บทที่2 การทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง - กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ

บทท 2

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาสภาพการคงอยของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ประเภทอาชวศกษา มวตถประสงคเพอการศกษาสภาพ ปจจย และแนวการเพมอตราการคงอย ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ประเภทอาชวศกษา ทผวจยไดมการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ดงน

1. สถานการณดานการผลตและพฒนาก าลงคน ในชวงตงแตการปฏรปการศกษารอบทสองทผานมา (พ.ศ. 2552-2561)

2. การคาดประมาณการผลตและความตองการก าลงคนเพอตอบสนองความตองการในอนาคต (5-10 ปขางหนา) เพอรองรบการแขงขนทจะเกดขนในอนาคต

3. ขอเสนอแนะความตองการก าลงคนเพอตอบสนองความตองการในอนาคต 4. แนวโนมการจดอาชวศกษาของส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา 5. ยทธศาสตรสการปฏบตของส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษานโยบาย

ยทธศาสตรการผลตและพฒนาก าลงคนอาชวศกษา ในระยะ 15 ป (พ.ศ. 2555-2569) 6. แนวคดทฤษฎทเกยวกบความตองการแรงงานในอนาคต 7. การปฏรปอาชวศกษาของประเทศไทย 8. อตราการออกกลางคนประเภทอาชวศกษา 9. งานวจยทเกยวของ 10. กรอบแนวคดของการวจย

6

สถานการณดานการผลตและพฒนาก าลงคน ในชวงตงแตการปฏรปการศกษารอบทสองทผานมา (พ.ศ. 2552-2561) (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2559)

สถานการณการผลตก าลงคนในปการศกษา 2560 ทผานมา มจ านวนนกเรยนนกศกษาทงหมด 13,468,160 คน สวนใหญเปนสถานศกษาของรฐ คดเปนสดสวนรอยละ 83 ซงในแตละระดบการศกษาจะมสดสวนของประเภทสถานศกษาของรฐและของเอกชนอยทประมาณ 80 : 20 ยกเวนระดบมธยมศกษาตอนปลายประเภทอาชวศกษามสดสวนของประเภทสถานศกษาของรฐและของเอกชนอยท 66 : 34 ซงจ านวนนกเรยน/นกศกษาประเภทอาชวศกษาทสงกดกระทรวงศกษาธการนน มจ านวนทงสน 997,623 คน ก าลงศกษาอยในระดบ ปวช. จ านวน 647,577 คน ระดบ ปวส. จ านวน 350,046 คนโดยหลกสตร/ประเภทวชาทมผเรยนมากทสด ไดแก ชางอตสาหกรรม และพาณชยกรรม/บรหารธรกจมจ านวนผเรยนทงในระดบ ปวช. และปวส. ของแตละสาขาจ านวนมากกวา 300,000 คน รองลงมา คอ พาณชกรรมฝบรหารธรกจทมจ านวนผเรยน ทงหมด 244,900 คน

สวนระดบอดมศกษานนสามารถแบงออกเปนสองกลมใหญ ไดแก ระดบปรญญาตร(ปรญญาบณฑต) และระดบสงกวาปรญญาตร (บณฑตศกษา) เมอพจารณาเฉพาะในระดบปรญญาตรพบวา ปการศกษา 2558 มจ านวนนสต นกศกษา ทงหมด 1,802,787 คน สวนใหญจะเรยนในหลกสตร/ประเภทวชาในสายสงคมศาสตร ไดแก สงคมศาสตร บรหารธรกจ และกฎหมาย มนษยศาสตรและศลปศาสตร โดยจ านวนผส าเรจการศกษาระดบอดมศกษาในปการศกษา 2558 นน ในระดบปรญญาตรจ านวน 262,089 คน สวนใหญส าเรจการศกษาในสายสงคมศาสตร บรหารธรกจ และกฎหมาย รองลงมา ไดแก วศวกรรมศาสตรวทยาศาสตรและการศกษา สวนในระดบการศกษาอน ๆ เชน ในระดบปรญญาโท และปรญญาเอกนนมผส าเรจการศกษาในสายสงคมศาสตร บรหารธรกจ และกฎหมายมากทสดเชนเดยวกนกบระดบปรญญาตรในระดบปรญญาโทสาขาทส าเรจการศกษารองลงมา คอ สาขาการศกษา สวนในระดบปรญญาเอกนน สาขาทมผส าเรจการศกษาในล าดบรองลงมา ไดแก สาขาวทยาศาสตรและสาขาการศกษา

ส าหรบการผลตก าลงคนในเชงคณภาพนน พบวา ผลการประเมนผส าเรจการศกษาเชงคณภาพของไทย โดยผลการประเมนผลนกเรยนระดบนานาชาตในป พ.ศ. 2555 พบวา ประเทศทมผลการประเมนสงสวนใหญเปนประเทศในเอเซยและเอเซยตะวนออกเฉยงใตแตส าหรบประเทศไทย มาเลเซย และประเทศอนโดนเซย ยงไมสามารถเทยบกบประเทศเพอนบานเหลานนเพราะยงมผลการประเมนทจดอยในกลมต ากวาคาเฉลยของ OECD ดานผลสมฤทธทางการเรยน ระดบประถมศกษาและมธยมศกษาซงทางสถาบนทดสอบทางการศกษาไดประเมนผล ในปการศกษา 2552-2556 พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาคณตศาสตร ภาษาองกฤษ สงคมศกษา และวทยาศาสตร ทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาไมถงรอยละ 50 โดยวชาทยงออน คอ วทยาศาสตรและคณตศาสตร โครงการศกษาเพอทบทวนความตองการก าลงคนเพอใชวางแผนการผลตและพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ

7

การคาดประมาณการผลตและความตองการก าลงคนเพอตอบสนองความตองการในอนาคต (5-10 ปขางหนา) เพอรองรบการแขงขนทจะเกดขนในอนาคต (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2559)

คณะวจยไดใชวธทางเศรษฐมตเพอคาดประมาณอปสงคและอปทานของแรงงาน ซงการพยากรณจ านวนแรงงานในภาคเกษตรกรรม อตสาหกรรม และบรการ โดยใชขอมลการส ารวจภาวะการท างานของประชากร (Labor Force Survey : LFS) รายปตงแตป พ.ศ. 2536–2558 โดยชวงแรกใชวธการวเคราะหโดยแบบจ าลอง (Autoregressive Integrated Moving Average Model (ARIMA)) สวนชวงทสองเปนการพยากรณจ านวนแรงงานในอก 10 ปขางหนา คอ พ.ศ. 2559–2568 ใชขอมลก าลงแรงงานจาก LFS รวมกบขอมลประมาณการจ านวนประชากรดวยโปรแกรม spectrum ทพฒนาโดยสถาบน Avenir Health วธการประมาณการใชแบบจ าลอง Quadratic regression และตรวจสอบคาทไดจากการพยากรณใหสอดคลองกบคาคาดการณจ านวนประชากรและผลตภณฑมวลรวมในประเทศของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตโดยสรปผลการเปรยบเทยบผลประมาณการอปสงคและอปทานของแรงงานไดดงน

1) ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ผลการคาดประมาณอปสงคและอปทานของแรงงานในระดบ ปวช. พบวาในป พ.ศ.

2563 สาขาสงคมศาสตรธรกจ และกฎหมาย จะเปนสาขาทมความตองการแรงงานมากกวาก าลงแรงงานทมอยจรงหรอเกดอปสงคสวนเกนมากทสด และเปนสาขาทมแนวโนมทจะเกดอปสงคสวนเกนสงสดถง 0.22 ลานคน ในป พ.ศ. 2568 รองลงมา คอ สาขาการบรการ สาเหตสวนหนงมาจากผเขาศกษาในระดบ ปวช. มแนวโนมทลดลงสงผลใหอตราการขยายตวของก าลงแรงงานในสาขาวชาดงกลาวมนอยกวาอตราการขยายตวของความตองการแรงงาน จงท าใหก าลงแรงงานไมเพยงพอตอความตองการ นอกจากนสาขาทมความตองการแรงงานในระดบ ปวช. มากกวาก าลงแรงงานทมอยในตลาด ไดแก สาขาการศกษา สาขาเกษตรศาตรและสาขาสขภาพและสวสดการ ในขณะทสาขาวทยาศาสตรและคอมพวเตอรมก าลงแรงงานมากกวาความตองการแรงงานสงผลใหเกดอปทานสวนเกนในตลาดแรงงาน เนองจากเปนสาขาทมผส าเรจการศกษามากกวาความตองการของแรงงานในตลาด สวนสาขาวศวกรรมศาสตรการผลต และการกอสรางเปนสาขาทมอปทานสวนเกนมากทสดเมอเปรยบเทยบกบสาขาวชาอนๆ

2) ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ผลการคาดประมาณอปสงคและอปทานของแรงงานในระดบ ปวส. หรออนปรญญา

พบวา ในป พ.ศ. 2563 และ ป พ.ศ. 2568 สาขาวศวกรรมศาสตรการผลต กอสราง และสงคมศาสตรธรกจ และกฎหมายเปนสาขาทมสดสวนจ านวนมากเมอเทยบกบสาขาวชาอน แตความตองการแรงงานมสงมากกวาก าลงแรงงานทส าเรจการศกษาในระดบ ปวส. หรออนปรญญา จงสงผลใหเกดอปสงคสวนเกนในตลาดแรงงานระดบ ปวส. หรออนปรญญา และเกดอปสงคสวนเกนจ านวนทมากกวาสาขาวชาอน แสดงใหเหนวาแมสาขาวชานมผศกษาในระดบ ปวส. หรออนปรญญา เปนจ านวนมากนนยงไมเพยงพอตอความตองการของตลาดแรงงานสวนสาขาวชาทมก าลงแรงงานมากกวาความตองการแรงงานหรอเกดอปทานสวนเกน เปนสาขาวชาทมสดสวนจ านวนแรงงานและก าลงแรงงานไม

8

สง เชน สาขาเกษตรศาสตรมอปทานแรงงานสวนเกนเทากบ 0.004 ลานคน ในปพ.ศ. 2563 และมแนวโนมเพมขนเปน 0.007 ลานคน ในป พ.ศ. 2568

3) ระดบปรญญาตร ผลการคาดประมาณอปสงคและอปทานของตลาดแรงงานระดบปรญญาตร พบวา

ในป พ.ศ. 2563 สาขาวชาเกษตรศาสตรเปนสาขาวชาทความตองการแรงงานมมากกวาก าลงแรงงาน เนองจากอตราการขยายตวของความตองการแรงงานในสาขาเกษตรศาสตรเพมขนแตอตราการขยายตวของก าลงแรงงานลดลงจงสงผลใหความตองการแรงงานสวนเกนมแนวโนมเพมขน ในปพ.ศ. 2568 สาขาวทยาศาสตรและคอมพวเตอรมความตองการแรงงานทสงกวาก าลงแรงงาน ในปพ.ศ. 2563 และมอตราการขยายตวทเพมขนทงความตองการแรงงานและก าลงแรงงานแตอตราการขยายตวของความตองการแรงงานมสงกวาก าลงแรงงาน จงสงผลใหเกดความตองการแรงงานเพมสงขนในป พ.ศ. 2568 นอกจากนสาขาวชาทก าลงแรงงานยงไมเพยงตอความตองการแรงงาน ไดแก สาขามนษยศาสตรและศลปกรรมศาสตร สาขาสขภาพและสวสดการ และสาขาการบรการ สวนสาขาวชาการศกษา สาขาสงคมศาสตรธรกจและกฎหมาย และสาขาวศวกรรมศาสตรการผลต และกอสราง เปนสาขาวชาทมก าลงแรงงานสวนเกนในตลาดแรงงานเปนจ านวนมาก เพราะอตราการขยายตวของก าลงแรงงานเพมสงขนมากกวาความตองการแรงงานทแทจรง สงผลใหภาพรวมของตลาดแรงงานในระดบปรญญาตรมแนวโนมทจะเกดอปทานสวนเกนเทากบ 0.74 ลานคน ในป พ.ศ. 2563 และเพมขนเปน 2.25 ลานคน ในป พ.ศ. 2568 โดยสาขาวชาทมก าลงแรงงานสวนเกนมากทสดคอสาขาสงคมศาสตรธรกจ และกฎหมาย

4) ระดบสงกวาปรญญาตร ผลการคาดประมาณอปสงคและอปทานของแรงงานระดบสงกวาปรญญาตร พบวา

ภาพรวมความตองการแรงงานในป พ.ศ. 2563 และป พ.ศ. 2568 มมากกวาก าลงแรงงานในตลาดแรงงาน โดยในป พ.ศ. 2563 สาขาวชาการศกษามความตองการแรงงานสวนเกนมากทสดเทากบ 0.15 ลานคน และมแนวโนมเพมขนเปน 0.43 ลานคน ในป พ.ศ. 2568 สาขาวชาการศกษาเปนสาขาวชาทมความตองการแรงงานสวนเกนสงสดเมอเปรยบเทยบกบสาขาวชาอนๆ สวนสาขาวทยาศาสตรและคอมพวเตอรมความตองการแรงงานสวนเกนเทากบ 0.03 ลานคน ในปพ.ศ. 2563 และป พ.ศ. 2568 ก าลงแรงงานในสาขาสขภาพและสวสดการมแนวโนมทจะมากกวาความตองการแรงงานโดยมก าลงแรงงานสวนเกนเทากบ 0.006 ลานคน ในป พ.ศ. 2563 และเพมขนเปน 0.032 ลานคน

ในป พ.ศ. 2568 สาขาสงคมศาสตรธรกจ และกฎหมาย เปนสาขาทมอตราการขยายตวของก าลงแรงงานมากกวาความตองการแรงงานสงผลใหเกดก าลงแรงงานสวนเกนในป พ.ศ. 2563 เทากบ 0.02 ลานคน และมแนวโนมเพมขนเปน 0.05 ลานคนในป พ.ศ. 2568 เนองจากเปนสาขาวชาทมสดสวนผเลอกศกษาในระดบสงกวาปรญญาตรสงทสดสงผลใหสาขาสงคมศาสตร ธรกจ และกฎหมาย เปนสาขาทมก าลงแรงงานสวนเกนมากทสดในการศกษาความตองการแรงงานในอตสาหกรรมทเปนเปาหมายหลกในการพฒนาประเทศยงมขอจ ากดของขอมลทน ามาวเคราะหการศกษานจงใชการประมาณการแนวโนมเพอใชประกอบการวางแผนพฒนาดานก าลงคนของประเทศ โดยใชขอมลของส านกงานสถตแหงชาตและแบงประเภทอตสาหกรรมของประเทศตาม

