Hakkat Kitbevi Yaynlar No: 4
SLM AHLKI
Al bin Emrullah Muhammed Hdim
Altmbeinci Bask
Hakkat Kitbevi
Darefeka Cad. 53 P.K.: 35 34083
Tel: 0212 523 45 56-532 58 43 Fax: 0212 523 36 93
http://www.hakikatkitabevi.com.tr
e-mail: [email protected]
Ftih-STANBUL
UBAT-2007
KELME- TENZH
(Sbhnallahi ve bi-hamdihi sbhnallahil-azm). Bu kelime-i tenzh,
(Mektbt Tercemesi) kitbnn 307 ve 308.ci mektblarnda yazldr. Bunu,
sabh ve akam yz kerre okuyann gnhlar afv olur. Derdlerden kurtulur.
Bir dah gnh ilemekden muhfaza olunur.
mm- Rabbn hazretleri (Mektbt) kitbnn 1.ci cild, 275.ci mektbunda
buyuruyor ki:
Sizin bu nimete kavumanz, islmiyyet bilgilerini retmekle ve fkh
hkmlerini yaymakla olmudur. Oralara cehlet yerlemidi ve bidatler
yaylmd. Allah tel, sevdiklerinin sevgisini size ihsn etdi.
slmiyyeti yaymaa sizi vesle eyledi. yle ise, din bilgilerini retmee
ve fkh ahkmn yaymaa elinizden geldii kadar alnz. Bu ikisi btn
sedetlerin ba, ykselmenin vstas ve kurtuluun sebebidir. [ok kr
Trkiyede doru din kitb yazmak ve ner etmek serbestdir. Mslimnlara
bu hrriyeti veren devlete yardm etmek, her mslimna lzmdr.]
TENBH: Misyonerler, hristiyanl yaymaa, yehdler, Talmtu yaymaa,
stanbuldaki Hakkat Kitbevi, islmiyyeti yaymaa, masonlar ise,
dinleri yok etmee alyorlar. Akl, ilmi ve insf olan, bunlardan
dorusunu izn, idrk eder, anlar. Bunun yaylmasna yardm ederek, btn
insanlarn dnyda ve hretde sedete kavumalarna sebeb olur. nsanlara
bundan dah kymetli ve dah fideli bir hizmet olamaz. Bugn
hristiyanlarn ve yehdlerin ellerindeki Tevrt ve ncl denilen din
kitblarnn, insanlar tarafndan yazlm olduklarn kendi adamlar da
syliyor. Kurn- kerm ise, Allah tel tarafndan gnderildii gibi
tertemizdir. Btn papazlarn ve hahamlarn, Hakkat Kitbevinin ner
etdii kitblar dikkat ile ve insf ile okuyup anlamaa almalar
lzmdr.
Bask: hls Gazetecilik A.. 29 Ekim Cad. No. 23 Yenibosna-STANBUL
Tel: 0.212.454 30 00
-2-
NDEKLER
Sahfe No:
I. slm Ahlk [Al bin Emrullah-Muhammed Hdim]..... .....7
Birinci ksm: Kt ahlk ve bunlardan kurtulmak releri...11
Kt ahlk ve ilclar ..................
.....................................13
Kfr............................
..................................................18
Cehlet ....................... ....... ............26
Mal, mevk hrs .......... .......................................
.........26
Ayblanmak korkusu...........................................
..............28
vlmeyi sevmek ...................................
........................29
Bidat itikd............... .................................
.................29
Hevy- nefs.......................... .......................
................ 30
Takld ile mn
................................................................34
Riy............
..................................................................36
Tl-i
emel........................................................................41
Tama..............
..............................................................42
Kibr............... .............
..................................................48
lmin ve limlerin kymeti
................................................64
Tezelll...................
.......................................................67
Ucb ......................
........................................................70
Hased.......................
.....................................................71
Hkd.....................
.........................................................78
emtet..................
.......................................................82
Hicr
...............................................................................82
Cbn..............................................................................84
Tehevvr
.......................................................................84
Gadr..............................................................................89
Hynet..........................................................................90
Vadini
bozmak.................................................................90
S-i
zan..........................................................................92
Mla muhabbet .................
.............................................94
Tesvf .............
...............................................................97
Fsklar sevmek ......................................
.......................97
limlere dmanlk.............
.............................................99
Fitne................. ................
..........................................100
Mdhene ve mdr ...............
..............................103
nd ve mkbere...............
...........................................104
Nifk ..................
.........................................................105
Tefekkr etmemek............
.............................................105
Mslimna bedd ....................
....................................107
Mslimna kt ism takmak....................
.................107
zr red etmek..................
...........................................108
Kurn- kermi yanl tefsr etmek
...................................109
Harm ilemekde srr.....................
...................111
Gbet etmek...................
...............................................112
-3-
Tevbe etmemek ................. .......
..................................115
kinci ksm [Mukaddeme] ..................
..........................123
slm ahlk e ayrlr...........
........................................123
Ahlk ilminin fideleri ve neye yarad
.............................124
Kalb ve Rh nedir? ...........
.............................................129
nsan lnce rh ne olur?......................
.........................130
Kalb ve Rhun kuvvetleri ..................
.............................133
Mukaddemenin birinci ilvesi...............
............................136
Mukaddemenin ikinci ilvesi ...................
........................142
lm-i ahlk ve islmiyyetde ahlk terbiyesi.......
................146
Hikmetden meydna gelen iyi huylar............
....................148
ecatden hsl olan iyi huylar .................
......................149
ffetden meydna gelen iyi huylar
....................................150
Adletden doan iyi huylar....................
..........................152
Kt huylarn ba drtdr.................
.............................155
Hikmete benziyen kt ahlk......................
.....................158
ffete benziyen kt huy.........................
........................158
Sehya benziyen kt huy.....................
.........................159
ecate benziyen kt
huy..............................................159
II. Cennet Yolu lmihli
[Muhammed bin Kudbddn znik]....169
slmiyyet, Allah vardr ve birdir ..... ..
..................171
mnn sfatlar..............
.........................................177, 553
Sft- ztiyye................
...............................................178
Sft- sbtiyye .............................
..............................179
mnn gitmesine sebeb olan eyler
................................184
Reslullahn zevceleri ve gazveleri
..................................195
mnn tafsline dir ...............................
.......................196
Kfre sebeb olan eyler ..............................
...................199
Ahkm- islmiyye.................
.......................................205
slmn bins ........................
......................................209
Nemz bb....................
...............................................210
Gusl bb.....................
.................................................212
Hayz ve nifs bahsi......................
..................................220
Abdest bahsi, sulara dir ............
....................................230
Abdestin snnetleri ..........................
..............................231
Misvk kullanma bahsi ........................
...........................232
Abdestin mstehablar..............
......................................232
Abdestin mekrhlar, abdesti bozan eyler
.........................233
Abdest dlar...................
............................................235
Teyemmm bb...........................................
.................236
stinc, istibr, istink
....................................................240
Nemz nasl klnr? Mlikyi takld.........
............................241
Ezn- Muhammed............
.............................................244
Nemzn vcibleri ........................
..................................249
Nemzn snnetleri.............................
............................249
Nemzn mstehablar .......................
.............................250
Nemzn db ............................
..................................250
-4-
Nemzn mekrhlar....................
...................................252
Nemz bozan eyler ............................
.........................254
Cemat ile nemzn fazleti..............
...............................258
Nemzda immet, ............................
............................258
Nemzda tadl-i erkn.......................
.............................259
Yolculukda
nemz...........................................................260
ftith tekbrinin fezili......................
..............................262
Cennt-i liyyt hakknda
................................................264
Kaz
nemzlar...............................................................266
Meyyit iin nemz iskt
..................................................271
Cumaya dir
................................................................274
Nemz klmak, zr shibi
olmak.......................................279
Hastalkda nemz
..........................................................281
Nemzn ehemmiyyeti
....................................................284
Zekt
vermek................................................................292
Oruc bb
.....................................................................300
Kurbann art dr
.......................................................306
Haccn rkn
dr.........................................................307
Ellidrt farz
...................................................................308
Gnh- kebir hakknda
.................................................311
Avret mahalli ve kadnlarn rtnmesi
...............................315
Mminin evsf
.............................................................321
Ahlk- hamdenin
beyn.................................................323
Fezil-i eshb bahsi
........................................................325
Tam bahsi
..................................................................327
Evlenmee dir
.............................................................331
Cenzenin techiz, tekfn ve defnine
dir.............................337
lm hllerine dir
........................................................339
Masmlarn lmne dir
...............................................343
Mslimn kadnlarn lmne
dir.....................................344
Mazlm, sabrl ve garb olanlarn lmne dir, ehdler....347
Kfirlerin lmne
dir....................................................348
Kabr ziyreti ve Kurn- kerm okumak.............. .....352
nc cild, 9. cu
mektb................................................355
nc cild, 84. c
mektb..............................................356
Abdllah- Dehlevnin (Mektib-i erfe) kitbnn
114. c mektbu
..........................................................357
Cennet Yolu lmihli kitbnn son
sz..............................360
III. Ey Oul lmihli [Sleymn bin Cez]......................363
Birinci bb:
Nemz.........................................................364
Abdest
bahsi..................................................................365
Abdestin farzlar,
snnetleri,.............................................366
Abdestin mstehablar, db, nfileleri
.............................367
Abdestin mekrhlar, abdesti bozan eyler
.........................368
Gusl bahsi,
...................................................................368
Gusln farzlar, snnetleri,
sebebleri..................................369
Snnet olan gusller
........................................................369
Mest zerine mesh bahsi
.................................................370
-5-
Teyemmm bahsi
..........................................................370
Nemzn
artlar.............................................................380
Nemz
vaktleri...............................................................381
Nemzn eds
...............................................................400
Sabh nemz
...............................................................400
Cmi db bahsi
..........................................................403
yetel-krsnin fazleti
....................................................405
Msfeha (el
skmak)......................................................406
Cematin
fazleti............................................................407
Kurn- kerm okurken edebler
........................................416
Ezn
bahsi....................................................................423
Yolculukda
nemz...........................................................429
Receb-i erfin fazleti. abn- erfin
fazleti.....................430
Ramezn- erfin
fazleti..................................................431
Tervhin
fazleti.............................................................433
mn bahsi
...................................................................438
Tevhd fasl
...................................................................441
Allah
rzs.....................................................................443
Hamd etmek
fazleti........................................................444
mn ds
...................................................................445
Tecdd-i mn ds .....................
..................................447
hls sresini okumann fazleti ............
...........................448
Salevt fasl................
..................................................449
Al-veride yalan sylemek fasl .................
...........454
Vcd emnetinin fasl .......................
............................455
Nimetlere kr fasl .................
.....................................459
Bayram fazleti............
..................................................460
Zhd ve takv fasl ................
.......................................466
Ana-babaya itat fasl ........
...........................................470
Sla- rahm bahsi .............
..............................................476
Nikh fasl............
........................................................477
St kardelik..............
...................................................484
Komu fasl. ..............
...................................................486
Mahalle db hakknda fasl .........
...................................487
Cumann db hakkndadr ........
....................................487
limler ile sohbet db ............
......................................491
Hkim ve davclar fasl ........
.........................................492
Arkadalk ve dostluk ................
.....................................492
Yemek yime fasl ..........
.................................................493
Su imek db........
......................................................496
Kadnlarn hayz ve nifs hlleri ..............
.........................501
Sabr fasl..........
............................................................529
Kabr ziyreti fasl................
...........................................529
Zekt vermek...............
.................................................534
Yardm dernekleri, kumar, sigorta...............
............538
Hakk mslimn nasl olur .........
.....................................551
Muhammed Masm Frknin onbir mektbu .....................557
-6-
SLM AHLKI
NSZ
Besmeleyle balyalm kitba!
Allah ad, en iyi bir snakdr.
Nimetleri smaz l, hisba,
ok acyan, afv seven bir Rabdr!
Allah tel, dnyda btn insanlara acyor. Muhtc olduklar nimetleri
yaratp, herkese gnderiyor. Dnyda ve hretde sedete kavumak iin, bu
nimetlerin nasl kullanlacan da bildiriyor. slmiyyeti hi iitmemi
olan kfirlerin Cehenneme sokulmyacaklarn, bunlarn hesbdan sonra,
hayvnlar gibi yok olacaklarn, mm- Rabbn, 259.cu mektbunda
bildirmekdedir. itdikden sonra, dnp mn edenleri Cennete sokacakdr.
Dnmek iin mr boyu zemn vermidir. Nefslerine, kt arkadalara, zararl
kitblara ve yabanc radyolara aldanarak kfr ve dallet yoluna
sapanlardan mna gelenleri afv ediyor. Bunlar ebed felketden
kurtaryor. Azgn, zlim olanlara hidyetini ihsn etmiyor. Onlar,
beendikleri, istedikleri, iine ddkleri inkr bataklnda brakyor.
hretde, Cehenneme gitmesi gereken mminlerden, dilediklerini,
Cehennemde, gnhlar bitinciye kadar yakdkdan sonra Cennete
kavuduracakdr. Her canly yaratan, her vr, her n varlkda durduran,
hepsini korku ve dehetden koruyan yalnz Odur.
Herhangi bir kimse, herhangi bir zemnda, herhangi bir yerde,
herhangi bir kimseye, herhangi bir eyden dolay, herhangi bir sretle
hamd ve kr ederse, bu medh- senlarn ve teekkrlerin hepsi, Allah
telya mahssdur. nki, her nimeti [iyilii] yaratan, gnderen, hep
Odur. O htrlatmazsa ve kuvvet ve kolaylk vermezse, kimse kimseye
iyilik ve ktlk yapamaz. Hep Onun diledii olur. Onun dilemediini
kimse yapamaz. [Hads-i kudsde, (nsanlar, beni tanmakla
ereflenmeleri iin yaratdm) buyuruldu. Bunu iitince, (kfirler, dnyda
Allah telya inanmyorlar. Bu hads-i erf hsl olmuyor) demek doru
deildir. nki, limler, veller, belli bir dereceye ykselince, belli
bir yaa gelince, Allah tely tanmaa balyorlar. Kfirler de, hrete
gidince tanyacaklardr. Tanmyan kalmyacakdr.]
