Page 1
19
บทท 2
เอกสารและงานวจยทเกยวของ
ในการวจยในครงน ผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงมรายละเอยด
ตามหวขอตอไปน
หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร
การเรยนการสอนรายบคคล
การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกม
e-Learning
Learning Object
การออกแบบระบบการสอน
การหาประสทธภาพ
ความพงพอใจ
งานวจยทเกยวของ
หลกสตรการศกษาขนพ นฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตร
เกยวของกบทกคนทงในชวตประจ าวนและการงานอาชพตาง ๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอ
เครองใชและผลผลตตาง ๆ ทมนษยไดใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและการท างาน เหลาน
ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอน ๆ
วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด ทงการคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห
วจารณ มทกษะส าคญใน การคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ
สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปน
วฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร ดงนนทกคนจงจ าเปนตองไดรบการพฒนา
ใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน
สามารถน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค และมคณธรรม (กรมวชาการ, 2551)
สาระและมาตรฐานการเรยนร
หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานก าหนดมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร ดงน
สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต
Page 2
20
มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาท
ของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงท
เรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพการใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอ
มนษยและสงแวดลอม มกระบวน การสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร และ
น าความรไปใชประโยชน
สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม
มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต
ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยา
ศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน
มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาต
ในระดบทองถน ประเทศ และโลกน าความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอมในทองถนอยางยงยน
สาระท 3 สารและสมบตของสาร
มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสราง
และแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงท
เรยนร น าความรไปใชประโยชน
มาตรฐาน ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกด
สารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร
และน าความรไปใชประโยชน
สาระท 4 แรงและการเคลอนท
มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร
มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตอง และ
มคณธรรม
มาตรฐาน ว 4.2 เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาตมระบวนการ
สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน
สาระท 5 พลงงาน
มาตรฐาน ว 5.1 เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรป
พลงงานปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอมม
กระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน
สาระท 6 : กระบวนการเปลยนแปลงของโลก
Page 3
21
มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก
ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และ
สณฐานของโลกมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน า
ความรไปใชประโยชน
สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ
มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพการปฏสมพนธ
ภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร
การสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน
มาตรฐาน ว 7.2 เขาใจความส าคญของเทคโนโลยอวกาศทน ามาใชในการส ารวจอวกาศและ
ทรพยากรธรรมชาต ดานการเกษตรและการสอสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยา
ศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม
สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหา
ความรการแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถ
อธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร
เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
คณภาพผเรยน
จบชนประถมศกษาปท 3
1. เขาใจลกษณะทวไปของสงมชวต และการด ารงชวตของสงมชวตทหลากหลาย
ในสงแวดลอมทองถน
2. เขาใจลกษณะทปรากฏและการเปลยนแปลงของวสดรอบตว แรงในธรรมชาต รปของ
พลงงาน
3. เขาใจสมบตทางกายภาพของดน หน น า อากาศ ดวงอาทตย และดวงดาว
4. ตงค าถามเกยวกบสงมชวต วสดและสงของ และปรากฏการณตางๆ รอบตว สงเกต
ส ารวจตรวจสอบโดยใชเครองมออยางงาย และสอสารสงทเรยนรดวยการเลาเรอง เขยน หรอวาดภาพ
5. ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด ารงชวต การศกษาหาความร
เพมเตมท าโครงงานหรอชนงานตามทก าหนดให หรอตามความสนใจ
6. แสดงความกระตอรอรน สนใจทจะเรยนร และแสดงความซาบซงตอสงแวดลอม
รอบตวแสดงถงความมเมตตา ความระมดระวงตอสงมชวตอน
7. ท างานทไดรบมอบหมายดวยความมงมน รอบคอบ ประหยด ซอสตย จนเปน
ผลส าเรจ และท างานรวมกบผอนอยางมความสข
Page 4
22
การเรยนการสอนรายบคคล
การศกษาเปนสงทจ าเปนและส าคญส าหรบมนษย แตละคนจงมความสามารถความสนใจ
ความพรอมและความตองการทแตกตางกนท าใหการเรยนรไมเหมอนกน (เสาวนย สกขาบณฑต,
2528) ดงนนแนวคดทางการศกษาแผนใหมจงเนนในเรองการจดการศกษา โดยค านงถงความ
แตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) เรยกการเรยนการสอนลกษณะนวา การจดการ
เรยนการสอนรายบคคล หรอการจดการเรยนการสอนตามเอกตภาพ (แบบเอกตบคคล) หรอการ
เรยนดวยตนเอง (Individualized Instruction) โดยยดหลกความแตกตางระหวางบคคลโดย
มงเนนจดสภาพการเรยนการสอนทจะเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ตามความสามารถ
ความสนใจและความพรอม
ความหมายของการศกษารายบคคล
นกการศกษาไดใหความหมายของการศกษารายบคคลไวหลายความหมาย ไดแก
เสาวนย สกขาบณฑต (2525) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนรายบคคลหรอ
การเรยนดวยตนเอง เปนการจดการศกษาทผเรยนสามารถศกษาเลาเรยนไดดวยตนเอง และกาว
ไปตามความสามารถ ความสนใจ และความพรอม โดยจดสงแวดลอมส าหรบการเรยนใหผเรยนได
เรยนอยางอสระ
กดานนท มลทอง (2536) ไดใหความหมายของการเรยนร ไดดวยตนเองวาเปนการจด
การศกษาทพจารณาถงลกษณะความแตกตาง ความตองการ และความสามารถเพอสงเสรมใหแต
ละคนเรยนรในสงทตนสนใจไดตามก าลง และความสามารถของตนตามวธการและสอการเรยนท
เหมาะสม เพอบรรลถงวตถประสงคทก าหนดไว
พชร พลาวงศ (2536) ไดใหความหมายของการเรยนดวยตนเองไววา การเรยนดวย
ตนเองหมายถง วชาเรยนชนดหนงทมโครงสราง มระบบทสามารถตอบสนองความตองการของ
ผเรยนได การเรยนแบบนผเรยนมอสระในการเลอกเรยนตามเวลา สถานท ระยะเวลาในการเรยน
แตละบท แตจะตองอยจ ากดภายใตโครงสรางของบทเรยนนน ๆ เพราะในแตละบทเรยนจะม
วธการชแนะไวในคมอ (Study Guide)
สรปไดวา การเรยนการสอนรายบคคลหรอการเรยนร ดวยตนเอง เปนรปแบบหนงของ
การเรยนการสอน โดยเปดโอกาสใหผเรยนเลอกเรยนตามความสามารถ ความสนใจของตนเอง
โดยค านงถงหลกของความแตกตางระหวางบคคลซงไดแกความแตกตางในดานความสามารถ
สตปญญา ความตองการ ความสนใจ ดานรางกาย อารมณและสงคม ตามวธการและสอการเรยน
ทเหมาะสมโดยการเรยนดวยตนเอง ซงเปนการประยกตรวมกนระหวางเทคนคและสอการสอน
Page 5
23
ใหสอดคลองกบความแตกตางระหวางบคคล ไดแก การเรยนการสอนแบบโปรแกรม ชดการเรยน
การสอน การจดตารางเรยนแบบยดหยน การสอนแบบโมดล วธการเรยนเหลาน จะชวยสงเสรม
ประสทธภาพของการด าเนนการจดการเรยนการสอนไดอยางเตมท
ทฤษฎการเรยนการสอนรายบคคล
การจดการเรยนการสอนรายบคคลมงสอนผเรยนตามความแตกตางโดยค านงถง
ความสามารถ ความสนใจ ความพรอม และความถนด ทฤษฎทน ามาใชในการจดการเรยนการ
สอนรายบคคล คอ ทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล ไดแก (เสาวนย สกขาบณฑต, 2525)
1. ความแตกตางในดานความสามารถ (Ability Difference)
2. ความแตกตางในดานสตปญญา (Intelligent Difference)
3. ความแตกตางในดานความตองการ (Need Difference)
4. ความแตกตางในดานความสนใจ (Interest Difference)
5. ความแตกตางในดานรางกาย (Physical Difference)
6. ความแตกตางในดานอารมณ (Emotional Difference)
7. ความแตกตางในดานสงคม (Social Difference)
จะเหนไดวาการจดการเรยนการสอนแบบน เปนการจดทรวมแนวทางใหมในการปฏรป
ระบบการเรยนการสอนและการจดหองเรยน จากแบบเดมทมครเปนผน าแตเพยงผเดยว มาเปน
ระบบทครและผเรยนมสวนรวมกนรบผดชอบ การจดการศกษาจะเปนแบบเปด (Open
Education) ผเรยนเรยนร ดวยตนเองและปฏบตดวยตนเอง จนสามารถบรรลเปาหมายไดเมอจบ
บทเรยนแตละหนวยหรอแตละบทเรยน โดยจะมการทดสอบ หากผเรยนสามารถสอบผาน จง
สามารถเรยนบทเรยนหรอหนวยเรยนบทตอไปไดบทเรยนนนอาจท าในรปของชดการเรยนการ
สอน (Instructional Package) บทเรยนส าเรจรป (Programmed Instruction) หรอโมดล
