ARBEIDSRECHT DOELSTELLING
ARBEIDSRECHT
DOELSTELLING
2011 hoofdstuk 1 inleiding 2
moodle
2011 hoofdstuk 1 inleiding 3
Instellingen>wijzigen profiel !
Naar de elektronische omgeving MOODLE
wetgeving CODEX
http://www.internetcodex.be/sociaalrecht.html
2011 hoofdstuk 1 inleiding 4
2011 hoofdstuk 1 inleiding 5
Arbeidskrantje
Hier vind je een verzameling artikels, rechtspraak,
rechtsleer, linken
2011 hoofdstuk 1 inleiding 6
2011 hoofdstuk 1 inleiding 7
websites
� http://www.internetcodex.be/sociaalrecht.html
� http://sociaalrecht.blogspot.com/2011/09/rechts
praakdatabanken.html
� http://justitie.belgium.be/nl/
� http://www.werk.belgie.be/home.aspx
� http://www.cnt-nar.be/N1I.htm
� http://www.claeysengels.be/index.php?option=co
m_joomcontent&view=section&layout=blog&id=1
&Itemid=56&lang=nl
2011 hoofdstuk 1 inleiding 8
HOOFDSTUK 1
Inleiding
9
2011 hoofdstuk 1 inleiding 10
� Situering
� Bronnen
� CAO- regelgeving
Improving working conditions
2011 hoofdstuk 1 inleiding 11
2011 hoofdstuk 1 inleiding 12
2011 hoofdstuk 1 inleiding 13
Wat is arbeidsrecht?
� Sociale wetgeving:� Arbeidsrecht
� Socialezekerheidsrecht
� Minimumvoorzieningen
� Arbeidsrecht � BIJZONDER DOEL:
� Bescherming van belangen van de werknemers
� Bevorderen van hun welzijn
Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 13
Arbeidsrecht/SZ: p3
2011 hoofdstuk 1 inleiding 14
� Arbeidsrecht: geheel van rechtsregels die de
verhoudingen wg-wn regelt
� Individueel
� Collectief
� Beschermingsmaatregelen
� SZ:
2011 hoofdstuk 1 inleiding 15
Sociale wetgeving
� Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
� Collectieve relaties
� Beschermingsmaatregelen voor werknemers
� Arbeidsvoorziening
� Sociale zekerheid
� Minimumvoorzieningen
� Geschillen van sociaal recht
Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 15
arbeidsovereenkomstenwet
2011 hoofdstuk 1 inleiding 16
WET 3 juli 1978:
�Aangaan
�Uitvoeren/schorsen
�Beëindigen
Individueel arbeidsrecht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 17
� ARBEIDSWET 16 MAART 1971� Arbeidsduur, zondagsrust,kinderarbeid,moederschap
� TIJDELIJKE ARBEID EN UITZENDARBEID� Wet van 24 juli 1987
� FEESTDAGEN� Wet van 4 jan. 1974
� Feestdagenbesluit van 18 april 1974
� EDUCATIEF VERLOF� Herstelwet 22 januari 1985
� TIJDSKREDIET� CAO 77bis
� LOONBESCHERMINGSWET� 12 april 1965
2011 hoofdstuk 1 inleiding 18
DAENS
2011 hoofdstuk 1 inleiding 19
2011 hoofdstuk 1 inleiding 20
Bijlage : geschiedenis arbeidsrecht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 21
� 1789 : Franse Revolutie
� Égalité
� Fraternité
� Liberté: non-interventie
� Geen specifiek arbeidsrecht
� ‘huurovereenkomst’ van werk:
� Wilsovereenkomst als basis
� Geen regulerende overheid
1886
2011 hoofdstuk 1 inleiding 22
� Arbeidsduurvermindering
� Eis tot 13u/dag
� Protest tegen loonsverminderingen
Onderzoekscommissie:
Eerste sociale wetgeving
EERSTE SOCIALE WETGEVING
� Nog zeer behoedzaam
� Beperken vrijheid van overeenkomst
� 1900: wet arbeidsovereenkomsten
� Alleen voor arbeiders
� Suppletoir
� 1622: wet arbeidsovereenkomsten
� Bedienden
� dwingend
2011 hoofdstuk 1 inleiding 23
Eerste sociale wetgeving
2011 hoofdstuk 1 inleiding 24
� Nog zeer behoedzaam
� Beperken vrijheid van overeenkomst
� 1900: wet arbeidsovereenkomsten
� Alleen voor arbeiders
� Suppletoir
� 1622: wet arbeidsovereenkomsten
� Bedienden
� dwingend
2011 hoofdstuk 1 inleiding 25
OPENBARE ORDE
DWINGEND
SUPPLETIEF
2011 hoofdstuk 1 inleiding 26
dwingend suppletief
Suppletief - dwingend
Suppletief - dwingend
2011 hoofdstuk 1 inleiding 27
� Suppletief
� Is maar bindend in de
mate dat de partijen
niets anders hebben
voorzien
� dwingend:
� afwijking is niet
mogelijk in nadeel van
de werknemer
RANGORDE
CAO
2011 hoofdstuk 1 inleiding 28
Bronnen van het recht
� Internationaal
� Bilaterale verdragen
� Multilaterale verdragen en instellingen
2011 hoofdstuk 1 inleiding 29
Bronnen van het recht
� Multilaterale verdragen en instellingen
� IAO:conventies
� Harmoniserende werking (p6)
