157 Kapital 03 11 2010

NA ZATVORAWE, VTORNIK, 02.11.2010, 13.00~.

MBI 10 1,23%MBID 0,12%OMB 0,54%

EVRO/DENAR 61,58DOLAR/DENAR 44,22EVRO/DOLAR 1,39

NAFTA BRENT 85,30EURORIBOR 1,54%

2.125

2.135

2.145

2.155

2.165

2.175

2.185

27.10 29.10 31.10 02.11

MBI 10

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (02.11)

� STRANA 2-3

DOL@NICITE NA SVEDMILK VO NOV BIZNIS

VELIJA RAMKOVSKI ]E PROIZVEDUVA MLEKO VO FABRIKATA ZA SOKOVI M&A BEVERIXIS?!KOMPANIJATA ZA PROIZVODSTVO NA BEZALKOHOLNI PIJALACI, KOJA E I DOL@NIK VO MLEKARNICATA SVEDMILK, MIA BEVERIXIS, ]E DOBIE NOV SOPSTVENIK. KONTROVER-ZNIOT BIZNISMEN VELIJA RAMKOVSKI, KOJ ISTO TAKA DOL@I VO SVEDMILK, VE]E UP-LATIL DEL OD PARITE ZA KUPUVAWE NA IMOTOT NA FABRIKATA, KADE [TO PLANIRAL DA GRADI MLEKARNICA, DOZNAVA "KAPITAL"

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari... ~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

sreda

...POGLED NA DENOT...QUPÔ ZIKOV

SE ÊKA POTEGOT NA “IBAR”!?� STRANA 4

sred

a. 0

3. n

oem

vri.

201

0 | b

roj

157

| go

dina

1 |

cena

20

den.

| te

l. 2

55

14 4

1 | f

aks

. 2 5

8 14

40

IVANOV ]E JA PRETSTAVUVA MAKEDONIJA

GRUEVSKI NEMA DA ODI NA SAMITOT NA NATOVO LISABON! � STRANA 5

KOLUMNAM-R ZORAN JOVANOVSKI

PREMOLÊNO REVIDIRAWE NA PODATOCI� STRANA 8

Ste~ajot na MAT lapna pet milioni evra od dràvata� STRANA 11

Slab interes za akciite i udelite na Fondot za pen-zisko osiguruvawe� STRANA 9

VO USLOVI NA KRIZA I OTPU[TAWA NA RABOTNICI

� STRANA 10

VOVEDNIKALEKSANDRA SPASEVSKA

FENOMEN� STRANA 2

KOLUMNAD-R QUBE TRPESKI

MONETARNA STRATEGIJA NA VALUTEN ODBOR� STRANA 8

8

0

PETOK, VO

“IBAR”!?� STRANA 4

KOLUMNAM-R ZORAN JOVANOVSKI

PREMOLÊNOREVIDIRAWNA PODATOC� STRANA 8

� STRANA 10

VOVEDNIKDALEKSANDRA SPASEVSKA

FENOMEN� STRANA 2

KOLUMNAD-R QUBE TRPE

MONETARNASTRATEGIJA NA VALUTENODBOR� STRANA 8

SE NAMALUVANEVRABO-TENOSTA SAMO VO MAKEDONIJA

POGLED NA DENOPOGLED NA DENO

IVANO

GRUEDA ONA VO L� STRAN

PO STOPIRANIOT IZVOZ VO SLOVENIJA

NEIZVESEN IZVOZOT NA MAKEDONSKO VINO PRED NOVOGODI[NITE PRAZNICI� STRANA 4

mvr

i. 2

010

| br

oj 1

57||| g

ogogogogogod

Ste~ajot na MATlapna pet milionievra od dràvata� STRANA 11

Slab interes za

000

NAVIGATOR2 03.11.2010 SREDA

Dodeka zemjite od EU i na Balkanot maka ma~at za da gi amor-tiziraat otpu{tawata i rastot na stapkata na nevrabotenost, koja kontinuirano se zgolemuva otkako po~na ekonomskata kriza, Makedonija nema maka. Cela godina raste brojot na vraboteni, a se namaluva stapkata na nevrabotenost. Fenomen! Za ovoj fenomen godinava dvajca Amerikanci dobija Nobelova nagrada. Da ne se razbereme pogre{no, ne go prou~uvaa tie fenom-enot na pazarot na trud vo Makedonija, tuku na globalno nivo. Fenomenot do koj dojdoa kako zaklu~ok e mnogu korisen za prou~uvawe za site zemji koi imaat problem so nevrabo-tenosta. No, dali ovoj model e primenliv i za Makedonija?Makedonskiot fenomen nema vrska so pazarot na trudot. Toj ima vrska so nerealno visokata stapka na nevrabotenost vo zemjava i so konstant-noto zgolemuvawe na brojot na vraboteni vo javniot sektor, duri i vo vreme na kriza. Zatoa, dodeka vo drugite zemji raste nevrabotenosta, kaj nas se namaluva.Spored Agencijata za vrabotuvawe, samo za tri meseci, od juni

ne{to za da gi promeni metodologijata i poli-tikata koi gi koristi za merewe i spravuvawe so nevrabotenosta. Dosega{nite merki o~igledno ne dadoa efekt. Be{e smenet Zakonot za penzisko i invalidsko osiguru-vawe za da se is~istat nevrabotenite koi se prijavuvaat samo za socijalni pridonesi, se zasili i inspekciskiot nadzor nad firmite koi ne gi prijavuvaat vrabotenite, a finan-siski se stimulira{e i samovrabotuvaweto, no nema pogolemi promeni.So stapka na nevrabo-tenost od 32% dràvava e na prvo mesto vo Evropa. Re~isi dve de-cenii ovaa brojka ne se menuva, {to e sramota vo situacija koga imame status na zemja-kandidat za ~lenstvo vo EU, koga sme vo grupata top 10 reformatori na Svetska-ta banka, koga imame celosna pokrienost so Internet i koga se reklamirame kako dano~en raj. Apsurdno e, pak, da imame tolku visoka nevrabotenost, a ekonomijata, sepak, da funkcionira.

FENOMEN

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

SREDA 03 NOEMVRI 2010PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

ALEKSANDRA [email protected]

DOL@NICITE NA SVEDMILK VO NOV BIZN

e deka se javuvaat kako dol`nici vo Svedmilk, koi s$ u{te gi nemaat regu-lirano obvrskite.Dobroupateni izvori za “Kapital” potvrdija deka kontroverzniot biznismen, koj odamna pravi napori da vleze vo mle~niot biz-nis, denovive e vo proce-dura za kupuvawe na zgra-data i del od ma{inite na MiA Beverixis.“Izvr{itelot odrà lici-

do septemvri, brojot na nevraboteni se namalil za 4.500 lica. Moèbi za Vladata e uspeh da kaè deka se na-maluva nevrabotenosta vo dràvata, no ako se zeme faktot deka za edna godina brojot na rabotnici vo industri-jata se namalil za 5,4%, toga{, realno, slikata e druga. Namesto da kalkulira so brojki, Vladata treba da razmisli i kone~no da napravi strategija za re{avawe na problemot na pazarot na trud. Brojkata od 32% nevrabotenost ne e za falewe, nitu, pak, brojkata od 120.000 vraboteni vo dràvnata administracija, {to e 20% od vkupniot broj na vraboteni vo dràvata. Toa zna~i deka namesto kompaniite, dràvata e najgolem rabotodava~.Drugite problemi osta-nuvaat. Vo Skopje ima duri 15.000 taksisti i ne se registrirani kako vraboteni, pazarite se polni so trgovci za koi nikoj ne vodi smetka, ogromen broj zemjodelci, isto taka, se neregis-trirani, a ostvaruvaat prihodi. Slikata e pojasna. Ako se re{at ovie problemi i se regulira pazarot na trud, toga{ stapkata na nevrabotenost bi bila polovina od sega{nata.Analizite i na eksper-tite i na me|unarodnite institucii kaùvaat deka realnata stapka na nevrabotenost e 19% i deka dràvata treba da napravi strategija i kone~no da gi pres-meta licata koi realno ne ostvaruvaat nikakvi prihodi i se nevrabo-teni. No, nitu ovaa Vlada, nitu koja bilo od prethodnite ne prezede

Kompanijata za proizvodstvo na bezalkoholni pi-jalaci, koja e i dol`nik vo mlekarnicata Sved-milk, MiA Beverixis, }e dobie nov sopstvenik. Kontroverzniot biznismen Velija Ramkovski ve}e uplatil del od parite za kupuvawe na imotot na fabrikata, kade {to planiral da gradi mlekar-nica, doznava “Kapital”

Od ~e{kite doma}instva nemaat finansiski prob-lemi. Ova go pokaùva anketata na agencijata STEM, napravena me|u 1.244 ~e{ki gra|ani. Na anketata, vkupno 45% od anketiranite se izjasnile deka nemaat finansiski problemi, a 31% od doma}instvata se ~uvstvuvaat nesigurni vo ekonomski pogled.Poslednoto istraùvawe pokaùva deka najzadovolni so svoite finansii se studentite, stopanstvenicite i doma}instvata koi imaat tri i pove}e ~lenovi. A problemi so ekonomskata sigurnost naj~esto imaat nevrabotenite lica koi imaat zavr{eno osnovno obrazovanie, kako i semejstvata na rabotnicite koi se zanimavaat so fizi~ka rabota.Dokolku se napravi sporedba so anketata koja ja napravi STEM pred {est godini na istite pra{awa vo vrska so finansiskata situiranost, pozitivno odgo-vorile 41% od ispitanicite, dodeka nezadovolni so svoite finansii bile 37% od êsite.45%

BOGOQUB MAKREVSKISTEÂEN UPRAVNIK NA SVEDMILK“Znaej}i gi Ramkovski i Ala Al Kafagi, sigurno se raboti za zdelka vo koja }e ima i pari i dalaveri. Slu{nav deka dvajcata dol`nici na Svedmilk ve}e gradele nekoj pogon za proizvodstvo na mleko.”

DOL@NICITE NA SVEDMILK VO NOV BIZN

VELIJA RAMKOVSMLEKO VO FABRM&A BEVERIXIS

Velija Ramkovski kone~no ja realizira idejata da otvori mle-karnica, doznava “Kapi-

tal”. Spored na{ite informacii, Ramkovski }e gradi mlekarnica vo fabrikata za bezal-koholni pijalaci MiA Beverixis, ~ij imot se prodava na licitacija poradi nevraten kredit kon NLB Tutunska banka, i koja e porane{en ak-cioner vo propadnatata mlekarnica Svedmilk. Zaedni~ko za Ramkovski i za MiA Beverixis

V

D

VIKTORIJA [email protected]

3NAVIGATOR 03.11.2010SREDA

� NE IM BE[E DENOT� LIDERI � POBEDNIK

VO BIZNISOT OTKRIV DEKA MOJATA CEL E DA JA POTENCIRAM MOJA-TA NAJGOLEMA SPO-SOBNOST SEKOJ DEN. TOA E STANDARDOT. @IVOTOT ME NAUÎ DEKA IMAM VISOKI STANDARDI

DONALD TRAMPAMERIKANSKI BIZNISMEN

tacija, za {to Ramkovski uplati 10% od sumata na imotot na MiA Beverixis za da moè da u~estvuva na naddavaweto. Bidej}i se prijavi samo toj, vo odreden rok treba da gi uplati i ostanatite 90%, po {to }e stane sopstve-nik na golem del od ma{inite i zgradata na ovaa firma”, velat izvori na “Kapital”.Spored na{ite infor-macii, imalo i drugi zainteresirani, no nikoj osven Ramkovski ne se prijavil na licitacijata. Se o~ekuva da se ponu-dat na licitacija i drugi

ma{ini na MiA Beveri-xis, zatoa {to nejziniot dolg kon NLB Tutunska banka bil pogolem.

RAMKOVSKI MOLÎRamkovski ima{e nekolku obidi da vleze vo biz-nisot so mleko, a najmnogu

NIS

�

�

Dodeka dràvata tro{i pari za da go promovira turizmot i da privle~e stranski turisti da ja posetat dràvata, najpoznatiot makedonski portal za turizmot toa go pravi na lice mesto. Nejziniot direktor, Sa{a Gavrilovi}, go na{ol najinteresniot na~in kako da ja promovira dràvata vo Germanija i Belgija. Banerot na koj so ogrom-ni bukvi e ispi{ano www.exploringmacedonia.com.mk e zaka~en za mal sportski avion koj leta nad selata i gradovite vo Belgija i zapadna Germanija.Celta e da se privle~at turisti vo Makedonija,

SA[A GAVRILOVI]

}ef i noviot pretsedatel, Branko Naumovski, izbran naj-legitimno od samite sudii.“Branko Naumovski nema moralen kredibilitet da ja vr{i svojata funkcija, oti e prodolèna raka na Branko Crvenkovski, a negovata kari-era i biografija se po vrzani so funkcii i imenuvawa, izvr{eni tokmu od vladite na SDSM”, izjavi portparolot, Aleksandar Bi~ikliski.Krajno bezobrazno i drsko! Vladeja~kata partija mora da sozree i da ja sfati teìnata na eden Ustaven sud vo sekoja demokratija, a partiskiot portparol i ponatamu neka se drì do pres-konferencii za ”zlode-lata” na Crvenkovski li~no i negovite gradona~alnici.

Ne prestanuvaat bezobraz-nite napadi na vladeja~kata VMRO–DPMNE vrz Ustavniot sud. Na premierot Nikola Gruev-ski ne mu e dovolno {to sekoja mo`nost {to ja ima ja koristi za obidi za diskredi-tacija na ustavnite sudii i za ocenki deka “Brankoviot sud” nema nitu kredibilitet, nitu legitimitet, pa sega go pu{ta i partiskiot portpa-rol Bi~ikliski da go “sudi” sudot.Na VMRO–DPMNE ne mu se dopa|aa odlukite na Ustaven sud koga gi osporuva{e proek-tite na Vladata (pra{awe e zo{to vlasta se drznuva voop{to da po~nuva proekt za koj od po~etok se znae deka e protivustaven), edvaj do~ekaa Komisijata za lustracija da go proglasi prviot ~ovek na sudot, Trendafil Ivanovski, za kodo{, a sega ne im e po

ALEKSANDAR BIÎKLISKI

a originalnata ideja e na Luc Domil - makedon-skiot po~esen konzul vo Kralstvoto Belgija.So 22 metri dolìna i 3 metri {irina, transparentot se gleda bukvalno od sekade. Pokraj veb-stranicata, na nego stoi i makedon-skoto zname.Prviot let be{e pred 3 dena, a Domil koj, me|u drugoto, e pilot, samo go upravuva avionot. Na promotivnoto vee-we na transparentot prisustvuva{e makedon-skiot ambasador Mu-hamed Halili i delega-ciite od misiite na NATO i EU.

ZNAE KAKO DA PROMOVIRA TURIZAM

D

� GUBITNIKDRZOK NAPAD NA USTAVNIOT SUD

N

� MISLA NA DENOT

FATMIR BESIMI

Strastite na ̀ itelite vo Ko-sovrasti nema da se re{at

samo so edna izjava, zatoa {to stanuva zbor za mnogu ~uvst-vitelno pra{awe so iskop na mineralni surovini

DILMA RUSEF

Bugarska emigrantka stana pretsedatel

na Brazil, so {to stavi kruna na svojata politi~ka kariera

BORIS TADI]

Idejata za zaedni~ki ambasadi moèbi

moè da zaìvee samo ako prethodno celosno zavr{i sukcesijata na imotot na SFRJ

MAJA ZMEJKOVSKA-PARNAXIEVA

Fondot za zdravstvo kone~no gi re{i

problemite so kardio-hirurgijata Filip Vtori, {to e vo polza na gra|anite

1,8milioni evra dolì Velija Ramkovski vo

Svedmilk preku negovata firma Hedis

1,6milioni evra dolì

Ala Al Kafagi vo Svedmilk preku MiA

Beverixis saka{e da ja zeme mlekar-nicata Svedmilk. “Ova mu e sovr{ena mo`nost da po~ne da se zanimava so nov biznis”, komentiraat poznava~ite. Deka Ramkovski }e bide noviot sopstvenik na MiA Beverixis na golemo se zboruva i me|u lu|eto in-volvirani vo re{avaweto na sostojbite vo Svedmilk.“Znaej}i gi Ramkovski i Ala Al Kafagi, sigurno stanuva zbor za zdelka vo koja }e ima i pari i da-laveri. Slu{nav deka dvaj-cata dol`nici na Sved-milk ve}e gradele nekoj pogon za proizvodstvo na mleko”, izjavi ste~ajniot upravnik na Svedmilk, Bogoqub Makrevski.Ramkovski v~era ne saka{e da gi komentira ovie informacii.

DVATA NEUSPE[NI OBIDI DA STANE GAZDA NA MLEKARNICA

Velija Ramkovski preku firmata Hedis mu dolì na Svedmilk 1,8 milioni evra, za {to se podneseni dve krivi~ni prijavi pro-tiv ovoj dol`nik. Edna za dolg od 300.000 evra za zemeno a neplateno mleko, i vtorata od 1,5 milioni evra kako nadomest za {tetata od prekr{eniot dogovor so koj Hedis trebalo da prezeme po 1.000 toni mleko mese~no i avansno da go plati. Kako direkten u~esnik vo aferata “Svedmilk”,

Ramkovski potpi{al dogovor da prezeme 6.000 toni mleko od mlekarnicata, koe za negovi potrebi treba-lo da se pakuva vo ambalaà na Hedis. Me|utoa, Ramkovski prezel samo 2.400 toni, koi gi prodal i ne gi platil. Potoa, prekinu-vaj}i go dogovorot, ne prodolìl so otkupot na u{te 3.600 toni mleko.No, so zgasnuvaweto na Svedmilk ne zavr{i “igrata”. Otkako Sved-milk otide vo ste~aj, Ramkovski zastana prv vo redot zainteresira-ni da ja prezeme mlekarnicata. Negoviot predlog be{e namesto da go vrati dolgot, direktno da im gi pre-frli parite na farme-rite, a za smetka na toa da ja dobie mlekar-nicata i da prodolì so proizvodstvo. No, namerata ne mu uspea.Vtoriot obid na Ram-kovski da vleze vo mle~niot biznis be{e so otvorawe sopstvena mlekarnica, za {to planira{e da nabavi oprema za pakuvawe mleko od poznata me|unarodna kompanija. Vo igra be{e kom-panijata Tetra-pak, no detali za ovaa inves-ticija toga{ ne dobivme nitu od Ramkovski, nitu od pretstavni{tvoto na Tetra-pak vo Sko-pje. Ramkovski sega o~igledno re{il da odi na treta opcija, posebno otkako stana jasno deka Svedmilk }e ja kupi @ivko Radevski, porane{en direktor na bitolskata mlekarnica i dobar poznava~ na ovoj biznis.

NAJGOLEMITE DOL@NICI NA SVEDMILK “RAKA POD RAKA”Velija Ramkovski preku firmata Hedis mu dolì na Svedmilk 1,8 milioni evra, a Ala Al Kafagi preku MiA Beverixis 1,4 milioni evra.Al Kafagi vleze vo Svedmilk vo 2006 godina - koga osnova~ot i akcioner na mlekarnicata, Roxer Os-karson, i akcionerot Josif Sarxovski, dobija 400.000 evra po~eten kapital od {vedskiot investiciski fond Svedfand, vo biznisot kako tret akcioner vleguva skopskata firma MiA Beverixis, koja vo toa vreme davala garancii za zemawe krediti od bankite. Velija Ramkovski se pojavi vo prikaznava tokmu vo momentot koga Svedmilk po~na da propa|a, a dolgovite da rastat.

FINANSISKATA POLICIJA PODNESE KRIVI^NI PRIJAVI!Finansiskata policija lani podnese krivi~ni prijavi protiv rakovodstvoto na Svedmilk, Roxer Oskarson, Ala Al Kafagi i Josif Sarxovski, poradi osnovani somnenija deka svesno i za sopstven }ar ja odnele mlekarnicata vo propast, a najavi i krivi~no gonewe za uni{tuvawe delovni knigi i zatajuvawe danok. So toa go o{tetile dràvniot buxet za 200.000 evra. Kreditite od bankite gi koristele za li~ni dnevnici i visoki provizii. Od MVR najavija deka istragata za kriminalnite malverzacii prodolùva.

NIS go pravi Nejziniot Gavrilovinajintereskako da jadràvata Belgija.Banerot nni bukvi www.explocom.mk e sportski anad selatavo BelgijaGermanijaCelta e dturisti vo

� GUGU

milioni evra dolì Velija Ramkovski vo

Svedmilk preku negovatafirma Hedis

FINANSISKATA POLICIJA PODNESE KRIVI^NI PRIJAVI!Finansiskata policija lani podnese krivi~ni prijaviprotiv rakovodstvoto na Svedmilk, Roxer Oskarson,Ala Al Kafagi i Josif Sarxovski, poradi osnovanisomnenija deka svesno i za sopstven }ar ja odnele

SKI ]E PROIZVEDUVA RIKATA ZA SOKOVI S?!

ALEKSANDAR BIÎKLISKI

]

KOJ JA UNI[TI SVEDMILK?!Osnova~ot Roxer Oskarson propa|aweto na Sved-milk go povrza so nekolkumilionskite dolgovi na “odredeni” akcioneri i distributeri, koi poslednata godina nemale gotovina da im go isplatat mlekoto na farmerite, nitu, pak, da im podelat plati na vrabotenite vo fabrikata. Farmerite od Svedmilk pred godina i pol izlegoa na protesti pred Vladata baraj}i pove}e od 3,5 milioni evra.

4 NAVIGATOR03.11.2010 SREDA

PO STOPIRANIOT IZVOZ NA VINO VO SLOVENIJA �

NEIZVESNOSTA NA MAKEDONSKITE VINARNICI PRODOL@UVA

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI...

524 ZAPISNICI IZGOTVIL INSPEKTORATOT VO SEPTEMVRI ZA KONSTATI-RANI OTSTAPUVAWA OD ZAKONSKATA REGULATIVA

BARAWA ZA POVEDUVAWE NA PREKR[O^NA POSTAP-KA PODNEL DR@AVNIOT INSPEKTORAT ZA TRANS-PORT VO SEPTEMVRI217

6VOZILA SE ISKLUÊNI OD SOOBRA]AJ SO ODZE-MAWE NA SOOBRA]AJ-NITE DOZVOLI, PORADI PREKR[UVAWE NA ZA-KONOT ZA PREVOZ VO PATNIOT SOOBRA]AJ

ankrotot na Grcija e pra{awe na vreme, smeta Nuriel Rubini, profesor po ekonomija na Wujor{kiot univer-zitet i konsultant vo Kongresot na SAD. Spored nego, vo slu~ajot so Grcija faktite za nea

govorat “na eden mnogu ~ist jazik”. “Toa }e bide taka duri i Grcite da ja realiziraat drakonskata ekonomska programa, ne{to vo koe se somnevam”, istaknuva Rubini.Dovolen e mal vnat-re{en {ok za da izleze von kontrola problemot so dolgot na Grcija. “Zatoa, pra{aweto za mene ne e dali Grcija }e bankrotira, tuku koga }e se slu~i toa”, veli toj.

QUPÔ ZIKOV

18...POGLED NA DENOT...

SE ÊKA POTEGOT NA “IBAR”!?

O

...ZABODETE ZNAMENCE I OSVOJTE GO MESTOVO AKO MISLITE DEKA STE NAJDOBRI...

B

voj “teror” {to nastana so lus-tracijata e velelepno “sm’knuvawe na ga}ite” na dràvata (vo slu~ajot vodena od VMRO-DPMNE) na otvore-na me|unarodna scena... Kako za in-aet! Se sramam! Gi sledam denovive raznite kolumnisti niz mediumite koi licitiraat {to bi moèlo da

se slu~i: edni razvivaat teza deka so ova DUI (Ahmeti) i DPA (na Ta~i, i u{te pove}e na Arben Xaferi) pove-}e nikoga{ nema da vlezat vo koalicija(!?). Kako da ne! Pari se vo pra{awe, sekoja godina po 2,6 milijardi evra buxet... (zarem nekoj veruva{e deka vo 2001 godina VMRO-DPMNE i SDSM }e vlezat vo koalicija??? Funk-cioniraa perfektno!).Na{ata vkupna situacija, po~ituvani, e “zaebana”! Da se vratime na takanare~eniot “lustrativen proces”! [to bi moèlo da se slu~i... Ima scenarija... ne sme bez i~...Prvo, nezavisno od toa koj gi frla tajnite dokumenti po “albanskite dvorovi so visoki yidovi” (dali drugi Albanci, ili vmrovci ili sdsmovci...!?) za “Ibar”, “Mama”, “Strelec”, “Drim”, “Vujko” i za drugi ova e sovr{eno alibi za vlez vo nova faza vo procesot nare~en “redefinirawe i rekomponirawe na makedon-skata dràva”! Sega im e momentot... Spored mene, proektot e mnogu poseriozen od toa {to gledame! Zna~i, alibi... za Ahmeti da izleze od vlasta,

a potoa da izbere po koj pat da trgne – koalicija so SDSM (zaedno so DPA), ili kon “planinite” – kolku da dokaè deka proektot moèbi, sepak, moè da e i “srpski”!? Ako trgne kon planinite, toga{ sekako deka e “srpsko-gr~ki”!? Milion tragi moè da vodat kon vakvi zaklu~oci! No, sepak, smetam deka malku e verojatno “Ibar” i “Vujko” sose ostanatite da trgnat v planina... Poverojatna e opcijata deka, sepak, }e ja napu{tat ovaa Vlada izofirani do bezvest (ej, alo pedofil i homosek-sualec!!!), i bi go iskoristile u{te edna{ alibito za koalicija so SDSM. Od druga strana, ne moè Ahmeti da ne prifati koalicija i so DPA na Ta~i, zatoa {to pred samo dve nedeli Ta~i vo intervju za Alfa TV na makedonskata javnost & gi kaà novite, dopolnitelni, osnovi za opstanok na dràvata – dvodomen parlament, silen uvid za toa dali 25% od buxetot }e go tro{at Albancite... i u{te drugi uslovi. Ova dobro zapali kaj Albancite, ne samo vo Makedonija, taka {to Ahmeti ne moè da si igra so svojata politi~ka idnina sedej}i vo skutot na Gruevski, i ne pariraj}i pred svojot elektorat na temata “novite misli na Ta~i” so koi toj s$ pove}e go diga rejtingot... Sledete ja slednata anketa... ne e daleku denot koga Ta~i }e go “lapne” Ahmeti...!?Idejata, vsu{nost, moèbi e obid za eventualna koalicija na SDSM, DUI i DPA i osvojuvawe na vlasta vnatre vo Parlamentot (bez izbori). Otkako toa }e se slu~i, da se odi na brza NATO-integracija, po~etok na pregovori so EU, no, se razbira, pred toa re{enie za imeto. Otkako, pak, toa bi se zavr{ilo, da se odi na novi izbori! Ako Ahmeti, sepak, odlu~i da ne bide partner na vakov proekt... vo bliska idnina “tajnite dokumenti”, od kade i da doa|aat – to~ni ili neto~ni, politi~ki }e mu presudat...

