Kaartenbak natuur Ideeën verzameld door Demy van der Ham ALGEMEEN Informatie voor de leerkracht Water, waanzinnig gewoon! Inderdaad, water dat kennen we allemaal. Het is toch eigenlijk heel gewoon, wat kan je de kinderen daar nog over vertellen? Nou best veel! Een leuke manier om kinderen meer te leren over water, is door proefjes in de klas te doen. Op de kaarten met het blauwe kader staan proefjes over water, stap voor stap uitgelegd. U kunt de kaarten zelf gebruiken als lesvoorbereiding voor een klassikale les of u kunt de kinderen er zelf mee aan de slag laten gaan (in groepjes, tweetallen of individueel). U bepaald zelf of er extra begeleiding nodig is. Bij sommige proefjes is er een bijlage. Op de bijlage staat achtergrondinformatie voor de leerkracht. Ook staan er vragen die u aan de kinderen kunt stellen. Hiernaast zie je Droppie Water. Droppie Water is een figuurtje die op elke kaart weer te zien is. Hij geeft de kinderen tips waar ze op moet letten. Ook is er een Droppie water veiligheidskaart die de kinderen moeten lezen voordat ze beginnen met een proefje. Hoi, ik ben Droppie Water! Kaartenbak natuur Ideeën verzameld door Demy van der Ham PROEFJES 1. Bellen blazen! 2. Zelf een lavalamp maken 3. Water zuiveren 4. Zoet en zout water 5. Regenmeter maken 6. Een appeltje voor de dorst 7. Glaasje water? 8. Het zwevende ei 9. Regen maken 10. Beweging van het water 11. Onderzeese vulkaan 12. Hoeveel druppels passen er op een munt? 13. Water-aangedreven boot 14. Wat gebeurt er met de bloem? 15. Hard water
15
Embed
15. Hard water - Leermiddelenbak...Voordat je lege glazen wegwerpflessen weggooit, kan je er nog een heel leuk proefje mee doen. Jullie gaan namelijk zelf een lavalamp maken! - Pak
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Kaartenbak natuur Ideeën verzameld door Demy van der Ham
ALGEMEEN
Informatie voor de leerkracht
Water, waanzinnig gewoon!
Inderdaad, water dat kennen we allemaal. Het is toch eigenlijk heel gewoon, wat kan je de
kinderen daar nog over vertellen? Nou best veel!
Een leuke manier om kinderen meer te leren over water, is door proefjes in de klas te doen.
Op de kaarten met het blauwe kader staan proefjes over water, stap voor stap uitgelegd.
U kunt de kaarten zelf gebruiken als lesvoorbereiding voor een klassikale les of u kunt de
kinderen er zelf mee aan de slag laten gaan (in groepjes, tweetallen of individueel).
U bepaald zelf of er extra begeleiding nodig is.
Bij sommige proefjes is er een bijlage. Op de bijlage staat achtergrondinformatie voor de
leerkracht. Ook staan er vragen die u aan de kinderen kunt stellen.
Hiernaast zie je Droppie Water. Droppie Water is een figuurtje
die op elke kaart weer te zien is. Hij geeft de kinderen tips
waar ze op moet letten. Ook is er een Droppie water veiligheidskaart
die de kinderen moeten lezen voordat ze beginnen met een proefje.
Hoi, ik ben
Droppie Water!
Kaartenbak natuur Ideeën verzameld door Demy van der Ham
PROEFJES
1. Bellen blazen!
2. Zelf een lavalamp maken
3. Water zuiveren
4. Zoet en zout water
5. Regenmeter maken
6. Een appeltje voor de dorst
7. Glaasje water?
8. Het zwevende ei
9. Regen maken
10. Beweging van het water
11. Onderzeese vulkaan
12. Hoeveel druppels passen er op een munt?
13. Water-aangedreven boot
14. Wat gebeurt er met de bloem?
15. Hard water
Kaartenbak natuur Ideeën verzameld door Demy van der Ham
VEILIGHEIDSKAART
Veiligheid is belangrijk, lees daarom voordat je begint de veiligheidskaart.
1. Lees voor je begint de proef goed door.
2. Werk voorzichtig.
3. Doe extra voorzichtig als je werkt met heet water
of een mes.
4. Zorg ervoor dat je geen stoffen in je ogen of je mond krijgt. Mocht dit toch gebeuren, spoel dan met water.
5. Was na het doen van het proefje je handen.
Kaartenbak natuur Bron: www.wyp2005.nl Ideeën verzameld door Demy van der Ham BELLEN BLAZEN!
