur.
Sual 75: Hans hallarda murdar libas v ya bdnl
namaz qlmaq olar?
Cavab: Be halda libas v bdn pak olmadqda
qlnm namaz dzgndr:
1. Corab v araqn kimi kiik eylr murdar
olduqda;
25
2. Daynin libas saxlad uan sidiyi il
murdarlandqda;
3. Libas bdndki yarann qanna buladqda;
4. Bir dirhm lsndn az murdarlandqda;
5. nsan murdar bdn v libasla namaz qlmaa
mcbur olduqda.
Sual 76: Namaz harada qlnmaldr?
Cavab: Namaz qlnan yerin be rti var:
1. Namaz qlnan yer halal olsun;
2. Hrktsiz olsun;
3. Otan hndrly ayaq st durmaa imkan
versin;
4. Namaz qlnan yer gr ncast bulanbsa, onun
rtubti libasa keck hdd olmasn;
5. Scd zvlri yer qoyularkn grk yerin sthi
bir-birindn drd bitiik barmaqdan artq (istr
aaya istr yuxarya doru) frqli olmasn.
Sual 77: Namazn hans vacibatlar var?
Cavab: Namazn on bir vacibat var: niyyt, qiyam,
tkbirtl-ehram, scd, qirat, zikr, thhd, salam,
trtib, mvalat.
Sual 78: Namazn rkn ndir?
Cavab: Rkn namazdak o vacibatlardr ki, gr insan
bilrkdn v bilmyrkdn onlar artrsa v ya
azaltsa, namaz batil olur. Namazn be rkn var:
1. Niyyt;
2. Tkbirtul-ehram, yni niyytdn sonra llahu
kbr demk;
26
3. Qiyamtkbirtul-ehram deyrkn v rkudan
qabaq ayaq st olmaq (ona rkuya bitin qiyam
deyilir);
4. Rku;
5. ki scd.
Sual 79: Niyytdn xmaq n demkdir?
Cavab: nsan namazn ortasnda o qdr qflt vara
bilr ki, gr ondan n etdiyini sorusalar, cavab tapa
bilmz. Bel halda namaz batildir.
Sual 80: Ayaq st durmaqdan ibart olan qiyam
vziyytinin rti ndir?
Cavab: Niyytdn sonra llahu kbr demzdn
qabaq v sonra bir miqdar dayanmaq vacibdir. nsan
min olmaldr ki, tkbir klmsini ayaq st demidir.
Qiyam zaman bdn hrktsiz olmal, bir trf
yilmmlidir. Qiyamda ayaqlar aras msafnin
barmaqdan bir qaradk olmas msthbdir.
Qadnlar ayaqlarn bir-birin yapdrsalar yax olar.
Sual 81: Rkunun rti ndir?
Cavab: Rku vziyytind insan llri dizin atanadk
yilmlidir. llr diz qoyulmadan da hmin qdr
yilmk kifaytdir. Rkuda istniln bir zikr deyil
bilr. Amma bu zikr Sbhanllah v bir Sbhan
rbiyl-zimi v bihmdih klmlrindn qsa
olmamaldr. Zikr deyiln zaman bdn rku
vziyytind aram dayanmaldr.
Sual 82: Scdnin hans rtlri var?
Cavab: Scd alnn, iki lin iinin, iki dizin, iki ayan
ba barmaqlarnn yer qoyulmasndan v n az
27
sbhanllah zikri hddind scdd qalmaqdan
ibartdir. ki scd arasnda aram oturmaq lazmdr.
Scd zaman yer toxunas yeddi zv bilrkdn
qaldrlmamaldr.
Sual 83: Namazn btn rktlrind hmd (Fatih)
v sur (ms. xlas) oxumaq vacibdirmi?
Cavab: Vacib yvmiyy namazlarnn birinci v ikinci
rktlrind hmd v sur oxumaq vacibdir. Vacib
yvmiyy namazlarnn nc v drdnc
rktlrind is tkc hmd oxunsa kifaytdir. Hmd
vzin tsbihati-rb demk olar. Msthb
namazlarda is tkc hmd oxumaq vacibdir.
Sual 84: Namaz ucadan, yoxsa astadan qlnmaldr?
Cavab: Kiilr sbh, mrib v ia namazlarn ucadan
qlmaldrlar. Zhr v sr namazlarnda is hm
kiilrin, hm d qadnlarn hmd v surni astadan
oxumas lazmdr. Ucadan deyilsi hmd v surni
astadan, astadan deyilmsi hmd v surni ucadan
demk bilrkdn olduqda namaz batildir.
Sual 85: vvl surni, sonra is hmdi oxumaq olarm?
Cavab: Namazdak ardcll bilrkdn pozmaq
namaz batil edir.
Sual 86: Peymbrin ad kildikd salavat kmk
vacibdirmi?
Cavab: Peymbrin ad, lqbi v ya knysi
deyildikd (htta namazda da olmu olsa) salavat
kmk msthbdir.
Sual 87: Nlr scd etmk olmaz?
28
Cavab: Yeddi ey scd etmk olmaz: 1. Yemli
eylr; 2. Geymli eylr; 3. Mdndn xan eylr
(msln, qzl, gm); 4. Tz zm yarpana; 5.
Torpaqdan ccrn yemli drman bitkilrin
(msln, bnv, maldili); 6. Bzi mntqlrd
yemli saylan bitkilr; 7. Kal meyvy.
Sual 88: Namaz nlr batil edir?
Cavab: On iki ey namaz batil edir:
1. Namazn ortasnda rtlrdn birinin
dnmdiyi mlum olsa (msln, namazn yeri
qsb olunmu yerdir);
2. Namazn gediind bilrkdn v ya
bilmyrkdn dstmaz v ya qsl batil edn hal
ba vers (msln, sidik xaric olsa);
3. llr st-st qoyulsa;
4. Hmd oxunduqdan sonra amin deyils;
5. Bilrkdn v ya diqqtsizlikdn qibly arxa
evirs, qibldn xm saylacaq qdr saa v sola
meyl edils;
6. Bilrkdn namaza aid olmayan mnal v ya
mnasz sz deyils;
7. Bilrkdn brkdn glmk;
8. Dnya ilrin gr bilrkdn brkdn alamaq;
9. Namazn formasn pozan ilr (l almaq);
10. Yemk-imk (ms. azdak tik ya qalqlar
udub qurtarmam namaza balamaq);
11. ki rktli v rktli namazlarda, elc d,
drd rktli namazlarn ilk iki rktind rktlrin
saynda ediln kk;
29
12. Bilrkdn v ya shvn namazn rknlrinin
artrlb-azaldlmas.
Sual 89: Namaz gediind salam almaq olarm?
Cavab: Namaz gediind dzgn v ya ciddi verilmi
salam almaq lazmdr.
Sual 90: Hans hallarda namaz dayandrmaq olar?
Cavab: Drd halda namaz dayandrmaq olar:
1. nsan z can v maln qorumaq n namaz
dayandra bilr;
2. Namaz zaman tlbkar verdiyi borcu tlb
edrs v namaz dayandrmadan borcu qaytarmaq
mmkn olmazsa;
3. Namaz gediind insan baa ds ki, mscid
murdarlanmdr;
4. Rkuya getmmidn azan v iqamnin yaddan
xd yada ddkd.
