This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge
ucnobi Zeglebis ilustraciebiT ametyvelebuli saqarTvelos istoria
zog samecniero institutSi ki saremonto samuSaoebi axlac mimdi-nareobs. magaliTad, dawyebulia morfologiis institutis I sarTulis remonti, sadac Tsu-is samedicino fakulteti unda ganTavsdes. gare-montda stambis Senobac.
wels vapirebT fizikis institutis laboratoriuli korpusis I, III, IV da VI sarTulebis gakeTebasac.
Tsu-is studenti (saxeli da gvari ar daasaxela):
bagebis studentTa saerTo sacxovrebeli savalalo mdgomareo-baSia. Tu apirebT sareabilitacio samuSaoebis Catarebas? Tu igegmeba saerTo sacxovreblis gadmotana Tsu-is e.w. maRlivi korpusis mimdebare teritoriaze, rogorc es Tsu-is reqtorma erTerT interviuSi aRniSna?
sagani Tu ver eteva 65 kreditSi da aris meti, sagani ver dafiqsirdeba saswavlo baraTSi. aseve, ver dafiqsirdeba sagani, Tu studenti wina pi-robis daucvelad irCevs sagans, an ar aris aqtiuri sagani im semestrSi.
Tamar lolaZe,iuridiuli fakultetis IV kursis studenti:
uaxloes periodSi iuristebisTvis raime gacvliTi programa Tu igegmeba?
mariam razmaZe,sagareo urTierTobaTa departamentis
ufrosi specialisti:
_ xelSekrulebis farglebSi Tbilisis saxelmwifo universitets evropis mraval universitetTan aqvs gacvliTi programebi, romlebic yovelwliurad mimdinareobs. am xelSekrulebebis safuZvelze, Sesar-Cevi etapebis gavlis Semdeg, yvela fakultetis students SeuZlia sas-wavleblad erTi semestriT wasvla misTvis sasurvel universitetSi. am etapisTvis es programebi dasrulebulia.
_ cesko Zalian did ukmayo-filebas gamoTqvams studente-bis mzaobasa da kompetentu-robis donesTan dakavSirebiT. wina arCevnebTan SedarebiT ga-cilebiT dabalia studentTa ricxvi, romelsac surs Tavisi ,,pasiuri saarCevno uflebis” realizacia. Zalian dabalia, zogadad, saarCevno kultura, samarTlebrivi kultura da xSi-
rad xdeba, rodesac studentebi ver ansxvaveben erTmaneTisgan im umartives detalebs, rac ar-CevnebisTvisaa damaxasiaTebeli. bevri kandidatisTvis gaugebari aRmoCnda Cveni ganmartebebi ima-sTan dakavSirebiT, Tu rogor SeiZleba ramdenime ,,Secdoma” iyos ,,xarvezi” da rogor SeiZ-leba es ,,Secdoma” gaxdes ,,uaris Tqmis” safuZveli mis konkre-tul moTxovnaze, rac absurdia. visurvebdiT, rom momavalSi studentebi gacilebiT metad yofiliyvnen gaTviTcnobiere-bulni da ufro momzadebulni arCevnebisTvis da, rac mTavaria, meti pasuxismgeblobiT miudg-nen am sakiTxs, radgan studen-toba da studenturi TviTm-marTveloba _ es ar aris skola da sabavSvo TamaSi... es aris ma-Rali donis warmomadgenlobiTi organo, sadac pirovnebebi da zrdasruli adamianebi monawi-leoben (yovel SemTxvevaSi, unda monawileobdnen).
_ studentTa e.w. `sadis-kusio klubSi~ mowveul kan-didatebTan debatebisas (es Sekreba 12 maiss gaimarTa Tsu-is I korpusis erT-erT audi-toriaSi) gamoiTqva mosazreba imasTan dakavSirebiT, rom axali mowvevis studenturi TviTmmarTvelobis asarCevad winasaarCevno kampania ufro civilizebulad, gamWvirvaled da Riad mimdinareobs, vidre es xdeboda wina arCevnebze. es udaod universitetis imi-jis amaRlebisken win gadadg-muli dadebiTi nabijia, Tumca rogor gaabaTilebT zogierTi oponentis mxridan arCevnebis obieqturad CatarebasTan mi-marTebaSi gamoxatul undo-blobas? sainteresoa Tqveni mzaoba da pasuxismgebloba am sakiTxTan dakavSirebiT...
_ kargia, rom civilizebu-lad mimdinareobda da mimdina-reobs winasaarCevno kampania. ar yofila araviTari eqscesi. rac Seexeba im sakiTxs, Tu rogor iqneba uzrunvelyofili gamW-virvaloba da arCevnebis obie-qturad Catareba, mogaxsenebT:
_ arCevnebs boikoti SeiZle-ba gamoucxado maSin, rodesac ceskoSi daregistrirebis mc-deloba manamde ar gqonia. `stu-denturma xma”-m warmoadgina, daaxloebiT, 150 ,,kacnakluli” sia, anu saWiro 1530 studentis xelmoweris nacvlad mogvita-nes 1390 piris monacemebi. gar-da amisa, warmodgenil siebSi davafiqsireT 300-mde sxvadasx-va saxis Tu tipis Secdoma. mi-uxedavad imisa, rom maT, Cveni samuSao reJimis aranormalurad datvirTvis fonze, damatebiT sam dRiani vada miveciT xarve-zebis gamosasworeblad, sru-lyofilad mainc ver moaxer-xes xelmowerebis Segroveba da vfiqrob, rom sakuTari imijis ,,gasamarTleblad” mimarTes am
xerxs _ boikotis formas. es mxolod dasanania...
_ arsebobda pretenziebi imasTan dakavSirebiT, rom studentTa xelmowerebis Se-sagroveblad TiTqosda maT mcire dro hqondaT micemuli da rom vadebSi SezRudulni iyvnen...
_ damoukidebeli kandi-datebis nawilma moaxerxa war-moedgina absoluturad uSec-domo, uxarvezo siebi da drou-lad davaregistrireT (iyvnen studentebi, romlebmac 1 dReSi moitanes uxarvezo sia). cesko apirebs, madloba gadauxados aseT studentebs im pasuxismge-blobisTvis, rac maT gamoavli-nes am siebis warmodgenisas. maT ki, romelTa siebSic uxeSi Tu uneblie Secdomebi dafiqsirda, damatebiT 14 maisis CaTvliT 18 saaTamde miveciT xarvezebis gamosworebis saSualeba. ram-denime studentma Tavis sasar-geblod gamoiyena es damatebiTi dro da seriozuladac imuSava. vinc ki Semdeg ukve srulyofi-lad warmoadgina sia, yvela da-registrirda.
_ arCevnebis Catarebidan ramden xanSi iqneba savar-audod Sedegebi cnobili da ramdenad aris uzrunvelyo-fili _ oponentebis mxridan am Sedegebis mosalodnel re-vizias mxolod samarTlian-oba daupirispiroT, raTa uni-versitetma Tavidan aicilos garkveuli gaugebrobebi...
_ 18 maiss tardeba arCevnebi. Cven SevecdebiT, rom 19 maiss _ diliT an 18 maiss _ gvian RamiT ukve iyos Sedegebi cnobili. ro-gorc ki saubno komisiebidan mova Semajamebeli oqmebi, Cven da-viTvliT da SevajamebT saboloo Sedegebs, SevadgenT Semajamebel oqms da SabaTs diliT ukve nebis-mier dainteresebul pirs eqneba arCevnebis Sedegebis siRrmiseu-lad gacnobisa da ganxilvis Se-saZlebloba. 19 maiss iqneba mzad Semajamebeli oqmi. Tuki vinme dainteresebuli piri aRmoaCens darRvevas, mas gasaCivrebis uf-leba aqvs – amisTvis erTi dRe aqvT gamoyofili. Semdegom amisa, rodesac Semajamebeli oqmi Seva ZalaSi, cesko moiwvevs pirvel saerTo krebas. saerTo krebaSi Seva yvela arCeuli delegati. SegaxsenebT, rom amisaTvis regi-strirebulia 3 studenturi or-ganizacia Tavisi 144 kandidatiT da 10 damoukidebeli kandidati. Tu romel frTas warmoadgenen isini da vin iqnebian, amas, ra Tqma unda, amomrCeveli gadawyvets.
velobaSi ar var da ar vicodi, Tu maTi daxmarebiT sxvadasxva Ronis-Ziebis mowyoba SeiZleboda. es in-formacia ufro adre rom gagvego, ukeTesi iqneboda. vfiqrob, qarT-vel da somex bavSvebTan erTad eqs-kursiaze an banakSi wasvla Cvens damegobrebas Seuwyobs xels da qarTuli enis ufro kargad Seswav-laSic dagvexmareba~
muraz muradovi:`CvenTan Zalian Tbili garemoa.
erTmaneTTan kargi damokidebule-ba gvaqvs. samwuxarod, qarTvel stu-dentebTan kavSiri ar gvaqvs. Cven leqciebi avlabarSi gvitardeba _ Tsu-is korpusebisgan moSorebiT da amitom maT ver vekontaqtebiT. SarSan Cveni mimarTulebis bavSve-bi mexuTe korpusSi swavlobdnen,
sadac qarTvel studentebTan sau-bris saSualeba hqondaT. es mniSv-nelovani iyo, radgan kargad vi-ciT, rom enis Sesaswavlad mxolod wignebis kiTxva ar aris sakmarisi. aq TiTqos Caketil garemoSi varT. Zalian gagvixardeba, Tu qarTvel studentebTan erTad sxvadasxva proeqtSi miviRebT monawileobas, davmegobrdebiT da urTierTobas proeqtebis dasrulebis Semdegac gavagrZelebT~.
profesorma zogadad mec-nierebis mniSvnelobazec gaa-maxvila yuradReba da aRniSna, rom am kuTxiT sazogadoebis in-formirebulobas saxelmwifos mxridan yuradReba sWirdeba.
`sasiamovnoa, rom bolo dr-os saqarTveloSi saxelmwifos mxridan mecnierebis mimarT in-teresi gaizarda da amis Sedegia is, rom axalgazrdebis damoki-debulebac icvleba. moswavleeb-Tan xSirad mqonia Sexvedra da unda iTqvas, rom Tavdapirvelad gulgatexilic ki viyavi, radgan fizikis dargis mimarT moTxovna naklebi iyo. mixaria, rom es in-teresi dRiTi dRe matulobs. ra Tqma unda, yvela Tqvengani mec-nieri ver gamova, magram Camoya-libdeba sazogadoeba, romels-ac meti pativiscema gauCndeba mecnierebis mimarT. garda amisa, axalgazrdobas unda hqondes in-formacia mecnierul miRweveb-ze, Tu ra xdeba dRes msoflioSi. Tqven am epoqis majiscemas unda ugdebdeT yurs.
dRes birTvuli kvlevebis evropuli centri msoflio yuradRebis centrSia da es Sem-TxveviTi ar aris. xSirad adami-ani verc ki acnobierebs, ra mniSvneloba aqvs am aRmoCeneb-sa da kvlevebs sazogadoebriv cxovrebaSi. dRes aRaravis uk-virs, rom dedamiwis nebismieri wertilidan adamianebi kavSirs uproblemod amyareben, rac cnobili mecnieris maqsvelis didi damsaxurebaa, romelic
eleqtromagnitizmze muSaobda da Seqmna gantolebebi, rome-lic safuZvlad daedo am Tana-medrove teqnikis Seqmnas. es fa-qti imitom moviyvane, rom Zali-an xSirad Tavad saxelmwifoebis meTaurebsac ki ar aqvT gacno-bierebuli, ramdenad mniSv-nelovania aseTi mecnieruli aRmoCenebi. aRsaniSnavia, rom
mniSvneloba aqvs im fundamen-talur kvlevebsac, romlis Se-degebi xSirad arc ki viciT, riT dasruldeba. mecnierebis yvela mimarTuleba Taviseburad sain-teresoa~, _ aRniSna jemal xu-buam studentebTan saubrisas.
profesori skolis moswav-leebsa da studentebs cernSi ganxorcielebul kvlevebze esaubra da slaidSouebisa da dokumenturi filmis saSuale-biT maT am grandiozuli samec-niero centris Sesaxeb informa-cia gaacno.
sajaro leqciam skolis mos-wavleebsa da studentebSi didi interesi gamoiwvia. ̀ bolo dros skolebSi sabunebismetyvelo dargebisadmi interesi mniSvne-lovnad gaizarda, amas adastu-rebs is faqtic, rom `sabavSvo universitetis~ farglebSi ga-marTul sajaro leqciaze da-swrebis survili Cemi moswav-leebis umravlesobam gamoTqva. iseT did mecnierTan Sexvedras, rogoric batoni jemal xubuaa, marTlac, didi mniSvneloba aqvs~, _ ganacxada pirveli kla-sikuri gimnaziis fizikis ped-agogma eka jajaniZem.
