10, mespet 2016 mespet 2017 Jiva - LDP Lingwa de ... fakta, Kler sim repeti to ke ol westaney munda zai ... Li maini ke treba trati sexnida tak kom jenta do sivilisa neva gwo trati

• Lidepla kom basa fo nove jengun­lingwas

• "Un­ney kitaba" bay L.Zamenhof

• Festa om Jungwo­ney Novyar

• Pa lidepla om lidepla­gramatika

• "Vesna lai!"

• Komiksa "Aventuras de Kwadrakin"

Jiva№10, mes­pet 2016 ­ mes­pet 2017

­ Ruski alfabet pa pikturas

­ Raita fo felisitaa

­ Detektif sinior Karotino

­ Pa lidepla om lidepla­gramatika

­ Oskar e Rose Dama. Leta un.

­ Master e Margarita. Chapta 1.

Lidepla­sait: http://lidepla.org

Lidepla in FasKitaba: https://www.facebook.com/groups/lidepla

Lidepla in VK: http://vk.com/lingwa

Lidepla in LJ: http://lingwadeplaneta.livejournal.com

2

Ruski alfabet pa pikturasLo zuy muhim in kada lingwa es alfabet. Treba ya jan

letra dabe lekti e skribi. Oni mog sim shwo, duyfu sin letra,

bat tak oni bu mog bikam yuan de sivilisen sosietaa, bu mog

fai parta de kultura.

In nuy jiva toshi ye koy "alfabet". Es to, sin kel oni ga bu

mog bikam vere jen do inen­forsa. Es familia.

Ruski pikter Ksenia Starodubtseva he pikti letras de ruski

alfabet pa tema de familia. Kada letra es akompanen bay

kurte frasa, kel pa hunta komponi historia de un familia. Sey

rakonta do alfabet es fule de luba e dulitaa.

Un­ney texta pa lidepla apari in mes 5 yar 2006. It gwansi

globale krisa de komersike sivilisasion in kel nu oli jivi.Walaa un

fragmenta­ki.

"Fo nu es klare ke humanistike transforma de sosietaa es

buevitibile, bat toshi klare es to ke tal transforma ve eventi sol dan,

wen fo maiste jen de planeta dwa kosa bikam evidente: pa un taraf,

to ke for­ney kiping de existi­she sosiale ordina es buposible; pa

otre taraf, to ke gai adopti nove ordina fundi­ney on humanistike

ideales.

Gwansi­yen buposiblitaa de for­ney exista de sosietaa fundi­ney

on komersa­relatas, hir olo es klare: samaja om to es tem pyu

blise, kem pyu agude manifestas de globale krisa in ol suy fulitaa.

Fo koy taim domini­she klases, sertem, haishi ve mog trompi

jenmin de ley landas, obskurisi­yen pa kada dao toy fakta ke

globale problemas es in kausale konekta kun fundamentale prinsip

de nau­ney organisa de sosietaa – prinsip de profit.

Bat on nuy planeta ye ya bushao intele jen kel vidi sey konekta

e shwo om it.

Tu klosi muh a li kompletem es apena posible.

E se signifi, ke, segun ke globale problemas expansi e agravi,

samaja om ley vere natura sal buevitibilem bikam sarwe...

Pa afsos, dabe humanistike transforma eventi, sole samaja om

buadmitibilitaa de for­ney exista de komersa­relatas es shao –

yoshi treba bu meno klare samaja om to, ke nove sosietaa mus gei

fundi on prinsip de harmonike developa de personalitaa."

Walaa may familia.

Papa, mama, may brata Andrey e me.

А

3

Sirkum nuy dom nu he planti mucho yel.

Kinda de nuy kinda ve mog promeni in nuy

yel­ney shulin.

Papa he bildi un gran ligne dom fo nu.

Ga syao taim bak, me e may brata, nu bin

sub kordia de nuy gran e lubi­ney mata.

Es ya gro­hao tu bi pa hunta!

Nuy mata pri gladi nuy kapas e shwo zuy

muhim worda: "Me lubi yu, may boys!"В

Г

Kada vesna faula sidi­chiriki

pa bracha de nuy yel.

Б

Д

Е

Ё

4

Raita fo felisitaa

«Wel, pa fin,» Kler shwo, «li hev ya raita fo felisitaa.»

Nu zai diskusi­te to ke eventi nodavem pa nuy visintaa. Sinior

A kwiti­degami madam A dabe gami madam B kel toshi degami

swa­ney mursha dabe gami lu. Nulwan dubi om ke sinior A e

madam B sta pa gro­inluba versu mutu. Si to bu fa­wek e si nixa

fa­buhao om ley sanitaa o richitaa, rasum­ney es ya expekta ke li

ve sta felise.

Pa same taim nulwan dubi om ke li ambi sta­te nofelise kun

ley bifoo­ney gamijen. Madam B gro­lubi swa­ney mursha pa

beginsa. Bat poy lu pai wunda pa gwer. Oni shwo ke lu lusi swa­

ney man­forsa, yoshi oni jan ke lu lusi gunsa. Jiva kun lu bu es

pyu tal kom madam B. gwo expekti. E povre madam A., ela lusi

jamile aspekta e jivafultaa — oni shwo ke por mucho mushkila

kun kindas e longe morba de mursha, shayad es ver.

Wel, bye dumi ke sinior A es man kel mog sim mah­wek swa­

ney molya kwasi kuta de finsuken sliva. Elay swa­kila es terible

shok fo ta. Nu oli jan to, ta selfa shwo to a nu. «Bat kwo me mog­

te zwo?» ta shwo. «Oni hev ya raita fo felisitaa. Me sim bu mog­

te paslasi may shansa wen it en­ye.»

Ewalaa me zai go a hom al mediti om idea de «raita fo

felisitaa».

Un­nem me dumi ke se suoni sam strane kom raita fo hao

fortuna. Me opini ya (kwo unkwe sertene moralistas shwo) ke

i felisitaa i beda es kosa maistegrad ausen jen­kontrola. Also

fo me «raita fo felisitaa» bu hev pyu sensu kem raita fo

gaotaa, o raita fo patra do menga mani, o raita fo hao meteo

wen yu yao fai piknik.

Me mog samaji raita kom koy libritaa garanti­ney bay

kanun de sosietaa in kel me jivi. Pa exampla, me hev raita fo

raki auto along kamina, si toy kamina bu es private. Sosietaa

dai toy libritaa a me. Yoshi me mog samaji raita kom

demanda garanti­ney bay kanun e relati­she a obliga de

koywan. Me hev raita fo pai 100$ fon yu, si yu debi li a me. Si

kanun permiti ke sinior A kwiti ta­ney molya e temti molya de

suy visin, dan sinior A hev ya legale raita fo zwo se, e bu ye

nida fo shwo om felisitaa.

Bat sertem Kler maini otre kosa. Ela maini ke sinior A hev

bu sol legale bat yoshi morale raita fo zwo to ke ta he zwo.

Otrem, Kler es ya klasike moralista do tip de Akwinat,

Grotius, Huker e Lokk. Ela kredi ke stata­ney kanun basi on

koy Naturale Kanun.

Me konsenti. Me kredi ke se hi es basa de eni sivilisasion.

Otrekas stata­kanun bikam absolute. Oni bu mog diskusi­

kritiki li, si bu ye basa fo judi­evalu.

Ti Kler pronunsi na shwotura hev noble origin. Kada

sivilisen jen, osobem USA­jen, respekti ya toy dokumenta in

kel oni shwo ke un de jen­raitas es raita fo «aspiri­ateni

felisitaa». Ewalaa nu lai a esensia.

Kwo maini skriber de toy noble deklara?

Klare es ya to ke li bu maini. Li bu maini ke jen darfi ateni

felisitaa via eni media, inklusi­yen, pa exampla, kila, chora,

gadara, jula o tuhmat. On tal basa oni bu mog bildi sosietaa.

In bifoo­ney numer de nuy jurnal ye un makala de fama­ney

inglish skriber Klaiv Lyuis (Clive Staples Lewis). Nu nadi ke

yu pri it. Ewalaa nu snova ofri a yu un de luy makalas. Sey­la

trati tema de familia, de luba e de felisitaa.

5

Li maini «aspiri­ateni felisitaa via eni kanun­ney media»; to

es via media kel korespondi a Kanun de Natura e a kanun de

nasion.

Pa un­ney kansa sembli ke es tautologia: man hev raita fo

zwo enisa ke ta hev raita fo zwo. Bat treba kaulu kontexta de

historia. Toy deklara ya primem rejekti­te ti longem guverni

Europa na politike prinsip. It fai chunauta a Austria e Rusia, a

Ingland do toy taim, a Burbon­ney Frans. It demandi ke eni

kanun­ney media fo ateni felisitaa gai bi kanun­ney fo eni jen,

sin kaulu suy kasta, sosietaa­klas, mani­status o religion. Pa nuy

sekla, wen nasion afte nasion akti kontra se, oni bu mog nami se

sim tautologia.

Bat kwesta om kwel media fo ateni felisitaa es “kanun­ney”

(kwel metoda es oda moralem permitibile segun Naturale

Kanun, oda gai bi deklaren kom kanun­ney bay ofisiale kanun

de sertene nasion), it haishi resti pa same plasa. E relatem sey

kwesta me bu konsenti kun Kler. Me bu kredi ke jenta hev

sinlimita­ney “raita fo felisitaa”.

Wel, evidentem, wen Kler shwo om felisitaa, ela maini

primem luba­ney felisitaa. Partem bikos tal gina kom Kler, ela

neva yusi worda “felisitaa” in eni otre sensu. Bat yoshi me neva

gwo audi ke Kler apliki sey prinsip a koysa otre. Ela es ya aika

“lefte” relatem politika, e ela wud senti shok si koywan wud

defendi aktas de koy nopiti­she kapitalista shwo­yen ke ta­ney

felisitaa es tu pai mani e ta sim trai ateni suy felisitaa. Yoshi ela

bu toleri pyannik e gwo neva mediti om ke oni mog sta felise al

sta pyan.