(Instructional Module) สาเหตทตองจดใหมการเรยนการสอนรายบคคลขน เนองจาก
1. ความไมพอใจของคนทวไปในคณภาพการศกษาทมอย
2. การเนนถงความตองการทจะปรบปรงใหไดมาซงผลสมฤทธของนกเรยนทยงไม
พรอมหรอนกเรยนทมปญหา
3. ความกาวหนาทางดานเทคโนโลยใหม ๆ ซงจะพฒนาโปรแกรมการสอน
4. ความสามารถทเปนไปไดของคอมพวเตอรทจดโปรแกรมการเรยนรายบคคล
5. การขยายตวอยางรวดเรวของโสตทศนวสด
6. การขยายตวของทนตาง ๆ เพอใชในกจกรรมการเรยนการสอน
Page 6
24
2.3 วตถประสงคของการจดการเรยนการสอนรายบคคล
การเรยนการสอนรายบคคล ยดหลกปรชญาทางการศกษาและอาศยพนฐานจากทฤษฎ
จตวทยาพฒนาการและจตวทยาการเรยนร วตถประสงคในการจดการเรยนการสอนรายบคคลจง
มงเนน (เสาวนย สกขาบณฑต, 2528)
1. การเรยนการสอนรายบคคลมงสนบสนนใหผเรยนร จกรบผดชอบในการเรยนร
รจกแกปญหาและตดสนใจเอง การเรยนการสอนรายบคคลสอดคลองและสงเสรมการศกษาตลอด
ชวตการศกษานอกโรงเรยน ครและนกเรยนเชอวา การศกษาไมใชมหรอสนสดอยเพยงในโรงเรยน
เทานนการเรยนการสอนรายบคคล สนบสนนใหนกเรยนรจกแสวงหาและเรยนรในสงทเปน
ประโยชนตอสงคมและตวเองใหรจกแกปญหาร จกตดสนใจมความรบผดชอบและพฒนาความคด
ในทางสรางสรรคมากกวาท าลาย
2. การเรยนการสอนรายบคคลสนองความตองการของนกเรยนใหไดเรยนบรรลผล
กบทกคน การเรยนการสอนรายบคคลสนบสนนความจรงทวา คนยอมมความแตกตางกนทกคน
ไมวาจะเปนดานบคลกภาพ สตปญญา หรอความสนใจ โดยเฉพาะความแตกตางทมผลตอการ
เรยนรทส าคญ 4 ประการ คอ
2.1 ความแตกตางในเรองอตราเรวของการเรยนร (Rate of Learning) ผเรยนแต
ละคนจะใชเวลาในการเรยนรและท าความเขาใจในสงเดยวกน ในเวลาทแตกตางกน
2.2 ความแตกตางในเรองความสามารถ (Ability) เชน ความฉลาด ไหวพรบ
ความสามารถในแงของความส าเรจ ความสามารถพเศษตาง ๆ
2.3 ความแตกตางในเรองวธการเรยน (Style of Learning) ผเรยนเรยนร ในทาง
ทแตกตางกนและมวธเรยนทแตกตางกนดวย
2.4 ความแตกตางกนในเรองความสนใจและสงทชอบ (Interest and Perfernce)
เมอผเรยนแตละคนมความแตกตางกนในหลายดานเชนน ครจงตองจดบทเรยนและอปกรณการ
เรยนในระดบและลกษณะตาง ๆ ใหนกเรยนไดเลอกดวยตนเอง (Self-Selection) เพอสนอง
ความแตกตางดงกลาว
3. การเรยนการสอนรายบคคล เนนเสรภาพในการเรยนร เชอวาถาผเรยนเรยนดวย
ความอยากเรยนดวยความกระตอรอรนทไดเกดขน นกเรยนจะเกดแรงจงใจและการกระตนให
พฒนาการเรยนร โดยทครไมจ าเปนตองท าโทษหรอใหรางวลและนกเรยนกจะรจกตนเอง มความ
มนใจในการกาวหนาไปขางหนา ตามความพรอมและขดความสามารถ (Self-Pacing)
4. การเรยนการสอนรายบคคล ขนอยกบกระบวนการและวชาการทเสนอความร
ใหแกนกเรยน การเรยนการสอนรายบคคลเชอวา การเรยนร เปนปรากฏการณสวนตวทเกดขนใน
แตละบคคล การเรยนร เกดขนเรวหรอชาและจะเกดขนอยกบผเรยนไดนานหรอไม นอกจากจะ
ขนอยกบความสามารถ ความสนใจของผเรยนแลว ยงขนอยกบกระบวนการและวธการทสนอง
ความรนนใหแกนกเรยน การก าหนดใหนกเรยนร เรองหนงในระยะเวลาหนง และเรยนร เรองหนง
Page 7
25
ดวยวธการเดยวไมเปนการยตธรรมตอนกเรยน นกเรยนควรจะไดเปนผก าหนดเวลาดวยตนเอง
และควรมโอกาสเรยนรหรอมประสบการณในการเรยนร ดวยกระบวนการและวธการตาง ๆ
5. การเรยนการสอนรายบคคลมงแกปญหาความยากงายของบทเรยนเปนการ
สนองตอบทวาการศกษาควรมระดบแตกตางกนไปตามความยากงาย ถาบทเรยนนนงายกท าให
บทเรยนสนขน ถาบทเรยนนนยากมากผสอนกสามารถทจะจดยอยเนอหาทยากนนออกเปนสวน ๆ
และปรบปรงใหเขาใจไดงายขน อาจเพมเวลาทเรยนใหไดสดสวนกบความยากโดยเรยงล าดบจาก
เรองทงายไปสเรองราวทยากขนตามล าดบ
สรปไดวาการวจยครงนผวจยน าแนวคดการจดการเรยนการสอนรายบคคลมาใชใน
การออกแบบบทเรยนแบบ Learning Objects ตงแตการเรมตนพจารณาพนฐานของผเรยน
เพอทจะใชในการวางแผนกจกรรมการเรยนการสอนโดยเนนหลกความแตกตางการเรยนการสอน
รายบคคลเปนหลก เพอทจะใหบทเรยนแบบ Learning Objects สามารถทจะตอบสนองการเรยนร
ของผเรยนใหมากทสด ดงนนบทเรยนแบบ Learning Objects นกเรยนสามารถเรยนร ไดดวย
ตนเอง
การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกม
ความหมายของเกม
เกม (Game) มความหมายหลากหลายอยางแตกตางกนออกไป โดยมผใหความหมายไว
หลายความหมาย ซงพอสรปไดดงตอไปน
คณาภรณ รศมมารย (2550) กลาววา เกมทน ามาใชในการสอนสวนใหญจะเปนเกม
ทเรยกวา เกมการศกษา เปนเกมทมวตถประสงคใหผเลนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด
ไว มใชเลนเพอความสนกสนานเทานน
ทศนา แขมมณ (2545) วธสอนโดยใชเกม เปนวธการทชวยใหผเรยนไดเรยนรเรอง
ตาง ๆ อยางสนกสนานและทาทายความสามารถ โดยนกเรยนเปนผเลนเอง ทาใหไดรบประสบการณ
ตรง เปนวธการทเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมสง
จงสรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกมท าใหนกเรยนเกดการเรยนร
ควบคไปกบความสนกสนานเพลดเพลน เกดความคดรวบยอดเกยวกบสงทเรยน และเปนการ
พฒนาการ กระบวนการคดของนกเรยนไปโดยทนกเรยนไมรตว
Page 8
26
ประเภทของเกม
ทศนา แขมมณ (2545) ไดจดแบงเกมทออกแบบมาใหเปนเกมการศกษา โดยตรง
จ านวน 3 ประเภท กลาว คอ
1. เกมแบบไมมการแขงขน เชน เกมการสอสาร เกมการตอบค าถาม เปนตน
2. เกมแบบแขงขน มผแพ ผชนะ ซงเกมสวนใหญจะเปนเกม ในลกษณะน เพราะการ
แขงขนชวยใหการเลนเพมความสนกสนานมากขน เชน เกมแขงขนตอบปญหา
3. เกมจ าลองสถานการณเปนเกมจ าลองความเปนจรง สถานการณจรงซงผเลนจะตอง
คดตดสนใจจากขอมลทม และไดรบผลของการตดสนใจ เหมอนกบทควรจะไดรบจรง ซงเกม
ประเภทนแบงได 2 ลกษณะ คอ
3.1 เปนเกมทจ าลองความเปนจรงมาไวในกระดานหรอบอรด เชน เกมเศรษฐเกม
แกปญหาความขดแยง
3.2 เปนเกมทจ าลองสถานการณและบทบาทขนใหเหมอนความเปนจรงและผเลน
จะตองลงไปเลนจรง ๆ โดยสวมบทบาทเปนผเลนคนใดคนหนงในสถานการณนน
ขอดของวธสอนโดยใชเกม
1. เปนวธสอนทชวยใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนรสง ผเรยนไดรบความ
สนกสนานและเกดการเรยนรจากการเลน
2. เปนวธสอนทชวยใหผเรยนเกดการเรยนร โดยการเหนประจกษแจงดวยตนเอง
ท าใหการเรยนร นนมความหมายและอยคงทน
3. เปนวธสอนทผสอนไมเหนอยแรงมากขณะสอน และผเรยนชอบ
ขอจ ากดของวธการสอนโดยใชเกม
1. เปนวธสอนทใชเวลาและคาใชจายมาก
2. เปนวธสอนทผสอนตองมความรความเขาใจเกยวกบการสรางเกม
3. เปนวธสอนทตองอาศยการเตรยมการมาก
4. เปนวธสอนทผสอนตองมทกษะในการน าอภปรายทมประสทธภาพ จงจะ
สามารถชวยใหผเรยนประมวลและสรปการเรยนร ไดตามวตถประสงค
จงสรปไดวาในการวจยครงน ไดจดท าการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชแบบ
เกมจ าลองสถานการณ เพอชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรควบคไปกบความสนกสนาน ท าใหเกด
ความคดวเคราะหรวบยอดเกยวกบเนอหาทนกเรยนก าลงเรยน และเปนการพฒนากระบวนการ
คดของนกเรยนไปโดยทนกเรยนไมรตวเพราะก าลงเพลดเพลนไปกบการเรยนร ไปกบเกมการสอน
Page 9
27
e-Learning
ความหมายของ e-Learning
ปจจบนการเรยนการสอน e-Learning ก าลงไดรบความนยมอยางสงในการน ามาเปน
เครองมอในการจดการศกษาของสถาบนการศกษาทวโลก โดยอาจเปนไดทงสอหลกและสอเสรม
ในการเรยนการสอน นกการศกษาจงไดใหความหมายของ e-Learning ไวหลากหลายความหมาย
ดงน
Marc (2001 อางถงใน ศยามน อนสะอาด, 2550) นยามความหมายของ e-Learning
วาเปนรปแบบการจดการเรยนการสอนโดยใชเทคโนโลยอนเตอรเนต เพอถายทอดเนอหาหรอ
ความรการจดการเรยนการสอนดวย e-Learning มองคประกอบส าคญ ไดแก การใชความสามารถ
ของเครอขายคอมพวเตอรในการจดการเรยนการสอน ใชคอมพวเตอรและเทคโนโลยของ
อนเตอรเนตเปนเครองมอและสามารถน าไปใชในการเรยนการสอนหลากหลายรปแบบ
Clank & Mayer (2003 อางถงใน ศยามน อนสะอาด, 2550) นยามความหมายของ
e-Learning วาเปนการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต อนทราเนตเปนชองทางใน
การถายทอด มคณลกษณะส าคญคอบทเรยนมเนอหาทสมพนธกบจดประสงคการเรยนใชเทคนค
วธการสอนเพอชวยท าใหเกดการเรยนร ไดแก การใชตวอยาง แบบฝกหด ใชสอการสอนเปน
มลตมเดยเพอน าเสนอเนอหา และเปนการสรางความรทกษะใหมใหแกผเรยนหรอเพม
ความสามารถใหแกองคกร สอดคลองกบเปาหมายของผเรยนหรอองคกรทตองการ
ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดกลาววา การเรยนการสอนอเลกทรอนกส (e-Learning)
หมายถง กจกรรมการเรยนการสอนและการวดประเมนในรปแบบตาง ๆ ทเกดขนทงในมต
ประสานเวลา (Synchronous Mode) และตางเวลา (Asynchronous Mode) โดยใชอปกรณทาง
อเลกทรอนกสเปนสอกลางท าการเผยแพรและสอสารผานระบบคอมพวเตอรเครอขาย
กดานนท มลทอง (2548) ไดกลาววา e-Learning หรอการเรยนอเลกทรอนกส
หมายถง การเรยนการสอนทมไดทกททกเวลาดวยคอมพวเตอรผานเครอขายอนเทอรเนต โดยใช
สอสารทางไกลดวยการสงสญญาณผานดาวเทยมและสายโทรศพท มการใชเวบในการน าเสนอ
บทเรยนออนไลนในลกษณะสอหลายมตและมการสอสารระหวางผสอนและผเรยนหรอระหวาง
ผเรยนดวยกนเองทงแบบประสานเวลาและไมประสานเวลาผานทางการสนทนา อเมล เวบบอรด
และการประชมทางไกล
Page 10
28
ถนอมพร เลาหจรสแสง (2545) กลาววาการเรยนทางอเลกทรอนกส หรอ e-Learning
รปแบบการเรยนการสอน ซงใชการถายทอดเนอหา (Delivery Methods) ผานทางอปกรณ
อเลกทรอนกสไมวาจะเปนคอมพวเตอร เครอขายอนเทอรเนต เอกซทราเนต หรอสญญาณ
โทรทศน หรอสญญาณดาวเทยม และการน าเสนอเนอหาสารสนเทศในรปแบบตาง ๆ เชน
คอมพวเตอรชวยสอน (Computer-Assisted Instruction) การสอนบนเวบ (Web-Based
Instruction) การเรยนออนไลน (Online Learning) การเรยนทางไกลผานดาวเทยม หรออาจอย
ในลกษณะทยงไมคอยเปนทแพรหลายนก เชน การเรยนจากวดทศนตามอธยาศย (Video On-
