00200 = ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ... · Web viewประมวลกฎหมายว ธ พ จารณาความอาญา

00200 = ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ภาค 1 ขอความเบองตน ลกษณะ 1 หลกทวไป

มาตรา 1 ในประมวลกฎหมายน ถาคำาใดมคำาอธบายไวแลวใหถอตามความหมายดงไดอธบายไว เวนแตขอความในตวบทจะขดกบคำาอธบายนน มาตรา 2 ในประมวลกฎหมายน (1) "ศาล" หมายความถงศาลยตธรรมหรอผพพากษาซงมอำานาจทำาการอนเกยวกบคดอาญา (2) "ผตองหา" หมายความถงบคคลผถกหาวาไดกระทำาความผดแตยงมไดถกฟองตอศาล (3) "จำาเลย" หมายความถงบคคลซงถกฟองยงศาลแลวโดยขอหาวาไดกระทำาความผด (4) "ผเสยหาย" หมายความถงบคคลผไดรบความเสยหายเนองจากการกระทำาผดฐานใดฐานหนง รวมทงบคคลอนทมอำานาจจดการแทนไดดงบญญตไวในมาตรา 4,5และ 6 (5) "พนกงานอยการ" หมายความถงเจาพนกงานผมหนาทฟองผตองหาตอศาล

ทงนเปนขาราชการในกรมอยการหรอเจาพนกงานอนผมอำานาจเชนนนกได (6) "พนกงานสอบสวน" หมายความถงเจาพนกงานซงกฎหมายใหมอำานาจและหนาททำาการสอบสวน (7) "คำารองทกข" หมายความถงการทผเสยหายไดกลาวหาตอเจาหนาทตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน วามผกระทำาความผดขน จะรตวผกระทำาความผดหรอไมกตาม ซงกระทำาใหเกดความเสยหายแกผเสยหายและการกลาวหาเชนนนไดกลาวโดยมเจตนาจะใหผกระทำาความผดไดรบโทษ (8) "คำากลาวโทษ" หมายความถงการทบคคลอนซงไมใชผเสยหายไดกลาวหาตอเจาหนาท วามบคคลรตวหรอไมกดไดกระทำาความผดอยางหนงขน (9) "หมายอาญา" หมายความถงหนงสอบงการซงออกตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน สงใหเจาหนาททำาการ จบ ขง จำาคก หรอปลอยผตองหา จำาเลยหรอนกโทษ หรอใหทำาการคน รวมทงสำาเนาหมายเชนนอนไดรบรองวาถกตอง และคำาบอกกลาวทางโทรเลขวาไดออกหมายจบแลวดงทบญญตไวในมาตรา 77 (10) "การสบสวน" หมายความถง การแสวงหาขอเทจจรงและหลกฐานซงพนกงาน

ฝายปกครองหรอตำารวจไดปฏบตไปตามอำานาจและหนาทเพอรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชนและเพอทจะทราบรายละเอยดแหงความผด (11) "การสอบสวน" หมายความถงการรวบรวมพยานหลกฐาน และการดำาเนนการทงหลายอนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนซงพนกงานสอบสวนไดทำาไปเกยวกบความผดทกลาวหา เพอทจะทราบขอเทจจรงหรอการพสจนความผด และเพอจะเอาตวผกระทำาผดมาฟองลงโทษ (12) "การไตสวนมลฟอง" หมายความถงกระบวนไตสวนของศาลเพอวนจฉยถงมลคดซงจำาเลยตองหา (13) "ทรโหฐาน" หมายความถงทตาง ๆ ซงมใชทสาธารณสถานดงบญญตไวในกฎหมายลกษณะอาญา (14) "โจทก" หมายความถงพนกงานอยการ หรอผเสยหายซงฟองคดอาญาตอศาลหรอทงคในเมอพนกงานอยการและผเสยหายเปนโจทกรวมกน (15) "คความ" หมายความถงโจทกฝายหนงและจำาเลยอกฝายหนง (16) "พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจ" หมายความถง เจาพนกงานซงกฎหมายใหมอำานาจและหนาทรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน ใหรวมทงพศด

เจาพนกงานกรมสรรพสามต กรมศลกากร กรมเจาทา พนกงานตรวจคนเขาเมองและเจาพนกงานอน ๆ ในเมอทำาการอนเกยวกบการจบกมปราบปรามผกระทำาผดกฎหมายซงตนมหนาทตองจบกมหรอปราบปราม (17) "พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญ" หมายความถงเจาพนกงานดงตอไปน (ก) ปลดกระทรวงมหาดไทย (ข) รองปลดกระทรวงมหาดไทย (ค) ผตรวจราชการกระทรวงมหาดไทย (ฆ) ผชวยปลดกระทรวงมหาดไทย (ง) อธบดกรมการปกครอง (จ) รองอธบดกรมการปกครอง (ฉ) ผอำานวยการกองการสอบสวนและนตการ กรมการปกครอง (ช) หวหนาฝายและหวหนางานในกองการสอบสวนและนตการ กรมการปกครอง (ซ) ผตรวจราชการกรมการปกครอง (ฌ) ผวาราชการจงหวด (ญ) รองผวาราชการจงหวด (ฎ) ปลดจงหวด (ฏ) นายอำาเภอ (ฐ) ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอ (ฑ) อธบดกรมตำารวจ

(ฒ) รองอธบดกรมตำารวจ (ณ) ผชวยอธบดกรมตำารวจ (ด) ผบญชาการตำารวจ (ต) รองผบญชาการตำารวจ (ถ) ผชวยบญชาการตำารวจ (ท) ผบงคบการตำารวจ (ธ) รองผบงคบการตำารวจ (น) หวหนาตำารวจภธรจงหวด (บ) รองหวหนาตำารวจภธรจงหวด (ป) ผกำากบการตำารวจ (ผ) ผกำากบการตำารวจภธรจงหวดเขต (ฝ) รองผกำากบการตำารวจ (พ) รองผกำากบการตำารวจภธรจงหวดเขต (ฟ) สารวตรใหญตำารวจ (ภ) สารวตรตำารวจ (ม) ผบงคบกองตำารวจ (ย) หวหนาสถานตำารวจซงมยศตงแตชนนายรอยตำารวจตร หรอ เทยบเทา นายรอยตำารวจตรขนไป (ร) หวหนากงสถานตำารวจซงมยศตงแตชนนายรอยตำารวจตรหรอเทยบเทา นายรอยตำารวจตรขนไป ทงน หมายความรวมถงผรกษาการแทนเจาพนกงานดงกลาวแลวแตผรกษาการ

แทนเจาพนกงานใน (ม) (ย) และ (ร)ตองมยศตงแตชนนายรอยตำารวจตรหรอเทยบเทานายรอยตำารวจตรขนไปดวย (18) "สงของ" หมายความถงสงหารมทรพยใด ซงอาจใชเปนพยานหลกฐานในคดอาญาได ใหรวมทงจดหมายโทรเลขและเอกสารอยางอน ๆ (19) "ถอยคำาสำานวน" หมายความถงหนงสอใดทศาลจดเปนหลกฐานแหงรายละเอยดทงหลายในการดำาเนนคดอาญาในศาลนน (20) "บนทก" หมายความถงหนงสอใดทพนกงานฝายปกครองหรอจดไวเปนหลกฐานในการสอบสวนความผดอาญา รวมทงบนทกคำารองทกขและคำากลาวโทษดวย (21) "ควบคม" หมายถงการควบคมหรอกกขงผถกจบโดยพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจในระหวางสบสวนและสอบสวน (22) "ขง" หมายความถงการกกขงจำาเลยหรอผตองหาโดยศาล

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ. แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา(ฉ.18 พ.ศ.2535) มาตรา 3 บคคลดงระบไวในมาตรา 4,5 และ 6 มอำานาจจดการตอไปนแทนผเสยหายตามเงอนไขทบญญตไวในมาตรานน ๆ (1) รองทกข

(2) เปนโจทกฟองคดอาญา หรอเขารวมเปนโจทกกบพนกงานอยการ (3) เปนโจทกฟองคดแพงทเกยวเนองกบคดอาญา (4) ถอนฟองคดอาญาหรอคดแพงทเกยวเนองกบคดอาญา (5) ยอมความในคดความผดสวนตว มาตรา 4 ในคดอาญาซงผเสยหายเปนหญงมสาม หญงนนมสทธฟองคดไดเอง โดยมตองไดรบอนญาตของสามกอน ภายใตบงคบแหงมาตรา 5(2) สามมสทธฟองคดอาญาแทนภรยาได ตอเมอไดรบอนญาตโดยชดแจงจากภรยา มาตรา 5 บคคลเหลานจดการแทนผเสยหายได (1) ผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาล เฉพาะแตในความผดซงไดกระทำาตอผเยาวหรอผไรความสามารถซงอยในความดแล (2) ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยา เฉพาะแตในความผดอาญาซงผเสยหายถกทำารายถงตายหรอบาดเจบจนไมสามารถจะจดการเองได (3) ผจดการหรอผแทนอน ๆ ของนตบคคล เฉพาะความผดซงกระทำาลงแกนตบคคลนน มาตรา 6 ในคดอาญาซงผเสยหายเปนผเยาวไมมผแทนโดยชอบธรรมหรอเปนผวกลจรตหรอคนไรความสามารถ ไมมผอนบาลหรอซงผแทนโดยชอบธรรมหรอ

ผอนบาลไมสามารถจะทำาการตามหนาทโดยเหตหนงเหตใด รวมทงมผลประโยชนขดกนกบผเยาวหรอคนไรความสามารถนน ๆ ญาตของผนนหรอผมประโยชนเกยวของอาจรองตอศาลขอใหตงเขาเปนผแทนเฉพาะคดได เมอไดไตสวนแลวใหศาลตงผรองหรอบคคลอน ซงยนยอมตามทเหนสมควรเปนผแทนเฉพาะคด เมอไมมบคคลใดเปนผแทนใหศาลตงพนกงานฝายปกครองเปนผแทน หามมใหเรยกคาธรรมเนยมในเรองขอตงเปนผแทนเฉพาะคด มาตรา 7 ในการสอบสวน ไตสวนมลฟองหรอพจารณาคดทนตบคคลเปนผตองหาหรอจำาเลย ใหออกหมายเรยกผจดการหรอผแทนอนๆ ของนตบคคลนน ใหไปยงพนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ ถาผจดการหรอผแทนของนตบคคลนนไมปฏบตตามหมายเรยก จะออกหมายจบผนนมากได แตหามมใหใชบทบญญตวาดวยปลอยชวคราว ขงหรอจำาคกแกผจดการหรอผแทนนตบคคล ในคดทนตบคคลนนเปนผตองหาหรอจำาเลย มาตรา 7 ทว ผถกจบหรอผตองหาทถกควบคมหรอขง มสทธ ดงตอไปน (1) พบและปรกษาผทจะเปนทนายสองตอสอง (2) ไดรบการเยยมตามสมควร (3) ไดรบการรกษาพยาบาลโดยเรวเมอเกดการเจบปวย

ใหพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจซงรบมอบตวผถกจบหรอผตองหามหนาทแจงใหผถกจบหรอผตองหานนทราบถงสทธตามวรรคหนง

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (ฉ.15 พ.ศ.2527) มาตรา 8 นบแตเวลาทยนฟองแลว จำาเลยมสทธดงตอไปน (1) แตงทนายแกตางในชนไตสวนมลฟองหรอพจารณาในศาลชนตนตลอดจนชนศาลอทธรณและศาลฎกา (2) พดจากบทนายหรอผทจะเปนทนายสองตอสอง (3) ตรวจดสำานวนการไตสวนมลฟองหรอพจารณาของศาล และคดสำาเนาหรอขอสำาเนาทรบรองวาถกตองโดยเสยคาธรรมเนยม (4) ตรวจดสงทยนเปนพยานหลกฐาน และคดสำาเนาหรอถายรปสงนนๆ ถาจำาเลยมทนาย ๆ นนยอมมสทธทำานองเดยวกบจำาเลยดงกลาวมาแลวนนดวย มาตรา 9 บนทกตองระบสถานท วนเดอนปททำา นาม และตำาแหนงของเจาพนกงานผทำา เมอเจาพนกงานทำาบนทกโดยรบคำาสงจากศาลหรอโดยคำาสงหรอคำาขอของเจาพนกงานอน ใหเจาพนกงานนนกลาวไวดวยวาไดรบคำาสงหรอคำาขอเชนนน

และแสดงดวยวาไดทำาไปอยางใด ใหเจาพนกงานผทำาบนทกลงลายมอชอของตนในบนทกนน มาตรา 10 ถอยคำาสำานวนตองระบชอศาล สถานท และวนเดอนปทจด ถาศาลจดถอยคำาสำานวนตามคำาสงหรอประเดนของศาลอน ใหกลาวเชนนนและแสดงดวยวาไดทำาไปอยางใด ผพพากษาทจดถอยคำาสำานวน ตองลงลายมอชอของตนในถอยคำาสำานวนนน มาตรา 11 บนทกหรอถอยคำาสำานวนนน ใหเจาพนกงานหรอศาลอานใหผใหถอยคำาฟง ถามขอความแกไข ทกทวง หรอเพมเตม ใหแกใหถกตองหรอมฉะนนกใหบนทกไวและใหผใหถอยคำาลงลายมอชอรบรองวาถกตองแลว ถาบคคลทตองลงลายมอชอในบนทกหรอถอยคำาสำานวนไมสามารถหรอไมยอมลงใหบนทกหรอรายงานเหตนนไว มาตรา 12 เอกสารซงศาลหรอเจาพนกงานเปนผทำา คำารองทกขคำากลาวโทษคำาใหการจำาเลยหรอคำารองซงยนตอเจาพนกงานหรอศาลจกตองเขยนดวยนำาหมกหรอพมพดดหรอพมพ ถามผดทใดหามมใหลบออก ใหเพยงแตขดฆาคำาผดนนแลวเขยนใหม ผพพากษา เจาพนกงานหรอบคคลผแกไขเชนนนตองลงนามยอรบรองไว

ทขางกระดาษ ถอยคำาตกเตมในเอกสารดงบรรยายในมาตราน ตองลงนามยอของผพพากษาเจาพนกงานหรอบคคลผซงตกเตมนนกำากบไว มาตรา 12 ทว ในการรองทกข การสอบสวน การไตสวนมลฟอง และการพจารณาถาบทบญญตใดกำาหนดใหมนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะหเขารวมดวยแลว นกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะหดงกลาวจะตองมคณสมบตตามทกำาหนดในกฎกระทรวง ใหนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะหตามวรรคหนงไดรบคาตอบแทนตามระเบยบทกระทรวงยตธรรมกำาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 13 การสอบสวน ไตสวนมลฟองหรอพจารณา ใหใชภาษาไทยแตถามการจำาเปนตองแปลภาษาไทยเปนภาษาตางประเทศหรอภาษาตางประเทศเปนภาษาไทยกใหใชลามแปล เมอมลามแปลคำาใหการ คำาพยานหรออน ๆ ลามตองแปลใหถกตองลามตองสาบาน

หรอปฏญาณตนวาจะทำาหนาทโดยสจรตใจจะไมเพมเตมหรอตดทอนสงทแปล ใหลามลงลายมอชอในคำาแปลนน ในกรณทผเสยหาย ผตองหา จำาเลย หรอพยานไมสามารถพดหรอเขาใจภาษาไทยไดและไมมลาม ใหพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ หรอศาลจดหาลามใหโดยมชกชา ใหพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ หรอศาลสงจายคาปวยการแกลามทจดหาใหตามมาตรานตามระเบยบทกระทรวงมหาดไทย สำานกงานอยการสงสด หรอกระทรวงยตธรรม แลวแตกรณ กำาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉบบท 19) พ.ศ.2539 มาตรา 13 ทว ในกรณผเสยหาย ผตองหา จำาเลย หรอพยาน ไมสามารถพดหรอไดยนหรอสอความหมายไดและไมมลามภาษามอ ใหพนกงานสอบสวน พนกงานอยการหรอศาลจดหาลามภาษามอให หรอจดใหถาม ตอบหรอสอความหมายโดยวธอนทเหนสมควร ใหพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ หรอศาลสงจายคาปวยการแกลามภาษามอท

จดหาใหตามมาตราน ตามระเบยบทกระทรวงมหาดไทย สำานกงานอยการสงสด หรอกระทรวงยตธรรม แลวแตกรณ กำาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉบบท 19) พ.ศ.2539 มาตรา 14 ในระหวางทำาการสอบสวน ไตสวนมลฟองหรอพจารณา ถามเหตควรเชอวาผตองหาหรอจำาเลยเปนผวกลจรต และไมสามารถตอสคดไดใหพนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ สงใหพนกงานแพทยตรวจผนน เสรจแลวใหเรยกพนกงานแพทยผนนมาใหถอยคำา หรอใหการวาตรวจไดผลประการใด ในกรณทพนกงานสอบสวนหรอศาลเหนวาผตองหาหรอจำาเลยเปนผวกลจรตและไมสามารถตอสคดได ใหงดการสอบสวนไตสวนมลฟองหรอพจารณาไวจนกวาผนนหายวกลจรตหรอสามารถจะตอสคดได และใหมอำานาจสงตวผนนไปยงโรงพยาบาลโรคจต หรอมอบใหแกผอนบาลขาหลวงประจำาจงหวดหรอผอนทเตมใจรบไปดแลรกษากไดตามแตจะเหนสมควร กรณทศาลงดการไตสวนมลฟองหรอพจารณาดงบญญตไวในวรรคกอนศาลสง

จำาหนายคดเสยชวคราวกได มาตรา 15 วธพจารณาขอใดซงประมวลกฎหมายนมไดบญญตไวโดยเฉพาะ ใหนำาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบเทาทพอจะใชบงคบได ลกษณะ 2 อำานาจพนกงานสอบสวนและศาล หมวด 1 ลกษณะทวไป

มาตรา 16 อำานาจศาล อำานาจผพพากษา อำานาจพนกงานอยการและอำานาจพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจ ในการทจะปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ตองเปนไปตามกฎหมายและขอบงคบทงหลายอนวาดวยการจดตงศาลยตธรรม และระบอำานาจและหนาทของผพพากษา หรอซงวาดวยอำานาจและหนาทของพนกงานอยการหรอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจนน ๆ หมวด 2 อำานาจสบสวนและสอบสวน

มาตรา 17 พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจมอำานาจทำาการสบสวนคดอาญาได มาตรา 18 ในจงหวดอนนอกจากจงหวดพระนครและจงหวดธนบร พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญ ปลดอำาเภอ และขาราชการตำารวจซงมยศตงแต

ชนนายรอยตำารวจตรหรอเทยบเทานายรอยตำารวจตรขนไป มอำานาจสอบสวนความผดอาญาซงไดเกด หรออาง หรอเชอวาไดเกดภายในเขตอำานาจของตน หรอผตองหามทอยหรอถกจบภายในเขตอำานาจของตนได สำาหรบในจงหวดพระนครและจงหวดธนบร ใหขาราชการตำารวจซงมยศตงแตชนนายรอยตำารวจตรหรอเทยบเทานายรอยตำารวจตรขนไป มอำานาจสอบสวนความผดอาญาซงไดเกด หรออาง หรอเชอวาไดเกดภายในเขตอำานาจของตน หรอผตองหามทอยหรอถกจบภายในเขตอำานาจของตนได ภายใตบงคบแหงบทบญญตในมาตรา 19 มาตรา 20 และ มาตรา 21 ความผดอาญาไดเกดในเขตอำานาจพนกงานสอบสวนคนใด โดยปกตใหเปนหนาทพนกงานสอบสวนผนน เปนผรบผดชอบในการสอบสวนความผดนน ๆ เพอดำาเนนคด เวนแตเมอมเหตจำาเปนหรอเพอความสะดวก จงใหพนกงานสอบสวนแหงทองททผตองหามทอยหรอถกจบ เปนผรบผดชอบดำาเนนการสอบสวน ในเขตทองทใดมพนกงานสอบสวนหลายคน การดำาเนนการสอบสวนใหอยในความรบผดชอบของพนกงานสอบสวนผเปนหวหนาในทองทนนหรอผรกษาการแทน

มาตรา 19 ในกรณดงตอไปน (1) เปนการไมแนวาการกระทำาผดอาญาไดกระทำาในทองทใดในระหวางหลายทองท (2) เมอความผดสวนหนงกระทำาในทองทหนง แตมอกสวนหนงในอกทองทหนง (3) เมอความผดนนเปนความผดตอเนองและกระทำาตอเนองกนในทองทตาง ๆเกนกวาทองทหนงขนไป (4) เมอเปนความผดซงมหลายกรรม กระทำาลงในทองทตาง ๆ กน (5) เมอความผดเกดขนขณะผตองหากำาลงเดนทาง (6) เมอความผดเกดขนขณะผเสยหายกำาลงเดนทาง พนกงานสอบสวนในทองทหนงทองทใดทเกยวของมอำานาจสอบสวนได ในกรณขางตนพนกงานสอบสวนตอไปน เปนผรบผดชอบในการสอบสวน (ก) ถาจบผตองหาไดแลว คอพนกงานสอบสวนซงทองททจบไดอยในเขตอำานาจ (ข) ถาจบผตองหายงไมได คอพนกงานสอบสวนซงทองททพบการกระทำาผด กอนอยในเขตอำานาจ มาตรา 20 ถาความผดซงมโทษตามกฎหมายไทยไดกระทำาลงนอกราชอาณาจกรไทย ใหอธบดกรมอยการหรอผรกษาการแทนเปนพนกงานสอบสวนทรบผดชอบ หรอ

จะมอบหมายหนาทนนใหพนกงานสอบสวนคนใดกได ในกรณจำาเปน พนกงานสอบสวนตอไปน มอำานาจสอบสวนในระหวางรอคำาสงจากอธบดกรมอยการหรอผรกษาการแทน (1) พนกงานสอบสวน ซงผตองหาถกจบในเขตอำานาจ (2) พนกงานสอบสวน ซงรฐบาลประเทศอนหรอบคคลทไดรบความเสยหายไดรองฟองใหทำาโทษผตองหา มาตรา 21 ในกรณทไมแนวาพนกงานสอบสวนคนใดในจงหวดเดยวกนควรเปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ ใหขาหลวงประจำาจงหวดนนมอำานาจชขาด แตในจงหวดพระนครและธนบร ใหผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนซงมตำาแหนงตงแตรองอธบดกรมตำารวจขนไปเปนผชขาด ในกรณทไมแนวาพนกงานสอบสวนคนใดในระหวางหลายจงหวดควรเปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ ใหอธบดกรมอยการหรอผทำาการแทนเปนผชขาด การรอคำาชขาด ไมเปนเหตใหงดการสอบสวน หมวด 3 อำานาจศาล