9

กจกรรมทางเศรษฐกจของ TSIC 2009 การประมาณใชวธการท าใหเรยบแบบเอกโพเนลเชยล (Exponential Smoothing) ผลการศกษาแนวโนมของจ านวนแรงงานในอตสาหกรรมเปาหมายทมศกยภาพในการพฒนาประเทศ (S-curve) และอตสาหกรรมใหมทจะเกดขนในอนาคต (New S-curve) พบวา ในภาพรวมยงคงมแนวโนมจ านวนแรงงานทเพมขนตามการเตบโตของเศรษฐกจในสถานการณปกตทไมมวกฤตการทางเศรษฐกจอตสาหกรรมทมแนวโนมการขยายตวของจ านวนแรงงานมากทสด ไดแก อตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพเคมชวภาพ อตสาหกรรมการบนและโลจสตกสและอตสาหกรรมดจตอล โดยมอตราการเจรญเตบโตรอยละ 11.62 รอยละ 9.74 และรอยละ 9.55 ตอปตามล าดบในป พ.ศ. 2568 แนวโนมของสดสวนจ านวนแรงงานสวนใหญอยทอตสาหกรรมการแปรรปอาหารจ านวน 2,425,661 คน สาเหตอาจเกดจากการทอตสาหกรรมแปรรปอาหารสวนใหญยงเนนการใชก าลงแรงงานในการผลตมากกวาการใชเทคโนโลยเขามาทดแทนแรงงาน เนองจากขอมลทน ามาวเคราะหมอยอยางจ ากดผลลพธทไดอาจมความคลาดเคลอนสง การน าไปใชควรพจารณาปจจยอนทมผลกระทบตอการวางแผนดานก าลงคนประกอบดวย

ขอเสนอแนะความตองการก าลงคนเพอตอบสนองความตองการในอนาคต (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2559)

จากผลการศกษาทงขอมลเชงสถตการศกษา ผลการส ารวจความตองการก าลงคนในกลมภาคการผลตและบรการ และสาขาทเปนความตองการ/ความจ าเปนของประเทศ การศกษานโยบายตาง ๆ ทเกยวของกบการพฒนาก าลงคน รวมทงการศกษาดานความไมสอดคลองระหวางอปสงคและอปทานแรงงาน การคาดประมาณความตองการแรงงาน พบวา ประเทศไทยมปญหาความไมสอดคลองระหวางความตองการแรงงานและอปทานแรงงานทงในเชงปรมาณและคณภาพ ซงปญหาเหลานลวนมจดเรมตนมาจากภาคการศกษา ท าใหตองมการหาแนวทางในการวางแผนหรอก าหนดทศทางการผลตและพฒนาก าลงคนเพอลดชองวางของความไมสมดล ลดตนทนการผลต และการสญเสยทรพยากรในการวางแผนการศกษาใหกบสถานศกษาในสงกด เพอใหสถานศกษาผลตนกเรยนนกศกษาในสาขาวชาทสอดคลองและตอบสนองความตองการดานเศรษฐกจของประเทศและภมภาค โดยเนนการลดผเรยนในบางสาขาและระดบการศกษา โดยเฉพาะในสาขาทางดานสงคมศาสตรและเพมผเรยนในสาขาทเปนทตองการและขาดแคลนทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงน าไปใชเปนแนวทางการก าหนดหลกสตรรวมกบหนวยงานทเกยวของ โดยตองเนนหลกสตรทตอบสนองทงเศรษฐกจหลกของประเทศและเศรษฐกจของทองถน หรออาจจะมการเปดสาขาใหมทสะทอนถงความตองการในอนาคต

การตอบสนองความตองการของผประกอบการหรอภาคเศรษฐกจไมไดขนอยกบดานปรมาณเทานน แตตองค านงถงดานคณภาพดวย สถาบนการศกษาจงควรเรงด าเนนการเพมคณภาพของผเรยนเพอเพมผลตภาพแรงงาน โดยพฒนาใหผส าเรจการศกษาสาขาอาชวศกษาทงระดบ ปวช. และ ปวส. มสมรรถนะสอดคลองกบการท างาน และมความสามารถในสาขาอาชพสง ทงดานความรและประสบการณ ตลอดจนมทศนคตทพงประสงคในตลาดแรงงาน การเรยนการสอนตองเนนการปฏบตเปนสดสวนทสง เนองจากตองไปประกอบวชาชพ ไมใชศกษามาเพอเรยนตอ ซงปกตกมสดสวนทนอยอยแลว ดงนนควรมมาตรการหลกใหผส าเรจ ปวช. และ ปวส. เขาสตลาดแรงงานใหไดมากทสด

10

เชน การสงเสรมมาตรการเรยนอาชวศกษาพรอมมงานท าผานระบบทวภาคหรอการเรยนพรอมกบการท างานในสถานประกอบการ ซงจ าเปนทสถาบนการศกษากบสถานประกอบการตองมความรวมมอกนเปนอยางด

ทงนการปฏรปการศกษาของไทยในชวงทผานมา จะปฏรปแตเฉพาะดานอปทาน คอ การจดการศกษาใหมประสทธภาพอยางรบผดชอบ จนผทผานระบบการศกษาทกคนไมวาจะเปนผมรางกายสตปญญาปกตหรอผทมรางกายและสตปญญาไมปกตกตาม ทกคนไดรบ “สทธ” เทาเทยมกนตามรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2559 อยางนอย 12+2 ปแตทส าคญนอกเหนอจากทประเทศชาตจะตองรบผดชอบผลตคนดคนเกง แลวผทจบจากระบบการศกษาทตองการท างานจะตองไดท างานตามความตองการของสถานประกอบการ คอ ผลตบคลากรไดตรงกบอปสงคของตลาดแรงงานส าหรบประเทศไทยตามกรอบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะยาว 20 ป มจดมงหมายชดเจนทจะท าใหประเทศไทยเกดความมนคง มงคง และยงยน โดยน าพาประเทศไทยไปสประเทศทมรายไดสง

อยางไรกตาม ในการด าเนนการดานอปสงคทมตอแรงงานขนกบความสามารถในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศตามแผนปฏรปประเทศในชวง 20 ปขางหนา และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) อาจจะตองเผชญสงแวดลอมในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทไมคอยเออตอการพฒนา (เหมอนเชนในอดต) ซงมประเดนทตองเผชญ ดงน

1. เปาหมายดานความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ซงประเทศไทย ในชวง 10 ปทผานมา ผลตภาพแรงงานเฉลยขยายตวเพยงรอยละ 2.2 ต ากวาประเทศเพอนบานทเพงเขาสประเทศทมรายไดสงถง 1 เทา สาเหตส าคญ คอ ประเทศไทยมภาคการเกษตรทใหญ มเนอทท ากนมากกวา 169 ลานไรมเกษตรกรถง 12 ลานคน มรายไดจากราคาพชผลทไมแนนอน ภาคอตสาหกรรมทไมใชเจาของเทคโนโลยภาคบรการทเนนปรมาณนกทองเทยวมากกวาคณภาพ ท าใหผลตภาพแรงงานไมสง

2. ประเทศไทยไดเขาสสงคมผสงอาย ขณะทก าลงแรงงานเรมถดถอยลง โดยในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 คาดวาจะลดลงรอยละ 0.4 และยงมแรงงานทมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนหรอต ากวาถงรอยละ 68 ของก าลงแรงงาน

3. ประเทศไทยเพงเรมปฏรปโครงสรางพนฐานทางกายภาพ ทงทางดานรถไฟ ถนน ทาเรอ และสนามบน

4. มการพฒนาอกมากทยงอยในระยะเรมแรกซงจะตองวางระบบแผนปฏบตการไวในกฎหมายเพอใหการพฒนาเปนไปโดยตอเนอง โดยเฉพาะโครงสรางพนฐานดวยการพฒนาอตสาหกรรม First S-curve และ new S-curve (10 ประเภท) และนโยบายประเทศไทย 4.0 (อตสาหกรรม 4.0) รวมไปถงโครงสรางพนฐานของอตสาหกรรม digital การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ ทงในสวนของพนทตดชายแดนและพนทไมตดชายแดน เชน การกอสรางเขตพนทเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Thailand’s Eastern Economic Corridor : EEC) ครอบคลมพนท 3 จงหวด คอ ชลบร ระยอง และฉะเชงเทรา เปนตน กลาวโดยสรป คอ รฐบาลปจจบนวางรากฐานการปฏรปเศรษฐกจไว 3 ดาน ดงน

11

1. การยกระดบประสทธภาพ โดยเนน 3 ดาน คอ 1) การพฒนาโครงสรางพนฐาน 2) การสรางอตสาหกรรมและธรกจในอนาคต และ 3) สรางกระบวนการใหมในการผลตและพฒนาฝมอแรงงาน

2. ลดความเหลอมล า สรางโอกาสใหทกคนอยางเทาเทยมกนมากขน ปรบปรงความไมเทาเทยมกนดานรายไดและทรพยสน เปนตน

3. สรางความยงยนใหกบการพฒนา ซงเปนการปฏรปกรอบการเงนและการคลงของประเทศ ขจดนโยบายประชานยมสดโตง (ทไมค านงถงระยะทางการคลงการเงนระยะยาว) เสรมสรางระบบการออมฐานรากใหมความเขมแขง และมธรรมาภบาล เปนตน 1 อปสงคแรงงานเปน derived demand จากการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคมโครงการศกษาเพอทบทวนความตองการก าลงคน เพอใชวางแผนการผลตและพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ

จากเปาประสงคดงกลาว มขอเสนอแนะเพมเตม คอ 1. ยกระดบการผลตของประเทศ โดยเฉพาะภาคเกษตรและอตสาหกรรมใหสงขนตาม

scenario ระดบสง เพราะวาถาลมเหลวเขาส scenario ระดบต า มาตรฐานความเปนอยของคนไทยจะแยลงและอาจจะเขาสประเทศทมรายไดต า เกดความยากล าบาก ประเทศไทยคงไมสามารถพงพาการสงออกและการลงทนภาคเอกชนไดดงเชนในอดต จ าเปนตองสรางผลผลตใหมจากเทคโนโลยและนวตกรรมและมความสามารถหรอสมรรถนะของแรงงานทสอดคลองกน

2. ขดความสามารถในเรองนวตกรรมของไทยยงไมสงจากการส ารวจขององคการทรพยสนทางปญญาแหงโลก (wipo) ไดประกาศผลในป พ.ศ. 2559 ใหประเทศไทยอยล าดบท 52 ต ากวามาเลเซย ซงอยท 35 และเวยดนามอยท 59 ปจจบนน (จากบทความของ นครนทรศรเลศ 2) พบวา SMEs รจกนโยบายประเทศไทย 4.0 รอยละ 60.7 เหนวาการจะกาวกระโดดจากอตสาหกรรม 2.0 3.0 ไปส 4.0 เปนไปไดยากแตนกธรกจโดยทวไปรอยละ 76.1 เขาใจวาการทจะยกระดบธรกจในปจจบนจ าเปนตองอาศยนวตกรรมและเทคโนโลยนกธรกจในประเทศไทยสวนใหญตระหนกรแตจ าเปนตองอาศยการสนบสนนสงเสรมจากรฐบาลใหชวยขจดปญหาอปสรรคอยางจรงจงเพอใหบรรลนโยบายประเทศไทย 4.0

ดงนนการวางแผนการผลตก าลงคนและการพฒนาคณภาพการศกษาควรสอดรบกบทศทางในการพฒนาประเทศระยะ 20 ปและตามกรอบวสยทศนและเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท 12 ทใหความส าคญกบการก าหนดทศทางการพฒนาทมงสการเปลยนผานประเทศไทยจากประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทมรายไดสง โดยก าหนดต าแหนงทางยทธศาสตรของประเทศ ใหประเทศไทยเปนประเทศรายไดสงทมการกระจายรายไดอยางเปนธรรม เปนศนยกลางดานการขนสงและโลจสตกสของภมภาคสความเปนชาตการคาและบรการ (Trading and Service Nation) รวมทงการพฒนาอตสาหกรรม First S-curve และ new S-curve (10 ประเภท) และนโยบายประเทศไทย 4.0 (อตสาหกรรม 4.0) รวมไปถงโครงสรางพนฐานของอตสาหกรรม digital การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ ทงในสวนของพนทตดชายแดนและพนทไมตดชายแดน เชน การกอสรางเขตพนทเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Thailand’s Eastern Economic Corridor : EEC) โดยตองมการก าหนดเปนยทธศาสตรเพอน าไปขบเคลอนการผลตและพฒนาก าลงคนไปสการปฏบตทเปนรปธรรม ดงน

12

ยทธศาสตรท 1 : ปรบปรงคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบการศกษาใหเปนทยอมรบ เปาประสงค : เพอเพมผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยนทกระดบใหสงกวาเกณฑมาตรฐาน

โดยเฉพาะวชาคณตศาสตรวทยาศาสตรและภาษาองกฤษใหอย ในระดบมาตรฐานสากล

ผรบผดชอบหลก : กระทรวงศกษาธการ ยทธศาสตรท 2 : ยกระดบคณภาพการศกษาในระดบอาชวศกษาและอดมศกษาใหมมาตรฐาน

สอดคลองกบความตองการของสาขาการเกษตร อตสาหกรรม และบรการ เปาประสงค : เพอใหผส าเรจการศกษาในระดบอาชวศกษาและระดบอดมศกษา มคณภาพ

หรอความสามารถสอดคลองกบความตองการของภาคการผลตและบรการตางๆ เพมขนทกป

ผรบผดชอบหลก : กระทรวงศกษาธการ (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา รวมทงสถานศกษาเอกชนในสงกดทเปดสอนในระดบอดมศกษาและอาชวศกษา)

ยทธศาสตรท 3 : การเพมจ านวนและคณภาพผส าเรจการศกษาสายอาชวศกษา โดยเฉพาะดาน S&T

เปาประสงค : เพอเพมจ านวนและสมรรถนะของผส าเรจการศกษาสายอาชวศกษา โดยเฉพาะการเพมจ านวนผส าเรจการศกษาสายอาชวศกษาในดาน S&T เพอใหเพยงพอตอความตองการ

ผรบผดชอบหลก : กระทรวงศกษาธการ (ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษารวมทงสถานศกษาเอกชนในสงกดและส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) , ส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรม (สวทน.))

