Першабытныя жывёлаводы і земляробы ў бронзавым і жалезным вяках
Першабытныя жывёлаводы і земляробы ў бронзавым і
жалезным вяках
Пранікненне індаеўрапейцаў3 – 1,5 тыс. г. да н.э. – рассяленне індаеўрапейцаў у Еўропе.2,5 тыс. г. да н.э. – пранікненне індаеўрапейцаў на Украіну, у Беларусь, Прыбалтыку, Цэнтральную Еўропу.
Асаблівасці індаеўрапейцаў• Жывёлаводы;• Вандроўнікі;• Паходзілі з Малой Азіі
(недалёка ад Ірана).
Утварэнне народаўМясцовае насельніцтва + індаеўрапейцы =
(літоўцы, латышы) (беларусы, рускія, украінцы, палякі, чэхі, балгары, сербы)
(немцы, англічане, шведы і г.д.)
Балты Славяне Германцы
Праблемы харчаванняСтаражытныя людзі часта
паміралі ад голаду(асабліва дзеці і старыя)
Імкнуліся да больш стабільных крыніц харчавання
Прыручэнне жывёл
Прыручэнне жывёл
Першы прыручаны сабака:Дапамагаў на
паляванні;Папярэджваў пра
небяспеку.
Іншыя жывёлыПалявалі
Знаходзілі маладых звяроў
Даглядалі іх на стаянках
Яны размнажаліся ў няволі
Рабіліся свойскімі
Прыклады:• Каровы;• Авечкі;• Свінні (асабліва
хутка асвойваліся).
Паляванне → жывёлагадоўля3 тыс. г. да н.э. – пераход да жывёлагадоўлі ў Паўднёвай Беларусі.Вынік:Запасы харчавання;Цяглавая сіла (быкі,
коні).
Узнікненне земляробства
• Адначасова з жывёлагадоўляй;• Збіральніцтва →
земляробства;• Спачатку на Палессі.
Віды земляробства: матычнае
Невялікія ўчасткі ў поймах рэк пад пасевы;
Апрацоўка зямлі – матыкай.
Віды земляробства: падсечна-агнявое
Этапы:1) Высяканне лесу;2) Спальванне дрэваў;3) Утварэнне попелу;4) У яго – зерне;5) Баранавалі бараной-
сукаваткай;6) Добры ўраджай 2-3 гады;7) Пасля – новы ўчастак.
Падсека (ляда) – участак, на якім высякаўся лес.
Віды земляробства: ворнаеУзрыхленне глебы з дапамогай драўлянага рала.Рала – дубовы ствол з суком, якое цягнуў бык ці конь.Рала знойдзена каля в. Капланавічы Клецкага раёна.
Збор ураджаюЗбожжа зжыналі сярпамі.Серп= драўляная/касцяная аправа + крамянёвы ўкладыш
С/г культуры• Пшаніца;• Ячмень;• Проса;• Жыта (пазней).
Вытворчая гаспадаркаСпажывецкая → вытворчая гаспадарка.Вытворчая гаспадарка – гаспадарка, пры якой людзі самі рабілі тое, што неабходна для жыцця: выводзілі новыя пароды жывёл, вырошчвалі новыя гатункі раслін.
Вытворчая гаспадарка: рысы• Меншая залежнасць ад
прыроды;• Большая залежнасць ад
уласнай працы;• Забеспячэнне
харчаваннем;• Забеспячэнне
сыравінай для промыслаў.
Крэмень для прыладаў працы2 тыс. г. да н.э. – здабыча крэмня ў шахтах.Шмат шахт – каля п. Краснасельскі (Ваўкавыскі р-н, Гродз. вобл.):Глыбіня – 3-5 м.Крэмень – у мяшок і на паверхню.У шахце – язычаскае пахаванне
шахцёра.