Page 1
i
wd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdj12 jk fYa%Ksh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
^2009 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&^2009 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&^2009 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&^2009 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&^2009 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&
jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=j
úoHd yd ;dlaIK mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh
Page 2
ii
à$ÌöÚæ Ñ÷À]$<
12 <ù μÁßÜóÚ× - èÝØ` ´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ &‘èÜ{×
© í$õÚæ àø]$ûù à$×õù×
ûÜö´ ´Ô÷ºó× 2009
<]$û$Ø àø]×ù μ÷Àû$ÌõμÈùßõÝ<
Ñ÷À]$ {$ õ$æßÂó ûÛñ×
í$õÚæ àø]$ûù à$×õù×
´Ô÷ºó×:
´Ô÷ºó$Ù×
í$õÚæ àø]$ûù à$×õù×
´{Øè´.
Page 3
iii
fmrjokfmrjokfmrjokfmrjokfmrjok
j¾I 2007 § 6 iy 10 fYa%Ksj,g y÷kajd fok ,o ksmqK;d mdol bf.kqï-b.ekaùï
m%fõYh l%u l%ufhka 7" 8 yd 11 hk fYa%Ksj, úIhud,dj iïnkaOfhka o fhdod
.kakd ,o w;r 2009 jif¾ § th w'fmd'i' W$fm<& úIhud,dj olajd o jHdma; lsÍug
cd;sl wOHdmk wdh;kfha úIhud,d iïmdoljreka iu;a ù ;sfí' tu ksid 12 yd 13
fYa%Ksj, úúO úIhhkag wod< úIh ks¾foaY yd .=re ud¾f.damfoaY ix.%yhka ys isiqka
;=< m%.=K l<hq;= ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï ms<sn| j iúia;rd;aul f;dr;=re
bÈßm;a fldg ;sfí' fuu f;dr;=re ;u úIhhkag wod< bf.kqï-b.ekaùï wjia:d
iïmdokfha § .=rejrekag uy;a fia m%fhdackj;a jkq we;'
w'fmd'i' W$fm<& úIhhka i|yd .=re ud¾f.damfoaY ix.%y ilia lsÍfï § úIhud,d
iïmdoljreka úiska lKsIaG oaú;Shsl úIhud,dj yd fcHIaG oaú;Shsl 10" 11 fYa%Ks&
úIhud,dj ilik úg wkq.ukh lrk ,o m%fõYhg jvd fjkia jQ m%fõYhla
wkq.ukh lr ;sfí' 6" 7" 8" 9" 10 yd 11 hk fYa%Ksj, úIh lreKq b.ekaùfï §
wkq.ukh l< hq;= bf.kqï-b.ekaùï m%fõY .=rejreka wNsu; wdlD;shlg fhduq
lrk ,o uq;a w'fmd'i' W$fm<& úIh ks¾foaY yd .=re ud¾f.damfoaY ix.%y iïmdokfha
§ .=rejrekag ;u wNsu;h mßÈ ls%hdlsÍug;a jvd;a m%Yia; ksoyila N=la;s ú£ug;a bv
m%ia:d i,id we;' fuu ;,fha § .=rejrekaf.ka wfmalaId lrkqfha ta ta úIh tallhg
fyda mdvug kshñ; ksmqK;d iy ksmqK;d uÜgï j¾Okh lsÍu msKsi fhdað; bf.kqï-
b.ekaùï l%uj,ska ;uka wNsu; bf.kqï-b.ekaùï l%uhla fhdod .ekSu h' ;uka
fhdod .kakd bf.kqï-b.ekaùï m%fõYh M,odhS yd ld¾hlaIu f,i fhdod .ksñka