ยทธศาตรท 4 : การน าระบบคณวฒวชาชพและมาตรฐานอาชพมาพฒนาปรบปรงหลกสตร เปาประสงค : เพอใชระบบคณวฒวชาชพ (Vocation Qualification System) เปนเครองมอ

ในการพฒนาความสามารถ (competencies) ของก าลงคน ผรบผดชอบหลก : ส านกงานมาตรฐานการอาชวศกษาและวชาชพ ส านกงานคณะกรรมการการ

อาชวศกษา (รวมกบกระทรวงแรงงานและ สศช.) ยทธศาสตรท 5 : การบรหารจดการความไมสอดคลองระหวางอปสงคและอปทาน เปาประสงค : 1. ในระยะสน มงแกไขหรอบรรเทาปญหาความไมสอดคลองของอปสงคและ

อปทานเนองมาจากการขาดขอมลและ/หรอคณภาพของแรงงานไมตรงกบความตองการของสถานประกอบการ 2. ในระยะยาวมงพฒนาการแนะแนวการศกษาและแนะแนวอาชพทเปนท

ตองการของตลาดมาเปนเครองมอในการลดความไมสอดคลองของผส าเรจการศกษาตามความตองการของตลาดแรงงาน

ผรบผดชอบหลก : กระทรวงศกษาธการ (หนวยงาน กรอ.- ศธ ในระดบประเทศและ กรอ.-ศธ ในระดบจงหวด หรอกลมจงหวด ซงควรจะมการจดตงโดยเรว)

13

จากการก าหนดยทธศาสตรทง 5 ยทธศาสตรจ าเปนตองมกลไกการขบเคลอนยทธศาสตรโดยส านกงานเลขาธการสภาการศกษาตองเปนหนวยงานหลกในการขบเคลอนยทธศาสตรเหลานและบรณาการการท างานรวมกบหนวยงานทเกยวของภายในกระทรวงศกษาธการ รวมทงภาคเครอขายทเกยวของทงภาครฐและภาคเอกชน เพอใหการด าเนนงานตามภารกจของส านกงานเลขาธการสภาการศกษาเปนไปไดอยางมประสทธภาพ แนวโนมการจดอาชวศกษาของส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 ตามความในมาตรา 8 และมาตรา 11 กระทรวงศกษาธการไดออกกฎกระทรวง เพอก าหนดหนาทของส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษามภารกจเกยวกบการจดและสงเสรมการอาชวศกษาและการฝกอบรมวชาชพ โดยค านงถงคณภาพและความเปนเลศทางวชาชพ ใหมอ านาจหนาทในการจดท าขอเสนอแนวนโยบาย แผนพฒนา มาตรฐานและหลกสตรการอาชวศกษาทกระดบ ด าเนนการและประสานงานเกยวกบมาตรฐานการอาชวศกษาและวชาชพ ก าหนดหลกเกณฑและวธการจดงบประมาณและสนบสนนทรพยากร พฒนาครและบคลากรอาชวศกษา สงเสรมและประสานงานการจดการอาชวศกษาของรฐและเอกชน รวมทงก าหนดหลกเกณฑและรปแบบความรวมมอกบหนวยงานอนและสถานประกอบการ ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการจดการอาชวศกษาทงภาครฐและเอกชน จดระบบ สงเสรมและประสานงานเครอขายขอมลสารสนเทศและการน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาใชในการอาชวศกษาและฝกอบรมวชาชพ ด าเนนการเกยวกบงานเลขานการของคณะกรรมการอาชวศกษา และด าเนนการตามทคณะกรรมการอาชวศกษามอบหมาย ดงนนส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาจงเปนองคกรหลกในการผลตและพฒนาก าลงคนโดยมสถานศกษาในสงกด จ าแนกตามประเภทตาง ๆ ประกอบดวย วทยาลยเทคนค วทยาลยอาชวศกษา วทยาลยพณชยการ วทยาลยเกษตรและเทคโนโลย วทยาลยการอาชพ วทยาลยสารพดชาง วทยาลยบรหารธรกจและการทองเทยว วทยาลยเทคโนโลยและอตสาหกรรมการตอเรอ วทยาลยศลปหตถกรรม วทยาลยประมง วทยาลยชางทองหลวง วทยาลยเทคโนโลยและการจดการ ศนยฝกอบรมวศวกรรมเกษตร จ านวน 415 แหง จดการเรยนการสอนระดบและหลกสตรตาง ๆ ในประเภทวชา คหกรรม ศลปกรรม พณชยกรรม เกษตรกรรม และชางอตสาหกรรม ดงน

1. หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ซงจดอยในระดบการศกษาขนพนฐาน จ านวน 24 สาขาวชา 85 สาขางาน

2. หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ซงจดอยในระดบชางเทคนคหรอ 2 ปแรกของระดบอดมศกษา จ านวน 96 สาขาวชา 231 สาขางาน

3. หลกสตรวชาชพระยะสนเพอการฝกอบรมวชาชพแกประชาชนรวมทงกลมเปาหมายพเศษ เพอใหการผลตและพฒนาก าลงคนในระดบอาชวศกษาซงเปนบทบาทหนาทโดยตรงของส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ใหมความสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบการ

14

อยางมประสทธภาพเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน โดยส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาไดมการก าหนดเปาหมายการจดอาชวศกษา ดงน

(1) เรงรดการก าหนดกรอบมาตรฐานคณวฒแหงชาต (NQF) และการพฒนาระบบการผลตก าลงคนตามกรอบมาตรฐานคณวฒ

(2) เรงรดการจดตงสถาบนคณวฒวชาชพเพอการรบรองสมรรถนะ ความร ความสามารถในการปฏบตงานตามมาตรฐานคณวฒวชาชพ

(3) ขยายการศกษาระบบทวภาค และพฒนาระบบการฝกงานใหมากขนโดยก าหนดเปาหมายการจดอาชวศกษาทวภาคเปนรอยละ 30

(4) เพมสดสวนผเรยนอาชวศกษา : สามญศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย หรอ ปวช.เปน 60 : 40

(5) เพมสดสวนก าลงแรงงานในระดบมธยมศกษาเปน 65 : 35

ทงนไดก าหนดกรอบแนวทางการด าเนนงานโดย (1) ก าหนดทศทางความตองการก าลงคนและสรางระบบความรวมมอจากทกภาค

สวนทงกลมผ ใชก าลงคนไดแก องคกรวชาชพ สถานประกอบการ และผผลตก าลงคนไดแก สถานศกษา

(2) พฒนากรอบมาตรฐานคณวฒวชาชพเพอรองรบความรเชงวชาการ สมรรถนะวชาชพของผส าเรจการศกษา และคณวฒวชาชพ พรอมจดตงองคกรเพอรบรองสมรรถนะการปฏบตงานตามมาตรฐานอาชพ ตลอดจนการพฒนาวชาชพคร ผบรหาร และสถานศกษา

(3) พฒนาระบบการเตรยมนกเรยนเขาสการเรยนในสายอาชพ จดระบบการแนะแนวการศกษาเชงรก และปรบภาพลกษณผเรยนอาชวศกษา เพอจงใจใหนกเรยนไดเลอกเรยนตามความถนด ความสนใจ ความตองการของตนเอง โดยใชกลไกในการปรบอปสงคและอปทานก าลงคนตามความตองการตลาดแรงงานและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ

(4) พฒนาหลกสตรฐานสมรรถนะทเนนการฝกปฏบตจรง (Hands on) ขยายการจดอาชวศกษาทวภาค การฝกงาน รวมทงสนบสนนการท างานควบคกบการเรยน และสงเสรมการใฝเรยนรตลอดชวต

(5) จดตงสถาบนการอาชวศกษาเพอเพมประสทธภาพการจดอาชวศกษาขยายโอกาสในการจดอาชวศกษาใหครอบคลมทกกลมเปาหมายโดยรฐบาลไดก าหนดยทธศาสตรการผลตและพฒนาก าลงคนในยคปฏรปการศกษา ประกอบดวยยทธศาสตรดานการปฏรปการเรยนรดานการศกษาเพออาชพ การพฒนาคณภาพก าลงคนทกระดบ เรงผลตและพฒนาก าลงคนดานอาชวศกษา ผลตและพฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยรวมทงสาขาขาดแคลนและจ าเปนตอการพฒนาประเทศ พฒนาสมรรถนะและขดความสามารถของก าลงแรงงาน เสรมสรางความยงยนใหกบภาคการผลตและบรการทเชอมโยงกบการพฒนาก าลงคน เสรมสรางความเขมแขงของคร คณาจารย และผบรหาร พฒนาระบบบรหารจดการใหมประสทธภาพ และสรางระบบความรวมมอและเครอขายในการผลตและพฒนาก าลงคน ยทธศาสตรสการปฏบตของส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษานโยบาย ยทธศาสตรการผลตและพฒนาก าลงคนอาชวศกษา ในระยะ 15 ป (พ.ศ. 2555-2569)

15

การจดท าขอเสนอเชงนโยบาย เปาหมาย ยทธศาสตร การผลตและพฒนาก าลงคนอาชวศกษาของคณะอนกรรมการการอาชวศกษาดานการก าหนดนโยบาย เปาหมายการผลตและแผนพฒนาก าลงคนอาชวศกษาใหความส าคญกบคณภาพผส าเรจอาชวศกษาเปนส าคญ โดยมงปรบปรงปจจยสนบสนนและกระบวนการจดอาชวศกษาใหเกดคณภาพ ทงในดาน

1. สารสนเทศส าคญทจะเปนตวบงชแนวทางการพฒนาก าลงคนในระดบโลก ระดบภมภาค ระดบประเทศ ระดบกลมจงหวด และระดบจงหวด

2. ใหความส าคญกบคร และผบรหารสถานศกษาซงเปนปจจยแหงความส าเรจ โดยมงเพมพน ขดความสามารถของครในยคแหงการเปลยนแปลง เพอใหครสามารถจดการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ

3. ยกระดบคณภาพการจดการเรยนการสอนทสอดคลองและเชอมโยงกบสถานประกอบการโดยเนนความรวมมอในการจดอาชวศกษา ระบบทวภาค และการฝกงาน

4. เตรยมความพรอมก าลงคนรองรบการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในสวนของการตงรบและเชงรกไดแก การเพมขดความสามารถทางภาษา และสมรรถนะก าลงคนอาชวศกษาใหมมาตรฐานในระดบสากล

ในการนคณะอนกรรมการฯ ไดก าหนดนโยบายและยทธศาสตรของการพฒนา ประกอบดวย 4 นโยบาย 10 ยทธศาสตร 28 กลยทธ และ โครงการ 93 โครงการ นโยบายท 1 : มงสราง/ผลตก าลงคนอาชวศกษา ใหตอบสนองความตองการของตลาดแรงงาน

เปาหมาย : ผลตและพฒนาก าลงคนอาชวศกษาภายใต บรบทความรวมมอกบสถานประกอบการใหไดตามเปาหมายของการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองและฝกอบรมวชาชพก าลงคนอาชวศกษาทอยนอกระบบใหเพมขน

ยทธศาสตรท 1 มงพฒนาคณภาพและปรมาณผเรยนใหสมพนธกบความตองการของตลาดแรงงานในประเทศและระดบสากล

กลยทธท 1 ผลตและพฒนาก าลงคนใหมสมรรถนะไดมาตรฐานเปนทยอมรบของตลาดแรงงานและสงคมทงในประเทศ ภมภาค อาเซยน และระดบสากล

โครงการส าคญ 1. โครงการศกษาความตองการการผลตและพฒนาก าลงคนทงปรมาณและ

คณภาพภายในประเทศ 2. โครงการศกษาความตองการการผลตและพฒนาก าลงคน ทงดานปรมาณและ

คณภาพตามกรอบความรวมมอกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและสากล 3. โครงการศกษาเปาหมายการผลตและพฒนาก าลงคนระดบกลางของประเทศ

ไทย ระยะ 15 ป (ปการศกษา 2555–2569) ระยะท 1 2555-2561 (60 : 40) และระยะท 2 2562-2569 (70 : 30)

กลยทธท 2 สงเสรมและพฒนาการจดอาชวศกษา และการฝกอบรมวชาชพดวยรปแบบทหลากหลายทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาระบบทวภาค

โครงการส าคญ

16

1. โครงการแลกเปลยนการจดการเรยนการสอนของสถานศกษาและสถานประกอบการในกลมจงหวด

2. โครงการพฒนาการจดการเรยนการสอนเพอเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและระดบสากล

3. โครงการแลกเปลยนนกศกษาอาชวศกษาระหวางประเทศ กลยทธท 3 สงเสรม สนบสนน และเรงรดการจดอาชวศกษาดานความรวมมอ

ผลตและพฒนาก าลงคนรวมกนระหวางสถานศกษาและสถานประกอบการ โดยเฉพาะการศกษาระบบทวภาคและการฝกประสบการณวชาชพตามสาขาวชาทเปนความตองการของตลาดแรงงาน

โครงการส าคญ 1. โครงการพฒนาหลกสตรทวภาคใหสอดคลองกบขนาดและความสามารถของ

สถานประกอบการโดยเฉพาะ SME ภายใตความรวมมอกบสถานประกอบการ 2. โครงการจดตงคณะกรรมการบรหารความรวมมอในการผลตและพฒนา

ก าลงคนอาชวศกษาระดบจงหวด 3. โครงการสรางเครอขายความรวมมอกบสถานประกอบการในการจดการฝกงาน

และฝกประสบการณวชาชพ กลยทธท 4 ปรบภาพลกษณ ทศนคตและสรางการยอมรบของสงคมทมตอการ

เรยนสายอาชพดวยกระบวนการเชงคณภาพใหกบนกเรยน กลมผปกครองและชมชน โครงการส าคญ 1. โครงการสงเสรมใหมการสรางรายไดระหวางเรยนเพอเพมประสบการณ ของ

ผเรยนและลดภาระคาใชจายของผปกครอง 2. โครงการพฒนาระบบการแนะแนวอาชพเชงรกเพอใหสามารถเขาถงพอแม

ผปกครอง และผมสวนเกยวของ 3. โครงการประชาสมพนธ เผยแพรภาพลกษณเชงคณภาพไปยงกลมเปาหมายให

เหนความส าคญของการเรยนอาชวศกษาทจะสรางใหเกด “การศกษาเพออาชพ คอ ดวงประทปสองชวต ชวยเสรมสรางเศรษฐกจเพอชวตทมนคง”

4. โครงการสรางภาพยนตร เพอประชาสมพนธ และปรบภาพลกษณ เกยวกบวถ ชวตชาวอาชวศกษาเชงสรางสรรค

5. โครงการสงเสรมคนดศรอาชวะ 6. โครงการเยาวชนอาชวะสมพนธ รวมสรางสรรคสงคม 7. โครงการอาชวะอาสา เพอพฒนาสงคม

ยทธศาสตรท 2 การเพมโอกาสการเรยนและการฝกอบรมวชาชพอาชวศกษาใหกบกลมผอยนอกระบบ

กลยทธท 1 สงเสรมและพฒนาอาชพใหผอยนอกระบบการศกษา ใหสามารถสรางงาน สรางรายได

โครงการส าคญ 1. โครงการพฒนาผลตภณฑและยกระดบรายได ของชมชน

17

2. โครงการฝกอาชพระยะสนตามความตองการของตลาดแรงงาน กลยทธท 2 สงเสรม สนบสนน และรวมมอพฒนาการจดอาชวศกษาและ

ฝกอบรมวชาชพตลอดชวตให แกผปฏบตงานในสถานประกอบการและผอยนอกระบบ โครงการส าคญ 1. โครงการเทยบโอนประสบการณในการท างานเพอใหคณวฒทางการศกษา 2. โครงการอบรมฝกอาชพรวมกบหนวยงานตามโครงการพระราชด าร 3. โครงการฝกอาชพรวมกบผรบผดชอบโครงการตามนโยบายยทธศาสตร 4. โครงการฝกอาชพใหกบผพการ สงอาย และผดอยโอกาส กลยทธท 3 สงเสรม สนบสนนอบรมวชาชพเพอการพฒนาตอยอดอาชพเดมหรอ