Sual 91: Namazda ne nv kk var?
Cavab: Namazda nv kk ola bilr: Namaz batil
edn klr, etina edilmysi klr v etina edilsi
dzgn klr.
Sual 92: Hans klr namaz batil edir?
Cavab: Skkiz kk namaz batil edir:
1. ki rktli namazlarda rktlrin sayndak kk;
2. rktli namazlarda rktlrin saynda kk;
3. Drd rktli namazda kk edilrs ki, bir rkt
qlnb, yoxsa ox;
4. Drd rktli namazda ikinci rktin ikinci scdsi
tamam olmam kk edil ki, iki rkt qlnb, yoxsa
ox;
30
5. kk edil ki, iki rkt qlnb, yoxsa be v ya iki
rkt qlnb, yoxsa daha ox;
6. kk edil ki, rkt qlnb, yoxsa alt v ya
rkt qlnb, yoxsa altdan ox;
7. kk edil ki, grn ne rkt qlnb;
8. kinci rkt tamam olmu olsa da, kk edil ki,
drd rkt qlnb, yoxsa alt v ya drd rkt qlnb,
yoxsa altdan ox? Amma ikinci rkt tamam
olduqdan sonra kk edils ki, drd rkt qlnb,
yoxsa alt v ya ox, msthb ehtiyata sasn drd
rkt qlndn qbul edib, namaz baa
atdrdqdan sonra iki scdyi-shv yerin yetirilir,
hm d namaz yenidn qlnr.
Sual 93: Namazda etina edilsi kdn sonra vzif
ndir?
Cavab: Btn dzgn klr, yni etina edilsi klr
drd rktlik namazlara aiddir.
kinci scddn qalxdqdan sonra kk edils ki, iki
rkt qlnb, yoxsa rkt, rkt qlnd qbul
edilmlidir v namaz tamamlandqdan sonra bir
rkt ehtiyat namaz qlnmaldr. kinci scddn
sonra kk edils ki, iki rkt qlnb, yoxsa drd
rkt, drd rkt qlnd qbul edilmlidir v
namaz tamamlandqdan sonra iki rkt ehtiyat
namaz qlnmaldr. kinci scddn sonra iki, v
ya drd rkt namaz qlndna kk edilrs, drd
rkt qbul edilmlidir v namaz tamamlandqdan
sonra iki rkt ayaq st, iki rkt oturaq ehtiyat
namaz qlnmaldr. gr ikinci scddn sonra kk
31
edils ki, drd rkt qlnb, yoxsa be rkt, drd
rkt qlnd qbul edilmlidir v namaz
tamamlandqdan sonra iki scdyi-shv yerin
yetirilmlidir. gr kk edils ki, rkt qlnb,
yoxsa drd rkt, namazn istniln bir yerind olur-
olsun, drd rkt qlndn qbul edrk namaz
tamamlamaq, sonra is bir rkt ayaq st, iki rkt
oturaq ehtiyat namaz qlmaq lazmdr. Ayaq st
kk edils ki, rkt qlnb, yoxsa be, vvlc
oturmaq, thhd v salam demk, namaz
tamamladqdan sonra bir rkt ayaq st, iki rkt
oturaq ehtiyat namaz qlmaq lazmdr. Ayaq st
kk edils ki, rkt qlnb, yoxsa be, oturmaq,
thhd v salam deyib, namaz tamamlamaq
lazmdr. Sonra iki rkt ayaq st ehtiyat namaz
qlnr. Ayaq st , ya drd, ya be rkt
qlndna kk edilrs, oturub thhd v salam
demkl namaz tamamlamaq, sonra is iki rkt
ayaq st, iki rkt oturaq ehtiyat namaz qlmaq
lazmdr. gr ayaq st be v ya alt rkt namaz
qlndna kk edilrs, oturub thhdl salam
demk v namaz tamamladqdan sonra scdyi-
shv yerin yetirmk lazmdr.
Sual 94: Ehtiyat namaz nec qlnr?
Cavab: Ehtiyat namaz qlmal olan xs namaz bitirn
kimi drhal ehtiyat namazn niyyt etmli v tkbir
demlidir. Sonra hmd oxuyub rkuya getmli v
rkudan sonra iki scd yerin yetirmlidir. Sonra is
thhd v salam deyilir. Ehtiyat namaz astadan
32
qlnr. Htta vacib ehtiyata sasn Bismillah da
astadan deyilir.
Sual 95: Scdyi-shv nec yerin yetrilir?
Cavab: Namaz baa atan kimi scdyi-shv niyyt
edilir, scdy gedilrk deyilir: Bismillahi v billahi,
llahumm slli la Muhmmdin v ali Muhmmd
sonra oturaq vziyyt qaydlr v yenidn scdy
gedilir, eyni zikrlr tkrarlanr. kinci scddn sonra
oturaq vziyytd thhd v salam deyilir.
Sual 96: slam ritind kimlr msafir hesab olunur?
Cavab: Sfri qrx be kilometr v ondan ox msafdn
ibart olan xs msafir hesab olunur. Bir rtl ki,
onun getdiyi yol iyirmi iki tam, onda be kilometrdn
az olmasn.
Sual 97: Sfrd qlnan namazlar adi vaxtda qlnan
namazdan frqlnirmi?
Cavab: Msafir zhr, sr v ia namazlarn drd rkt
yox, iki rkt qlr. Amma namazn yar qlnmas (qsr)
n rtlr mvcuddur:
1. Sfr qrx be kilometrdn (skkiz frsx) az
olmamaldr;
2. Sfr xarkn mqsd qrx be kilometrlik yolu
getmk olmaldr;
3. Yolun ortasnda msafir fikrini dyimmlidir;
4. Qrx be kilometr tamam olmam yolu
vtnindn kemmlidir v ya bir yerd on gndn
artq qalmamaldr;
5. Sfrin mqsdi haram i olmamaldr;
33
6. Kri hyat trzi keirn insanlar namazlarn
tam qlmaldr;
7. Sfr xmaq pe olmamaldr;
8. Vtnindn v ya on gn qalacan qsd etdiyi
yerdn o qdr uzaqlamaldr ki, hrin divar
grnmsin v azan ssi eidilmsin.
Sual 98: Qrx be kilometr msafni qt edn ovu
msafir saylrm? Onun da namazlar yardrm?
Cavab: ylnc n ova gedn insan namazn btv
qlmaldr. Dolanq xtrin bu il mul olan
insann is namaz yardr. Var-dvlt qazanmaq
mqsdi il ova gednlr is vacib ehtiyata sasn
namazlarn hm yar, hm d btv qlmaldrlar.
Sual 99: Qza namazlar n vaxt tyin
olunmudurmu?
Cavab: Vacib namazlarn vaxtnda qlmayb qzaya
vern xs bu namazlar qlmaldr. Vacib qza
namazlarn drhal qlmaq tlb olunmur. Amma bu
id laqeydlik, sstlk gstrmk olmaz. Dnyasn
dyimi atann qza namazlarn byk olan
qlmaldr.