� OESO
� RAAD VAN EUROPA
� EVRM 1950
� Europees Sociaal Handvest
� INTERNATIONALE VERENIGING SZ
� BENELUX ECONOMISCHE UNIE
�EUROPESE UNIE
EVRM
� Regelt verhouding tussen staat & burgers
� Waarborgt fundamentele vrijheden
� Kan rechtstreeks ingeroepen worden voor
Belgische rechtbanken
� Europese commissie rechten van de mens
� Straatsburg
� Als rechtsmiddelen in B zijn uitgeput
� Oordeelt over gegrondheid van het beroep
� Europees Hof Rechten van de Mens
2011 hoofdstuk 1 inleiding 30
Europese Unie
http://europa.eu/index_nl.htm
2011 hoofdstuk 1 inleiding 32
2011 hoofdstuk 1 inleiding 33
Rechtsbronnen Europese Unie
� Europese verordeningen:� Rechtstreeks verbindend
� Europese richtlijnen:� Moet omgezet worden in nationale wetgeving
(wet,decreet,CAO…)
� Collectief ontslag
� Behoud van rechten bij overgang ondernemingen
� Ouderschapsverlof
� Gelijke behandeling
� Europese beschikkingen� Bvb mededinging
� Aanbevelingen en adviezen
Verordeningen ≠ richtlijnen
VERORDENING
� Rechtstreeks verbindend
� Rechtstreeks toepasbaar
� Indien duidelijk en bepaald
RICHTLIJN
� Moet omgezet worden in
Belgische wetgeving
� Bindend naar resultaat
2011 hoofdstuk 1 inleiding 34
2011 hoofdstuk 1 inleiding 35
2011 hoofdstuk 1 inleiding 36
Nationale rechtsbronnen
� Sociale grondrechten: art. 23
� Recht op arbeid en op vrije keuze van
beroepsarbeid, recht op billijke
arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, recht
op informatie, overleg en collectief onderhandelen
� Recht op sociale zekerheid
� GEEN DIRECTE WERKING
� ≠ ‘gewone’ wetgeving
2011 hoofdstuk 1 inleiding 37
Sociale rechtsbronnen
� Wetten
� Decreten en ordonnanties
� Gemeenschappen en gewesten
� Ordonnanties van Brusselse gewest
� Koninklijke Besluiten (K.B)
� Ministerieële besluiten (M.B).
� Rechtspraak
� Rechtsleer
� gebruik
JURIDAT :rechtbanken-rechtspraak
databank
2011 hoofdstuk 1 inleiding 38
2011 hoofdstuk 1 inleiding 39
2011 hoofdstuk 1 inleiding 40
rechtspraak: geen precedentenrecht
� Toepassen wetgeving
� Verduidelijkt wetgeving
� Vult wetgeving aan
� Interpreteert wetgeving
� Voorkomt interpretatieproblemen
� Dringende reden, tewerkstellingsvoorwaarde
tijdskrediet,
opzeggingstermijnen hogere bedienden > formule
claeys
2011 hoofdstuk 1 inleiding 41
rechtsleer
� Rechtsleer
� Interpretatie van rechtsregels
� Bespreken rechtspraak
� Niet dwingend
� Beïnvloedt het recht
� Distilleren tendensen (formule CLAEYS)
� En bepaalt rechtspraak
wetgeving
rechtspraak rechtsleer
2011 hoofdstuk 1 inleiding 42
2011 hoofdstuk 1 inleiding 43
� Duidelijke wetgeving: weinig rechtspraak
� Opzeg lagere bedienden, duur proeftijd
� Tewerkstellingsvoorwaarde CAO77bis
� Verbreking tijdens loopbaanvermindering CAO77bis
� Opzegtermijn hogere bediende
2011 hoofdstuk 1 inleiding 44
� Rechtsleer
� Interpretatie van rechtsregels
� Bespreken rechtspraak
� Distilleren tendensen (formule CLAEYS)
� En bepaalt rechtspraak
� Niet dwingend
� Beïnvloedt het recht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 45
gebruik
� Bestendig
� Voldoende lange tijd
� Vast
� Steeds hetzelfde voordeel, dezelfde
berekeningsbasis
� algemeen
2011 hoofdstuk 1 inleiding 46
Gebruik: Arbh. Luik 13.11.2002
� Gedurende 20 jaar een loontoeslag van 200%
voor prestaties op zon- en feestdagen
� Algemeen
� Voor wie zich in dezelfde situatie bevindt
� Vast
� Bestendig
2011 hoofdstuk 1 inleiding 47
Hierarchie
1. Dwingende bepalingen van wet
2. Algemeen bindende CAO
1. NAR
2. PC
3. Niet-algemeen bindende CAO
1. NAR
2. PC
3. ONDERNEMING
4. Geschreven arbeidsovereenkomst
5. Niet algemeen verbindend verklaarde cao van pc voor werkgever die niet is aangesloten bij patronale organisatie
6. Arbeidsreglement
7. Suppletoire wetsbepalingen
8. Mondelinge arbeidsovereenkomst
9. gebruik
2011 hoofdstuk 1 inleiding 48
INTERPRETATIE art. 51
� LAGERE NORM mag niet strijdig zijn met
HOGERE NORM
� Sluit de hogere norm door zijn strenge
formulering de toepassing van een gunstiger
regime uit dat wordt voorzien door een regel
van lagere orde ?