สรางอาชพใหมส าหรบผประกอบอาชพอสระ โครงการส าคญ 1. โครงการฝกอบรมฝมอแรงงานเพอสรางหรอเปลยนอาชพทตรงกบความ

ตองการของตลาดแรงงาน 2. โครงการอบรมยกระดบฝมอแรงงานหลงเขาสตลาดแรงงาน

ยทธศาสตรท 3 พฒนาระบบการประเมนมาตรฐานวชาชพตามระบบคณวฒวชาชพ กลยทธท 1 พฒนาหลกสตรใหมผลลพธการเรยนร เปนไปตามสมรรถนะของ

กรอบคณวฒวชาชพ โครงการส าคญ 1. โครงการศกษารปแบบการพฒนาหลกสตรเปนไปตามกรอบคณวฒวชาชพโดย

ความรวมมอกบสถานประกอบการ 2. โครงการพฒนาคณะกรรมการพฒนาหลกสตรใหมผลลพธการเรยนรใหตรงกบ

สมรรถนะตามกรอบคณวฒวชาชพ กลยทธท 2 พฒนาระบบประเมนมาตรฐานวชาชพตรงตามคณวฒวชาชพ โครงการส าคญ 1. โครงการพฒนาระบบประเมนมาตรฐานวชาชพโดยความรวมมอของสถาน

ประกอบการ 2. โครงการฝกอบรมพฒนาคณะกรรมการผประเมนมาตรฐานวชาชพ

ยทธศาสตรท 4 สรางระบบการจงใจใหเกดการตดสนใจเขาศกษาตออาชวศกษา กลยทธท 1 ปรบระบบกองทนกยมเพอการศกษาตออาชวศกษา โครงการส าคญ 1. โครงการพฒนาหลกเกณฑ เพอใหกองทนกยมเพอการศกษาจดสรรเงนกยมให

แกผเรยนอาชวศกษา 100 เปอรเซนต ในสาขาวชาชพทขาดแคลน 2. โครงการสนบสนนดานทนการศกษาและสงอ านวยความสะดวก เชน ทพกและ

แหลงรองรบงาน กลยทธท 2 จดหาแหลงเงนสนบสนนทนการศกษาใหผทสนใจและคนเกงไดศกษา

ในระดบ ปวช. ปวส. และปรญญาตรสายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ

18

โครงการส าคญ 1. โครงการจดหาแหลงเงนทนการศกษาจากภายนอกสถานศกษา 2. โครงการจดหาแหลงเงนทนการศกษาในสถานศกษา 3. โครงการสนบสนนเครองมอประจ าตวพนฐานตามวชาชพ กลยทธท 3 สนบสนนแหลงเงนทนเพอการประกอบอาชพอสระหลงจบการศกษา

สรางความมนคงในชวต โครงการส าคญ 1. โครงการแนะแนวเสนทางความกาวหนาเพอการประกอบอาชพ (Career

Path) 2. โครงการกองทนตงตวอาชวศกษา 3. โครงการเถาแกนอย กลยทธท 4 มาตรการทางดานภาษอากรเพอการจงใจใหสถานประกอบการให

ความรวมมอในการจดการอาชวศกษา โครงการส าคญ 1. โครงการศกษาการสรางแรงจงใจ ทางดานมาตรการภาษอากรให แก

ภาคเอกชน/สถานประกอบการในการรวมจดการอาชวศกษา นโยบายท 2 : พฒนาปรมาณและคณภาพของคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาดานอาชวศกษา

เปาหมาย : 1. มปรมาณคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาดานอาชวศกษา พอเพยงตอ

การจดการศกษาระดบ ปวช. ระดบ ปวส. และระดบปรญญาตร สายเทคโนโลย หรอสายปฏบตการและการฝกอบรมวชาชพ

2. พฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาดานอาชวศกษาใหมคณภาพและไดรบการพฒนาอยางตอเนอง สม าเสมอ

ยทธศาสตรท 1 สรางเสรมปรมาณคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาดานอาชวศกษา

กลยทธท 1 การสนบสนนบคลากรทางการศกษาดานการอาชวศกษาจากภาครฐ โครงการส าคญ 1. โครงการขออตราก าลงขาราชการ พนกงานราชการใหพอเพยง 2. โครงการขอรบงบประมาณคาจางชวคราวครและเจาหนาท 3. โครงการครทายาทครวชาชพ (ขอทนการศกษาและอตราบรรจแตงตงคร

วชาชพพนธใหมใหแกผ เรยนตงแตระดบ ปวช. ปวส. และปรญญาตรสายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ)

กลยทธท 2 การสนบสนนบคลากรทางการศกษาดานอาชวศกษาจากภาคเอกชนและชมชน

19

โครงการส าคญ 1. โครงการเชญครเกษยณอายราชการเปนครพเศษ อาจารยพเศษ 2. โครงการสรางระบบเครอขายผเชยวชาญจากสถานประกอบการเปนครพเศษ

อาจารยพเศษ 3. โครงการครพเศษจากภมปญญาทองถน ปราชญชาวบานและผเชยวชาญใน

ทองถน ยทธศาสตรท 2 สรางเสรมสมรรถนะและประสบการณเพอคณภาพของคร

คณาจารยและบคลากรทางการศกษาดานอาชวศกษา กลยทธท 1 สงเสรมการศกษาตอ การฝกอบรมและการปฏบตงาน โครงการส าคญ 1. โครงการรฐจดทนการศกษาตอปรญญาโทและปรญญาเอกทงในประเทศและ

ตางประเทศ ในสาขาวชาทเปดสอนระดบปรญญาตรสายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ 2. โครงการรฐจดทนการฝกอบรมเทคโนโลยใหมทงในประเทศและตางประเทศ

ในสาขาวชาทเปดสอนระดบปรญญาตรสายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ 3. โครงการก าหนดมาตรการใหครวชาชพไดมการพฒนาสมรรถนะและประสบการณ

ดานวชาชพอยางตอเนองและสม าเสมอ 4. โครงการก าหนดมาตรการใหมการน าผลสมฤทธทเกดตอผเรยนไปใช ในการ

พจารณาความดความชอบ เลอนขนเงนเดอน ใหคาตอบแทน การขอมและเลอนวทยฐานะ 5. โครงการจดตงหนวยศกษานเทศกในสถาบนการอาชวศกษา กลยทธท 2 พฒนาคร คณาจารยและบคลากรอาชวศกษา โครงการส าคญ 1. โครงการจดตงสถาบนพฒนาคร คณาจารยและบคลากรอาชวศกษา

(ท าหนาทพฒนาคร คณาจารยและบคลากรอาชวศกษาทงของรฐและเอกชน) 2. โครงการพฒนาขดความสามารถในการบรหารจดการอาชวศกษา 3. โครงการพฒนาขดความสามารถของครในการจดการเรยนการสอน 4. โครงการพฒนาขดความสามารถของศกษานเทศกในการนเทศ 5. โครงการพฒนาขดความสามารถของเจาหนาทในการปฏบตงานสนบสนนการ

จดการอาชวศกษา 6. โครงการพฒนาขดความสามารถดานภาษาองกฤษ 7. โครงการพฒนาครในการใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนการสอน 8. โครงการพฒนาศกยภาพในการวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน 9. โครงการสงเสรม สนบสนนใหครจดท าต ารา เอกสารทใชในการเรยนการสอน

ยทธศาสตรท 3 สรางโอกาสและความรวมมอในการสรางเสรมคณภาพคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาดานอาชวศกษา

กลยทธท 1 สรางโอกาสและความรวมมอกบภาครฐ

20

โครงการส าคญ 1. โครงการปรบบทบาทหนาทส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ให

รบผดชอบสถานศกษาอาชวศกษาทงของรฐและของเอกชน 2. โครงการรวมกบครสภาก าหนดมาตรฐานผประกอบวชาชพดานอาชวศกษาเปน

การเฉพาะ (ก าหนดมาตรฐานในการขอใบอนญาตประกอบวชาชพครวชาชพใบอนญาตประกอบวชาชพผบรหารสถานศกษาอาชวศกษา ใบอนญาตประกอบวชาชพศกษานเทศกดานอาชวศกษา)

3. โครงการรวมกบส านกงาน ก.ค.ศ.ก าหนดมาตรฐานต าแหนงมาตรฐานวทยฐานะส าหรบครวชาชพ ผบรหารสถานศกษาอาชวศกษาและศกษานเทศกดานอาชวศกษาเปนการเฉพาะ

4. โครงการรวมกบส านกงาน ก.ค.ศ. และกระทรวงการคลงก าหนดมาตรฐานชวโมงการสอนขนต าและขนสงของครในสถานศกษาอาชวศกษาทงครวชาสามญและครวชาชพ

5. โครงการรวมกบส านกงาน ก.ค.ศ. ปรบปรง กฎ ระเบยบทเปนอปสรรคในการบรรจ แตงตง ผทมความร ความสามารถและประสบการณ ดานวชาชพเปนครวชาชพและคณาจารย โดยก าหนดอตราเงนเดอน คาตอบแทนตามความร ความสามารถและประสบการณ

กลยทธท 2 สรางโอกาสและความรวมมอกบภาคเอกชนและชมชน โครงการส าคญ 1. โครงการจดตงกองทนเพอพฒนาการอาชวศกษาและการฝกอบรมวชาชพ 2. โครงการก าหนดหลกเกณฑ ในการแตงตง การทดสอบ การฝกอบรมและการ

ออกใบรบรองการเปนครฝกในสถานประกอบการ 3. โครงการความรวมมอดานวชาการกบภาคเอกชนโดยใชมาตรการดานภาษ

อากรเปนแรงจงใจ 4. โครงการแลกเปลยนเรยนรและเผยแพรภมปญญาระหวางภาคเอกชน ชมชน

และสถานศกษา 5. โครงการพฒนาความยงยนของภมปญญาทองถน 6. โครงการยกระดบภมปญญาทองถน สงประดษฐชมชนสอตสาหกรรมเชง

พาณชย นโยบายท 3 : พฒนาคณภาพสถานศกษา และแหลงเรยนรใหม

เปาหมาย : สถานศกษาของอาชวศกษามมาตรฐานในดานการจดการเรยนการสอน ในระดบ ปวช. ปวส. และปรญญาตร สายเทคโนโลย หรอสายปฏบตการและเปนแหลงเรยนร ของชมชน โดยความรวมมอทางวชาการระหวางหนวยงาน สถานศกษา สถานประกอบการทงภายในและตางประเทศ

ยทธศาสตรท 1 ยกระดบมาตรฐานสถานศกษาของอาชวศกษาในดานการจดการเรยนการสอนในระดบ ปวช.ปวส. และปรญญาตร สายเทคโนโลย หรอสายปฏบตการและเพมศกยภาพใหเปนแหลงเรยนร วชาชพและฝกอบรมวชาชพของชมชน

กลยทธท 1 พฒนาโครงสรางและเครอขายการเรยนร

21

โครงการส าคญ 1. โครงการสงเสรมความรวมมอการจดการเรยนการสอนรวมกบสถาน

ประกอบการหนวยงานภาครฐและเอกชน 2. โครงการสรางเครอขายความรวมมอและใชทรพยากรรวมกน 3. โครงการสงเสรมความรวมมอและพฒนาเครอขายภายใตขอมลและระบบ

เทคโนโลยสารสนเทศ กลยทธท 2 พฒนาระบบการบรหารจดการ โครงการส าคญ 1. โครงการบรหารจดการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐม

ธรรมาภบาล โดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2. โครงการพฒนาระบบสารสนเทศการบรหารจดการ 3. โครงการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในใหเชอมโยงกบการประกน

คณภาพภายนอก 4. โครงการพฒนาศนยวทยบรการใหเปนแหลงเรยนรททนสมย กลยทธท 3 รวมมอกบสถานประกอบการในการเปดสอนระดบ ปวช. ปวส. และ

ปรญญาตรสายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ โครงการส าคญ 1. โครงการรวมมอกบสถานประกอบการในการพฒนาหลกสตรและการจดการ

เรยนการสอนระดบ ปวช. ปวส. และปรญญาตรสายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ กลยทธท 4 เรงรดการจดเตรยมความพรอมของสถานศกษาในการจดการเรยน

การสอนระดบปรญญาตรสายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ โครงการส าคญ 1. โครงการเตรยมความพรอมของสถานศกษาในการจดการเรยนการสอนระดบ

ปรญญาตร สายเทคโนโลยหรอสายปฏบตการ 2. โครงการจดหาแหลงสนบสนนจากตางประเทศ 3. โครงการพฒนาและเพมจ านวนบคลากรใหเปนไปตามมาตรฐานของการจดการ

เรยนการสอนระดบอดมศกษา กลยทธท 5 สงเสรมและสนบสนนการพฒนานกวจยและนวตกรรมอาชวศกษา

ภายใตความรวมมอกบสถานประกอบการและชมชน โครงการส าคญ 1. โครงการสรางเครอขายความรวมมอกบสถานประกอบการดานการวจย 2. โครงการผลตผลงานวจยและนวตกรรมเพอสนองตอบความตองการของสถาน

ประกอบการและชมชน ยทธศาสตรท 2 สงเสรมและสนบสนนใหมการจดท าบนทกขอตกลงความรวมมอ

ทางวชาการระหวางหนวยงาน สถานศกษาทงภายในและตางประเทศ

22

กลยทธท 1 เจรจาแสวงหาความรวมมอทงในประเทศและตางประเทศ โครงการส าคญ 1. โครงการศกษาดงานสถานประกอบการและสถานศกษา ทงภายในและ

ตางประเทศ 2. โครงการแลกเปลยนเรยนรบคลากรระหวางหนวยงาน สถานศกษา ทงภายใน

และตางประเทศ 3. โครงการแลกเปลยนนกวจยระหวางหนวยงาน สถานศกษา ทงภายในและ

ตางประเทศ 4. โครงการฝกอบรมเพอการพฒนาอาชวศกษา ทงภายในและตางประเทศ 5. โครงการใหทนสมมนาวชาการ ประชมวชาการ

นโยบายท ๔ : การพฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม

เปาหมาย : ผบรหารสถานศกษาอาชวศกษามทกษะการบรหารอยางมคณภาพโดยการมสวนรวม

ยทธศาสตรท 1 ยกระดบคณภาพการบรหารจดการใหมประสทธภาพ กลยทธท 1 สงเสรมและพฒนาเพอเพมประสทธภาพผบรหาร โครงการส าคญ 1. โครงการพฒนาผบรหารโดยฝกประสบการณจรง (On the Job Training) 2. โครงการฝกอบรมวชาการดานการบรหารสถานศกษา 3. โครงการฝกอบรม ICT เพอการบรหาร กลยทธท 2 สงเสรมและสนบสนนการใชอปกรณ เครองมอ นวตกรรม องค

