-
[email protected]
A N K A R A - 2 0 0 7
Aalandrma TamimiTamim No: 18
AGMAALANDIRMA VE EROZYON KONTROLU GENEL MDRL
Tel: (312) 207 57 76Fax: (312) 207 57 56
TC.evre ve OrmanBakanl
TC.evre ve OrmanBakanl
T.C.EVRE VE ORMAN BAKANLII
AALANDIRMA VE EROZYON KONTROLUGENEL MDRL
Aalandrma Dairesi Bakanl
T.C.EVRE VE ORMAN BAKANLII
AALANDIRMA VE EROZYON KONTROLUGENEL MDRL
Aalandrma Dairesi Bakanl
-
AGM AALANDIRMA VE EROZYON KONTROLU GENEL MDRL www.agm.gov.tr
TC.evre ve OrmanBakanl T.C.
EVRE VE ORMAN BAKANLIIAALANDIRMA VE EROZYON KONTROLU GENEL
MDRL
Aalandrma Dairesi Bakanl
Say
Konu
:
:
B.18.0.AGM.0.02.01-010.06.01/353
18 No'lu Aalandrma Tamimi
A N K A R A
12/07/2007
TAMM NO: 18
BTN TEKLATA
-
lkemizde; bir taraftan artan nfusun, dier taraftan srekli
gelien
sanayinin ihtiya duyduu odun hammaddesinin yurt ii
kaynaklardan
karlanabilmesi ve ormanlardan beklenen dier yararlarn
gerekletirilmesi iin, verimli orman alanlarnn silvikltr teknik
ve prensipleri
dorultusunda, devamllk esaslar erevesinde iletilmesinin yan sra,
lke
ekonomisine fazla katks olmayan, uygun yetime ortam koullarna
sahip
verimsiz orman alanlar, orman ii aklklar ve orman kurulmasnda
yarar grlen
orman snrlar dndaki yerler, en ksa zamanda amalar
dorultusunda
aalandrlarak kendilerinden beklenen fonksiyonlar yerine
getirebilmelerinin
salanmas byk nem tamaktadr.
Bakanlmzn Kurulu ve Grevleri Hakkndaki 4856 sayl Kanunda da;
Orman snrlar ierisinde ve yeniden orman rejimine alnacak
yerlerde genel
aalandrma pln dzenlemek, bu plnn gerektirdii ett ve proje ileri
ile
aalandrmalar yapmak veya yaptrmak hkmnn yer almas, aalandrma
almalarnn yasal adan nemini bir defa daha ortaya koymu
bulunmaktadr.
ok ynl yararlar grlen, uzun zamana, paraya ve emee ihtiya
duyulan
aalandrma almalarnda baarl olunabilmesi iin birbirine baml bir
dizi
hizmetlerin gerekletirilmesinde her trl titizliin gsterilmesi,
almalarn
mutlaka zamannda ve aalandrma tekniine uygun bir ekilde yaplmas
zorunlu
olmaktadr.
Bu tamimde aalandrma ve mekanizasyon almalar bir btn halinde
ele
alnm, nemli teknik hususlar ekillerle aklanm ve uygulamay
izleme
asndan gerekli tablolara yer verilmitir.
Dier yandan, tamimde belirtilen alma metotlar ile kullanlacak
makine ve
ekipmanlarn seiminde kendine zg koullar bulunabilecei, bir baka
deyile,
deien artlara gre, metotlar ile makine ve ekipmanlarn da
deiebilecei
unutulmamaldr. Bunu anlamak ve metotlar nermek ise mhendislik
bilgi ve
becerisini gerektirmektedir. Bu nedenle, aalandrmalarda baar
veya
baarszlk genellikle mhendislik baar veya baarszl olarak
grlmelidir.
NSZ
3
NDEKLER
nsz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 3
1- AALANDIRMANIN AMACI VE KAPSAMI
1.1- AMA 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. .
1.2- KAPSAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
2- AALANDIRMA ALIMALARINI PLANLAMANIN ANA PRENSPLER . . . . . .
. . . . . . . 5
2.1- AALANDIRMAYA KONU OLACAK SAHALARIN SEM . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2.2- ORMAN-HALK LKLERNN DZENLENMES
2.3- YILLIK PROGRAMLARIN BELRLENMES VE YERSEL DAILIM PROGRAM
TEKLF CETVELLERNN HAZIRLANMASI
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3- AALANDIRMA ALIMALARI
3.1- SAHANIN BOALTILMASI
3.2- TAKSMAT EBEKESNN ARAZDE UYGULANMASI 7
3.3- DR RT TEMZL
3.4- TOPRAK LEMENN AMACI VE GENEL PRENSPLER
89
3.5- GC LE AALANDIRMA ALIMALARI 10
3.6- MAKNEL AALANDIRMA ALIMALARI 12
3.7- DKM 213.8- EKM YOLUYLA AALANDIRMA 243.9- BAKIM 26
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 7
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4- AALANDIRMA ALIMALARI LE LGL TUTULACAK DEFTER VE SREL
CETVELLER
4.1-TEKNK GZLEM DEFTER
4.2- SREL CETVELLER 313131. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .
EKLER 32-52. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . .
-
1- AALANDIRMANIN AMACI VE KAPSAMI
1.1- AMA
Aalandrma yaplacak sahann; yetime muhiti artlar veya
aalandrmadan beklenen yararlara gre aalandrma amac tespit
edilir.
Amalarna gre aalandrmalar:
1-retim Amal Aalandrmalar (Ekonomik);
Ekonomik deeri olan rnleri retmek amal aalandrmalardr. Bu
aalandrmalar odun ve odun d orman emvali retimine ynelik
olabilir.
2-Koruma, hidrolojik ve yetime ortam slah (ekolojik) amal
aalandrmalar;
Bitki, toprak ve su arasndaki doal dengenin bozulmu olduu
havzalarda bu dengenin yeniden kurulmas ile dere aklarnn
dzenlenmesinin, su depolama tesislerinin siltasyondan korunmasnn ve
yaam ortamlarnn iyiletirilmesinin salanmasna ynelik olmak zere
erozyon, sel ve takn olaylarnn nlenmesi amacyla yaplan
aalandrmalardr.
3-Estetik, rekreatif ve evrenin korunmas (sosyal) amal
aalandrmalar;
Yerleim yerlerinin civarnda yeil kuak oluturmak, yol gzerghlarn
yeillendirmek ve kent orman kurmak iin estetik, kollektif-kltrel ve
salk amal yaplan aalandrmalardr.
Aalandrmalar birden fazla ama iin de tesis edilebilir.
Bu ekilde, orman ii aklklar ile bozuk orman alanlarnda,
gerektiinde verimli orman alanlarnda ve ayrca orman rejimine
alnacak yerlerde orman yetitirmek suretiyle verimli orman
alanlarmzn artrlmas yannda,
a) Erozyonla toprak tanmasnn durdurulmas, sel ve taknlarn
nlenmesi, hidrolojik dengenin salanmas,
b) nsan saln tehdit eden evre kirliliinin nlenmesi veya en aza
indirilmesi,
c) Turizm potansiyelinin arttrlmas,
d) Rekreasyon alanlar yaratlmas,
e) ehirlerin dzenli gelimesi salanm olacaktr.
Aalandrma ve Erozyon Kontrolu Genel Mdrl tarafndan orman aa ve
aak trleri ile yaplacak veya yaptrlacak aalandrmalarn tekniini ve
uygulama esaslarn kapsar.
Uygulamalar; aalandrma uygulama projelerine dayal olarak
yaplacaktr.
Ancak, projesiz sahalarda;
1-Yllk programlarn ngrlemeyen nedenlerle ar miktarda artmas ve
alma yaplacak projeli saha bulunmamas,
2-Projeli sahalarda zlemeyen sosyal problemlerin kmas,
3-Yl programnda yer ald halde saha tahsislerin ge yaplmas
sebebiyle projenin zamannda yaplamamas,
4-Yanan sahalarn yl ierisinde aalandrlmas gerektii halde,
projesinin yetitirilememesi hallerinde n ett raporunun dzenlenmesi
ve Genel Mdrlke onaylanmasndan sonra uygulamaya balanabilecektir.
Bu durumda projenin bir yl ierisinde dzenlenmesi zorunludur.
Devlet ormanlarnda bozuk ve gerektiinde verimli sahalar, orman
ii aklklar ile aalandrlmak zere tahsis edilmi aalandrmaya uygun
sahalardan;
a)Yetime ortam artlar en iyi olan ve zellikle youn kltr
metotlarnn uygulanabilecei,
b)Mlkiyet sorunu olmayan, kadastro almalarnn yapld,
c)Sosyal bask altnda olmayan veya orman kylerini kalkndrma
hizmetleri ile sosyal basknn kalkabilecei,
d)Yank,
e)Toplu antiye usul alma yaplabilecek,
f)Yre halknn aalandrma talebinde bulunduu,
g)Yerleim yerlerine yakn, rekreasyon amacyla
kullanlabilecek,
h)nceki yllarda alma yaplan sahalara bitiik veya yakn sahalar
ile devamll olan potansiyel sahalara,
ncelik verilecektir.
1.2- KAPSAM
2- AALANDIRMA ALIMALARINI PLANLAMANIN ANA PRENSPLER
2.1- AALANDIRMAYA KONU OLACAK SAHALARIN SEM
54
-
2.2- ORMAN-HALK LKLERNN DZENLENMES
2.3- YILLIK PROGRAMLARIN BELRLENMES VE YERSEL DAILIM PROGRAM
TEKLF CETVELLERNN HAZIRLANMASI
Aalandrma almalarna konu edilen orman alanlar; uzun yllar
boyunca ar ve dzensiz faydalanmalar sonucunda bozulup verimsiz hale
gelen, halen yre halknn ekonomik faaliyetlerini yapmakta olduklar,
zellikle hayvan otlatmalarna ve dier faydalanma tarzlarna srekli ak
alanlardr. Bunun yannda, orman kadastrosunun lke dzeyinde
tamamlanamad ve amenajman planlarnn mlkiyet durumu bakmndan yeterli
gvenlikte olmad da bilinen bir gerektir.
Bu sebeplerle, nceki yllarda aalandrma almalarmzda yre halknn
youn ikyetleri ile karlalmakta iken, son yllarda artan evre
bilincinin de etkisiyle halkn aa ve ormana olan ilgisinin ve
aalandrma taleplerinin artmasyla bu yndeki basklar azalmtr. Bu
olumlu gelimenin yan sra Orman-Halk ilikilerinin daha salkl bir
ekilde srdrlmesini ve almalarmzn baar ile yrtlmesini temin
edebilmek maksadyla;
a)Aalandrma sahalarnn mlkiyetinin ve snrlarnn tespitinde titiz
davranlmas, zel mlkiyete konu olan sahalara girilmemesi,
b)Sosyo-ekonomik ynden problemli sahalarda ORKY ile i birliine
gidilmesi,
c)Meskn yerler civarndaki alma sahalar hududunda yeterli
genilikte tampon saha braklmas,
d)Tampon sahadan itibaren yaplacak aalandrmalarda, yetime muhiti
artlarnn elverdii lde ve yre halknn da tercih ettii ikincil rn
veren yaprakl ve ibreli aa trlerine (kestane, hlamur, ceviz,
fstkam, yalanc akasya vb.) yer verilerek aalandrma almalarna olan
ilgi ve istein olumlu ynde arttrlmas ve ikincil rnlerden
yararlandrlmasnn salanmas,
e)almalarmz esnasnda mera ve suyollarnn kapatlmayarak, yeterli
ve uygun geitlerin braklmas,
f)Mahalli halkla diyalog ierisinde bulunularak, aalandrma
almalarnn kendilerine getirecei ekonomik ve sosyal yararlarn
anlatlmas,
g)Aalandrma almalarna balanlacann 15 gn nceden ilgili kylerde
ilan edilmesi,
h)Aalandrma almalarnda kabilecek problemlerin ncelikle il
mdrlnce mahallinde zmlenmesi,
i) Korumann problem olaca kk ve paral sahalarn tercih
edilmemesi,
gerekmektedir.
Genel Mdrlke il mdrlklerine verilen yllk programlar;
projelendirilmi ve potansiyel sahalar ile finansman ve yapabilirlik
durumlar dikkate alnarak tespit edilecektir.
Aalandrma almalarnn yaplaca sahalarla ilgili yllk program
teklifleri, yl ierisinde yaplacak ek program teklifleri veya
program deiiklik teklifleri (Ek-1)'deki cetvele gre yaplacaktr.
Yersel Dalm Program Teklif Cetvellerine dayal olarak Genel
Mdrlke dzenlenecek Program ve denek Yersel Dalm izelgesinin (Ek-2)
il mdrlklerine gnderilmesinden sonra uygulamaya balanacaktr.
3-AALANDIRMA ALIMALARI
3.1- SAHANIN BOALTILMASI
3.2- TAKSMAT EBEKESNN ARAZDE UYGULANMASI
3.2.1-YANGIN EMNYET YOLLARININ APLKASYONU VE YAPIMI
Aalandrma almalar, onayl uygulama projesi veya n ett raporuna
gre yaplacaktr. Aalandrma uygulamalarna balamadan nce alma sahasnda
yaplacak incelemelerde proje tespit ve nerileri ile aktel durum
arasnda farkllk bulunmas halinde, proje revize edildikten sonra
almalara balanacaktr.
