Top Banner
กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก (Individualized Instruction) กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก เเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเ เเเเเเเเ เเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก เเเเเ (เเเเเเเเเ เเเเเ เเเเเเ, 2529 : 16-23) เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ 1. กกกกกกกกกกกกกกกกก เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ 2. กกกกกกกกกกกกกกกกกก
69

20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

Dec 07, 2014

Download

Education

 
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��แบบเอก�ตภาพ(Individualized Instruction)

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��แบบเอก�ตภาพ เป็�นการจัดระบบการเร�ยน

ร� �ให้�แก�ผู้��เร�ยนที่��คำ�าน�งถึ�งคำวามแตกต�างระห้ว�างบ!คำคำล โดยจัะจัดให้�สอดคำล�องกบสต&ป็'ญญา คำวามสามารถึ คำวามสนใจั คำวามต�องการ และคำวามสะดวกของผู้��เร�ยนแต�ละบ!คำคำล ซึ่��งผู้��เร�ยนจัะได�รบการเร�ยนร� �และป็ระสบการณ์-การเร�ยนร� �จัากการศึ�กษา คำ�นคำว�า ส0บคำ�นด�วยตนเอง ที่1งน�1ข�1นอย��กบคำวามสามารถึและคำวามสะดวกของผู้��เร�ยนเองเป็�นส�าคำญ

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��แบบเอก�ตภาพไชยยศึ (อ�างอ&งใน ณ์ฐฎา แสงคำ�า, 2529 : 16-23) ได�กล�าว

ถึ�งข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �แบบเอกตภาพไว�ดงน�11. ขั้��นเตร�ยมบทเร�ยน

ก&จักรรมที่��ด�จัะต�องเห้มาะสมกบคำวามสามารถึและคำวามสนใจัของผู้��เร�ยนแต�ละคำนจัะเก��ยวข�องกบป็ระสบการณ์-ของเด7ก ดงน1นผู้��สอนจั�าเป็�นต�องเตร�ยมพร�อมและมากพอที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนเล0อกได�ตามคำวามต�องการ ผู้��สอนไม�จั�า เป็�นต�องเป็�นผู้��ด�า เน&นการเองที่1งห้มด เพ�ยงแต�ก�าห้นดที่างไว�ล�วงห้น�าเพ0�อแนะน�าผู้��เร�ยนในการวางโคำรงงานและด�าเน&นงานด�วยตนเอง

ว&ธี�ด�าเน&นงาน ผู้��สอนจัะต�องเร&�มบที่เร�ยนด�วยการก�าห้นดจัดม!�งห้มายเช&งพฤต&กรรมของแต�ละห้น�วยการเร�ยนเพ0�อใช�เป็�นแนวที่างในการเร�ยนการสอนและการป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยน2. ขั้��นเตร�ยมแบบทดลอง

โดยที่�วไป็การวดและการป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนการสอนแบบเอกตภาพ ไม�ได�เป็�นการป็ระเม&นผู้ลเพ0�อเป็ร�ยบเที่�ยบคำวามร� �กบเพ0�อนในช1น

Page 2: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ห้ร0อเพ0�อให้�ที่ราบว�าผู้��เร�ยนได�เร�ยนไป็ในแนวที่างที่��ผู้��สอนและผู้��จัดห้ลกส�ตรต�องการห้ร0อไม� แต�เป็�นการที่�าเพ0�อ

1)ป็ระเม&นผู้ลแบบรายบ!คำคำลเพ0�อเป็ร�ยบเที่�ยบกบตนเอง2)ตรวจัสอบคำวามสามารถึและป็ระสบการณ์-พ01นฐานของผู้��

เร�ยนแต�ละคำนเพ0�อให้�ผู้��สอนสามารถึเสนอป็ระสบการณ์-การเร�ยนร� �ได�อย�างเห้มาะสม

3)ตรวจัสอบเพ0�อคำ�นห้าป็'ญห้าและส&�งบกพร�องแล�วว&น&จัฉัยและแก�ไขป็'ญห้าต�อไป็ ดงน1นแบบที่ดลองที่��จัะต�องเตร�ยมม� 2

แบบ ได�แก�

(1) แบบที่ดสอบคำวามร� �ของผู้��เร�ยนเก��ยวกบเน01อห้าของห้น�วยการเร�ยนแต�ละก&จักรรม

(2) แบบที่ดสอบวดผู้ลสมฤที่ธี&;ที่างการเร�ยนของแต�ละห้น�วย

3. ขั้��นเตร�ยมสื่��อการสื่อนส0�อการสอนในการเร�ยนการสอนแบบเอกตภาพม�ห้ลายแบบ ซึ่��ง

ผู้��สอนห้ร0อผู้��เร�ยนต�องเล0อกใช�ให้�เห้มาะสม เช�น บที่เร�ยนด�วยตนเอง สไลด- ภาพยนตร- เที่ป็บนที่�กเส�ยง เป็�นต�น4. ขั้��นเตร�ยมการซ่ อมเสื่ร!ม

ห้ลงจัากการเร�ยนแต�ละห้น�วยการเร�ยนเสร7จัส&1นลง อาจัม�ผู้��เร�ยนบางคำนไม�สามารถึสอบผู้�านเกณ์ฑ์-ที่��ก�าห้นด ผู้��สอนต�องเตร�ยมการสอนซึ่�อมเสร&มไว�ด�วย5. ขั้��นการเร�ยนร��

เม0�อเตร�ยมการสอนเร�ยบร�อยแล�ว การเร�ยนร� �แบบเอกตภาพโดยที่�วไป็จัะม�ข 1นตอนของการเร�ยนร� �การสอนแต�ละห้น�วยดงน�1

Page 3: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

1)ก�อนที่�� ผู้�� เ ร�ยน เร&�ม เ ร�ยน ให้�ม�ก ารที่ดสอบ ก�อน เร�ยน (Pretest) เพ0�อที่ดสอบว�าผู้��เร�ยนม�คำวามร� �พ01นฐานเก��ยวกบเน01อห้าในห้น�วยที่��จัะเร�ยนมากน�อยเพ�ยงใด

2)ถึ�าผู้��เร�ยนได�คำะแนนตามเกณ์ฑ์-ที่��ต 1งไว�ก7แสดงว�า ผู้��เร�ยนม�คำวามร� �ในห้น�วย ไม�จั�าเป็�นจัะต�องเร�ยนซึ่�1าอ�กก7ให้�ผู้�านไป็เร�ยนห้น�วยการเร�ยนต�อไป็ได�เลย แต�ถึ�าผู้��เร�ยนไม�ผู้�านเกณ์ฑ์-การที่ดสอบก7จัะเข�าร�วมกระบวนการก&จักรรมการเร�ยนของห้น�วยน1น ๆ นบว�าเป็�นการส�งเสร&ม ในเร0�องอตราการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยน

3)ผู้��เร�ยนเข�าร�วมกระบวนการจัดก&จักรรมการเร�ยนของห้น�วยการเร�ยน

4) เม0�อการเร�ยนการสอนของห้น�วยการเร�ยนเสร7จัส&1นลงก7จัะม�การที่ดสอบภายห้ลงเร�ยน (Posttest) ถึ�าที่ดสอบได�ตามเกณ์ฑ์-ที่��ต 1งไว�ก7ผู้�านไป็เร�ยนห้น�วยการเร�ยนต�อไป็ได� แต�ถึ�าไม�ผู้�านเกณ์ฑ์-ก7ต�องเข�าร�วมก&จักรรมการสอนซึ่�อมเสร&มจันกว�าจัะผู้�านการที่ดสอบตามเกณ์ฑ์-ที่��ต 1งไว�

การจั�ดการเร�ยนร��แบบศู�นย#การเร�ยน( Learning Center )

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��แบบศู�นย#การเร�ยน เป็�นกระบวนการที่��ผู้��

สอนจัดป็ระสบการณ์-การเร�ยนร� �ให้�ผู้�� เร�ยน โดยให้�ผู้�� เร�ยนศึ�กษาห้าคำวามร� �ด�วยตนเองตามคำวามต�องการ คำวามสนใจัและคำวาม

Page 4: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สามารถึจัากศึ�นย-การเร�ยนที่��ผู้��สอนได�จัดเตร�ยมเน01อห้าสาระ ก&จักรรมและส0�อการสอนแบบป็ระสม โดยป็กต&ศึ�นย-การเร�ยนจัะม�ห้ลายศึ�นย- แต�ละศึ�นย-จัะม�เน01อห้าสาระและก&จักรรมเบ7ดเสร7จัในตวเอง ผู้��เร�ยนจัะห้ม!นเว�ยนกนเข�าศึ�กษาห้าคำวามร� �จัากศึ�นย-ต�าง ๆ ที่��จัดเตร�ยมไว�อย�างห้ลากห้ลายจันคำรบที่!กศึ�นย- ผู้��เร�ยนจัะต�องป็ระกอบก&จักรรมต�าง ๆ ตามที่��โป็รแกรมได�ก�าห้นดเอาไว�ภายใต�การด�แลของผู้��สอน ซึ่��งผู้��สอนจัะที่�าห้น�าที่��เป็�นผู้��จัดเตร�ยมศึ�นย-การเร�ยน ให้�คำ�าแนะน�า อ�านวยคำวามสะดวกในการเร�ยนร� � พร�อมที่1งป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยนด�วย

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��ข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �แบบศึ�นย-การเร�ยนแบ�งออกเป็�น 4

ข1นตอนดงน�11. ขั้��นเตร�ยมการ

เตร�ยมผู้��สื่อน ก�อนจัะที่�าการสอนที่!กคำร1งผู้��สอนจัะต�องศึ�กษาข�อม�ลและรายละเอ�ยดต�าง ๆ ในคำ��ม0อการสอน เร&�มต1งแต�จั!ดป็ระสงคำ-การเร�ยนร� � การน�าเข�าส��บที่เร�ยน การแบ�งกล!�มผู้��เร�ยน ระยะเวลาที่��เห้มาะสมในการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยนแต�ละศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� � เน01อห้าว&ชาที่��จัะสอน ว&ธี�การใช�ส0� อต�าง ๆ ป็ระกอบการสอน ว&ธี�การวดป็ระเม&นผู้ล จันถึ�งการสร!ป็บที่เร�ยน

เตร�ยมว�สื่ด&อ&ปกรณ์# ผู้��สอนต�องเตร�ยมวสด!อ!ป็กรณ์-ต�าง ๆ ที่��จั�าเป็�นต�องใช�ในแต�ละศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� �ว�าม�จั�านวนเพ�ยงพอและอย��ในสภาพที่��ใช�การได�ด�ห้ร0อไม� เช�น ใบงาน เอกสารเน01อห้าสาระ ( Fact sheets ) บตรก&จักรรม อ!ป็กรณ์-การฝึ?กที่ดลองป็ระเภที่ต�าง ๆ แบบป็ระเม&นผู้ล เป็�นต�น

เตร�ยมสื่ถานท�� สร�างส&�งแวดล�อมที่��สะดวกสบาย อบอ!�น สะอาด บรรยากาศึด�เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนม�คำวามส!ขกบการเร�ยนร� �เป็�นล�าดบแรก ห้ลงจัากน1นจัดเตร�ยมโต@ะ เก�าอ�1 เป็�นลกษณ์ะ

Page 5: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

กล!�มย�อยตามเน01อห้าที่��จัะสอน ให้�เพ�ยงพอกบจั�านวนคำนและก&จักรรมที่��จัะต�องที่�า เช�น จัดโต@ะเป็�นกล!�ม ๆ ละ 8 คำน แต�ละกล!�มวางป็Aายช0�อเร0�องที่��ต�องการให้�เก&ดการเร�ยนร� �ให้�ชดเจัน

2. ขั้��นสื่อน สื่ร�างกต!กาการเร�ยนร��ร วมก�น ผู้��สอนช�1แจังกระบวนการ

เร�ยนร� �แบบศึ�นย-การเร�ยนและสร�างกต&กาห้ร0อข�อตกลงร�วมกน เช�น การรกษาเวลาในการเร�ยนร� �แต�ละศึ�นย- การที่�างานเป็�นที่�ม คำวามรบผู้&ดชอบในการที่�าก&จักรรม เป็�นต�น

ทดสื่อบก อนเร�ยน พร�อมบอกผู้ลการสอบเพ0�อให้�ที่!กคำนที่ราบคำวามร� �พ01นฐานของตนเอง

น*า เขั้�าสื่� บทเร�ยน ผู้��สอนใช�ก&จักรรมห้ร0อว&ธี�การที่��สอดคำล�องกบเน01อห้าสาระและเห้มาะสมกบผู้��เร�ยน ต�อจัากน1นอาจัอธี&บายเน01อห้าสาระและว&ธี�การที่��จัะเร�ยนพอสงเขป็

แบ งกล& มผู้��เร�ยน ผู้��สอนแบ�งกล!�มผู้��เร�ยนตามจั�านวนศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� � และ คำวรแบ�งแบบคำละกนตามคำวามสามารถึ คำวามสนใจั เพศึ วย เพ0�อให้�แต�ละกล!�มร�วมด�วยช�วยกนเพ0�อให้�เก&ดการเร�ยนร� �ร �วมกน

ด*าเน!นก!จักรรม ให้�ผู้��เร�ยนที่�าก&จักรรมต�าง ๆ คำรบในที่!กศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� �ก�าห้นด

3. ขั้��นสื่ร&ปบทเร�ยนห้ลงจัากที่��ผู้��เร�ยนห้ม!นเว�ยนกนที่�าก&จักรรมคำรบศึ�นย- / กล!�ม /

ฐานการเร�ยนร� �แล�ว ผู้��สอนต1งคำ�าถึามให้�ผู้��เร�ยนสะที่�อนคำวามร� �ส�กและบที่เร�ยนที่��ได�รบ ผู้��สอนที่�าห้น�าที่��สร!ป็บที่เร�ยนที่1งห้มดร�วมกบผู้��เร�ยน4. ขั้��นประเม!นผู้ล

เม0�อสร!ป็บที่เร�ยนแล�วให้�ผู้��เร�ยนที่�าการที่ดสอบห้ลงเร�ยน พร�อมที่1งแจั�งผู้ลการที่ดสอบให้�ที่!กคำนที่ราบพฒนาการของตนเองเม0� อเป็ร�ยบเที่�ยบกบผู้ลการที่ดสอบก�อนเร�ยน

Page 6: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��ใช้�บทเร�ยนโปรแกรม( Programmed Instruction )

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร�� ใช้�บทเร�ยนโปรแกรมหร�อบทเร�ยน

สื่*า เร/จัร�ป เป็�นกระบวนการจัดการเร�ยนร� �ที่��ม�การสร�างบที่เร�ยนโป็รแกรมห้ร0อบที่เร�ยนส�าเร7จัร�ป็ไว�ล�วงห้น�าที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนเร�ยนร� �ด�วยตนเอง จัะเร�ยนร� �ได�เร7วห้ร0อช�าตามคำวามสามารถึของแต�ละบ!คำคำล โดยบที่เร�ยนดงกล�าวจัะเป็�นบที่เร�ยนที่��น�าเน01อห้าสาระที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� �มาแบ�งเป็�นห้น�วยย�อยห้ลาย ๆ กรอบ ( frames ) เพ0�อให้�ง�ายต�อการเร�ยนร� �ในแต�ละกรอบจัะม�เน01อห้าคำ�าอธี&บายและคำ�าถึามที่��เร�ยบเร�ยงไว� ต�อเน0�องกนโดยเร&�มจัากง�ายไป็ยาก เพ0�อม!�งให้�เก&ดการเร�ยนร� �ตามล�าดบ บที่เร�ยนโป็รแกรมที่��สมบ�รณ์-จัะม�แบบที่ดสอบคำวามก�าวห้น�าของการเร�ยน โดยผู้��เร�ยนสามารถึที่�าการที่ดสอบก�อนและห้ลงเร�ยนเพ0�อตรวจัสอบการเร�ยนร� �ของตนเองได�ที่นที่� ขั้��นตอนการสื่ร�างและการใช้�บทเร�ยนโปรแกรม

ข1นตอนการสร�างและการใช�บที่เร�ยนโป็รแกรมแบ�งออกเป็�น 3

ข1นตอน ดงน�11. ขั้��นเตร�ยม (ส�าห้รบผู้��สอน)

Page 7: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ผู้��สอนศึ�กษาป็'ญห้าคำวามต�องการและคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน น�ามาห้าที่างเล0อกห้ร0อสร�างบที่เร�ยนโป็รแกรมห้ร0อบที่เร�ยนส�าเร7จัร�ป็เร0�องใดเร0�องห้น��งข�1นมาโดยคำวรได�รบการออกแบบจัากผู้��เช��ยวชาญก�อนและต�องม�การที่ดลองตามห้ลกการว&จัย โดยการห้าคำ�าคำวามเช0�อม�นก�อนจั�งจัะให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนตามก&จักรรมในบที่เร�ยนน1น ๆ ส�วนข1นตอนการออกแบบสามารถึด�าเน&นการได�ดงน�1

ว&เคำราะห้-ห้ลกส�ตรเพ0�อพ&จัารณ์าขอบข�ายของเน01อห้า ระดบ ป็ระเภที่ เวลาที่��ใช� คำ��ม0อคำร� เพ0�อให้�เก&ดแนวคำ&ดในการผู้ล&ต

ก�าห้นดเน01อห้า ว&ชาและระดบช1น โดยพ&จัารณ์าเน01อห้าว&ชาที่��น�ามาผู้ล&ตเป็�นว&ชาอะไร ใช�สอนระดบใด ม�สาระมากน�อยเพ�ยงใด เป็ล��ยนแป็ลงบ�อยห้ร0อไม�

วางขอบเขตของงาน โดยวางเคำ�าโคำรงเร0�องล�าดบเร0�องราวก�อนห้ลง

ว&เคำราะห้-เน01อห้าเป็�นข1นตอนที่��ส�าคำญเพราะเป็�นการน�าเน01อห้ามาแตกย�อยและเร�ยงล�าดบจัากง�ายไป็ห้ายาก

สร�างแบบที่ดสอบและม�คำ�าตอบเฉัลยให้�ไว� โดยออกแบบเน01 อห้าที่��จัะใช�ที่ดสอบผู้��เร�ยนที่1งก�อนและห้ลงเร�ยนในบที่เร�ยนน1น แบบที่ดสอบต�องวดให้�คำรอบคำล!มวตถึ!ป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรมที่��วางไว�และต�องสร�างข�1นตามห้ลกการสร�างแบบที่ดสอบน�นคำ0อ ม�การห้าคำ�าคำวามเช0�อม�นและการที่ดลองใช�

เข�ยนบที่เร�ยนส�าเร7จัร�ป็ห้ร0อบที่เร�ยนโป็รแกรม ผู้��ออกแบบจัะต�องเข�ยนโดยย�ดโคำรงสร�างข1นตอนการเข�ยนและขอบเขตของงาน