ความร ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอการบรหารจดการ โครงการส าคญ 1. โครงการจดการระบบตงศนยขอมลเทคโนโลยสารสนเทศในสถานศกษา

อาชวศกษา กลยทธท 3 สนบสนนใหมการวเคราะหคาใชจายในการลงทนทางการศกษา โครงการส าคญ 1. โครงการวเคราะหคาใชจายรายหวตามประเภทสาขาวชา 2. โครงการวเคราะหคาใชจายในการพฒนาบคลากร 3. โครงการการวเคราะหงบประมาณการด าเนนงานตามแผนยทธศาสตร

แนวคดทฤษฎทเกยวกบความตองการแรงงานในอนาคต BLTbangkok (www.bltbangkok.com/article/info/48/255: ออนไลน วนท 26

ก.พ. 2561) เศรษฐกจไทยกลบมาเตบโตอยางตอเนองอกครง ท าใหตลาดแรงงานมความตองการใชก าลงคนดานเทคโนโลยมากขน ผประกอบการและคนท างานจงจ าเปนตองปรบตวเพอสรางความพรอมใหทนตอสภาพการเปลยนแปลงของนวตกรรม ตอบสนองนโยบายไทยแลนด 4.0

23

รปท 2-1 โครงสรางของแรงงานไทย 2560

1) ไอทสายงานหลกทตลาดตองการ

จากสถตโครงสรางของแรงงานไทยเมอเดอน เม.ย. 2560 พบวา มผทมความพรอมเขาสระบบงาน จ านวน 37.89 ลานคน ในจ านวนนเปนผมงานท า 37.09 ลานคน ขณะทจ านวนผวางงานม 4.73 แสนคน คดเปน 1.2% หรอเพมขน 0.2% เมอเทยบกบปทผานมา สะทอนใหเหนวาองคกรยงไมสามารถเขาถงกลมบคคลทมโอกาสเขาสสายงานตาง ๆ ไดปจจบนไทยมปญหาขาดแคลนแรงงานสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย หรอ S&T และมแรงงานสวนเกนในระดบปรญญาตรจ านวนมาก สวนหน ง เปนผลมาจากการขาดทกษะทตรงกบสายงานทตลาดตองการ ซ งพบวา ต าแหนงงานทเปนทตองการของตลาด คอ สายงานดานไอทและวศวกรรม หรออยในกลม STEM (วทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม คณตศาสตรและสถต) ซงเปนแรงงานพนฐานของเศรษฐกจตามแนวเศรษฐกจดจทล

24

รปท 2-2 สายงานทขาดแคลนผสมครในปจจบน

2) อาชวะปรบตวปรญญาตรเพมขน

จากการประเมนของสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย หรอ ทดอารไอ ระบวา ในชวง 10 ปขางหนา แนวโนมแรงงานไทยในระดบ ปวส. และอนปรญญาเตบโตจาก 1 ลานคน เปน 1.1 ลานคน ซงสวนใหญเปนสายงานกลม STEM ขณะทความตองการบคลากรในสายธรกจและบรการ และสาขาอนๆ ในระดบ ปวช. เพมสงขนจาก 8 แสนคน เปน 2 ลานคน แตความตองการของตลาดแรงงานในระดบ ปวส. และอนปรญญาในสาขาทไมใช S&T กลบมแนวโนมลดลง ท าใหกลม ปวส. และอนปรญญาทไมใช S&T วางงานจ านวนมากสวนก าลงคนทหายไปในตลาดแรงงาน เปนผลจากการผนตวเองไปเรยนในระดบปรญญาตรมากขน ท าใหแนวโนมของแรงงานเพมจาก 3.01 ลานคน เปนเกอบ 6 ลานคนในชวงเวลา 10 ปขางหนาถาดจากผลการพยากรณดงกลาว ภาคเศรษฐกจตองการคนดาน STEM มากขน ท าใหนกศกษาทจบสาย S&T มโอกาสทจะไดรบการจางงานมากกวาผจบสาย Non-S&T ความหวงจงอยทการขยายตวของภาคบรการของประเทศทงในสวนของบรการขายสง ขายปลกและซอมบ ารง และงานทเกยวของกบอตสาหกรรมการทองเทยวและงานทเกยวของกบการดแลผสงอาย (ถาไมเลอกงาน) นาจะเปนโอกาสใหคนไทยไดเขามาสมครงานมากขน

25

รปท 2-3 ตลาดแรงงานในชวง 10 ปขางหนา

3) เรงพฒนาศกยภาพแรงงานไทย

ดร.สวทย เมษนทรย รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ผบรหารจดการกลไกส าคญในการผลกดนไทยแลนด 4.0 ระบถงทศทางการพฒนาเศรษฐกจวา ใหเนนไปททรพยากรของไทย เชน อาหาร การเกษตรสมยใหม และไบโอเทคโนโลย คอ เปลยนจากการเกษตรแบบดงเดมในปจจบนไปสการเกษตรสมยใหม เนนการบรหารจดการและเทคโนโลย มงสนวตกรรมเกยวกบสขภาพ Wellness และเวชภณฑตางๆ สวนดานอตสาหกรรม ใหเนนนวตกรรมอจฉรยะ โรบอท และวศวกรรมเมคคาทรอนกส ดงนนจงจ าเปนตองพฒนาคนใหไปในทศทางดงกลาวโดยเรวทสด

ในประเทศไทย แรงงานกลมแรกจะเปนแรงงานจบมธยมตนหรอต ากวา รอยละ 68 ของก าลงแรงงานทงหมด ซงจะปรบใหมสมรรถนะสงเพอน ามาใชในไทยแลนด 4.0 ไดยาก จงตองสนบสนนใหพวกเขาท าในสงทถนดใหมประสทธภาพมากขนเทานนส าหรบคนวางงานและผตกงานระดบอดมศกษาจะเปนกลมเปาหมายทน ามาฝกอบรมเพอน าเขาตลาดแรงงานตอบสนองไทยแลนด 4.0 ตอไปสวนแรงงานทก าลงเรยนอยในปจจบนทจะจบการศกษา รฐควรจะมวธเขาไปปรบ Talents ใหตรงกบความตองการของ Talent Market ดวยการฝกอบรมอยางเขมขนจนกวาจะทดสอบผานเกณฑมาตรฐานสมรรถนะทก าหนด

4) ก าลงแรงงานสวนทางเศรษฐกจ สถานการณทางเศรษฐกจไทยอาจจะยงไมดนกถาเทยบกบบางประเทศใน

อาเซยน เชน ในป 2559 คาดวา GDP ของไทยขยายตวท 3.2% ขณะทเพอนบาน เชน กมพชาขยายตว 7% ลาว 7.2% เวยดนาม 6.5% ฟลปปนส 6.0% อนโดนเซย 5.1% และ มาเลเซย 4.4% เปนตน

ปจจบนไทยมขนาดตลาดแรงงานใหญเปนล าดบ 4 ของอาเซยน รองจากอนโดนเซย ฟลปปนส และเวยดนาม ซงไทยเรมมก าลงแรงงานลดลง โดยป 2559 มก าลงแรงงาน

26

38.70 ลานคน ปจจบนเหลอ 37.89 ลานคน หายไปจากตลาดประมาณ 1 ลานคน แตประเทศในอาเซยนทกลาวถงขางตน กลบมจ านวนก าลงแรงงานเพมขน

เนองจากแรงงานไทยไมชอบงานหนก งานยากล าบาก แตกลบเลอกตกงานมากกวา และเลอกเดนตอไปในสายปรญญา สอดคลองกบปจจยทท าใหนกศกษาจบใหมยงคงวางงาน เพราะความตองการดานรายไดสงเกนประสบการณ และความตองการท างานในองคกรใหญ

ขณะเดยวกนผทจะเขามาเปนหนงในฟนเฟองขบเคลอนยทธศาสตรไทยแลนด 4.0 กจะตองมมาตรฐานตามเกณฑทก าหนด ซงนอกจากจะมความสามารถเฉพาะทางแลว ทศนคตเชงบวกตอการท างานกยงเปนคณสมบตทผประกอบการทกองคกรตองการ การปฏรปอาชวศกษาของประเทศไทย (ณฐสฏ รกษเกยรตวงศ, 2559)

ระบบอาชวศกษาไทยถกปลอยปละละเลยจนมคณภาพต าและมปญหาภาพลกษณ กอใหเกดปญหาส าคญตอผเกยวของทกฝายไดแก

1. นกเรยนอาชวศกษาจ านวนมากขาดโอกาสในการประกอบอาชพทดเพราะไดรบการศกษาทมคณภาพต า ท าใหเมอเปรยบเทยบกบผทจบปรญญาตรแลว ผจบอาชวศกษาจะมความกาวหนาในอาชพการงานนอยกวา ซงสงผลตอโอกาสในการเลอนชนทางสงคมของครอบครวรายไดนอยซงสงลกเรยนอาชวศกษา

2. ภาคธรกจประสบปญหาขาดแคลนแรงงาน ทกษะ สงผลใหจ าเปนตองจางแรงงานไรทกษะ หรอแรงงานทมทกษะไมตรงกบความตองการเขามาฝกในสถานประกอบการเอง ซงท าใหธรกจมตนทนด าเนนการสงกวาทควรจะเปน และความสามารถในการแขงขนตกต าลง

3. ระบบการศกษามตนทนสงขนและผลตอบแทนจากระบบการศกษาลดลง เนองจากนกเรยนตองเขาเรยนในมหาวทยาลยเพราะอาชวศกษาไมสามารถรบประกนการไดงานทดได สงทเรามกมองวาเปน “คานยม” แททจรงแลวจงอาจเปน “ความจ าเปน” ปรากฏการณนอาจสงผลใหเกดปญหาตามมา 2 ประการ คอ 1. ระบบการศกษาโดยรวมมตนทนสงขนเพราะตนทนตอหนวยของมหาวทยาลยสงกวาของอาชวศกษา และ 2. การลงทนในการศกษาใหผลตอบแทนทต าลงในภาพรวม เนองจากการศกษาในมหาวทยาลยมกจะเนนความรเชงวชาการ ซงจะมประโยชนนอยหากบณฑตทจบมาไมไดประกอบวชาชพชนสงทตองใชความรทเรยนมา

การปฏรประบบอาชวศกษาจงเปนวาระส าคญในการแกไขปญหาดงกลาว ขอเสนอในรายงานฉบบนถกเสนอโดยผานกระบวนการทประกอบดวย

1) การศกษาปญหาของระบบอาชวศกษาไทยภายใตบรบทตลาดแรงงานไทยในปจจบน 2) การส ารวจเอกสารและสมภาษณผเกยวของ 3) การศกษาและถอดบทเรยนจากประสบการณการจดอาชวศกษาในตางประเทศ 4) การน ารางขอเสนอมารบฟงความคดเหนและค าแนะน าจากผเชยวชาญและ

ผเกยวของ ขอบเขตการศกษาใหความสนใจเฉพาะอาชวศกษาสาขาชางอตสาหกรรมหรอท เรยก

โดยทวไปวา “สายชาง” โดยเนนอาชวศกษาทจดการโดยภาครฐ สาเหตทเจาะจงอาชวศกษาสาขาชางอตสาหกรรม เนองจากเปนสาขาทภาคธรกจรองเรยนตอภาครฐอยางชดเจนวามปญหาขาดแคลน

27

แรงงานอยางรนแรง นอกจากนชางอตสาหกรรมยงเปนฟนเฟองสาคญในการพฒนาเทคโนโลยและยกผลตภาพของประเทศ สวนสาเหตทเนนเฉพาะอาชวศกษาภาครฐเปนเพราะนกศกษาอาชวศกษาสาขาชางอตสาหกรรมสวนใหญกวารอยละ 78 เรยนในสถาบนอาชวศกษาของรฐนอกจากนขอจ ากดดานขอมลยงท าใหการวจยการจดอาชวศกษาของภาคเอกชนนนท าไดยาก

1. ความตองการและคณภาพแรงงานอาชวศกษา 1.1 ภาพรวมตลาดแรงงานไทย

“ตลาดแรงงานไทยยงเปนตลาดทใชแรงงานทกษะต า แตมแนวโนมพฒนาไปสการใชแรงงานทกษะสงมากขน” เมอศกษาโครงสรางตลาดแรงงานไทยในป 2557 จะพบวา แรงงานไทยสวน

ใหญยงประกอบอาชพทใชทกษะต าและไดคาจางแรงงานต า แรงงานไทยกลมใหญทสดประกอบอาชพเกษตรกรรม (33%) กลมทรองลงมาคองานบรการ (20%) งานชางฝมอ (12%) งานควบคมเครองจกร (11%) และงานอาชพพนฐาน (11%) ตามล าดบ งานในกลมนคดเปนสดสวนรวมกนถง 87% เปนงานทใชทกษะต า โดยมระดบการศกษาเฉลยไมเกนมธยมศกษาตอนตน หรอไดรบการศกษาไมเกน 9 ป

ในขณะเดยวกน มแรงงานเพยงประมาณ 13% ทท างานทใชทกษะสงขนไป โดยมการศกษาระดบมธยมปลายขนไป งานในกลมนประกอบไปดวย งานบรหารจดการ (3%) งานวชาชพ (3%) ชางเทคนค (4%) และเสมยน (3%) การทแรงงานสวนใหญท างานใชทกษะความรต าสงผลใหคาตอบแทนทแรงงานไดรบต าไปดวย โดยประมาณ 84% ของแรงงานไทยไดรบคาจางต ากวา 15,000 บาท โดย 64.2% เปนลกจางไดรบคาจางต ากวา 10,000 บาทตอเดอน และ 19.5% ไดรบคาจางระหวาง 10,000–15,000 บาทตอเดอน มแรงงานเพยง 16.3% ทไดรบคาจางสงกวา 15,000 บาท ดงนน เราจงสามารถสรปไดวาตลาดแรงงานไทยในปจจบนยงใชแรงงานทกษะต าจงไดคาจางต า

อยางไรกตามในชวง 10 ปทผานมาตลาดแรงงานไทยมแนวโนมปรบตวไปสการใชแรงงานทมทกษะสงขน เมอพจารณาตาแหนงงานทเกดใหมในภาคเอกชนระหวางป 2547-2557 จากขอมลของส านกงานสถตแหงชาตพบวามการขยายตวสทธเพมขนประมาณ 1.5 ลานต าแหนงจาก 11.3 ลานคนเปน 12.8 ลานต าแหนง ทงนในขณะทมการจางงานในบางสาขาอาชพมการขยายตว อาชพบางกลมกลบมการจางงานลดลง โดยในกลมแรกทมการจางงานเพมขนรวมแลวประมาณ 2.2 ลานต าแหนง ในขณะทสาขาอาชพกลมหลงนนมการจางงานลดลงทงสนราว 6.8 แสนต าแหนง ทงนงานทมการขยายตวประกอบไปดวยงานบรหารจดการ (2.5 แสนต าแหนง) งานวชาชพ (4.3 แสนต าแหนง) ชางเทคนค (2.7 แสนต าแหนง) เสมยน (1.7 แสนต าแหนง) และงานควบคมเครองจกร (4.6 แสนต าแหนง) สวนงานทมการหดตวนนม 2 สาขา คอ งานชางฝมอ (-2.9 แสนต าแหนง) และงานพนฐาน (-3.9 แสนต าแหนง)