Hamd, btn nimetleri Allah telnn yaratdna ve gnderdiine inanmak
ve sylemek demekdir. kr, btn nimetleri ahkm- islmiyyeye uygun
kullanmak demekdir. Nimet, fideli ey demekdir. Nimetler, Ehl-i
snnet limlerinin kitblarnda yazldr. Ehl-i snnet limleri, mehr drt
mezhebin limleridir.
-7-
Onun sevgili Peygamberi, insanlarn her bakmdan en gzeli, en stn
olan Muhammed aleyhisselma ve Onun iyi ahlk ve ilm saan, line, yan
akrabsna ve Eshbnn hepsine rdvnullahi tel aleyhim ecman bizden dlar
ve selmlar olsun!
Mslimnlarn renmeleri lzm olan bilgilere (slm ilmleri) denir. slm
ilmleri ikiye ayrlr: (Din bilgileri) ve (Fen bilgileri). Fen
bilgilerine (Hikmet) denir. Dinde reformcular, fen bilgilerine
(Rasyonel bilgiler), din bilgilerine (Skolastik bilgiler) diyor.
Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem (Hikmet, mslimnn gayb olmu
mal gibidir. Onu nerede bulursa alsn!) buyurdu. Bu hads-i erf, fen
bilgilerini renmei emr etmekdedir. Din bilgilerinin ess yirmi
ilmdir. Bunlardan sekizi, yksek ilmler, onikisi de, yardmc
ilmlerdir. Yksek ilmlerden birisi, (Ahlk ilmleri)dir.
[Gzel ahlk shibi olan ve zemnnn fen bilgilerinde ykselmi olan
mslimna (Meden), yan ilerici denir. Fende ilerlemi ar sany kurmu,
fekat ahlk bozuk olan kimseye (Zlim), yan (gerici), ekiy ve diktatr
denir. Fen ve sanatda geri ve ahlk bozuk olanlara (Vah), yan d
denir. (Medeniyyet), tamr-i bild ve terfh-i ibddr. Yan, ehrler
yapmak ve insanlara hizmetdir. Bu da, fen ve sanat ve gzel ahlk ile
olur. Ksacas, fen ve sanatin gzel ahlk ile birlikde olmasna
(Medeniyyet) denir. Meden insan, fen ve sanati, insanlarn
hizmetinde kullanr. Zlimler ise, insanlara ikence yapmakda kullanr.
Grlyor ki, hakk mslimn, ilerici bir insandr. Hristiyan, yehd ve
komnist [yan dinsiz], gerici, ak ve zevall bir kimsedir. Grlyor ki,
medeniyyet, ehrler, binlar yapmakdr. Bu da, fen ve sanat ile olur.
Tekml-i snat, telhuk- efkr iledir. nsanlarn refh iinde yaamalar da,
islm ahlk ile olur.]
Her mslimnn islm bilgilerini lzmu kadar renmesi farzdr. Bunun
iin, islm limleri, birok kitb yazmlardr. Ahlk kitblarndan Nasrddn-i
Muhammed Tsnin yazd (Ahlk- nsr) ve Cellddn-i Muhammed Devnnin yazd
(Ahlk- Cell) ve Hiratl Hseyn Vz- Kifnin yazd (Ahlk- muhsin) kitblar
mehrdur. Kitbmzn birinci ksm, Muhammed Hdimnin rahimehullah tel
(Berka) kitbndan terceme edilmidir. Bu ksmda, islmiyyetin beenmedii
ahlk ve bunlardan korunma ve kurtulma relerini bildireceiz. Bu kt
ahlk, kalbin hastalklardr. Kalbi ve rhu ebed lme srklerler. Baka
kitblardan alarak yaplan ilveler, keli parantez [ ] iine yazlmdr.
Kitbmzn ikinci ksmnda, 979 [m. 1572] senesinde Edirnede veft etmi
olan, Al bin Emrullahn rahime-hullah tel yazm olduu, trke (Ahlk-
al) kitbnn ba ksmn yazarak, ahlkn tarfini ve eidlerini
aklyacaz.
Bu kitbmz okuyan temiz genler, dedelerinin, salam bedenli, iyi
ahlkl, alkan, meden, ilerici olduklarn anlyacak, islm dmanlarnn
yalanlarna, iftirlarna aldanmakdan kurtulacakdr.
Nasrddn-i Tsnin ismi Muhammed bin Fahreddndir. Hicr 597
-8-
senesinde Tsda yan Mehed ehrinde tevelld, 672 [m. 1273] de
Baddda veft etdi. idi. Hlgnn Badd yakp ykmasna, yzbinlerle mslimn
ldrmesine sebeb olanlardan biridir. Hlgnn vezri oldu. Drtyzbin kitb
bulunan bir ktbhne ve Rasadhne, bir akademi yapd. ok kitb yazd.
(Fideli Bilgiler) kitbnn 95.ci sahfesine baknz!
Muhammed Cellddn-i Devn rahime-hullah tel 829 senesinde tevelld,
908 [m. 1503] de, rzda veft etdi. slm limlerinin en byklerindendir.
ok kitb yazd. (Ahlk- Cell) kitb fris olup, 1304 [m. 1882] senesinde
Hindistnda sekizinci basks yaplmdr. ngilizceye de terceme
edilmidir.
Hseyn bin Al Vz-i Kif rahime-hullah tel, Hiratda vz idi. Hicr
910 [m. 1505] senesinde orada veft etdi.
Ey temiz genler! Ey, mrlerini islm dninin gzel ahlkn renmekde ve
yaymakda tketen ve canlarn Allahn dnini insanlara yaymakda fed eden
ehdlerin asl ve kymetli ocuklar! erefli ecddmzn sizlere tam ve doru
olarak getirdii ve emnet brakd, mubrek islm dnini ve bunun
bildirdii gzel ahlk iyi reniniz! Gzel yurdumuza gz diken, can, mal,
din ve ahlk dmanlarnn saldrlarna kar, bu mukaddes emneti btn gcnzle
savununuz! Her yere yayarak, insanlar sedete kavudurmaa alnz!
Biliniz ki, dnimiz, gzel huylu olmamz, sevimemizi, byklere hurmet,
kklere efkat etmei, dinli dinsiz, herkese iyilik etmei emr
etmekdedir. Herkesin hakkn, cretini veriniz! Kannlara, hkmetin
emrlerine kar gelmeyiniz! Vergilerinizi vaktinde deyiniz! Allahn,
dorularn yardmcs olduunu hi unutmaynz! Sevielim, yardmlaalm ki,
Allah tel yardmcmz olsun!
slm limleri buyuruyorlar ki, (Allah tel insanda ey yaratd: Akl,
kalb ve nefs. Bunlarn hibiri grlmez. Varlklarn eserleri ile,
yapdklar ilerle ve dnimizin bildirmesi ile anlyoruz. Akl ve nefs
dimgmzda, kalb gsmzn sol tarafndaki yreimizdedir. Bunlar, madde
deildir. Yer kaplamazlar. Buralarda bulunmalar, elektriin ampulde,
mikntisin endksiyon bobininde bulunmas gibidir. Akl, fen
bilgilerini anlamaa alr. Bunlar anlar. slmiyyete uygun olanlarn,
fenlarndan, zararl olanlarndan ayrr. yileri, fenlar, islmiyyet
ayrmakdadr. slmiyyeti bilen ve uymak istiyen akla (Akl- selm)
denir. Akl az olan, hep aran kimseye (Ahmak), akl hi olmyana
(Mecnn) denir. Selm olan akl, islmiyyetin bildirdii iyi eyleri
kalbe bildirir. Kalb de, bunlar yapma irde ederek, dimgdan kan
hareket sinirleri vstas ile, azlara, organlara yapdrr. yi vey fen
eyleri yapmak arzsunun kalbe yerlemesine (Ahlk), (Huy) denir. Nefs,
bedene tatl gelen eylere dkndr. Bunlarn iyi, fen, fideli, zararl
olduklarn dnmez. Arzlar, islmiyyetin emrlerine uygun olmaz.
slmiyyetin yasak etdii eyleri yapmak, nefsi kuvvetlendirir. Dah
beterini yapdrmak ister. Fen, zararl
-9-
eyleri, iyi gsterip, kalbi aldatr. Kalbe bunlar yapdrarak,
zevklerine kavumak iin alr. Kalbin nefse aldanarak, fen huylu
olmamas iin, ahkm- islmiyyeye uyarak kalbi kuvvetlendirmek ve nefsi
zafletmek lzmdr. Akl kuvvetlendirmek, islm bilgilerini okuyup,
renmekle olduu gibi, kalbin kuvvetlenmesi, yan temizlenmesi de,
ahkm- islmiyyeye uymakla olur. slmiyyete uymak iin, ihls lzmdr.
(hls), ileri, ibdetleri, Allah tel emr etdii iin yapmak, baka hibir
menfeat dnmemekdir. Kalbde ihls hsl olmas, kalbin zikr etmesi ile,
yan Allah ismini ok sylemesi ile olur. Zikrin ehemmiyyeti, (Kymet
ve hret) kitb 284.c sahfesinden balyarak, uzun bildirilmekdedir.
Zikrin nasl yaplacan, Mrid-i kmilden renmek ve aklda bulunan ve his
organlarndan gelen dny dncelerini kalbden karmak artdr. Dny dncesi
hi kalmazsa, kalb kendiliinden zikr etmee balar. Zikrin nasl
yaplaca (Tam lmihl)in 921.ci sahfesinde yazldr. iedeki su boalnca,
havnn ieye kendiliinden, hemen girmesi gibidir. Kalbi dny
dncelerinden korumak, kalbin Mrid-i kmilin kalbinden feyz [Nr]
almas ile olur. Kalbden kalbe (feyz), muhabbet yolu ile akar.
Mridin baka memleketde bulunmas vey veft etmi olmas, feyz gelmesine
mni olmaz. (Mrid), islm bilgilerini iyi bilen ve islmiyyete tm
uyan, ihls shibi, Ehl-i snnet limidir. slmiyyete uymak, kalbi
kuvvetlendirdii gibi, nefsi zafletir. Bu sebeb ile (nefs), kalbin
islmiyyete uymasn, Mrid-i kmilin sohbetinde bulunma, kitblarn okuma
istemez. Dinsiz, mnsz olmasn ister. Akllarna uymayp, nefslerine
uyan kimseler, bunun iin, dinsiz olmakdadr. Nefs lmez. Fekat, gc
kuvveti kalmaynca, kalbi aldatamaz.)
Bugn, yer yznde bulunan mslimnlar frkaya ayrlmdr. Birinci frka,
Eshb- kirmn yolunda olan, hakk mslimnlardr. Bunlara (Ehl-i snnet)
ve (Snn) ve (Frka-i nciyye), Cehennemden kurtulan frka denir. kinci
frka, Eshb- kirma dman olanlardr. Bunlara () vey (Frka-i dlle) sapk
frka denir. ncs, snnlere ve lere dman olanlardr. Bunlara (Vehhb) ve
(Necd) denir. nki bunlar, ilk olarak Arabistnn Necd ehrinde meydna
kmdr. Bunlara (Frka-i melne) de denir. nki, bunlarn mslimnlara mrik
dedikleri (Kymet ve hret) ve (Sedet-i Ebediyye) kitblarmzda yazldr.
Mslimnlara kfir diyene Peygamberimiz lanet etmidir. frkasn yehdler,
vehhb frkasn ingilizler kurdu. Ehl-i snnet frkasn trkler
korudu.
Hangi frkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozuk olan,
Cehenneme gidecekdir. Her mmin, nefsini tezkiye iin, her zemn ok (L
ilhe illallah) ve kalbini tasfiye iin (Estagfirullah) okumaldr.
Ahkm- islmiyyeye uyann ds muhakkak kabl olur. Nemz klmyann, ak
kadnlara bakann ve harm yiyip ienin, ahkm- islmiyyeye uymad anlalr.
Bunlarn dlar kabl olmaz.
Mld sene Hicr ems Hicr kamer
2001 1380 1422
-10-
SLM AHLKI
Birinci Ksm
Kitbmzn birinci ksmnda, kt ahlkdan mhim olan krk adedi ve
bunlarn ilclar aklanacakdr. Aadaki yazlarn hepsi, Eb Sad Muhammed
Hdimnin rahime-hullah tel (Berka) kitbnn birinci cildinden terceme
edilmidir. Bu kitb iki cild olup arabdir. 1284 [m. 1868] senesinde
stanbulda basdrlm, 1411 [m. 1991] de, (Hakkat Kitbevi) tarafndan,
tekrr tab edilmidir. Hdim hazretleri, 1176 hicr kamer [m. 1762]
senesinde Konyann Hdim kasabasnda veft etmidir.
KT AHLK VE BUNLARDAN
KURTULMAK RELER
nsana dnyda ve hretde zarar veren herey, kt ahlkdan meydna
gelmekdedir. Yan, zararlarn, ktlklerin ba, kt huylu olmakdr.
Harmlardan [ktlklerden] saknmaa (Takv) denir. Takv, ibdetlerin en
kymetlisidir. nki, bireyi tezyn etmek, sslemek iin, nce pislikleri,
ktlkleri yok etmek lzmdr. Bunun iin, gnhlardan temizlenmedike,
tatlarn, ibdetlerin fidesi olmaz. Hibirine sevb verilmez. Ktlklerin
en kts, (kfr)dr. Kfirin [Allaha dman olann] hibir iyilii, hayrt,
hasent, hretde fideli olmaz. [Zulm ile ldrlen kfir,ehd olmaz.
Cennete girmez.] mn olmyann hibir iyiliine sevb verilmez. Btn
iyiliklerin temeli takvdr. Hereyden nce, takv shibi olmaa almak
lzmdr. Herkese, takv shibi olmalarn emr ve nashat etmelidir. Dnyda
rhata, huzra kavumak, sevimek, kardee yaayabilmek, hretde de,
sonsuz azbdan hals olarak, ebed nimetlere, sedetlere kavumak, ancak
takv ile nasb olur.
Kt huylar, kalbi hasta eder. Bu hastaln artmas, kalbin lmne [yan
kfre] sebeb olur. Kt huylarn en kts olan irk, yan kfr ise, kalbin
en byk zehridir. mn olmyann, (Kalbim temizdir. Sen kalbe bak) gibi
szleri, bo lflardr. lm olan kalb temiz olmaz.