มาตรา 22 เมอความผดเกดขน อางหรอเชอวาไดเกดขนในเขตอำานาจของศาลใดใหชำาระทศาลนน แตถา

(1) เมอจำาเลยมทอยหรอถกจบในทองทหนงหรอเมอเจาพนกงานทำาการสอบสวนในทองทหนงนอกเขตของศาลดงกลาวแลว จะชำาระทศาลซงทองทนน ๆ อยในเขตอำานาจกได (2) เมอความผดเกดขนนอกราชอาณาจกรไทย ใหชำาระคดนนทศาลอาญา ถาการสอบสวนไดกระทำาลงในทองทหนงซงอยในเขตของศาลใด ใหชำาระทศาลนนไดดวย มาตรา 23 เมอศาลแตสองศาลขนไปตางมอำานาจชำาระคด ถาไดยนฟองคดนนตอศาลหนงซงตามฟองความผดมไดเกดในเขต โจทกหรอจำาเลยจะรองขอใหโอนคดไปชำาระทศาลอนซงความผดไดเกดในเขตกได ถาโจทกยนฟองตอศาลซงความผดเกดในเขต แตตอมาความปรากฏแกโจทกวาการพจารณาคดจะสะดวกยงขนถาใหอกศาลหนงซงมอำานาจชำาระคดไดพจารณาคดนน โจทกจะยนคำารองตอศาลซงคดนนอยในระหวางพจารณาขอโอนคดไปยงอกศาลหนงกไดแมวาจำาเลยจะคดคานกตามเมอศาลเหนสมควรจะโอนคดหรอยกคำารองเสยกได มาตรา 24 เมอความผดหลายเรองเกยวพนกนโดยเหตหนงเหตใด เปนตน

(1) ปรากฏวาความผดหลายฐาน ไดกระทำาลงโดยผกระทำาผดคนเดยวกน หรอผกระทำาผดหลายคนเกยวพนกนในการกระทำาความผดฐานหนงหรอหลายฐาน จะเปนตวการ ผสมรหรอรบของโจรกตาม (2) ปรากฏวาความผดหลายฐานไดกระทำาลงโดยมเจตนาอยางเดยวกน หรอโดยผกระทำาผดทงหลายไดคบคดกนมาแตกอนแลว (3) ปรากฏวาความผดฐานหนงเกดขน โดยมเจตนาชวยผกระทำาผดอนใหพนจากรบโทษในความผดอยางอนซงเขาไดกระทำาไว ดงนจะฟองคดทกเรอง หรอฟองผกระทำาความผดทงหมดตอศาลซงมอำานาจชำาระในฐานความผดซงมอตราโทษสงกวาไวกได ถาความผดอนเกยวพนกนมอตราโทษอยางสงเสมอกน ศาลซงมอำานาจชำาระ กคอศาลซงรบฟองเรองหนงเรองใดในความผดเกยวพนกนนนไวกอน มาตรา 25 ศาลซงรบฟองคดเกยวพนกนไวจะพจารณาพพากษารวมกนไปกได ถาศาลซงรบฟองคดเกยวพนกนไว เหนวาเปนการสมควรทความผดฐานหนงควรไดชำาระในศาลซงตามปกตมอำานาจจะชำาระ ถาหากวาคดนนไมเกยวกบคดเกยวพนกน เมอศาลเดมไดตกลงกบอกศาลหนงแลว จะสงใหไปฟองยงศาลอนนนกได

มาตรา 26 หากวาตามลกษณะของความผด ฐานะของจำาเลยจำานวนจำาเลยความรสกของประชาชนสวนมากแหงทองถนนน หรอเหตผลอยางอน อาจมการขดขวางตอการไตสวนมลฟองหรอพจารณาหรอนากลววาจะเกดความไมสงบหรอเหตรายอยางอนขน เมอโจทกหรอจำาเลยยนเรองราวตออธบดศาลฎกา ขอใหโอนคดไปศาลอน ถาอธบดศาลฎกาอนญาตตามคำาขอนนกใหสงโอนคดไปยงศาลดงทอธบดศาลฎการะบไว คำาสงของอธบดศาลฎกาอยางใด ยอมเดดขาดเพยงนน มาตรา 27 ผพพากษาในศาลใดซงชำาระคดอาญา จะถกตงรงเกยจตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงซงบญญตไวในเรองนนกได ลกษณะ 3 การฟองคดอาญาและคดแพงทเกยวเนองกบคดอาญา หมวด 1 การฟองคดอาญา

มาตรา 28 บคคลเหลานมอำานาจฟองคดอาญาตอศาล (1) พนกงานอยการ (2) ผเสยหาย

มาตรา 29 เมอผเสยหายไดยนฟองแลวตายลง ผบพการ ผสบสนดานสามหรอภรยาจะดำาเนนคดตางผตายตอไปกได ถาผเสยหายทตายนนเปนผเยาว ผวกลจรต หรอผไรความสามารถ ซงผแทนโดยชอบธรรม ผอนบาล หรอผแทนเฉพาะคดไดยนฟองแทนไวแลว ผฟองแทนนนจะวาคดตอไปกได มาตรา 30 คดอาญาใดซงพนกงานอยการยนฟองตอศาลแลว ผเสยหายจะยนคำารองขอเขารวมเปนโจทกในระยะใดระหวางพจารณากอน ศาลชนตนพพากษาคดนนกได มาตรา 31 คดอาญาทมใชความผดตอสวนตวซงผเสยหายยนฟองแลว พนกงานอยการจะยนคำารองขอเขารวมเปนโจทกในระยะใดกอนคดเสรจเดดขาดกได มาตรา 32 เมอพนกงานอยการและผเสยหายเปนโจทกรวมกน ถาพนกงานอยการเหนวาผเสยหายจะกระทำาใหคดของอยการเสยหายโดยกระทำาหรอละเวนกระทำาการใด ๆ ในกระบวนพจารณา พนกงานอยการมอำานาจรองตอศาลใหสงผเสยหายกระทำาหรอละเวนกระทำาการนน ๆ ได มาตรา 33 คดอาญาเรองเดยวกนซงทงพนกงานอยการและผเสยหายตางไดยนฟอง

ในศาลชนตนศาลเดยวกนหรอตางศาลกน ศาลนน ๆ มอำานาจสงใหรวมพจารณาเปนคดเดยวกน เมอศาลเหนชอบโดยพลการหรอโดยโจทกยนคำารองในระยะใดกอนมคำาพพากษา แตทวาจะมคำาสงเชนนนไมได นอกจากจะไดรบความยนยอมของศาลอนนนกอน มาตรา 34 คำาสงไมฟองคด หาตดสทธผเสยหายฟองคดโดยตนเองไม มาตรา 35 คำารองขอถอนฟองคดอาญาจะยนเวลาใดกอนมคำาพพากษาของศาลชนตนกได ศาลจะมคำาสงอนญาตหรอมอนญาตใหถอนกได แลวแตศาลจะเหนสมควรประการใด ถาคำารองนนไดยนในภายหลงเมอจำาเลยใหการแกคดแลว ใหถามจำาเลยวาจะคดคานหรอไม แลวใหศาลจดคำาแถลงของจำาเลยไว ในกรณทจำาเลยคดคานการถอนฟอง ใหศาลยกคำารองขอถอนฟองนนเสย คดความผดตอสวนตวนน จะถอนฟองหรอยอมความในเวลาใดกอนคดถงทสดกได แตถาจำาเลยคดคาน ใหศาลยกคำารองขอถอนฟองนนเสย มาตรา 36 คดอาญาซงไดถอนฟองไปจากศาลแลว จะนำามาฟองอกหาไดไม เวนแตจะเขาอยในขอยกเวนตอไปน

(1) ถาพนกงานอยการไดยนฟองคดอาญาซงไมใชความผดตอสวนตวไวแลวไดถอนฟองคดนนไป การถอนนไมตดสทธผเสยหายทจะยนฟองคดนนใหม (2) ถาพนกงานอยการถอนคดซงเปนความผดตอสวนตวไปโดยมไดรบความยนยอมเปนหนงสอจากผเสยหาย การถอนนนไมตดสทธผเสยหายทจะยนฟองคดนนใหม (3) ถาผเสยหายไดยนฟองคดอาญาไวแลว ไดถอนฟองคดนนเสยการถอนนไมตดสทธพนกงานอยการทจะยนฟองคดนนใหม เวนแตคดซงเปนความผดตอสวนตว มาตรา 37 คดอาญาเลกกนได ดงตอไปน (1) ในคดมโทษปรบสถานเดยว เมอผกระทำาผดยนยอมเสยคาปรบในอตราอยางสงสำาหรบความผดนนแกพนกงานเจาหนาทกอนศาลพจารณา (2) ในคดความผดทเปนลหโทษ หรอความผดทมอตราโทษไมสงกวาความผดลหโทษ หรอคดอนทมโทษปรบสถานเดยวอยางสงไมเกนหนงหมนบาทหรอความผดตอกฎหมายเกยวกบภาษอากร ซงมโทษปรบอยางสงไมเกนหนงหมนบาท เมอผตองหาชำาระคาปรบตามทพนกงานสอบสวนไดเปรยบเทยบแลว (3) ในคดความผดทเปนลหโทษ หรอความผดทมอตราโทษไมสงกวาความผด

ลหโทษ หรอคดทมโทษปรบสถานเดยวอยางสงไมเกนหนงหมนบาทซงเกดในกรงเทพมหานคร เมอผตองหาชำาระคาปรบตามทนายตำารวจประจำาทองทตงแตตำาแหนงสารวตรขนไป หรอนายตำารวจชนสญญาบตรผทำาการในตำาแหนงนน ๆไดเปรยบเทยบแลว (4) ในคดซงเปรยบเทยบไดตามกฎหมายอน เมอผตองหาไดชำาระคาปรบตามคำาเปรยบเทยบของพนกงานเจาหนาทแลว มาตรา 38 ความผดตามอนมาตรา (2),(3) และ (4) แหงมาตรากอน ถาเจาพนกงานดงกลาวในมาตรานนเหนวาผตองหาไมควรไดรบโทษถงจำาคก ใหมอำานาจเปรยบเทยบดงน (1) ใหกำาหนดคาปรบซงผตองหาจะพงชำาระ ถาผตองหาและผเสยหายยนยอมตามนน เมอผตองหาไดชำาระเงนคาปรบตามจำานวนทเจาหนาทกำาหนดใหภายในเวลาอนสมควร แตไมเกนสบหาวนแลว คดนนเปนอนเสรจเดดขาด ถาผตองหาไมยนยอมตามทเปรยบเทยบ หรอเมอยนยอมแลว ไมชำาระเงนคาปรบภายในเวลากำาหนดในวรรคกอน ใหดำาเนนคดตอไป (2) ในคดมคาทดแทน ถาผเสยหายและผตองหายนยอมใหเปรยบเทยบใหเจาหนาท

กะจำานวนตามทเหนควรหรอตามทคความตกลงกน มาตรา 39 สทธนำาคดอาญามาฟองยอมระงบไปดงตอไปน (1) โดยความตายของผกระทำาผด (2) ในคดความผดตอสวนตว เมอไดถอนคำารองทกขถอนฟองหรอยอมความกนโดยถกตองตามกฎหมาย (3) เมอคดเลกกนตามมาตรา 37 (4) เมอมคำาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดซงไดฟอง (5) เมอมกฎหมายออกใชภายหลงการกระทำาผดยกเลกความผดเชนนน (6) เมอคดขาดอายความ (7) เมอมกฎหมายยกเวนโทษ หมวด 2 การฟองคดแพงทเกยวเนองกบคดอาญา

มาตรา 40 การฟองคดแพงทเกยวเนองกบคดอาญาจะฟองตอศาลซงพจารณาคดอาญาหรอตอศาลทมอำานาจชำาระคดแพงกได การพจารณาคดแพงตองเปนไปตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 41 ถาการพจารณาคดแพงจกทำาใหการพจารณาคดอาญาเนนชาหรอตดขดศาลมอำานาจสงใหแยกคดแพงออกจากคดอาญา และพจารณาตางหากโดยศาลทมอำานาจชำาระ

มาตรา 42 ในการพจารณาคดแพง ถาพยานหลกฐานทนำาสบแลวในคดอาญายงไมเพยงพอ ศาลจะเรยกพยานหลกฐานมาสบเพมเตมอกกได ในกรณเชนนน ศาลจะพพากษาคดอาญาไปทเดยว สวนคดแพงจะพพากษาในภายหลงกได มาตรา 43 คดลกทรพย วงราว ชงทรพย ปลนทรพย โจรสลดกรรโชก ฉอโกงยกยอกหรอรบของโจร ถาผเสยหายมสทธทจะเรยกรองทรพยสนหรอราคาทเขาสญเสยไปเนองจากการกระทำาผดคนเมอพนกงานอยการยนฟองคดอาญา กใหเรยกทรพยสนหรอราคาแทนผเสยหายดวย มาตรา 44 การเรยกทรพยสนหรอราคาคนตามมาตรากอนพนกงานอยการจะขอรวมไปกบคดอาญาหรอจะยนคำารองในระยะใดระหวางทคดอาญากำาลงพจารณาอยในศาลชนตนกได คำาพพากษาในสวนเรยกทรพยสนหรอราคา ใหรวมเปนสวนหนงแหงคำาพพากษาในคดอาญา มาตรา 45 คดเรองใดถงแมวาไดฟองในทางอาญาแลวกไมตดสทธผเสยหายทจะฟองในทางแพงอก

มาตรา 46 ในการพพากษาคดสวนแพง ศาลจำาตองถอขอเทจจรงตามทปรากฏในคำาพพากษาคดสวนอาญา มาตรา 47 คำาพพากษาคดสวนแพงตองเปนไปตามบทบญญตแหงกฎหมายอนวาดวยความรบผดของบคคลในทางแพงโดยไมตองคำานงถงวาจำาเลยตองคำาพพากษาวาไดกระทำาความผดหรอไม ราคาทรพยสนทสงใหจำาเลยใชแกผเสยหาย ใหศาลกำาหนดตามราคาอนแทจรงสวนจำานวนเงนคาทดแทนทผเสยหายจะไดรบนน ใหศาลกำาหนดใหตามความเสยหายแตตองไมเกนคำาขอ มาตรา 48 เมอศาลพพากษาใหคนทรพยสน แตยงไมปรากฏตวเจาของเมอใดปรากฏตวเจาของแลว ใหเจาหนาทซงรกษาของคนของนนใหแกเจาของไป ในกรณทปรากฏตวเจาของ ใหศาลพพากษาสงใหเจาหนาทซงรกษาของคนของนนใหแกเจาของไป เมอมการโตแยงกน ใหบคคลทอางวาเปนเจาของอนแทจรงในทรพยสนนนฟองเรยกรองยงศาลทมอำานาจชำาระ มาตรา 49 แมจะไมมฟองคดสวนแพงกตาม เมอพพากษาคดสวนอาญาศาลจะสง

ใหคนทรพยสนของกลางแกเจาของกได มาตรา 50 ในกรณทศาลสงใหคนทรพยสนหรอใชราคาแกผเสยหายตามมาตรา 43และ 44 ใหถอวาผเสยหายนนเปนเจาหนตามคำาพพากษา มาตรา 51 ถาไมมผใดฟองทางอาญา สทธของผเสยหายทจะฟองทางแพงเนองจากความผดนนยอมระงบไปตามกำาหนดเวลาดงทกฎหมายลกษณะอาญาบญญตไวในเรองอายความฟองคดอาญา แมถงวาผเยาวหรอผวกลจรตในมาตรา 183 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยจะเปนผฟองหรอไดฟองตางหากจากคดอาญากตาม ถาคดอาญาใดไดฟองตอศาลแลว แตคดยงไมเดดขาดอายความซงผเสยหายมสทธจะฟองคดแพงยอมสะดดหยดลงตามมาตรา 79 แหงกฎหมายลกษณะอาญา ถาโจทกไดฟองคดอาญาและศาลพพากษาลงโทษจำาเลยจนคดเดดขาดแลวกอนทไดยนฟองคดแพง สทธของผเสยหายทจะฟองคดแพงยอมมตามกำาหนดอายความในมาตรา 168 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ถาโจทกไดฟองคดอาญาและศาลพพากษายกฟองปลอยจำาเลยจนคดเดดขาดแลวกอนทไดยนฟองคดแพง สทธของผเสยหายจะฟองคดแพงยอมมอายความตามหลก

ทวไปในเรองอายความแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะ 4 หมายเรยกและหมายอาญา หมวด 1 หมายเรยก

มาตรา 52 การทจะใหบคคลใดมาทพนกงานสอบสวนหรอมาทพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญหรอมาศาลเนองในการสอบสวน การไตสวนมลฟอง การพจารณาคด หรอการอยางอนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนจกตองมหมายเรยกของพนกงานสอบสวนหรอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญ หรอของศาลแลวแตกรณ แตในกรณทพนกงานสอบสวน หรอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญไปทำาการสอบสวนดวยตนเอง ยอมมอำานาจทจะเรยกผตองหาหรอพยานมาไดโดยไมตองออกหมายเรยก มาตรา 53 หมายเรยกตองทำาเปนหนงสอ และมขอความดงตอไปน (1) สถานทออกหมาย (2) วนเดอนปทออกหมาย (3) ชอและตำาบลทอยของบคคลทออกหมายเรยกใหมา (4) เหตทตองเรยกผนนมา (5) สถานท วนเดอนปและเวลาทจะใหผนนไปถง

(6) ลายมอชอและประทบตราของศาล หรอลายมอชอและตำาแหนงเจาพนกงานผออกหมาย มาตรา 54 ในการกำาหนดวนและเวลาทจะใหมาตามหมายเรยกนนใหพงระลกถงระยะทางใกลไกล เพอใหผถกเรยกมโอกาสมาถงตามวนเวลากำาหนดในหมาย มาตรา 55 การสงหมายเรยกแกผตองหา จะสงใหแกบคคลผอนซงมใชสามภรยาญาตหรอผปกครองของผรบหมายรบแทนนนไมได มาตรา 56 เมอบคคลทรบหมายเรยกอยตางทองทกบทองทซงออกหมายเปนหมายศาลกใหสงไปศาล เปนหมายพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจทมอำานาจออกหมายเรยกซงผถกเรยกอยในทองท เมอศาลหรอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจไดรบหมายเชนนนแลวกใหสลกหลงหมายแลวจดการสงแกผรบตอไป หมวด 2 หมายอาญา สวนท 1 หลกทวไป

มาตรา 57 ภายใตบงคบแหงบทบญญตในมาตรา 78,79,8O,92 และ 94 แหงประมวลกฎหมายน จะจบ ขง จำาคกหรอคนในทรโหฐานหาตวคนหรอสงของ ตองม

หมายอาญาสำาหรบการนน บคคลทตองขงหรอจำาคกตามหมายศาล จะปลอยไปไดกเมอมหมายปลอยของศาล มาตรา 58 เจาพนกงานและศาลมอำานาจออกหมายอาญาไดภายในเขตอำานาจดงตอไปน (1) ถาเปนหมายจบผตองหาทมไดอยในอำานาจศาล ไดแกพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญ (2) ถาเปนหมายจบจำาเลยหรอผตองหาทอยในอำานาจศาลไดแกศาล (3) ถาเปนหมายคน ไดแกศาลหรอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญ (4) ถาเปนหมายขง จำาคกหรอปลอย ไดแกศาล มาตรา 59 เจาพนกงานหรอศาลผมอำานาจออกหมายจบหมายคน หรอหมายขงจะออกหมายนนโดยพลการหรอโดยมผรองขอกได ในกรณทมผรองขอ เจาพนกงานหรอศาลผออกหมายจะตองสอบใหปรากฏเหตผลสมควรทจะออกหมายนนเสยกอน เหตผลนจะไดมาจากคำาแจงความโดยสาบานตวหรอจากพฤตการณอยางอนกได มาตรา 60 หมายจบ คน ขง จำาคกหรอปลอย ตองทำาเปนหนงสอและมขอความดงตอไปน

(1) สถานททออกหมาย (2) วนเดอนปทออกหมาย (3) เหตทตองออกหมาย (4) (ก) ในกรณออกหมายจบตองระบชอหรอรปพรรณของบคคลทจะจบ (ข) ในกรณออกหมายขง จำาคกหรอปลอย ตองระบชอบคคลทจะถกขง จำาคก หรอปลอย (ค) ในกรณออกหมายคน ใหระบสถานททจะคนและชอหรอรปพรรณบคคล หรอลกษณะสงของทตองการคนกำาหนดวนเวลาทจะทำาการคน และชอกบ ตำาแหนงของเจาพนกงานผจะทำาการคนนน (5) (ก) ในกรณออกหมายจบ หมายขงหรอหมายคนใหระบความผด (ข) ในกรณออกหมายจำาคก ใหระบความผดและกำาหนดโทษตามคำาพพากษา (ค) ในกรณออกหมายขงหรอจำาคก ใหระบสถานทซงจะใหขงหรอจำาคก (ง) ในกรณออกหมายปลอย ใหระบเหตทใหปลอย (6) ลายมอชอและประทบตราของศาล หรอลายมอชอและตำาแหนงของเจาพนกงาน ผออกหมาย มาตรา 61 ภายใตบงคบแหงมาตรา 97 พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจมอำานาจ

และหนาทจดการใหเปนไปตามหมายอาญา ซงไดมอบหรอสงมาใหจดการภายในอำานาจของเขา หมายอาญาใดซงศาลไดออกหรอสลกหลง จะมอบหรอสงไปยงพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจซงอยภายในเขตอำานาจของศาลดงระบในหมาย หรอแกหวหนาพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจประจำาจงหวดหรออำาเภอ ซงจะใหจดการใหเปนไปตามหมายนนกได ในกรณหลง เจาพนกงานผไดรบหมายตองรบผดชอบในการจดการตามหมายนนจะจดการเองหรอสงใหเจาพนกงานรองลงไปจดการใหกได หรอจะมอบหรอสงสำาเนาหมายอนรบรองวาถกตองใหแกพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจคนอนซงมหนาทจดการตามหมายซงตนไดรบนนกได ถาหมายนนไดมอบสงใหแกเจาพนกงานตงแตสองนายขนไป เจาพนกงานจะจดการตามหมายนนแยกกนหรอรวมกนกได หมายอาญาใดซงพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญเปนผออก เจาพนกงานนนจะจดการตามหมายดวยตนเองภายในเขตอำานาจหรอจะจดการใหเปนไปดงบญญตไวในวรรค 2 และ 3 กได มาตรา 62 ภายใตบงคบแหงบทบญญตทงหลายในประมวลกฎหมายนซงวาดวย