`dRevandeli leqcia mniSv-nelovania, radgan birTvuli kvlevebis evropuli centris qarTuli jgufis xelmZRvanel-ma jemal xubuam skolis moswav-leebsa da studentebs uSualod gaacno is mecnieruli kvlevebi, rasac mTeli msoflio adevnebs Tvals. cxadia, dainteresebu-lebi varT, rom aseT kvleviT centrebSi qarTveli mecnie-rebis axali Taoba movides da swored aseTi axalgazrdebis aRzrdas emsaxureba Tbilisis saxelmwifo universitetic~, _ aRniSna Tsu-is reqtoris mrCe-velma da `sabavSvo universi-tetis~ koordinatorma marina lomourma.
I klasikuri gimnaziisIX klasis moswavlelevan ZegvelaSvili:
`cernSi mimdinare eqs-perimentebiT didi xania davinteresdi, mindoda metis gageba da mixaria, rom es sur-vili avisrule~.
Tbilisisuniversiteti
newspaper @ tsu.gewww.tsu.ge
7
_ rogor apirebT brZolas Tqvens jgufSi gaerTianebuli kandidatebis mxardamWerTa mobilizebisTvis, raTa moipovoT gamarjveba am arCevnebSi?
_ Cven amovdivarT studenturi TviTmmarTvelobis wesdebis muxlidan #7, romelic gveubneba, rom studentu-ri TviTmmarTvelobis mTavari funqciaa daicvas da warmoadginos studentTa interesebi, swavlis maRali xarisxis mi-saRebad Seqmnas studentTaTvis xelsay-reli garemo da a.S. Cvens mTavar funq-cias vxedavT imaSi (Tu gavimarjveT da gvaqvs amis Zalian seriozuli Sansi da imedic), rom davicvaT da warmovadginoT studentTa interesebi nebismier done-ze _ administraciasTan, dekanatTan, xarisxis uzrunvelyofis samsaxurTan, reqtoratTan mimarTebaSi. Cven vapirebT aqtiur muSaobas ganaTlebis politikaze safakulteto sabWoebis Semadgenloba-Si. vimuSavebT saswavlo literaturis Targmnis problemis erTxel da samuda-mod gadasaWrelad...
_ am problemis gadaWris gza, faq-tobrivad, napovnia. gamoica reqtoris brZaneba, romelic leqtors aval-debulebs _ axali saswavlo wlidan qarTulad naTargmni riderebi da sas-wavlo literatura warudginos stu-dents Sesabamis Tematikaze leqciis wakiTxvisas... es ar migaCniaT marTebu-li gamosavalis moZebnad?
_ es gza marTebuli iqneba im SemTx-vevaSi, Tuki im leqtorebs eqnebaT wa-xaliseba da motivacia, rom xarisxiani Targmani SemogvTavazon. Cveni survi-lia, arsebobdes rgoli sauniversiteto sivrceSi, romelic mudmivad gaadevnebs Tvals saxelmwifo enaze xarisxiani li-teraturis Seqmnis process. magaliTad, sazRvargareTis universitetebSi am mi-siis Sesasruleblad specialur piro-bebs uqmnian leqtorebs, rom literatu-ra xarisxianad Targmnon da mas samecnie-ro redaqtireba gauwion.…
_ im pretenzias ras daupirisp-irebT, rom studentebi unda flobdnen ucxo enas da rom maT ucxo enaze unda SeeZloT wignTan muSaoba?
_ es, Cemi azriT, araswori preten-ziaa. maSin saskolo sistema unda Seicva-los da skola unda aZlevdes moswavles ucxo enis maRali donis codnas, an uni-versitetSi yvela fakultetze auci-lebel kriteriumad unda SemovitanoT insglisuri enis codna. magram, `zogadi ganaTlebis Sesaxeb” kanoniT, Cven gvaqvs saxelmwifo enaze ganaTlebis miRebis ufleba, miT umetes, rom `umaRlesi ga-naTlebis Sesaxeb” kanonis Tanaxmad, baka-lavriatis done arafers ar niSnavs da am safexurze mxolod mecnierebis safuZ-vels Tu mecnierebis `sawyisebs~ vswav-lobT. Tu bakalavriatis damTavreba ar niSnavs profesionalad Camoyalibebas, ra gaxda mecnierebis safuZvlebis qar-Tul enaze SemuSaveba?
Cven dadebiTis danaxvis niWic gvaqvs. Tu mxolod reqtoris am brZanebam moag-
vara es problema ara erTjeradad, aramed zogadad, orive xeliT mivesalmebiT amas.
Cven gvaqvs ori ZiriTadi priori-teti: _ 1. gamWvirvale sistema _ gvin-da, informacia pasuxismgebel pirTan swrafad midiodes da 2. samecniero kvle-viT saqmianobas SevuwyoT xeli.
_ ra ar keTdeba, Tqveni azriT, mec-nierebis ganviTarebisTvis univer-sitetSi?
_ ar gamodis iseTi Jurnali, sadac studentebi TavianT samecniero naS-romebs dabeWdaven... aqtualuri Tana-medrove literatura naklebad aris biblioTekaSi... iq aris Zveli, Zalian saintereso wignebi, magram im `Zveli wignebis” Seswavlasac unda biZgis micema! profesorebTan mimarTebaSi me aranairi pretenzia ar maqvs Cvens mimarTulebaze. bevri maTgani aris Tavdadebuli, radgan cdilobs saxelmZRvaneloebis gamocemas.
garda amisa, vsvam kiTxvas, ratom ar arsebobs sauniversiteto fondi, ro-melic sociologebis kargad gaweril proeqts Tu gegmas daafinansebda da kvlevebs Caatarebinebda? aseve, stu-denturi samecniero konferenciebis Catareba saTanado doneze ar aris uz-runvelyofili. me, magaliTad, 5 Tvis win gavimarjve politologTa konferencia-Si da am wuTasac velodebi gamarjvebis damadasturebel sigels...
_ ar dageTanxmebiT imaSi, rom stu-denturi samecniero konferenciebis nak-lebobaa an maTi organizatorebi mis Cat-arebas saTanadod ver uzrunvelyofen.
amis sapirispirod SemiZlia giTxraT, rom xSirad konferenciebs swored dam-swre-studentebis simravle aklia da naklebia studentTa dainteresebac _ aqtiurobdes samecniero moxsenebebis warmodgenis mxriv, Tu ar CavTvliT swav-lasa da ganaTlebis miRebaze marTlac orientirebul studentebs...
_ Tu am samecniero proeqtebSi stu-denti dainaxavs pirad mogebas, pirad wa-xalisebas, pirad dawinaurebas, igi auci-leblad dainteresdeba. me, magaliTad, mqonda aseTi SeTavazeba, rom xovleSi mdebare ivane javaxiSvilis saxl-muzeu-mi gagvexada am mxriv aqtualuri. Cemi leqtori malxaz macaberiZe xSirad ata-rebs iq konferenciebs da sul Tan davy-vebi mec, magram malxaz macaberiZe aris calke pirovneba, udidesi patrioti da moRvawe universitetis SigniT, Tumca sxvebmac rom avubaT mas mxari da msgavsi kargi saqmeebi wavaxalisoT, amaze gvaqvs pretenzia.
_ inteleqtualuri TamaSebi ar mogwonT? am TamaSebis organizatori, magaliTad, xSirad aris studenturi TviTmmarTveloba...
_ es TamaSebi me ar miyvars. miyvars kiTxvebis dasma da vagzavni xolme am kiTxvebs. inteleqtualur TamaSebs, Zi-riTadad, atarebs _ `ra? sad? rodis?~ klubi da studenturi TviTmmarTveloba erToblivad.
_ minda giTxraT, rom Cven yovelk-vireulad vmarTavT aseT Sexvedrebs. studenturi TviTmmarTvelobis kul-turis departamenti swored aseT moR-vaweebTan uwevs Sexvedrebs organizebas. rac Seexeba saganmanaTleblo kuTxiT gamarTul Sexvedrebs, mowveuli gvyavda liderTa skolis xelmZRvaneli gia mai-saSvili, romelmac Caatara leqcia-se-minarebi `liderobaze”, rac erTi kvira mimdinareobda. aseve gvqonda Sexvedrebi cnobil advokatebTan, romlebic, garda sajaro leqciebis kiTxvisa, erTkvirian treningebsac marTaven da vinc Tavs ga-moiCens, asaqmeben an staJiorad mihyavT. magaliTad, am treningebis Sedegad 15 studenti aiyvanes staJiorad. jansuR CarkvianTan gamarTul Sexvedrasac be-vri studenti daeswro. Cven mosawvev adamianebs ar varCevT politikuri Sex-edulebebis mixedviT da minda giTxraT, rom maTze arCevani keTdeba mxolod studentTa gamokiTxvebis gziT.
_ gamigia mosazreba, rom RonisZie-bebze studentTa daswreba `kvotire-bulia” da rom yvela students Tanabrad ar eZleva sajaro leqciebis mosmen-isTvis Tanabari Sansi... an, zogjer stu-denti Tavis droze ver igebs RonisZie-bis gamarTvis drosa da adgils...
anu studenturi TviTmmarTvelobis ar-CevnebisTvis 120 mandatia `Tavisufali” da am 120-ve adgilisTvis gvyavs SerCeu-li kandidatebi organizacia `erTiani studenturi moZraobidan”.
_ ramdenad aucileblad da Tqvenive saqmianobisTvis sasargeblod migaCniaT axali mowvevis studenturi TviTmmarTvelobis ise dakompleqteba arCevnebis gziT, rom ZalTa garkveuli balansi arsebobdes?
_ swored imitom tardeba arCevnebi, rom gamoCndes axali Zalac da gansxva-vebuli Sexedulebebis mqone studentTa warmomadgenlebiT Seivsos TviTmmarT-veloba. es ukve Cvens oponentebzea damo-kidebuli, ramdenad SeZleben isini stu-dentebis mxardaWeris mopovebas. magram Cvenc aseve bolomde vibrZolebT Cveni ideebis dasacavad da miRweuli Sedege-bis gansamtkiceblad.
meSvide gverdidan meSvide gverdidan
winasaarCevno kampania 2012
_ rodis Camoyalibda Tqveni or-ganizacia? ra ambiciebi da molod-inebi gaqvT? ra programiT modixarT arCevnebze?
_ Cveni organizacia Camoyalib-da imisTvis, rom axali Zala SevmatoT universitets. vapirebT, rom umrav-lesobiT movideT am arCevnebSi, davi-kavoT imdeni adgili, ramdenic aris da SevcvaloT is sistema, romelic dRes universitetSia. Cven gvaqvs Cveni gegmebi, Cveni programa da gvinda, rom saqmianoba, ZiriTadad, saganmanaT-leblo kuTxiT ganvaviTaroT. aseve, mivaqcevT yuradRebas sxva RonisZie-bebsac.
_ ra gaqvT programaSi sxva organ-izaciebisgan gansxvavebuli? ris gamo unda dagiWiroT mxari studentobam?
_ SevecdebiT, rom ufro sxva pro-grama SemovitanoT da amaze vmuSaobT.
_ mainc ras iTvaliswinebs Tqveni programa?
_ ZiriTadad ufro saswavlo pro-gramas gavaxalisebT. rasac dRes kul-turis ganxriT akeTeben, igives gava-keTebT, magram SevecdebiT, rom axali formiT mivudgeT. Cven vecdebiT, rom gavimarjvoT. arCevani ki, ra Tqma unda, studentebzea...
_ fiqrobT, rom TviTTmarTvelo-bis warmomadgenlobiT organos Tqven daakompleqtebT?