Kfrn env vardr. Hepsinin de en kts, en by (irk)dir. Bir ktln her
eidini bildirmek iin, ok kerre, bunlarn en k-
-11-
ts sylenir. Bunun iin, yet-i kermelerde ve hads-i erflerde
bulunan irk kelimesinden, her nev kfr mans anlalr. Nis sresinin
krksekiz ve yzonaltnc yet-i kermelerinde, mrikin hi afv edilmiyecei
bildirildi. Bu yet-i kermeler, kfirlerin Cehennem ateinde sonsuz
yanacaklarn bildirmekdedir.
[(irk), Allah telya ortak yapmak, benzetmek demekdir. Benzeten
kimseye (Mrik), benzetilen eye (erk) denir. Bir kimsede, bireyde,
lhiyyet sfatlarndan birisinin bulunduuna inanmak, onu erk yapmak
olur. Allah telya mahss olan sfatlara, yan (Sft- ztiyye) ve (Sft-
sbtiyye)lere (lhiyyet sfatlar) denir. Sonsuz var olmak, yaratmak,
hereyi bilmek, hastalara if vermek, lhiyyet sfatlarndandr. Bir
insanda, gnede, inekde, herhangi bir mahlkda, lhiyyet sfat
bulunduuna inanarak, ona tazm, hurmet etmee, ona yalvarmaa, ona
(ibdet etmek), tapnmak denir. O eyler (Sanem=put) olur. Byle zan
olunan insann ve kfirlerin heykelleri, resmleri ve mezrlar nnde de,
tazm edici eyler sylemek, yapmak da, ibdet etmek, irk olur. Bir
insanda lhiyyet sfatlarndan birinin bulunduuna inanmayp, Allahn
sevgili kulu olduuna vey vatana, millete hizmetleri olduuna
inanarak, bunun resmine, heykeline, tazm etmek irk olmaz, kfr
olmaz. Fekat, herhangi bir insann resmine hurmet etmek harm olduu
iin, tazm, hurmet eden bir mslimn fsk olur. Harm olduuna ehemmiyyet
vermezse, dier bir harm, ehemmiyyet vermiyerek yapanlar gibi
(Mrted) olur. Mrik olmyan yehd ve hristiyanlar da, Muhammed
aleyhisselma inanmadklar iin kfirdirler. [Allaha dmandrlar.]
Bunlara (Kitbl kfir) denir. imdi, hristiyanlarn ou, s aleyhisselma
lhiyyet sfat isnd etdikleri iin, mrikdir. Barnabas ve Aryus
mezhebinde olanlar, kitbl kfir iseler de, bunlar bugn yokdur.]
Kalb hastalklarnn irkden sonra en kts, (Bidat)lara inanmak ve
bidat ilemekdir. Bidatlardan sonra, gnhlardan saknmamak gelir. Kk
olsun, byk olsun, irkden yan kfrden baka gnh ileyip, tevbe etmeden
len bir mmin, efat olunmakla, yhud hibir sebeb olmadan, yalnz Allah
telnn merhamet etmesi ile, afv olunabilir. Kk gnh, afv edilmezse,
Cehennemde azb ekilecekdir. Kul hakk da bulunan gnhlarn afv gdr ve
azblar dah iddetli olacakdr. Zevcesinin mehrini vermemek ve
insanlarn hak dni renmelerine mni olmak, kul haklarnn en bydr.
Hads-i erflerde buyuruldu ki, (Bir zemn gelir ki, insan kazancnn
halldan m, harmdan m olduunu dnmez) ve (Bir zemn gelir ki,
islmiyyete yapmak, elinde ate tutmak gibi g olur.) Bunun iin,
harmlarn-
-12-
hepsinden ve tahrm mekrhlardan saknmak takv olur. Farzlar ve
vcibleri terk etmek harmdr. Mekked snnetleri zrsz terk etmek
tahrmen mekrh olur denildi. tikdda ve ahlkda ve amelde emr
olunanlar terk edene, kymetde azb yaplacakdr. Azba sebeb olan
eyleri terk etmek lzmdr. Mesel nemz klmamak ve kadnlarn, kzlarn ak
gezmeleri byk gnhlardandr. Bir gnh terk etmek, mesel be vakt nemz
hergn klmak ok lzmdr. Fekat, bu kitbmzda, terk edilmemesi lzm
olanlar deil, terk edilmesi lzm olanlar bildireceiz.
Yaplmamas lzm olan eyler, y belli bir uzv ile yaplr, yhud btn
beden ile yaplr. Gnh ilenen uzvlardan sekiz uzv mehrdur. Bu uzvlar,
kalb, kulak, gz, dil, el, mide, ferc ve ayaklardr. Kalb, insann
gsnde, sol tarafnda bulunan yrek denilen et parasna nefh olunmu
[frlm] rhn bir latfedir. Rh gibi, madde olmyan [mcerred olan] bir
varlkdr. Gnh iliyen, bu uzvlarn kendileri deildir. Bunlarda bulunan
his kuvvetleridir. Dnyda ve hretde sedete kavumak, rhat etmek
istiyen kimse, bu uzvlarn gnh ilemelerine mni olmaldr. Gnh
ilememek, kalbinde meleke, tabat, hlini almaldr. Nemz klan, harm
ilemiyen snn bir kimseye (Mttek) ve (Slih) [iyi insan] denir. Allah
telnn rzsna, sevmesine kavuarak, (Vel)si olur. Kalbde tabat hlini
almadan, kendini zorlyarak gnhlardan saknmak da, takv olur ise de,
vel olmak iin, gnh ilememek tabat, huy hlini almaldr. Bunun iin de,
kalbin temizlenmesi lzmdr. (Kalbin temizlenmesi, islmiyyete uymakla
olur.) (slmiyyet) ksmdr: lm, amel, ihls. Yan, emrleri ve yasaklar
renmek, rendiklerine tbi olmak, bunlar yalnz Allah rzs iin yapmak
lzmdr. Kurn- kerm, bu n emr ve medh etmekdedir. 449. cu sahfeye
baknz! Bu (slm ahlk) kitbnda, kalbin temizlenmesi iin, yalnz, terk
edilmesi lzm olan gnhlar bildirilecekdir. Bunlara (Kt ahlk)
denir.
KT AHLK VE LLARI
Mslimnn hereyden evvel kalbini temizlemesi lzmdr. nki, kalb, btn
bedenin residir. Btn uzvlar kalbin emrindedir. Peygamberimiz
sallallah aleyhi ve sellem, (nsann bedeninde bir et paras vardr. Bu
iyi olursa, btn uzvlar iyi olur. Bu kt olursa, btn organlar bozuk
olur. Bu, kalbdir) buyurdu. Yan bu, yrek denilen et parasndaki
gnldr. Bunun iyi olmas, kt ahlkdan temizlenmesi ve iyi ahlk ile
tezyn edilmesidir. nsann sretine, ekline (Beden), (Halk) denir.
nsann kalbindeki kuvvete, hle, huya (Hulk) denir. (Ahlk- zemme),
kalbin hastalklar-
-13-
dr. Bunlarn tedvleri gdr. lclarn iyi bilmek ve iyi kullanmak
lzmdr. Hulk, yan huy, kalbdeki meleke ve kalbdeki arz, hl demekdir.
nsann itikd, szleri, hareketleri, hep bu kuvvetden hsl olmakdadr.
htiyr hareketleri, huyunun eserleridir.
Ahlk tebdl etmek, ktsn yok edip, yerine iyisini getirmek
mmkindir. Hads-i erfde, (ahlknz iyilediriniz!) buyuruldu. slmiyyet
mmkin olmyan eyi emr etmez. Tecribeler de, byle olduunu
gstermekdedir. [Tecribe, kat bilgi elde etmee yaryan vstadan
biridir. Bu vstalardan ikincisi, Muhbir-i Sdkn haber vermesidir.
ncs, hesb ile anlamakdr.] nsanlarn, ahlklarn tebdl etmek istidadlar
ayn deildir.
Ahlkn menei, sebebi, insn rhun kuvvetidir. Bunlardan birincisi,
rhun (drk) kuvvetidir. Buna (Nutk) ve (Akl) denir. Nutkun nazar
kuvvetinin mutedil, orta mikdrna (Hikmet) denir. Hikmet, iyiyi
ktden, hakk btldan ayran kuvvetdir. Bu kuvvetin lzmundan fazla
olmasna (Cerbeze), yan ukallk denir. Cerbeze insan, mmkin olmayan
eyleri anlamaa kalkr. Mtebih yetlere man verir. Kaz kader zerinde
konuur. Mekr, hiyle, sihr gibi zararl eyler yapar. Bu kuvvetin
lzmundan az olmasna (Beldet), yan ahmaklk denir. Byle kimse, hayr,
erri birbirinden ayramaz. Nutkun amel kuvvetinin orta olmasna
(Adlet) denir. Adletin az ou olmaz.
Ahlkn kayna olan kuvvetlerden ikincisi (Gadab)dr. Hayvn rhun
kuvvetidir. Beenmedii, istemedii birey karsnda, kan harekete gelir.
Bu kuvvetin insn rh tarafndan temn edilen orta mikdrna (ecat),
cesret denir. Lzmlu, fideli ilere atlmakdr. Mslimnlarn, iki
mislinden fazla olmyan kfirlerle harb etmeleri, mazlmu zlimden
kurtarmalar byledir. Bu kuvvetin fazla olmas (Tehevvr), atlgan,
saldrgan olmakdr. abuk hiddetlenir. Bu kuvvetin az olmas (Cbn),
korkaklkdr. Lzmlu olan eyi yapmakdan ekinir.
Rhun kuvvetlerinden ncs (ehvet)dir. Hayvn rhun, kendine tatl
gelen eyleri istemesidir. Bunun insn rh tarafndan temn edilen orta
mikdrna (ffet), nms denir. nsan, tabatinin muhtc olduu eyleri,
islmiyyete ve insanla uygun olarak yapar. Lzmundan fazla olmasna
(ereh), hrs ve fcr denir. Halldan olsun, harmdan olsun, her
istediini elde etmee alr. Bakalarnn zararna da olsa, beendii eyleri
toplar. ehvetin lzmundan az olmasna (Humd), uyuukluk denir ki,
hasta olduundan vey haysndan, yhud korkusundan, kibrinden, muhtc
olduu eylere kavumakda gevek davranr.
Yukarda bildirilen drt orta derece, yan hikmet, adlet ve if-
-14-
fet ve ecat, iyi huylarn essdr. nsan, rhun kuvvetinden hikmete
tbi olunca, dier ikisine, yan gadaba ve ehvete hkim olur. Bu
ikisini, orta dereceli olan iffete ve ecate kavudurarak sedete
erer. Eer, akln nazar kuvveti; orta derecesi olan hikmeti bulamayp,
iki kt uca meyl ederse, kt huylar hsl olur. Ar olan alt huy, her
zemn ktdr. Orta derecede olan drt huy da, kt niyyet ile yaplnca, kt
olur. Mala, mevke kavumak iin, din adam olmak, riy ile, gsteri
olarak nemz klmak ve cihd yapmak, hikmeti ktye kullanmak olur. Bir
zevke vey mevke kavumak iin, baz zevklerini terk etmek, iffeti ktye
kullanmakdr.
Ess olan drt iyi huydan herbirinin, eserleri, almetleri vardr.
Hikmetin yedi eseri vardr. ecatin ve iffetin onbirer eserleri
vardr.
Kt huylarn ilc -Kt huylarn hepsi iin mterek ilc, hastal ve
zararn ve sebebini ve zddn ve ilcn fidesini bilmekdir. Sonra, bu
hastal kendinde tehs etmek, aramak, bulmak gelir. Bu tehsi kendi
yapar. Yhud bir limin, rehberin bildirmesi ile anlar. Mmin, mminin
aynasdr. nsan kendi kusrlarn zor anlar. Gvendii arkadana sorarak
da, kusrunu renir. Sdk olan dost, onu tehlkelerden, korkulardan
muhfaza eden kimsedir. Byle bir arkada bulmak ok mkildir. Bunun
iindir ki, mm- fi:
Sdk dost ve hlis Kimy
az bulunur, hi arama! buyurdu.
Hazret-i mer radyallah anh de,
Arkadam aybma uyard beni,
kardelik snnetinin budur temeli! buyurdu.
Dmanlarnn kendisine kar kullandklar kelimeler de, insana ayblarn
tantmaa yarar. nki dman, insann ayblarn arayp, yzne arpar. yi
arkadalar ise, insann ayblarn pek grmezler. Birisi brhm Edhem
hazretlerine, aybn, kusrunu bildirmesi iin yalvarnca, seni dost
edindim. Her hlin, hareketlerin, bana gzel grnyor. Aybn bakalarna
sor dedi. Bakasnda bir ayb grnce, bunu kendinde aramak, kendinde
bulursa, bundan kurtulmaa almak da, kt huylarn ilclarndandr. (Mmin
mminin aynasdr) hads-i erfinin mans budur. Yan, bakasnn ayblarnda,
kendi ayblarn grr. s aleyhisselma, bu gzel ahlkn kimden rendin
dediklerinde, (Bir kimseden renmedim. nsanlara bakdm. Houma
gitmiyen huylarndan ictinb etdim. Beendiklerimi ben de yapdm)
buyurdu. Lokman hakme, (Edebi kimden rendin) dediklerinde,
(Edeb-
-15-
sizden!) dedi. Selef-i slihnin, Eshb- kirmn, Vellerin
rahmetullahi tel aleyhim ecman hayt hikyelerini okumak da, iyi
huylu olmaa sebeb olur.
Kendinde kt huy bulunan kimse, buna yakalanmann sebebini
aradrmal, bu sebebi yok etmee, bunun zddn yapmaa almaldr. Kt huydan
kurtulmak, bunun zddn yapmak iin ok uramak lzmdr. nki, insann ald
eyden kurtulmas mkildir. Kt eyler nefse tatl gelir.
nsann, kt ey yapnca, arkasndan riyzet ekmei, nefse g gelen ey
yapma det edinmesi de, fideli ilcdr. Mesel, bir ktlk yaparsam, u
kadar sadaka vereceim vey oruc tutacam, gece nemzlar klacam diye
yemn etmelidir. Nefs, bu g eyleri yapmamak iin, onlara sebeb olan
kt detini yapmaz. Kt ahlkn zararlarn okumak, iitmek de, fideli
ilcdr. Bu zararlar bildiren hads-i erfler okdur. Bunlardan birka
unlardr:
1 -(Allah katnda kt huydan byk gnh yokdur.) nki, bunun gnh
olduunu bilmez. Tevbe etmez. ledike, gnh katkat artar.