Demand) เปนตน
นยาม e-Learning นน จ าเปนตองท าความเขาใจใหชดเจนวา e-Learning ไมใชเพยงแค
การสอนในลกษณะเดม ๆ และน าเอกสารการสอนมาแปลงใหอยในรปดจตอล และน าไปวางไวบน
เวบ หรอระบบบรหารจดการการเรยนร เทานน แตครอบคลมถงกระบวนการในการเรยนการสอน
การอบรมทใชเครองมอทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหเกดความยดหยนทางการเรยนร
(Flexible Learning) สนบสนนการเรยนรในลกษณะทผเรยนเปนศนยกลาง (Learner-Centered)
และการเรยนในลกษณะตลอดชวต (Life-Long Learning) ซงอาศยการเปลยนแปลงดานกระบวน
ทศน (Paradigm Shift) ของทงกระบวนการในการเรยนการสอนดวย นอกจากน e-Learning ไม
จ าเปนตองเปนการเรยนทางไกลเสมอ คณาจารยสามารถน าไปใชในลกษณะการผสมผสาน
(Blended) กบการสอนในชนเรยนได
จากความหมายดงกลาวขางตนนนสามารถสรปไดวา e-Learning คอ สอการเรยนการ
สอนอเลกทรอนกส ทงในรปแบบ Online และ Offline เปนสอทถายทอดความรใหแกผเรยนเกด
การเรยนร ดวยตนเองนนเอง
รปแบบการน าเสนอเน อหา
e-Learning มรปแบบการน าเสนอเนอหาไดหลายรปแบบ ดงน (ศยามน อนสะอาด, 2550)
1. การน าเสนอเนอหาโดยใชตวอกษร ขอความ ภาพประกอบ เปนหลก ตวอยาง
โปรแกรมในการผลต เชน Acrobat, Professional, Macromedia Dreamweaver, PowerPoint โดย
จะเปนไฟล PDF, html, และ ppt ทใชบนเวบ
2. การน าเสนอเนอหาโดยใชสอประสม (Multimedia) ประกอบดวย ภาพนง
ภาพเคลอนไหว เสยง เปนหลก ตวอยางโปรแกรม ไดแก Macromedia Flash, SwishMax และ
โปรแกรมเรยกดเนอหา คอ โปรแกรม Macromedia Flash Player เปนตน
Page 11
29
e-Learning ในการเรยนการสอน
จากทไดส ารวจสอการเรยนร e-Learning ของสถาบนตาง ๆ ในปจจบน สามารถแบงได
2 ระดบ ดงน (ศยามน อนสะอาด, 2550)
1. สอเสรม (Supplementary) เปนสอทใชประกอบในการเรยนการสอน
นอกเหนอจากการเรยนในชนเรยนปกต ผสอนสามารถใชสอ e-Learning ในชองทางในการขยาย
ความรใหแกผเรยนโดยจดใหมแหลงความร แหลงคนควาขอมลไวบนเครอเวบรายวชาและ
มอบหมายงานใหผเรยนเขาไปศกษาเพมเตม เพอแลกเปลยนเรยนรกบผเรยนดวยกน หรอไดรบ
ความรใหมเพมเตม สถาบนการศกษาทเปนมหาวทยาลยในระบบสวนใหญจะใช e-Learning เปน
เพยงสอเสรมเทานน และสวนใหญจะเปนวชาพนฐานในระดบปรญญาตร
2. สอหลก (Comprehensive Replacement) เปนสอใชแทนการบรรยายของครในชน
เรยน โดยพฒนาเนอหาหลกสตรรายวชาทงหมดใหมความสมบรณจบในตวเองเปนเนอหา
ออนไลนทมการออกแบบใหใกลเคยงกบครผสอนมากทสด เพอใหทดแทนการสอนของคร
สถาบนการศกษาทมการใช e-Learning เปนสอหลก ไดแก มหาวทยาลยอสสมชญทไดเปดระบบ
การเรยนการสอนทางไกลผานอนเทอรเนตในระดบปรญญาโท และปรญญาเอก
นอกจากสอแลวควรมวธการทจะชวยสงเสรมผเรยนใหเกดการเรยนรอยางม
ประสทธภาพ เชน การจดสภาพแวดลอมการเรยนรบนเครอขาย การเรยนแบบรวมมอ เปนตน
ประโยชนของ e-Learning
ในเดอนเมษายน 2544 Massachussettes Institute of Technology (MIT) ไดประกาศ
ใหบทเรยนและหลกสตรของทกวชาจะตองใสไวบนอนเทอรเนตเพอใหทกคนมโอกาสใชและ
แบงปนความรกนไดในลกษณะ e-Learning ทงนเนองจากการเรยนนมขอดหลายประการ ไดแก
(กดานนท มลทอง, 2548)
1. เรยนไดทกเวลา (Any Time) สามารถเขาถงโปรแกรมการเรยนในเวลาใดกได
ตามความสะดวกของผเรยน
2. เรยนไดทกท (Any Place) ผเรยนสามารถบนทกเปดเขาเรยนไดในทกท
3. มการโตตอบแบบไมประสานเวลา (Asynchronous Interaction) ชวยใหทงผเรยน
และผสอนมเวลาเตรยมตวในการตอบสนองและใหขอมลปอนกลบซงกนและกน โดยการคดแบบ
ไตรตรองและการโตตอบอยางสรางสรรค
4. การเรยนร รวมกนเปนกลม (Group Collaboration) เพอเสรมสรางการแบงปน
ความรละสงเสรมการสนทนาแบบไตรตรองไดดกวาการใชสนทนาดวยเสยง และหากมการใช
ผประสานงานระหวางกลมจะยงชวยใหการเรยนและการแกปญหามประสทธภาพดยงขน
Page 12
30
5. วธการของการศกษาแนวใหม (New Educational Approaches) ตวอยางเชน เชญ
ผสอนจากทกแหงในโลกมาสอน โดยทมผสอนจะเปนผเชยวชาญในดานตาง ๆ มาสอนรวมกนเพอ
สามารถแบงปนความรซงกนและกน รวมถงการพฒนาและประยกตใชความรระหวางกนดวย
6. โปรแกรมซเอไออจฉรยะ (Intelligent Computer-Assisted Instruction) การพฒนา
โปรแกรม CAI อจฉรยะจะชวยในการเลอกยทธการสอนทเหมาะสมและการแกไขในเชงลกส าหรบ
ผเรยนทมปญหา โดยใชผลงานวจยเกยวกบความแตกตางในวธการคด การเรยนและแกปญหาของ
แตละบคคล
นอกจากนน e-Learning ยงเออประโยชนในดานตาง ๆ ดงน
1. ท าใหเกดเครอขายความรทสามารถแลกเปลยนและแบงปนกนไดทวโลก
2. สามารถเพมประสทธภาพการเรยนการสอนโดยใชการท ากจกรรมการเรยนทง
แบบประสานเวลาและไมประสานเวลา
3. สนบสนนการใหผเรยนเปนศนยกลางการเรยนในรปแบบ เชน การเรยนร รวมกน
การเรยนแบบการแกปญหา การเรยนตามอตราความกาวหนาของตนเอง
4. เปนการกระจายโอกาสทางการศกษาเพอชวยลดชองวางและสรางความเทาเทยม
กนแกผเรยนทกคน
5. มการเรยนรแบบกระฉบกระเฉง ผเรยนไมจ าเปนตองใชเวลานงฟงบรรยายของ
ผสอนเหมอนการเรยนในหองเรยนแตเพยงอยางเดยว แตสามารถเรยนรจากการท ากจกรรมตาง ๆ
หลายรปแบบ
6. มการสอสารออนไลนกบผอนในสงคมเพอเรยนรรวมกน ผเรยนไมรสกโดดเดยว
เหมอนการศกษาทางไกลในรปแบบเดม
7. สรางความยดหยนในการเรยนทงในลกษณะบทเรยน การทบทวนเนอหาบทเรยน
การท ากจกรรม
8. สามารถเรยนไดอยางไมจ ากดเวลาและสถานท ในลกษณะทเรยกวา 24/7 365
คอ เรยนไดตลอด 24 ชวโมง ทกวนในสปดาห ทง 365 วนตลอดป
9. บทเรยนทน าเสนอในลกษณะสอหลายมตจะนาตนเตนชวนใหศกษากวาบทเรยน
ปกต เนองจากผสอนตองจดท าอยางพถพถนและยอยเนอหาใหชดเจนกระจางตอความเขาใจ
โดยงายเพอการเรยนร ดวยตนเอง
10. เปนการเรยนทมอบอ านาจใหผเรยนสามารถจดการเรยนร ดวยตนเองดวย
ชองทางทเหมาะสมทสดส าหรบแตละคน ทงนเพราะมการเรยนรหลายรปแบบใหเลอกสรรไมวาจะ
เปนการอาน การส ารวจ การสอสาร การอภปราย การคนควา ฯลฯ
11. เปนทางเลอกทนาสนใจส าหรบผทไมตองการเดนทางไปเรยนในประเทศหางไกล
หรอไมมโอกาสเขาเรยนในสถาบนการศกษาระบบปด
Page 13
31
12. การเรยนผานเครอขายท าไดงายและสะดวกรวดเรว สามารถใชไดกบการสอสาร
แบบใชสายและแบบไรสาย ท าใหไมจ ากดพนทการเชอมตออนเทอรเนตเพอความคลองตวในการ
เรยนการสอน
13. ใชคอมพวเตอรไดทกรปแบบไมจ ากดแตเพยงคอมพวเตอรแบบตงโตะแตเพยง
อยางเดยว แตสามารถใชคอมพวเตอรมอถอหรอแมแตโทรศพทไรสายเพอรบเนอหาบทเรยนบน
อนเทอรเนตได
อยางไรกตาม ดวยปญหาบางประการท าใหมขอจ ากดในการใช e-Learning ในการ
เรยนการสอน ดงน
1. ผเรยนตองควบคมตนเองเพอการเรยนอยางสม าเสมอ
2. ผเรยนตองหมนทบทวนมากกวาการเรยนปกตเนองจากไมมผสอนคอยชแนะและ
ใหค าปรกษาเวลาเรยน
3. ขาดบรรยากาศการเรยนในเชงวชาการในหองเรยน
4. การไมพบหนากนท าใหขาดมนายสมพนธทงกบผสอนและผเรยนกบผเรยน
ดวยกนเองซงอาจท าใหเกดปญหากบผเรยนบางคนได
5. ผเรยนอาจไมสามารถประยกตใชแนวคดในสถานการณไมเคยเผชญท าใหไม
สามารถแกปญหาทประสบได
6. บทเรยนออนไลนเหมาะเฉพาะกบเนอหาทฤษฎเบองตน แตไมเหมาะสมกบการ
สอนทกษะการวเคราะหทซบซอน
7. บางประเทศยงมโครงสรางพนฐานไอซทไมดเพยงพอ ท าใหเกดความเหลอมล า
ดาน ดจทลเปนเหตใหประชาชนไมมโอกาสอยางเทาเทยมกนในในการใชอนเทอรเนต สงผลใหไม
สามารถจดการเรยนการสอนในลกษณะ e-Learning ไดอยางทวถง
สรปไดวาในการวจยครงน ผวจยไดน าแนวคดของ e-Learning มาใชเปนชองทางในการ
จดการสอนของบทเรยนแบบ Learning Objects ใหนกเรยนไดเรยนร ผานทางระบบ Offline คอ
เครองคอมพวเตอรแบบไมมการตดตอกนทางสายหรออปกรณเชอมโยงขอมลทางเครอขาย
Learning Object
ความหมายของ Learning Object
มนกวชาการและนกการศกษาหลายทานไดใหนยามความหมายของ Learning Object
ไวหลากหลาย ดงน
กดานนท มลทอง (2548) ไดกลาววา Learning Object เปนหนวยการสอนขนาดเลก
ทใชใน e-Learning ทมเนอหาเปนอสระภายในตวเอง Learning Object แตละหนวยจะม
Page 14
32
สวนประกอบของไฟลดจทลรปแบบตาง ๆ รวมกนอยในหนวยนน ผใชสามารถน าแตละหนวยมาใช
รวมกนเพอเปนบทเรยนในเรองใดเรองหนง หรอใชซ าในเรองอน ๆ ไดอกอยางไมมขอบเขตจ ากด
ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดกลาวไววา Learning Object ในระบบการเรยนการสอน
อเลกทรอนกส หมายถง เนอหาสาระของความรหรอบทเรยน ในรปแบบของสออเลกทรอนกส
ขอความ ภาพ หรอเสยงทมขนาดพอเหมาะ สรางตามมาตรฐานสากลและน าเสนอเผยแพร
ออนไลน
ถนอมพร เลาหจรสแสง (2550) ไดใหนยามกลาวโดยสรปไววา เราสามารถแบง
ความหมาย ตามลกษณะทมผนยามไวได เปน 2 กลม
1. กลมทหนง นยาม Learning Object ไวอยางกวางๆ วา เปน สออเลกทรอนกสใดๆ
ซงเราสามารถน ามาใชเพอวตถประสงคดานการศกษา โดยอาจอยในรปของไฟลเอกสาร ไฟลเสยง
ไฟลภาพ รวมทง บทเรยนอเลกทรอนกส ทใชในการน าเสนอขอมล สารสนเทศ ความร แนวคด
ตางๆ นอกจากน คณลกษณะส าคญของ Learning Object ไดแก ความสามารถในการน ากลบมาใช
ใหม (Reusability) การใชรวมกน (Sharability) และการท างานรวมกน (Interoperability)
ความหมายของ Learning Objects ในลกษณะน เปนทนยมใชกนทวไป ดงนนนกวชาการกลมน
จงมกมงเนนในเรองของความสามารถใน การใชรวมกนของ Learning Object การน ากลบมาใช
ใหมของ Learning Object มาตรฐานทเกยวของกบ Learning Object เมตาเดตา(Metadata)
รวมทงการสรางคลงของ Learning Object ทเรยกกนวา Repositories นนเอง
2. กลมทสอง เปนกลมทมการนยามจากมมมองทางดานการศกษา (Pedagogical View)
ซงจ ากดนยามเฉพาะในลกษณะของ หนวยการเรยนการสอนในรปแบบดจทล ซงมความสมบรณ
ในตนเอง ประกอบดวยวตถประสงค เนอหาซงอาจน าเสนอแนวคดเรองใดเรองหนง หรอหลาย
เรองแตจ าเปนตองมการออกแบบใหบรณาการแนวคดนนๆ เขาเปนเรองเดยวกน โดยม