_ diax!_ survili erTia, safuZveli?_ Cveni ZiriTadi mizani aris is, rom
rac SeiZleba axlos viyoT studenteb-Tan da maTi azrebi gaviTvaliswinoT.
_ ra gaqvT dagegmili, magaliTad, saswavlo procesis gaumjobesebis
kuTxiT? ra sakiTxebia TqvenTvis aq-tualuri?
_ Cven SevecdebiT axlo kavSiri gvqondes studentebTan. CavatarebT saganmanaTleblo RonisZiebebs, movi-wvevT mwerlebs da ase Semdeg. Cven Zi-riTadad vcdilobT, rom es arCevnebi movigoT.
gvesaubreba organizacia ̀ studentebi studentebisTvis“ wevri, Tsu-is socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis poli-tologiis mimarTulebis III kursis studenti sergi fancalaSvili:
sergifancalaSvili:vapirebT, rom umrav-lesobiT movideT am arCevnebSi!
_ rogor apirebs Tqveni organiza-cia am arCevnebSi Cabmas, ra aris Tqveni winasaarCevno lozungi an programa, rac sxva studenturi moZraobebis programebis alternativad SeiZleba miviCnioT?
Cveni organizaciis Camoyalibebis mizezi iyo, aseve, is, rom studenturi cxovreba iyos ufro mravalferovani, vidre dRes aris.
_ gaqvT Tu ara konkretuli pro-grama?
_ gvaqvs, magram programis samoqme-do punqtebs, jerjerobiT, saidumlod SevinaxavT. Cveni gamarjvebis SemTxveva-Si am programas yvela erTad vnaxavT.
_ daaxloebiT ra prioritetebi gaqvT programaSi gamokveTili?
_ gvinda, ufro mravalferovani gax-des studenturi cxovreba. gvinda, vimu-SaoT saqvelmoqmedo proeqtebze. aseve, gvsurs, nebismieri proeqti studenteb-Tan SevaTanxmoT da ise ganvaxorcieloT. proeqtebi jer ar Segvidgenia, magram Tu gavimarjvebT, maSin studentTa umrav-lesoba gadawyvets, Tu romeli proeqte-bis ganxorcielebaze vizrunoT.
_ konkretulad, riT arian ukmayo-filo studentebi?
_ studentebis ukmayofileba, pir-vel rigSi, gamoixateba imiT, rom `erTia-ni studenturi moZraoba” aris politi-kuri partia. Cven politizirebuli ar viqnebiT.
_ ra interesebs gaatarebT studen-tebis uflebebis dacvis kuTxiT?
_ am sakiTxze Cven TiToeul stu-dents davelaparakebiT. vecdebiT, yve-las moTxovnebi davakmayofiloT, ra Tqma unda, reqtoris daxmarebiT.
_ am etapze studentis problemebs ar icnobT?
_ asea Tu ise, vicnobT. magaliTad, studentebis garkveul jgufs pro-blemebi sagamocdo centrTanac aqvT. nawils unda, rom gamocdebi TavianT leqtorebs Caabaron da a.S. mokled, yvelas azrs gaviTvaliswinebT da Sem-deg ise gadavwyvetT, rom yvela kmayo-fili darCes.
vesaubrebiT organizacia `Tavisufal studentTa aliansis” we-vrs, Tsu-is zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis IV kursis students jaba xaratiSvils:
_ Cveni mTavari amocanaa, rom uni-versitetSi gaizardos swavlis, ganaT-lebis xarisxi. Cemi azriT, es unda mox-des praqtikuli da Teoriuli unarebis SerwymiT. universitetSi Cven viRebT Teoriul ganaTlebas, praqtikis gavla ki ufro sirTuleebTan aris dakavSirebu-li. magaliTad, Tu visaubreb saerTaSo-riso urTierTobebis mimarTulebaze, vi-tyvi, rom namdvilad viRebT Zalian karg ganaTlebas da marTlac kmayofili var,
rasac `maZleven”, Tumca amis garda me dainteresebuli var Cems sferoSi moR-vawe profesional eqspertebTan, ganaT-lebis saministros warmomadgenlebTan Sexvedrebs Tu diskusiebs veswrebode...
_ aseTi Sexvedrebi Tsu-Si xSirad imarTeba. Tqven ar gaqvT informacia amis Taobaze Tu, ubralod, ver axerx-ebT msgavs RonisZiebebze daswrebas?
_ maxsovs, rom CemTvis Rirebuli iyo rasmusenTan Sexvedraze daswreba, Tumca me, rogorc rigiTma studentma, winaswar vicodi, rom am RonisZiebaze ver movxvdebodi, miuxedavad imisa, rom vakmayofilebdi moTxovnebs _ mqonda Sesabamisi akademiuri moswreba, cv da a.S. vTvli, rom nebismieri Rirebuli leqcia yvela studentisTvis Ria unda iyos da `kvotirebis” dawesebis SemTxvevaSic sa-marTliani gadawyvetilebis xarjze unda
mieces students daswrebis saSualeba. _ arian ki studentebi mzad imi-
sTvis, rom moiTxovon marTlac Rire-bul stumrebTan Sexvedrebi?
_ Cemi azriT, universitetSi aris im-xela potenciali, rom isini mzad arian gaavlon sazRvari _ Tu ra aris maTTvis Rirebuli da ra ara. rodesac vesaubre student-fsiqologebs da sociologebs, maT miTxres, rom visurvebdiT _ kargi fsiqologi modiodes universitetSi da profesionalur rCevebs gvaZlevdeso.
`nikolSou” Tu momwons, internetSi movusmen... universitetis is kedlebi, risTvisac igi realurad aSenda, ar imsa-xurebs imas, rom dairRves realuri fas-eulobebi...
magaliTad, me mainteresebs, ratom aris libiaSi dRes krizisi, siriaSi ra xdeba? egvipteSi gardamaval xelisuf-lebas ra problemebi eqmneba da a.S. _ amaze mainteresebs ras fiqroben pro-fesionalebi da rodesac am kiTxvebs leqciaze vsvam, leqtorebi mpasuxoben, rom axla rigiTi leqcia unda Cavataroo. swored am realobis gaTvaliswinebiT viTxovT saganmanaTleblo-SemecnebiTi RonisZiebebisa da debatebis gamarTvas universitetSi.
_ TviTmmarTvelobaSi am sakiTxs konkretulad daayenebT?
_ me var adamiani, romelic mxars uWers debatebs, radgan debatebis `re-JimSi” Sens poziciasac imtkiceb da mo-winaaRmdegis poziciasac igeb. me es bevr rameSi damexmara da gamiRrmava codna, amitom sxva studentebisTvisac moviT-xov msgavsi sadiskusio pirobebis Seqm-nasa da saSualebebis SeTavazebas!
gvesaubreba jgufis _ ,,narinjisferi kandidatebi _ alternatiuli xedva” warmomadgeneli, Tsu-is socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis saerTaSoriso urTierTobebis mimarTulebis III kursis studenti Jana sirbilaZe:
Jana sirbilaZe:`nikolSou” Tu momwons, internetSi movusmen... universitetis is kedle-bi, risTvisac igi realu-rad aSenda, ar imsaxurebs imas, rom dairRves realu-ri faseulobebi...
leqtors 8 lars uxdis, es aris mizeruli Tanxa am rTuli davalebis Sesasruleb-lad. vfiqrob, profesorebis interese-bis gaTvaliswinebisa da maTi waxalisebis gareSe SeiZleba wavawydeT im problemas, rom profesionali kadrebisgan daica-los universiteti.
(Tsu-is socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis II kursis studenti, jgufis `narinjisferi kan-didatebi _ alternatiuli xedva“ wevri).
gamoxmaureba
marine lomouri:`bunebrivia, studentebs unda mieceT
TavianTi poziciebis gamoTqmis, azrTa gacvla-gamocvlis da kritikis SesaZ-lebloba. sadiskusio klubis sasar-geblo zegavlena imaSia, rom yvelanair Temaze saubari mSvidad mimdinareobs.
studenturi sadiskusio klubis tradiciebi evropaSi, gansakuTrebiT inglisSi, Rrmad aris fesvgamdgari. es aris skola, sadac swavloben sakuTari azris gamoxatvas, debatebSi monawileo-bas, logikiTa da sakuTari mosazrebebis dafiqsirebiT paeqrobas. vfiqrob, amas nel-nela aqac vaxerxebT. amdenad, stu-denturi `sadiskusio klubis” arseboba Zalian sasargebloa da raki Cven aseT Temebsac ki ar gavurbivarT, es imas niS-navs, rom studentebma debatebis gark-veuli skola gaiares.
Tu miaqcieT yuradReba, studentebi yvelgan usvamen xazs, rom emijnebian yo-velgvar ideologiur, partiul da sxva ukiduresobebs da es aris mxolod stu-dentis cxovrebaze, saswavlo procesis gaumjobesebasa da im mtkivneuli pro-blemebis aRmofxvraze saubari, rac yve-la students awuxebs. Cvenc viciT, rom bevri safiqrali aqvs students da unda SevuwyoT xeli am problemebis gadalax-vaSi.
aseve, Zalian sasargebloa student-Ta Sexvedrebi universitetis reqtorT-an. es Sexvedrebi gagrZeldeba da yovel TveSi moewyoba. ukve orjer Catarda amgvari Sexvedra, rasac aRmzrdelobiTi mniSvneloba aqvs, radgan reqtors SeuZ-lia gansxvavebuli azris mosmena da stu-dentebTan urTierToba misTvis Zalian misaRebi formaa. am Sexvedrebze studen-tebi xedaven, rom ar arsebobs kedeli, barieri reqtorsa da students Soris. vfiqrob, yoveli Sexvedris Semdeg es ur-TierTgageba sul ufro metad izrdeba da es Zalian kargia.
_ radgan kandidatad daregis-trirdi, ese igi, gaqvs saTanado in-formacia, rom TviTmmarTveloba-Si Sexvide, rogorc srulfasovani wevri da wamoayeno is sakiTxebi, ras-ac Tvli, rom studentobas da, gan-sakuTrebiT, pirvelkurselebs awux-ebT. rogor fiqrobT, ra aris is, rac pirvelkurselTaTvis yvelaze mZime problemaa?
_ pirvelyovlisa, minda giTxraT, rom socialur da politikur mecnie-rebaTa fakulteti Cemi saocnebo fa-kulteti iyo da sanam erTian erovnul gamocdebze davafiqsirebdi am fakul-tets, manam mqonda gadawyvetili, rom aq unda Camebarebina.
rac Seexeba problemebs, yvelaze TvalSisacemi is iyo, rom studenturi uflebebi irRveoda da ramdenime Zala-dobrivi faqti dafiqsirda mas Semdeg, rac me studenti gavxdi. ismis pro-blemebi TviTmmarTvelobis biujetTan, ufro sworad, im TanxebTan dakavSire-
biT, romelsac TviTmmarTveloba gan-kargavs.
studenturi TviTmmarTvelobis ar-CevnebSi Cabma gadamawyvetina iman, rom kargi da ganaTlebuli adamianebis gver-dSi vdgavar. am gundis erToblivi Za-lisxmeviT warmateba namdvilad miiRweva.
fsiqologiaSi, saswavli maqvs mxolod 10 gverdi da meti araferi, ar aris sakmari-si. isic problemaa, rom mTeli weli Teo-rias `vReWavT” da realurad praqtikas ver vaxorcielebT.
kidev kargi, rom universitetSi 100%-iani dafinansebiT movxvdi, Torem gavgiJdebodi, radgan es ganaTleba, ro-melsac viReb, namdvilad ar Seefereba yovelwliurad 2 250 lars.
miuxedavad imisa, rom me maqvs dafi-nanseba, sxva bavSvebze guli Semtkiva da maTi uflebebisTvis brZolas Cems gund-Tan erTad vapireb.
_ Sen jer pirvel kursze xar da praqtika adrea...
_ marTalia, magram me informi-rebuli var da vici, rom studente-bisTvis me-2-3-4 kursebzec praqti-kuli codna _ `gasvla”, treningebi ar xorcieldeba. ar minda, rom igive problemebis winaSe Cvenc aRmovCndeT da roca universitets davamTavrebT, mxolod diplomiani sasiZoebi da sarZ-loebi viyoT.
