14 บท 153 ํืาเดอนพฤษภาคม 2558 - Parliament · 2015-05-21 · นางสาวอัญชลี. จวงจันทร์ . นางสาวธณัฐดา.

Research and Development Newsletter

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา

กลมงานวจยและพฒนา สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎรกลมงานวจยและพฒนา สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

ปท 14 ฉบบท 153 ประจาเดอนพฤษภาคม 2558

การมสวนรวมของประชาชนในการปฏรปประเทศไทยจรยธรรมในวชาชพครการปรบตวของราชการไทยในประชาคมอาเซยน

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา Research and Development Newsletter

ปท 14 ฉบบท 153 ประจ าเดอน พฤษภาคม 2558 วตถประสงค

เพอเผยแพรและประชาสมพนธขอมล ขาวสาร ดานการวจยและพฒนา ซงเปนการเพมพนความรใหแกบคคลในวงงานรฐสภา อนเปนประโยชนตอการปฏบตงานดานนตบญญต

กลมงานวจยและพฒนา ส านกวชาการ

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ถนนประดพทธ เขตพญาไท กรงเทพมหานคร 10400

โทรศพท 0 2244 2067–8 โทรสาร 0 2244 2062

ทปรกษา

นายอภชาต ค าทอง รองเลขาธการสภาผแทนราษฎร นางอรวรรณ พนธเปรอง ผอ านวยการส านกวชาการ

นางสาวอษา โฆษตตระกล ผบงคบบญชากลมงานวจยและพฒนา

บรรณาธการ นายจนทมร สหาบญล

กองบรรณาธการ นางสวาพร สขเอยด นายฐากร จลนทร นางสาวนารลกษณ ศรวรรณ นายสฐสร กระแสรสนทร นางสาวปยะวรรณ ปานโต นางสาววมลรกษ ศานตธรรม นางสาวปรยวรรณ สวรรณสนย นางสาวอญชล จวงจนทร

ฝายจดพมพ

นางสาวธณฐดา หาเรอนศร นางณฐชานนท หนทองอนทร

ฝายเผยแพร

นางภคกญญา มากทองไทร นางสาวนวลละออง พรแกว

บทบรรณาธการ

ตามแนวทางการด าเนนงานของคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 ตองจดท ารางรฐธรรมนญใหแลวเสรจภายใน 120 วน นบแตวนทไดรบความเหนหรอขอเสนอแนะจากสภาปฏรปแหงชาต (มาตรา 34 ) แลวเสนอตอสภาปฏรปแหงชาตเพอพจารณาใหแลวเสรจภายใน 10 วน นบแตวนทไดรบรางรฐธรรมนญ (มาตรา 36) เมอปลายเดอนเมษายน 2558 ทผานมา สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ไดประชมพจารณาใหความเหนและขอเสนอแนะอยางกวางขวางและขณะนอยในระหวางการรวบรวมประเดน เพอยนค าขอแกไขเพมเตมตอประธานคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ ภายใน 30 วน นบแตวนท สปช. เสรจสนการพจารณา (มาตรา 36) คณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญตองพจารณาค าขอแกไขเพมเตมภายใน 60 วน นบแตวนทครบก าหนด ยนค าขอแกไขเพมเตม (มาตรา 37) ซงจะสนสดภายในวนท 23 กรกฎาคม 2558 การจดท ารฐธรรมนญฉบบถาวรตามแนวทางขางตนนน เปนความรบผดชอบรวมกนระหวางคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญและ สภาปฏรปแหงชาตทมบทบาทส าคญในการสนบสนนใหการจดท ารฐธรรมนญครงนบรรลตามเจตนารมณของการปฏรป ส าหรบส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎรในฐานะฝายเลขานการและเปนผมบทบาทสนบสนนและอ านวยความสะดวกในการปฏรปครงน โดยสนบสนนขอมลดานวชาการทด าเนนการจดท าอยางตอเนอง โดยกลมงานวจยและพฒนา ส านกวชาการ เปนจลสารประจ าเดอนคอ เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา

ส าหรบเนอหาสาระฉบบประจ าเดอนพฤษภาคม 2558 น ยงคงเขมขนดวยสาระวชาการทน าเสนอภายในคอลมนประจ าฉบบ รอบดานงานสภา น าเสนอใหเหนถงบางสวนของกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการรวมปฏรปประเทศไทยในฐานะผเปนเจาของอ านาจอธปไตย บทความวจย สะทอนใหเหนขอมลเกยวกบการด ารงชวตของคนเมองกบการรบประทานอาหารทไมเหมาะสมกบการสรางเสรมสขภาพภาวะทดเพยงพอทตองไดรบการรณรงคใหคนเมองตระหนกรถงผลกระทบของการรบประทานอาหารทมากเกนความจ าเปนตอรางกาย งานวจยและพฒนา เปนผลงานจากการวจยของนกวชาการจาก 2 ดานคอ จรยธรรมในวชาชพคร เพอน าเสนอถงความส าคญของจรยธรรมในวชาชพคร ทครผท าหนาทในการอบรมสงสอนและปลกฝงคานยมอนดงามของสงคมใหกบเยาวชนจะตองมมาตรฐานทางจรยธรรมทสอดคลองตรงกนทวประเทศ วจยโดย ธญลกษณ รจภกด และคณะ เรองทสอง เปนดานการพฒนาชมชนคอ กระบวนทศนพฒนาการสรางชมชนและเมองโดยภาคประชาชน การพฒนาสงคมตองเรมตนจากชมชนทมความเขาใจทงรปแบบหรอวธการของแตละชมชนทใชเปนหลกการส าคญในการพฒนาชมชนของตนเองกอนน าไปสการพฒนาสงคมโดยองครวมได วจยโดย รศ.ดร.ฉววรรณ เดนไพบลย ส าหรบ บทความทนาสนใจ เปนการน าเสนอเนอหาสาระเกยวกบการปรบตวของขาราชการไทยในประชาคมอาเซยน ททกภาคสวนในสงคมตองปรบตวโดยเฉพาะภาครฐซงเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนการบรหารดานนโยบายของรฐบาลทจะตองปรบตวใหมบคลกอาเซยนคอ รอบรความเปนอาเซยนในทกมต และปดทายฉบบนดวย รอบโลกวจย ทวาดวยอานภาพแหงรก เพอบอกเตอนใหเหนคณคาและความส าคญของค าวา รกและอานภาพแหงรก ทสรางความรมเยนและความสงบสขสามคคของตนเองและสงคมได

สารบญ

หนา

รอบดานงานสภา การมสวนรวมของประชาชนในการปฏรปประเทศไทย 1 เรยบเรยงโดย จนทมร สหาบญล

บทความวจย การสรางเสรมสขภาพของคนเมอง 4 เรยบเรยงโดย วมลรกษ ศานตธรรม

งานวจยและพฒนา จรยธรรมในวชาชพคร 8 เรยบเรยงโดย อญชล จวงจนทร

กระบวนทศนพฒนาการสรางชมชนและเมองโดยภาคประชาชน 12 เรยบเรยงโดย จนทมร สหาบญล

บทความทนาสนใจ การปรบตวของราชการไทยในประชาคมอาเซยน 17

เรยบเรยงโดย ปยะวรรณ ปานโต

รอบโลกวจย อานภาพแหงความรก 21 เรยบเรยงโดย สฐสร กระแสรสนทร

รอบดานงานสภา

การมสวนรวมของประชาชนในการปฏรปประเทศไทย เรยบเรยงโดย จนทมร สหาบญล

คณะกรรมาธการวสามญการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนของประชาชน สภาปฏรปแหงชาตมหนาทสนบสนนการท างานของคณะกรรมาธการปฏรปประเทศในดานตาง ๆ โดยการรบฟงความคดเหนของประชาชน เพอน าขอมลดงกลาวมาประกอบการพจารณาด าเนนงานขบเคลอนการปฏรปประเทศ โดยมนายประชา เตรตน ท าหนาทเปนประธานกรรมาธการ คณะกรรมาธการวสามญฯ ไดก าหนดวตถประสงคในการด าเนนงานไว 4 ประการ ไดแก

1. เสรมสรางความรสกเปนเจาของการปฏรปของประชาชนทกจงหวดและชมชนในทองถน ทวประเทศ

2. รวบรวมขอคดเหนและขอเสนอแนะจากประชาชนทกภาคสวนทวประเทศ น าเสนอตอสภาปฏรปแหงชาตโดยครบถวนอยางเปนรปธรรม

3. รวบรวมขอคดเหนจากประชาชนทกภาคสวนทวประเทศน าเสนอตอคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญอยางทนเวลาและตรงประเดน

4. เสรมสรางความรกสามคคและความเขาใจในการปฏรปทตรงกนในทกภาคสวนของประเทศ

อยางไรกตาม กรณการมสวนรวมของประชาชนในความหมายของส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการคอ กระบวนการซงประชาชนหรอผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสไดรบรขอมล รวมแสดงทศนะ เสนอปญหาและความตองการของชมชนและทองถน รวมคดแนวทางในการแกปญหา ฯลฯ ซงภาครฐควรมกระบวนการสรางการมสวนรวมใน 5 ระดบ ไดแก

2

1) ระดบใหขอมลขาวสารแกประชาชน (To Inform) ซงตองเปนขอมลทเปนจรง ถกตอง ทนสมย และเปนขอมลทประชาชนสามารถเขาถงได

2) ระดบการใหค าปรกษา (To Consult) ซงเปนการรบฟงความคดเหน และขอเสนอแนะจากประชาชน

3) ระดบการเขาไปเกยวของ (To Involve) คอ ใหประชาชนเขาไปมสวนรวมหรอเกยวของกบกระบวนการวางแผนและตดสนใจ

4) ระดบการรวมมอ (To Collaborate) หมายถง การใหประชาชนเขามามสวนรวมในทกขนตอนของการตดสนใจ

5) ระดบการมอบอ านาจการตดสนใจ (To Empower) ซงเปนการเปดโอกาสใหประชาชนมบทบาทในการเปนผตดสนใจ