2 -(nsanlarn hi ekinmeden, sklmadan yapdklar gnh, kt huylu
olmakdr.)
3 -(Her gnhn tevbesi vardr. Kt ahlkn tevbesi olmaz. nsan, kt
huyunun tevbesini yapmayp, dah ktsn yapar.)
4 -(Scak su buzu eritdii gibi, iyi ahlk da, hatlar eritir. Sirke
bal bozduu gibi, kt ahlk, hayrt, hasent mahv eder.)
Kt niyyet ile olmyan hikmet, adlet, iffet ve ecat, iyi ahlkn
kaynadr. yi huylu olmak iin ve iyi ahlkn muhfaza edebilmek iin,
slih kimselerle, iyi huylularla arkadalk etmelidir. nsann ahlk,
arkadann huyu gibi olur. Ahlk, hastalk gibi srdir. Kt huylu ile
arkadalk etmemelidir. Hads-i erfde, (nsann dni, arkadann dni gibi
olur) buyuruldu. Fidesiz eylerden, oyunlardan, zararl akalamakdan
ve mnkaa etmekden ictinb etmelidir. lm renmeli ve fideli iler
yapmaldr. Ahlk bozan, ehveti harekete getiren seks, fuh kitblar
okumamal, byle radyo ve televizyondan saknmaldr. yi huylarn
fideleri ve harmlarn zararlar ve Cehennemdeki azblar, hep
htrlanmaldr. Ml, mevk arkasnda koanlardan hibiri murdna kavuamamdr.
Ml, mevki hayr iin aryan ve hayr ilerde kullanan, rhata, huzra
kavumudur. Mal, mevk gye olmamal, hayra vsta olmaldr. Mal, mevk
,bir deryya benzer. ok kimse, bu denizde boulmudur. Allah teldan
korkmak, bu derynn gemisidir. Hads-i erfde, (Dnyda, kalc deil,
yolcu gibi yaamal! le-
-16-
ceini hi unutmamal!) buyuruldu. nsan, dnyda bk deildir. Dny
zevklerine daldka, derdler, zntler, glkler artar. Aadaki hads-i
erfleri hi unutmamaldr:
1 -(bdetleri az olan bir kul, iyi huyu ile, kymetde yksek
derecelere kavuur.)
2 -(bdetlerin en kolay ve ok fidelisi, az konumak ve iyi huylu
olmakdr.)
3 -(Bir kulun ibdetleri ok olsa da, kt huyu, onu Cehennemin
dibine gtrr. Bazan kfre gtrr.)
4 - Birinin gndzleri oruc tutduu, geceleri nemz kld, fekat kt
huylu olduu, dili ile komularna, arkadalarna eziyyet etdii
sylendikde, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem cevbnda, (Byle
olmak iyi deildir. Gidecei yer, Cehennem ateidir) buyurdu.
5 -(Gzel ahlk temmlamak, yerledirmek iin gnderildim). Semv
dinlerin hepsinde iyi huylar vard. Bu din, bunlar temmlamak iin
gnderildi. Bu din varken, iyi huy bildirecek baka kaynaa, baka
kimseye lzm yokdur. Bunun iin, Muhammed aleyhisselmdan sonra,
Peygamber gelmiyecekdir.
6 -(yi huylu olan, dny ve hret sedetlerine kavuur.) nki iyi
huylu kimse, Allah telya ve kullara kar olan haklar, vazfeleri f
eder.
7 -(Sreti ve huyu gzel olan Cehennem atei yakmaz.)
8 -(Kendinden uzaklaanlara yaklamak, zulm edenleri afv etmek,
kendini mahrm edenlere ihsn etmek, gzel huylu olmakdr). yi huylu
kimse, kendisine darlana iyilik yapar. hsnda bulunur. Malna,
haysiyyetine, bedenine zarar vereni afv eder.
9 -(Kzd zemn, yumuak davranann kalbini Allah tel emniyyet ve mn
ile doldurur.) Korkusuz ve emn olur. Ktlk edene iyilik yapmak, iyi
huylarn en stndr. Kmil insan olmann almetidir. Dmanlar dost yapar.
mm- Gazl rahimehullah tel diyor ki, (ncl)de grdm: s aleyhisselm,
(Ktlk yapana ktlkle cevb vermeyiniz! Sa yananza vurana, sol yananz
eviriniz! Paltonuzu alana, alvarnz da veriniz!) buyurdu.
Hristiyanlarn imdi ellerinde mevcd uydurma (ncl) kitblarnda da byle
yazl olduunu (Cevb veremedi) kitbmz bildirmekdedir. Hristiyanlarn,
spanyada, Kudsde, Hindistnda ve (Bosna Hersek)de mslimnlara ve
yehdlere yapdklar korkunc zulmler ve engizisyon mahkemelerinde,
birbirlerine yapdklar ikenceler, kitblarda mevcddur. Bu vah
hareketleri, hakk ncle tbi olmadklarn gstermekdedir.
-17-
Her mslimn, kalbinden btn kt huylar karp, iyi ahlk
yerledirmelidir. Birkan karp, birkan yerledirmekle, insan gzel
huylu olmaz. Tesavvuf, insan bu kemle kavuduran yoldur. [Byle
olmyan yola, tesavvuf denmez. Her ilmin, her sanatn sahteleri,
bozuklar olduu gibi, dinden, islmiyyetden, islmiyyetin gzel
ahlkndan haberleri olmyan sahtekrlar, yalanclar, kendilerine
tarkatc, eyh diyorlar. Bunlara aldanmamal, chillerin, ahlkszlarn
kitblarn okumamal, radyolarn dinlememeli, tuzaklarna
dmemelidir.]
Kt ahlkn mehrlar altm adeddir. Bunlardan krk adedi terceme
edilerek, krk madde hlinde aada bildirilmidir. Bunlardan saknan ve
zdlarn yapan kimse, gzel ahlkl olur.
KFR
1 - Ktlklerin en kts, Allah telya inanmamak, ateist olmakdr.
Muhammed aleyhisselma inanmamak (kfr) [Allaha dmanlk] olur.
Meleklerin, insanlarn ve cinnin mn etmeleri, inanmalar emr olundu.
Muhammed aleyhisselmn, Allah teldan getirip bildirdii eylerin
hepsine kalb ile inanp, dil ile de ikrr etmee, sylemee (mn) denir.
mnn yeri (Kalb)dir. Kalb, yrek dediimiz et parasnda bulunan bir
kuvvetdir. Bu kuvvete (gnl) de denir. mn sylemee mni bulunduu zemn,
sylememek afv olur. Mesel korkutulduu, hasta, dilsiz olduu,
syleyecek vakt bulamadan ld zemn, sylemek cb etmez. Anlamadan,
takld ederek inanmak da, mn olur. Allah telnn var olduunu
anlamamak, dnmemek gnh olur. Bildirilenlerden birine inanmamak,
hepsine inanmamak olur. Herbirini bilmeden, hepsine inandm demek
de, mn olur. mn hsl olmak iin, islmiyyetin kfr almeti dedii
eylerden saknmak da lzmdr. slmiyyetin ahkmndan yan emr ve
yasaklarndan birini haff grmek, Kurn- kerm ile, melek ile,
Peygamberlerden biri ile aleyhimssalevt vetteslmt alay etmek, kfr
almetlerindendir. nkr etmek, yan iitdikden sonra inanmamak, tasdk
etmemek demekdir. bhe etmek de, inkr olur.
Kfr nevdir: Cehl, chd [ind] ve hkm.
1-) Kfr olduunu herkesin bildii bir eyi, iitmedii, dnmedii iin
kfir olanlarn kfr (Kfr-i cehl)dir. Cehl de iki drldr: Birincisi
bastdir. Byle kimse, chil olduunu bilir. Bunlarda, yanl itikd
olmaz. Hayvn gibidirler. nki, insan hayvndan ayran, ilm ve idrkdir.
Bunlar, hayvndan da aadrlar.
-18-
nki hayvnlar, yaratldklar eyde ileridedirler. Kendilerine fideli
eyleri anlar ve onlara yaklarlar. Zararl olanlar da anlayp,
onlardan uzaklarlar. Hlbuki bunlar, bilmez olduklarn bildikleri
hlde, bu irkin hlden uzaklamaz, ilme yaklamazlar.
[mm- Rabbn rahime-hullah tel, (Mektbt) kitbnn birinci cildinin
ikiyzellidokuzuncu mektbunda buyuruyor ki, (Bu fakre gre, dada
yetiip, hibir din duymayp, puta tapan mrikler, ne Cennete, ne de
Cehenneme girmiyeceklerdir. hretde dirildikden sonra, hesba ekilip,
zulmleri, kabhatleri kadar, maher yerinde azb ekeceklerdir.
Herkesin hakk verildikden sonra, btn hayvnlar gibi, bunlar da, yok
edileceklerdir. Bir yerde sonsuz kalmyacaklardr. Herkesin akl, dny
ilerinde bile, arp yanlrken, Allah telnn, akllar ile bulamadklar
iin, kullarn atede sonsuz olarak yakacan sylemek, bu fakre ok ar
gelmekdedir. Kk iken len kfir ocuklar da, byle yok olacaklardr.
Bir Peygamberin aleyhimssalevt vetteslmt veftndan sonra, ok vakt
geip, zlimler tarafndan din bozularak, unutulduu yerlerde yaayp,
Peygamberlerden ve islmiyyetden haberi olmyan insanlar da, Cennete
ve Cehenneme sokulmyacak, byle tekrr yok edileceklerdir). Kfir
memleketlerinde yaayp, islmiyyeti iitmeyenler de byledir.]
mn edilecek eyleri ve farzlardan, harmlardan mehr olanlar, lzmu
kadar renmek farzdr. Bunlar renmemek harmdr. itip de, renmee
ehemmiyyet vermemek kfr olur. Cehlin ilc, alp renmekdir. Cehlin
ikincisi, (Cehl-i mrekkeb)dir. Yanl, sapk itikd etmekdir. Yunan
felsefecilerinden ve mslimnlardan yetmiiki bidat frkasndan mn
gidenler byledir. Bu cehlet, birincisinden dah fendr. lc
bilinemiyen bir hastalkdr. s aleyhisselm, (Sar, dilsizi tedv etdim.
ly diriltdim. Fekat, cehl-i mrekkebin ilcn bulamadm) demidir. nki,
byle kimse, cehlini ilm ve keml sanmakdadr. Chil ve rh hastas
olduunu bilmez ki, ilcn arasn! Ancak, Allah telnn hidyeti ile
hastaln anlyan, bu derdden kurtulabilir.
2-) (Kfr-i chd)ye, kfr-i ind de denir. Kfr olduunu bilerek, ind
ederek, kfir olmakdr. Kibr sebebi ile ve mla, zevke ve mevk shibi
olmay sevmekden vey ayblanmakdan korkmak sebebi ile hsl olur.
Firavnn ve yoldalarnn kfrleri byle idi. Ms aleyhisselmn
mucizelerini grdkleri hlde, mn etmediler. Bizim gibi bir insana
inanmayz dediler. Kendileri gibi bir insann Peygamber olacan kabl
etmediler. Peygamber
-19-
melekden olur sandlar. Hlbuki, kendileri gibi insan olan Firavna
ilh dediler. Ona tapndlar. Rum mperatr Herakliys da, tahtndan,
saltanatndan ayrlmak korkusu ile mn etmedi. Rum pdihlarna Kayser
denir. Acem pdihlarna Kisr, Habe krallarna Nec ve Trk sultnlarna
Hkan, Kbt pdihlarna Firavn, Msr sultnlarna Azz, Himyer sultnlarna
Tbba denirdi. Eshb- kirmdan Dhye radyallah tel anh, Reslullahn
sallallah aleyhi ve sellem islma davet eden mektbunu Medneden ma,
Herakliysa getirdi. Herakliys, bir gn evvel, Mekkeden ma gelmi olan
Kurey kfirlerinin ticret kervannn resi, Eb Sfyn seryna arp:
Mednede birisinin peygamberlik iddi etdiini iitdim. Kendisi,
tannm kimselerden midir? Yoksa, aa tabakadan mdr? Ondan evvel,
bakas da byle iddida bulundu mu? Dedeleri arasnda, melik ve emr
olanlar var mdr. Kendisine tbi olanlar zengin midir, fakr ve ciz
kimseler midir? almalar ilerliyor mu, geriliyor mu? Dnine girip de,
sonra ayrlanlar oluyor mu? Sznde durmad, yalan syledii grld m?
Harblerinde glib midir, malb mudur? Eb Sfyn bunlarn cevblarn
bildirince, bu szlerinin hepsi, Onun peygamber olduunu gsteriyor
dedi. Eb Sfyn [o zemn henz mn etmedii iin], kfrnden ve hasedinden
dolay, yalan syledii de oldu. Bir gece iinde, Mekkeden, Kudsdeki
Mescid-i aksya gtrldn syledi, dedi. Herakliysn yannda olup, bunu
iitenlerden biri lfa karp:
Ben, o gece Mescid-i aksda idim dedi. O gece grdklerini anlatd.
Ertesi gn, Herakliys, mektbu okutdu. Mektba inandn, Muhammed
aleyhisselma mn etdiini Dhyeye bildirdi. Fekat, mn etdiimi millete
bildirmekden korkuyorum. Bu mektbu falanca rhibe gtr. O, ok ey
bilir. Onun da mn edeceini sanyorum dedi. Rhib, Reslullahdan gelen
mektbu okuyunca, hemen mn etdi. Oradakilere de mn etmelerini
syledi. Kendisini ldrdler. Dhye, Herakliysa gelip, olanlar
bildirdi. Byle yaplacan bildiim iin, mn etdiimi kimseye sylemedim
dedi. Reslullaha mektb gnderip mn etdiini bildirdi. Baehri olan
Humsa gitdi. Orada kendisine, bir adamndan gelen mektbda, Muhammed
aleyhisselmn peygamberlii ve muvaffakiyyetleri bildirildi. leri
gelenleri toplayp, mektbu okutarak, kendisinin mn etdiini aklad.