Problemot so geografskoto poteklo na makedonskoto vino e seri-ozna zakana za negoviot izvoz na pazarite vo EU. Zasega nema re-{enie na povidok. Slovenija i Germanija ve}e pobarale problem-ot da se re{i za da nema zastoj na dogovorenote izvozni zdelki

M

NURIEL RUBINI �professor po ekonomija na Wujor{kiot univerzitetPRA[AWE NA VREME E KOGA ]E BANKROTIRA GRCIJA

“...Golema dvorska igra se razviva pred studenata zima...”

Makedonskite vinarnici se vo neizvesnost dali i kako }e se razviva ponatamu problemot so upotrebata na zborovite “Makedonija” i “makedonsko” na etiketite na na{eto vino nameneto za evropskite pazari. Otkako be{e povle~eno makedonsko vino od slovene~ki super-market zaradi negovata deklaracija kako makedonsko vino, Ministerstvoto za zem-jodelstvo kako najnadle`na institucija nema odgovor {to ponatamu. Ottamu se pravdaat deka tri meseci ne moàt da zakaàt sostanok na Potkomitetot za zem-jodelstvo so EU, kade {to treba da se najde re{enie za problemot.Od najgolemata vinarnica vo zemjava, Tikve{, poten-

ciraat deka ne znaat za {to to~no se raboti i zatoa ne bi moèle da gi procenat posledicite od zabranata za deklarirawe na vinoto kako makedonsko.“S$ u{te ne znaeme na {to konkretno se odnesuva zabra-nata, dali za deklariraweto na geografskoto poteklo na vinoto kako “vino od Make-donija” ili se odnesuva za brendovite od tipot “make-donsko crveno vino”. ̂ ekame nadle`nite institucii, min-isterstvata za zemjodelstvo i za nadvore{ni raboti da se izjasnat za ova”, veli \or|i Petru{ev, direktor na Tikve{.Dokolku zabranata, do-dava toj, se odnesuva na imenuvaweto na geograf-skoto poteklo, toga{ }e imame golemi problemi. Dokolku problemot e samo

za brendiranite vina, kako “makedonsko crveno vino”, toga{ vinarnicite }e mora da gi preimenuvaat svoite vina.Tikve{ godinava planira da izveze okolu osum milioni litri vino vo {i{iwa i najavuva deka od narednata godina nema da izvezuva nalivno vino.Od Stopanskata komora na Makedonija potenciraat deka problemot treba da se re{ava na najvisoko nivo, zatoa {to bilateralniot problem so imeto so Grcija moè seriozno da se odrazi na izvozot na na{eto vino. Dokolku se slu~i ova, vin-skata industrija vo zemjava }e pretrpi seriozen udar, dodavaat od Komorata, koja dosega ne pobarala sredba so resornite dràvni or-gani za nadminuvawe na

problemot.Problemot so deklarirawe-to na vinoto nastana pred nekolku meseci koga Grcija pobara od germanskata vlast da go za{titi potek-loto na vinoto od Egejska Makedonija kako vino koe moè da go koristi nazivot “Makedonija”. So toa im se onevozmoùva na drugite zemji kade {to se pros-tira geografskiot region Makedonija da gi koristat terminite “Makedonija” i “makedonski”.Dràvnite institucii za-dolèni da go re{avaat problemot so imeto zasega ne izleguvaat so oficijalen stav za problemot so zabra-nata za koristewe na imeto Makedonija na etiketite na na{eto vino vo EU.Golema e neizvesnosta kaj vinarnicite za plasmanot na pazarite na EU godi-nava. Izvozot na vino vo EU teì okolu 30 milioni evra godi{no i e edna od najgolemite izvozni granki vo zemjodelstvoto. Pove}e od 85% od vinoto vo zemjava se izvezuva, od koi okolu 70% na pazarite na EU.

GORAN [email protected] 70%

od vinoto se izvezuva

vo EU

30milioni evra

godi{no se inkasiraat od izvoz na vino

5POLITIKA 03.11.2010SREDA

Trendafil Ivanovski nema i ne moè da ima dosie za sorabotnik po

nekolku osnovi, tvrdi pro-fesorot Ivan Babamovski, porane{en visok slu`benik vo UDBA i stru~en sorabot-nik vo procesot koj ustavniot sudija go pokrena protiv Komisijata za lustracija.Babamovski veli deka koga bilo otvoreno dosie za Ivanovski, toj bil malo-letnik, bil soslu{uvan od bezbednosnite slu`bi po-radi negovata aktivnost za obedinuvawe na Makedonija

i ne postojat pismeni izjavi vrz osnova na koi moè da se potpira sorabotkata so slu`bata. "Pokraj toa, slu`bata vo nikoj slu~aj ne izdavala pismeni potvrdi za isplata na nagrada, so kakov {to dokaz Komisijata za lus-tracija saka da dokaè deka Ivanovski bil sorabotnik i za toa primal soodvetna nagrada. Nie ne se rasfr-lavme so pari. Za nekoj da dobie nagrada treba{e mnogu da odraboti", veli Babamovski. Toj dodava deka

site dosieja se pi{uvale na makedonski i dokumentite na srpsko-hrvatski ne se relevantni. Odbranata na Ivanovski po-bara od sudot da ja zadolì Komisijata da gi dade na uvid "navodnite" pismeni izjavi na Ivanovski i da bide izvr{eno grafolo{ko ve{ta~ewe, {to be{e odbi-eno od sudot. Trendafil Ivanovski e ed-instveniot funkcioner za koj Komisijata za lustracija do-nese re{enie deka sorabotu-val so tajnite slu`bi.

DOSIETO NA IVANOVSKI - FALSIFIKAT!?

Slu~ajot "Nade`" stigna do Dràvnata komisija za spre~uvawe na ko-

rupcijata. Od Kabinetot na pretsedatelot \or|e Ivanov informiraat deka celata do-kumentacija za angaìraweto na slovene~kite PR eksperti koi izgotvile strategija za toga{niot pretsedatel, Branko Crvenkovski, vredna 340 il-jadi evra v~era ja dostavile na uvid na DKSK. Ottamu velat deka od Antiko-rupciskata komisija bilo po-barano da im bidat dostaveni site informacii i dokumenti

povrzani so ovoj slu~aj. Pretsedatelot na Komisi-jata, Ilmi Selami, minatata nedela najavi deka }e bide razgledan slu~ajot otkako }ebidat pribrani site podatoci i otkako }e bide bide utvrde-na fakti~kata sostojba. Slu~ajot "Nade`" vo javnosta izleze preku videoklip na popularniot portal Youtube vo koj se tvrde{e deka Crven-kovski potro{il 500 iljadi evra za izrabotka na PR strategija. Od kabinetot na Ivanov, po proverkata na dokumentaci-

jata vo arhivata, soop{tija deka vo vremeto koga Crvenk-ovski bil pretsedatel sklu~il dogovor so trojca slovene~ki konsultanti za izrabotka na PR strategija, koja vredela ne 500, tuku 340 iljadi evra. I od Kabinetot na Crvenk-ovski informiraat deka po barawe na Antikorupciskata komisija vo najbrzo vreme }e ja dostavat i nivnata dokumen-tacija za slu~ajot. Spored niv, ova bilo vistinskiot na~in na koj moè da se zatvori ovoj slu~aj poln so lagi i konstrukcii.

SLUÂJOT "NADE@" PRED ANTIKORUPCISKA!

DISKUTABILNI IZMENI NA ZAKONOT ZA DR@AVNA UPRAVA

MINISTERSTVOTO ZA INFORMATIKA ]E JA REFORMIRA PRENATRUPANATA ADMINISTRACIJA!?�� So stavaweto na administracijata pod kapata na Ministerstvoto za informati~ko op{testvo, se

spojuva nespoivoto i se pravi dopolnitelna politizacija, obvinuva opozicijata

KATERINA SINADINOVSKA [email protected]

Sme{no e da o~ekuvate deka edno minis-terstvo so tolku mnogu nadle`nosti, kako {to e toa za

informati~ko op{testvo, }euspee da se spravi so ad-ministracijata koja ve}e “teì” 150.000 vraboteni. Vaka opozicijata gi napad-na izmenite na Zakonot za dràvna uprava, so otvoren somne` dali {irokiot spek-tar na nadle`nosti koi mu se dadoa na ova Ministerstvo moè da garantira profesion-alna i depolitizirana javna administracija:"Za vas e dovolno samo pred Brisel da pokaète deka sme donele zakon, a dali }e imame uspe{na reforma, nikoj ne ga-rantira. Va{ata od-luka da ne otvorite posebno telo za ad-ministracijata, tuku da napravite vakov

~uden miks od nadle`nosti, vsu{nost, e potvrda deka ne sakate depolitizacija. Namesto reformo vie pravite mala vrata za politizacija i na dràvnata administraci-ja", obvini Ivanova.So sli~en stav i pra-teni~kata na LDP, Roza Topuzova-Kar-evska. “Napravivme monstrum od jav-nata administracija. Na{eto stopanstvo ne moè da go podnese ova. Ovoj nov model koj vie go voveduvate }e n$ natera povtorno da u~ime od svoeto iskustvo. Namesto da se povikuvame na iskustvata na drugite evropski zemji, nie pak pravime eksperiment. Potrebna e javna rasprava i konsultirawe na eksperti."Ministerot Manevski, pak, namesto so argument za predloènite izmeni, nastapi so ocenki deka opozicijata samo bara na~in da ne se donese zakon i da ne se

reformira administraci-jata. Drug sporen moment za opozicijata e toa {to za ovie izmeni potrebno e 2/3 mnozinstvo, {to zna~i deka e pogolem konsenzus. Me|utoa, bidej}i vlasta ve}e go ima obezbedeno mnozinstvoto, opozicijata tvrdi deka }e bide ikslu~ena."Ministerot za pravda prodolùva so ignorirawe-

to na opozicijata, so {to, vsu{nost, demonstrira edna golema neodgovornost. Duhot na na{iot Ustav, koga se govori deka nekoi zakonski re{enija se donesuvaat so 2/3 mnozinstvo, zna~i deka treba da se nosat so konsenzus. A vie uporno isteravte vo Parlamentot edna reforma na sudstvoto bez da se kon-sultira opozicijata i sega

ovde podmetnuvate kukavi~ko jajce. Trajno ste nedosleden, manipulirate, improvizirate i zatoa dojdovme do ova der-exe", obvini pratenikot na SDSM, Vlado Bu~kovski.Toj veli deka so stavaweto na administracijata pod kapata na Ministerstvoto za informati~ko op{testvo se spojuva nespoivoto. "Od kade e teìnata na ednoministerstvo koe go napraviv-te pred edna godina, vo koe rabotat dvajca bez trojca, da mu dadete ingerencii, armija od 150.000, da ja reformira i upravuva. Ne ja biva ovaa rabota. Ovde nema reforma, nitu, pak, harmonizacija so EU legislativata. Vie, ministre, prodolùvate so nebulozite i eksperimentite od va{ata kujna", poso~i Bu~kovski.Pratenicite na vlasta, a i ministerot Manevski, ostanaa nemi za site obvinuvawa na opozicijata.

GABRIELA DELOVA [email protected] I ZA EKSPERTITE ZAKONOT E SPOREN

Dekanot na Pravniot fakultet i profesor po javna ad-ministracija, Bor~e Davitkovski, veli deka ne ja gleda logikata vo toa javnata uprava da pretstavuva samo eden organ od Ministerstvoto za informati~ko op{testvo."Stavaweto na javnata administracija pod kapata na Ministerstvoto za informati~ko op{testvo pretstavuva proces sli~en na gradewe ku}a od oxak, a ne od temel. Javnata uprava bara pove}e od toa da bide samo eden sektor vo edno ministerstvo. Pologi~no bi bilo Minis-terstvoto za informati~ko op{testvo da bide sektor vo Ministerstvo za javna uprava, bidej}i toa ima funkcija samo na logistika vo javnata administracija, a ne prava i nadle`nosti", veli Davitkovski.

Makedonskiot premier Nikola Gruevski nema da odi na Sami-tot na NATO vo

Lisabon koj }e se odrì na 19 i na 20 noemvri, a na koj se gleda{e kako na rok za re{avawe na sporot so Grcija i za de-blokada na evroatlantskite integracii na Makedonija. Od Vladata velat deka e odlu~eno premierot da ne

prisustvuva zatoa {to ne-malo potreba od toa, a za odlukata na premierot se znaelo u{te pri posetata na Brisel minatata ne-dela, kade {to Gruevski ostvari sredbi so ~el-nicite na site evropski institucii:“U{te vo Brisel mina-tata nedela re{ivme deka vo Lisabon nema da odi premierot. ]e odi pre-tsedatelot \or|e Ivanov, kako vrhoven komandant na vooruènite sili, i ministrite za nadvore{ni raboti i za odbrana, Antonio Milo{oski i Zoran Kowanovski. Ne znaeme kako e ova uredeno vo drugite dràvi i na koe nivo }e bidat nivnite delegacii, no na{ite pret-stavnici se tie, najpovi-kanite ministri i {efot na dràvata”, veli vla-diniot portparol, Martin Martinovski, za “Kapital”.Visok vladin izvor od DUI vo vrska so ovaa odluka

na premierot veli deka na niedna sednica dosega Vladata go nema otvoreno pra{aweto za Samitot

na NATO. Ne e diskuti-rano nitu za sostavot na delegacijata, nitu za o~ekuvawata, nitu za planovite {to potoa.“Za Samitot voop{to ne zboruvame. Kako da ne postoi. S$ pojasno e deka nemame o~ekuvawa i mislime deka vero-jatno i samiot premier e svesen za ishodot, pa nema {to da se poja-vuva tamu. Pra{aweto so na{iot vlez vo NATO e mnogu jasno – nerealno e i voop{to da se o~ekuva ne{to bez da se re{i sporot so Grcija. Nerealno e i da se nadevame na ovoj ili na nekoj sleden samit, koga Makedonija so re{eno ime moè da stane ~lenka na Alijansata u{te na prviot sleden sostanok na ministrite, {to go ima sekoja nedela. Ne mora da ~ekame golem samit”, veli istiot izvor. Vo petokot, premierot Nikola Gruevski ima{e sedma po red tet-a-tet sredba so gr~kiot kolega, Jorgos Papandreu, po koja i dvajcata rekoa deka nema konkretno pribliùvawe na poziciite na dvete dràvi.

IVANOV ]E JA PRETSTAVUVA MAKEDONIJA NA SAMITOT NA NATO!

GRUEVSKI NEMA DA ODI VO LISABON!

FOKUS: [TO KRIJAT AMBASADORSKITE BUXETI?6 03.11.2010

stranstvo. Ova verojatno ne e edinstve-niot primer na luksuzirawe i neodgovorno odnesuvawe na eden ambasador. No, toj skandal e otkrien. Porane{ni ministri za nadvore{ni raboti i diplo-matski pretstavnici velat deka i vo Makedonija ima problem so toa kako se tro{at buxetite na ambasadite, no retko se ot-kriva i se zboruva za toa. Za razlika od slovene~kiot kolega, koj tro{el pari za gurmanski potrebi, makedonskite diplomatski pretstavnici najmnogu tro{ele za kancelariski materijali, hotelski uslugi, luksuzni avtomobili, mebel i patuvawa.Porane{niot ambasador vo NATO, Nano Ruìn, smeta deka moè da ima zloupotrebi vo nekoi diplo-matski pretstavni{tva.“Vo misijata vo koja jas bev pret-stavnik i da sakav, ne moè{e

da se napravi zloupotreba, bidej}i koristevme karti~ki. Smetko-vodstvoto vo toa pretstavni{tvo sekojdnevno dobiva{e izve{taj za potro{enoto. So ogled na ova, vo misijata vo Brisel prakti~no e nevozmo`no da se napravi zloupotreba. Me|utoa, praktikata pokaùva deka vo odredeni diplo-matsko-konzularni pretstavni{tva ponekoga{ se pravat zloupotrebi na funkcijata”, izjavi Ruìn bez da potencira primeri.Porane{niot ambasador Risto Nikovski, pak, veli deka vo Make-donija nema takvi primeri kako slovene~kiot za zloupotreba na ambasadorskite funkcii.“Ne moàm da zboruvam za pos-lednite pet godini, no vo vremeto koga bev aktiven nema{e primeri za vakva zloupotreba. No, sig-uren sum deka ima primeri koi ne soodvestvuvaat na realnite potrebi i mo`nosti na dràvata.

Postojat primeri za kupuvawe poskap mebel, no i toa e neizbe`no vo procesot na sozdavawe na diplomatsko-konzularnata mreà”, veli Nikovski.Porane{niot minister za na-dv-ore{ni raboti, Slobodan â{ule, priznava deka detekti-ral zloupotrebi dodeka bil na funkcija.“Vo vremeto koga bev minis-ter otkriv pove}e situacii na zloupotreba. Ima{e primer koga ambasador koriste{e dràvni pari za kupuvawe mazut za da se gree celata zgrada, a vo prizemjeto imalo pekarnica. Potoa, ambasa-dor zemal avansi za pove}e godini odnapred, kako da smetal deka }e bide na ambasadorskata funkcija 8-12 godini”, veli â{ule.Kako primeri gi poso~uva svo-evolnoto koristewe dràvni pari za {koluvawe na decata vo privatni institucii, pla}aweto

dvojni stanarini, nepla}aweto smetki pri dadeni pari i drugo. â{ule poso~i deka postojat duri i ambasadori koi bile vme{ani vo privatni delovno-{vercerski raboti, koi nenamenski tro{ele pari pri gradewe ili kupuvawe na nekoi ambasadi. Filip Petrovski be{e konzul na Makedonija vo Wujork. Spored nego, ima zloupotrebi od najrazli~ni formi - od popravka na zabi na smetka na dràvata, {koluvawe na decata na ambasadorite vo elitni u~ili{ta vo stranstvo, pa do kupoproda`ba na avtomo-bili na smetka na dràvata. Toj potencira deka glaven problem e {to ne se vr{ele proverki na finansiskite transakcii na

MAKEDONSKITE AMBASADORI SDOZVOLUVAAT LUKSUZ NA DR@A

Porane{ni ministri za nadvore{ni raboti i diplomatski pretstavnici velat deka vo Makedonija ima problem so toa kako se tro{at buxetite na ambasadite, no retko se otkriva i se zboruva za toa. Za razlika od slovene~kiot ambasador vo [panija, koj tro{el pari za gurmanski potrebi, makedonskite diplomatski pretstavnici najmnogu tro{ele za kancelariski materijali, hotelski uslugi, luksuzni avtomobili, mebel i patuvawa

�� GABRIELA DELOVA

[email protected]

Ambas a d o r s k a t a funkci ja , ko ja e edna od najzna~ajnite funkcii za pretsta-vuvawe na dràvata na me|unaroden plan, voobi~aeno podraz-

bira diplomatsko i primerno odne-suvawe. No, dokolku se pogledne podlaboko vo “dosiejata” i bux-etite na ovie pretstavni{tva, ne samo {to }e se najdat primeri za zloupotreba na funkcijata, tuku i za dijametralno sprotivno odnesu-vawe od ona {to mu dolikuva na eden diplomatski pretstavnik.Neodamna osamna aferata za slovene~kiot ambasador vo Madrid, [panija, koj ja o{tetil dràvata za 100.000 evra za nabavka na luksuzen kujnski pribor. Negovata pasija kon kujnskiot pribor ne samo {to ja o{teti dràvnata kasa na Slovenija, tuku go ~ine{e i povlekuvawe od funkcijata i zabrana za ponatamo{no imenu-vawe kako ambasador. Slovenija se zagriì zatoa {to ovoj skandal go naru{i i imixot na zemjata vo

NANO RU@IN“Vo misijata vo koja jas bev pret-stavnik i da sakav, ne moè{e da se napravi zloupotreba, bidej}i koriste-vme karti~ki. Smetkovodstvoto vo toa pretstavni{tvo sekojdnevno dobiva{e izve{taj za potro{enoto. So ogled na ova, vo misijata vo Brisel prakti~no e nevozmo`no da se napravi zloupotreba. Me|utoa, praktikata pokaùva deka vo odredeni diplo-matsko-konzularni pretstavni{tva ponekoga{ se pravat zloupotrebi na funkcijata”

SLOBODAN Â[ULE“Vo vremeto koga bev minister otkriv pove}e situacii na zloupotreba. Ima{e primer koga ambasador koriste{e dràvni pari za kupuvawe mazut za da se gree celata zgrada, a vo prizemjeto imalo pekarnica. Potoa, ambasador zemal avansi za pove}e godini odnapred, kako da smetal deka }e bide na ambasadorskata funkcija 8-12 godini. Ima{e i primeri vo koi ambasa-dorite svoevolnoto koristele dràvni pari za {koluvawe na decata vo privatni insti-tucii, pla}ale dvojni stanarini, nepla}ale smetki pri dadeni pari, pa duri i primer za ambasadori koi bile vme{ani vo privatni delovno-{vercerski raboti”

� Ambasadorskata funkcija e edna od najzna~ajnite za pretstavuvawe na dràvata na me|unaroden plan i voobi~aeno podrazbira diplomatsko i primerno odnesuvawe. (Del od porane{nite ambasadori na Makedonija)

703.11.2010SREDA

FILIP PETROVSKI“Ima zloupotrebi od najrazli~ni formi - od popravka na zabi na smetka na dràvata, {koluvawe na deca-ta na ambasadorite vo elitni u~ili{ta vo stranstvo, pa do kupoproda`ba na avtomobili na smetka na dràvata”.

SI AVNA SMETKA

ambasadorite, nitu, pak, postoelo nekakvo sankcionirawe dokolku se detektira takvo ne{to.“Postoe{e inicijativa za proverka na smetkite na site diplomatsko-konzularni pretstavnici, no toa ne go dozvolija nitu Ilinka Mitreva, nitu aktuelniot minister, Antonio Milo{oski”, veli Petreski.

MNR POTVRDUVA DEKA IMA ZLOUPOTREBI

Vo Ministerstvoto za nadvore{nhi raboti priznavaat deka ambasador-ite znaat da se luksuziraat.“Od sektorot za finansii objasnu-vaat deka slu~ai na nezakonsko i nenamensko tro{ewe na sredstvata imalo do objavuvaweto na revi-

zorskiot izve{taj vo 2006 godina, po {to, soglasno preporakite od dràvniot revizor, se prezemeni niza merki za da se spre~at vakvite pojavi”, velat od MNR.Ottamu, kako primer za nenamensko i nezakonsko koristewe sredstva gi poso~uvaat pre~ekoruvawata napraveni vo 2005 godina kaj reprezentacijata vo pove}e diplo-matsko-konzularni pretstavni{tva - Bern, Berlin, Budimpe{ta, Viena, Istanbul, Kairo, Otava, Kopenhagen, Qubqana, Pariz, Saraevo i Hag. Kako primer poso~uvaat nabavka na siten inventar, vo koja bilo eviden-tirano deka bile kupeni postelnina, du{eci, pernici, bawarki, ~a{i,

AMBASADATA VO BRISEL SO NAJGOLEM, A VO TALIN SO NAJMAL BUXETOd site diplomatsko-konzu-larni pretstavni{tva {to gi ima Makedonija vo svetot, najmnogu sredstva se odvoju-vaat za makedonskata misija vo Brisel (424.500 evra za 2010 godina), a najmalku za ambasadata vo Talin (26.850 evra za 2010). 29

milioni evra nezakonski i nenamenski potro{eni pari

vo diplomatsko-konzularnite pretstavni{tva otkriva

Dràvniot zavod za revizija za 2008 godina

~inii za rezidenciite na ambasa-dorite, {to ne bilo dozvoleno.“Spored Pravilnikot za plati, do-datoci na plati i nadomestoci na opredeleni tro{oci na dràvni slu`benici vo stranstvo, {efot na pretstavni{tvoto ima pravo na iznajmen stan, no nema pravo na nabavka na poku}nina”, poso~uvaat od MNR.

[TO KRIJAT REVIZORSKITE IZVE[TAI?

Dodeka diplomatskata fela ne priznava nezakonsko i nanamensko tro{ewe pari, Dràvniot zavod za revizija ne ja {tedi vo godi{nite izve{tai. Vo posledniot izve{taj za 2008 godina se utvrdeni ne-pravilnosti vo iskaùvaweto na bilansnite pozicii za suma od 29 milioni evra. Spored izve{tajot, okolu 320.000 evra e iznosot na nepotro{eni buxetski sredstva koi, sprotivno na zakonot, ne se vrateni vo buxetot, {to otvora mo`nost za nivno nenamensko tro{ewe. Okolu 78.000 evra nezakonski, bez tender, se isplateni za hotelski i ugos-titelski uslugi. Renoviraweto na ambasadata vo Viena ne e zavr{eno vo dadeniot rok, iako se plateni 450.000 evra, a ambasadorot ̀ iveel pod kirija i se pla}ale dopolnitelni tro{oci za kirijata. Nepravilnosti vo iskaùvaweto na rashodite ima i za ambasadite vo Qubqana (30.000 evra), no i vo Moskva e dovedena vo pra{awe opravdanosta za is-platenite 35.000 evra.Ni{to podobar ne e nitu izve{tajot za 2004 godina. Revizorite otkrile deka rashodite za nabavka na kancelariska oprema vo iznos od okolu 34.000 evra vo diplomatsko-konzularnite pretstavni{tva vo An-

NEDOLI^NO ODNESUVAWE!

[TO OTKRI REVIZIJATA VO 2008 GODINA?Diplomatsko-konzularnite pretstavni{tva neopravdano potro{ile:

74.800 evra za patni i dnevni rashodi, �74.800 evra za komunalni uslugi �309.000 evra za komunikacija i transport �99.000 evra za tekovno odrùvawe �271.200 evra za dogovorni uslugi �35.780 evra za kupuvawe motorni vozila, pari {to �voop{to ne se planirani i odobreni od buxetot na RM.

BUXET NA MNR ZA 2010 GODINAMisijata na RM vo Brisel 26.100.000 denari �Ambasadata na RM vo Berlin 23.500.000 denari �Ambasadata na RM vo London 21.320.000 denari �Konzulat na RM vo Venecija 4.500.000 denari �Ambasada na RM vo Pri{tina 3.875.000 denari �Ambasada na RM vo Talin 1.650.000 denari �

Makedonskata diplomatija izobiluva i so primeri na nedoli~no odnesuvawe na diplomatsko-konzularnite pretstavnici.