Tornikebaqaquri: ar minda, roca universitets da-vamTavrebT, mxolod diplomiani sasiZoe-bi da sarZloebiviyoT...
gvesaubreba jgufis _ `narinjisferi kandidatebi _ alternatiuli xedva“ wevri, socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis fsiqologiis mimarTulebis I kursis studentiTornike baqaquri:
prezentaciaze, aseve, isaubres ele-qtronul peticiebze, romlis meSveobi-Tac moqalaqeebs SeeZlebaT megobrebs gauziaron TavianTi mosazrebebi ama Tu im sakiTxze. Tu moqalaqeebi am mosaz-rebas gaiziareben da xelmomwerTa rao-denoba 30 000-s miaRwevs, maT SeeZlebaT sakanonmdeblo iniciativiT mimarTon parlaments.
iusticiis saministros samomavlo gegmebSi Sedis moqalaqeTa CarTva saka-nonmdeblo processa da marTlmsaju-lebis ganxorcielebaSi. prezentaciaze isaubres inovaciaze _ `usafrTxo uba-ni~ _ romlis slogania: ̀ daexmare iusti-ciis saministros, raTa Seni ubani gaxdes ufro usafrTxo.”
vrceldeba, Tan swrafad da mkiTxvelma ar icis, ras endos da ras _ ara. aqac, infor-maciis sarwmunoobaze swored sainfor-macio samsaxurebi ageben pasuxs da Tavis funqcias am SemTxvevaSic asruleben. an unda asrulebdnen. adamianebs surT sar-wmuno informaciis miReba. Tavad ver ga-daamowmeben yvela informacias, romelic qselSi vrceldeba. sazogadoeba irCevs me-dias, radgan icis, rom mediam unda uTxras simarTle.
_ gaCdnen moqalaqe Jurnalistebi, romlebsac SeuZliaT Tavisi gadaRebuli masalebi atvirTon Youtube-ze, gaavrce-lon socialur qselebSi. sazogadoeba ax-ali ambebis SeqmnaSi monawileobs. xom ar fiqrobT, rom es araa mxolod axali teq-nologiebis gamowveva da Tavad sazoga-doebac Seicvala? da kidev, ra adgils daikavebs moqalaqe-Jurnalisti Cvens profesiaSi?
_ samoqalaqo Jurnalistika mxolod sainformacio uzrunvelyofasTan kavSirSi ar aris. es adamianebi personalur sivrces qmnian: magaliTad, weren blogebs. bevri maTgani Zalian dabali xarisxisaa, zogier-Ti ki Zalian sainteresoa. magaliTad, Crdi-loeT amerikaSi axalgazrdebis erT-erTma jgufma, romelic pop-musikiT iyo gatace-buli, Seqmna sakuTari gverdi. maT SeZles auditoriis mozidva da, dResdReobiT, esaa erT-erTi yvelaze mimzidveli informaciis wyaro pop-musikis Sesaxeb. ...da es yvelafe-ri mediis miRma ganviTarda.
radi cxovrebis doneze. profesiuls da pirads Soris sazRvrebi icvleba. rogor unda gamoiyenon Facebook da Tweeter Jurna-listebma? Tu seriozuli Jurnalisti uc-bad socialur qselSi acxadebs vinmeze: `ra idioti yofila”, es komprometirebas uwevs Jurnalists, romelic amas postavs. ase SeiZleba fiqrobde, magram... sjobs ase ar gamoxato sakuTari damokidebuleba.
_ ra gamowvevebia Tqvens univer-sitetSi?
_ gamowvevebi bevria. yvelaze priori-tetulia kurikulumis daxvewa. es rTulia. yvelaferi Zalian dinamiurad viTardeba. amitom, mniSvnelovania Cveni profesorebis kvalifikaciis amaRlebaze mudmivi zrunva. magaliTad, Cven yvelas gvWirdeba `axal me-diaSi” gadamzadeba. tradiciul mediaSi sul ufro mcire samuSao adgilebia. iq momuSave Jurnalistebi skeptikurad uyureben eqspe-rimentebs, magram vfiqrob, rom es aucile-belia. momavali JurnalistebisTvis mniSv-nelovania axal garemosTan, gamowvevebTan adaptacia. profesorebmac unda miiRon es gamowvevebi saqarTveloSic da kanadaSic.
_ modiT, qarTul mediaze da media-ganaTlebaze visaubroT. Tqvens sajaro leqciaSi aRniSneT, rom saqarTveloSi mediam ganviTarebisTis Sedegad Tavisi unikaluri _ e.w. meoTxe gza unda ipovos. ras gulisxmobdiT?
_ saqarTveloSi Zalian bevri kargi ram xdeba. saqarTvelos gadawyvetili aqvs Seqmnas Ria, demokratiuli sazogadoeba. es yovel fexis nabijze Cans da es Zalian kargia. am miznis miRweva erT dReSi ar SeiZ-leba, amas dro sWirdeba. me vgulisxmobdi imas, rom saqarTveloSi, CemsaviT, bevri adamiani Camodis da qarTvelebs uziarebs gamocdilebas, magram JurnalistikasTan mimarTebiT, vfiqrob, arasworia girCioT, rom zustad igive gza gaimeoroT, rac, ma-galiTad, Cven _ CrdiloeT amerikaSi. es imitom, rom Cveni istoriebi Zalian gansx-vavdeba erTmaneTisgan.
CvenTan ramdenime saukunea viTarde-ba media da sazogadoeba, romelic, Tavis mxriv, CarTulia mediis demokratizaciis procesebSi. saqarTveloSi, sabWoTa okupa-ciis gamo, bevri ram damuxruWda, ar iyo gan-viTarebuli damoukidebeli komerciuli media. Tqven gansxvavebuli wertilidan daiwyeT ganviTareba. amis paralelurad sa-qarTveloSi mimdinareobs demokratiuli institutebis, samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebac. es institutebi mediisT-vis mniSvnelovania, radgan Jurnalistika, erTi mxriv, dgas am institutebze da, meore mxriv, igi Tavadaa am institutebis mamoZ-ravebeli Zala. Cemi azriT, saqarTveloSi arasamTavrobo organizaciebma mediis gan-viTarebaSi mniSvnelovani roli unda iTa-maSon. Zalian mniSvnelovania arasamTavro-bo da akademiuri seqtoris TanamSromloba. isev Cvens magaliTs moviyvan: CvenTan stu-dentebi swavlisas sul ufro aqtiurad erTvebian profesiul saqmianobaSi da es moTxovna Sromis bazridan modis. sainfor-macio samsaxurebs surT, rom axali ambebi studentebma moamzadon. saqarTveloSi ki, Cemi azriT, arasamTavrobo organizaciebi unda daexmaron media-skolebs da, aseve, studentebis potencialiT unda Seivsos is sicariele, romelic mediaSi arsebobs. nebismier SemTxvevaSi, Cven unda gavacno-bieroT, rom saqarTvelos ganviTarebis gza am mxriv iqneba unikaluri. TqvenTan demo-kratiuli sazogadoebis da damoukidebeli mediis Camoyalibeba sul sxvagvarad moxde-ba.
_ saqarTveloSi xSirad gaigebT, rom Jurnalistika araa akademiuri sfero, esaa profesia, romelic teqnikuri un-arebis flobas moiTxovs da kargi Jur-nalistisTvis sulac araa aucilebeli am profiliT ganaTlebis miReba. Tqveni
_ media-ganaTleba aucileblad unda arsebobdes, gansakuTrebiT iseT univer-sitetSi, rogoric Tbilisis saxelmwifo universitetia. Jurnalistika demokratiis Zalian mniSvnelovani atributia. swored xarisxiani media aris demokratiis ganviTa-rebisTvis aucilebeli winapiroba. sazoga-doebas aerTianebs informacia da swored Jurnalistika aris am informaciis momwo-debeli. teqnikuri unarebi mniSvnelovania, magram am unarebiT ver gansazRvrav, ra aris mniSvnelovani da ra _ ara, ra elementebiT unda aago masala da sxv. Jurnalists bevri unari sWirdeba da yvelaze mTavari maTSi aris inteleqti, cnobismoyvareoba da yo-veldRiurad ama Tu im ucnobi Temis Sesaxeb swrafad da profesionalurad informa-ciis moZieba. Tu mxolod ekonomistebi da-weren ekonomikis Sesaxeb, Sedegad miviRebT imas, rom mxolod ekonomistebi gaigeben, ras wers Jurnalisti, sxvebi ki ara.
saqarTveloSi yvelaferi, maT Soris, media-sistema aris ganviTarebis stadiaSi.
diax, is araa im doneze, sadac unda iyos, ma-gram arc politikuri sistemaa Camoyalibe-buli da isic ganviTarebis stadiaSia. mTa-varia, rom ganviTareba swori mimarTule-biT xdeba. politikosebs arsad ar moswonT axsna-ganmartebebis gakeTeba, magram mediam unda dasvas SekiTxvebi da Seasrulos Tavi-si funqcia, moiTxovos ganmartebebi, moi-Txovos sxvadasxva institutebisgan anga-riSvaldebuleba sazogadoebis winaSe. ase muSaobs demokratiuli sistema.
_ uaxloes wlebSi ra SesaZleblobebs xedavT saqarTveloSi mediis ganviTare-bisTvis?
_ yvelaferi SeiZleba ganviTardes Zalian kargad an Zalian cudad. bevri ram damokidebulia politikur sistemaze, ro-melic saqarTveloSi iqneba. bolo 20 wlis manZilze bevri ram gamoiareT. axla mTava-ria prioritetad darCes demokratiuli sazogadoebis mSenebloba. ruseTs rom vuyurebT, didad ar iwvevs Cvens aRfrTo-vanebas, saqarTvelos ar unda mis kvals gahyves.
_ Tqven fiqrobT, rom saqarTveloSi xarisxian Jurnalistikas da ganaTlebas SeuZlia demokratiuli sazogadoebis mSeneblobis procesis daCqareba?
„saqarTveloSi kargi Jurnalisturi ganaTleba ufro mniSvnelovania, vidre romelime sxva qveyanaSi,“ _ aRniSna CemTan saubarSi riersonis universitetis (to-ronto, kanada) Jurnalistikis skolis profesorma jin alenma. universitetSi rigiT meore vizitisas, studentebTan da profesorebTan Sexvedrisas man Tqva, rom saqarTveloSi mediam sxva qveynebisgan gansxvavebuli, ganviTarebis unikaluri e.w. meoTxe gza unda dainaxos studentebis daxmarebiT.
profesori aleni, fond „Ria sazogadoeba saqarTvelos“ akademiuri mxardaWer-is programis farglebSi, ukve erTi welia TanamSromlobs Tsu-is socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis Jurnalistikis da masobrivi komunikaciis mimarTulebasTan. misi monawileobiT am sferoSi bevri ram Seicvala, Tundac bolo erTi wlis manZilze, raSic masTan saubris detalebic dagvarwmunebs:
jin aleni
jin aleni:saqarTveloSi demokratiuli sazogadoebis da damoukidebeli mediis Camoyalibeba sul sxvagvarad moxdeba
Tbilisis universiteti
newspaper @ tsu.ge www.tsu.gewww.tsu.ge
12
maia toraZe
_ batono vaJa, Tqveni proeqtis sa-Tauria `saqarTvelos ilustrirebuli istoria xuroTmoZRvruli memkvid-reobis ZeglTa mixedviT~. ra mizani aqvs am proeqts?
_ Tavad saTauri gveubneba, rom es aris saqarTvelos istoria gadmocemuli eklesia-monastrebis istoriaze dayrd-nobiT. Cveni mizania, esa Tu is Zegli gan-vixiloT ara mxolod arqiteqturulad (es TavisTavad igulisxmeba), aramed im istoriis mixedviT, romelic masTanaa dakavSirebuli. TiToeuli Zegli Tavis epoqas, zogjer ramdenime epoqasac ki ga-nasaxierebs. aviRoT, magaliTad, svetic-xoveli. es aris taZari, romlis istoriac iwyeba wminda ninos epoqidan _ IV sauku-nis 20-iani wlebis meore naxevridan da
grZeldeba dRemde. igi moicavs vaxtang gorgaslis periods, romelmac axali ta-Zari aaSena; XI saukunis istorias, roca taZarma dRevandeli saxe miiRo da XIV da XV saukuneebs, roca misi restavra-cia ganxorcielda. anu, am Zeglze TiTq-mis saqarTvelos istoriaa mibmuli. Cven gvinda swored aseTi saxiT warmovaCinoT Cveni qveynis gardasuli dro da davafi-qsiroT _ vin aaSena es taZari, ra epoqa iyo, vin ra Seswira mSeneblobas, vinaa iq dakrZaluli da a.S. amgvarad, es iqneba farTod moTxrobili da ilustraciebiT gamdidrebuli saqarTvelos istoria.