Wat heb je nodig?
- Twee of drie soorten afwasmiddel - Rol stevig ijzerdraad - Schaar
- Drie plastic potjes - Tang om ijzerdraad te buigen - Water
- Eetlepel - Glycerine
Wat gaan jullie doen? Jullie gaan eerst een paar sopjes maken. Door met verschillende soorten afwasmiddel te experimenteren ontdekken jullie welk afwasmiddel voor het bellenblazen het beste is.
- Pak ieder een potje en doe dat halfvol met water. - Pak ieder een ander soort afwasmiddel. Doe drie eetlepels van 1 soort afwasmiddel bij het
water in het potje en een druppeltje glycerine. Dan blijft de bel langer goed. - Knip ieder een stuk ijzerdraad van de rol af en maak er een vormpje van dat gemakkelijk in
het potje past. - Dompel het vormpje in het sopje, haal het vormpje met het zeepvlies uit het sop en blaas er
dan voorzichtig tegenaan.
- Kijk hoe groot de bel wordt en hoe lang ze heel blijft. - Doe nu ieder nog twee extra eetlepels van je afwasmiddel in je potje erbij. Blaas dan weer een
bel. Gaat dit beter of minder goed dan eerder? - Geef nu je sopje door aan een ander kind en probeer met je eigen vormpje ook eens bel te
blazen met het sopje van een ander. - Samen overleggen jullie nu wie het best sopje heeft om bellen mee te blazen.
Met dat afwasmiddel ga je verder!
Let op! Sop op de grond is erg glad.
Kaartenbak natuur Bron: www.wyp2005.nl Ideeën verzameld door Demy van der Ham
BIJLAGE 1: BELLEN BLAZEN! Informatie voor de leerkracht
Voor het maken van goede zeepbellen en zeepvliezen zijn twee zaken super belangrijk: 1. het soort zeepsop 2. het materiaal waar de vormpjes van zijn gemaakt Soorten zeepsop Allereerst het zeepsop: de basis is eenvoudig een mengsel van water en zeep, het liefst een zeep die eenvoudig oplost, zoals afwasmiddel. Voor het beste resultaat wordt daar echter vaak nog iets aan
toegevoegd, en dat iets daar heeft iedereen zijn eigen ideetjes over net zoals over de soort zeep en de beste water/zeep verhouding. Er wordt bijvoorbeeld vaak een klein beetje glycerine (verkrijgbaar bij de drogist) aan de oplossing toegevoegd om de bellen langer te laten leven.
Vormen Om de beste en grootste zeepbellen te maken moet je ook een (bij voorkeur groot) ringvormig voorwerp hebben van het juiste materiaal. Het moet in ieder geval open genoeg zijn om voldoende
zeepsop op te nemen en een geleidelijke overgang van zeepvlies naar houder te geven. De vormpjes die je in de winkel koopt zijn vaak van plastic met groefjes om het sop vast te houden.
Verbredingsinformatie zeepbel Een zeepbel is een dun laagje water dat hetzelfde doet als het dunne rubber van een ballon: lucht kan er niet doorheen en het is elastisch. Door de zeep lukt het om het waterlaagje dun te maken, maar de
stevigheid van de bel komt door het water zelf. Die stevigheid kan trouwens worden vergroot door glycerine aan het water toe te voegen. Daardoor wordt ook de verdamping minder zodat het water langer blijft en dus ook de bel langer bestaat.
Kaartenbak natuur Ideeën verzameld door Demy van der Ham
BIJLAGE 2: BELLEN BLAZEN! Informatie voor de leerkracht Als de kinderen bezig zijn met het proefje, kunt u tussen door vragen stellen. Vragen (voor de kinderen) - Wat denk je dat er binnen in de bel zit? - Waarom drijft het door de lucht?
- Welke kleuren zijn de bellen? - Welke vormen zijn de bellen die elkaar raken? - Waar heb je de bellen eerder gezien?
Kaartenbak natuur Bron: www.subsites.studio100.be Ideeën verzameld door Demy van der Ham
ZELF EEN LAVALAMP MAKEN
Wat heb je nodig?
- Slaolie of zonnebloemolie - Voedingskleurstof - Water
- Zout of vitamine C-bruistablet - Lege glazen wegwerpflessen - Eetlepel
Wat gaan jullie doen?