การจบและคน เจาพนกงานผจดการตามหมายนนตองแจงขอความในหมายใหแกผเกยวของทราบและถามคำาขอรองใหสงหมายนนใหเขาตรวจด การแจงขอความในหมาย การสงหมายใหตรวจดและวนเดอนปทจดการเชนนนใหบนทกไวในหมายนน มาตรา 63 เมอเจาพนกงานไดจดการตามหมายอาญาแลวใหบนทกรายละเอยดในการจดการนน ถาจดการตามหมายไมไดใหบนทกพฤตการณไว แลวใหสงบนทกนนไปยงเจาหนาทผออกหมายโดยเรว มาตรา 64 ถาบคคลทมชอในหมายอาญาถกจบ หรอบคคลหรอสงของทมหมายใหคนไดพบแลว ถาสามารถจะทำาได กใหสงบคคลหรอสงของนนโดยดวนไปยงผออกหมายเวนแตจะมคำาสงเปนอยางอน มาตรา 65 ถาบคคลทถกจบตามหมายหลบหนหรอมผชวยใหหนไปไดเจาพนกงานผจบมอำานาจตดตามจบกมผนนโดยไมตองมหมายอก สวนท 2 หมายจบ

มาตรา 66 เหตทจะออกหมายจบไดมดงตอไปน (1) เมอผตองหาซงถกสงสยโดยมเหตอนควร หรอจำาเลยเปนผไมมทอยเปนหลกแหลง

(2) เมอความผดทผตองหาถกสงสยโดยมเหตอนควรหรอทจำาเลยถกฟองนน มอตราโทษอยางสงตงแตสามปขนไป (3) เมอผตองหาหรอจำาเลยซงไมไดถกควบคมหรอขงอยไมมาตามหมายเรยกหรอตามนดโดยไมมขอแกตวอนควรกด ไดหนไปกดมเหตอนควรสงสยวาจะหลบหนหรอจะไปยงเหยงกบพยานหลกฐานโดยทางตรง หรอทางออมกด (4) เมอผตองหาหรอจำาเลย ซงถกปลอยชวคราวมสามารถทำาสญญาประกนใหจำานวนเงนสงกวาเดมหรอหาหลกประกนมาเพมหรอใหดกวาเดมตามมาตรา 115 มาตรา 67 จะออกหมายจบบคคลทยงไมรจกชอกไดแตตองบอกรปพรรณของผนนใหละเอยดเทาทจะทำาได มาตรา 68 หมายจบคงใชไดอยจนกวาจะจบได เวนแตความผดอาญาตามหมายนนขาดอายความ หรอเจาพนกงานหรอศาลผออกหมายนนไดถอนหมายคน สวนท 3 หมายคน

มาตรา 69 เหตทจะออกหมายคนไดมดงตอไปน (1) เพอพบและยดสงของซงจะเปนพยานหลกฐานประกอบการสอบสวนไตสวนมลฟองหรอพจารณา

(2) เพอพบและยดสงของซงมไวเปนความผด หรอไดมาโดยผดกฎหมาย หรอมเหตอนควรสงสยวาไดใชหรอตงใจจะใชในการกระทำาความผด (3) เพอพบและชวยบคคลซงไดถกหนวงเหนยวหรอกกขงโดยมชอบดวยกฎหมาย (4) เพอพบบคคลซงมหมายใหจบ (5) เพอพบและยดสงของตามคำาพพากษาหรอตามคำาสงศาล ในกรณทจะพบหรอจะยดโดยวธอนไมไดแลว มาตรา 70 หมายคนซงออกเพอพบและจบบคคลนนหามมใหออก เวนแตจะมหมายจบบคคลนนดวย และเจาพนกงานซงจะจดการตามหมายคนนนตองมทงหมายคนและหมายจบ สวนท 4 หมายขง หมายจำาคก หมายปลอย

มาตรา 71 เมอจบผตองหาหรอจำาเลยไดมาแลว ในระยะใดระหวางสอบสวน ไตสวนมลฟองหรอพจารณา ศาลจะออกหมายขงผตองหาหรอจำาเลยไวกได ในระหวางสอบสวน พนกงานอยการหรอพนกงานสอบสวนมอำานาจยนคำารองขอใหศาลออกหมายขงตามความในมาตรา 87

ในระหวางไตสวนมลฟองหรอพจารณา ศาลจะออกหมายขงโดยพลการหรอโดยโจทกยนคำารองกได หมายขงคงใชไดอยจนกวาศาลจะไดเพกถอน โดยออกหมายปลอยหรอออกหมายจำาคกแทน มาตรา 72 หมายปลอยผตองหาหรอจำาเลยซงตองขงอยตามหมายศาลใหออกในกรณตอไปน (1) เมอศาลสงปลอยชวคราว (2) เมอพนกงานอยการหรอพนกงานสอบสวนขอใหศาลปลอยโดยเหนวาไมจำาเปนตองขงไวระหวางสอบสวน (3) เมอพนกงานอยการรองตอศาลวาไดยตการสอบสวนแลว โดยคำาสงไมฟองผตองหา (4) เมอพนกงานอยการไมฟองผตองหาในเวลาทศาลกำาหนด (5) เมอศาลไตสวนมลฟองแลวเหนวาคดไมมมลและสงใหยกฟอง เวนแตเมอโจทกรองขอและศาลเหนสมควรใหขงจำาเลยไวระหวางอทธรณฎกา (6) เมอโจทกถอนฟองหรอมการยอมความในคดความผดตอสวนตว หรอเมอศาลพจารณาแลวพพากษาหรอมคำาสงใหยกฟอง เวนแตศาลเหนสมควรใหขงจำาเลยไวระหวางอทธรณฎกา

(7) เมอศาลพพากษาใหลงโทษจำาเลยอยางอนซงไมใชโทษประหารชวตจำาคก หรอใหอยภายในเขตทอนมกำาหนดถาโทษอยางอนนนเปนโทษปรบเมอจำาเลยไดเสยคาปรบแลว หรอศาลใหปลอยชวคราวโดยมกำาหนดวนเพอใหจำาเลยหาเงนคาปรบมาชำาระตอศาล มาตรา 73 คดใดอยระหวางอทธรณฎกา ถาจำาเลยตองควบคมหรอขงมาแลวเทากบหรอเกนกวากำาหนดจำาคก หรอกำาหนดจำาคกแทนตามคำาพพากษาใหศาลออกหมายปลอยจำาเลย เวนแตจะเหนสมควรเปนอยางอนในกรณทโจทกอทธรณฎกาในทำานองขอใหเพมโทษ มาตรา 74 ภายใตบงคบแหงมาตรา 73 และ 185 วรรค 2 เมอผใดตองคำาพพากษาใหจำาคกหรอประหารชวตหรอจะตองจำาคกแทนคาปรบ ใหศาลออกหมายจำาคกผนนไว มาตรา 75 เมอผตองคำาพพากษาใหจำาคกถกจำาครบกำาหนดแลวหรอไดรบพระราชทานอภยโทษใหปลอย หรอมคำาวนจฉยใหปลอยตวไปโดยมเงอนไขหรอมกฎหมายยกเวนโทษหรอโทษจำาคกนนหมดไปโดยเหตอน ใหศาลออกหมายปลอยผนนไป มาตรา 76 หมายขง หมายจำาคก หรอหมายปลอย ตองจดการตามนนโดยพลน

ลกษณะ 5 จบ ขง จำาคก คน ปลอยชวคราว หมวด 1 จบ ขง จำาคก

มาตรา 77 หมายจบใชไดทวราชอาณาจกร การจดการตามหมายจบนนจะจดการตามสำาเนาหมายอนรบรองวาถกตองแลว หรอตามโทรเลขแจงวาไดออกหมายแลวกได แตในกรณหลงใหสงหมายหรอสำาเนาอนรบรองแลวไปยงเจาพนกงานผจดการตามหมายโดยพลน มาตรา 78 พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจจะจบผใดโดยไมมหมายจบนนไมไดเวนแตในกรณตอไปน (1) เมอบคคลนนไดกระทำาความผดซงหนาดงบญญตไวในมาตรา 80 (2) เมอพบบคคลนนกำาลงพยายามกระทำาความผด หรอพบโดยมพฤตการณอนควรสงสยวาผนนจะกระทำาความผดโดยมเครองมอ อาวธหรอวตถอยางอนอนสามารถอาจใชในการกระทำาความผด (3) เมอมเหตอนควรสงสยวาผนนไดกระทำาความผดมาแลวและจะหลบหน (4) เมอมผขอใหจบโดยแจงวาบคคลนนไดกระทำาความผด และแจงดวยวาไดรอง

ทกขไวตามระเบยบแลว เมอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญจบดวยตนเองไมตองมหมายแตตองเปนในกรณทอาจออกหมายจบได หรอจบไดตามประมวลกฎหมายน มาตรา 79 ราษฎรจะจบผอนไมไดเวนแตจะเขาอยในเกณฑแหงมาตรา 82 หรอเมอผนนกระทำาความผดซงหนา และความผดนนไดระบไวในบญชทายประมวลกฎหมายนดวย มาตรา 80 ทเรยกวาความผดซงหนานน ไดแกความผดซงเหนกำาลงกระทำา หรอพบในอาการใดซงแทบจะไมมความสงสยเลยวาเขาไดกระทำาผดมาแลวสด ๆ อยางไรกด ความผดอาญาดงระบไวในบญชทายประมวลกฎหมายนใหถอวาความผดนนเปนความผดซงหนาในกรณดงน (1) เมอบคคลหนงถกไลจบดงผกระทำาโดยมเสยงรองเอะอะ (2) เมอพบบคคลหนงแทบจะทนททนใดหลงจากการกระทำาผดในถนแถวใกลเคยงกบทเกดเหตนนและมสงของทไดมาจากการกระทำาผดหรอมเครองมอ อาวธหรอวตถอยางอนอนสนนษฐานไดวาไดใชในการกระทำาผด หรอมรองรอยพรธเปนประจกษทเสอผาหรอเนอตวของผนน

มาตรา 81 จะมหมายจบหรอไมกตาม หามมใหจบ (1) ในทรโหฐาน เวนแตจะไดทำาตามบทบญญตในประมวลกฎหมายนอนวาดวยการคนในทรโหฐาน (2) ในพระราชวง หรอในทซงพระมหากษตรย พระมเหส หรอผสำาเรจราชการแทนพระองคประทบ หรออย นอกจากจะไดรบอนญาตจากรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยกอน มาตรา 82 เจาพนกงานผจดการตามหมายจบ จะขอความชวยเหลอจากบคคลใกลเคยงเพอจดการตามหมายนนกไดแตจะบงคบใหผใดชวยโดยอาจเกดอนตรายแกเขานนไมได มาตรา 83 ในการจบนน เจาพนกงานหรอราษฎรซงทำาการจบตองแจงแกผทจะถกจบนนวาเขาตองถกจบ แลวสงใหผถกจบไปยงททำาการของ พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจพรอมดวยผจบ แตถาจำาเปนกใหจบตวไป ถาบคคลซงจะถกจบขดขวางหรอจะขดขวางการจบ หรอหลบหนหรอพยายามจะหลบหน ผทำาการจบมอำานาจใชวธหรอความปองกนทงหลายเทาทเหมาะแกพฤตการณแหงเรองในการจบผนน

มาตรา 84 เจาพนกงานหรอราษฎรผทำาการจบตองเอาตวผถกจบไปยงททำาการของพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจโดยทนทและเมอถงทนนแลว ถามหมายจบกใหเอาออกอานใหผถกจบฟงทงใหแจงเหตทจบนนดวย พนกงานฝายปกครองหรอตำารวจซงมผนำาผถกจบมาสงนนจะควบคมผถกจบไวหรอปลอยชวคราวกได เมอจบโดยมหมายใหรายงานตอไปยงเจาหนาทซงออกหมายนนถาเจาหนาทออกหมายตองการตว กใหจดการสงผถกจบไปให ถาราษฎรเปนผจบ ใหบนทกชอ อาชพ ทอยของผจบ อกทงขอความและพฤตการณแหงการจบนนไว แลวใหผจบลงลายมอชอกำากบไวเปนสำาคญ ในกรณทจำาเปน เจาพนกงานหรอราษฎรททำาการจบจะจดการพยาบาลผถกจบเสยกอนนำาตวไปสงตามมาตรานกได มาตรา 85 เจาพนกงานผจบหรอรบตวผถกจบไว มอำานาจคนตวผตองหา และยดสงของตาง ๆ ทอาจใชเปนพยานหลกฐานได การคนนนจกตองทำาโดยสภาพ ถาคนผหญงตองใหหญงอนเปนผคน สงของใดทยดไว เจาพนกงานมอำานาจยดไวจนกวาคดถงทสด เมอเสรจคดแลวกใหคนแกผตองหาหรอแกผอน ซงมสทธเรยกรองขอคนสงของนน เวนแตศาลจะสง

เปนอยางอน มาตรา 86 หามมใหใชวธควบคมผถกจบเกนกวาทจำาเปนเพอปองกนมใหเขาหนเทานน มาตรา 87 หามมใหควบคมผถกจบไวเกนกวาจำาเปนตามพฤตการณแหงคด ในกรณซงเปนความผดลหโทษ หรอความผดทมอตราโทษไมสงกวาความผดลหโทษจะควบคมผถกจบไวไดเทาเวลาทจะถามคำาใหการ และทจะรตววาเปนใครและทอยของเขาอยทไหนเทานน หามมใหควบคมผถกจบไวเกนกวาสสบแปดชวโมง นบแตเวลาทผถกจบมาถงททำาการของพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจ แตมใหนบเวลาเดนทางตามปกตทนำาตวผถกจบมาศาล รวมเขาในกำาหนดเวลาสสบสบแปดชวโมงนนดวย ในกรณทมเหตจำาเปนเพอทำาการสอบสวน หรอมเหตจำาเปนอยางอน จะยดเวลาเกนกวาสสบแปดชวโมงกไดเทาเหตจำาเปน ทงนรวมกนแลวมใหเกนสามวน ถาเกดความจำาเปนทจะควบคมผถกจบไวเกนกวากำาหนดเวลา ในวรรคกอนเพอใหการสอบสวนเสรจสน ใหสงผตองหามาศาล ใหพนกงานอยการหรอพนกงานสอบสวนยน

คำารองตอศาล ขอหมายขงผตองหานนไวใหศาลสอบถามผตองหาวา จะมขอคดคานประการใดหรอไม และศาลอาจเรยกพนกงานอยการหรอพนกงานสอบสวนมาชแจงเหตจำาเปน หรออาจเรยกพยานหลกฐานมาเพอประกอบการพจารณากได ในกรณความผดอาญาทไดกระทำาลงมอตราโทษจำาคกอยางสง ไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหารอยบาท หรอทงจำาทงปรบ ศาลมอำานาจสงขงไดครงเดยว มกำาหนดไดไมเกนเจดวน ในกรณความผดอาญาทมอตราโทษจำาคกอยางสงเกนกวาหกเดอน แตไมถงสบปหรอปรบเกนกวาหารอยบาท หรอทงจำาทงปรบ ศาลมอำานาจสงขงหลายครงตดๆ กนไดแตครงหนงตองไมเกนสบสองวนและรวมกนทงหมดตองไมเกนสสบแปดวน ในกรณความผดอาญาทมอตราโทษจำาคกอยางสงตงแตสบปขนไปจะมโทษปรบดวยหรอไมกตามศาลมอำานาจสงขงหลายครงตด ๆ กนได แตครงหนงตองไมเกนสบสองวนและรวมกนทงหมดตองไมเกนแปดสบสวน ในกรณทศาลสงขงครบสสบแปดวนแลว หากพนกงานอยการหรอพนกงานสอบสวน

ยนคำารองตอศาลเพอขอขงตอไปโดยอางเหตจำาเปนศาลจะสงขงตอไปได กตอเมอพนกงานอยการหรอพนกงานสอบสวนไดแสดงถงเหตจำาเปนและนำาพยานหลกฐานมาใหศาลไตสวนจนเปนทพอใจแกศาล การไตสวนชนนผตองหาจะแตงทนายเพอแถลงขอคดคาน และซกถามพยานกได ถาพนกงานสอบสวน ตองไปทำาการสอบสวน ในทองทอนนอกเขตของศาลซงไดสงขงผตองหาไว พนกงานสอบสวนจะยนคำารองขอใหโอนการขงไปยงศาลในทองททจะตองไปทำาการสอบสวนนนกได เมอศาลทสงขงไวเหนเปนการสมควรกใหสงโอนไป

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉบบท 19) พ.ศ.2539 มาตรา 88 นบแตเวลาทยนฟองจำาเลยทตองขงตามหมายศาล ๆ จะขงจำาเลยตอไปหรอปลอยชวคราวกได มาตรา 89 หมายขงหรอหมายจำาคกตองจดการใหเปนไปตามนนในเขตของศาลซงออกหมาย ในกรณทมเหตจำาเปน เมอพนกงานสอบสวนรองขอและศาลไตสวนแลวศาลอาจสงขง

ผตองหาไว ณ สถานททพนกงานสอบสวนรองขอ โดยใหอยในความควบคมของพนกงานสอบสวนตามกำาหนดเวลาทศาลเหนสมควร

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉบบท 19) พ.ศ.2539 มาตรา 90 เมอมการอางวาบคคลใดตองถกควบคมหรอขงโดยผดกฎหมาย หรอถกจำาคกผดจากคำาพพากษาของศาล บคคลเหลานมอำานาจยนคำารองตอศาลขอใหปลอยคอ (1) บคคลทถกเขาเชนนน (2) สามภรยาหรอญาตของผนน หรอผมประโยชนเกยวของ (3) พนกงานอยการ (4) ผบญชาการเรอนจำาหรอพศด เมอไดรบคำารองดงนน ใหศาลหมายเรยกเจาพนกงานหรอบคคลอน ซงกอใหเกดการควบคม ขง หรอจำาคก และผทถกควบคม ขง หรอจำาคกมาพรอมกน ถาเปนทพอใจศาลวาการควบคมหรอการขงนนผดกฎหมายหรอการจำาคกนนผดจากคำาพพากษา กใหศาลสงปลอยตวผนนไป หมวด 2 คน

มาตรา 91 ใหนำาบทบญญตแหงมาตรา 81(2) มาบงคบในเรองคนโดยอนโลม

มาตรา 92 หามมใหคนในทรโหฐานโดยไมมหมายคนเวนแตพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจเปนผคน และในกรณตอไปน (1) เมอมเสยงรองใหชวยมาจากขางในทรโหฐาน (2) เมอปรากฏความผดซงหนา กำาลงกระทำาลงในทรโหฐาน (3) เมอบคคลทไดกระทำาความผดซงหนา ขณะทถกไลจบหนเขาไปหรอมเหตอนแนนแฟนควรสงสยวาไดเขาไปซกซอนตวอยในรโหฐานนน (4) เมอมความสงสยตามสมควรวาสงของทไดมาโดยการกระทำาผดไดซอนหรออยในนน ประกอบทงตองมเหตอนควรเชอวาเนองจากการเนนชากวาจะเอาหมายคนมาไดสงของนนจะถกโยกยายเสยกอน (5) เมอทรโหฐานนนผจะตองถกจบเปนเจาบาน และการจบนนมหมายจบหรอจบตามมาตรา 78 เมอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญคนดวยตนเองไมตองมหมายคนกไดแตตองเปนในกรณทอาจออกหมายคนหรอคนไดตามประมวลกฎหมายน มาตรา 93 หามมใหทำาการคนบคคลใดในทสาธารณสถาน เวนแตพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจเปนผคนในเมอมเหตอนควรสงสยวาบคคลนนมสงของในความ

ครอบครองเพอจะใชในการกระทำาความผดหรอซงไดมาโดยการกระทำาความผดหรอซงมไวเปนความผด มาตรา 94 ใหพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจททำาการคนในทรโหฐานสงเจาของหรอคนอยในนนหรอผรกษาสถานทซงจะคน ใหยอมใหเขาไปโดยมหวงหาม อกทงใหความสะดวกตามสมควรทกประการในอนทจะจดการตามหมาย ทงนใหพนกงานผนนแสดงหมายหรอถาคนไดโดยไมตองมหมายกใหแสดงนามและตำาแหนง ถาบคคลดงกลาวในวรรคตนมยอมใหเขาไป เจาพนกงานมอำานาจใชกำาลงเพอเขาไปในกรณจำาเปนจะเปดหรอทำาลายประตบาน ประตเรอนหนาตาง รวหรอสงกดขวางอยางอนทำานองเดยวกนกได มาตรา 95 ในกรณคนหาสงของทหาย ถาพอทำาได จะใหเจาของหรอผครอบครองสงของนนหรอผแทนของเขาไปกบเจาพนกงานในการคนนนดวยกได มาตรา 96 การคนในทรโหฐานตองกระทำาระหวางพระอาทตยขนและตก มขอยกเวนดงน (1) เมอลงมอคนแตในเวลากลางวน ถายงไมเสรจจะคนตอไปในเวลากลางคนกได

(2) ในกรณฉกเฉนอยางยง หรอซงมกฎหมายอนบญญตใหคนไดเปนพเศษ จะทำาการคนในเวลากลางคนกได (3) การคนเพอจบผดรายหรอผรายสำาคญจะทำาในเวลากลางคนกไดแตตองมอนญาตพเศษจากอธบดกรมตำารวจหรอขาหลวงประจำาจงหวดเพอการคนในจงหวดนน สวนหวหนาในการคนนน ตองเปนนายอำาเภอหรอนายตำารวจซงมยศตงแตชนนายรอยตำารวจตรขนไป มาตรา 97 ในกรณทคนโดยมหมาย เจาพนกงานผมชอในหมายคนหรอผรกษาการแทนเทานน มอำานาจเปนหวหนาไปจดการใหเปนไปตามหมายนน มาตรา 98 การคนในทรโหฐานนน จะคนไดแตเฉพาะเพอหาตวคนหรอสงของทตองการคนเทานน แตมขอยกเวนดงน (1) ในกรณทคนหาสงของโดยไมจำากดสง เจาพนกงานผคนมอำานาจยดสงของใด ๆซงนาจะใชเปนพยานหลกฐานเพอเปนประโยชนหรอยนผตองหาหรอจำาเลย (2) เจาพนกงานซงทำาการคนมอำานาจจบบคคลหรอสงของอนในทคนนนได เมอมหมายอกตางหาก หรอในกรณความผดซงหนา มาตรา 99 ในการคนนน เจาพนกงานตองพยายามมใหมการเสยหายและกระจด