1.2 ปญหาของระบบอาชวศกษาไทยมขอสงเกต 3 ประการ ดงตอไปน ประการแรก การขาดแคลนชางเทคนคและชางฝมอไมไดเกดจากการทระบบ

อาชวศกษาผลตบคลากรไมเพยงพอ ขอมลการส ารวจความตองการแรงงานโดยส านกงานสถตแหงชาตชวาในป 2556 มต าแหนงงานชางเทคนคและชางฝมอทวางอยรวมกนประมาณ 35,000 ต าแหนง ทงทในชวงเดยวกนนนมผเพงจบการศกษาระดบ ปวส. สายเทคนคทงหมดประมาณ 120,000 คน ซงหมายความวาต าแหนงงานทงหมดทวางอยควรสามารถบรรจไดจนเตมทกต าแหนง

28

โดยผส าเรจการศกษาระดบ ปวส. เพยงรนเดยวการเกดปญหาการขาดแคลนแรงงานชางเทคนคและชางฝมอมสาเหตหนงมาจากการทผจบ ปวส. สายเทคนคสวนใหญไมไดท างานชางตามทศกษามาโดยกวา 47% ท างานอาชพอนทไมใชชางประมาณ 19% เรยนตอ และอกประมาณ 20% เปนผทไมไดท างานและไมไดเรยนตอ โดยมผจบการศกษาปวส. สายเทคนค เพยง 14% เทานนท ท างานชางเทคนคหรอชางฝมอ

ประการทสอง มผส าเรจการศกษา ปวส. สายเทคนคประมาณ 47% ทท างานในระดบต ากวาชางเทคนคหรอชางฝมอ จากขอมลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตในป 2556 พบวารายไดเฉลยของผเพงจบ ปวส. สายเทคนคทประกอบอาชพชางเทคนคจะมคาจางเฉลยประมาณ 9,000 บาทตอเดอน ซงสงกวาการประกอบอาชพอน ซงโดยเฉลยแลวจะไดคาจางประมาณ 7,500 บาทตอเดอน เมอเปรยบเทยบกนแลวจะเหนวาสวนตางรายไดของผประกอบอาชพสองกลมดงกลาวสงถง 1,500 บาทดงนนเหตทผเพงจบ ปวส. สายเทคนคไมท างานชางเทคนคหรอชางฝมอนนนาจะไมไดเปนเพราะงานดงกลาวมคาตอบแทนทไมนาดงดด แตนาจะเพราะมสาเหตอนทท าใหท างานตรงตามทศกษามา

ประการสดทาย สาเหตทผเพงจบ ปวส. สายเทคนค 47% ประกอบอาชพทมรายไดนอยกวาชางเทคนคหรอชางฝมอ นาจะเปนเพราะมปญหาดานคณภาพจงไมเปนทตองการของนายจางจงสามารถวเคราะหประเดนนไดโดยอาศยขอมลจากการส ารวจความตองการแรงงานของสถานประกอบการส านกงานสถตแหงชาต 2556

จากขอสงเกตทง 3 ประการ สามารถสรปไดวาปญหาของระบบอาชวศกษาไทยไมใชปญหาเชงปรมาณแตเปนปญหาเชงคณภาพ ซงความหมายถง การทระบบอาชวศกษาผลตทกษะทนายจางไมตองการ หรอการทระบบอาชวศกษาผลตทกษะตรงกบทนายจางตองการ แตผจบการศกษาไมมทกษะเพยงพอ

1.3 สรปสภาพตลาดแรงงานและผลผลตอาชวศกษา จากทกลาวมาแลวสามารถสรปเบองตนไดวาตลาดแรงงานไทยยงจางแรงงานท

ใชทกษะนอย แตมแนวโนมการจางงานทใชทกษะสงมากขน โดยเฉพาะแรงงานวชาชพและชางเทคนค ซงมรายไดดพอควร ในขณะเดยวกน เกดความขาดแคลนแรงงานชางเทคนคและชางฝมอ แมวาอาชวศกษาจะผลตชางเทคนคจ านวนมากพอ โดยสาเหตทเกดความขาดแคลนเปนเพราะผจบ ปวส. สวนหนงไมมทกษะชางเทคนคทนายจางตองการ และอกสวนเลอกศกษาตอมหาวทยาลย เพราะจะมรายไดสงขนอกมากดงนน การเพมปรมาณผเรยนอาชวศกษาจงเปนการแกไขปญหาไมตรงจดเพราะปญหาทแทจรง คอ ปญหาดานคณภาพ

2. สาเหตของปญหาคณภาพระบบอาชวศกษา วเคราะหสาเหตของปญหาคณภาพของระบบอาชวศกษาไทย โดยแบงการวเคราะห

ออกเปนสองสวนคอ สวน “อาชวศกษาภาคปรกต” และ สวน “อาชวศกษาภาคทวภาค” 2.1 ภาพรวมระบบอาชวศกษาไทย

ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) การเรยนการสอนระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) เปนการจดการศกษา

ใหแกผจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน ใชระยะเวลาเรยนทงสน 3 ป โดยมเนอหา 9 สาขาวชา

29

หลก ไดแก สาขาชางอตสาหกรรม สาขาพาณชยกรรม สาขาศลปกรรม สาขาคหกรรม สาขาเกษตรกรรม สาขาประมงสาขาอตสาหกรรมทองเทยว สาขาอตสาหกรรมสงทอ และสาขาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ในป 2557 มนกเรยนระดบ ปวช. ทก าลงศกษาอยทงหมด 689,560 คน ซงคดเปนสดสวนประมาณ 32% ของผทก าลงศกษาอยในระดบมธยมศกษาตอนปลายและระดบ ปวช. ทงหมดรวมกนจากขอมลปลาสดทม (ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, 2557) เมอพจารณาประเภทสถานศกษาทเปนผจดการเรยนการสอนระดบ ปวช. จะพบวานกเรยนสวนใหญจ านวน 437,269 คน หรอประมาณ 63% อยในสถานศกษาสงกด สอศ. (ซงจะเรยกตอไปวาวทยาลยอาชวศกษาของรฐหรอสถานศกษาของรฐ) จ านวนนกเรยนอาชวศกษาในสถานศกษาของรฐเปนขอมลป 2557 ซงเปนปลาสดทมขอมลเผยแพร โดยทงหมดมาจาก (ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและก าลงคนอาชวศกษา, 2557) ในขณะทนกเรยนอก 252,321 คน หรอประมาณ 37% อยในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนภายใตสงกด สช. (ซงจะเรยกตอไปวาวทยาลยอาชวศกษาเอกชนหรอ สถานศกษาเอกชน) จ านวนนกเรยนอาชวศกษาในสถานศกษาเอกชนเปนขอมลป 2555 ซงเปนปลาสดทมขอมลเผยแพรโดยทงหมดมาจากส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 2555

นอกจากสอศ. และสช. ซงเปนหนวยงานตนสงกดของสถานศกษาอาชวศกษาสวนใหญแลวยงมหนวยงานอนทมบทบาทจดการศกษาระดบปวช. อก 5 หนวยงานคอส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) กรมสงเสรมการปกครองทองถน (สงกดกระทรวงมหาดไทย) สถาบนบณฑตพฒนศลป (สงกดกระทรวงวฒนธรรม) และโรงเรยนชางฝมอทหาร (สงกดกระทรวงกลาโหม) โดยหนวยงานเหลานเปนผจดการศกษาใหแกนกเรยนระดบ ปวช. ประมาณ 3%

ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) เปดใหกบทงผจบการศกษา

ระดบ ปวช.และผจบการศกษามธยมศกษาตอนปลายทเลอกศกษาตอในสายอาชพ โดยใชเวลาเรยนทงสนประมาณ 2 ป เนอหาหลกสตรม 9 สาขาวชาหลกเชนเดยวกบระดบ ปวช. ทงน ผเขาศกษาส าเรจการศกษาสายสามญหรอระดบ ปวช. แตเลอกเปลยนมาเรยนในระดบ ปวส. จะตองเขาเรยนหลกสตรปรบพนฐานกอนในขณะทผจบการศกษา ปวช. ตรงสาขาจะสามารถเรมเรยนเนอหาหลกไดทนท

จากขอมลลาสดในป 2557 มนกเรยนระดบ ปวส. ทก าลงศกษาอยทงหมด 295,865 คน หรอประมาณ 14% ของผทก าลงศกษาอยในระดบสงกวาการศกษาขนพนฐานทงหมด ทงน นกเรยนระดบปวส. ประมาณ 70% เปนผทศกษาอยในวทยาลยอาชวศกษาของรฐ ในขณะทวทยาลยอาชวศกษาของเอกชนมนกเรยนอยเพยงประมาณ 30%

ในดานสาขาวชาทเปดสอน นกเรยนระดบ ปวส. ในแตละสาขาวชานนแทบไมแตกตางจากสดสวนในระดบ ปวช. โดยประมาณ 46% เรยนสาขาชางอตสาหกรรม ในขณะทอก 47% เรยนสาขาพาณชยกรรม

2.2 สาเหตปญหาคณภาพระบบอาชวศกษาภาคปรกตปญหาคณภาพของอาชวศกษาภาคปกตเกดจากสาเหตส าคญ 3 ประการ คอ

30

(1) เนอหาไมสอดคลองกบทกษะทจ าเปนตองใชประกอบอาชพ (2) หลกสตรอาชวศกษาถกออกแบบมาไมเหมาะกบความพรอมของผเรยน และ

ละเลยทกษะความรพนฐาน (3) นกเรยนทจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนจ านวนมากมทกษะ

พนฐานดานคณตศาสตรและวทยาศาสตรในระดบต ามาก โดยเฉพาะอยางยงนกเรยนอาชวศกษาซงมกจะมผลการเรยนระดบมธยมตนไมด จากโครงการส ารวจผลสมฤทธดานการศกษา PISA ของ OECD พบวานกเรยนอาชวศกษาสวนใหญมทกษะดานคณตศาสตรต าในระดบทไมสามารถใชงานไดเลย นกเรยนอาชวศกษากวา 75% มทกษะดานคณตศาสตรต ากวาระดบ 2 และมนกเรยนถง 32% ทมทกษะดานคณตศาสตรระดบ 0 (ต าทสด)

2.2.1 เนอหาหลกสตรไมเชอมโยงกบทกษะทตองใชในโลกการท างานจรง (1) สถานศกษาไมเปดสอนสาขาทตรงกบความตองการของสถาน

ประกอบการสาขาทวทยาลยอาชวศกษาจ านวนมากเปดสอนไมใชสาขาทสถานประกอบการตองการ ทงนภายใตสมมตฐานวาไมมการเปลยนแปลงดานสดสวนสาขาอาชพในตลาดแรงงานมากนก ระบบอาชวศกษาทสอดคลองกบตลาดแรงงานควรสามารถผลตแรงงานรนใหมเพอทดแทนแรงงานทเกษยณอายหรอแรงงานทหนไปประกอบอาชพอน ดงนนสดสวนนกเรยนอาชวศกษาทเหมาะสมในแตละสาขาควรจะใกลเคยงกบสดสวนสาขาอาชพในตลาดแรงงานจรง อยางไรกตามเมอพจารณาขอมลนกเรยนในแตละสาขาจะพบวา แรงงานทอาชวศกษาผลตสวนใหญอยในสาขาทมการจางงานนอย ในขณะทสาขาอาชพทมการจางงานมากกลบมแรงงานทผลตออกมาไมมาก

มสาเหตส าคญ 2 ประการทท าใหระบบอาชวศกษาไทยไมตอบสนองตอความตองการของสถานประกอบการ คอหนงวทยาลยอาชวศกษาสามารถเลอกเปดสอนสาขาใดกได โดยไมตองพจารณาความตองการของสถานประกอบการ และสองการขาดระบบฐานขอมลตลาดแรงงานทจะสามารถน ามาชวยวางแผนการผลตก าลงคน

ประการแรก วทยาลยอาชวศกษาสามารถเลอกเปดสอนสาขาใดกได โดยไมตองพจารณาความตองการของสถานประกอบการในปจจบนหากวทยาลยอาชวศกษาใดจะเปดสอนหลกสตรทมการเปดสอนอยแลว เชน หลกสตรแกนกลางของ สอศ. กจะตองขออนมตจากส านกนโยบายและแผนงานอาชวศกษา ซงจะพจารณาปจจยส าคญ 2 ขอ คอ จ านวนนกเรยนทคาดวามาจะสมครเรยนและความพรอมของวทยาลยโดยความตองการแรงงานของสถานประกอบการไมไดเปนปจจยหลกในการพจารณา ดงนนความตองการเขาศกษาทสะทอนผาน “จ านวนนกเรยนทคาดวามาจะสมครเรยน” จงไมจ าเปนตองสอดคลองกบความตองการแรงงานของสถานประกอบการ โดยเฉพาะอยางยงเมอผเรยนและผปกครองขาดขอมลความตองการของสถานประกอบการ

ประการทสอง การขาดระบบฐานขอมลตลาดแรงงานทจะสามารถน ามาชวยวางแผนการผลตก าลงคนสถานศกษาจะสามารถเปดสอนสาขาวชาทตรงกบความตองการของสถานประกอบการไดกตอเมอรความตองการแรงงานของสถานประกอบการอยางแมนย าพอสมควร อยางไรกตามในปจจบนยงไมมระบบฐานขอมลดงกลาวท าใหการเปดสอนสาขาทตรงกบความตองการของสถานประกอบการท าไดยาก

31

(2) แมในกรณทเปดสอนไดตรงสาขาแตเนอหาหลกสตรไมตรงกบทกษะความรทนายจางตองการล าพงโดยการเปดสอนใหตรงสาขานนยงไมเพยงพอเพราะรายละเอยดของเนอหาในหลกสตรกมความส าคญไมยงหยอนไปกวากน เชน หลกสตรอาจตรงความตองการแตลาสมยเพราะสอนเทคนคการผลตทโรงงานเลกใชกนไปแลว หรอหลกสตรอาจจะไมไดบรรจทกษะทตองใชงานจรงหรอแมหลกสตรจะบรรจเนอหาไดครบถวน แตการใหน าหนกความส าคญของแตละหวขออาจไมสะทอนสภาพการท างานทเกดขนจรง

(3) แมหลกสตรจะสอนทกษะความรทนายจางตองการแตผเรยนยงขาดความเชยวชาญจนไมสามารถท างานไดจรง