Aika mucho Kler­ney amiga, osobem amiginas, wud sta pyu

felise afte fai kelke juste kritika an ela. Bat es noprobable ke ley

raita fo tal felisitaa ve gei kaulu.

Pa fakta, Kler sim repeti to ke ol westa­ney munda zai

aserti duran sirke 40 yar yo. Al may yunga­yash oli progresive

jenta shwo, «Bu treba false shama! Hay nu trati sex­nida sam

kom oli otre jen­ney nida». Al bi yunge e pumbe me dumi­te ke

li maini hi to ke li shwo. Bat poy me reveli ke li maini yus lo

kontre. Li maini ke treba trati sex­nida tak kom jenta do sivilisa

neva gwo trati eni impulsa de jen­ney natura.

Oni opini ke treba moderisi swa­ney instinkta e yaosa. Si

yu absolutem obedi a yur instinkta de swa­preserva, oni nami

yu fobnik. Si yu bu represi yur akwiri­impulsa, oni nami yu

avida. Iven den somni­yaosa yu mus resisti si yu es wahter.

Yedoh oni pardoni eni dustrata e gadara si temi om inluba e

pasion.

Se olo simili moral­sistema segun kel oni nomus chori,

yedoh darfi chori aprikos.

Si yu objeti, oni pinchanem en­shwo om kanunnesa,

jamilitaa e iven santitaa de pasion e akusi yu om fai koy

puritanike prejuda om ke pasion es shamival. Me bu aksepti

sey reprosha. Treba ya klarisi. Si me shatami boy kel chori may

aprikos, ob se maini ke me es totem kontra boys o kontra

aprikos? Es ya chora hi ke me blami.

Es ya bufasile tu samaji reale situasion por ke oni shwo ke

kwesta om sinior A­ney “raita” fo deserti molya, it relati a koy

«moral do pasion». Al bechori garden oni bu violati koy

«moral do fruta». Oni violati honestitaa. To ke sinior A zwo, se

violati fida (ta gwo fai wada ya), violati danka (versu wan a kel

ta debi gro) e sarwe humanitaa.

Also oni trati pasion­impulsa ga osobem, pa privilegia. Por

it oni justifiki diverse suluka ke al otre halat wud gei nami

norahim, gadare e nojuste.

6

Wel, me ga bu opini ke oni darfi dai tal privilegia a luba­

pasion, bat me samaji way oni zwo se.

Forte erotike pasion wadi a nu gro­mucho pyu kem eni otre

emosion. Kada yaosa fai wada, duba yok, bat bu tanto impresi­

shem. Al he inlubi oni sta serte ke oni ve kontinu lubi til morti e

ke bia kun lubiwan ve dai bu sim koy nove joisa, bat stay stabile

eterne felisitaa. Also olo hi es pa geim­ponka. Si oni lasi sey

shansa go pas, oni muka vanisi jiva. Iven ek­duma om se mah

nu plunji inu gro­glube swa­pita.

Nofortunem oli sey wada ga oftem bu fulfil. Kada anubav­

ney adulta jan ke oli erotike pasion fini (exepte toy­la ke ta senti

yus nau). Nu fasilem vidi nogambirtaa de nuy­amiga­ney

rakontas om gro­vere­eterne­luba. Nu jan ya: koyves se duri for,

koyves bu.

E si se duri, bu es por koy wada al beginsa. Wen dwa jen

ateni stay felisitaa, to bu es sol por gro­pasion bat por ke (treba

shwo ya simplem) li ambi es hao jen, fidele, sabre, juste, kel

janmog kontroli swa e respekti mutu.

Al rekoni koy «raita fo (lubike) felisitaa» kel superi oli

pinchan suluka­regula, nu dumi bu om realitaa bat om to ke nu

senti­drimi al sta pa pasion. Bade suluka dukti a reale beda,

duran ke felisitaa fa­reveli ilusion snova e snova. Kadawan

(exepte sinior A e madam B) samaji ke afte kelke yar sinior A

ve mog hev same reson fo kwiti nove molya kom fo kwiti bifoo­

ney­la. Ta ve snova senti ke olo es pa geim­ponka. Ta ve snova

senti swa gro­luber, e ta­ney swa­pita ve exklusi pita versu gina.

Treba shwo yoshi dwa kosa.

Walaa un­ney­la. Sosietaa kel toleri nofidelitaa es bade

sosietaa fo ginas. Kwo unkwe shwo koy man­ney gana­ki e

joka, gina es pyu monogamike kem man, sim por biologia.

Yoshi ela nidi dom­ney felisitaa pyu kem nu. Kwalitaa bay

kel gina reteni man primem – ela­ney jamilitaa ­ fa­meno kada

yar afte maturitaa, duran ke man bu lusi swa­ney personale

treta bay kel nu reteni gina (nuy aspekta es aika egale a gina).

In pasion­gwer gina es pa dwaple noavantaja: ela­ney geim­

ponka es pyu gao e ela­ney lusa es pyu probable. Koywan fruni

an sedey­ney provokishiltaa de ginas, bat fo me es sim signa de

gro­mushkile kompeta kel mah me piti li.

Walaa dwa­ney kosa. Obwol nau al shwo om «raita fo

felisitaa» oni maistem maini pasion­impulsa, dela mog fa­for.

Si nu rekoni sey prinsip vaika in un jiva­domen, it ve liki inu

oli otre. Also sembli ke nu fai dao versu sosietaa in kel bu sol

kada jen bat yoshi kada jen­ney yaosa mog fa­rekoni kom

kanun. E dan, iven si diverse teknologia mog lasi nu trajivi

kelke taim, pa fakta nuy sivilisa morti fon inen e pa fin (me

iven bu mog shwo «nofortunem») it ve fa­yok.

7

oda ti koywan otre he skribi fo yu

na enoisaful kitaba.

Papa shwo a nu, ke olo jivi­she

nidi nuy luba,

ke sempre, duran ol jiva treba shuki

toy jen kel nidi nuy sinsere helpa.

И

ЙЛ

ke ol nuy planeta Arda nidi

nuy kuyda,

Dabe jiva bu en­sembli breve

taiminka in riva de eternitaa,

Nuy jiva ga bu es enoisaful. Pa sey hima

me kun may brata tuhun pa un­ney ves

desendi ais­montakin ke nuy papa he

zwo. Nu glidi­flai ya!

Ж

З

К

8

Mata­patra shwo ke nu jivi al mushkile

taim. Nuy suporta e luba, ol nuy gran

patralanda nidi li.

Bay ol ley jiva nuy mata­patra talimi nu

om kwo es sajitaa, rahimtaa, salamtaa e

fidelitaa.

Walaa nuy fantabla. It unisi nu

al chifan pa ol familia.Н

П

Р

Mata shwo ke elay e patra­ney kismas

interplexi kom kadenas.

Zuy felise taim in nuy familia es

taim de aksham­fabula.

May brata es zuy hao e zuy fidele in

munda. Duran ol nuy jiva nu ve

helpi e suporti mutu.

М О

С

9

Detektif sinior Karotino

Duran ke ta zai arivi a kastela, me hev taim fo rakonti om ta:

komo ta es klaiden e do kwel kolor es ta­ney mustash. Non, me

bu mog rakonti om mustash bikos ta bu hev mustash. Bat ta hev

un doga, shikaridoga do nam Shuker­Kapter kel helpi ta porti

tulmenga. Sinior Karotino sempre kunhev amini shi­dwa vidituba

e binokla, stoka de kompas e shika de fotoaparat. Krome, ta

sempre kunpren un mikroskop, un neta fo kapti parpar e un sak­

ki kun solta.

­ Way yu treba solta? – kwesti Prinsa Limon.

­ Pa permita de Yur Mahantaa, me pon solta on kauda de oli

fuger e poy me kapti li bay parpar­neta.

Prinsa Limon sospiri:

­ Afsos, pa sey ves yu bu ve treba solta: tanto ke me jan, oli

fuger bu hev kauda.

­ Wel, kasu es ga grave, ­ sinior Karotino remarki. – Si fuger

bu hev kauda, komo kapti li? On kwo pon solta? Pa permita de

Yur Mahantaa, oni bu gai­te lasi li fugi fon prison. Oda amini oni

gai­te aligi kauda a li bifoo fuga, dabe may doga mog kapti li.

­ Me gwo vidi in kino, ­ shwo un ofisiala, ­ ke koyves oni

kapti fuger sin pon solta on kauda.

­ Es wektaimen sistema, ­ objeti sinior Karotino kun bicha.

­ Es gro­, gro­wektaimen sistema, ­ repeti doga.

Sey doga hev tal osobitaa: ta oftem repeti worda de masta al

adi kelke swa­ney duma kel maistem fa­expresi via “gro­, gro­“.

­ Me hev yoshi un otre idea, ­ shwo sinior Karotino.

­ Nu hev yoshi gro­, gro­mucho otre idea, ­ repeti doga al

mavi kauda gaurawem.

­ Inplas solta oni mog yusi pepa.

­ Ver, ver, ­ Prinsa Limon aprobi kun joisa. – Lansi pepa inu

ley okos, e li tausian tuy.

­ Me toshi dumi tak, ­ remarki sinior Tomata, ­ bat bifoo

lansi pepa inu ley okos, treba ya findi li, bu ver?

­ Es pyu mushkile, ­ shwo sinior Karotino, ­ bat kun helpa de

may tultot me ve probi zwo to.

Sinior Karotino es vere detektif, ta neva zwo koysa sin swa­

ney tul. Pa exampla, iven fo go fai kama ta yusi tri kompas: un­

ney fo findi sulam, dwa­ney fo findi dwar de swa­ney shamba, e

tri­ney fo findi kama.

Boy Kirsa, kwasi ouran, pasi pa koridor – ta yao ek­kan den

fama­ney detektif e swa­ney doga – e astoni gro al vidi li ambi

lagi­she on poda al examini kompas e al diskusi kun anima.