กระจายเทาทจะทำาได มาตรา 100 ถามเหตอนควรสงสยวาบคคลซงอยในทซงคนหรอจะถกคนจะขดขวางถงกบทำาใหการคนไรผล เจาพนกงานผคนมอำานาจเอาตวผนนควบคมไว หรอใหอยในความดแลของเจาพนกงานในขณะททำาการคนเทาทจำาเปนเพอมใหการขดขวางถงกบทำาใหการคนนนไรผล ถามเหตอนควรสงสยวาบคคลนนไดเอาสงของทตองการพบซกซอนในรางกายเจาพนกงานผคนมอำานาจคนตวผนนไดดงบญญตไวตามมาตรา 85 มาตรา 101 สงของซงยดไดในการคน ใหหอหรอบรรจหบหอตตราไวหรอใหทำาเครองหมายไวเปนสำาคญ มาตรา 102 การคนในทรโหฐานนน กอนลงมอคนใหเจาพนกงานผคนแสดงความบรสทธเสยกอน และเทาทสามารถจะทำาไดใหคนตอหนาผครอบครองสถานทหรอบคคลในครอบครวของผนน หรอถาหาบคคลเชนกลาวนนไมได กใหคนตอหนาบคคลอนอยางนอยสองคนซงเจาพนกงานไดขอรองมาเปนพยาน การคนทอยหรอสำานกงานของผตองหาหรอจำาเลยซงถกควบคมหรอขงอยใหทำาตอ

หนาผนน ถาผนนไมสามารถหรอไมตดใจมากำากบจะตงผแทนหรอใหพยานมากำากบกได ถาผแทนหรอพยานไมม ใหคนตอหนาบคคลในครอบครวหรอตอหนาพยานดงกลาวในวรรคกอน สงของใดทยดไดตองใหผครอบครองสถานท บคคลในครอบครวผตองหา จำาเลยผแทนหรอพยานดเพอใหรบรองวาถกตอง ถาบคคลเชนกลาวนน รบรองหรอไมยอมรบรองกใหบนทกไว มาตรา 103 ใหเจาพนกงานผคนบนทกรายละเอยดแหงการคน และสงของทคนไดนนตองมบญชรายละเอยดไว บนทกการคนและบญชสงของนนใหอานใหผครอบครองสถานท บคคลในครอบครวผตองหา จำาเลย ผแทนหรอพยานฟงแลวแตกรณแลวใหผนนลงลายมอชอรบรองไว มาตรา 104 เจาพนกงานทคนโดยมหมาย ตองรบสงบนทกและบญชดงกลาวในมาตรากอนพรอมดวยสงของทยดมาถาพอจะสงได ไปยงผออกหมายหรอเจาพนกงานอนตามทกำาหนดไวในหมาย ในกรณทคนโดยไมมหมายโดยเจาพนกงานอน ซงไมใชพนกงานสอบสวนใหสง

บนทก บญชและสงของไปยงพนกงานสอบสวนหรอเจาหนาทใดซงตองการสงเหลานน มาตรา 105 จดหมาย ไปรษณยบตร โทรเลข สงพมพหรอเอกสารอนซงสงทางไปรษณยและโทรเลข จากหรอถงผตองหาหรอจำาเลยและยงมไดสง ถาเจาหนาทตองการเพอประโยชนแหงการสอบสวนไตสวนมลฟอง พจารณา หรอการกระทำาอยางอนตามประมวลกฎหมายนใหขอคำาสงจากศาลถงเจาหนาทไปรษณยโทรเลขใหสงเอกสารนนมา ถาอธบดกรมตำารวจ หรอขาหลวงประจำาจงหวดเหนวาเอกสารนนตองการใชเพอการดงกลาวแลว ระหวางทขอคำาสงตอศาลมอำานาจขอใหเจาหนาทฝายไปรษณยโทรเลขเกบเอกสารนนไวกอน บทบญญตแหงมาตรานไมใชถงเอกสารโตตอบระหวางผตองหา หรอจำาเลยกบทนายความของผนน หมวด 3 ปลอยชวคราว

มาตรา 106 คำารองขอใหปลอยผตองหาหรอจำาเลยชวคราวโดยไมตองมประกนหรอมประกน หรอมประกนและหลกประกน ไมวาผนนตองควบคมหรอขงตามหมายศาล

ยอมยนไดโดยผตองหา จำาเลย หรอผมประโยชนเกยวของดงน (1) เมอผตองหาถกควบคมอย และยงมไดถกฟองตอศาลใหยนตอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ แลวแตกรณ (2) เมอผตองหาตองขงตามหมายศาล และยงมไดถกฟองตอศาลใหยนตอศาลนน (3) เมอผตองหาถกฟองแลว ใหยนตอศาลชนตนทชำาระคดนน (4) เมอศาลอานคำาพพากษาศาลชนตนหรอศาลอทธรณแลว แมยงไมมการยนอทธรณหรอฎกา หรอมการยนอทธรณหรอฎกาแลวแตยงไมไดสงสำานวนไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกา ใหยนตอศาลชนตนทชำาระคดนน ในกรณทศาลชนตนเหนสมควรใหปลอยชวคราว ใหศาลชนตนสงอนญาตมฉะนนใหรบสงคำารองพรอมสำานวนไปใหศาลอทธรณหรอศาลฎกาเพอสง แลวแตกรณ (5) เมอศาลสงสำานวนไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกาแลว จะยนตอศาลชนตนทชำาระคดนน หรอจะยนตอศาลอทธรณหรอศาลฎกา แลวแตกรณกได ในกรณทยนตอศาลชนตน ใหศาลชนตนรบสงคำารองไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกาเพอสง แลวแตกรณ

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.10 พ.ศ.2522),(ฉ.13

พ.ศ.2525) มาตรา 107 เมอไดรบคำารองใหปลอยชวคราว ใหเจาพนกงานหรอศาลรบสงโดยอาศยหลกเกณฑในหกมาตราตอไปน มาตรา 108 ในการวนจฉยคำารองใหปลอยชวคราว ใหพงพจารณาขอเหลานประกอบ (1) ความหนกเบาแหงขอหา (2) พยานหลกฐานทนำามาสบแลวมเพยงใด (3) พฤตการณตาง ๆ แหงคดเปนอยางไร (4) เชอถอผรองขอประกนหรอหลกประกนไดเพยงใด (5) ผตองหาหรอจำาเลยนาจะหลบหนหรอไม (6) ภยอนตรายหรอความเสยหายทจะเกดจากการปลอยชวคราวมเพยงใดหรอไม (7) ในกรณทผตองหาหรอจำาเลยตองขงตามหมายศาล ถามคำาคดคานของพนกงานสอบสวน พนกงานอยการหรอโจทกแลวแตกรณศาลพงรบประกอบการวนจฉยได มาตรา 109 ในกรณทผตองหาหรอจำาเลยตองหาหรอถกฟองในความผดมอตราโทษจำาคกอยางสงเกนสบป ถามคำารองขอใหปลอยชวคราวในระหวางสอบสวนหรอระหวางการพจารณาของศาลชนตนศาลจะตองถามพนกงานสอบสวน พนกงานอยการหรอโจทกวาจะคดคานประการใดหรอไม ถาไมอาจถามไดโดยมเหตอนควร ศาลจะงดการ

ถามเสยกไดแตตองบนทกเหตนนไว

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.10 พ.ศ.2522) มาตรา 110 ในคดมอตราโทษจำาคกอยางสงเกนสามปขนไป ผทถกปลอยชวคราวตองมประกน และจะมหลกประกนดวยหรอไมกได ในคดอยางอนจะปลอยชวคราวโดยไมมประกนเลย หรอมประกนและหลกประกนดวยกได

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.13 พ.ศ.2525) มาตรา 111 เมอจะปลอยชวคราวโดยไมมประกนเลย กอนทจะปลอยไป ใหผตองหาหรอจำาเลยสาบานหรอปฏญาณตนวาจะมาตามนดหรอหมายเรยก มาตรา 112 เมอจะปลอยชวคราวโดยมประกน หรอมประกนและหลกประกน กอนปลอยไปใหผประกนหรอผเปนหลกประกนลงลายมอชอในสญญาประกนนน ในสญญาประกนนอกจากขอความอยางอนอนพงม ตองมขอความดงนดวย (1) ผถกปลอยชวคราวหรอผประกน แลวแตกรณ จะปฏบตตามนดหรอหมายเรยกของเจาพนกงานหรอศาล ซงใหปลอยชวคราว (2) เมอผดสญญาจะใชเงนจำานวนทระบไว

มาตรา 113 เมอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการสงปลอยชวคราวไมวาจะมประกนหรอมประกนและหลกประกนหรอไม การปลอยชวคราวนนใหใชไดระหวางการสอบสวนหรอจนกวาผตองหาถกศาลสงขงระหวางสอบสวนหรอจนถงศาลประทบฟองแตมใหเกนสามเดอนนบแตวนแรกทมการปลอยชวคราว ไมวาเปนการปลอยชวคราวโดยพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ ในกรณทมเหตจำาเปนทำาใหไมอาจทำาการสอบสวนไดเสรจภายในกำาหนดสามเดอนจะยดเวลาการปลอยชวคราวใหเกนสามเดอนกได แตมใหเกนหกเดอน เมอการปลอยชวคราวสนสดลงตามวรรคหนงแลว ถายงมความจำาเปนทจะตองควบคมผตองหาไวตอไป ใหสงผตองหามาศาล และใหนำาบทบญญตมาตรา 87 วรรคสถงวรรคเกามาใชบงคบ

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 114 เมอจะปลอยชวคราวโดยใหมประกนและหลกประกนดวยกอนปลอยตวไป ใหผรองขอประกนจดหาหลกประกนมาดงตองการ หลกประกนม 3 ชนด คอ

(1) มเงนสดมาวาง (2) มหลกทรพยอนมาวาง (3) มบคคลมาเปนหลกประกน โดยแสดงหลกทรพย มาตรา 115 โดยความปรากฏตอมา หรอเนองจากกลฉอฉลหรอผดหลงปรากฏวาสญญาประกนตำาไปหรอหลกประกนไมเพยงพอ เจาพนกงานหรอศาลมอำานาจเรยกผทเกยวของกบสญญาประกนมาพรอมกน ในกรณแรกใหเปลยนสญญาประกนใหจำานวนเงนสงขนในกรณหลงใหเรยกหลกประกนเพมหรอดกวาเดม ในกรณทศาลปลอยชวคราว และคดขนไปสศาลสง ๆ มอำานาจแกคำาสงลางใหจำาเลยทำาหรอหาประกนเปนจำานวนสงขน หรอถาเหนวาหลกประกนไมเพยงพอจะสงใหหาหลกประกนเพมหรอดกวาเดมกได มาตรา 116 การขอถอนสญญาประกนหรอขอถอนหลกประกนยอมทำาไดเมอผทำาสญญามอบตวผตองหาหรอจำาเลยคนตอเจาพนกงานหรอศาล มาตรา 117 เมอผตองหาหรอจำาเลยหนหรอจะหลบหน บคคลซงทำาสญญาประกนหรอเปนหลกประกนอาจขอใหพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจทใกลทสดจบผตองหาหรอจำาเลยนน ถามสามารถจะขอความชวยเหลอจากเจาพนกงานเชนนนไดทนทวงท

กใหมอำานาจจบผตองหาหรอจำาเลยนนไดเอง แลวสงไปยงพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจทใกลทสดและใหพนกงานนนรบจดสงผตองหาหรอจำาเลยนนไปยงเจาพนกงานหรอศาล โดยคดคาพาหนะจากบคคลนน มาตรา 118 เมอคดถงทสด หรอความรบผดตามสญญาประกนหมดไปตามมาตรา116 หรอโดยเหตอน ใหคนหลกประกนแกผทควรรบไป มาตรา 119 ในกรณผดสญญาประกนตอศาล ศาลมอำานาจสงบงคบตามสญญาประกนหรอตามทศาลเหนสมควรโดยมตองฟอง เมอศาลสงประการใดแลว ฝายผถกบงคบตามสญญาประกนหรอพนกงานอยการมอำานาจอทธรณได คำาวนจฉยของศาลอทธรณใหเปนทสด

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 119 ทว ในกรณทศาลสงไมอนญาตใหปลอยชวคราวผรองขอมสทธยนคำารองอทธรณคำาสงนนได ดงตอไปน (1) คำาสงของศาลชนตน ใหอทธรณไปยงศาลอทธรณ (2) คำาสงของศาลอทธรณ ใหอทธรณไปยงศาลฎกา ใหศาลชนตนทรบคำารองอทธรณคำาสงรบสงคำารองดงกลาว พรอมดวยสำานวนความ

หรอสำาเนาสำานวนความเทาทจำาเปน ไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกาแลวแตกรณ เพอพจารณาและมคำาสงโดยเรว คำาสงของศาลอทธรณทไมอนญาตใหปลอยชวคราว ยนตามศาลชนตนใหเปนทสดแตทงน ไมตดสทธทจะยนคำารองใหปลอยชวคราวใหม

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.15 พ.ศ.2527) ภาค 2 สอบสวน ลกษณะ 1 หลกทวไป

มาตรา 120 หามมใหพนกงานอยการยนฟองคดใดตอศาลโดยมไดมการสอบสวนในความผดนนกอน มาตรา 121 พนกงานสอบสวนมอำานาจสอบสวนคดอาญาทงปวง แตถาเปนคดความผดตอสวนตว หามมใหทำาการสอบสวนเวนแตจะมคำารองทกขตามระเบยบ มาตรา 122 พนกงานสอบสวนจะไมทำาการสอบสวนในกรณตอไปนกได (1) เมอผเสยหายขอความชวยเหลอ แตไมยอมรองทกขตามระเบยบ (2) เมอผเสยหายฟองคดเสยเองโดยมไดรองทกขกอน (3) เมอมหนงสอกลาวโทษเปนบตรสนเทห หรอบคคลทกลาวโทษดวยปากไมยอม

บอกวาเขาคอใคร หรอไมยอมลงลายมอชอในคำากลาวโทษหรอบนทกคำากลาวโทษ มาตรา 123 ผเสยหายอาจรองทกขตอพนกงานสอบสวนได คำารองทกขนนตองปรากฏชอ และทอยของผรองทกขลกษณะแหงความผดพฤตการณตาง ๆ ทความผดนนไดกระทำาลง ความเสยหายทไดรบและชอหรอรปพรรณของผกระทำาผดเทาทจะบอกได คำารองทกขนจะทำาเปนหนงสอหรอรองดวยปากกได ถาเปนหนงสอตองมวนเดอน ป และลายมอชอของผรองทกข ถารองดวยปากใหพนกงานสอบสวนบนทกไว ลงวน เดอน ป และลงลายมอชอผบนทกกบผรองทกขในบนทกนน มาตรา 124 ผเสยหายจะรองทกขตอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจซงมตำาแหนงหนาทรองหรอเหนอพนกงานสอบสวนและเปนผซงมหนาทรกษาความสงบเรยบรอยตามกฎหมายกได เมอมหนงสอรองทกขยนตอเจาพนกงานเชนกลาวแลว ใหรบจดการสงไปยงพนกงานสอบสวน และจะจดหมายเหตอะไรไปบางเพอประโยชนของพนกงานสอบสวนกได

เมอมคำารองทกขดวยปาก ใหรบจดการใหผเสยหายไปพบกบพนกงานสอบสวนเพอจดบนทกคำารองทกขนนดงบญญตในมาตรากอนในกรณเรงรอนเจาพนกงานนนจะจดบนทกเสยเองกได แตแลวใหรบสงไปยงพนกงานสอบสวน และจะจดหมายเหตอะไรไปบางเพอประโยชนของพนกงานสอบสวนกได ใหนำาบทบญญตในมาตรา 133 ทว มาใชบงคบโดยอนโลมแกการจดบนทกคำารองทกขในคดทผเสยหายเปนเดกอายไมเกนสบแปดป

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 125 เมอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจไดกระทำาการสบสวนหรอสอบสวนไปทงหมด หรอแตสวนหนงสวนใดตามคำาขอรองใหชวยเหลอ ใหตกเปนหนาทของพนกงานนนจดการใหมคำารองทกขตามระเบยบตามบทบญญตแหงมาตรา 123 และ 124 มาตรา 126 ผรองทกขจะแกคำารองทกขระยะใด หรอจะถอนคำารองทกขเสยเมอใดกได

ในคดซงมใชความผดตอสวนตว การถอนคำารองทกขเชนนนยอมไมตดอำานาจพนกงานสอบสวนทจะสอบสวน หรอพนกงานอยการทจะฟองคดนน มาตรา 127 ใหนำาบทบญญตในมาตรา 123 ถง 126 มาบงคบโดยอนโลมในเรองคำากลาวโทษ เจาพนกงานผมหนาทรบคำากลาวโทษจะไมบนทกคำากลาวโทษ ในกรณตอไปนกได (1) เมอผกลาวโทษไมยอมแจงวาเขาคอใคร (2) เมอคำากลาวโทษเปนบตรสนเทห คำากลาวโทษซงบนทกแลว แตผกลาวโทษไมยอมลงลายมอชอเจาพนกงานผรบคำากลาวโทษจะไมจดการแกคำากลาวโทษนนกได มาตรา 128 พนกงานสอบสวนมอำานาจใหเจาพนกงานอนทำาการแทนดงตอไปน (1) การใดในการสอบสวนอยนอกเขตอำานาจของตนมอำานาจสงประเดนไปใหพนกงานสอบสวนซงมอำานาจทำาการนนจดการได (2) การใดเปนสงเลกนอยในการสอบสวน ซงอยในเขตอำานาจของตนไมวาทำาเองหรอจดการตามประเดน มอำานาจสงใหผอยใตบงคบบญชาทำาแทนได แตทงนเมอประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนมไดเจาะจงใหทำาดวยตนเอง

มาตรา 129 ใหทำาการสอบสวนรวมทงการชนสตรพลกศพในกรณทความตายเปนผลแหงการกระทำาผดอาญา ดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายนอนวาดวยการชนสตรพลกศพ ถาการชนสตรพลกศพยงไมเสรจหามมใหฟองผตองหายงศาล ลกษณะ 2 การสอบสวน หมวด 1 การสอบสวนสามญ

มาตรา 130 ใหเรมการสอบสวนโดยมชกชา จะทำาการในทใดเวลาใดแลวแตจะเหนสมควร โดยผตองหาไมจำาตองอยดวย มาตรา 131 ใหพนกงานสอบสวนรวบรวมหลกฐานทกชนดเทาทสามารถจะทำาไดเพอประสงคจะทราบขอเทจจรงและพฤตการณตาง ๆ อนเกยวกบความผดทถกกลาวหา และเพอจะรตวผกระทำาผดและพสจนใหเหนความผด มาตรา 132 เพอประโยชนแหงการรวบรวมหลกฐานใหพนกงานสอบสวนมอำานาจดงตอไปน (1) ตรวจตวผเสยหายเมอผนนยนยอม หรอตรวจตวผตองหา หรอตรวจสงของหรอททางอนสามารถอาจใชเปนพยานหลกฐานได ใหรวมทงทำาภาพถาย แผนท หรอ

ภาพวาด จำาลองหรอพมพลายนวมอ ลายมอหรอลายเทากบใหบนทกรายละเอยดทงหลายซงนาจะกระทำาใหคดแจมกระจางขน (2) คนเพอพบสงของ ซงมไวเปนความผด หรอไดมาโดยการกระทำาผด หรอไดใชหรอสงสยวาไดใชในการกระทำาผดหรอซงอาจใชเปนพยานหลกฐานได แตตองปฏบตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยคน (3) หมายเรยกบคคลซงครอบครองสงของ ซงอาจใชเปนพยานหลกฐานได แตบคคลทถกหมายเรยกไมจำาตองมาเองเมอจดสงสงของมาตามหมายแลว ใหถอเสมอนไดปฏบตตามหมาย (4) ยดไวซงสงของทคนพบหรอสงมาดงกลาวไวในอนมาตรา (2) และ (3) มาตรา 133 พนกงานสอบสวนมอำานาจออกหมายเรยกผเสยหาย หรอบคคลใดซงมเหตอนควรเชอวาถอยคำาของเขาอาจเปนประโยชนแกคด ใหมาตามเวลาและสถานทในหมาย แลวใหถามปากคำาบคคลนนไว การถามปากคำานน พนกงานสอบสวนจะใหผใหถอยคำาสาบานหรอปฏญาณตวเสยกอนกได และตองปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยพยานบคคล

หามมใหพนกงานสอบสวนตกเตอน พดใหทอใจหรอใชกลอบายอนเพอปองกนมใหบคคลใดใหถอยคำา ซงอยากจะใหดวยความเตมใจ มาตรา 133 ทว ในคดทมอตราโทษจำาคกอยางสงตงแตสามปขนไป หรอในคดทมอตราโทษจำาคกอยางสงไมถงสามปและผเสยหายหรอพยานซงเปนเดกรองขอหรอในคดทำารายรางกายเดดอายไมเกนสบแปดป การถามปากคำาเดกไวในฐานะเปนผเสยหายหรอพยาน ใหแยกกระทำาเปนสวนสดในสถานททเหมาะสมสำาหรบเดก และใหมนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะห บคคลทเดกรองขอ และพนกงานอยการเขารวมในการถามปากคำานนดวย ใหเปนหนาทของพนกงานสอบสวนทจะตองแจงใหนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะห บคคลทเดกรองขอ และพนกงายอยการทราบ นกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะห หรอพนกงานอยการทเขารวมในการถามปากคำาอาจถกผเสยหายหรอพยานซงเปนเดกตงรงเกยจได หากมกรณดงกลาวใหเปลยนตวผนน ภายใตบงคบแหงมาตรา 139 การถามปากคำาเดกตามวรรคหนง ใหพนกงาน

สอบสวนจดใหมการบนทกภาพและเสยงการถามปากคำาดงกลาวซงสามารถนำาออกถายทอดไดอยางตอเนองไวเปนพยาน ในกรณจำาเปนเรงดวนอยางยงซงมเหตอนควรไมอาจรอนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะหบคคลทเดกรองขอ และพนกงานอยการเขารวมในการถามปากคำาพรอมกนได ใหพนกงานสอบสวนถามปากคำาเดกโดยมบคคลใดบคคลหนงตามวรรคหนงอยรวมดวยกได แตตองบนทกเหตทไมอาจรอบคคลอนไวในสำานวนการสอบสวน และมใหถอวาการถามปากคำาผเสยหายหรอพยานซงเปนเดกในกรณดงกลาวทไดกระทำาไปแลวไมชอบดวยกฎหมาย