ที่ดลองใช�และป็รบป็ร!งแก�ไข การที่ดลองแต�ละคำร1งคำวรบนที่�กผู้ลการที่ดลองเพ0�อน�ามาป็รบป็ร!งแก�ไข เช�น อาจัจัะป็รบป็ร!งเน01อห้า แก�ไขด�านภาษา เป็�นต�น

2. ขั้��นการเร�ยนร��

Page 8: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ผู้��สอนให้�ผู้��เร�ยนที่�าแบบที่ดสอบก�อนเร�ยน ผู้��สอนแนะน�าการใช�บที่เร�ยนให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัที่!กข1นตอน แจักบที่เร�ยนให้�ผู้��เร�ยนศึ�กษาด�วยตนเองตามก&จักรรมที่��บที่

เร�ยนก�าห้นดไว� โดยผู้��เร�ยนแต�ละคำนใช�เวลามากน�อยแตกต�างกนไป็

3. ขั้��นสื่ร&ป ห้ลงจัากที่��ผู้��เร�ยนศึ�กษาจันจับบที่เร�ยนแล�ว ผู้��สอนจั�งให้�ที่�า

แบบที่ดสอบห้ลงเร�ยน ผู้��สอนสร!ป็สาระส�าคำญเพ&�มเต&มส�าห้รบผู้��เร�ยนที่��ต�องการ

ที่ราบ ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนตรวจัสอบและป็ระเม&นผู้ลงาน

การจั�ดการเร�ยนโดยใช้�บทเร�ยนโมด�ล( Induction Module )

ความหมาย

Page 9: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�บทเร�ยนโมด�ลหร�อหน วยการเร�ยน เป็�นกระบวนการจัดการเร�ยนร� �ที่��ม�การสร�างบที่เร�ยนเป็�นห้น�วยที่��ม�เน01อห้าห้ร0อกล!�มป็ระสบการณ์-จับในตวเอง สร�างข�1นเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� �ด�วยตนเอง โดยม�วตถึ!ป็ระสงคำ-ที่��ก�าห้นดไว�แน�นอนและชดเจัน โมด�ลห้น��งๆ จัะป็ระกอบด�วยแนวคำ&ด วตถึ!ป็ระสงคำ- ก&จักรรมการเร�ยน ส0�อและการป็ระเม&นผู้ล ตามป็กต&มกน&ยมจัดไว�ในลกษณ์ะเป็�นแฟ้Aมห้�วงชน&ดป็กแข7งบรรจั!เอกสารพ&มพ-ด�วยกระดาษอย�างด�ห้ร0อรวบรวมเป็�นช!ดเอกสาร เป็�นห้นงส0อ เป็�นต�นขั้��นตอนการสื่ร�างและใช้�บทเร�ยนโมด�ล

การจัดการเร�ยนร� �แบบใช�โมด�ลม�ข 1นตอนส�าคำญดงต�อไป็น�11. ขั้��นเตร�ยมการ

ผู้��สอนศึ�กษาป็'ญห้า คำวามต�องการและคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน เพ0�อเล0อกสร�างบที่เร�ยนโมด�ลข�1นมา ซึ่��งบ!ญชม ศึร�สะอาด ( 2541 :

92 – 93 ) กล�าวไว�โดยสร!ป็ดงน�1 ก*าหนดเร��องท��จัะสื่ร�างบทเร�ยน คำวรตดส&นใจัว�าคำวรสร�าง

บที่เร�ยนเร0�องใด คำวรเล0อกเร0�องที่��ตนม�คำวามถึนด คำวามสนใจัและคำวามรอบร� �เร0�องน1น ๆ

ก*าหนดหล�กการและเหต&ผู้ล เป็�นการอธี&บายถึ�งเบ01 องห้ลงคำวามเป็�นมาของบที่เร�ยน คำวามส�าคำญของบที่เร�ยน ขอบเขตของเน01อห้าการเร�ยนและคำวามสมพนธี-กบเร0�องอ0�น ๆ

ก*าหนดจั&ดประสื่งค# การก�าห้นดจั!ดป็ระสงคำ-ของบที่เร�ยนจัะเป็�นแนวในการเข�ยนเน01 อห้าสาระการเร�ยนตลอดจันก&จักรรมและส0�อต�าง ๆ ของโมด�ล การก�าห้นดจั!ดป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรมจั�งเป็�นการก�าห้นดเป็Aาห้มายป็ลายที่างที่��ต�องการให้�เก&ดข�1นกบผู้��เร�ยนที่��สามารถึวดได� และก�าห้นดเกณ์ฑ์-ที่��ใช�ส�าห้รบพ&จัารณ์าผู้��เร�ยนว�าบรรล!ผู้ลการเร�ยนในระดบที่��น�าพอใจัห้ร0อยง

Page 10: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สื่*ารวจัสื่��อและแหล งการเร�ยนร�� ผู้��สร�างโมด�ลจัะต�องศึ�กษาคำ�นคำว�าต�ารา เอกสาร โสตที่ศึน�ป็กรณ์-ต�าง ๆ เพ0�อน�าข�อม�ลเห้ล�าน1นมาก�าห้นดก&จักรรมและส0�อการเร�ยนได�อย�างเห้มาะสม

ว!เคราะห#ภารก!จั เป็�นการว&เคำราะห้-ว�าบที่เร�ยนน1นๆ จัะต�องอาศึยคำวามร� �พ01 นฐานและคำวามสามารถึใดมาก�อนบ�าง ระห้ว�างเร�ยนจัะต�องเร�ยนร� �เร0�องอะไรบ�างจั!ดป็ระสงคำ-แต�ละข�อจัะต�องใช�ก&จักรรมใดบ�าง และก&จักรรมเห้ล�าน1นคำวรม�ลกษณ์ะใด

สื่ร�างเคร��องม�อประเม!นผู้ล เป็�นการสร�างเคำร0�องม0อป็ระเม&นผู้ลก�อนเร�ยนและห้ลงเร�ยน โดยวดที่1งส�วนที่��เป็�นคำวามร� �และสมรรถึภาพพ01นฐานที่��จั�าเป็�นต�อการเร�ยน รวมที่1งคำวามร� �และสมรรถึภาพพ01นฐานที่��คำรอบคำล!มจั!ดป็ระสงคำ-ของบที่เร�ยน

ปร�บปร&งบทเร�ยน น�าบที่เร�ยนที่��สร�างเสร7จัแล�วไป็ให้�ผู้��เช��ยวชาญด�านต�างๆ พ&จัารณ์าตรวจัสอบ แล�วน�า มาป็รบป็ร!งแก�ไขตามข�อเสนอแนะของผู้��เช��ยวชาญ

ทดลองใช้� น�าบที่เร�ยนที่��ป็รบป็ร!งแล�วมาที่ดลองใช�เพ0�อห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพและคำวามเที่��ยงตรงของเคำร0�องม0อตามล�าดบดงน�1 ทดลองใช้�ก�บกล& มย อย เพ0�อที่ดลองห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพ

ของบที่เร�ยน และที่�าการป็รบป็ร!งแก�ไขข�อบกพร�องต�าง ๆ

ทดลองใช้�ในห�องเร�ยน เพ0�อที่ดลองห้าคำวามเที่��ยงตรงในการที่�าห้น�าที่��เป็�นบที่เร�ยน และป็รบป็ร!งแก�ไขเป็�นคำร1งส!ดที่�าย

Page 11: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

พ!มพ#ฉบ�บจัร!ง น�าบที่เร�ยนที่��ป็รบป็ร!งคำร1งส!ดที่�ายแล�วไป็พ&มพ-เพ0�อจัดใส�แฟ้Aมป็กแข7ง ห้ร0อจัดเป็�นช!ดเอกสารเพ0�อน�าไป็ใช�ต�อไป็

2. ขั้��นการเร�ยนร��การน�าโมด�ลไป็ใช�ในการจัดการเร�ยนร� �คำวรด�าเน&นการดงน�11.ประเม!นผู้ลก อนเร�ยน โดยอาจัใช�เป็�นแบบที่ดสอบชน&ดต�าง

ๆ เพ0�อที่ดสอบคำวามร� � คำวามสามารถึและสมรรถึภาพพ01นฐานของผู้��เร�ยน

2.แนะน*าการใช้�บทเร�ยน ผู้��สอนแนะน�าข1นตอน การใช�ส0�อการเร�ยนร� �ที่��ก�าห้นดไว�ตลอดจันรายละเอ�ยดต�าง ๆ ในโมด�ล

3.ท*าก!จักรรมตามบทเร�ยน ให้�ผู้��เร�ยนได�ศึ�กษาเร�ยนร� �และที่�าก&จักรรมด�วยตนเองตามข1นตอนต�าง ๆ ในใบงานห้ร0อบตรคำ�าส�งที่��ก�าห้นดไว�ในบที่เร�ยน

3. ขั้��นสื่ร&ป1. ป็ระเม&นผู้ลห้ลงเร�ยน ให้�ผู้��เร�ยนที่�าแบบที่ดสอบห้ลงเร�ยนจับ

ในแต�ละโมด�ลแล�ว2. สร!ป็สาระส�าคำญ ผู้��สอนและผู้��เร�ยนสร!ป็สาระของบที่เร�ยน

ร�วมกน3. ตรวจัสอบและป็ระเม&นผู้ลงาน ผู้��สอนและผู้��เร�ยนตรวจัสอบ

และป็ระเม&นผู้ลงานร�วมกน4. เร�ยนซึ่�อมเสร&ม ผู้��สอนและผู้��เร�ยนวางแผู้นการเร�ยนซึ่�อม

เสร&มในกรณ์�ที่��ผู้ลการป็ระเม&นห้ลงเร�ยนยงไม�เป็�นที่��น�าพอใจั

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�ช้&ดการสื่อน( Instructional Package )

ความหมาย

Page 12: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�ช้&ดการสื่อน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �จัากช!ดการสอน เป็�นส0�อการสอนชน&ดห้น��งที่��เป็�นลกษณ์ะของส0�อป็ระสม ( Multi-media ) เป็�นการใช�ส0� อต1งแต�สองชน&ดข�1นไป็ร�วมกนเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�รบคำวามร� �ที่��ต�องการ โดยอาจัจัดข�1นส�าห้รบห้น�วยการเร�ยนตามห้วข�อเน01อห้าและป็ระสบการณ์-ของแต�ละห้น�วยที่��ต�องการจัะให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� � อาจัจัดเอาไว�เป็�นช!ด ๆ บรรจั!ในกล�อง ซึ่องห้ร0อกระเป็Dา ช!ดการสอนแต�ละช!ดป็ระกอบด�วยเน01อห้าสาระ บตรคำ�าส�ง / ใบงาน ในการที่�าก&จักรรม วสด!อ!ป็กรณ์- เอกสาร / ใบคำวามร� � เคำร0�องม0อห้ร0อส0�อที่��จั�า เป็�นส�าห้รบก&จักรรมต�าง ๆ รวมที่1งแบบวดป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนร� �

ขั้��นตอนในการผู้ล!ตช้&ดการสื่อนการผู้ล&ตช!ดการสอนม�ข 1นตอนดงน�11.ก*าหนดเร��องเพ��อท*าช้&ดการสื่อน อาจัก�าห้นดตามเร0�องใน

ห้ลกส�ตรห้ร0อก�าห้นดเร0�องให้ม�ข�1นมาก7ได� การจัดแบ�งเร0�องย�อยจัะข�1นอย��กบลกษณ์ะของเน01อห้าและลกษณ์ะการใช�ช!ดการสอนน1น ๆ การแบ�งเน01อเร0�องเพ0�อที่�าช!ดการสอนในแต�ละระดบย�อมไม�เห้ม0อนกน

2.ก*าหนดหมวดหม� เน��อหาและประสื่บการณ์# อาจัก�าห้นดเป็�นห้มวดว&ชาห้ร0อบ�รณ์าการแบบสห้ว&ที่ยาการได�ตามคำวามเห้มาะสม

3.จั�ดเป1นหน วยการสื่อน จัะแบ�งเป็�นก��ห้น�วย ห้น�วยห้น��ง ๆ จัะใช�เวลานานเที่�าใดน1นคำวรพ&จัารณ์าให้�เห้มาะสมกบวยและระดบช1นผู้��เร�ยน

4.ก*าหนดห�วเร��อง จัดแบ�งห้น�วยการสอนเป็�นห้วข�อย�อย ๆ เพ0�อสะดวกแก�การเร�ยนร� �แต�ละห้น�วยคำวรป็ระกอบด�วยห้วข�อย�อย ห้ร0อป็ระสบการณ์-ในการเร�ยนร� �ป็ระมาณ์ 4 – 6 ห้วข�อ

5.ก*าหนดความค!ดรวบยอดหร�อหล�กการ ต�องก�าห้นดให้�ชดเจันว�าจัะให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามคำ&ดรวบยอดห้ร0อสามารถึสร!ป็

Page 13: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ห้ลกการ แนวคำ&ดอะไร ถึ�าผู้��สอนเองยงไม�ชดเจันว�าจัะให้�ผู้��เร�ยนเก&ดการเร�ยนร� �อะไรบ�าง การก�าห้นดกรอบคำวามคำ&ด ห้ร0อห้ลกการก7จัะไม�ชดเจัน ซึ่��งจัะรวมไป็ถึ�งการจัดก&จักรรม เน01อห้าสาระ ส0�อและส�วนป็ระกอบอ0�นๆ ก7จัะไม�ชดเจันตามไป็ด�วย

6.ก*าหนดจั&ดประสื่งค#การสื่อน ห้มายถึ�งจั!ดป็ระสงคำ-ที่�วไป็และจั!ดป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรม รวมที่1งการก�าห้นดเกณ์ฑ์-การตดส&นผู้ลสมฤที่ธี&;การเร�ยนร� �ไว�ให้�ชดเจัน

7.ก*าหนดก!จักรรมการเร�ยน ต�องก�าห้นดให้�สอดคำล�องกบวตถึ!ป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรม ซึ่��งจัะเป็�นแนวที่างในการเล0อกและผู้ล&ตส0�อการสอน ก&จักรรมการเร�ยน ห้มายถึ�งก&จักรรมที่!กอย�างที่��ผู้��เร�ยนป็ฏิ&บต& เช�น การอ�าน การที่�าก&จักรรมตามบตรคำ�าส�ง การตอบคำ�าถึาม การเข�ยนภาพการที่ดลอง การเล�นเกม การแสดงคำวามคำ&ดเห้7น การที่ดสอบ เป็�นต�น

8.ก*าหนดแบบประเม!นผู้ล ต�องออกแบบป็ระเม&นผู้ลให้�ตรงกบวตถึ!ป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรม โดยใช�การสอบแบบอ&งเกณ์ฑ์- ( การวดผู้ลที่��ย�ดเกณ์ฑ์-ห้ร0อเง0� อนไขที่��ก�าห้นดไว�ในวตถึ!ป็ระสงคำ-โดยไม�ม�การน�าไป็เป็ร�ยบเที่�ยบกบคำนอ0�น ) เพ0�อให้�ผู้��สอนที่ราบว�าห้ลงจัากผู้�านก&จักรรมมาเร�ยบร�อยแล�ว ผู้��เร�ยนได�เป็ล��ยนพฤต&กรรมการเร�ยนร� �ตามวตถึ!ป็ระสงคำ-ที่��ต 1งไว�มากน�อยเพ�ยงใด

9.เล�อกและผู้ล!ตสื่��อการสื่อน วสด!อ!ป็กรณ์-และว&ธี�การที่��ผู้��สอนใช� ถึ0อเป็�นการสอนที่1งส&1น เม0�อผู้ล&ตส0�อการสอนในแต�ละห้วเร0�องเร�ยบร�อยแล�ว คำวรจัดส0�อการสอนเห้ล�าน1นแยกออกเป็�นห้มวดห้ม��ในกล�อง / แฟ้Aมที่��เตร�ยมไว� ก�อนน�า ไป็ห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพเพ0�อห้าคำวามตรง คำวามเที่��ยงก�อนน�าไป็ใช� เราเร�ยกส0�อการสอนแบบน�1ว�า ช!ดการสอน

Page 14: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

โดยป็กต&ร�ป็แบบของช!ดการสอนที่��ด�คำวรม�ขนาดมาตรฐานเพ0�อคำวามสะดวกในการใช�และคำวามเป็�นระเบ�ยบเร�ยบร�อยในการเก7บรกษา โดยพ&จัารณ์าในด�านต�างๆ เช�น การใช�ป็ระโยชน- คำวามป็ระห้ยด คำวามคำงที่นถึาวร คำวามน�าสนใจั คำวามที่นสมย ที่นเห้ต!การณ์- คำวามสวยงาม เป็�นต�น

10. สื่ร�างขั้�อทดสื่อบก อนและหล�งเร�ยนพร�อมท��งเฉลย การสร�างข�อสอบเพ0�อที่ดสอบก�อนและห้ลงเร�ยนคำวรสร�างให้�คำรอบคำล!มเน01อห้าและก&จักรรมที่��ก�าห้นดให้�เก&ดการเร�ยนร� �โดยพ&จัารณ์าจัากจั!ดป็ระสงคำ-การเร�ยนร� �เป็�นส�าคำญ ข�อสอบไม�คำวรมากเก&นไป็แต�คำวรเน�นกรอบคำวามร� �คำวามส�าคำญในป็ระเด7นห้ลกมากกว�ารายละเอ�ยดป็ล�กย�อย ห้ร0อถึามเพ0�อคำวามจั�าเพ�ยงอย�างเด�ยว และเม0� อสร�างเสร7จัแล�วคำวรที่�าเฉัลยไว�ให้�พร�อมก�อนส�งไป็ห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพของช!ดการสอน

11. หาประสื่!ทธิ!ภาพขั้องช้&ดการสื่อน เม0�อสร�างช!ดการสอนเสร7จัเร�ยบร�อยแล�ว ต�องน�าช!ดการสอนน1น ๆ ไป็ที่ดสอบโดยว&ธี�การต�าง ๆ ก�อนน�า ไป็ใช�จัร&ง เช�น ที่ดลองใช�เพ0� อป็รบป็ร!งแก�ไข ให้�ผู้�� เช��ยวชาญตรวจัสอบคำวามถึ�กต�อง คำวามคำรอบคำล!มและคำวามตรงของเน01อห้า เป็�นต�น

ขั้��นตอนการใช้�ช้&ดการสื่อนการใช�ช!ดการสอนจัะใช�ตามป็ระเภที่และจั!ดป็ระสงคำ-ที่��ที่�าข�1นม�ข 1น

ตอนโดยสร!ป็ดงน�11. ขั้ ��นทดสื่อบก อนเร�ยนให�ผู้��เร�ยนได�ทดสื่อบก อนเร�ยน

เพ0�อพ&จัารณ์าพ01นคำวามร� �เด&มของผู้��เร�ยน อาจัใช�เวลาป็ระมาณ์ 10 – 15 นาที่� และคำวรเฉัลยผู้ลการที่ดสอบให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนที่ราบพ01นฐานคำวามร� �ของตน