เมอพจารณาหลกการสรางการมสวนรวมดงกลาวแลว การรบฟงความคดเหนของประชาชนของคณะกรรมาธการวสามญการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนของประชาชน จงเปนการสรางการมสวนรวมของประชาชนในระดบท 1 และระดบท 2 ซงในทางปฏบตไดมการก าหนดภารกจหลกของคณะกรรมาธการวสามญฯ เปน 2 ประการคอ

1. การสรางการมสวนรวมของประชาชน เปนการจดกจกรรมเพอจะเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมกบกระบวนการออกแบบการปฏรปประเทศไทยของสภาปฏรปแหงชาต ซงภารกจดงกลาวจะเกดขนจากการทแตละจงหวดจดกระบวนการทน าประชาชนทกภาคสวนในระดบจงหวด อ าเภอและชมชน ใหเขามาแสดงความคดเหนและเขารวมหรอเปนผมสวนในการผลกดนในการปฏรปดานตาง ๆ

2. การเปดเวทรบฟงความคดเหนของประชาชน เปนการจดกระบวนการรบฟงความคดเหนโดยสงเสรมใหประชาชนเขามามสวนรวม เพอน าความคดเหนและขอเสนอแนะจากประชาชนและกลมผลประโยชนตาง ๆ ทวประเทศ มาพจารณาประกอบการก าหนดแนวทางหรอกฎหมายทจ าเปนในการขบเคลอนการปฏรปประเทศไทย

นอกจากน มการแตงตงคณะอนกรรมาธการเพอสนบสนนงานการรบฟงความคดเหนของประชาชนจ านวน 5 คณะคอ คณะอนกรรมาธการสงเคราะหประเดนการปฏรป คณะอนกรรมาธการรณรงคทางสงคมและกลมเปาหมาย คณะอนกรรมาธการสอสารสาธารณะเพอการมสวนรวมปฏรปประเทศไทย คณะอนกรรมาธการการมสวนรวมปฏบตเชงประเดนขององคกรทส าคญ และคณะอนกรรมาธการประสานภารกจ ตดตาม สนบสนนและรวบรวมขอเสนอการปฏรป ทงไดก าหนดกรอบกจกรรมในการด าเนนงานเปน 6 แผนงาน ไดแก

1) กจกรรมและเวทการมสวนรวมเชงพนท

2) กจกรรมและเวทการมสวนรวมในเครอขายเชงประเดนในการปฏรป

3) กจกรรมเครอขายการสอสารสาธารณะเพอการรบรและความเขาใจ

4) กจกรรมการรณรงคทางสงคมในรปแบบทหลากหลายเพอการเขาถงกลมประชาชนเฉพาะตาง ๆ

5) การรวบรวมขอมลความคดเหนและสงเคราะหประเดนการปฏรป

3

6) งานประสานกจการภายในทงระบบเพอสนบสนนการขบเคลอนของคณะอนกรรมาธการการมสวนรวมทกคณะและสภาปฏรปแหงชาต

ทงน คณะกรรมาธการวสามญการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนของประชาชน ไดมการจดท าแผนงานสนบสนนกจกรรมการมสวนรวมของจงหวด โดยมวตถประสงคเพอสรางสรรคกจกรรมและกระบวนการมสวนรวมในพนทจงหวดอยางมประสทธภาพและประสทธผล และก าหนดรปแบบการจดกจกรรมเวทการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนในพนท เพอน าเสนอคณะอนกรรมาธการการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนประจ าจงหวด ซ งไดด าเนนการในกลมจ งหวด รวม 13 เขต ตามภมภาคตาง ๆ จาก การเปดเวทรบฟงความคดเหนของคณะอนกรรมการทไดด าเนนการจดเวทประชาเสวนาหาทางออกประเทศ สานพลงประชาชนเพอปฏรปประเทศ ตามภมภาคทวประเทศ โดยเรมมาตงแตเดอนมกราคม และเสรจสนเมอปลายเดอนเมษายน 2558 ซงพบวาการจดเวทดงกลาวไดรบการตอบรบเขารวมจากประชาชนอยางมาก นอกจากน ประชาชนไดใหความคดเหนถงภาพอนาคตทพงปรารถนารวมกน สรปสาระส าคญได 4 ประการ ไดแก

1) การเมองไทยใสสะอาดปราศจากการทจรต

2) ปฏรปการศกษา

3) การสรางความปรองดองในการปฏรปประเทศ

4) การแกไขปญหาความเหลอมล า

ซงขณะนอยระหวางการด าเนนการรวบรวมและประมวลผลขอมลความคดเหนและขอเสนอแนะในการปฏรปดานตาง ๆ ของประชาชนทงหมดน าเสนอตอสภาปฏรปแหงชาตตอไป

เอกสารอางอง

คณะกรรมาธการวสามญการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนของประชาชน. (2557). สบคน 10 เมษายน 2558. จาก www.parliament.go.th/ewtcommittee/ewt/peopleidea/committee_list.php.

คณะกรรมาธการวสามญการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนของประชาชน. (2558). สบคน 10 เมษายน 2558. จาก www.parliament.go.th/ewtcommittee/ewt/peopleidea/ert_dl_linl.php? nid=52&filename=index

บทความวจย

การสรางเสรมสขภาพของคนเมอง เรยบเรยงโดย วมลรกษ ศานตธรรม

การสรางเสรมสขภาพ (Health Promotion) หมายถง กระบวนการสงเสรมใหประชาชนเพมสมรรถนะในการควบคม และปรบปรงสขภาพของตนเองในการบรรลซงสขภาวะอนสมบรณ ทงทางรางกาย จตใจ และสงคม ทศนะนถกพฒนามาจากแนวคดสขภาพทบคคลหรอกลมบคคลสามารถจดการในสองรปแบบ รปแบบทหนงคอ การทบคคลหรอกลมบคคลตระหนกถงความตองการและสามารถท าใหความตองการสมฤทธผลได และในอกรปแบบหนง คอ การทบคคลหรอกลมบคคลสามารถปรบเปลยนสงแวดลอมหรอไมกปรบตวใหเขากบสงแวดลอมได ดงนน สขภาพจงถกมองวาเปนแหลงประโยชนของการด าเนนชวตประจ าวน แตไมใชวตถประสงคของการด าเนนชวต สขภาพเปนแนวคดดานบวกทเนนททรพยากรดานบคคล และสงคมเชนเดยวกบแหลงประโยชนทางกายภาพ

องคการอนามยโลกไดก าหนดใหป 2553 เปนปแหง “ความเปนเมองและสขภาพ” เนองจากประชากรทวโลกมแนวโนมทจะเขามาอยในเขตเมองเพมขน ท าใหมผลกระทบตอวถชวต พฤตกรรม และภาวะสขภาพ จากสภาพสงคมปจจบน การด าเนนชวตในแตละวนนนคอนขางรบเรง มการแขงขนสง โดยเฉพาะกลมคนเมองในกรงเทพมหานครและปรมณฑลทตองออกไปท างานในสภาวะทกดดน ท าใหสภาพรางกายและจตใจย าแยไมคอยมความสข จงท าใหกลมคนเมอง มโอกาสไดรบความเสยงทจะเจบปวยเปนโรคตาง ๆ การกระตนใหผบรหารเมองทวโลกไดตระหนกถงการพฒนาและแกไขปญหาสขภาพของประชาชนในเขตเมอง เปนสงทองคการอนามยโลกไดใหความส าคญเปนอยางมาก ดงนน จงมงานวจยเกยวกบสขภาพของคนเมอง ซงไดท าการศกษาวจยไวพอสรปได ดงน

5

มงคล การณงามพรรณ และคณะ (2555) ไดท าการวจยเรอง พฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของคนท างานในสถานประกอบการเขตเมองใหญ : กรณศกษาพนทเขตสาทร กรงเทพมหานคร พบวา กลมตวอยางเปนผหญงมากสด โดยอยในวยผใหญตอนตน (21 -40 ป) จบการศกษาระดบปรญญาตร พกอาศยนอกเขตสาทร มลกษณะการท างานทมการเคลอนไหวเดนไปมาบางเลกนอย โดยพฤตกรรมของ กลมตวอยางพบวา สวนใหญไมสบบหรและไมดมสรา พฤตกรรมการดแลสขภาพพบวา ดานสมพนธภาพระหวางบคคล ดานการพฒนาจตวญญาณ ดานการจดการกบความเครยด ดานโภชนาการและดานความรบผดชอบตอสขภาพ มคะแนนอยในระดบด สวนพฤตกรรมสขภาพดานการออกก าลงกายมคะแนนเฉลยนอยทสด โดยกลมตวอยางสวนมากไมสามารถออกก าลงกายตามแผนไดอยางสม าเสมอ คณะผวจยจงมความเหนวา ควรมการจดกจกรรมใหขอมลความรและทกษะแกกลมตวอยางเพอใหเกดความตระหนกและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพไปสการมพฤตกรรมทเออตอการมสขภาพด เชน การออกก าลงกาย การดแลตนเองดานสขภาพ และการรบประทานอาหารเพอสขภาพ ดงนน จงควรท าการศกษาวจยเนอหาแนวทางในการจดสงแวดลอมทเออตอการสรางเสรมสขภาพในสถานประกอบการ

ทวฤทธ มานวกล และคณะ (2550) ไดน าเสนอรายงานเรอง ปญหาการสรางเสรมสขภาพของประชาชนในชมชนเมอง ซงพบวา ปญหาสขภาพทส าคญของประชาชนชมชนเมอง กรงเทพมหานคร ไดแก

1) โรคทเกยวของกบระบบทางเดนหายใจ 2) กลมโรคไมตดตอ เชน โรคหวใจและหลอดเลอด ความดนโลหตสง เบาหวาน มะเรง อบตเหต และความเครยด 3) กลมโรคตดตอ เชน โรคตดตอทางเพศสมพนธ โรคเอดส วณโรค 4) ปญหาทางสงคมทเกยวกบสขภาพ เชน ความรนแรงในครอบครว การตงครรภไมพงประสงค การท าแทง 5) ปญหาทเกดจากการมพฤตกรรมเสยงตอสขภาพ เชน ภาวะทพโภชนา การไมมเวลาออกก าลงกาย การพกผอนไมเพยงพอ การดมสรา และการใชสารเสพตด