Sual 100: Vacib namazlar xsusi il yvmiyy
namazlarn camaatla qlman savab varm?
Cavab: Vacib namazlar, xsusi il yvmiyy
namazlarn camaatla qlmaq msthbdir. Sbh,
mrib v ia namazlarn camaatla qlmaq mscidin
qonuluunda yaayanlara v mscidin azannn ssin
eidnlr xsusi taprlmdr. Rvaytd
bildirilmidir ki, pinamaza bir nfr iqtida edrs,
onlarn namazlarnn hr rktin yz lli namazn
34
savab verilr. gr iki nfr iqtida edrs, onlarn
namazlarnn hr rktin alt yz namazn savab
verilr. qtida ednlrin say artdqca namazn da
savab artr. qtida ednlrin say on nfr atdqda v
ya on nfri kedikd gylr kaz, dryalar mrkkb,
aaclar qlm, btn cin, insan v mlklr yazan
olarlarsa, hmin namazn bir rktinin savabn yazb
qurtara bilmzlr.
Sual 101: Cmiyyt namaz gec brpa olduqda namaz
frdi kild, vaxtnda qlmaq yax deyilmi?
Cavab: Sbir edib namaz camaatla qlmaq
msthbdir. Son vaxtda qlnan cmiyyt namaz
vvl vaxtda qlnan frdi namazdan stndr.
Sual 102: Hans hallarda camaat namaznda itirak
etmk vacibdir?
Cavab: Frdi halda namaz qld vaxt vsvslr
dar olan insan camaatla namaz qldqda
vsvslrdn yaxa qurtara bilirs, namazn camaatla
qlmaldr.
gr ata-ana vladna mr edrs ki, namazn
camaatla qlsn, ata-anaya itat vacib olduundan,
vacib ehtiyata sasn, vlad namazn camaatla
qlmaldr.
Namazn hmd-sursini v digr mtnlrini yax
bilmyn ks vaxt olduqda namaz yax yrnmli,
vaxt dar olduqda, vacib ehtiyata sasn namazn
camaatla qlmaldr.
Sual 103: Cmiyyt namaznda kim imam (pinamaz)
dayana bilr?
35
Cavab: Cmiyyt namaznda imam dayanan xs bali
(hddi-blu), aqil (all), on iki imam i, adil
(daltli), halalzad (qanuni nikahdan doulmu),
namaz dzgn qla biln, iqtida ednlr kiidirs, kii
olmaldr. Vacib ehtiyata sasn, btn hallarda
pinamaz kii olmaldr.
Pinamaz adn bilmk mmum (iqtida edn) n
vacib deyil.
Sual 104: qtida edn xsin (mmum) hans vziflri
var?
Cavab: Mmum imamdan qabaqda dayanmamal,
vacib ehtiyata sasn, bir qdr arxada dayanmaldr.
Mmum hmd v surdn baqa namazn btn
szlrini z demlidir. Amma cmiyyt namazna
nc v ya drdnc rktd qoulan mmum
hmd v surni d deysidir. Sbh, mrib v ia
namazlarnda imamn hmd sur ssini eitmdikd
mmumun astadan hmd-sur oxumas msthbdir.
Zhr v sr namazlarnn birinci v ikinci rktind
hmd sur vzin zikr demk msthbdir. Mmum
tkbirtul-ehram imamdan qabaq demmlidir. Htta
vacib ehtiyata sasn, imam tkbiri qurtarmam
mmum tkbir balamamaldr.
Sual 105: Bzilri camaat namaznda namaz imamdan
qabaq qurtarrlar. Bu dzgndrm?
Cavab: Namazn sonunda salam hisssini imamdan
qabaq deyib namaz qurtarmaq olar.
Sual 106: Ayt namaz ndir?
Cavab: Ayt namaz vacib namazlardandr. Bu namaz
drd halda vacib olur:
36
1. Gn tutulduqda; 2. Ay tutulduqda (azca da
tutulmu olsa v kims qorxmasa da); 3. Zlzl ba
verdikd (gr kims qorxmam olsa da); 4. imk
axdqda, qara v qrmz yel sdikd (adamlarn
oxu qorxmu olsa).
Sual 107: Ayt namaz nec qlnr?
Cavab: Ayt namaz iki rktdir: Bu namaz iki kild
qlna bilr:
Birinci kil: Niyyt edilir, tkbir deyilir, bir hmd
v bir sur tam oxunur, rkuya gedilir, rkudan
qaydlr, yenidn bir hmd v bir sur oxunur, bir
d rkuya gedilir. Belc, hmd-sur v rku be
df tkrarlanr. Beinci rkudan, qalxdqdan sonra
iki scd edilir. Sonra namazn ikinci rkti eyni
qaydada qlnr. Namaz thhd v salamla baa
atr.
kinci kil: Niyyt edilir, tkbir deyilir, hmd
oxunur, surnin aylrindn biri deyilir, rkuya
gedilir, rkudan qalxdqdan sonra surnin ikinci
aysi deyilir v yen rkuya gedilir. Bu qayda il
surnin be aysinin hr biri deyildikdn sonra bir
rku edilir. Beinci rkudan qalxdqdan sonra iki
scd yerin yetirilir v ayaa qalxaraq namazn
ikinci rkti eyni qayda il qlnr. Namaz thhd
v salamla baa atr.
Sual 108: Oruc ndir?
Cavab: Oruc slamda vacib mllrdn biridir. nsan
Allahn mrini yerin yetirmk mqsdi il sbh
37
azanndan mrib azannadk orucu batil edn
ilrdn kinir.
Sual 109: Orucu nlr batil edir?
Cavab: Doqquz ey orucu batil edir: 1. Yemk v imk;
2. Cima (cinsi yaxnlq); 3. stimna (zndn mni xaric
etm); 4. Allahn, peymbrin v peymbr
caniinlrinin adndan yalan danmaq; 5. Hlqm
qat toz v tstnn yetimsi; 6. Ba btvlkl suya
batrmaq; 7. Sbh azannadk boyundak cnabt,
heyz, nifas qslnn verilmmsi; 8. Axc eylrl
imal etmk; 9. Qusmaq.
Sual 110: Oruc tutmu qadn yemyin dadna baxa
bilrmi?
Cavab: gr yemk boaza atmasa, onun dadna
baxmaq olar. Yemyin dadna baxarkn tsadfn
boaza atarsa, oruc batil olmaz. Amma yemyin
dadna baxmaq istyn ks vvlcdn bils ki, yemk
boazna atacaq v bu i ba vers, orucu batildir. Bel
orucun qzas tutulmal v kffarsi d verilmlidir.
Sual 111: Oruc tutmu xs yuxuda mhtlim olarsa
(ondan mni xaric olarsa), orucu batil olarm?
Cavab: nsann zndn asl olmadan mni xaric
olarsa, onun orucu batil deyil.
Sual 112: gr bir xs peymbrin dilindin bir sz
deyrs v sonradan anlayarsa ki, bu sz yalan imi,
orucu batildirmi?