­ Skusi, siniores, bat kwo yu zwo al lagi on poda? Shayad yu

zai shuki on tapis den trasa de fuger?

­ Me simplem shuki may kama, sinior. Kadawan mog findi

kama sim bay okos, bat un vere profi gai yusi vigyan­tul. Kom

oni jan, magnetifen kompas­diker sempre indiki norda. Sey

kwalitaa de diker lasi me determini loko de may kama sin fala.

Yedoh, al go segun indika de kompas, detektif turan imbati

kontra mira kel rasrupti inu mil pes. Doga Shuker­Kapter sufri

zuy: un splinta de mira kati ta­ney kauda, lyu­yen sol un tokon.

Walaa fragmenta de 16­ney chapta de "Aventuras de

Chipollino" bay Janni Rodari ­ om drole detektif sinior

Karotino e suy doga Shuker­Kapter. In sey kitaba oli

persona es oda legum, oda fruta, oda animal. Kom yu

samaji, sinior Karotino es persona kel gro­simili karota.

10

­ Nuy kalkula evidentem bin galta­ney, ­ shwo Karotino.

­ Gro­, gro­galta­ney, ­ sospiri Shuker­Kapter.

­ Nu treba shuki otre dao.

­ Nu treba shuki gro­, gro­mucho otre dao, ­ konsenti Shuker­

Kapter, ­ e nu treba nadi ke bu oli dao

fini bay mira.

Nau inplas kompas sinior Karotino

yusi un de zuy forte vidituba do mar. Ta

pon it a oko e begin turni it a desna e a

lefta.

­ Kwo yu vidi, shefa? – kwesti

Shuker­Kapter.

­ Me vidi un winda. It es klosen, it hev

rude pardas, e kada shan konteni shi­char

glas do farke kolor.

­ Sey deskovra es gro­, gro­muhim! – exklami Shuker­Kapter.

– Shi­char plus shi­char es dwashi­ot. Si nu go versu toy winda,

mog en­ye amini dwashi­ot splinta, e me iven bu jan kwo sal resti

fon may kauda.

Sinior Karotino turni vidituba a otre taraf.

­ Kwo yu vidi, shefa? – kwesti Shuker­Kapter nokalmem.

­ Me vidi koy metal­ney konstrukta. Es muy interes­ney: it hev

tri gamba huntisen bay fer­halka, e on sima de konstrukta ye un

blan ruf, probablem emalisi­ney.

Doga es turden bay deskovra de swa­ney masta.

­ Shefa, ­ ta shwo, ­ si me bu galti, haishi nulwan gwo deskovri

emalisi­ney ruf.

­ Nu es un­ney wan, ­ jawabi sinior Karotino. – Vere detektif es

kapable de findi nopinchan kosa iven in ga pinchan somnishamba.

Li en­kripi versu metal­ney konstrukta kun blan ruf. Afte

distansia de sirke shi stepa li arivi sub konstrukta, bat tanto

nokushalem ke it renversi.

Es gro­surprisa fo brave detektif e suy brave doga, bikos li

turan ek­senti gro­lenge dusha. Li resti

sinmuve, fobi­yen nove duseventa, duran ke

akwa flui­guti on ley har, fas, galsa, bey.

­ Me opini, ­ murmuri sinior Karotino

nosantushem, ­ ke temi om emalisi­ney pen

kun akwa.

­ Me opini, ­ adi Shuker­Kapter, ­ ke temi

om pen kun gro­, gro­mucho akwa fo woshi pa

sabah.

Sinior Karotino en­stan, suy fidele helper

toshi. Detektif findi swa pa dwa stepa fon

kama, versu kel ta go kun dignitaa al kontinu shwo diverse

saje duma kom tal­la:

­ In nuy profesion oni oftem fai riska. Nu he geti sub strom

de lenge akwa, bat pa kompensa nu he findi kama.

­ Nu he geti sub strom de gro­, gro­lenge akwa, ­ remarki

doga fon swa­ney taraf.

Ta fai ya dusfortuna sedey. Al sta mokre e lenge, ta en­

somni on met al he pon kapa on shu de masta.

Sinior Karotino krapi ol nocha e en­jagi al un­ney ray de

surya.

­ Shuker­Kapter, taim fo gun!

­ Shefa, me’s tayar, ­ jawabi doga al ek­en­sidi on kauda to

tokon kel resti afte disasta do mira.

Li bu mog woshi swa bikos akwa yok. Shuker­Kapter

11

simplem lisi­lisi swa­ney mustash, poy fai ek­lisa an fas

de shefa. Poy li chu inu parka e begin shuka.

Primem fama­ney detektif pren fon bao un sak­ki ke

oni yusi al plei loto. In sak­ki ye ninshi ficha kun numer.

Ta pregi doga austiri un numer. Shuker­Kapter sovi pata

inu sak­ki e austiri numer sem.

­ Nu mus fai sem stepa a desna, ­ detektif konklusi

afte mediti kelke minuta.

Li fai sem stepa a desna e geti inu urtiga.

Doga­ney kauda to tokon ek­jal kwasi por agni. Nos

de sinior Karotino rudifi kom rude pepa.

­ Shayad, to bin galta, ­ detektif suposi.

­ To bin gro­, gro­galta, ­ doga shwo tristem.

­ Nu probi ba otre numer.

­ Nu probi ba gro­, gro­mucho otre numer.

Pa sey ves numer dwashi­ot fa­chu, e sinior Karotino

konklusi ke treba fai dwashi­ot stepa a lefta.

Li fai dwashi­ot stepa a lefta e ek­lwo inu pisina kun

golde fish.

­ Helpi! Me droni! – detektif krai.

­ Me hi helpi, shefa, ­ fidele doga shwo, kapti ta pa

kolar bay denta e trani aus pisina.

Li en­sidi pa borda de pisina al suhi swa.

­ In pisina me he fai un gro­muhim deskovra, ­ shwo

sinior Karotino gaurawem.

­ Gro­, gro­muhim deskovra! – doga shwo. – Nu he

deskovri ke akwa es gro­, gro­mokre.

­ Non, bu to. Me dumi ke fuger he eskapi via pisina:

li plunji inu it e kavi subarda­pasaja.

­ Me he kupi un energia­sparike lampa, vinti­fixi it, bat it bu lumi.

­ Es normal, it ya spari energia.

Molya a mursha:

­ Kara, kwo yu yao ke me tayari fo sabahfan? Nu hev yogur, sinfet­ney

twarog, musli...

­ Hao, dai ba yogur, twarog, musli. E koysa fo chi.

In yuwelguan:

­ Kwanto kosti sey mala?

­ Un mil dolar.

­ Dashat! E sey kadena?

­ Dwa dashat.

Studenta to fisiker en­fai interes om religion e zin teologike skola.

Unves ta somni­ki pa lektia om boh. Pop to lektier lai a ta, kwesti:

­ Also kwo es boh­ney forsa?

Studenta ek­tremi bat tuy jawabi:

­ Es boh­ney masa multipliken bay boh­ney akselera.

­ Doktor, ob may hema­analis yo tayar? Me morti por jigyas...

­ Ha­ha, bu sol por jigyas!

­ Sey pedijen es swa­kilnik! Ta zai lopi bifoo nuy auto duran 10 minuta

yo! Kwo me treba zwo?

­ May kare, probi raki kamina, bu pedidao.

Bli mandir oni audi joisaful kraisa:

­ Me snova mog go! Me mog go!

Jenmenga sirkumi toy jen:

­ Rakonti ba, kwel mirakla he eventi?

­ Oni yus he chori may auto!

Kelke anekdot

12

Walaa nuy patra afte gundey. Ta shwo

warmem: "Lai ba a me! Me sal embrasi yu!" У

ХЧ

Nu lerni valori kada minuta

de nuy kare wan.

Nuy mata es warme e domlik.

Ela hev ya gro­jamile smaila.

Patra kredi ke vere forsa ye bu in

sporta­ney korpa, bat in mogsa tu pren

responsa om jiva de swa­ney kare jen.

Obwol nu jan ke sporta

formi­eduki karakter.

Т Ф

Ц

Nu lekti kitaba kel eduki ko­sentivitaa

de atma e puritaa de menta.

13

Familia es shansa de parti

swa­ney mahanatmitaa, Щ

ЫЭ

E mata fa­mule. Gro­mule.

e donishiltaa es filu de

haotaa, kel konekti un jen

kun otre. Tak nuy mata shwo.

Nuy papa solemnem anunsi a nu, ke

ta resolutem intenti snova bikam

patra. Jay­jay! Nu sal hev sista­ki!

Papa snova es zuy felise

jen on Arda.

Ш Ъ

Ь

Nove era begin in historia de nuy

familia: she nu fa­janmi sista­ki.

14

Inplas­kwo worda

Kwesti­wordakwo (maini kosa, eventa, akta, situasion):

Kwo ye? (= Kwo zai eventi? Kwo he eventi? Kwo es

problema?)

"Kwo es se?" mata repeti. (Ulichanski)

"Kwo li chi?" Alisa kwesti sikom ela sempre fai interes om

chia e pia. (Alisa)

"Por kwo yu bu es santush, oma?" me kwesti pa aksham.(Ulichanski)

Me bu jan kwo me wud zwo si olo wud ladi. (Isla)

Bat al dumi om morta yu bu majbur sufri. Yu bu jan kwo it

es. (Oskar)

hu (maini persona):

"Barbarka, namastee!" ­ "Hu es se?" ela kwesti sin fida.(Ulichanski)

"Hu ve gani?" — "Oo, yu hi gani," Grifon shwo. (Alisa)

"Kun hu yu zai toki?" Rego shwo al lai a Alisa e al kan

Kota­ney kapa gro­jigyas­nem. (Alisa)

Bat komo oni mog expliki a patra, komo muhim sey lemar es

fo Barbarka, e hu toy Adelka Zvonchekova es? (Ulichanski)

Relative inplas­kwo­wordake ­ introdukti spesifi­she frasa, in kel kwo­worda de shefe frasa

funksioni:

kom kwo­yuan:

kitaba ke yu tralekti­te. (= Yu tralekti­te sey kitaba.)