Slednive primeri se samo del od lepezata na ispadi i gre{ki:Makedonskiot ambasador vo [vajcarija, Alajdin Demiri, voze{e vo alkoholizirana sostojba, {to ne mu be{e prv skandal so tamo{nata policija. Javnosta dozna i za tepa~kite vo makedonskite ambasadi vo Brisel i vo Hag. Vo Hag ima{e in-cident me|u ambasadorkata Dobrinka Taskovska i slu`benikot Mile Giev, po {to ambasadorkata be{e vratena vo Skopje.

Makedonskiot ambasador vo Rim, Qup~o Tozija, na otvoraweto na manifestacijata Godina na makedonskiot jazik vo italijanskoto Ministerstvo za kultura, povikuvaj}i go premierot Nikola Gruevski da ja otvori, go najavi kako premier na Republika Jugoslavija. Anegdotski se preraskaùva i deka makedonskiot ambasador vo Polska pred pove}e od pet godini, na priem vo pretsedatelskata rezidencija vo Var{ava bil bez vratovrska. A, pak, general-niot konzul koj zamina vo Wujork na po~etokot od ovaa dekada ne znael deka nov pretsedatel na SAD vo toa vreme e Xorx Bu{ Junior.

Blagoj Za{ov, porane{en makedonski ambasador vo Bukure{t, Romanija, vo 2005 godina za 4.000 dolari (2.800 evra) si go kupil slu`benoto “audi 6”, koe bilo sopst-venost na ambasadata, bez da gi zapazi zakonskite propisi. Procedurata za proda`ba na slu`benoto vozilo ne zabranuva toa da bide kupeno od vraboten vo ambasada, no za toa e potrebna soglasnost od MNR, a proda`bata treba da se oglasi vo dnevniot pe~at vo Romanija. Za{ov moèl da go kupi avtomobilot samo ako na ponudata za proda`ba nemalo zainteresirani.

kara, Brisel-EU, Bukure{t, London, Qubqana, Pariz, Rim, Brisel-NATO, Rim-FAO, Solun ne se potkrepeni so soodvetna dokumentacija (fakturi i smetki bez prevod na makedon-ski jazik, ispratnica, priemnica, komisiski zapisnik za priem i sli~no), odnosno, bez materijalno zadolùvawe na liceto {to rakuva so opremata. “Vo mese~nite pregledi za materi-jalno-finansiskoto rabotewe, koi se dostavuvaat do MNR za ambasadata vo Rim, se evidentirani rashodi za materijali od okolu 2.500 evra, za koi ne se specificirani ma-terijalite {to se nabavuvaat”, se istaknuva vo izve{tajot.Revizijata utvrdila i deka sprotiv-no na zakonite ne se evidentirani i najgolem del od pobaruvawata za plateni depoziti za zakup na objekti. Revizijata utvrdi deka vo smetkovodstvenata evidencija ne se vneseni pobaruvawa na MNR za plateni depoziti vo iznos od 32.500 evra za pretstavni{tvata vo Atina, Va{ington, Viena, pos-tojanata misija pri ON, London, Pariz, Stokholm. Ovie pobaruvawa se odnesuvaat samo za stanovite pod zakup na vrabotenite, a ne i za platenite depoziti za zakup na objektite.

KOI SE SANKCIITE!Od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti velat deka soglasno prepo-rakite na revizorite, se prezemaat niza merki za da se spre~at vakvite

pojavi.“Rakovodnite lica vo Sektorot za finansii i smetkovodst-vo pismeno gi informiraat diplomatsko-konzularnite pretstavni{tva da ne preze-maat obvrski nad iznosot na dozna~enite sredstva so buxetot za tekovnata godina bez pisme-no odobrenie od MNR. Vo spro-tivno, tie }e padnat na tovar na {efot na pretstavni{tvoto. Nabavkite za rezidencijata koi se odnesuvaat na raboti za doma}instvoto treba da se pokrivaat od li~ni sredstva na korisnikot na rezidencijata. Za vakov vid nabavki licata da se zadolùvaat i za toa da bidat izvesteni”, velat od MNR.â{ule veli deka vo otsustvo na regulativa vo vremeto koga toj bil minister, postoele dva na~ini na koj moè da se ut-vrdat zloupotrebi. “Prvo, treba da se doznae za takvoto nenamensko ili neza-konsko tro{ewe finansiski sredstva za {to postoe{e slu`ba za inspekcija. Potoa, be{e potrebno toa da se pot-vrdi komisiski. Merkata {to se prezema{e be{e otpovi-kuvawe na ambasadorot ili dokolku se raboti za vraboten, negovo otpu{tawe. Ponatamu, vakvite naodi & se davaat na dràvata, koja postapuva spored zakonskite propisi”, veli â{ule.No, toj dodava deka dokolku ne e utvrdena krivi~na odgo-vornost, postoela mo`nost i za nadomest na {tetata koja ja napravil diplomatskiot pretstavnik. “Mnogu lu|e gi vratija parite, taka {to edinstvena sankci-ja be{e otpovikuvawe ili otpu{tawe na diplomatskiot slu`benik”, veli toj.

“AUDI 6” ZA 2.800 EVRA

8 KOMENTARI I ANALIZI03.11.2010 SREDA

MONETARNA STRATEGIJA NA VALUTEN ODBOR

Vo literaturata, a i vo praktika-ta, iako mnogu poretko vo odnos na trite mon-etarni strategii

{to gi prezentiravme vo porane{nite kolumni, moè da se sretne i strategijata na valuten od-bor. Od balkanskite zemji vakva strategija upotrebu-vaat Bosna i Hercegovina i Bugarija. Bugarija re{i ovaa strategija da ja primenuva s$ do vleguvaweto vo ev-ropskata monetarna unija. Kaj nas, za ovaa mon-etarna strategija, kako spasonosno re{enie i kako propu{tena mo`nost, vo pove}e navrati spomenuva{e, pi{uva{e i govore{e vo Sobranieto na Republika Makedonija porane{niot pretsedatel na Sobranieto i aktuelen pratenik, Stojan Andov. Na negova inicijativa, odnosno pokana, vo prvite godini od osamostojuvawe-to dojde i Stiv Hanke, eminenten profesor po primeneta ekonomija od Jonhs Hopkins University od Baltimor, SAD i, sekako, najgolem promotor na valutnite odbori. Imav mo`nost toga{ da se sretnam so nego vo svojstvo na minister vo toga{nata Vlada na Republika Makedonija.

Profesorot Hanke smeta deka diskrecionata mon-etarna politika, voop{to, treba da se eliminira, pa duri i da se eliminira postoeweto na central-nata banka i namesto nea da postoi valuten odbor, koj po odnapred utvrdeno pravilo }e ima edna edin-stvena funkcija - da emi-tuva i da povlekuva pari. Toa e t.n. ortodoksna ili tvrda varijanta na valuten odbor. Pri postoeweto na vakov tip valuten odbor se elim-inira postoeweto na cen-tralnata banka i namesto nea postoi ovoj odbor. Toj odbor go so~inuvaat eminentni eksperti od stranstvo, a sedi{teto e nadvor od zemjata, po pravilo vo [vajcarija. Zna~i, grupata eksperti-~lenovi na valutniot odbor od [vajcarija bi ja vodele monetarnata politika vo zemjata {to go vovela toj odbor. Ete, takov valuten odbor treba{e da imame ako Vladata go prifate{e predlogot na profesorot Stiv Hanke. Vakov valuten odbor denes te{ko moè da se sretne, a vo minatoto go imaa samo nekoi angliski kolo-nii po malite ostrov~iwa na pacifikot. Kako {to istaknav, pro-fesorot Stiv Hanke e

najgolemiot promotor na takanare~eniot ortodoksen valuten odbor. Osnovni karakteristiki na ortodoksniot valuten

odbor se slednite: Monetarnata politika se sveduva edinstveno na razmena na kni`nite i ko-vanite pari za rezervnata valuta (dolar ili evro).Devizniot kurs e fiksen.Rezervnata valuta e stabilna, me|unarodno {iroko prifatena valuta. Vo odnos na nea e fiksir-an kursot na doma{nata valuta.Konvertibilnost: postoi neograni~ena konvertibil-nost na doma{nite gotovi pari za rezervnite valuti po fiksen kurs.Kreditirawe: ortodoksniot valuten odbor ne gi kred-itira dràvata i bankite.Sewora`: celiot iznos od emisionata dobivka odi vo korist na buxetot.

Najslabata to~ka na ovoj tip valuten odbor e nemo`nosta da gi krediti-ra bankite, nitu vo uloga kako kreditor vo krajna

nu`da. Vo sovremeni uslovi, centralnite banki, pokraj drugite funkcii, imaat i edna mnogu va`na funkcija - kreditor vo krajna in-stanca (lender of last resort). Taa funkcija posebno e va`na za zemjite vo tranzicija, kade {to, po pravilo, se nerazvieni finansiskite pazari, ban-karskiot sistem e mnogu fragilen i bankite ~esto se upateni na centralnata banka kako kreditor vo krajna nu`da.Takvata rigidnost na or-todoksniot valuten odbor pridonese vo praktikata da se pojavat izmeneti valutni odbori, koi vo literaturata se nare~eni neortodoksni (non-orthodox)

ili “nalik na valutni od-bori” (currency board like).Kaj neortodoksnite valutni odbori, centralnata banka ne se ukinuva, tuku nejzin-iot emisionen del se pret-vora vo valuten odbor. Vtoro, centralnata banka ja zadrùva funkcijata kreditor na bankite vo krajna nu`da. Se postavuva pra{aweto kako e mo`no da vr{i kreditirawe ako emisio-nata funkcija e sve-dena samo na zamena na doma{nata valuta za rezervnata. Vo ovoj slu~aj, pokrienosta na doma{nite pari so rezervnata valuta e pove}e od 100%. Za iznosot {to e nad 100%, centralnata banka moè da se javuva kako kreditor vo krajna nu`da.Rezultatite {to se postig-naa so neortodoksnite valutni odbori vo nekoi zemji, kako {to se Estonija i Bugarija, i nivnata re{enost da go zadràt valutniot odbor do vlegu-vaweto vo EMU, go svrte vnimanieto vo nau~nite krugovi, pa i vo MMF, i go ublaì odbojniot stav {to go imaa mnozinstvoto relevantni nau~nici.Denes, neortodoksniot valuten odbor s$ pove}e se prifa}a kako moèn model za vodewe na monetarnata politika, posebno za mali zemji i

D-r Qube Trpeskiprofesor na Ekonomskiot fakultet vo Skopje

zemji vo tranzicija. Taka, treba da se sfati i spomenu-vaweto na odredeni pretstavnici od MMF kako mo`na izlezna politika od sega{niot de facto fiksen kurs, koj podolgo vreme se primenuva vo Repub-lika Makedonija, da se pretvori vo de jure fiksen kurs, odnosno na nekoja varijanta na valuten odbor.Vo godinite koga Re-publika Makedonija, primenuvaj}i ja postoj-nata strategija na tar-getirawe na devizniot kurs, postigna de-flacija, odnosno inflacija blizu do nulata, dokolku se primenuva{e strate-gijata na sovreme-niot valuten odbor, kako {to e opi{ano pred malku, monetar-nata politika }e be{e porelaksirana, }e ima{e pove}e pari vo prometot i }e se izbegnea deflatornite tendencii. Ova samo kako pottik za razmis-luvawe. Mojot stav za toa koja monetarna strategija e najpogodna vo ovoj moment za Republika Makedonija go iznesov vo prethod-nata kolumna.

PREMOLÊNO REVIDIRAWE NA PODATOCI

Pred okolu edna sedmica Dràvniot za-vod za statis-tika objavi soop{tenie

do javnosta za revid-irani podatoci za bruto-doma{niot proizvod na Makedonija za periodot od 2003–2007 godina. Ova ne predizvika kojznae kakvo vnimanie kaj mediumite i nastanot nekako pomina bez golema buka.Revidiraweto na poda-tocite, po pravilo, e voobi~aena rabota za eden dràven zavod za statistika. Toa naj~esto e motivi-rano od dve pri~ini. Prvo, procesot na final-izirawe na statisti~kite podatoci, onie pokomplek-snite, obi~no trae rela-tivno podolg period. Zaradi potrebata javnos-ta, sepak, da ima nekakva informacija za konkret-nata pojava, dràvnite zavodi za statistika objavuvaat t.n. prethodni podatoci, za potoa, kako {to dobivaat s$ pove-}e informacii i so nivna

poseopfatna obrabotka, privremenite podatoci da se revidiraat. Vtoro, pri~ina za revi-dirawe na podatocite moè da bide promena na odredena metodologija, a potoa se revidiraat podatocite od prethodni periodi za da se obez-bedi konzistentnost i sporedlivost na vremen-skata serija na podatoci.Vo konkretniot slu~aj, kaj makedonskiot bruto-doma{en proizvod, Dràvniot zavod za statistika vo poslednite desetina godini napravi nekolku revidirawa na podatocite. Na primer, vo 2000 godina gi revidira{e podatocite za 1997 do 1999 godina, za da pri-meni odredeni principi na evropskata statisti~ka organizacija Evrostat.Spored Dràvniot zavod za statistika, poslednovo revidirawe na podatoc-ite za BDP, objaveno pred nekoj den, e napraveno, op{to kaàno, za da se podobri statisti~kiot tretman na finansiskite i bankarskite uslugi

soglasno specificirana Regulativa na Evrop-skata komisija, za da se izvr{i usoglasuvawe so korigirani podatoci od platniot bilans i zaradi drugi metodolo{ki podo-bruvawa. Kone~no, {to pokaùvaat korigiranite podatoci? Vo 2004 godina, makedon-skata ekonomija, mereno preku BDP, ne porasnala za 4,1%, tuku za 4,6%. Vo 2005 godina rastot ne bil 4,1%, kako {to mis-levme dosega, tuku 4,4%. Vo 2006 godina rastot ne bil 4%, tuku zna~itelno povisok i iznesuval 5%. Vo 2007 godina rastot ne bil 5,9%, tuku 6,1%.Spored Dràvniot zavod za statistika, podatocite za 2008 godina se objav-eni ve}e spored novite presmetki.Vo vrska so revid-iraweto na podatocite za rastot na makedonskata ekonomija bi izdvoil ~etiri poenti.Prvo, rastot bil zna~itelno pogolem otkolku {to dosega se misle{e.Vtoro, dosega se sporedu-

vale babi i àbi. Podatokot za 2008 godina bil sporeduvan so poda-toci za periodot od 2004-2006 godina, a tie bile proizvedeni po razli~na metodologija, {to zna~i ne bile sporedlivi. Treto, sega edna duzina ekonomski pokazateli davaat poinakva slika. Bidej}i so najnovite kore-kcii BDP na Makedonija e pogolem otkolku {to se misle{e prethodno, sega }e bide pomal soodnosot me|u javniot dolg, bux-etskiot deficit i drugi varijabli so BDP.êtvrto i najva`no, }e se soglasite, ova ne e marginalno tehni~ko revidirawe. Ova e revidirawe na-gore, koe seriozno ja menuva percepcijata za toa kako & odelo na make-donskata ekonomija vo mandatot na prethodnata vlada na SDSM vo peri-odot od 2004-2006 godina. Promena na stapkata na ekonomski rast od 4% na celi 5% ne odi tukutaka. Sega e jasno deka po vnatre{niot oruèn konflikt vo 2001 godina

i lo{oto upravuvawe so ekonomijata od toga{nata vlada na VMRO-DPMNE, SDSM uspeal prili~no da ja sanira nasledenata katastrofalna sostojba i ekonomijata da ja postavi na zdrava osnova za zabrzan raste`. Dobrite ekonomski poli-tiki o~igledno dadoa rezultat na sreden rok, {to be{e zasileno so povolnite doma{ni i eksterni slu~uvawa koi ne zavisea od vladata na VMRO-DPMNE. Na doma{en plan, sve-doci bevme na golemata kreditna ekspanzija na bankite, osobeno kon naselenieto, {to mnogu ja pottikna li~nata potro{uva~ka. Na eksteren plan, se slu~i golem porast na cenite na metalite i generalno be{e zgolemena pobaruva~kata vo stran-stvo. Sega e ve}e i statisti~ki potvrdeno ona {to se gleda{e, deka Vladata na VMRO-DPMNE ja prezede makedonskata ekonomija vo dobra kondicija i so slu~ajna, no dobredojdena

pomo{ od povolnite slu~uvawa vo zem-jata i stranstvo ne mora{e kojznae {to da prezema za da se dostigne ekonomskiot rast {to e ostvaren. I za kraj, pred tri dena Dràvniot zavod za statis-tika povtorno go revidira{e i po-datokot za BDP za 2009 godina. Se se}avame, na po~etokot so golema pompa be{e istaknu-vano deka padot e samo 0,7%, potoa be{e revidiran na 0,8%, a sega ve}e e zgolemen na 0,9%. Ova se s$ u{te prethodni podatoci, taka {to finalnite podatoci }e pokaàt dali i kolku dopol-nitelno }e se menuvaat. Rabotite poleka, ama sigurno si doa|aat na svoeto mesto.

Denes, neortodoksniot valuten odbor s$ pove}e se prifa}a kako moèn model za vodewe na monetarnata politika, posebno za mali zemji i zemji vo tranzicija. Taka, treba da se sfati i negovoto spomenuvawe od pretstavnici na MMF kako mo`na izlezna politika od sega{niot de facto fiksen kurs vo de jure fiksen kurs, odnosno vo nekoja varijanta na valuten odbor

��

]e se soglasite, ova ne e marginalno tehni~ko revidirawe. Ova e revidirawe nagore, koe seriozno ja menuva percepcijata za toa kako & odelo na makedonskata ekonomi-ja vo mandatot na prethodnata vlada na SDSM vo periodot od 2004-2006 godina. Promena na stapkata na ekonomski rast od 4% na celi 5% ne odi tukutaka

��

M-r Zoran Jovanovskipotpretsedatel na SDSM

STRATEGII

Takvata rigidnost na ortodok-sniot valuten odbor pridonese vo praktikata da se pojavat izmeneti valutni odbori, koi vo literaturata se nare~eni neortodoksni (non-orthodox) ili “nalik na valutni odbori” (currency board like)

��

17.03.2010 9

9KOMPANII PAZARI I FINANSII 01.11.2010PONEDELNIK

81,01%od akciite na Qubqan-skata berza vo tekot na 2008 godina bea kupeni od strana na berzata vo

VienaObedinuvaweto na pazarite na kapital moè da se slu~i samo dokolku se pojavi stranski investi-

tor koj }e gi kupi regionalnite berzi, kakov {to e prim-erot so Qubqanskata berza. Formiraweto na unificiran regionalen pazar e mo`no da bide vodeno samo od strana na stranska berza, kako del od nejzinata delovna inici-jativa, a vo nikoj slu~aj kako regulatoren ili politi~ki proces, potenciraat od ber-zata vo Qubqana. Spored nivnoto iskustvo, sozdavawe-to na regionalen pazar na kapital preku formirawe na regionalna berza pretstavuva teòk, no i premnogu skap proces, preku koj treba da bide napravena integracija, no i unifikacija na samite regionalni pazari. “Vo fazata na proda`ba na berzata vo Qubqana bara-vme partner koj so seto svoe znaewe, kapacitet, no i inves-titorski potencijal bi moèl da pridonese za zgolemuvawe na potencijalot na doma{niot pazar na kapital. Vo taa faza na proda`ba, od na{a strana be{e oceneto deka zdruùvaweto na malite ner-azvieni pazari na kapital bez vistinski pogolem stran-ski partner ne bi moèlo da pridonese za zgolemuvawe na potencijalot na pazarot na kapital. Dosega{nite preze-

BERZANSKI INFORMACII

2.120

2.130

2.140

2.150

2.160

2.170

2.180

2.190

27/10/10 28/10/10 29/10/10 30/10/10 31/10/10 01/11/10 02/11/10

MBI 10

2.355

2.360

2.365

2.370

2.375

27/10/10 28/10/10 29/10/10 30/10/10 31/10/10 01/11/10 02/11/10

MBID

111,60

111,80

112,00

112,20

112,40

112,60

112,80

113,00

27/10/10 28/10/10 29/10/10 30/10/10 31/10/10 01/11/10 02/11/10

OMB

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 02.11.2010

ALK (2009) 1.431.353 3.758,76 390,18 9,63 0,86

BESK (2009) 54.562 6.450,00 341,43 18,89 0,19

GRNT (2009) 3.071.377 483,36 105,83 4,57 0,48

KMB (2009) 2.014.067 3.205,46 533,81 6,00 0,93

MPT (2009) 112.382 22.500,00 / / 0,63

REPL (2009) 25.920 37.500,00 5.625,12 6,67 0,75

SBT (2009) 389.779 2.524,44 211,39 11,94 0,57

STIL (2009) 14.622.943 159,00 0,11 1.437,88 2,22

TPLF (2009) 450.000 3.104,53 61,42 50,55 0,91

ZPKO (2009) 271.602 1.950,00 / / 0,26

ХВ P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/E

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 02.11.2010

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 29.570 15 -54,62

обични акции 129.542 87 489,56

Вкупно Официјален пазар 159.111 102 82,61

обични акции 25.476 33 -50,67

Вкупно Редовен пазар 25.476 33 -92,26

02.11.2010

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Осигурителна полиса Скопје 1.000,00 16,28 100.000

ТТК Банка АД Скопје 747,00 5,66 150.894

Стопанска банка Битола 2.524,44 3 716.940

Гранит Скопје 483,36 2,84 619.184

Макпетрол Скопје 22.500,00 2,73 292.500

КЈУБИ Македонија Скопје 424 -5,78 2.968

ОКТА Скопје 1650 -2,94 46.200

Пелистерка АД Скопје 1.887,00 -2,73 139.638

Топлификација Скопје 3.104,53 -1,20 459.470

РЖ Услуги Скопје 215,00 -0,78 26.875

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Комерцијална банка Скопје 3205,46 0,48 4.923.592

Македонски Телеком Скопје 436,06 -0,51 866.890

Стопанска банка Битола 2.524,44 3,00 716.940

Алкалоид Скопје 3758,76 2,38 654.025

Гранит Скопје 483,36 2,84 619.184

02.11.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

02.11.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

ILIRIKA JIE 29.322.308,14 1,44% -2,35% -10,48% -5,38% -14,48% 28.10.2010

ILIRIKA GRP 25.903.976,09 0,66% 7,51% 2,32% 7,36% 6,41% 28.10.2010

Иново Статус Акции 17.158.933,47 -0,30% -6,80% -13,11% -18,05% -33,56% 01.11.2010

KD Brik 24.839.150,29 0,85% 2,38% 2,25% 8,48% 15,85% 29.10.2010

KD Nova EU 23.579.049,29 2,22% 2,02% -5,79% -3,25% -21,73% 29.10.2010

КБ Публикум балансиран 28.455.531,87 2,07% 0,72% -3,57% -1,02% -2,05% 01.11.2010

02.11.2010

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, vtornik - 02.10.2010)

METODI [email protected]

REGIONALNA BERZA SAMO SO STRANSKI PARTNER

SLOVENE^KATA BERZA PREPORAÛVA

Formiraweto na unificiran regionalen pazar e mo`no da bide vodeno samo od strana na stranska berza, kako del od nejzinata delovna inicijativa, a vo nikoj slu~aj kako regulatoren ili politi~ki proces

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

meni aktivnosti pokaùvaat deka sme bile vo pravo vo pogled na na{ata procenka”, izjavi za "Kapital", Andrej [keta, pretsedatel na upravata na Qubqanskata berza.Qubqanskata berza vo tekot na 2008 godina, po dobivaweto na soglasnost od strana na slovene~kiot regulator na pazarot na kapital, be{e prodadena na berzata vo Viena so {to istata stana ~lenka na regionalnata grupa na berzi CEESEG. “Cel na ovaa regionalna grupa na berzi e tokmu formirawe na unificiran regionalen pazar. Zatoa, na{e mislewe e deka vakviot proces moè edinstveno da bide voden od strana na stranska berza, kako nejzina delovna inicijativa, so poddr{ka na adekvaten partner, a vo nikoj slu~aj kako regulatoren ili ~isto politi~ki proces. Integracijata, pa duri i samata unifikacija na paza-rite na kapital, pretstavuva teòk, no mnogu skap proces”, konstatira [keta.Vo sli~na nasoka odat i razmisluvawata na Ivan [teriev, glavniot izvr{en direktor na Makedonska berza. Toj ocenuva deka potrebata od potesno integrirawe i povrzu-vawe na berzite vo regionot

MAKEDONSKA BERZA

SLAB INTERES ZA AKCIITE I UDELITE NA FONDOT ZA PEN-ZISKO OSIGURUVAWE

Investitorite pokaàa slab interes za akciite i udelite na Fondot za

penzisko osiguruvawe koi od zav~era se prodavaat na Makedonskata berza. Za dva dena trguvawe e ostvaren promet od okolu 11,9 mil-ioni denari, pri {to v~era voop{to nema{e trguvawe. Prodadeni se paketi na pri-oritetni akcii na {est kom-panii od vkupno 39 ponudeni, kako i udeli na tri od vkupno 15 kompanii. Ne se prodade nieden paket obi~ni akcii od ponudenite devet.V~era na Makedonskata berza be{e ostvaren vkupen promet od 11,3 milioni denari. Od nego 43% otpadnaa na akci-jata na Komercijalna banka, so koja e ostvaren promet od 4,9 milioni denari. Od drugite akcii najblisku do promet od eden milion den-ari be{e akcijata na Make-donski Telekom, so koja e ostvaren promet od okolu 866.000 denari.Obvrznicite, isto taka, bea von fokusot na investitorite. Vkupniot promet realiziran so ovie hartii od vrednost iznesuva{e okolu 1,8 milioni

denari. Od indeksite, samo osnovniot berzanski indeks MBI-10 v~era zabeleà rast od 1,23% na svojata vrednost. Dene{noto trguvawe MBI-10 }e go po~ne so vrednost od 2.189,19 indeksni poeni. Za razlika od prethodniot den, MBID i OMB indeksot v~era beleàt sniùvawe na svoite vrednosti. MBID ja namali svojata vrednost za 0,12% na nivo od 2.360,62 indeksni poeni. Indeksot na obvrznici zabeleà pad od 0,54%, dostignuvaj}i vrednost od 112,16 indeksni poeni.I pokraj vakvoto dvièwe na berzanskite indeksi, pogolem e brojot na hartii od vred-nost ~ii ceni beleàt rast. Nivniot broj iznesuva 11, a se predvodeni od akcijata na Osiguritelna polisa od Sko-pje, koja porasna za 16,28%. Brojot na gubitnici iznesuva 10, predvodeni isto taka od akcija na kompanija od osiguritelniot sektor. Akcijata na KJUBI Makedoni-ja, zabeleà pad od 5,78%. Bez promeni kaj cenata se registrirani ~etiri hartii od vrednost.

podolgo vreme e aktuelna i identifikuvana od samite berzi. Toa bila i pri~inata da se prezemat aktivnosti za operacionalizacija na pove}e integraciski proekti, kako na primer reliziranite zaedni~ki me|unarodni investitorski konferencii i kreiraweto na nekolku regionalni akciski indeksi. "Analizata na izvodlivosta na posloènite formi na berzan-ski integracii vo izminatiot period poso~uva{e deka na ovoj plan postojat pove}e normativ-ni i operativni ograni~uva~ki faktori, povrzani so dualnata kotacija, dale~inskoto ~lenstvo, prekugrani~nata supervizija, kreiraweto na centralna trgov-ska platforma, poramnuvaweto na transakciite so hartii od vrednost itn. Imaj}i go ova predvid, najnovata inicijativa na regulatorite moè da bide korisna dokolku se fokusira

na sozdavawe na uslovi za in-tenzivirawe na integraciskite procesi od strana na biznis-sektorot vo razli~nite zemji vo regionot. Sepak, treba da se ima predvid deka posloènite berzanski integraciski proekti moàt da se izvedat edinst-veno dokolku site involvirani strani dobivaat vo toj proces, odnosno donesat privlekuvawe na novi investitori i zgole-meni prometi, a uslov za toa, spored dosega{nite iskustva, e integraciite da se temelat i na sopstveni~ki restrukturirawa”, konstatira [teriev. Sprotivno na stavovite na ~elnite lu|e na berzite vo Slovenija i Make-donija, od berzata vo Zagreb velat deka sekoja dràva treba da go zajaknuva svojot pazar na kapital preku ovozmoùvawe na "kros listing", odnosno dvojna kotacija na kompaniite, a ne preku sozdavawe na nov berzanski entitet.