_ saqarTveloSi 3000-ze meti isto-riuli Zeglia aRricxuli, maT Soris romeli Seva Tqvens naSromSi?
dasawyisSi dgas araCveulebrivi samo-nastro kompleqsi _ xevisWala, romlis Sesaxebac bevrma ar icis. igi iseT adgil-ze dgas, rom ar Cans da mis misakvlevad 2 dRe dagvWirda. es gaxlavT XII saukunis bazilika saintereso warweriT: `wmindao mariam, meox eyav kaxeTsa~. ucnauria, rom monastris mSeneblebi am warweriT ufals kaxeTis Semweobas SesTxoven. etyoba, kaxeTi maSin jer kidev gamoyofi-li iyo erTiani saqarTvelodan. igi uTu-od saintereso Zeglia da masze TiTqmis aravin saubrobs. Cven SevecdebiT, sazo-gadoebisTvis cnobili gavxadoT isto-ria, romelic xevisWalas ukavSirdeba.
gansazRvruli gvaqvs, aseve, nakle-bad cnobili Zeglis – dabis eklesiis istoriis Setana proeqtSi. is borjomis maxloblad, waRveris gzaze mdebareobs da aSenebulia giorgi brwyinvales mier, rac iSviaTia dRemde SemorCenil Zeglebs Soris. es eklesia isea kldeze mikruli, rom TiTqmis ar Cans. misi CuqurTmebi XIV saukunisTvisaa damaxasiaTebeli da kar-
gad aris Semonaxuli. dRes iq mRvdelm-saxurebac mimdinareobs, magram farTo sazogadoebam naklebad icis misi isto-ria...
aseTi bevri Zeglia saqarTveloSi da gvinda warmovaCinoT, radgan am xuroT-moZRvrul Zeglebs SeuZlia saqarTve-los istoriis Sesaxeb utyuari infor-macia miawodos mkvlevrebsa da dainte-resebul pirebs.
_ iqneba Tu ara Tqven mier aRweril Zeglebs Soris is Zeglebic, romlebic ruseTis mier okupirebuli afxazeTisa da Sida qarTlis teritoriaze dgas?
_ gasagebi mizezis gamo bevr aseT ZeglTan ver mivalT, magram im fotoebsa da monacemebs, rac gvaqvs da afxazeTsa Tu Sida qarTlSi mdebare qarTuli Zeg-lebis istorias asaxavs, gamoviyenebT.
ucnobi Zeglebis ilustraciebiTametyvelebuli saqarTvelos istoria
im samecniero proeqtebs Soris, romlebic mimdinare wels rusTavelis erovnu-li samecniero fondis mier dafinansda, sayuradReboa Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis ivane javaxiSvilis istoriisa da eTnologiis institutis mier wardge-nili proeqti _ `saqarTvelos ilustrirebuli istoria xuroTmoZRvruli memkvi-dreobis ZeglTa mixedviT~.
proeqtis biujeti 99 880 lariT ganisazRvra. 2 wlis ganmavlobaSi am TanxiT unda Seiqmnas eleqtronuli baza, romelSic ganTavsdeba xuroTmoZRvruli Zeglebis ilustraciebi da istoria, romelic am ZeglebTanaa dakavSirebuli. amasTan, dagegmilia wignis gamocema da sazogadoebriv mauwyebelTan erTad 15-15 wuTiani dokumenturi filmebis gadaReba 50 SerCeul xuroTmoZRvrul Zeglze.
proeqtSi CarTulni arian Tbilisis saxelmwifo universitetis ivane javax-iSvilis istoriisa da eTnologiis institutis direqtori, Tsu-is humanitarul mecnierebaTa fakultetis sruli profesori, istoriis mecnierebaTa doqtori vaJa kiknaZe (xelmZRvaneli), amave institutis wamyvani mecnier-TanamSromeli giorgi qavTaraZe da saqarTvelos istoriis ganyofilebis ufrosi mecnier-TanamSromeli daviT merkvilaZe, aseve, xelovnebaTmcodne Tamaz dvali da kompiuteruli progr-amebis specialisti mamia dumbaZe.
proeqtisadmi interesi didia. Casatarebeli RonisZiebebi ki – Sromatevadi. ra siaxleebs SemogvTavazeben mecnierebi da konkretulad ra gegmebi aqvT proeqtis ganxorcielebisTvis, am sakiTxebze gvesaubreba Tbilisis saxelmwifo universite-tis ivane javaxiSvilis istoriisa da eTnologiis institutis direqtori vaJa kiknaZe:
am procesebis gagrZelebad SeiZ-leba miviCnioT, aseve, 18 maiss baTumSi dagegmili leqsikografebis II saerTa-Soriso simpoziumis gaxsnac. Tuki I sim-poziumis ZiriTadi mizani am dargisT-vis saxelmwifo prioritetis statusis miniWeba gaxldaT, amjerad Sekrebili specialistebi qarTul leqsikografi-aSi arsebul problemebze imsjeleben da maTi mogvarebis strategias gansaz-Rvraven. ufro konkretulad ki II saer-
TaSoriso simpoziumze specialistebi leqsikografiis erovnuli programis SeqmnisTvis Sesabamis rekomendaciebs SeimuSaveben, raTa xeli Seuwyon qveya-naSi axali tipis leqsikonebis danergvis processa da qarTuli leqsikografiis istoriis sakiTxebis kvlevas. RonisZie-baze warmodgenili iqneba dasrulebuli da mimdinare proeqtebi; eleqtronuli da onlain- leqsikonebi da a.S. maT Soris, Tsu-is leqsikografiul centrSi momz-adebuli pirveli didi inglisur-qarTu-li onlain-leqsikonic.
`II saerTaSoriso simpoziumi leqsi-kografiaSi~ Tsu-is leqsikografiuli centris, Tsu-is Aarnold Ciqobavas sa-xelobis enaTmecnierebis institutis, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetisa da SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis organize-biT tardeba.
`sabWoTa saqarTveloSi, ZiriTadad, rusul-qarTuli da qarTul-rusuli leqsikonebi mzaddeboda. evropul-qarTuli leqsikografiis mimarTuleba ki maSin naklebad iyo ganviTarebuli. wlebis ganmavlobaSi am dargis igno-rirebis gamo leqsikonebis saganmanaT-leblo sivrceSi CarTvis problemac ki warmoiqmna. simpoziumze am aqtualur Temasac SevexebiT. plenarul sxdomebze
sajaro leqciebs Cveni evropeli kole-gebic waikiTxaven. samuSao procesSi Car-Tulni iqnebian cnobili leqsikografe-bi italiidan, germaniidan, holandiidan, israelidan, SvedeTidan, portugalii-dan, latviidan, litvidan, ruseTidan da ukrainidan, rac ucxoeli kolegebisgan garkveuli gamocdilebis SeZenis saSu-alebasac mogvcems. Tumca maTac ainte-resebT Cvengan im informaciis mosmena, Tu ra procesebi mimdinareobs qarTul leqsikografiaSi~, _ aRniSna TinaTin margalitaZem. misi TqmiT, qarTuli le-qsikografiiT daintereseba evropaSi marTlac didia. magaliTad, oqsfordis universitetis JurnalSi Tsu-is leqsi-kografiuli centris Sesaxeb gamoqveyn-da statia saTauriT: `leqsikografiuli centri iv. javaxiSvilis saxelobis Tbi-lisis saxelmwifo universitetSi~, sadac centris dafuZnebisa da muSaobis isto-riaa moTxrobili. Jurnalis redaqciis yuradReba umaRlesi saswavleblis ba-zaze msgavsi centris funqcionirebam da mis mier ganxorcielebulma proeqtebma miipyro. statiaSi gamokveTilia Tsu-is leqsikografiuli centris roli leq-sikografiis saxelmwifo prioritetul dargad aRiarebis procesSic.
_ mama, Salva ratiani, profesiiT filologi iyo da wlebis ganmavlobaSi muSaobda SoTa rusTavelis qarTuli li-teraturis institutSi. samwuxarod, is Zalian adre _ 48 wlis asakSi gardaicva-la. Mme maSin 14 wlis viyavi, Cemi da ki, dRes ukve cnobili soprano, irine ratiani _ 12 wlis iyo. miuxedavad patara asakisa, kar-gad maxsovs mamas uaxloesi samegobro wre: nodar alania, agi abaSiZe, mirian abulaZe, guram asaTiani, qica xerxeuliZe, SoTa va-SaymaZe _ adamianebi, romlebic qmnidnen aminds maSindel qarTul literaturul wreebSi. isini xSirad gvstumrobdnen, miT ufro, rom bevri maTganisaTvis gzac ar iyo Sori: Cven vcxovrobdiT literato-rebis saxlSi, mcxeTis quCaze da es garemo xels uwyobda Cems mudmiv Tanaziarobas literaturul garemosTan.
ver getyviT, rom maincdamainc amiT iyo ganpirobebuli Cemi profesiuli arCe-vani, magram namdvilad didi roli iTamaSa mamis naadrevma gardacvalebam da Cemma survilma, ar damekarga mamis kvali. garda amisa, albaT, arsebobda garkveuli bune-brivi monacemebi da Sinagani ganwyoba am profesiisadmi.
_ marTali giTxraT, Zalian Tbili mogonebebi maqvs gamoyolili skolidan. oqros medalze davamTavre 57-e saSualo skola da yovelTvis vgrZnobdi yuradRe-basa da mxardaWeras maswavleblebis mx-ridan. qarTul enasa da literaturas ori mSvenieri qalbatoni maswavlida: cota adreul, magram arCevanis TvalsazrisiT Zalian mniSvnelovan periodSi _ lia an-Telava, brwyinvale pedagogi, romelmac siTamame da originaluroba SesZina Cvens azrovnebas. mogvianebiT ki klasi gadaiba-ra qalbatonma asia avetisovam, Tavisi saq-mis aseve SesaniSnavma specialistma.
_ klasidan gamoyolili megobrebi Tu SemogrCaT?
_ saerTod, Zalian kargi klasi myavda, megobruli, Sekruli. am klasidanve momy-veba Cemi uaxloesi megobari _ nino vasa-Ze, romelic literatori ar aris, magram bavSobasTan da ZirebTan swored is makav-Sirebs.
sxvaTa Soris, amave skolaSi, Cemze erTi wliT win swavlobdnen daTo turaSvili da gio axvlediani _ mwerali aka morCilaZe. ase mgonia, uxsovari droidan vmegobrob maTTan: skolis garda, universitetSic erT periodSi mogviwia swavlam da axlac, profesiidan gamomdinare, xSirad gviwevs xolme Sexvedra.
_ rodesac adamianebi literaturas exebian, xSirad ixseneben konkretul dros da mwerals, romlis gacnobis Sem-degac SeigrZnes, rom maT izidavT da ain-teresebT literaturis samyaro. Tqven Tu gaxsovT, ra iyo aseTi didi STabe-Wdileba?