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 133 ตร ในกรณทพนกงานสอบสวนมความจำาเปนตองจดใหเดกอายไมเกนสบแปดปในฐานะเปนผเสยหายหรอพยานชตวผตองหา ใหพนกงานสอบสวนจดใหมการชตวผตองหาในสถานททเหมาะสมและสามารถจะปองกนมใหผตองหาเหนตวผ

เสยหายเสยพยาน การชตวผตองหาดงกลาวใหมนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะหบคคลทเดกรองขอ และพนกงานอยการรวมอยดวย และใหนำาบทบญญตในมาตรา 133ทว วรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม"

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 134 เมอผตองหาถกเรยก หรอสงตวมา หรอเขาหาพนกงานสอบเอง หรอปรากฏวาผใดซงมาอยตอหนาเจาพนกงานเปนผตองหา ใหถามชอตว นามสกล ชาตบงคบบดามารดา อาย อาชพ ทอย ทเกด และแจงขอหาใหทราบและตองบอกใหทราบกอนวา ถอยคำาทผตองหากลาวนนอาจใชเปนพยานหลกฐานยนเขาในการพจารณาไดเมอผตองหาเตมใจใหการอยางใดกใหจดคำาใหการไว ถาผตองหาไมเตมใจใหการเลย กใหบนทกไว มาตรา 134 ทว ใหคดทผตองหามอายไมเกนสบแปดปในวนทพนกงานสอบสวนแจงขอหากอนเรมถามคำาใหการใหพนกงานสอบสวนถามผตองหาวามทนายความหรอไมถาไมมใหรฐจดหาทนายความให

การจดหาทนายความตามวรรคหนง ใหพนกงานสอบสวนปฏบตตามหลกเกณฑวธการ และเงอนไขทกำาหนดในกฎกระทรวง และใหทนายความทรฐจดหามาใหไดรบเงนรางวลและคาใชจายตามระเบยบทกระทรวงยตธรรมกำาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 134 ตร ใหนำาบทบญญตในมาตรา 133 ทว มาใชบงคบโดยอนโลมแกการสอบสวนผตองหาอายไมเกนสบแปดป

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 135 หามมใหพนกงานสอบสวนทำาหรอจดใหทำาการใด ๆ ซงเปนการลอลวงหรอขเขญ หรอใหสญญากบผตองหาเพอจงใจใหเขาใหการอยางใดๆ ในเรองทตองหานน มาตรา 136 พนกงานสอบสวนจะจบและควบคม หรอจดการใหจบหรอควบคมผตองหาหรอบคคลใด ซงในระหวางสอบสวนปรากฏวาเปนผกระทำาผดหรอจะปลอย

ชวคราวโดยไมมประกนเลย หรอมประกนและหลกประกนดวยหรอปลอยไปตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนในเรองนนๆ กได มาตรา 137 พนกงานสอบสวนขณะทำาการอยในบานเรอนหรอในสถานทอน ๆ มอำานาจสงมใหผใดออกไปจากทนน ๆ ชวเวลาเทาทจำาเปน มาตรา 138 พนกงานสอบสวนมอำานาจสอบสวนเองหรอสงประเดนไปสอบสวนเพอทราบความเปนมาแหงชวตและความประพฤตอนเปนอาจณของผตองหา แตตองแจงใหผตองหาทราบขอความทกขอทไดมา มาตรา 139 ใหพนกงานสอบสวนบนทกการสอบสวนตามหลกทวไปในประมวลกฎหมายนอนวาดวยการสอบสวนและใหเอาบนทกเอกสารอนซงไดมาอกทงบนทกเอกสารทงหลาย ซงเจาพนกงานอนผสอบสวนคดเดยวกนนนสงมารวมเขาสำานวนไว เอกสารทยนเปนพยานใหรวมเขาสำานวน ถาเปนสงของอยางอนใหทำาบญชรายละเอยดรวมเขาสำานวนไว มาตรา 140 เมอพนกงานสอบสวนผรบผดชอบในการสอบสวนเหนวาการสอบเสรจแลว ใหจดการอยางหนงอยางใดดงตอไปน (1) ถาไมปรากฏวาผใดเปนผกระทำาความผด และความผดนนมอตราโทษจำาคก

อยางสงไมเกนสามป ใหพนกงานสอบสวนงดการสอบสวนและบนทกเหตทงดนนไวแลวใหสงบนทกพรอมกบสำานวนไปยงพนกงานอยการ ถาอตราโทษอยางสงเกนกวาสามป ใหพนกงานสอบสวนสงสำานวนไปยงพนกงานอยการพรอมทงความเหนทควรใหงดการสอบสวน ถาพนกงานอยการสงใหงด หรอใหทำาการสอบสวนตอไปใหพนกงานสอบสวนปฏบตตามนน (2) ถารตวผกระทำาผด ใหใชบทบญญตในสมาตราตอไปน มาตรา 141 ถารตวผกระทำาความผด แตเรยกหรอจบตวยงไมได เมอไดความตามทางสอบสวนอยางใด ใหทำาความเหนวาควรสงฟองหรอสงไมฟองสงไปพรอมกบสำานวนยงพนกงานอยการ ถาพนกงานอยการเหนชอบดวยวาควรสงไมฟอง ใหยตการสอบสวนโดยสงไมฟองและใหแจงคำาสงนใหพนกงานสอบสวนทราบ ถาพนกงานอยการเหนวาควรสอบสวนตอไป กใหสงพนกงานสอบสวนปฏบตเชนนน ถาพนกงานอยการเหนวาควรสงฟอง กใหจดการอยางหนงอยางใดเพอใหไดตวผตองหามา ถาผตองหาอยตางประเทศใหพนกงานอยการจดการเพอขอใหสงตว

ขามแดนมา มาตรา 142 ถารตวผกระทำาความผดและผนนถกควบคมหรอขงอย หรอปลอยชวคราวหรอเชอวาคงไดตวมาเมอออกหมายเรยกใหพนกงานสอบสวนทำาความเหนตามทองสำานวนการสอบสวน วาควรสงฟองหรอสงไมฟองสงไปยงพนกงานอยการพรอมดวยสำานวน ในกรณทเสนอความเหนควรสงไมฟอง ใหสงแตสำานวนพรอมดวยความเหนไปยงพนกงานอยการ สวนตวผตองหาใหพนกงานสอบสวนมอำานาจปลอยหรอปลอยชวคราวถาผตองหาถกขงอยใหขอเองหรอขอใหพนกงานอยการขอตอศาลใหปลอย ในกรณทเสนอความเหนควรสงฟอง ใหพนกงานสอบสวนสงสำานวนพรอมกบผตองหาไปยงพนกงานอยการ เวนแตผตองหานนถกขงอยแลว แตถาเปนความผดซงพนกงานสอบสวนเปรยบเทยบไดและผกระทำาความผดไดปฏบตตามเปรยบเทยบนนแลว ใหบนทกการเปรยบเทยบนนไว แลวสงไปใหพนกงานอยการพรอมดวยสำานวน มาตรา 143 เมอไดรบความเหนและสำานวนจากพนกงานสอบสวนดงกลาวในมาตรากอน ใหพนกงานอยการปฏบตดงตอไปน

(1) ในกรณทมความเหนควรสงไมฟอง ใหออกคำาสงไมฟอง แตถาไมเหนชอบดวยกใหสงฟองและแจงใหพนกงานสอบสวนสงผตองหามาเพอฟองตอไป (2) ในกรณมความเหนควรสงฟอง ใหออกคำาสงฟองและฟองผตองหาตอศาล ถาไมเหนชอบดวย กใหสงไมฟอง ในกรณหนงกรณใดขางตน พนกงานอยการมอำานาจ (ก) สงตามทเหนควร ใหพนกงานสอบสวนดำาเนนการสอบสวนเพมเตม หรอสงพยานคนใดมาใหซกถามเพอสงตอไป (ข) วนจฉยวาควรปลอยผตองหา ปลอยชวคราว ควบคมไว หรอขอใหศาลขงแลวแตกรณ และจดการหรอสงการใหเปนไปตามนน ในคดฆาตกรรม ซงผตายถกเจาพนกงานซงอางวาปฏบตราชการตามหนาทฆาตายหรอตายในระหวางอยในความควบคมของเจาพนกงานซงอางวาปฏบตราชการตามหนาท อธบดกรมอยการหรอผรกษาการแทนเทานนมอำานาจออกคำาสงฟองหรอไมฟอง มาตรา 144 ในกรณทพนกงานอยการมคำาสงฟอง ถาความผดนนเปนความผดซงอาจเปรยบเทยบได ถาเหนสมควรพนกงานอยการมอำานาจดงตอไปน

(1) สงใหพนกงานสอบสวนพยานเปรยบเทยบคดนนแทนการทจะสงผตองหาไปยงพนกงานอยการ (2) เมอผตองหาถกสงมายงพนกงานอยการแลว สงใหสงผตองหาพรอมดวยสำานวนกลบไปยงพนกงานสอบสวนใหพยายามเปรยบเทยบคดนน หรอถาเหนสมควรจะสงใหพนกงานสอบสวนอนทมอำานาจจดการเปรยบเทยบใหกได มาตรา 145 ในกรณทมคำาสงไมฟอง และคำาสงนนไมใชของอธบดกรมอยการ ถาในนครหลวงกรงเทพธนบร ใหรบสงสำานวนการสอบสวนพรอมกบคำาสงไปเสนออธบดกรมตำารวจ รองอธบดกรมตำารวจ หรอผชวยอธบดกรมตำารวจ ถาในจงหวดอนใหรบสงสำานวนการสอบสวนพรอมกบคำาสงไปเสนอผวาราชการจงหวด แตทงนมไดตดอำานาจพนกงานอยการทจะจดการอยางใดแกผตองหาดงบญญตไวในมาตรา 143 ในกรณทอธบดกรมตำารวจ รองอธบดกรมตำารวจหรอผชวยอธบดกรมตำารวจในนครหลวงกรงเทพธนบร หรอผวาราชการจงหวดในจงหวดอนแยงคำาสงของพนกงานอยการ ใหสงสำานวนพรอมกบความเหนทแยงกนไปยงอธบดกรมอยการเพอชขาด แต

ถาคดจะขาดอายความหรอมเหตอยางอนอนจำาเปนจะตองรบฟองกใหฟองคดนนตามความเหนของอธบดกรมตำารวจ รองอธบดกรมตำารวจ ผชวยอธบดกรมตำารวจหรอผวาราชการจงหวดไปกอน บทบญญตในมาตราน ใหนำามาบงคบในการทพนกงานอยการจะอทธรณฎกา หรอถอนฟอง ถอนอทธรณและถอนฎกาโดยอนโลม มาตรา 146 ใหแจงคำาสงเดดขาดไมฟองคดใหผตองหาและผรองทกขทราบ ถาผตองหาถกควบคมหรอขงอย ใหจดการปลอยตวไปหรอขอใหศาลปลอยแลวแตกรณ มาตรา 147 เมอมคำาสงเดดขาดไมฟองคดแลว หามมใหมการสอบสวนเกยวกบบคคลนนในเรองเดยวกนนนอก เวนแตจะไดพยานหลกฐานใหมอนสำาคญแกคด ซงนาจะทำาใหศาลลงโทษผตองหานนได หมวด 2 การชนสตรพลกศพ

มาตรา 148 เมอปรากฏแนชดหรอมเหตอนควรสงสยวาบคคลใดตายโดยผดธรรมชาตหรอตายในระหวางอยในความควบคมของเจาพนกงาน ใหมการชนสตรพลกศพเวนแตตายโดยการประหารชวตตามกฎหมาย การตายโดยผดธรรมชาตนน คอ

(1) ฆาตวตาย (2) ถกผอนทำาใหตาย (3) ถกสตวทำารายตาย (4) ตายโดยอบตเหต (5) ตายโดยยงมปรากฏเหต มาตรา 149 ความตายผดธรรมชาตเกดมขน ณ ทใด ใหเปนหนาทของสามภรยา ญาตมตรสหายหรอผปกครองของผตายทรเรองการตายเชนนนจดการดงตอไปน (1) เกบศพไว ณ ทซงพบนนเองเพยงเทาทจะทำาได (2) ไปแจงความแกพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจโดยเรวทสด หนาทดงกลาวในวรรคตนนนมตลอดถงผอน ซงไดพบศพในทซงไมมสามภรยา ญาตมตรสหายหรอผปกครองของผตายอยในทนนดวย ผใดละเลยไมกระทำาหนาทดงบญญตไวในมาตราน ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงพนบาท

หมายเหต แกไขเพมเตมโดย พ.ร.บ. แกไขเพมเตม ป.ว.อ.(ฉบบท 21)

รก. เลม 116 ตอนท 137 ก ลว. 30 ธ.ค. 42 มาตรา 150 ในกรณทจะตองมการชนสตรพลกศพ ใหพนกงานสอบสวนแหงทองททศพนนอยกบแพทยทางนตเวชศาสตรซงไดรบวฒบตรหรอไดรบหนงสออนมตจาก

แพทยสภา ทำาการชนสตรพลกศพโดยเรว ถาแพทยทางนตเวชศาสตรดงกลาวไมมหรอไมอาจปฏบตหนาทได ใหแพทยประจำาโรงพยาบาลของรฐปฏบตหนาท ถาแพทยประจำาโรงพยาบาลของรฐไมมหรอไมอาจปฏบตหนาทได ใหแพทยประจำาสำานกงานสาธารณสขจงหวดปฏบตหนาท ถาแพทยประจำาสำานกงานสาธารณสขจงหวดไมมหรอไมอาจปฏบตหนาทได ใหแพทยประจำาโรงพยาบาลของเอกชนหรอแพทยผประกอบวชาชพเวชกรรมทขนทะเบยนเปนแพทยอาสาสมครตามระเบยบของกระทรวงสาธารณสขปฏบตหนาท และในการปฏบตหนาทดงกลาว ใหแพทยประจำาโรงพยาบาลของเอกชนหรอแพทยผประกอบวชาชพเวชกรรมผนน เปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา ทงน ใหพนกงานสอบสวนและแพทยดงกลาวทำาบนทกรายละเอยดแหงการชนสตรพลกศพทนท และใหแพทยดงกลาวทำารายงานแนบทายบนทกรายละเอยดแหงการชนสตรพลกศพดวยภายในเจดวนนบแตวนทไดรบแจงเรอง ถามความจำาเปนใหขยายระยะเวลาออกไปไดไมเกนสองครง ครงละไมเกนสามสบวน แตตอง

บนทกเหตผลและความจำาเปนในการขยายระยะเวลาทกครงไวในสำานวนชนสตรพลกศพรายงานดงกลาวใหถอเปนสวนหนงของสำานวนชนสตรพลกศพ และในกรณทความตายมไดเปนผลแหงการกระทำาผดอาญา ใหพนกงานสอบสวนสงสำานวนชนสตรพลกศพไปยงพนกงานอยการเมอเสรจสนการชนสตรพลกศพโดยเรวและใหพนกงานอยการดำาเนนการตอไปตามมาตรา 156

ใหเปนหนาทของพนกงานสอบสวนแจงแกผมหนาทไปทำาการชนสตรพลกศพทราบและกอนการชนสตรพลกศพ ใหพนกงานสอบสวนแจงใหสาม ภรยา ผบพการ ผสบสนดาน ผแทนโดยชอบธรรม ผอนบาล หรอญาตของผตายอยางนอยหนงคนทราบเทาทจะทำาได

ในกรณทมความตายเกดขนโดยการกระทำาของเจาพนกงาน ซงอางวาปฏบตราชการตามหนาท หรอตายในระหวางอยในความควบคมของเจาพนกงานซงอางวาปฏบตราชการตามหนาท ใหพนกงานอยการและพนกงานฝายปกครองตำาแหนงตงแตระดบปลดอำาเภอหรอเทยบเทาขนไปแหงทองททศพนนอยเปนผชนสตรพลกศพ

รวมกบพนกงานสอบสวนและแพทยตามวรรคหนง และใหนำาบทบญญตในวรรคสองมาใชบงคบ

เมอไดมการชนสตรพลกศพตามวรรคสามแลวใหพนกงานสอบสวนทำาสำานวนชนสตรพลกศพแลวสงไปยงพนกงานอยการภายในสามสบวน นบแตวนทไดทราบเรองถามความจำาเปนใหขยายระยะเวลาออกไปไดไมเกนสองครง ครงละไมเกนสามสบวนแตตองบนทกเหตผลและความจำาเปนในการขยายระยะเวลาทกครงไวในสำานวนชนสตรพลกศพ

เมอไดรบสำานวนชนสตรพลกศพแลว ใหพนกงานอยการทำาคำารองขอตอศาลชนตนแหงทองททศพนนอย เพอใหศาลทำาการไตสวนและทำาคำาสงแสดงวาผตายคอใคร ตายทไหน เมอใด และถงเหตและพฤตการณทตาย ถาตายโดยคนทำารายใหกลาววาใครเปนผกระทำารายเทาทจะทราบได ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบสำานวน ถามความจำาเปนใหขยายระยะเวลาออกไปไดไมเกนสองครง ครงละไมเกนสามสบวน แตตองบนทกเหตผลและความจำาเปนในการขยายระยะเวลาทกครงไวในสำานวนชนสตรพลกศพ

ในการปฏบตหนาทตามวรรคหนง วรรคสาม วรรคส และวรรคหา ใหพนกงานสอบสวนปฏบตตามคำาสงของพนกงานอยการ

ในการไตสวนตามวรรคหา ใหศาลปดประกาศแจงกำาหนดวนทจะทำาการไตสวนไวทศาล และใหพนกงานอยการยนคำารองตอศาลขอใหศาลสงสำาเนาคำารองและแจงกำาหนดวนนดไตสวนใหสาม ภรยา ผบพการ ผสบสนดาน ผแทนโดยชอบธรรมผอนบาล หรอญาตของผตายตามลำาดบอยางนอยหนงคนเทาทจะทำาไดทราบกอนวนนดไตสวนไมนอยกวาสบหาวนและใหพนกงานอยการนำาพยานหลกฐานทงปวงทแสดงถงการตายมาสบ เมอศาลไดปดประกาศแจงกำาหนดวนทจะทำาการไตสวนแลว และกอนการไตสวนเสรจสน สาม ภรยา ผบพการ ผสบสนดาน ผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาล หรอญาตของผตายมสทธยนคำารองตอศาลขอเขามาซกถามพยานทพนกงานอยการนำาสบและนำาสบพยานหลกฐานอนไดดวย เพอการน สาม ภรยา ผบพการ ผสบสนดาน ผแทนโดยชอบธรรม ผอนบาล หรอญาตของผตายมสทธแตงตงทนายความดำาเนนการแทนได

หากไมมทนายความทไดรบการแตงตงจากบคคลดงกลาวเขามาในคด ใหศาลตงทนายความขนเพอทำาหนาททนายความฝายญาตผตาย เมอศาลเหนสมควร เพอประโยชนแหงความยตธรรม ศาลจะเรยกพยานทนำาสบมาแลวมาสบเพมเตม หรอเรยกพยานหลกฐานอนมาสบกไดและศาลอาจขอใหผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญมาใหความเหนเพอประกอบการไตสวนและทำาคำาสง แตทงน ไมตดสทธของผนำาสบพยานหลกฐานตามวรรคแปดทจะขอใหเรยกผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญอนมาใหความเหนโตแยงหรอเพมเตมความเหนของผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญดงกลาว คำาสงของศาลตามมาตรานใหถงทสด แตไมกระทบกระเทอนถงสทธฟองรองและการพจารณาพพากษาคดของศาล หากพนกงานอยการหรอบคคลอนไดฟอง หรอจะฟองคดเกยวกบการตายนน เมอศาลไดมคำาสงแลว ใหสงสำานวนการไตสวนของศาลไปยงพนกงานอยการเพอสงแกพนกงานสอบสวนดำาเนนการตอไป แพทยตามวรรคหนง เจาพนกงานผไดทำาการชนสตรพลกศพ และผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญทศาลขอใหมาใหความเหนตามมาตรานมสทธไดรบคาตอบแทน หรอคา

ปวยการ คาพาหนะเดนทางและคาเชาทพก ตามระเบยบทกระทรวงยตธรรมกำาหนดโดยความเหนชอบของกระทรวงการคลง สวนทนายความทศาลตงตามมาตราน มสทธไดรบเงนรางวลและคาใชจายเชนเดยวกบทนายความทศาลตงตามมาตรา 173

หมายเหต แกไขเพมเตมโดย พ.ร.บ. แกไขเพมเตม ป.ว.อ.(ฉบบท 21) รก. เลม 116 ตอนท 137 ก ลว. 30 ธ.ค. 42 มาตรา 150 ทว ผใดกระทำาการใดๆ แกศพหรอสภาพแวดลอมในบรเวณทพบศพกอนการชนสตรพลกศพเสรจสน ในประการทนาจะทำาใหการชนสตรพลกศพหรอผลทางคดเปลยนแปลงไป เวนแตจำาเปนตองกระทำาเพอปองกนอนตรายแกอนามยของประชาชนหรอเพอประโยชนสาธารณะอยางอน ตองระวางโทษจำาคกตงแตหกเดอนถงสองป หรอปรบตงแตหนงหมนบาทถงสหมนบาท หรอทงจำาทงปรบ ถาการกระทำาความผดตามวรรคหนงเปนการกระทำาโดยทจรตหรอเพออำาพรางคดผกระทำา ตองระวางโทษเปนสองเทาของโทษทกำาหนดไวสำาหรบความผดนน

หมายเหต แกไขเพมเตมโดย พ.ร.บ. แกไขเพมเตม ป.ว.อ.(ฉบบท 21)

รก. เลม 116 ตอนท 137 ก ลว. 30 ธ.ค. 42 มาตรา 151 ในเมอมการจำาเปนเพอพบเหตของการตาย เจาพนกงานผทำาการชนสตรพลกศพมอำานาจสงใหผาศพแลวแยกธาตสวนใด หรอจะใหสงทงศพหรอบางสวนไปยงแพทยหรอพนกงานแยกธาตของรฐบาลกได มาตรา 152 ใหแพทยหรอพนกงานแยกธาตของรฐบาลปฏบตดงน (1) ทำารายงานถงสภาพของศพ หรอสวนของศพ ตามทพบเหนหรอตามทปรากฏจากการตรวจพรอมทงความเหนในเรองนน (2) แสดงเหตทตายเทาทจะทำาได (3) ลงวนเดอนปและลายมอชอในรายงาน แลวจดการสงไปยงเจาพนกงานผทำาการชนสตรพลกศพ มาตรา 153 ถาศพฝงไวแลว ใหผชนสตรพลกศพจดใหขดศพขนเพอตรวจดเวนแตจะเหนวาไมจำาเปนหรอจะเปนอนตรายแกอนามยของประชาชน มาตรา 154 ใหผชนสตรพลกศพทำาความเหนเปนหนงสอแสดงเหตและพฤตการณทตาย ผตายคอใคร ตายทไหน เมอใด ถาตายโดยคนทำาราย ใหกลาววาใครหรอสงสยวาใครเปนผกระทำาผดเทาทจะทราบได