แมจะเปดสอนไดตรงสาขาและเนอหาหลกสตรตรงกบความตองการของสถานประกอบการ แตหากไมสามารถท าใหผเรยนเกดความเชยวชาญจรง การเรยนการสอนกจะไมกอใหเกดประโยชนเราไมมหลกฐานขอมลการวดสมรรถนะทกษะอาชพของผจบอาชวศกษาจงไมสามารถพสจนปญหาผเรยนขาดความเชยวชาญทกษะไดอยางชดแจง อยางไรกตามขอมลจากการสมภาษณทสถานประกอบการหลายแหงชไปในทศทางเดยวกนวาผจบอาชวศกษาไมสามารถท างานไดจรง นอกจากนหลกฐานแวดลอมหลายอยางยงชวาระบบอาชวศกษาในปจจบนไมนาจะสามารถท าใหผเรยนเชยวชาญทกษะการท างานจรง

ประการแรก ดงทไดกลาวไปในตอนตนทกษะชางหลายอยางจ าเปนตองอาศยความเชยวชาญทกษะความรพนฐาน ซงนกเรยนอาชวศกษาไทยยงขาดและหลกสตรอาชวศกษากไมไดแกไขจดออนในสวนน

ประการทสอง อาจารยอาชวศกษาสวนใหญขาดประสบการณในสถานประกอบการจงไมมทกษะทจะตองใชในสถานประกอบการจรง

ประการทสาม ระบบผลตอาจารยอาชวศกษาไทยในปจจบนไมสามารถรบประกนไดวาอาจารยทจบออกมาจะมความเชยวชาญทกษะชางเทคนค นบตงแตป 2546 ซงมการออกพระราชบญญตสภาอาจารยและบคลากรทางการศกษาผทจะไดรบเขาบรรจเปนขาราชการจะตองมใบประกอบวชาชพซงวธการหลกทจะไดมา คอ การส าเรจการศกษาจากหลกสตรครศาสตรทครสภาใหการรบรองในกรณของอาชวศกษาสายเทคนค หลกสตรทจะนาไปสการไดใบประกอบวชาชพ คอ หลกสตรครศาสตรอตสาหกรรม ซงมขอบกพรองส าคญ คอ มการฝกทกษะฝมอชางไมเพยงพอ อาจารยจ านวนหนงทส าเรจการศกษาจากหลกสตรเหลาจงไมมทกษะอาชพ

2.2.2 ระบบอาชวศกษาขาดแคลนทรพยากร (1) ระบบอาชวศกษาไทยมอาจารยไมเพยงพออาชวศกษาไทยขาด

แคลนอาจารยอยางหนก โดยเฉพาะอาจารยทเปนขาราชการซงมไมเพยงพอ ท าใหตองอาศยอาจารยสญญาจางระยะสน ซงไดรบคาตอบแทนต า สงผลใหเกดปญหาขวญและก าลงใจในการท างานตกต าไมสามารถดงดดคนเกงใหมาเปนอาจารยได และการเรยนการสอนไมตอเนองเพราะอาจารยออกกลางคนเมอเปรยบเทยบจ านวนอาจารยอาชวศกษาของไทยกบอาจารยสายมธยมศกษาของไทยและอาจารยอาชวศกษาของสงคโปรอยางหยาบ ๆ จะเหนไดวาอาชวศกษาของภาครฐไทยนนมอาจารย 4 คนตอนกเรยน 100 คน ซงนอยกวาจ านวนขาราชการครมธยมศกษาเลกนอย (ประมาณ 4.5 คนตอนกเรยน 100 คน) แตนอยกวาอาชวศกษาในสงคโปรเกอบเทาตว โดยในกรณประเทศสงคโปรนน

32

มอาจารยประมาณ 7.1 คนตอนกเรยน 100 คน ทงในระดบมธยมศกษาและในระดบอาชวศกษานอกจากน ในจ านวนอาจารยอาชวศกษา 4 คนตอนกเรยน 100 คนของไทยนน มเพยงประมาณรอยละ 58 ของอตราก าลงทเปนขาราชการทเหลอเปนครสญญาจางงานระยะสน

(2) ระบบอาชวศกษาไทยมวสดครภณฑไมเพยงพอจากงบการเงนทปรากฏในทายรายงานประจ าปของ สอศ. เรายงสามารถตงขอสงเกตไดวาอาชวศกษาไทยนนไดรบการลงทนครภณฑนอยครภณฑ สวนใหญจงถกใชงานมานานและมกขาดการบ ารงรกษา นอกจากนยงมงบประมาณวสดฝกไมเพยงพอ

(2.1) อาชวศกษาไทยไมไดรบการลงทนครภณฑอยางเพยงพอปญหาความขาดแคลนครภณฑของอาชวศกษาไทยนนเหนไดอยางชดเจนโดยใชตวชวด 3 ตว ซงชวาสภาพของครภณฑอาชวศกษาไทยนนมจ านวนนอย เกาและช ารด

(2.2) อาชวศกษาไทยมงบประมาณวสดฝกไมเพยงพอระหวางป 2555 ถงป 2556 นน สอศ. ไดมการใชจายคาวสดฝกเพยง 2,880 ลานบาท หรอประมาณ 4,400 บาทตอปตอนกเรยน 1 คน ซงเปนสดสวนเพยงประมาณ 1 ใน 3 ของงบส าหรบวสดฝกทใชใน ITE ทมงบประมาณคาวสดฝกประมาณ 13,000 บาทตอนกเรยน 1 คนตอป

(3) สรปงบประมาณทจ าเปนตองใชเพอยกระดบอาชวศกษาใหมคณภาพหากใช ITE เปนเกณฑเทยบเคยงการพฒนาใหอาชวศกษาไทยมคณภาพจะตองใชงบประมาณทงหมด 44,500 ลานบาทตอป โดยแบงเปนงบบคลากรปละ 20,000 ลานบาท งบคาซอมบ ารง/ปลดระวางครภณฑปละ 5,300 ลานบาท งบวสดฝกปละ 8,300 ลานบาท และงบอนๆ อกปละ 7,300 ลานบาท นอกจากนยงจะตองมการจดสรรงบประมาณตางหากส าหรบการลงทนปรบปรงอปกรณครภณฑใหมความทนสมยอกปละประมาณ 6,700 ลานบาท เปนเวลา 5 ป โดยยงไมไดรวมการลงทนกอสรางสนทรพยถาวร

2.2.3 ขอบกพรองในระบบประกนคณภาพวทยาลยอาชวศกษา ระบบอาชวศกษาภาครฐของไทยมกลไกดานการประกนคณภาพ 2 สวน

คอ การประกนคณภาพภายในและการประกนคณภาพภายนอก การประกนคณภาพภายในไมมประสทธผลเพราะใชกลไกการประเมน

ตนเองระบบการประกนคณภาพภายอาศยคณะอนกรรมการประกนคณภาพทประกอบไปดวยบคลากรของวทยาลย 7 คนและผแทนสถานประกอบการไมนอยกวา 2 คน โดยคณะอนกรรมการฯ มหนาทด าเนนการและจดท ารายงานการประกนคณภาพ 16 กลไกการประกนคณภาพทกลาวไปนนเปนกลไกทไมมประสทธผลเพราะวางอยบนพนฐานของการประเมนตนเอง โดยทผประเมนทไมมกลไกความรบผดชอบตอผลการศกษาและผลการประกอบอาชพของผส าเรจการศกษา

ระบบประกนคณภาพภายนอกไมมประสทธผลเพราะเนนตวชวดทไมไดเกยวของกบคณภาพการเรยนการสอนโดยตรง ซ งนอกจากจะไมชวยพฒนาคณภาพวทยาลยอาชวศกษาไดแลว ยงเพมภาระใหแกวทยาลยและท าใหปญหาคณภาพทแทจรงไมถกคนพบและไมไดรบการแกไข

ประการแรก กรอบตวชวดมปญหาในเชงการออกแบบท าใหผลการประเมนไมสามารถสะทอนคณภาพการเรยนการสอนไดจรง เพราะแทนทจะเนนวดผลสมฤทธทาง

33

การศกษาของนกเรยนกลบไปเนนการก าหนดกจกรรมทเกยวของกบกระบวนการจดการภายในเปนสวนใหญโดยหากเราเปรยบเทยบน าหนกของตวชวดดานตาง ๆ แลว จะพบวาตวชวดทเกยวของโดยตรงกบคณภาพการเรยนการสอนนนมน าหนกนอย คอ มน าหนกเพยงรอยละ 20 และมน าหนกตวชวดดานความพรอมสถานศกษาอกรอยละ 11 ในขณะทตวชวดกวารอยละ 69 นนเปนการตรวจสอบกจกรรมและกระบวนการจดการ ซงแมจะมความส าคญแตไมไดสงผลโดยตรงตอคณภาพการเรยนการสอนนอกจากไรประสทธผลแลวตวชวดนยงสรางแรงจงใจใหวทยาลยอาชวจดกจกรรมตามตวชวดอยางฉาบฉวย

ประการทสอง ตวชวดจ านวนมากสรางภาระใหแกสถานศกษาโดยเปลาประโยชน เนองจากตวชวดกวารอยละ 69 นนเปนการตรวจสอบกระบวนการจดการภายในท าใหมภาระในการจดเกบเอกสารจ านวนมาก เพยงเพอพสจนใหผตรวจสอบเชอวาวทยาลยไดมการจดกจกรรมดงกลาวจรง เชน วทยาลยแหงหนงไดใหขอมลกบผวจยวาตองจดเกบสงประดษฐทงหมดของนกเรยน เพอน าไปเปนหลกฐานการประเมนตวชวดดานจ านวนผลงานทเปนโครงงานหรอสงประดษฐของผเรยน

ประการทสาม ตวชวดส าคญ ๆ บางดานยงไมไดถกพฒนาใหสามารถใชงานไดจรง เชน ตวชวดทก าหนดใหผเรยนผานการทดสอบมาตรฐานทางวชาชพจากองคกรทเปนทยอมรบ ซงสามารถประเมนคณภาพการศกษาไดอยางตรงจด อยางไรกตามตวชวดนยงไมถกใชไดในทางปฏบต เพราะประเทศไทยยงไมมกรอบมาตรฐานทางวชาชพทสามารถน ามาใชทดสอบไดจรง นอกจากนยงมตวชวดอนทมปญหาคลายกน คอ อตราการไดงานท าของผจบและความรและทกษะการท างานของผเรยน ซงสามารถประเมนคณภาพการศกษาไดอยางตรงจด แตยงไมถกใชไดในทางปฏบต

2.3 อปสรรคการขยายผลระบบอาชวศกษาภาคทวภาค 2.3.1 อาชวศกษาทวภาคของไทย

ระบบทวภาคในประเทศไทยนนมจดก าเนดขนมาตงแตปพ.ศ. 2527 โดยไดมการจดโครงการน ารองการเรยนการสอนรปแบบ “โรงเรยน-โรงงาน” ในวทยาลยเทคนคทาหลวงซเมนตไทยอปถมภเปนแหงแรก จากนนในป 2534 จงมการขยายผลไปในวทยาลยอก 3 แหง ซงประกอบไปดวยวทยาลยเทคนคมนบร วทยาลยเทคนคสมทรสงครามและวทยาลยเทคนคระยอง โดยไดรบความชวยเหลอทางวชาการและการถายทอดองคความรจากองคกรความชวยเหลอดานเทคนคของประเทศสหพนธรฐเยอรมน (Die Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit GmbH - GTZ) ในชวงเรมตนนภาครฐยงไมไดใหการรบรองหลกสตร “โรงเรยน-โรงงาน” อยางเปนทางการผจบการศกษาจงไมไดรบประกาศนยบตร อยางไรกตาม ผจบการศกษาสวนมากเมอเขาท างานจะไดรบเงนเดอนสงกวาผจบ ปวช. ทวไปตอมาในปพ.ศ. 2538 กรมอาชวศกษาในขณะนนไดปรบปรงหลกสตรอาชวศกษาใหรองรบระบบทวภาคและมการสะสมเทยบโอนหนวยกต อาชวะทวภาคในรปแบบทเปนอยในปจจบนจงก าเนดขนอยาง เตมรปแบบแมจะมประวตมายาวนานและไดรบการสงเสรมจากภาครฐ แตอาชวศกษาทวภาคของไทยในภาพรวมยงไมมความกาวหนามากนก ในปจจบนมนกเรยนอาชวศกษาในสถานศกษาภาครฐทศกษาอยในระบบ

34

ทวภาคเพยงประมาณ 90,000 คน จากทงหมดประมาณ 650,000 คน หรอเพยงประมาณรอยละ 14 ซงยงถอวาเปนสดสวนทไมสงนกหากเทยบกบประเทศทใชระบบทวภาคอยางเตมท

2.3.2 ปญหาของระบบอาชวศกษาทวภาคไทยอาชวศกษาทวภาคของไทยขยายผลยาก เพราะขาดการสงเสรมจากภาครฐ ขาดระบบประกนคณภาพและไมมองคกรตวกลางเขามาชวยบรหารจดการระบบ

(1) มาตรการสงเสรมทวภาคในปจจบนไมสามารถปองกนไมใหเกดการแยงตวผทไดรบลงทนฝกอบรมจากสถานประกอบการทจดทวภาค หรอทเรยกวา “free-riding” การจดการศกษาทวภาคนนมตนทนบางสวนทตกแกสถานประกอบการ แตผลตอบแทนจากการลงทนอาจจะไมตกแกสถานประกอบการทลงทนการจดการเรยนการสอน หากผทจบการเรยนในสถานประกอบการนนเลอกไปท างานกบนายจางคนอน ซงจะท าใหสถานประกอบการสวนใหญไมลงทนในการศกษาทวภาคหรอมการลงทนต ากวาจดเหมาะสม (Underinvestment) จากปญหาการโดยสารฟร (free-riding) เพอแกไขปญหานรฐจงมมาตรการลดหยอนภาษเงนไดนตบคคลใหแกบรษททจดการศกษาทวภาค โดยอนญาตใหสถานประกอบการสามารถน ารายจายทเกดจากการฝกอบรมทวภาคไปหกออกจากฐานภาษไดในอตรารอยละ 200 ของคาใชจายทเกดขนจรง ซงชวยเพมการลงทนแตกไมอาจแกไขปญหา free-riding ไดทงหมด

(2) ขาดระบบประกนคณภาพอาชวศกษาทวภาคอาชวศกษาทวภาคของไทยยงไมมระบบประกนคณภาพทใชงานไดจรง ท าใหคณภาพการเรยนการสอนไมมมาตรฐาน จงไมเปนทนยมของนกเรยนและผปกครองเพมตนทนการจดการเรยนการสอนแกสถานประกอบการจงไมเปนทนยมในภาคธรกจดวยสาเหตสองประการน การขยายผลจงไมสามารถท าไดงายนก

(3) ขาดองคกรตวกลางทจะเขามาชวยบรหารระบบอาชวศกษาทวภาค 5 มาตรการการปฏรปอาชวศกษา

(3.1) ขยายผลการจดการศกษาระบบทวภาคดวยการจดตงกองทนอาชวะทวภาค

(3.2) พฒนาทกษะความรพนฐานดวยการปรบหลกสตรระดบ ปวช. (3.3) แกไขปญหาทรพยากรดวยการเพมงบประมาณเปน 44,500 ลาน