2.ขั้��นน*าเขั้�าสื่� บทเร�ยน

Page 15: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

เพ0�อเป็�นการสร�างแรงจั�งใจัให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามกระต0อร0อร�นที่��จัะเร�ยนร� �

3. ขั้��นประกอบก!จักรรมการเร�ยนผู้��สอนจัะต�องช�1แจังห้ร0ออธี&บายให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัอย�างละเอ�ยดที่!กข1นตอนก�อนลงม0อที่�าก&จักรรม

4. ขั้��นสื่ร&ปบทเร�ยนผู้��สอนน�าสร!ป็บที่เร�ยนซึ่��งอาจัที่�าได�โดยการถึามห้ร0อให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็คำวามเข�าใจัห้ร0อสารที่��ได�จัากการเร�ยนร� � เพ0�อให้�แน�ใจัว�าผู้��เร�ยนม�คำวามคำ&ดรวบยอดตามห้ลกการที่��ก�าห้นด

5. ประเม!นผู้ลการเร�ยนโดยการที่�าข�อที่ดสอบห้ลงเร�ยนเพ0�อป็ระเม&นด�ว�าผู้��เร�ยนบรรล!ตามจั!ดป็ระสงคำ-ห้ร0อไม� เพ0�อจัะได�ป็รบป็ร!งแก�ไขข�อบกพร�องของผู้��เร�ยนในกรณ์�ที่��ยงไม�ผู้�านจั!ดป็ระสงคำ-ที่��ก�าห้นดข�อใดข�อห้น��ง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�คอมพ!วเตอร#ช้ วยสื่อน ( CAI )( Computer Assisted Instruction )

ความหมาย

Page 16: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�คอมพ!วเตอร#ช้ วยสื่อน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยนที่��อาศึยคำอมพ&วเตอร- ซึ่��งเป็�นเที่คำโนโลย�ระดบส�งมาป็ระย!กต-ใช�เป็�นส0�อห้ร0อเคำร0�องม0อส�าห้รบการเร�ยนร� � โดยจัดเน01อห้าสาระห้ร0อป็ระสบการณ์-ส�าห้รบให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� � อาจัจัดเป็�นลกษณ์ะบที่เร�ยนห้น�วยการเร�ยนห้ร0อโป็รแกรมการเร�ยน ฯลฯขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

บ!ญเก01อ คำวรห้าเวช ( 2543 : 70 – 71 ) ได�เสนอข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �โดยใช�คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอน ไว�ดงน�11. ขั้��นน*าเขั้�าสื่� บทเร�ยน

ข1นตอนน�1จัะเร&�มต1งแต�การที่กที่ายผู้��เร�ยน บอกว&ธี�การเร�ยนและบอกจั!ดป็ระสงคำ-ของการเร�ยน เพ0�อที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนได�ที่ราบว�าเม0�อเร�ยนจับบที่เร�ยนน�1แล�วเขาจัะสามารถึที่�าอะไรได�บ�าง คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนสามารถึเสนอว&ธี�การในร�ป็แบบที่��น�าสนใจัได� ไม�ว�าจัะเป็�นลกษณ์ะภาพเคำล0� อนไห้ว เส�ยงห้ร0อผู้สมผู้สานห้ลาย ๆ อย�างเข�าด�วยกน เพ0�อเร�าคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน ให้�ม!�งคำวามสนใจัเข�าส��บที่เร�ยน บางโป็รแกรมอาจัจัะม�แบบที่ดสอบวดคำวามพร�อมของผู้��เร�ยนก�อนห้ร0อม�รายการ ( Menu ) เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนเล0อกเร�ยนได�ตามคำวามสนใจั และผู้��เร�ยนสามารถึจัดล�าดบการเร�ยนก�อนห้ลงได�ด�วยตนเอง

2. ขั้��นการเสื่นอเน��อหาเม0�อผู้��เร�ยนเล0อกเร�ยนในเร0�องใดแล�ว คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7

จัะเสนอเน01อห้าน1นออกมาเป็�นกรอบ ๆ ( Frame ) ในร�ป็แบบที่��เป็�น ตวอกษร ภาพ เส�ยง ภาพกราฟ้ฟ้Gกและภาพเคำล0�อนไห้ว เพ0�อเร�าคำวามสนใจัในการเร�ยน และสร�างคำวามเข�าใจัในคำวามคำ&ดรวบยอดต�าง ๆ แต�ละกรอบ ห้ร0อเสนอเน01อห้าเร�ยงล�าดบไป็ที่�ละอย�างที่�ละป็ระเด7น โดยเร&�มจัากง�ายไป็ห้ายาก ผู้��เร�ยนจัะคำวบคำ!มคำวามเร7วในการเร�ยนด�วยตนเอง เพ0�อที่��จัะให้�ได�เร�ยนร� �ได�มากที่��ส!ด ตาม

Page 17: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำวามสามารถึ และม�การช�1แนะห้ร0อการจัดเน01อห้าส�าห้รบการช�วยเห้ล0อผู้��เร�ยนให้�เก&ดการเร�ยนที่��ด�ข�1น

3. ขั้��นค*าถามและค*าตอบห้ลงจัากเสนอเน01อห้าของบที่เร�ยนไป็แล�ว เพ0�อที่��จัะวดผู้��เร�ยน

ว�าม�คำวามร� �คำวามเข�าใจัเน01อห้าที่��เร�ยนผู้�านมาแล�วเพ�ยงใดก7จัะม�การที่บที่วนโดยการให้�ที่�าแบบฝึ?กห้ด และช�วยเพ&�มพ�นคำวามร� �คำวามช�านาญ เช�น ให้�ที่�าแบบฝึ?กห้ดชน&ดคำ�าถึาม แบบเล0อกตอบ แบบถึ�กผู้&ด แบบจับคำ��และแบบเต&มคำ�า เป็�นต�น ซึ่��งคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนสามารถึเสนอแบบฝึ?กห้ดแก�ผู้��เร�ยนได�น�าสนใจัมากกว�าแบบที่ดสอบธีรรมดาและผู้��เร�ยนตอบคำ�าถึามผู้�านที่างแป็Aนพ&มพ-ห้ร0อเมาที่- ( Mouse ) นอกจัากน�1 คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนยงสามารถึจับเวลาในการตอบคำ�าถึามของผู้��เร�ยนได�ด�วย ถึ�าผู้��เร�ยนไม�สามารถึตอบคำ�าถึามได�ในเวลาที่��ก�าห้นดไว� คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7จัะเสนอคำวามช�วยเห้ล0อให้�

4. ขั้��นการตรวจัค*าตอบเม0�อระบบคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนได�รบคำ�าตอบจัากผู้��เร�ยนแล�ว

คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7จัะตรวจัคำ�าตอบและแจั�งผู้ลให้�ผู้��เร�ยนได�ที่ราบ การแจั�งผู้ลอาจัแจั�งเป็�นแบบข�อคำวาม กราฟ้ฟ้Gกห้ร0อเส�ยง ถึ�าผู้��เร�ยนตอบถึ�กก7จัะได�รบการเสร&มแรง ( Reinforcement

) เช�น การให้�คำ�าชมเชย เส�ยงเพลง ห้ร0อให้�ภาพกราฟ้ฟ้Gกสวย ๆ และถึ�าผู้��เร�ยนตอบผู้&ด คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7จัะบอกใบ�ให้�ห้ร0อให้�การซึ่�อมเสร&มเน01อห้าแล�วให้�คำ�าถึามน1นให้ม� เม0�อตอบได�ถึ�กต�อง จั�งก�าวไป็ส��ห้วเร0�องให้ม�ต�อไป็ ซึ่��งจัะห้ม!นเว�ยนเป็�นวงจัรอย��จันกว�าจัะห้มดบที่เร�ยนในห้น�วยน1น ๆ

5. ขั้��นการป4ดบทเร�ยนเม0�อผู้��เร�ยนเร�ยนจันจับบที่เร�ยนแล�ว คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนจัะ

ที่�าการป็ระเม&นผู้ล ผู้��เร�ยนโดยการที่�าแบบที่ดสอบ ซึ่��งจั!ดเด�นของคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอน คำ0อ สามารถึส!�มข�อสอบออกมาจัากคำลง

Page 18: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข�อสอบที่��ได�สร�างไว�และเสนอให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนโดยไม�เห้ม0อนกน จั�งที่�าให้�ผู้��เร�ยนไม�สามารถึจัดจั�าคำ�าตอบจัากการที่��ที่�าในคำร1งแรก ๆ น1นได� ห้ร0อแบบไม�ร� �คำ�าตอบน1นมาก�อนเอามาใช�ป็ระโยชน- เม0�อที่�าแบบที่ดสอบน1นเสร7จัแล�วผู้��เร�ยนจัะได�รบที่ราบคำะแนนการที่�าแบบที่ดสอบของตนเองว�าผู้�านตามเกณ์ฑ์-ที่��ได�ก�าห้นดไว�ต1งแต�แรก อ�กที่1งคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนจัะบอกเวลาที่��ใช�ในการเร�ยนในห้น�วยน1น ๆ ได�ด�วย เป็�นต�น

การจั�ดการเร�ยนร��แบบโครงงาน( Project Method )

ความหมายการจัดการเร�ยนร� �แบบโคำรงงาน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เป็Gด

โอกาสให้�ผู้��เร�ยนได�ศึ�กษาคำ�นคำว�าและลงม0อป็ฏิ&บต&ก&จักรรมตามคำวามสนใจั คำวามถึนดและคำวามสามารถึของตนเอง ซึ่��งอาศึยกระบวนการที่างว&ที่ยาศึาสตร- ห้ร0อกระบวนการอ0�น ๆ ที่��เป็�นระบบ ไป็ใช�ในการศึ�กษาห้าคำ�าตอบในเร0�องน1น ๆ ภายใต�คำ�าแนะน�า ป็ร�กษาและคำวามช�วยเห้ล0อจัากผู้��สอนห้ร0อผู้��ที่��เช��ยวชาญ เร&�มต1งแต�การเล0อกเร0�องห้ร0อห้วข�อที่��จัะศึ�กษา การวางแผู้น การด�าเน&นงานตามข1นตอนที่��ก�าห้นด

Page 19: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ตลอดจันการน�าเสนอผู้ลงาน ซึ่��งในการจัดที่�าโคำรงงานน1นสามารถึที่�าได�ที่!กระดบช1น อาจัเป็�นรายบ!คำคำลห้ร0อเป็�นกล!�ม จัะกระที่�าในเวลาเร�ยนห้ร0อนอกเวลาเร�ยนก7ได�ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �แบบโคำรงงานม�ข 1นตอนส�าคำญ ดงต�อไป็น�11. การเล0อกห้วข�อเร0�องห้ร0อป็'ญห้าที่��จัะศึ�กษา2. การวางแผู้น ป็ระกอบด�วย

การก�าห้นดจั!ดป็ระสงคำ-การต1งสมมต&ฐานการก�าห้นดว&ธี�การศึ�กษา

3. การลงม0อป็ฏิ&บต&4. การเข�ยนรายงาน5. การน�าเสนอผู้ลงาน

การจั�ดการเร�ยนร��โดยการไปท�ศูนศู5กษา( Field Trip )

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��โดยการไปท�ศูนศู5กษา เป็�นกระบวนการ

เร�ยนร� �ที่��น�าผู้��เร�ยนออกไป็ศึ�กษาเร�ยนร� � ณ์ สถึานที่��ที่��เป็�นแห้ล�งคำวามร� �ในเร0�องน1น ( ซึ่��งอย��นอกสถึานที่��เร�ยนกนอย��โดยป็กต& )โดยม�การศึ�กษาเร�ยนร� �ส&�งต�าง ๆ ในสถึานที่��น 1นตามกระบวนการห้ร0อว&ธี�การที่��ผู้��

Page 20: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สอนและผู้��เร�ยนได�ร�วมกนวางแผู้นไว� และม�การอภ&ป็รายสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �จัากข�อม�ลที่��ได�จัากการศึ�กษาเร�ยนร� �ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �โดยการไป็ที่ศึนศึ�กษาม�ข 1นตอนดงน�11. ขั้��นวางแผู้น

เป็�นข1นตอนที่��ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนเตร�ยมการก�อนที่��จัะไป็ที่ศึนศึ�กษา ซึ่��งคำวรป็ระกอบด�วยเร0�องต�อไป็น�1

1.1 ก�าห้นดวตถึ!ป็ระสงคำ-ของการไป็ศึ�กษา1.2 ก�าห้นดห้วข�อเร0�องที่��จัะศึ�กษา1.3 ก�าห้นดสถึานที่��ที่��จัะไป็ที่ศึนศึ�กษา เม0�อม�การก�าห้นดวตถึ!ป็ระสงคำ-

และห้วข�อห้ร0อเร0�องที่��จัะศึ�กษาแล�ว ผู้��เร�ยนคำวรม�ส�วนในการเล0อกสถึานที่��ที่��จัะไป็ศึ�กษา ซึ่��งเม0�อม�การก�าห้นดสถึานที่��แน�ชดแล�ว ผู้��สอนห้ร0อผู้��เร�ยนบางคำนคำวรจัะห้าโอกาสไป็ส�ารวจัสถึานที่��น 1นก�อน จัะช�วยให้�ได�ข�อม�ลที่��ด�ในการวางแผู้นการเด&นที่างและการห้าคำวามร� �ต�อไป็

ก�าห้นดการเด&นที่าง ได�แก� โป็รแกรมการเด&นที่างที่��ม�ก�าห้นดเวลาที่��แน�นอน

ก�าห้นดว&ธี�เด&นที่าง ได�แก� ที่1งการต&ดต�อยานพาห้นะ เส�นที่าง การเด&นที่าง

ก�าห้นดคำ�าใช�จั�าย ม�การป็ระมาณ์การคำ�าใช�จั�ายในการไป็ที่ศึนศึ�กษาที่1งห้มด ซึ่��งห้ากงบป็ระมาณ์ที่��เตร�ยมไว�ไม�เพ�ยงพอ ผู้��เร�ยนอาจัจัะต�องช�วยออกคำ�าใช�จั�ายบางส�วนเพ&�มเต&ม

ก�าห้นดก&จักรรมห้ร0อว&ธี�การที่��จัะศึ�กษา เช�น จัะใช�ว&ธี�การสงเกต การจัดบนที่�ก อดเที่ป็ ถึ�ายภาพ ถึ�ายว&ด�ที่ศึน- สมภาษณ์- ลงม0อป็ฏิ&บต& ห้ร0อที่ดลอง เป็�นต�น ซึ่��งว&ธี�การใดจั�า เป็�นต�องใช�เคำร0�องม0อห้ร0ออ!ป็กรณ์- ก7จัะต�องม�การจัดเตร�ยมให้�เร�ยบร�อย

ก�าห้นดห้น�าที่��คำวามรบผู้&ดชอบ คำวรก�าห้นดและแบ�งห้น�าที่��คำวามรบผู้&ดชอบให้�ผู้��เร�ยนที่!กคำนอย�างชดเจัน คำวรจัดที่�าเป็�นเอกสารแจักสมาช&กที่!ก

Page 21: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำนให้�รบร� �ตรงกน ห้ร0อกรณ์�ผู้��สอนแบ�งผู้��เร�ยนออกเป็�นกล!�ม คำวรให้�โอกาสสมาช&กป็ระช!มป็ร�กษาห้าร0อกน เพ0�อให้�ได�ข�อตกลงร�วมกน

ต&ดต�อขออน!ญาตผู้��บงคำบบญชาที่��ม�อ�านาจัอน!ญาตตามระเบ�ยบของที่างราชการ

ขออน!ญาตผู้��ป็กคำรองเป็�นลายลกษณ์-อกษร รวมที่1งการตอบรบจัากผู้��ป็กคำรองพร�อมคำ�าใช�จั�ายสมที่บ ( ถึ�าม� )

ต&ดต�อสถึานที่��และว&ที่ยากรห้ร0อผู้��ม�ส�วนเก��ยวข�องที่��จัะไป็ที่ศึนศึ�กษาในจั!ดต�าง ๆ

ต&ดต�อเพ0�อขอที่�าป็ระกนอ!บต&เห้ต!ในการเด&นที่างของที่!กคำน2. ขั้��นการเด!นทางไปท�ศูนศู5กษา

เป็�นการเด&นที่างไป็ที่ศึนศึ�กษาตามโป็รแกรมที่��ก�าห้นดไว� ซึ่��งผู้��สอนคำวรด�แลเอาใจัใส�ในเร0�องคำวามป็ลอดภย สงเกตพฤต&กรรมของผู้��เร�ยนและให้�คำ�าป็ร�กษาแนะน�าตามคำวามเห้มาะสม3. ขั้��นการศู5กษาเร�ยนร��ในสื่ถานท��หร�อแหล งเร�ยนร��

เม0� อเด&นที่างไป็ถึ�งยงสถึานที่��เป็Aาห้มายแล�ว ผู้��สอนคำวรจัดป็ระช!มผู้��เร�ยนที่1งห้มดก�อนที่��จัะป็ล�อยให้�ผู้��เร�ยนไป็ศึ�กษาเร�ยนร� �ตามที่��ได�รบมอบห้มาย โดยม�การย�1าห้ร0อที่บที่วนเก��ยวกบเร0�องวตถึ!ป็ระสงคำ-ของการศึ�กษา การเคำารพต�อกฎเกณ์ฑ์- กต&กาของสถึานที่�� คำวามป็ลอดภย ว&ธี�การศึ�กษา การนดห้มายและการตรงต�อเวลา เป็�นต�น ผู้��สอนคำอยสงเกตการณ์- ด�แล ช�วยเห้ล0อให้�ผู้��เร�ยนม�การศึ�กษาเร�ยนร� � คำอยไต�ถึามถึ�งการที่�าก&จักรรมต�าง ๆ ตามที่��เตร�ยมไว�เพ0�อให้�ได�ข�อม�ลมากที่��ส!ด4. ขั้��นการเด!นทางกล�บ

เป็�นการเด&นที่างกลบห้ลงจัากที่��ได�ศึ�กษาเร�ยนร� �ตามโป็รแกรมที่��ก�าห้นดไว� ซึ่��งผู้��สอนคำวรจัะด�แลเอาใจัใส�ในเร0�องคำวามป็ลอดภย สงเกตพฤต&กรรมผู้��เร�ยนและให้�คำ�าป็ร�กษาห้าร0อแนะน�าตามคำวามเห้มาะสม ( ซึ่��งในการเด&นที่างที่1งไป็และกลบ ห้ากไม�ม�เห้ต!จั�าเป็�น ไม�

Page 22: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำวรจัะม�การเด&นที่างนอนเส�นที่างตามที่��ได�ก�าห้นดห้ร0อขออน!ญาตไว� ซึ่��งอาจัเก&ดป็'ญห้าข�1นมาได� )5. ขั้��นสื่ร&ปผู้ลการเร�ยนร��

อาจัที่�าได�ดงน�1a. สร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �ที่นที่� ในกรณ์�ที่��สามารถึจัดสรรเวลา

ได� ไม�คำวรเร�งร�บเด&นที่างกลบ คำวรให้�โอกาสผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �ที่นที่� ณ์ สถึานที่��ศึ�กษาด�งานจัะที่�าให้�ได�ผู้ลด�มาก เพราะยงจั�า คำวามคำ&ด ป็ระสบการณ์- ข�อม�ลและคำวามร� �ส�กต�างๆ ได�ด�

b. สร!ป็การเร�ยนร� �ห้ลงจัากกลบถึ�งสถึานศึ�กษา ซึ่��งโดยที่�วไป็ห้ลงจัากศึ�กษาเร�ยนร� �แล�ว ผู้��สอนและผู้��เร�ยนมกจัะไม�ม�เวลาสร!ป็ที่นที่� ดงน1น เม0� อเด&นที่างกลบถึ�งสถึานศึ�กษาแล�วคำวรร�บห้าโอกาสให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �โดยเร7ว

การสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� � ที่�าได�ห้ลายว&ธี� เช�น ให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนน�าเสนอป็ระสบการณ์-และข�อม�ลที่��ตนได�รบจัากการศึ�กษาจัะได�ม�การอภ&ป็รายร�วมกนในป็ระเด7นห้ร0อห้วข�อที่��ส�า คำญ ม�การสร!ป็ให้�คำรอบคำล!มป็ระเด7นการเร�ยนร� �ที่1ง 3 ด�าน ได�แก� ด�านคำวามร� �ที่��ได�รบ ด�านเจัตคำต& และด�านที่กษะกระบวนการที่��ใช�ในการแสวงห้าคำวามร� � เช�น กระบวนการคำ&ด กระบวนการที่�างานเป็�นกล!�ม เป็�นต�น6. ขั้��นประเม!นผู้ล

เป็�นข1นที่��ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนป็ระเม&นผู้ล เพ0� อให้�ที่ราบว�าการไป็ที่ศึนศึ�กษาคำร1งน�1ม�ผู้ลเป็�นอย�างไร เช�น บรรล!ตามวตถึ!ป็ระสงคำ-ห้ร0อไม� ป็'ญห้าและอ!ป็สรรคำม�อะไรบ�าง ตลอดจันข�อเสนอแนะอ0�น ๆ ซึ่��งอาจัป็ระเม&นได�จัากการสอบถึาม การสงเกต ห้ร0อข�อเสนอแนะต�างๆ เป็�นต�น

Page 23: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�แหล งเร�ยนร��ในช้&มช้นและธิรรมช้าต!ความหมาย

แหล งเร�ยนร��ในช้&มช้น ห้มายถึ�ง 1.สื่ถาบ�นขั้องช้&มช้นท��ม�อย� แล�วในว!ถ�ช้�ว!ตและการท*ามาหาก!น

ในช้&มช้น เช�น วด โบสถึ- ว&ห้าร ศึาลาการเป็ร�ยญในวด ซึ่��งเป็�นสถึานที่��ที่�าบ!ญตามป็ระเพณ์� ตลาด ร�านขายของช�า ลานนวดข�าว โรงงานขนาดเล7กในห้ม��บ�าน ป็Hา ห้�วย ห้นอง คำลอง บ�ง ที่��ชาวบ�านมาห้าอาห้าร เก7บห้น�อไม� เก7บเห้7ด ห้าป็ลา ฯลฯ

Page 24: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2.สื่ถานท��หร�อสื่ถาบ�นท��ร�ฐและประช้าช้นจั�ดต��งขั้5�น เช�น อ!ที่ยานการศึ�กษาในวด และในช!มชน อ!ที่ยานป็ระวต&ศึาสตร- อ!ที่ยานแห้�งชาต&ที่างที่ะเล อ!ที่ยานแห้�งชาต&ในที่�องถึ&�นแถึบภ�เขา ศึ�นย-วฒนธีรรม ศึ�นย-ศึ&ลป็าช�พ ศึ�นย-เยาวชน ศึ�นย-ห้ตถึกรรมช!มชน ห้อสม!ด ห้�องสม!ดป็ระชาชน พ&พ&ธีภณ์ฑ์-สถึาน พ&พ&ธีภณ์ฑ์-ที่�องถึ&�น พ&พ&ธีภณ์ฑ์-พ01นบ�าน พ&พ&ธีภณ์ฑ์-ธีรรมชาต&เก��ยวกบ สตว- พ0ช ด&น ห้&น แร� เป็�นต�น

3.สื่��อเทคโนโลย�ท��ม�อย� ในโรงเร�ยนและช้&มช้น เช�น ว�ด&ที่ศึน- ภาพสไลด- โป็รแกรมส�าเร7จัร�ป็ ภาพยนตร- ห้!�นห้ร0อโมเดลจั�าลอง ของจัร&ง เป็�นต�น

4.สื่��อเอกสื่ารสื่!�งพ!มพ#ต าง ๆ ท��ม�อย� ในโรงเร�ยนและช้&มช้น เช�น ห้นงส0อสาราน!กรม วารสาร ต�ารายาพ01นบ�าน ภาพจั&ตรกรรมฝึาผู้นง ภาพถึ�าย เป็�นต�น

5.บ&คลากรผู้��ท��ม�ความร��ด�านต าง ๆ ในช้&มช้น เช�น ผู้��น�าที่างศึาสนา เกษตรกร ศึ&ลป็Gน ห้มอพ01นบ�าน ผู้��น�าช!มชน ป็ราชญ-ชาวบ�าน เป็�นต�นแหล งเร�ยนร��ธิรรมช้าต! ห้มายถึ�ง

1.สื่!�งแวดล�อมทางธิรรมช้าต! เช�น ภ�เขา แม�น�1า ป็Hาไม� ต�นไม� สวน ไร�นา ด&น ห้&น แร� ลม ฟ้Aา อากาศึ เป็�นต�น

2.มน&ษย#และสื่�ตว#ต าง ๆ เช�น บ!คำคำลต�าง ๆ รอบตวและสตว-ที่!กชน&ด เป็�นต�น

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�แหล งเร�ยนร��ในช้&มช้นและธิรรมช้าต! ห้มายถึ�ง กระบวนการเร�ยนร� �ที่��ใช�ที่กษะกระบวนการต�าง ๆ ในการวางแผู้นเพ0�อแสวงห้าคำวามร� �จัากแห้ล�งเร�ยนร� �ในโรงเร�ยนและช!มชนร�วมกนระห้ว�างผู้��สอนและผู้��เร�ยนอย�างเป็�นระบบขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �โดยใช�แห้ล�งเร�ยนร� �ในช!มชนและธีรรมชาต&ม�ข 1นตอนส�าคำญ ดงต�อไป็น�1

Page 25: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

1. ขั้��นวางแผู้น คำวรด�าเน&นการดงน�11.1 ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนก�าห้นดวตถึ!ป็ระสงคำ-ห้วข�อ เร0�อง

ห้ร0อป็ระเด7นที่��จัะศึ�กษาเร�ยนร� �1.2 ส�ารวจัแห้ล�งเร�ยนร� �ป็ระเภที่ต�าง ๆ ซึ่��งอาจัเก7บรวบรวม

ข�อม�ลโดยการสมภาษณ์-แบบสอบถึาม แบบส�ารวจั เป็�นต�น1.3 น�าข�อม�ลที่��ได�มาจัดที่�าที่ะเบ�ยน ห้มวดห้ม�� รายช0�อ ราย

ละเอ�ยดของแห้ล�งเร�ยนร� �1.4 ผู้��สอนแลผู้��เร�ยนเล0อกแห้ล�งเร�ยนร� �ที่��สอดคำล�องกบห้วข�อ

เร0�องและวตถึ!ป็ระสงคำ-ที่��ต�องการเร�ยน1.5 ป็ระสานขอคำวามร�วมม0อในการใช�แห้ล�งเร�ยนร� �1.6 ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนก�าห้นดกรอบเน01อห้า ป็ระเด7น

ศึ�กษาก&จักรรมห้ร0อว&ธี�การที่��จัะศึ�กษา เช�น จัะใช�ว&ธี�การสงเกต การจัดบนที่�ก อดเที่ป็ ถึ�ายภาพ ถึ�ายว�ด&ที่ศึน- สมภาษณ์- ลงม0อป็ฏิ&บต&ห้ร0อที่ดลอง เป็�นต�น ซึ่��งว&ธี�การใดจั�าเป็�นจัะต�องใช�เคำร0�องม0อห้ร0ออ!ป็กรณ์-ก7จัะต�องม�การจัดเตร�ยมให้�เร�ยบร�อย

1.7 ก�าห้นดและมอบห้มายห้น�าที่��คำวามรบผู้&ดชอบให้�ผู้��เร�ยนที่!กคำนอย�างชดเจัน อาจัจัะจัดที่�าเป็�นเอกสารแจักให้�สมาช&กที่!กคำนรบร� �ตรงกน ห้ร0อกรณ์�ที่��แบ�งผู้��เร�ยนออกเป็�นกล!�ม อาจัจัะให้�โอกาสสมาช&กป็ระช!มเตร�ยมการร�วมกน

1.8 ก�าห้นดวน เวลา ว&ธี�การเด&นที่างและคำ�าใช�จั�าย ( ถึ�าม� )2. ขั้��นเก/บรวบรวมขั้�อม�ล ควรด*าเน!นการด�งน��

2.1ผู้��สอนน�าผู้��เร�ยนไป็เร�ยนที่��แห้ล�งเร�ยนร� � ซึ่��งผู้��สอนคำวรจัะด�แลเอาใจัใส�ในเร0�อง คำวามป็ลอดภย สงเกตพฤต&กรรมของผู้��เร�ยนและให้�คำ�าป็ร�กษา แนะน�าตามคำวามเห้มาะสม

2.2ผู้�� เร�ยนจัะได�น�า ที่กษะกระบวนต�าง ๆ ไป็ใช�ในการเก7บรวบรวมข�อม�ล เช�น สงเกตการใช�ภาษาในการสมภาษณ์- การจัดบนที่�กข�อม�ลด�วยว&ธี�การต�าง ๆ เป็�นต�น โดยผู้��สอน

Page 26: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำอยด�แล ช�วยเห้ล0อให้�ผู้��เร�ยนม�การศึ�กษาเร�ยนร� � คำอยไต�ถึามถึ�งการที่�าก&จักรรมต�าง ๆ ตามที่��เตร�ยมไว� เพ0�อให้�ได�ข�อม�ลมากที่��ส!ด

3. ขั้��นสื่ร&ปผู้ลการเร�ยนร�� อาจัท*าได�ด�งน��3.1สร!ป็การเร�ยนร� �ที่นที่� ในกรณ์�ที่��สามารถึจัดสรรเวลาได�และ

ไม�ร�บเด&นที่างกลบ คำวรให้�โอกาสผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �ที่นที่� ณ์ สถึานที่��ศึ�กษาด�งาน จัะที่�าให้�ได�ผู้ลด�มากเพราะยงจั�าคำวามคำ&ด ป็ระสบการณ์- ข�อม�ล และคำวามร� �ส�กต�าง ๆ ได�ด�

3.2สร!ป็การเร�ยนร� �ห้ลงจัากกลบถึ�งสถึานศึ�กษา ซึ่��งโดยที่�วไป็ห้ลงจัากศึ�กษาเร�ยนร� �แล�ว ผู้��สอนและผู้��เร�ยนมกจัะไม�ม�เวลาสร!ป็ที่นที่� ดงน1น เม0�อเด&นที่างกลบถึ�งสถึานศึ�กษาแล�วคำวรร�บห้าโอกาสให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �โดยเร7ว การสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� � ที่�า ได�ห้ลายว&ธี� เช�น ให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนน�าเสนอป็ระสบการณ์- และข�อม�ลที่��ตนได�รบจัากการศึ�กษา จัดให้�ม�การอภ&ป็รายร�วมกนในป็ระเด7นห้ร0อห้วข�อที่��ส�าคำญ การเข�ยนรายงาน การจัดน&ที่รรศึการ เป็�นต�น และในการสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �น 1น ผู้��สอนคำวรด�แลให้�ม�การสร!ป็ให้�คำรอบคำล!มป็ระเด7นการเร�ยนร� �ที่1ง 3 ด�าน ได�แก� ด�านคำวามร� �ที่��ได�รบ ด�านเจัตคำต& และด�านที่กษะกระบวนการที่��ใช�ในการแสวงห้าคำวามร� � เช�น กระบวนการคำ&ด กระบวนการที่�างานเป็�นกล!�ม เป็�นต�น

4. ขั้��นประเม!นผู้ลเป็�นข1นที่��ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกน ป็ระเม&นผู้ลเพ0� อให้�ที่ราบ

ว�าการไป็ที่ศึนศึ�กษาคำร1งน�1ม�ผู้ลเป็�นอย�างไร เช�น บรรล!ผู้ลตามวตถึ!ป็ระสงคำ-ห้ร0อไม� ป็'ญห้าและอ!ป็สรรคำม�อะไรบ�างตลอดจันข�อเสนอแนะอ0�น ๆ ซึ่��งอาจัป็ระเม&นได�จัากการสอบถึาม การสงเกต ห้ร0อข�อเสนอแนะต�าง ๆ

Page 27: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

เป็�นต�น

การจั�ดการเร�ยนร��แบบไตรสื่!กขั้าส�านกงานคำณ์ะกรรมการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& ( 2542 : 48-

64 ) ได�เสนอแนะการจัดการเร�ยนร� �ตามแนวพ!ที่ธีว&ธี� แบบไตรส&กขา ไว�ดงน�1ความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��แบบไตรสื่!กขั้า เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนได�ป็ฏิ&บต&กบส&�งที่��เร�ยนจัร&ง ๆ แล�วพ&จัารณ์าให้�เห้7น

Page 28: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ป็ระโยชน- คำ!ณ์ โที่ษ ตามคำวามเป็�นจัร&งด�วยตนเองแล�วน�าคำวามร� �น 1นมาเป็�นห้ลกในการป็ฎ&บต&ตามอย�างจัร&งจังขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �แบบไตรส&กขา ม�ข 1นตอนดงต�อไป็น�11. ขั้��นศู�ล

ให้�ผู้�� เร�ยนเล0อกการกระที่�า ถึ�กห้ร0อผู้&ด ในการตอบสนองสถึานการณ์-ที่��ผู้��สอนก�าห้นดให้�ในข1นตอนน�1จัะเก��ยวข�องกบห้ลกป็ฎ&บต&ที่��เร�ยกว�า ศู�ลสื่!กขั้า เป็�นการคำวบคำ!มตนเองให้�อย��ในคำวามถึ�กต�องที่างกาย วาจัา ดงพ!ที่ธีที่าสภ&กข! ให้�คำวามเห้7นว�า ศู�ลม�ขั้อบเขั้ตตรงท��ปรากฏทางกาย วาจัา เป็�นการกระที่�าที่��ที่�าให้�ผู้��ป็ระพฤต&สบายกาย ใจั และที่�าให้�โลกม�สนต&ภาพ โดยการป็ฎ&บต&น�1เน�นการคำวบคำ!มตนเอง เห้7นได�จัากการอาราธีนาศึ�ล และศึ�ลไม�ใช�พ&ธี�ร�ตอง

พระราชวรม!น� กล�าวว�า ศู�ล ค�อสื่ภาวะขั้องผู้��ท��ม�หล�กความประพฤต!ถ�กต�องทางกาย วาจัา ระบบศึ�ลจัะเป็�นอย�างไร เคำร�งคำรด เข�มงวดเพ�ยงใด ข�1นอย��กบวตถึ!ป็ระสงคำ-ของระบบการคำรองช�ว&ตแบบน1น ๆ สมที่รง ป็!ญฤที่ธี&; เสนอให้�สอนเด7กให้�รกษาศึ�ลจัร&ง ๆ โดยแรก ๆ ให้�รกษาศึ�ล 5 แล�วคำ�อย ๆ ย�ดศึ�ลส�งข�1นไป็

สร!ป็ได�ว�า ศู�ลสื่!กขั้า คำ0อ การป็ฏิ&บต&ตนให้�ถึ�กต�อง ทางกาย วาจัา โดยการคำวบคำ!มตนเอง

การฝึ?กในข1นศึ�ล ห้ร0อ ศึ�ลส&กขา น�1ผู้��สอนอาจัฝึ?กให้�ผู้��เร�ยนรกษาศึ�ล โดยคำวบคำ!มกาย วาจัา ของตนให้�อย��ในระเบ�ยบ ว&นย และศึ�ลธีรรม2. ขั้��นก*าหนดสื่มาธิ!

