TEORIA MAKROEKONOMIKOA (EAZL 2) ALBERTO ANSUATEGI 1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA (EAZL 2) ALBERTO ANSUATEGI
1. SARRERA
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 2
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
Txosten batzuk:
� EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA (Eusko Jaurlaritza):
� EAEko ekonomiaren urteko txostena 2009 (ekaina, 2010)
� Koiuntura DI-DA batean (iraila, 2010)
� ESPAINIA (Banco de España):
� Informe anual 2009 (ekaina, 2010)
� Informe trimestral de la economía española (abuztua, 2010)
� EUROPA (ECB):
� Annual Report 2009 (apirila, 2010)
� Monthly Bulletin (iraila, 2010)
� MUNDUA (IMF):
� World Economic Outlook (apirila, 2010)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 3
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
Iturri estatistikoak:
� EUSTAT http://www.eustat.es/indice.asp?idioma=e
� INE http://www.ine.es/inebmenu/indice.htm
� EUROSTAT http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/themes
� IMF http://www.imf.org/external/data.htm
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 4
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
MUNDU KRISIA
2007TIK 2010RA BITARTEAN BPG-AREN HAZKUNDE TASAREN EBOLUZIOA
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 5
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
HIGIEZINEN BURBUILAK EZTANDA EGITEN DU
ETXEBIZITZEN PREZIOEN EBOLUZIOA ESTATU BATUETAN (2007-2010)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 6
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
ERAKUNDE FINANTZIEROEN ARTEKO MESFIDANTZA HEDATZEN DA
TED SPREAD (2007-2010)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 7
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
FINANTZIAZIOA ZAILDU ETA GARESTITU EGITEN DA
BONOEN ERRENDIMENDUA (2007-2010)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 8
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
KONTSUMOAK ETA INBERTSIOAK ATZERA EGITEN DUTE
SEKTORE PRIBATUAREN KONFIDANTZA MAILA ESTATU BATUETAN (2007-2010)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 9
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
KRISIA MUNDU MAILAN HEDATZEN DA
ESPORTAZIOEN MURRIZPENAREN BIDEZ
KAPITAL FLUXUEN MURRIZPENAREN BIDEZ
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 10
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
MONETA POLITIKA EGITEKO AUKERAK AGORTU EGITEN DIRA
ERRESERBA FEDERALAK EZARTZEN DUEN INTERES TASA (2007-2010)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 11
1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN
PIZGARRI FISKALEN ERABILPENA HEDATU EGITEN DA
DEFIZIT PUBLIKOAREN IGOERAREN ARRAZOIAK (2009-2010)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 12
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
� Kontabilitate Nazionalean produkzio agregatuaren indikatzaileaBarne Produktu Gordina (BPGa) da.
� BPGa hiru era ezberdinetan definitu dezakegu:
1. Denboraldi jakin batean produzitutako ondasun eta zerbitzu
finalen balioa.
2. Denboraldi jakin batean sortutako balio erantsiaren batura.
3. Denboraldi jakin batean sortutako errenten batura.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 13
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
40 €Mozkinak
100 €Lehengaiak (altzairua)
70 €Alokairuak
170 €Gastuak
210 €Sarrerak
2 enpresa (kotxeak)
20 €Mozkinak
80 €Gastuak (alokairuak)
100 €Sarrerak
1 enpresa (altzairua)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 14
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
40 €Mozkinak
100 €Lehengaiak (altzairua)
70 €Alokairuak
170 €Gastuak
210 €Sarrerak
2 enpresa (kotxeak)
20 €Mozkinak
80 €Gastuak (alokairuak)
100 €Sarrerak
1 enpresa (altzairua)
BPG = 210 €
BPG = produzitutakoondasun eta zerbitzufinalen balioa.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 15
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
40 €Mozkinak
100 €Lehengaiak (altzairua)
70 €Alokairuak
170 €Gastuak
210 €Sarrerak
2 enpresa (kotxeak)
20 €Mozkinak
80 €Gastuak (alokairuak)
100 €Sarrerak
1 enpresa (altzairua)
BPG = sortutako balioerantsiaren batura.
BPG = 100 € + (210 € - 100 €) = 210 €
1 enpresaren balioerantsia = 100 €
2 enpresaren balioerantsia = 210 € - 100 €
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 16
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
40 €Mozkinak
100 €Lehengaiak (altzairua)
70 €Alokairuak
170 €Gastuak
210 €Sarrerak
2 enpresa (kotxeak)
20 €Mozkinak
80 €Gastuak (alokairuak)
100 €Sarrerak
1 enpresa (altzairua)
BPG = sortutakoerrenten batura.