wfmalaIs; ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï <Õd lr .ekSu .=rejreka úiska fkdmsßfy<d
bgq lrkq we;ehs wfmalaId flf¾' fuu ksoyi .=rejrekag ,nd§ug ;SrKh lrk
,oafoa w'fmd'i' W$fm<& úNd.fha we;s jeo.;alu iy tu úNd.h flfrys wOHdmk
moaO;sfha ish,a,kau olajk ixfõ§ nj ie,ls,a,g f.k nj igyka lrkq leue;af;ñ'
fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh .=rejreka yg ud yeÕs w;afmd;la fõjdhs m%d¾:kh
lrñ' wfma ¥ orejkaf.a keKei mdokakg fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yfha we;s
f;dr;=re yd l%ufõo fuka u Wmfoia o .=rejreka yg ksis u. fmkaùula ,nd fokq
we;ehs wfmalaId lrñ'
uydpd¾h ,d,a fmf¾rduydpd¾h ,d,a fmf¾rduydpd¾h ,d,a fmf¾rduydpd¾h ,d,a fmf¾rduydpd¾h ,d,a fmf¾rd
wOHlaI ckrd,a
cd;sl wOHdmk wdh;kh
Page 4
iv
ix{dmkhix{dmkhix{dmkhix{dmkhix{dmkh
÷Àùßù$ μ÷Àß û<õß<$ μèù ×$´ð {$ ûÕÌ<μ×ùß õÛØó× æØù Ù÷À μ÷Àß áμèùÛ ð æ$Ù×æß õÚ&ßμ&ß æð×ÔõÝ æÚδ
ùÚ&$, û<õÚù μ÷Àß ù`<õ μè$ò ù`êÛ´ð û<$ à÷À àûð {`æÚ×$< à`õßμõß &Ô_ <Áμ×ùÚ. û$&Ùß ´>ðμÈ
áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ æÚÜ×$<ÙÚμ×ß ´{$ ûÍ´$ó μ<ù&æß à`õÚ æØÆùß μ÷À$Øð <±ù μ´´ ÷ÀßÒõÚ×Úæ àø]$ûù×
ûÚ}ÚýúÀ ù< &{ÁÜæμ×ß û} Ô <ù ÑÂ×´$Ù$ ûÜõÚ&‘&ßæØó×, äæÛ μù${`æÚ×$< í× è`ùÛ &úÀ{$ æð×ÔõÝ
æØù àõØ ÷Àùßù$ μ÷Àß &‘&ßæØó×ðõß, ûÕÌ<μ×ùß õÛØó× μù$æ} μ÷Àß èμÓÂó×ðõß, μ{ð û`<õÚ× {`æÚ
μ÷Àß μè$òù`êÛ ðõß {`æÚ×$< à`õÚ Øðð <`ò÷À$×Û ûÔØ<`&Ú ûÚÍ&æß Ã{Ú æÚδ àØ ÔóÔ μæ$ð {ú¸ùß<$ ÷ÀÛ õÚμÅ.
åý 6-11 μÁÜßóÚ<Ù μ´´ ÑÂ×× ´ μ{$ß μ<ùõß ÑÂ××æß μ{$ß ãèùß<ù èÝØ` þ<õæÝ ùÈ à.μû$.&. (ã.
μû.) &úÀ{$õß &`ÙæÚ× ×ÔõÝ ´>ð´æÚùß àμûßæßÂ$ æØù ù< áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ æÜ ûÚ}Úμ<õß<Ùð àùÔèõ
Ò´ <ò$õß û{&Ô <ùÔ à`õ. äß äß ùÚûÔóõ$ å&ßμ&ß ùÚûÔóõ$ ´>ðÈ {ú¸ù$ èùÚÆùß äß<$ &$æßÂ$õßæØó×ð
&Ô÷¸&Ô æÚÜ×$æ$ØæÈ &`Ù&ÔÈ æØ è`ùÛ´ μÈ ûÜõÚ&‘&ßæØó× ×ðμõß <`÷Àèõß μ<×Ú. áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ
æÚÜ×$<ÙÚ× õÝ} èÝØ`<Ø×$ μÈ õ$æß á&ß õÝ æ} æÜ ûÚ}Úμ<õß <Ìõ´$ù×ð μù$è`}μûù ý<õß, &Ú&Ôùß õùÚ
õùÚ < áμèù èùßù<$ð <ò$ àõß÷À`æÛÈ μý÷À${÷À$ èùÚÆùß &{μ×$ßèμ×ùß áμèùÛ´ àÌö<õß ý<õß ù<
þÞÆæ$<æð ûÚÑμ&ù èÝØ` þ<õÝùß μõßØ`È èõ ×ÔõÝ μ<×Ú. äß àùÔ< èÝØ`<Ø×$ û&Ôû&Úùß &Ú®Æùß, ÁÚÂ]×$
á÷ÀÚÍ×ð μèù äù áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ æÜ´ {`æÚ õ$æß μõ$ßØ$ èùÚÆùß áè`ùßÒ´ ù< ´êæð μèù äß´ð
æð×ÔõÝ æÚδ μ´{Ú ÷ÀÛ àμûßæßÂ$ μæμÌ.