Aalandrma almalarnda projede ngrlen baar esas olduundan, MKERRER
AALANDIRMAYA sebebiyet verilmeyecektir. O itibarla tesis ve bakm
faaliyetleri tekniine uygun olarak gerekletirilecektir. Ancak
olaanst iklim koullar, tabii afetler ve yangn gibi beklenmeyen
olaylardan kaynaklanan baarszlklar halinde mkerrer alma gndeme
getirilecektir.
l mdrl; uygulamaya konu sahadaki ekolojik ve biyolojik adan
sahada tutulmasna gerek duyulan aa ve aaklar tespit ederek ve
sahada tutulmasna gerek duyulmayanlarn sahadan karlarak, sahann il
mdrlne teslimini orman iletme mdrlnden yazl olarak talep edecektir.
(Ek-3a/b)
Yaz ekine; diri rt temizlii blmnde korunaca belirtilen trler
listesi ile alma yaplacak alann snrlarn, bu snrlar ierisinde
korunacak vejetasyonu gsteren 1/25 000 lekli harita rnei
eklenecektir.
Yol ebeke planna ve/veya uygulama projesine gre yaplmas
planlanan ulam yollar, yangn emniyet yollar ile mevcut yeraltndaki
iletim hatlar, enerji nakil hatlar ve alma alan snrlar arazide
iaretlenecektir.
Yangn emniyet yollar; ana srtlardan, blme ve blmecik snrlarndan
hakim rzgar ynne dik veya dike yakn olarak tesis edilen 5-15 metre
genilikteki yollardr. Yollarn geecei hatlar, projesindeki hatlar
esas alnarak araziye aplike edilecektir. Ancak, projesi yoksa
arazide; yangn, rzgar gibi yangn riski yksek olan etmenler gz nnde
bulundurularak planlanmal ve harita zerine iaretlendikten sonra
kazk vs. iaretlerle araziye aplike edilecektir.
Aplikasyonu tamamlanan yangn emniyet yollar, 160230 HP gcnde
paletli traktr + bak ekipman ile yaplacaktr. Yangn emniyet yollarnn
yapmna arazinin en st noktasndan balanr, aaya doru devam edilir.
Paletli traktr ile yangn emniyet yolu yaplrken mevcut bitki rts bak
ekipman ile kesilerek ve sklerek kenarlara tanmak suretiyle yaplr.
Tanan bitki rtsnn younluu ve hacmi tama mesafesini belirler.
Younlukda ban tama hacmi ile snrldr. Bu mesafe genel olarak yn
balar arasndaki mesafedir. Bu hacme ulaan mesafede paletli traktr
bak ile mevcut rty temizler. Yangn emniyet yolunun nerilen
geniliinde sa yarsn sada, sol yarsn da solda toplar, geri
gelilerinde bitki rtsnden temizlenen alan ba salarak tesviye eder.
Bak az ileri gidilerde toplanan materyali dklmemesi iin 50 cm
temizlenmi alan zerinden hareket ettirilmelidir. Bu ekilde kademeli
olarak gidi gelilerle tesisi tamamlanan yangn emniyet yollarnn
kenarlarnda bitki artklar kalm veya birikmi olabilir.
76
-
Bunlar, rt temizlii srasnda tarakla ynlara tanacaktr. rtnn olmad
OT sahalarnda yangn emniyet yollar tesis edilirken bak ile otsu
bitkiler kesilerek arazi tesviye edilir.
Bu tr yerlerde paletli traktrn ileri geri alma mesafesini
belirleyen bak nnde biriken tanabilir materyal hacmi olmakla
birlikte arazinin meyili de belirleyicidir. Her artta 90 m.yi
gememelidir. Dz arazilerde yangn emniyet yollarnn balang ve biti
noktalar arasnda gidi dnle srekli ilem yaparak (bo geri geli
yapmadan) yol tesisi mmkndr. Yangn Emniyet Yollarnn yapm ve bakm
kurallar TS 9345/Nisan 1991 tarih ve UDK 668.48 No ile
dzenlenmitir. Yangn emniyet yollarnn ana srtlardan planlanmas esas
olduundan, en az bir noktadan ulam yollar ile balants salanmaldr.
Yangn emniyet yollarnn ulam amacyla kullanlma olasl dikkate
alnarak, tesis edilecek yangn emniyet yolu transporta uygun deilse
bu ksmlarda B tipi orman yolu veya traktr yolu standardnda balant
yolu ile kesintisiz ulam salanmaldr. Yangn emniyet yollarnda
toplanan sularn yollar bozmamas ve erozyona neden olmamas iin uygun
yerlerde drenaj yaplmaldr.
Makine, malzeme ve personel nakli iin yeterli yolun bulunmad
sahalarda projesinde ngrlen yollarn sahaya aplikasyonu teknik
elemanlarca yaplacaktr. n ett ile balanlan sahalarda ncelikle
mevcut yol ebeke planlarndan faydalanlacak, aalandrlacak saha iin
yol ebeke plan yaplmamsa yaplacak yollar 1 Temmuz 2007 tarih ve
26569 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan "Orman Yol A ve Planlarnn
Dzenlenmesine Dair Ynetmelik" esaslarna gre belirlenecektir.
Yollarn ormann iletilmesi dneminde de kullanlaca dikkate alnarak;
aalandrma almalar iin kullanl, yapm ve bakm kolay, yama ve srt
yollar tercih edilmelidir. Servis yollarnn eimi ynetmelikte
belirtilen meyil standartlarna uygun tesis edilecektir. aretleme
yaplmadan, operatrn inisiyatifi ile yol yaplmayacaktr.
Servis yollar uygun olan yerlerde; aalandrma sahalar ile tarm
alanlar arasnda snr oluturmak ve tarm arazilerinde kabilecek anz
vb. yangnlarn aalandrma sahalarna gei riskini azaltmak amacyla
planlanacak ve tesis edilecektir.
Aalandrma almalarnda ama; bozuk orman ve orman ii akl
niteliindeki alanlarn retime sokulmas olmakla birlikte, bu almalar
srasnda doal flora ve faunann oluturduu ekosistemin korunup,
gelitirilmesi amacna ynelik nlemlerin alnmas da gerekmektedir. Zira
aalandrma almalarnda, zellikle ibreli trlerle tesis edilen
plantasyonlarn oluturduu monokltrlerde biyolojik dayanklln azald
bilinen bir gerektir.
Yar kurak mntkalarda odun retimi amac dndaki aalandrlmalarda
diri rt temizlii yaplmayacaktr. Mevcut doal trler korunarak, yetime
ortam artlarna uygun trler dikilecek, bu surette tr zenginliine
katk salanacaktr.
zetle; aalandrma alanlarnda doal dengenin tmyle deiimini nlemek
amacyla diri rt temizlii projede belirtilen alma teknikleri de esas
alnarak aadaki hususlara uygun olarak yaplacaktr.
a)Aalandrma alanlarnda doal yaprakl trlerin gelime zellikleri,
yangna kar direnleri ve yetime ortam zellikleri dikkate alnarak
yaprakl ve meyveli trlerin muhafazas salanacak ve
3.2.2-SERVS YOLU YAPIMI
3.3- DR RT TEMZL
gerektiinde uygun yaprakl trlerde canlandrma kesimi yaplacaktr.
Ekim ve dikim suretiyle yaplacak yaprakl karmlarn ise uygun
orijinli trlerle yaplmas salanacaktr. Yaprakl tr karmnn doal
vejetasyonla oluturulmas durumunda; gruplar veya eritler halinde
braklacak alanlar diri rt temizliine konu edilmeyeceinden, almalara
balamadan nce yerleri iaretlenecektir. Bu suretle doal flora ve
faunann muhafazas salanacaktr.
b)Doal vejetasyon ierisindeki endemik trler ile hlamur, kestane,
ard, yabani kiraz, al, vez, porsuk, imir gibi trlerin yan sra tbb
ve aromatik zellik tayan trler mnferit veya gruplar halinde
muhafaza edilecektir.
c)Gl, glet ve barajlarn rezervuarlarnn ky izgisine yatay olarak
100 metre mesafeye kadar alanlarda mevcut doal trler aynen muhafaza
edilerek slah nlemleri alnacak, ayrca meyili yksek olan alanlardaki
doal trler de cins ve vasflarna baklmakszn korunacaktr.
d)Dere ii yaprakl vejetasyonu olduu gibi muhafaza edilecektir.
Muhafaza edilen dere ii vejetasyonu ierisindeki kuru ve hastalkl
bireyler sahadan uzaklatrlacak, dejenere olmu fertler ise
rehabilite edilecektir.
e)Aalandrma yaplacak yerlerde, yaban hayatnn gelimesi iin uygun
alanlar bo braklacaktr.
f )Toprak kaymas ve erozyona sebep olabilecek yerler ile ok
yksek yaa sahip "zellikle Karadeniz Blgesinde" sel ve takn
havzalarnda orman gl vb. mevcut rt korunacaktr.
Toprak ilemenin amalar:
a)Dikilen fidanlarn veya ekilen tohumlardan gelien fidelerin
kklerini topran derinliklerine yayarak topraktan ihtiyalar olan
besin elementlerini ve suyu kolayca almalarn salamak,
b)Kkler iin gerekli gaz mbadelesini yapmak, zellikle; toprakta
yeterince oksijen bulabilmek,
c)Diri rtnn fidan zerindeki basksn kaldrarak, fidann; rutubet,
besin maddesi ve k ihtiyacn salamak,
d)Yzeysel ak azaltarak suyun topraa iyi nfuz etmesini ve bu
suretle kurak periyotlar iin depolanmasn salamak,
e)Topraktaki su hareketlerini artrmak, mevcut ise durgun suyun
olumsuz etkilerini azaltmak,
f)Krnt bnyeyi salamak, zellikle organik madde ayrmasnda etkili
olan toprak strktrn dzeltmek,
g)Topraktaki geirgen olmayan mevcut tabakalarn krlmasn temin
etmek,
h)Topraktaki mikroorganizma faaliyetlerini artrarak; besin
maddelerinin fidanlar tarafndan daha kolay alnabilir hale gelmesini
salamak,
i)Kapilariteyi krarak toprakta evaporasyonu azaltmaktr.
Toprak ileme, toprak rutubetinin yeterli olduu, yani; topran
tavda (tarla kapasitesi) olduu zamanda yaplacaktr. Toprak;
genellikle yaz aylarnda kuru ve sert, k aylarnda ise amur ve donlu
olduu iin tekniine uygun toprak ilemesi yapmak mmkn deildir. Bu
nedenle topran tr,
3.4- TOPRAK LEMENN AMACI VE GENEL PRENSPLER
98
-
geirgenlii ve rutubet durumu iyi incelenerek toprak ilemeden
beklenen faydalar salayabilecek zamanlarda toprak ilemesi
yaplacaktr.
Aalandrmann baarsnda en etkin ilem toprak ilemedir. Aalandrma
sahalarnda ekim veya fidan dikimi yapldktan sonra bakm
tedbirleriyle, tekniine uygun olmayan toprak ilemenin olumsuz
etkilerini gidermek mmkn deildir. Bu nedenle toprak ileme almas btn
artlar dikkate alnarak itina ile yaplmaldr. Bilimsel ve teknik
esaslara uymayan, yetime ortam koullarn dikkate almayan toprak
ilemesi fayda yerine zarar verir.
Diri rt temizliinde ama, topraktaki su ve besin maddelerinden
sadece dikilecek fidanlarn yararlanmasn salamaktr. Aalandrma
sahasnda var olan diri rt tabakas, sahann erozyon durumu ve
ekonomik artlar gz nnde tutularak eritler halinde ii tarafndan
dipten itibaren en ok 10 cm ykseklikten kesilecektir. ayet topran
organik maddece zenginlemesi, toprak rutubetinin korunmas, iddetli
yamurlarn toprak yzeyine darbe etkisinin krlmas gibi yararlar esas
alnmas gereken bir durum varsa kesilen ince dallarn teras aralarna
serilmesi salanacaktr.
Diri rt temizliinde kazmal balta, tahra, grebi, motorlu testere
vb. gibi aletler kullanlr.
Makineli toprak ileme imkn olmayan genellikle eimi %40'dan fazla
olan sahalarda insan gc
ile toprak ileme yaplr. i gc ile yaplan toprak ilemeleri ile
teraslar tesis edilmektedir. Teraslar su a olan yerlerde yzeysel ak
asgariye indirerek suyu tutup topraa szdrmak, yal yerlerde de fazla
suyu zararsz bir ekilde aktmak ve her iki durumda da yzeysel akn
neden olduu toprak tanmasn nlemek iin tesis edilir. Yal blgelerde
yama boylarn ksaltarak yzeysel ak azaltan ve onun ynn deitirerek
zararsz bir ekilde aktan teraslara saptrc veya eimli, kurak ve yar
kurak blgelere de yzeysel ak engelleme ve toprak koruma yannda suya
tutarak depo etme ve szdrmay salayan teraslara yatay veya emici
teraslar ad verilmektedir.
Toprak ilemede; baltal kazma ve sivrili kazma kullanlr.
Teraslarn araziye aplikesine yamacn en stnden en altna kadar
grlebilecek ekilde dey aralk kazklar aklarak balanr. Dey aralk
kazklarnn aklmasndan sonra, yamacn en
3.5- GC LE AALANDIRMA ALIMALARI
3.5.1- LE DR RT TEMZL
3.5.2- LE TOPRAK LEME
3.5.2.1-Teraslarn Araziye Aplikasyonu
stnden itibaren esas teras hatt iaretlenir.. Teras hattnn
araziye aplikesi iin A ekilli dzeli tesviye pergelinden (ekil:3)
veya meyil lerden (klizimetre) yararlanlr. Bunun iin yamacn en
stndeki aralk kazna pergelin bir aya konulur, dier ayak teras
hattnn gidecei yne doru tutularak dze sfrlanncaya kadar gezdirilir.
Dze sfrlannca ayan olduu yer iaretlenir. aretlemeye eimli teraslarn
aplikasyonu, hassas eim ler aletlerle yaplmaldr.