Cavab: Doru olmad sonradan bilinn szlr gr
oruc batil olmaz.
Sual 113: gr bir xs bilmdn suya yxlaraq ba
tam suya batarsa, onun orucu batildirmi?
38
Cavab: zndn ixtiyarsz suya yxlan v ba
btnlkl suya batan insann orucu batil deyil.
Sual 114: Boynunda cnabt qsl olan ks ramazan
aynda oruc tuta bilrmi?
Cavab: Ramazan aynda cnub olduu halda oruc
tutmaq istyn ks bilrkdn qsl vermyib vaxtn
darln gzls v tymmm edib oruc tutsa, onun
orucu qbuldur amma gnah iltmidir.
Ramazan aynda gec cnub olan ks bils ki, yatsa
sbhdk oyanb qsl ver bilmyck, yatb yuxuya
qalsa orucu batildir. O adam hm qza orucu
tutmal, hm d kffar vermlidir.
Oruc tutan xs gndz mhtlim olsa, drhal qsl
vermyi vacib deyil.
Sual 115: Oruc halda imal etmk olarm?
Cavab: Oruc vaxt imal etmk orucu batil edir. Amma
malic n amlardan istifad etmyin eybi yoxdur.
Amma qidalandrc amlardan istifad etmk olmaz.
Sual 116: gr insan zndn ixtiyarsz qusarsa, orucu
batil olarm?
Cavab: xtiyarsz halda qusmaq orucu batil etmir.
Sual 117: Orucun ne qisim kffarsi olur?
Cavab: Orucun iki qisim kffarsi olur: Cm kffar v
tk kffar. Cm kffar bir bnd (qul) azad
etmkdn, iki ay oruc tutmaqdan v altm fqiri
doydurmaqdan ibartdir.
Sual 118: Ramazan aynda hans hallarda tkc qza
orucu vacib olur?
Cavab: On halda yalnz qza orucu vacib olur:
39
1. Oruc tutmu xs bilrkdn qussa;
2. Ramazan aynda gec cnub olub, sbh
azannadk oyanmasa;
3. Oruc tutma niyyt etms;
4. Cnabt qsl vermyi yaddan xarsa;
5. Sbh azannn olub-olmadn aradrmadan
orucu pozan bir i grs v sonra mlum olsa ki,
azan olubmu;
6. Bir xsin sbh olmayb demsi il orucu
pozan i grls v sonradan sbh olduu mlum
olsa;
7. Bir xs sbh azannn verildiyini dediyi halda,
insan onun szn zarafat sayb, orucu pozan i
grdkdn sonra sbh olduu mlum olsa;
8. Kor v onun kimilr baqa bir kimsnin sz il
iftar etslr v sonra bilins ki, mrib olmayb;
9. Saf havada qaranla gr mrib olduunu
tyin edrk, iftar edilmsi v sonradan mrib
olmadnn akar olmas; (Amma buludlu havada
bel bir gmanla iftar edn ks n qza yoxdur).
10. Srinlmk mqsdi il aza su alb, bilmdn
suyu udmaq (amma oruc olduunu unudub, azn
yaxalayarkn suyu udan ks n qza orucu
yoxdur).
Sual 119: gr bir xs xstlik sbbindn Ramazan
aynda oruc tuta bilms v nvbti ilin Ramazan
aynadk saalmasa, qza orucu tutmaldrm?
Cavab: Nvbti ramazan aynadk xstlik saalmasa,
tutmad oruclarn qzasn tutmaq vacib deyil, amma
40
hr gn n fqir on sir (bir sir yetmi be qramdr)
tam vermlidir.
Sual 120: Qza oruclarn bir ne il txir salan xs
n etmlidir?
Cavab: Oruclarn qzas tutulmal v hr gn n
fqir on sir tam verilmlidir.
Sual 121: Atann qza namaz v oruclar il bal
vlad n ed bilr?
Cavab: Dnyasn dyimi atann qza namaz v
oruclar byk oulun hdsindir.
Sual 122: Sfr xan xs oruc tuta bilrmi?
Cavab: Gnortadan sonra sfr xan xs tutduu
orucu baa vurmaldr. Gnortadan qabaq sfr xan
xs is trxxs hddini kedikdn sonra, yni
hrin divarlar grnmdikd v azan ssi
eidilmdikd orucunu amaldr. Sfrdn qaydan
xs gnortadan qabaq vtnin atarsa, hmin
vaxtadk orucu batil edn ilr grmdiyi halda, oruc
tuta bilr. Sfrdn qaydan xs gnortadan sonra
vtnin atarsa, hmin gn oruc tuta bilmz.
Sual 123: Oruc tutmaq kimlr vacib deyil?
Cavab: Drd halda oruc tutmaq vacib olmur:
1. Qocalq v mqqt sbbindn;
2. Susuzluqdan ziyyt kn xstlr;
3. Hamilliyin son dvrnd olan qadnn tutaca
oruc zn v hamilliyin zrr olduqda;
4. Uaq mdirn v sd az olan qadnlar;
Sual 124: Ayn vvli (fitr bayram) hans yolla tyin
olunur?
41
Cavab: Ayn vvli be yolla tyin olunur: 1. nsan z
ay grs; 2. Bir qrup xsin ay grmk xbri yqinlik
yaradarsa (yqinlik yaradan istniln bir ey); 3. ki
adil kii ay grdklrini deslr; 4. Aydan otuz gn
kemi olsa; 5. ri hakim ayn balamas bard hkm
vers.
Sual 125: ri hakimin hkm yalnz onun
mqllidlrinmi aiddir?
Cavab: gr ri hakim hkm ets ki, ayn vvlidir,
ona tqlid etmynlr d uyun hkm ml etmlidir.
Sual 126: Oruc tutmaq n vaxtlar vacibdir?
Cavab: Ramazan aynda, elc d nzir, hd v and
sbbi il oruc tutmaq vacibdir.
Sual 127: Hans gnlr oruc tutmaq haramdr?
Cavab: Fitr v qurban bayramlar gnlri v bann
sonuncu gn il Ramazann birinci gnnn
balamas mlum olmadqda.
Sual 128: Hans gnlr oruc tutmaq mkruhdur
(bynilmir)?
Cavab: Aura gn, rf v qurban olduu bilinmyn
gn oruc tutmaq mkruhdur.
Sual 129: Hans gnlr oruc tutmaq msthbdir
(bynilmidir)?
Cavab: Aada qeyd olunan gnlrd oruc tutmaq
daha ox taprlmdr:
1. Hr qmri ayn birinci, sonuncu cm axam
gnlri v ayn onuncu gnndn sonra gln ilk
rnb gn;
2. Hr ayn on , on drd v on bei;
42
3. Rcb v ban aylarnn btn gnlri;
4. Novruz bayram gn;
5. Zilqd aynn iyirmi beinci v iyirmi
doqquzuncu gn;
6. Zilhiccnin birinci v doqquzuncu gnlri
7. Qdir gn (zilhiccnin on skkizinci gn);
8. Mhrrmin birinci v nc gn;
9. Hzrt peymbrin (s) mvludu gn (rbil-
vvlin on yeddinci gn);
10. Mbs gn (rcbin iyirmi yeddinci gn)
Sual 130: Ardcl kild yoxsullara yardm li uzadan
xs d xms vermlidirmi?