÷ÀßÑõÚ×Úæ àø]$ûù ÑÂ×´$Ù$ ûÜõÚ&‘&ßæØó× ×ðμõß í$õÚæ àø]$ûù à$×õù× Ñ&Úùß 6-11 μÁÜßóÚ<Ù
èóÚõ×, Ñ÷À]$<, μ&[ç]× {$ Á$ÎÍæ àø]$ûù×, õ$æßÂó× {$ <$óÚíÑ÷À]$< ×ù ÑÂ××ùßð à÷À$} <
&Èû$÷Àù× æØù Ù÷À èÝØ` ´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ &‘èÜ{ ûÍÁÛÙù× æ} μ{$õß ÁÚÂ] μæßùß÷ºÛ×, ùÚûÔóõ$ û$÷Àæ {$
æÚÜ×$æ$ØæÈ μûØðÔ æØ èõß áμèùÔ {$ áè`ùßÒ´ ûÚ}ÚýúÀ û`{`÷ÀÚÙÚ à÷À{&æß åýð Ù`μýùÔ à`õ. μÈ èÝØ`
´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ &‘èÜ{ ´êÚùß á÷ÀÚÍûõß æØùÔ Ùýù æÚÜ×$æ$ØæÈ ãõß&${ èùßμùß áμèùÔ´, áè`ùßÒ´ {$
à`è×Û´ äæ ´ μÓ÷ÀÚæ$<æß ´õð μèù äß´ð×Ú. äμ&ß ´ 5E à$æ#õÚ× û÷ÀùÈ æØ èùÚÆùß ÷À &{μ×$ßèÛ
áμèùÔÈ (Co-operative Learning) æÜ ûÚ}Úμ<õß μ×$÷À$ èùÚÆùß ÷À μ´μõæß μ&$×$ μèù à`õÚ μ÷Àß ù`<õ
μè$òùêÆõß áùß åÅýð μè$&ß ù< ùÚû`×ÔÈ Ã{Ú æØÆùß ã÷À$<ù μ{ð ÷ÀÚù×ð æÙß à`õÚ < &Õ÷À$ùÈ Ò´ðõß
μÈ æÚÜ×$æ$ØæÈ ÁÚÂ]×$ð áò &Ù&$ μ÷ÀùÔ à`õ.
ùÚÌ´$óÁÛÙÛ èÝØ` ûØûÔØæß Ã{Ú æÚÎμÈ àØ´ÔóÚùß áè`ùßÒÈ æÚÜ×$<ÙÚ×ð à÷À$} æÚÜ×$æ$ØæÈ &ùßõõÚμ×ùß
μõ$ßØ$ èõß æÚÜ×$æ$ØæÈ æÚ{Úû×æß û´óæß à.μû$.&. (ã.μû.) èÝØ` ´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ &‘èÜ{×ùßð à`õÝ}õß
æØ õÚμÅ. äμ{õß &û×$ à`õÚ à$÷ÀÌÁ æÚÜ×$æ$ØæÈ ûÍÁÛÙùμ×ùß ÷À à.μû$.&. (&$.μû.) ûÜõÚ&‘&ßæØó×
û÷ÀùÈ æØ èõß ÕÙøÌ´ ûÚ}ÚýúÀ à<μý$ßø× <`±÷ÀÚ×ÔóÔ æØèùÚÆùß ÷À ÑÂ××ð {$ ûùßõÚ×ð è`}μûù ûÍ÷ÀÚ
æÚÜ×$æ$ØæÈ &`Ù&ÔÈ æØ è`ùÛμÈ ÑÁ$Ù ùÚ÷À{&æß åýð à`õ. μÈ èÝØ` ´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ &‘èÜ{×ð à`õÝ}õß
à$÷ÀÌÁ æÚÜ×$æ$ØæÈ &ÚÓ à$æ$Ø <Õ μõ$ØõÝØ` & Õ{×æß åýð &û××Ú. &|´ æÚÜ×$æ$Øæ´æß à$ØÈþμ×ß ´
åý ÷ÀæÚùßμùß ä´ æÚÜ×$æ$Øæ´ å&ßμ&ß ÁÚÂ]×$ μèù ×$´ð ýÙμû$μØ$õßõÝ <ù à<&$ù áÙæßæ××Ú.
ùÚûÔóõ$< ×ùÔμ<ùß ùÈ æØ à`õÚ μ´× ûÔ_Ùß ×. ÷ÀÛÌé æ$ÙÛù ×. â}êð &úÀ{ùß ùÚûÔóõ$ ´>ð´ μ´´
ùÚûÔóõ$< μ<õ }ê$ Ò´ &úÀ{$ &Ú&Ôùß Ñ&Úùß &$æßÂ$õß æØ èõ ×ÔõÝ ÑÑø {`æÚ×$<ÙÚùß äæß {`æÚ×$<æß
û´óæß á&ß õÝ æØ×Ú. μÈ àùÔ< ýÙù æÙ äß äß ùÚûÔóõ$ ´>ð´ à÷À$} ùÚûÔóõ$<ð <ò$ &ÔÑμÁßÂÛ ×.