ซงสามารถแกไขปญหาเหลานไดดวยการสรางพฤตกรรมการเสรมสรางสขภาพใหกบประชาชนในเขตเมอง และไดเสนอทางแกปญหา ตามแนวสขบญญตแหงชาต 10 ประการ หรอขอก าหนดทประชาชนทกคนควรปฏบตอยางสม าเสมอจนเปนสขนสย เพอใหมสขภาพดทงรางกาย จตใจ จตวญญาณและสงคม ซงไดแก

1) การดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด 2) รกษาฟนใหแขงแรงและแปรงฟนทกวนอยางตอถกตอง 3) ลางมอใหสะอาดกอนกนอาหารและหลงการขบถาย 4) กนอาหารสก สะอาด ปราศจากสารอนตรายและหลกเลยงอาหารรสจด สฉดฉาด 5) งดบหร สรา สารเสพตด การพนน และการส าสอนทางเพศ 6) สรางความสมพนธในครอบครวใหอบอน 7) ปองกนอบตเหตดวยการไมประมาท 8) ออกก าลงกายสม าเสมอ และตรวจสขภาพประจ าป 9) ท าจตใจใหราเรงแจมใสอยเสมอ 10) มส านกตอสวนรวม รวมสรางสรรคสงคม

6

ปงปอนด รกอ านวยกจ และพรยะ ผลพรฬห (2550) ไดท าการวจยเรอง ความสขกายสบายใจของคนเมอง พบวา หากมการควบคมปญหาอน ๆ แลว รายไดไมมผลกระทบตอความสขของคนไทยอยางมนยส าคญ ไมวาจะเปนคนเมองหรอคนชนบท และหากจะเนนประเดนความสขของคนเมอง พบวา การเปนคนเมองสงผลกระทบตอความรสกสบายใจของผทอยอาศยในเชงลบ แตไมมผลตอโอกาสในการเจบปวย ดงนน จงสามารถสรปไดวา คนเมองมความสบายกายเทากบคนชนบทแตมความสบายใจนอยกวา ซงความไมสบายใจของคนเมองอาจเกดจากปญหาความแออดและการแขงขน นอกจากนยงพบวา คนเมองมความพงพอใจในชวตนอยกวาคนชนบท ซงสาเหตนอาจเปนอกปจจยหนงทสงผลลบตอความสบายใจของคนเมองกเปนได แตถงแมจะมความไมสบายใจและความพงพอใจทนอยกวาคนในชนบท แตคนเมองมระดบความสขใกลเคยงกบ คนชนบท และในผลงานวจยนยงชใหเหนวา เพศชายมโอกาสทจะเจบปวยต ากวาเพศหญง ในขณะทเพศหญงและเพศชายมความสขความพงพอใจในชวตและความสบายใจในระดบทใกลเคยงกนและถงแมวาอายจะมผลตอโอกาสเสยงในการเจบปวย แตอายกยงไมมผลตอความสขของผทอยในวยท างาน ทงน ปจจยทสงผลกระทบตอความสขสบายใจทมนยส าคญทนาสนใจ คอ ปจจยทางดานสถานภาพสมรส ซงผลการวจยพบวา คนทเปนโสดกบคนทสมรสและอยดวยกน ไมมความแตกตางกนทางดานความสขสบายทางใจ แตบคคลทสมรสแตแยกกนอย กลบมความพงพอใจในชวต ความสบายใจ และระดบความสขนอยกวาคนโสดและผทสมรสและอยดวยกน โดยผทเปนหมายจะมความสบายใจนอยกวาบคคลทมสถานภาพสมรส คณะผวจยจงมขอเสนอแนะใหมการจดท าปจจยพนฐาน เชน สนบสนนการศกษา การใหโอกาสทางการศกษาอยางทวถง การพฒนาการสาธารณสขใหไดคณภาพทงการรกษาทางกายและการรกษาทางจต การพฒนาระบบสวสดการสงคมลวนแลวแตเปนแนวทางทส าคญทรฐจะท าหนาทในการยกระดบมาตรฐานการครองชพ อนจะน ามาสระดบความสขทเพมขนของคนในสงคมไดอยางยงยน

ผลการวจยโดยสรปในสวนทเกยวของกบปญหาดานสขภาพและความสขของคนเมองจะประกอบดวย

1) พฤตกรรมสขภาพของคนเมองในเขตสาทร กรงเทพมหานคร มพฤตกรรมทไมคอยออกก าลงกายอยางสม าเสมอ

2) โรคทส าคญของประชาชนชมชนเมอง คอ โรคเกยวกบระบบทางเดนหายใจ รวมทงในกลม โรคไมตดตอ เชน โรคหวใจและหลอดเลอด ความดนโลหตสง เบาหวาน มะเรง อบตเหตและความเครยด และกลมโรคตดตอ เชน โรคตดตอทางเพศสมพนธ โรคเอดส วณโรค

3) ความสขกายของคนเมองมเทากบคนชนบท แตมความสบายใจนอยกวาคนชนบท ซงอาจเกดจากปญหาความแออดและการแขงขน

สวนขอเสนอแนะในการสรางเสรมสขภาพของคนเมอง คอ

1) ควรมการจดกจกรรมใหขอมลความรและทกษะแกกลมตวอยาง เพอใหเกดความตระหนกและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพไปสการมพฤตกรรมทเออตอการมสขภาพด เชน การออกก าลงกาย การดแลตวเองดวยสขภาพและการรบประทานอาหารเพอสขภาพ

2) เสรมสรางสขภาพตามแนวสขบญญตแหงชาต 10 ประการ คอ

(1) การดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด (2) รกษาฟนใหแขงแรงและแปรงฟนทกวนอยางตอถกตอง

7

(3) ลางมอใหสะอาดกอนกนอาหารและหลงการขบถาย (4) กนอาหารสก สะอาด ปราศจากสารอนตรายและหลกเลยงอาหารรสจด สฉดฉาด (5) งดบหร สรา สารเสพตด การพนน และการส าสอนทางเพศ (6) สรางความสมพนธในครอบครวใหอบอน (7) ปองกนอบตเหตดวยการไมประมาท (8) ออกก าลงกายสม าเสมอ และตรวจสขภาพประจ าป (9) ท าจตใจใหราเรงแจมใสอยเสมอ (10) มส านกตอสวนรวม รวมสรางสรรคสงคม

3) ใหมการจดท าปจจยพนฐาน เชน สนบสนนการศกษาการใหโอกาสทางการศกษาอยางทวถง การพฒนาการสาธารณสขใหไดคณภาพ ทงการรกษาทางกายและการรกษาทางจต การพฒนาระบบสวสดการสงคม

การสรางเสรมสขภาพเปนกจกรรมทตองการความรวมแรงรวมใจของทกฝาย เพอใหเขาถง สขภาวะ โดยในสวนของหนวยงานภาครฐจ าเปนตองมความรบผดชอบส าคญในการด าเนนการใหประชาชนอยในสภาพแวดลอมทดตอสขภาพ อกทงมบทบาทในการเอออ านวยใหประชาชนสามารถเลอกทางเลอก สงผลตอสขภาพไดสะดวกขนผานการด าเนนการทางนโยบายสาธารณะ ขณะเดยวกนผใหการสนบสนนการเสรมสรางสขภาพในภาครฐเองตองตระหนกถงบทบาทอสระของการด าเนนการเพอสขภาพ เชน การเคลอนไหวทางสงคม การชวยเหลอซงกนและกน การดแลตนเองและความตองการความรวมมออยางตอเนองจากสาธารณะในทกประเดนทเกยวของกบการเสรมสรางสขภาพ

เอกสารอางอง

ทวฤทธ มานวกล และคณะ. (2550). ปญหาการสรางเสรมสขภาพของประชาชนในชมชนเมอง. สบคน 2 เมษายน 2558 จาก www://taweerit.com/temp/health.doc

ปงปอนด รกอ านวยกจ และพรยะ ผลพรฬห. (2550). ความสขกายสบายใจของคนเมอง. นครปฐม : ส านกพมพประชากรและสงคม.

มงคล การณงามพรรณ และคณะ. (2555). พฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของคนท างาน สถานประกอบการเขตเมองใหญ : กรณศกษาพนทเขตสาทร กรงเทพมหานคร. วทยาลยพยาบาลสงขลานครนทร ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน–ธนวาคม 2555, (น.51–62).

สนศกดชนม อนพรมม. (2556). พฒนาการส าคญของการสรางเสรมสขภาพ. กรงเทพฯ : บรษท ธนาเพรส จ ากด.