_ me-9 klasSi viyavi, rodesac gamiCnda damoukidebeli survili, raRac damewera baraTaSvilze. saamisod seriozuli biZgi aRmoCnda baraTaSvilis piradi mimoweris _ megobrebisadmi, ojaxisadmi, maiko or-belianisadmi miwerili werilebis gacno-ba. mogexsenebaT, 15-16 weli moWarbebu-lad romantikuli asakia da am dros epi-stolur JanrTan, miT ufro esoden dax-vewilTan, ziareba gansakuTrebiT ipyrobs axalgazrdis emocias. Cemi survilic es iyo _ wamekiTxa baraTaSvilis poezia ro-
_ rogorc ukve mogaxseneT, Zalian aqtiuri studenti viyavi da Cemi studen-turi interesebi sxvadasxva mimarTule-bebs moicavda. prevalirebda akademiuri sfero _ did dros vuTmobdi swavlas, vcdilobdi, metad momexdina Cemi SesaZ-leblobebis realizeba. vimedovnebdi, rom odesme mecnierebaSi vimuSavebdi da saWi-rod mimaCnda, am mimarTulebiT damexvewa codna. Cemi mcdelobis Sedegi iyo is, rom mesame kursidan gavxdi baraTaSvilis sa-xelobis stipendiati (isev baraTaSvili!) da filologiis fakultetis studentTa samecniero sabWos Tavmjdomare. magram, es namdvilad ar iyo erTaderTi sfero, sadac Cems Tavs vpoulobdi: udidesi sia-movnebiT viyavi CarTuli studentTa li-teraturuli wris muSaobaSi. es wre iyo emociurad damuxtuli haeri, romelic Zalian gvWirdeboda filologiis fakul-tetis studentebs.
kargad maxsovs pirveli daswreba am wreze. ganixilavdnen Cemi Tanakurselisa da megobris _ Temur fircxalaiSvilis leqsebs. is iyo uaRresad niWieri, indivi-dualuri xelweris mqone poeti, kolori-tuli axalgazrda kaci, romlis gareSec Znelia im periodis studentobis warmod-gena. maxsovs, rogori vnebaTaRelva mohyva Cveni megobris Semoqmedebis ganxilvas _ ramdenime gulsusti da emociuri gogona atirebulic ki gavarda auditoriidan. sam-wuxarod, dRes aRarc Temuria cocxali...
ar SemiZlia, ar gavixseno Cveni stu-dentobis kidev erTi naTeli wertili, ufro sworad, saerTo TavSeyris adgili _ studenturi kafe VI korpusTan. iq mu-Saobda liziko deida _ Cveni damakavSi-rebeli rgoli. mobilurebi, cxadia, maSin ar arsebobda da visac vinmesTvis ramis Setyobineba gvindoda, baraTebs liziko deidasTan vtovebdiT. mas am werilebis mTeli fosta hqonda daxlze! saocari is iyo, rom yvelas gvcnobda. kafeSi Sesuls, umalve damiZaxebda _ `ratiani, SenTvis werilia!~. ise Tbilad maxsovs es pawawina, sul mudam gaWedili kafe _ an sad eteoda amdeni studenti...
_ is periodi, romelzec axla Tqven saubrobT, Zalian saintereso iyo imi-Tac, rom iwyeboda erovnuli moZrao-bis gamoRviZeba. maxsovs, rom Rrmad
moazrovne studentebi Zalian mWidrod hyavdaT mimagrebuli komkavSirul or-ganizaciaze, raTa isini raime moZrao-baSi ar Cabmuliyvnen. Tqven iseTi samegobro gyavdaT, romlebic daumor-CilebelTa da protestantTa jgufs ganekuTvneboda. rogor axerxebdiT, rom pirovnuli Tavisufleba ar SegezRudaT, yofiliyaviT erTdroulad studentTa samecniero sabWos Tavmjdomarec da studenturi pres-klubis wevric?
_ rac Tavi maxsovs, sul dakavebuli viyavi asakisaTvis Sesaferisi sxvadasxva saqmianobiT da mgonia, rom Tu adamians eZ-leva Tavisi energiisa da SesaZleblobebis gamovlenis saSualeba, es kargia.
rac Seexeba komkavSirs, am organi-zaciasTan, faqtobrivad, urTierToba ar mqonia: yovelTvis mimaCnda, rom me is araferSi mWirdeboda. Mmxolod me-10 klas-Si mimiRes komkavSirSi, isic imitom, rom oqros medlis kandidati viyavi da sxvag-varad maSin medlis gacema ar SeiZleboda. maxsovs, klasis damrigebeli movida de-daCemTan specialuri vizitiT da Txov-niT: `es Tu ar Sevida komkavSirSi, medals, rasakvirvelia, ar miscemen, magram sko-lasac didi sayveduri Sexvdeba~.Aase aR-movCndi organizaciaSi, sadac Cemi yofnis `staJi~ sul raRac sami wliT ganisazRv-ra – pirvelive SesaZleblobisas Cavabare mandati im studentebTan da leqtorebTan erTad, romlebmac boikoti gamoucxades partiasa da komkavSirs.
rac Seexeba studentur moZraobas, me-3 kursis bolodan aRmovCndi masSi Car-Tuli da es, rasakvirvelia, iyo im wris damsaxureba, romelSic vtrialebdi. moZ-raoba sxvadasxva mimarTulebis studen-tebs aerTianebda, magram mizani saerTo gvqonda _ gvindoda gveTqva Tavisufali sityva, xSirad radikaluric, im rTulsa da, ideologiuri TvalsazrisiT, Caketil epoqaSi. roca oci wlisa xar, radikaliz-mica da sijiutec normaluria, metic _ es saWiroa sazogadoebis ganviTarebisa da winsvlisaTvis. swored amitom mimaCnia, rom studentebis aqtiurobaSi tragikuli da cudi araferia, piriqiT.
studenturi moZraobis lideri iyo studenturi pres-klubi, sadac Cems gver-diT iyvnen daTo turaSvili, Tedo isakaZe, fiqria CixraZe, niko nikoloziSvili, qeTi gvazava, mogvianebiT _ kaxa loria, giorgi maisuraZe, nana bokuCava da sxvani.
roca am periodze vsaubrob, ar SemiZ-lia ar gavixseno batoni nodar amaRlobe-li, universitetis maSindeli reqtori _ Rirseuli pirovneba, SesaniSnavi mecnie-ri da, ubralod, kaci, romelsac uyvarda studentebi. rom ara misi keTilganwyoba studentebis mimarT, didi albaToba iyo imisa, rom `studenturi furceli~ saer-Todac ar CaerToT universitetis ga-zeTSi. `studenturi furceli~-s beWdvis ideas icavda da kurirebda proreqtori, batoni vaxtang goguaZe. Ees Tanadgoma da TanagrZnoba unda gvaxsovdes!
_ Tavisi arsebobis manZilze uni-versiteti mudam idga yvela im procesis saTaveSi, rac ki saqarTveloSi momxdara: enis dacvis sakiTxi, erovnuli moZraoba da a.S. rogor fiqrobT, es niSa _ sazoga-doebis flagmanisa, dResac unda ekavos universitets?
me-14 gverdze
ufalTan TanxmobaSi cxovrebis survils adamianebi iolad ver amJRavneben... qalbaton irma ratians ki am pasuxismgeblobis da tvirTis tarebis, rogorc Cans, ar eSinia... fiqri mtkvris piras jer kidev me-9 klasidan daiwyo da tatos leqsebis STabeWdilebis qveS darCenil momaval filologs ar gasWirvebia mozRvavebuli emociebis furclebze gadatana... warmatebac maSinve movida... moswavleTa re-spublikur olimpiadaze ar daibna da pirvelad maSin gaimarjva... lirikis morevSi `gaWenebulma” baraTaSvilma mas Tavi universitetSi filologiurze swavlis dro-sac Seaxsena da baraTaSvilis saxelobis stipendiantadac gamoarCies sxvaTagan... Tumca mamis kvals gayolis survilis karnaxiT Sinagani xma jer kidev bavSvobaSi axsenebda Tavis misias _ qarTuli literatura aerCia swavlis, gansjis, Teoriuli CaRrmavebis da bolos _ kvlevis sagnadac... mis cxovrebaSi gamoCnda periodic, roca qarTuli enisa da literaturis sadaveebis dacvis sadarajozec dadga... komu-nisturi reJimis marwuxebisgan piradi iniciativiT gamoTavisuflebulma azrovne-bam biZgi misca da... qarTul simboloTa pativiscemiT nasazrdoebma sulma sawadels miaRwia - qalbatoni irma ratiani dRes SoTa rusTavelis qarTuli literaturis institutis direqtoria da, Tu SeiZleba iTqvas, am patara mwvervalidan `sakuTari ganvlili gzis mkvlevris” ampluaSi eWideba cxovrebas, yofas, realobas, Taname-droveobas... sakuTar TavSi `maZiebloba” man ukve didi xania daamTavra da gamot-anili daskvnebis gulwrfelad aRiarebis Jamic daudga... `profilSi” qalbatoniirma ratiani gvesaubreba, romelic, amjerad, Cveni gazeTis stumaria da ara maspinZeli, rogorc es universitetis yofil `pres-klubels” SeiZleba uwodo...
stumar-maspinZeliprofili
me-3 kursis bolodan aRmovCndi studentur moZraobaSi CarTuli da es, rasak-virvelia, iyo im wris damsaxureba, romelSic vtrialebdi. moZraoba sxvadasx-va mimarTulebis studentebs aerTianebda, magram mizani saerTo gvqonda _ gvindoda gveTqva Tavisufali sityva, xSirad radikaluric im rTulsa da, ideologiuri TvalsazrisiT, Caketil epoqaSi. roca oci wlisa xar, radika-lizmica da sijiutec normaluria, metic _ es saWiroa sazogadoebis gan-viTarebisa da winsvlisaTvis. swored amitom mimaCnia, rom studentebis aqtiurobaSi tragikuli da cudi araferia, piriqiT...
Tbilisis universiteti
newspaper @ tsu.ge www.tsu.gewww.tsu.ge
14
nansebeli ki sazogadoebrivi mauwyebe-lia. ras iTvaliswinebs Tqveni jgufis da televiziis TanamSromloba?
_ saqme isaa, rom me gaxlavarT im filmebis oficialuri konsultanti, romlis gadaReba da Cvenebac amjerad I arxze xdeba. esaa gadacemaTa cikli `gaagrZele saqarTvelos istoria~. Cveni proeqti da idea am ciklTan davakavSi-reT da proeqtis Sesaxeb informacia sa-zogadoebriv mauwyebels mivawodeT. maT SemogvTavazes Zalian saintereso wina-dadeba _ avarCioT Cven mier Seswavli-li Zeglebidan 50 yvelaze mniSvnelova-ni istoriis mqone Zegli da TiToeulis istoriaze 15 wuTiani dokumenturi fil-mi gadaviRoT. Cveni mizania istoria gad-movceT mecnierulad dadasturebuli wyaroebiT, magram ara trafaretulad,
ujetis Tanxa, albaT, ar gveyofa, magram SevecdebiT proeqts araferi davakloT. is 2 weli gagrZeldeba da vecdebiT maq-simalurad yvela mniSvnelovan ZeglTan mivideT da gadaviRoT.
jgufi, romelic am proeqtze mu-Saobs, kompleqsuria _ masSi CarTule-bi arian rogorc istorikosebi, aseve veb-gverdis administratori da xelov-nebaTmcodne, raTa aRwerili Zeglebis srulyofili suraTi davdoT.
_ aris Tu ara dagegmili mTliani masalis wignad gamocema?
_ Cven aqcenti gavakeTeT proeqtis samecniero-popularul daniSnulebasa da masalis saitze ganTavsebaze, magram Tu es proeqti dainteresebas gamoiwvevs da SesaZlebeli iqneba am masalebis ma-Ral poligrafiul doneze gamocema, es ukve sxva proeqtis Tema iqneba da amazec SeiZleba vimuSaoT.
PP.S. Tbilisis saxelmwifo univer-sitetis ivane javaxiSvilis istoriisa da eTnologiis institutis direq-tors, Tsu-is humanitarul mecnier-ebaTa fakultetis srul profesors, istoriis mecnierebaTa doqtor vaJa kiknaZes ramdenime dRis win gadaeca poloneTis mTavrobis umaRlesi jil-do _ jvris ordeni poloneTis respub-likis winaSe damsaxurebisa da polo-neTis kulturis SeswavlaSi Setanili gansakuTrebuli wvlilisTvis. profe-sorma vaJa kiknaZem 900 polonuri is-toriuli dokumenti aRmoaCina kaTo-likos-patriaq kirion meoris arqivSi, manve poloneli specialistebi moi-wvia da CarTo am dokumentebis Seswav-lis procesSi. amJamad maTi Seswavla da katalogizireba mimdinareobs.