แบบฝกหดเชงโตตอบ หรอ แบบทดสอบเพอวดผลการเรยนรของผเรยน (Self-Contained)
รวมทง มขนาดกะทดรด (Bite-Sized/Granularity) ซงหมายถง เวลาทผเรยนใชในการเรยนร
เนอหาแตละ Learning Object นนไมควรเกน 10-12 นาท โดยทยงคงตองมคณลกษณะส าคญ
ของ Learning Object ทงสามคณลกษณะ อนไดแก ความสามารถในการน ากลบมาใชใหม
(Reusability) การใชรวมกน (Sharability) และการท างานรวมกน (Interoperability)
เชนเดยวกบกลมแรก
ในกลมน เราสามารถแบงไดอกเปน 2 กลมยอย ตามลกษณะของการนยาม ไดแก
2.1 กลมแรก เชอวา หนวยการเรยนการสอนในรปของ Learning Object
สามารถแบงไดเปนหลายประเภทตามการกลยทธในการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional
Strategies) ของสอดจทล ครอบคลมหนวยการเรยนการสอนประเภทการน าเสนอ (Information
Page 15
33
Object) การฝกหด (Practice Objects) รวมทง การจ าลอง และเกม (Simulation & Games
Objects) การส ารวจ (Exploratory Objects) และการคนพบ (Discovery Objects) ดงนนการมอง
Learning Object ในลกษณะน จงไมแตกตางจากการมองในลกษณะของ e-Learning Courseware
เทาใดนก
2.2 กลมสอง มองวา Learning Object ทดและสมบรณ จะตองมการออกแบบ
ในลกษณะทเออใหเกดการเรยนรทมความหมายของผเรยน (Conducive to Meaningful Learning)
ดงนนสงแวดลอมทางการเรยนรทไดรบการออกแบบจะตองมความเหมอนจรง (Fidelity) สง ทงน
เพอใหผเรยนสามารถถายโยงความร หรอทกษะไปใชตอไป กลมน จงมงเนนการออกแบบ
Learning Object ในลกษณะของการจ าลอง (Simulation) เกม (Games) หรอ การส ารวจ
(Exploratory) การคนพบ (Discovery) เปนส าคญ ส าหรบสออเลกทรอนกสในลกษณะน าเสนอ
เนอหาสารสนเทศโดยตรง หรอ ในลกษณะของการฝกทกษะตางๆ ส าหรบผเรยนนน จะถอวาไม
สมบรณ โดยเปนไดเพยง Information Objects และ Practice Objects การเรยนรจะเกดจากการม
ปฏสมพนธกบสงแวดลอม การเรยนรของผใช Learning Object จะเกดขนผานผลปอนกลบตาง ๆ ท
ไดมการออกแบบไว หรอ จากผลลพธทเกดจากการมปฏสมพนธกบ Learning Object ดงกลาว
สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท., 2548) ใหค าจ ากดความ
ของ Learning Object ไววาเปนสอดจทลประเภทหนงทมลกษณะเฉพาะคอ เปนสอประสม
(Multimedia) ทออกแบบเพอใหผเรยนบรรลการเรยนรทคาดหวงอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ
โดยแตละเรองจะน าเสนอแนวคดหลกยอย ๆ ทผสอนสามารถเลอกใช Learning Object ผสมผสาน
กบการจดการเรยนการสอนแบบอน ๆ ไดอยางหลากหลาย ความแตกตางของ Learning Object
กบสอดจทลอน ๆ ตรงทเนอหาสาระและกระบวนการเรยนรของผเรยนทจะไดรบ เนองจากสอ
ชนดน “เนนกระบวนการเรยนร”
สตยา ลงการพนธ (2549) กลาววา Learning Object ซงเปนสอทออกแบบเพอให
นกเรยนเรยนรแนวคดหลกอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ สามารถจดเกบ และคนหาในระบบดจทล
ไดโดยสะดวก ครสามารถน าไปใชซ าไดในรปแบบการเรยนการสอนทหลากหลาย ในลกษณะ
เดยวกบตวตอเลโกทสามารถใชประกอบเปนรปรางตาง ๆ และสามารถแยกชนสวน และน าตวตอ
ชนเดมไปสรางเปนรปรางใหมขนมาได
อนชย ธระเรองไชยศร (2549 อางถงใน รกศกด เลศคงคาทพย, 2551) ไดให
ความหมายของ Learning Object วาหมายถงสอดจตอลทไดรบการออกแบบมาเพอใชสนบสนน
การเรยนร และสามารถน ากลบมาใชใหมไดหนวยของเนอหา (ดจทล) ทไดรบการออกแบบตาม
แนวคดใหม จากหนวยขนาดใหญเปนหนวยขนาดเลกหลายหนวย (Smaller Units of Learning)
Page 16
34
หนวยเนอหาแตละหนวย (Learning Object) มเนอหาสมบรณในตวเอง (Seft- Contained) เปน
อสระจากกนหนวยเนอหาแตละหนวย (Learning Object) สามารถน าไปใชซ า (Reusable) ไดใน
หลายโอกาส (หลายบทเรยนหลายวชา) หนวยเนอหาแตละหนวย (Learning Object) สามารถ
น ามาเชอมโยงกนเปนหนวยเนอหาขนาดใหญขนตามล าดบ (Can Be Aggregated) จนเปน
รายวชาหรอหลกสตร สามารถก าหนดขอมลอธบายหนวยเนอหาแตละหนวย (Tagged With
Metadata) เพออ านวยความสะดวกในการคนหา
ศยามน อนสะอาด (2550) ใหค าจ ากดความของ Learning Object วาเปนแหลง
ทรพยากรดจตอล ทสามารถน ามาใชใหมเพอสนบสนนการเรยนร ค าจ ากดความนไดรวมถงสงตาง ๆ
ทสามารถสงผานเนตเวรก (Network On Demand) ไมวาจะมขนาดใหญหรอเลก ยกตวอยางของ
การน ามาใชทรพยากรดจทลทมขนาดเลก ไดแก ภาพ, ขอมล (Live Data Feeds), วดโอ, เสยง
ถายทอดสด, แอนนเมชน, ขอความและการใช/สงผานเวบแบบขนาดเลก, Java Calculator
ตวอยางของทรพยากรดจทล ทสามารถน ากลบมาใชใหมขนาดใหญรวมถงหนาเวบทรวมทง
ขอความ, ภาพและสออน ๆ ในการสงผานประสบการณทสมบรณ เชน เหตการณการเรยนการ
สอนทสมบรณนคอค าจ ากดความของ Learning Object ทไมวาจะเปนแหลงทรพยากรดจทลจาก
แหลงใดทสามารถน ากลบมาใชและสนบสนนการเรยนรได
จากความหมายดงกลาวสามารถสรปไดวา “Learning Object” เปนสอการสอน ดจทล
หรอหนวยการสอนขนาดเลก ซงมเนอหาเปนอสระ มความสมบรณในตนเอง และสามารถน า
กลบมาใชใหมโดยการจดเรยงล าดบเนอหาใหมเกดเปนบทเรยนเรองใหม โดยมองคประกอบ
ส าคญ ไดแก วตถประสงคการเรยนร กจกรรม(เนอหา)และแบบฝกหดหรอแบบทดสอบ โดย
ออกแบบใหผเรยนเกดการเรยนร ในลกษณะของการจ าลองสถานการณ (Simulation) เกม
(Games) หรอ การส ารวจ (Exploratory) การคนพบ (Discovery) ทเออใหเกดการเรยนรทม
ความหมายของผเรยน มากกวาการน าเสนอหรอใหขอมลเกยวกบเนอหาแกผเรยนโดยตรง
คณลกษณะของ Learning Object
คณลกษณะของ Learning Object ม 6 ประการ ดงน (ถนอมพร เลาหจรสแสง, 2550)
1. ความสามารถในการน ากลบมาใชใหม (Reusability) หมายถง การทสามารถจะ
เลอกน า Learning Object ยอยๆ ซงเปนสวนประกอบของ Learning Object ใดๆ กลบมาใชใหม
เชน การน าไฟลภาพจาก Learning Object หนงกลบมา ใช ส าหรบ Learning Object อกชนหนง
เปนตน นอกจากน การน ากลบมาใชใหม ยงอาจหมายรวมถง การน ากลบมาใชใหมของทรพยากร
วตถดบในการสราง Learning Object เชน เทมเพลต ปม เปนตน
Page 17
35
2. ความสามารถในการใชงานรวมกน (Sharability) หมายถง ความสามารถในการใช
งาน Learning Object แมวา Learning Object นนจะอยบนระบบบรหารจดการการเรยนร
(LMS) หรอ ระบบบรหารจดการเนอหา (LCMS) ทแตกตางกน เชน ระบบ Learning Space
ของ IBM กบ ระบบ KC MOODLE ของมหาวทยาลยเชยงใหม เปนตน
3. ความสามารถในการท างานรวมกน (Interoperability) หมายถง ความสามารถ
ในการ เขาถงและใชงานLearning Object แมวาเครองมอทใชในการเขาถง งาน Learning Object
จะมความแตกตางกน เชน การเขาถงจาก พซ มอถอ หรอ พดเอ เปนตน
คณลกษณะแรก ทไดกลาวไปนน เปนคณลกษณะทขาดไมไดของ Learning Object
อยางไรกดยงมคณลกษณะทส าคญของ Learning Object ทนกออกแบบพฒนาควรใหความสนใจ
อก 3 คณลกษณะ ไดแก
4. ขนาดกระทดรด (Bite-Sized/ Granularity) หมายถง เวลาทผเรยนใชในการเรยนร
เนอหา หรอ เรยกด Learning Object แตละ Learning Object นนไมควรเกน 10-12 นาท ซง
แตกตางจากการออกแบบ CAI ในสมยกอน ซงมงานวจย หลายชนทสนบสนนวา คาเฉลยของเวลา
ทใชในการเรยนรเนอหาทเหมาสมของ CAI จะอยทประมาณไมเกน 25 นาท ตอ การเรยนรของ
ผเรยนในครงหนงๆ
5. ความสมบรณในตนเอง (Self-Contained) หรอ บางครงจะใชค าศพทใน
ภาษาองกฤษ ทวา Integrity ซงหมายถงการท Learning Object นนจะตองมความสมบรณใน
ตนเอง ประกอบดวย วตถประสงค เนอหา แบบฝกหด หรอ แบบทดสอบ ทงนอาจเปนในลกษณะ
ของการออกแบบกลยทธการเรยนแบบบอกตรง (Expository Instruction) หรอ แบบออม ๆ
(Inductive Instruction) กได
6. เออใหเกดการเรยนรทความหมาย (Conducive to Learning) หมายถง การท
Learning Object ทออกแบบพฒนาขนจะตองสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรในลกษณะทสามารถ
น าไปเชอมโยงกบประสบการณ (โลก) จรงของผเรยนได ดงนน Learning Object ทสรางขน
จะตองออกแบบใหสงแวดลอมการเรยนรมความใกลเคยงกบโลกแหงความเปนจรงส าหรบผเรยน
ทงนเพอใหผเรยนสามารถถายโยง (Transfer) ทกษะทไดรบจากการใช Learning Object ดงกลาว
ไปใชในบรบทอน ๆ ตอไปได โดย Learning Object ทสามารถเออตอการเรยนรในลกษณะ
ดงกลาวจงมกไดรบการออกแบบใหอยในรปแบบของการจ าลอง เกม การคนพบ หรอ การส ารวจ
นอกจากน นกการศกษายง ไดกลาวถงลกษณะของ Learning Object พอสรปได ดงน
(กดานนท มลทอง, 2548 ; ศยามน อนสะอาด, 2550)
1. สอทางการศกษาทออกแบบและสรางเปน “กอน” (Chunks) เลก ๆ ดวย
วตถประสงคเพอเพมจ านวนสถานการณของการเรยนรใหมากทสดเทาทจะมากไดและสามารถใช
Page 18
36
ทรพยากรทมอยเพอวตถประสงคนน อาจกลาวไดวา Learning Object เปนแนวคดหลกในวธการ
เพอใหเนอหาการเรยนถกแบงยอยออกหรอตอเขาไปใหมไดเหมอนชนสวน Lego
2. ลกษณะของ Learning Object เปนสอทออกแบบและสรางเปน “กอน” (Chunks)
เลก ๆ วตถประสงคเพอเพมจ านวนสถานการณของการเรยนรใหมากทสดเทาทจะมากได และ
สามารถใชทรพยากรทมอยเพอวตถประสงคนน โดยสามารถใชซ า (Reusability) ท างานรวมกน
(Interoperability) มความคงทน (Durability) และเขาถงไดงาย (Accessibility)
ประเภทของ Learning Object
David A. Wiley (2000) ไดแบงประเภทของ Learning Object ดงน
1. Fundamental ใหเหนภาพ เชน ภาพเตาออกไข/การใหอาหารเสอ
2. Combined-closed มการอธบาย เชน อธบายวาเตาออกไขไดอยางไร ม text เสยง
บรรยาย
3. Combined-open ม Link เชอมโยง เชน เตาแตละประเทศออกไขไดอยางไร
4. Generative-presentation น าเสนอประเดนปญหา เชน โลกรอนเกดจากอะไร ใหเหนปญหา
5. Generative-instructional ใชสอนจรงไมน าเสนออยางเดยว good teaching and
Learning tool
ขอบเขตของ Learning Object