Hepsi kar kdlar. mn etmiyeceklerini ve red etdiklerini anlaynca,
onlardan zr diledi. Maksadm, dnimize olan ballnzn kuvvetini anlamak
idi dedi. Bu sz iitince, hepsi kendisine secde etdiler, rz
olduklarn bildirdiler. Saltanatn karmamak iin, kfr m-
-20-
na terch etdi. Mslimnlarla harb etmek iin, Mte denilen yere ordu
gnderdi. Burada ok mslimn ehd edildi. Reslullaha sallallah aleyhi
ve sellem Herakliysn mektbu gelince, (Yalan syliyor. Nasrn dninden
ayrlmad!) buyurdu. Herakliysa gnderilen mektb-i nebevnin sreti,
(Buhr)de ve (Mevhib) ve (Berka)da yazldr.
3-) Kfrn nc nevi, (Kfr-i hkm)dir. slmiyyetin mnszlk almeti dedii
szleri syliyen ve ileri yapan, kalbinde tasdk olsa ve inandn sylese
de, kfir olur. slmiyyetin tazmini emr etdii eyi tahkr etmek,
ktlemek byledir. Bunun iin, Allah telya lyk olmyan ey syliyen kfir
olur. Mesel, Allah, Ardan vey gkden bize bakyor demek, sen bana
zulm etdiin gibi, Allah da sana zulm ediyor demek, filn mslimn
benim gzmde yehd gibidir demek, yalan bir sze, Allah biliyor ki,
dorudur demek ve melekleri kltc eyler sylemek ve Kurn- kermi, hatt
bir harfini kltc sz sylemek, bir harfine bile inanmamak, alg alarak
Kurn okumak, hakk olan Tevrta ve ncle inanmamak, bunlar ktlemek,
Kurn- kermi z olan harflerle okuyup Kurn budur demek, kfr olur.
Peygamberleri kltc eyler sylemek, Kurn kermde ismleri bildirilen
yirmibe Peygamberden aleyhimssalevt vetteslmt birine inanmamak,
mehr snnetlerden birini beenmemek, ok iyilik yapan birisi iin,
Peygamberden dah iyidir demek kfrdr. Peygamberler aleyhimssalevt
vetteslmt muhtc idi demek kfr olur. nki, onlarn fakrlikleri kendi
istekleri ile idi. Birisi, peygamber olduunu sylese, buna inananlar
da kfir olur. (Kabrim ile minberim aras, Cennet baelerinden bir
baedir) hads-i erfini iitince, ben minber, hasr ve kabrden baka
birey grmiyorum demek kfr olur. hretde olacak eylerle alay etmek
kfrdr. Kabrdeki ve kymetdeki azblara [akla, fenne uygun deildir
diyerek] inanmamak, Cennetde Allah tely grmee inanmamak, ben
Cenneti istemem, Allah grmei isterim demek kfr olur. slmiyyete
inanmamak almeti olan szler, fen bilgileri, din bilgilerinden dah
hayrldr demek, nemz klsam da, klmasam da, berberdir demek, zekt
vermem demek, fiz hall olsayd, zulm etmek hall olsayd demek,
harmdan olan ml fakre verip sevb beklemek, fakr, verilen parann
harm olduunu bilerek, verene hayr d etmek, imm- azam Eb Hanfenin
rahime-hullah tel kys hak deildir demek kfrdr. (Arf) sresinin
ellialtnc yet-i kermesinde melen, (Allah tel, rzgr, rahmeti olan
yamurdan nce, mjdeci gnderir. Rzgrlar, ar olan bulutlar srkler.
Bulutlardan l olan topraa su yadrrz. O yamurla
-21-
yerden meyvalar karrz. lleri de mezrlarndan byle karacaz)
buyuruldu. Bu yet-i kerme, kysn hak olduunu isbt etmekdedir. Bu
yet-i kermede, ihtilfl olan bir eyi, szbirlii ile anlalm olana
benzetmek bildirilmekdedir. nki, Allah telnn yamur yadrdn ve yerden
ot kardn, hepsi biliyordu. ldkden sonra dirilmenin hak olduunu, yer
yznn kurudukdan sonra tekrr yeillenmesine benzeterek isbt
etmekdedir.
slm bilgilerine inanmamak, bunlar ve din limlerini aalamak da,
kfr-i chd olur.
Kfir olma isteyen kimse, buna niyyet etdii anda kfir olur.
Bakasnn kfir olmasn istiyen kimse, kfr beendii iin istiyorsa, kfir
olur. Kt, zlim olduundan, zulmnn cezsn Cehennem ateinde ekmesi iin
istiyorsa, kfir olmaz. Kfre sebeb olduklarn bilerek ve arzsu ile
kfr kelimelerini syliyen kfir olur. Bilmiyerek syliyorsa, limlerin
ouna gre yine kfir olur. Kfre sebeb olmyan kelime sylemek isterken,
ararak, kfre sebeb olan sylerse kfir olmaz.
Kfre sebeb olan bir ii, bilerek yapmak kfr olur. Bilmiyerek
yapnca da kfr olur diyen limler okdur. Beline, znnar denilen papas
kuan balamak ve kfre mahss ey giymek de byledir. [100.c sahfeye
baknz! (Nuhbe) 100.c sahfesinde diyor ki, (Kfr almeti bir ey yapan,
mesel puta secde eden kfir olur)]. Bunlar harbde dmana kar, sulhda
zlime kar, hle olarak kullanmak kfr olmaz. Tccrn dr-l-harbde de
kullanmas kfr olur. Bunlar mizh iin, bakalarn gldrmek iin, aka iin
kullanmak da kfre sebeb olur. tikdnn doru olmas fide vermez.[1]
Kfirlerin bayram gnlerinde, o gne mahss eylerini, onlar gibi
kullanmak, bunlar kfire hediyye etmek kfr olur. Mslimn olmak iin,
nefsin de mn etmesi lzm deildir. Nefsinden kalbine kfre sebeb olan
eyler gelen kimse, bunlar sylemese, mnnn kuvvetine almet olur. Kfre
sebeb olan eyi kullanan kimseye kfir dememelidir. Bir mslimnn bir
iinde vey sznde doksandokuz kfr ihtimli olsa, bir mn ihtimli olsa,
bu kimseye kfir denilmez. Mslimna hsn-i zan etmek lzmdr.
Akll, bilgili, edebiyytc olduunu gstermek iin vey yanndakileri
hayrete drmek, gldrmek, sevindirmek vey alay etmek iin sylenen
szlerde (kfr-i hkm)den korkulur. Gadab, kzgnlk ve hrs ile sylenen
szler de byledir. Bunun iin insan, sznn ve ilerinin neye varacan
dnmelidir. Herey-
[1] bni Hacerin (El-ilm bi-kavtiil-islm) kitb 363.c sahfeye
baknz!
-22-
de dnini kayrmaldr. Hibir gnh, kk grmemelidir. Bir kimse, kk gnh
ilese, buna tevbe et denildikde, tevbe edecek bir ey yapmadm ki
dese, yhud niin tevbe edeyim dese, kfr olur. ocuk iken nikh edilmi
olan kz, kl ve blig olduu zemn, mn, islm bilmese ve sorulunca
anlatamasa, zevcinden bo olur. nki, nikhn sahh olmas iin ve devm
etmesi iin mnl olmak lzmdr. Kk iken, anasna babasna tbi olarak mn
var idi. Blig olunca, onlara tbi olmas devm etmez. Erkek ocuk da,
byledir. Bir mmini ldren vey ldrlmesini emr eden kimseye, iyi yapdn
diyen kfir olur. Katli vcib olmyan kimse iin, ldrlmesi lzmdr demek
kfr olur. Bir kimseyi haksz olarak dven vey ldren zlime, iyi yapdn,
bunu hak etmidi demek kfr olur. Yalan olarak, Allah biliyor ki,
seni ocuumdan ok seviyorum demek kfr olur. Mevk shibi bir mslimn
aksrnca, buna (yerhamkallah) diyen kimseye, byklere kar byle
sylenmez demek kfr olur. Vazfe olduuna inanmyarak, ehemmiyyet
vermiyerek, haff grerek nemz klmamak, oruc tutmamak, zekt vermemek,
kfr olur. Allahn rahmetinden mmdini kesmek kfrdr. Kendisi harm
olmayp, sonradan hsl olan bir sebebden dolay harm olan mla, paraya,
(harm- ligayrihi) denir. alnan ve harm yollardan gelen ml byledir.
Bunlara hall demek kfr olmaz. Le, domuz, erb gibi, kendileri harm
olan eylere (harm- li-aynihi) denir. Bunlara hall demek kfr olur.
Kat olarak bilinen harmlardan birine hall demek de, kfr olur. Ezn,
cmi, fkh kitblar gibi islmiyyetin kymet verdii eyleri aalamak, kfr
olur. Radyodan, ho-parlrden iitilen ezn, hakk ezn deildir. Eznn
benzeridir. Bir eyin benzeri kendisi deildir. Abdestsiz olduunu vey
nemz vaktinin gelmediini bildii hlde, nemz klmak, bildii hlde
kbleden baka tarafa dnerek klmak kfr olur. Bir mslimn ktlemek iin,
kfir demek kfr olmaz. Kfir olmasn isteyerek sylemenin kfr olaca
yukarda bildirilmidi. Allah telnn emrlerine (Farz) denir. Yasak
etdii eylere (Harm) denir. Farzlara ve harmlara (slmiyyet) ve
(Ahkm- islmiyye) denir. slmiyyete uymyan eyi yapmaa (Gnh ilemek)
denir. Gnh ilemek kfr olmaz. Gnh olduuna ehemmiyyet verilmezse, kfr
olur. bdet yapmann lzm olduuna ve gnhdan saknmak lzm olduuna
inanmamak kfr olur. Toplanan vergiler sultnn mlk olduuna inanmak
kfr olur. Bir Velnin, ayn gn ve ayn satde, eidli memleketlerde
grldn sylemenin ciz olduunu Sadr-l-islm bildirmidir. arkda bulunan
bir kadnla garbda bulunan bir erkein ocuklar olabilecei fkh
kitblarnda yazldr. Byk lim mer Nese-
-23-
f rahime-hullah tel, (Allah telnn, Evliysna, detini, kannlarn
bozarak (kermet) vermesi cizdir) demidir. Bu sz dorudur. Chile (mn
nedir, slm nedir?) gibi sorulmamal. Bunlarn cevblar sylenip, byle
midir, demelidir. Nikh yaplacak erkee ve kza nceden byle sorarak,
mslimn olduklarn anlamak lzmdr. Kfre sebeb olan szler ve hareketler
grlnce, kfir dememeli, kfr irde etdii, ahkm- islmiyyeye ehemmiyyet
vermedii anlalmadkca, s-i zan etmemelidir.
Mslimn, mnn yok olmasna sebeb olaca szbirlii ile bildirilmi olan
eyleri amden [istekle] syler vey yaparsa, kfir olur. Buna (Mrted)
denir. Mrtedin, mrted olmadan nceki ibdetleri ve sevblar yok olur.
Tekrr mna gelirse, zengin ise, yeniden hac etmesi lzm olur.
Nemzlarn, oruclarn, zektlarn kaz etmesi lzm olmaz. Mrted olmadan
nce, kazya brakm olduklarn kaz etmesi lzmdr. nki, mrted olunca,
nceki gnhlar yok olmaz. Mrted olann nikh fesh olur, gider. mna
gelerek, tecdd-i nikh etmeden nceki ocuklar veled-i zin [pi] olur.
Kesdii, le olur, yinmez. mnnn gitmesine sebeb olan eyden tevbe
etmedike, yalnz (Kelime-i ehdet) sylemekle vey nemz klmakla, mslimn
olmaz. Mrted olacak eyi yapdn inkr etmesi de tevbe olur. Tevbe
etmeden lrse, Cehennem ateinde ebed olarak azb grr. Bunun iin,
kfrden ok korkmal, az konumaldr. Hads-i erfde, (Hep hayrl, fideli
konuunuz. Yhud susunuz!) buyuruldu. Cidd olmal, latfeci, oyuncu
olmamaldr. Dne, kannlara, akla, insanla uygun olmyan eyler
yapmamaldr. Kendisini kfrden muhfaza etmesi iin, Allah telya ok d
etmelidir. Hads-i erfde, (irkden saknnz. irk, karncann ayak
sesinden dah gizlidir) buyuruldu. Bu hads-i erfdeki irk, kfr
demekdir. Bu kadar gizli olan eyden korunmak nasl olur denildikde,
(Allahmme inn nez bike en-nrike-bike eyen nalemhu ve nes-tagfirke
lim l-nalemhu dsn okuyunuz!) buyuruldu. Bu dy sabh ve akam ok
okumaldr. Kfirlerin, Cehennem ateinde sonsuz azb grecekleri,
Cennete hi girmiyecekleri sz birlii ile bildirilmidir. Kfir, dnyda
sonsuz yaasayd, sonsuz kfir kalmak niyyetinde olduu iin, cezs da
sonsuz azbdr. Allah tel, hereyin hlik, shibidir. Mlknde dilediini
yapmas hakkdr. Ona, niin byle yapdn demee kimsenin hakk yokdur. Bir
eyin shibinin, o eyi diledii gibi kullanmasna zulm denmez. Allah
tel, Kurn- kermde, zlim olmadn, hibir mahlkuna zulm yapmadn
bildirmekdedir.
[Allah telnn (Esm-i hsn)s vardr. Bu ismleri de, kendi varl gibi
ezeldir. Hereyin yokdan var olduunu, btn varlk-
-24-
larn yok olduunu gryoruz. Bu hl sonsuzdan byle gelmi olamaz.
Hereyi yokdan var eden ve hi yok olmyan bir yaratc yaratmdr. Bu
yaratc, varln bildirmek iin, Peygamberler ve kitblar gndermidir.