Voordat je lege glazen wegwerpflessen weggooit, kan je er nog een heel leuk proefje mee doen. Jullie
gaan namelijk zelf een lavalamp maken!
- Pak ieder een lege glazen wegwerpfles en doe dat halfvol met water.
- Voeg er dan wat voedingskleurstof bij.
- Even roeren en het water krijgt een mooi kleurtje.
- Hierop gieten jullie een laag slaolie of zonnebloemolie.
- Jullie moeten het water nu even laten rusten.
- Hebben jullie 5 minuten gewacht? Voeg dan nu een schepje zout erbij.
- Kijk! De lamp begint te borrelen!
- Als het borrelen stopt, doen we er weet zout bij en hop; daar gaat die weer!
- Als je geen zout hebt, kan je ook een vitamine C-bruistablet gebruiken.
Let op! Spoel je lavalamp niet door de gootsteen. Giet alle vloeistof in een lege plastic
fles en gooi het weg bij het restafval.
Kaartenbak natuur Bron: www.wyp2005.nl Ideeën verzameld door Demy van der Ham
BIJLAGE 1: ZELF EEN LAVALAMP MAKEN Informatie voor de leerkracht
Hoe werkt een lavalamp? Je kent ze vast wel, die lampen met van die gekleurde 'blobs' erin die de hele tijd opstijgen en weer afdalen. Het ziet er leuk uit, maar hoe werkt het? De uitvinding van de lavalamp wordt toegeschreven aan een Engelsman, Edward Craven Walker. De lamp werd in 1963 voor het eerst op de markt gebracht. Het originele patent (US3570156) spreekt van 'A display lamp in which the light bulb illuminates and heats components contained in a glass vessel,
one of the components being a mineral oil and the other water containing an additive…' In een lavalamp zitten twee vloeistoffen met vrijwel dezelfde dichtheid, die niet met elkaar mengen. De lichtbron geeft behalve licht ook warmte af aan de inhoud van de lamp. De onderste vloeistof (met
de grootste dichtheid) neemt de warmte op, waardoor hij uitzet en de dichtheid afneemt. Als de dichtheid van de onderste vloeistof kleiner wordt dan die van de bovenste, stijgt de onderste vloeistof in een 'blob' op. Tijdens het opstijgen geeft hij zijn warmte af, waardoor de dichtheid weer toeneemt. De 'blob' zakt terug naar de bodem, waar het hele proces opnieuw begint.
Kaartenbak natuur Bron: www.c3.nl Ideeën verzameld door Demy van der Ham
WATER ZUIVEREN
Wat heb je nodig?
- Trechter - Theelepel - Flesje water, vervuild met zand en inkt
- 2 filters - 2 lege maatbekers - Noritpoeder
Wat gaan jullie doen?
Jullie gaan onderzoeken hoe je water kunt zuiveren.
- Zet het filterpapiertje in de trechter en de trechter op het lege potje.
- Schenk het vervuilde water door het filter in het maatbekertje. Wacht totdat alle vloeistof is
doorgelopen. Hoe ziet de vloeiestof eruit na het filtreren?
- Voeg aan het gekleurde water in het glas een klein schepje Noritpoeder toe.
- Schenk het water door het nieuwe filter heen. Is het water nu schoon. Schijf je bevindingen op in de
tabel bij vraag 1.
Let op! Noritpoeder vlekt op je kleding. Het is verstandig om een schort of een oud t-shirt aan te doen.
Kaartenbak natuur Bron: www.wyp2005.nl Ideeën verzameld door Demy van der Ham
BIJLAGE 1: WATER ZUIVEREN Informatie voor de leerkracht
Klasindeling Dit experiment kan gemakkelijke in tweetallen worden uitgevoerd.
Tips - Het gekleurde water kunt u maken door wat vulpeninkt of een andere kleurstof op te lossen in water.
Zorg dat u voldoende inkt toevoegt zodat de kleur duidelijk zichtbaar is.
- Bij dit experiment moeten speciale laboratoriumfilters worden gebruikt. Gewone koffiefilters zijn namelijk niet fijn genoeg en laten het Noritpoeder door. - U kunt gewoon zand of kaarsenzand gebruiken om het water te vervuilen.
Wat er gebeurt Met het filter halen de leerlingen het vuil uit het water. Door Noritpoeder toe te voegen en dit weer uit het water te filteren wordt ook de opgeloste kleurstof uit het water gehaald, doordat de kleurstofmoleculen hechten aan het koolpoeder.