10 KOMPANII PAZARI I FINANSII03.11.2010 SREDA

Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 4,50% СКИБОР 2,91% 3,83% 4,75% 5,54%

Ломбарден кредит 6,00% МКДОНИА

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 6,20% 7,00% 7,20% 10,00% 10,40%

ЕМУ евро 61,5875 Комерцијална 6,00% 6,90% 7,30% 10,10% 10,50%

САД долар 44,2248 НЛБ Тутунска 6,00% 6,80% 7,20% 10,00% 10,20%

В.Британија фунта 71,0557

Швајцарија франк 44,7714

Канада долар 43,4940 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 43,6977 61,6 44,5 71 45Извор: НБРМ

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

Dodeka zemjite-~lenki na EU se borat so nevrabotenosta koja kontinuirano raste kako rezultat na krizata, brojot na nevraboteni vo Makedonija se namaluva. Vo septemvri, stapkata na nevrabotenost vo zemjite od evrozonata porasnala za 10,1% vo odnos na avgust, a za samo tri meseci brojot na vraboteni vo Makedonija se zgolemil za 4.500 lica

Nevrabotenosta vo Makedonija kon-tinuirano se na-maluva, a vo isto vreme stapkata na lica koi se

vodat kako nevraboteni vo 16 ~lenki od evrozonata raste. Spored podatocite od Agen-cijata za vrabotuvawe, samo vo izminatite tri meseci, od juli do septemvri, brojot na nevraboteni se namalil za re~isi 4.500 lica, {to govori deka i vo uslovi na kriza i otpu{tawa, namesto da se namaluva, se zgolemuva brojot na vraboteni. Ako se zeme predvid deka vo izminatite nekolku meseci se namaluva brojot na vraboteni vo in-dustrijata, a se zgolemuvaat vrabotuvawata vo javniot sektor, proizleguva deka dràvata stanuva najgolem rabotodava~.Vo septemvri, Agencijata za vrabotuvawe kako nevrabo-teni evidentirala 323.233 lica, a vo avgust ovaa brojka iznesuva{e 326.154 lica. Samo za eden mesec od juli, koga bile registrirani 328.081 lica, brojot na vraboteni se zgolemil za re~isi 2.000 lica. Ekspertite komentiraat deka e dobro da se namaluva stapkata na nevrabotenost, bidej}i toa zna~i deka se zgolemuva brojot na vrabo-teni. Spored profesorkata Marija Zarezankova-Potevska, potrebno e podatocite da se razgleduvaat detalno i na podolg period.“Dobro e ako se namaluva nevrabotenosta. Toa zna~i deka se zgolemuva brojot na onie koi se vraboteni.

VO USLOVI NA KRIZA I OTPU[TAWA NA RABOTNICI

SE NAMALUVA NEVRABOTENOSTA SAMO VO MAKEDONIJA

MARINA [email protected]

Dokolku drugite faktori se pozitivni, kako na primer industriskiot rast, toga{ moème da pretpostavime deka ima potreba od zgolemen obem na rabota, odnosno deka se otvoraat novi rabotni mesta. No, fakt e deka postoi tendencija za bri{ewe na odredeni kategorii, so cel namaluvawe na brojot na nevraboteni. Definiraweto na licata kako nevrabo-teni isto taka e predmet za diskusija”, objasnuva profe-sorkata.No, podatocite od Zavodot za statistika, pak, pokaùvaat sprotivno. Brojot na rabot-nici vo industrijata e vo kontinuirano opa|awe. Vo septemvri, sporedeno so is-tiot mesec lani, brojot na vraboteni vo industrijata se namalil za 5,4%, odnosno za 1,4% na mese~no nivo. Ova pokaùva deka namesto ekonomijata, dràvata sta-nuva najgolem rabotodava~ vo dràvata. Spored neoficijalni presmet-ki i podatoci, dràvnata ad-

ministracija ima pribli`no okolu 120 iljadi vraboteni. Ako se zeme predvid deka Zavodot za statistika izleze so podatok deka okolu eden milion od naselenieto e rabotosposobno, a 32,1% se nevraboteni - izleguva deka 20% od momentalno vraboten-ite se vraboteni vo dràvnata administracija.

DALI BROJKATA JA OTSLIKUVA REALNATA SOSTOJBA NA PAZAROT?

Vo prvite devet meseci od godinava vo dràvnata Agen-cija za vrabotuvawe bile registrirani 172.750 prijavi na zasnovani rabotni odnosi. Od niv, 42.453 se prijavi na zasnovani rabotni odnosi od evidencijata na nevrabo-teni lica, a 130.297 lica bile vraboteni nadvor od evidencijata. No, za ovie lica Dràvnata agencija za vrabotuvawe ne vodi evidencija dali preminuvale od edna firma vo druga ili imale dogovor na opredeleno vreme, {to potoa se trans-formiral vo dogovor na

RASTE NEVRABOTENOSTA NA BALKANOTVo Srbija, vo juli ovaa godina brojot na vraboteni e namalen za 25.761 lica. Zgolemuvawe ima samo kaj vrabotenite vo golemite kompanii, ustanovi i institucii so novi 3.448 rabotnici. Od rabotnata scena vo Srbija vo juli is~eznale 29.249 podizveduva~i, zaedno so nivnite rabotnici. Vo pekolniot juli, spored podatocite na Nacionalnata slu`ba za vrabotuvawe vo Srbija, na sekoja minuta se gasele 2,7 rabotni mesta. Vo Hrvatska, pak, nevrabotenosta vo vtoroto trimese~je od godinava iznesuva 12,4%, {to e za 3,5 procentni poeni pove}e od istiot period minatata godina.Vo Bugarija, vo prvoto trimese~je od godinava nevrabo-tenosta se zgolemila re~isi za 4% vo odnos na istiot period od minatata godina.

Ministerstvoto za fin-ansii prodade {est-mese~ni dràvni zapi-

si i ja dopolni dràvnata kasa so 45,6 milioni evra. Pogolem del, odnosno 42,8 milioni evra, se pribrani od zapisi so devizna klau-zula, a 2,8 milioni evra se obezbedeni od zapisi bez klauzula. Novoto zadolùvawe na dràvata se sovpa|a so rokot koga treba da se vratat vo stopanstvoto 47,7 mil-ioni evra od prodadeni {estmese~ni i dvegodi{ni

zapisi vo prethodniot period. Spored bilansot, proizleguva deka vo stopanstvoto }e os-tanat 2 milioni evra pove}e otkolku {to iznesuva novoto zadolùvawe.“Ova e povtorno vo kontekst na barawata na biznis-zaednicata za namaluvawe na zadolùvaweto preku dràvni zapisi, vo interes na podo-bruvawe na likvidnosta”, pi{uva vo soop{tenieto od kabinetot na Stavreski. Novoto zadolùvawe pomina i so namaleni kamatni stapki na zapisite. [estmese~nite

zapisi so devizna klauzula se prodadoa so istoriski najniska kamata od 4,3%, a denarskite so 4,5%. Stavreski najavi deka dina-mikata na izdavawe zapisi na doma{niot pazar idnata godina }e zabavi do minimum, a buxetskiot deficit }e se finansira so zadolùvawe vo stranstvo. S$ u{te e ot-vorena opcijata za kredit od MMF, za koj najverojatno }e se razgovara na sredbite so monetarcite od Fondot koi od utre doa|aat vo dvonedelna misija vo Makedonija.

Transportnata kompanija R@ Inter-Trans{ped od Skopje prvite tri kvarta-

li od godinava gi zavr{i so dobivka od 28 iljadi evra, za razlika od zagubata od 72 iljadi evra presmetana vo prvite devet meseci lani.Spored finansiskiot izve{taj na kompanijata objaven na Makedonska berza, opera-tivnite prihodi na kompani-jata vo prvite devet meseci se namalile za 4% sporedeno so istiot period minatata godina i iznesuvaat vkupno 776 iljadi evra. Lani tie

iznesuvale okolu 805 iljadi evra. Spored izve{tajot, site prihodi od raboteweto se ostvareni na doma{en pazar, {to zna~i deka kompanijata za razlika od prethodnata godina ne sklu~ila nitu eden dogovor za rabota vo stranstvo. Od druga strana, pak, vo istiot period kompanijata uspeala da gi namali rashodite za 14% i za devet meseci se nama-leni na 693 iljadi evra, vo sporedba so minatogodi{nite 810 iljadi evra.Rezultatite koi se odnesuvaat samo na tretiot kvartal go-

dinava pokaùvaat pogolema neto-dobivka za celi 62% vo odnos na lani. Za tri meseci kompanijata ostvarila dobivka od 82.000 evra, {to e za 32 iljadi evra pove}e od minatogodi{nite 50.000 evra. Prihodite od rabo-teweto porasnale za 6% na 303 iljadi evra, a vo istiot period lani tie iznesuvale 285 iljadi evra.Vo tretiot kvartal kompanijata gi namalila i rashodite za 3% na vkupno 205 iljadi evra. Vo tretiot kvartal lani tie iznesuvale 212.000 evra.

DR@AVATA SE ZADOL@I ZA 45,6 MILIONI EVRA SO ZAPISI R@ INTER-TRANSШPED SO DOBIVKA ZA TRITE KVARTALI

neopredeleno.Se otvora pra{aweto dali brojkite ja otslikuvaat real-nata sostojba vo zemjava?Vo septemvri godinava vkupno bile evidentirani 323.223 lica kako nevraboteni. Od niv 4.936 lica se vrabotile. Sporedeno so istiot mesec lani, 341.893 lica bile evi-dentirani kako nevraboteni vo Agencijata za vrabotuvawe. Od niv, 5.563 lica na{le rabota.Dràvnata agencija za vra-botuvawe gi prebrojuva onie koi moè da gi vidi na spisocite.Licata koi se prijaveni so M1 obrazec se brojat za vraboteni, a onie koi se prijaveni deka baraat rabota se brojat za nevraboteni. No, {to e so onie koi se javuvaat deka na{le rabota, a gi nema vo spisokot na nevraboteni, koj vodi smetka za niv? Site ostanati koi “vo me|uvreme” gi nema ni na edniot ni na drugiot spisok ne se brojat. Neodamna, od

Agencijata izjavija deka ne poseduvaat podatoci dali tie lica preminuvaat od edno rabotno mesto na drugo ili, pak, imale dogovor na opredeleno vreme, koj se transformiral vo dogovor na neopredeleno.Dràvnata agencija za vra-botuvawe gi broi kako vrabo-teni onie koi se prijaveni so M1 obrazec, bez razlika dali licata se prethodno eviden-tirani ili ne. Problemot koj se javuva e vo izdrànosta na brojkata na nevraboteni. Agencijata gi broi onie koi sakaat da bidat izbroeni, bez ogled dali baraat rabota ili se brojat samo poradi toa da go ostvarat pravoto na zdravstvena za{tita.

EVROSTAT: NEVRABOTE-NOSTA VO SEPTEMVRI E ZGOLEMENA ZA 10,1%

Za razlika od kaj nas, pos-lednite podatoci od Evrostat ukaùvaat na toa deka stap-kata na nevrabotenost vo septemvri porasnala za 10,1% vo odnos na avgust. Podo-

bruvaweto na sostojbata na germanskiot pazar na trudot se neutralizra poradi rastot na nevrabotenosta vo Irska, Italija, [panija.Vo [panija, za prv pat po tri godini se beleì namaluvawe na stapkata na nevrabo-tenost. Vo tretiot kvartal stapkata na nevrabotenost vo [panija iznesuva 19,8%, {to pretstavuva nezna~ajno namaluvawe vo odnos na prethodnoto trimese~je koga iznesuvala 20,1%.Od regionot, vo Hrvatska vo septemvri nevrabote-nosta iznesuvala 16,9%, {to pretstavuva rast vo odnos na avgust koga stapkata na nevrabotenost iznesuvala 16,4%.Vo Bugarija i vo ê{ka, vo septemvri vo odnos na av-gust se beleì nezna~itelno namaluvawe na stapkata na nevrabotenost od 9,1% na 9%. Vo Polska nevrabotenosta vo istiot period beleì porast od 11,3% na 11%.

17.03.2010 11

11KOMPANII PAZARI I FINANSII 03.11.2010SREDA

31milion evra iznesuvaat

dosega{nite pobaruvawa na MAT po osnova

na dolgovi

Poznava~ite objasnuvaat deka dolgovite na MAT te{ko deka }e se naplatat, bidej}i aviokompanijata e vo ste~aj i ne raspolaga so sopstven imot

Ste~ajot na MAT-Makedonski avi-otransport e na-jpogubna varijanta i za makedonskite aerodromi i

za dràvata. Makedonski aviotransport im dolì na makedonskite aerodromi re~isi 10 milioni evra i okolu pet milioni evra na dràvata, doznava "Kapital" od izvori vo vozduhoplov-nata vlast. Ste~ajot na MAT zarobi i okolu tri milioni evra na Agencijata za civilno vozduhoplovstvo, koja pred edna godina i ja pokrena ste~ajnata postapka. Ostana-tite dolgovi na ovoj redoven avioprevoznik se kon srp-skiot nacionalen aviopre-voznik JAT, kon Eurokontrol, kako i kon vrabotenite na MAT. Neodamna, ste~ajniot upravnik na Makedonski avi-otransport ispratil izve{taj do site doveriteli vo koj pi{uva deka dosega{nite po-baruvawa na MAT po osnova na dolgovi iznesuvaat 31 milion evra.Od Agencijata za civilno vozduhoplovstvo velat deka “nedoma}inskoto” rabo-tewe na MAT e rezultat na pregolemite privilegii koi ovaa aviokompanija

DOLGOVITE NA MAKEDONSKI AVIOTRANSPORT DOSTIGNAA 31 MILION EVRA

STEÂJOT NA MAT LAPNA PET MILIONI EVRA OD DR@AVATA

KATERINA [email protected]

gi uìvala od strana na dràvata.“Se pokaà deka dosega{niot koncept ne be{e odr`liv. Pove}e od 10 godini se davaa privilegii samo na eden avioprevoznik koj za toj period ne uspea da postigne dobri rezultati. Verojatno bil pogre{en konceptot, mu bile dadeni privilegii na odreden subjekt koj ne bil dovolno kontroliran od dràvata. Nemalo konkurencija, nitu, pak, imalo avioni. Na toj na~in, zaludno se izgubeni 10 godini vo razvojot na aviosoobra}ajot vo zemjava”, veli Zoran Krstevski, direk-tor vo ostavka na Agencijata za civilno vozduhoplovstvo (ACVP). Del od porane{noto rako-vodstvo na MAT-Makedonski aviotransport za "Kapital" objasnuva deka re~isi ne postoi na~in da se isplatat dolgovite kon doveritelite.“Se somnevam deka moè da se naplatat ovie dolgovi. I dràvata ne moè da gi naplati. MAT e vo ste~aj.

Vrz osnova na dve sudski presudi na Vrhovniot sud, TTK banka go dobi

sporot vreden 3,65 milioni evra vo povedenata sudska postapka so kompanijata vo ste~aj Medicinska plastika od Tetovo. Istite se o~ekuva bitno da vlijaat i vrz bilan-sot na uspeh na bankata.“Bankata o~ekuva zavr{u-vaweto na ovoj sudski pro-ces da donese pozitivni efekti na bilansot na uspeh preku osloboduvawe na izd-voenite rezervacii za ova pobaruvawe”, se veli vo

soop{tenieto na bankata objaveno na Makedonskata berza.Svoevremeno, TTK banka se spomenuva{e i kako sopstvenik na imotot na Medicinska plastika. Vak-vata odluka bila donesena vo prvostepena postapka od strana na Osnovniot sud vo Tetovo. Istata be{e osporuvana od strana na ste~ajnoto rakovodstvo na Medicinska plastika, kako i od podra~nata edinica na javnoto pravobranitelstvo vo Tetovo. Glavnata pri~ina

za osporuvaweto na taa odluka od strana na obvini-telstvoto e {to zemji{teto koe & be{e dadeno na TTK banka e vo sopstvenost na dràvata, poradi {to istoto ne moè da bide predmet na kupoproda`bi i transakcii. Istovremeno, pravobranitel-stvoto go osporuva{e i dogo-vorot za transformacija od pravo na koristewe vo pravo na sopstvenost, pri {to be{e barano i poni{tuvawe na sudskoto poramnuvawe vrz osnova na zalo`no pravo od hipoteka.

TTK BANKA DOBI SPOR VREDEN 3,65 MILIONI EVRA

Kompanijata Dis-tribucija na toplina DOOEL, firma-}erka

na skopska Toplifikacija, od krajot na ovoj mesec }e distribuira toplinska energija do site korisnici koi dosega se greeja na parnoto na Toplifikacija. Od Regulatornata komisija za energetika velat deka do istekot na rokot pred dva dena se javila samo edna kompanija koja sakala da ja vr{i ovaa dejnost vo

idnina. Do krajot na mese-cot se o~ekuva firmata-}erka na Toplifikacija da dobie i licenca za rabota od Regulatornata komisija za da moè da distribuira parno greewe vo Skopje. Regulatornata komisija za energetika minatata nedela raspi{a javen povik so koj bara{e idniot distributer da ima sopstvena mreà ili, pak, da ja zakupi istata. Pred edna godina Toplifikacija

se otkaà od licencite za distribucija i snabduvawe na toplinska energija, zadrùvaj}i ja samo licen-cata za proizvodstvo na toplinskata energija.

FIRMA-]ERKA NA TOPLIFIKACIJA ]E DISTRIBUIRA TOPLINSKA ENERGIJA

Kompanijata ne raspolaga so svoj imot, prostoriite kade {to rabotevme bea pod kirija. Smetam deka dràvata pogre{i koga doz-voli MAT da odi vo ste~aj. Moè{e so mali promeni da dozvoli MAT i pona-tamu da leta i na toj na~in poleka da si gi napla}a parite. Dràvata ja napravi istata gre{ka i so Paler Makedonija i so Avioim-peks. O~igledno, ste~ajot na MAT be{e rezultat na

ne~ii interesi, koi ne bea vo nasoka na toa MAT da prodolì da raboti”, objas-nuva za "Kapital" vraboten vo MAT, koj saka{e da ostane anonimen.Porane{niot direktor na makedonskite aerodromi, Vawa Bitoqanu, za Kapital veli deka iako ne e do-volno zapoznat so vkupnite dolgovi na MAT, smeta deka dolgovite kon aerodomite se vina i na menaxmentot na makedonskite aerodromi.

"Nemam pretstava kolkavi se dolgovite na MAT. No, kolku i da se, se posta-vuva pra{aweto dali aerodromite gi naplatile bankarskite garancii na MAT dosega. Spored mene, tuka pove}e se rabotelo za banditsko rabotewe", kratko iskomentira Bitoqanu. Edinstveniot avion na MAT posleden pat leta{e letoto 2009 godina. Agencijata za civilno vozduhoplovstvo go prizemji avionot na MAT

poradi tehni~ki problemi. Toa be{e i pri~inata po-radi {to ACVP vo septem-vri minatata godina ne im ja prodolì dozvolata za letawe na MAT, so {to kom-panijata go zagubi statusot na redoven avioprevoznik na Makedonija. Evropskata vozduhoplovna vlast na MAT lani mu zabrani da leta kon Italija i kon Ger-manija poradi dolgovi kon tamo{nite aerodromi, kako i kon Eurokontrol.

12 KOMPANII PAZARI I FINANSII03.11.2010 SREDA

40%opadna rabotata na

hotelite vo Skopje ovaa godina

EKONOMSKATA KRIZA GO ZAFATI I HOTELIERSTVOTO

ZA 40% OPADNA RABOTATA NA HOTELITEMalite hoteli stanuvaat seriozna konkurencija za hotelskite giganti vo gradov. Ekonomskata kriza gi "napolni" pomalite kapaciteti najmnogu poradi poniskite ceni, objasnuvaat hotelierite

EMA NIKOLOVSKA

Opa|a zarabo-tuva~kata na skopskite hote-lieri godinava za duri 40%. Ekonomskata

kriza e glavnata pri~ina poradi koja godinava hotelite imale pomalku rabota. Ako do lani hotelierite vo zemjava se falea so izvonredni prihodi i pogolema zarabotuva~ka sporedeno so prethodnite godini, ovaa godina tie velat deka stranskite gosti od koi zavisat ne doa|aat kako po-rano, bidej}i ekonomskata kriza udrila i po nivnite xebovi. “Pove}e ne moè da se kaè deka hotelskiot biznis gi opfa}a samo golemite hoteli. Sega i stranskite gosti koi doa|aat vo zemjava odat vo pomalite hoteli, biraat poevtino da se smestat”, velat od hotelot Kontinen-tal.Spored niv, namalenata rabota na hotelite godi-nava najmnogu se dolì na padot na prometot na globalno nivo. Velat, ekonomskite dvièwa vo svetot ne ja ostavile nedoprena ovaa granka vo Makedonija. “Nie zavisime od

slu~uvawata nadvor od na{ava zemja, bidej-}i pogolem del od gostite se stranci. Ako prethodno nikoj ne pra{uva{e kolku ~ini prestojot, sega sekogo go interesira prvo toa, a potoa odlu~uvaat dali im odgovara da ostanat. Nekoi, pak, koga }e ja slu{nat cenata vedna{ odat vo pomal hotel. Moè da se kaè deka 20% od gostite odat vo malite hoteli, koi za nas stanaa realna konkurencija, pa sega ve}e ne moème nikogo da potcenime”, dodavaat od Kontinental. Od Kontinental objasnuvaat i deka opa|a i brojot na rezervacii za seminari. Velat, pomalite hoteli imaat i pomali prostorii, koi najverojatno pove}e im odgovaraaat na organiza-torite.Vo hotelot Sredno Vodno, pak, velat deka iako se pomal hotel, ovaa godina imaat pad na zarabotuva~kata od okolu 10%. “Ekonomskata kriza i sorabotkata so turisti od stranstvo se najva`nite komponenti poradi koi ni se namali rabotata. Ne se slu~uva ni{to zna~ajno vo dràvava, nema sorabotka so stranski gosti koi bi odbrale da dràt semi-nari, konferencii ili pr-ezentacii, {to voedno poz-itivno }e vlijae na na{ata

Sopstvenicite na ugos-titelskite objekti ~ija povr{ina e do 100

kvadratni metri da imaat pravo na izbor dali }e gi namenat lokalite celosno za pu{a~i ili, pak, za nepu{a~i. Objektite koi se pogolemi od 100 kvadratni metri da imaat pravo fizi~ki da go podelat lokalot na pu{a~i ili nepu{a~i, taka {to vo delot za nepu{a~i }e ima posebna ventilacija koja }e go prove-truva prostorot. Na letnite

terasi, stadionite, koncertite na otvoreno, pak, da bide dozvoleno pu{eweto. Ova e staro-noviot predlog-zakon na SDSM, za koj v~era raspravaa na Komisijata za zdravstvo. Pratenikot Goran Sugarevski od SDSM objasni deka dokolku sopstvenikot odlu~i objektot da mu e namenet za pu{a~i, da pla-}a poskapa licenca. Vakviot predlog opozicijata go pravda so faktot {to rigorozniot Za-kon protiv pu{ewe im donel

drasti~ni zagubi i {teti i na ugostitelite i na turisti~kite rabotnici, a voop{to ne pomognal za namaluvawe na brojot na pu{a~ite.“Ogromna {teta pretrpe i tu-tunskata industrija vo zemjava, zatoa {to 10% od tutunot, koj e subvencioniran od ovaa Vla-da, a proizveden vo Tutunski kombinat vo Skopje, Kumanovo i Prilep, odi vo makedon-skata cigara, a vie celosno go zabranuvate pu{eweto”, istakna Sugarevski.

Idniot direktor na no-voformiranata Agen-cija za hrana }e ima

premnogu ingerencii, smeta opozicijata, za {to reagira{e na v~era{nata sednica na sobraniskata Komisija za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo, kade {to se rasprava{e za predlog-zakonot za bezbednost na hranata.Pretsedatelot na Komisijata, Nikola ]urk~iev, smeta deka e nedopustlivo direktorot na

Agencijata da go propi{uva na~inot, formata i sodrìnata na izdavawe na sertifikatite za bezbednost na hranata. “Osobeno e sporen delot od zakonot kade {to pi{uva deka direktorot moè so pismeno ovlastuvawe da prenese nekoi svoi nadle`nosti na rakovod-ni slu`benici od Agencijata”, objasni ]urk~iev. Zamenik-ministerot za zem-jodelstvo, Perica Ivanovski, tvrdi deka nema ni{to sporno vo nadle`nostite na idniot

direktor na Agencijata za hrana.“Agencijata za hrana e samos-toen organ, ~ij direktor ima pravo da nosi akti i toa e vo soglasnost so Zakonot za organizacija na organi na dràvna uprava”, objasni zamenik-ministerot, Perica Ivanovski.So predlog-zakonot e predv-ideno formirawe na Agencija za hrana koja }e gi obe-dini Veterinarnata uprava i Direkcijata za hrana.