Kesik teraslar baklava dilimi deseninde, yamata boluk
oluturmayacak ekilde ve artmal olarak aplike edilmelidir.
i, nce yama kenarndan balayarak ve tesviye erisine paralel
olarak 4060 cm genilikte, 2025 cm derinlikte bir eritte topraa krnt
bnye kazandracak ekilde yerinde toprak ilemesi (yan kaz) yapacaktr.
Daha sonra ilenmi eridin balang veya biti noktasndan balayarak,
eridin alt snrnda durarak yzn yamaca doru dnp yan kaz yaplm eridin
st snrndan yukar ksmndaki topraa krnt bnye vererek yan kaz yaplm
erit zerine ekecek ve 35-40 cm derinlik 60-80 cm genilik salayacak
ekilde ve ie doru %10-30 meyilde teras formu oluturacaktr.
3.5.2.2- Devaml Teras
ekil 1: Baltal Kazma
9
5
3
3
5
0.457
.5
3
6 3
28
44
8
5 0.45
5
3
R 1
60 6R
10
7.5
4
5.5
3
5.5
6.5
294
0.44
ekil 2: Sivrili Kazma
Dze
2 mt.
1 mt.
ekil 3: Tesviye Pergeli
1110
Devaml Teras
ller cm'dir. ller cm'dir.
-
Bu ileme eklinde toprak, teras mihveri zerinde devaml olarak
ilenir. Ayrca; teras evine 1:1 orannda meyil verilerek, bu suretle
evin yklp terasn dolmasna engel olunacaktr. (ekil:4)
iddetli yalarda teraslarda toplanan suyun aka geerek teraslarn
bozulmasna neden olmamas iin 45 m aralkla 1520 cm genilikte
ilenmemi alanlar braklr. lenmemi alanlarn seiminde kk, ktk, ta vb.
gibi sabit engeller tercih edilir.
1- Su ann bulunmad ve erozyon tedbirleri gerektirmeyen,
toporafyann devaml teras yapmaya msait olmad, ya bol, az meyilli
sahalarda, iin ekonomisi de dnlerek devaml teras yerine kesik teras
uygulanr.
2- Bu ileme eklinde toprak, teras mihveri zerinde atlamal olarak
ilenir. Genellikle 80-100 cm arasnda deien uzunlukta teras yaplr,
ilenmeden braklan ksmn uzunluu ise fidan aralklarna gre deiir.
(ekil:5)
Aalandrma tesis ve bakm almalarnda mekanizasyonun amac; yetime
ortam (topografya, ana kayann tr ve yaps, topran mutlak ve
fizyolojik derinlii, tekstr, tall ve arazinin yama meyili, vb.)
zelliklerine gre en uygun metodu seip youn kltr metotlarn
uygulayarak, ihtiya duyulan odun hammaddesinin ksa srede, en yksek
miktarda retilmesini ve beklenen dier fonksiyonlarn en ksa srede
gereklemesini salamaktr.
Bunun iin uygulamada:
a)%60 meyile kadar olan sahalarda, diri rtnn kk ve gvdeleriyle
birlikte eritler halinde temizlenerek sahadan uzaklatrlmas,
3.5.2.3-Kesik Teras
3.6- MAKNEL AALANDIRMA ALIMALARI
3.6.1-MEKANZASYON PRENSPLER
Topra ileme ekli devaml terasta olduu gibidir. Bir altta
yaplacak terasn stte ilenmeden braklan boluu dolduracak tarzda
olmasna dikkat edilecektir.
Kesik teras uygulamas ile devaml teras alannn % 30-50'si orannda
alan ilenmi olmakta ve bu suretle % 5070 orannda tasarruf
salanmaktadr.
b) % 40 meyile kadar olan sahalarda, aalarn bymelerini
olumsuzlatran rnein fizyolojik derinlii snrlandran ve riper ile
krlmas mmkn olan geirimsiz bir tabakay ve/veya drenaj problemi gibi
sorunlar ieren alt topraklara sahip sahalarda topran (st ve alt
toprak) riper ile 60-80 cm derinlie kadar ilenmesi,
c) Gerektiinde, eimin %0-40 arasnda olduu sahalarda 4x4 lastik
tekerlekli traktr+tekli riper pullukla ift srm veya 4x4 lastik
tekerlekli traktr+ikili riper pullukla tek srm yaparak gradoniler
halinde topran ilemesi,
d) %20 meyile kadar olan sahalarda, topran 0-30 cm derinlik
arasnda 4x4 lastik tekerli traktr+pulluk veya diskaro ile tam
alanda st toprak ilemesi yaplmas,
e) Makineli diri rt temizliine ve makineli toprak ilemeye uygun
sahalarda, mutlaka makineli alma yaplmas,
esastr.
Seilen metodun uygulanabilmesi iin uygun ekipman ve bu ekipmann
istenilen zellikte kullanlmasn salayacak makine tipi ve gcnn
saptanmas gerektii gz nnde tutulacaktr.
Aalandrma mekanizasyonunda kullanlacak makine ve ekipmann seimi
ynnden diri rtnn snflandrlmas gerekir. lkemizde makineli aalandrma
yaplacak sahalarn diri rt snflandrlmas yledir:
Koru, Bozuk Koru Orman: Tohumdan meydana gelen ve tohum retmeye
balayana kadar gelien ve yeniden genlemesi yine tohumla olan
ormanlara KORU ORMANI denir. te bu ormanlarn kapallnn eitli
faktrlerin etkisi ile % 10'un altna dmesi, aalarn deforme olmalar
sonucu oluan ormanlara da BOZUK KORU ORMANI denir.
Baltalk, Bozuk Baltalk Orman: Yaprakl aalarn kesilmesi sonucu kk
ve ktk srgnleri ile oluan ormanlara BALTALIK ORMANI denir. Bu
ormanlarn eitli d faktrlerle srgn verme zelliklerini ksmen veya
tamamen kaybetmeleri ve sahay rtme oranlarnn azalmas sonucunda
meydana gelen ormanlara BOZUK BALTALIK ORMANI denir.
Maki: Toprak yzeyindeki aplar 5 cm'den fazla olan akakesme
(Phylleria sp.), sandal (Arbutus ), kermes meesi (Q.coccifera) ve
orman gl (Rhododendron) vb. ile kapl rt tipine MAK denir.
Funda(allk): Toprak yzeyindeki aplar 35 cm olan Erica, Calluna,
Cistus gibi cinslerle kapl rt tipine FUNDA denir.
Dikilen fidanlarn ilk yllarda iyi gelimesini salamak, topraktaki
su ve besin maddelerine ortak olan, yandan ve stten bask yapacak
diri rty sahadan uzaklatrmak amacyla diri rtnn kklenerek sklmesi ve
sahadan uzaklatrlmas veya toprak yzeyinden itibaren paralanmas
gerekmektedir.
3.6.2- DR RTNN SINIFLANDIRILMASI
3.6.3- MAKNE LE DR RT TEMZLEME METOTLARI
ekil 5: Kesik Teras Aplikasyon Dzeni
1312
20-2
5 cm
40-60 cm
20-2
5 cm
60-80 cm
% 10-30
36-4
0 cm1
1
ekil 4:Kesik ve Devaml Terasta Toprak ilemenin Aamalar
-
3.6.3.1- Bozuk Koru, Bozuk Baltalk Ormanlar ile Maki ve
Fundalklarda Ar Hizmet rt Temizleme Tara ile Diri rt Temizlii:
Diri rt temizlii yaplmadan nce meyil gruplarna gre oluturulan yn
hatlar arazide iaretlenmelidir. Bunun iin arazinin en alt yamacndan
balanarak dikim aralk mesafesinin katlar olacak ekilde;
% 0-20 Meyil Grubunda :36-42 metre
% 21-40 Meyil Grubunda :30-36 metre
% 41-60 Meyil Grubunda :21-30 metre
olmak zere tesviye erilerine paralel olarak yn yerleri arazide
iaretlenir, paletli traktr ve tarakla tesviye erilerine paralel
olarak rt temizlii yaplarak yerleri belirlenir. 41-60 meyil
grubunda ise paletli traktr yan alma yapamayaca iin sklen diri rt,
alt ve st yn yeri iaretleri esas alnarak nceden temizlenmi sahaya
ynlanr.
Makineli diri rt temizliinde yamacn alt tarafndaki eritten
balayp yukardaki eritlere geerek allmas esastr. Sahadaki diri rt,
160-230 HP gcndeki paletli traktr+tarak ile meyil ynnde, yani;
yukardan aa allarak kk ve gvdeleri ile birlikte temizlenecek ve
daha nce temizlenmi ve en fazla 3 m geniliindeki tesviye erilerine
paralel hatlarda ynlanacaktr.
Makine ve alanlarn gvenlii ynnden sorun olmayan boylu bozuk
baltalk ve makilik alanlarda rt hacmini azaltmak iin paletli traktr
geri kn rtl alandan yapar ve rty ezerek tarak nnde biriken
materyalin hacmini azaltr. rt boyunun sorun olmad alanlarda buna
gerek yoktur.
Geri ktan sonra her inite, tarak ekipmannn en az bir dii
temizlenmi alandan geecek ekilde hareket eder. Dolays ile
temizlenmi alana rt artklarnn dmemesi salanr. Uzun yn aralarnda ve
rt hacminin youn olduu sahalarda tarak n ksa mesafede dolar ve
tarak dileri skm yapamaz. Bu durumlarda paletli traktr durdurulup
yaklak 1 metre civarnda geriye hareket ettirilmelidir. Bu ekilde
hem tanan toprak en aza indirilir, hem de rt temizliinin
entansitesi artrlm olur.
i ve makine geii iin ynlarda, 100-150 metrede bir 3-6 metre
genilikte boluk braklr. Ynlama; tesviye erilerine paralel ve hi bir
zaman birbirini kesmeyecek, sulu ve kuru dereler doldurulmayacak
ekilde yaplr. Yama kenarnda yn ular kapal parseller oluturacak
ekilde braklmaz. rt temizlii yaplan alanlar her iki utan birbirine
bitiik olmaldr.
Tarak ekipmanlar 7, 9 ve 11 dili olmaktadr.
Ana g kayna 180-230 HP Paletli traktrn 9 dili tarak ekipmannn
boyutlar aadaki gibi olmaldr.
rt temizlii srasnda tarak di aralar sk sk dolabilir. Bu durumda
mutlaka taraklar temizlenmelidir. Tarak dilerinin ayn uzunlukta
olmas gerekmektedir. Tarak ekipmannn beklenen fayday salayabilmesi
iin arazinin meyline uygun topraa dal as vermek gerekir. Sadan ve
soldan ayn anda toprakla temas etmelidir. Aksi takdirde bir yanda
toprakta kanal aarak topran tanmasna neden olurken, dier yanda rt
sklmeden kalr. rt temizliinde dikkat edilmesi gereken bir husus da
taraa hareket halinde iken yukar ve aa doru titreim (vibrasyon)
yaptrlmasdr. Bu ekilde sklen materyal tarak nnde takla atarak gider
ve toprak dklmesi salanr.
rt temizlii srasnda kan kk ve ktklerin mahalli halk tarafndan
toplanmak istenmesi halinde; toplama zamann veya yerinin makinenin
almad zaman ve yerlerde olmas salanmal, can gvenlii tehlikeye
sokulmamaldr.
yi bir diri rt temizlii yaplabilmesi iin operatr deneyimli,
toprak tavda, makine ve ekipman istenen zelliklerde olmaldr.
Maki ve fundalk alanlarda uygulanr. al dorayc ile yaplacak diri
rt temizliinde; rt toprak yzeyinde paralanarak datlr. Bu ilemin
yaplabilmesi iin arazi meylinin % 61'den az ve uygun; ekipmann
of-set (makinenin hareket ekseni ile ekipmann ilem ekseninin farkl)
olmas gerekir.
3.6.3.2- al Dorayc ile Diri rt Temizlii:
1514
Ana g kayna Arl Uzunluu Toplam Tarak Ykseklii Orijinal Di
Uzunluu Kesilip Pabu takldktan sonra di uzunluu Diler arasndaki
aralk mesafe Etkin taraklama derinlii (min-max)Di ucu uzunluu Anma
pay lem genilii ti ve darbelere dayanma gc Tarak di says Di kalnl
Di ucu arl
:: : : : : : : : : : : : : :
180-230 HP Paletli Traktr 5310 kg. 36,6 cm19,1-20,3 cm78 cm690
cm33-35 cm10-50 cm44 cm18 cm326 cm60-80 ton9 adet9 cm22-24 kg.
Tarak Ekipman
-
Bu metotta rt temizliine; yol kenarndan veya temizlenmi bir
sahadan balanr. Traktr temizlenmi sahada veya yolda hareket ederken
al dorayc ekipman rt ierisinde hareket ederek paralama yapar. Arazi
dzgn ise dairesel dnler yaplarak (% 0-30) tam alanda rt temizlenir.
Meylin % 30'un zerinde olduu durumlarda ekipman sadece yukardan aa
doru altrlr.
al dorayclar ile rt temizliinde en nemli unsur yeterli ve etkin
bir rt paralanmasdr. Bu, kullanlan ekipmann eki veya baklarnn dn hz
ile traktrn hareket hznn tam olarak tatbik edilmesi ile mmkndr.
Sahada ta mevcut ise bakl ekipmanlar kullanlmaz, pskrk tal
sahalarda ise ekililer de dahil kullanlmamaldr.
Funda ve allklarda zincirli al dorayclar kullanlabilir. rtnn
youn olmayp grup ve kmelerden olutuu dzlk arazilerde daha
ekonomiktir.
al dorayc ekipman alrken; ta, toprak ve al paralar frlattndan
operatr dnda kimsenin alma ekipmanna yaklamamas gerekir.
nemli bir blm yar kurak iklim koullarna sahip olan yurdumuzda,
toprakta su depolanmasnn artrlmas ve dikilen fidanlarn kk
geliiminin salanmas maksadyla, topografyann elverili olduu rtsz
veya diri rt temizliinin makine ile yapld alanlarda makineli toprak
ilemesi yaplacaktr.