งานวจยและพฒนา

จรยธรรมในวชาชพคร เรยบเรยงโดย อญชล จวงจนทร

วชาชพครเปนวชาชพทไดรบการยกยองวาเปนวชาชพชนสง และไดรบการยอมรบจากสงคมวา มหนาทส าคญ คอ การอบรมสงสอน ฝกฝนศษยใหเปนมนษยทสมบรณพรอม กลาวคอ มความรบผดชอบตอตนเอง ตอครอบครว ตอสงคม มวนยในตนเองและตอบคคลอน

อยางไรกตาม จากสภาพสงคมปจจบนทามกลางความเจรญอยางสงในดานวตถและเทคโนโลย ท าใหสถานภาพของครมความเปลยนแปลง โดยมแนวโนมไปในทศทางทไมพงประสงค ในดานอดมการณและพฤตกรรมของความเปนคร โดยสถานภาพของครไดถกวพากษวจารณอยางมากโดยมกระแสขาวเกดขนใน เชงลบกบครมากมายและมแนวโนมกระท าผดมากขนทกวน เชน การลงโทษเดกดวยความรนแรง การกลนแกลงเดกในเรองผลการเรยน การสงใหเดกท าตามโดยเอาเกรดมาเปนตวบงคบ หรอแมแตการกระท าผดทางเพศตอเดก จนถงการกระท ารนแรงกบเดกในรปแบบตาง ๆ นอกจากนยงรวมถงครประเภทททงการสอน ไมรบผดชอบตอหนาท จงเปนความบกพรองทางคณธรรม จรยธรรม และเปนวกฤตทางจรยธรรมในวชาชพคร

ธญลกษณ รจภกด และคณะ (2557) ไดท าการวจยเรอง จรยธรรมในวชาชพคร โดยศกษาสภาพปญหาในการปฏบตตามพฤตกรรมเชงจรยธรรมวชาชพคร และก าหนดมาตรการในการสงเสรมการปฏบตตามพฤตกรรมเชงจรยธรรมวชาชพคร รวมทงแนวทางในการปฏบตตามจรรยาบรรณและจรยธรรมของครในสถานศกษาของไทย เพอใหสามารถน าไปใชเปนแนวทางในการปฏบตไดอยางเปนรปธรรมตอไป

9

วตถประสงคการวจย

1. ศกษาแนวทางปฏบตตามพฤตกรรมเชงจรยธรรมของวชาชพคร และความตระหนกตอการปฏบตตามแบบแผนพฤตกรรมเชงจรยธรรมของวชาชพคร

2. ส ารวจสภาพปญหาในการปฏบตตามพฤตกรรมเชงจรยธรรมของวชาชพคร

3. ศกษาแนวทางในการพฒนามาตรการในการสงเสรมการปฏบตตามจรยธรรมของวชาชพคร

วธการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงผสมผสานระหวางการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ เกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณดวยการส ารวจโดยใชแบบสอบถาม สวนการวจยเชงคณภาพใชการสมภาษณเจาะลก การสนทนากลม และการจดประชมสมมนา กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยม 4 กลมดงตอไปน

กลมท 1 คอ ครระดบปฏบตการในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในจงหวดนครศรธรรมราช จงหวดนครราชสมา จงหวดเชยงใหม จงหวดชลบร และกรงเทพมหานคร โดย มกลมตวอยางทงหมด 1,017 คน จากทงหมด 26 โรงเรยน

กลมท 2 คอ ผบรหารในสถานศกษาทสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยการสมภาษณผบรหารจากโรงเรยนทท าการส ารวจรวมทงหมด 25 คน

กลมท 3 คอ กลมผปกครองนกเรยนทงหมด 5 กลม ซงเปนตวแทนของแตละภาคโดยการสมภาษณแบบสนทนากลมละ 5–6 คน รวมทงหมด 26 คน

กลมท 4 คอ กลมนกวชาการ หรอผมสวนเกยวของกบการพฒนาจรยธรรมวชาชพคร เชน ผบรหารโรงเรยน นกวชาการในเขตกรงเทพมหานคร และนกวชาการในกระทรวงศกษาธการ

ผลการวจย

1. ดานสภาพการรบรประมวลจรยธรรมวชาชพ พบวา ครสวนใหญมความรในประมวลจรยธรรมวชาชพคร แตมครสวนหนงซงไมเคยรบรเรองประมวลวชาชพคร 5 ดาน ไดแก ดานจรรยาบรรณตอตนเอง จรรยาบรรณตอวชาชพ จรรยาบรรณตอผรบบรการ จรรยาบรรณตอผรวมประกอบอาชพและจรรยาบรรณ ตอสงคมมากอน และเมอพจารณาเจตคตในเรองความตระหนกในจรรยาบรรณวชาชพ พบวาครสวนใหญใหความส าคญกบจรรยาบรรณวชาชพ ซงจรรยาบรรณตอวชาชพทมอทธพลตอพฤตกรรมเชงจรยธรรมในดานจรรยาบรรณตอวชาชพมากทสด รองลงมาคอ จรรยาบรรณตอตนเอง จรรยาบรรณตอผรบบรการ จรรยาบรรณตอผรวมวชาชพ และจรรยาบรรณตอสงคม นอกจากนนยงพบวา ครผหญงจะมความตระหนกในจรรยาบรรณวชาชพมากกวาครผชาย และครทมประสบการณท างานนอยกวา 10 ป จะมความตระหนกในจรรยาบรรณวชาชพนอยกวาครทมประสบการณท างานมากวา 20 ปขนไป

2. ดานสภาพปญหาจรยธรรมคร พบวา พฤตกรรมผดจรยธรรมของครจ าแนกได 2 ประเดน ไดแก การครองตนกบการครองงาน ปญหาจรยธรรมดานการครองตน ไดแก ประพฤตตวไมเหมาะสม เชน เลนการพนน ตดสรา แตงกายและการวางตวไมเหมาะสม การลงโทษเกนกวาเหต และในเรองการครองงาน พบวา ครทมเทเวลาสอนใหกบการสอนพเศษมากกวาการสอนในหองเรยน

10

3. ดานความสมพนธระหวางเจตคตในเรองความตระหนกตอจรรยาบรรณในวชาชพ และความสอดคลองตอแนวทางปฏบตเชงจรยธรรม พบวา เจตคตในเรองความตระหนกตอจรรยาบรรณวชาชพ มความสมพนธกนกบพฤตกรรมเชงจรยธรรมวชาชพคร และเมอพจารณาความสมพนธระหวางความตระหนกในจรรยาบรรณวชาชพพบวา ทกดานมความสมพนธกนในเชงบวก และเปนความสมพนธคอนขางสงคอ ถาบคคลมความตระหนกตอจรรยาบรรณดานหนงดานใด จะสงผลตอดานอนดวย และครทมความตระหนกในจรรยาบรรณตอตนเองสงจะมความตระหนกตอจรรยาบรรณดานวชาชพและสงคมสงดวยเชนกน

4. ดานแนวทางการปฏบตตามจรยธรรมวชาชพ พบวา ครเพศชายและเพศหญงมความตระหนกในจรรยาบรรณวชาชพ ดานจรรยาบรรณตอตนเอง จรรยาบรรณตอวชาชพและจรรยาบรรณตอผรบบรการทแตกตางกน โดยทเพศหญงจะมความตระหนกในจรยธรรมดานดงกลาวมากกวาเพศชาย เมอพจารณาดานประสบการณในการท างาน พบวา ประสบการณท างานทแตกตางกนมผลตอระดบความตระหนกตอจรรยาบรรณวชาชพทง 5 ดาน และระดบความสอดคลองของการปฏบตตามจรยธรรมวชาชพ นอกจากนเมอพจารณาความแตกตางระหวางกลมประสบการณในการท างานกบจรรยาบรรณในแตละดานแลวพบวา ดานความตระหนกในจรรยาบรรณตอตนเองนน ครทมประสบการณท างานนอยกวา 10 ป จะมความตระหนกในเรองดงกลาวนอยกวาครทมประสบการณในการท างานมากกวา 20 ป

5. ดานความตระหนกตอจรรยาบรรณในวชาชพ พบวา ครทมประสบการณท างานต ากวา 10 ป จะมระดบความตระหนกนอยกวาครทมประสบการณตงแต 10 ปขนไป สวนครทมประสบการณท างานในกลมตงแต 10 ขนไป จะไมมความแตกตางกนในเรองความตระหนกตอจรรยาบรรณในวชาชพ และเมอพจารณาความตระหนกในจรรยาบรรณตอผรบบรการหรอนกเรยน พบวา กลมครทมอายการท างานต ากวา 10 ป จะมความตระหนกในจรรยาบรรณตอผรบบรการนอยกวากลมครทมอายการท างานตงแต 20 ปขน ไป และในดานความตระหนกในจรรยาบรรณตอสงคมพบวา ครทมประสบการณท างานนอยกวา 10 ป มความตระหนกในจรรยาบรรณตอสงคมนอยกวาครทมประสบการณท างาน ตงแต 30 ปขนไป

6. ดานความแตกตางของกลมประสบการณในการท างานกบระดบความสอดคลองของแนวทางปฏบตตามพฤตกรรมเชงจรยธรรม พบวา กลมครทมอายการท างานต ากวา 10 ป จะมแนวทางการปฏบตตนทสอดคลองกบพฤตกรรมเชงจรยธรรมนอยกวาครทมอายการท างานตงแต 20 ปขนไป สวนครทมอายการท างานระหวาง 11–20 ปนน ไมมความแตกตางกนนอกจากนยงพบวา ครทมประสบการณในการท างานชวง 11–20 ปนน จะมแนวทางการปฏบตตนทสอดคลองกบพฤตกรรมเชงจรยธรรมนอยกวาครทมอายการท างานตงแต 20 ปขนไป

7. ดานสภาพปญหาพฤตกรรมเชงจรยธรรมวชาชพคร พบวา ปญหาทพบอยในทกจงหวดทเหนอยางเปนรปธรรม คอ ครเลนการพนน ตดสรา แตงกายและวางตวไมเหมาะสม หรอครสตรนงกระโปรงสนมากเกนไป นอกจากนครทอายหรอวยใกลเคยงกบนกเรยน วางตวใกลชดเกนขอบเขตจนน าไปสปญหาชสาว การใชค าพดทรนแรง

8. ดานปญหาจรยธรรมคร พบวา ระบบการบรหารงานดานการศกษา ยงยดตดอยกบระบบอปถมภเสนสายพรรคพวก ตลอดจนฝายการเมองเขามาแทรกแซง เชน การบรรจครไมตรงกบสายงาน การใชเงนวงเตนโยกยายของคร/ผบรหาร

11

ขอเสนอแนะของผวจย

1. ควรมการตรวจสอบพฤตกรรมเชงจรยธรรม จรรยาบรรณของครเปนรายบคคล โดยการตรวจสอบแบบมสวนรวมจากหลายฝาย เชน ผบรหาร ครดวยกน ผปกครอง ชมชน

2. กระบวนการรบเรองรองเรยนเกยวกบจรรยาบรรณของคร การตงคณะกรรมการสอบสวนการลงโทษ ตองรวดเรว ยตธรรม และปราศจากระบบอปถมภ

3. กอนทครจะเขาท าหนาทควรมการปฐมนเทศ เพอใหไดทราบจรยธรรม และจรรยาบรรณของครอยางชดเจน แนวปฏบตตามระเบยบจรรยาบรรณคร พ.ศ. 2550 ตลอดจนการมระบบตรวจสอบคณภาพการสอนของคร

4. การประเมนการสอน พฤตกรรมเชงจรยธรรม จรรยาบรรณ ควรใหนกเรยนมสวนรวมในการประเมนการสอน รวมทงบคลกภาพ อารมณ การอบรมสงสอนเพอจะเปนการสะทอนโดยตรงจากนกเรยน และครดวยกนควรจะมการประเมนกนเอง

เอกสารอางอง

ธญลกษณ รจภกด และคณะ. (2557). จรยธรรมในวชาชพคร. รายงานวจย. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทน สนบสนนการวจย.