Cavab: Xms verilmmi mal istifad etmk olmaz.
Sual 131: Hans eylr xms verilmlidir?
Cavab: Yeddi eyin xmsn vermk vacibdir: illik
mnft; mdn; xzin; harama qarm halal mal;
suya batmaqla ld edilmi cavahir; dy qnimti;
zimmi kafirin mslmandan ald torpaq.
Sual 132: llik mnft n demkdir?
Cavab: llik mnft dedikd insann znn v
ailsinin illik xrclrini ddikdn sonra artq qalan
mnft nzrd tutulur. Bu mnftin xms, yni
bed biri verilmlidir.
Sual 133: Nlr xms dmr?
Cavab: Hdiyyy, qadnn ald mehriyyy, xms
vern ksdn qalm irs, kafirdn v ya xms qidsi
olmayan adamdan l gln mala, sat n alnm
maln il rzindki qiymt artmna, il boyu alnm
43
ehtiyac duyulan eylr, fqirin xms, zkat, sdq
kimi ald mbl.
Sual 134: Hddi-bulu olduu gndn xms vermmi
mslmann vzifsi ndir?
Cavab: llik glirdn alnm, ehtiyac duyulmayan v
alnd gndn bir il tn eylrin xms verilmlidir.
nsan bils ki, ev-eik v sair ehtiyac duyulan eylri
nin uyun olaraq, qazanc olan ild almdr, hmin
eylrin xmsn vermk lazm deyil. Amma il aras
v ya il tamam olduqdan sonra alnd bilinmyn
eylrin xms vacib ehtiyata sasn verilmlidir.
Sual 135: Harama qarm halal mal n demkdir?
Cavab: nsan z malnn hans hisssinin halal, hans
hisssinin haram olduunu myynldir bilmirs,
o, harama qarm halal mal saylr.
Sual 136: nsan z malnn myyn hisssinin haram
olduunu bilirs, n etmlidir?
Cavab: gr hmin maln sil sahibini tanmrsa, onun
trfindn sdq kimi paylamaldr. Bu i vacib
ehtiyata sasn, ri hakimdn icaz almaq lazmdr.
gr haram maln sil sahibi tannrsa, mal sahibin
qaytarmaq lazmdr.
Sual 137: Xms kim verilmlidir?
Cavab: Xms iki hissy blnr: mamn mal v
seyidlrin mal. Amma hr iki istiqamtd xms srf
etmk n cme-rait mcthidin icazsin ehtiyac
var.
Sual 138: llik mnftdn il arasnda minik avtomobili
alnarsa, onun xmsn vermk lazmdrm?
44
Cavab: gr avtomobil qazanc mqsdi il
alnmamdrsa, xmsn vermk vacib deyil.
Sual 139: Xms gn (ili) gn, yoxsa ay tqvimi il
myyn edilmlidir?
Cavab: Xms gnn gn tqvimin sasn tyin
edin.
Sual 140: Hans eylr n zkat dnmlidir?
Cavab: Doqquz eyin zkat vacibdir: Buda, arpa,
xurma, kimi, qzl, gm, dv, ink, qoyun.
Sual 141: gr bir xsin bir inyi v ya iki qoyunu
varsa, zkat dmlidirmi?
Cavab: Zkatn vacib olmas n sadalanan eylr
nisab hddind olmaldr. Yni zkat vacib olan
doqquz eyin hr biri nisab hddin atdqda, onun
zkatn vermk vacib olur. Bzi nisab hdlri il tan
olaq: be dvsi olan bir qoyun, otuz inyi olan bir
dana, qrx qoyunu olan bir qoyun zkat vermlidir.
Demk, nisab hddin atmam mallarn zkatn
vermk lazm deyil.
Sual 142: Zkat kim verilmlidir?
Cavab: Zkat fqir, miskin, imam v imamn naibi
trfindn zkat toplamaq mr olunmu ks, zkat
vasitsi il slama meyl edck kafir, qullarn azad
olunmasna, borcunu dy bilmynin borcunun
dnmsin, Allah yolunda myyn ilr, yolda
qalm msafir xrcln bilr. Zkat mcthidin
icazsi olmadan da srf etmk olar.
Sual 143: Bir xs ne df Hcc ziyartind olmaldr?
45
Cavab: rtlr dndikd hr bir mslmana mr
boyu cmi bir df hcc ziyartind olmaq vacibdir.
Sual 144: Hcc ziyarti kimlr vacibdir?
Cavab: Hcc ziyartinin vacib olmas n aadak
rtlr dnmlidir:
1. Yol azuqsi v sfrd ehtiyac duyulan eylr,
elc d nqliyyat mvcud olmaldr;
2. nsan salam olmal v hcc ziyartini yerin
yetirmy qdrti atmaldr.
3. Yolda mane olmamaldr;
4. Hcc mllrini yerin yetirmk n kifayt
qdr vaxt olmaldr;
5. Hcc gedn xs ehtiyacn dmli olduu
kslrin xrclrini dy bilmlidir;
6. Hcc ziyartindn qaytdqdan sonra dolanq
xrclrinin ld olunmasnda tinlik kmmlidir.
Sual 145: Hans eylrin alq-satqs batildir?
Cavab: Alq-satqs batil olan eylr be qisimdir:
1. Spirtli ikilr kimi murdar eylr;
2. Qsb olunmu eylr;
3. Mal saylmayan hrat kimi eylr;
4. Qazanc haram olan qumar v musiqi alti kimi
eylr;
5. Slm qatql mamillr;
Sual 146: Az yal uaq al-veri ed bilrmi?
Cavab: Alc v satc n myyn rtlr tyin
olunmudur. Alc v satc hddi-blu olmal, all
olmal, ciddi al-veri mqsdind olmal, kims
trfindn mcbur edilmmli, satd eyin v ya
46
ddiyi mblin sahibi olmaldr. Krp uaq yalnz
uaq n adi saylan bzi eylri sata bilr. Ciddi al-
verid is uaq alc il satc arasnda vasit rolunu
oynaya bilr.
Sual 147: Hans hallarda mamilni pozmaq, mal v
ya pulu geri qaytarmaq olar?
Cavab: On bir halda mamilni pozmaq olar:
1. Al-veri shnsini trk etmmi;
2. Aldadlm olduqda;
3. Alq-satq zaman mamilnin pozulmas bard
rt ksildikd;
4. Satc maln, alc pulunu olduundan stn
gstrdikd;
5. Alc v ya satc qeyd olunmu rti pozduqda;
6. Malda v ya pulda eyib olduqda;
7. Satlm maln bir hisssinin satcya aid olmad
bilindikd;
8. Satc maln grnmyn bir xsusiyytini
dedikd v sonradan bu xsusiyytin olmad
akarlandqda;
9. Mtri ald maln pulunu gn rzind
dmdikd v satc da hmin mal thvil
vermdikd;
10. Heyvan alan xs gn mddtind onu
qaytarmaq istdikd;
11. Satc satlm mal thvil ver bilmdikd.
Sual 148: Hans hallarda mal geri qaytarmaq olmaz?