Makineli toprak ileme; baar oranlarnn yksek olmas, iin istenen
zamanda yaplmas, maliyetin daha ucuz olmas, toprak ilemeden
beklenen amalarn daha iyi gerekletirilmesi dolays ile tercih
nedenidir.
Makineli toprak ileme metotlar meyili %40'a kadar olan sahalarda
uygulanr.
3.6.4- MAKNEL TOPRAK LEME
3.6.4.1- Riperle Alt Toprak leme:
3.6.4.1.1- kili Riperle Alt Toprak leme:
Ak alanlar ile rt temizliinin tam alanda yapld sahalarda; topran
180-230 HP gcnde paletli traktrn riperleri ile 60-80 cm derinliinde
tesviye erilerine paralel olarak ilenmesidir. Riperlemede iyi bir
sonu almak iin topran tavnda, riperin pabularnn ve gvdesinin
standarda uygun olmas arttr. (ekil:7)
Riperler ana g kaynana ve yaplacak ie gre dizayn edilmitir.
Toprak ilemelerde kullanlan riperler toprak ileme derinliine gre
dizayn edilmektedir. Standart riperin maksimum dal derinlii 685 mm
olup aalandrma almalar iin yeterli deildir. Uygulamada zel
gelitirilmi 800 mm derinlie dal yapabilecek uzunlukta riper
kullanlmaldr(ekil 8).
Ana g kayna 180-230 HP paletli traktr ekipman olarak;
lem derinliinde yar ayrm veya yumuam ana kaya yahut toprak
derinliini kstlayan sert ve yatay bir tabakann bulunduu ve/veya
geirgenlik ve havalanma probleminin bulunduu ince tekstrl ar bnyeli
topraklarda, tesviye erilerine paralel olarak topran 180230 HP
gcnde paletli traktrle 6080 cm derinlikte kaz ayaksz riperle tam
alanda ilenmesidir. Bu yntemde l
1716
Diri rt Temizlii
ekil 7: Standart Riper ve Paralar
1 2 3 4
56
7
8
ekil 8: Uygun Riper
90-100 cm
:
:
:
:
:
:
:
2800 kg.-3000 kg.
216,4 cm-224,5 cm
30
16
53,5 cm
60-80 cm
47 Kg
Arl (Hidrolik nit. ve 3'l arl).
leme Genilii
Riper ucunun topraa dal ekli
Riper pabucunun topra dal ekli
Azami Kaldrma ykseklii
leme Derinlii (max. dal derinlii)
Riper pabucu (kazayakl ) arl
1- Riper Ana Aya2- Kanca3- Kaldrma Silindiri4- Kiri
5- Kol6- Sap7- Koruma Demiri8- Riper Ucu
-
riper ekipmanndan ortadaki karlr, 2 metre ara ile alan ikili
riperle bir srmden sonra dnte riperin bir tanesi aradan geecek
ekilde srm yaplr (ekil 9).
Saha kenarlarnda paletli traktrn ekipmanla birlikteki uzunluu
kadar ilenmeden kalan alan oluur. Bu alann ilenmesi paletli traktrn
geri dnnde kenar izgisine kadar geriye giderek eik ekilde ileriye
doru riperlemesi ile olur. Paletli traktr bu alan riperledikten
sonra yeniden balang izgisine geri giderek srme balamaldr. Bu tr
alanlarda toprak ilemek amacyla kesinlikle meyil aa allmamaldr.
kili riperle toprak ilemede, ikinci geilerde aradan geen riperin
ilk gei izgileri arasnda eit alan kalacak gibi geirilmesi, ilem
yaplan alann
inenmemesi nem tar. Srme alt ynn kenarndan balanr, stteki ynda
bitecek ekilde tesviye erilerine paralel srm yaplr. zellikle bu
durum % 20 meyilin zerindeki yamalarda ok nemlidir. nk tesviye
erilerine paralel ve yukardan aaya doru devam eden bir toprak
ilemede, paletli traktr aaya doru her kaydnda adacklar halinde
ilemeden kalan arazi paralar oluacaktr. Hlbuki aadan yukar almada
kayma ilenmi alana doru olacandan ilenmeden kalan alan
olumayacaktr.
Anakayann toprak derinliini kstlamad, sert ve yatay tabakann
bulunmad ve/ veya orta ve kaba tekstrl topraklarn 3'l riperle 6080
cm derinlikte tam alanda ilenmesidir. alma sistemi ikili riperde
olduu gibidir. Fark, ikinci geilerin birinci geie paralel ve iki
riper aras mesafede olmasdr. Bu sistemde ayn anda 2 metre mesafede
noktadan riper hareketi olduundan topran ilenmesi ok daha iyi olur.
rt temizliinin ok iyi yaplmad alanlarda riper aralarna kk ve ktkler
skabilecei gibi tek tek riperlerin nne de kk, ktk veya byk kaya
paralar denk gelebilir. Bu durumda; riper aralarna taklan kk ve
ktkler topran kabarmasn ve patlatlmasn engeller. kinci durumda
operatr kk ve ktkten kurtulmak iin yaklak 1 metre kadar geri
hareket ederek riperi kaldrr, kalkk durumda tekrar ileri giderek kk
ve kt geriye ittirerek tekrar riperlemeye devam eder. Birinci
durumda ise yardmc bir kiinin taklan kk ve ktkleri kazma vs. ile
kartmas gerekmektedir.
Dnlerde, paletli traktrn ekipmanl boyu kadar ilenmeden kalan
alan, geri dn tamamlandktan sonra geriye gidilerek ilenmelidir.
80 cm.den daha derin riperlemelerde patlatma iyi olmayaca iin
daha derin toprak ileme uygulanmayacaktr.
3.6.4.1.2- l Riperle Alt Toprak leme:
1918
ekil 9: kili Riperle Alt Toprak ileme ilem sras.
Yn
Yn1133
22
kili Riperle Alt Toprak leme
Tam Alanda Alt Toprak lemesi
-
3.6.4.2- Riper Pullukla Toprak leme:
3.6.4.3- Pullukla Srm:
3.6.4.4- Ar Diskaro ile Topran Disklenerek lenmesi:
3.6.4.5- Diskaro ile st Topran lenmesi:
Meyili % 30'a kadar olan sahalarda, 80110 HP gcnde 4x4 lastik
tekerlekli traktrle ekilen iki soklu riper pullukla tesviye
erilerine paralel, bir geite 3545 cm derinlikte, 80100 cm genilikte
gradoniler eklinde topran ilenmesidir.
Bu yntem;
a)Tam alanda riperle alt toprak ilemesi yaplmasnn ekonomik
olmad, kk geliimini engelleyici sert ve yatay tabakann bulunmad,
kaba ve orta tekstrl topraklarda,
b)Su tutma kapasitesi dk; kumlu, alvyal ve kolivyal yaplardaki
yerlerde suyun drenajla akp gitmesine neden olmamak iin derin
toprak ilemesi gerekmeyen yerlerde,
c)Teras formu vermek amacyla kurak veya erozyona ak ve tam
alanda riperle alt toprak ilemesi yaplan arazilerde,
topran ilenmesidir.
Bu usulde, fidan dikim sralar arasndaki mesafe esas alnmal ve e
ykselti erilerine paralel srm yaplmaldr.
Diri rtnn bulunmad, 10 hektardan kk olan ve paletli traktr
naklinin mmkn olmad aalandrma sahalarnda, 6080 HP gcnde lastik
tekerlekli traktrle topran tam alanda ilenmesidir. Bu metot
ormanclkta; fidanlklarda ve enerji ormanlarnda ekim yoluyla
yaplacak genletirmelerde kullanlmaktadr. Aalandrma almalarnda
topran 3040 cm derinlikte ilenmesi nedeniyle iyi bir toprak ileme
metodu deildir.
Ayrca, otlanmann ok youn olduu veya olacann ngrld, makineli alt
toprak ilemesinin tam alanda yaplm olduu uygun meyildeki sahalarda;
otlanmay azaltmak, fidan sralarn belirginletirmek, yzeysel erozyonu
azaltmak ve yzeysel aka geen suyu tutarak depolanmasn salamak
amacyla da pullukla srm yaplabilir.
Alt toprak ilemenin tam alanda yapld, yama meyilinin % 20'den,
yzeysel talln % 25'den az olduu sahalarda 80110 HP gcnde 4x4 lastik
tekerlekli traktre arkadan bal, ar diskarolarla topran tesviye
erilerine paralel olarak tam alanda disklenerek ilenmesidir.
Ekipman olarak 24 diskli dairesel veya dalgal diskler sz konusudur.
Ortadan tekerlekli olan bu ekipman kk, ktk ve taa geldiinde
hidrolik ile kaldrlr. Ayn zamanda tama srasnda tekerlekleri zerinde
tanabilmektedir. lem entansitesini diskaronun diskleri, arl ve
traktrn alma hz etkilemektedir. Hz, disklerin arpma etkisini
artrarak keseklerin paralanmasna neden olmaktadr.
6080 HP gcnde lastik tekerlekli traktrlere bal orta ve/veya
hafif diskarolar ile st topran ilenmesidir. Bu makine ve
ekipmanlar; hafif ve kumlu topraklarda kullanlmaktadr. alma metodu
ar diskarolarda olduu gibidir. 1618 adet disk mevcut olup tekerlek
yoktur.
Meylin % 20'ye kadar olduu yerlerde toprak yapsnn kumlu olmas
halinde dorudan st toprak ilemesi yaplabilecektir.
3.7- DKM
3.7.1-DKMDE DKKAT EDLECEK HUSUSLAR
Dikimde uygulanacak aralk-mesafelerde Genel Mdrlmz talimat esas
alnacaktr.(EK: 4 )
Dikim almalar, vejetasyon dneminin sona erdii sonbahar aylarnda
balayp tekrar vejetasyon dneminin balad ilkbahar aylarna kadar
tamamlanm olacaktr. Dikimler mutlaka toprak ilemesini takip eden
dikim sezonunda yaplacaktr.
a)Topran dikim derinlii olan 3040 cm'lik ksm, rutubetli ve tavda
(tarla kapasitesi) olacaktr.
b)Fidanlklardan balya ambalajl gelen fidanlar, grevlilerce; rzgr
almayan bir yerde ve gnlk dikebilecekleri kadar sayda iilere
datlacak, bu fidanlar nemli yosun ve telisle sarlm olarak dikim
sandklarna konacaktr.
c)Kapl fidanlarda dikimden nce rutubet kayb olmas halinde,
sulandktan sonra dikilecektir. Bu konuda, yetitirme ortam turba
olan kapl fidanlarda daha dikkatli davranlmaldr. Kapl fidanlarn,
dikim ukuruna kadar kaplar ile tanmas salanmaldr.
d)Fidan canlln olumsuz etkileyecek derecede rzgrl, ii saln ve
verimliliini olumsuz etkileyecek derecede souk gnler ile donlu
gnlerde dikim yaplmayacaktr.
e)Dikim postalar arazinin toprak tr, tallk ve topran tav
durumuna gre (1 kazc + 1, 2 veya 3 fidan dikici) ayarlanacak ve
iilerin dikim ukuru almasn beklemesinden kaynaklanan zaman kayb
nlenecektir. Alan ukurlara akabinde fidan dikilecek, beklemeden
dolay rutubet kaybna meydan verilmeyecektir.
f)Dikimde kullanlan ukur ama kazmas, dikim apas gibi aletler ie
uygun ve bakml olacaktr.
g)Dikim ukuru, fidan kk boyundan en az 5 cm daha derin alacak ve
ukurun fidan tutturulacak kenar dz ve dik olacaktr.
h)i, ukur kenarna koyduu sandktan hafiften silkeleyerek kard
fidan, kk boaz toprak yzeyine gelecek ekilde bir avu nemli toprakla
ukurun dik kenarna tutturacak ve kkleri saa sola kaydrmadan dikim
apas ile ve nemli st toprakla ukuru dolduracaktr. ukur iine; ta,
kk, kesek gibi kat materyalin girmesi nlenecektir. Fidan kkleri
yana veya yukar kvrlmamal ve kk boaz derinliinde dikilmeli,
gmlmemelidir.
i)Dikimi takiben ii fidan kkne zarar vermeden ayakla fidann
evresini bastrarak, toprak tekstr dikkate alnarak sktrlacaktr.
j)Dikimlere yamacn st ksmndan balayp dere tabanna doru devam
edilecektir. Dikim iin sahaya giren ve kan iiler, dikilen fidanlara
zarar vermeyecek ve ilenmi topra ineyerek sktrmayacak ekilde
hareket etmelidirler.
k)Dikimler, teraslarda toprak ilemesinin en derin olduu yama
yzeyinin teras yzeyini kestii noktada yaplacaktr. (ekil:4)
l)Fidanlktan fidann sklmesi ile sahada fidanlarn dikilmesi
arasndaki zaman ok ksa olacak, bu nedenle hava halleri ve ii
potansiyeline gre fidan planlamas yaplarak mmkn olduu kadar taze
fidan kullanlacaktr.