OEFENINGEN
Collectieve arbeidsovereenkomsten
CAO Wet van 5 december 1968
2011 hoofdstuk 1 inleiding 50
Collectieve arbeidsovereenkomst:
� Normatieve bepalingen
� Individuele:
� Loons- en arbeidsvoorwaarden (p16)
� Collectieve
� Obligatoire bepalingen
� Vredesplicht
� Informatieplicht
� beïnvloedingsplicht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 51
Collectieve arbeidsovereenkomst:
� Vormvereisten
� Wie kan CAO afsluiten
� Neerlegging en bekendmaking
� Wat is een PC (p20)
� Niveaus
� Geldigheidsvereisten
� bindingskracht TAAK
2011 hoofdstuk 1 inleiding 52
2011 hoofdstuk 1 inleiding 53
Niveaus
� NAR
� PC: bedrijfssector
� PSC
� ONDERNEMING
Waar kan je CAO’s vinden?
2011 hoofdstuk 1 inleiding 54
geldigheidsvereisten
� Toestemming
� Geweld, dwaling,bedrog
� Bekwaamheid
� Geoorloofde oorzaak
� Geoorloofd voorwerp
Art. 1134 B.W.
2011 hoofdstuk 1 inleiding 55
BINDING VAN EEN CAO
� Ondernemingscao
� PC of NAR :
� Algemeen bindend:
� VOOR ALLE WERKGEVERS die onder ressort vallen én hun werknemers
� Niet algemeen bindend
� VOOR ALLE WERKGEVERS die lid zijn van de patronale organisatie en onder het ressort vallen én hun werknemers
� WERKGEVERS die geen lid zijn :
2011 hoofdstuk 1 inleiding 56
NIET algemeen bindende CAO
� WERKGEVERS die geen lid zijn van patronale
organisatie zijn suppletief gebonden door de
individueel normatieve bepalingen
� Ze kunnen afwijken van de individuele normatieve
bepalingen als ze dit uitdrukkelijk en schriftelijkdoen
WAT IS SUPPLETIEF?
2011 hoofdstuk 1 inleiding 57
Niet algemeen bindend: blz 22
� Pc: eindejaarspremie= maandloon
� Algemeen bindend verklaard
� Niet algemeen bindend
� Aangesloten wg
� Niet-aangesloten wg:
� =gebonden tenzij hij uitdrukkelijk en schriftelijk afwijkt
� Bvb door uitdrukkelijk te bedingen dat
� er geen eindejaarspremie is of
� Eindejaarspremie van 2 weken of
� …
2011 hoofdstuk 1 inleiding 58
Algemeen verbindende CAO
� Wordt bindend voor alle werkgevers die
behoren tot het ressort
� Overtreding is een misdrijf
� Verjaringstermijn wordt 5 jaar
� strafsancties
2011 hoofdstuk 1 inleiding 59
Automatische conversie
� Bepalingen van de CAO gaan automatisch
stilzwijgend over in de individuele
arbeidsovereenkomst
� Strijdige bedingen in de arbeidsovereenkomst
worden stilzwijgend gewijzigd
2011 hoofdstuk 1 inleiding 60
oneindige binding: art.23
� ‘de individuele arbeidsovereenkomst die door een collectieve arbeidsovereenkomst stilzwijgend werd gewijzigd, blijft onveranderd wanneer de CAO ophoudt uitwerking te hebben, tenzij het anders wordt bedongen in de overeenkomst zelf’� Enkel voor wn in dienst tijdens looptijd van deze
CA0!
HOE KAN JE DEZE NAWERKING
VERMIJDEN?
2011 hoofdstuk 1 inleiding 61
oneindige binding: art.23
� CAO 1.1.2010-31.12.2010 ‘voorziet
eindejaarspremie’
� CAO 1.1.2010-31.12.2010 ‘voorziet
eindejaarspremie in december 2010’
OEFENINGEN
2011 hoofdstuk 1 inleiding 62
verjaring� Arbeidsovereenkomst
� misdrijf
2011 hoofdstuk 1 inleiding 63