47
Cavab: gr alq-satq zaman maln eybi mlum
olarsa v alc bununla razlaarsa, sonradan mal geri
qaytara bilmz.
Sual 149: Nlr baxmaq haramdr?
Cavab: Haram bax yeddi qisimdir.
1. str lzzt mqsdi il, istrs d bel bir
mqsdsiz, kiinin namhrm qadnn bdnin
baxmas;
2. Lzzt mqsdi il kiinin namhrm qadnn
zn v llrin baxmas;
3. z v llr istisna olmaqla qadnn namhrm
kiinin bdnin baxmas;
4. Lzzt mqsdi il hddi-blu olmam qzn
zn, bdnin v sana baxmaq;
5. Lzzt mqsdi il kiinin kii bdnin baxmas;
7. Lzzt mqsdi il qadnn qadn bdnin
baxmas.
Sual 150: Halal-haraml mlum olmayan bank,
mssis v bu kimi baqa yerlrd namaz qlmaq
olarm?
Cavab: gr hmin mkann qsbi olmas mlum
deyils, namaz qlmaq olar.
Sual 151: Taplm malla nec rftar etmk lazmdr?
Cavab: gr taplm maln niansi yoxdursa, vacib
ehtiyata sasn sahibi trfindn sdq vermk
lazmdr.
Niansi olan maln sahibi tapldqda dyrindn
asl olmayaraq ona qaytarlmaldr. Amma sahibi
taplmadqda maln qiymti on ikid alt noxud
48
gm sikksindn ucuzdursa, onu gtrmk olar.
Qiymti on ikid alt noxud gm sikksindn baha
olan mal is sahibi trfindn sdq vermk
lazmdr.
Sual 152: Bir xs taplm mala sahib durursa, mal
ona vermk olarm?
Cavab: gr hmin xs maln nianlrini deyirs,
mal ona vermk lazmdr. Amma hmin xsdn
diqqti clb etmyn nianlri tlb etmk olmaz.
Sual 153: Taplm mal sahibi bilinndk saxlamaq
olmazm?
Cavab: Mal tapldqda ilk hftd gnd bir df, sonra
bir ild hftd bir df cmiyyt arasnda bu bard
elan etmk lazmdr. gr bir il rzind maln sahibi
taplmasa, vacib ehtiyata sasn mal hmin xs
trfindn sdq verilmlidir v ya sahibi n
saxlanlmaldr.
Sual 154: Heyvan hans qaydada ksilmlidir?
Cavab: Heyvann ksilmsinin be rti var:
1. Heyvan ksn xs mslman olmaldr v
peymbr hli-beyti il dmniliyini izhar
etmmlidir;
2. Heyvann ba dmir altl ksilmlidir;
3. Ba ksiln heyvann bdni z qibly
olmaldr;
4. Heyvann ksilmsi mqsdi il Bismillah
deyilmlidir;
5. Heyvan ksildikdn sonra hrkt etmlidir ki,
diri olduu bilinsin.
49
Sual 155: Hans heyvanlar ovlamaq olar?
Cavab: Ovlanan heyvan ceyran v ya da keisi kimi
vhi olmaldr, qamaa v ya umaa qadir
olmaldr, ti halal olmaldr.
Sual 156: Ovlanm heyvann ti n zaman pak v halal
saylr?
Cavab: Ovlanm heyvann tinin pak v halal
olmasnn be rti var:
1. Ov silah baq v qlnc kimi ksici v ya niz v
ox kimi paralayc olmaldr;
2. Ovu hddi-blu v yaxn pisdn ayra biln
yada mslman olmaldr;
3. Ov silah v ov n istifad olunmaldr;
4. Silah i salnmazdan qabaq Allahn ad
kilmlidir;
5. Ovu heyvana atd zaman heyvan lm olsa
v ya heyvan ksmy vaxt olduu halda o
ksilmdn ls, haramdr.
Sual 157: Hans tlr haramdr?
Cavab: Yeddi halda t haram saylr;
1. Qzlqu kimi caynaql qular;
2 Diri heyvandan qoparlm t paras;
3. nsann vty etdiyi (cinsi yaxnlq) heyvan;
4. Pulsuz balqlar;
5. Donuz, dovan, fil kimi ti haram heyvanlar;
6. Qanad xmadndan ua bilmyn yirtk;
7. Diri heyvann qarnndan xm l bala.
Sual 158: ti halal olan heyvanlarda nlri yemk
haramdr?
50
Cavab: ti halal olan heyvanlarda on be eyin
yeyilmsi haramdr: 1. Qan; 2. Peyin; 3. Tnasl zv,
(erkk heyvanda); 4. Sidik mxrci (dii heyvanda); 5.
Vacib ehtiyata sasn balalq; 6. Vzilr (tbii olaraq
heyvanlarda 10 dd vzi mvcuddur: 2 dd boaz
nahiysind, 2 dd krk smklrinin altnda, hr
iki trfd dn olmaqla 6 dd d bud v
paalarda. Lakin qeyri-tbii olaraq ona bdnin
mxtlif nahiylrind d rast glinir); 7. Xayalar; 8.
Kll beyind yerln noxudcuq; 9. Onura stunu
arasnda yerln ilik; 10. Onura stununun iki
trfind yerln ah damar (xmirk) ; 11. d
kissi; 12. Dalaq; 13. Sidik kissi; 14. Gzn hdqsi;
15. Drnaqaras piy.
Sual 159: At ti halaldrm?
Cavab: At, ek v qatr ti mkruhdur.
Sual 160: Yemk zaman nlr msthbdir?
Cavab: Yemkdn qabaq hr iki li yumaq, yemkdn
sonra llri yumaq v qurulamaq, ev sahibinin
hamdan qabaq yemy balayb hamdan sonra
qurtarmas, yemkdn qabaq Bismillah demk, sa
ll yemk, v ya ox barmaqla yemk, ox adamn
oturduu sfrd z qarsndan yemk, tiklri kiik
gtrmk, sfrd ox oturub yemy tlsmmk,
yemyi yax eynmk, yemkdn sonra almlrin
Rbbin hmd etmk, barmaqlar yalamaq, yemkdn
sonra dilri tmizlmk, sfrdn knara splnn
qidan yb yemk, gnn balancnda v gecnin
balancnda yemk, yedikdn sonra arxas st
uzanb sa aya sol ayan stn armaq, yemyi
51
duzla balayb duzla qurtarmaq, meyv yemkdn
qabaq onu yumaq.
Sual 161: Yemk yeyrkn nlr mkruhdur?
Cavab: Tox halda yemk, ox yemk, yemk zaman
baqalarnn zn baxmaq, qaynar yemk, yemyi v
ikini frmk, sfry rk qoyulduqdan sonra
baqa eylri gzlmk, ryi baqla ksmk, ryi
yemk qabnn altna qoymaq, ti smkdn tam
tmizlmk, meyvni soymaq, meyvni tam yemmi
atmaq.