งานวจยและพฒนา

กระบวนทศนพฒนาการสรางชมชนและเมองโดยภาคประชาชน เรยบเรยงโดย...จนทมร สหาบญล

องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) มหนาทโดยตรงในการน านโยบายการกระจายอ านาจมาบรหารตามแนวคดการปกครองตนเองของทองถน ซงใหสทธประชาชนในทองถนท าการบรหารจดการเรองสาธารณะดวยตนเอง โดยผานการเลอกตงผบรหารทองถนเขามาบรหารจดการแทนประชาชน ขณะเดยวกน ประชาชนกมหนาทจายภาษทองถนใหกบองคกรปกครองสวนทองถน เพอด าเนนการใชจายในการบรการสาธารณะและการจดการของทองถนเพอใหเกดประโยชนสงสด อปท. และประชาชนควรมสวนรวมในการใชอ านาจก ากบดแล โดยประชาชนมโอกาสผลกดนโครงการตาง ๆ รวมกบ อปท. แตอยางไรกตาม รปแบบการท างานของภาคประชาชนทมการขบเคลอนเปนผลส าเรจเปนงานทท าเฉพาะกลมผมรายไดนอย หรอกลมผยากไรตอการแกปญหาเรองทอยอาศย การจดการดานการศกษา การพฒนาสวสดการและสขลกษณะ รวมถงบรการสาธารณะตาง ๆ ซงเปนหนาทหลกของ อปท. ตามพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 มาตรา 16 ซงระบการก าหนดอ านาจและหนาทการจดระบบการบรการสาธารณะขององคการบรหารสวนต าบล อาท การจดท าแผนพฒนาทองถนของตนเอง การปรบปรงแหลงชมชนแออด การจดการเกยวกบทอยอาศย สงเสรมการมสวนรวมของราษฎรในการพฒนาทองถน การผงเมอง และกจการอนใดทเปนประโยชนของประชาชนทองถนตามทคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตรประกาศก าหนด เปนตน

13

งานวจยนจงม งเนนสรางกระบวนการทางความคดในสวนของภาคประชาชน (Thinking paradigm) มากกวาการสราง/พฒนาโครงการ ซงจะชใหเหนถงกระบวนการท างานกอนเกดผลผลต โดยใหประชาชนเกดความรความเขาใจตอเมองและมความตระหนกของประชาชนทกกลม แมไมสามารถเขามามสวนรวมในกระบวนการวางแผนพฒนาเมอง แตไมไดหมายความวาประชาชนหรอสงคมจะตองแยกออกจากรฐโดยเดดขาด ในทางกลบกนภาคประชาสงคมจะประสบผลส าเรจไดตองมรฐบาลทดและสงเสรมใหเกดภาค ประชาสงคม ท าใหเกดสงทเรยกวา “Less Government but More Governance”

การศกษาความเปนไปไดในการรเรมโดยภาคประชาชนทจะสามารถด าเนนการไดเองครงนมความพรอมมากนอยเพยงใด วธการรเรมการสรางเครองมอทภาคประชาชนสามารถน าไปใชใหเกดความเขาใจตอเมองอยางงาย และแนวทางของ อปท. ทจะสนบสนนการท างานของภาคประชาชนไดอยางไร ควรจะมปจจยรวมอยางไร ตลอดจนการสนบสนนจากหนวยงานตาง ๆ เชน สถาบนการศกษา องคกรพฒนาเอกชน เปนตน การศกษาจะท าใหเกดองคความรในกระบวนทศนพฒนาตอการเคลอนไหวของภาคประชาชนไดตอไป

วตถประสงคของการวจย

งานวจยนมงเนนการศกษาการเคลอนไหวของภาคประชาชนเพอคนหาแนวทางการสรางกระบวนการการมสวนรวมของภาคประชาชนตอกระบวนการสรางสรรคชมชนและเมอง โดยสนบสนนใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการท างานวางแผนโดยไมแปลกแยกออกจากรฐ การศกษามวตถประสงค 5 ประการคอ

(1) เพอศกษาทบทวนรปแบบและโครงสรางการรวมมอของภาคประชาชนในการสรางเมองและชมชน โดยผานกจกรรมหรอโครงการตาง ๆ ในประเทศไทยและประเทศญปน

(2) เพอศกษาประเดนปญหาและอปสรรคตอการด าเนนงานและการสรางเมองและชมชนขององคกรปกครองสวนทองถน รวมกบภาคประชาชนในประเทศไทย

(3) เพอส ารวจทศนคตการปรบเปลยนบทบาทของกลมตาง ๆ ตอการท างานขององคกรปกครองสวนทองถนกบภาคประชาชนในการสรางเมองและชมชน

(4) เพอศกษาวธการสนบสนนการสรางพนทใหภาคประชาชนไดมโอกาสมสวนรวมในการสรางเมอง และชมชนตามความตองการของประชาชนรวมกนกบองคกรปกครองสวนทองถน

(5) เพอเสนอแนะแนวทางการท างานรวมกนขององคกรปกครองสวนทองถนกบภาคประชาชน

วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) โดยเปนงานวจยเชงส ารวจและมงเนนไปทขอเทจจรงของการสรางชมชนและเมองโดยภาคประชาชนในปจจบน อยางไรกตาม เมอพจารณาถงลกษณะของขอมลทใชในงานวจยชนนกยงคงประกอบดวยงานวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ผนวกกบงานวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ซงประกอบดวยการศกษาวจยจากเอกสาร (Documentary Research) ไดแก งานวจยทเกยวของกบการด าเนนงานของการพฒนาชมชน และเมองในทองถนโดยการรวมมอกนของภาคประชาชน รวมกบการลงส ารวจพนทโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire Survey) การทดสอบทศนคตของภาคประชาชนผานเกมสถานการณจ าลอง เพอสรางความเขาใจทท าใหเกด

14

การมสวนรวมอยางงาย และน าผลทไดจากการด าเนนงานวจยนน ไปวเคราะหหารปแบบ ปจจย รวมทงอปสรรคและปญหาของการด าเนนงานในชมชน ตลอดจนหารปแบบโครงสรางของการรวมกลมของ ภาคประชาชน

ผวจยไดเลอกใชเครองมอทสอดคลองกบรปแบบการท าวจยแบบมสวนรวม (Participatory Action Research/ PAR) โดยมวธการเกบรวบรวมขอมลในเชงปรมาณดวยแบบสอบถาม เพอส ารวจทศนคตของภาคประชาชนตอการท างานดานการพฒนาเมองและชมชน โดยมกลมตวอยางจาก 3 พนทศกษา ไดแก องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดสมทรปราการ สมทรสาคร และระยอง ตลอดจนการเกบรวบรวมในเชงคณภาพ ดวยเทคนคการสมภาษณผานภาพถาย (Photo Elicitation Interviewing) เทคนคการสวมบทบาท (Role Play) ซงไดถกรวมอยในรปแบบของการสรางเกมสถานการณจ าลองเมอง (Urban Gaming Simulation) เพอศกษาวธการสนบสนนการสรางพนทใหภาคประชาชนไดมโอกาสมสวนรวมในการพฒนาเมองและชมชนรวมกบทองถน รวมไปถงการสมภาษณเชงลกกบผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนเพอศกษาประเดนปญหา และอปสรรคตอการด าเนนงานและการพฒนาเมองของหนวยงานทองถน รวมกบภาคประชาชนในประเทศ

ผลการวจย

1. รปแบบและโครงสรางการรวมมอของภาคประชาชนในการสรางเมองชมชนโดยผานกจกรรมหรอโครงการตาง ๆ ในประเทศไทยและประเทศญปน

การใหความหมายและโครงสรางของประชาสงคมโดยอธบายในเชง “รปธรรมของ การเคลอนไหว” ของภาคประชาชนในประเทศไทย 2 รปแบบ คอ (1) รปแบบแรกเปนการเคลอนไหวโดยการ ชมนมคดคาน เดนขบวนปดถนน ยนหนงสอคดคาน ฟองรองฯลฯ และ (2) รปแบบทสอง เปนการเคลอนไหวโดยการรวมตวกนเปนกลม เครอขาย สมชชา สมาพนธ สหพนธ มลนธ ประชาคม รวมถงการรวมกลมขององคกรภาคประชาชนในประเภทตาง ๆ ซงรปแบบและโครงสรางการรวมมอของภาคประชาชนในการพฒนา เมองและชมชนในประเทศไทยนน มกเปนการเคลอนไหวในระยะสน ซงแสดงออกมาไดรปแบบของการเรยกรอง มงผลลพธของการแกปญหาระยะสน ตรงกนขามกบโครงสรางการรวมมอของภาคประชาชนในประเทศญปนทเปนการเคลอนไหวในระยะยาวในรปแบบของการท างานเปนเครอขายทผสมผสานการท างานระหวางทกภาค ภาคมงผลลพธของการแกปญหาในระยะยาว

2. ปญหาและอปสรรคตอการด าเนนงานและสรางเมองและชมชนขององคกรปกครองสวนทองถนรวมกบภาคประชาชนในประเทศไทย