Bat dan kwel es longituda e latituda ke me yo ateni? (Alisa)

oda kom komo­yuan:

dom ke nu jivi. (= Nu jivi in sey dom.)

jen ke me shwo. (= Me shwo om sey jen.)

dao ke yu go. (= Yu go along / segun dao.)

kel ­ introdukti spesifi­she frasa, in kel kwo­worda de shefe frasa

funksioni:

kom hu­yuan:

jen kel lekti kitaba (= sey jen lekti kitaba);

Wel, sey gela kel en­ye in nuy dom, ela es ya kuriose.(Ulichanski)

Ye flores e herbinkas, bat ela bu vidi nixa kel sembli prave

kosa fo chi o pi al sey halat. (Alisa)

oda kom nodirekte kwo­yuan do konekti­worda:

kitaba om kel nu shwo­te (= nu shwo­te om sey kitaba).

Toy dwar dukti rek inu gran kukishamba in kel ye ga mucho

fum. (Alisa)

Afte sey wordas ye longe silensa, duran kel sol koyves

Grifon­ney “Hjkrrr!” e Kwasi­Tortuga­ney konstante gro­plaking

fa­audi. (Alisa)

Bu hev pluri­forma:

jen kel lekti kitabas, jenes kel lekti kitabas

"Unves ye tri sista­ki," Somnimaus begin al hasti gro, "kel

nami Elsi, Lisi e Tili." (Alisa)

Oni kontinu ba deskriba de lidepla­gramatika pa lingwa

lidepla selfa.

Kom pinchanem, nam de texta es marken in skobas tuy afte

exampla: Alisa — «Alisa­ney aventuras in Divalanda», Oskar

— «Oskar e rose dama», Ulichanski — rakonta bay Yan

Ulichanski, Isla — Isla do tresor (bufinen tradukta).

Mog mah forma "kel­ney":

profesor kel­ney kitabas nulwan lekti (= Nulwan lekti kitabas

de sey profesor).

Pa klok shi e haf me fai desida e go til shamba kel­ney dwar

bin ofnen. (Oskar)

lo kel ­ maini bu sole kwo­worda, bat tote frasa (o jumla):

Ela lai­te sun, lo kel joisi­te me gro. (= Me joi por to ke ela

lai­te sun. Me joi por sey fakta.)

Me zin shamba, al lo kel oli en­ridi. (= Oli en­ridi al ke / por

ke me zin shamba.)

"Ya, me dumi ke wud bi pyu hao tu kwiti se," Grifon shwo, lo

kel mah Alisa joi. (Alisa)

Elay labas tachi may wanga, lo kel mah me sta priate e

warme. (Oskar)

Komponen inplas­kwo­wordaTi maini kosa na inplas­kwo­worda fa­komponi kun "sa" (kurtisa

fon "kosa"), ti maini persona na las ­ kun wan:

koysa, koywan

enisa, eniwan

(kada kosa), kadawan

nixa (inplas *nulsa), nulwan

Yoshi ye:

olo (to kel ye, lo ye­she), oli (oli wan, oli kosa)

Me go a dom afte gunsa e vidi syao gela. Ela zai rasmi koysa

on dwar de nuy dom. (Ulichanski)

Me senti­te ke li yao shwo koysa bat bu pai. (Oskar)

"Ob koysa buhao he eventi? Ob mata sta sane?" ­ kindas dumi

al hasti­raki a dom fon oli char munda­taraf. (Ulichanski)

Yus al se koywan klapi may bey.(Oskar)

"Bat kwo me hi gai zwo?" Alisa shwo. "Enisa ke yu yao,"

Lakey shwo e begin wisli. (Alisa)

Ta zai fumi nargila e ga bu atenti ni ela ni enisa otre, bu

tanikem. (Alisa)

Eniwan mog lai.

Ta neva skribi ni pai nul leta e neva toki kun eniwan exepte

visines al sta pyan por rom. (Isla)

"Hir kadawan shwo 'kamon',” Alisa dumi al sekwi ta lentem.

"Me bu gwo gei komandi tanto mucho bifooen, in ol may jiva! "

(Alisa)

"Si kadawan wud atenti swa­ney hi dela," Dukina grumbli

raukem, "munda wud roti mucho pyu kway kem al nau." (Alisa)

Jenta aus musey jan mucho om lao kosa, e me bu jan nixa.

(Ulichanski)

"It ga bu es adresen," Blan Kunila shwo. "Pa fakta, ye nixa

skriben on ausen­taraf." (Alisa)

Kwo unkwe me zwo, nulwan atenti me. Kwasi me es nixa.

(Ulichanski)

Imajini ba, me resti sub tapis yus til flat­klinisa do vesna, e

nulwan merki me. (Ulichanski)

Li kan munda farkem. Bat shamba­roba bu hev nulwan pyu

fo kunshwo om me e om jiva. (Ulichanski)

Olo es hao.

Bu treba ahfi nixa, Rose mama, yu mog ya shwo olo a me.

(Oskar)

Oli sta hao.

Oli shwo: "Nau yu mog yusi it, sta ba hao!" (Ulichanski)

Yu vidi ya, ela es morten al nau, ga kom oli, bat a ela hi

duma om morta he bigari jiva. (Oskar)

15

16

Rata kom brataAika fama­bey ganer Sergey Zaharov rakonti om un

episoda de ta­ney jiva:

«Unves me fai konsertas in Magadan duran mucho taim.

Me habiti in hotel. Flores ke oni doni me pa konserta, me

stavi li oli inu gran flordan on lemarkin. Pa sabah oli flor fa­

yok: me en­jagi e vidi ke buketa yok. Tak eventi duran kelke

dey. Me begin dumi ke me fai halusina, mogbi me pi alkohol

tro... Bat reveli ke un gran rata, sam gran kom kota, ta chi flor

pa nocha yus fon flordan, al sirkumpren li bay avanpatas…

Me en­piti rata. Depos dan me pon oli flor bli rata­ney dun

sub tabla. Rata sempre chi oli flor til laste petala. Poy hotel­

diriger en­jan om rata­dun, e oni nagi­klosi it. Me lusi

amiga... Koyves pa nocha me audi komo rata skrapi al yao

ateni flor, bat me bu mog helpi ta.»

Ю

Papa shwo ke nu oli ­ mama,

may brata, may sista­ki e me

­ es yungitaa de ta­ney atma.

Me e may brata, koytaim nu

toshi ve skribi swa­ney

historia om yungitaa de nuy

atma, kel neva fini si oni hev

familia.

Я

17

Oskar e Rose DamaLeta Un

Kare Boh,

me nami Oskar, me hev shi yar, me gwo agnisi kota,

doga, dom (me dumi ke goldefish rosti al se), e me skribi a

yu nau pa un­ney ves bikos bifooen me bu hev­te taim por

skola.

Me warni yu tuy: me ga nopri skribi. Me skribi sol wen

me majbur. Bikos tu skribi maini fai oli sey letra­ney

girlanda, pompon, smaila­ki, banda­ki e tak for. Tu skribi es

nixa krome luging fo mah swa prival. Adulta­truk.

Kwel pruva? Wel, walaa beginsa de may leta: "Me nami

Oskar, me hev shi yar, me gwo agnisi kota, doga, dom (me

dumi ke goldefish rosti al se), e me skribi a yu nau pa un­

ney ves bikos bifooen me bu hev­te taim por skola"... Yedoh me

mog­te skribi tak: "Oni nami me Kalva, me aspekti kom si me hev

sem yar, me jivi in hospital por may kanser, e me bu gwo skribi a

yu bifooen por ke me ga bu jan­te ke yu existi."

Bat si me wud he skribi tak, to wud fai buhao impresa, e yu

wud fai meno interes om me. E me nidi hi ke yu fai interes.

Me wud bi ga santush si yu wud findi idyen taim fo fai dwa o

tri serva fo me.

Me sal expliki a yu.

May hospital es ya super­prival loko do menga hao­muda­ney

adulta kel toki lautem, do menga pleika e do rose damas kel amusi

kindas, e yoshi do sam­yash­ney gayar kom Bekon, Einshtein o

Popkorn. Kurtem, si yu es morbi­sha kel janmog fai plesir,

hospital es ya hao loko.

Yedoh me bu janmog fai plesir pyu. Depos transplanta de may

osta­medula may plesir bu gei fai. Wen doktor Dusseldorf lai pa

sabah fo examini me, ta bu mog beaudi may kordia, e ta iri om me.

Ta silensi kan me kom si me he zwo koy galta. Obwol me he gro­

eforti duran operasion: me suluki hao, me lasi ke oni mah­somni

me, me toleri tunga sin kraisa, me gloti oli farmak. Koydey me

gro­yao krai an ta, rek shwo a ta ke mogbi ta hi, to doktor

Dusseldorf do swate brova, ta selfa he mah­fali may operasion.

Bat ta aspekti tanto nofelise ke insulta to akusa sim bu fa­aus e

resti in gorla. Kem pyu doktor Dusseldorf silensi­tristefai, tem pyu

me senti swa­ney kulpa. Me en­samaji ke me he bikam buhao

morbi­sha, por ke me impedi ke oni kredi ke medisina es super

kosa.

Doktor­ney duma es shayad infektishil. Nau tote etaja, oli

mednana, studi­sha, helpi­nana, li kan me pa simile dao. Li aspeki

triste wen me hev hao muda; li mah swa ridi wen me fai joka. Pa

"Oskar e Rose Dama" es roman (segun defina de autor)

bay franse skriber Erik­Emmanuel Shmitt do yar 2002.