AGENCIJATA ZA HRANA SO GOLEMI OVLASTUVAWASTARO-NOV PREDLOG NA SDSM PROTIV ZAKONOT ZA PU[EWE

rabota#, objasnuvaat od ho-telot Sredno Vodno. Spored niv, i mestopolo`bata na nivniot hotel e edna od pri~inite {to godinava im opadnal biznisot. Objasnu-vaat deka gostite sakaat da bidat smesteni vo blizina na mestata kade {to imaat aktivnosti koga }e dojdat vo Skopje, namesto da bidat smes-teni vo hoteli koi ne se nao|aat vo strogiot centar na gradot. Vo hotelot Holidej in, pak, ne se soglasuvaat deka godinava imaat pomal obem na rabota. “Na{iot hotel investira vo kapacitetot na svoite vraboteni, pa ne moè da se po~uvstvuva deka se namaluva rabotata. Moè da se kaè deka rabotime daleku podobro sporedeno so minatite godini”, objas-nuva eden od menaxerite na Holidej in. Podatocite na Stopanskata komora za turizam na Makedonija pokaùvaat deka brojot na no}evawa godinava ras-ate. Ottamu objasnuvaat deka zgolemeniot broj na turisti e rezultat na toa

{to odredeni hoteli inve-stiraat vo svoite kapac-iteti, ne{to {to go baraat gostite. Od Komorata dodavaat deka zgolemeniot broj na turisti za niv e i svoeviden problem, bidej}i so godini nanazad se borat gostite elektronski da se prijavuvaat vo policiskite stanici.“Ovoj problem e prisuten so godini. Stranskite turisti treba da imaat nekolku razli~ni dokumenti vo sebe, pa da ~ekaat

vrabotenite vo hotelot da gi prijavat vo poli-ciskite stanici za potoa da nemaat problemi na grani~nite premini. Toa e komplicirana procedura koja im e dopolnitelen problem na strancite”, objasnuva Tatjana Perevi} od Stopanskata komora za turizam na Makedonija.Podatocite na Dràvniot zavod za statistika za mi-natata godina pokaùvaat deka Skopje go posetile 93.016 stranski turisti, a

vo hotelskite kapaciteti vo tekot na godinata imalo 178.000 no}evawa. Hotelite najmnogu gosti im-ale vo septemvri, odnosno re~isi 10.000 turisti i vo maj okolu 9.200 turisti, {to e pove}e za 1.000 lu|e koi se smestile vo hotelite vo letniot period. Najgolem broj no}evawa godinava isto taka imalo vo sep-temvri, odnosno 21.837, dodeka, pak, vo oktomvri brojkata dostignala 17.500 no}evawa.

13KOMPANII PAZARI I FINANSII 03.11.2010SREDA

Akademik Nikola Uzunov po~ina v~era na osum-desetgodi{na vozrast.

Roden e na 12 avgust 1930 godina vo selo Embore, Egejska Make-donija. Osnovnoto obrazovanie go zavr{il vo Solun, srednoto vo Skopje, Ekonomski fakultet vo Zagreb, a doktoriral na Ekonomskiot fakultet vo Belgrad na tema "Industrijalizacijata na NR Makedonija i nejziniot naroden dohod". Po diplomiraweto se vrabotuva kako asistent na Ekonomskiot

fakultet vo Skopje, kade potoa stanuva redoven profesor. Kako viziting-profesor prestojuval na Dràvniot univerzitet vo ̂ iko i na Dràvniot univerzitet vo Misuri (SAD). Profesor d-r Nikola Uzunov bil dekan na Ekonomskiot fakultet, a go organiziral i rakovodel i Odd-elenieto za nau~no-istraùva~ka rabota na Fakultetot. Za ~len na MANU e izbran vo 1979 godina. Bil izbran i za pretsedatel na Senatot na Univerzitetot Sv. Kiril i Me-

todij vo Skopje. Dobitnik e na najvisokata nagrada za nauka i kultura na Makedonija, "11 Oktomvri". Zdravstvenite elektron-

ski karti~ki }e bidat besplatni

za site osigurenici koi za prv pat }e gi zamenat svoite zdravstveni kni{ki so elektronska karti~ka. Dokolku karti~kata se izgubi ili se o{teti na nekakov na~in, osig-urenikot }e treba da plati za dobivawe na nova karti~ka. Ova kako amandman go predloì

vladeja~kata partija VMRO-DPMNE, a go pri-fatija pove}eto pratenici na v~era{nata Komisija za zdravstvo. So toa, izmenite na Zakonot za zdravstveno osiguruvawe go pominaa i vtoriot filter vo Sobranieto. Se ~eka na negovo glasawe vo Parlamentot.Zdravstvenite elektronski karti~ki kako pilot-proekt ve}e se izdavaat vo 12

ordinacii na mati~ni lekari. Kompletnata zame-na na postoe~kite zdravst-veni kni{ki so elektron-ska zdravstvena karti~ka se o~ekuva da zavr{i za tri godini. Zasega, ovie 12 ordinacii elektronski se povrzani so 10 apteki i 10 bolnici. Podatocite za pacientot kompjuterski }e moàt da gi gledaat i lekarite i aptekarite.

ZDRAVSTVENITE KARTI^KI ]E BIDAT BESPLATNI ZA OSIGURENICITE

IN MEMORIAM

DR@AVATA BARA KOMPANIJA KOJA ]E GO ÎSTI INDUSTRISKIOT OTPAD VO TETOVSKO

DEPONIJATA JEGUNOVCE MU SE ZAKANUVA NA IZVOROT RA[Ê

Na posledniot javen povik letovo, iako imalo nekolku zainteresirani stranski kompanii, nitu edna ne odlu~ila da vloì nekolku stotici milioni evra za remedijacija na deponijata vo Jegunovce

KATERINA [email protected]

Dràvata nekolku meseci bara do-ma{na ili stran-ska kompanija koja }e izvr-{i remedi-jacija (otstranu-

vawe na otpad i otrovi) na deponijata za industriski otpad kaj tetovsko Jegunovce. Na posledniot javen povik letovo, iako imalo nekolku zainteresirani stranski kom-panii, nitu edna ne odlu~ila da vloì nekolku stotici mil-ioni evra za remedijacija. Vo javniot povik pi{uva deka vo nedostig od bux-etski pari za remedijacija na industriskite àri{ta, Ministerstvoto za ìvotna sredina bara firma koja }e go prerabotuva deponiraniot otpad, koj podocna povtorno }e moè da se koristi. Min-isterot za ìvotna sredina, Nexati Jakupi, izjavi deka naskoro }e baraat i investi-tor koj }e go otstranuva indus-triskiot otpad kaj vele{kata topilnica.“Za àl, iako na javniot povik za remedijacija na deponijata kaj Jegunovce se interesiraa nekolku stranski kompanii, na krajot nitu edna ne dostavi ponuda. Nie nasko-ro povtorno }e raspi{eme

javni povici za remedijacija na deponijata i kaj Jegunovce i kaj topilnicata vo Veles. Za deponijata kaj Jegunovce se pretpostavuva deka preku pov-torno koristewe na otpadot kako surovina vo grade`nata industrija, izveduva~ot moè da ostvari dobivka od koja del moè da se iskoristi za celosna remedijacija na lokacijata”, veli ministerot Jakupi.Industriskata deponija kaj Jugohrom se nao|a na okolu 1,5 kilometri od fabrikata Silmak, najniskiot del na polo{kata kotlina, na re~isi

50 metri od rekata Vardar. Od dosega{noto rabotewe, rudnikot Jugohrom generiral otpad (talog, mil i troska) od okolu 300.000 toni, vo koj se sodràt hromati na kal-cium, aluminium i natrium. Povr{inata na deponijata iznesuva 6,46 hektari. [es-tvalentniot hrom e izvor na zagaduvawe na po~vata i podzemnite vodi. “Lokacijata na deponijata e potencijalna opasnost za zagaduvawe na rekata Vardar i na podzemnite vodi so {es-tovalenten hrom, {to moè da dovede do zagaduvawe na akv-

iferot na izvorot Ra{~e, koj pretstavuva osnoven resurs za vodosnabduvawe na gradot Skopje i na drugi naselbi na podra~jeto”, pi{uva vo javniot povik na Ministerst-voto za ìvotna sredina. Ministerot Jakupi se sloùva deka dosega nedovolno se in-vestiralo vo “è{kite indus-triski to~ki” vo Makedonija. Ministerstvoto apliciralo kaj Globalniot ekolo{ki fond za da dobie pet milioni evra za remedijacija na otpadot vo Ohis. “Me|unarodnite fondovi se eden od izvorite na sredstva

za vakvi proekti, no od fon-dovite ~esto ni velat deka vo ekolo{ki proekti treba aktivno da u~estvuva i loka-lnata samouprava”, objasnuva ministerot Jakupi.Doktorite objasnuvaat deka nedovolna ta grià na dràvata na krajot ja pla-}aat gra|anite.“So sigurnost moàm da tvr-dam deka smrtnosta, kako rezultat na karcinomite i mozo~nite udari, vo Veles e zna~itelno pogolema spore-deno so site drugi gradovi vo Makedonija. Olovoto koe go emituva{e topilnicata

od Veles direktno deluva na zadebeluvawe na krvnite sadovi, koi stanuvaat kruti, kr{livi. Olovoto i kadmiu-mot koi gi ima kaj Veles se kancerogeni. Vo Veles evi-dentni bea za~estuvawata na spontanite abortusi, respi-ratornite zaboluvawa i na novoroden~iwata rodeni so malformacii. Topilnicata moèbi sega ne raboti, no olovoto ostanuva vo vodata, po~vata”, objasnuva doktor Ro-zalinda Isjanovska, doktorka ~ija doktorska desertacija bila tokmu za vele{kata topilinica.Taa dodava deka za olovoto celosno da se otstrani od po~vata i vodata potrebno e zemjata da se zameni so nova, nezagadena. “Za mene e nerazbirlivo kako na samo 200 metri od to-pilinicata ima dve stanbeni zdradi. Vo blizina na rud-nikot Lojane ima u~ili{te. Pra{aweto e koj urbanist i arhitekt go dozvolil toa. Spored svetski parametri, najmalku dva kilometri vo opkruùvaweto na nekoj va-kov objekt ne smee da ima naseleno mesto. Ova se na{ite tragedii, bidej}i ne se vodelo smetka nitu za urbanizmot, nitu za navremenoto sanirawe na problemite”, objasnuva Is-janovska.

�Od dosega{noto rabotewe, rudnikot Jugohrom generiral otpad (talog, mil i troska) od okolu 300.000 toni, vo koj se sodràt hromati na kalcium, aluminium i natrium.

Nikola Uzunov

14 BALKAN BIZNIS POLITIKA03.11.2010 SREDA

Ekonomskata kriza i recesijata nemaa negativni posledici za golemite hrvatski kompanii. I pokraj

te{kata godina vo koja ekonomijata se soo~uva{e so golemi zagubi i pre-broduvawe na posledicite koi gi zadade ekonomskata kriza, najgolemite hrvatski kompanii prvite devet meseci od godinata gi zavr{ija vo pozitiva. Preku vodewe na soodvetna politika i preze-mawe na vistinski merki so cel da ja odràt nivnata profitabilnost, golemite hrvatski kompanii uspeaja da go amortiziraat negativniot efekt od krizata.Najgolemata hrvatska kom-panija, Hrvatski Telekom (HT), vo prvite devet meseci ostvarila dobivka od 200 milioni evra, a objasnu-vaweto od menaxerskiot tim na ovaa kompanija e deka i pokraj krizata i nejzinite recesiski efekti, kompanijata rabotela so dobivka.“Vladata mora poaktivno i poskoro da prezeme brojni ~ekori, so {to vo zemjata bi se privlekle i stranski

investitori koi bi po~nale da investiraat i sozdavaat novi rabotni mesta”, izjavi pretsedatelot na upravata na HT, Ivica Mudrini}. Vo redot na kompanii so pozi-tivni rezultati e i nafteniot gigant INA. Noviot ungarski {ef na kompanijata, Zoltan Aldot, se pofali so profit od 81,6 milioni evra i potseti deka kompanijata ne e pove}e generator na nelikvidnost.“Sakame da go naglasime faktot deka INA gi plati svoite obvrski kon dràvata i gi plati site danoci”, istakna Aldot.Upravata na prehranbe-nata kompanija Podravka, i pokraj golemata afera koja ja slede{e kompanijata, moè da bide zadovolna so visok rast na neto-dobivkata od 11 milioni evra. Za da dojde do ovie povolni rezultati, Podravka go namalila bro-

jot na sektori od 23 na 17. Pretsedatelot na upravata na Podravka, Miroslav Vitko-vi}, istakna deka kompanijata vnimavala na sekoj tro{ok za koj procenile deka nema da dade efekti.

ZA TODORI] NEMA KRIZAVo prvite devet meseci od ovaa godina trgovskiot sinxir Konzum, koj raboti vo sostav na Agrokor, ~ij sopstvenik e hrvatskiot biznismen Ivica Todori}, ostvaril dobivka od 21,8 milioni evra, {to e 27,6% pove}e vo odnos na istiot period od minatata

godina. Vkupnite prihodi na Konzum iznesuvaat 1,2 mili-jardi evra i se zgolemeni za 0,44% vo odnos na istiot period lani. Konzum vo pr-vite devet meseci gi namalil vkupnite rashodi za 0,24%, na 1,2 milijardi evra.Objasnuvaweto od kompani-jata e deka toa pred s$ e rezultat na golemite na-pori na site vraboteni, menaxmentot i Upravata vo delot na racionalizacija na tro{ocite i zgolemuvawe na efikasnosta.I pokraj site negativni dvi-

èwa vo ekonomijata, kako {to e padot na standardot na hrvatskite gra|ani, od Kon-zum naveduvaat deka rastot na prometot vo trgovijata na malo od 3,9% e ostvaren blagodarenie na dobrata turisti~ka sezona.Najgolemi prihodi po Konzum beleì proizvoditelot na voda, Jamnica. Vo prvite de-vet meseci ostvarila prihod od 124 milioni evra, {to e zgolemuvawe za 8,3% vo od-nos na istiot period lani. Dobivkata padnala za 1,7% i iznesuva 12,4 milioni evra.

Vo Jamnica se zadovolni od rezultatite koi i ponatamu & obezbeduvaat liderska pozicija vo Hrvatska, no istaknuvaat i 10% rast na rashodite poradi rastot na cenite na repromaterijalite, energijata i surovinite.

HRVATSKITE KOMPANII NEMAAT PROBLEM SO RECESIJATA

KRUPNITE IGRAÎ SO POZITIVNI REZULTATI VO PRVITE DEVET MESECI

Pokraj krizata i nejzinite recesiski efekti, kompaniite vo Hrvatska beleàt pozitivni rezultati vo prvite tri kvartali godinava

��

VESNA [email protected] EKONOMIJATA

E VO RECESIJA VE]E DEVET KVARTALI!Zazdravuvaweto na eko-nomskata aktivnost moè da se o~ekuva naredna-ta godina. Vo vtoroto tri-mese~ie od 2010 godina e zabeleàn pad na bruto-doma{niot proizvod (BDP). So toa se potvrdu-va deka hrvatskata eko-nomija i ponatamu e vo recesija.Istraùvaweto na Eko-nomskiot institut Zagreb pokaùva deka najnovitemese~ni pokazateli upa-tuvaat deka ima prodol-ùvawe na negativnitetrendovi. Sepak, ohrabru-va~ki podatoci se deka izvozot raste, a i obemot na trgovijata na malo be-leì blago zgolemuvawe.

TOP 100

OVAA ESEN ÎTAJTE VOSPECIJALNI PRILOZI

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA:TEL. 02 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKIILI ISPRATETE E-MAIL NA: [email protected] KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

200milioni evra

dobivka ostvaril Hrvatski Telekom

vo prvite devet meseci

� Ostvarenata dobivka od 21,8 milioni evra pred s$ e rezultat na golemite napori na site vraboteni, menaxmentot i Upravata vo delot na racionalizacija na tro{ocite i zgolemuvawe na efikasnosta.

15BALKAN BIZNIS POLITIKA 03.11.2010SREDA

Bugarskiot bi-znismen Hristo Atanasov Kova~ki, koj e eden od na-jbogatite lu|e na

Balkanot, se soo~uva so obvinenie deka vo Srbija uni{til 15 kompanii, zagrozil najmalku 8.000 rabotnici, a dràvata ja o{tetil za milionska suma. Biznismenot koj vo svojata zemja e obvinet za zatajuvawe na danok i ko-rupcija, bez ograni~uvawe u~estvuval vo priva-tizacijata na srpskite pretprijatija. Toj, preku svojata kompanija Bulcvat, pred tri godini stana mnozinski sopstvenik na fabrikata za kozmetika Nevena od Leskovac, a potoa, poradi neispol-nuvawe na obvrskite, ja izgubi. Prvi~no, menax-erite od Bugarija vetu-vaa deka na kozmeti~kata kompanija }e & go vratat stariot sjaj.“Rakovodstvoto koe go postavi Kova~ki ne znae{e ili ne saka{e da raboti. Od nas s$ se

krie{e, a sopstvenikot go vidovme samo edna{, opkolen so telohran-iteli”, izjavi Neboj{a Perovi}, pretsedatel na Samostojniot sindikat vo Nevena. Otkako Sindikatot sfati deka nema ni{to od vetenoto vklu~uvawe na site proizvodni kapacite-ti i osvojuvawe na stran-ski pazari, bezbroj pati & pi{ale na srpskata Agencija za privatizacija so molba da go raskine kupoproda`niot dogovor. “Na{ite apeli ne vrodija so plod, a toa {to sega e raskinat dogovorot so obrazloènie deka ne e odràn kontinuitetot na proizvodstvoto i ne e po~ituvana socijalnata programa se prikazni za mali deca. Fakt e deka Bugarite imaa poddr{ka od Belgrad”, istakna Perovi}.Spored podatocite na Agencijata za privatizaci-ja, Kova~ki u~estvuval vo privatizacijata na pove}ekompanii vo Srbija. Vo pove}eto ne gi ispolnil dogovorenite obvrski, po-radi {to privatizaciite se poni{teni. Dogovorite

se raskinati vo fab-rikata Nevena od Lesko-vac, Metalec od Ivawice, Vulkan od Ni{, rudnikot za jaglen Kovin, dodeka vo fabrikata Trajal od Kru{evac i Boò Tomi} od â~ak vo tek se kon-trolite.

KOJ E HRISTO KOVA^KIBugarskiot oligarh Kova~ki e eden od na-jbogatite lu|e vo Bugarija,

no i na Balkanot. Toj se nao|a na tretoto mesto na listata na najbogati Bugari, a negovoto bogat-stvo se procenuva na 265 milioni evra. Vo biznisot vlegol prodavaj}i konzer-vi od Bugarija vo Rusija. Podocna se preorienti-ral na trgovija, otvoraj}i sinxiri na supermar-keti i mali kompanii za proizvodstvo na hrana i mesna prerabotka, no

nikoga{ ne se dozna od kade mu se parite za tolku golema investicija. Vo 2000 godina vleguva vo energetskiot biznis so privatizacijata na hidrocentralata Iskra, a najgolem uspeh ostvaril so kupuvawe na termoelek-tranata Brikel Golubovo. Za ovaa elektrana Evrop-skata komisija & izre~e kazna na Bugarija, bidej-}i ja nema{e zatvoreno

poradi istekuvaweto na ìvotniot vek, a toj po-nudil 100 milioni evra bankarski garancii za pla}awe.Spored podatocite na bugarskiot Ekonomski registar, Kova~ki ofici-jalno e sopstvenik na 180 kompanii, a negovoto ime se doveduva vo vrska so u{te 160 kompanii.Protiv bugarskiot oli-garh vo negovata zemja se vodi sudski proces poradi zatajuvawe na pove}e od osum milioni evra danok, za {to mu se zakanuva kazna zatvor od tri do osum godini. Obvinenieto e napi{ano na 100 strani i e podignato vo oktom-vri 2008 godina. Pu{ten e so rekordna kaucija od 100.000 evra, a obvinitel-stvoto pobara da mu bide odzemen imot vreden 13 milioni evra.

BUGARSKIOT BIZNISMEN HRISTO KOVA^KI UNI[TI 15 SRPSKI FIRMI

LO[O MENAXIRAWE

VESNA [email protected]

Biznismenot obvinet za zatajuvawe na danok i korupcija vo Bugarija, bez problem u~estvuval vo privatizacijata na srpski pretprijatija

��

265 milioni evra se

procenuva bogatstvoto na Hristo Kova~ki

K O M E R C I J A L E N O G L A S

Bugarija spa|a me|u desette zemji vo svetot koi zasluùvaat da bidat poseteni slednata godina, pi{uva

avstraliskiot vesnik "Sidnej morning herald”. Top-listata e sostavena od specijal-iziranata internet-stranica za tur-izam lonelyplanet.com, vrz osnova na raskaùvawa i sugestiite na nejzini posetiteli i sorabotnici. Na stranicata se prepora~uva Bugarija da bide posetena zaradi sne`nite planinski vrvovi, golemite gradovi, skija~kite tereni i plaìte so zlaten pesok. Zemjata e poznata i po razvojot na vinarskata industrija. Na listata se nao|aat i poznati turisti~ki destinacii, kako Italija,

Brazil i Japonija, egzoti~nite zemji Tanzanija, Kabo Verde, Vanuatu i Panama, no i Albanija i Sirija.

LOUNLI PLANET: POSETETE JA BUGARIJA

Ponudi za drasti~ni namaluvawa na cenite na proizvodite se po-javija vo prodavnicite vo Grcija,

dva meseci pred boì}nite praznici.Namaluvawata dostignuvaat do 80%. Poniskite ceni se diktirani od namale-niot promet na trgovcite, koi se vozne-mireni od faktot deka od po~etokot na godinata proda`bata im se namalila za 40%. Mra~ni se i o~ekuvawata za prodlabo~uvawe na recesijata vo na-rednite meseci.Antikriznite merki prezemeni od Vladata vo Atina dovedoa do strogo {tedewe, drasti~no ja namalija kupov-nata mo} na potro{uva~ite, {to se gleda i od lo{ite rezultati za vreme

na letnoto sezonsko namalenie.Osven so golemi namaluvawa na cenite, trgovcite se obiduvaat da gi privle~at kupuva~ite so vau~eri za pazarewe i so besplatni tridnevni i petdnevni patuvawa do razli~ni zimski centri vo zemjata, pi{uva "Ta nea”.

NAMALUVAWA NA CENITE VO GRCIJA DO 80%

Potpretsedatelot na Vlada-ta na Srbija, Boìdar \eli}, izjavi deka Evrop-

skata investiciska banka (EIB) gi dovr{uva pregovorite za ~et-vrtata tran{a na kredit vo iz-nos od 250 milioni evra za kom-paniite koi izvezuvaat pogolem del od proizvodite i vrabotuvaat novi rabotnici.“êtvrtata tran{a od kreditot na EIB }e bide upotrebena za pottiknuvawe na izvozot, a sred-

stva od ovoj aran`man }e bidat upotrebeni i za industrijata na avtode-lovi”, izjavi \eli}.Potpretsedatelot na Vla-data potseti deka prethodna-ta tran{a od kreditot na EIB bila iskoristena za podo-bruvawe na likvid-nosta na kompaniite i za zgolemuvawe na izvozot.

SRBIJA ]E DOBIE 250 MILIONI EVRA OD EIB ZA IZVOZNICITE I ZA VRABOTUVAWE

� Protiv bugar-skiot biznismen Hristo Kova~ki se vodi sudski proces poradi zatajuvawe na pove}e od osum milioni evra danok i mu se zakanuva kazna zatvor od tri do osum godini.

16 SVET BIZNIS POLITIKA03.11.2010 SREDA

Vladite na Velika Bri-tanija i Francija se soglasni za zaedni~koto

razvivawe i testirawe na nuklearni boevi glavi, pri {to tehnologijata }e bide britanska, a probite }e se izvr{uvaat na francuskite poligoni.Spogodbata }e bide potpi-{ana za vreme na britan-sko-francuskiot samit koj po~na v~era vo London, po sredbata i razgovorite {to }e gi imaat britanskiot

premier, Dejvid Kameron i francuskiot pretsedatel, Nikola Sarkozi. Dvajcata lideri, pokraj spogodbata za nuklearnoto oru`je, }epotpi{at i posebna spogod-ba za unapreduvawe na vo-enata sorabotka me|u dvetesosedni zemji. Voeno-odbran-beniot britansko-francuski pakt, kako {to se opi{uva-at dvete spogodbi vo Lon-don, predviduva sozdavawe na zaedni~ki ekspediciski sili za intervencii vo tre-

ti zemji, so po pet iljadivojnici od dvete strani.Brojot na lu|eto od dvetestrani }e zavisi od opera-cijata na koja }e bidat is-pra}ani, no tie nema da bi-dat vo ista brigada. “Spogodbite {to gi potpi-{uvame so Francija ne zna-~at poddr{ka na idejata za sozdavawe na armija na EU, zatoa {to Britanija ostanu-va kategori~no protiv toa”, izjavi britanskiot minister za odbrana, Lijam Foks.

BRITANIJA I FRANCIJA JA UNAPREDIJA VOENATA SORABOTKA

Spored poslednite rezultati od anketa-ta sprovedena od

Rojters i Ipsos, Republi-kanskata partija verojat-no }e osvoi mnozinstvo od 231 mandati od vkupno 435 vo Pretstavni~kiot dom. 50% od izbira~ite vo anketata velat deka }eglasaat za kandidatite na republikancite na dene{nite izbori, a 40% od ispitanicite se opre-

delile za demokratite.Vo SAD v~era se odràa izbori za Kongresot, koi }e go odlu~at politi~kiot odnos na silite vo Va{ington vo narednite dve godini i, sekako, }evlijaat na pretsedatel-skata kampawa vo 2012 godina.Amerikancite gi izbi-raat site ~lenovi na Pretstavni~kiot, Dol-niot dom, koj ima 435 pratenici so dvegodi{en

mandat i tretina ~lenovi na Senatot, Gorniot dom na Kongresot, koj ima vkupno sto pratenici so {estgodi{en mandat. Stanuva zbor za t.n. izbori “na polovina od pretsedatelskiot mandat”, na koi izbira~ite tradi-cionalno se nakloneti pomalku ili pove-}e da ja “kaznat” parti-jata na pretsedatelot poradi neispolnetite pre-dizborni vetuvawa.

REPUBLIKANCITE PRED DEMOKRATITE NA IZBORITE ZA KONGRESOT VO SAD?