มาตรา 155 ใหนำาบทบญญตในประมวลกฎหมายนอนวาดวยการสอบสวนมาใชแกการชนสตรพลกศพโดยอนโลม ใหนำาบทบญญตในมาตรา 172 ตร มาใชบงคบโดยอนโลมแกการไตสวนของศาลตามมาตรา 150 ในคดทพยานเปนเดกอายไมเกนสบแปดป

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 156 ใหสงสำานวนชนสตรพลกศพในกรณทความตายมไดเปนผลแหงการกระทำาผดอาญาไปยงขาหลวงประจำาจงหวด ภาค 3 วธพจารณาในศาลชนตน ลกษณะ 1 ฟองคดอาญาและไตสวนมลฟอง

มาตรา 157 การฟองคดอาญาใหยนฟองตอศาลใดศาลหนงทมอำานาจตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน มาตรา 158 ฟองตองทำาเปนหนงสอ และม (1) ชอศาลและวนเดอนป (2) คดระหวางผใดโจทก ผใดจำาเลย และฐานความผด (3) ตำาแหนงพนกงานอยการผเปนโจทก ถาราษฎรเปนโจทกใหใสชอตว นามสกลอาย ทอย ชาตและบงคบ (4) ชอตว นามสกล ทอย ชาตและบงคบของจำาเลย

(5) การกระทำาทงหลายทอางวาจำาเลยไดกระทำาผด ขอเทจจรงและรายละเอยดทเกยวกบเวลาและสถานทซงเกดการกระทำานน ๆ อกทงบคคลหรอสงของทเกยวของดวยพอสมควรเทาทจะใหจำาเลยเขาใจขอหาไดด ในคดหมนประมาท ถอยคำาพด หนงสอ ภาพขดเขยนหรอสงอนอนเกยวกบขอหมนประมาท ใหกลาวไวโดยบรบรณหรอตดมาทายฟอง (6) อางมาตราในกฎหมายซงบญญตวาการกระทำาเชนนนเปนความผด (7) ลายมอชอโจทก ผเรยง ผเขยนหรอพมพฟอง มาตรา 159 ถาจำาเลยเคยตองคำาพพากษาใหลงโทษเพราะไดกระทำาความผดมาแลวเมอโจทกตองการใหเพมโทษจำาเลยฐานไมเขดหลาบ ใหกลาวมาในฟอง ถามไดขอเพมโทษมาในฟอง กอนมคำาพพากษาศาลชนตนโจทกจะยนคำารองขอเพมเตมฟอง เมอศาลเหนสมควรจะอนญาตกได มาตรา 160 ความผดหลายกระทงจะรวมในฟองเดยวกนกได แตใหแยกกระทงเรยงเปนลำาดบกนไป ความผดแตละกระทงจะถอวาเปนขอหาแยกจากขอหาอนกได ถาศาลเหนสมควรจะสงใหแยกสำานวนพจารณาความผดกระทงใดหรอหลายกระทงตางหาก และจะสงเชนน

กอนพจารณาหรอในระหวางพจารณากได มาตรา 161 ถาฟองไมถกตองตามกฎหมาย ใหศาลสงโจทกแกฟองใหถกตอง หรอยกฟอง หรอไมประทบฟอง โจทกมอำานาจอทธรณคำาสงเชนนนของศาล มาตรา 162 ถาฟองถกตองตามกฎหมายแลว ใหศาลจดการสง ตอไปน (1) ในคดราษฎรเปนโจทก ใหไตสวนมลฟอง แตถาคดนนพนกงานอยการไดฟองจำาเลยโดยขอหาอยางเดยวกนดวยแลว ใหจดการตามอนมาตรา (2) (2) ในคดพนกงานอยการเปนโจทก ไมจำาเปนตองไตสวนมลฟองแตถาเหนสมควรจะสงใหไตสวนมลฟองกอนกได ในกรณทมการไตสวนมลฟองดงกลาวแลว ถาจำาเลยใหการรบสารภาพใหศาลประทบฟองไวพจารณา มาตรา 163 เมอมเหตอนควร โจทกมอำานาจยนคำารองตอศาลขอแกหรอเพมเตมฟองกอนมคำาพพากษาศาลชนตน ถาศาลเหนสมควรจะอนญาตหรอจะสงใหไตสวนมลฟองเสยกอนกได เมออนญาตแลวใหสงสำาเนาแกฟองหรอฟองเพมเตมแกจำาเลยเพอแกและศาลจะสงแยกสำานวนพจารณาฟองเพมเตมนนกได

เมอมเหตอนควร จำาเลยอาจยนคำารองขอแกหรอเพมเตมคำาใหการของเขากอนศาลพพากษา ถาศาลเหนสมควรอนญาต กใหสงสำาเนาแกโจทก มาตรา 164 คำารองขอแกหรอเพมเตมฟองนน ถาจะทำาใหจำาเลยเสยเปรยบในการตอสคด หามมใหศาลอนญาต แตการแกฐานความผดหรอรายละเอยดซงตองแถลงในฟองกด การเพมเตมฐานความผดหรอรายละเอยดซงมไดกลาวไวกด ไมวาจะทำาเชนนในระยะใดระหวางพจารณาในศาลชนตนมใหถอวาทำาใหจำาเลยเสยเปรยบเวนแตจำาเลยไดหลงตอสในขอทผดหรอทมไดกลาวไวนน มาตรา 165 ในคดซงพนกงานอยการเปนโจทก ในวนไตสวนมลฟองใหจำาเลยมาหรอคมตวมาศาล ใหศาลสงสำาเนาฟองแกจำาเลยรายตวไป เมอศาลเชอวาเปนจำาเลยจรงแลว ใหอานและอธบายฟองใหฟง และถามวาไดกระทำาผดจรงหรอไม จะใหการตอสอยางไรบาง คำาใหการของจำาเลยใหจดไว ถาจำาเลยไมยอมใหการ กใหศาลจดรายงานไว และดำาเนนการตอไป จำาเลยไมมอำานาจนำาพยานมาสบในชนไตสวนมลฟอง แตทงนไมเปนการตดสทธในการทจำาเลยจะมทนายมาชวยเหลอ

ในคดราษฎรเปนโจทก ศาลมอำานาจไตสวนมลฟองลบหลงจำาเลย ใหศาลสงสำาเนาฟองแกจำาเลยรายตวไป กบแจงวนนดไตสวนใหจำาเลยทราบจำาเลยจะมาฟงการไตสวนมลฟอง โดยตงทนายใหซกคานพยานโจทกดวยหรอไมกได หรอจำาเลยจะไมมาแตตงทนายมาซกคานพยานโจทกกได หามมใหศาลถามคำาใหการจำาเลย และกอนทศาลประทบฟองมใหถอวาจำาเลยอยในฐานะเชนนน มาตรา 166 ถาโจทกไมมาตามกำาหนดนด ใหศาลยกฟองเสยแตถาศาลเหนวามเหตสมควรจงมาไมได จะสงเลอนคดไปกได คดทศาลไดยกฟองดงกลาวแลว ถาโจทกมารองภายในสบหาวน นบแตวนศาลยกฟองนน โดยแสดงใหศาลเหนไดวามเหตสมควรจงมาไมไดกใหศาลยกคดนนขนไตสวนมลฟองใหม ในคดทศาลยกฟองดงกลาวแลว จะฟองจำาเลยในเรองเดยวกนนนอกไมได แตถาศาลยกฟองเชนนในคดซงราษฎรเทานนเปนโจทก ไมตดอำานาจพนกงานอยการฟองคดนนอก เวนแตจะเปนคดความผดตอสวนตว มาตรา 167 ถาปรากฏวาคดมมล ใหศาลประทบฟองไวพจารณาตอไปเฉพาะกระทงทมมล ถาคดไมมมล ใหพพากษายกฟอง

มาตรา 168 เมอศาลประทบฟองแลว ใหสงสำาเนาฟองใหแกจำาเลยรายตวไป เวนแตจำาเลยจะไดรบสำาเนาฟองไวกอนแลว มาตรา 169 เมอศาลประทบฟองแลว แตยงไมไดตวจำาเลยมา ใหศาลออกหมายเรยกหรอหมายจบมาแลวแตควรอยางใดเพอพจารณาตอไป มาตรา 170 คำาสงของศาลทใหคดมมลยอมเดดขาด แตคำาสงทวาคดไมมมลนนโจทกมอำานาจอทธรณฎกาไดตามบทบญญตวาดวยลกษณะอทธรณฎกา ถาโจทกรองขอ ศาลจะขงจำาเลยไวหรอปลอยชวคราวระหวางอทธรณฎกากได มาตรา 171 ใหนำาบทบญญตวาดวยการสอบสวนและการพจารณา เวนแตมาตรา 175มาบงคบแกการไตสวนมลฟองโดยอนโลม ใหนำาบทบญญตในมาตรา 133 ทว และมาตรา 172 ตร มาใชบงคบโดยอนโลมแกการไตสวนมลฟองในคดทพยานเปนเดกอายไมเกนสบแปดปทงในคดทราษฎรเปนโจทกและในคดทพนกงานอยการเปนโจทก

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 ลกษณะ 2 การพจารณา

มาตรา 172 การพจารณาและสบพยานในศาล ใหทำาโดยเปดเผยตอหนาจำาเลย เวนแตบญญตไวเปนอยางอน เมอโจทกหรอทนายโจทกและจำาเลยมาอยตอหนาศาลแลว และศาลเชอวาเปนจำาเลยจรง ใหอานและอธบายฟองใหจำาเลยฟง และถามวาไดกระทำาผดจรงหรอไม จะใหการตอสอยางไรบาง คำาใหการของจำาเลยใหจดไว ถาจำาเลยไมยอมใหการ กใหศาลจดรายงานไวและดำาเนนการพจารณาตอไป มาตรา 172 ทว ภายหลงทศาลไดดำาเนนการตามมาตรา 172 วรรค 2 แลว เมอศาลเหนเปนการสมควร เพอใหการดำาเนนการพจารณาเปนไปโดยไมชกชา ศาลมอำานาจพจารณาและสบพยานลบหลงจำาเลยไดในกรณดงตอไปน (1) ในคดมอตราโทษจำาคกอยางสงไมเกนสบป จะมโทษปรบดวยหรอไมกตาม หรอในคดมโทษปรบสถานเดยว เมอจำาเลยมทนายและจำาเลยไดรบอนญาตจากศาลทจะไมมาฟงการพจารณาและการสบพยาน (2) ในคดทมจำาเลยหลายคน ถาศาลพอใจตามคำาแถลงของโจทกวาการพจารณาและการสบพยานตามทโจทกขอใหกระทำาไมเกยวแกจำาเลยคนใดศาลจะพจารณาและสบพยานลบหลงจำาเลยคนนนกได

(3) ในคดทมจำาเลยหลายคน ถาศาลเหนสมควรจะพจารณาและสบพยานจำาเลยคนหนง ๆ ลบหลงจำาเลยคนอนกได ในคดทศาลพจารณาและสบพยานตาม (2) หรอ (3) ลบหลงจำาเลยคนใด ไมวากรณจะเปนประการใด หามมใหศาลรบฟงการพจารณาและการสบพยานทกระทำาลบหลงนนเปนผลเสยหายแกจำาเลยคนนน

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.15 พ.ศ.2527) มาตรา 172 ตร ในการสบพยานในคดทพยานเปนเดกอายไมเกนสบแปดป ถาศาลเหนสมควรและจดใหพยานนนอยในสถานททเหมาะสมสำาหรบเดกแลว ศาลอาจปฏบตอยางใดอยางหนงตอไปน (1) ศาลเปนผถามพยานเองโดยแจงใหพยานนนทราบประเดนและขอเทจจรง ซงตองการสบแลวใหพยานเบกความในขอนน ๆ หรอศาลจะถามผานนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะหกได (2) ใหคความถาม ถามคาน หรอถามตงผานนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะห ในการเบกความของพยานดงกลาวตามวรรคหนง ใหมการถายทอดภาพและเสยง

ไปยงหองพจารณาดวย และเปนหนาทของศาลทจะตองแจงใหนกจตวทยาหรอนกสงคมสงเคราะหทราบ กอนการสบพยานตามวรรคหนง ศาลจะจดใหมการถายทอดภาพและเสยง คำาใหการของพยานทไดบนทกไวในชนสอบสวนตามมาตรา 133 ทว หรอชนไตสวนมลฟองตามมาตรา 171 วรรคสองตอหนาคความกได และหากศาลเหนสมควรจะใหถอสอภาพและเสยงคำาใหการของพยานดงกลาวเปนสวนหนงของคำาเบกความของพยานนนในชนพจารณาของศาลกได ในกรณทไมไดตวพยานมาเบกความตามวรรคหนงเพราะมเหตจำาเปนอยางยง ใหศาลรบฟงสอภาพและเสยงคำาใหการของพยานนนในชนสอบสวนตามมาตรา 133 ทวหรอชนไตสวนมลฟองตามมาตรา 171 วรรคสอง เสมอนหนงเปนคำาเบกความของพยานนนในชนพจารณาของศาล และใหศาลรบฟงประกอบพยานอนในการพจารณาพพากษาคดได

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542

มาตรา 172 จตวา ใหนำาบทบญญตในมาตรา 172 ตร มาใชบงคบโดยอนโลมแกการสบพยานนอกศาลในคดทพยานเปนเดกอายไมเกนสบแปดป

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 มาตรา 173 ในคดทมอตราโทษประหารชวต กอนเรมพจารณาใหศาลถามจำาเลยวามทนายความหรอไม ถาไมมกใหศาลตงทนายความให ในกรณทมอตราโทษจำาคก หรอในคดทจำาเลยมอายไมเกนสบแปดปในวนทถกฟองตอศาล กอนเรมพจารณาใหศาลถามจำาเลยวามทนายความหรอไมถาไมมและจำาเลยตองการทนายความ กใหศาลตงทนายความให ใหศาลจายเงนรางวลและคาใชจายแกทนายความทศาลตงตามมาตรานตามระเบยบทกระทรวงยตธรรมกำาหนด

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉบบท 19) พ.ศ.2539 มาตรา 174 กอนนำาพยานเขาสบ โจทกมอำานาจเปดคดเพอใหศาลทราบคดโจทกคอแถลงถงลกษณะของฟอง อกทงพยานหลกฐานทจะนำาสบเพอพสจนความผดของจำาเลย เสรจแลวใหโจทกนำาพยานเขาสบ

เมอสบพยานโจทกแลว จำาเลยมอำานาจเปดคดเพอใหศาลทราบคดจำาเลย โดยแถลงขอเทจจรงหรอขอกฎหมายซงตงใจอางอง ทงแสดงพยานหลกฐานทจะนำาสบ เสรจแลวใหจำาเลยนำาพยานเขาสบ เมอสบพยานจำาเลยเสรจแลว โจทกและจำาเลยมอำานาจแถลงปดคดของตนดวยปากหรอหนงสอ หรอทงสองอยาง ในระหวางพจารณา ถาศาลเหนวาไมจำาเปนตองสบพยานหรอทำาการอะไรอก จะสงงดพยานหรอการนนเสยกได มาตรา 175 เมอโจทกสบพยานเสรจแลว ถาเหนสมควรศาลมอำานาจเรยกสำานวนการสอบสวนจากพนกงานอยการมาเพอประกอบการวนจฉยได มาตรา 176 ในชนพจารณา ถาจำาเลยใหการรบสารภาพตามฟองศาลจะพพากษาโดยไมสบพยานหลกฐานตอไปกได เวนแตคดทมขอหาในความผดซงจำาเลยรบสารภาพนน กฎหมายกำาหนดอตราโทษอยางตำาไวใหจำาคกตงแตหาปขนไปหรอโทษสถานทหนกกวานนศาลตองฟงพยานโจทกจนกวาจะพอใจวาจำาเลยไดกระทำาผดจรง ในคดทมจำาเลยหลายคน และจำาเลยบางคนรบสารภาพ เมอศาลเหนสมควรจะสง

จำาหนายคด สำาหรบจำาเลยทปฏเสธเพอใหโจทกฟองจำาเลยทปฏเสธนนเปนคดใหมภายในเวลาทศาลกำาหนดกได มาตรา 177 ศาลมอำานาจสงใหพจารณาเปนการลบ เมอเหนสมควรโดยพลการหรอโดยคำารองขอของคความฝายใด แตตองเพอประโยชนแหงความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนความลบอนเกยวกบความปลอดภยของประเทศมใหลวงรถงประชาชน มาตรา 178 เมอมการพจารณาเปนการลบ บคคลเหลานเทานนมสทธอยในหองพจารณาได คอ (1) โจทกและทนาย (2) จำาเลยและทนาย (3) ผควบคมตวจำาเลย (4) พยานและผชำานาญการพเศษ (5) ลาม (6) บคคลผมประโยชนเกยวของและไดรบอนญาตจากศาล (7) พนกงานศาลและเจาหนาทรกษาความปลอดภยแกศาล แลวแตจะเหนสมควร มาตรา 179 ภายใตบงคบแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน ศาลจะดำาเนนการพจารณาตลอดไปจนเสรจโดยไมเลอนกได

ถาพยานไมมา หรอมเหตอนอนควรตองเลอนการพจารณา กใหศาลเลอนคดไปตามทเหนสมควร มาตรา 180 ใหนำาบทบญญตเรองรกษาความเรยบรอยในศาลในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาบงคบแกการพจารณาคดอาญา โดยอนโลม แตหามมใหสงใหจำาเลยออกจากหองพจารณาเวนแตจำาเลยขดขวางการพจารณา มาตรา 181 ใหนำาบทบญญตในมาตรา 139 และ 166 มาบงคบแกการพจารณาโดยอนโลม ลกษณะ 3 คำาพพากษาและคำาสง

มาตรา 182 คดทอยในระหวางไตสวนมลฟองหรอพจารณา ถามคำารองระหวางพจารณาขนมา ใหศาลสงตามทเหนควร เมอการพจารณาเสรจแลวใหพพากษาหรอสงตามรปความ ใหอานคำาพพากษาหรอคำาสงในศาลโดยเปดเผยในวนเสรจการพจารณาหรอภายในเวลาสามวนนบแตเสรจคด ถามเหตอนสมควร จะเลอนไปอานวนอนกได แตตองจดรายงานเหตนนไว เมอศาลอานใหคความฟงแลว ใหคความลงลายมอชอไว ถาเปนความผดของโจทก

ทไมมา จะอานโดยโจทกไมอยกได ในกรณทจำาเลยไมอย โดยไมมเหตสงสยวาจำาเลยหลบหนหรอจงใจไมมาฟง กใหศาลรอการอานไวจนกวาจำาเลยจะมาศาล แตถามเหตสงสยวาจำาเลยหลบหนหรอจงใจไมมาฟงใหศาลออกหมายจบจำาเลย เมอไดออกหมายจบแลวไมไดตวจำาเลยมาภายในหนงเดอน นบแตวนออกหมายจบ กใหศาลอานคำาพพากษาหรอคำาสงลบหลงจำาเลยได และใหถอวาโจทกหรอจำาเลยแลวแตกรณไดฟงคำาพพากษาหรอคำาสงนนแลว ในกรณทคำาพพากษาหรอคำาสงตองเลอนอานไปโดยขาดจำาเลยบางคนถาจำาเลยทอยจะถกปลอย ใหศาลมอำานาจปลอยชวคราวระหวางรออานคำาพพากษาหรอคำาสงนน มาตรา 183 คำาพพากษา หรอคำาสงหรอความเหนแยงตองทำาเปนหนงสอลงลายมอชอผพพากษาซงนงพจารณา ผพพากษาใดทนงพจารณา ถาไมเหนพองดวย มอำานาจทำาความเหนแยง คำาแยงนใหรวมเขาสำานวนไว มาตรา 184 ในการประชมปรกษาเพอมคำาพพากษาหรอคำาสงใหอธบดผพพากษาขาหลวงยตธรรม หวหนาผพพากษาในศาลนนหรอเจาของสำานวนเปนประธาน ถาม

ผพพากษาทนงพจารณาทละคนใหออกความเหนทกประเดนทจะวนจฉย ใหประธานออกความเหนสดทาย การวนจฉยใหถอตามเสยงขางมาก ถาในปญหาใดมความเหนแยงกนเปนสองฝายหรอเกนกวาสองฝายขนไปจะหาเสยงขางมากมได ใหผพพากษาซงมความเหนเปนผลรายแกจำาเลยมากยอมเหนดวยผพพากษาซงมความเหนเปนผลรายแกจำาเลยนอยกวา มาตรา 185 ถาศาลเหนวาจำาเลยมไดกระทำาผดกด การกระทำาของจำาเลยไมเปนความผดกด คดขาดอายความแลวกด มเหตตามกฎหมายทจำาเลยไมควรตองรบโทษกดใหศาลยกฟองโจทกปลอยจำาเลยไป แตศาลจะสงขงจำาเลยไวหรอปลอยชวคราวระหวางคดยงไมถงทสดกได เมอศาลเหนวาจำาเลยไดกระทำาผด และไมมการยกเวนโทษตามกฎหมายใหศาลลงโทษแกจำาเลยตามความผด แตเมอเหนสมควรศาลจะปลอยจำาเลยชวคราวระหวางคดยงไมถงทสดกได มาตรา 186 คำาพพากษาหรอคำาสงตองมขอสำาคญเหลานเปนอยางนอย (1) ชอศาลและวนเดอนป (2) คดระหวางใครโจทกใครจำาเลย