เป็�นการฝึ?กข1นต�น ในการคำวบคำ!มสต&ให้�ระล�กร� �อย��กบลมห้ายใจั เพ0�อคำวามระล�กร� �แน�วแน�ที่��จั!ดเด�ยว ในข1นตอนน�1จัะเก��ยวข�องกบห้ลกป็ฏิ&บต&ที่��เร�ยกว�า จั!ตสื่!กขั้า คำ0อ การป็ฏิ&บต&เพ0�อด*ารงสื่ภาพจั!ตให�ปกต!ม��นคงต อความด�งาม โดยที่�วไป็บ!คำคำลม� จั!ตสื่มาธิ! อย��แล�ว โดยธีรรมชาต&และบ!คำคำลคำวรฝึ?กให้�เป็�นสมาธี&ด�วย

Page 29: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ที่�านพ!ที่ธีที่าสภ&กข! กล�าวถึ�งจั&ตส&กขาม�ใจัคำวามว�า จั!ตสื่!กขั้า เป1นการฝึ<กเพ��อบ�งค�บความค!ดให�เป1นไปตามท��เราต�องการ ให�ม�ความสื่ามารถในการขั้ มใจั ม�ความอดทนในการต อสื่��ก�บก!เลสื่ เพราะม�ก�าลงใจัในการพ&จัารณ์าสภาวธีรรมเพ0�อสร�างป็'ญญาตามต�องการ จั&ตส&กขาม�ห้ลกในการป็ฏิ&บต&โดยย�อ 2 ข1นดงน�1

1. เล0อกที่��สงด ไม�พล!กพล�าน แล�วเล0อกอารมณ์-ในการเพ�งที่��สะดวกที่��ส!ด เช�น การเพ�งลมห้ายใจั

2. ป็รบป็ร!งอารมณ์-ให้�แป็รไป็ตามที่��ต�องการ เช�น ก�าห้นดเป็�นดวงแก�ว อารมณ์-ที่��ป็ร!งแต�งน�1 ไม�ใช�ของจัร&ง เพ�ยงแต�เป็�นการฝึ?กบงคำบจั&ต ซึ่��งจัะเก&ดคำวามช�านาญในการบงคำบจั&ต

พระราชวรม!น� กล�าวว�าการน�งน&�ง ๆ ไม�ใช�ตวสมาธี& สื่มาธิ!น��นต�องม�องค#ประกอบเป1นความแน วแน ม��นคง หน�กแน นขั้องจั!ต ที่��จัะน�าไป็ใช�ในการที่�าก&จัที่!ก ๆ อย�าง

ว!ธิ�ฝึ<กจั!ต ในข1นสมาธี&ม�ห้ลายอย�าง เช�น1. ฝึ?กให้�คำนย& งก�บก!จักรรมอย างใดอย างหน5�ง ไม�ให้�

โอกาสย!�งกบคำวามช�ว2.ว&ธี�เอาคำวามด�เข�าข�ม ห้ร0อผู้�กมดจั&ตไว�กบส&�งด�งามบาง

อย�างแบบที่��เร�ยกว�า อ&ดมคต!3. ฝึ?กสมาธี&ที่��เร�ยกว�า ว!ป=สื่สื่นา คำ0อ ข1นที่��เก&ดคำวามร� �แจั�ง

เห้7นจัร&งจันเป็ล��ยนคำ�าน&ยม ม�โลกที่ศึน- และช�วที่ศึน-อย�างให้ม�ได�

สมที่รง ป็!ญฤที่ธี&; เสนอแนะการป็ฏิ&บต& จั!ตสื่!กขั้า ที่�าได�ง�าย ๆ ดงน�1

1. ร*าล5กถ5งค&ณ์พระร�ตนตร�ย น�งขดสมาธี&โดยขาขวาที่กขาซึ่�าย ม0อขวาที่บม0อซึ่�าย ห้งายม0อ ต1งกายตรง แต�ไม�เกร7งตว

Page 30: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2. หล�บตาก*าหนดลมหายใจัเขั้�า ออก– โดยดกที่��ป็ลายจัม�กห้ร0อก�าห้นดพองย!บห้ร0อตามลมห้ายใจัเข�า ออก– ก7ได� ให้�สต&อย��กบส&�งที่��ก�าห้นด ไม�เผู้ลอสต& ไม�คำ&ดเร0�องอ0�นๆ การฝึ?กน�1จัะฝึ?กในต�นคำาบเร�ยน ห้ร0อ ที่�ายคำาบเร�ยนก7ได� โดยใช�เวลาคำร1งละ 5 – 10 นาที่� และการสวดมนต- เป็�นว&ธี�ห้น��งที่��จัะที่�าให้�จั&ตเป็�นสมาธี&การฝึ?กในข1นก�าห้นดสมาธี&ห้ร0อจั&ตส&กขาน�1 ผู้��สอนอาจัให้�ผู้��เร�ยนฝึ?กสมาธี&โดยการสวดมนต- ก�าห้นดด�ลมห้ายใจัเข�าออก การก�าห้นดย0นและเด&นอย�างม�สมาธี&ผู้��เร�ยนจัะสามารถึบรรยายคำวามร� �ส�ก คำวามคำ&ดในการฝึ?กสมาธี&ได�ถึ�กต�อง

3. ขั้��นพ!จัารณ์าด�วยป=ญญาเป็�นข1นส!ดที่�ายห้ลงจัากผู้�านการฝึ?กสมาธี&ระยะห้น��ง จันสามารถึ

ระล�กร� � แน�วแน�ที่��จั!ดเด�ยวจั�งที่�าให้�พ&จัารณ์าว�าสถึานการณ์-ที่��เล0อกกระที่�าคำร1งแรกน1นเห้มาะสมห้ร0อไม�อะไรผู้&ดอะไรถึ�กจันสามารถึเล0อกป็ฏิ&บต&ได�ถึ�กต�องเห้มาะสมอย�างสมเห้ต!สมผู้ล

ในข1นตอนน�1จัะเก��ยวข�องกบห้ลกป็ฏิ&บต&ที่��เร�ยกว�า ป=ญญาสื่!กขั้า เป็�นการที่�าคำวามเข�าใจัส&�งต�าง ๆ ตามสภาวะที่��เป็�นจัร&ง โดยเน�นการมองเห้7นอย�างน1นจัร&ง ไม�ใช�การคำาดคำ�านวณ์เอาเองแล�วก�าห้นดห้ลกป็ระพฤต&ของตน ให้�ด�ารงคำวามด�ไม�เป็�นภยต�อตนเองและผู้��อ0�น

พ!ที่ธีที่าสภ&กข! กล�าวว�า ป=ญญาสื่!กขั้า ค�อ การพ!จัารณ์าเห/นอร!ยสื่�จั ไตรล�กษณ์# จันละคำวามย�ดม�นถึ0อม�นในส&�งที่��ไม�ม�สาระตวตนที่��แที่�จัร&งลงได�

ธี.ธีรรมศึร� เสนอว&ธี�การป็ฏิ&บต&ป็'ญญาส&กขาด�วยว&ธี�ธีรรมดาไว�ว�า ให้�ห้ดพ&จัารณ์าร�างกายของเราและของคำนอ0�นว�าเป็ล��ยนแป็ลงอย��เสมอ เป็ล��ยนจัากเด7กไป็ตามล�าดบแล�วก7ตายในที่��ส!ด

การฝึ?กในข1นพ&จัารณ์าด�วยป็'ญญาห้ร0อป็'ญญาส&กขาน�1 ผู้��สอนอาจัให้�ผู้��เร�ยนพ&จัารณ์าคำวามคำ&ด คำวามร� �ส�กของตนเองจันเข�าใจัด�ตาม

Page 31: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สภาพคำวามเป็�นจัร&ง ห้ร0อสามารถึแก�ไขสถึานการณ์-ที่��ก�าห้นดให้�ได�อย�างสมเห้ต!สมผู้ล

การจั�ดการเร�ยนร��โดยสื่ร�างศูร�ทธิาและโยน!โสื่มนสื่!การส�านกงานคำณ์ะกรรมการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& ( 2452 : 75-

92 ) ได�เสนอแนะการจัดการเร�ยนร� �ตามแนวว&ธี�พ! ที่ธี แบบโยมนส&การ ไว�ดงน�1ความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��โดยสื่ร�างศูร�ทธิาและโยน!โสื่มนสื่!การ เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��ให้�ผู้��เร�ยนได�ใช�คำวามคำ&ดที่��ถึ�กว&ธี� คำ&ดเป็�นห้ร0อ

Page 32: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำ&ดอย�างม�ระเบ�ยบ ร� �ว&ธี�ห้าเห้ต!ผู้ล ส0บสาว แยกแยะ ป็'ญห้าได� โดยไม�เอาอ!ป็ที่านของตนเองเข�าจับ โยน!โสื่“ ” แป็ลว�า เห้ต! ต�นเห้ต! ต�นเคำ�า แห้ล�งเก&ดป็'ญห้า อ!บาย ว&ธี�การ มนสื่!การ“ ” แป็ลว�า การที่�าในใจั การคำ&ด การคำ�าน�ง ใส�ใจัพ&จัารณ์า เม0�อรวมเป็�น โยน!โสื่มนสื่!การ ห้มายถึ�ง การที่�าใจัโดยแยบคำายขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

ข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �โดยการสร�างศึรที่ธีาและโยน&โสมนส&การ ส!มน อมรว&วฒน- เสนอไว�ดงน�11. ขั้��นน*า ขั้��นเสื่ร!มการสื่ร�างศูร�ทธิา–

1.1 จั�ดบรรยากาศูในช้��นเร�ยนเพ��อสื่ งเสื่ร!มการเร�ยนร��ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น การจัด

สภาพบรรยากาศึในช1นเร�ยนให้�ม�ลกษณ์ะดงน�1(1) ต�องม�คำวามสงบ(2) พยายามจัดให้�ผู้��เร�ยนได�ใกล�ช&ดกบธีรรมชาต&ม�การ

ใช�แห้ล�งว&ที่ยาการในช!มชน ให้�ผู้��เร�ยนได�ป็ระสบการณ์-ตรง

(3) จัดสภาพในช1นเร�ยนให้�ม�คำวามแป็ลกให้ม�ไม�จั�า เจั เช�น จัดการเร�ยนเป็�นกล!�ม บ�าง ม�การเป็ล��ยนกล!�ม เป็ล��ยนที่��น �ง(4) จัดบร&เวณ์ห้�องเร�ยนและโรงเร�ยนให้�สะอาดม�ระเบ�ยบและเร�ยบง�ายอย��เสมอ(5) สร�างบรรยากาศึ สร�างคำวามสนใจั ต1งใจัเร�ยนเป็�นพ01นฐานให้�ผู้��เร�ยน เป็�น บรรยากาศึที่��ชวนให้�สบายใจั ไม�ม�การข�มข��บงคำบ ห้�ามพ�ด ห้�ามแสดงคำวาม คำ&ดเห้7น ห้�ามล!กจัากที่��น �งแต�เน�นการส�ารวมกาย วาจัา ใจั ฝึ?กแผู้�เมตตา ฝึ?ก

Page 33: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สมาธี&อย�างง�าย ฝึ?กให้�ผู้��เร�ยนม�สต&อย��เสมอ ให้�ร� �ตวว�าก�าลงที่�าอะไร พ�ดอะไร คำ&ดอะไร

1.2 สื่ร�างสื่�มพ�นธิภาพท��ด�ระหว างผู้��สื่อนก�บผู้��เร�ยนผู้��สอนต�องป็ฏิ&บต&ตวเป็�นกลยาณ์ม&ตรของผู้��เร�ยน คำ0อ

ต�องม�บ!คำล&กภาพส�ารวมน�าเช0�อถึ0อศึรที่ธีา สง�า สะอาด แจั�มใส และม�คำวามเช0�อม�นในตวเอง ต�องม�คำวามร� � ม�คำ!ณ์ธีรรม ม�คำวามเมตตา เอ01ออาที่รที่�าให้�ศึ&ษย-ม�คำวามร� �ส�กสบายใจัที่��จัะเข�ามาและป็ร�กษา ผู้��สอนส�งสอนผู้��เร�ยนด�วยคำวามรกและเป็�นที่��พ��งของผู้��เร�ยนได�อย�างแที่�จัร&ง คำวามเป็�นกลยาณ์ม&ตรของผู้��สอนจัะเป็�นส&�งกระต!�นให้�ศึ&ษย-เก&ดฉันที่ะและว&ร&ยะในการฝึ?กห้ดอบรมตนเอง

1.3 ผู้��สื่อนน*าเสื่นอสื่!�งเร�าและแรงจั�งใจัตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�

ว&ธี�ตรวจัสอบคำวามคำ&ดและคำวามสามารถึของผู้��เร�ยนก�อนแล�วแสดงผู้ลการตรวจัสอบให้�นกเร�ยนได�ร� �อย�างรวดเร7วที่��ส!ดเพ0�อเป็�นการเสร&มแรง เร�าให้�เก&ดคำวามมานะ พากเพ�ยร ฝึ?กห้ดอบรมตน ใช�ส0�อการสอนและก&จักรรมที่��น�าสนใจั2. ขั้��นสื่อน

2.1 ผู้��สื่อนเสื่นอป=ญหาท��เป1นสื่าระสื่*าค�ญขั้องบทเร�ยนตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�ว&ธี�น�า

เสนอที่��ห้ลากห้ลายและที่�าที่ายคำวามคำ&ด2.2 ผู้��สื่อนแนะแหล งเร�ยนร��ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น เตร�ยม

รวบรวมข�อม�ลเก��ยวกบแห้ล�งคำวามร� �อย�างกว�างขวาง2.3 ให�ผู้��เร�ยนฝึ<กการรวบรวมขั้�อม�ลตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ฝึ?กการ

ที่�า งานอย�างเป็�นระบบระเบ�ยบโดยใช�ที่กษะกระบวนการที่างว&ที่ยาศึาสตร-และที่กษะที่างสงคำม

Page 34: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2.4 ผู้��สื่อนจั�ดก!จักรรมเร�าให�ผู้��เร�ยนเก!ดความค!ดว!ธิ�ต าง ๆ ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�คำ�าถึาม

อย�างเห้มาะสม เพ0�อเร�าให้�เก&ดคำวามคำ&ดแบบใดแบบห้น��งต�อไป็น�1 เช�น - คำ&ดแบบส0บสาวเห้ต!ป็'จัจัย- คำ&ดแบบแยกแยะ- คำ&ดแบบอร&ยสจั- คำ&ดแบบคำ!ณ์โที่ษและที่างออก- คำ&ดแบบคำ!ณ์คำ�าแที่� คำ!ณ์คำ�าเที่�ยม- คำ&ดแบบอ!บายป็ล!กเร�า- คำ&ดแบบเป็�นอย��ในป็'จัจั!บน

2.5 ให�ผู้��เร�ยนฝึ<กการสื่ร&ปประเด/นขั้องขั้�อม�ลเพ��อหาทางเล�อกว!ธิ�แก�ป=ญหา

ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ให้�ผู้��เร�ยนฝึ?กกระบวนการที่�างานเป็�นกล!�ม ให้�แลกเป็ล��ยนคำวามคำ&ดเห้7นกน ช�วยกนเป็ร�ยบเที่�ยบ ป็ระเม&นที่างเล0อก

2.6 ให�ผู้��เร�ยนเล�อกและต�ดสื่!นใจัการลงมต&ร�วมกนภายในกล!�ม ฝึ?กคำวามเป็�นป็ระชาธี&ป็ไตยบนพ01น

ฐานของการคำ&ดอย�างม�เห้ต!ผู้ลป็ราศึจัากอคำต&2.7 ให�ผู้��เร�ยนฝึ<กปฏ!บ�ต!เพ��อพ!สื่�จัน#ผู้ลการเล�อกตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ฝึ?กป็ฏิ&บต&

งานตามแผู้น และการบนที่�กผู้ลข�อม�ลเป็�นระบบ ระเบ�ยบ เป็�นการที่�างานนอกและในเวลาเร�ยน โดยผู้��สอนคำอยสงเกตและให้�คำ�าแนะน�า 3. ขั้��นสื่ร&ป

3.1 ผู้��สื่อนและน�กเร�ยนร วมก�นสื่�งเกตว!ธิ�ปฏ!บ�ต! ตรวจัสอบ ป็รบป็ร!ง แก�ไขการป็ฏิ&บต& ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�

การอภ&ป็ราย ระดมสมอง และการให้�ผู้ลย�อนกลบจัากผู้��สอน

Page 35: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

3.2 ผู้��สื่อนและผู้�� เร�ยนร วมก�นอภ!ปรายและสื่อบถามขั้�อสื่งสื่�ย

ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ให้�โอกาสตรวจัสอบคำ�าตอบโดยการคำ&ดย�อนกลบไป็มา

3.3 ผู้��สื่อนและผู้��เร�ยนร วมก�นสื่ร&ปบทเร�ยนตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�การ

อภ&ป็รายกล!�มช�วยกนสร!ป็สาระส�าคำญ3.4 ผู้��สื่อนและผู้��เร�ยนร วมก�นประเม!นผู้ลการเร�ยนตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น การ

วดผู้ลด�วยการป็ระเม&นคำวามคำ&ดรวบยอดของผู้��เร�ยนเก��ยวกบส&�งที่��เร�ยน

การจั�ดการเร�ยนร��โดยการท*าค าน!ยมให�กระจั าง

ส�านกงานคำณ์ะกรรมการการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& ได�เสนอการจัดการเร�ยนร� �โดยการที่�าคำ�าน&ยมให้�กระจั�าง ( 2542 : 111-132

) ไว�ดงน�1ความหมาย

ค าน!ยม คำ0อ คำวามร� �ส�กห้ร0อคำวามเช0�อของบ!คำคำลที่��เช0�อว�าส&�งน1นเป็�นส&�งที่��น�าเช0�อถึ0อ น�ากระที่�า และย�ดถึ0อเป็�นห้ลกป็ระจั�าใจั เพ0�อช�วยให้�การตดส&นใจัเล0อกการกระที่�าอย�างใดอย�างห้น��ง

Page 36: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การท*าค าน!ยมให�กระจั าง เป็�นกระบวนการที่��ให้�บ!คำคำลได�ตรวจัสอบส&�งที่��เขาเห้7นคำ!ณ์คำ�าจันเก&ดคำวามกระจั�าง ในส&�งที่��เขาเห้7นคำ!ณ์คำ�าน1น โดยถึ0อว�าการที่��คำนจัะเห้7นคำ!ณ์คำ�าของส&�งใดส&�งห้น��ง ข�1นอย��ตวบ!คำคำลน1นเล0อกสรรด�วยตวของเขาเอง เห้7นคำ!ณ์คำ�าของส&�งน1นแล�วแสดงออกเป็�นพฤต&กรรม

การท*าค าน!ยมให�กระจั าง เป็�นการที่�าแนวที่างให้�แต�ละคำนร� �จักตวเองและร� �จักผู้��อ0�น รวมที่1งร� �จักสงคำมและส&�งแวดล�อมขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �โดยการที่�าคำ�าน&ยมให้�กระจั�าง ม�ข 1นตอนดงน�11. ขั้��นน*า น�าเข�าส��บที่เร�ยน ผู้��สอนเร�าคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน

ให้�เก&ดคำวามต�องการที่��จัะศึ�กษา คำ�นคำว�าในเร0�องต�าง ๆ โดยใช�การสนที่นา ซึ่กถึามเก��ยวกบเห้ต!การณ์-ป็'จัจั!บนที่��เก��ยวข�องกบบที่เร�ยนห้ร0อใช�วสด!อ!ป็กรณ์-ต�าง ๆ เช�น ร�ป็ภาพ สไลด- แถึบบนที่�กเส�ยง

2. ขั้��นสื่อน 1.การเล�อกค าน!ยมอย างอ!สื่ระ ผู้��สอนแจักกรณ์�

ตวอย�างให้�ผู้��เร�ยนที่!กคำนศึ�กษา ม�ห้นงส0ออ�านป็ระกอบ ผู้��เร�ยนเล0อกคำ�าน&ยมจัากกรณ์�ตวอย�างที่��ศึ�กษาด�วยตนเอง จัดบนที่�กที่างเล0อก

2.การเล�อกแนวปฏ!บ�ต!ด�วยตนเอง ผู้�� เร�ยนสร!ป็แนวที่างป็ฏิ&บต&โดยว&ธี�การเล0อกคำ�าน&ยมอย�างม�เห้ต!ผู้ล ห้น��งที่างเล0อกและบนที่�ก

3.การพยากรณ์# ผู้��เร�ยนคำาดการณ์-ผู้ลที่��จัะเก&ดข�1นจัากการเล0อกคำ�าน&ยมอย�างม�เห้ต!ผู้ล จัดบนที่�ก

4.อภ!ปรายกล& ม ผู้��สอนแบ�งผู้��เร�ยนเป็�นกล!�ม ๆ สมาช&กกล!�มเสนอคำ�าน&ยมของตนต�อกล!�ม พร�อมเห้ต!ผู้ลในการเล0อก และคำ!ณ์คำ�าที่��เก&ดข�1น และบนที่�กตามมต&ของกล!�ม