SAD planiraat da gonamalat sopstve-ni~kiot udel vo av-tomobilskata kor-poracija Xeneral

Motors (General Motors-GM) na 35%, {to pretstavuva namalu-vawe za re~isi polovina. Na krajot od ovoj mesec Xeneral Motors planira da gi ponudi svoite akcii na inicijalna javna ponuda (IPO), koi moè da ja dostignat vrednosta od 10 milijardi dolari.Novite proekcii na avtomo-bilskiot gigant velat deka kompanijata na po~etokot od naddavaweto moè da dostigne pazarna vrednost od 50 milijardi dolari, so {to }e ja dostigne pazarnata vrednost na Ford Motor. Se prognozira deka maksimumot za pazarnata vrednost na XM moè da bide 60 milijardi dolari.No, za da se vrati investici-jata na SAD i za ostatokot od akciite, nivnata cena }e treba da se zgolemi za pove}e od 60% od momentalnoto nivo, odnosno na okolu 50 dolari za akcija.Planot na iniciajlno javno naddavawe predviduva vred-nosta na akciite da se dviì od 26 do 29 dolari. Kone~nata cena }e bide poznata okolu 17 noemvri, a proda`bata }e bide sledniot den. Akciite koi }e se prodavaat se vo sopstvenost na ameri-

kanskoto Ministerstvo za finansii, odnosno na Fondot so koj rakovodi sindikatot i kanadskite federalni i pro-vinciski vladi, soop{tuva "Vol Strit ùrnal".Spored predvideniot plan, Ministerstvoto za finansii }e prodade svoi akcii vo vrednost od sedum milijardi dolari, prepolovuvaj}i go svojot udel od 61% od akciite na 35%, {to pretstavuva na-maluvawe koe ne go o~ekuval nitu eden od poznava~ite na sostojbata. Fondot na Obedinetite avtomobilski rabotnici, koj go pokriva penziskoto i zdravstvenoto osiguruvawe, planira da prodade akcii vo vrednost od dve milijardi dolari, dodeka Kanada i Ontario }e dobijat edna milijarda dolari za proda`bata na nivnite akcii.Planot za inicijalna javna proda`ba vklu~uva i razde-luvawe na akciite so koi }e nastane trojno zgolemu-vawe na obi~nite akcii na kompanijata, pa, taka, kom-panijata }e raspolaga so 1,5 milijardi akcii, a so ostanatite nivniot zbir }e iznesuva 1,8 milijardi. Detalite za javnoto nadd-avawe treba da bidat pod-neseni denes do SEK- Komisi-jata za hartii od vrednost, pa potoa kompanijata }e moè da go promovira svoeto IPO na potencijalnite investitori, soop{tuva Rojters.Glanite direktori na Xen-

eral Motors }e se podelat vo dva tima i na teren }e ja promoviraat proda`bata na akciite. Eden tim }e pomine dva dena vo okolinata na Wujork ovaa nedela, dodeka drugiot }e se upati kon To-ronto. Poznava~ite na sostojbatsa za "Vol Strit ùrnal" velat deka Xeneral Motors }e zamine na svoevidno “roud {ou”, na koe pretstavnicite na kompanijata najverojatno }e se soo~at so pra{awa kako {to se netestiraniot menaxerski tim, dupkite vo planovite za proizvodstvo, ulogata na Vladata na SAD

vo biznis-operaciite, {to }e pretstavuva klu~en rizik za uspe{nosta na IPO.Administracijata na Obama bara na~ini da si gi vrati nazad tie 49,5 milijardi dolari koi “dano~nite ob-vrznici gi investiraa vo Xeneral Motors”, za da ja spasat kompanijata, {to moè da izgleda primamlivo vo o~ite na potencijalnite investitori.Minatata nedela avtomo-bilskiot gigant & vrati na amerikanskata Vlada u{te 2,1 milijardi dolari, so {to nejziniot dolg se namali za 9,5 milijardi dolari.

Planot na inicijalno javno naddavawe predviduva vrednosta na akciite da se dviì od 26 do 29 dolari. Kone~nata cena }e bide poznata okolu 17 noemvri, a proda`bata e eden den podocna

��

SO IPO OD 10 MILIJARDA DOLARI

SAD PLANIRA DA GO PRODAVA SVOJOT UDEL VO XENERAL MOTORS

� DVA, TRI ZBORA“Germanskata kancelarka, Angela Merkel, e vo pravo - multikulturnoto op{testvo vo Evrop-skata unija e neuspeh. Taa e vo pravo deka politikite na integrirawe ne vodat do pozitivnite rezul-tati koi {to se o~ekuvaa od niv.”

IV LETERMpremier na Belgija vo ostavka

“Dejstvuvawata i politikata na reìmot vo Su-dan se naso~eni protiv interesite na SAD i pretstavuvaat postojana, nevoobi~aena i ogrom-na zakana za nacionalnata bezbednost i nadvore{nata politika na SAD.”

BARAK OBAMApretsedatel na SAD

“Albanskata Vlada vo izminatite ~etiri go-dini realizira investicii od pove}e od edna milijarda dolari za razvoj na zemjodelstvoto i vo oblasta na za{titata na ìvotnata sredina. Vladata raboti intenzivno na vne-suvawe novi alternativni zemjodelski kulturi.”

SALI BERI[Apremier na Albanija

VASE [email protected]

17SVET BIZNIS POLITIKA 03.11.2010SREDA

� SVET 0-24 �

...NERAZJASNETI OKOLNOSTIKrater progoltal avtomobil vo Germanija

Masiven krater pod s$ u{te nerazjasneti okolnosti se otvoril vo naseleno mesto vo Germnija i progoltal

eden avtomobil. Geolozite objasnuvaat deka ovie krateri se predizvikani od sostavot na karpite.

...SO POSTAVUVAWE USLOVISAD oprostuva dolg?!

Dodeka vo SAD se odrùvaat izbori za Kongresot, dràvnata sekretarka, Hilari Klinton, e vo poseta na Kamboxa. Taa iz-

javila deka SAD }e go zaboravi dolgot od sedumdesettite godi-ni na Kamboxa dokolku im se sudi na crvenite kmeri vo ON.

...KAPITALISTI~KA REVOLUCIJA!Kastro }e im pomaga na malite biznisi

Kuba ja razotkriva svojata kapitalisti~ka revolucija. Pre-tsedatelot Raul Kastro re{i da ja modernizira ekonomi-

jata i da mu pomogne na “biznis-sektorot” preku razvojot na malite i srednite pretprijatija.

Amerikanskiot soft-verski gigant Majk-rosoft potpi{a do-govor za otvorawe na tehnolo{ki cen-

tar vo predgradieto na Mosk-va - Skolkovo, kade {to, spo-red planot na ruskiot pret-sedatel Dmitrij Medvedev, treba da se izgradi ruskiot pandan na kaliforniskata Silikonska Dolina.Ovoj dogovor go potpi{aa di-rektorot na Majkrosoft, Stiv Bolmer i milijarderot Vik-tor Vekselberg, koj pretse-datelot na Rusija, Dmitrij Medvedev, go zadolì za planirawe na proektot Skolk-ovo, soop{tuvaat od ameri-kanskata grupacija. Majkrosoft e vtorata ameri-kanska kompanija koja se odlu~i da investira vo tehnolo{kiot grad Skolkovo. Vo juni toa go napravi Orakl, koga se obvrza vo Skolkovo da investira edna milijarda dolari za vremenski period od deset godini.“Tajmingot ne moè{e da bide podobar. Mo`nostite se fantasti~ni, pa zatoa nie sme tuka vo momentov”, im soop{til Balmer na ruskite novinari na konferencijata za pe~atot po potpi{uvaweto na dogovorot za sorabotka.Majkrosoft planira da ja zgo-

lemi poddr{kata na ruskite pretprijatija od oblasta na softverskata industrija, so toa {to }e im dade finan-siska i tehni~ka poddr{ka. IT-gigantot se obvrza da ja pro{iri svojata programa za poddr{ka na inovativnite "start ap" kompanii, so {to }e im ponudi na 100 ruski kom-panii me|u 50.000 i 500.000 dolari pomo{ za po~nuvawe na biznisot.Vekselberg soop{ti deka za izgradbata na tehnolo{kiot centar Skolkovo }e bide potrebna investicija vredna me|u 5,9 i 6,7 milijardi dola-ri. Bolmer, po potpi{uvaweto na dogovorot izjavil deka noviot centar na Majkrosoft vo Skolkovo }e bide foku-siran na cloud computing za Rusija i ostatokot od svetot. Provajderite za “operiraweto vo oblakot”, kako {to popu-larno se narekuva ovoj trend, ovozmoùvaat koristewe na rabotni aplikacii preku Internet i povrzuvawe so veb-server, {to zna~i deka korisnicite nema da mora da instaliraat soodveten softver na svoite kompjuteri.Majkrosoft, isto taka, }e u~estvuva i vo sozdavaweto na Tehnolo{kiot univer-zitet Skolkovo, kade {to e planirana i bliska sorabotka na oddelite na kompanijata so univerzitetite od Kembrix i Redmond.

IDNINATA E VO INO-VATIVNITE EKONOMII

“Skolkovo pretstavuva jasen znak za svesnosta na ruska-ta Vlada deka idninata im pripa|a na onie zemji koi se posveteni da gi gradat svoite ekonomii vrz temelite na inovaciite i novite idei”, naglasil Balmer.Skolkovo od temel po~na da se gradi vo fevruari, na okolu 20 kilometri zapadno od Moskva. Centarot }e ima pet osnovni istraùva~ki temi za rabota: energija, informaciski tehnologii, komunikacii, biomedicinski istraùvawa i nuklearni istraùvawa.

Ruskiot pretsedatel Medvedev vo nekolku navrati gi povika stranskite kompanii da se vklu~at vo realizacijata na ovoj proekt, a tokmu priv-lekuvaweto na tehnolo{kite giganti od Silikonskata Do-lina be{e cel na negovata poseta na SAD vo juni.Neodamna, na negoviot povik odgovorija amerikanskite kompanii, koga predvodeni od guvernerot na Kaliforni-ja, Arnold [varceneger, go posetija Skolkovo za samite da se uverat vo namerite na Medvedev i kapacitetite na ovoj tehnolo{ki grad.Skolkovo e zamisleno da bide istraùva~ki centar po

terkot na pro~uenata kali-forniska Silikonska Dolina sostaven od pet elementi: akademii za nauka, filijali na vode~kite instituti, obra-zovno-istraùva~ki centar, pretstavni{tva na golemite kompanii koi treba da ja povrzat naukata i binzisot, inkubatori i neophodna in-frastruktura.Izgradbata na inovativniot grad Skolkovo po~na vo fe-vruari ovaa godina i toa pod mototo: “Sekoja godina po eden Gugl”. Ovaa ideja predizvika sprotivstaveni mislewa vo ruskite nau~ni krugovi. Spored ruskiot dobit-nik na Nobelovata nagrada za

fizika, Andrej Gejm, vo zemjata ve}e funkcioniraat dovolno nau~ni institucii i “bi bilo celishodno parite odvoeni za Skolkovo da se prenamenat vo postoe~kite centri, a ne da se tro{at na ne{to novo, {to ve}e vo start docni zad svetskite dostignuvawa.”Prviot ~ovek na Kalifornija, zaedno so pretstavnicite od tehnolo{kite giganti Majk-rosoft, Gugl, Orakl i Intel, za vreme na neodamne{nata poseta na Skolkovo ja na-rekoa Rusija “zlaten rudnik za stranskite investitori”, a Medvedev - “golem vizioner i pretsedatel od akcija koj e na pat da ja trasformira negovata dràva”, i deka od ovaa transformacija preku svoeto poznavawe i teh-nologija moè da profitiraat Amerikancite.“Sakame da napravime {to moè pove}e, kako Kaliforni-jci i kako Amerikanci, bidej-}i vo na{ interes e Rusija da bide pouspe{na”, rekol [varceneger vo svojot govor i dodal deka Rusija e niven prijatel, a ne neprijatel.

AMERIKANSKITE TEHNOLO[KI GIGANTI INVESTIRAAT VO SKOLKOVO

MAJKROSOFT OTVORA CENTAR VO RUSKATA SILIKONSKA DOLINA

Majkrosoft planira da ja zgolemi poddr{kata na ruskite pretprijatija od oblasta na softverskata in-dustrija, so toa {to }e im dade finansiska i tehni~ka poddr{ka

��

VASE [email protected] 6,7

milijardi dolari }e bidat potrebni za celosna izgradba na

Skolkovo

� Del od planot za tehnolo{kiot grad Skolkovo

18 FEQTON 03.11.2010 SREDA

Samiot brend Prada (Prada) ozna~uva stil i luksuz , dizajnerski ~anti i ~udesni obuv-

ki. Rodena pred eden vek, ku}ata na Prada e svetski prepoznatliva preku svoite ednostavni i elegantni kreacii. No, najzaslu`na za promocija na brendot e Mu~ija Prada, koja “Vol-strit ùrnal) ja proglasi za edna od 30 na-jmo}ni èni vo Evropa. Od izvonredni modni re-v i i , d o oblekuvawe na akterki od redot n a U m a T u r m a n i K a m -eron Di-jaz, Mu~ija P r a d a v o svoi race go

NAJSKAPOCENITE SVETSKI BRENDOVI PRADA

zede re~isi propadnatiot bi-znis na svojot dedo i napravi vistinska imperija.

OSNOVAWETO NA PRADAImperijata Prada se razvila od prodavnicata za ko`na galanterija na Mario Prada, otvorena vo Milano vo 1913 godina. Kako dopolnitel-

na stoka toj, isto taka, prodaval i kuferi i ~anti uvezeni od An-glija, za klientite vo koi primarno bile vklu~eni italijan-skite aristokrati. Iako Mario Prada za vreme na negoviot ìvot im zabranu-val na ènite od negovata familija da vleguvaat vo ne-

govoto rabotno mesto, kontrolata na biznisot

doìveala matrijarhalen uspeh po negovata smrt vo sredinata na 50-te godini. Sinot na Prada, Alberto, ne bil zainteresiran za bi-znisot, pa negovata snaa ja vodela prodavnicata okolu 20 godini pred da ja predade sop-stvenosta na nejzinata }erka, Mu~ija Prada, koja prvo se vklu~ila vo firmata vo 1970 godina, okolu osum godini pred da ja nasledi. Mu~ija Prada, vnukata na osnova~ot, bila rodena vo 1949 godina. Nejzinata kari-era vo modnoto dizajnirawe po~nala so raniot interes za obleka i tekstil. I pokraj, moè da se kaè nejzinoto bogato vospituvawe, taa gi istaknuvala levi~arski ten-dencii. Doktorirala politi~ki nauki vo 1973 godina. Inaku, prethodno, pet godini studira-la i mimika, {to verojatno pretstavuvalo dobar trening za neverbalniot jazik na mo-data. Vo 1977 godina Prada go

zapoznala Patricio

Berteli, koj rabotel so proiz-vodstvo na ko`na galanterija vo negovata sopstvena firma u{te od 17-godi{na vozrast. Prada rado go prifatila negoviot harizmati~en bi-znis-sovet, koj zboruval za otfrlawe na nabavuva~ite od Anglija i reorganizirawe na staromodniot stil za ~anti. Samo edna godina ot-kako Mu~ija ja dobila kako nasledstvo, proda`bata na kompanijata dostignala 400 iljadi dolari godi{no. Vo dale~nata 1978 godina.

IZGRADBA NA BRENDOTVo 1979 godina Mu~ija Prada go dizajnira{e ona {to }e stane nejzin prv komecijaen hit - ~anti i torbi napraveni od cvrst, crn najlon, koj nejziniot dedo go koristel za za{tita na kuferite. Vtoriot butik, poeleganten i pomoderen od originalniot, be{e otvoren vo Milano vo 1983 godina, vo istoriskata {oping-oblast Galeria Vito-rio Emanuele. Crnata najlon-ska verzija na poznatite ~anti na [anel be{e pretstavena vo 1985 godina. Istata godina be{e pretstavena i linija za obuvki, a potoa kompanijata po~na da otvora prodavnici vo Pariz, Madrid, Firenca i Wujork. Kolekcijata za èni debitira{e vo 1989 godina. Magazinot “Tajms” ja opi{a oblekata kako “nenametliva kombinacija od tradicio-nalnite dobri maniri i ultramoderna industrijalna elegantnost.” Za razlika od drugite brendovi, kako Luj Viton, crnoto i srebreno logo na Prada ne be{e dominanten element na dizajnot. Vo 1990 godina proda`bata dostigna 31,7 milioni dolari. Vo 1992 godina Berteli mu dade zada~a na Patricio Di Marko, koj prethodno imal rabotno iskustvo vo Azija, da najde na~in za {irewe na biznisot vo SAD. Pokraj negativniot stav na onie {to

smetaa deka ~antite se prem-nogu avangardni, Di Marko uspea vidlivo da ja vklu~i Prada vo golemite prodavnici od trgovskite centri. Na krajot, elitnite, nameneti za prakti~na upotreba, ~anti, stanaa hit poradi urednicite na modnite magazini koi im obezbedija mesto vo modnata istorija. Vaèn del od uspe-hot na prakti~no korisnite proizvodi na Prada, spored “Wujork tajms” bila idejata deka samata rabota stanuva {ik vo “haj-tek” erata na 90-te godini. Mu~ija Prada i nejziniot soprug Patricio Berteli (stapija vo brak vo 1987 godina) ja vodea kompanijata po patot na pretpazliv rast, pravej}i go nejziniot proiz-vod te{ko dostapen. Vtorata linija nare~ena “Miu Miu” se prodade vo nezna~itelno pomal del od vrvnata linija i be{e nameneta za mladiot pazar, ili za “lo{ite de-vojki”, kako {to gi nare~e samata Mu~ija Prada. “Se raboti za lo{iot vkus, {to e del od dene{niot ìvot”, }e izjavi taa za intervju vo magazinot “Tajm”. Golem del od linijata “Miu Miu” be{e napravena od sinteti~ki tkaenini. Vo sredinata na 90-te godini Prada be{e na dobar pat da stane nadmo}en simbol na sta-tus za onie koi moàt da si dozvolat ~anti od 400 dolari, bejzbol kap~e od 165 dolari ili fustan od 1.000 dolari. Linijata na ma{ka obleka napravi bum vo sredinata na 90-te godini. Godi{nata proda`ba porasna za 30% vo 1994 godina i dostigna 210 milioni dolari. Proda`bata na obleka iznesuva{e 20% od vkupnata proda`ba i slednata godina se o~ekuva{e dvojno zgolemuvawe. Vo 1996 godina Prada ja otvori svojata najgolema prodavnica locirana vo

Menheten. Vo svetot Prada ima 47 prodavnici, od koi 20 se nao|aat vo Japonija. Inaku, Prada ima ovlas-teni arhitekti koi rabotat na dizajnirawe na pret-stavitelnite prodavnici na razli~ni lokacii vo svetot. Kon krajot na 2008 godina dupleks megaprodavnica be{e otvorena vo Kuala Lumpur. Prada e i ovlasten sopst-venik na nevoobi~aena mno-gunamenska zgrada nare~ena Prada Transformer vo Seul, a minatata godina svetloto na denot go vide i novata prodavnica na Korzo Venecija vo Milano, koja e fokusirana na proda`bata na najnovata kolekcija na modnata kom-panija. Kompanijata poseduva osum fabriki i sorabotuva so u{te 84 drugi fabriki vo Italija. Vo 1996 godina biznis-oblas-tite na Berteli i Prada se spoija vo nova holding-kompanija nare~ena Prapar B.V (Prapar B.V.), podocna preimenuvana vo Prada B.V. (Prada B.V.), i Berteli ofici-jalno stana izvr{en direk-tor na Prada grup (Prada group).

AKVIZICII I SPOJUVAWA

Po osnovaweto na holdingot, kompanijata akvizira{e akcii vo rivalskata kompanija Gu~i Grup, koja Berteli ja obvini za kradewe na dizajnerskite re~enija na negovata sopruga. Do 1998 godina kompanijata zdobi 9,5% od interesite, koi vredea 260 milioni dolari. Nabquduva~ite ne bea sig-urni za namerite na Berteli. Nekoi analiti~ari mislea deka Prada e premnogu mala i zadolèna za da napravi takvo pogolemo prezemawe. Se pojavija {pekulacii deka Prada raboti za interesite na nekoj tret igra~. Vo na-jmala raka, Prada ima{e glas kako eden od najgolemite akcioneri vo Gu~i, bidej}i

�� Elitnite ~anti na Prada stanaa hit poradi urednicite na modnite magazini, koi im obezbedija mesto vo modnata istorija. Vaèn del od uspehot na prakti~no korisnite proizvodi na Prada, spored “Wujork tajms”, bila idejata deka samata rabota stanu-va {ik vo “haj-tek” erata na 90-te godini

PRIKAZNI OD WALL STREET

Brendot Pontijak (Pontiac), ~ii mo}ni modeli vladeeja niz pati{tata i bulevarite na

SAD, bea ikoni na sekoj parking i glaven izbor za nelegalnite trki, od ovaa nedela ve}e prestanuva so postoewe.

Ovoj 84-godi{en legend-aren brend na kompanijata GM ve}e podolg period e vo postojan pad na sekoj plan, poradi {to od kom-panijata u{te minatata godina odlu~ija istiot da bide ukinat, osobeno ot-kako GM se soo~i so bank-rot. Duri i pred da otide

vo bankrot, proda`bata na Pontijak beleì kon-stanten pad, po~nuvaj}i od nejziniot najgolem vrv vo tekot na 1968 godina, koga bea prodadeni pove}e od milion vozila, pa s$ do denes.Vo nedelata prestanaa so va`nost site dogovori na kompanijata so negov-ite dileri i istite nema da bidat prodolèni od strana na GM.Modelite na Pontijak kako {to se “GTO” (GTO),”trans am” (Trans Am), “katalina 2+2” (Catalina 2+2) bea spakuvani so silni motori i sportski boi poradi {to bea edni od najbaran-ite vozila vo SAD. Begstvoto od zakonot na Bert Rejnolds i Sali Fild

PETAR [email protected]

�� Vo nedelata, po to~no 84 go-dini vladeewe na pati{tata niz Amerika, proslaveniot brend na Xeneral Motors, Pontijak, zamina vo istorija-ta otkako zavr{ija site dogo-vori na Xeneral Motors so dilerite na ovoj avtomobil

PONTIAC ZAMINA V

BRENDOT NA “\AVOLOT”

� “Pontijak GTO nastana koga mala grupa inèneri od“Pontijak GTO nastana koga mala grupa inèneri od GMGM re{ija pod haubata na modelot na maloto vozilo re{ija pod haubata na modelot na maloto vozilo tempest da stavat tempest da stavat V8V8 motor. Otkako toa bilo napraveno, motor. Otkako toa bilo napraveno, istite mu go dadoa italijanskiot naziv istite mu go dadoa italijanskiot naziv Gran Turismo Gran Turismo OmologatoOmologato, {to vo prevod zna~i “spremen za trka”., {to vo prevod zna~i “spremen za trka”.

19FEQTON 03.11.2010SREDA

“Kapital” zapo~na so serija napisi za toa kako nastanale i se razvivale najgolemite svetski brendovi-kompanii. Doznajte gi prikaznite za nivnite podemi i padovi, za toa koi se tajnite {to gi odrùvaat na vrvot na skalata na najpoznati i najomileni svetski brendovi so decenii

so pomo{ na modelot “fajerbrd trans am” (Fire-berd Trans Am) vo kultniot film “Smouki i Banditot” (Smokey and the Bandit) e samo dokaz za popu-larnosta na ovoj brend izminatite decenii.Vo tekot na osumdesettite godini brendot moèbi ja napravi i najgolemata gre{ka vo negovoto pos-toewe preku obidot da go promeni svojot imix od brend na mo}ni vozila vo brend na luksuzni i otmeni modeli, obiduvaj}i se da izgleda i da se odnesuva kako i ostanatite vozila.Bil Hoglund, porane{en izvr{en direktor na GM, koj vo ovie osumdesetti godini go vode{e proek-

tot na restrukturirawe na brendot pod mototo “Nie sozdavame vozbuda”, veli deka glavniot vi-novnik za padot na ovoj brend treba da se bara vo odlukata na toga{niot izvr{en direktor na GM, Roxer Smit, koj vo proce-sot na restrukturirawe na kompanijata odlu~i da napravi kratewe na tro{ocite preku kom-binirawe na proizvod-stvoto, inèneringot i dizajnot na brendot so ostanatite brendovi na GM. “Nema{e strast za ovoj proizvod. Zatoa, proizvodot mora{e da se vklopi vo ona {to se slu~uva{e vo kompletniot korporaciski

sistem”, veli Hoglund.Iako be{e neophodno da se napravat ovie potezi so cel da se presretne japonskata konkurencija kaj avtomobilite, sepak, gre{kata be{e vo toa {to Pontijak ve}e po~na da izgleda i da vozi kako i ostanatite vozila na kompanijata.Do krajot na 2008 godina, koga od GM go objavija zatvoraweto na ovoj brend, vkupnata brojka na prodadeni vozila iznesuva{e tretina od brojkata na prodadeni vozila vo tekot na 1968 godina, odnosno okolu 267.000 modeli.“Pontijak” e formiran vo 1926 godina kako vozilo ~ija namena za koristewe

najmnogu be{e naso~ena kon rabotni~kata klasa i toa s$ do 1950 godina koga negovata proda`ba go dopre dnoto za-kanuvaj}i se so negovo uni{tuvawe. Obnovata na brendot po~na u{te istata godina otkako od strana na GM e odlu~eno vozilata od ovoj brend da gi vklu~i vo avtotrki. Ottoga{ pa navamu sekoja proda`ba na vozilata od ovoj model zavise{e od mo}nosta na motorite koi bea vgraduvani vo sekoj nareden model na Pontijak.Najpoznatiot model od ovoj brend, “GTO”, nas-tana koga mala grupa inèneri od GM re{ija pod haubata na modelot

na maloto vozilo “tem-pest” (Tempest) da stavat V8 motor. Otkako toa bilo napraveno, istite mu go dale italijan-skiot naziv Gran Turismo Omologato, {to vo prevod zna~i “spremen za trka”. Legendata be{e rodena. Vo tekot na 1968 godina ovoj model u~estvuva{e so 17% vo brojkata od 5,4 milioni prodadeni vozila na GM.Krahot na brendot po~na poradi nedostigot od korporativna strategija i vizionerstvo kaj glavnite funkcioneri na GM. Golemite ekonomski promeni, isto taka, silno go o{tetija brendot, osobeno naftenata kriza vo tekot na 1970 godina

koja gi natera Amerikan-cite svoite vkusovi da gi naso~at kon japonskite vozila zaradi nivnata pomala potro{uva~ka na gorivo.Ovaa godina proda`bata na modeli od ovoj brend iznesuva pomalku od 1% od vkupno prodadenite 2,2 milioni vozila na GM. Sepak, i pokraj toa {to dogovorite na dilerite istekoa i istite nema da bidat prodolèni, kaj niv i ponatamu ostanuva obvrskata da prodolàt so servisirawe na ovie vozila kako i po~ituvawe na dadenite garancii priloèni kon poslednite prodadeni modeli na Pontijak.