Kitaba es gro­populare in Frans e koni­ney in mucho

landa. Oskar es boy do 10 yar kel hev kanser. Ta rakonti

om suy jiva in hospital. Kinda gei kuydi bay nana kel

nami Rose Dama. Ela bikam dwa­ney mata fo Oskar.

Wen Oskar en­jan ke resti sol 12 dey de suy jiva, Rose

Dama proposi a ta den sekwi­she geim: oni kaulu kada

dey kom 10 yar. Oskar deskribi in leta a Boh den kada

trajivi­ney dey, rakonti­yen om farke perioda de swa­

ney suposi­ney jiva.

18

fakta, oni ga bu joki kom bifooen.

Sol Rose mama bu shanji. Ela es sim tro lao fo shanji, segun

me. Yoshi ela es tro rose ya mama. Den Rose mama, me bu

prisenti ela a yu, Boh, ela es ya yur hao amiga, sikom ela hi he

proposi ke me skribi a yu. Sole problema es ke nulwan krome

me bu nami ela Rose mama. Also yu majbur eforti idyen fo

samaji om hu me zai shwo. Wel, miden oli ti lai a hospital fo

pasi taim kun morbe kinda na dama do rose blusa ela es zuy

yash­ney.

­ Kwanto yar yu hev, Rose mama?

­ Ob yu mog remembi namba do shi­tri sifra, may amiga­ki

Oskar?

­ Oo! Yu joki ya!

­ Non. Treba ke hir oni bu jan may yash, otrekas oni ve mah

me wek e nu bu ve vidi mutu pyu.

­ Way?

­ Me es hir pa kontrabanda­si. Ye sertene yash­limita fo rose

dama. E me he sobrepasi it longtaim bak yo.

­ Yu he expiri?

­ Ya.

­ Kom yogur?

­ Shsh!

­ Problema yok! Me bu ve shwo a

nulwan.

Walaa kun kwel denaden kuraja

ela konfidi swa­ney sekret a me. Bat

kun me hi ela mog ya sta sigure. Me

bu ve mah­fali ela, obwol sembli

strane ke oni mog dubi om elay yash

al vidi oli ruga­ki kel sirkumi elay okos ga kom surya­ray.

Pa otre kas me pai en­jan yoshi un de elay sekret, e it ve

sertem lasi yu, Boh, rekoni may Rose mama. Undey nu promeni

in hospital­parka e ela go­geti inu koy kicha.

­ Shatam!

­ Rose mama, se bu es hao worda.

­ Oo, boy, bu interfai ba, me shwo kom me yao.

­ Oo Rose mama!

­ E muvi ba swa pyu kway. Nu fai promena hi, bu tortuga­

lopa.

Afte ke nu en­sidi on bencha fo jui­chi bonbon, me kwesti

ela:

­ Komo eventi ke yu shwo tan buhao worda?

­ Deforma do profesion, may amiga­ki Oskar. Pa may zunsa

me bu wud mog ausjivi si me wud expresi swa tro delikatem.

­ E kwel bin yur zunsa?

­ Yu bu ve kredi...

­ Me fai kasam ke me ve kredi.

­ Kech to luching.

­ Me bu kredi!

­ Kechista me es! Oni gwo nami me

Langedok­ney Tufer.

Pyu tardem, al ke me zai fai koy

glumduma e ela sta serte ke nulwan mog

audi nu, Rose mama rakonti a me om swa­

ney zuy muhim mach: Langedok­ney Tufer

kontra Limusin­ney Sosisyuan. E om swa­

ney dwashi­yar­ney kompeta kun Sinkler

Diabolina, un niderland­gina do dwa

19

kulagron inplas mamila. E sobreolo om munda­kopa kontra ti

nulwan gwo mog jiti na Ulla­Ulla namen Dogina de

Buhenwald. Fer­ney Kalchas kel gwo bi Rose­mama­ney

ideal pa toy taim, iven ta bu pai­te jiti toy Ulla­Ulla.

Me drimi­sonji ya om toy batalas, al imajini may amigina

on ringa pa elay nau­nay aspekta de syao laogina do rose

blusa e do idyen tremi­she handas, kel zai gro­bati sporta­

klaida­ney gigantinas. Dan sembli a me ke me hi es dar, bu

ela. Me fa­forte. Me venji pur swa.

Wel, si kun oli sey ansha yu, Boh, bu pai samaji kwel

dama es may Rose mama, dan treba ke yu fini bi Boh,

demisioni e pai pension. Me bin zuy klare posible, bu ver?

Me returni a may dela.

May transplanta mah­triste mucho jen hir, me repeti. May

kemia­leking toshi bu joisi­te, bat to bu bin tro grave por ke

ye­te nada om transplanta. Nau sembli a me, ke oli leker sim

bu jan kwo proposi pyu, obwol li ya piti me. Doktor

Dusseldorf selfa (mama opini ke ta es jamila, bat me dumi ke

ta es ya tro brovamuy), ta hev nofelise myen e simili ya Opa

Frosta kel bu hev basta dona fo oli in suy bao.

Atmosfera fa­buhao. Me toki­te om se kun may amiga­si

Bekon. Pa fakta ta nami Iv, bat nu nami ta Bekon. Es ke sey

nam fiti ta pyu, por jalwunda ke ta he subi.

­ Bekon, sembli a me ke oli nuy leker, li bu pri me pyu. Li

fa­triste por me.

­Yu shwo se ya, Kalva! Leker es sinfatige. Li sempre hev

gro­yaosa om fai koy operasion. Me konti ley proposa om

may operasion. Ye­te amini sit.

­ Shayad yu inspiri li.

­ Ver­simile.

­ Bat way oni bu sim shwo a me ke me sal morti?

Al se Bekon suluki ga kom oli otre wan in hospital: ta fa­

surde. Si yu shwo "morta" in hospital, nulwan audi yu. Yu mog bi

serte ke oni tuy en­hev aira­stopa in aur e en­shwo om koysa otre.

Me he yo probi se kun oli. Exepte Rose mama.

Pa toy sabah me yao­te kan ob ela toshi ve fa­gluhe afte may

kwesta.

­ Rose mama, sembli a me ke nulwan bu yao shwo a me ke me

sal morti.

Ela kan me. Ob ela sal fa­gluhe kom otre­las? Me pregi yu,

Langedok­ney Tufer, resisti ba e audi for!

­ Way oni gai shwo a yu si yu selfa jan, Oskar?

Uf, ela he audi.

­ Sembli a me, Rose mama, ke li he imajini­inventi fo swa koy

otre hospital, e it farki fon sey­la de realitaa. Li suluki kom si oni

lai a hospital sol fo en­sta hao. Yedoh pa veritaa oni lai yoshi fo

morti.

­ Yu es prav, Oskar. Me dumi ke oni suluki samem pa ol jiva

toshi. Nu fogeti ke jiva es fragile, efemere, kway­pasi­ke. Nu

simuli ke nu es sinmorta­ney.

­ Oni he fali may operasion, Rose mama?

Rose mama bu jawabi. Es elay dao fo shwo "ya". Afte en­sta

sigure ke me he samaji, ela blisifi e pregi­kwesti:

­ Me bu he shwo nixa a yu, bu ver? Ob yu janmog kipi sekret?

­ Sertem.

Poy nu silensi idyen, es ya taim fo adapti a nove duma.

­ Mogbi yu skribi ba a Boh, Oskar?

­ Ah, non, bu yu, Rose mama!

­ Kwo bu me?

20

­ Bu yu! Me dumi­te ke vaika yu bu

lugi.

­ Bat me bu lugi ya.

­ Dan way yu shwo a me om Boh?

Oni he yo pai juli me kun Opa Frosta.

Un ves sufi!

­ Oskar, liga inter Boh e Opa Frosta

ga yok.

­ Doh. Ye similitaa. Infuling de

brein e lo simile!

­ Ob yu imajini ke me to gwo­ney kechista do sto­sitshi jita

per sto­sitshi­pet batala, me to Langedok­ney Tufer wud mog

vaika duran un sekunda kredi in Opa Frosta?

­ Non.

­ Wel, ya me bu kredi in Opa Frosta. Yedoh me kredi in Boh

hi. Walaa.

Klar ke tal worda shanji olo.

­ E way treba ke me skribi a Boh?

­ Yu wud senti swa meno sole.

­ Meno sole kun wan kel bu existi ku?

­ Lasi ta existi.

Ela inklini­blisifi a me.

­ Kada ves al ke yu ve kredi in ta, ta ve existi idyen pyu. Si

yu oltaim kredi for, ta ve existi­jivi fulem. E dan ta ve zwo

haotaa fo yu.

­ E kwo me mog skribi?

­ Beskribi­rakonti yur dumas. Den toy­las ke yu bu shwo

lautem, to es toy­las kel vegi, kel sekwi yu, kel nokalmi yu, kel

bu lasi yu muvi hao, kel okupi plasa de nove­las e kel putrisi yu

fon inen. Yu sal bikam chou lazalok fo lao

duma si yu bu lasi li gei shwo.

­ Hao.

­ Yoshi yu mog pregi Boh om un kosa per

dey. Bye fogeti: un hi kosa!

­ Ta es nulforsanik, yur Boh, Rose mama.

Aladin do magike lampa mog­te fai tri yaosa.

­ Un yaosa per dey es pyu hao kem tri la

per ol jiva, bu ver?

­ Ver. Also me mog pregi enisa? Pleika,

bonbon, un auto...

­ Non, Oskar. Boh bu es Opa Frosta. Yu mog pregi sol om

spirituale kosa.

­ Kwo es exampla?

­ Pa exampla, kuraja, sabra, klarifa.

­ Hao. Me samaji.

­ Yoshi, Oskar, yu mog anshi om ke ta fai koy haotaa a otres.

­ Ye sol in hi yaosa per dey, Rose mama! Bye fai pumbitaa, me

sal yusi it primem fo swa selfa.