Sual 162: Su irkn nlr mkruhdur?
Cavab: Suyu ox imk, yal xrkdn sonra su imk,
gec ayaq st su imk, sol ll su imk, qabn snq
yerindn v tutaca trfdn imk.
Sual 163: Su irkn nlr msthbdir?
Cavab: Suyu soraraq imk, gndz suyu ayaq st
imk, su imzdn qabaq Bismillah sonra is
lhmdulillah demk, suyu nfs imk, susayb
imk, suyu idikdn sonra mam Hseyn () v onun
hli-beytini yad etmk v onlarn qatillrin lnt
oxumaq.
Sual 164: Nzir ndir?
Cavab: nsan zn vacib edir ki, Allah xatirin bir
xeyir i grsn v ya Allah xatirin bynilmmi bir
ii trk etsin.
Sual 165: Hans nzirlr dzgn deyil?
Cavab: Be halda ediln nzir batildir:
1. Mcburi kild nzir etmk;
2. sbi kild ixtiyarsz olaraq nzir etmk;
52
3. rdn icazsiz qadnn nzir etmsi;
4. Mmknsz ilri nzir etmk;
5. Haram v mkruh iin grlmsinin, vacib v
msthb iin trk edilmsinin nzir olunmas.
Sual 166: And ne nvdr?
Cavab: And iki nvdr?
1. Yax bir i gr iiln and. Msln, oruc
tutmaq.
2. Pis bir ii trk etmk n iiln and. Msln,
siqareti trk etmk.
Sual 167: Hans andlar pozduqda kffar vermk
vacibdir?
Cavab: Bilrkdn ixtiyari kild and pozman
kffarsi var. Andn pozan xs ya bir bnd azad
etmli, ya on fqiri doydurmal, ya da gn oruc
tutmaldr.
Sual 168: Hqiqi andn ne rti var?
Cavab: And in xs hddi-blu, all olmal, ri
hakim ona z maln srf etmyi qadaan etmmlidir.
And mqsdi v azad kild iilmlidir.
Hans iin grlcyin and iilirs, hmin i haram
v ya mkruh olmamaldr. Vacib v ya msthb bir
ii trk etmk n and imk olmaz.
Allahn mqdds zatndan qeyrisin and imk
olmaz. Msln: And olsun Allaha!.
And yazmaq v ya qlbdn keirmk olmaz. And
dil gtirilmlidir. Amma lal adam iar il and i
bilr. Anda ml etmk mmkn olmaldr.
Sual 169: And imk n drcd dzgndr?
53
Cavab: Dorudan and imk mkruh, yalandan and
imk is haram v byk gnahdr. Amma insan
zn v ya bir mslman zalmn rindn
qurtarmaq n and irs, eybi yoxdur. Bzn bel
hallarda and imk vacib olur.
Sual 170: Vqf n demkdir?
Cavab: Vqf mslmann sahib olduu bir eyi z
mlkndn xararaq, birdflik mumi istifady
vermsidir. Vqf edrkn vqf sisi oxumaq vacib
deyil. Vqf edn xsin bu eyi vqf etdim demsi
kifaytdir. Vqfin z tyinat var. Msln, hseyniyy
n vqf olunmu xalan mscidd istifad etmk
olmaz.
Sual 171: Vsiyyt ndir?
Cavab: Vsiyytd insan sifari edir ki, onun
lmndn sonra onun n hanssa ilr grlsn.
Msln, insan vsiyyt ed bilr ki, onun lmndn
sonra malik olduu kitablar kitabxanaya verilsin. nsan
z malnn yalnz d birini vsiyyt ed bilr.
Sual 172: Aln itirmi adam vsiyyt ed bilrmi? Cavab: Vsiyyt edn xs all, hddi-blu, azad,
maln srf etmkd ixtiyar sahibi olmaldr.
Sual 173: rs varislr arasnda nec blnr?
Cavab: gr varis bir nfrdirs (msln, oul v ya qz)
meyitin btn mal ona atr. gr varis bir ne oul,
yaxud bir ne qzdrsa, meyitin mal onlarn arasnda
brabr blnmlidir.
gr varis bir olan v bir qzdrsa, mal hissy
blnr. Onun iki hisssi oula, bir hisssi is qza verilir.
54
gr varis bir ne olan v bir ne qzdrsa, mal el
blnr ki, olanlar qzlardan iki qat artq irs alsnlar.
gr ouldan ata-anaya irs qalmsa, bu irs hissy
blnr, iki hisssi ataya, bir hisssi anaya atr.
gr vfat ednin ata-anas, bac v qarda
qalmdrsa, irs drd hissy blnr, ata-anann
hrsin bir pay verilir, oula qzdan iki qat artq pay
blnr.
Sual 174: Meyitin borcu dnmlidirmi?
Cavab: Dnyasn dyimi atann Quran, zy, qlnc
v libas byk oula atr. gr meyitin var-dvlti
mvcud borcu dmirs, oula atan eylr d onun
borclarna verilir.
Sual 175: Qzlar v qadnlar sra taxmaq n
qulaqlarn de bilrlrmi?
Cavab: Qzlar v qadnlarn sra taxmaq mqsdi il
qulaqlarn demsinin eybi yoxdur.
Sual 176: Namhrm qadnla shbt etmk olarm?
Cavab: gr lzzt mqsdi olmasa, eybi yoxdur.
Sual 177: Ruhani olmayan daltli bir xs pinamaz
dayana bilrmi?
Cavab: Ruhani yoxdursa, olar.
Sual 178: z lgcl v ya lgc kimi tk dibdn
vuran manla qrxmaq olarm?
Cavab: Vacib ehtiyata sasn, bu ii trk etmk lazmdr.
Sual 179: Bir gnc be ildn sonra evlncyini nzrd
tutaraq ev tikmk n pul ysa, bu pula xms
drm?
Cavab: gr ehtiyac olaca anda ev ala bilmycks,
tdricn ald tikinti materiallarnn xmsn
55
vermmlidir. gr ev tikmk mqsdi il pul ysa, tn
illr n xms dnmlidir.
Sual 180: Hans qadnlarla evlnmk mkruhdur?
Cavab: nsann zinakar, zinadan doulmu qadnlarla,
elc d dou zaman onu tutmu mama v mamann
qz il evlnmsi mkruhdur.
Sual 181: Kiiy kimlr mhrm saylr?
Cavab: Kiiy mhrm olan qadnlar yeddi qisimdir: Ana
(nn) qz (qz nvlri), bac, bacnn qz v nvlri,
qardan qz v nvlri, bibi (atann v anann bibilri),
xala (atann v anann xalalar)
Sual 182: Kafirl evlnmk olarm?
Cavab: Mslman qadn kafir kiiy r ged bilmz,
mslman kii kafir qadnla evln bilmz. Amma
mslman kii kitab hli olan qadnla mvqqti nikaha
gir bilr.
Sual 183: Kiinin qadn qarsnda hans vziflri var?