Peygamberler ve kitblar, mehrdur. smleri, dnynn her yerindeki
ktbhnelerde yazldr. Meydnda olan ey, inkr olunamaz. Allah telnn,
varlna inanmamak, meydnda olan eyi inkr etmek olur. Allah telnn
varlna ve birliine inanmamak, gnlk hdiseleri, kitbda okuyup,
inanmamak gibidir. Bu da, akll bir kimsenin yapaca birey deildir.
Bu doksandokuz isminin arasnda bulunan (Mntekim) ve (edd-l-ikb)
gibi ismlerinden dolay yedi Cehennemi yaratd. (Rahman) ve (Rahm) ve
(Gaffr) ve (Latf) ve (Raf) gibi ismlerinden dolay, sekiz Cenneti
yaratd. Cehenneme ve Cennete gitmee sebeb olacak eyleri ezelde ayrd
etdi. ok merhametli olduu iin, bunlar kullarna bildirdi. (Cehenneme
girmee sebeb olan eyleri yapmaynz! Onun atei ok iddetlidir.
Dayanamazsnz!) diyerek, kullarna tekrr tekrr haber verdi. Sonsuz
olan Cennet nimetlerine kavuduracak eyleri yaparak, [ahkm-
islmiyyeye uyarak] dnyda ve hretde rhat ve mesd yaamaa davet etdi.
Bu daveti beenip semeleri iin, insanlara akl ve irde, ihtiyr
nimetlerini de verdi. Allah tel, hibir kimsenin Cehenneme
girmesini, Cehenneme gtrecek eyleri yapmasn ezelde emr etmedi,
dilemedi. Fekat dnyda, kimlerin Cennet yolunu, kimlerin de Cehennem
yolunu tutacaklarn ezelde biliyordu. (Kaz) ve (kader)i, yan, ilmi
de ezeldir. Eb Lehebin Cehenneme gideceini haber vermesi, onun
Cehenneme gitmesini ezelde, istedii iin deildir. Cehennem yolunu
dileyeceini, bildii iindir.
mna gelmek ok kolaydr. Mahlklardaki hesbl nizma, dzene bakmak ve
bunlardaki incelikleri dnmek, herkese vcibdir. Atomdan gnee kadar
btn varlklardaki dzen, birbirlerine ballklar, bunlarn
kendiliklerinden tesdfen var olmadklarn, bilgili, hikmetli ve
sonsuz kuvvetli bir varlk tarafndan yaratldklarn aka gstermekdedir.
Akl banda olan bir kimse, liselerde ve niversitede, astronomi, fen,
biyoloji ve tb bilgilerini renince, bu varlklarn bir yaratcs
olduunu ve her drl aybdan uzak olduunu ve Muhammed aleyhisselmn
Onun Peygamberi olduunu ve bildirdiklerinin hepsinin Ondan gelmi
olduunu hemen anlar. Bu yaratana hemen inanr. Kfirlerin, yan kfir
olarak lenlerin sonsuz Cehennemde kalacaklarn, mminlerin de sonsuz
olarak Cennet nimetleri iinde yayacaklarn renince, seve seve mslimn
olur. Erzurmlu brhm Hakk hazretleri, 1195 [m. 1781] de Siridde veft
etmidir. (Marifetnme) kitbnn
-25-
9.cu faslnda, trke buyuruyor ki, (Fen ve astronomi bilgileri ve
makineler, fabrikalar, akl ile, tecribe ile hsl olduklar iin,
zemnla yenileri bulunmu, birok eski bilgilerin yanl olduu anlalmdr.
Eski ve yeni, yanl ve doru btn fen bilgileri, bu lemin yokdan var
edildiini, sonsuz ilm ve kudret shibi bir yaratcnn varlna inanmak
lzm olduunu gstermekdedir.) Muhammed aleyhisselmn gzel ahlkn ve
mucizelerini okuyan da, Onun peygamber olduunu anlar. Birinci cild,
46.c mektbu okuyunuz!]
Hergn bir kerre nemz klmak kolaydr. Hergn be kerre nemz klmak
gdr ve ok kimselere usanc verir. Merhameti sonsuz bol olan Allahn
kolay eyi emr etmeyip, zor eyi emr etmesi akla uygun mudur? [Mslimn
olmu bir ingiliz kadnn bu sle verdii ok gzel cevb, (Herkese Lzm
Olan mn) kitbmzn 210.cu sahfesinin son satrnda yazldr.]
CEHLET
2 - Kalb hastalklarnn, ikincisi, (Cehlet)dir. Chilliin eidleri
ve zararlar birinci maddenin ba tarafnda bildirilmidir.
MAL, MEVKI HIRSI
3 - Kalb hastalklarnn, yan kt huylarn ncs, mal ve mevk hrsdr.
Aadaki hads-i erfler (Hubbrriyset) denilen, bu hastaln tehs ve
tedvsine k tutmakdadr:
1) (ki a kurd, bir koyun srsne girdii zemn, yapdklar zarardan,
mal ve hret hrsnn yapaca zarar dah okdur.)
2) (nsana zarar olarak, din ve dny ilerinde parmakla gsterilmesi
yetiir.) Yan, insann din vey dny ilerinde hret shibi olmas, dnine
de, dnysna da ok zarar verir.
3) (Medh olunma sevmek, insan kr eder ve sar eder. Kabhatlerini,
kusrlarn grmez olur. Doru szleri, kendisine yaplan nashatlar iitmez
olur.)
Mevk ve hret shibi olmak arzsu, insanlarda eyden hsl olur:
Birinci sebeb, nefsin arzlarna kavumakdr. Nefs, arzlarnn, harm
yollardan elde edilmesini ister. kincisi, kendinin ve bakalarnn
haklarn zlimlerden kurtarmak ve mstehab olan mesel, sadaka vermek
iin ve hayrt, hasent yapmak iin yhud mubh olan iler yapmak iin,
mesel, iyi yimek, iyi giyinmek, iyi evlerde oturmak ve oluk ocuk
shibi olup, rhat ve mesd yaamak iin vey ibdetlerine mni olacak
eylerden kurtulmak iin ve islm dnine ve mslimnlara hizmet iin mevk
shibi olmak istenir. Bu niyyet ile mevka kavuurken, riy gibi ve
hakk btl ile kardrmak gibi, islmiyyetin yasak etdii eyleri
-26-
yapmazsa ve vcibleri, snnetleri terk etmezse, bunun mevk shibi
olmas cizdir, hatt mstehabdr. nki, ciz ve lzm olan eylere
kavudurucu sebebleri, vstalar yapmak da, ciz ve lzm olur. Allah
tel, Kurn- kermde, iyi insanlarn nasl olacan bildirirken, bunlarn
(Mslimnlara imm olmak istediklerini) de bildirmekdedir. Sleymn
aleyhisselm, (Y Rabb! Benden sonra kimseye nasb etmiyecein bir mlk
bana ihsn eyle!) diyerekmelik ve emr olmak istemidir. nceki
dinlerden bildirilen ve red edilmiyen haberler bizim dnimizde de
muteberdir. Hads-i erfde, (Hak ve adlet zere bir gn hkimlik yapma,
bir sene devml gz etmekden dah ok severim) buyuruldu. Bir hads-i
erfde, (Bir sat adlet ile idrecilik yapmak, altm sene nfile ibdet
yapmakdan dah iyidir) buyuruldu. Riy ile ve hakk btl ile kardrarak
mevk shibi olmak ciz deildir. yi niyyet ile olsa da, ciz deildir.
nki, harmlar ve mekrhlar, iyi niyyet ile de yapmak ciz deildir.
Hatt, baz harmlarn iyi niyyet ile yaplmas, dah byk gnh olur.
Niyyetin iyi olmas, tatlarda, ibdetlerde fideli olur. Mubh, hatt
farz olan bir amel, niyyete gre gnh olabilir. Gnh iliyenin, (Sen
kalbime bak! Kalbim temizdir. Allah kalbe bakar) sznn yanl, hatt
zararl olduu buradan da anlalmakdadr.
Mevk shibi olma istemenin sebeblerinden ncs, nefsini
elendirmekdir. Nefsi, maldan olduu gibi, mevkden de lezzet
almakdadr. Arada islmiyyete uymayan iler bulunmazsa, nefsi lezzet
ald eye kavudurmak harm olmaz ise de, takvnn, himmetin az olduunu
gsterir. Mevk elde etdikden sonra, insanlarn gnllerini kazanmak
iin, riy ve mdhane ve gsteri yapmasndan korkulur. Hatt, mnfklk ve
hakk btl ile kardrmak ve hatt hiyle ve yalan gibi tehlkeli hller de
olabilir. Hall ile harm kark olan eyi yapmamak lzmdr. Mevk shibi
olmann bu nc sebebi, harm deil ise de, iyi olmad iin, ilcn bilmek
ve yapmak lzmdr. nce mevkin geici olduunu ve zararlarn,
tehlkelerini dnmelidir. hretden ve hurmet toplyarak kibrli olmakdan
kurtulmak iin, islmiyyetde mubh olup, ciz olup, halkn beenmedii
ileri yapmaldr. Bir zemn, bir emr, bir zhidi ziyrete gitmi. Zhid,
emrin ve etrfndakilerin kendisine yaklamak istediklerini anlaynca,
ziyfet vermi. Kendisi, iri lokmalar hrs ile abuk abuk, yimee balam.
Emr, bu hli grnce, zhidi beenmiyerek, oradan ayrlm. Zhid,
arkasndan, Elhamd lillah! Rabbim beni kurtard demi. Mevk shibi
olmak arzsunu gideren en kuvvetli ilc, insanlardan uzlet etmekdir.
Din ve dny iin zarr vazfelerden baka, insanlar arasna karmamaldr.
Hads-i erfde, bu ilc tavsiye edilmekdedir.
-27-
AYBLANMAK KORKUSU
4 - Kalb hastalklarnn drdncs, insanlarn ktlemelerine,
ekidirmelerine, ayblamalarna zlmekdir. Kfr-i chdye sebeb olan
eylerin ncs, insanlardan utanmak ve bakalarnn ktlemelerinden,
ayblamalarndan korkmakdr. Eb Tlibin kfir olmasnn sebebi budur. Eb
Tlib, hazret-i Alnin radyallah tel anh babasdr. Reslullahn
sallallah aleyhi ve sellem amcasdr. Reslullahn Peygamber olduunu
biliyordu. nsanlarn ktliyeceklerinden korkarak ve ayblyacaklarn
dnerek, mn etmedi. Eb Tlib lm deinde iken, Reslullah sallallah tel
aleyhi ve sellem onun yanna gelerek, (Ey amcam! Sana efat
edebilmekliim iin, l ilhe illallah syle!) buyurdu. Cevbnda, (Ey
kardeimin olu, doru sylediini biliyorum. Lkin lm korkusu ile mna
geldi denilmesini istemem) dedi. Beydv tefsrinde, Kasas sresinin
(Sevdiklerini hidyete getirmek senin elinde deildir) melindeki,
ellialtnc yet-i kermesinin bu zemn indii bildirilmidir. Bir rivyete
gre, Kurey kfirlerinin ileri gelenleri, Eb Tlibin yanna geldiler.
Sen, bizim emrimizsin, szlerin bamzn zerindedir. Fekat, senden
sonra, Muhammed ile aleyhissalt vesselm aramzda dmanln devm
edeceinden korkuyoruz. Ona syle! Dnimizi ktlemesin, dediler. Eb
Tlib, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem yanna ard. itdiklerini
syledi. Reslullahn, onlar ile sulh yapmyacan anlaynca, mslimn olaca
anlalacak baz eyler syledi. Bunlar iitince, amcasnn mn etmesini
istedi. (itenler bana dil uzatacaklarndan korkmasaydm, mn ederdim.
Seni sevindirirdim) dedi. lecei zemn, bir eyler syledi. Bunlar
iitebilmek iin, Abdllah ibni Abbs radyallah tel anhm yanna yaklad.
mn etdiini bildiriyor dedi. Eb Tlibin mn etdii bhelidir. Ehl-i
snnet limlerine gre, mn etmedi. mm- azam Eb Hanfe rahime-hullah
tel, Eb Tlib kfir olarak ld demidir. Hazret-i Al radyallah anh,
Reslullaha gelerek sallallah aleyhi ve sellem, dalletde olan amcan
ld dedikde, (Yka, kefen iine sar ve defn et! Men olununcaya kadar
onun iin d ederiz) buyurdu. Birka gn evinden kmyarak, onun iin ok d
etdi. Eshb- kirmdan bazlar bunu iitince, onlar da, kfir olarak lm
olan akrablar iin d etmee baladlar. Bunun zerine, Tevbe sresinin,
(Peygamber ve mn edenler, akrablar olsalar da, mrikler iin istigfr
etmemelidirler) melindeki yzondrdnc yet-i kermesi nzil oldu. Bir
hads-i erfde, (Kymet gn, kfirlerden azb en hafif olan, Eb Tlibdir.
Ayaklarnda
-28-
ateden naln olacak, bunlarn scaklndan dim kaynayacakdr)
buyuruldu.
nsanlarn ktlemelerinden ve ayblamalarndan korkmaa kar ilc olarak
yle dnmelidir: Ktlemeleri doru ise, ayblarm bana bildirmi
oluyorlar. Bunlar yapmamaa karr verdim demeli, byle ktlemelerden
ferahlk duymaldr. Onlara teekkr etmelidir. Hasen-i Basrye
rahime-hullah tel, birisinin kendisini gbet etdiini haber verdiler.
Ona bir tabak helva gnderip, (Sevblarn bana hediyye etdiini iitdim.
Karlk olarak bu tatly gnderiyorum) dedi. mm- azam Eb Hanfeye
rahimehullah tel, birisinin kendisini gbet etdiini sylediler. Ona
bir kese altn gnderip, (Bize verdii sevblar artdrrsa, biz de karln
artdrrz) dedi. Yaplan ktleme yalan ise, iftir ise, zarar syliyene
olur. Onun sevblar bana verilir. Benim gnhlarm, ona yklenir
demelidir. ftir etmek, nemmmlk yapmak, gbet etmekden dah fendrlar.
Nemme, mslimnlar arasnda sz tamakdr. [(Mektbt- Masmiyye) ikinci
cild, 123. c mektbuna baknz!]
VLMEY SEVMEK
5 - Kalb hastalklarnn beincisi, (Medh ve Sen) olunma sevmekdir.