_ diax, es iyo misia, romelic imTa-viTve ekisreboda qveynis pirvel univer-sitets, gansakuTrebiT, sabWoTa diqta-turis pirobebSi, da romelic Rirseulad Seasrula universitetma. magram, mogex-senebaT, dro icvleba da es cvlileba sa-qarTvelosTvis, pirvel rigSi, damouki-deblobis aRdgeniT aRiniSna, Tavisufle-biT, romelic xangrZlivi da tkiviliani molodinis Semdeg moipova qveyanam.
dRes saqarTvelo damoukidebeli qvey-anaa, romelmac axal istoriul da poli-tikur xanaSi Seabija, epoqaSi, rodesac qveynis strategias _ politikurs, ekono-mikurs, socialurs Tu saganmanaTleblos, gansazRvravs saxelmwifo, romelsac aqvs garkveuli xedva da gezi.
fiqri imaze, rom am axal droSi ivane ja-vaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwi-fo universitetma, an nebismierma sxva uni-versitetma, SeiZleba gansazRvros qveynis social-politikuri mimarTulebani da, am TvalsazrisiT, hqondes liderobis pre-tenzia, gulubryvilobaa. dabejiTebiT mi-maCnia, rom dRes universiteti unda iyos swavlebis saerTaSoriso standartebis danergvaze, samecniero kvlevebis xel-Sewyobasa da ganviTarebaze, axalgazrda Taobis safuZvlian ganaTlebaze orienti-rebuli Zlieri centri, romelic, Tavisi miznebis misaRwevad iTanamSromlebs sa-xelmwifosTan da, saWiroebis SemTxvevaSi, ityvis gadamwyvet sityvas. saamisod, uni-versiteti unda iyos Zlieri, Tavisufali saganmanaTleblo centri, romlis ZiriTa-di mizanic iqneba qveynisaTvis Rirseuli profesionalebis aRzrda, studentisa da qveynis interesebze morgebuli saganma-naTleblo politikis gatareba.
vTvli Tu ara, rom Tbilisis saxelm-wifo universitets, rogorc pirvel qar-Tul universitets, unda hqondes saxelm-wifosa da sazogadoebis mxaradaWeris imedi? diax, vTvli, vinaidan yoveli qvey-nis sazogadoebrivi cxovrebis istoria simboloTa pativiscemisa da dacvis isto-riaa.
_ im samecniero literaturaSi, ro-melsac studentobis periodSi vecnobo-di, Cemze gansakuTrebul efeqts swored Teoriuli literaturis sfero axdenda, momwonda is, rom literaturis Teoriis kanonis Tanaxmad, mkvlevaris yoveli mo-sazreba konkretul meTodologias unda efuZnebodes da gamyarebuli iyos Teo-riuli argumentebiT.
Cemze adridanve didi STabeWdileba datova me-20 saukunis erT-erTi udidesi moazrovnisa da literaturaTmcodnis, mixail baxtinis moZRvrebam, kerZod, qro-notopis Teoriam, riTac daiwyo kidevac Cemi gza mecnierebaSi. am problemas Za-lian didxans vutriale sxvadasxva Wril-Si. sakandidato disertaciis Tema iyo _ `droisa da sivrcis problemebi ilia Wav-WavaZis prozaSi~, romelic 1994 wels davi-cavi da gamoveci wignad, xolo sadoqtoro disertaciis Tema gaxldaT ufro farTo kulturologiuri xasiaTis naSromi _ `qronotopi antiutopiur romanSi”, rome-lic davicavi 2003 wels da aseve gamoveci wignad. 2010 wels, universitetis gamom-cemlobis mxardaWeriT, SesaZlebeli gax-
da Cemi ̀ ocnebis proeqtis~ ganxorcieleba – daibeWda wigni `teqsti da qronotopi~, romelSic Tavmoyrilia Cemi mravalwliani Sromis Sedegebi qronotopis problemeb-ze.
Arasakvirvelia, Cemi samecniero inte-resebis sfero mudmivad icvleba. amJamad did dros vuTmob SedarebiTi literatu-raTmcodneobis problemebs, agreTve, sa-xelmZRvaneloebs, romelTac elian Cveni studentebi da Cven maT ver gavawbilebT.
_ Tqven aRniSneT, rom Tqveni Taoba, garkveulwilad, momzadebuli modio-da universitetSi. yovel SemTxvevaSi, wakiTxuli hqonda klasikuri lit-eraturis is nawili, rac axalgazrdam swored skolis asakSi unda waikiTxos... dRes dgas wignTan urTierTobis da, zogadad, kiTxvis problema. zogjer ax-algazrdas iseTi avtori ar aqvs wakiTx-uli, rom gvikvirs (cxadia yvelas es ar exeba). Tqven kavSiri gaqvT axalgazrdeb-is swored im nawilTan, romelmac momav-alSi literaturasTan urTierTobis sakiTxebi unda gansazRvros. ras ityviT maTze? aqvT maT is bazisi, razec zemoT visaubreT? rogor muSaobT maTTan lit-eraturis Teoriis sakiTxebze im dros, roca bevri is avtori, vis Semoqmede-bazec unda isaubroT, arc ki gaugoniaT?
_ daviwyeb imiT, rom me Zalian miyvars studenti. siyvaruli da keTilganwyoba ki, romelsac mimarTav studentisaken, rTulad dasaZlev samuSaosac ki gaaadvi-lebs.
is pretenzia, rom axlandeli Taobis erudiciis done CamorCeba Cveni Taobisas, rasakvirvelia, pretenziad rCeba, Tum-caRa, dasabuTebul pretenziad: qveyanam araerTi rTuli etapi gamoiara bolo oci wlis manZilze, iyo gaWirvebac, uSuqobac, uimedobac... mSoblebs gauWirdaT im gare-mos Seqmna, romelic saWiroa inteleqtisa da ganaTlebis ganviTarebisaTvis. skola-mac daTmo poziciebi, dakarga funqcia. es yvelaferi gardamavali periodisTvis damaxasiaTebeli problemebia, romelsac axla ukve seriozulad ufiqrdeba qvey-ana. gulwrfelad mixaria, rom dRes skola funqcias ibrunebs da rogorc ki es moxde-ba, Cven usaTuod miviRebT ufro momzade-bul Taobas. manamde ki, mTeli Cveni Zali-Ta da energiiT, sagangebo RonisZiebebiTa da CareviT unda davexmaroT studentebs, raTa maT xeli ar SeeSaloT dasaqmebis bazarze.
gagiziarebT pirad gamocdilebas: ba-kalavriatSi studentebTan urTierTobas viwyeb sagniT _ `literaturaTmcodneo-bis Sesavali~, romelic sabaziso kursia filologebisaTvis. am kursis swavlebisas studentebs vTavazob TxuTmeti-oci au-cilebeli wignis CamonaTvals, romelic maT unda waikiTxon, vidre mobrZandebian CemTanve `literaturis Teoriis~ leqcie-bis mosasmenad. Zalian cdiloben am dava-lebis Sesrulebas. swored guSinwin Semx-vda erTi studenti da miTxra, qalbatono irma, wels ar avirCie `literaturis Teo-ria~, gaisad movismen, radgan yvela wignis wakiTxva ver movaswario... dameTanxmebiT, gacilebiT Sedegiania saubari Seqspirze, roca studentebs Tundac erTi piesa aqvT wakiTxuli, an _ romantizmze, roca bara-TaSvilis garda studenti baironisa da lermontovis poeziasac icnobs.
rac Seexeba magistraturas da doqto-ranturas, es safexurebi CemTvis ufro
komfortulia, vinaidan programaze aba-reben studentebi, romelTac konkretu-li profesiuli interesebi da saTanado baza aqvT.
_ Tqveni moRvaweobis kidev erTi sfero _ SoTa rusTavelis qarTuli literaturis instituti. am insti-tutis direqtoroba ar aris marto is, rom kargi mkvlevari iyo _ aq bevri kar-gi mkvlevari muSaobs. am saqmes sWirdeba is Tvisebebi, romelic adamians dabade-bidan unda hqondes _ iniciativianoba, organizatoruli niWi, principuloba, siaxleebis xedva da momavlis gan-Wvretis unari. radgan am institutis saqmianoba ukve xelis gulze devs _ gamoicema uamravi saWiro literatura, wigni da Jurnali, imarTeba prezenta-ciebi da Cans, rom aq sicocxle duRs, gvafiqrebinebs, rom Tqven, pedagogiuri da samecniero unarebis garda, yvela zemoT CamoTvlili unarebic gaqvT. ra aris TqvenTvis literaturis institut-Si muSaoba?
_ CemTvis es, pirvel yovlisa, didi pativia. am institutis direqtorebi sxva-dasxva dros iyvnen adamianebi, romlebmac Zalian Rrma kvali daamCnies qarTuli li-teraturaTmcodneobiTi skolis Camoya-libebas _ korneli kekeliZe, Salva radia-ni, giorgi leoniZe, aleqsande baramiZe, giorgi ciciSvili, sargis caiSvili da sx-vani. Mme Zalian did pativs vcem Cemi insti-tutis yvela TanamSromels: isini arian profesionalebi, romlebic Rirseulad emsaxurebian Tavis qveyanas da asruleben Tavis profesiul valdebulebebs arcTu ise saxarbielo anazRaurebis pirobebSi. qarTuli literaturis instituti aris erovnuli kvlevebis umniSvnelovanesi centri Cvens qveyanaSi, me vityodi, Seucv-leli Tavisi miznebis, amocanebisa da Se-degebis TvalsazrisiT.
_ ra moutana am instituts univer-sitetTan integraciam?
_ cxadia, mqonda molodini, rom iseT kardinalur cvlilebas, rogoricaa samec-niero institutis saswavlo dawesebuleba-sTan integracia, garkveuli sirTuleebi moyveboda, magram Zalian Sevecade, rom es sirTuleebi institutis TanamSromlebs
ar egrZnoT: mecniers sWirdeba simSvide, elementaruli komforti da stabiluro-bis gancda imisaTvis, rom imuSaos. rakiRa dRes me var am institutis direqtori, vTv-li, rom sirTuleebic me unda gadavlaxo institutis administraciul personalTan erTad.
zogadad, kvleviTi institutebis uni-versitetebTan integracia CemTvis sru-liadac ar aris miuRebeli _ es msoflio-Si aprobirebuli da miRebuli modelia. Mmagram, integraciisas aucilebelia gark-veuli pirobebis dacva: pirvel yovlisa, integracia ar unda niSnavdes ganlevas, gansakuTrebiT, im institutebisTvis, romlebic qveynisTvis mniSvnelovan pro-duqcias qmnian, da meore _ administrire-ba da marTva unda iyos mobiluri da moq-nili. aseT SemTxvevaSi integracia ormx-rivad sasargeblo iqneba.
dasawyisi yovelTvis rTulia, magram, vimedovneb, rom TandaTan mivuaxlovde-biT im optimalur kondicias, roca in-tegracia orive mxarisaTvis sasargeblo iqneba. imedi maqvs, rom aseTia ara marto Cveni, aramed _ universitetis da ganaT-lebisa da mecnierebis saministros ganwy-obac.
nebis misaRwevad gamoyenebul meqanizmad miaCniaT, isic unda gaviTvaliswinoT, rom informacias imis Sesaxeb, rom maT qarTvelebi exmarebian, Tavadve avrce-leben.
marTalia, es yovelive, Zalian mci-rea Cveni miznebis misaRwevad, magram, dameTanxmebiT, konfliqtebis mogvareba uceb ar xdeba.
_ anu afxazi sazogadoebis gan-wyoba qarTvelebis mimarT dadebi-Tisken Seicvala?