�� Prada gi propu{ti site pre-thodni obidi za inicijalna javna ponuda vo poslednive 10 godini. Pos-lednite plano-vi za listawe na berza vo 2008 godina ne uspeaja zaradi negativnite pazarni us-lovi. No, denes, itali-janskata kom-panija veruva deka moè da napravi pove-}e pari vo Hong Kong, bidej}i visoka-ta pobaruva~ka od investito-rite vo Azija moè da gi ka~i cenite tamu

VO ISTORIJATA

najmalku 10% od holding bile dovolni za pravoto na barawe mesto vo bordot. No, Berteli vo 1999 godina mu gi prodade akciite na pretsedatelot na Luis Viton i Moet Henesi (LVMH) koj

navistina ima{e namera za prezemawe, so bruto-dobivka od 140 milioni dolari. (Gu~i parira{e so proda`ba na 45% od akciite na francuski-ot industrijalist Fransoa Pino, za 3 milijardi dolari). Vo 1999 godina kompanijata kupi 51% od wjuor{kata kom-panija na avstriskiot dizajner Helmut Lang, koja ima{e godi{ni prihodi od okolu 100 milioni dolari. Potenci-

jalniot dogovor be{e vreden 40 milioni dolari. Nekolku meseci podocna, Prada plati 105 milioni dolari za da ja prezeme kontrolata vrz Xil Sander, germanska modna ku}a koja ima{e godi{ni pri-hodi od okolu 100 milioni dolari. Prezemaweto & donese nekoja prednost na Prada vo Germanija. Iako Xil Sander treba{e da ostane vo kreativ-nata kontrola na nejzinata

istoimena kompanija, taa be{e proglasena za pretsedatel na odborot po nekolku meseci. Taa godina Prada objavi deka sklopila dogovor so êr~ & kompani (Church & Company) za kupuvawe na 83% od britan-skiot proizvoditel na konzer-vativno-stilizirani ~evli za 170 milioni dolari. Vo tekot na godinata pridru`nicite, isto taka, se oformija so De Rigo Grup za proizvodstvo na o~ilata za sonce na Prada. Pri sorabotkata me|u Prada i LVMH, vo 1999 godina kom-paniite kupija 51% od akciite vo Fendi (Fendi S.p.A.) za 520 milioni dolari, naddavaj}i nad ponudata na rivalot Gu~i. Fendi, {to be{e sopstvenost na pette sestri ~ii roditeli ja osnovale kompanijata vo 1925 godina, prodava{e tren-di ~anti po cena od 1.500 dolari, i o~ekuva{e ben-efit od internacionalnata distribucija vo globalnata mreà na prodavnici na LVMH, bidej}i proizvodnite kapaciteti na Prada bea kon-centrirani vo Italija. Prada plati 525 milijardi dolari za svoite 25,5% vo akciite na Fendi, koj od druga strana be{e zabeleàl 321 milioni dolari od proda`bata vo prethodnata godina. Akviziciite ja donesoa Prada na vrvnite pozicii vo evrop-skite grupi na kompanii za

luksuz. Proda`bite dostig-naa trojno pove}e od tie vo 1996 godina. Neto-prihodite se dupliraa istata godina. Edinstveno {to ostana bea dolgovite.

DOLGOVI, ISPLATA, BERZA?

Prada se povle~e od biznisot so spojuvawa i akvizicii vo 2000 godina, so cel da gi digestira svoite nabavki. Taa godina na amerikanskiot pazar se pojavi linijata na proizvodi za nega na koà, site spakuvani vo posebni pakuvawa i dozi. Proizvodite vklu~uvaa kremovi, maski za lice i balsam za usni. Eden losion ~ine{e 100 dolari. Proda`bata na Prada vo 2000 godina porasna za 57% od pre-thodnata godina. Inicijalna javna ponuda be{e planirana za 2001 godina na milanskata berza. Kompanijata planira{e da prodade 30% od kapitalot za da moè da gi isplati dolgovite od 380 milioni dolari i da ja pro{iri dis-tribucijata, a spored maga-zinot “For~n”, u{te vo 2002 godina Berteli planiral da ja zgolemi proda`bata na 5 milijardi dolari do 2010 godina. Me|utoa, podatocite od prethodnata godina govorat deka prihodite na kompani-jata dostignuvaat 1,7 mili-jardi evra, {to e pomalku od planiranoto na Berteli. Pod

pritisok na negovite bankari toj mu prodade 25,5% od akci-ite vo Fendi na svojot part-ner vo taa zdelka, LVMH, so {to gi zgolemi sredstvata za isplata na dolgot so dodatni 295 milioni dolari. No, kako i da e, Prada gi propu{ti site prethodni obidi za inicijalna javna ponuda vo poslednive 10 godini. Poslednite planovi za listawe na berza vo 2008 godian ne uspeaja zaradi negativnite pazarni uslovi. No, denes, italijanskata kom-panija veruva deka moè da napravi pove}e pari vo Hong Kong, bidej}i visokata pobaruva~ka od investitorite vo Azija moè da gi ka~i cen-ite tamu. Spored “Fajnen{al tajms”, Prada bi moèla da vredi od 5 do 6 milijardi dolari na nekoj silen pazar. Izvorite na Blumberg do-davaat deka Prada moè da donese vrednost na akcii so koi }e se trguva pove}e od kolku tie na nivnite rivali. A politikata na “pribirawe pari” prodolùva i ponatamu. Do 2006 godina, brendovite Helmut Lang, Ejmi Ferklo i Xil Sanders bea prodadeni. Brendot Xil Sanders be{e prodaden na privatna firma na Luk Vandevelde, pretse-datelot na bordot na Ker-for, dodeka brendot Helmut Lang denes e sopstvenost na japonskata modna kom-panija Link Teori. Prada s$ u{te go ispla}a dolgot od Fendi. Neodamna, 45% od akciite vo brendot êr~ & kompani bea prodadeni na Ekinoks. Vo utre{niot broj na “Kapital” ~itajte za bren-dot koj e pretstavuva simbol na Formula 1, italijanskiot sportski lider Ferrari

MOBILNIOT TELEFON LG PRADAPo zdruùvaweto na silite so LG Elektroniks, vo 2007 godina Pra-da go lansira{e mobilniot tele-fon LG Prada KE850. Po~etnata cena na ovoj ured be{e 800 dolari.Minatata godina se pojavi vtorata generacija na telefonot, koja se prodava samo vo Evropa. Kako i brendot, i samiot telefon na Prada pretstavuva svoeviden simbol za elegancija i stil.

� BERTELI I PRADA, italijanskiot BERTELI I PRADA, italijanskiot bra~en par koj stoi zad Prada bra~en par koj stoi zad Prada

20 03.11.2010 SREDA RABOTA / FINANSII / PRODA@BA / OBRAZOVANIE / IT

BANKARSTVO/FINANSIIIzvor: DnevnikObjaveno: 02.11.2010-08.11.2010Pro Kredit Banka bara praktikanti Va{ite aplikacii ispratete gi na podolu navedenata adresa ili popolnete ja aplikaciskata forma na www.procreditbank.com.mk ne podocna od 08.11.2010.

JAVEN SEKTOR, NVOIzvor: Dnevnik Objaveno: 29.10.2010Kancelarijata na UNHCR Skopje go objavuva slednoto rabot-no mesto, Pomo{nik Rakovoditel na Oddelot za za{tita/Pravni raboti. Zavr{niot datum za primawe na aplikacii e 4 Noemvri 2010(inkluzivno). Aplicirajte elektronski preku imejl na: [email protected]

MA[INSTVO , METALURGIJA, RUDARSTVOIzvor: Dnevnik Objaveno: 29.10.2010Toplifikacija Inènering Skopjeraspi{uva oglas za vrabotuvawe: 2(dva) diplomirani ma{inski inèneri nasoka termotehnika/termoenergetika Zainteresiranite kandidati moàt da dostavat biografija do Toplifikacija Inènering DOOEL-Skopje, ul.Londonska bb,Skopje, najdocna do 08.11.2010.

BANKARSTVO/FINANSIIIzvor: DnevnikObjaveno: 02.11.2010-09.11.2010Uni Banka AD Skopje objavuva oglas za rabotno mesto: Rakovoditel na ekspozitura vo Ki~evo Ispratete kratka bi-ografija na makedonski jazik so fotografija i motivaciono pismo so naglasok za rabotnoto mesto za koe aplicirate na elektronska po{ta: [email protected], najdocna do 9 noemvri 2010.

OBRAZOVANIE, PREVEDUVAWE, KULTURA, SPORTIzvor: DnevnikObjaveno: 02.11.2010-12.11.2010 Filozofski Fakultet Skopje raspi{uva konkurs za izbor na sorabotni~ko zvawe na eden asistent za slednive nau~ni oblasti: Metodika,Ortopedagogija i Za{tita i pomo{ na hendikepirani. Konkursot trae 8 dena od denot na objavuvaweto.

KOMERCIJA, PRODA@BA, DISTRIBUCIJAIzvor: DnevnikObjaveno: 02.11.2010-03.11.2010T.D. Geoprom DOOEL Skopje Dnevnik 02.11.2010 T.D.Geoprom DOOEL Skopje objavuva oglas za slednite slobodni rabotni mesta: 2 komercijalisti vo oddel za komercijalno rabotewe. Oglasot trae zaklu~no so 03.11.2010 godina. Zainteresiranite da ispratat motivaciono pismo, CV i diploma za zavr{eno soodvetno obrazovanie na e-mail: [email protected]

ITIzvor: VremeObjaveno: 27.10.2010 - 05.11.2010ONE Telekomunikaciski uslugi AD raspi{uva otvoren oglas za pribirawe na aplikacii za slednite rabotni pozicii: Biling Inèner; Softver Inèner; Ekspert za informa-ciska bezbednost i Agent za delovna proda`ba. Detalnite informacii se navedeni vo oglasot objaven vo Vreme na 27.10.2010 koj trae do 05.11.2010god.

KOMERCIJA, PRODA@BA, DISTRIBUCIJAIzvor: Dnevnik Objaveno: 30.10.2010Jugoeksport Stil DOO Skopje objavuva oglas za vrabotu-vawe: 1.Arhitekt 1 izvr{itel-VSS 2.Prodava~i na mebel-3 izvr{iteli Kandidatite koi gi ispolnuvaat gorenaveden-ite uslovi da ispratat CV i ponova fotografija vo rok od 7 dena po objavuvawe na oglasot na adresa: Jugoesport Stil DOO Skopje, GTC Kej 13 Noemvri 2/6-22, 1000 Skopje ili na E-mail: offi [email protected]

Izbor na aktuelni oglasi

Izbor na aktuelni oglasi

Javete se na: 02/2551441 lok. 105 ili kontaktirajte ne na: e-mail: [email protected]

R � ABOTATENDERI �

REVIZORSKI I DRUGI FINANSISKI IZVEШTAI �

SOOPШT � ENIJAPO PROMOTIVNI CENI!

SAMO VO OBJAVETE GI VA[ITE OGLASI ЗА:

2103.11.2010SREDAOBUKI / EU / FINANSII I SMETKOVODSTVO

Na 12.11.2010 godina prezentacija na belgiskata kompanija „KOVANER„ vo Stopanskata komora na Makedonija

SOVREMEN ALAT NA IDNINATAStopanskata komora na Makedonija, vo sorabotka so makedonsko-belgiskata kompanija „Kovaner Balkan„ DOOEL, koja e del od belgiskata kompanija „KOVANER„ organizira prezentacija na ra~en alat so vrven kvalitet. Ovoj alat nao|a primena vo grade`ni{tvoto, drvnata industrija, obrabotkata na mermer i kamen i kaj zanaet~iskite raboti.

Prezentacijata, na koja{to }e bidat postaveni alatite i }e bide objasneta nivnata primena, }e se izvr{i pod mototo „Sovremen alat na idninata”. Predvidena e interaktivna razmena na iskustva i soznanija od primena na ra~niot alat.

Prezentacijata }e se odrì na 12.11.2010 godina, so po~etok vo 10:00 ~asot, vo Stopanska komora na Makedonija, sala 1 na 5-ti kat. Od 11– do 11.30 ~asot }e ima koktel-pauza, a potoa se predvideni bilateralni razgovori.

Stopanskata komora na Makedonija gi pokanuva site makedonski kompanii zainteresirani za u~estvo na prezentacijata da go prijavat svoeto u~estvo najdocna do 3.11. 2010 godina.

Prijavniot list moè da se prezeme od veb-portalot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk

KONTAKT:

Mirjana KocevaE-adresa: [email protected]:3244-035; Faks: 3244-088

EDNODNEVEN SEMINAR NA TEMA„E-BIZNIS STRATEGII ZA

PODOBRUVAWE NA EFIKASNOSTA I EFEKTIVNOSTA VO RABOTEWETO NA KOMPANIITE VO GLOBALNOTO

OKRUЖUVAWE”17 noemvri 2010 godina (sreda)

Stopanska komora na Makedonija, sala 3 na 3 kat 9:30-16:00 ~asot

Konkurentnosta na makedonskata ekonomija e 79-ta od 139 ekonomii. Spored apsorbcijata na tehnologiite od strana na kompaniite Makedonija e na 113-to mesto, spored sofisticiranost na proizvodniot proces na 90-to mesto, a spored sofisticiranosta na biznisot na 96-to mesto od 139 ekonomii vo svetot. (http://www.weforum.org/).

PREDAVA^ NA SEMINAROT:MIJALE SANTA, � Ekonomski fakultet pri Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij„ vo Skopje.

Izlagawa na pretstavnici na firmi koi �implementirale elektronski biznis.

Zainteresiranite za u~estvo na ovoj seminar moàt da se prijavat najdocna do 14 Noemvri 2010 godina.

Poop{irno na veb-portalot na Stopanskata komora na Makedonija, od kade {to moè da se prezeme i prijavniot list: www.mchamber.mkKONTAKT:Len~e Zikova Elizabeta Eftimova: tel: 02 32 44 054 tel: 02 32 44 074 faks: 02 32 44 088 faks: 02 32 44 088 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected]

KURS ZA FINASISKO SMETKOVODSTVO (72 ÂSA)Kursot e dizajniran za po~etnici – za zdobivawe na kvali-fikacija i prekvalifikacija odnosno celosno osposobuvawe za rabota vo finansiskoto smetkovodstvo.Kursevite se nameneti za kandidati so SSS I VSS.Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal.Upisot e vo tek.Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot.Ruzveltova 6, 1000 Skopjetel/ faks 02/ 3213-409 , 02/ 3215-026 e-mail: [email protected];

[email protected] www.kds.com.mk

Online kursevi po angliski jazik non stopGo! EnglishMak

Podgotvitelni obuki za TOEFL/ GMAT/ GRE/ SATsekoj 1vi i 15ti6 sedmiciObrazoven Informativen CentarOnline kursevi po angliski jaziknon stopGo! EnglishMak

Podgotvitelni obuki za

TOEFL/ GMAT/ GRE/ SATsekoj 1vi i 15ti6 sedmiciObrazoven Informativen CentarUspe{ni sostanoci04.11.10CS GlobalBrzo ~itawe (Power Reading)05.11 – 10.11.10In Optimum MakedonijaStres i upravuvawe so stresot05.11.10ESP

Strate{ko upravuvawe so ~ove~ki resursi06.11. 1013.11. 1016 ~asa/2 denaKosmo Inovativen CentarEfektivna komunikacija pri proda`ba06.11 - 07.11.10CS GlobalLeaders in PR and Communication08.11.1009.00 – 18.00 ~Leoron Group

Upravuvawe so ~ovekovi resursi (osnovno nivo)08.11.10CS GlobalInteligenten Deloven Angliski Jazik09.11 - 30.12.10Klu~ - Konsalting i trening centarSeminar za vnatre{na revizija, smetkovodstvo i danoci11.11 - 13.11.10SFIDObuka za deloven asistent

11.11.10CS GlobalUpravuvawe so konfliktni situacii12.11 - 13.11.10ESPObuka za izrabotka na Ekolo{ki dozvoli12.11 - 14.11.10Klu~ - Konsalting i trening centarCEED Top Class12.11.10 - 31.05.11CEED Makedonija

Razvivawe na pretpriema~ki kapaciteti13.11 - 14.11.1012h 60 minDetra CentarOdnos so korisnici13.11 - 14.11.10CS GlobalObuka na obu~uva~i15.11 - 18.11.10CS Global

Za pove}e informacii odete na www.no.net.mk

Vodi~ za neformalno obrazovanie- Aktuelni obuki

SEMINARUSPE[NO UÊSTVO NA 7.

RAMKOVNA PROGRAMA NA EUSkopje, petok 19 noemvri 2010 godina

Vo ramkite na evropskiot proekt WBC-INCO.NET, Slovenian Business & Research Association, SBRA od Brisel, organizira seminar na tema: Kako da se pridobijat sredstva od 7. ramkovna programa za istraùvawe i razvoj na EU (FP7)?. Se pokanuvaat site zainteresirani pretstavnici na pretprijatijata, nau~nite ustanovi, lokalnite zaednici i nevladinite organizacii, da ja iskoristat mo`nosta, besplatno da se informiraat za prednostite na EU-programata i uslovite, kako da bidat uspe{ni na konkursite. FP7 programata }e trae u{te 3 godini, me|utoa ve}e zapo~naa prvite diskusii za predlozite za 8. OP – za {to isto taka }e bidete informirani. Na seminarot, pokraj makedonskite pretstavnici, }e zemat u~estvo i zainteresirani od sosednite zemji vo regionot na JI Evropa.

Vo organizacijata na seminarot sorabotuvaat ECPD Regionalniot institut za razvojni studii od Skopje, i Stopanskata komora na Makedonija, vo ~ii prostorii i }e se odrùva seminarot. Raboten jazik e angliskiot na koj treba da se popolnat i prijavite.

Zainteresiranite se povikuvaat da se prijavat na slednata e-adresa [email protected] so kopija do [email protected] do 3 noemvri 2010 godina.

KONTAKT:Len~e Zikova tel: 02 32 44 054 faks: 02 32 44 088 e-mail: [email protected]

OBUKA ZA APLIKACIJA NA EU FONDOVIEU - otvoren pazar koj gi o~ekuva Va{ite proizvodi.

Sekojdnevno iljadnici proekti apliciraat za finansiska poddr{ka vo fondovite na EU.

Nekoi ja dobivaat, nekoi ne. Samo mal del od proektite se realiziraat i privlekuvaat povtorni investicii od donatorite.

Kako va{ata ideja da ja napravite uspe{en �i konkreten proekt?[to e RSM – rakovodewe so proekten ciklus �– cel i znaewe?Kako da podgotvite proekt koj }e gi zadovoli �EU standardite?Koj treba da ja poseti obukata? �

Proekt menaxeri i IT menaxeri, �menaxment konsultantiInèneri koi prevzemaat menaxerski obvrski, �vraboteni vo dràvna i op{tinska administracijaSite koi sakaat da apliciraat za dobivawe na sred- �stva od pretpristapnite fondovi na EU

Po~etok: 4 Noemvri 2010

Trener: Irena BojaxievaVremetraewe 16 [email protected] 02/ 24 61 477

PRETPLATETE SE NA

Pove}e informacii na 02/ 2551441 ili [email protected]

22 03.11.2010 SREDA OBUKI / MENAXMENT / HR / PREGOVARAWE

UPRAVUVAWE I RAZVOJ NA ÔVE^KI RESURSI

Vistinskata prednost na va{ata kompanija leì vo lu|eto, ~ove~kiot kapital so koj raspolagate

VRABOTENI:Kako da gi vrabotite najdobrite raspolo`livi resursi na pazarot? Kako da gi zadrìte najdobrite vraboteni? Zgolemuvawe na produktivnosta i efikasnosta za 100%? Kako?Kolku gi poznavate, procesite i alatkite za upravuvawe so ~ove~ki resursi?

MOTIVACIJA:Kako da gi prevzemete najkvalitetnite i najdobrite vraboteni od Va{ite konkurenti?Zo{to pogolemata plata ne gi motivira va{ite najdobri vraboteni dovolno?Gi poznavate li vistinskite alatki za motivacija?

KOMUNIKACIJA:Kako efikasno komunicirame vo timot? [to go motivira Va{iot tim?

Obukata posebno }e bide posvetena i fokusirana na:Zajaknuvawe ~ove~kite resursi, na nivo na organizacija i na nivo �na sektoriAnaliza na rabotno mesto i rabotni zada~i na vraboteniot, opisi �na rabotni mestaProcenka na vrabotenite, sistemi za nagraduvawe i motivacija �Razvoj na plan za izbor na novi vraboteni i karieren pat na �vraboteniot!

Ovaa obuka e nameneta zaVraboteni vo sektorot za ôve~ki Resursi �Menaxeri na sredno i visoko nivo �Tim lideri �Sopstvenici na mali i sredni kompanii �

METODOLOGIJA:Obukata e od interaktiven karakter so prakti~ni i primenlivi ve`biPo~etok: 12 noemvri 2010 godinaVremetraewe: 3 moduli od po dva dena, vkupno 42 ~asa. Obukite se odrùvaat vo petok i sabota.Cena za eden modul: 6.900,00 MKD (14 ~asa)Zabele{ka: Dokolku se izvr{i prijavuvawe i uplata za site 3 (tri) moduli u~esnicite dobivaat 10% popust!Pra{ajte za dopolnitelen popust od 10%[email protected] 02/ 24 61 477

KURS ZA OFFICE MANAGER (96 ÂSA)Kursot gi opfa}a slednite oblasti :Funkcija na sekretarot vo organizacijata; Koordinacija i organizacija na rabotata; Komunikaciski ve{tini; Rabotna i delovna etika; Osnovi na arhivskoto, administrativnoto i pravnoto rabotewe; Osnovi na komerircijalnoto i finansisko rabotewe; Delovna pismena komunikacija i kultura na govor; Delovna korespodencija na angliski jazik; Primena na informaciona tehnologija vo kancelariskoto rabotewe; Protokol i bonton vo sekretarskata profesija.

Upisot e vo tek.Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot.

Ruzveltova 6, 1000 Skopjetel/ faks 02/ 3213-409 02/ 3215-026

e-mail: [email protected]; [email protected] www.kds.com.mk

Po {esnaesetgodi{no iskustvo za obuka na profilot sekretar KDS go nudi Kursot za Offi ce Manager spored Programata koja gi sledi svetskite stan-dardi, a voedno prilagodena namakedonskite delovni i drugi subjekti.

Kursot e namenet za kandidati so SSS I VSS. Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal

SEKOJ DEN VO

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi!Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta!Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno.

LICE ZA KONTAKT:DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105e-mail: [email protected]

� OGLASI ZA VRABOTUVAWE

� REVIZORSKI IZVE[TAI

� SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI

� TENDERI

� POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA

� SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII

� SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNI-CIRATE SO JAVNOSTA

OBUKA NA TEMA: Ve{tini na pregovaraweOblast: Proda`ni ve{tiniTermin: 5-6 Noemvri 2010Vremetraewe : 12 ~asa

Veb link (internet stranica so pove}e detali): �http://www.tsl.mk/article/mk/veshtini-na-pregovaranje/

Opis na obukata:Pregovarajte so stil! Otkrijte go to~niot proces niz koj �pominuvaat re~isi site pregovori. Zapoznajte gi tak-tikite i zapametete gi naj~estite gre{ki. Nau~ete kako da se spravite so te{ki ponudi, visoki ceni, konflikti.

Pridobivki:jasen uvid vo psiholo{kite faktori na vlijanie na odlukata �za kupuvawe ili odbivawe Sposobnost za efikasna artikulacija na karakteristikite �na svoeto portfolio kako i na korista so koja se steknuva klientot po odlukata za kupuvaweЧuvstvo da go prepoznava „jazikot na potrebite” na klientite �Postavuvawe na prioriteti �Efektivno koristewe so pregovara~ki tehniki i taktiki �

Vodewe kon odlukite �

Triple S GroupAdresa: ul.Ruzveltova 19-2/2Telefon: 3112048Faks: 3112395

E-mail: [email protected]: www.TSL.mk

KOSMO Inovativen Centar

Obuka na tema UPRAVUVAWE SO ÔVE^KI RESURSI

Oblast: Know-how programa

Termin: 6 Noemvri 2010

Vremetraewe : 56 ~asa (4 meseci)

Veb link (internet stranica so pove}e detali): http://www.cosmoinnovate.com.mk/Upravuvanje%20so%20covecki%20resursi.html

Opis na obukata

So u~estvo na obukata Upravuvawe so ~ove~ki resursi }e se steknete so ve{tini koi se potrebni vo site oblasti na Human Resources Management-ot, po~nuvaj}i od strategijata, preku izborot na novi vraboteni, sistemskata poddr{ka vo nivniot razvoj, upravuvaweto so promeni, otporot i konfliktite, pa se do kontrolingot.

Po zavr{uvawe na kompletnata obuka }e znaete koi se zada~ite na odgovorniot za razvoj na ~ove~kite resursi i }e vi stane jasna va{ata uloga, kako i mo`nostite i granicite vo ~ii ramki treba da se upravuva so ~ove~kite resursi vo organizaciite.

KOSMO Inovativen CentarJane Sandanski 113, 1000 Skopje(02) 244 8077, 244 [email protected]

IZVESTUVAWE Vo vrska so Dogovor za kratkoro~en kredit od 12.11.2009 godina, sklu~en pome|u Toplifikacija AD Skopje i Komercijalna Banka AD Skopje na iznos od 40.000.000,00 denari, so rok na vra}awe do 12.11.2010, Toplifikacija AD Skopje na den 01.11.2010 godina celosno go vrati pari~noto pobaruvawe po osnov na ovoj Dogovor.