(3) เรอง (4) ขอหาและคำาใหการ (5) ขอเทจจรงซงพจารณาไดความ (6) เหตผลในการตดสนทงในปญหาขอเทจจรงและขอกฎหมาย (7) บทมาตราทยกขนปรบ (8) คำาชขาดใหยกฟองหรอลงโทษ (9) คำาวนจฉยของศาลในเรองของกลางหรอในเรองฟองทางแพง คำาพพากษาในคดทเกยวกบความผดลหโทษ ไมจำาตองมอนมาตรา (4) (5) และ (6) มาตรา 187 คำาสงระหวางพจารณาอยางนอยตองม (1) วน เดอน ป (2) เหตผลตามกฎหมายในการสง (3) คำาสง มาตรา 188 คำาพพากษาหรอคำาสงมผลตงแตวนทไดอานในศาลโดยเปดเผยเปนตนไป มาตรา 189 เมอจำาเลยซงตองคำาพพากษาใหลงโทษเปนคนยากจนขอสำาเนาคำาพพากษาซงรบรองวาถกตอง ใหศาลคดสำาเนาใหหนงฉบบโดยไมคดคาธรรมเนยม มาตรา 190 หามมใหแกไขคำาพพากษาหรอคำาสงซงอานแลวนอกจากแกถอยคำาทเขยนหรอพมพผดพลาด มาตรา 191 เมอเกดสงสยในการบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงถาบคคลใดทม

ประโยชนเกยวของรองตอศาลซงพพากษาหรอสง ใหศาลนนอธบายใหแจมแจง มาตรา 192 หามมใหพพากษา หรอสง เกนคำาขอหรอทมไดกลาวในฟอง ถาศาลเหนวาขอเทจจรงตามทปรากฏในการพจารณาแตกตางกบขอเทจจรงดงทกลาวในฟอง ใหศาลยกฟองคดนน เวนแตขอแตกตางนนมใชในขอสาระสำาคญและทงจำาเลยมไดหลงตอส ศาลจะลงโทษจำาเลยตามขอเทจจรงทไดความนนกได ในกรณทขอแตกตางนนเปนเพยงรายละเอยด เชน เกยวกบเวลาหรอสถานทกระทำาความผดหรอตางกนระหวางการกระทำาผดฐานลกทรพย กรรโชกรดเอาทรพย ฉอโกงโกงเจาหน ยกยอก รบของโจร และทำาใหเสยทรพยหรอตางกนระหวางการกระทำาผด โดยเจตนากบประมาท มใหถอวาตางกนในขอสาระสำาคญ ทงมใหถอวาขอทพจารณาไดความนนเปนเรองเกนคำาขอหรอเปนเรองทโจทกไมประสงคใหลงโทษ เวนแตจะปรากฏแกศาลวาการทฟองผดไปเปนเหตใหจำาเลยหลงตอส แตทงนศาลจะลงโทษจำาเลยเกนอตราโทษทกฎหมายกำาหนดไวสำาหรบความผดทโจทกฟองไมได

ถาศาลเหนวาขอเทจจรงบางขอดงกลาวในฟอง และตามทปรากฏในทางพจารณาไมใชเปนเรองทโจทกประสงคใหลงโทษ หามมใหศาลลงโทษจำาเลยในขอเทจจรงนน ๆ ถาศาลเหนวาขอเทจจรงตามฟองนนโจทกสบสม แตโจทกอางฐานความผดหรอบทมาตราผด ศาลมอำานาจลงโทษจำาเลยตามฐานความผดทถกตองได ถาความผดตามทฟองนนรวมการกระทำาหลายอยาง แตละอยางอาจเปนความผดไดอยในตวเองศาลจะลงโทษจำาเลยในการกระทำาผดอยางหนงอยางใดตามทพจารณาไดความกได

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.10 พ.ศ.2522), (ฉ.17 พ.ศ.2532) ภาค 4 อทธรณและฎกา ลกษณะ 1 อทธรณ หมวด 1 หลกทวไป

มาตรา 193 คดอทธรณคำาพพากษาหรอคำาสงศาลชนตนในขอเทจจรงและขอกฎหมายใหอทธรณไปยงศาลอทธรณเวนแตจะถกหามอทธรณ โดยประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน

อทธรณทกฉบบตองระบขอเทจจรงโดยยอหรอขอกฎหมายทยกขนอางองเปนลำาดบ มาตรา 193 ทว หามมใหอทธรณคำาพพากษาศาลชนตนในปญหาขอเทจจรงในคดซงอตราโทษอยางสงตามทกฎหมายกำาหนดไวใหจำาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจำาทงปรบ เวนแตกรณตอไปนใหจำาเลยอทธรณในปญหาขอเทจจรงได (1) จำาเลยตองคำาพพากษาใหลงโทษจำาคกหรอใหลงโทษกกขงแทนโทษจำาคก (2) จำาเลยตองคำาพพากษาใหลงโทษจำาคก แตศาลรอการลงโทษไว (3) ศาลพพากษาวาจำาเลยมความผด แตรอการกำาหนดโทษไว หรอ (4) จำาเลยตองคำาพพากษาใหลงโทษปรบเกนหนงพนบาท

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 193 ตร ในคดซงตองหามอทธรณตามมาตรา 193 ทว ถาผพพากษาใดซงพจารณาหรอลงชอในคำาพพากษาหรอทำาความเหนแยงในศาลชนตน พเคราะหเหนวาขอความทตดสนนนเปนปญหาสำาคญอนควรสศาลอทธรณและอนญาตใหอทธรณ หรอ

อธบดกรมอยการหรอพนกงานอยการซงอธบดกรมอยการไดมอบหมายลงลายมอชอรบรองในอทธรณวามเหตอนควรทศาลอทธรณจะไดวนจฉย กใหรบอทธรณนนไวพจารณาตอไป มาตรา 194 ถามอทธรณแตในปญหาขอกฎหมาย ในการวนจฉยปญหาขอกฎหมายนน ๆ ศาลอทธรณจะตองฟงขอเทจจรงตามทศาลชนตนวนจฉยมาแลวจากพยานหลกฐานในสำานวน มาตรา 195 ขอกฎหมายทงปวงอนคความอทธรณรองอางองใหแสดงไวโดยชดเจนในฟองอทธรณ แตตองเปนขอทไดยกขนมาวากนมาแลวแตในศาลชนตน ขอกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอย หรอทเกยวกบการไมปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนอนวาดวยอทธรณ เหลานผอทธรณหรอศาลยกขนอางไดแมวาจะไมไดยกขนในศาลชนตนกตาม มาตรา 196 คำาสงระหวางพจารณาทไมทำาใหคดเสรจสำานวนหามมใหอทธรณคำาสงนน จนกวาจะมคำาพพากษาหรอคำาสงในประเดนสำาคญและมอทธรณคำาพพากษาหรอคำาสงนนดวย

มาตรา 197 เหตทมอทธรณคำาพพากษาหรอคำาสงฉบบหนงแลวหาเปนผลตดสทธผอนซงมสทธอทธรณ จะอทธรณดวยไม มาตรา 198 การยนอทธรณ ใหยนตอศาลชนตนในกำาหนดหนงเดอนนบแตวนอานหรอถอวาไดอานคำาพพากษาหรอคำาสงใหคความฝายทอทธรณฟง ใหเปนหนาทศาลชนตนตรวจอทธรณวาควรจะรบสงขนไปยงศาลอทธรณหรอไมตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ถาเหนวาไมควรรบใหจดเหตผลไวในคำาสงของศาลนนโดยชดเจน

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.8),(ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 198 ทว เมอศาลชนตนปฏเสธไมยอมรบอทธรณ ผอทธรณอาจอทธรณเปนคำารองอทธรณคำาสงของศาลนนตอศาลอทธรณได คำารองเชนนใหยนทศาลชนตนภายในกำาหนดสบหาวนนบแตวนฟงคำาสง แลวใหศาลนนรบสงคำารองเชนวานนไปยงศาลอทธรณพรอมดวยอทธรณและคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลชนตน เมอศาลอทธรณเหนสมควรตรวจสำานวนเพอสงคำารองเรองนน กใหสงศาลชนตนสงมาให

ใหศาลอทธรณพจารณาคำารองนนแลวมคำาสงยนตามคำาปฏเสธของศาลชนตน หรอมคำาสงใหรบอทธรณ คำาสงนใหเปนทสดแลวสงไปใหศาลชนตนอาน

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (ฉ.8),(ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 199 ผอทธรณตองขงหรอตองจำาคกอยในเรอนจำาอาจยนอทธรณตอพศดภายในกำาหนดอายอทธรณ เมอไดรบอทธรณนนแลวใหพศดออกใบรบใหแกผยนอทธรณ แลวใหรบสงอทธรณนนไปยงศาลชนตน อทธรณฉบบใดทยนตอพศดสงไปถงศาลเมอพนกำาหนดอายอทธรณแลว ถาปรากฏวาการสงชกชานนมใชเปนความผดของผยนอทธรณ ใหถอวาเปนอทธรณทไดยนภายในกำาหนดอายอทธรณ มาตรา 200 ใหศาลสงสำาเนาอทธรณใหแกอกฝายหนงแกภายในกำาหนดสบหาวนนบแตวนทไดรบสำาเนาอทธรณ

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 201 เมอศาลสงสำาเนาอทธรณแกอกฝายหนงไมไดเพราะหาตวไมพบ หรอหลบหน หรอจงใจไมรบสำาเนาอทธรณ หรอไดรบแกอทธรณแลวหรอพนกำาหนดแก

อทธรณแลว ใหศาลรบสงสำานวนไปยงศาลอทธรณเพอทำาการพจารณาพพากษาตอไป มาตรา 202 ผอทธรณมอำานาจยนคำารองขอถอนอทธรณตอศาลชนตนกอนสงสำานวนไปศาลอทธรณ ในกรณเชนนศาลชนตนสงอนญาตได เมอสงสำานวนไปแลวใหยนตอศาลอทธรณหรอตอศาลชนตนเพอสงไปยงศาลอทธรณเพอสง ทงน ตองกอนอานคำาพพากษาศาลอทธรณ เมอถอนไปแลว ถาคความอกฝายหนงมไดอทธรณ คำาพพากษาหรอคำาสงของศาลชนตนยอมเดดขาดเฉพาะผถอน ถาอกฝายหนงอทธรณ จะเดดขาดตอเมอคดถงทสดโดยไมมการแกคำาพพากษาหรอคำาสงศาลชนตน หมวด 2 การพจารณา คำาพพากษาและคำาสงชนศาลอทธรณ

มาตรา 203 ใหศาลอทธรณพจารณาโดยเปดเผยเฉพาะแตในกรณทนดหรออนญาตใหคความมาพรอมกน หรอมการสบพยาน มาตรา 204 เมอจะพจารณาในศาลโดยเปดเผย ใหศาลอทธรณออกหมายนดกำาหนดวนพจารณาไปยงคความใหทราบลวงหนาอยางนอยไมตำากวาหาวน การฟงคำาแถลงการณนนหามมใหกำาหนดชากวาสบหาวนนบแตวนรบสำานวนถาม

เหตพเศษจะชากวานนกไดแตอยาใหเกนสองเดอนเหตทตองชาใหศาลรายงานไว มาตรา 205 คำารองขอแถลงการณดวยปากใหตดมากบฟองอทธรณหรอแกอทธรณ คำาแถลงการณเปนหนงสอใหยนกอนวนศาลอทธรณพพากษา คำาแถลงการณดวยปากหรอหนงสอกตาม มใหถอวาเปนสวนหนงของอทธรณ ใหนบวาเปนแตคำาอธบายขออทธรณหรอแกอทธรณเทานน คำาแถลงการณเปนหนงสอจะยนตอศาลชนตนหรอตอศาลอทธรณกได มาตรา 206 ระเบยบแถลงการณดวยปากมดงน (1) ถาคความฝายใดขอแถลงการณ ใหฝายนนแถลงกอน แลวใหอกฝายหนงแถลงแก เสรจแลวฝายแถลงกอนแถลงแกไดอก (2) ถาคความทงสองฝายขอแถลงการณ ใหผอทธรณแถลงกอนแลวใหอกฝายหนงแถลงแก เสรจแลวใหผอทธรณแถลงแกไดอก (3) ถาคความทงสองฝายขอแถลงการณและเปนผอทธรณทงค ใหโจทกแถลงกอนแลวใหจำาเลยแถลง เสรจแลวโจทกแถลงแกไดอก มาตรา 207 เมอมอทธรณคำาพพากษา ศาลอทธรณมอำานาจสงใหศาลชนตนออกหมายเรยกหรอจบจำาเลย ซงศาลนนปลอยตวไปแลว มาขงหรอปลอยชวคราวระหวาง

อทธรณกได หรอถาจำาเลยถกขงอยระหวางอทธรณ จะสงใหศาลชนตนปลอยจำาเลยหรอปลอยชวคราวกได มาตรา 208 ในการพจารณาคดอทธรณตามหมวดน (1) ถาศาลอทธรณเหนวาควรสบพยานเพมเตม ใหมอำานาจเรยกพยานสบเอง หรอสงศาลชนตนสบให เมอศาลชนตนสบพยานแลว ใหสงสำานวนมายงศาลอทธรณเพอวนจฉยตอไป (2) ถาศาลอทธรณเหนเปนการจำาเปน เนองจากศาลชนตนมไดปฏบตใหถกตองตามกระบวนพจารณา กใหพพากษาสงใหศาลชนตนทำาการพจารณาและพพากษาหรอสงใหมตามรปคด มาตรา 208 ทว ถาอธบดผพพากษาศาลอทธรณเหนสมควรจะใหมการวนจฉยปญหาใด ในคดเรองใดโดยทประชมใหญกได ทประชมใหญใหประกอบดวยผพพากษาทกคนซงอยปฏบตหนาทแตตองไมนอยกวากงจำานวนผพพากษาแหงศาลนน และใหอธบดผพพากษาศาลอทธรณเปนประธาน การวนจฉยในทประชมใหญใหถอเสยงขางมาก ถาในปญหาใดมความเหนแยงกน

เปนสองฝายหรอเกนสองฝายขนไป จะหาเสยงขางมากมได ใหผพพากษาซงมความเหนเปนผลรายแกจำาเลยมาก ยอมเหนดวยผพพากษาซงมความเหนเปนผลรายแกจำาเลยนอยกวา ในคดซงทประชมใหญไดวนจฉยปญหาแลว คำาพพากษาหรอคำาสงตองเปนไปตามคำาวนจฉยของทประชมใหญ และตองระบไวดวยวาปญหาขอใดไดวนจฉยโดยทประชมใหญ ผพพากษาทเขาประชมแมมใชเปนผนงพจารณา กใหมอำานาจพพากษาทำาคำาสงหรอทำาความเหนแยงในคดนนได มาตรา 209 ใหศาลอทธรณพพากษาโดยมชกชา และจะอานคำาพพากษาทศาลอทธรณ หรอสงไปใหศาลชนตนอานกได มาตรา 210 เมอศาลอทธรณเหนวาฟองอทธรณมไดยนในกำาหนด ใหพพากษายกฟองอทธรณนนเสย มาตรา 211 เมอมอทธรณคดคานคำาพพากษาในประเดนสำาคญ และคดคานคำาสงระหวางพจารณาดวย ศาลอทธรณจะพพากษาโดยคำาพพากษาอนเดยวกนกได มาตรา 212 คดทจำาเลยอทธรณคำาพพากษาทใหลงโทษ หามมใหศาลอทธรณพพากษาเพมเตมโทษจำาเลย เวนแตโจทกจะไดอทธรณในทำานองนน

มาตรา 213 ในคดซงจำาเลยผหนงอทธรณคดคานคำาพพากษาซงใหลงโทษจำาเลยหลายคนในความผดฐานเดยวกนหรอตอเนองกนถาศาลอทธรณกลบหรอแกคำาพพากษาศาลชนตน ไมลงโทษหรอลดโทษใหจำาเลย แมเปนเหตอยในสวนลกษณะคด ศาลอทธรณมอำานาจพพากษาตลอดไปถงจำาเลยอนทมไดอทธรณใหมตองถกรบโทษ หรอไดลดโทษดจำาเลยผอทธรณ มาตรา 214 นอกจากมขอความซงตองมในคำาพพากษาศาลชนตน คำาพพากษาศาลอทธรณตองปรากฏขอความดงตอไปนดวย (1) นามหรอตำาแหนงของผอทธรณ (2) ขอความวา ยน ยก แกหรอกลบคำาพพากษาศาลชนตน มาตรา 215 นอกจากทบญญตมาแลว ใหนำาบทบญญตวาดวยการพจารณาและวาดวยคำาพพากษาและคำาสงศาลชนตน มาบงคบในชนศาลอทธรณดวยโดยอนโลม ลกษณะ 2 ฎกา หมวด 1 หลกทวไป

มาตรา 216 ภายใตบงคบแหงมาตรา 217 ถง 221 คความมอำานาจฎกาคดคานคำาพพากษาหรอคำาสงศาลอทธรณภายในหนงเดอนนบแตวนอาน หรอถอวาไดอาน

คำาพพากษาหรอคำาสงนนใหคความฝายทฎกาฟง ฎกานน ใหยนตอศาลชนตน และใหนำาบทบญญตแหงมาตรา 200 และ 2O1มาบงคบโดยอนโลม มาตรา 217 ในคดซงมขอจำากดวา ใหคความฎกาไดแตเฉพาะปญหาขอกฎหมายขอจำากดนใหบงคบแกคความและบรรดาผทเกยวของในคดดวย มาตรา 218 ในคดทศาลอทธรณพพากษายนตามศาลลางหรอเพยงแตแกไขเลกนอยและใหลงโทษจำาคกจำาเลยไมเกนหาปหรอปรบหรอทงจำาทงปรบแตโทษจำาคกไมเกนหาปหามมใหคความฎกาในปญหาขอเทจจรง ในคดทศาลอทธรณพพากษายนตามศาลลางหรอเพยงแตแกไขเลกนอยและใหลงโทษจำาคกจำาเลยเกนหาป ไมวาจะมโทษอยางอนดวยหรอไม หามมใหโจทกฎกาในปญหาขอเทจจรง

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 219 ในคดทศาลชนตนพพากษาใหลงโทษจำาคกจำาเลยไมเกนสองปหรอปรบไมเกนสหมนบาทหรอทงจำาทงปรบ ถาศาลอทธรณยงคงลงโทษจำาเลยไมเกน

กำาหนดทวามาน หามมใหคความฎกาในปญหาขอเทจจรง แตขอหามนมใหใชแกจำาเลยในกรณทศาลอทธรณพพากษาแกใขมากและเพมเตมโทษจำาเลย

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 219 ทว หามมใหคความฎกาคดคานคำาพพากษาหรอคำาสงในขอเทจจรงในปญหาเรองวธการเพอความปลอดภยแตอยางเดยว แมคดนนจะไมตองหามฎกากตาม ในการนบกำาหนดโทษจำาคกตามความในมาตรา 218 และ 219 นนหามมใหคำานวณกำาหนดเวลาทศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงเกยวกบวธการเพอความปลอดภยรวมเขาดวย มาตรา 219 ตร ในคดทศาลชนตนลงโทษกกขงแทนโทษจำาคกหรอเปลยนโทษกกขงเปนโทษจำาคก หรอคดทเกยวกบการกกขงแทนคาปรบหรอกกขงเกยวกบการรบทรพยสน ถาศาลอทธรณมไดพพากษากลบคำาพพากษาศาลชนตน หามมใหคความฎกาในปญหาขอเทจจรง มาตรา 220 หามมใหคความฎกาในคดทศาลชนตนและศาลอทธรณพพากษายกฟองโจทก

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) มาตรา 221 ในคดซงหามฎกาไวโดยมาตรา 218,219 และ 220 แหงประมวลกฎหมายน ถาผพพากษาคนใดซงพจารณาหรอลงชอในคำาพพากษาหรอทำาความเหนแยงในศาลชนตนหรอศาลอทธรณพเคราะหเหนวาขอความทตดสนนนเปนปญหาสำาคญอนควรสศาลสงสดและอนญาตใหฎกา หรออธบดกรมอยการลงลายมอชอรบรองในฎกาวามเหตอนควรทศาลสงสดจะไดวนจฉย กใหรบฎกาไวพจารณาตอไป มาตรา 222 ถาคดมปญหาแตเฉพาะขอกฎหมาย ในการวนจฉยปญหาขอกฎหมายนนศาลฎกาจะตองฟงขอเทจจรงตามทศาลอทธรณไดวนจฉยมาแลวจากพยานหลกฐานในสำานวน มาตรา 223 ใหเปนหนาทศาลชนตนตรวจฎกาวาควรจะรบสงขนไปยงศาลฎกาหรอไมตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ถาเหนวาไมควรรบใหจดเหตผลไวในคำาสงของศาลนนโดยชดเจน มาตรา 224 เมอศาลชนตนไมยอมรบฎกา ผฎกาอาจฎกาเปนคำารองอทธรณคำาสง

ของศาลนนตอศาลฎกาได คำารองเชนนใหยนทศาลชนตนภายในกำาหนดสบหานบแตวนฟงคำาสง แลวใหศาลนนรบสงคำารองเชนวานนไปยงศาลฎกาพรอมดวยฎกาและคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลชนตนและศาลอทธรณ เมอศาลฎกาเหนสมควรตรวจสำานวนเพอสงคำารองเรองนน กใหสงศาลชนตนสงมาให

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (ฉ.17 พ.ศ.2532) หมวด 2 การพจารณา คำาพพากษาและคำาสงชนฎกา

มาตรา 225 ใหนำาบทบญญตวาดวยการพจารณา และวาดวยคำาพพากษาและคำาสงชนอทธรณมาบงคบในชนฎกาโดยอนโลม เวนแตหามมใหทำาความเหนแยง ภาค 5 พยานหลกฐาน หมวด 1 หลกทวไป

มาตรา 226 พยานวตถ พยานเอกสาร หรอพยานบคคลซงนาจะพสจนไดวาจำาเลยมผดหรอบรสทธ ใหอางเปนพยานหลกฐานไดแตตองเปนพยานชนดทมไดเกดขนจาก

การจงใจ มคำามนสญญา ขเขญ หลอกลวงหรอโดยมชอบประการอนและใหสบตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนอนวาดวยการสบพยาน มาตรา 227 ใหศาลใชดลพนจวนจฉยชงนำาหนกพยานหลกฐานทงปวงอยาพพากษาลงโทษจนกวาจะแนใจวามการกระทำาผดจรง และจำาเลยเปนผกระทำาความผดนน เมอมความสงสยตามสมควรวาจำาเลยไดกระทำาผดหรอไม ใหยกประโยชนแหงความสงสยนนใหจำาเลย มาตรา 228 ระหวางพจารณาโดยพลการหรอคความฝายใดรองขอศาลมอำานาจสบพยานเพมเตม จะสบเองหรอสงประเดนกได มาตรา 229 ศาลเปนผสบพยาน จะสบในศาลหรอนอกศาลกไดแลวแตเหนควรตามลกษณะของพยาน มาตรา 230 เมอจำาเปนศาลมอำานาจไปเองหรอใหจาศาลไปเดนเผชญสบพยาน หรอสงประเดนใหศาลอนสบพยาน ใหผเดนเผชญสบและศาลทรบประเดนมอำานาจและหนาทดงศาลเดมและศาลทรบประเดนมอำานาจสงประเดนไปยงศาลอนอกตอหนงได เมอคความแถลงตอศาลขอไปฟงการพจารณา กใหศาลสงหรอจดการใหเปนไปตาม