David A. Wiley (2000) ไดแบงขอบเขตของ Learning Object ออกเปน 4 ขอบเขต
โดยอาศยฐานทฤษฎ 4 ทฤษฎ ดงน
1. Learning Object ไมจ าเปนตองมขนาดเทากนหมด ในขณะทบางอนอาจจะเลกควร
จะรวมเขาส Learning Object ขนาดใหญเพยงพอทจะสอน (Elaboration Theory)
2. Learning Objects ความคดเหนของ Work Model ควรจะมขนาดใหญเพยงพอทจะ
สอนไดอยางมความหมายและท างานไดจรง มวตถประสงคการสอนหนงวตถประสงคหรอมากกวา
(Work Model Synthesis)
3. Learning Object อาจมขนาดใหญพอส าหรบการสอนและการเขาถงความหมายและ
ใชไดจรง ขอบเขตของสงของแตละสงเพมขนเมอระยะทางของสงของจากจดเดมบนประสบการณ
ตรงมจ านวนเพมมากขน (Domain Theory)
4. Learning Object สามารถแบงออกเปน 2 ขนาด : Learning Object ระดบใหญ และ
Learning Object ระดบเลก
กลมทกษะควรจะมขอบเขตเพอเปนกลมเดยวทความยาวในการเรยนตองไมเกน 200 ชวโมง กลม
แรกควรจะมขนาดเลกพอทจะใหผเรยนเรมตนฝกปฏบตอยางงาย ๆ แตท าใหเกดผลรปแบบของ
งานทงหมดภายใน 2-3 วนแรก กลมสดทายตองมขนาดใหญพอทจะท าใหแยกแยะทกษะ
Page 19
37
Constituent Skills ในการวเคราะหแบบดงเดม ปญหาเฉพาะควรจะมขนาดใหญพอทจะให
ตวอยางหรอแบบปฏบตทกษะเฉพาะได
การแยกแยะ การจดล าดบ
David A. Wiley (2000) ใชฐานทฤษฎในการแยกแยะ จดล าดบ Learning Object
ดงน
1. Learning Object ควรจะถกน าเสนอเพอเพมความซบซอน เรมตนดวยตวอยางท
ชดเจนหรอกรณศกษาอยางงายทสด (Elaboration Theory)
2. Learning Object ควรจะจดล าดบเพอทจะเลยนแบบการปฏบตงานในโลกแหงเปน
จรงเพอเพมความแมนย าเทยงตรง เนองจาก Learning Object มากกวาหนงจะสามารถถกสราง
จาก Work Model เดยว และเนองจาก Learning Object ทถกผลตจะท างานเทาเทยมกนใน
ทางการสอน Learning Object สามารถเปนตวแทนส าหรบการจดล าดบ (Work Model Synthesis)
3. Learning Object ควรจะแยกแยะจดล าดบตามความยาก เพอทจะอยบนระดบ
ประสบการณตรง เนองจากความยากบางประการของ Learning Object อาจจะท าใหไมสามารถ
จ าแนกไดจากสงอน ๆ ความยากของ Difficulty Equivalent Object สามารถเปนตวแทนส าหรบ
การจดล าดบในแตละสวนในการปฏบตคลาย ๆ กบทเครองคอมพวเตอรในการทดสอบการพฒนา
(Domain Theory)
4. Learning Object ควรแยกแยะจดล าดบตามระดบและประเภท และสนบสนนการถาย
โอน กลมทกษะระดบใหญควรจะแยกออกในสวนการปฏบตงานเปนสวน ๆ หมายถง ทกษะกระบวน
การคดในครงหนงและถกรวบรวมทละเลกละนอย ประเภทกรณศกษาในระดบกลางควรจะแยก
ตามค าสงงานทงหมด ซงทกษะจะถกคดขนมาอยางตอเนอง ปญหาเฉพาะในรบจากงายไปส
ซบซอน เมอมนเปนไปได ในการสมการจดล าดบเพอสนบสนนการถายโอน
ขนตอนในการออกแบบและพฒนา Learning Object
สตยา ลงการพนธ (2549) กลาวถงขนตอนการออกแบบและพฒนา Learning Object
ดงน
1. เลอกเรองและก าหนดผลกลาวถงการเรยนรทคาดหวง
ขนตอนแรกในการสราง Learning Object คอการเลอกเรองหรอหวขอทจะน ามา
พฒนาเปนสออเลกทรอนกส ผพฒนา Learning Object ควรตอบตวเองไดวาท าไมจงควรใช
งบประมาณและเวลาทมจ ากดในการพฒนาสออเลกทรอนกสเรองน หวขอทเลอกส าคญกวาหวขอ
อน ๆ ในหลกสตรหรอไม อยางไร เชน หวขอดงกลาวอาจเปนแนวคดพนฐานทจ าเปนในการ
เรยนรแนวคดอน ๆ ในสาระวชา หรออาจเปนเรองทนกเรยนมกมความเขาใจผด กจกรรมการ
เรยนร ในหวขอนเหมาะสมส าหรบการจดการเรยนร ผานสออเลกทรอนกสหรอไม อยางไรโดยทวไป
Page 20
38
เรองทเหมาะกบการถายทอดผานสออเลกทรอนกส ไดแก การศกษาปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขน
ไดยากในหองเรยน เชน เปนเหตการณทเกดขนในอดต สงทสงเกตมขนาดเลกเปนการเปลยนแปลง
ทใชเวลานาน การทดลองเปนอนตราย หรอแนวคดทเกยวของเปนนามธรรม ขอผดพลาดทพบ
เหนบอย คอการพฒนา Learning Object บนพนฐานของความสะดวกในการออกแบบและสราง
แตเปนการจ าลองกจกรรมทสาธตหรอทดลองไดงายในชนเรยน การผลต Learning Object ใน
ลกษณะดงกลาวจงเปนการใชประโยชนจากงบประมาณและแรงงานอยางไมเตมประสทธภาพ เมอ
เลอกหวขอเรองไดแลว การก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงจะชวยใหสามารถออกแบบและสราง
Learning Object ในขนตอนตอ ๆ ไปไดงายขน ผพฒนา Learning Object ควรก าหนดเปาหมาย
อยางชดเจนวาเมอเรยนรจาก Learning Object นแลว นกเรยนจะมพฤตกรรมอยางไร เชน
สามารถอธบายแนวคดได สามารถแกโจทยปญหาได สามารถสรางแบบจ าลองได เปนตน ในทาง
ปฏบต เมอเลอกหวขอไดแลว มผพฒนา Learning Object จ านวนไมนอยทด าเนนการออกแบบ
และสรางสอเลยโดยไมไดก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงกอน ในกรณนลกษณะของผลงานทสราง
ขนจะเปนปจจยก าหนดการน าไปใชประโยชน ซงในบางครงอาจใชประโยชนไดจ ากด เนองจาก
ไมไดก าหนดความตองการกอนแลวจงออกแบบ Learning Object ใหตอบสนองตอความตองการ
ไดเตมท
2. ขนการออกแบบ
ค าถามหลกในขนตอนการออกแบบคอ Learning Object จะมบทบาทอยางไรบาง
ในการท างานใหนกเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง ค าตอบของค าถามนจะชวยใหสามารถ
ก าหนดรปแบบการน าเสนอใน Learning Object ไดอยางเหมาะสม ลองพจารณาบทบาทของ
Learning Object ตอไปน
ผลการเรยนรทคาดหวง บทบาท Learning Object รปแบบ Learning Object
นกเรยนสามารถอธบาย
ววฒนาการของดาวฤกษ
ถายทอดแนวคดแกผเรยน
โดยน าเสนอในรปแบบท
เขาใจงาย
ภาพเคลอนไหวพรอม
เสยงบรรยาย
นกเรยนสามารถส ารวจ
ตรวจสอบการเปลยนแปลง
ขนาดประชากรและระบปจจย
ทมผลตอการเปลยนแปลง
ขนาดประชากรได
น าเสนอขอมลทหลากหลาย
ในรปแบบตาง ๆ กน แลวให
นกเรยนวเคราะหและแปลผล
เพอสรางองคความรดวย
ตนเอง
ขอมลจ านวนประชากร
สงมชวตหลายชนดใน
ชวงเวลาตาง ๆ พรอม
เครองมอสรางกราฟและ
แผนภม
นกเรยนสามารถค านวณ
หาเลขออกซเดชนได
สรางทกษะ เกมตอสทฝกการค านวณ
หาเลขออกซเดชน
Page 21
39
ผลการเรยนรทคาดหวง บทบาท Learning Object รปแบบท Learning Object
นกเรยนสามารถอภปราย
เกยวกบผลกระทบ ของการ
ใชประโยชนจากทรพยากร
ธรรมชาตตอความทางชวภาพ
ประเมนผล น าเสนอสถานการณความ
ขดแยงเกยวกบการสรางเขอน
ระบใหนกเรยนเขยนรายงาน
ขาว และแสดงความคดเหน
ในประเดนปญหา พรอม
รายการเวบไซตทเปนไฮเปอร
ลงคใหสบคนขอมลใน
ประเดนทเกยวของ
เมอก าหนดบทบาทของ Learning Object ไดแลว ล าดบตอไปคอการออกแบบใน
ขนตอนน ผพฒนา Learning Object ตองตดสนใจในหลาย ๆ ประเดน เชน จะกระตนความสนใจ
ของนกเรยนดวยวธการใด จะก าหนดใหนกเรยนท ากจกรรมอะไรบาง หรอเพยงรบขอมลทน าเสนอ
เทานน การน าเสนอขอมลจะใชรปแบบใด เมอพจารณาและตดสนใจในประเดนตาง ๆ ขางตนแลว
ผพฒนา Learning Object สามารถเรยบเรยงแนวคดเกยวกบ Learning Object ออกมาเปน
เอกสารเพอน าเสนอ และสอสารแนวคดในการออกแบบใหกบเพอนรวมงาน หรอผเชยวชาญทรวม
พฒนางานชนน รวมกน
การน าเสนอแนวคดทออกแบบขนท าไดหลายรปแบบ รปแบบหนงคอ Storyboard
ซงเปนการเขยนบรรยายลกษณะภาพ เสยง การเคลอนไหวทตองการในแตละล าดบการน าเสนอ
เหมาะส าหรบ Learning Object ทน าเสนอขอมลดวยล าดบขนตอนทชดเจน สวน Learning Object
ทมล าดบการน าเสนอไมแนนอน มการเขยนโปรแกรมใหตอบสนองตอการตดสอนใจ หรอ
ความสามารถของผเรยน ผออกแบบอาจน าเสนอแนวคดทออกแบบไวในรปแบบของ Flowchart
หรอแผนผงโครงสรางในลกษณะทเหมาะสม
อยางไรกตามควรเขยนขอความทจะใชจรง รวมทงก าหนดลกษณะของรปภาพ เสยง
และสอประสมอน ๆ ทจะใชใหชดเจน เพอใหสามารถถายทอดแนวคดทมใหผอนเขาใจไดดวย
โครงรางแนวคดการน าเสนอ Learning Object ทเขยนขนน ควรไดรบการตรวจแกจากผเชยวชาญ
ดานเนอหากอนจะด าเนนการสรางตอไป
3. ขนการสราง
การสราง Learning Object ใชทกษะทางคอมพวเตอรหลายดาน เชน การเขยน
โปรแกรม การจดการภาพและเสยง หากผพฒนา Learning Object ไมมทกษะเหลาน อาจขอความ
รวมมอจากผเชยวชาญดานเทคนคจากสถาบนการศกษาในทองถน สวนในกรณทตองการ
ด าเนนการสราง Learning Object ดวยตนเอง กสามารถใชโปรแกรมส าเรจรปสรางเอกสาร Word
Page 22
40
เอกสาร Power Point หรอ เวบเพจ ทประกอบดวยขอความ รปภาพ เสยง ภาพเคลอนไหว และ
ไฮเปอรลงค โดยมขอควรค านงเกยวกบรปแบบการน าเสนอบนหนาจอดงน
ใชเครองหมายและรปแบบค าสงทเขาใจกนทวไป เชน ลกศรชไปทางขวาส าหรบการ
ไปหนาถดไป ลกศรชไปทางซาย ส าหรบการยอนกลบไปหนาเดม แสดงภาพมอชเมอลากเมาสไป
เหนอไฮเปอรลงค
ใชรปแบบการน าเสนอทเปนระบบระเบยบ เชน หวขอในระดบเดยวกน ควรใชอกษร
ทมสเดยวกนและขนาดเทากน หรอใชสพนสเดมส าหรบกจกรรมการเรยนการสอนในรปแบบ
เดยวกน ตวอยางเชน ใชสพนสขาวเมอใหขอมล สฟาออนในสวนของกจกรรมทนกเรยนท า
เมอน าเสนอดวยขอความ ใชตวอกษรขนาดใหญพอสมควร ไมจดยอหนาใหบรรทด
ยาวเกนไป บทเรยนส าหรบเดกเลกอาจพจารณาเปลยนขอความยาว ๆ เปนเสยงบรรยาย
4. ขนการทดสอบ
เมอด าเนนการสราง Learning Object ส าเรจลง ควรมการตรวจสอบความเรยบรอย
กอนน าไปใชจรงในหองเรยน การทดสอบท าไดใน 2 ระดบ ไดแก การทดลองใชในการเรยนการ
สอนและการทดลองใชงาน
การทดลองใชในการเรยนการสอน เปนการตรวจสอบวานกเรยนเขาใจวธการสอสารท
ใชใน Learning Object หรอไม และ Learning Object นน ๆ สามารถดงดดความสนใจของ
นกเรยนไดเพยงใด ในการทดสอบอาจใหนกเรยนท าแบบทดสอบหรอกจกรรมสน ๆ เพอประเมน
วา หลงจากใช Learning Object แลวนกเรยนสวนใหญบรรลผลการเรยนรทคาดหวงหรอไม
การทดลองใชงาน เปนการตรวจสอบวา Learning Object ทสรางขนมขอผดพลาดใด ๆ
หรอไม ควรตรวจสอบความถกตองของการพมพขอความ ตรวจสอบการท างานของสวนประกอบ
ตาง ๆ ใน Learning Object เชน ไฮเปอรลงค ภาพเคลอนไหว นอกจากนนควรทดสอบวา
Learning Object นนท างานในคอมพวเตอรทกรนทกแบบหรอไม เมอน าเสนอบนจอขนาดตาง ๆ
ภาพและขอความทปรากฏบนหนาจอผดเพยนหรอเปลยนต าแหนงไปอยางไร
ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดกลาวถงขนตอนในการออกแบบและพฒนา Learning
Object ไว 4 ขนตอน ดงน
การพฒนา Learning Object ตองอาศยทมงานในการท างานซงอยางนอยประกอบดวย
ผช านาญดานเนอหา นกออกแบบการเรยนการสอน นกออกแบบกราฟก ผเขยนโปรแกรม ใน
โครงการใหญ ๆ อาจใชผรวมงานมากกวา หรอในบางโครงการไมใหญนก บคคลหนงอาจรบ
มากกวาหนงหนาท โดยทวไปมขนตอนการด าเนนงานหลก ๆ ดงน
1. การออกแบบและพฒนาเน อหา นกออกแบบหรอหวหนาผพฒนาคอรส คอ ผท
รบผดชอบงานในสวนนเปนหลกโดยปรกษาประสานงานกบผเชยวชาญดานเนอหา และอาจปรกษา
กบทมงานกราฟกและโปรแกรมในชวงของการเขยนสตอรบอรด โดยด าเนนการ ดงน
Page 23
41
1.1 ก าหนดวตถประสงคของการเรยนร หรอขดความสามารถของผเรยนท
ตองการ
1.2 วเคราะหผเรยน เชน ลกษณะการเรยนร (Learning Object) อาย พน
ฐานความร ขอจ ากดอน ๆ
1.3 ก าหนดกจกรรมการเรยนร โดยอาจเทยบเคยงกบกจกรรมทเคยใชใน
หองเรยนทสามารถน ามาประยกตใชในการเรยนอเลกทรอนกสการฝกปฏบตการจ าลอง
สถานการณ รวมทงกจกรรมการคนควาศกษาจากแหลงความรทวไป
1.4 เขยนสครปตสตอรบอรด (Story Board Scripting) การเขยนสตอรบอรด
เปนการก าหนดสงทจะปรากฏบนหนาจอ การปฏสมพนธของผเรยนกบโปรแกรม/หนาจอรวมทง
กจกรรมการปฏสมพนธ ในขนตอนน ผออกแบบจะตองท างานอยางใกลชดและไดรบความตกลง
เหนพองกบทมงานกลมอน ๆ โดยเฉพาะผเชยวชาญดานเนอหา และทมงานผลต โดยก าหนด
กรอบหรอมโนทศน ภาพลกษณโดยรวม การใชสญลกษณ หรออปมาของคอรส
2. การผลต ขนตอนนเปนความรบผดชอบของทมงานสราง ซงจะท างานตามสตอร-
บอรด และแผนทไดวางไว โดยมรายละเอยดดงน
2.1 ทมงานผลต ศกษา โฟลวชารต และสตอรบอรดโดยละเอยด
2.2 ทมงานผลต ใหค าแนะน า เกยวกบรปแบบ และอาจเสนอประเดนปญหาใน
เชงเทคนคทอาจเกดขนใหกบนกออกแบบหรอหวหนาผพฒนาคอรส เพอรวมแกไข
2.3 กรณทเปนโครงการขนาดใหญทมงานผลตอาจแยกความรบผดชอบงาน
ออกเปนชนยอย เชน วตถสามมต วดทศน เสยง จงลงมอสราง และน ามารวบรวมในไซตทก าหนด
ไวระหวางการทดสอบ
3. การทดสอบและปรบแกไข Learning Object ผรบผดชอบในสวนนคอ ทมงาน
ทงหมด จดท าการทดสอบเบองตนทงดานเทคนคและเนอหา คอ อลฟาเทสต (Alpha Test) โดย
เนนการทดสอบการท างานในเชงเทคนคในเบองตนเพอการปรบแก
4. การเผยแพร ในขนตอนนหมายถงความพรอมจากการปรบแกจากอลฟาเทสต
แลว จงน าสการเผยแพรชนน ยงมการปรบและตรวจสอบการใชงานทงระบบกบกลมตวอยางทใช
งานจรง เรยกวา เบตาเทสต (Beta Test) เสมอนเปนการทดสอบน ารอง (Pilot Test) กอนน าส
การใชงานจรง
จากการศกษาความหมาย การออกแบบ และคณลกษณะของ Learning Object จง
สามารถกลาวไดวา Learning Object เปนหนวยการเรยนการสอนขนาดเลกทมเนอหาเปนอสระใน
ตวเองภายใน Learning Objects แตละหนวยจะมสวนประกอบของไฟลดจทลรปแบบตาง ๆ
รวมกนอยในหนวยนน ผใชสามารถน า Learning Object แตละหนวยมาใชรวมกนเพอเปน
บทเรยนในเรองใดเรองหนง หรอจะใชซ าในเรองอน ๆ อกอยางไมมขอบเขตจ ากด โดยสามารถถก
Page 24
42
จดเกบในรปแบบเมตาเดตา (Metadata) ทสนบสนนมาตรฐาน SCOM เพอชวยใหนกการศกษา
องคกร และผทเกยวของสามารถคนหา รวบรวม พฒนา และสงผาน Learning Object เพอพฒนา
ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผศกษาครงน มงเนนในการสราง Learning Object ใหม
คณลกษณะของ Learning Object อยางครบถวนยงขาดแตเพยงการจดวางในระบบ LMS หรอ
LCMS ทสนบสนนมาตรฐาน SCOM โดยการจดเกบเบองตนในรปแบบของ CD ROM เพอการ
ใชงานในคอมพวเตอรสวนบคคล
สรปไดวาการวจยครงนไดน า Learning Object มาใชในการสรางบทเรยนแบบ Learning
Object เนองจากไฟลมขนาดกะทดรดสามารถตอรวมกนเปนจกซอหรอเลอกมาศกษาเฉพาะสวนใดสวนหนงทยงไมเขาใจของเนอหานนและเรยนรอยางสมบรณในตนเอง
การออกแบบระบบการสอน
การออกแบบระบบการเรยนการสอน คอกระบวนการพฒนาโปรแกรมการสอนจาก
จดเรมตนจนถงจดสนสด มแบบจ าลองจ านวนมากมายทนกออกแบบการสอนใชและส าหรบตาม
ความประสงคทางการสอนตางๆ กระบวนการออกแบบการเรยนการสอนแบบ Generic ID Model
สามารถสรปเปนขนตอนทวไปไดเปน 5 ขน ประกอบไปดวย
1. การวเคราะห (Analysis)
2. การออกแบบ (Design)
3. การพฒนา (Development)
4. การน าไปใช(Implementation)
5. การประเมนผล (Evaluation)
1. การวเคราะห (Analysis) ขนตอนการวเคราะหเปนรากฐานส าหรบขนตอนการ
ออกแบบการสอนขนตอนอนๆ ในระหวางขนตอนน จะตองระบปญหา ระบแหลงของปญหา และ
วนจฉยค าตอบทท าไดขนตอนนอาจประกอบดวยเทคนคการวนจฉยเฉพาะ เชน การวเคราะหความ
ตองการ (ความจ าเปน) การวเคราะหงาน การวเคราะหภารกจ ผลลพธของขนตอนน มก
ประกอบดวย เปาหมายและ รายการภารกจทจะสอน ผลลพธเหลาน จะถกน าเขาไปยงขนตอนการ
ออกแบบตอไป
2. การออกแบบ (Design) ขนตอนการออกแบบเกยวของกบการใชผลลพธจากขนตอน
การวเคราะห เพอวางแผนกลยทธส าหรบพฒนาการสอน ในระหวางขนตอนน จะตองก าหนดโครง
รางวธการใหบรรลถงเปาหมายการสอน ซงไดรบการวนจฉยในระหวางขนตอนการวเคราะห และ
ขยายผลสารตถะการสอน ประกอบดวยรายละเอยดแตละสวน ดงน
2.1 การออกแบบ Courseware (การออกแบบบทเรยน) ซงจะประกอบดวยสวน
ตางๆ ไดแก วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา แบบทดสอบกอนบทเรยน (PreTest) สอ
กจกรรมวธการน าเสนอ และแบบทดสอบหลงบทเรยน (PostTest)
Page 25
43
2.2 การออกแบบผงงาน (Flowchart) และการออกแบบบทด าเนนเรอง
(Storyboard) (ขนตอนการเขยนผงงานและสตอรบอรดของ อลาสซ)
2.3 การออกแบบหนาจอภาพ (Screen Design) การออกแบบหนาจอภาพ
หมายถง การจดพนทของจอภาพเพอใชในการน าเสนอเนอหา ภาพ และสวนประกอบอนๆ สงท
ตองพจารณา มดงน
2.3.1 การก าหนดความละเอยดภาพ (Resolution)
2.3.2 การจดพนทแตละหนาจอภาพในการน าเสนอ
2.3.3 การเลอกรปแบบและขนาดของตวอกษรทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ
2.3.4 การก าหนดส ไดแก สของตวอกษร (Font Color) สของฉากหลง
(Background) สของสวนอนๆ
2.3.5 การก าหนดสวนอนๆ ทเปนสงอ านวยความสะดวกในการใชบทเรยน
3. การพฒนา (Development) ขนตอนการพฒนาสรางขนบนขนตอนการวเคราะหและ
การออกแบบจดมงหมายของขนตอนนคอ สรางแผนการสอนและสอของบทเรยน ในระหวาง
ขนตอนนครจะตองพฒนาการสอน และสอทงหมดทใชในการสอน และเอกสารสนบสนนตางๆ สง
เหลานอาจจะประกอบดวย ฮารดแวร (เชน เครองมอสถานการณจ าลอง) และซอฟตแวร
(เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน) ประกอบดวยรายละเอยดแต ละสวน ดงน
3.1 การเตรยมการเกยวกบองคประกอบ
3.2 การเตรยมขอความ
3.3 การเตรยมภาพ
3.4 การเตรยมเสยง
3.5 การเตรยมโปรแกรมจดการบทเรยน
3.6 การสรางบทเรยนหลงจากไดเตรยมขอความ ภาพ เสยง และสวนอน
เรยบรอยแลว ขนตอไปเปนการสรางบทเรยน โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรจดการ เพอเปลยน
สตอรบอรดใหกลายเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน
3.7 การสรางเอกสารประกอบการเรยน หลงจากสรางบทเรยนเสรจเรยบรอยแลว
ในขนตอไปจะเปนการตรวจสอบและทดสอบความสมบรณขนตนของบทเรยน
4. การน าไปใช (Implementation) เปนขนตอนการด าเนนการใหเปนผล หมายถงการ
น าสงทแทจรงของการสอน ไมวาจะเปนรปแบบชนเรยน หรอหองทดลอง หรอรปแบบใช
คอมพวเตอรเปนฐานกตาม จดมงหมายของขนตอนน คอการน าสงการสอนอยางมประสทธภาพ
และประสทธผล ขนตอนน จะตองใหการสงเสรมความเขาใจของผเรยนในสาระปจจยตางๆ
สนบสนนการเรยนรอบรของผเรยนในวตถประสงคตางๆ และเปนหลกประกนในการถายโอน
ความรของผเรยนจากสภาพแวดลอมการเรยนไปยงการงานไดเปนการน าบทเรยนคอมพวเตอรไป
ใช โดยใชกบกลมตวอยาง เพอตรวจสอบความเหมาะสมของบทเรยนในขนตน หลงจากนน จงท า
Page 26
44
การปรบปรงแกไขกอนทจะน าไปใชกบกลมเปาหมายจรง เพอหาประสทธภาพของบทเรยน และ
น าไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมและประสทธภาพ
5. การประเมนผล (Evaluation) การประเมนผล คอ การเปรยบเทยบกบการเรยนการ
สอนแบบปกตโดยแบงผเรยนออกเปน 2 กลม เรยนดวยบทเรยน ทสรางขน 1 กลม และเรยนดวย
การสอนปกตอก 1 กลมหลงจากนนจงใหผเรยนทงสองกลม ท าแบบทดสอบชดเดยวกน และแปล
ผลคะแนนทได สรปเปนประสทธภาพของบทเรยนขนตอนน วดผลประสทธภาพและประสทธผล
ของการสอนการประเมนผลเกดขนตลอดกระบวนการออกแบบการสอนทงหมด กลาวคอ ภายใน
ขนตอนตางๆ และระหวางขนตอนตางๆ และภายหลงการด าเนนการใหเปนผลแลว การ
ประเมนผลอาจจะเปนการประเมนผลเพอพฒนา (Formative Evaluation) หรอการประเมนผลรวม
(Summative Evaluation) โดยสองขนตอนน จะด าเนนการดงน
5.1 การประเมนผลเพอพฒนา (Formative Evaluation) ด าเนนการตอเนองใน
ภายในและระหวางขนตอนตางๆ จดมงหมายของการประเมนผลชนดน คอ เพอปรบปรงการสอน
กอนทจะน าแบบฉบบขนสดทายไปใชใหเปนผล
5.2 การประเมนผลรวม (Summative Evaluation) โดยปกตเกดขนภายหลง
การสอน เมอแบบฉบบขนสดทายไดรบการด าเนนการใชใหเปนผลแลว การประเมนผลประเภทน
จะประเมนประสทธผลการสอนทงหมด ขอมลจากการประเมนผลรวมโดยปกตมกจะถกใชเพอการ
ตดสนใจเกยวกบการสอน (เชน จะซอชดการสอนนนหรอไม หรอจะด าเนนการตอไปหรอไม)
จากการศกษาเอกสารสรปไดวาการออกแบบระบบประกอบดวยขนตอนการวเคราะห
เชน การวเคราะหความตองการและการวเคราะหงาน ฯลฯ เพอใหทราบสภาพโดยทวไปของเรอง
นน ใหเปนแนวทางในการคดออกแบบเพอแกปญหาตอไป ขนการออกแบบ เปนขนตอน
ทด าเนนการตามผลการวเคราะหรายละเอยดตางๆ ทไดจากขนตอนการวเคราะห เปนการออกแบบ
การออกแบบบทเรยน ซงจะประกอบดวย วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา แบบทดสอบกอน
เรยน สอ กจกรรมวธการน าเสนอ และแบบทดสอบหลงบทเรยน ขนการพฒนา เปนขนตอนการลง