2120
-
m)Fidan balyalar birbirine demeyecek ekilde serin, kuytu, kapal
ve havadar bir yerde saklanacak, gn ar alt st edilecek ve balyalar
slatlacaktr. Daha uzun sreli saklamak iin souk hava depolarna
konulacaktr.
n)plak kkl yaprakl fidanlar ile souk hava deposuna alnamayp
dikilmeden uzun zaman bekletilecek olan balyalardaki ibreli
fidanlar uygun yerlerde ve uygun ekilde gmye alnacaktr.
o)Fidanlar fidanlktan kk budamas ve seleksiyonu yaplarak
geldiinden dikim alannda ayrca fidan seleksiyonu yaplmayacaktr.
p)Makineli toprak hazrl yaplan ve tallk orannn %50'den fazla
olduu sahalarda dikim srasnda dikim ukurunun almas dikim sresinin
uzamasna neden olabilmektedir. Bu gibi sahalarda gerektiinde
makineli toprak ilemesi yapldktan sonra, dikime balamadan nce dikim
ukurlar almaldr.
1+0 veya 2+0 yanda plak kkl ibreli fidanlarda ve yeterli yaa
sahip rejyonlarda ve genellikle kazk kkl trlerde kullanlr. Hzl
gelien kzlam, sahilam, halepam gibi trlerimizde 1+0, karaam ve
saram gibi nispeten daha yava byyen trler de ise 2+0 yanda plak kkl
fidanlar iin uygundur. Ladin ve gknar gibi balangta daha yava byyen
ibreli trlerde 3+4 (3+0, 1+2, 2+1 vb.) yalarnda fidanlar bu yntemle
dikilebilir. Sedirlerde bu yntemde 1+0, meelerde genellikle 2+0,
kaynlarda da 1+0 yanda fidanlar tercih edilir.
Bu yntemde kullanlan eitli tiplerde plantuvar (ekil:10) veya
kama beli gibi aletler ile alan yara dikim yaplr.
Plantuvar dikimi; kaba ve orta tekstrl topraklarda uygundur. nce
tekstrl topraklarda plantuvar ve benzeri aletlerle
3.7.2- DKM METOTLARI
3.7.2.1- Plantuvar Dikimi:
yaplan dikimlerde, fidan; yarn iki duvar arasnda sktndan ve
bilhassa bu duvarlar sert olduundan yelpaze kk teekkl oluur. Bu
nedenle ince tekstrl topraklarda kullanlmamaldr.
Plantuvar dikimi uygulamada; adi plantuvar dikimi ve ayak
plantuvar ile dikim olmak zere iki ekilde yer alr. Aalandrma
sahalarndaki dikim almalarnda ayak plantuvar kullanlr.
Plantuvarda yarc levha kk uzunluuna bal olarak genellikle 2025
cm boyunda olmaktadr. Genellikle dikim, biri plantuvar kullanan
(plantuvarc) ve dieri de dikici olmak zere iki kiilik bir ekiple
yaplr. Plantuvarc eilmeden ayak plantuvarn meyilli olarak topraa
saplar ve ileri iterek dikey pozisyona getirir. Sonra toprak
dklmeyecek ekilde plantuvar karr. Dier ii fidan kkleri kvrlmayacak
ve kk boaz 1-2 cm derinde olacak ekilde alan yara indirir, civardan
organik maddece zengin ve krntl st topraktan bir avu kadar dier
eliyle ufalayarak yara aktr ve tekrar kk boaz toprak yzeyine
gelecek kadar yukar ekerek yerletirir. Bu ekilde hem kvrlan kkler
dzeltilmi, hem de oluan hava boluu giderilmi olur. Plantuvarc;
fidan yarnn 5 cm kadar gerisine plantuvar dik olarak tekrar batrr,
dikim plantuvarn kendine doru eker. Bylece kkler yarn alt tarafndan
toprakla temasa getirilerek sktrlr. Plantuvarc, sonra plantuvar
ileri doru iterek yarn st tarafndaki kklerinde skmasn salar. Daha
sonra son alan yarktan 5 cm kadar geriye plantuvar eik durumda
tekrar sokar ve dikim plantuvarn nce ne iter, sonra geriye kendine
doru eker ve bylece toprak sktrlarak bundan nce alan yark tamamen
kapatlm olur. Son alan yar da plantuvarc ayak topuu ile topra
iterek kapatr. Nihai olarak da fidan etrafndaki topra ayak
darbeleri ile sktrr. Dikim yeri nceden hazrlanmam ise dikim iisi
elinde srekli tad kk bir apa veya epin yardm ile fidann etrafn
dzelterek basit bir teras formu verir ve bu ekilde dikim tamamlanr.
(ekil:10)
Plantuvar dikiminde; topran az da olsa tal olmas halinde, fazla
sktrma esnasnda fidan kklerinin zedelenebilecei daima gz nnde
tutulmaldr.
ukur dikimlerinde; ukurda kenar dikimi, adi ukur dikimi, ukurda
derin dikim, ukurda tepe dikimi, ukurda ukurlu tepe dikimi gibi
yntemler sz konusudur. Uygulamada ukurda kenar dikimi ve adi ukur
dikimi metotlar yaygn olarak kullanlmaktadr.
plak kkl ibreli fidanlarn dikiminde uygulanr. Bu metotta,
gradoni tipi teraslarda arazi meylinin teras kestii noktada,
makineli arazi hazrl yaplm sahalarda ise belirlenen dikim
noktalarnda, ukurun dik kenarnn oluturulaca alan; nce ayakla hafife
sktrlr, sonra kazma ile kk uzunluundan en az 5 cm daha fazla
derinlikte, bir kenar dz ve dik ukur alr. ukurun dik kenar meyilli
arazilerde yamacn alt tarafnda olur.
3.7.2.2- ukur Dikimi:
3.7.2.2.1-ukurda Kenar Dikimi:
2322
ekil 11: ukurda Kenar Dikimi
B B'
40-50 cm
30 cm
Kk boaz
Islaktopraklpullama
Fidan
Toprak
Topran sktrlmas
breli Fidan
Alt toprak
st toprak
15-20 cm
40-50 cm
A A'
30 cm
15-20 cm
ekil 10: rnek Plantuvar Modelleri ve Plantuvar Dikimi
1- Ayak plantuvarngsterilen ada sokarve geriye doru ekerekeik
pozisyona getirir.
2- Ayak plantuvarnkartr ve fidan yaryauygun
derinlikteyerletirir.
3- Dikim plantuvarnfidandan 5 cm kadargeriden tekrar batrr.
4- Dikim plantuvarnkendine doru eker,bylece kkler alttaraftan
sktrlmolur.
5- Bu sefer de dikimplantuvarn ileri doruiter, bu suretle
topranst tarafndaki kklerisktrr.
6- Son alan yarktan5 cm geriye dikimplantuvarn sokar.
7- Dikim plantuvarnnce ne iter sonrageriye eker ve bylecebundan
evvel almyark tamamen dolar.
8- Son alan delii ayaktopuu ile topra iterekdoldurur.
9- Fidann etrafndakitopra ayak darbeleriile sktrr.
-
Dikim iisi; dikim sandndan kard fidan, kk boaz toprak
seviyesinde kalacak ekilde bir avu nemli toprakla ukurun dik
kenarna tutturur. Bir eliyle fidan kklerini koruyarak dier elindeki
dikim apas ile ukurdan kan nemli topra dik kenarn karsndan ekerek
ukurun yarsna kadar doldurur, bu esnada toprak iine karan ta, kk vb
paralar ayklar, dik kenarn karsna geerek sa ve sol aya ile "V"
eklinde sktrr. Daha sonra ukurun tamamn fidan kk boazna kadar
toprakla doldurarak sktrma ilemini tekrar eder ve teras formu
verir.
nce tekstrl topraklarda yaplan dikimlerde sktrma ileminde ok
dikkatli olunmal, toprak fazlaca sktrlarak kompaktlamasna neden
olunmamaldr. (ekil 11)
plak kkl yaprakl fidanlar ile tpl fidanlarn dikimlerinde
kullanlr. Alacak ukurun ebatlar; fidanlarn kk boylarna, kk
sistemlerine ve yetitirilme tarzlarna gre istenilen derinlik ve
genilikte, kklerin doal durumda dikimine imkn verecek ekilde
olmaldr. (ekil 12)
Fidan; ukurun ortasna dikim derinliinde yerletirilir, toprak
fidan kklerine doru serpilir ve kkler toprakla iyice beslenerek
fidann dik durmas salanr. ukurdan kan toprakla ukur iyice
doldurulur, ayakla bastrlarak sktrlr. Toprak dzeltilip teras formu
verilerek dikim tamamlanm olur. Sktrma ilemi; ince tekstrl
topraklarda, kaba ve orta tekstrl topraklara gre daha az
olmaldr.
Aalandrmalarda dikim esas olmakla birlikte, dikim yoluyla
aalandrmaya uygun o lmayan a l an l a rda ek im yo luy l a
aalandrma yaplabilmektedir.
Ekimle aalandrma;
-Toprak; mutlak derinliin s ve orta, fizyolojik derinliin
yeterli olduu alanlar ile karstik arazilerde uygulanabilir
olmas,
- Maliyetinin dk olmas ve iilik gereksiniminin azl
-Fidanlarn doal kk geliimlerini daha iyi salayabilmeleri vb,
avantajlarndan dolay tercih edilmektedir.
3.7.2.2.2- Adi ukur Dikimi:
3.8- EKM YOLUYLA AALANDIRMA
Ancak; Ekim yoluyla aalandrmalarn uygulama artlarn ok iyi
bilmek, msait sahalarda uygulama yapmak, uygun olmayan yer ve
durumlarda srarl olmamak gerekir.
a) Kurak ve yar kurak alanlar,
b) Yksek scakln, kurutucu rzgarlarn hakim olduu yer ve
baklar,
c) Fazla meyilli plak yamalar,
d) Fizyolojik derinliin yetersiz, yatay tabakal, anakayann
atlaksz olduu alanlar,
e) Yabanlam, slak ve sk istiflenmi topraklar,
f) Diri rtnn youn olduu sahalar uygun deildir.
a)Uygulanan ynteme gre deimekle birlikte tohum sarfiyat fazla
olduundan uygun orijinde, temini kolay ve ucuz, genetik zellikleri
tatminkar yeterli tohumun bulunmas,
b)Tohum temini, ekim alanlarna nakli, ekime hazr hale
getirilmesi, uygun artlarda muhafazas, sahaya gereken miktar ve
younlukta dalmnn salanmas,
c)Genliklerinde hzl derin kk yapan trlerin tercih edilmesi,
d)Yetime muhiti zellikleri ile trlere uygun ekim yntemlerinin
tespiti, uygun bir imlenme yatann hazrlanmas, ekim zaman ve
derinliinin tespiti,
e)Zararllara kar nlemlerin alnmas,
baar iin gereklidir.
Ekim btn alan kapsar. Tam alanda toprak ilemesi yaplabilecei
gibi gevek ve karstik yaplarda saha hazrlna gerek olmadan veya ksmi
bir alma ile sahalar ekime hazr hale getirilir. Karpelli sedir ve
ard tohumu ekimleri iin uygun bir yntemdir.
a-erit ekimi: Tesis amacna uygun olarak, toprak; uygun
aralklarla, e ykselti erilerine paralel, ii veya makine ile ilenir.
eridin tamamnda veya alan ukurlarda tohum ekimi yaplr.
b-Ocak ekimi: Tesis amacna uygun aralk-mesafelerde tespit edilen
uygun yerlere, uygun ebat ve derinlikte toprak ilenerek ekim yaplr.
Byk tohumlu trler iin uygun bir yntemdir.
Birinci yln sonunda baar ile ilgili karar verilmemelidir. O yln
ekstrem artlarndaki olumsuzluklarn yanltc olabilecei dikkate
alnmaldr. Baarsz olunan yerlerde baarszln nedeni tespit edilerek
gerekli nlemler alnmadan, yeniden tesise konu edilmemelidir.
3.8.1- Ekimle Aalandrma Yaplmayacak Sahalar:
3.8.2-Ekim Yoluyla Aalandrma Prensipleri
3.8.3- Ekim Yoluyla Aalandrma Yntemleri
3.8.3.1-Tam alanda ekim yntemi:
3.8.3.2-Ksmi ekim yntemi:
2524
ekil 12: Adi ukur Dikimi
15-20 cm
40-50 cm
A A'
B'
B B'
40-50 cm
30 cm
Fidan
Toprak
Topran sktrlmas
Yaprakl Fidan
Alt toprak
st toprak
Kk boaz
30 cm
15-20 cm
-
3.9- BAKIM
3.9.1- GC LE BAKIM
3.9.1.1-Ot Alma-apa:
Bakm almalar ile fidanlarn; dikimden biyolojik bamszla
kavuuncaya kadar geen srede oluabilecek olumsuz d etkilere kar
direncinin artrlmas, korunmas, iyi gelime ve byme gstermesi
amalanr. Bakm almalar; genel olarak ii gc ile yaplmakla birlikte,
alma imkn olan uygun yerlerde makineli yaplmas esastr.
i gc ile arazi hazrl yaplan yerlerde;
1.Yl: Ot alma-apa, teras onarm ve tamamlama, gerekirse srgn
kontrolu,
2.Yl: Ot alma-apa, teras onarm ve tamamlama, gerekirse srgn
kontrolu,
3.Yl: Ot alma-apa, gerekirse srgn kontrolu
4.Yl: Saha gzlem altnda tutulmal,
5.Yl: Gerekirse srgn kontrolu eklinde,
Makineli arazi hazrl yaplan yerlerde;
1.Yl: Ot alma-apa, tamamlama,
2.Yl: Ot alma-apa, tamamlama,
3.Yl: Ot alma-apa, gerekirse srgn kontrolu,
4.Yl: Saha gzlem altnda tutulmal,
5.Yl: Gerekirse srgn kontrolu eklinde,
bakm yaplmas esastr.