คำาขอนน ถาคความฝายใดไมตดใจไปฟงการพจารณา จะยนคำาถามคำาซกเปนเปนหนงสอกไดใหศาลหรอผเดนเผชญสบสบพยานตามนน ใหสงสำานวนหรอสำาเนาฟอง สำาเนาคำาใหการ และเอกสารหรอของกลาง เทาทจำาเปนใหแกผเดนเผชญสบหรอแกศาลรบประเดนเพอสบพยาน เมอคความทขอใหสบพยานไมตดใจไปฟงการพจารณากใหยนคำาถามพยานเปนหนงสอ เมอสบพยานเสรจแลว ใหผเดนเผชญสบหรอศาลทรบประเดน สงถอยคำาสำานวนพรอมทงเอกสารหรอของกลางไปยงศาลเดม มาตรา 231 เมอคความหรอผใดจะตองใหการหรอสงพยานหลกฐานอยางหนงอยางใดดงตอไปน (1) เอกสารหรอขอความทยงเปนความลบในราชการอย (2) เอกสารหรอขอความลบ ซงไดมาหรอทราบเนองในอาชพหรอหนาทของเขา (3) วธการ แบบแผนหรองานอยางอนซงกฎหมายคมครองไมยอมใหเปดเผย คความหรอบคคลนนมอำานาจไมยอมใหการหรอสงพยานหลกฐาน เวนแตไดรบอนญาตจากเจาหนาทหรอบคคลทเกยวของกบความลบนน ถาคความหรอบคคลใดไมยอมใหการ หรอไมสงพยานหลกฐานดงกลาวศาลมอำานาจ

หมายเรยกเจาหนาทหรอบคคลผเกยวของกบความลบนนมาแถลงตอศาล เพอวนจฉยวาการไมยอมนนมเหตผลคำาจนหรอไมถาเหนวาไรเหตผลใหศาลบงคบใหใหการหรอสงพยานหลกฐานนน หมวด 2 พยานบคคล

มาตรา 232 หามมใหโจทกอางจำาเลยเปนพยาน มาตรา 233 จำาเลยอาจอางตนเองเปนพยานได ในกรณทจำาเลยอางตนเองเปนพยานศาลจะใหเขาสบกอนพยานอนฝายจำาเลยกได ถาคำาจำาเลยซงใหการเปนพยานนนปรกปรำาหรอเสยหายแกจำาเลยอนจำาเลยอนนนซกคานได มาตรา 234 พยานไมตองตอบคำาถามซงโดยตรงหรอออมอาจทำาใหเขาถกฟองคดอาญา เมอมคำาถามเชนนน ใหศาลเตอนพยาน มาตรา 235 ในระหวางพจารณา เมอเหนสมควร ศาลมอำานาจถามโจทกจำาเลยหรอพยานคนใดได หามมใหถามจำาเลยเพอประโยชนแตเฉพาะจะเพมเตมคดโจทก ซงบกพรอง เวนแตจำาเลยจะอางตนเองเปนพยาน มาตรา 236 ในระหวางพจารณา ศาลมอำานาจสงใหผทจะเปนพยานซงมใชจำาเลย

ออกไปอยนอกหองพจารณาจนกวาจะเขามาเบกความ อนง เมอพยานเบกความแลวจะใหรออยในหองพจารณากอนกได มาตรา 237 คำาพยานชนไตสวนมลฟองหรอพจารณานน ใหศาลอานใหพยานฟงตอหนาจำาเลย เวนแตในกรณดงบญญตไวในมาตรา 65 วรรค 3

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา (ฉ.10 พ.ศ.2522) มาตรา 237 ทว กอนฟองคดตอศาล เมอมเหตอนควรเชอไดวาพยานบคคลจะเดนทางออกไปนอกราชอาณาจกร ไมมทอยเปนหลกแหลง หรอเปนบคคลมถนทอยหางไกลจากศาลทพจารณาคดหรอมเหตอนควรเชอวาจะมการยงเหยงกบพยานนนไมวาโดยทางตรงหรอทางออม หรอมเหตจำาเปนอนอนเปนการยากแกการนำาพยานนนมาสบในภายหนา พนกงานอยการโดยตรงเองหรอโดยไดรบคำารองขอจากผเสยหายหรอจากพนกงานสอบสวน จะยนคำารองโดยระบการกระทำาทงหลายทอางวาผตองหาไดกระทำาผดตอศาลเพอใหศาลมคำาสงใหสบพยานนนไวทนทกได ถารตวผกระทำาความผดและผนนถกควบคมอยในอำานาจพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ ใหพนกงาน

อยการนำาตวผนนมาศาลหากถกควบคมอยในอำานาจของศาล ใหศาลเบกความตวผนนมาพจารณาตอไป เมอศาลไดรบคำารองเชนวานน ใหศาลสบพยานนนทนท ในการน ผตองหาจะซกคานหรอตงทนายซกคานพยานนนดวยกได ในกรณตามวรรคสอง ถาเปนกรณทผตองหานนถกกลาวหาวากระทำาความผดอาญาซงหากมการฟองคดจะเปนคดซงศาลจะตองตงทนายความให หรอจำาเลยมสทธขอใหศาลตงทนายความใหตามมาตรา 173 กอนเรมสบพยานดงกลาว ใหศาลถามผตองหาวามทนายความหรอไม ในกรณทศาลตงตงทนายความให ถาศาลเหนวาตงทนายความใหทนกใหตงทนายความใหและดำาเนนการสบพยานนนทนท แตถาศาลเหนวาไมสามารถตงทนายความไดทนหรอผตองหาไมอาจตงทนายความไดทน กใหศาลซกถามพยานนนใหแทน คำาเบกความของพยานดงกลาวใหศาลอานใหพยานฟง หากมตวผตองหาอยในศาลดวยแลวกใหศาลอานคำาเบกความดงกลาวตอหนาผตองหา ถาตอมาผตองหานนถกฟองเปนจำาเลยในการกระทำาผดอาญานน กใหรบฟงคำาพยานดงกลาวในการพจารณาคดนนได

ในกรณทผตองหาเหนวา หากตนถกฟองเปนจำาเลยแลว บคคลซงจำาเปนจะตองนำามาสบเปนพยานของตนจะเดนทางออกไปนอกราชอาณาจกร ไมมทอยเปนหลกแหลงหรอเปนบคคลมถนทอยหางไกลจากศาลทพจารณาคด หรอมเหตอนควรเชอวาจะมการยงเหยงกบพยานนนไมวาโดยทางตรงหรอทางออม หรอมเหตจำาเปนอนอนเปนการยากแกการนำาพยานนนมาสบในภายหนา ผตองหานนจะยนคำารองตอศาลโดยแสดงเหตผลความจำาเปน เพอใหศาลมคำาสงอนญาตใหสบพยานบคคลนนไวทนทกได เมอศาลเหนสมควร ใหศาลมคำาสงอนญาตใหสบพยานนนและแจงใหพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการทเกยวของทราบ ในการสบพยานดงกลาว พนกงานอยการมสทธทจะซกคานพยานนนไดและใหนำาความในวรรคสาม วรรคส และวรรคหามาใชบงคบโดยอนโลม ใหนำาบทบญญตในมาตรา 172 ตร มาใชบงคบโดยอนโลมแกการสบพยานทเปนเดกอายไมเกนสบแปดป

หมายเหต แกไขครงสดทาย โดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความอาญา (ฉ.20) พ.ศ.2542 หมวด 3 พยานเอกสาร

มาตรา 238 ตนฉบบเอกสารเทานนทอางเปนพยานได ถาหาตนฉบบไมได สำาเนาทรบรองวาถกตองหรอพยานบคคลทรขอความกอางเปนพยานได ถาอางหนงสอราชการเปนพยาน แมตนฉบบยงมอยจะสงสำาเนาทเจาหนาทรบรองวาถกตองกได เวนแตในหมายเรยกจะบงไวเปนอยางอน มาตรา 239 เอกสารใดซงคความอาง แตมไดอยในความยดถอของเขา ถาคความนนแจงถงลกษณะและทอยของเอกสารตอศาล ใหศาลหมายเรยกบคคลผยดถอ นำาเอกสารนนมาสงศาล มาตรา 240 เมอมเอกสารใชเปนพยานหลกฐานในชนศาล ใหอานหรอสงใหคความตรวจด ถาคความฝายใดตองการสำาเนา ศาลมอำานาจสงใหฝายทอางนนสงสำาเนาแกอกฝายหนงตามทเหนสมควร หมวด 4 พยานวตถ

มาตรา 241 สงใดใชเปนพยานวตถตองนำามาศาล ในกรณทนำามาไมได ใหศาลไปตรวจจดรายงานยงททพยานวตถนนอยตามเวลาและวธซงศาลเหนสมควรตามลกษณะแหงพยานวตถ

มาตรา 242 ในระหวางสอบสวน ไตสวนมลฟองหรอพจารณาสงของซงเปนพยานวตถตองใหคความหรอพยานตรวจด ถามการแกหอหรอทำาลายตรา การหอหรอตตราใหมใหทำาตอหนาคความหรอพยานทเกยวของนน หมวด 5 ผชำานาญการพเศษ

มาตรา 243 ผใดโดยอาชพหรอมใชกตาม มความชำานาญพเศษในการใด ๆ เชนในทางวทยาศาสตร ศลป ฝมอ พาณชยการ การแพทยหรอกฎหมายตางประเทศ และซงความเหนของเขานนอาจมประโยชนในการวนจฉยคด ในการสอบสวน ไตสวนมลฟองหรอพจารณาอาจเปนพยานในเรองตาง ๆ เปนตนวา ตรวจรางกายหรอจตของผเสยหายผตองหาหรอจำาเลยตรวจลายมอ ทำาการทดลองหรอกจการอยางอน ๆ ศาลจะใหผชำานาญการพเศษทำาความเหนเปนหนงสอกได แตตองใหมาเบกความประกอบหนงสอนน ใหสงสำาเนาหนงสอดงกลาวแลวแกคความทราบลวงหนาไมนอยกวาสามวนกอนวนเบกความ มาตรา 244 ถาศาลหรอพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญเหนจำาเปนเนอง

ในการไตสวนมลฟอง พจารณาหรอสอบสวน ทจะตองตรวจศพแมวาจะไดบรรจหรอฝงแลวกตาม กใหมอำานาจสงใหเอาศพนนใหผชำานาญการพเศษตรวจได ภาค 6 การบงคบตามคำาพพากษาและคาธรรมเนยม หมวด 1 การบงคบตามคำาพพากษา

มาตรา 245 ภายใตบงคบแหงมาตรา 246,247 และ 248 เมอคดถงทสดแลว ใหบงคบคดโดยไมชกชา ศาลชนตนมหนาทตองสงสำานวนคดทพพากษาใหลงโทษประหารชวตหรอจำาคกตลอดชวต ไปยงศาลอทธรณในเมอไมมการอทธรณคำาพพากษานน และคำาพพากษาเชนวานจะยงไมถงทสด เวนแตศาลอทธรณจะไดพพากษายน มาตรา 246 ศาลมอำานาจสงใหทเลาการบงคบใหจำาคกไวกอนจนกวาเหตอนควรทเลาจะหมดไป ในกรณตอไปน (1) เมอจำาเลยวกลจรต (2) เมอเกรงวาจำาเลยจะถงอนตรายแกชวตถาตองจำาคก (3) ถาจำาเลยมครรภแตเจดเดอนขนไป (4) ถาจำาเลยคลอดบตรแลวยงไมถงเดอน

ในระหวางทเลาการบงคบอยนน ใหศาลสงพนกงานฝายปกครอง หรอตำารวจจดใหบคคลดงกลาวแลวอยในความควบคมในสถานทอนควร มาตรา 247 คดทจำาเลยตองประหารชวต หามมใหบงคบตามคำาพพากษาจนกวาจะไดปฏบตตามบทบญญตในประมวลกฎหมายนวาดวยอภยโทษแลว หญงใดจะตองประหารชวต ถามครรภอย ใหรอไวจนคลอดบตรเสยกอนแลว จงใหประหารชวต การประหารชวต ใหประหาร ณ ตำาบลและเวลาทเจาหนาทในการนนจะเหนสมควร มาตรา 248 ถาบคคลซงตองคำาพพากษาใหประหารชวตเกดวกลจรตกอนถกประหารชวต ใหรอการประหารชวตไวกอนจนกวาผนนจะหาย ขณะทเลาการประหารชวตอยนน ศาลมอำานาจยกมาตรา 46 วรรค (2) แหงกฎหมายลกษณะอาญามาบงคบ ถาผวกลจรตหายภายหลงปหนงนบแตวนคำาพพากษาถงทสดใหลดโทษประหารชวตลงเหลอจำาคกตลอดชวต มาตรา 249 คำาพพากษาหรอคำาสงใหคนหรอใชราคาทรพยสนคาทดแทนหรอคาธรรมเนยมนน ใหบงคบตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

มาตรา 250 ถาคำาพพากษามไดระบไวเปนอยางอน บคคลทงปวงซงตองคำาพพากษาใหลงโทษโดยไดกระทำาความผดฐานเดยวกน ตองรบผดแทนกนและตางกนในการคนหรอใชราคาทรพยสนหรอใชคาทดแทน มาตรา 251 ถาตองยดทรพยสนคราวเดยวกน สำาหรบใชคาธรรมเนยมศาล คาปรบคาใชทรพยหรอคาทดแทน แตทรพยสนของจำาเลยไมพอใชครบทกอยาง ใหนำาจำานวนเงนสทธของทรพยสนนนใชตามลำาดบดงตอไปน (1) คาธรรมเนยม (2) ราคาทรพยสนหรอคาทดแทน (3) คาปรบ หมวด 2 คาธรรมเนยม

มาตรา 252 ในคดอาญาทงหลาย หามมใหศาลยตธรรมเรยกคาธรรมเนยมนอกจากทบญญตไวในหมวดน มาตรา 253 ในคดพนกงานอยการเปนโจทก ซงมคำาเรยกรองใหคนหรอใชราคาทรพยสนตดมากบฟองอาญา มใหเรยกคาธรรมเนยม ในกรณทมคำาพพากษาหรอคำาสงใหคนหรอใชราคาทรพยสนดงกลาวในวรรคกอนถาศาลยงตองจดการอะไรอกเพอการบงคบ ผทจะไดรบคนทรพยสนหรอราคาจกตอง

เสยคาธรรมเนยมดงคดแพงสำาหรบการตอไปนน มาตรา 254 ภายใตบงคบแหงมาตรา 253 วรรคตน ในคดเรยกรองใหคนหรอใชราคาทรพยสนหรอใชคาทดแทนซงตดมากบฟองคดอาญาหรอทฟองเปนคดแพงโดยลำาพงใหเรยกคาธรรมเนยมดงคดแพง มาตรา 255 ในคดดงบญญตในมาตรา 253 วรรค 2 และมาตรา 254 ถามคำาขอ ศาลมอำานาจสงใหฝายทแพคดใชคาธรรมเนยมแทนอกฝายหนงได มาตรา 256 คดอาญาซงพนกงานอยการเปนโจทก ศาลมอำานาจสงใหโจทกเสยคาพาหนะใหแกพยานโจทกตามทเสยไปจรงไมเกนสมควร มาตรา 257 ในคดอาญาซงราษฎรเปนโจทก ๆ จกตองเสยคาธรรมเนยม คอ (1) คาพาหนะพยานโจทกเทาทเสยไปจรงตามสมควร (2) คาพาหนะสงหมายเรยก มาตรา 258 ใหนำาบญชคาธรรมเนยมตอทายประมวลกฎหมายโดยวธพจารณาความแพงและบทบญญตวาดวยการดำาเนนคดอนาถามาบงคบอนโลม ภาค 7 อภยโทษ เปลยนโทษหนกเปนเบาและลดโทษ

มาตรา 259 ผตองคำาพพากษาใหรบโทษอยางใด ๆ หรอผทมประโยชนเกยวของ

เมอคดถงทสดแลว ถาจะทลเกลา ฯ ถวายเรองราวตอพระมหากษตรยขอรบพระราชทานอภยโทษ จะยนตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยกได มาตรา 260 ผถวายเรองราวซงตองจำาคกอยในเรอนจำา จะยนเรองราวตอพศดหรอผบญชาการเรอนจำากได เมอไดรบเรองราวนนแลวใหพศดหรอผบญชาการเรอนจำาออกใบรบใหแกผยนเรองราว แลวใหรบสงเรองราวนนไปยงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย มาตรา 261 รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยมหนาทถวายเรองราวตอพระมาหากษตรย พรอมทงถวายความเหนวาควรพระราชทานอภยโทษหรอไม ในกรณทไมมผใดถวายเรองราว ถารฐมนตรวาการกระทวงมหาดไทยเหนเปนการสมควร จะถวายคำาแนะนำาตอพระมหากษตรยขอใหพระราชทานอภยโทษแกผตองคำาพพากษานนกได มาตรา 261 ทว ในกรณทคณะรฐมนตรเหนเปนการสมควรจะถวายคำาแนะนำาตอพระมาหากษตรยขอใหพระราชทานอภยโทษแกผตองโทษกได การพระราชทานอภยโทษตามวรรคหนง ใหตราเปนพระราชกฤษฎกา

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความอาญา(ฉ.9 พ.ศ.2517) มาตรา 262 ภายใตบงคบแหงมาตรา 247 และ 248 เมอคดถงทสดผใดตองคำาพพากษาใหประหารชวต ใหเจาหนาทนำาตวผนนไปประหารชวตเมอพนกำาหนดหกสบวนนบแตวนฟงคำาพพากษา เวนแตในกรณทมการถวายเรองราวหรอคำาแนะนำาขอใหพระราชทานอภยโทษตามมาตรา 261 กใหทเลาการประหารชวตไวจนกวาจะพนกำาหนดหกสบวน นบแตวนทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยถวายเรองราวหรอคำาแนะนำาขนไปนน แตถาทรงยกเรองราวนนเสยกใหจดการประหารชวตกอนกำาหนดนได เรองราวหรอคำาแนะนำาขอพระราชทางอภยโทษแกผตองคำาพพากษา ใหประหารชวตใหถวายไดแตครงเดยวเทานน มาตรา 263 เหตทมเรองราวขอพระราชทานอภยโทษในโทษอยางอนนอกจากโทษประหารชวต ไมเปนผลใหทเลาการลงโทษนน มาตรา 264 เรองราวขอพระราชทานอภยโทษอยางอนซงมใชโทษประหารชวตถาถกยกหนหนงแลว จะยนใหมอกไมไดจนกวาจะพนสองปนบแตวนถกยกครงกอน

มาตรา 265 ในกรณทมการอภยโทษเดดขาดโดยไมมเงอนไข หามมใหบงคบโทษนนถาบงคบโทษไปบางแลวใหหยดทนท ถาเปนโทษปรบทชำาระแลวใหคนคาปรบใหไปทงหมด ถาการอภยโทษเปนแตเพยงเปลยนโทษหนกเปนเบาหรอลดโทษ โทษท เหลออยกใหบงคบไปได แตการไดรบพระราชทานอภยโทษ ไมเปนเหตใหผรบพนความรบผดในการตองคนหรอใชราคาทรพยสนหรอคาทดแทนตามคำาพพากษา มาตรา 266 เมอผไดรบพระราชทานอภยโทษเนองจากการกระทำาความผดอยางหนงถกฟองวากระทำาความผดอกอยางหนง อภยโทษนนยอมไมตดอำานาจศาลทจะเพมโทษหรอไมรอการลงอาญาตามกฎหมายลกษณะอาญาวาดวยกระทำาผดหลายครงไมเขดหลาบ หรอวาดวยรอการลงอาญา มาตรา 267 บทบญญตในหมวดน ใหนำามาบงคบโดยอนโลมแกเรองราวขอพระราชทานเปลยนโทษหนกเปนเบาหรอลดโทษ

*หมายเหต บญชแนบทายประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา*ความผดในกฎหมายลกษณะอาญา ทมาตรา 79 อางถงซงราษฎรม

อำานาจจบไดโดยไมตองมหมาย

ประทษรายตอพระบรมราชตระกล มาตรา 97 และ 99ขบถภายในพระราชอาณาจกร มาตรา 101 ถง 104ขบถภายนอกราชอาณาจกร มาตรา 105 ถง 111ความผดตอราชทางพระราชไมตรกบตางประเทศ มาตรา 112ทำาอนตรายแกธงหรอเครองหมายของตางประเทศ มาตรา 115ความผดตอเจาพนกงาน มาตรา 119 ถง 122 และ 127หลบหนจากทคมขง มาตรา 163 ถง 166ความผดตอศาสนา มาตรา 172 และ 173กอจลาจล มาตรา 183 และ 184กระทำาใหเกดภยนตรายแกสาธารณชน กระทำาใหเกดสาธารณะชนปราศจากความสะดวกในการไปมาและการสงขาวและของถงกนและกระทำาใหสาธารณชนปราศจากความสขสบาย มาตรา 185 ถง 194, 196, 197 และ 199ปลอมแปลงเงนตรา มาตรา 202 ถง 205 และ 210ขมขนกระทำาชำาเรา มาตรา 243 ถง 246ประทษรายแกรางกาย มาตรา 254 ถง 257 ความผดฐานกระทำาใหเสอมเสยอสรภาพ มาตรา 268,270 และ 276ลกทรพย มาตรา 288 ถง 296วงราว ชงทรพย ปลนทรพยและวงราวทรพย มาตรา 297 ถง 302

กรรโชก มาตรา 313

** บญชแนบทายฯแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาอาญา (ฉบบท 6) พ.ศ. 2499 มาตรา 18 มขอสงเกตวาทปรากฏนเปนกฎหมายลกษณะอาญา ฉะนนเวลาใชในปจจบนนตองดประมวลกฎหมายอาญา เพราะกฎหมายลกษณะอาญาถกยกเลกไปแลว วธการดจากชอเรองเปนสำาคญ เพราะมาตรากฎหมายลกษณะอาญาไมตรงกบเลขมาตราในประมวลกฎหมายอาญา วธงาย ๆ กดจากสารบญของประมวลกฎหมายอาญาเรองใดตรงกบบญชน อยางไรกดหากไดตวบทของกฎหมายลกษณะอาญามาเทยบเลยกจะถกตองมากกวา ซงไดเปรยบเทยบไวแลว