BPG = 80 € + 70 € + 20 € + 40 €
=210 €
Langileen errenta
= 80 € + 70 €
Kapitalaren errenta
= 20 € + 40 €
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 17
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
� BPG nominala = produzitutako ondasun eta zerbitzu finalen
kantitateak x prezio korronteak
� BPG erreala = produzitutako ondasun eta zerbitzu finalen
kantitateak x prezio konstanteak
338.000 €26.000 €132001
288.000 €24.000 €122000
200.000 €20.000 €101999
BPG nominalaKotxeen prezioaKotxe kopuruaUrtea
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 18
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
� Zenbat hazi da produkzioa?
%8%20Hazkunde tasa
131210Produktu Unitateak
200120001999
� Zenbat hazi da BPG nominala?
%16%44Hazkunde tasa
338.000288.000200.000BPG nominala
200120001999
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 19
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
� BPG erreala kalkulatzeko oinarri urte bat definitu behar da.
� Oinarri urteko prezioak erabiliko dira prezio konstante bezala.
� Oinarri urtean BPG nominala = BPG erreala.
260.000240.000200.000
200120001999
BPG erreala
Oinarri urtea = 1999
312.000288.000240.000
200120001999
BPG erreala
Oinarri urtea = 2000
338.000312.000260.000
200120001999
BPG erreala
Oinarri urtea = 2001
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 20
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
� Zenbat hazi da BPG erreala?
%8%20Hazkunde tasa
260.000240.000200.000BPG erreala
2001200019990inarria = 1999
%8%20Hazkunde tasa
312.000288.000240.000BPG erreala
2001200019990inarria = 2000
%8%20Hazkunde tasa
338.000312.000260.000BPG erreala
2001200019990inarria = 2001
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 21
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
Laburbilduz:
� BPG nominalaren aldaketek produktu unitateen aldaketaketa prezioen aldaketak adierazten dituzte.
� BPG errealaren aldaketek produktu unitateen aldaketakadierazten dituzte soilik.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 22
1.2. PRODUKZIO AGREGATUA
ESTATU BATUETAKO BPG ERREAL ETA NOMINALA (1960-2005)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 23
1.3. LANGABEZI TASA
� Langabezi tasa: langabetuen eta populazio aktiboaren arteko
zatiketa.
L
Uu =
� Populazio aktiboa: lanean edo langabezian daudenpertsona guztien batura.
UNL +=
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 24
1.3. LANGABEZI TASA
� Langabetuak lana aktiboki bilatu behar du.
� Lanik izan ez eta bilatzen ez duten pertsonak
“inaktibotzat” jotzen dira.
� Aktibitate tasa: populazio aktiboa eta populazio osoaren
arteko zatiketa.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 25
1.3. LANGABEZI TASA
Zergatik ematen diote horrenbesteko garrantzia
makroekonomialariek langabezi tasari?
1. Baliabide produktiboen azpi-erabileraren indikatzailea da.
2. Ondorio sozial garrantzitsuak ditu.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 26
1.3. LANGABEZI TASA
Okun-en Legea: Langabeziaren aldaketa eta BPG-aren
hazkundearen arteko erlazio negatiboa.
BPG-aren hazkunde altua Langabezi tasaren jaitsiera
BPG-aren hazkunde bajua Langabezi tasaren igoera
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 27
1. 3. LANGABEZI TASA
(3,0)
(2,0)
(1,0)
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
-2,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0
BPG-aren hazkundea
Lang
abez
iare
n al
dake
ta
OKUN-EN LEGEA, ESPAINIA, 1976-2000
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 28
1.3. LANGABEZI TASA
Ley de Okun (ESP, 96-04)
-3
-2,5
-2
-1,5
-1
-0,5
0
0,5
1
1,5
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4 1,6
Crecimiento PIB
Var
iaci
ón e
n ta
sa d
e de
sem
pleo
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 29
1.3. LANGABEZI TASA
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 30
1.4. INFLAZIO TASA
� Inflazio tasa: prezio mailaren igoera tasa.
1
1
−
−−=t
ttt P
PPπ
Non Pt t denboraldiko prezio maila den.