การอภปรายถงรปแบบการท างานขององคกรปกครองสวนทองถนกบการสงเสรมการมสวนรวมของภาคประชาชน ซงเปนผลทไดจากการสมภาษณเชงลกและการทบทวนวรรณกรรมเพมเตม ซงไดท าการรายงานผลของการด าเนนงานและการพฒนาเมองของหนวยงานทองถนรวมกบภาคประชาชนในประเทศไทยทยงประสบปญหาและอปสรรคของการกระจายขอมลขาวสารทไมทวถง เปนอปสรรคตอการมสวนรวมของภาคประชาชน และกลาวถงความส าคญของตวแทนของกลมประชาชนทจะเปนกญแจหลกในการลดชองวางนลงไดประกอบกบปญหาทางดานความเหมาะสมทางดานเวลาของกจกรรมทตองการความมสวนรวม ซงมกถกก าหนดใหเกดขนในเวลาราชการแตตรงกบเวลาการท างานของทางภาคประชาชน รวมถงการเปรยบเทยบการท างานและปญหาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตเมองและเขตชนบททแสดงใหเหนถงศกยภาพทแตกตางกนระหวางสองพนท โดยในเขตชนบทนนถงแมจะมขอจ ากดทางดานงบประมาณและบคลากร แตใน

15

ขณะเดยวกนในเขตชนบทนนมการกระจายขาวสารทดและมขอจ ากดทางดานเวลาของการเขารวมกจกรรมนอยกวาเขตเมอง ดงนน ความแตกตางดงกลาวจงท าใหการท างานขององคกรปกครองสวนทองถนกบภาคประชาชนนนมประสทธภาพใกลเคยงกนแมจะประสบปญหาทแตกตางกน

3. ทศนคตการปรบเปลยนบทบาทของกลมตาง ๆ ตอการท างานขององคกรปกครองสวนทองถนกบภาคประชาชนในการสรางเมองและชมชน

การศกษาความสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ ทมผลตอระดบการมสวนรวมของภาคประชาชน โดยตวแปรอสระสวนใหญมอทธพลตอระดบการรวมแสดงความคดเหน และระดบการรวม ด าเนนการมากทสด รองลงมาคอระดบการรวมตดตาม ตรวจสอบ และระดบการรวมพจารณา และรวม รบผดชอบทมตวแปรทสมพนธกนเพยงหนงตวแปรเทากนตามล าดบ ซงการท างานรวมกนระหวางหนวยงานทองถนและภาคประชาชนในปจจบนสวนใหญประชาชนจะมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและรวม ด าเนนการมากกวาระดบการมสวนรวมอน ๆ เนองจากเปนวธการทประชาชนสามารถเขาถงไดงายทสด และ อาศยทกษะนอยกวาระดบการมสวนรวมอน ๆ ในกรณของการรวมพจารณา และรวมรบผดชอบนนประชาชน อาจไมมความเขาใจถงความส าคญและล าดบขนของการมสวนรวมอยางถองแท ท าใหประชาชนไมอยากมสวน รวมในระดบน อกทงระดบการรวมพจารณายงมความก ากวมกบระดบการรวมแสดงความคดเหน ซงประชาชน อาจเขาใจวาการรวมแสดงความคดเหนนนรวมไปถงการรวมพจารณาดวย นอกจากน ยงสามารถพสจนใหเหน ไดวาลกษณะทางสงคมและเศรษฐกจ (เพศ, อาย, รายได) พฤตกรรมทเกยวของกบการพฒนาเมอง (การไดรบ ความชวยเหลอจากหนวยงานทองถน) และทศนคตของประชาชน (ความพงพอใจตอการท างานของขององคกรปกครองสวนทองถน ทศนคตตอการพฒนาเมอง ทศนคตตอบทบาทของภาคประชาชน) มอทธพลตอระดบการมสวนรวมของภาคประชาชนอยางมระดบนยส าคญท 0.05

4. วธการสนบสนนการสรางพนทใหภาคประชาชนไดมโอกาสมสวนรวมในการสรางเมองและชมชนตามความตองการของประชาชนรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน

การสรางเครองมอส าหรบการประชมโดยใชเทคนคตาง ผนวกกบการใชเกมสถานการณจ าลองเมองสามารถสรางโอกาสเพอใหชมชนเขามามสวนรวมในการพฒนาเมองและชมชนไดอยางมประสทธภาพ โดยผอยอาศยในชมชนสามารถเรยนรและพฒนาศกยภาพในการวางแผนชมชนดวยตนเองไดดขน ระดบความสามารถในการวางแผนตามล าดบขนตอนใน 2 ขนแรกนนเพมขนในการท าแบบสอบถามหลงการเลนเกมเมอเปรยบเทยบกบแบบสอบถามกอนการเลนเกม โดยรอยละ 25.2 ของระดบความสามารถในการระบปญหาของผเลนเพมขนหลงการเลนเกม และมแนวโนมไปในทางเดยวกนคอ เพมขนรอยละ 30 ของระดบความสามารถในการวเคราะหผลกระทบของปญหา ดงนน เครองมอทสรางขนนนสามารถเพมระดบของความเขาใจของผเลนในทกขนตอนของกระบวนการการวางแผนไดส าเรจ ประกอบกบการสอสารทเปนอปสรรคในการเสนอขอคดเหนในกระบวนการวางแผนนนมนอย จงท าใหระดบการมสวนรวมนนมากขน นอกจากความเพลดเพลนทไดจากกจกรรมตาง ๆ แลว ผลของการวางแผนนนเปนทพงพอใจตามความตองการของชมชนอกดวย

16

ขอเสนอแนะของผวจย

1. องคกรปกครองสวนทองถน

1.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรสนบสนนใหประชาชนเขามามสวนรวมการพฒนาดวยการจดตงกลมทมความเขมแขงและเปนกลมทมเปาหมายชดเจนในการเสนอแผนและงบประมาณตอองคกรปกครองสวนทองถน

1.2 องคกรปกครองสวนทองถนควรใหความส าคญตอการท างานของภาคประชาชนดวยการจดตงภารกจการมสวนรวมกบภาคประชาชนขนอกหนงกองตางหากจากโครงสรางเดม ทงน เพอใหเกดการปฏบตงานทเปนรปธรรมซงตองอาศยบคลากรทางดานการออกแบบเมอง นกผงเมอง และนกพฒนาชมชน

1.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรสนบสนนใหมตวกลางในการท างานเพอพฒนาตนเองของชมชน และตวกลางควรจะมสอเปนเครองมอ เพอใหสามารถลดปญหาความขดแยงโดยพฒนาการสอสารใหมประสทธภาพ ทงระหวางชมชนกบชมชน หรอระหวางชมชนกบองคกรปกครองสวนทองถน

2. ภาคประชาชน

2.1 ควรจะสรางพนธกจรวมกน (Common Agreement) เนองจากในการท างานในแตละกลมจะมวตถประสงคและเปาหมายแตกตางกน ดงนน การมพนธกจรวมกนจะท าใหมวตถประสงคไปในทศทางเดยวกนได

2.2 ควรก าหนดเวลาการท างานของภาคประชาชนใหเหมาะสมตามความตองการของภาคประชาชน ในการเขามามสวนรวมกบ อปท. ซงสวนใหญจะมเวลาการท างานในชวงเยนหลงเลกงาน

3. ทปรกษา หมายถง นกวจย คณาจารยในสถาบนการศกษา และผเชยวชาญในดานตาง ๆ ตลอดจนผมจตอาสาทางวชาการ ซงเปนกลมบคคลทจะชวยการท างานของภาคประชาชนใหเกดประสทธภาพ ซงเปนกลมทมความส าคญและบทบาทสง โดยกลมดงกลาวนควรท างานไปพรอม ๆ กบภาคประชาชน โดยการสรางกรอบความคด วเคราะหปญหา สรางแผนงาน สรางกลยทธตาง ๆ การท างาน และใหค าปรกษากระบวนการด าเนนการจดตงองคกรภาคประชาชนในการด าเนนการวางแผนและพฒนาเมองและชมชน ตามความตองการของประชาชนในพนทเพอสนบสนนการสรางพนทใหประชาชนไดมโอกาสท างานรวมกนกบองคกรปกครองสวนทองถน ตามศกยภาพของภาคประชาชนและองคกรปกครองสวนทองถน

เอกสารอางอง

ฉววรรณ เดนไพบลย และคณะ. (2556). กระบวนทศนพฒนาการสรางชมชนและเมองโดยภาค ประชาชน. กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

บทความทนาสนใจ

การปรบตวของราชการไทยในประชาคมอาเซยน เรยบเรยงโดย ปยะวรรณ ปานโต

การประชมสดยอดผน าอาเซยน ครงท 9 ทเกาะบาหล ประเทศอนโดนเซย เมอเดอนตลาคม 2546 ผน าอาเซยนไดรวมลงนามในปฏญญาวาดวยความรวมมออาเซยน (Declaration of ASEAN Concord II หรอ Bali Concord) เพอเหนชอบใหจดตงประชาคมอาเซยน ภายใน พ.ศ. 2563 ซงประกอบดวย 3 เสาหลกคอ ประชาคมการเมองความมนคงอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ตอมาในการประชมสดยอดผน าอาเซยน ครงท 12 ในเดอนมกราคม พ.ศ. 2550 ทเมองเซบ ประเทศฟลปปนส ซงผน าอาเซยนไดตกลงใหมการจดตงประชาคมอาเซยนใหแลวเสรจเรวขนภายใน พ.ศ. 2558 ซงเปนไปตามแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน (Master Plan on ASEAN Connectivity) ทมเจตนารมณทจะเรงรดการเชอมโยงประเทศสมาชกทง 10 ประเทศใหเปนหนงเดยว ทงในดานโครงสรางพนฐาน ดานกฎระเบยบ และดานประชาชน โดยมเปาหมายสงสดเพอการสนบสนนการสรางประชาคมอาเซยน