มอสรางบทเรยนตามทไดออกแบบไวในขนตอนการออกแบบ ขนการน าไปใช เปนขนตอนการน า
บทเรยนทพฒนาขนแลวไปใชทดลองกบกลมตวอยางและน ามาปรบปรง ขนการน าไปใชจะเปน
ขนตอนตรวจสอบความเหมาะสมของบทเรยน ขนการประเมนผลเปนขนตอนการน าบทเรยนไป
ทดลองกบกลมตวอยางเพอหาประสทธภาพของบทเรยนใหไดตามเกณฑทก าหนด
สรปไดวาการวจยครงนไดน าการออกแบบตามขนตอนของ Generic ID Model ของ Seel
ใชเปนแนวการออกแบบ Learning Objects
การหาประสทธภาพ
1. ในการหาประสทธภาพมผใหความหมาย และการประเมนสอการสอนไว ดงน
Page 27
45
ไชยยศ เรองสวรรณ (2533) กลาวถงการประเมนสอการเรยนการสอนวาเปนการ
พจารณาหาประสทธภาพ และหาคณภาพของสอการเรยนการสอน ดงนนการประเมนสอจงเรม
ดวย การก าหนดปญหา หรอค าถาม เชนเดยวกบการวจย ดวยเหตนการประเมนสอจงเปนการวจย
อกแบบหนงทเรยกวา การวจยประเมน (Evaluation Research)
เผชญ กจระการ (2544) ไดกลาวถง ประสทธภาพของสอการเรยนการสอนวา หมายถง
ความสามารถของบทเรยนในการสรางผลสมฤทธทางการเรยนใหผเรยนเกดการเรยนรตาม
จดประสงคถงระดบเกณฑทคาดไว ประสทธภาพทวดออกมาจะพจารณาจากเปอรเซนตการท า
แบบฝกหดหรอกระบวนการปฏสมพนธกบเปอรเซนตการท าแบบทดสอบเมอจบบทเรยน
สรปไดวา การหาประสทธภาพของสอการสอนเปนกระบวนการตรวจสอบ และพจารณา
คณคาของสอ อยางมระบบกอนน าสอไปใชงานจรงในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหม
ประสทธภาพตอไป
2. ขนตอนการหาประสทธภาพ
การประเมนประสทธภาพของนวตกรรม การประเมนสวนนเปนการพจารณาวา เมอน า
นวตกรรมการศกษาภายหลงจากผานการประเมนความสอดคลองและความเหมาะสมจาก
ผเชยวชาญไปทดลองใชกบกลมบคคลทมลกษณะภมหลงคลายคลงใกลเคยงกบกลมเปาหมายแลว
ผลจะเปนประการใดโดยทการประเมนประสทธภาพของนวตกรรมมล าดบขนตอนการประเมน
ดงน (รตนะ บวสนธ, 2554)
2.1 การประเมนแบบหนงตอหนง (1 : 1) หมายถง การน านวตกรรมไปทดลองใช
กบบคคลทมลกษณะคลายคลงกบกลมเปาหมาย โดยทบคคลดงกลาวนจะคดเลอกมาจากผทม
คณลกษณะตวแทนกลมเปาหมาย 3 คน ไดแก ผทคณลกษณะสง ปานกลาง และต ากวาปานกลาง
การทดลองใชนวตกรรมทเรยกวาการประเมนแบบหนงตอหนงมวตถประสงคส าคญเพอตรวจสอบ
วา นวตกรรมนนมความเกยวของสรางแรงจงใจใหกบบคคลทมลกษณะเปนตวแทนของ
กลมเปาหมายเพยงไร ค าสง ค าชแจง และรายละเอยดทมอยในนวตกรรมนนบคคลเหลานม
ความรและความเขาใจหรอไม ทงนเพอน าขอมลทไดไปปรบปรงนวตกรรมใหมความเหมาะสมใน
การน าไปใชงานจรงกบกลมเปาหมายตอไป การประเมนประสทธภาพแบบหนงตอหนงนนจงมงไป
ทการคนหาขอจ ากดทไดจากค าแนะน าบอกเลาของบคคลทมคณลกษณะเปนตวแทนของ
คณลกษณะกลมเปาหมายสวนใหญเปนส าคญ เพอทจะน าค าแนะน าทไดนมาปรบปรงนวตกรรม
ตามทกลาวนนเอง
2.2 การประเมนประสทธภาพแบบกลมเลก หมายถง น านวตกรรมทผานการ
ปรบปรงแกไขจากการประเมนประสทธภาพแบบหนงตอหนงมาทดลองใชกบกลมบคคลทม
Page 28
46
คณลกษณะคลายกบกลมเปาหมายทมจ านวนมากขน เชน อาจจะใชการประเมนแบหนงตอสาม
(1 : 3) หรอแบบหนงตอส (1 : 4) กได ซงกหมายถงตองใชกลมบคคลจ านวน 9 คน แบงเปนม
คณลกษณะสงกวาปานกลาง 3 คน ปานกลาง 3 คน ต ากวาปานกลาง 3 คน ในกรณการประเมน
แบบหนงตอสาม แตถาเปนการประเมนแบบหนงตอสกตองใชจ านวนกลมบคคลทงสน 12 คน
การประเมนประสทธภาพแบบกลมเลกนจะมการวเคราะหหาคาบงบอกดชนหรอเกณฑ
ประสทธภาพของนวตกรรมทเรยกวาคา E1/E2 โดยทเกณฑประสทธภาพ (E1/E2) ของนวตกรรม
การศกษาเทาทนยมใชจะมสามเกณฑไดแก 75/75 หรอ 80/80 และ 90/90 การจะใชเกณฑ
ประสทธภาพนวตกรรมการศกษาเกณฑใดเกณฑหนงจากสามเกณฑน มหลกพจารณาวาถา
นวตกรรมการศกษานน ๆ มงแกไขปญหาหรอพฒนาความสามารถของผเรยนทมลกษณะซบซอน
หรอมเนอหาสาระคอนขางยากกจะใชเกณฑประสทธภาพ 75/75 แตถาเน อหาสาระไมยากมากนก
มงแกไขปญหาหรอพฒนาความสามารถของผเรยนทมลกษณะปานกลางจะนยมใชเกณฑ
ประสทธภาพ 80/80 มากทสด ในท านองเดยวกน ถาเปนนวตกรรมทมเนอหาสาระมงปฏบตหรอ
มงพฒนาจดประสงคการเรยนร ดานทกษะการปฏบตหรอมงพฒนาจดประสงคการเรยนร ดาน
ทกษะการปฏบต (Psychomotor Domain) จะใชเกณฑประสทธภาพ 90/90 นอกจากจะใชเกณฑ
ประสทธภาพตามหลกการทกลาวแลวสงทน ามาพจารณาประกอบในการเลอกใชเกณฑกคอ พน
ฐานความรเดมหรอความสามารถทางการเรยนรของกลมผไดรบการทดลองใชและกลมเปาหมาย
ดวยเชนกน
3. การหาประสทธภาพและประสทธผลของสอการสอน
การหาการหาประสทธภาพของสอการเรยนการสอน มกระบวนการส าคญอย 2 ขนตอน
ไดแกขนตอนของการหาประสทธภาพตามวธการหาประสทธภาพเชงเหตผล (Rational
Approach) และขนตอนของการหาประสทธภาพตามวธการหาประสทธภาพเชงประจกษ
(Empirical Approach)ซงมรายละเอยด ดงน (เผชญ กจระการ, 2544)
3.1 วธการหาประสทธภาพเชงเหตผล (Rational Approach) กระบวนการนเปนการ
หาประสทธภาพโดยใชหลกของความรและเหตผลในการตดสนคณคาของสอการเรยนการสอน
โดยอาศยผเชยวชาญ (Panel of Experts) เปนผพจารณาตดสนคณคา ซงเปนการหาความ
เทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และความเหมาะสมในดานความถกตองของการน าไปใช
(Usability) ผลจากการประเมนของผเชยวชาญแตละคนจะน ามาหาประสทธภาพโดยใชสตร
CRV = 12
N
Ne
Page 29
47
3.2 วธการหาประสทธภาพเชงประจกษ (Empirical Approach) ประสทธภาพของ
สอ การเรยนการสอน ทวดออกมาจะพจารณาจากเปอรเซนตในการท าแบบฝกหดหรอ
กระบวนการปฏสมพนธกบเปอรเซนตการท าแบบทดสอบเมอจบบทเรยนแสดงคาตวเลข 2 ตว
E1/ E2 เชน 80/80, 85/85, 90/90 โดยตวแรกคอเปอรเซนตของการท าแบบฝกหดหรอ
แบบทดสอบยอยถกตอง โดยถอเปนประสทธภาพของกระบวนการ และตวเลขตวหลงคอ
เปอรเซนตของการท าแบบทดสอบถกตอง โดยถอเปนประสทธภาพของผลลพธ โดยมสตรการคด
ดงน
E1 = 100
A
X
เกณฑประสทธภาพ (E1/E2) มความหมายแตกตางกนในหลายลกษณะ ในทนจะ
ยกตวอยาง E1/E2 = 80/80 ดงน
1. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 1 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ นกเรยน
ทงหมดท าแบบฝกหดหรอแบบทดสอบยอยไดคะแนนเฉลยรอยละ 80 ถอเปนประสทธภาพของ
กระบวนการ สวนตวเลข 80 ตวหลง (E2) คอนกเรยนทงหมดทท าแบบทดสอบหลงเรยน
(Post-test)ไดคะแนนเฉลยรอยละ 80
2. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 2 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ จ านวนนกเรยน
รอยละ 80 ท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) ไดคะแนนรอยละ 80 ทกคน สวนตวเลข 80
ตวหลง (E2) คอนกเรยนทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยนครงนนไดคะแนนเฉลยรอยละ 80
3. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 3 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ จ านวนนกเรยน
ทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) ไดคะแนนเฉลยรอยละ 80 สวนตวเลข 80 ตวหลง
(E2)คอคะแนนเฉลยรอยละ 80 ทนกเรยนท าเพมขนจากแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) โดย
เทยบกบคะแนนทท าไดกอนการเรยน (Pre-test)
4. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 4 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ นกเรยน
ทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) ไดคะแนนเฉลยรอยละ 80 สวนตวเลข 80 ตวหลง
(E2)หมายถงนกเรยนทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) แตละขอถกมจ านวนรอยละ
80 (ถานกเรยนท าขอสอบขอใดถกมจ านวนนกเรยนไมถงรอยละ 80 แสดงวาสอไมมประสทธภาพ
และชใหเหนวา จดประสงคทตรงกบขอนนมความบกพรอง)
กลาวโดยสรปวา เกณฑในการหาประสทธภาพของสอการเรยนการสอนจะนยมตง
เปนตวเลข 3 ลกษณะ คอ 80/80 85/85 และ 90/90 ทงน ขนอยกบธรรมชาตของวชาและ
เนอหาทน ามาสรางสอนน ถาเปนวชาทคอนขางยากกอาจตงเกณฑไว 80/80 หรอ 85/85 ส าหรบ
วชาทมเนอหางายกอาจตงเกณฑไว 90/90 เปนตน นอกจากนยงตงเกณฑเปนคาความ
Page 30
48
คลาดเคลอนไวเทากบรอยละ 2.5 นนคอ ถาตงเกณฑไว 90/90 เมอค านวณแลวคาทถอวาใชได
คอ 87.5/87.5 หรอ 87.5/90เปนตน
ประสทธภาพของสอการเรยนการสอนจะตองมาจากผลลพธการค านวณ E1 และ E2
เปนตวแรกและตวหลงตามล าดบ ถาตวเลขเขาใกล 100 มากเทาไรยงถอวามประสทธภาพมาก
เทานน โดยมคาสงสดท 100 สวนแนวคดในการหาประสทธภาพทควรค านง มดงน
1. สอการเรยนการสอนทสรางขนตองมการก าหนดจดประสงคเชงพฤตกรรม
การเรยนการสอนอยางชดเจน และสามารถวดได
2. เนอหาของบทเรยนทสรางขนตองผานการวเคราะหเนอหาตามจดประสงค
ของการเรยนการสอน
3. แบบฝกหดและแบบทดสอบตองมการประเมนความเทยงตรงของเนอหาตาม
วตถประสงคของการสอนทไดวเคราะหไว สวนความยากและอ านาจจ าแนกของแบบฝกหดและ
แบบทดสอบควรมการวเคราะห เพอน าไปใชก าหนดคาน าหนกของคะแนนในแตละขอค าถาม
4. จ านวนแบบฝกหดตองสอดคลองกบจ านวนของวตถประสงค และตองมแบบฝกหด
และขอค าถามในแบบทดสอบครอบคลมทกจดประสงคของการสอน จ านวนแบบฝกหดและขอ
ค าถามในแบบทดสอบไมควรนอยกวาจ านวนวตถประสงค
ความพงพอใจ
ทวพงษ หนค า (2541) ไดใหความหมายของความพงพอใจวาเปนความชอบของบคคลท
มตอสงหนงสงใด ซงสามารถลดความดงเครยดและตอบสนองความตองการของบคคลได ท าให
เกดความพงพอใจตอสงนน
ธนยา ปญญาแกว (2541) ไดใหความหมายวา สงทท าใหเกดความพงพอใจทเกยวกบ
ลกษณะของงาน ปจจยเหลานน าไปสความพอใจในงานทท า ไดแก ความส าเรจ การยกยอง
ลกษณะงาน ความรบผดชอบ และความกาวหนา เมอปจจยเหลานอยต ากวา จะท าใหเกดความไม
พอใจงานทท า ถาหากงานใหความกาวหนา ความทาทาย ความรบผดชอบ ความส าเรจและการยก
ยองแกผปฏบตงานแลว พวกเขาจะพอใจและมแรงจงใจในการท างานเปนอยางมาก