Ancak, ot alma-apa ve srgn kontrolu; teknik gereklilik olmas
halinde yl ierisinde birden ok yaplabilecei gibi, ihtiya olmamas
halinde "zellikle birinci yl" hi yaplmayabilir. Bu durumda,
yaplacak ilemlere esas olmak zere en az iki ormanc teknik elamandan
oluan bir heyet tarafndan teknik rapor dzenlenir ve dosyasnda
saklanr.
Bakm almalar; ii gc veya makine ile arazi hazrl yaplm sahalarda
dikilen fidanlarn zellikle ilk yllarda topraktaki su ve besin
maddeleri ile a ortak olan, fidana yandan ve stten bask yapan otsu
ve odunsu bitkilerle mcadele iin yaplan ot alma-apa, srgn kontrolu,
teras onarm, tamamlama vb. ilerdir.
Ot alma-apa, dikimi takip eden vejetasyon dnemi banda yada
ilkbahar yalarndan sonra, otlarn tohumlar olgunlap dklmeden ve
sahann ncelii olan yerlerinden balanarak yaplacaktr.
Ot alma-apa ilemi birinci ylda fidan evresinde dtan ie doru
yaplacak, fidan kk ve gvdesinin zedelenmemesine dikkat edilecek,
fidann etrafnda 10 cm apndaki alanda apalama yaplmayarak sadece el
ile ot alma ilemi yaplacak, bu alandaki atlaklar ve fidan kk
boazndaki aklklar toprak ekilerek doldurulacaktr. Ot alma-apa ile
zararl otlar uzaklatrld gibi,
kapilarite krld iin topraktaki su kayb nlenmi, topran havalanmas
ve su tutma kapasitesi artrlm olacaktr. kinci ve nc ylda ot
alma-apa ilemi fidann evresinde fidann bulunduu yerden balayarak
darya doru yaplacaktr.
Ot alma-apa, var olan diri rtnn trne, boyuna ve younluuna bal
olarak ya dikim sralar zerinde 60-80 cm genilikte bir eritte yada
fidanlarn etrafnda 50-60 cm yar apl bir alanda yaplmaldr. Ot
alma-apa ileminde apa, ince tekstrl topraklarda derin ve ksa
aralklarla, kaba tekstrl topraklarda ise s ve geni aralklarla
vurularak ve toprak yerinde kazlarak yaplacaktr.
Srgn kontrolu; aa ve aak kk ve ktklerinin veya toprakta kalan kk
paralarndan gelien srgnlerin fidanlarda boma tehlikesi yaratmamas
iin kesilmesi ilemidir.
Srgn kontrol; fidanlarn evresinde, siper etkisi yapan yada boma
tehlikesi yaratan srgn ve sarlc bitkilerin fidan sralar zerinde
veya gerektiinde tam alanda kesilip zararsz hale getirilmesi
suretiyle yaplr.
Srgn kontrolu almalar ile; vejetasyonun balad ve bymenin hzl
olduu dnemde bask altnda kalan fidanlarn tepesinin serbest olmas
salanmaldr. Havalar fazla snmadan ve fidanlar sipere almadan nce
blgesel artlara bal olarak yaplmal, ge kalndnda gne na maruz kalan
taze srgnlerin zarar grecei dikkate alnmaldr. Diri rt fidana yakn
noktalarda toprak seviyesinden 1015 cm yksekten balayarak dar doru
ykselerek ters kesik koni eklinde kesilmek suretiyle
yaplacaktr.
Fidanlara bask yapan srgnler teras boyunca ekil 13/B'de olduu
gibi kesilerek uzaklatrlr. Bu ilem yaplrken fidann k ihtiyac esas
alnr ve srgnlerin bask yapmayan dallar kesilmez. Bu ekilde srgn
kontrolu yaplm sahalardaki teraslara bir utan bakldnda adeta "\_/"
eklinde uzayan kanal, fidan etrafnda yaplan srgn kontrolunda da
ters kesik koni oluumu grlr.
3.9.1.2- Srgn Kontrolu:
2726
Fidan Etrafnda Otalma-apa
ekil 13: Srgn Kontrol
A B
-
3.9.1.3- Teras Onarm:
3.9.1.4-Tamamlama:
3.9.2- MAKNEL BAKIM
3.9.2.1- Diskaro ile Bakm:
3.9.2.2- al Dorayc ile Bakm:
3.9.2.3- Rotovatr, Kltivatr ve Kazaya ile Bakm:
3.9.3- KORUMA
Dikimi takip eden dnemlerde yalar nedeniyle teraslarda bozulma
ve yrtlma olabilecei iin, ot alma-apa ilemi yaplrken teras onarm da
yaplacaktr.
Aalandrma sahalarnda dikimi takip eden bir vejetasyon dnemi
getikten sonra, tesisin asli amacnn gereklemesini olumsuz
etkileyecek toplu kuruma grlen yerler ile dank halde % 15'i aan
kurumalarda projesinde nerilen trler ile tamamlama dikimi
yaplacaktr. Dikim yaplacak noktada, ii ile 50-60 cm yar apl bir
alanda yeniden toprak ilemesi yaplacak ve tamamlama dikimi tesisten
sonraki 1 veya 2 yl ierisinde bitirilecektir.
Alt toprak ilemesinin riper, st toprak ilemesinin diskaro ile
tam alanda yapld, yzeysel talln %25'den az, %020 meyilde ve dikim
almalar da piketaj ile yaplm sahalarda; nce dikim sralar boyunca ii
ile ot alma-apa yapldktan sonra 4x4 lastik tekerlekli traktr+ar
diskaro ile vejetasyon dnemi banda (mays- haziran) bir veya
gerekirse daha fazla sayda bakm yaplacaktr.
Arazi meyili %020 ve %25'den az tal, diri rt temizlii tam alanda
yaplm sahalarda, fidan sralar arasnda 4x4 lastik tekerlekli
traktr+ekili al dorayc veya 4x2 lastik tekerlekli traktr+zincirli
al dorayc ile mays-temmuz aylarnda diri rt toprak seviyesinden
paralanmak suretiyle bakm yaplacaktr. Ancak, daha nceden fidan
sralar zerinde ii tarafndan tahra, balta gibi kesici aletlerle srgn
kontrolu yaplarak fidanlar ortaya karlacaktr.
rtsz veya diri rt temizlii paletli traktr + tarak ile, alt
toprak ilemesi riper ve st toprak ilemesi diskaro ile tam alanda
yaplm, %25'den az tal, %020 meyilde ve dikim almalar da piketaj ile
yaplm sahalarda; nce dikim sralar boyunca ii ile ot alma, apa
yapldktan sonra 4x4 veya 4x2 lastik tekerlekli traktr+rotovatr,
kltivatr, kazaya ile vejetasyon dnemi banda (mays-haziran) bir veya
gerektiinde birden fazla bakm yaplacaktr. zellikle rizomlu
bitkilerin youn olduu alanlarda kazaya ekipman ile allacaktr.
Byk emek, para ve zaman harcanarak tesis edilmi olan aalandrma
sahalarnn her trl hayvan ve insan zararlarna kar ncelikle orman
muhafaza memurlar ve beki ile korunmas esastr.
Yeterli personelimizin olmad ve ihtiya duyulan yerlerde koruma
hizmetleri Ky Tzel Kiiliine yaptrlacaktr.
Ky Tzel Kiiliince yaplan koruma karl demelerle ky btesine kaynak
aktarlmakta ve bu da aalandrma talebini artrmakta, sosyal
itilaflarn zmne yardmc olmakta, katlm salamakta, beki ile korumaya
oranla daha ekonomik ve etkin olmaktadr.
Aalandrma sahalarnn devamllnn salanmasnda korumann etkinlii,
civar kylerin katlm ve destei hayati nem tamaktadr.
Ky Tzel Kiiliine koruma hizmetleri karlnda yaplacak deme sahann
bykl, kye olan uzakl, dikenli tel ihatas olup olmad hususlar
deerlendirilerek AGM'nin o ylki birim fiyat cetvellerine gre tespit
edilecektir.
Bekiler; mevsim artlarna gre dier bakm, dikim ve tesis
faaliyetlerinde de grevlendirilecek, dikenli tel itlerin onarmn da
yapmalar salanacaktr.
Sahalarn korumas hangi usulle yaplr ise yaplsn idare adna
mutlaka bir grevlinin sorumluluunda olacaktr.
Sahalar orman muhafaza memuruna veya bekiye tutanakla teslim
edilecek ve grev deiikliinde iki grevli arasnda devir teslim
yaplacaktr.
Kritik yerlerin korumasnda; ekonomik prensip ve tasarruf
tedbirleri dikkate alnarak dikenli tel it ihatas yaplacak, zorunlu
olmadka dikenli tel ihatas tercih edilmeyecektir.
Dikenli teller TSE belgeli olacaktr. Dikenli teller it
direklerine yerden itibaren 15-25-30-30 cm aralkla 4 sra
ekilecektir. Dikenli teller it direklerine tespit edilmeden nce
iyice gerdirilmeli, birbirine paralel olmasna dikkat edilmeli ve en
stteki sradan balanmaldr(ekil:14).
Kelere gelen it direkleri, ke direi ile takviye edilmelidir.
Gevek yapl arazilerdeki dz hatlarda 10 kazktan birine yanlardan
payanda, 20 direkten birine de hem yanlardan hem de iten ve dtan 45
derece meyilli payanda direi ile takviye yaplmaldr.
Dikenli teller, kapal alanlarda muhafaza edilerek oksitlenmesi
nlenmelidir.
Bcek, mantar ve benzeri zararllar grldnde Orman Blge Mdrl Orman
Zararllar ile Mcadele ube Mdrl ve gerektiinde Ormanclk Aratrma
Mdrlkleri ve Fakltelerle de irtibat kurularak gerekli mekanik ve
kimyasal mcadele zamannda yaplacaktr.
Yangn emniyet yol ve eritleri ile servis yollar otsuz ve temiz
tutulacaktr. Yol kenarlarna rastlayan sahalarda, yol boyunca en az
2-3 m genilikte ottan arndrlm temiz bir erit oluturulacaktr. iler
yangn nleme ve sndrme konularnda eitilecek, uygun yerlerde yeterli
sayda yangn sndrme ara ve gerelerinin bakml ve kullanmaya hazr
halde bulundurulmas salanacaktr.
2928
ekil 14: Dikenli Tel hatas
4,00-5,00 m50 cm 50 cm
30 cm
30 cm
25 cm
15 cm
40-6
0 cm
-
3.9.4- YANAN ORMAN ALANLARININ AALANDIRILMASI
3.9.5- FDAN SAYIMLARI VE AALANDIRMA SAHALARININ BAARISI
3.9.6-AALANDIRMA SAHALARININ DEVR VE TESLM
3.9.6.1- Aalandrma ve Erozyon Kontrolu Mhendisleri Arasndaki
Devir-Teslim lemi:
3.9.6.2- Aalandrlm Sahann Orman letme efliine Teslimi:
Genel Mdrlmzn sorumluluunda bulunan (1992 yl ve sonras tesis
olunan) plantasyon sahalarnda kan orman yangnlaryla ilgili olarak
Orman letme Mdrlnn 3 nolu formundaki bilgilere uyumlu, rnei ekli
Yangn Sicil Raporu dzenlenecek ve 20 gn ierisinde Merkez'e
gnderilecektir.
Aalandrmaya konu yanan orman alanlar, topran yabanlamasn nlemek,
orman-halk ilikileri asndan douraca problemleri ortadan kaldrmak ve
muhtemel tecavzlerin nlenmesi amacyla yl ierisinde ya da en ge
takip eden ylda kesinlikle aalandrlacaktr.
Fidan saymlar; tamamlama iin gerekli fidan ihtiyacn ve aalandrma
sahasnn mevcut durumunu tespit etmek iin, ilgili Aalandrma
Mhendisliince her vejetasyon dnemi sonunda Eyll-Kasm aylarnda
yaplr, Kasm ay sonunda Genel Mdrle gnderilir. Aalandrma sahasna
getirilerek dikilen fidanlar, belli aralklarla yaplm bulunan
teraslara veya fidan sralar zerinde belli mesafelerde
dikildiklerinden, saymlar da belli bir sistematik esasa gre
yaplacaktr. Bunun iin; Fidan Saym Tutanann dzenlenmesinde anlatlan
hususlara dikkat edilecektir. (EK:10 a/b)
Fidan Saym Tutananda fidan zayiatlarnn nedenleri ayrntl ele
alnacak ve baarsz alanlarn baarl hale gelmesi iin yaplacak ilemler
ve zaman aklanacaktr.
Teras zerinde ekimlerde her bir ocakta birden ok imlenme olmas
halinde her ocak bir fidan olarak deerlendirilecektir.
Baar oran; tamamlama dikimlerinden sonra sahada mevcut salkl ve
yaayan toplam fidan saysnn, ilk tesiste dikilen fidan saysna
orandr.
Aalandrma sahalarnda baar oran projesinde belirtilir. Oran
belirtilmeyen projelerde baar oran, uygulamaya balamadan nce, uzman
teknik elemanlardan oluan komisyon marifetiyle belirlenir. Baar
oran; projenin amac ve yetime muhiti artlar dikkate alnarak,
projenin tamam veya farkl blmleri iin ayr ayr belirlenebilir. Bu
konuda dzenlenecek tutanak Genel Mdrlke onaylandktan sonra
uygulamaya geilir.
AGM Mhendisi; baka yere atanmas halinde yerine gelen veya
grevlendirilen Mhendise aalandrma sahalarn Ek:5'deki rnee uygun
olarak devir-teslim yapacaktr.
Aalandrma sahalar gerekli bakm ve koruma almalar yapldktan ve
biyolojik bamszln kazandktan sonra gerekli silvikltrel mdahalelerin
yaplabilmesi iin Orman letme efliine teslim edilecektir(Ek:6).