18

อยางแทจรง ดงนน ในการทอาเซยนก าลงกาวไปสการเปนประชาคมอาเซยนในสนป 2558 น จงเปนการบรณาการเพอเสรมสรางขดความสามารถทางการแขงขนระหวางประเทศโดยมกฎเกณฑการด าเนนงานทชดเจน กระแสอาเซยนภวฒน (ASEANization) จงขบเคลอนใหแตละประเทศสมาชกตางเตรยมความพรอมเพอแสวงหาโอกาสเชงบวกและลดผลกระทบเชงลบจากการเปนประชาคมอาเซยนใหมากทสด

ส าหรบประเทศไทยไดมการเตรยมความพรอมในหลายภาคสวนโดยเฉพาะภาครฐเรมทระดบนโยบายและยทธศาสตรในฐานะทเปนกรอบแผนงานหลก มการก าหนดยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยน ทงหมด 8 ยทธศาสตร ครอบคลมทง 3 เสาหลกของประชาคมอาเซยนคอ 1) การเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของสนคา บรการ การคา และการลงทน 2) การพฒนาชวตและการคมครองทางสงคม 3) การพฒนาโครงสรางพนฐานและโลจสตกส 4) การพฒนาทรพยากรมนษย 5) การพฒนากฎหมาย กฎและระเบยบ 6) การสรางความรความเขาใจและตระหนกถงการเปนประชาคมอาเซยน 7) การเสรมสรางความมนคง และ 8) การเพมศกยภาพของเมองเพอสรางโอกาสจากอาเซยน ทงน โดยมสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตหรอสภาพฒน (สศช.) เปนแมงานหลกในการท าหนาทบรณาการขอมลและประสานงานกบหนวยงานราชการ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตร นอกจากน สศช. ยงท าหนาทวเคราะหความพรอมและประเมนศกยภาพของประเทศโดยเปรยบเทยบกบขอก าหนดตาง ๆ ของอาเซยนดวย

การปรบตวในเชงกลไกของหนวยงานภาครฐทท างานเกยวของกบอาเซยน สามารถแบงออกไดเปน 2 ระดบ ไดแก

ระดบแรก คอ กลไกในระดบชาตม “คณะกรรมการอาเซยนแหงชาต” เปนกลไกหลกในการก าหนดหรอเสนอแนะเชงนโยบาย แนวทางและทาทของไทยตอกรอบความรวมมออาเซยน รวมทงเปนกลไกในการตดสนใจประเดนส าคญ ๆ เชงนโยบายรวมกน และประสานงานเพอเรงรดหนวยราชการตาง ๆ ในกระบวนการสรางประชาคมอาเซยนและยงชวยใหมเอกภาพในการสงเสรมความรวมมอกนอาเซยนดวย

คณะกรรมการอาเซยนแหงชาตมรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเปนประธาน สวนกรรมการมาจากกระทรวงตาง ๆ สภาหอการคาแหงประเทศไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และสมาคมธนาคารไทย โดยมอธบดกรมอาเซยนเปนเลขานการรวมทงหมด 27 คน นอกจากน กรมอาเซยนยงท าหนาทเปนส านกงานเลขานการอาเซยนแหงชาต (ASEAN National Secretariat) เพอประสานงานและตดตามการด าเนนงานทเกยวกบอาเซยนประเทศซงมการจดตงคณะกรรมการยอยหรออนกรรมการเพอรบผดชอบการด าเนนการตามแผนงานจดตงประชาคมอาเซยนทง 3 เสา โดยกระทรวงการตางประเทศเปนผรบผดชอบด าเนนการและตดตามผลการจดตงประชาคมการเมองความมนคง กระทรวงพาณชยรบผดชอบประชาคมสงคมและวฒนธรรม

ระดบทสอง เปนระดบภายในกระทรวงซงจะเปนการปรบเปลยนบทบาทภารกจในการตอบสนองตอการเปนประชาคมอาเซยน เรมจากส านกงานปลดกระทรวงตาง ๆ ทมส านกงานทดแลดานกจการระหวางประเทศ ในขณะทบางกระทรวงไดเพมกองอาเซยนทรบผดชอบงานดานอาเซยนโดยตรง เชน ส านกงานปลดกระทรวงพฒนาส งคมและความมนคงของมนษย ส านกงานนโยบายและแผนกลาโหมของกระทรวงกลาโหม และกระทรวงวฒนธรรม หรอทมแผนจะจดตงขน เชน กองเกษตรอาเซยนในส านกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนตน ขณะทกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชยรบบทบาทเปนหนวยงานประสานงาน (ASEAN Economic Community : AEC) ระดบชาต อกทงยงมการจดตง

19

ศนยประสานงานและบรการขอมลประชาคมเศรษฐกจอาเซยนหรอศนย AEC ของกระทรวงพาณชย เพอเปนการอ านวยความสะดวกในการเขาถงขอมลเกยวกบ AEC ในแตละจงหวดทวประเทศ

การปรบตวของราชการไทยตอกระแสประชาคมอาเซยนยงมการด าเนนการอยางเปนระบบผานการจดท าแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ.2556–2561) ของส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (กพร.) โดยมประเดนยทธศาสตรเพอก าหนดทศทางการพฒนาระบบราชการวาดวยการสรางความพรอมของระบบราชการไทยเพอเขาสการเปนประชาคมอาเซยน เรมตงแตการพฒนาระบบบรหารงานของหนวยงานทมความส าคญเชงยทธศาสตรใหมขดสมรรถนะและมศกยภาพ การปรบเปลยนโครงสรางและกระบวนงาน บคลากร กฎ ระเบยบใหสอดคลองกบบรบทแวดลอมอาเซยน นอกจากน ยงเนนการสรางเครอขายความรวมมอของภาครฐกบประเทศสมาชกอาเซยนอนดวย

ส าหรบบทบาทของรฐสภาไทยทมตอการเขาสประชาคมอาเซยนนน เนองจากรฐสภามอ านาจหนาทในการตรากฎหมาย การควบคมบรหารราชการแผนดน และการใหความเหนชอบหนงสอสญญาทเปนผลสบเนองมาจากการเขาสประชาคมอาเซยน รฐสภาจงควรมการด าเนนงานในประเดนหลก ดงน

1) การพจารณาบทบญญตแหงกฎหมาย เชน การตรากฎหมายทเกยวของกบการเขาสประชาคมอาเซยนในดานการอ านวยความสะดวกดานการขนสง การเคลอนยายแรงงาน เปนตน

2) การควบคมการบรหารราชการแผนดน เนองจากคณะรฐมนตรหรอฝายบรหารมอ านาจออกกฎหมายล าดบรอง เชน พระราชกฤษฎกาหรอกฎกระทรวง รวมทงมาตรการทางบรหารอน ๆ ทเกยวกบการเขาสประชาคมอาเซยน โดยทไมตองมาขอความเหนชอบจากรฐสภา เชน การก าหนดใหสถาบนการศกษาในกลมอาเซยนเปดภาคเรยนในเวลาเดยวกน ดงนน รฐสภาจงมอ านาจหนาทตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ ส าหรบการตดตาม ตรวจสอบหรอควบคมการบรหารราชการแผนดนของฝายบรหาร

3) การใหความเหนชอบในการท าหนงสอสญญาใด ๆ กบนานาประเทศหรอองคกรระหวางประเทศ เนองจากกลมอาเซยนอาจมความตกลงทางการคาหรอการลงทนกบประเทศใดหรอกลมความรวมมอทางเศรษฐกจใดทเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ

รฐสภาไทยในฐานะเปนหนวยงานหนงทสนบสนนกระบวนการนตบญญต จงจ าเปนจะตองเตรยมความพรอมในเรองของกลไกการด าเนนงานในสวนทเกยวของในดานตาง ๆ เชน การสรางระบบฐานขอมลดานกฎหมายอยางมประสทธภาพ การเตรยมความพรอมของขาราชการรฐสภาใหมองคความรดานกฎหมายอาเซยน และความสามารถในดานภาษา เพอสนบสนนภารกจของสมาชกรฐสภาและคณะกรรมาธการในดานนตบญญต และในการขบเคลอนประเทศดานกฎหมายเพอการกาวสประชาคมอาเซยนไดอยางมประสทธภาพ

ดงนน จะเหนไดวา ภาคราชการไทยตอบรบตอความทาทายของประชาคมอาเซยนดวยการปรบตวในเชงยทธศาสตรและในเชงสถาบน โดยจดตงคณะกรรมการอาเซยนแหงชาต อนเปนหนวยงานกลางระดบชาตเพอประสานงานทเกยวกบนโยบายของไทยตออาเซยน สวนการปรบตวเชงกลไกหนวยงานระดบกระทรวงและกรมกมการเพมบทบาทภารกจในรปของกองงานดานอาเซยน ทงน แตละกระทรวงจะมการประสานงานและด าเนนการโดยมคณะกรรมการอาเซยนแหงชาตเปนหนวยก ากบดแลระดบนโยบายอกชนหนง จงนบวา ภาคราชการไทยมการปรบตวและเตรยมพรอมตอการเปนประชาคมอาเซยนมากทเดยว

20

เอกสารอางอง

กระทรวงการตางประเทศ. การปรบตวของราชการไทยในประชาคมอาเซยน. (28 พฤษภาคม 2557). ไทยรฐ, น.25.

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, คณะท างานจดท าฐานขอมลเพอเตรยมความพรอมขาราชการรฐสภาส ประชาคมอาเซยน. (2553). การเขาสประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ : ส านกการพมพ ส านกงาน เลขาธการสภาผแทนราษฎร.