Page 37: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

5.การย5ดม��นค าน!ยม ก�าห้นดคำ�าน&ยมตามมต&ของกล!�ม สมาช&กที่!กคำนบนที่�กมต&กล!�ม

6.การแสื่ดงค าน!ยม ผู้��แที่นกล!�มเสนอคำ�าน&ยมของกล!�มที่�� เล0อกต�อสมาช&กของห้�องเร�ยน พร�อมเห้ต!ผู้ล สมาช&กแต�ละคำนตดส&นใจัเล0อกที่างเล0อกอ�กคำร1ง จัดบนที่�ก

7.ก*าหนดขั้��นตอนการปฏ!บ�ต! ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนอภ&ป็ราย ห้าแนวที่างป็ฏิ&บต& จัดบนที่�ก ผู้��เร�ยนแต�ละคำนก�าห้นดข1นตอนการป็ฏิ&บต&ตน พร�อมจัดบนที่�กข1นตอนการป็ฏิ&บต&ตน

3. ขั้��นสื่ร&ปผู้��สอนและผู้��เร�ยนช�วยกนสร!ป็คำ�าน&ยมที่��ยอมรบ จัากการ

ก�าห้นดข1นตอนการป็ฏิ&บต&อ�กคำร1ง

Page 38: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��แบบเบญจัขั้�นธิ#ความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��แบบเบญจัขั้�นธิ# เป็�นการจัดกระบวนการเร�ยนร� �ที่��น�าเอาข1นตอนที่1ง 5 ข1นของเบญจัขนธี-มาใช� ซึ่��งจัะเน�นให้�ผู้��เร�ยนย�ดม�นในคำ!ณ์ธีรรม โดยการคำวบคำ!มให้�ผู้��เร�ยนม�การกระที่�าที่างกายและจั&ตใจั ตามล�าดบ ต1งแต�การคำวบคำ!มส&�งเร�า และร�ป การรบร� �เข�าส��จั&ตใจัห้ร0อเวทนา ล�กเข�าไป็ถึ�งการว&เคำราะห้-สภาวะธีรรมที่��ร บเข�ามาห้ร0อสื่�ญญา และพ&จัารณ์าแง�ด�และช�วภายห้ลงที่��ว&เคำราะห้-แล�วว�าคำวรยอมรบในแง�ใด ห้ร0อสื่�งขั้าร แล�วในส�วนที่��ยอมรบน1นตกตะกอน เป็�นส�วนห้น��งของคำวามร� �ส�ก ที่��ถึาวรในจั&ตใจัห้ร0อเร�ยกว�า ว!ญญาณ์ คำ!ณ์ธีรรมที่��เก&ดข�1นกบผู้��เร�ยนนบว�าเป็�นว&ธี�การเร�ยนร� �ที่��เป็�นธีรรมชาต&ที่��ส!ด

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��การจัดการเร�ยนร� �แบบเบญจัขนธี- แบ�งออกเป็�น 5 ข1นตอนดงน�1

1. ขั้��นก*า หนดและเสื่นอสื่!�งเร�า หร�อขั้��นร�ป (Planning of Stimulus)

ข1นน�1ถึ0อว�าเป็�นข1นที่��ส�าคำญมาก เพราะส&�งเร�าจัะต�องเป็�นส&�งที่��สมผู้สรบร� � แล�วเก&ดอารมณ์-คำวามร� �ส�ก ย&�งมากย&�งด� แต�สมผู้สรบร� �แล�วเฉัย ๆ ถึ0อว�าใช�ไม�ได�กบว&ธี�น�1 ส&�งเร�าดงกล�าว นอกจัากจัะเน�นให้�เก&ดอารมณ์- คำวามร� �ส�กแล�ว จัะต�องแฝึงลกษณ์ะคำวามด�และคำวามช�ว ซึ่��งจัะเก��ยวข�องกบลกษณ์ะคำ!ณ์ธีรรมที่��ผู้��สอนต�องการจัะป็ล�กฝึ'งให้�แก�ผู้��เร�ยน ส&�งเร�าที่��ใช�อาจัจัะห้ลายช!ด เพ0�อเป็�นการย�1าห้ร0อคำรอบคำล!มลกษณ์ะคำ!ณ์ธีรรมน1นอย�างคำรบถึ�วน ส&�งเร�าดงกล�าวน�1 ได�แก� ข�าว ห้นงส0อพ&มพ- ห้ร0อ โที่รที่ศึน- การสร�างสถึานการณ์- น&ที่านป็ระกอบภาพ การแสดงบที่บาที่สมม!ต& ห้ร0อการแสดงละคำร เป็�นต�น

Page 39: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ตวอย�างเช�น การเล0อกข�าวจัากห้นงส0อพ&มพ-มาอ�านห้ร0อเล�าให้�ผู้��เร�ยนฟ้'ง รถึส&บล�อชนกบรถึบส ซึ่��งน�าคำณ์ะคำร�และนกเร�ยนจัาก“

โรงเร�ยนแห้�งห้น��งในภาคำกลางเพ0�อไป็ที่ศึนศึ�กษาภาคำเห้น0อด�วยคำวามคำ�กคำะนองและป็ระมาที่ของคำนขบรถึบส เพ0�อขบแซึ่งรถึคำนห้น�า แต�ยงแซึ่งไม�พ�น บงเอ&ญรถึส&บล�อแล�นสวนมาที่�าให้�เก&ดการป็ระสานงากนอย�างแรง ม�ผู้ลที่�าให้�คำนขบรถึบสถึ�กอดตายคำาที่��น �ง คำร�ละนกเร�ยนส�วนห้น��งเส�ยช�ว&ตที่นที่� และอ�กส�วนห้น��งไป็เส�ยช�ว&ตที่��โรงพยาบาล และนอกน1นได�รบบาดเจั7บสาห้สที่!กคำน”

ข�าวดงกล�าวเป็�นตวอย�างส&�งเร�าที่��จัะใช�ส�าห้รบการสอนถึ�งโที่ษของการขบรถึด�วยคำวามคำ�กคำะนอง และป็ระมาที่2. ขั้��นร�บร��หร�อขั้��นเวทนา (Perceiving)

ในข1นน�1ผู้��สอนจัะต�องเป็�นผู้��เสนอเร0�องราวของส&�งเร�าที่��ละเอ�ยดข�1นและต1งคำ�าถึามแนะแนวที่างการรบร� � โดยจัะต�องที่�าการคำวบคำ!มส&�งเร�าให้�ผู้��เร�ยนได�รบการสมผู้สและรบร� �เข�าส��คำวามร� �ส�กอย�างแที่�จัร&ง ส&�งเร�าใดที่��จั�าเป็�นจัะต�องรบร� �ด�วยป็ระสาที่สมผู้สรบร� �ได� ผู้��สอนจัะต�องจัดให้�ผู้��เร�ยนได�รบร� �ผู้�านป็ระสาที่รบร� �น 1นจัร&งๆ เช�น ส&�งเร�าที่��จั�าเป็�นจัะต�องจัดโชว-ห้ร0อแสดงให้�เห้7นจัร&ง ถึ�าต�องการให้�ร� �รถึก7ต�องช&ม จัะให้�รบร� �ด�วยการฟ้'งจัากการบอกเล�าไม�ได� ห้ลงจัากน1นผู้��สอนจัะต�องใช�คำ�าถึาม แนะแนวที่างการรบร� �เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนสงเกตด�วยการด� การฟ้'ง การจับต�อง การช&มรส การดมกล&�น เป็�นต�น

ตวอย�างคำ�าถึาม แนะแนวที่างการรบร� � เช�น เร0�องดงกล�าวน�1เป็�นเร0�องเก��ยวกบอะไร ม�เห้ต!การณ์-อะไรเก&ดข�1นบาง ใคำรเป็�นผู้��กระที่�า ที่�าอะไร เก&ดข�1นที่��ไห้น เก&ดข�1นเม0�อไร

และผู้ลเป็�นอย�างไร3. ขั้�� น ว! เ ค ร า ะ ห# แ ล ะ สื่� ง เ ค ร า ะ ห# ก า ร ร� บ ร�� ห ร� อ ขั้�� น สื่� ญ ญ า (Analyzing Synthesizing)

ในข1นน�1ผู้��สอนจัะใช�คำ�าถึามต�อเน0�องจัากข1นการเร�ยนร� � เป็�นการให้�ผู้��เร�ยนได�แสดงห้ร0อสร!ป็คำวามร� �ส�กที่��เก&ดข�1นภายในจั&ตใจัของเขาว�า

Page 40: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ป็รากฏิการณ์-ที่��เก&ดข�1นน1นเขาม�คำวามร� �ส�กอย�างไร เช�น เกล�ยดห้ร0อกลว ชอบห้ร0อไม�ชอบ ต�องการให้�เก&ดข�1นห้ร0อไม�ต�องการให้�เก&ดข�1น เป็�นต�น

ดงน1น ในข1นน�1จั�งเป็�นข1นของการใช�คำ�าถึามให้�ผู้��เร�ยนคำ&ดว&เคำราะห้- สงเคำราะห้-ถึ�งเห้ต!ผู้ลและถึามคำวามร� �ส�กของผู้��เร�ยน ร�ป็แบบคำ�าถึามอาจัม� 2 ลกษณ์ะ ได�แก�

1. การถึามในลกษณ์ะว&เคำราะห้- เช�น - อะไรเป็�นสาเห้ต!ที่�าให้�ผู้ลเช�นน1นเก&ดข�1น ในกรณ์�ที่��รถึ

ชนกนดงกล�าว อาจัได�คำ�าตอบว�า เพราะคำนขบรถึบส“

ป็ระมาที่ ”- ถึ�าไม�ต�องการให้�เก&ดผู้ลเช�นน1น คำวรจัะที่�าเช�นใด ( เห้ต!

) ในกรณ์�ที่��รถึชนกนดงกล�าวอาจัได�คำ�าตอบว�า คำน“

ขบรถึบสไม�คำวรขบแซึ่งในที่��คำบขน ”2. การถึามในลกษณ์ะสงเคำราะห้- เช�น- นกเร�ยนฟ้'ง (อ�าน, ด�, จับ, ช&ม) แล�วร� �ส�กอย�างไร- ในเห้ต!การณ์-เร0�องรถึชนกน นกเร�ยนร� �ส�กอย�างไรคำ�าถึามในลกษณ์ะสงเคำราะห้-เป็�นคำ�าถึามเก��ยวกบคำวาม

ร� �ส�ก ผู้��เร�ยนอาจัตอบที่�านองว�า ฟ้'งแล�วร� �ส�กเส�ยวไส� น�ากลว“ ” “ ” ไม�ชอบคำนขบรถึเร7วและป็ระมาที่แบบน1น ซึ่��งการตอบจัากคำวาม“ ”

ร� �ส�กของผู้��เร�ยนในลกษณ์ะดงกล�าวที่��เที่�ากบว�าผู้��เร�ยนก�าลงสร�างคำวามร� �ส�กต�อเห้ต!การณ์-ข�1นในจั&ตใจัของเขาส�วนห้น��งแล�ว4. ขั้�� น ต� ด สื่! น ค ว า ม ด� ง า ม ห ร� อ ขั้�� น สื่� ง ขั้ า ร ( Value Judgement )

ข1นน�1เป็�นข1นที่��ผู้��สอนใช�คำ�าถึามเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนตอบโดยเล0อกที่างเล0อกที่��อาจัเป็�นการยอมรบห้ร0อไม�ยอมรบในเห้ต!การณ์-ที่��เก&ดข�1น ห้ร0อคำ�าน&ยมคำ!ณ์ธีรรมที่��ต�องการป็ล�กฝึ'งโดยกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนม�คำวามร� �ส�กว�ารบห้ร0อไม�รบภายในจั&ตใจัของเขาเอง

Page 41: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำ�าถึามเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนตดส&นใจัเล0อกที่างเด&นตามคำรรลองของส&�งที่��ด�งาม ห้ร0อตามคำ!ณ์ธีรรมที่��เป็�นเป็Aาห้มายของการเร�ยนร� �ที่��ม� 2

ลกษณ์ะ คำ0อ1. เป็�นคำ�าถึามที่��ผู้��เร�ยนจัะตอบ โดยมองถึ�งการยอมรบของ

สงคำมเป็�นห้ลกในการตอบ เช�น คำ�าถึาม เห้ต!การณ์-รถึชนกนน1นเป็�นผู้ลด�ห้ร0อผู้ลเส�ยแก�สงคำมห้ร0อไม�

2. เป็�นคำ�าถึามที่��ผู้��เร�ยนจัะตอบ โดยคำ&ดถึ�งใจัตวเองเป็�นที่��ต 1ง เช�น

คำ�าถึาม ถึ�านกเร�ยนเป็�นคำนขบรถึบสจัะขบรถึอย�างน1นห้ร0อไม�

การที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนว&จัารณ์-น1น ผู้��สอนจัะต�องต1งคำ�าถึามย�วย!ให้�ผู้��เร�ยนว&จัารณ์- ตวอย�างคำ�าถึามเพ0�อให้�ว&จัารณ์- เช�น

“การกระที่�าเช�นน1น (การขบรถึบส ด�ห้ร0อไม�ด� และ“ ”

คำวรตามด�วยคำ�าถึาม ที่�าไมจั�งว�าด� “ (ห้ร0อไม�ด�) “เห้ต!การณ์-ที่��เก&ดข�1น (รถึบรรที่!กชนรถึบส) เป็�นผู้ลด�

ห้ร0อผู้ลเส�ยแก�ใคำร คำวรตามด�วยคำ�าถึาม เพราะอะไร” “ ”

“ส&�งที่��เก&ดข�1น (เห้ต!การณ์-ที่��รถึชนกน) น1นน�าต�าห้น&ห้ร0อน�ายกย�อง คำวรตามดวยคำ�าถึาม เพราะเห้ต!ใด” “ ”

“สงคำมจัะเป็�นอย�างไรถึ�าม�คำนลกษณ์ะน�1เยอะ ๆ”

คำ�าตอบของผู้��เร�ยนในเช&งว&จัารณ์-ส�วนที่��ไม�ด�น�1ก7เที่�ากบว�าผู้��เร�ยนม�คำวามด�มาตดส&นส&�งที่��เขาได�ว&เคำราะห้-ดงตวอย�าง เช�น เร0�องรถึชนกน ผู้��เร�ยนอาจัว&เคำราะห้-ว�า

“เห้ต!การณ์-เช�นน�1มนเป็�นผู้ลเส�ยแน�นอน เพราะที่�าให้�คำร�และนกเร�ยนเส�ยช�ว&ต”

“คำนขบแบบน�1เป็�นคำนไม�ด� น�ารงเก�ยจั เพราะคำ�กคำะนอนไม�เข�าเร0�อง”

คำวามคำ&ดดงกล�าวแสดงว�าผู้��เร�ยนม�คำวามร� �ส�กว�าการขบรถึโดยป็ระมาที่และคำ�กคำะนองน1น ไม�ด�แน�นอน แต�ในที่างตรงกนข�ามผู้��เร�ยน

Page 42: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ยงม�คำวามร� �ส�กว�า คำนขบรถึน�าจัะขบรถึด�วยคำวามเร�ยบร�อย ไม�ป็ระมาที่ห้ร0อคำ�กคำะนองและคำ�าน�งถึ�งคำวามป็ลอดภยอย��เสมอ5. ขั้��นก อเก!ดอ&ปน!สื่�ยหร�อร��แจั�งค&ณ์ธิรรมหร�อขั้��นว!ญญาณ์ ( Characteriztion )

ข1นน�1เป็�นข1นที่��ผู้��สอนใช�คำ�าถึามเพ0� อโน�มน�า เอาคำวามถึ�กต�อง คำวามด�งาม คำวามร� �ส�กที่��ด�ห้ร0อคำ!ณ์ธีรรม เข�ามาไว�ในจั&ตใจัของผู้��เร�ยน เป็�นลกษณ์ะคำ�าถึามที่��ถึามให้�ผู้��เร�ยน ตอบโดยคำ&ดถึ�งคำวามร� �ส�กและจั&ตใจัของตนเองเป็�นที่��ต 1ง ตวอย�างเช�น

“ถึ�านกเร�ยนเป็�นคำนขบรถึบส นกเร�ยนจัะที่�าเช�นน1นห้ร0อไม� อาจัตามด�วยคำ�าถึามว�า เพราะเห้ต!ใด” “ ”

“ถึ�านกเร�ยนเป็�นคำนขบรถึบส นกเร�ยนจัะที่�าอย�างไร” อาจัตามด�วยคำ�าถึามว�า เพราะเห้ต!ใด “ ”

ในกรณ์�การตอบคำ�าถึามดงกล�าว ถึ�าห้ากผู้��เร�ยนตอบว�าถึ�าเขาเป็�นคำนขบรถึบสจัะไม�ที่�าเช�นน1นเด7ดขาด ก7แป็ลว�าคำวามร� �ส�กในใจัของผู้��เร�ยนเก&ดการยอมรบในคำ!ณ์คำ�าของการขบรถึไม�ป็ระมาที่แล�ว

การจั�ดการเร�ยนร��ตามขั้��นท��งสื่��ขั้องอร!ยสื่�จัความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��ตามขั้��นท��งสื่��ขั้องอร!ยสื่�จั เป็�นกระบวนการแสวงห้าคำวามร� � โดยผู้��เร�ยนพยายามคำ�นคำ&ดว&ธี�การแก�ป็'ญห้าต�าง ๆ โดยใช�ล�าดบข1นตอนที่1งส��ของอร&ยสจัเป็�นแนวที่างการแก�ป็'ญห้าด�วยตนเอง

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��ศึาสตราจัารย- ดร.สาโรช บวศึร� (อ�างถึ�งในส�านกงานคำณ์ะ

กรรมการศึ�กษาแห้�งชาต&, 2540 : 201 – 202) เสนอข1นตอนจัดการเร�ยนร� �ตามข1นตอนที่1งส��ของอร&ยสจัไว�ดงน�1

Page 43: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ขั้��นตอนการสื่อน เทคน!คสื่*าค�ญ1. ก*าหนดป=ญหา ( ขั้��นท&กขั้# )

1.1 ผู้��สอนก�าห้นดและน�าเสนอป็'ญห้าอย�างละเอ�ยด พยายามให้�ผู้��เร�ยนที่�าคำวามเข�าใจัต�อป็'ญห้าน1นตรงกน และพยายามเร�าคำวามร� �ส�กให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามตระห้นกว�าส&�งที่��ผู้��สอนน�าเสนอน1นเป็�นป็'ญห้าของที่!กคำน ที่!กคำนม�ส�วนเก��ยวข�องกบป็'ญห้าน1น และที่!กคำนจัะต�องร�วมม0อกนช�วยแก�ไขป็'ญห้า เพ0�อคำวามส!ขของ