Walaa. Also, Boh, al kas de may un­ney leta, me he diki a yu

idyen kwel sorta de jiva me zai fai hir, in hospital, wo oni kaulu

me kom impeda de medisina­developa, e me wud yao pregi yu

om klarifa, ob me ve haili. Jawabi ba, ya o non. Bu es mushkile.

Sim ya o non. Wekreki bu­treba­ney worda.

Til manya, swasti,

Oskar.

P.S.Me bu koni yur adres, kwo zwo?

21

A.Pushkin

Koyok bli mar

Koylok bli mar ye un grin kwerka,

kadena golde ye on ta.

Pa dey e nocha kot' talim­ney

on toy kadena sirkum go.

Aleksandr Pushkin es zuy fama­ney ruski poeta.

Walaa poema ke kada ruski kinda memorisi in

kindagarden yo. Faktem es beginsa de poemagron

"Ruslan e Ludmila".

Al go a desna – gani gana,

a lefta – fabula ta shwo.

Dar ye miraklas: bes shulin­ney,

fishgina sidi­she on baum.

Dar pa bukoni­ney kaminas

ye tras' d'ajibe animal,

dar hata ye on kok­ney gambas,

it stan sin winda e sin dwar.

Dar dol, shulin es ful de semblas,

dar pa sabah aflui ondas

a vaku' ramla­ney sahil

e trishi gwerjen muy jamile

lai aus akwa un aft'otre,

e mar­ney shefa ley kun li.

Master e Margarita

Chapta 1

Unves pa vesna, al ora de nopinchanem garme suryachu, dwa sitisen lai

a Patriarka chitan. Un fon li, do sirke charshi yar, klaiden in grey saif

kostum, es nogao, aika gros e kalve. Ta zai porti suy gai­ke felta shapa in

handa, e on suy hao razi­ney fas loki sobrenaturalem gran okula do swate

korne frama. Otre­la, chaurpleche yunge man do rudish yeroshen har,

onhev kwadras­ney kepa on nuka, kauboy­ney kamisa, rugi­ney blan panta

e swate sporta­shus.

Un­ney­la es nul otre jen kem Mihail Alexandrovich Berlios, redakter

de grose literature jurnal e presidenta de administrasion de un gran

Moskva literature union, kurtem nami­ney Massolit. Ta­ney yunge

kompanion es poeta Ivan Nikolayevich Ponirev, kel skribi sub nam

Sindomnik.

Al he geti inu shada de apena grinifi­she lindas, ambi skriber pa un­ney

kosa hasti a buntem pinten kioska kun jaopay "Bira e piwat".

Apropoo, treba merki un­ney strantaa de toy dashat­ney mey aksham.

Sirkum ye nul hi jen, bu sol bli kioska, bat yoshi in ol alee paralele a

Malaya Bronnaya gata. Al toy ora wen oni semblem bu mog spiri pyu, wen

surya, afte nakali Moskva, in suhe tuman zai lwo a koylok baken Garden­

ney Halka, ­ nulwan lai­te sub lindas, nulwan sidi on bencha, alee es vaku.

­ Dai ba mineral­ney akwa, ­ Berlios pregi.

­ Mineralka yok, ­ kioska­ney gina jawabi e por koy kausa fa­ofensi.

­ Bira ye ku? ­ Sindomnik kwesti raukem.

­ Den bira oni sundi versu aksham, ­ gina jawabi.

­ Kwo ye hi? ­ Berlios kwesti.

­ Aprikos­akwa, sol warme, ­ gina shwo.

­ Hao, dai, dai, dai.

Aprikos­akwa mah­chu mucho hwan skuma, e in aira en­ye fauha de

frisiguan. Afte finpi, literateres tuy en­hiki, pagi e en­sidi on bencha al

fas versu chitan e bey versu Bronnaya gata.

Dan dwa­ney strantaa eventi, kel gwansi sol Berlios. Ta turan stopi

hiki, suy kordia fai ek­tuka e lwo koylok fo un momenta, poy returni, bat

kun tupe igla fixifi­ney in it. Krome to, Berlios en­senti sinkause foba,

tanto gro­ney ke ta yao lopi wek fon Patriarka­ney sin kan bak.

Berlios duha­nem kan sirkum, bu samaji­yen, kwo fobisi ta. Ta palifi,

waipi frenta bay tuh, dumi: "Kwo eventi a me? Lo tal bu gwo ye... kordia

fai gaf... me gun­te tro. Shayad treba kwiti olo a diabla e go a

Kislovodsk..."

Yus dan gro­garme aira densifi bifoo ta, e un travidibile sitisen do

ajibe aspekta fa­texi aus sey aira. Jokey­ney kepa on syao kapa, kwadras­

ney jaketa tro syao, toshi aira­ney... Sitisen es dwa metra gao bat do

tange plechas, gro­magre, e suy myen ­ merki ba ­ es mokaful.

Jiva de Berlios sempre bin tal ke ta bu es abyasen a nopinchan

fenomen. Al palifi yoshi pyu, ta fai gro­okos e dumi pa dashat: "Se bu

mog bi!.."

Bat, afsos, se es hi, e longe, tra­vidi­ke sitisen zai hili bifoo ta a desna

e a lefta sin tachi arda.

Dan foba obsesi Berlios tanto gro ke ta klosi okos. Wen ta ofni li, ta

vidi, ke olo he fini: vidiwat he rassolvi, kwadras­ney wan he desapari, e

pa same taim tupe igla fa­wek fon kordia.

­ Uf, pa diabla! ­ redakter exklami. ­ Yu jan, Ivan, me yus hampi he

fai suryadarba por sey garma! Iven un halusina­si ye­te. ­ Ta probi ek­

smaili, bat alarma haishi zai salti in suy okos, e handas zai tremi.

Yedoh ta gradualem kalmifi, befengi swa bay tuh, e afte shwo aika

22

Nu begin publiki lidepla­ney tradukta de

fama­ney roman "Master e Margarita"

bay Mihail Bulgakov. Walaa chapta 1.

Mihail Bulgakov

vijem: "Wel, also..." ­ kontinu shwosa interrupten bay piing de aprikos­

akwa.

Sey shwosa, kom oni en­jan aften, temi om Yeshu Krista. Dela es ke

redakter he ordi a poeta den gran antireligion­ney poema fo sekwi­she

numer de jurnal. Ivan Nikolayevich he skribi sey poema, yoshi iven muy

kway, bat pa afsos it ga bu satisfakti redakter. Den shefe persona de

poema, to es den Yeshu, poeta he deskribi kom ga nohao, yedoh redakter

opini ke treba riskribi tote poema. E nau redakter zai fai lektia­si om

Yeshu a poeta, dabe expliki suy shefe galta.

Es mushkile fo shwo, kwo hi mah­te Ivan Nikolayevich fai fala ­ ob suy

deskribi­talenta oda tote bukona de kwesta om kel ta skribi ­ bat suy

Yeshu resulti kom ga jive persona, obwol nopriate­la.

E Berlios yao pruvi a poeta, ke lo shefe bu es ob Yeshu bin hao o

nohao, lo shefe es ke sey Yeshu, kom persona, neva hi gwo existi in

munda, e ke oli rakonta om ta es sim fiktia, ga pinchan mif.

Treba merki ke redakter es lerni­ney jen. In suy shwosa ta muy

kushalem mensioni den gulao historier ­ pa exampla den fame Filon de

Alexandria, den gro­talim­ney Yosefus Flavius ­ keles nulves shwo vaika

un worda om exista de Yeshu. Reveli­yen swa­ney vaste jansa, Mihail

Alexandrovich informi poeta, inter otre kosas, om ke toy fragmenta in 15­

ney kitaba de fame "Kronika" bay Tatsitus, chapta 44, wo temi om Yeshu­

ney morta­puna, es klarem aften­ney false inserta.

Poeta, fo kel olo ke redakter shwo es ga nove, zai audi Mihail

Alexandrovich atentem, kan­yen ta fixem. – Bu ye iven un hi este religion,

– Berlios shwo, – in kel koy yungina, pinchanem virge, bu janmi boh. E

kristajenta pa same dao, al bu inventi koysa nove, he kreati swa­ney Yeshu

kel pa fakta bu gwo jivi. Den se hi treba ya emfasi...

Gao vos de Berlios zai suoni klarem in sinjen­ney alee, e duran ke

Mihail Alexandrovich glubifi inu labirinta in kel sol gro­talim­ney jen

mog glubifi sin riska de rupti galsa, – poeta en­jan pyu e pyu mucho

interes­ney e utile kosa om Masra­ney Osiris to blage boh e son de Swarga

e Arda, om Finikia­ney boh Tammus, yoshi om Marduk, e iven om meno

konen fobival boh Vizlipuzli, koytaim gro­puji­ney bay aztekas in Mehiko.

E yus al toy momenta wen Mihail Alexandrovich rakonti a poeta

komo aztekas lepi aus panpasta den figura de Vizlipuzli, un­ney jen

apari in alee.

Aften, wen, al shwo frankem, es yo tro tarde, diverse guan prisenti

reportas kun deskriba de toy jen. Ley kompara zaruu kausi astona. Pa

exampla, un de reportas shwo ke toy jen es nogao, hev golde denta e

topali pa desne gamba. Otre reporta shwo ke ta es gro­gao, hev platin­

ney dentakrona e topali pa lefte gamba. Tri­ney brevem informi ke ta bu

hev koy osobe distinti­marka.

Oni majbur rekoni ke oli sey reporta es nogodi­she.

Bifoo olo: deskribi­ney jen bu topali pa eni gamba, ta es ni nogao ni

gro­gao bat simplem gao. Gwansi­yen denta, ta hev platin­ney

dentakrona pa lefte taraf e golde la pa desne. Ta onhev guy grey kostum

e auslanda­ney shus do same kolor. Den grey bereta ta dandi­nem porti

oblikuem pa un aur, sub bracha ta hev un baston kun balja in forma de

pudla­ney kapa. Aspekti do charshi yar plus koysa. Muh es koykomo

torsi­ney. Hao razen. Tumhar­ney. Desne oko es swate, lefte­la por koy

kausa grin. Tume brovas, bat un­la es pyu gao kem otre­la. Brevem,

auslandajen.

