09. Балты на тэрыторыі Беларусі

Балты на тэрыторыі Беларусі

Паходжанне балтаўІндаеўрапейцы

(літоўцы, латышы)Балты Славяне Германцы

Жылі на ўзбярэжжы Балтыйскага мора і ва Усходняй Еўропе.Назва – ад Балтыйскага мора.

Тэрыторыя рассялення2 тыс. да н.э. – max тэрыторыя:• Захад – да р. Одэр;• Усход – да вярхоўяў р. Волгі і

Камы;• Поўнач – да Фінскага заліва і

Ладажскага возера;• Поўдзень – да Сярэдняга

Падняпроўя.

Адносіны з мясцовым насельніцтвам

Плямёны паляўнічых і рыбаловаў + продкі балтаў = мірнае суіснаванне

“Залаты век”

ІІ – V стст. – “залаты век” балтаў – росквіт

рамяства і гандлю.Тэрыторыя паменшылася

Але!Па-ранейшаму на

балтыйскам узбярэжжы і на Беларусі

Падзел балтаў на плямёныПрычыны:

Вялікая тэрыторыя рассялення

Ізаляцыя адныхбалтаў ад іншых 1 тыс. да н.э. – падзел на заходніх, усходніх, дняпроўскіх.

Змяшэнне з іншымі народамі

Заходнія балты• Тэрыторыя: ад Панямоння да

Ніжняй Віслы;• Прыклады: прусы, яцвягі,

куршы.

Усходнія балты (лета-літоўскія плямёны)• Тэрыторыя: берагі

рэк Нёман, Заходняя Дзвіна, Вілія.• Прыклады: літва.

Дняпроўскія балты

• Мала вывучаны;• Растварыліся сярод

славян.

Балты на Беларусі:Літва;Яцвягі і інш.

Паселішчы балтаўСелішчы

(неўмацаваныя)Гарадзішчы

(умацаваныя)

Гарадзішчы балтаўНа ўзвышшах;Невялікіх памераў;Спачатку – без штучных

абарончых умацаванняў (толькі драўляная агароджа);

Пасля – валы, равы (часам – некалькі радоў), сцены.

Гарадоў не было!

Жытлы балтаў

З драўляных слупоў;Сцены абмазваліся глінай;У цэнтры – адкрытыя

агнішчы/печкі-каменкі;Пасля – глінабітныя печы без

дымахода.

Заняткі балтаў• Земляробства і

жывёлагадоўля;• Паляванне і

рыбалоўства (дапаможныя).

ЗемляробстваКультуры: пшаніца,

проса, ячмень і г.д.Прылады: драўляная

саха з жалезным сашнікам, жалезная матыка, сярпы, косы.

Жывёлагадоўля

Пераважала над паляванням;

Гадавалі свіней, авечак і г.д.

ГандальУвозілі

Медзь; Шкляныя пацеркі; Гліняны посуд; Рымскія манеты і г.д.

ВывозіліБурштын (“паўночнае золата”).Бурштынавы шлях – з Прыбалтыкі ў Міжземнамор’е.Коней;Скуру;Мёд і г.д.

РамёствыАпрацоўка металаў;Апрацоўка дрэва;Выраб глінянага посуду;Ткацтва і г.д.

Натуральная гаспадарка – гаспадарка, якая забяспечвае ўсім неабходным.

Упрыгожанні• З бронзы і срэбра;• Геаметрычны арнамент;• Сіні, зялёны, блакітны,

чыровы колеры эмалі;• Прыклады: бранзалеты,

фібулы, галаўныя вянкі і г.д.

Славяне і балты2-ая пал. I тыс. н.э. – прыйшлі славяне.Запазычылі ў балтаў:• Упрыгожанні;• Назвы рэк і азёр;• Вопыт.