Cavab: Kii z arvadn yemk v geyiml tmin
etmlidir. Qadnn bilmdn yol verdiyi shvlri
balamaldr. r z arvad il xo keinmlidir. Geclr
qadn tk qoymamaldr. r z qadn il cinsi yaxnl
drd aydan ox trk ed bilmz. gr bir kiinin bir ne
arvad olarsa, z vaxtn qadnlar arasnda brabr
blmlidir. Arvad olan kii bakir qzla evlnrs ilk
yeddi gecni onunla qalmaldr.
Sual 184: Hamil ola bilmyn qadn tibbi yolla zn
hamil ed bilrmi?
Cavab: Sni hamillik yalnz qadnn z rinin spermas
il aparla bilr.
Sual 185: Olann snnt (xtn) edilmsi vacibdirmi?
56
Cavab: Olann xtn edilmsi vacibdir. Msthbdir ki,
olan ua yeddi gnlynd xtn edilsin.
Sual 186: qiq ndir?
Cavab: qiq yeni doulmu krp n yerin yetiriln
msthb bir idir. Msthbdir ki, yeni doulmu qz
ua n dii heyvan, olan ua n erkk heyvan
qiq edilsin. qiq, krpnin yeddi gnlynd edils
yaxdr. Hddi-blua qdr qiq edilmmi insan
msthbdir ki, z z n qiq etsin. Htta insan
diri olduu vaxt qiq edilmmis msthbdir ki,
lmdn sonra onun n qiq edilsin. qiq qoyun,
ink v ya dv ola bilr. qiq heyvann drddn birini
ua tutmu mamaya vermk msthbdir. qiq
edilmi heyvann ti on mmin bnd arasnda blns
yax olar.
Sual 187: Krpy ne mddt sd mdirilmlidir?
Cavab: Krpy tam iki il (az 21 ay) sd mdirilmlidir.
mkan olduu halda bu mddti azaltmaq olmaz.
Sual 188: Ail zvlrinin tminat kimin hdsindir?
Cavab: vladlarn xrcini ata dmlidir. Ata imkansz
olduqda bu xrci baba dmlidir. Baba imkansz
olduqda uyun xrci dmk atann babasnn
vzifsidir. Atann babas imkansz olduqda xrc anann
hdsindir. Ana da imkansz olduqda vladlarn xrcini
anann atas dmlidir. Anann atas imkansz olduqda
bu xrci atann anas z hdsin gtrmlidir. Atann
anas imkansz olduqda vladlarn xrci anann babasnn
hdsindir. Anann babas imkansz olduqda vladlarn
xrcini anann nnsi dmlidir.
Sual 189: hdsind olan heyvan doydura bilmyn xs
n etmlidir?
57
Cavab: gr bir xs malik olduu heyvan lazmnca
yedird bilmirs, ya onu satmal, ya da ti halal olduqda
ksmlidir.
Sual 190: Quranda nlrl qidalanmaq haram
buyurulmudur?
Cavab: Quranda drd eyl qidalanmaq haram
buyurulmudur: lm heyvanla, qanla, donuz ti il,
Allahdan qeyrisinin adna ksilmi heyvanla.
Sual 191: tin ovlad heyvann ti halaldrm?
Cavab: Yalnz ov itlrinin ovlad heyvann ti halaldr.
Ov itinin dilyib ldrdy heyvan ksmy (zibh)
ehtiyac yoxdur. nki itin vurduu yara ksilmy
brabrdir. Ov itinin rtlrindn biri budur ki, tutduu
ovu sahibi atanadk yemsin. t zbana yox, sahibinin
mri il ov etmlidir. gr it, sahibinin gstrii olmadan
bir heyvan ovlasa, hmin heyvann ti halal deyil.
Sahibin mri il itin ovlad heyvan halal saylr. Ovu
it mr edrkn Bismillah demlidir. gr bilrkdn
Bismillah dems ovlanm heyvann ti halal deyil.
Sual 192: Bir ovunun qovaraq vurduu v ya yaralad
heyvan baqa biri tutsa, ovun sahibi kim saylmaldr?
Cavab: Ov onu tutana mxsusdur. gr qovulan heyvan
bir ev daxil olarsa, onun sahibi ev yiysidir.
Sual 193: Balq nec ovlanr?
Cavab: Balq hans vasit il ovlanr ovlansn, sudan diri
vziyytd xarlmaldr. gr bal dala vurub sahil
xararkn onu diri halda tutmaq mmkn olsa, halaldr.
Sual 194: Heyvan ksrkn hans ilr mkruhdur?
Cavab: Heyvann ruhu xaric olmam onun drisini
soymaq mkruhdur. Htta bzilri bunu haram da
saymdr. Zibh zaman heyvan z hmnvnn gz
58
qabanda ksmk, heyvan gec v cm gn
gnortadan qabaq ksmk, insann z li il bytdy
heyvan ksmsi mkruhdur.
Sual 195: Manla ksilmi heyvan haramdrm?
Cavab: Manla ksilmi heyvan murdardr. Onun tini
yemk, almaq v satmaq caiz deyil.
Sual 196: Balq krsn yemk halaldrm?
Cavab: Balq krsnn halal-haraml baln nvndn
asldr. gr balq z haramdrsa, onun krs d
haramdr.
Sual 197: Hans qularn ti haramdr?
Cavab: Caynaql (yrtc) qularn ti haramdr. Bundan
lav, ksr halda (uarkn) qanad almayb szn,
indansz, mahmzsz qularn da ti haram saylmdr.
Sual 198: ti halal olan heyvan hans halda haram saylr?
Cavab: gr ti halal olan heyvann balas byyndk,
smklri mhkmlnndk donuz sd il
qidalanarsa, onun ti haramdr. Htta hmin heyvandan
tryn heyvanlarn da ti haram saylr.
Sual 199: Halal v ya haram olduu bilinmyn balqdan
hazrlanm balq unu il cclri yedirtmk olarm?
Cavab: Eybi yoxdur.
Sual 200: Mslmanla qeyri-mslman arasnda qan
krmy icaz verilirmi?
Cavab: Eybi yoxdur.
Sual: Uduzann dondurma, limonad v bu kimi sair
eylr alaca rti il futbol oynamaq olarm?
Cavab: Deyiln halda futbol oynamaq qumar saylr.
Sual: Musiqi haramdrm?
59
Cavab: Mtrib musiqi haramdr v mtrib musiqini
yrnmk v yrtmk caiz deyil.
Sual: Byk gnahlar hanslardr?
Cavab: zab vd olunmu gnahlar. Onlar oxdur v bir
qismini nzrdn keirk: 1. Allahn rhmtindn midi
zmk; 2. zn Allahn czasndan amanda bilmk; 3.
Allahn, Peymbrin (s), msum imamlarn adndan
yalan demk; 4. Nahaqdan kimsni qtl yetirmk; 5.
Ata-anan incitmk; 6. Yetimin maln zorla yemk; 7.
Sehr v cadu; 8. Zina; 9. Livat; 10. Ourluq; 11. Yalandan
and; 12. Yalandan ahid durmaq; 13. hdi sndrmaq; 14.
Vsiyyt ml etmmk v s.