Al he go pas bencha on kel redakter e poeta fa­plasi, auslandajen ek­

kan li oblikuem, stopi e turan en­sidi on visin­ney bencha, pa dwa stepa

fon amigas.

“Doiche jen”, – Berlios dumi.

“Inglish jen, – Sindomnik dumi, – ohoo, ta bu sta garme in gantas”.

Auslandajen kan sirkum an gao domes kel frami chitan pa kwadra;

oni merki ke ta vidi sey loko pa un­ney ves e ke it interesi ta.

Ta resti swa­ney kansa an uuparetaja, wo glas blindisi­shem reflekti

rupti­ney surya kel zai departi fon Mihail Alexandrovich fo sempre, poy

shifti it nich, wo winda begin tumefai pa preaksham­ney dao, ek­smaili

kondesendem an koysa, haf­klosi okos, pon handas on balja e den chibuk

on handas.

– Pa exampla, Ivan, – Berlios shwo for, – yu he pikti muy hao e kun

satira den janma de Yeshu to son de Boh, bat lo prime es ke yo bifoo

23

Yeshu yoshi seria de boh­son bin janmen, kom vaika Frigia­ney Attis, e

brevem shwo­yen nulwan fon li bin janmen, li oli yok­te, inklusi­yen

Yeshu, also treba ke yu deskribi bu janma o laisa de magieres bat absurde

onishwoka om janma… Otrem segun

yur rakonta oni mog samaji ke ta

verem janmi!..

Dan Sindomnik trai stopi swa­ney

tungaful hiking via deri spira, lo kel

mah ta ek­hiki pyu tungem e lautem,

e pa same momenta Berlios interrupti

swa­ney shwosa, bikos auslandajen

turan en­stan e go versu skriberes.

Li kan an ta pa surprisa.

– Skusi ba me, plis, – blisifen wan

shwo kun garibe aksenta bat sin

deformi worda, – ke me, al bu koni

yu, permiti a swa… bat tema de yur

talim­ney kunshwosa es tanto interes­

ney ke…

Dan ta latifem depon bereta, e

amigas mus­nem en­stan e pokloni.

“Non, pyu­nem franse jen…” – Berlios dumi.

“Polski jen?” – Sindomnik dumi.

Oni mus adi ke depos un­ney worda auslandajen fai nafre impresa an

poeta, duran ke Berlios pyu­nem pri ta; to es, bu pri bat… komo shwo…

fa­interesi.

– Ob me darfi en­sidi? – auslandajen kwesti latifem, e amigas koykomo

rasmuvi sinvolem. Auslandajen ajilem en­sidi inter li e tuy zin kunshwosa.

– Si me bu misaudi, yu digni shwo ke Yeshu yok­te? – auslandajen

kwesti al turni suy grin lefte oko an Berlios.

– Non, yu bu misaudi, – Berlios jawabi latifem, – se hi me shwo­te.

– Ah, gro­interes­ney! – exklami auslandajen.

“Kwo pa diabla ta yao?” – Sindomnik dumi al fruni.

– E yu, ob yu konsenti­te kun yur kunshwoer? – gariba inkweri al

turni a desna versu Sindomnik.

– Pa sto prosenta! – konfirmi toy wan, pri­yen expresa impresi­she e

metafike.

– Fantastike! – exklami buinviten

kunshwoer. Por koy kausa ta chorikem

kan sirkum e shwo al kyetisi swa­ney

niche vos:

– Skusi por tedi yu, bat me samaji tak

ke yu, krome olo otre, yoshi bu kredi in

boh? – ta fai fobisen okos e adi: – Me

kasami, me bu ve shwo a nulwan.

– Ver, nu bu kredi in boh, – Berlios

jawabi al idyen smaili por ek­foba de

auslanda­ney turista. – Bat oni mog

shwo om se ga librem.

Auslandajen fa­pushi bak on bencha

e kwesti, iven kun ek­skwila por jigyas:

– Yu es ateista?!

– Ya, nu es ateista, – Berlios jawabi

smaili­yen, e Sindomnik dumi al fa­vexi: “Ta he klingi a nu, aulanda­ney

gansa”.

– Oo es ya charme! – krai ajibe auslandajen e en­virti kapa, kan­yen

nau an un, nau an otre literater.

– In nuy landa ateisma bu surprisi nulwan, – Berlios shwo kun

diplomatike latiftaa, – maista de nuy populasion konsem e depos

longtaim he stopi kredi in fabula om boh.

Dan auslandajen dai fai sekwi­she truk: ta en­stan e ek­presi handa de

astonen redakter al shwo:

– Lasi me danki yu kordialem!

– Bat por kwo yu danki ta? – Sindomnik kwesti al en­migi.

– Por un ga muhim informa kel es gro­interes­ney fo me kom safari­

sha, – expliki auslanda­ney ajiba al lifti finga signifafulem.

24

Ga muhim informa evidentem gro­impresi safari­sha, bikos ta

sirkumkan domes kun foba, kwasi fobi­yen vidi ateista in kada winda.

“Non, ta bu es inglish jen…” – dumi Berlios, e Sindomnik dumi: “Wo

ta he lerni shwo pa ruski tan’ kushalem, walaa kwesta!” – e fruni snova.

– Yedoh, lasi me kwesti yu, – auslanda­ney gasta shwo afte alarmaful

medita, – kwo yu shwo om pruvas de boh­ney exista, keles, kom oni jan,

es exaktem pet?

– Afsos! – Berlios jawabi ko­senti­shem, – oli sey pruvas valori nixa hi,

e jenley he pon li inu arkiva yo depos davem. Konsenti ba ke in domen de

rasum bu mog ye pruva de boh­ney exista.

– Bravo! – auslandajen krai, – bravo! Yu fulem repeti duma de nokalme

laoman Immanuel apropoo se. Bat walaa kuriosika: ta totem destrukti oli

pet pruva, e poy, kwasi moki­yen swa selfa, konstrukti swa­ney prope sit­

ney pruva!

– Kant­ney pruva, – objeti talim­ney redakter al smaili fainem, – es

samem bukonvinsi­she. Bu sin kausa Shiller shwo­te ke Kant­ney

resoning om sey kwesta mog satisfakti sol gulames, e Shtraus simplem

ridi om sey priva.

Berlios zai shwo al dumi oltaim: “Yedoh, hu es ta? E way ta shwo pa

ruski tan’ hao?”

– Wud gai pren toy Kant e sendi ta a Solovki fo tri yar, por tal pruvas, –

dai shwo Ivan Nikolaevich ga turan.

– Ivan! – hamsi Berlios al fa­konfusi.

Bat proposa de sendi Kant a Solovki bu tanikem shoki auslandajen;

kontrem, it mah ta en­fai extas.

– Prave hi, prave hi, – ta krai, e suy lefte grin oko, turni­ney versu

Berlios, en­brili. – Es loko yus fo ta! Me ya shwo­te a ta dan al sabahfan:

“Profesor, fai kom yu voli, bat yu he ausdumi koysa tangli­ney. Mogbi es

intele hi, bat verem noklar. Oni ve ridi om yu”.

Berlios fai gro­okos. “Al sabahfan… A Kant?.. Kwo ta kwachi?”

– Bat, – gariba kontinu sin atenti Berlios­ney astona e adresi­yen poeta,

– tu sendi ta a Solovki bu es posible por toy kausa ke duran yo pyu kem

sto yar ta residi in loko mucho pyu dale kem Solovki, e tu extrakti ta fon

dar es posible pa nul hi dao, kredi ba.

– Afsos! – kwerelnik to poeta jawabi.

– Ya, afsos hi! – gariba konsenti al suy oko brili­she e kontinu: – Bat

walaa kwesta kel disturbi me: si boh yok, dan, klarisi ba dela, hu hi dirigi

den jen­ney jiva e generalem den tote ordina on arda?

– Jen selfa dirigi, – Sindomnik hasti repliki ira­nem a sey, pa veritaa,

bu ga klare kwesta.

– Pardoni ba, – gariba jawabi mulem, – dabe dirigi, oni ya treba hev

exakte plan fo koy pyu­meno gaurawe srok. Lasi me kwesti yu, komo hi

jen mog dirigi, si ta bu sol bukapable de zwo koy plan vaika fo ridivalem

kurte srok, pa exampla fo mil yar, bat ta iven bu mog bi sigure om swa­

ney manya? Wel, pa fakta, – nau gariba turni versu Berlios, – imajini ba

ke yu, kom exampla, begin dirigi, komandi otres e swa selfa, e generalem

en­jui dela, e turan yu en­hev… kaf­kaf… sarkoma de pulmon… – e

gariba ek­smaili dolchem, kwasi duma om pulmon­sarkoma plesiri ta, –

ya, sarkoma, – ta repeti sonore worda al klosi­presi okos kom kota, –

ewalaa yur diriging fini!

Nulwan­ney kisma exepte yur prope­la bu interesi yu pyu. Rishtejenta

begin lugi a yu. Senti­yen ke koysa noladi, yu fa­lansi a talim­ney lekeres,

poy a jadulekeres, koyves yoshi a kisma­preshwoeres. I lo un­ney, i lo

dwa­ney, i lo tri­ney es ga sinsensu­ney, kom yu samaji. E se olo fini

tragikem: toy wan haishi nodavem dumi ke ta dirigi koysa, ewalaa ta zai

lagi sin muva in ligne boxa, e sirkum­jenta, samaji­yen ke lagi­she wan

bu pyu godi fo koysa, jal ta in forna.

E koyves eventi yoshi pyu badem: jen yus desidi go a Kislovodsk, –

nau auslandajen tangisi okos an Berlios, – semblem syaodela, bat iven

den to ta bu mog zwo, bikos turan por bujan­ney kausa ta dai glidi­

misstepi e geti sub tram! Ob yu ve shwo ke ta selfa he dirigi swa tak?