ที่!ก ๆ คำน1.2 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�

ได�ศึ�กษาพ&จัารณ์าด�ป็'ญห้าที่��เก&ดข�1นด�วยตนเอง ด�วยคำวามรอบคำอบและพยายามก�าห้นดขอบเขตของป็'ญห้า ซึ่��งผู้��เร�ยนจัะต�องคำ&ดแก�ให้�ได�

1.1 การอธี&บายอย�างกระจั�างชด สร�างภาพ เห้ต!การณ์- ให้�เห้7นผู้ลของการละเลยไม�แก�ป็'ญห้าและการโน�มน�าวชกชวนให้�เก&ดคำวามตระห้นกในคำวามส�าคำญของการแก�ป็'ญห้า อาจัใช�ส0�อที่��เห้มาะสมในการน�าเสนอป็'ญห้าให้�สมจัร&ง

1.2 เป็Gด โอกาส ใ ห้�ผู้�� เ ร�ยน ได�แสดงคำวามคำ&ดเห้7นอย�างห้ลากห้ลายและที่� วถึ� งและ เข�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7นที่1งห้มดน1นบนกระดานเพ0� อป็Aองกนการห้ลงล0มและยงเป็�นการเสร&มแรงให้�ผู้��เร�ยนพยายามม�ส�วนร�วมในบที่เร�ยน

2. ต��งสื่มมต!ฐาน (ขั้��นสื่ม&ท�ย)

2.1 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�ได�พ&จัารณ์าด�วยตนเองว�าสาเห้ต!ของป็'ญห้าที่��ยกข�1นมากล�าวในข1นที่�� 1 น1นม�อะไรบ�าง

2.1 ใช�คำ�าถึามเร�าให้�ผู้��เร�ยนช�วยกนคำ&ดและแสดงคำวามคำ&ดเห้7น ผู้��สอนเข�ยนข�อม�ลสาเห้ต!ของป็'ญห้าตามที่��ผู้��เร�ยนเสนอไว�คำ��กบป็ระเด7นป็'ญห้าข�อ 1.2 ที่��เข�ยนไว�แล�วบนกระดาน

Page 44: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ขั้��นตอนการสื่อน เทคน!คสื่*าค�ญ2.2 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�

ไ ด� เ ก& ด คำ ว า ม เ ข� า ใ จั แ ล ะตระห้นกว�าในการแก�ป็'ญห้าใด ๆ น1นจัะต�องก�าจัดห้ร0อดบ

2.3 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�คำ&ดว�าในการแก�ที่��สาเห้ต!น1นอาจัจัะกระที่�าอะไรได�บ�าง คำ0อ ให้�ก�า ห้นดส&�งที่��จัะกระที่�า น�1เป็�นข�อ ๆไป็

2.2 ใช�ว&ธี�การอธี&บายเช0�อมโยงเห้ต!ผู้ล

2.3 ให้�ตวอย�างการก�าห้นดส&�งที่��จัะกระที่�าแล�วเป็Gดโอกาสและกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7นในการเสร&มแรงผู้��เร�ยนที่��แสดงคำวามคำ&ดเห้7น เข�ยนข�อม�ลที่��ผู้�� เ ร�ยนเสนอไว�บนกระดาน

3. การทดลองและเก/บขั้�อม�ล (ขั้��นน!โรธิ)

3. ใช�เที่คำน&คำการแบ�งงาน และการที่�างานเป็�น กล!�มและเสนอแนะว&ธี�การจัดบนที่�กข�อม�ล ผู้��สอนอาจัให้�ผู้��เร�ยนช�วยกนเสนอว�าจัะ บนที่�กข�อม�ลอย�างไร ห้ร0อช�วยกนออกแบบ ตารางบนที่�กข�อม�ล

4. ว!เคราะห#ขั้�อม�ลและสื่ร&ปผู้ล (ขั้��นมรรค)

4.1ช�วยให้�ผู้�� เร�ยนเก&ดคำวามเข�าใจัและสร!ป็ได�ว�าในบรรดาการที่ดลองห้ร0อกระที่�าด�วยตวเองห้ลายๆอย�างน1น บางอย�างก7แก�ป็'ญห้าไม�ได� บางอย�างก7แก�ป็'ญห้าได�ชดเจัน

4.1 ให้�ผู้��เร�ยนม�ส�วนร�วมในการว& เคำรา ะห้-และ เป็ร�ยบเที่�ยบข�อม�ลที่�� ได�บนที่�ก แล�วช�วยกนลงข�อสร!ป็โดยผู้��สอนช�วยเช0�อมโยง คำวามคำ&ดของผู้��เร�ยนแต�ละคำน

Page 45: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

บางอย�างก7แก�ป็'ญห้าได�ไม�ชด เจัน การแก�ป็'ญห้า ให้�ส�าเร7จัจัะต�องที่�าอย�างไรแน�

4.2เม0�อลงข�อสร!ป็ว&ธี�แก�ป็'ญห้าได�แล�ว ให้�ผู้�� เร�ยนช�วยกนก�า ห้ น ด แ น ว ที่ า ง ใ น ก า รป็ฏิ&บต&และลงม0อป็ฏิ&บต&ตามแนวที่างน1นโดยที่�วกน รวมที่1งให้�ผู้��เร�ยนช�วยกนคำ&ดว&ธี�การคำวบคำ!มและต&ดตามของการป็ฏิ&บต&เม0� อแก�ไขป็'ญห้าน1น ๆ ด�วย

4.2 เป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7น โดยผู้�� สอนใช�คำ�า ถึามกระต!�นให้�ข�อม�ลย�อนกลบที่บที่วนเสร&มคำวามส�าคำญ สร!ป็ เช0�อมโยงข�อคำ&ดเห้7นของผู้��เร�ยนและบนที่�กข�อม�ลต�างๆบนกระดาน

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�กระบวนการสื่ร�างน!สื่�ย

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�กระบวนการสื่ร�างน!สื่�ย เป็�นกระบวน

การเร�ยนที่��ม!�งป็ล�กฝึ'งคำ!ณ์ลกษณ์ะและบ!คำล&กภาพของผู้��เร�ยน โดยจัดก&จักรรมการเร�ยนร� �เป็�นข1นตอนที่��สอดคำล�องกบระดบข1นพฒนาการของพฤต&กรรมด�านคำ!ณ์ลกษณ์ะ ซึ่��งที่�าให้�เก&ดคำ!ณ์ลกษณ์ะน&สยที่��ด�และถึาวรข�1นในตวผู้��เร�ยนขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

ส�านกงานคำณ์ะกรรมการการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& (2539 :

18 – 22) เสนอข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �โดยใช�กระบวนการสร�างน&สยไว�ดงน�1

1. ขั้��นร�บร�� (สื่�งเกต)

Page 46: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ผู้��สอนน�าส&�งเร�า เช�น วตถึ!ห้ร0อเห้ต!การณ์-ให้�ผู้��เร�ยนรบร� �เก��ยวกบคำ!ณ์ลกษณ์ะที่��ต�องการกระต!�นให้�สงเกตวตถึ!ห้ร0อเห้ต!การณ์-ที่��ผู้��สอนใช�เป็�นส&�งเร�าและคำ&ดว&เคำราะห้- (ข1นที่�� 2)

2. ขั้��นว!เคราะห#อย างเป1นระบบ ผู้��สอนกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนคำ&ด แสดงคำวามคำ&ดเห้7นเก��ยวกบ

คำ!ณ์คำ�าของคำ!ณ์ลกษณ์ะและผู้ลกระที่บของการป็ฏิ&บต&และไม�ป็ฏิ&บต&ต�อตนเองและส&�งแวดล�อม เพ0�อกระต!�นจั&ตใจัผู้��เร�ยนให้�เร&�มย&นยอมที่��จัะป็ฏิ&บต&

3. ขั้��นสื่ร�างแนวปฏ!บ�ต!ท��เหมาะสื่ม (สื่�งเคราะห#) ผู้��สอนกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนคำ&ดว&ธี�การป็ฏิ&บต&ตนห้ร0อป็ฏิ&บต&งาน

ที่��ด�ที่��ส!ด โดยพ&จัารณ์าข�อด� ข�อเส�ย และผู้ลกระที่บอย�างรอบคำอบ4. ขั้��นลงม�อปฏ!บ�ต! ข1นน�1ผู้��เร�ยนจัะเป็�นผู้��ป็ฏิ&บต&ตามแนวที่างที่��ก�าห้นดที่1งใน

โรงเร�ยนและในช�ว&ตป็ระจั�าวน ข 1นน�1ผู้��สอนจัะต�องแนะน�าผู้��เร�ยนในขณ์ะป็ฏิ&บต&อย�างใกล�ช&ด เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนเห้7นป็ระโยชน-ของส&�งที่��กระที่�า ช�1ให้�เห้7นว�า การกระที่�าม�คำวามห้มาย ม�คำ!ณ์คำ�าต�อตนเอง ต�อผู้��อ0�น และต�อส�วนรวม ห้ร0อสภาพแวดล�อม นอกจัากน1นต�องกระต!�นและส�งเสร&มให้�ผู้��เร�ยนม�โอกาสได�ป็ฏิ&บต&บ�อย ๆ เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�เห้7นป็ระโยชน-มากข�1นเร0�อย ๆ จันยอมรบว�าเป็�นส&�งที่��ด�

5. ขั้��นประเม!นผู้ล / ปร�บปร&ง ข1นน�1สอดคำล�องกบข1นพฒนาพฤต&กรรมในข1น จัดระบบ “ ”

ผู้��สอนต�องกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนป็ระเม&นผู้ลการป็ฏิ&บต&และแนะน�าให้�ป็รบป็ร!งการป็ฏิ&บต&ห้ร0อป็รบป็ร!งให้�เข�ากบคำ!ณ์ลกษณ์ะน1น ๆ ได�อย�างเป็�นระบบ โดยผู้��สอนต�องด�แลให้�คำ�าป็ร�กษาอย�างต�อเน0�อง ม&ฉัะน1นผู้��เร�ยนจัะไม�เก&ดการพฒนาการกระที่�า ระดบของการกระที่�าจัะไม�ด�ข�1น ซึ่��งไม�เก&ดป็ระโยชน-

6. ขั้��นช้��นช้มต อการปฏ!บ�ต!

Page 47: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข1นน�1เป็�นข1นที่��กระต!�นคำวามคำ&ด คำวามร� �ส�กของผู้��เร�ยนให้�ร� �ส�กป็ระสบผู้ลส�าเร7จั พอใจัและต�องการจัะกระที่�าคำ!ณ์ลกษณ์ะน1น ๆ ต�อไป็เร0�อย ๆ เม0�อผู้��เร�ยนป็รบป็ร!งการป็ฏิ&บต&ให้�ด�ข�1นแล�ว ผู้��เร�ยนจัะป็ฏิ&บต&ได�เร0�อย ๆ ผู้��สอนต�องใช�กลว&ธี�แสดงออกให้�ผู้��เร�ยนร� �ว�าการกระที่�าของเขาเป็�นส&�งที่��ด� น�าพอใจั น�าช0�นชม ให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กป็ระสบผู้ลส�าเร7จั พอใจั ช0�นชมต�อการป็ฏิ&บต&ของตนเอง และต�องการป็ฏิ&บต&ต�อไป็จันเก&ดเป็�นก&จัน&สย การแสดงออกของผู้��สอนอาจัที่�าได�ที่1งที่างวาจัาและที่างกาย เช�น การชมเชย การให้�รางวล ฯลฯ

Page 48: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาจัร!ยธิรรม( Moral Development )

ความหมายศู�ลธิรรม (Morality) ห้มายถึ�ง ข�อบญญต&ที่��ก�าห้นดไว�เป็�น

ข�อป็ระพฤต&ป็ฏิ&บต&ที่างกายและวาจัาที่��ด�ที่��ชอบ เพ0�อก�อให้�เก&ดสนต&ส!ขต�อสงคำม

จัร!ยธิรรม (Ethic) ห้มายถึ�ง ธีรรมที่��เป็�นข�อคำวรป็ระพฤต&ป็ฏิ&บต&ที่��ก�ากบอย��ในจั&ตใจัของคำน ซึ่��งถึ�าผู้��ใดที่��ป็ระพฤต&ป็ฏิ&บต&ด�ก7จัะส�งผู้ลให้�เก&ดสนต&ส!ขแก�สงคำม ห้ร0อคำนที่��ป็ฏิ&บต&ตามเกณ์ฑ์-ที่างศึ�ลธีรรมก7คำ0อ คำนที่��ม�จัร&ยธีรรม

ค&ณ์ธิรรม (Morality) ห้มายถึ�ง สภาพของคำ!ณ์งามคำวามด� คำนที่��ม�คำ!ณ์ธีรรมห้มายถึ�ง คำนที่��ม�จัร&ยธีรรมอย��ในระดบส�ง ซึ่��งคำนที่��ม�คำ!ณ์ธีรรมน1นนอกจัากจัะไม�ก�อให้�เก&ดคำวามเด0อดร�อนแก�ผู้��อ0�นแล�วยงม�จั&ตใจัเอ01ออาที่รต�อผู้��อ0�นอ�กด�วย

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาจัร!ยธิรรม เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ม!�งพฒนาผู้��เร�ยนให้�เข�าใจับที่บาที่และห้น�าที่��ของตนที่��พ�งป็ฏิ&บต&ต�อผู้��อ0�นและสงคำมโดยรวมที่��อย��ในป็ที่สถึานของสงคำม ซึ่��งจัะก�อให้�เก&ดคำวามสนต&ส!ข

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��ชาญชย อ&นที่รป็ระวต&และพวงเพ7ญ อ&นที่รป็ระวต& (2534 :

89 – 92) ได�น�าเสนอข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �เพ0�อพฒนาจัร&ยธีรรมพร�อมด�วยตวอย�างดงต�อไป็น�1

1.ขั้��นน*าเสื่นอป=ญหาผู้��สอนน�าเสนอป็'ญห้า ซึ่��งอาจัจัะอย��ในร�ป็ของป็'ญห้า กรณ์�ศึ�กษา ข�าวสารจัากห้นงส0อพ&มพ- เร0�องจัร&ง โดยอาจัจัะใช�ว&ธี�การน�าเสนอด�วยว&ธี�การต�าง ๆ เช�น การเล�าเร0�อง การอ�านให้�ฟ้'ง การใช�ส0�ออ0�นๆ เช�น

Page 49: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ฟ้'งจัากว&ที่ย!เที่ป็ ด�ว�ด&ที่ศึน- เป็�นต�น แต�ผู้��สอนจัะต�องม�นใจัว�าผู้��เร�ยนเข�าใจัเร0�องที่��เป็�นป็ระเด7นป็'ญห้าน1นที่!กคำนผู้��สอนอธี&บายเพ0�อช�1ป็ระเด7นป็'ญห้าห้ร0อข�อเที่7จัจัร&ง ห้ร0ออาจัจัะเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนซึ่กถึามข�อม�ลเก��ยวกบเร0�องราวที่��น�าเสนอจันที่!กคำนเข�าใจัชดเจันผู้��สอนเป็Gดการอภ&ป็รายที่�วไป็ที่1งช1น โดยผู้��สอนอาจัจัะเป็�นผู้��น�าการอภ&ป็ราย ซึ่��งอาจัจัะใช�คำ�าถึามเพ0�อขยายคำวามคำ&ดของผู้��เร�ยน ม�จั!ดม!�งห้มายเพ0�อเป็�นการน�าไป็ส��การอภ&ป็รายกล!�มย�อยต�อไป็

2.ขั้��นแบ งกล& มผู้��เร�ยนการแบ�งกล!�มผู้��เร�ยนในแต�ละกล!�มย�อยคำวรจัะม�ผู้��เร�ยนที่��ม�คำวาม

คำ&ดเห้7นที่��ขดแย�งกนอย��รวมกนที่1งน�1เพ0�อที่��พวกเขาจัะได�แสดงเห้ต!ผู้ลป็ระกอบการอภ&ป็รายที่ศึนะของเขาในกล!�มย�อย ซึ่��งการแบ�งกล!�มคำวรม�จั�านวนสมาช&กป็ระมาณ์ 6 – 8 คำน เพราะถึ�าม�สมาช&กมากเก&นไป็ก7จัะที่�าให้�ผู้��เร�ยนม�โอกาสแสดงคำวามคำ&ดเห้7นน�อยลง และถึ�าสมาช&กน�อยเก&นไป็ก7จัะที่�าให้�ได�คำวามคำ&ดและเห้ต!ผู้ลที่��แคำบเก&นไป็

3.ขั้��นอภ!ปรายกล& มย อยโดยพ! �งป็ระเด7นไป็ที่��การว&เคำราะห้-ป็'ญห้า ห้ร0อการแก�ป็'ญห้า

ห้ร0อการป็ระเม&นคำ�าของพฤต&กรรม โดยจัะต�องระบ!เห้ต!ผู้ลของตนเองให้�ชดเจัน การสอนในข1นน�1จัะต�องส&1นส!ดลงด�วยข�อสร!ป็และเห้ต!ผู้ลของแต�ละกล!�ม

4.ขั้��นน*าเสื่นอผู้ลการอภ!ปรายกล& มย อยให้�ผู้��แที่นของแต�ละกล!�มมาเสนอสร!ป็ผู้ลการอภ&ป็ราย พร�อมที่1ง

เป็Gดโอกาสให้�เพ0�อนๆในช1น ซึ่กถึามและเสนอเห้ต!ผู้ลเพ&�มเต&ม5.สื่ร&ปเหต&ผู้ลขั้องผู้��เร�ยนท��งช้��นข1นน�1ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนสร!ป็เห้ต!ผู้ลของที่!กกล!�ม เพ0�อให้�

ผู้��เร�ยนมองเห้7นเห้ต!ผู้ลในการกระที่�าของเพ0�อน ๆ อย�างชดเจัน เพ0�อเป็�นแนวที่างที่��ด�ส��การป็ฏิ&บต&

Page 50: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาบ&คล!กภาพความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาบ&คล!กภาพ เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ตามแนวที่ฤษฏิ�มน!ษย-สมพนธี-ของ คำาร-ล โรเจัอร- (Carl

Rogers,1951) ที่��ว�าคำวามสมพนธี-อนด�ที่��ม�ต�อกนระห้ว�างผู้��สอนกบผู้��เร�ยนจัะช�วยเสร&มสร�างให้�ผู้��เร�ยนม�คำวามเจัร&ญงอกงามในด�านต�าง ๆ ซึ่��งการจัดการเร�ยนร� �ตามร�ป็แบบน�1 ผู้��สอนและผู้��เร�ยนจัะต�องแสดงคำวามรก คำวามห้�วงใย คำวามม�น�1าใจัและคำวามเอ01ออาที่รซึ่��งกนและกน ผู้��สอนเป็�นผู้��ร บฟ้'งผู้��เร�ยนอย�างต1งใจัและพยายามที่�า ให้�ผู้��เร�ยนได�ระบายคำวามในใจัห้ร0อป็'ญห้าออกมา แล�วคำ�อยตะล�อมให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัป็'ญห้าของตนเองจัะช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กม!�งม�นที่��จัะแก�ป็'ญห้า ช�วยที่�าให้�เก&ดการตดส&นใจัด�ข�1นและม�พฤต&กรรมให้ม�ในที่��ส!ดขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �เพ0�อพฒนาบ!คำล&กภาพม�ข 1นตอนดงน�11. ขั้��นสื่นทนา