Dzenlenen teslim tutanana sahann haritas eklenip 6 nsha halinde
oaltlarak, birer nshas ilgili birimlerce;
- AGM Mhendisliine,
- Orman letme efliine,
- Orman letme Mdrlne,
- l Mdrlne,
- Aalandrma ve Erozyon Kontrolu Genel Mdrlne,
- Orman Genel Mdrlne gnderilecektir.
Aalandrma sahalarnda uygulanan metot ve tekniin bilinmesi, nceki
yllarda yaplan ilemler ve alnan sonularn tespiti, yaplan gzlem
sonucu daha baarl olabilmek iin ne yaplmas gerektiinin belirlenmesi
gibi hususlarda uygulaycya devaml k tutacak Teknik Gzlem Defteri
detayl bilgileri kapsayacak bir ekilde zenle tutulacaktr. Grev
deiikliklerinde aalandrma sahalarnn devir tesliminde sahaya ait
"Teknik Gzlem Defteri" de teslim tesellm edilecektir.
a) Ylsonunda kesin sonulara gre dzenlenecek olan Aalandrma
Uygulama zleme Cetveli (Ek:7) en ge mteakip yln 30 Ocak tarihinde
Merkez'de bulundurulacak, GPS veya benzer bir cihazla kaydedilmi
alma alann snrlarna ait iz bilgileri, elektronik ortamda cetvelle
birlikte Merkeze gnderilecektir. Aalandrlan Alanlar izelgesi (Ek:8)
proje baznda ylda bir defa yl sonu Aalandrma Uygulama zleme Cetveli
ile birlikte gnderilecek ve ekine alma alanlarn gsterir harita
konulacaktr.
b) Fidan kullanma izelgesi (Ek:9) ylda bir defa Aalandrma
Uygulama zleme Cetveli ile birlikte gnderilecektir.
c) Proje uygulamalarna ait cetveller ve dier bilgiler yazl ve
elektronik ortamda arivlenecektir. Hibir surette imha edilmeyecek
ve grevlilerin deimesi halinde devir-teslim yaplacaktr
d) Yangn Sicil Raporu yangnn snmesini izleyen 20 gn ierisinde
Merkez'e gnderilecektir.
28.11.1994 tarihinde yaymlanarak yrrle giren 8 Nolu Aalandrma
tamimi yrrlkten kaldrlmtr.
Aalandrma hizmetlerinin bu tamimde belirtilen esaslar erevesinde
yrtlmesini, nemle rica ederim.
4-AALANDIRMA ALIMALARI LE LGL TUTULACAK DEFTER VE SREL
CETVELLER
4.1-TEKNK GZLEM DEFTER
4.2- SREL CETVELLER
3130
Mustafa YKSEKBakan a.
Genel Mdr
-
EK:2
Sahann Mlkiyet Durumu:
a) Sahann orman kadastrosunun yaplp yaplmad; yapld ise kadastro
snrlar ierisinde olup olmad;b) Sahann amenajman plannda belirtilen
mecere ve arazi tipi sembolleri ve alanlar;
Yukarda yeri ve mlkiyet durumu belirtilen ve orman amenajman
plannda Aalandrma, mar-Islah, Erozyon Kontrolu ve Mera Islah
almalar ile lgili Sahalar Tablosunda yer alan toplam ......... ha.
saha zerindeki deerlendirilebilecek emval letmesince alnm ve saha
aalandrlmak zere AGM Mhendisliine teslim edilmitir.
../../200...
EK: 3 (a)
AALANDIRILACAK ORMAN SAHASININAGM MHENDSLNE TESLM TUTANAI
li lesi Orman Blge MdrlOrman letme MdrlOrman letme eflii AGM
MhendisliiSeri Ad Proje Ad Blme-Blmecik No ve Alan
:::::::::
Teslim Eden........................ letme efi
UYGUNDUR
Orman letme Mdr ube Mdr
Teslim Alan...............AGM Mhendisi
TESS BAKIM
NSANGC
MAKNGC
E TOPLTESS
AM DENEKMKTARI
TAM. DK.OT ALMA-
APA SR.KON.TER.ONA.
KTKle
KORUMA
DENEKMKTARI
GENELTOPLAMDENEK MKTARI
PROJENNKODU-ADI
(Ha)
(Ha)
(Ha)
YTL
(Ha)
(Ha)
YTL YTL
TOPLAM
200 YILI ..AALANDIRMAPROGRAM VE DENEK YERSEL DAILIM ZELGES
L :BTES :
../../200..
Aalandrma Daire Bakan
LAGM MHENDSLBTES
:::
200.... YILI
.......................................................AALANDIRMAYERSEL
DAILIM PROGRAM TEKLF CETVEL
KONTROL EDEN
ube Mdr
DZENLEYEN
AGM Mhendisi
EK:1
LES
PROJENN
KODNO.
ADI ONAYTARH
ALANI
(Ha)
GEENYILLARTBAR.AA.
(Ha)
BLMENO.
NSANGC
MAKNEGC
BLMENO.
OTALMAAPA
SR.KONTER.ON
(Ha) KTK
KO
RUM
A
TAM
AM
LAM
AD
KM
TR
OR
JN
DKLECEK FDAN
ZEL BLGLER
ADED(000)
ORTARAKIM(Metre)
BAKIMTESS
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
TOPLAM.......................................
3332
-
T.C.ORMAN BAKANLII
Aalandrma ve Erozyon Kontrolu Genel Mdrl
Etd Proje Dairesi Bakanl
SAYI : EP.1.7.0/821 12/10/1994KONU: Aralk-mesafe
Aalandrma almalarnda son yllarda uygulanan mekanizasyon
metotlarnn gelimesi, zellikle makineli bakm almalarnda ulalan
dzeyin salad faydalar, kullanlan trlerin biyolojik ve silvikltrel
zelliklerinin daha iyi tannmas, aa slah almalarndaki gelimeler
dikkate alnarak dikim aralklarnn belirlendii 263 sayl tebliin 2.1.5
blm ekli Bakanlk Olur'u ile deitirilmitir.
Tekilatmzca yrtlmekte olan her trl endstriyel aalandrmalar ile
erozyon kontrolu almalarnda bundan sonra yeni aralk - mesafeler
uygulanacaktr.
Aralk-mesafe uygulamalarnda;
a) Hzl gelien tr aalandrmalarnda ift ynl makineli bakm yaplacak
ekilde (3x3 m.) aralk-mesafe uygulanarak hektara 1100 fidan
dikilecektir.
b) Rekreatif amal aalandrmalar ile yeil kuak projelerinde ngrlen
amaca ynelik olarak aralk-mesafe dzeni proje dzenleyicisi tarafndan
belirlenecek bu tip sahalarda projenin onay ile aralk-mesafeler
uygulamaya konulacaktr.
c) Erozyon Kontrolu Projelerinde, iki teras arasnda yzeysel akla
toplanan suyun kesiti 8 2dm 'yi at takdirde teras aralklar % 10
azaltlabilecektir.
d) Birden fazla aralk mesafe belirlenen aa trlerinde, yetime
muhiti artlar ve amaca gre uygun aralklar proje yapmcs tarafndan
belirlenecektir.
Uygulamalarn ekte gnderilen Bakanlk Olur'u ve bu talimat
erevesinde yrtlmesi hususunda gereini nemle rica ederim.
Yukarda yeri belirtilen toplam ......... ha. saha aalandrlmak
zere teslim-tesellm edilmitir. ../.../200.
EK: 3 (b)
AALANDIRILACAK HAZNE ARAZSNN AGM MHENDSLNE TESLM TUTANAI
li lesi Orman Blge MdrlOrman letme MdrlAGM Mhendislii:Orman
letme efliiKy Mevkii Ada No Parsel No Alan Tahsis Tarihi ve No.su
Koordinatlar
:::::::::::::
Teslim Eden...........................Or. letme efi Teslim
Alanlar
...........................AGM Mhendisi
EK: 4
smail ZKAHRAMANBakan a.Genel Mdr
MZAEKLER: EK-1 Olur (1 adet 2 sayfa)
DAITIM:9 Bakanlk Blge Mdrlne
3534
-
T.C.ORMAN BAKANLII
Aalandrma ve Erozyon Kontrolu Genel Mdrl
Etd Proje Dairesi Bakanl
SAYI : EP.1.7.0/778 10/10/1994KONU: 263 sayl Tebli
BAKANLIK MAKAMINA
Bilindii zere gemite ve gnmzde bir ok lkede ayn veya farkl
trlerde uygulanm ve uygulanmakta olan dikim aralklar byk farkllklar
gstermektedir. lkemizde aalandrma almalarnn balad ilk yllardan
gnmze uzanan yaklak 50 yllk srete yerli ve yabanc aa trlerimiz iin
uygulanan aralk-mesafeler de gnn koullarna bal olarak birka defa
deitirilmitir. Bakanlmzn 28.10.1979 ve 263 sayl teblii ile
belirlenen aralk-mesafeler 15 yldan bu yana kullanlmaktadr. Orman
Faklteleri ve Aratrma Mdrlklerimizin konu ile ilgili aratrma
almalar devam etmekte olup, bunlarn ilk sonularnn alnmas uzunca bir
zaman gerektirecektir.
Aalandrma almalarnda son yllarda uygulanan mekanizasyon
metodlarnn gelimesi, zellikle makinal bakm almalarnda ulalan dzeyin
salad faydalar, kullanlan trlerin biyolojik ve silvikltrel
zelliklerinin daha iyi tannmas, aa slah almalarndaki gelimeler ve
daha geni aralk-mesafe uygulanmasnn salayaca tasarruf dikkate
alnarak lkemizde uygulanmakta olan aralk-mesafelerin aa trleri
itibariyle yeniden deerlendirilmesine ihtiya duyulmutur.
Bu amala konu, .. Orman Fakltesi retim yelerinden Prof. Dr.
Melih BOYDAK ve Prof.Dr.H.Cahit AD, Bat Akdeniz Ormanclk Aratrma
Mdrlnden Dr.H.Zlfikar USTA, Dou Karadeniz Ormanclk Aratrma Mdrl Mdr
Yardmcs Hasret ATASOY ile Genel Mdrlmz Merkez ve tara kuruluundan
elamanlarn katlmyla oluturulan bir Danma Heyeti marifetiyle
26.9.1994 tarihinde Ankara'da yaplan bir toplantda deerlendirilmi
ve 263 sayl Tebliin 2.1.5 blmnde belirtilen aralk-mesafelerin,
uygulama pratii ve hzl gelien trlerle yaplacak aalandrmalarda tam
alanda makineli bakm yaplmasna imkan salama amacyla aadaki ekilde
deitirilmesi tavsiye edilmitir.
Tr AdAralk-mesafe
(m)Hektara Dik.
Fidan Ad.Sklk Bakm Sonucu
Kalacak Fert/Ha. Karaam, SaramKzlam, Halepam,Toros Sediri
Sahilam, Radyata amDuglas Fstkam
Dou Ladini, Gknar Mee Trleri Ceviz, Kestane
KzlaaKayn
Dier Yaprakllar
Pramidal Servi Tam alanSra Dikimi
Dall ServiTam alanSra Dikimi -
3.00x1.503.00x2.00
3.00x3.003.00x3.006.00x3.006.00x6.00
10.00x10.002.50x1.502.00x1.508.00x8.00
10.00x10.003.00x3.001.60x0.601.30x0.601.50x0.703.00x3.00
3.00x1.502.00x2.00
3.00x2.002.50x2.50
22201660
11001100220277100
26603330156100
11008630929091901100
22202550
16601600
1110830
550550277
--
13501665
------
550
11101250
830-
263 sayl Tebliin 2.1.5 blmnn muhtelif aa trleri iin tavsiye
edilen yeni aralk-mesafeler dorultusunda deitirilmesini ve bundan
byle uygulamann yeni aralk-mesafelere gre yaplmasn Olurlarnza arz
ederim.
smail ZKAHRAMANGenel Mdr
OLUR
7/10/1994Hasan EKNC
Bakan MZA
3736
-
EK: 5
AGM MHENDSLER ARASINDADEVR-TESLM TUTANAI
:::::::::::::
Proje Kodu ve Ad Seri Ad Blme-BlmecikNo ve Alan
::
:
1)Sahann Yeri l Mdrl AGM Mhendislii Mevkii
2)Aalandrlan Sahann zellikleri
A)Dikilen Trler ve Alan B)Dikime Balay ve Biti Tarihi C)Sahann
Baar Durumu (Blme ve Blmecik itibariyle) [Fidanlarn dip (cm), boy
(cm) ] (Gelime Durumu, Kapall vb.)D)Var olan Tesisler ve Durumu
: : :
:
:::
:
Yukarda zellikleri belirtilen.sahas ../../20.. tarihinde arazide
yaplanincelemeler sonucu teslimi yaplmtr.
Teslim EdenAGM Mhendisi
Teslim AlanAGM Mhendisi
UygundurAGM ube Mdr
ONAY..../..../200..
l Mdr
EK: 6
AALANDIRILMI SAHANINORMAN LETME EFLNE TESLM TUTANAI
Proje Kodu ve Ad Seri Ad Blme-BlmecikNo ve Alan
::
:
Teslim EdenAGM Mhendisi
Teslim Alanletme efi
UYGUNDUR
l Mdr
1)Sahann Yeri:l Mdrl Orman Blge Mdrl Orman letme Mdrl AGM
Mhendislii Orman letme eflii
2) Aalandrlan Sahann zellikleri
A) Dikilen trler ve alan: B) Dikimin balay ve biti tarihi C)
Sahann baar durumu (Blme ve blmecik itibariyle) [Fidanlarn dip ap
(cm), boyu (cm)] (Gelime durumu, kapall)D) Sahada varolan
tesisler
: ::: :
:
:::
:
Yukarda zellikleri belirtilen ve ../../20.. tarihinde
aalandrlmak zere AGM Mhendisliine teslim edilmi olantoplam ha. saha
../../20.... tarihinde gezilip grlm ve aalandrma ynnden yaplacak
herhangi bir almakalmadndan ilgili letme efliine teslimi uygun
grlmtr.