� Prezio mailaren bi indikatzaile:
100errealaBPG
nominalaBPG
t
t ×=tP
BPGaren deflaktatzailea:
Kontsumorako Prezioen Indizea (KPIa):
Kontsumitzaile errepresentagarriaren eros otarraren balio kostua.
Zenbaki indize bat denez oinarri urteko balioa = 100.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 31
1.4. INFLAZIO TASA
Infla
zio
tasa
(%
)
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 32
1.4. INFLAZIO TASA
KPI eta BPG-aren deflaktatzailearen arteko ezberdintasuna:
� BPG-aren deflaktatzailea produzitutako ondasun finalen
batezbesteko prezioa litzateke.
� KPIak, berriz, kontsumitzaileek kontsumitzen dituzten
batezbesteko ondasunen prezioa neurtzen du.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 33
1.4. INFLAZIO TASA
� Zergatik ematen diote horrenbesteko garrantziamakroekonomialariek inflazio tasari?
Banco Central Europeo (2009), “La estabilidad de precios: ¿por qué es importante para tí?”.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 34
1.4. INFLAZIO TASA
PREZIO MAILAREN EGONKORTASUNAK…
1. PREZIO ERLATIBOEN GARDENTASUNA AREAGOTZEN DU.
2. INFLAZIO ARRISKU SARIEN BEHARRA MURRIZTEN DU.
3. ZERGA ETA GIZARTE SEGURANTZA SISTEMEN
DISTORTSIOAK MURRIZTEN DITU.
4. LIKIDOTASUN EZAREN ONDORIOZ GERTATZEN DIREN
TRANSAKZIO KOSTUAK MURRIZTEN DITU.
5. ERRENTAREN BERBANAKETA ARBITRARIOAK MURRIZTEN
DITU.
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 35
1.4. INFLAZIO TASA
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0
Langabezi tasa
Infla
zioa
PHILLIPS-EN KURBA, ESPAINIA, 1976-2000
INFLAZIOA ETA LANGABEZIAREN ARTEKO ERLAZIOA: PHILLIPS-EN KURBA
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 36
1.5. EPE LABURRA, EPE ERTAINA ETA EPE LUZEA
� GALDERA: NOLA IGO ARAZI DEZAKEGU PRODUKZIO AGREGATUAREN MAILA?
1. ERANTZUNA: ESKARIAREN PIZGARRIAK.
2. ERANTZUNA: LAN MERKATUAREN ERREFORMA.
3. ERANTZUNA: HEZKUNTZA ETA IKERKETAN INBERTITU.
EPE LABURRA
EPE ERTAINA
EPE LUZEA
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 37
1.6. IRAKASGAIAREN EGITURAKETA
SARRERA
1. eta 2. kapituluak
MUINA
Epe laburra (IS-LM)
3-5 kapituluak
Epe Ertaina (AS-AD)
6-9 kapituluak
Epe Luzea
10-13 kapituluak
LUZAPENA
Espektatibak
14-17 kapituluak
LUZAPENA
Patologiak
22 eta 23 kapituluak
LUZAPENA
Ekonomia Irekia
18-21 kapituluak
POLITIKA MAKROEKONOMIKORA ITZULIZ
24-26 kapituluak
EPILOGOA
27. kapitulua
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 38
1.6. IRAKASGAIAREN EGITURAKETA
SARRERA
1. eta 2. kapituluak
MUINA
Epe laburra (IS-LM)
3-5 kapituluak
Epe Ertaina (AS-AD)
6-9 kapituluak
Epe Luzea
10-13 kapituluak
LUZAPENA
Espektatibak
14-17 kapituluak
LUZAPENA
Patologiak
22 eta 23 kapituluak
LUZAPENA
Ekonomia Irekia
18-21 kapituluak
POLITIKA MAKROEKONOMIKORA ITZULIZ
24-26 kapituluak
EPILOGOA
27. kapitulua
1. SARRERA
TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 39
1.6. IRAKASGAIAREN EGITURAKETA
1. SARRERA (1-2. KAPITULUAK)
2. ONDASUNEN MERKATUA (3. KAPITULUA)
3. MERKATU FINANTZIEROAK (4. KAPITULUA)
4. ONDASUNEN MERKATUA ETA MERKATU FINANTZIEROAK: IS-LM EREDUA (5. KAPITULUA)
5. EKONOMIA IREKIA (18-21. KAPITULUAK)
6. LANAREN MERKATUA (6. KAPITULUA)
7. MERKATU GUZTIEN ANALISI BATERATUA: AD-AS EREDUA (7. KAPITULUA)