Page 51: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข1นน�1เป็�นข1นก�าห้นดเร0�องที่��จัะพ�ดคำ!ยสนที่นาและพ�ดถึ�งส&�งที่��เป็�นป็'ญห้า โดยผู้��สอนเร&�มต�นพ�ดคำ!ย สนที่นากบผู้��เร�ยน โดยการชกชวน กระต!�นห้ร0อใช�คำ�าถึาม เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�พ�ดคำ!ยแสดงถึ�งคำวามร� �ส�กที่��อยากแสดงคำวามคำ&ดเห้7น ห้ร0อระบายอารมณ์-ออกมา ที่1งน�1ผู้��สอนจัะต�องแสดงออกถึ�งคำวามเอาใจัใส� สนใจั และต1งใจัที่��จัะรบฟ้'งป็'ญห้าของผู้��เร�ยน การเล0อกใช�ถึ�อยคำ�าที่��ด�เห้มาะสม เพ0�อจัะช�วยให้�การสนที่นาเป็�นไป็อย�างต�อเน0�อง ไม�ขาดตอน ม�ลกษณ์ะเป็�นการเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนอยากจัะพ�ด พร�อมที่1งแสดงการตอบรบที่��ผู้��เร�ยนพ�ดออกมา เช�น พยกห้น�า อ0อ อIอ เป็�นต�น ห้ร0อผู้��สอนอาจัจัะใช�ถึ�อยคำ�าถึามเป็�นการ… …

กระต!�น เช�น “วนน�1เราจัะพ�ดคำ!ยเร0�องอะไรกนด�ละ”“เธีอม�เร0�องอะไรที่��จัะบอกกบคำร�บ�างล�ะ”

2. ขั้��นแสื่ดงความค!ดเห/นข1นน�1ผู้��สอนเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7นที่1งที่างบวก

และที่างลบและการระบายคำวามร� �ส�กที่��คำบแคำ�นใจัออกมาให้�มากๆ ที่1งน�1เพ0�อน�าไป็ส��การส�ารวจัและการแสวงห้าป็'ญห้าซึ่��งโดยป็กต&แล�ว ห้ากผู้��เร�ยนยงม�สภาพอารมณ์-ร!นแรง ตวเขาเองก7ยงอาจัจัะมองไม�เห้7นส&�งที่��ที่�าให้�เขาร� �ส�กคำบแคำ�นใจั แต�เม0�อเขาได�ม�โอกาสระบายอารมณ์-ออกมาบ�างก7จัะเป็�นการผู้�อนคำลายและช�วยที่�าให้�เขามองเห้7นแนวที่างให้ม�ในการแก�ป็'ญห้าได� เพราะฉัะน1นผู้��สอนก7จัะต�องสร�างบรรยากาศึห้ร0อใช�คำวามพยายามที่�าให้�ผู้��เร�ยนได�ระบายอารมณ์-ออกมาและเป็�นการช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กม!�งม�นที่��จัะแก�ไขป็'ญห้า ช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กม!�งม�นที่��จัะแก�ป็'ญห้า ช�วยให้�ผู้��เร�ยนตดส&นใจัได�ด�ข�1น และจัะก�อให้�เก&ดการเป็ล��ยนแป็ลงพฤต&กรรมห้ร0อม�พฤต&กรรมให้ม�เก&ดข�1น

3. ขั้��นท*าความเขั้�าใจัป=ญหาเม0�อการสนที่นาถึ�งข1นน�1 ผู้��เร�ยนก7จัะเร&�มเข�าใจัว�าป็'ญห้าคำ0ออะไร

เร&�มมองเห้7นเห้ต!และผู้ล ม�คำวามเข�าใจัพฤต&กรรมที่��ตนเองที่�าลงไป็ ซึ่��ง

Page 52: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

โดยป็กต&แล�วข1นน�1ที่��ผู้��เร�ยนที่�าการส�ารวจัป็'ญห้าและก7จัะเก&ดคำวามเข�าใจัป็'ญห้าข�1นมาพร�อมๆ กน4. ขั้��นวางแผู้นและแก�ป=ญหา

ห้ลงที่��ผู้��เร�ยนที่ราบและเข�าใจัป็'ญห้าแล�ว ก7จัะเร&�มคำ&ดห้าที่างแก�ป็'ญห้า โดยการเร&�มต�นคำ&ดวางแผู้นและแก�ป็'ญห้าที่��เก&ดข�1น โดยผู้��สอนจัะที่�าห้น�าที่��เป็�นที่��ป็ร�กษา ให้�ข�อคำ&ดตลอดการช�1แนะแนวที่างป็ฏิ&บต&ที่��ถึ�กที่��คำวร5. ขั้��นรายงานผู้ล

ห้ลงจัากที่��ผู้��เร�ยนเห้7นแนวที่างการป็ฏิ&บต&ห้ร0อแก�ป็'ญห้าแล�วก7จัะรายงานต�อผู้��สอนว�าได�ที่�าอะไรลงไป็แล�วบ�าง ซึ่��งในข1นตอนน�1ผู้��เร�ยนคำวรจัะบอกห้ร0อรายงานส&�งที่��เป็�นแนวคำ&ดให้ม� ๆ ในที่างบวกซึ่��งอาจัเป็�นพฤต&กรรมที่��ด�เก&ดข�1นให้ม�

การจั�ดการเร�ยนร��โดยการใช้�กระบวนการเผู้ช้!ญสื่ถานการณ์#

Page 53: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��โดยการใช้�กระบวนการเผู้ช้!ญสื่ถานการณ์#

เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เช0�อมโยงการกระที่�ากบการคำ&ดว&เคำราะห้-เข�าด�วยกน โดยผู้��สอนสร�างห้ร0อน�าสถึานการณ์-ด�านต�างๆ มาให้� ผู้��เร�ยนได�เผู้ช&ญสถึานการณ์-แบบต�าง ๆ ซึ่��งวงอาจัเป็�นป็ระสบการณ์-ส�วนห้น��งที่��จัะเก&ดข�1นในช�ว&ตจัร&งของผู้��เร�ยน เป็�นการฝึ?กให้�ผู้��เร�ยนม�คำวรเช0�อม�นในการน�าคำวามร� � ข�อม�ล ข�าวสาร มาสร!ป็ป็ระเด7น เพ0�อป็ระเม&นคำ�าว�าส&�งใดถึ�กต�อง ด�งาม เก&ดป็ระโยชน- คำวรห้ร0อไม�คำวรแก�การป็ฏิ&บต& และสามารถึน�าคำวามร� � ป็ระสบการณ์-ไป็ใช�ป็ฏิ&บต&ได�จัร&ง เม0�อม�การเผู้ช&ญสถึานการณ์-และเจัอป็'ญห้าว&ธี�การจัดการเร�ยนร� �น�1เป็�นการป็ระย!กต-มาจัากห้ลกพ!ที่ธีธีรรมและพ!ที่ธีว&ธี� เพ0�อน�าไป็ใช�ให้�เห้มาะกบการเวลา ลกษณ์ะเน01อห้าสาระและวยของผู้��เร�ยนขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

ข1นตอนการจัดการเร�ยนโดยใช�กระบวนการเผู้ช&ญสถึานการณ์-น1น กรมว&ชาการ (2530) และ สม!น อมรว&วฒน-, 2530 อ�างถึ�งใน มย!ร� ว&มลโสภณ์ก&ตต&, 2538 เสนอไว�ดงน�11. ขั้��นสื่ร�างศูร�ทธิา

ข1นน�1เป็�นก&จักรรมสร�างคำวามสนใจัและคำวามเช0�อม�นให้�เก&ดข�1น ผู้��เร�ยนสนใจัและเช0�อม�นว�าบที่เร�ยนน�1ส�าคำญต�อช�ว&ตของเขา เช0�อม�นว�าจัะช�วยพฒนาและส�งเสร&มการเร�ยนร� � เช0�อม�นในตวผู้��สอนและเช0�อม�นว�าบที่เร�ยนน�1จัะช�วยให้�เขาม�ป็ระสบการณ์-ที่��ม�คำ!ณ์คำ�า 2. ขั้��นศู5กษาสื่�งคม (ฝึ?กที่กษะรวบรวมข�อม�ลข�าวสาร ข�อเที่7จัจัร&ง คำวามร� �และห้ลกการ)

ก&จักรรมน�1เป็�นข1นตอนที่��เสนอสถึานการณ์-ที่��เก&ดข�1นจัร&งในช�ว&ตป็ระจั�าวนของผู้��เร�ยนเพ0�อน�าไป็ส��การฝึ?กน&สยและที่กษะในการแสวงห้าคำวามร� �ข�าวสาร ดงน1นในการฝึ?กผู้��เร�ยนให้�สามารถึเผู้ช&ญสถึานการณ์-เก&ดข�1นในช�ว&ตจัร&งได�น1น ผู้��สอนจั�งคำวรฝึ?กน&สยฝึ?กที่กษะในการแสวงห้าคำวามร� �เพ0�อเป็�นการเตร�ยมตวในข1นแรกของการศึ�กษา

Page 54: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

3. ขั้��นระดมเผู้ช้!ญสื่ถานการณ์# (ฝึ?กที่กษะการป็ระเม&นคำ�า)การฝึ?กฝึนและการเร�ยนร� �ป็ระสบการณ์-ข1นน�1เป็�นข1นตอนของ

การผู้จัญป็'ญห้า และสถึานการณ์- เป็�นการน�าข�าวสารคำวามร� �ที่��ได�มาจัดสร!ป็ป็ระเด7นของข�าวสารไว�อย�างเป็�นระเบ�ยบ แล�วป็ระเม&นคำ�าว�าป็ระเด7นไห้นถึ�กต�อง ด�งาม เห้มาะสม และเก&ดป็ระโยชน-ส�งส!ดอย�างแที่�จัร&ง ป็ระเด7นใดบกพร�อง ผู้&ดพลาด ช�วร�าย ไม�เห้มาะสม ไม�ถึ�กไม�คำวร ที่�าไป็จัะเก&ดผู้ลร�าย ห้ร0อเป็�นผู้ลด�ช�วคำร� � ช�วยาม เคำล0อบแฝึงคำวามช�วร�ายเอาไว�4. ว!จัารณ์#ความค!ด (ฝึ?กที่กษะการเล0อกและการตดส&นใจั)

เม0�อผู้��เร�ยนได�ฝึ?กการป็ระเม&นคำ�าข�อม�ลต�างๆ ไว�ห้ลายๆ ที่างแล�วน1น ข 1นตอนน�1เป็�นข1นตอนที่��เร�าให้�ผู้��เร�ยนได�คำ&ดว&เคำราะห้-ว&จัารณ์-ที่างเล0อกต�าง ๆ ก�อนตดส&นใจัซึ่��งม�คำวามส�าคำญมาก ผู้��เร�ยนจัะต�องร� �5. ปร�บพฤต!กรรม (ฝึ?กการป็ฏิ&บต&)

การป็ฏิ&บต&การเร�ยนร� �ป็ระสบการณ์-เร�ยนร� �ข 1นน�1 เป็�นข1นตอนของการเผู้ด7จัการ คำ0อ การลงม0อแก�ป็'ญห้า และเผู้ช&ญสถึานการณ์-จันส�าเร7จัล!ล�วงด�วยด�6. สื่ร&ปและการประเม!นผู้ล

ข1นตอน�1เป็�นการน�าสาระและก&จักรรมของบที่เร�ยนนบแต�เร&�มต�น มาสร!ป็ย�1า ซึ่�1า ที่วนตรวจัสอบ โดยว&ธี�ที่��ผู้��เร�ยนป็ระเม&นตนเอง เพ0�อนผู้��เร�ยนป็ระเม&นซึ่��งกนและกน การป็ระเม&นผู้��เร�ยนและวดผู้ลการเร�ยนการสอน

Page 55: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�น!ทานความหมาย

น!ทาน คำ0อเร0�องเล�าที่��เล�าส0บต�อกนมาต1งแต�อด�ตจันถึ�งป็'จัจั!บน อาจัจัะเป็�นเร0�องราวที่��อ&งคำวามจัร&ง ห้ร0อเป็�นเร0�องที่��เก&ดจัากจั&ตนาการของผู้��เล�าเองก7ได� บางเร0�องอาจัจัะม�การแสดงอ&ที่ธี&ฤที่ธี&;ป็าฏิ&ห้าร&ย- เพ0� อให้�เก&ดคำวามต0� นเต�น สน!กสนาน บางเร0�องก7ม�การสอดแที่รกคำ!ณ์ธีรรม จัร&ยธีรรม เพ0�อเป็�นข�อคำ&ด ข�อเต0อนใจัแก�ผู้��ฟ้'ง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�น!ทาน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��น�าน&ที่านเข�ามาเป็�นส0�อเพ0�อการเร�ยนร� �ในว&ชาต�างๆ เช�น ป็ระวต&ศึาสตร- ว&ที่ยาศึาสตร- เป็�นต�น ตลอดจันการสอนคำ!ณ์ธีรรม จัร&ยธีรรม การป็รบตว และส�งเสร&มการอ�าน จั&ตนาการ คำวามคำ&ดสร�างสรรคำ-ให้�กบผู้��เร�ยนได�เป็�นอย�างด�ว!ธิ�การเล าน!ทาน

1. การเร&�มต�นเล�า ผู้��สอนคำวรจัะม�ว&ธี�การที่��จัะจั�งใจัเด7กด�วยว&ธี�ต�าง ๆ ที่��น�าสนใจั เช�น

ในขณ์ะเล�าคำวรให้�เด7กม�อ&สระในด�านร�างกายและคำวามร� �ส�ก

Page 56: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2. ผู้��เล�าคำวรม�อารมณ์-ร�วมตามเน01อเร0�องที่��เล�า3. คำวรใช�น�1าเส�ยงตามตวละคำร ห้ร0อเห้ต!การณ์-ในขณ์ะเล�า4. คำวรใช�ภาพห้ร0อที่�าที่างป็ระกอบในขณ์ะเล�า5. คำวรล�าดบเร0�องราวให้�เข�าใจัง�าย ไม�ซึ่บซึ่�อนเก&นไป็6. คำวรสนใจัเด7กที่!กคำนอย�างที่�วถึ�ง 7. คำวรใช�ภาษาที่��เห้มาะสมกบเด7ก8. ไม�คำวรเน�นการสอนมากเก&นไป็จันเด7กขาดคำวาม

สน!กสนาน

การจั�ดการเร�ยนร��แบบซ่�กค�าน(Jurisprudential Inquiry Model)

ความหมายการเร�ยนร��แบบซ่�กค�าน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เป็Gดโอกาส

ให้�ผู้��เร�ยนได�ใช�กระบวนการคำ&ดอย�างม�เห้ต!ผู้ล ในการแก�ป็'ญห้าแล�วแสดงจั!ดย0นของตวเองและที่ดสอบจั!ดย0นที่��เล0อกน1นว�าเป็�นจั!ดย0นที่��แที่�จัร&งของตนเอง โดยม�ผู้��สอนเป็�นผู้��คำอยช�วยเห้ล0อในการที่ดสอบจั!ดย0น โดยการใช�คำ�าถึามซึ่กคำ�าน ซึ่��งคำ�าถึามที่��ผู้��สอนน�ามาใช�เป็�นคำ�าถึามที่��ช�วยให้�ผู้��เร�ยนย�อนกลบไป็พฒนาจั!ดย0นของตนและช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดการเร�ยนร� �ว&ธี�การให้�เห้ต!ผู้ลที่��ถึ�กต�องและเห้มาะสมต�อไป็ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

Page 57: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �แบบซึ่กคำ�าน1. ขั้��นน*าเสื่นอกรณ์�ป=ญหา

เป็�นข1นที่��ผู้��สอนน�า เสนอกรณ์�ป็'ญห้า ห้ร0อสถึานการณ์-ที่��ม�ป็ระเด7นขดแย�ง ซึ่��งการน�าเสนอป็ระเด7นป็'ญห้าอาจักระที่�าได�ห้ลายว&ธี� เช�น เล�าเร0�องให้�ฟ้'ง ให้�ด�ว�ด&ที่ศึน- ให้�อ�านกรณ์�ป็'ญห้า เป็�นต�น เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนร� �ข�อเที่7จัจัร&งที่��เก��ยวข�องกบป็'ญห้าร� �ว�าได�ที่�าอะไร ที่�ากบใคำร ที่�าเม0�อไร ที่�าที่��ไห้น ที่�าอย�างไร ที่�าไมจั�งที่�าและแง�ม!มของป็'ญห้าที่��ขดแย�งกน2. ขั้��นแสื่ดงจั&ดย�น

2.1 ให้�ผู้��เร�ยนที่บที่วนและป็ระมวลข�อเที่7จัจัร&งที่1งห้มด เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนบอกให้�ได�ว�าม�คำ�าน&ยมอะไรบ�างที่��เก��ยวข�องกน

2.2 ให้�ผู้��เร�ยนเล0อกจั!ดย0นของตนเองว�าจัะเข�ากบฝึHายใด โดยบอกเห้ต!ผู้ลของการเล0อกน1น3. ขั้��นทดสื่อบจั&ดย�น

3.1 ผู้��สอนช�วยเห้ล0อที่ดสอบให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัจั!ดย0นของตน3.2 ให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลที่��เก&ดข�1นที่1งส�วนด�และส�วนที่��ไม�ด�ห้าก

เป็�นไป็ตามคำ�าน&ยมที่��ผู้��เร�ยนเล0อก3.3 ให้�ผู้��เร�ยนก�าห้นดคำ�าน&ยมตามล�าดบคำวามส�าคำญ

4. ขั้��นขั้�ดเกลาหร�อปร�บค าน!ยมผู้��สอนเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนป็รบป็ร!ง เป็ล��ยนแป็ลงรายละเอ�ยด

ในคำ�าน&ยมที่��ผู้��เร�ยนย�ดถึ0อ ห้ร0ออาจัเป็ล��ยนใจัไป็ย�ดถึ0อคำ�าน&ยมให้ม�ก7ได�5. ขั้��นตรวจัสื่อบหร�อย�นย�นจั&ดย�น

ให้�ผู้��เร�ยนพยายามห้าข�อเที่7จัจัร&งต�าง ๆ มาสนบสน!นคำ�าน&ยมของตนเพ0�อเป็�นการย0นยนว�าส&�งที่��ผู้��เร�ยนย�ดถึ0ออย��น 1นเป็�นคำ�าน&ยมที่��แที่�จัร&งของผู้��เร�ยน