../../20..
Orman letme Mdr
3938
-
AALANDIRMA UYGULAMA ZLEME CETVEL EK: 7DZENLEME ESASLARI:
1.BLOK1. Bloun soluna; cetvelin tanzim edildii projenin iinde
bulunduu ilin ad, serisi, Aalandrma Mhendisliinin ad ve o projeye
ait kod numaras (A.1, A.2, A.3 gibi), sana ise projenin ad,
projenin onay tarihi ve o sahann projesinde aalandrmaya konu genel
alan yazlacak.
Projede almaya baland halde henz proje tanzimde ise projeye
verilmesi dnlen ad (ki bir daha deimeyecektir.) kod no olarak o il
mdrlne ait projelere verilmi kod nolarnn sonuncusunu takip eden
numara, onay tarihi hizasna tanzimde veya onayda, sahas olarak ta
proje yaplmas karalatrlm ve o projenin mstakbel saha miktar
yazlacaktr.
2.BLOK(III.Stun) projede nerilen faaliyetlerin miktarlar
yazlacaktr.(IV.Stun) projede uygulamaya balandndan bu yana cetvelin
ait olduu yldan evvelki yl sonuna kadar yaplm uygulamalarn
toplamlar yazlacaktr. Burada dikkat edilmesi gereken husus yaplm
toplam dikim ile gemi yldan toprak ilemesi yapld halde dikimi
yaplamam saha toplamlarnn toplam toprak ileme miktarna eit olmas
gerekliliidir.(V. ve VI. Stunlar) projenin iinde bulunulan yla ait
verilmi olan program ve denek miktar yazlacaktr.(VII. ve VIII.
Stunlar) uygulamalarn yapld yla ait olup program yl bandan sonuna
kadar yaplan alma ve karl olarak yaplan harcama miktarlar
yazlacaktr.Burada dikkat edilmesi gereken husus gemi yldan
dikilmeyip bu yla sarkan dikim miktar ile bu yl toprak ilemesi
yaplp dikilen saha miktarlarnn ait olduu stunlara yazlmas
olacaktr.Bakm ve koruma gereklemesi stununa program verilmi alanda
yaplm iler ve harcamalar detayl olarak ayr ayr gsterilecek, ancak
toplam bakm hanesine bu bakmlarn yapld alann genel miktar ve toplam
harcama yazlacaktr. Mesela; bir blmenin alan 50 ha. ve bu blme iin
50 ha. Program verilmi olsun, bu blmede o yl 10 ha. tamamlama
dikimi, 20 ha.nda makineli bakm, 40 ha.nda srgn kontrolu, 10 ha.nda
otalma-apa, 500 mt Yangn emniyet yolu temizlii yaplm ve bu saha 1
beki veya Ky Tzel Kiilii ile korunmu olsun, bu uygulamalar ait
olduu satrlarda ayr ayr gsterilecek, toplam bakm hanesine bu
blmenin genel alan olan 50 ha. ve bu iler iin yaplm harcamalarn
toplam yazlacaktr.Dier giderler satrna yukarda gsterilmeyen iler ve
almlar iin yaplm harcamalarn toplam yazlacaktr.
3.BLOKTesiste dikilen fidanlara ait bilgi stunudur. Hcrelere
cetvelin ait olduu program ylnn balangcna kadar tesiste dikilen
fidanlarn; I. stuna orijini, II. stuna alan, III. stuna adeti ve
IV. Stuna ekilen miktar, V. ve VI nc stunlarn hizasndaki hcrelere
program ylnda dikilecek ve/veya ekilecek
4140
EK: 7
EK: 7................. YILI AALANDIRMA UYGULAMA ZLEME CETVEL
BTES :
PROJENN
L ADI
SERS ONAY TARH
AALANDIRMA MH. SAHASI(Ha)
KOD NO
200.. YILI
PROGRAMVE
DENEGEREKLEME
TUTAR1000 YTL
TUTAR1000 YTL
N KARAKTERST
BIRI
MI
PRO
JE
NER
LER
BALAN.200.. YILISONUNAKADAR
YAPILAN MKTAR MKTAR MKTAR
S.NO l ll III IV V VI VII VIII1,01 Makineli rt Temiz. Ha.1,02 i
ile rt Temiz. Ha.1,03 Makineli Top.leme
Ha.
1,04
i ile Toprak leme
Ha.
1,05
Yangn Koruma-Servis Yolu
Ha.
1,06
Korunacak veya Islah Edilecek Vej.
Ha.
1,07
Dikenli Tel it
Km
1,08
Bu Yla Ait Dikim/Ekim
Ha.
1,09
Ge.Yllar.Kalan Dik./Ekim
Ha.
1,10
TOPLAM DKM/EKM Ha.
1,11
DER TESS GDERLER
YTL
1,00
TOPLAM TESS ve GDER
Ha.
2,01
Tamamlama dikimi
Ha.
2,02
Makineli Bakm
Ha.
2,03
Srgn Kontrol Ha.
2,04
Ot alma, apa
Ha.
2,05
Yan. Kor.ve servis yolu bakm Ha.
2,06
Dik.Tel.it Tamiri
Km
2,07
Koruma (Beki)
Ha.
2,08
Koruma KTK
Ha.
2,09
DER BAKIM GDERLER
YTL.
2,10
TOP. BAKIM, KORUMA ve GDER Ha.
3,00
GENEL GDERLER TOPLAMI YTL
KONTROL EDEN ../../200..
ube Mdr
DZENLEYEN ../../200..
AGM Mhendisi
DKM / EKM BLGLER
BALANGITAN 200.. YILI SONUNA KADAR
200.. YILI DKM / EKMFDANIN
DKLEN EKLEN PROGRAM GEREKLEMETR ORJN Ha.
Ad.(000) Kg Ha. Ad.(000)/Kg Ha. Ad(000)/Kg
TOPLAM
Mkerrer Saha Hakknda Not:
-
fidanlarn alan ile adet ve/veya kg miktar ile VII. ve VIII
stunlardaki hcrelere program ylnda tesiste dikilen veya ekilen
fidanlarn alan ile adet ve/veya kg miktarlar yazlacak. III. stun
1.10 satrndaki hcredeki miktar ile dikim ekim bilgileri ksmndaki
balangtan ... yl sonuna kadar dikilen alanlar toplamnn eit olmas
gerekmektedir. Ayrca VIII. Stun 1.08+ 1.09 =1.10 satrndaki hcredeki
miktarn uygulama yl dikim ekim bilgileri 200.. yl dikim toplamna
eit olmas gerekir.Orijini hanesine fidann fidanlktan gelen
belgesindeki orijini yazlacaktr.Miktarlarn rakamla ifadesinde hibir
ekilde buuk yazlmayacak, rakamlar aa ve yukar tam sayya dntrlecek,
ayn zamanda rakamlar arasna (.)(,) gibi iaretler
konulmayacaktr.Hibir hcre bo braklmayacak, eer o hcreye yazlacak
bilgi yoksa mutlaka (-) iareti konacaktr.Yaplan tesis mkerrer ise
yine aynen bu cetvelde gsterilecek ancak kaytlara ilenmek zere
cetvelin altna not yazlacak, izleyen yllara ait cetvellerin tesis
ve dikim bilgilerine ilave edilmeyecektir.Cetvelde arazi hazrl ile
bakm ve korumada sarf edilen akaryakt, alet, malzeme onarm ve kira
bedelleri harcamalar ait olduu almann harcama miktarna dahil
edilecektir.Tamamlama saha hektar ve kullanlan fidan says Dikilen
Fidann blounda gsterilmeyecektir.Ekimle aalandrma yaplm olmas
halinde kullanlan tohumun tr ve orijini fidan tr ve orijini imi
gibi Dikilen Fidann hanelerinde gsterilecek, ekim yaplan alann
hektar aynen yazlacak fidann adedi hanelerine ise ocak adedi
yazlacaktr.Yl sonu uygulama izleme cetvellerine eklenen yllk
almalar gsterir haritada ekimle aalandrlm ksmlar taranarak ayrca
gsterilecektir.Cetvelin sonunda mutlaka tanzim ve kontrol eden
birim amirleri ad ve soyadlarn yazarak imza edeceklerdir.Yl Sonu
Aalandrma Uygulama zleme Cetveli:Yl sonundan itibaren tanzim
edilerek 30 ocak tarihinde Merkez'de olacak ekilde gnderilecektir.
Bu cetvellerdeki fiziki ve nakdi gereklemeler aralk ayna ait aylk
fax cetvellerindeki deerlere eit olacaktr.
AALANDIRILAN ALANLAR ZELGES EK:8 DZENLENME ESASLARI
Bu izelgedeki bilgilerin toplam EK:7 toplamlarna eit
olacaktr.
Stun 1: Projesindeki Blme ve Blmecik Numaralar tek tek ve alt
alta srayla yazlacaktr.Stun 2: Her blmenin Projesindeki
aalandrlacak alan miktar yazlacak.Stun 3: Projesinde Aalandrlacak
dendii halde uygulamada teknik nedenle aalandrmaya konu edilemeyen
alann nitelii yazlacak.
rnek: Talk,-kayalk, Dere vejetasyonu, vs.Stun 4: Teknik nedenle
aalandrlamayan sahalarn miktar yazlacak.Stun 5: Projesinde
Aalandrlacak dendii halde uygulamada sosyal nedenle aalandrmaya
konu edilemeyen alann miktar yazlacak. Stun 6,7,8,9: EK:7 'deki
miktarlar yazlacak.Stun 10: Bakmn nitelii alt alta yazlacak. rnek:
Yangn Koruma Yolu, Servis Yolu, tamamlama dikimi, Otalma-apa, Srgn
kontrolu, teras onarm gibi.Stun 11,12: Bakm yaplan alan miktarlar
yazlacak ve her blmenin bilgilerinin alt soldan saa izilerek toplam
bakm yaplan alan yazlacaktr. Toplam; rakamlarn aritmetik toplamn
deil, bakm yaplan alann bykln gsterecektir. Tm blmelere ait
bilgiler tek tek girildikten sonra son satrda ayrntl toplamlara yer
verilecektir.
EK: 8............... PROJES ............. YILI AALANDIRILAN
ALANLAR ZELGES
KONTROL EDENube Mdr
DZENLEYENAalandrma Mhendisi
4342
BLME VE BLMECK AALANDIRILMAYAN ALAN AALANDIRILAN ALAN YAPILAN
BAKIM
TOPRAK LEMETEKNK NEDENLENO.SU
PROJESNE GRE
AAL.ALANI (Ha) NTEL
ALANI(Ha)
SOSYALNEDENLE
(Ha)
LE (Ha)MAKNELE (Ha)
YKY(Ha) S
ERV
SYO
LU (H
a)
NTELLE
(Ha)
MAKNE LE
(Ha)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
36 40,0
Talk,kayalkDere vejetasyonuKor. Veya IslEd. Vej.
53,07,0
,0
10,0
10,0
10,0
1,0 1,0 - - -
Bl. Top. 47,0 15,0 10,0
10,0
10,0 1,0 1,0
43 -
YKYServ.Yol.Ot alma-apaDiscaroSrg. Kont.Tamamlama
--
30,0-
10,05,0
1,51,0-
15,05,0-
Bl. Top.
30,0 22,5
TOPLAM
- - - - - - -
-
....... YILI AALANDIRMA SAHASINA AT FDAN SAYIM TUTANAI
L LES PROJES - SERS BLME NOAALANDIRMA ALANI
(HA.)BAKISIRAKIMISAYIMIN YAPILDII TARHTESS YILITESS EDLEN TR BR
NCEK DNEMDE BAARI YZDES
:::::::::::
NOT: a= Normal gelime gsteren fidanlarn toplamdr. b= Bulunmas
gereken 50 adet fidann, lm yaplan nokta adedinin arpm ile bulunan
saydr.
a1+a2+a3+a4+a5+Baar yzdesi =
------------------------------------------------------- = %
......... bBaarszln Nedenleri:
Baarsz alanlarn baarl hale getirilmeleri iin yaplacak ilemler ve
zaman:
SAYIM KOMSYONU
Mhendis ye ye
EK: 10 a
FDAN SAYIM ZELGES
....... YILI FDAN KULLANMA ZELGES
L : AGM MHENDSL :
SERS : PROJE ADI :
DKM YAPILAN SAHANIN KULLANILAN FDAN
BLME VEBLMECK
NO.SU
ALANI(Ha.)
ORTALAMAYKSEKL
m
TOHUMUNORJN
ALINDIIFDANLIK
TR YAIORTALAMABOYU (cm)
Ha.aDKLEN
FDAN (Ad.)
TESSTEKULLANILANFDAN (Ad.)
TAMAMLAMADAKULLANILANFDAN (Ad.)
TOPLAMFDAN(Ad.)
TOPLAM
KONTROL EDENube Mdr
DZENLEYENAGM Mhendisi
EK: 9
4544
Sra/Teras No 0-Balang 150 metre 300 metre 450 metre 600 metre
750 metre10
2030
40
50
60
70
"
"
TOPLAM a1= a2= a3= a4= a5= a6=
-
FDAN SAYIM TUTANAI AIKLAMASI
1- Aalandrma sahasnda dikilen fidanlar belli aralklarla yaplm
bulunan teraslara veya fidan sralar zerinde belli mesafelerde
dikildiklerinden, sahadaki baar durumlarnn saptanmas da belli bir
sistematik esasa gre yaplacak fidan saymlaryla ortaya