Bunun sebebi, insann kendini beenmesi, yksek, iyi sanmasdr. Medh
olunmak, byle kimseye tatl gelir. Bunun stnlk, iyilik olmadn, olsa
da, geici olduunu dnmelidir. Kibr hastal anlatlrken, bu konuda
bilgi verilecekdir.
BDAT TKDI
6 -(Bidat itikd), yanl, sapk inanmakdr. mnn bozuk ve sapk
olmasdr. Mslimnlarn ou, bu kt hastala yakalanmlardr. His organlar
ile anlalamyan, hesb ile ulalamyan eylerde akl yrtmek ve akln yanld
eylere inanmak, insan bu hastala srkler. Her mslimnn (itikdda
mezheb)in iki immndan birine, yan (Mtrd) vey (Ear) mezhebine tbi
olmas lzmdr. Bu iki immdan birini takld etmek, insan bu hastalkdan
kurtarr. nki, (Ehl-i snnet) limleri rahime-hmullah tel, akln
ermedii bilgilerde, yalnz Kurn- kerme ve hads-i erflere uymular,
akllarn yalnz bu ikisinin manlarn arayp bulmakda ve anlamakda
kullanmlardr. Bu manlar, Eshb- kirmdan, Onlar da, Reslullahdan
renmiler ve rendiklerini kitblarna yazmlardr.
[Kurn- kermde ve hads-i erflerde akca bildirilmi olan
-29-
bireye inanmyan vey bhe eden (Kfir) [Allahn dman] olur. Ak
olarak bildirilmemi, bheli olan emrlere yanl man vermek (Bidat)
olur. Kurndan, hadsden yanl man karana (Bidat shibi) denir. Kendi
anladklarna, dncelerine Kurn, hads diyene (Zndk) denir. Bu yanl
anladna inanan, bidat shibi olur. Byle ey olmaz, aklm kabl etmez
derse, kfir olur. Bir harma mubh diyen kimse, bir yete vey hads-i
erfe dayanarak syliyorsa, kfir olmaz, bidat shibi olur. Eb Bekr ile
merin hilfete seilmeleri hakl deildi demek bidatdir. Hilfete haklar
yok idi demek kfrdr. Muhammed ihristn rahime-hullah tel, (Milel ve
Nihal)da diyor ki, Hanef mezhebinin limleri, itikdda, Eb Mansr Mtrd
rahime-hullah tel hazretlerine tbi olmulardr. nki, Eb Mansr
hazretleri, sl ve frda, imm- azam Eb Hanfenin mezhebindedir. (sl),
itikd demekdir. (Fr), ahkm- islmiyye demekdir. Mlik, fi ve hanbel
mezheblerinin limleri, itikdda, Ebl-Hasen Ear rahime-hullah tel
hazretlerine tbi olmulardr. Ebl-Hasen Ear hazretleri, fi mezhebinde
idi. fi limlerinden Ebl-Hasen Al Sbknin olu Abdlvehhb Tc-ddn-i Sbk
rahime-hullah tel diyor ki, hanef limlerinin kitblarn inceledim, on
meselede, fi itikdndan ayrldklarn grdm. Fekat bu ayrlklar,
kendilerini doru yoldan karmamakdadr. Essda ayrlklar yokdur. Her
ikisi de, hak yoldadr. Muhammed Hdim rahime-hullah tel (Berka)
kitbnn yzonyedinci sahfesinde, Mtrd ve Ear mezhebleri arasndaki en
kk farklar da hesba katarak, hepsinin yetmi aded olduunu
bildirmidir. Bidat shiblerinin muhakkak Cehenneme gidecekleri
(Hadka) ve (Berka) kitblarnda uzun yazldr.]
HEVY- NEFS
7 - Kalb hastalklarnn, yan kt huylarn yedincisi, (nefsin
hevs)na, ehvetlerine, isteklerine, lezzetlerine tbi olmakdr. Bunun
kt olduu, yet-i kermelerde akca bildirilmidir. Nefsin arzlarnn,
insan Allah yolundan sapdrc olduklar, Kurn- kermde haber
verilmidir. nki nefs, dim Allah tely inkr, Ona ind, isyn etmek
ister. Her ide, nefsin arzlarna uymak, nefse tapnmak olur. Nefsine
uyan, kfre vey bidat shibi olmaa yhud fska yan harm ilemee balar.
Eb Bekr Tamistn rahime-hullah tel diyor ki, (Nefse uymakdan
kurtulmak, dny nimetlerinin en bydr. nki nefs, Allah tel ile kul
arasndaki perdelerin en bydr). Sehl bin Abdllah Tster [283 h.
Basrada] diyor ki, (bdetlerin en kymetlisi, nefse uymamakdr). slm
bin Ysf Belh, Htem-l-esama [237 h.] bir ey hediyye etdi. Htem bunu
kabl edince, bunu ka-
-30-
bl etmek nefsin arzsuna uymak olmaz m dediler. Kabl etmekle
kendimi zell, onu azz eyledim. Red etseydim, kendim azz, o zell
olurdu. Nefsimin houna giderdi dedi. Reslullah sallallah aleyhi ve
sellem, uzun bir hads-i erfin sonunda buyurdu ki, (nsan felkete
srkleyen eyler dr: Hasslik, nefse uymak, kendini beenmek.) mm- Gazl
rahime-hullah tel buyurdu ki, Allah telnn insana yardmna mni olan
perdelerin en kts, (Ucb)dur. Yan ayblarn grmeyip, ibdetlerini
beenmekdir. s aleyhisselm buyurdu ki, (Ey havrler! Rzgr, ok klar
sndrmdr. Ucb da, ok ibdetleri sndrm, sevblarn yok etmidir.)
Hads-i erfde, (mmetimin iki kt huya yakalanmalarndan ok
korkuyorum. Bunlar, nefse uymak ve lm unutup, dny arkasnda komakdr)
buyuruldu. Nefse uymak, islmiyyete uymaa mni olur. lm unutmak,
nefse uymaa sebeb olur.
Hads-i erfde, (Akln almeti, nefse glib ve hkim olmak ve ldkden
sonra lzm olanlar hzrlamakdr. Ahmaklk almeti, nefse uyup, Allahdan
afv,merhamet beklemekdir) buyuruldu. Nefse uyup da, tevbe ve
istigfr etmeden, afv ve Cennet beklemek ahmaklk olmakdadr. Sebebine
yapmadan birey beklemee (Temenn) denir. Sebebine yapdkdan sonra,
beklemee (Rec) denir. Temenn, insan tembellie gtrr. Rec ise, almaa
sebeb olur. Nefsin sevdii, istedii eylere (Hev) denir. Nefs,
yaratlnda ktlkleri, zararl eyleri sevici ve isteyicidir. (Nefsinden
sakn dim. Ona gvenme asl. Yetmi eytndan dah, fazla dmandr sana)
beyti, tm yerinde sylenmidir. Nefsin, insan harmlara ve mekrhlara
srklemesinin zararlar meydndadr. stekleri hep hayvn arzlardr. Hayvn
arzlar ise, hep dnydaki ihtiyclardr. nsan bu arzlar peinde olduu
kadar, hret ihtiyclarn hzrlamakda geri kalr. ok mhim olan bir ey
de, nefs mubhlarla doymaz. Mubhlar kullanma artdrdkca, isteklerini
artdrr. Yine de, doymaz. nsan harmlara srkler. Bundan baka, mubhlar
ar kullanmak, elemlere, dertlere, hastalklara sebeb olur. Byle
insan, hep midesini, zevkini dnr. Hass ve rezl olur.
[mm- Rabbn rahime-hullah tel buyuruyor ki, (Btn varlklarn asl,
(Adem)dir, yoklukdur. Herey yok iken, Allah tel, bunlar yoklukda
biliyordu. lmindeki bu ademlere, kendi sfatlarndan aks etdirdi,
yanstd. Varlklarn asllar hsl oldu. lmdeki bu asllar, hrice kard.
Varlklar hsl oldu. Elma ekirdeinin, elma aacna asl olmas gibi.
nsann yapsn anlamak iin, bireyin aynadaki haylini dnelim. Aynadaki
bu grnt, o
-31-
eyden gelen nlarn, aynadaki yansmalardr. Ayna adem gibidir.
nsann kalbi ve rhu bu nlara benzer. Ayna, insann bedenine, camn
parlakl ise, nefse benzer. Yan, nefsin asl, ademdir. Kalb ile rh
ile ilgisi yokdur). Nefse uyan kimse, hep islmiyyetin dna kar.
Hayvnlarda akl ve nefs olmad iin, ihtiyclarn bulunca kullanrlar.
Yalnz bedenlerine zarar veren, kendilerini inciten eylerden
kaarlar. slm dni, rhat ve huzr iinde yaamak iin lzm olan eylerden
ve dny lezzetlerinden fideli olanlar yasak etmiyor. Bunlarn elde
edilmesinde ve kullanlmasnda, akla ve dne uyma emr ediyor. slm dni
insanlarn dnyda da, hretde de rhat ve huzr iinde yaamasn istiyor.
Bunun iin, akla uyma emr ediyor. Nefse uyma yasak ediyor. Akl
yaratlmasayd, insan hep nefsine uyar, felketlere srklenirdi. Nefs
olmasayd, insan, yaamas ve remesi iin ve meden hayt iin lzm olan
eyleri kazanmak iin almasnda kusr ederdi ve Nefs ile cihd sevbndan
mahrm kalrd. Meleklerden dah stn olmak yolu kapal kalrd. Hads-i
erfde buyuruldu ki, (hretde olacaklardan, sizin bildiklerinizi
hayvnlar bilselerdi, yimek iin et bulamazdnz!) Yan, hayvnlar
hretdeki azblarn korkusundan dolay, yimekden, imekden kesilirlerdi.
Bir deri, bir kemik kalrlard. nsanlarda nefs olmasayd, hayvnlar
gibi, korkudan, yiyemez, iemez, yayamazlard. nsanlarn
yayabilmeleri, nefslerinin gafleti ve dny lezzetlerine dkn olmas
iledir. Nefs, iki taraf keskin bak gibidir. Hem de, zehrli ilc
gibidir. Tabbin tavsiyesine gre kullanan, bundan fide kazanr. Ar
kullanan helk olur. slmiyyet, nefsin helk edilmesini, yok
edilmesini deil, terbiye edilmesini, ondan istifde edilmesini emr
etmekdedir.]
Nefsin islmiyyetin dna tamasn nlemek iin, onunla iki cihd vardr:
Birincisi, ona uymamak, onun arzlarn yapmamakdr. Buna, (Riyzet)
ekmek denir. Riyzet, vera ve takv ile olur. (Takv), harmlardan
saknmakdr. (Vera) harmlardan ve mubhlar ihtiycdan fazla
kullanmakdan da saknmakdr. Cihdn ikincisi, nefsin istemedii eyleri
yapmakdr. Buna (Mchede) denir. Btn ibdetler mchededir. Bu iki cihd,
nefsi terbiye eder. nsan olgunladrr. Rhlar kuvvetlendirir.
Sddklarn, ehdlerin ve slihlerin yoluna kavudurur. Allah tel
kullarnn tatlarna, ibdetlerine muhtc deildir. Kullarnn gnh ilemesi
Ona hi zarr vermez. Kullarnn nefslerini terbiye etmek, nefsle cihd
etmek iin bunlar emr etmidir.
nsanlarda nefs olmasayd, insanlk kalmaz, meleklik hsl olurdu.
Hlbuki, beden birok eylere muhtcdr. Yimek, imek, uyumak, istirhat
etmek lzmdr. Svriye hayvn lzm olduu
-32-
gibi, insana da beden lzmdr. Hayvna bakmak lzm olduu gibi,
bedene hizmet etmek de lzmdr. bdetler beden ile yaplmakdadr.
Birisinin geceleri uyumayp, hep nemz kld sylendikde, (bdetlerin
kymetlisi, az olsa da devml yaplanlardr) buyuruldu. bdetin devml
yaplmasnda, kullua almak vardr.
Niyyet ederek islmiyyete uymaa (bdet) etmek denir. Allah telnn
emrlerine ve yasaklarna (Ahkm- islmiyye) ve (Ahkm- ilhiyye) denir.
Emr edilenlere (Farz), yasak edilenlere (Harm) denir. Hads-i erfde,
(bdetleri tkat getireceiniz kadar yapnz. Nee ile yaplan ibdetin
kymeti ok olur) buyuruldu. Beden istirhat edince, ibdetler zevk ile
yaplr. Beden ve zihn yorgun iken yaplan iden usan hsl olur.
Yorgunluu gidermek iin, arasra mubh olan eylerle, bedene nee
getirmelidir. mm- Gazl rahime-hullah tel buyuruyor ki, (ok ibdet
yapnca, beden yorulur. Hareket etmek istemez. Bu zemn uyumakla vey
slihlerin hayt hikyelerini okumakla yhud mubh olan elencelerle
bedeni neelendirmeli. Byle yapmak, usanarak ibdet yapmakdan
efdaldir.) bdet yapmakdan maksad, hem mchede yaparak, nefsi terbiye
etmek, hem de, kalbe ferahlk getirmek, kalbi Allaha balamak iindir.
(Nemz, insan kt ve irkin iler yapmakdan korur) buyuruldu. Severek,
nee ile klnan nemz byle olur. Bu neeyi hsl etmek iin, nefsin
mubhlardaki arzlarn, ihtiyc olduu kadar, yerine getirmek lzm olur.
Byle yapmak, islmiyyete uymak olur. bdetlere sebeb olan mubhlar da
ibdet olur. (limin uykusu, chilin ibdetinden hayrldr) hads-i erfi,
bu szmzn hididir. Uyuklyarak, tervh nemz klmak mekrhdur. Uykulu hl
gidince, nee ile klmaldr. Uyuklyarak klnan nemzda geveklik ve
gaflet olur.
[Yukardaki yazlar yanl anlamamaldr. Yorgunluk ve usan hsl olduu
zemn ibdet tehr edilir, terk edilmez. Farzlar zrsz terk etmek byk
gnhdr. Kaz etmek farz olur. Vcibleri de kaz etmek vcib olur.