Shayad pyu korekte es tu dumi ke koy otre wan he dirigi ta.

E gariba fai stran ek­rida.

Berlios gro­atentem audi nopriate rakonta om sarkoma e tram, e

sertene alarma­ney dumas en­tormenti ta. “Ta bu es auslandajen! Ta bu es

auslandajen! – ta dumi. – Ta es gro­ajibe wan… Bat weiti, hu hi es ta?”

25

– Yu yao fumi, kom me vidi? – gariba turan adresi Sindomnik. –Yu

preferi kwel sigaretas?

– Ob yu hev farke­las? – glumem kwesti poeta kel­ney sigaretas he fini.

– Yu preferi kwel­las? – gariba repeti.

– Wel, “Nuy Marka”, – Sindomnik jawabi dushtem.

Gariba tuy auspren fon posh un sigaretadan e ofri it a Sindomnik:

– “Nuy Marka”.

I redakter i poeta ambi es impresi­ney, bu tanto bay ke “Nuy Marka” hi

fa­findi in sigaretadan kom bay sigaretadan selfa. It es do gro­gran sais,

aus pure golda, e duran ofna un diamanta­ney triangula ek­brili pa blu e

blan kolor on it­ney kapak.

Nau literateres dumi farkem. Berlios: “Non, ta es auslandajen!”, e

Sindomnik: “Walaa pa diabla, ohoo!”

Poeta e poseser de sigaretadan en­fumi, e bufumnik Berlios refusi.

“Treba objeti a ta tak, – desidi Berlios, – ya, jen es mortibil, om to nulwan

disputi. Bat dela es ke…”

Yedoh bifoo ke ta mog pronunsi sey worda, auslandajen en­shwo:

– Ya, jen es mortibil, bat to es haishi haf­beda. Zuy bade es ke koyves

ta es turan­nem mortibil, walaa truk! E generalem bu mog shwo, kwo ta

sal zwo pa sey aksham.

“Es ya absurde trata de kwesta…” – Berlios dumi e objeti:

– Wel, es yo troisa. Den sey aksham, me jan it pyu­meno exaktem.

Naturalem, si un brik lwo on may kapa in Bronnaya…

– Sin eni kausa, – gariba interrupti gaurawem, – nul brik neva lwo on

kapa de koywan. In sey hi kasu, me sertisi yu, it fai nul ugrosa a yu. Yu ve

morti pa otre morta.

– Mogbi yu jan, pa kwel hi, e shwo a me? – Berlios inkweri kun ga

samajibile ironia, al fa­tiri inu koy verem absurde kunshwosa.

– Yao­shem, – gariba jawabi. Ta meji Berlios bay kansa, kwasi yao­yen

suti kostum fo ta, murmuri tra denta koysa simile a: “Un, dwa... Merkuri

in dwa­ney dom… Luna go­ney... sit – beda... aksham – sem...” – e anunsi

lautem e joi­shem: – Oni ve kati yur kapa los!

Sindomnik savajem­dushtem fai gro­okos an nagle gariba, e Berlios

kwesti al ek­smaili torsi­nem:

– Hu hi? Dushmanes? Invaderes?

– Non, – jawabi kunshwoer, – un ruski gina, komsomolyuan*.

(*Komsomol – politike organisasion de yunge jenta in Sovetski Union.

Worda es kurtura de “Komunistike Union de Yungas”)

– Hm... – murmuri Berlios, vexen bay fuy­joka de gariba, – wel, skusi

ba, es ga shaoprobable.

– Me pregi ke i yu skusi me, – jawabi auslandajen, – bat es tak hi.

Apropoo, me’d yao kwesti yu, kwo yu sal zwo pa sey aksham, si bu es

sekret?

– Sekret yok. Nau me sal go a dom a Sadovaya, e poy pa klok shi de

sabah in Massolit eventi asembla den kel me ve presidenti.

– Non, to bu mog bi pa nul dao, – resolutem objeti auslandajen.

– Way ya?

– Bikos, – auslandajen jawabi e al tangisi okos kan an skay, wo, pre­

senti­yen aksham­ney freshitaa, sinshum­nem zigzagi swate faulas, –

Anna­ki he yo kupi suryaflor­ney olea, e bu sol he kupi, bat yoshi he

misliti it. Also asembla bu ve eventi.

Nau, ga samajibilem, silensa en­ye sub lindas.

– Pardoni ba, – Berlios shwo afte pausa, al kan­kan kwachi­she

auslandajen, – komo suryaflor­ney olea gwansi se... e kwel Anna­ki?

– Suryaflor­ney olea gwansi tak, – turan shwo Sindomnik, evidentem

desidi­yen deklari gwer a buinviten kunshwoer. – Ob yu koytaim, sitisen,

gwo bi in lekiguan fo mentalem morbe jen?

– Ivan! – kyetem exklami Mihail Alexandrovich.

Bat auslandajen bu tanikem fa­ofensi e lwo in ridi ga alegrem.

– Gwo bi, gwo bi, e plurives! – ta krai al ridi bat al fixem kan poeta

bay buridi­she oko. – Olilok hi me gwo bi. Sol afsos ke me bu he duyfu

kwesti profesor kwo es skisofrenia. Also yu selfa kwesti ta om se, Ivan

Nikolaevich!

– Fon wo yu jan may nam?

26

– Pa rahimtaa, Ivan Nikolaevich, hu hi bu jan yur nam? – nau

auslandajen pren fon posh den yeri­ney chuka de “Literature gaseta”, e

Ivan Nikolaevich vidi rek pa un­ney paja den swa­ney foto e sub it den

swa­ney versa. Bat sey pruva de fama e popularitaa kel yeri joisi­te poeta,

nau it ga bu joisi ta.

– Me pregi skusa, – ta shwo, e ta­ney fas tumifi, – ob yu mog weiti un

minuta­ki? Me yao shwo para worda a may kamarada.

– Oo, kun plesir! – exklami gariba. – Es ya tan’ hao hir sub linda.

Yoshi, me bu hasti a nullok.

– Audi ba, Misha, – en­hamsi poeta, al he tiri Berlios a taraf, – ta bu es

nul auslanda­ney turista, ta es spion. Es ruski emigranta kel he lai bak a

she nu. Demandi ta­ney dokumenta, otrem ta eludi.

– Yu dumi ku? – Berlios hamsi alarmem e dumi: “Ta es ya prav!”

– Kredi ba me, – poeta rauki inu suy aur, – ta plei ahmak fo auskwesti

koysa. Yu audi ya, komo ta shwo pa ruski. – Poeta zai shwo e oblikuem

observi gariba, dabe ta bu fugi, – nu go ba reteni ta, otrem ta eludi…

E poeta tiri Berlios pa handa versu bencha.

Gariba bu zai sidi bat zai stan bli it al teni in handas koy kitaba­ki do

tumgrey kovra, un dense letakuta aus hao papir e un nam­karta.

– Skusi ba me por ke me he fogeti, por nuy animi­ney disputa, tu

prisenti swa a yu. Walaa may karta, pasporta e invita fo lai a Moskva fo

konsulta, – gariba pronunsi gravem al kan ambi literater penetri­shem.

Toy­las fa­konfusi. “Shatam, ta he audi olo,” – Berlios dumi e bay latif

jesta indiki ke bu ye nida de diki dokumenta. Duran ke auslandajen sovi

dokumenta a redakter, poeta pai lekti on karta den worda “profesor”,

printen pa auslanda­ney letra, e den un­ney letra de familianam – dwaple

V – W.

– Es plesir, – redakter murmuri konfusem, e auslandajen pon

dokumenta inu posh.

Relata also es restoren, e oli tri snova en­sidi on bencha.

– Also yu es kom konsultanta inviti­ney a nu, profesor? – Berlios

kwesti.

– Ya, kom konsultanta.

– Ob yu es doiche jen? – Sindomnik inkweri.

– Me ku? – rikwesti profesor e turan en­dumi. – Ya, shayad doiche…

– ta shwo.

– Yu shwo pa ruski kul­nem, – remarki Sindomnik.

– Oo, me es generalem poliglota e me jan muy gran namba de lingwa,

– profesor jawabi.

– E kwel es yur spesialitaa? – Berlios inkweri.

– Me es spesialista in swate magia.

"Ohoo!" — ek­tuki in kapa de Mihail Alexandrovich.

– E... e oni he inviti yu a nu por sey spesialitaa? – lu kwesti al stotri.

– Ya, por sey hi oni he inviti, – profesor konfirmi e expliki: – hir in

stata­ney kitabaguan oni he deskovri originale manuskriptas de

swatemagier Herbert de Avrilak, do shi­ney sekla, also treba ke me

deshifri li. Me es sole spesialista in munda.

– Aa, yu es historier? – Berlios kwesti kun respekta e gro­levifa.

– Me es historier, – vigyaner konfirmi e adi nobyen­nem: – Pa sey

aksham pa Patriarka chitan sal eventi un gro­interes­ney historia!

Yoshi un ves i redakter i poeta gro­astoni, e profesor manili li versu swa

e, wen li inklini a ta, hamsi:

– Jan ba, ke Yeshu gwo existi.

– Kan ba, profesor, – Berlios jawabi kun forsen smaila, – nu respekti yur

gran jansa, bat nu selfa hev otre vidipunta om sey kwesta.

– Bu treba nul vidipunta! – stran profesor jawabi, – ta simplem gwo

existi, e nixa pyu.

– Bat treba ya koy pruva... – Berlios begin.

– I nul pruva bu treba, – profesor jawabi e en­rakonti bulautem, al lo kel

suy aksenta por koysa desapari: – Olo es simple: in blan mantela do

hemalik subponka, pa shafli­she go­manera de kavaljen, pa rane sabah

de dey shi­char de vesna­ney mes Nisan...

27