_ erTerT afxazur politikur klubSi daveswari saqmis garCevas. SarSan agvistoSi zRvis sanapiroze 12-13 wlis biWebi mTvral rusebs gauTamamdnen da raRac gaexumrnen, maT ki bavSvebi ise scemes, rom neknebi Caumtvries. im ru-sebidan erTi maTgani erTerTma afxazma daniT mokla. amave periodSi oCamCireSi rusma samxedrom afxazi qali gaaupati-ura, es samxedroc mokles. am sakiTxebis ganxilvaSi raul xajimbac monawileob-da. politikur klubSi Sekrebili sazo-gadoeba ruseTTan urTierTobas qvecno-bierad adarebda qarTvelebTan urTier-Tobas. miaCndaT, rom qarTveli patara bavSvebs ase sastikad arasdros scemda da arc qals gaaupatiurebda. axlaxan erTerTi avadmyofi (batalionis yofili meTauri) gvyavda Camoyvanili da misgan erTi kargi fraza movismine: `Sen rom mixsnidi, mova dro da mixvdebiT, Tbili-sis winaaRmdeg gamosvla araswori iyoo, ar megona amas Tu moveswrebodi. soxumSi
ismis aseTi sityvebic: `оказывается мы ни в ту сторону стреляли~. _ es, Tundac naxe-vrad xumrobiT naTqvami fraza, afxaz sazogadoebaSi momxdari cvlilebebis niSania.
_ ra datvirTva aqvs politikur klubebs?
_ afxazeTSi politikuri cxovreba afxazebze ruseTis zewolam gamoacocx-la. sazogadoebis warmomadgenlebi ikribebian da saubroben arsebul viTa-rebaze. sityvebi _ `rogorc Cans im mi-marTulebiT ar visrodiT~ niSnavs, rom afxazi xalxi dafiqrda. aseve minda giTx-raT, rom wels pirvelad afxazeTis de faqto xelisuflebis warmomadgenlebma CemTan Sexvedra moindomes. Cems dacvas SeuTanxmdnen, Tu sad unda mivsuliyaviT yavis an ludis dasalevad da iq `SemTxve-viT~ unda SevxvedrodiT erTmaneTs. asec moxda... Tan waRebuli mqonda Cvens mier gamocemuli albomi `afxazeT XIX sauku-ne~, romelsac varigebdi da romelmac Za-lian didi daintereseba gamoiwvia.
_ ra sakiTxebze isaubreT afx-azeTis de faqto xelisuflebis warmo-madgenlebTan Sexvedraze?
_ 4 sakmaod maRali Tanamdebobis piri Semxvda. ainteresebdaT, ra xdeba CvenTan. magaliTad, mekiTxebodnen, mar-Talia Tu ara, rom TqvenTan korufcia ar aris (avuxseni, rom ar aris); rom mkur-nalobis xarjebs bankis saSualebiT vfa-ravT; marTla aSenda Tu ara anakliaSi 5 varskvlaviani sastumro da sxva.
soxumSi ismis aseTi sityvebic: `оказывается мы ни в ту сторону стреляли~. _ es, Tundac naxevrad xumrobiT naTqvami fraza, afxaz sazogadoebaSi momxdari cv-lilebebis niSania.
4 sakmaod maRali Tanamdebobis piri Semxvda. ainteresebdaT, ra xdeba Cven-Tan. magaliTad, mekiTxebodnen, marTalia Tu ara, rom TqvenTan korufcia
ar aris (avuxseni, rom ar aris); rom mkurnalobis xarjebs bankis saSu-alebiT vfaravT; marTla aSenda Tu ara anakliaSi 5 varskvlaviani
sastumro da sxva.
`SemiZlia danamdvilebiT vTqva, rom Cven maTi nomer pirveli `mteri” aRar varT~.
eqskluzivi
newspaper @ tsu.ge www.tsu.gewww.tsu.ge
Tbilisis universiteti
16
pirvelad ukanaskneli 30-wlianipauzis Semdeg
`marto arseboba mxiblavs~...
es Canaxati SoTa TuT-beriZem XI klasSi dawera. Tumca igi afxazeTidan ar aris, misi sofeli _ bia xobis raionSia. man swo-red iq gaatara bavSvoba, iq daiwyo Canaxatebis wera da fiqri momavalze... Tum-ca, momavalma iuristma `kariera~, gagikvirdebaT da, msaxiobobiT daiwyo. xobis Teatris scenaze nodar dumbaZis moTxro-bis mixedviT speqtaklSi `sisxli~ nodar lomja-rias roli Seasrula da respublikur olimpiada-ze Teatralur dasTan erTad saprizo adgilic daimsaxura.
li, rom yvelaze swori gadawyvetileba miviRe, rodesac iuristoba avir-Cie. sxvaTa Soris, am pro-fesiasac romantikulad vuyureb. Cemi ZiriTadi maxasiaTebeli analitiki-sa da msjelobis unaria, iuristoba ki am unaris realizebisTvis yvelaze kargi saSualebaa. pirve-live kursidan CemTvis saintereso garemoSi mo-vxvdi. iuridiuli fakul-tetis ramdenime enTu-ziastma studentma `stu-denturi parlamenti~ daaarsa, sadac Tavidan, rogorc rigiTi wevri, ise mimiRes, Semdeg ki `arCev-nebze~ parlamentis Tavm-jdomaredac amirCies. es marTlac, saintereso samuSao procesi iyo _ xSirad vikribebodiT da debatebs vmarTavdiT, ka-nonproeqtebze vmuSaob-diT, rasac sxdomebze gan-vixilavdiT. opoziciac gvyavda, Tanac sakmaod radikaluri. Cveni parla-mentis wevrebi realuri partiebis axalgazrduli
frTis warmomadgenlebic iyvnen, maT Soris, `leibo-ristuli partiisa~.
maSin imazec iyo kama-Ti, unda yofiliyo Tu ara studenturi parlamenti politizirebuli? bolos mivediT im daskvnamde, rom kargi iqneboda, Tu arc erT politikur Zalas ar mivemxrobodiT. `studen-turma parlamentma~ sak-maod bevri kanonproeqti SeimuSava, maT Soris ga-movyofdi janmrTelobis dacvasTan dakavSirebul
proeqts da konstitucia-Si cvlilebebis Sesaxeb kanonproeqts (maSin Cven ficis dadebis normaSi cvlilebebis Setanas viT-xovdiT, radgan migvaCn-da, rom es arRvevda re-ligiuri umciresobebis Tanasworobis uflebebs), sakmaod ambiciuri gegmebi gvqonda da gvindoda _ sa-qarTvelos parlamentSic Segvetana sakanonmdeblo winadadebebi. `studentu-ri parlamentis~ proble-ma iyo is, rom praqtikuli gamocdileba gvaklda, ufro Teoretikosebi viyaviT, verc sakmarisi iniciativa gamoviCineT, Tumca vTvli, rom es kargi proeqti iyo gamocdile-bis miRebis Tvalsazri-siT~, _ ambobs SoTa TuT-beriZe.
SoTa jerac iuridiu-li fakultetis II kursis studentia da Tvlis, rom bevrad metis gakeTeba SeuZlia, vidre, Tundac, asakiT Seefereba. is da misi megobari `yofili parlamentarebi~ dResac aqtiurad arian CarTulni studentur cxovrebaSi. miaCnia, rom politikisT-vis jer Zalian axalgazr-daa, Tumca momavalSi arc imas gamoricxavs, rom am kuTxiT kvlav dainteres-des. amjerad `axalgazrda
romantikosi iuristi Canaxatebisa da leqsebis weras kvlav agrZelebs... xandaxan literaturul konkursebSic monawi-leobs, gawevrianebulia Tsu-is ̀ poeziis klubSic~, Tumca ambobs, rom ambi-ciebi am mxriv ar aqvs da Tavs `namdvil~ mwerlad sulac ar miiCnevs.
`poeti da iuristi erTad? _ ratomac ara! vfiqrob, rom nebismier adamians SeuZlia weros, miT umetes, Tu qarTvelia. dRemde ratomRac iTvle-ba, rom iuristi pragmati-kosi unda iyos, rasac ar veTanxmebi. sinamdvileSi Cvens fakultetze roman-tikosi xalxi swavlobs, ubralod, iuristebs imis unaric SeswevT, rom ro-desac saqme moiTxovs, kargad SeiniRbon~, _ am-bobs SoTa TuTberiZe.
momavali iuristi xSirad `rTuli~ arCeva-nis winaSea _ kodeqsebi iswavlos Tu mxatvruli literatura ikiTxos. ar malavs, rom xSirad upi-ratesobas sityvakazmul mwerlobas aniWebs. say-
vareli mwerlebic hyavs: konstantine gamsaxurdia da uiliam folkneri.
mwerlis Sefasebisas sakuTari kriteriumi aq-vs: rodesac kiTxulobs, unda grZnobdes, rom av-tori mis saTqmels ambobs.
misi Canaxatebisa da leqsebis erTerTi mTa-vari Tema ki afxazeTia. `marTalia, afxazeTidan ar var, magram iqaurobis mimarT sakraluri damo-kidebuleba maqvs. Cemi ocnebaa, soxumSi saxli mqondes da darwmunebu-li var, rom meqneba... zo-gadad, yvelaferze vwer, rac mawuxebs, rac mwyins... wera CemTvis Tavisufali drois gatarebis saukeTe-so saSualebaa. Canawerebs sul ramodenime adamians vakiTxeb, romlebic lmo-bierad ekidebian Cems am gatacebas. vwer martivad, rogorc vfiqrob da rasac ganvicdi..... sul es aris!” _ gulwrfelobs SoTa da Cveni redaqciac ar malavs misi didi survilis fonze staJiorad ver ayvanis sin-anuls mxolod imis gamo, rom konkursis gavlis uf-leba meore kursels, am etapze, ar hqonda. Tumca, momavali win aris...
Tbilisis saxelmwi-fo universitetSi leila aviZbas maswavleblebi iyvnen kavkasiologiis in-stitutis profesorebi: rezo janaSia, cira barami-Ze, vaJa Sengelia, rusudan janaSia da sxvebi.
Tina svaniZe
afxazi disertanti Tsu-dan
`sanapiroze, palmebis mWidro xeivanSi TeTri qanda-kebebi dgas... patara xelebi erTmaneTisTvis CaukidiaT, ise arian daWimulebi, rogorc akrobati didi naxtomis win... maT mzeras Tvals Tu gaayoleb, aSlili talRebis silamaze SemogefeTeba... zRva isev iseTia... uZiro, Tbili, cota amayic da iseTi, lurji cis xaverdic rom urevia da miwis zurmuxtic da sisxlis mewamuli surnelebac... Sors, iq, sadac ca xmeleTs emijneba, uzarmazari gemi moCans am silamaziT aRtacebuli ada-mianebiT, mkacri da lmobieri mezRvaurebiT da, sul maRla, RrublebTan mofriale droSiT... me miyvars soxumi... da me vici _ me Caval soxumSi, mival fsous napirTan da miwas veamborebi... me aucileblad Caval afxazeTSi... droSa isev ifrialebs!~
SoTas SemoqmedebaSi amotvifruli `me~
_ rom Segiyvarde?_ rom Semiyvarde, gavakeTeb Zalian bevr qaRaldis TviTmfrinavs... iseTs da iseTi gulmodginebiT,
rom Semiyvarde, davinaxav silamazes uxeiro saxlebis uniaTo gamoxedvaSi... davinaxav, cas ufro lurjs. davinaxav ocnebas CarCoTa yalbi gamoxedvis grovaSi... davinaxav simarTles iq, sadac vici, rom mas araferi esaqmeba... davinaxav, rogor amodis mze da rogor qreba Ramis wyvdiadiviT Camowolili sevda Cemi gulidan... imasac davinaxav, rogor lamazdeba maxinji samyaro nel-nela da rogor epareba dilaobiT wylis wveTi Cemi saxlis win TavCaqindrul titas yelze sakocnelad...
gavigeb, ram dawera is leqsebi, romelTac „didi grZnobiT“ kiTxuloben xolme „poeziistebi~...gavixseneb, rogor mRlidnen sikvdilamde momabezrebeli da yvirilamde yalbi adamianebi... gavifiqreb, rom ar damimsaxurebia amdeni... gavixseneb azrs, rom marto arseboba mxiblavs...
leila aviZba
www.tsu.genewspaper @ tsu.ge
ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ
ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ
ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ
fÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉ
ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À
nino kakulia
maia toraZe
manana jurxaZe
lika petriaSvili
zaza gulaSvili
ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ
ÂÀÌÆ. 11À
ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:rismag gordeziani, nodar belqania, iago kaWkaWiSvili, lado minaSvili, nino CixlaZe, Temur nadareiSvili,
nodar xaduri, marine CitaSvili, vaJa kiknaZe, diana ZiZiguri,