Snnetleri terk eden, bunlarn sevbndan mahrm kalr. zrsz terk etmei
det ederse, bu snnetlere mahss olan efatdan mahrm kalr. Yorgun,
hlsiz, neesiz olmak, farzlar vaktinden sonraya brakmak iin zr
olmaz. Vaktinden sonraya brakmak gnhndan ve azbndan insan
kurtulamaz. Ahkm- islmiyyeye, yan farzlara ve harmlara ehemmiyyet
vermemenin kfr olduu akid kitblarnda bildirilmidir. slm dmanlar bu
noktadan da genleri aldatmaa, islmiyyeti ierden ykmaa alyorlar.
Bunlara aldanmamak iin, Ehl-i snnet limlerinin yazdklar fkh ve
ilmihl kitblarn okuyup, farzlar, harmlar iyi renmekden baka re
yokdur.]
-33-
TAKLD LE MN
8 - Kalb hastalklarnn sekizincisi, tanmad kimseleri (takld)
etmekdir. Ehl-i snnet limi olduu anlalmayan kimsenin szlerinin,
kitblarnn ve kendisinin medh olunmasna, yaldzl, ateli
propagandalara aldanarak, buna tbi olmak ciz deildir. Nasl kimse
olduunu aradrmadan, onu gvendii kimselere sormadan, itikdnda,
szlerinde ve ibdetlerinde ona uymak, insan felkete gtrr. Mslimn
olmak iin, yan Allah telnn varln, bir olduunu, kudretini, sfatlarn
anlamak iin, zten kimseyi taklde ihtiyc yokdur. Fen bilgilerini iyi
renen, akl banda birkimse, yalnz dnmekle, Onun var olduunu anlar.
mna kavuur. Eseri grerek messirin, yan eseri yapann varln
anlamamak, ahmaklk olur. Her insann byle dnerek mna gelmesini
dnimiz emr etmekdedir. Selef-i slihn, bu emri sz birlii ile
bildirmilerdir. Hicretin drtyz senesinden sonra meydna kan baz sapk
frkadakiler, nazar [incelemek] ve istidll etmee [eseri grnce,
messirini anlamaa] lzm yokdur dediler ise de, bunlarn szlerinin
kymeti yokdur. nki, sonra gelenlerin hilf, sbklarn icmn men etmez.
Bunun iin, anasn, babasn, hocalarn takld ederek, doru itikda kavuan
kimsenin mn sahh ise de, nazar ve istidlli terk etdii iin, yan fen
bilgilerini ksaca renip, Allah telnn varln dnmedii iin, gnh
ilemidir. Fen derslerini renmemi bir kimse, anadan babadan, kitbdan
renerek mn etdii, dnerek kabl etdii, akln kullanarak inand iin,
istidlli terk etmi saylmaz diyenler vardr.
Amellerde, ibdetlerde, ictihd derecesine ykselmi olan limlerden
birini seerek, her iinde bunu takld etmesi lzmdr. Drt mezheb
limlerinden birini takld eder. Byle hakk Ehl-i snnet limi
bulamazsa, kitblarn takld eder. (ctihd), nasslarda ak bildirilmemi,
kapal bildirilmi olan bilgileri anlamak, aklamak demekdir. yet-i
kermelere ve hads-i erflere (Nass) denir. ctihd yapmak artlarna
mlik olan derin limlere (Mctehid) denir. Hicretden drtyz sene
sonra, mctehid yetimedi. Mctehide ihtiyc da kalmad. nki, Allah tel
ve Onun resl Muhammed aleyhisselm, kymete kadar, hayt ekllerinde ve
fen vstalarnda yaplacak deiikliklerin, yeniliklerin hepsine mil
olan ahkmn hepsini bildirdiler. Mctehidler de, bunlarn hepsini
anlayp, akladlar. Sonra gelen limler, bu ahkmn, yeni hdiselere nasl
tatbk edileceklerini, tefsr ve fkh kitblarnda bildirirler.
(Mceddid) denen bu limler kymete kadar mevcddur. (Fen vstalar
deidi. Yeni hdiselerle karlayoruz. Din adamlar toplanarak yeni
tefsrler yazlmal, yeni ictihdlar yaplmaldr) diyerek, nasslara
ilveler, deiiklikler yapmak lzm olduunu savunanlarn (Zndk) ve
-34-
islm dman olduklar anlalr. slm dmanlarnn en zararls,
ingilizlerdir. (ngiliz Cssunun itirflar) kitbmza baknz! Doru olan
drt mezhebden birini taklde balaynca, ihtiyc olmadka, baka mezheb
takld edilmez. Fekat, bir ii yapmakda kendi mezhebini takld g
olursa, o ii drt mezhebden birini takld ederek yapmas ciz olur. Drt
mezhebi (telfk) etmek, yan bir ii yapmak iin, drt mezhebin
kolaylklarn toplyarak, bu ii bu kolaylklara uygun yapmak ciz
deildir. Byle yaplan i ve ibdet sahh olmaz. Hicretden drt yz sene
gedikden sonra, kys yapabilecek, ictihd derecesine ykselmi mutlak
mctehid yetimedii iin, bu trhden sonra gelen limleri takld etmek
ciz deildir. Bu trhden evvel yetimi olan bir mctehidin mezhebini
renmek iin, bu mezheb limlerinin szbirlii ile kabl etdikleri fkh
kitblarn okumak lzmdr. Ehl-i snnet limi olan hakk din adamlarnn
kabl ve tasdk etmedii kitblardan ve szlerden din bilgisi renmee
kalkmamaldr. Her din kitbna uyarak ibdet yapmak ciz deildir. Ehl-i
snnet olmayan din adamlarnn kitblarna ve szlerine uymamaldr.
(Kdhn), (Hniyye), (Hlsa), (Bezzziyye) ve (Zahriyye), (bni bidn)
fetv kitblar, hanef mezhebinde, (Muhtasar- Hall) mlikde ve (El-Envr
li-amli ebrr) ve (Tuhfet-l-muhtc) fide ve (El-fkh-u
alel-mezhib-ilerbea) drt mezhebde salam ve sahhdirler. bdet ve ahkm
bilgileri hads kitblarndan kolay anlalmaz. (Ahkm), hall, harm olan
eyler demekdir. Hads kitblarnn en salam (Buhr) ve (Mslim) ve (Ktb-i
sitte) denilen dier drt hads kitbdr.
Tesavvufu anlatan kitblarn en kymetlisi (Mesnev)dir. Tesavvufu
ve islmiyyeti birlikde anlatan en kymetli kitb, imm- Rabbnnin
(Mektbt)dr.
lim grnen ve din adam denilen herkesin szne vey kitbna uyarak
amel etmek ciz deildir. Yukarda bildirilen kymetli kitblardan
toplanm, terceme edilmi Ehl-i snnet limlerinin yazdklar (ilmihl
kitblar)n okumaldr. Byle terceme edilmemi, kafadan yazlm ilmihl
kitblarn ve uydurma tefsrleri okumak, insan dny ve hret
felketlerine srkler. [Kazanl koca moskof Ms Beykiyef kfiri,
kendisine mslimn demekde, Kurn- kerme ve hads-i erflere inanmayp,
yeni bir din uydurup, buna islmiyyet demekdedir. Yaldzl
kelimelerle, mslimnlara gerici, Ehl-i snnet limlerine yobaz
demekdedir. Kurn ve hadsler, bugnk fen bilgileri ile yetimi olan
genlerin uyacaklar bir din deildir diyerek, uydurduu dncelerine din
demekde, kitblar ile genleri aldatmakdadr. Buna aldananlar,
kardklar aylk trke (Haber blteni) mecmasnda bozuk, alak yalanlarla
Ehl-i snnet limlerine saldr-
-35-
makdadrlar. Bunlarn Ehl-i snnet kitblarn okuyarak, doru yola
kavumalar iin d ediyoruz.]
irkden yan kfrden, yan mnszlkdan sonra, en byk gnh, bidat
itikdnda olmakdr. Bu sapk ve bozuk itikdn aksine, (Ehl-i snnet
vel-cemat) itikd denir. Allaha mndan sonra, ibdetlerin, stnlklerin
en kymetlisi, Ehl-i snnet itikdnda olmakdr. Ehl-i snnet demek,
itikdda ve sylemekde ve her ide ve ibdetlerde ve insanlara kar
yaplan ilerde, Muhammed aleyhisselmn snnetine, yan yoluna ve Eshb-
kirma ve Tbinin ve dah sonra gelen Ehl-i snnet limlerinin radyallah
tel anhm ecman icmna, yan sz birliine uymakdr. Bunlarn yolunu, fkh
ve ilmihl kitblarndan okuyup renmek lzmdr. Yzonbirinci sahfeye
baknz! Hakk mslimn, bu yolda olanlardr. Mslimnlarn ou nefslerine ve
ksa akllarna, kendi grlerine ve zemnlarndaki fen bilgilerine
uyarak, Ehl-i snnet limlerinin yolundan ayrlmlar, (bidat ehli)
olmulardr.
[Kt kimse [Fsk] ile arkada olmann sonu felketdir. Kt insan,
islmiyyeti beenmiyen kimse demekdir. Muhammed aleyhisselmn
emrlerine ve yasaklarna (slmiyyet) ve (Ahkm- ilhiyye) denir.
nsanlarn en kts (Zndk)lardr. Bunlar, mslimn ismini tar, byk sark,
eski cbbe iinde gizlenirler. Peygamberimizi ve islmiyyeti medh
ederler. Fekat Kurn- kerme ve hads-i erflere yanl man vererek,
islmiyyeti istedikleri ekle sokarlar. Bunlar, ingiliz uaklardr.
Londradaki mason merkezinden aldklar bol para, sahte diploma, hret
ile, kfirlere satlm ahmaklardr. Akl olan, Ehl-i snnet kitblarn
okumu olan, bunlara aldanmaz. Peygamberimiz, bu mnfklarn geleceini
ve Cehennemin dibinde ok ac azbda sonsuz yanacaklarn haber verdi.
Gen kardelerimizi bu sinsi dmanlara aldanmakdan korumak iin, bu
satrlar yazyoruz. Bu nashatmz, akl olana ok fideli olacakdr. (Akl
olana nashat dinlemek saz, akl olmyana davul, zurna az) sz mehrdur.
Bu bilgiler, (Kymet ve hret) kitbmzn 18.ci ve sonraki maddelerinde
uzun yazldr.]
RY
9 - Kalb hastalklarnn, yan kt huylarn mhimlerinin altm aded
olduunu bildirmidik. Bunlardan dokuzuncusu riydr. Riy, bireyi
olduunun tersine gstermekdir. Ksaca, gsteri demekdir. hret
amellerini yaparak hret yolunda olduunu gstererek, dny arzlarna
kavumak demekdir. Ksaca, dny kazancna dni let etmekdir. bdetlerini
gstererek, insanlarn sevgisini kazanmakdr. [Szleri vey ibdetleri
riy ile olan kimsenin, din bilgisi varsa, buna (Mnfk) denir. Din
bilgisi yoksa,
-36-
buna (Din yobaz) denir. Fen bilgisi olmayp da, kendisini fen
adam tantp, kendi grlerini, fen bilgisi olarak syleyip, mslimnlar
aldatmaa, bunlarn dinlerini, mnlarn bozmaa alan islm dmanlarna
(Zndk) vey (Fen yobaz) denir. Din yobazlarna ve fen yobazlarna
aldanmamaldr.] Riy, ancak mlci olan ikrh yaplnca ciz olur. (krh),
bir kimseyi istemedii eyi yapmaazorlamak demekdir. lmle vey bir
uzvunu yok etmekle zorlamaa (Mlci ikrh) denir. [Zlimlerin, ekiynn
ikence yapmalar da, mlci ikrh olur.] Bu zemn, zorlanan ii yapmak
zarret olur. Habs etmekle ve dvmekle zorlamaa haff ikrh denir. Haff
ikrh karsnda kalan kimsenin riy yapmas ciz deildir. Riynn zdd, aksi
(hls)dr. (hls, dny fidelerini dnmeyip ibdetlerini yalnz Allah telnn
rzs iin yapmakdr.) hls shibi, ibdet yaparken bakalarna gstermei hi
dnmez. Bunun ibdetlerini bakalarnn grmesi ihlsna zarar vermez.
Hads-i erfde, (Allah tely grr gibi ibdet et! Sen grmyor isen de, O,
seni grmekdedir) buyuruldu.
Bakalarnn sevgisine ve medh etmelerine kavumak iin, dny ileri
ile, onlara iyilik yapmak, riy olur. bdet ile olan riy bundan dah
fendr. Allah telnn rzsn hi dnmeden yaplan riy, hepsinden dah fendr.
bdet yaparak Allah teldan dny menfeatlerini istemek, riy olmaz.
Yamur dsna kmakbyledir. stihre yapmak da, byledir. cret ile immlk,
hatblik, muallimlik yapmak, skntdan, hastalkdan ve fakrlikden
kurtulmak iin yet-i kermeler okumak da, byledir denildi. Bunlarda
hem ibdet, hem de menfeat niyyetleri bulunmakdadr. Ticret maksad
ile hacca gitmek de byledir. bdet niyyeti hi bulunmazsa riy
olurlar. bdet niyyeti ok olursa, sevb hsl olur. bdetlerini
bakalarna gstermek, onlara retmek ve tevk etmek niyyeti ile olursa,
yine riy olmaz ve ok sevb olur. Ramezn orucunu tutmakda riy olmaz.
Allah telnn rzs iin nemza balayp, sonradan hsl olan riynn zarar
olmaz. Riy ile yaplan farzlar sahh olur. bdet borcu denmi olur ise
de, sevb olmaz. Et ihtiycn karlamak niyyeti ile, kurban kesmek ciz
olmaz. Allah tel iin ve bir insan iin birlikde niyyet ederek kurban
kesmek ciz deildir. Allah telnn rzs iin olmayp, yalnz hacdan,
gazdan gelen iin ve gelen emri, resi karlamak iin kesilen hayvn le
olur. Kesmesi ve yimesi harm olur. Riydan korkarak ibdeti terk
etmek ciz deildir. Allah telnn rzs iin nemza durup, nemz
bitirinceye kadar hep dny ilerini dnrse, nemz sahh olur. hrete
sebeb olacak eklde giyinmek de riy olur. Din a