บาทตอป (3.4) ปฏรประบบการพฒนาอาจารยอาชวศกษาและระบบการจดทา

หลกสตรดวยการจดตงสถาบนวชาชพอาจารยอาชวศกษา (3.5) ปรบปรงระบบประกนคณภาพภายนอกเพอพฒนาคณภาพ

อตราการออกกลางคนประเภทอาชวศกษา

หนวยงานทเกยวของส ารวจตวเลขเพอท าฐานขอมลทเชอมโยงกนวา 3 ปทผานมา ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) มอตราการออกกลางคนลดลง จากการส ารวจตวเลขนกเรยนวทยาลยอาชวศกษารฐ ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) 3 รน พบวา นกเรยนทเขาเรยน ปวช.ป 1 ในปการศกษา2554 เมอถงชนปท 3 (ปการศกษา 2556) ออกกลางคนรวม 76,441 คน ปการศกษา 2555 (2555-2557) ออกกลางคนรวม 75,608 คน และปการศกษา 2556 (2556-2558)

35

ออกกลางคนรวม 61,898 คน เมอดขอมลเชงลกพบวา ปวช.ป 1 มตวเลขออกกลางคนมากกวา ปวช.ป 2 อาจเพราะไมชอบหรอไมถนด จงลาออก สวนระดบประกาศนยบตรวชาชพขนสง (ปวส.) อยระหวางส ารวจตวเลข สวนสถาบนอาชวเอกชนอยระหวางส ารวจตวเลข เทาทดภาพรวมปทผานมา อตราออกกลางคนของสถาบนอาชวเอกชนจะสงมากกวาอาชวรฐ เหตผลคลายกน คอ เมอเรยนแลวพบวาไมใชสงทตวเองชอบ กลาออก แตมปจจยทแตกตาง คอ เดกบางสวนเมอรวาไมสามารถกกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) ไดจะลาออก ซงเรองนสถาบนอาชว เอกชนใหประสานกบกยศ .เพมวงเงนกในสวนของอาชวเอกชนมากขน

จากการส ารวจขอมลปการศกษา 2558 ยงพบวามนกเรยนทจบชนม.3 ไมไดเรยนตอระดบทสง ประมาณ 60,000 คน คดเปน 7% ของนกเรยนทจบชน ม.3 ทงหมด ลดลงจากปการศกษาทผานมาทม 9% จงตองดวาเดกกลมนออกจากระบบการศกษาแลวไปอยทไหน หากท างานกถอวาผดกฎหมาย และยงเขาเรยน กศน. ไมไดเพราะอายยงไมครบ 18 ป หากปลอยใหอยเฉยๆ อาจไปสรางปญหาใหสงคม ดงนน สอศ. จะเขาไปเจาะเดกกลมนน ากลบเขาสระบบการศกษา โดยอาจจดหองเรยนพเศษเนนการสอนทกษะทางวชาชพ หากไมเรยนตอกท างานในสาขาทเรยนมาไมได งานวจยทเกยวของ

ปรญญา มสข (2559) ไดศกษาเกยวกบปจจยทสงผลตอการตดสนใจออกกลางคนของนกเรยนอาชวศกษา เขตภาคกลาง 1 เรยงล าดบตามระดบการสงผลจากมากทสดไปนอยทสด ไดแก การใหความส าคญกบการศกษาของครอบครว เศรษฐสถานะ สภาพแวดลอมของสถานศกษา ทศนคต และการจดการเรยนรของสถานศกษา ซงผลการส ารวจ พบวาการใหความส าคญกบการศกษาของครอบครว ทศนคต และการจดการเรยนรของสถานศกษา ทมอทธพลในทางลบหมายถง การทครอบครวใหความส าคญกบการศกษาทด การทนกเรยนมทศนคตทดตอการศกษา และการจดการเรยนรของสถานศกษาทด จะสงผลใหการตดสนใจออกกลางคนของนกเรยนจะนอยลง ตางจากอทธพลของเศรษฐสถานะและสภาพแวดลอมของสถานศกษาทมอทธพลในทางบวก ซงหมายถง หากครอบครวของนกเรยนมฐานะดและอยในสถานศกษาทมสภาพแวดลอมทด จะสงผลใหนกเรยนมโอกาสในการตดสนใจออกกลางคนเพมมากขน

นางสาวเตอนใจ อารโรจนนกล (2559) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการไมเลอกศกษาตอสายอาชพ ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนประเภทขยายโอกาส ทตงอยในเขต จงหวดเชยงใหมซงผลส ารวจพบวาในแตละภมภาค แตละจงหวดมบรบททแตกตางกน ดงนนผลการศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอการไมเลอกศกษาตอสายอาชพของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยรวมปจจยทมอทธพลมากทสดจากการวจยของผศกษาน พบวา อปนสยสวนตวของผเรยน มอทธพล มากทสด รองลงมาคอดานความสามารถของตวผเรยน ดานคานยม ความเขาใจสายอาชพ และดานผปกครอง ตามล าดบ

ฟารกา กมชยวงศ (2557) ไดศกษาอตราการคงอยและความเหลอมล าทางการศกษาการศกษาครงนแบงเปน 2 สวน คอ การวเคราะหสถตพรรณนา และการประมาณการทางเศรษฐมต ซงผลวจยปรากฏวาสวนแรก อาศยขอมลทางสถตดานการศกษาจากกระทรวงศกษาธการ และส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต มาใชในการวเคราะห ซงแสดงใหเหน

36

สภาพความเปนจรงของการศกษาไทย ทมเดกจ านวนหนงไมไดเขารบการศกษาตามทกฎหมายไดก าหนดเอาไว โดยสะทอนใหเหนถงปญหาจากอตราการออกกลางคนทยงคงมอย ซงสงผลกระทบไปถงอตราการคงอยทลดลงตามไปดวย ในขณะทรฐบาลมการใชจายดานการศกษา โดยเฉพาะการลงทนในการศกษาขนพนฐานทสงขนเรอย ๆ แตปญหาเหลานกยงไมหมดไป ซงสะทอนใหเหนถงประสทธภาพการใชทรพยากรของรฐทไมเกดประโยชนสงสดอกดวย สวนทสอง เปนการประมาณการสมการโอกาสหรอการตดสนใจเรยนตอของเดก โดยใชแบบจ าลองโลจต (Logit Model) พบวาปจจย ทมผลตอการศกษาของเดก คอ ปจจยทางดานอปสงคตอการศกษา (Demand for Education) เชน อายของเดก เพศของเดก ระดบการศกษาของพอแมหรอหวหนาครวเรอน ฐานะทางเศรษฐกจของครวเรอน สถานะของหวหนาครวเรอน จ านวนสมาชกในครวเรอน

นางสาวเตอนใจ อารโรจนนกล (2557) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการศกษาตอสายอาชพของนกเรยนระดบชน ประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1 วทยาลยเทคโนโลยพายพและบรหารธรกจ จงหวดเชยงใหม ซงผลการส ารวจพบวา ดานตวผเรยนมอทธพลอยในระดบมากรองลงมาคอ ดานสภาพแวดลอมและจดเดนของสถานศกษา ดานผปกครอง ดานครแนะแนว และดานเพอนและรนพตามล าดบดานตวผเรยนมอทธพลอยในระดบมากโดยเหตผลหลกคอ เลอกเรยนสายอาชพตามเปาหมายทตนเองไดตงไวในอนาคตดงนนจงเหนไดวา ผเรยนเปนผคด วางแผน และตดสนใจเองในการเลอกศกษาตอ ปจจยจงใจในการตดสนใจในการเขาศกษาตออยในระดบมากทสดคอ ดานการประกอบอาชพ กคอการทตวผเรยนไดก าหนดเปาหมายในอนาคตไวแลวนนเอง โดยประเมนจากความชอบสวนตวทจะเรยนสายสาขาวชาตาง ๆ และอาชพตนเองไดตงเปาหมายไวในอนาคตจงตดสนใจเลอกเรยน ผปกครอง อาจารยแนะแนว และกลมเพอนเปนเพยงปจจยรองเทานนดานผปกครอง มอทธพลอยในระดบปานกลางโดยเหตผลหลก คอ ความเขาใจของผปกครองในปจจบนถงรายละเอยดของการเรยนสายสามญ และการเรยนสายวชาชพ วามขอด ขอเสยแตกตางกนอยางไร และบตรหลานของตนเองมคณสมบตทจะเรยนในหลกสตรแบบใด เหตผลดานผปกครองมสวนในการตดสนใจเลอกเรยนตอสายอาชพของนกเรยนอยในระดบมาก ผปกครองมความสามารถจายคาเลาเรยนในการเรยนวชาชพไดจนจบ ซงผลอาจจะมความแตกตางจากการศกษาของผวจยในเรองระดบของอทธพล และเหตผล อาจจะเนองจากบรบทของนกเรยน สภาพครอบครวในพนททแตกตางกน ชวงระยะเวลาในการท าการประเมนทแตกตางกน ดานครแนะแนวมอทธพลอยในระดบปานกลางโดยเปนการแนะน าจากทงครแนะแนวจากสถาบนการศกษาเดม และไดรบการประชาสมพนธจากครแนะแนวสถานศกษาในสายอาชวศกษาซงระดบอทธพลของทง 2 รปแบบ มผลทใกลเคยงกนมาก มเรองของการไดรบค าแนะน าจากครแนะแนวจากสถานศกษาเดม มอยในระดบมากดานสภาพแวดลอมและจดเดนของสถานศกษามอทธพลอยในระดบปานกลาง โดยปจจยหลกในดานน คอ ดานสภาพแวดลอมทดภายในสถานศกษาทจะไปศกษาตอและนโยบายการจดการศกษาของวทยาลยหรอนโยบายสถานศกษา มอทธพลตอการเลอกศกษาตออยในระดบมากดานเพอนและตวอยางจากรนพ มอทธพลอยในระดบนอยโดยเหตผลในเรอง เลอกเรยนตามกลมเพอนสนท เลอกเรยนตามตวอยางรนพทจบการศกษา และเลอกเรยนตามเพอนรนพทแนะน า ไมไดมอทธพลตอการเลอกศกษาตอของนกเรยนมาก

37

วนฉตร ทพยมาศ (2556) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขาศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชนของนกเรยนในเขตภาคใตตอนบน ประกอบดวย 6 ปจจย คอ แรงจงใจ ใฝสมฤทธ สภาพแวดลอมภายในวทยาลย ครด ความส าเรจของศษยเกา การสงเสรมของผปกครองและแบรนด ซงผลการส ารวจ พบวาแรงจงใจใฝสมฤทธ เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขาศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชนของนกเรยน ในเขตภาคใตตอนบนมากทสด ในประเดนนพจารณาไดวาเปนเพราะนกเรยนมแรงจงใจในการศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เพอมงสผลสมฤทธตามเปาหมายทวางไว สภาพแวดลอมภายในวทยาลย เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขาศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชนของนกเรยน ในเขตภาคใตตอนบน ทงน เนองจากสภาพแวดลอมภายในวทยาลยเปนสงทผเรยน ครผสอน ผบรหารตลอดจนผปกครองและชมชนสมผสไดและพบเหนอยตลอดเวลา ครด เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขาศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชนของนกเรยนในเขตภาคใตตอนบน ในประเดนนพจารณาไดวาเปนเพราะครเปนผทท าหนาทอบรมสงสอนนกเรยน เปนผใหความรแกนกเรยนซงหากโรงเรยนมครทมเกยรตยศชอเสยงทด ท าตวเปนแบบอยางทด มความรด มทกษะในกระบวนการสอน มวธการสอนทผเรยนสนใจ และการจดกระบวนการเรยนการสอนอยางมระบบท เนนผ เรยนเปนส าคญอยางมประสทธภาพ ความส าเรจของศษยเกา เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขาศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชนของนกเรยน ในเขตภาคใตตอนบน เนองจากนกเรยนหรอนกศกษาทเรยนจบออกไปแลวของสถาบนการศกษาเปนผประสบความส าเรจในการด าเนนชวต น าชอเสยงสสถาบน และนกเรยนทตองการศกษาตอใชความส าเรจของศษยเกา เปนปจจยในการตดสนใจเพราะตองการประสบความส าเรจการสงเสรมของผปกครอง เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขาศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชนของนกเรยน ในเขตภาคใตตอนบนในประเดนนพจารณาไดวาอาจเปนเพราะผปกครองมองเหนความส าคญของการศกษา จงสนบสนนใหบตรหลานไดศกษาตอในระดบทสง ซงผปกครองนอกจากมบทบาทหนาทในการใหการเลยงด การใหการอบรมสงสอนแลว การใหการศกษาแกบตรเปนหนาทอนส าคญทจะเปนการสงเสรมใหบตรกาวสความส าเรจในชวต และแบรนด เปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขาศกษาตอวทยาลยอาชวศกษาเอกชนของนกเรยนในเขตภาคใตตอนบน ในประเดนนพจารณาไดวาอาจเปนเพราะแบรนดของสถานศกษา ท าใหนกเรยนเกดความไววางใจในคณภาพของสถานศกษาทสงสมมานาน

38

กรอบแนวคดของการวจย

รปท 1 กรอบแนวคดแนวทางการเพมอตราการคงอยและสดสวนผเรยน

ชนมธยมศกษาตอนปลาย ประเภทอาชวศกษา

จากกรอบแนวคดสภาพการคงอยของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ประเภทอาชวศกษา ทมสถานภาพเบองตนทแตกตางกนในเรองตางๆ เชน สถานภาพสวนตว สาขาวชาทเรยน สงกดของสถาบนทศกษา ภมภาค เมอเขามาศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย ประเภทอาชวศกษา ตองมปจจยอยางทท าใหนกเรยนคงอยจนส าเรจการศกษา และเกดแรงจงใจในการศกษาตอในระดบมธยมศกษาตอนปลายประเภทอาชวศกษา ไมวาเปนทางดานการจดการเรยนการสอน ระบบอาจารยทปรกษา บรรยากาศในหองเรยน สถานศกษา ตวนกเรยนอาจารย สภาพแวดลอม สถานภาพครอบครว รวมถงนโยบายรฐบาลเปนตน

สภาพและปจจย การคงอย

ของนกเรยน ชนม.ปลาย

ประเภทอาชวศกษา

- การจดการเรยนการสอน - ระบบอาจารยทปรกษา - บรรยากาศในหองเรยน - สถานศกษา - นกเรยน - อาจารย - สภาพแวดลอม - สภาพครอบครว - นโยบายรฐบาล

- สถานภาพสวนตว

- สาขาวชา

- สงกด

แนวทางการเพมอตราการคงอย

และสดสวนผเรยน

ชนม.ปลาย ประเภทอาชวศกษา