2303.11.2010SREDAKONFERENCII

24 03.11.2010 SREDA KONFERENCII I SAEMI

Od 10 do 13.11.2010 godina vo Republika Bugarija

INTERFOOD & DRINK VO SOFIJAOd 10 do 13 noemvri 23010 godina vo Sofija vo prostoriite na Inter Expo Centarot }e se odrì saemskata manifestacija INTERFOOD & DRINK.Vo nejziniot sklop }e ima posebni specijalizirani izlo`bi kako MESOMANIJA, SVETOT NA VINOTO, BULPEK, SALON NA VINOTO I HRANA I PIJALOCI.Detalni informacii kako i prijavuvawe (vklu~itelno i formulari i uslovi za prijavuvawe) moè da se dobijat na oficijalnata veb strana na saemot - http://www.iec.bg/ i vo Stopanskata komora na Makedonija.Kontakt lice :Vasko Ristovski Tel: (02) 3244014 Faks:(02) 3244088Call Centar : (02) 15015 E-adresa: [email protected]

PROMOTIVEN DEN NA PORTUGALIJAPROMOCIJA, PREZENTACII

I DELOVNI SREDBI SO PORTUGALSKI KOMPANII

Vo nasoka na dobliùvawe na portugalskoto stopanstvo i negovite ekonomski potencijali do biznis zaednicata od na{ata zemja i na neposredno zapoznavawe so mo`nostite za delovna sorabotka, na 10 noemvri vo Stopanskata komora na Makedonija }e se odrì promotiven den na Portugalija.Vo ramkite na promotivnite aktivnosti }e se odràt i delovni sredbi so portugalski kompanii. Portugalskata delegacija, predvodena od pretsedatelot na Trgovskata komora na Portugalija - Zapaden Balkan, e sostavena od pet renomirani kompanii od ovaa zemja ~lenka:

Ibericofer � , gradeì{tvo; Cinclus � , inènering;Focus Group � , inènering;Sua Kay � , arhitektontsko studio;Parqueexpo � , ìvotna sredina i urbano ureduvawe.

Za vreme na nastanot }e bide potpi{ana Spogodba za sorabotka pome|u Stopanskata komora na Makedonija i Trgovskata komora na Portugalija – Zapaden Balkan.

So cel vospostavuvawe direktni kontakti i zapoznavawe so potencijalni makedonski partneri renomiranata javna portugalska kompanija “Parkekspo” }e odrì prezentacija na nivnite aktivnosti i interes za sorabotka. “Parkekspo” e lider vo oblasta na prostornoto planirawe i urbano ureduvawe na javni i privatni povr{ini i vo implementacija na proekti od ìvotnata sredina.

Promotivniot den na Portugalija i delovnite sredbi so kompaniite od Portugalija }e se odràt na 10-ti noemvri so po~etok vo 11 ~asot, vo Stopanskata komora na Makedonija.

UÊSTVOTO ZA MAKEDONSKITE KOMPANII E BESPLATNO.

KONTAKT: Vlatko Stojanovski Tel: (02) 3244004; Faks:(02) 3244088Call Centar : (02) 15015 E-adresa: [email protected]

Javete se na: 02/2551441 lok. 105 ili kontaktirajte ne na: e-mail: [email protected]

RABOTA �

TENDERI �

REVIZORSKI I DRUGI �

FINANSISKI IZVEШTAI

SOOPШTENIJA �

PO PROMOTIVNI CENI!

SAMO VO

OBJAVETE GI VA[ITE OGLASI ЗА:

Od 2 do 5.12.2010 godina, vo Bursa, Republika TurcijaSAEMI ZA METAL I ENERGETIKA

STOPANSKATA KOMORA NA MAKEDONIJA VO SORABOTKA SO OVLASTENIOT ZASTAPNIK NA SAEMSKIOT ORGANIZATOR - ADONIS GRUP, ORGANIZIRA POSETA NA MAKEDONSKI KOMPANII NA SAEMSKATA MANIFESTACIJA OD 1 DO 3 DEKEMVRI 2010 GODINA PO ISKLUÎTELNO POVOLNI USLOVI

KONTAKT: Vojkan Nikolovski Tel: (02) 3244068; Faks:(02) 3244088Call Centar : (02) 15015 E-adresa: [email protected]

Vo periodot od 2 do 5.12.2010 godina vo Bursa, Republika Turcija, }e se odrì 9-tiot tradicionalen Me|unaroden saem za metal i energetika: “BURSA METAL PROCESSING TECHNOLOGIES FAIR 2010'' – Saem za ma{ini za obrabotka na metal, za zavaruvawe, za ra~en alat, pnevmatika i hidraulika;

8. Me|unaroden saem za elektri~na energija, �elektronska avtomatizacija, prosvetluvawe i komunikacija-ELECO 2010;

2. Me|unaroden saem za lim, cevki i nivna obrabotka �- BURSA SHEET METAL TECHNOLOGIES 2010 i - Bursa hardver i bezbednost na rabotnoto mesto-BURSA HARDWARE AND JOB SECURITY FAIR.

Stopanskata komora na Makedonija vo sorabotka so ovlas-teniot zastapnik na saemskiot organizator - ADONIS GRUP, organizira poseta na makedonski kompanii na saemskata manifestacija od 1 - 3 dekemvri 2010 godina.

Obezbedeno e besplatno hotelsko smestuvawe so dve no}evawa i vklu~en doru~ek, transfer od hotelot do saemot i vleznica na saemot. Smestuvaweto e vo renomiran hotel so 4 ili 5 zvezdi. Posetitelot pla}a organizacioni tro{oci na Adonis vo iznos od 95 evra po lice so avtobus (dokolku e so sopstven prevoz, samo 35 evra administrativni tro{oci). Za realizacija na avtobuskiot prevoz potrebno e obezbeduvawe na minimum 17 patnici. Uplatenite sredstva do Adonis i Stopanskata komora na Makedonija ne se refundiraat, dokolku u~esnicite odlu~at da go otkaàt patuvaweto posle istekot na rokot za prijavuvawe.

Prijavuvaweto za poseta na saemskata manifestacija e najdocna do 26 noemvri 2010 godina (petok). Pove}e informacii za saemskata manifestacija se dostapni na veb stranata: http://www.tuyap.com.tr.

KONTAKT: Biljana Peeva-\uri} Tel: (02) 3244034; Faks:(02) 3244088Call Centar : (02) 15015 E-adresa: [email protected]

KONTAKT: Venera Andrievska Tel: (02) 3244037; Faks:(02) 3244088Call Centar : (02) 15015 E-adresa: [email protected]

25FUN BUSINESS 03.11.2010SREDA

SILVANA [email protected] Na 5 noemvri vo Hrvatska se

otvora noviot mega {oping-cen-tar Arena-centar, koj e vo nep-osredna blizina na sportskata sala Arena Zagreb, kade {to istiot den koncert }e ima edna od najkontroverznite peja~ki na dene{nicata, Lejdi Gaga

��

[OPING I ESTRADA


BRENDOVI КОИ ЗА PRV PAT SE VO HRVATSKAGAP – eden od najgolemite svetski proizveduva~i, popu-laren poradi visokokvalitetnata i povolna obleka. Osven vo SAD, Gap ima svoja prodavnica vo u{te pet drugi zemji (Velika Britanija, Francija, Irska, Grcija i Bugarija), na koi sega im se pridruùva i Hrvatska. Pokraj standardnata ma{ka i ènska linija na gard-eroba, Gap }e ja pretstavi i detskata linija GapKids i babyGap.IMAX – Cine Star – novo kino, so dosega neviden IMAX ekran, specijalno dizaniran so ogromno platno;Zara Home – vo Hrvatska ve}e go ima brendot Zara, но }e moète da najdete i oprema za domot i poku}nina;Z - Francuskata modna marka za deca do 14 godini, ~ij osnova~ i promotor e Zinedin Zidan.

DVE VO EDNO – BIZNIS I ZADOVOLSTVO

Vo presret na koncer-tot na edna od najkon-troverznite peja~ki na dene{nicata, Lej-

di Gaga, na 5 noemvri vo hrvatskata Arena Zagreb, na ovoj datum e zakaàno i otvoraweto na trgovskiot centar Arena-centar, koj e vo neposredna blizina na salata. Dali moèbi se raboti za marektin{ki trik {to tokmu na ovoj den se slu~uvaat dva golemi nastani? Otsekoga{ se velelo deka biznisot i zado-volstvoto treba da odat edno so drugo, pa {to e pogolemo zadovolstvo od toa Lejdi Gaga da go “pu{ti” vo upotreba ovoj ogromen trgovski centar? I taka na 5 noemvri }e ima posetiteli od celiot Balkan koi do{le specijalno za kon-certot, pa sigurno pogolemiot del od niv }e go posetat i trgovskiot centar. A tamu }e ima i {to da se vidi. Edni od pogolemite brendovi koi gi nema na na{ite prostori (za pove}eto treba da patuvate do Solun), sega }e gi ima i vo Hrvatska. Taka, od prodavnic-ite na Arena }e ve primamu-vaat izlozite na Gap, H&M, Zara, Stradivarius, Berschka, a da ne gi zaboravime 40-te ekskluzivni brendovi, me|u koi i Armani, Burberry, D&G, Givenchy,Hugo Boss, Ice Iceberg,

Tommy Hilfiger, Versace… Sp-isokot e navistina dolg.Ako malku se pozanimavame so brojkite povrzani so proek-tot, }e zabeleìte deka ne se raboti za obi~en trgovski centar, voop{to. Se raboti za dobro isplaniran proekt od nekolku aspekti. Prvo, od aspekt na bliskosta do sports-kata sala vo koja doa|aat

poznati svetski yvezdi koi ja zgolemuvaat cirkulacijata na dvièwe vo taa oblast, ne samo od dràvata, tuku i od okolnite zemji i vtoro, odli~no planirawe i me-naxirawe odnapred. Koga se raboti za takva serioznost, normalno e deka sumata koja }e bide potro{ena na nego-vata izgradba }e bide u{te

poseriozna: 244 milioni evra vredi ovoj mega {oping-kompleks na povr{ina od 175 iljadi metri kvadratni. Vo nego ima 10 golemi pro-davnici, a 200 mali i sredni za doma{nite i stranskite kompanii, so 3.000 parking-mesta. Sportskata Arena i trgovskiot centar }e bidat povrzani so golem plo{tad koj }e ima kafuliwa, restora-ni, fontani i mnogu zelena povr{ina. Bidej}i povrzanos-ta e neizbe`na, mora da se spomne i Lejdi Gaga. Bidej}i ova e edinstveniot nejzin nastap vo regionot vo sklop na nejzinata turneja Monster ball tour, edinstveno {to moè da se kaè e deka kartite se odamna rasprodadeni, a oboàvatelite koi ne kupile nudat i dvojno pogolemi ceni za bilet pove}e. Ne samo {to Arena Zagreb }e bide pre-polna, tuku i trgovskiot cen-tar }e bide masovno poseten. Oboàvatelite od Belgrad se àlat deka malku karti bile pu{teni i deka ne moèle da kupat. Dokolku ve interesiraat pikanterii za nekoi nejzini “neverojatni” barawa (znae-j}i go nejziniot stil i kontro-verznost), ovoj pat }e bidete razo~arani, bidej}i Gaga ne barala ni{to posebno. Taa doa|a so kompletna ekipa, od gotva~, do sopstven mebel za nejzinata soba koja }e bide pod katanec...


SREDA

244 milioni oj mega {oping-povr{ina od

etri kvadratni. 10 golemi pro-0 mali i sredni e i stranskite 3.000 parking-skata Arena i entar }e bidat golem plo{tad uliwa, restora-i mnogu zelena dej}i povrzanos-na, mora da se di Gaga. Bidej}stveniot nejzin ionot vo sklop turneja Monster tveno {to moè e deka kartite asprodadeni, a e koi ne kupile o pogolemi ceni }e. Ne samo {to b }e bide pre-trgovskiot cen-asovno poseten. e od Belgrad se alku karti bile

� LEJDI GAGA za u{te pomasovna posetenost na {oping-centarot

� Trgovskiot centar Arena, najgolема investiciја во Hrvatska

FUN BUSINESS26 03.11.2010 SREDA


Na prvoto mesto se najde En Hatavej, koja na studijata vo koi snimala

vo tekot na ovaa godina im donese zarabotka od 63 dolari i toa za sekoj dolar koj e vloèn vo ovaa holivudska akterka. Taa e poznata po glavnite ulogi vo filmovite “Dnevnikot na princezata”, ”\avo-lot nosi Prada”, ”Da se bide Xejn”, kade {to ja glumi pro~uenata pisatelka Xej Ostin. Nejziniot stil

na glumewe mnogu ~esto se povrzuva so onoj na filmskite divi Xudi Garland i Odri Hep-bern. Vakviot rezultat od 63 dolari na eden vloèn dolar ovaa akterka go postignala blagodarenie na svojata uloga vo filmot “Alisa vo Zemjata na ~udata”, na Tim Barton, koj na kino-blagajnite godinava zavr{i so zarabotka od pove}e od milijarda dolari. Na vtoroto mesto se najde Kejt Blan{et, koja igra{e vo filmovite “Robin

Hud” i “Neobi~niot slu~aj na Benxamin Baton”. Taa na sekoj dolar vloèn vo nea vrati so zarabotka od 26 dolari. Podolu na listata na “Forbs” kako najisplatlivi akterki se najdoa Xenifer Aniston i Meril Strip (i dvete so 20 dolari za sekoj dolar vloèn vo niv).Najprofitabilniot film vo koj posledno se pojavi Meril Strip e “Mama mia”, koj na buxetot od 52 milioni dolari zaraboti duri 610 milioni dolari.

NAJISPLATLIVI AKTERKI

ZAEMNA DOBIVKA

� XEJMS BOND, sepak, prodolùva

�� Metro-Goldvin-Majer vleguva vo procedurata na ste~aj poradi nesposobnosta da go plati dolgot od 4 milijardi dolari

�� Kolku se isplatlivi holivudskite divi? Kolkava e dobivkata na studijata koi gi angaìraat ak-terkite? “Forbs” izleze so najnovata lista na najisplatlivi akterki

�

Kompakten, “povrzan” so digitalno radio so ekran osetliv na dopir, priklu~ok za iPod ili iPhone. Ova e najnovata generacija na digitalni radiouredi koi se kombiniraat i imaat internet-pristap do muzika, no i

voobi~eniot radiopriemnik. Bezì~no moè da se pu{taat i pesni povrzani so koj bilo kompjuter ili Apple Mac. Ovoj netipi~en radiopriemnik ima 3,5 in~en ekran vo boja i se kontrolira so ikon~e so koe se upravuva po ce-liot ekran koj raboti na dopir. Taka vi se ovozmoùva brza navigacija i lesen pristap do sakanite opcii.

GADGETS REVO AXIS RADIO NOVA DIGITALNA ERA

Oboàvatelite na popularniot {pio n Xe j m s Bond najposle }e moàt da se

smirat, otkako akcionerite na kultnoto holivudsko studio Metro-Goldvin-Majer

(MGM) go odobrija dogovorot za restrukturirawe na kompanijata i gi otfrlija somneìte deka nema da se snima 23-to prodolènie za agentot 007.MGM treba da vleze vo postapka na ste~aj poradi nemaweto mo`nost da go isplati svojot ogromen dolg od 4 milijardi dolari.Onie koi }e mu pozajmat pari na ova holivdusko studio se golemi banki od tipot na X.P. Morgan ̂ ejs i Kredit ~ojs, hex-fondovi, kako i milijarderot i investitor Karl Ikan.Spored dogovorot, 95% od sopstvenosta }e os-tane kaj akcionerite, a ostanatite 5% }e bidat prezemeni od holivud-skata producentska kompanija Spajgles Entertejnment.Celokupnata rekon-strukcija go vklu~uva i nazna~uvaweto na nov menaxment – glavni izvr{ni direktori na

novoto reformirano studio }e stanat pretsedatelite na Spajgles, Geri Barbar i Roxer Barnabaum.Vo portfolioto na Spaj-gles se nao|aat uspe{ni filmovi, kako na primer ”[esto setilo”, “Begstvo od Vegas”, “Nepobedliv” na Klint Istvud, “Memoarite na edna gej{a”, ”Semo}niot Brus” i mnogu drugi.Vakvata dogovorena zdelka e “poniùvawe” za studioto so pove}e od 4.000 kultni naslovi i 205 Oskari vo ramkite na svoeto portfo-lio, pi{uva britanskiot vesnik “Gardijan”. Osven istoriskite prodolènija za agentot 007, Xejms Bond, vo ramkite na MGM vle-guvaat i prodolènijata za “Roki”, “Pink panter”, ”Vol{ebnikot od Oz”, Ben Hur”, “Odneseno so viorot”, kako i klasi~nite mjuzikli na Fred Aster, Xinxer Roxers, Xudi Garland, Xin Keli i Frenk Sinatra.Edinstveno pozna~ajno slu~uvawe godinava kaj MGM be{e “Xakuzi – vre-menska ma{ina”. Ova re-strukturirawe }e im dade nova {ansa na MGM.Poslednive godini negoviot razvoj be{e stagniran po-radi mnogubrojnite dis-kusii. Ova studio e do gu{a vo dolgovi od 2005 godina, koga be{e otkupeno od kon-zorcium, vklu~uvaj}i go i Soni, Komkast i TiPiXi. Od noemvri minatata godina e dadeno na proda`ba.MGM ve}e ja ima odbi-eno ponudata vo vrednost od 1,5 milijarda dolari od Tajm Vorner, bide-j}i sumata bila nedovolna za pokrivawe na dolgot. Sopstvenikot na dolgot od 800 milioni dolari, Karl Ikan, se obiduva{e da pomogne so toa {to saka{e da gi spoi studioto i kanadskiot producent Lajnsgejt, koj e mnozinski akcioner.Na kraj, milijarderot, sep-ak, dal zeleno svetlo za zdelkata so producentskata kompanija Spajgles.

METRO –GOLDVIN-MAJER

POVIKAJ 007 ZA SPAS

� Ikona na MGM “Odneseno so viorot”

NAJDOBRO TAKSIWWW.POTRCKO.MK

DA GI OSTAVI[ SITE ZAD SEBE, NE E SAMO BRZINA

27

SPORTSPORTSPORT 03.11.2010SREDA


Fudbalskata feder-acija na Anglija (FA) s$ u{te ne moè da obezbedi

sponzor za nacionalniot sostav na zemjata, otkako po krajot na svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afri-ka grade`nata kompanija Nej{nvajd ne saka{e da go prodolì dogovorot.So cel da se spravi so ve}e alarmantnata situ-acija, FA za direktor na svojata slu`ba na marketing go nazna~i Edrijan Vels, porane{en istaknat brend-menaxer vo Proktor i Gembl, edna od najpoznatite kompanii vo svetot i, sekako, na-jgolema vo proizvodstvoto na preparati za doma}instvo.Vels vo tekot na svo-jata kariera bil del od brojni reklamni kampawi povrzani so sportot i sportistite.“Na nas ni e potreben dinami~en, iskusen me-naxer, blizok do fudbalot. Smetame deka Edrijan Vels }e bide izvonreden vo svojata rabota”, objavija

od Fudbalskata feder-acija.Vels u{te od prvata minuta pominata na svojata nova rabota }e mora da se fokusira na glavniot problem. Noviot sponzor na repre-zentacijata ne smee da plati pomalku od 20 milioni evra, kolku {to iznesuva{e godi{niot dogovor so Nej{nvajd.Pokraj rabotata so ang-liskata selekcija, Vels }e mora da se posveti i na FA kupot, sponzorirawe-to na stadionot Vembli, kako i na nao|aweto pari za organizirawe na mladinskite kampovi vo Anglija, koi vo posledno vreme se marginaliz-irani.

SR\AN IVANOVI][email protected]

Za Inter navi-v a samo d e l od ìtelite na Milano, malcin-ska grupa vo od-nos na gradskiot rival Milan ili

ostanatiot del od italijan-skoto fudbalsko prvenstvo. No, zatoa “tifozite” na Inter se neverojatno privr-zani za klubot, a svoite heroi gi slavat i po nivnoto napu{tawe na timot.Takov e i slu~ajot so tre-nerot @oze Muriwo. Toj po samo dve godini pominati vo redovite na “neroazu-rite” stana ve~en milenik na naviva~ite, koi mu priredija do~ek pri negovoto pris-tignuvawe na aerodromot vo Milano, kade {to ve~erva na ~elo na Real Madrid }e se obide da dojde do posle-dovatelen triumf vo duelot so Milan.1.500 naviva~i na kralskiot klub isto taka pristignaa vo Italija, a vo spravu-vaweto so “armijata” na “milanezite” se nadevaat i na pomo{ta na del od naviva~ite na Inter, se razbira, na onie {to ne ot-patuvaa za London, kade {to nivnata ekipa mu gostuva na Totenhem vo natprevarot od ~etvrtoto kolo od Ligata na {ampionite.Real Madrid e so 100% u~inok po prvite tri kola, dodeka plasmanot vo elimi-naciskata faza od Ligata na Milan mu zavisi od pretstojniot duel, osobeno po ubedliviot poraz od 2:0 doìvean pred dve nedeli

Namalenata poseta na stadionite za vreme na po~etnata faza od Ligata na ev-ropskite {ampioni

vo fudbal za menaxerot na Man~ester Junajted, Aleks Fer-guson, ne pretstavuva nikakov problem. Toj duri tvrdi deka klupskoto natprevaruvawe e daleku pointeresno od svetsko-to fudbalsko prvenstvo.“Dali ste gi poglednale posled-nite {est svetski prvenstva? Pretpostavuvam deka i odeweto na zabolekar e pointeresno”, vo svoj stil Ser Aleks ja po~na elaboracijata za popularnosta na {ampionskata liga.“Toa e prirodna rabota. Zemete ja za primer Premier ligata. Dokolku timot na Man~ester Junajted igra so nekoj poslab tim, toga{ ne moète da ja zabeleìte istata tenzija i vozbuda kaj gleda~ite kako vo slu~ajot koga Junajted igra protiv Arsenal. Taka e i so Ligata na {ampionite. Koga Inter igra so eden od po-malite klubovi, ne moème da o~ekuvame tolpa od narod na stadionite”, deciden e Ferguson.[kotskiot stru~wak e eden od onie koi veruvaat vo svetla idnina na elitnoto evropsko

FUDBAL

FUDBAL

L[ PRED SVETSKOTO PRVENSTVO VO FUDBAL?!

natprevaruvawe i se spro-tivstavuva na tendencijata za promeni na na~inot na nejzinata struktura. Sepak, i samiot Fergi se sloùva so toa deka vistinskata vozbuda vo Ligata na {ampionite nastapuva duri vo fazata na eliminacii, no i ponatamu ostanuva pri tvrdeweto deka e pointeresna od mundi-jalite.“Najbiten adut na Ligata na {ampionite e toa {to e dokaàn proekt. Mnogu podobar od svetskite prven-stva. Ligata e neverojatna, so golem broj navistina interesni sredbi. Da, to~no e deka treba da ja po-

minete grupnata faza za da dojdete do voz-budlivite me~evi, no, vo celost, nat-prevaruvaweto e izvonredno”, dodava Ferguson.Menaxerot na Man~ester Ju-najted celata svoja kariera j a p om i n a kako klupski trener, a se-koja godina, bez isklu~ok, ka-ko “kormilar” na svojot tim e aktiven u~esnik na Ligata na {ampionite.

MARKETIN[KA OFANZIVA NA ANGLIÂNITE

Selekcijata na �“Gordiot al-bion” se na-deva deka }e ja vrati svojata pazarna vrednost

Igrata na Milan e potpolno iskrivena, a toa se vide vo me~ot protiv Juventus. Ibrahimovi} e osamen vo napadot i kako takov e nemo}en. So takva postavenost, nie sme bezopasni

Najbiten adut na Ligata na {ampionite e toa {to e dokaàn proekt. Mnogu podobar od svetskite prvenstva. Ligata e neverojatna, so golem broj navis-tina interesni sredbi. Da, to~no e deka treba da ja pominete grupnata faza za da dojdete do vozbudlivite me~evi, no, vo celost, natprevaru-vaweto e izvonredno

na Santjago Bernabeu. “Se nao|ame pred mnogu biten natprevar. Na prviot duel n$ dekoncentriraa dvata gola ednopodrugo. No, sega mora da se koncen-trirame, da odigrame kako {to bara trenerot od nas i da gi osvoime trite boda”, izjavi Brazilecot Ronaldi-wo, koj prethodno iznakaà

LIGA NA [AMPIONI

INTER NE GO ZABO-RAVA SVOJOT HEROJ

S j B b

Naviva~ite na Inter so ovacii go pre~ekaa @oze Muriwo �pri negovata posledna poseta na Milano

edno~udo kritiki za igrata na svojata ekipa, osobeno po porazot od Juventus vo doma{noto prvenstvo.“Igrata na Milan e pot-polno iskrivena, a toa se vide vo me~ot protiv Juven-tus. Ibrahimovi} e osamen vo napadot i kako takov e nemo}en. So takva pos-tavenost, nie sme bezopas-ni”, dodava Ronaldiwo.

Dokolku fudbalerite na Milan ne ostvarat pobeda protiv Real Madrid, a vo slu~aj Ajaks da go sovlada Okser, Italijancite }e se soo~at so mnogu nezgodna situacija, bidej}i }e mora da se vadat vo poslednite dve kola od natprevaru-vaweto po grupi i toa vo direkten duel so holandskiot prvoliga{.

Ser Aleks pretera so �svoite matematiki za popularnosta na Ligata na {ampionite

TOP 100

Za site informacii i pra{awa okolu oglasuvaweto obratete se do marketing sektorot na e-mail: [email protected] tel: 02 2551 441lice za kontakt: Jasmina Savovska Tro{anovski

Kapital Media Group vo sorabotka so doma{ni analiti~ari i eksperti ja podgotvuva vtorata godi{na edicija KAPITAL 100.Po nekolkute uspe{ni edicii posveteni na bankite, izvoznicite, kompaniite, podgotvuvame nova edicija koja }e bide posvetena na liderite na makedonskata ekonomija.

Vo edicijata }e bidat vklu~eni pove}e rangirawa i analizi:� 100 najgolemi kompanii vo

Makedonija za 2009 � 100 najprofitabilni kompanii

vo Makedonija za 2009 � Koi se najgolemite rabotodava~i

vo Makedonija� Najgolemite problemi vo vremena

kriza i kako da se re{at� O~ekuvawa na najgolemite za 2011 godinaSite rangirawa }e bidat izraboteni vrz osnova na oficijalni i revidirani podatoci obezbzedeni od oficijalni institucii.

19. NOEMVRI, NOVA EDICIJA

Vo edicijata vo posebni tekstovi }e bidat analizirani nekolku sektori preku obrabotka i izjavi na najgolemite i najsupe{nite kompanii koi rabotat vo slednive sektori:� Energetika i nafta i nafteni derivati

� Crna i oboena metalurgija � Telekomunikacii � Grade`na industrija i grade`ni materijali

� Prehranbena industrija � Trgovija

Vo ramki na rangiraweto }e bidat vklu~eni u{te dve rangirawa:� TOP 100 najgolemi kom-

panii vo Adriatik re-gionot (rangirani spored vkupni prihodi ostvareni vo 2009) i

� TOP 100 najgolemi kompanii vo Central-na Evropa (rangirani spored vkupni pri-hodi ostvareni vo 2009).

KAPITAL 100 NAJGOLEMILiderite na makedonskata ekonomija

TOP 100 K O M E R C I J A L E N O G L A S

157 Kapital 03 11 2010

Documents