รอบโลกวจย

อานภาพแหงความรก เรยบเรยงโดย สฐสร กระแสรสนทร

ความรกระหวางบคคลกบบคคลมหลากหลายรปแบบ อาท ความรกแบบครกทเกดขนระหวางหนมสาวหรอความรกระหวางสามภรรยา ความรกแบบครอบครวทเกดขนระหวางพอแมและลก หรอความรกความผกพนระหวางเพอนกบเพอน เปนตน โดยนยามของค าวา “รก” มผใหความหมายไวมากมาย เชน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานใหความหมายของค าวา “รก” ไววา เปนค ากรยา หมายถง การมใจผกพนดวยความหวงใย มใจผกพนดวยความเสนหา มใจผกพนฉนชสาว หรอการชอบพอกน เปนตน แตตามหลกจตวทยาแลวความรกคออารมณอยางหนง อนหมายถงความรสกของคนเราทมอ านาจแรงพอทจะท าใหคนแสดงจรตหรอกรยาตาง ๆ ออกมา หรอเกดการเปลยนแปลงทางรางกายใหผอนไดเหน ดงนนเมอคนเราเกดมความรกขนมาแลวกจะแสดงออกซงความรกออกมาและเปนเรองยากแกการปกปดหรอซอนเรน โดยทกคนคงทราบกนดแลว และตางกตองเคยผานหรอประสบกบตนเองมาบางแลว เชน ความรกอนยงใหญของพอแมทมตอลก ๆ จะเหนวาผเปนพอแมจะแสดงอาการวาพวกเขานนรกลกมากมายเพยงใด สงเกตไดจากการอบรมเลยงด การดแลเอาใจใสในทกเรองทกรายละเอยด และพรอมทจะเสยสละสงตาง ๆ เพอลกไดเสมอ หรอความรกทเกดขนระหวางหนมสาวในชวงวยตาง ๆ ทแสดงออกใหเหนมากมาย เชน การเดนจงมอกน การปอนอาหารใหกนและกน หรอการกอด การหอมแกมกน เปนตน จะเหนไดวามนษยเราหากเกดความรกขนมาแลว แมจะมอปสรรคมากมายมากดขวางกตามตางกจะพยายามดนรนไปสความปรารถนาของอารมณรกใหจงได

ทผานมาเหลานกปรญชาหลายคนมความคดเหนทสรปไดตรงกนวา ความรกนนเปนสงทลลบยากทจะศกษาและสรปได โดยมนษยเราไมอาจใหเหตผลหรอท าความเขาใจกบเรองดงกลาวไดอยางชดเจน แตส าหรบเหลานกจตวทยาแลวความรกกมไดเปนสงทอยนอกเหนอค าอธบาย และอนทจรงแลวความรกยงเปนสงทนกจตวทยาตางตองการศกษาใหเขาใจอยางละเอยดลกซง เพราะความรกอาจเปนไดทงตนก าเนดของ

22

ความสขอนแสนยงใหญ แตในบางคราวกอาจเปนประกายไฟแหงโศกนาฏกรรมไดเชนเดยวกน ซงสงแรกทเราตองรเกยวกบความรกและเปนสงส าคญทสด คอ เราตองแยกแยะมนออกจากความหลงใหได ทผานมามงานวจยจากประเทศสหรฐอเมรกาเรองหนงไดเชญหนมสาวจ านวน 12 ค ทก าลงมโลกเปนสชมพหรอตกอยในหวงแหงความรกใหม ๆ มาเขาเครองสแกนสมองเพอท าการศกษาวจย โดยใหครกเขาไปในเครองสแกนทละคน จากนนนกวจยกจะฉายภาพตาง ๆ ใหกลมคนขางตนด เชน ภาพววทวทศน ภาพการตน ภาพดาราดง รวมทงภาพคนรกของพวกเขากจะถกปะปนเขาไปในภาพเหลานนดวย

สงทนกวจยใหความสนใจระหวางการดภาพของครกขางตนกคอแบบแผนของสมองทแสดงบนจอมอนเตอรทปรากฏขนเมอครกเหนภาพคนรกของพวกเขา แบบแผนของสมองทแสดงในจอภาพนนจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชดเจนจากแบบแผนของสมองในขณะทดภาพทว ๆ ไป และทนาสนใจทสดกคอ แบบแผนของสมองเหลานนกลบไปคลายกนกบภาพของแบบแผนของสมองในผปวยทเสพตด “โคเคน” ซงเหตการณดงกลาวสามารถอธบายไดดวยหลกจตวทยาเกยวกบความรกระหวางหนมสาวทตามปกตแลวจะมดวยกนอย 3 ระดบ ประกอบดวย ระดบทหนง คอ ความปรารถนา (Lust) ระดบทสอง คอ ความรสกดงดด (Attraction) และระดบทสาม คอ ความผกพน (Attachment) โดยเมอมนษยเราเกดความปรารถนาขนรางกายจะหลงฮอรโมน 2 ชนดออกมา คอ เทสโทสเตโรน (Testosterone) ส าหรบเพศชาย และเอสโตรเจน (Estrogen) ส าหรบเพศหญง โดยฮอรโมนดงกลาวจะไปกระตนสารเคมอก 4 ชนดในสมองของมนษย ทงนสารเคมทมความส าคญ 2 ชนดในจ านวนนน คอ ฟโรโมน (Pheromone) ทจะชวยกระตนใหรางกายเกดความพรอมทจะมเพศสมพนธ และโดพามน (Dopamine) ซงเปนตวกระตนความอยากและท าใหเกดความสขในเวลาทอยใกลกบคนรก ซงสารโดพามนนเองทจะหลงออกมาอยางมากมายเมอคนเราก าลงเสพยาเสพตด จงเปนสาเหตทท าใหแบบแผนของสมองทตรวจพบมความคลายคลงกนระหวางคนทก าลงตกอยในหวงแหงความรกกบคนทตดยาเสพตด

นอกจากน นกวจยยงพบอกวาการตอบแบบสอบถามของผเขารวมการวจยทง 12 คขางตนนน ยงมความคลายคลงกนกบผทตดยาเสพตดมาก เชน เมอถามวา “รสกอยางไรกบคนรก” ค าตอบทมกไดรบกคอ “เราไมเคยหางกนเลย” หรอ “เราขาดกนไมได” ทงน นกวจยสรปวาเปนผลมาจากสารเคมส าคญ 2 ชนดขางตนทจะหลงออกมาเมอยามไดอยใกลชดกบคนทเราหลงรกนนเองทท าใหรางกายรสกตนเตนกระชมกระชวย หวใจเตนเรวขน ทานอาหารไดมากขนกวาคนปกต ซงความรสกเหลานจะเปนอยนานไมเกน 1–3 ป และหลายคนมกเรยกภาวะนวา “ชวงโปรโมชน” พอหลงจากชวงนผานไปแลว สงทยงคงเหลออยกคอความผกพน หรอสงทท าใหตองผกพน เชน ลกหรอสงอน ๆ และทส าคญไปกวานนคอในชวงเวลาทโลกก าลงเปนสชมพเชนน พฤตกรรมของครกทแสดงออกมาจะมลกษณะคลายคลงกบคนเสพยาเสพตด หรอตดยาเสพตดอยางหนก กลาวคอจะรสกกระวนกระวายเมอขาดหรออยหางครกเปนระยะเวลานาน เพราะมความตองการทจะไดเขามาไวในครอบครอง และไมอยากใหคนอนมาแยงไป อาการดงกลาวรวมไปถงเวลาทคนเราอกหกดวย โดยจะมอาการไมแตกตางจากคนทพยายามจะเลกยาเสพตดใหม ๆ คอ จะมอาการทรนทราย ทานอาหารไมลง รางกายทรดโทรม รสกหาความสขในชวตไมได หรอบางรายทอาการหนกกจะรสกวาไมอยากมชวตอยตอไป

ผลของรายงานการวจยเรองนชวยชใหเหนถงพลงอนมหาศาลของอานภาพแหงความรก ซงในบางโอกาสอาจกลายเปนอนตรายหรอพษภยทรายแรงได หากผทตกอยในหวงแหงความรกไมรจกควบคมมนอยางมสตกอาจเปนสาเหตใหเกดเรองไมดขนได ดงจะเหนไดจากภาพขาวทหลายครงมเหตปจจยหลกมาจากความรกทมากเกนพอด จนกลายเปนความหงหวง กลายเปนการท ารายรางกายซงกนและกน หรอบาง

23

เหตการณอาจรนแรงจนถงขนเกดการฆาตกรรมตามมา ซงปจจบนเรมพบเหนไดบอยครงมากยงขนตามหนาหนงสอพมพหรอภาพขาวทปรากฏ เหลานจงเปนเครองยนยนทชวยพสจนใหเหนแลววา “ความรก” นนมอานภาพและพลงงานมากมายเพยงใดโดยมพลงทงดานบวกและดานลบ ดานบวกมกเกดขนเมอทกอยางสมหวงและไดดงใจจงกลายเปนพลงทสรางแรงผลกดนหรอชวยสงเสรมและเปนก าลงใจใหกบคน ๆ นนไดเปนอยางด แตเมอยามผดหวงความรกไมสมดงใจกอาจกลายเปนพลงดานลบทสงผลเสยตออารมณ สขภาพ และรางกายของคน ๆ นนไดเชนกน ดงนน การจะมความรกจงตองรจกใชสตควบคเพอคอยควบคมหรอก ากบพลงแหงความรกใหได เพราะความรกสามารถท าอะไรใหกบคน ๆ หนงไดมาก จงจ าเปนตองคอยเตอนใจตนเองใหไดอยเสมอวาเราจะรกอยางมสตและมพรอมดวยปญญา จะไมตดอยในความหลงใหลไรสตทมงคดแตจะใหเขากลบมาตอบสนองเราอยางทใจเราตองการ หากปฏบตไดเชนนแลวทกคนกจะมความสขกบความรกทมอย

เอกสารอางอง

ขนเขา เขจรบตร. (พฤษภาคม 2556). หลง (วาคอ) รก. ซเครท. 4 (75), 35-37.

ความรก. สบคน 16 กมภาพนธ 2558. จาก http://th.wikipedia.org/wiki/ความรก.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). “รก”. ใน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (น. 938). กรงเทพฯ : นานมบคพบลเคชน

สธกา ศรประพนธ. รกอยางมสต. สบคน 17 กมภาพนธ 2558. จาก http://www.hed.go.th/data_center/info_mod/31Jan201157-AttachFileรกอยางมสต.pdf.

Love is? ความรก...คออะไร. สบคน 16 กมภาพนธ 2558. จาก http://www.serra.in.th/loveis/love_is-object.html.