วทย เทยงบรณธรรม (2541) ใหความหมายของความพงพอใจวา หมายถง ความพอใจ
การท าใหพอใจ ความสาแกใจ ความหน าใจ ความจใจ ความแนใจ การชดเชย การไถบาปการแก
แคนสงทชดเชย
Page 31
49
วรฬ พรรณเทว (2542 ) ใหความหมายไววา ความพงพอใจเปนความรสกภายในจตใจ
ของมนษยทไมเหมอนกน ซงเปนอยกบแตละบคคลวาจะคาดหมายกบสงหนง สงใดอยางไร ถา
คาดหวงหรอมความตงใจมากและไดรบการตอบสนองดวยด จะมความพงพอใจมากแตในทาง
ตรงกนขามอาจผดหวงหรอไมพงพอใจเปนอยางยง เมอไมไดรบการตอบสนองตามทคาดหวงไว
ทงนขนอยกบสงทตนตงใจไววาจะมมากหรอนอย
กาญจนา อรณสขรจ ( 2546 ) กลาววา ความพงพอใจของมนษย เปนการแสดงออก
ทางพฤตกรรมทเปนนามธรรม ไมสามารถมองเหนเปนรปรางได การทเราจะทราบวา บคคลม
ความพงพอใจหรอไม สามารถสงเกตโดยการแสดงออกทคอนขางสลบซบซอน และตองมสงทตรง
ตอความตองการของบคคล จงจะท าใหบคคลเกดความพงพอใจ ดงนนการสรางสงเราจงเปน
แรงจงใจของบคคลนนใหเกดความพงพอใจในงานนน
สรปไดวา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกทดหรอทศนคตทดของบคคลทมอยภายใน
จตใจของมนษย ซงมกเกดจากการไดรบการตอบสนองตามทตนตองการ กจะเกดความรสกทดตอ
สงนน ตรงกนขามหากความตองการของตนไมไดรบการตอบสนองความไมพงพอใจกจะเกดขน
ทฤษฏทเกยวกบความพงพอใจ
ความพงพอใจเปนความรสกทด ทชอบ ทพอใจหรอทประทบใจของบคคลตอสงใดสงหนง
ทไดรบโดยสงนนสามารถตอบสนองความตองการทงดานรางกายและจตใจบคคลทกคนมความ
ตองการหลายสงหลายอยาง และมความตองการหลายระดบ ซงหากไดรบการตอบสนองกจะ
กอใหเกดความพงพอใจ การจดการเรยนร ใดๆ ทจะท าใหผเรยนเกดความพงพอใจ การเรยนร นน
จะตองสนองความตองการของผเรยน ทฤษฏเกยวกบความตองการทสงผลตอความพงพอใจ ท
ส าคญสรปไดดงนทฤษฏล าดบชนของความตองการ Maslow (Needs-Herarchy Theory) เปน
ทฤษฏหนงทไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง โดยตงอยบนสมมตฐานเกยวกบพฤตกรรมของ
มนษย ดงน
1. ลกษณะความตองการของมนษย ไดแก
1.1 ความตองการของมนษยเปนไปตามล าดบชนความส าคญ โดยเรมระดบความ
ตองการขนสงสด
1.2 มนษยมความตองการอยเสมอเมอความตองการอยางหนงไดรบการตอบสนองแลว
กมความตองการสงใหมเขามาแทนท
1.3 เมอความตองการในระดบหนงไดรบการตอบสนองแลวจะไมจงใหเกดพฤตกรรม
ตอสงนน แตจะ มความตองการในระดบสงเขามาแทน และเปนแรงจงใจใหเกดพฤตกรรมนน
Page 32
50
1.4 ความตองการทเกดขน อาศยซงกนและกน มลกษณะควบค คอ เมอความตองการ
อยางหนงยงไมหมดสนไป กจะมความตองการอกอยางหนงเกดขนมา
2. ล าดบขนความตองการของมนษย ม 5 ระดบ ไดแก
2.1 ความตองการพนฐานทางดานรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองการ
เบองตนเพอความอยรอดของชวต เชน ความตองการ อาหาร น า อากาศ เครองนงหม ยารกษา
โรค ทอยอาศย และความตองการทางเพศ ความตองการทางดานรางกายจะมอทธพลตอ
พฤตกรรมของคนกตอเมอความตองการทงหมดของคนยงไมไดรบการตอบสนอง
2.2 ความตองการความมนคง ปลอดภย (Security Needs) เปนความรสกทตองการ
ความมนคงปลอดภย ในปจจบนและอนาคต ซงรวมถงความกาวหนาและความอบอนใจ
2.3 ความตองการทางสงคม (Social or Belonging Needs) ไดแก ความตองการทจะ
เขารวมและไดรบการยอมรบในสงคม ความเปนมตรและความรกจากเพอน
2.4 ความตองการทจะไดรบการยกยองหรอมชอเสยง (Esteem Needs) เปนความ
ตองการระดบสงไดแก ความตองการอยากเดนในสงคม รวมถงความส าเรจ ความรความสามารถ
ความเปนอสรภาพและเสร และการเปนทยอมรบนบถอของคนทงหลาย
2.5 ความตองการทจะไดรบความส าเรจในชวต (Self Actualization Needs) เปนความ
ตองการระดบสงของมนษย สวนมากจะเปนการนกอยากจะเปน อยากจะไดตามความคดเหนของ
ตวเอง แตไมสามารถแสวงหาได (Maslow, 1970)
สรปไดวาการวจยในครงนไดน าความพงพอใจมาใชในการตรวจสอบความพงพอใจของ
ผใช จากการทประเมนความพงพอใจตอการเรยนดวยบทเรยนแบบ learning Objects และความ
พงพอใจของครทมตอบทเรยนแบบ Learning Objects สามารถน ามาใชใหเกดประโยชนในการ
ออกแบบบทเรยนใหมลกษณะตามคามตองการของนกเรยนและครผสอนเพอทจะท าใหสามารถ
เกดการเรยนร ไดดยงขนและใชในการออกแบบการเรยนการสอนและในบทเรยน Learning
Objects เรองลกษณะทางพนธกรรมของหมเลอดระบบ ABO
งานวจยทเกยวของ
งานวจยทเกยวกบ Learning Objects
งานวจยในประเทศ
จราพร แปนนอย และคณะ (2552) ไดท าการศกษาคนควา บทเรยนเครอขาย
อนเทอรเนต โดยใช Learning Objects เรอง ระบบเครอขายคอมพวเตอร ส าหรบนกเรยนชน
มธยมศกษาปท 4 เครองมอทใชศกษาไดแก บทเรยนบนเครอขายอนเทอรเนต โดยใช Learning
Objects เรองระบบเครอขายคอมพวเตอร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4, แบบวด
ผลสมฤทธทางการเรยน และแบบประเมนความพงพอใจ แบบมาตราสวนประมาณคา ผล
Page 33
51
การศกษาพบวา บทเรยนบนเครอขายอนเทอรเนต โดยใช Learning Objects เรองระบบเครอขาย
คอมพวเตอร ส าหรบชนมธยมศกษาปท 4 มประสทธภาพ 81.8 1/82.00 ผลสมฤทธทางการ
เรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และความพงพอใจของ
นกเรยนทมตอบทเรยนอยในระดบมาก
จกรวาล รกสกลใหม และคณะ (2553) ไดท าการศกษาคนควา สอ Learning Objects
เรอง การบวก การลบ การคณ การหาร จ านวนนบ เพอสงเสรมทกษะการคดค านวณทาง
คณตศาสตร ส าหรบชนประถมศกษาปท 4-6 เครองมอทใชในการศกษาไดแก สอ Learning
Objects เรอง การบวก การลบ การคณ การคณ การหาร จ านวนนบ เพอสงเสรมทกษะการคด
ค านวณทางคณตศาสตร ส าหรบชนประถมศกษาปท 4-6, แบบทดสอบประเมนคณภาพ และ
แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบประเมนทกษะการคดทางคณตศาสตรผลการศกษา
พบวา สอ Learning Objects เรองการบวก การลบ การคณ การหาร จ านวนนบ เพอสงเสรมทกษะ
กระบวนการคดค านวณทางคณตศาสตร มประสทธภาพ 87.83/82.67 ผลสมฤทธทางการเรยน
หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และความพงพอใจของนกเรยนทม
ตอบทเรยนอยในระดบมาก
อานนท สายค าฟ (2552) ไดท าการศกษาคนควา การสราง Learning Objects เพอ
การพฒนาการเรยนวชาคอมพวเตอรพนฐาน เรอง กระบวรการท างานของอปกรณพนฐานทเปน
สวนประกอบหลกของคอมพวเตอร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เครองมอทใชศกษา
ไดแก สอ Learning Objects เรอง กระบวรการท างานของอปกรณพนฐานทเปนสวนประกอบหลก
ของคอมพวเตอร แบบประเมนสอ Learning Objects, แบบทดสอบหลงเรยน, แบบสงเกต
พฤตกรรมระหวางเรยนร โดยใชสอ Learning Objects และแบบสอบถามนกเรยนเกยวกบการใชสอ
Learning Objects ผลการศกษาพบวา ประสทธภาพของสอ Learning Objects ทสรางม
ประสทธภาพเทากบ 81.88/85.00 นกเรยนมความเขาใจเกยวกบกระบวนการท างานของอปกรณ
พนฐานทเปนสวนประกอบหลกของคอมพวเตอรเปนอยางด คดเปนคาเฉลยรอยละ 82.00 และ
นกเรยนทกคน ชอบทจะเรยนรกบสอ Learning Objects คดเปนรอยละ 100
งานวจยตางประเทศ
Krauss & Ally (2005) ศกษาการออกแบบและการประเมนผลการใช Learning
Objects ในดานการพฒนาเนอหา ในกรณศกษา การใช Learning Objects เพอชวยความเขาใจ
ของผเรยนในเรองหลกการใหยาในการรกษาโรคของผใชยา ผลจากการประเมนพบวา Learning
Objects มคณภาพดานเนอหา การก าหนดเปาหมายการเรยนรและการสรางแรงจงใจอยในระดบด
Page 34
52
มากสวนความเหมาะสมดานการปฏสมพนธ, การใชงาน และการใหผลปอนกลบอยในระดบท
ตองการการแกไข ดงนนในการใช Learning Objects เพอศกษาความเขาใจหลกการใหยาในการ
รกษาโรคของผใชยา จงสามารถสรางแรงจงใจในการศกษาและท าใหนกศกษาบรรลเปาหมาย
ในการศกษาไดเปนอยางด
Liu (2005) ศกษาการออกแบบ Learning Objects เพอสนบสนนการจดสภาพการ
เรยนแบบการสรางความร พบวาการใชทฤษฎการสรางองคความรเพอเปนแนวทางการออกแบบ
Learning Objects โดยการพฒนาจากโครงสรางทวไปมาแยกออกเปนประเภทและระดบความรท
แตกตางกนโดยใช Learning Object ดวยโครงสรางอยางงายทก าหนดไวท าใหผเรยนสามารถ
แลกเปลยนความรไดโดยงายบนอนเทอรเนต และความรเหลานยงสามารถถกแสดงไดดวยวธท
หลากหลาย ดวยรปแบบทแตกตางกนตามความเหมาะสม มการเพมรปแบบ, ความงายและ
ประสทธภาพของการแสดงภาพรวมของเนอหา ตลอดจนการขยายรายละเอยดในระดบลกมากขน
มสวนชวยใหผเรยนสามารถสรางแบบแผนการเรยนตามทสรางความรไดอยางมประสทธภาพดวย
ตนเองอยางแทจรง
Farha (2007) ไดศกษาการคนควาหาประสทธภาพของ Learning Objects โดยได
ศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนระหวางการใช Learning Objects และการสอนโดยใชหนงสอเรยน
กบกลมตวอยางทเปนนกศกษาปรญญาตร ในวทยาลยของรฐและวทยาลยเอกชนหลกสตร 4 ป
และหลกสตร 2 ป ใชการสมตวอยางในการก าหนดกลมนกศกษาออกเปนกลมทดลอง (ใช
Learning Objects) และกลมควบคม (ใชหนงสอ) ดวยการจดประสบการณการเรยนทเหมอนกน
มากทสดเทาทเปนไปได เชนเดยวกบการใหความสะดวกแตผเรยนใหไดมากเทา ๆ กน ใชวธการ
ใหเนอหาและการประเมนผลผานระบบออนไลน กลมนกศกษาแตละคนไดรบเอกสารการสอนท
เหมอนกนโดยผานการเขาระบบทใชชอและพาสเวรดของแตละคนในระบบบรหารจดการการ
เรยนร Blackboard ดวยการเขาไปในเวบไซตนกศกษาจะไดรบแจงค าชแจงโดยยอใหทราบรวมถง
การไดรบบทเรยนในบทเรยนส าเรจรปน ผเรยนไดรบค าสงในการก าหนดแนวทางการศกษาหรอ
การประเมนในรปแบบซองค าถามทน าไปสการแกปญหาบนเนอหาในบทเรยน ผลการศกษาพบวา
ในการเปรยบเทยบคาเฉลยการประเมนผลการเรยนในกลมทใช Learning Objects มคาเฉลยสง
กวากลมทสอนดวยหนงสอ และจากการศกษาตวแปรทเกยวของดานตาง ๆ ไดแก ดานประสบการณ
ในการเลนเกม, อาย, เพศ และความชอบสวนตวของผเรยน พบวาไมมความแตกตางอยางม
นยส าคญทางสถต ซงจากผลการประเมนนแสดงใหเหนวาผลการเรยนทไดรบมผลเนองมาจาก
สมบตของ Learning Objects เปนส าคญ