μæ® æ$ÙÛù ×. â}êð à`õßμõß à÷À$} æÚÜ×$æ$Øæ´ à<&$ùμ×ß èÝØ` þ<õ$ ùÚÎæßÂó× æÚδð ýÙ$μû$μØ$õßõÝ
<ù ëÌ×$ æÚ{Úû×æÚ. èÝØ` &Ú&Ô μ÷Àû$ÌÁß<×ð ´
Page 5
v
ýØæß μù$<ù μ&ß μÈ ëÌ×$ èóù û{æð &Û $ æÚδð ãõß&${ ÷ÀØ$ õÚμÅ. áμèùÔÈ üÙ <Áμ×ùß {ú¸ùß<$
à`õÚ μÈ ëÌ×$ ùÚûÔóõ$ ´>ð´ð <ò$ &ÔÑμÁß <ù àõØ ÑÂ× æØ`óÔ û÷ÀùÈ æØ èõß {`æÚ×$ õÝùæÚùß ÷À
áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ æÚÜ×$<ÙÚμ×ùß ´õÝ æØ èùßù$ μû$÷¸ {`æÚ×$ μ÷ÀææÚùß ÷À &´ùßÑõ μ<×Ú. ÑÂ× {`æÚ×$
õÝù ÷¸ÂßæØõ$ àùÔûÚ}Úμ<}Úùß μû} è&ß<$ à`õÚ àõØ àòÔ õØÆùß û} Ô μ÷Àæ<õß &$æßÂ$õß æØ è`ùÛ &úÀ{$
ûùßõÚμ×ß &|´ &Ú&Ô<æÝ ´ áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ æÚÜ×$æ$ØæμÈ {÷À<õ μÙ& &`}μæù èμÓÂó× μ<õ μ×$ ÔæØ
è`ùÛ´ð èÝØ` þ<õ$ æð×ÔõÝ æ} ×ÔõÝ à$æ$Ø× æÚÜ×$æ$ØæμÈ Ç}ê μæ$ð&Úùß á÷À ÚÍûõß æØ õÚμÅ.
ùÚ×ÔæßõæØó× (Engagement) ùÈ <ù äæÛ ûÚ×<μØùß &|´ æÚÜ×$æ$Øæ´æß ´ à$ØÈþ <Ô< ÷À æÚÜ×$æ$ØæÈ
&`Ù&ÔÈ æÚδ à$ØÈþ <ùßμùß 5E à$æ#õÚμ×ß μ÷À<ù “E ” àæÝØð à÷À$} èμÓÂóμ×ùß ý< åý à´õæ
μù$æ} ×ÔõÝ ×.
èμÓÂó×ð (Exploration) ´ê μûùß<ù ãûμ÷À&ß à$÷ÀÌÁ æÚÜ×$æ$ØæÈ<Ù â}ê μæ$ð&×Ú. è`ðÏμÓ
ÑÑø û`õÚ<ÙÚùß õ´ æóßò$×´ð Ù`μýù û`õßõ û´óæß èμÓÂóμ×ùß áμèùÔ ð μ×$ Ô <ù &Ú&Ôùß, áμèùÔÈ-
áè`ùßÒÈ æÜ´ Ø$ÁÚ×æß å&ßμ&ß à÷À$} àùßõ μ<õ μèù ×$´ &úÀ{$ èÝØ`<Ø×$ μÈ ãûμ÷À&ß μû} è&ß<×Ú.
ûÜÁßù å&ßμ&ß &Ú÷¸ æØùÔ Ùýù Ñ´ÌÁù$õß´æ àø]×ù (Inquiry-based Learning) μ{$ß æÚÜ×$μ<ùß
áμèùÔ´ð ´ê û$÷Àù àõß÷À`æÛÈ û$÷Àæ áμèùÔ´ (Experiential Learning) μ{$ß μõ$ßØ$ è`ùÛ´ð μ´{Ú ÷ÀÛ
èÝØ` þ<õ$ð ùÚ÷À{& õÚμÅ. á{õ æÚùÈ à$æ$Øμ×ùß μ{$ß &Ú&Ôùß Ùýù ÷À ùÔ û$÷Àæ æØ èùÚÆùß ÑÂ××ð
&ÔÑμÁßÂÛ <Õ μ{$ß ÑÂ×´$Ù$μÓ ÑÂ× æÚ{Úû×æß {Ø{$ ÷ÀÚμ<ù μ{$ß è`ðÏ Ñ&úÀÛ´ &úÀ{$ å<Ôùß μ×$´Ô æØ
è`ùÛ´ à.μû$.&. (ã.μû.) ÑÂ× èÝØ` þ<õÝùßμèß <èæÛ´ μ<×Ú.
μ´<ùß è`ðÏ û$÷Àæ áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ æÜ´ ¶Ñõ ×ö$Ìö û÷ÀùÈ æØ μèù &`Ù&ÔÈ æÚÍ´ àÌö<õß ×.
´õμþß÷À×ð õÝòÔ ÷ÀÛ à`õÚ õõßõß<, ãûæÙßûÚõ õõßõß<, &´$ùßõØ à÷À{&ß μ´ùß ´ ûÜ$öÆæ ´ÔÙ$ÁÜ μÈ &úÀ{$
μ×$÷À$ è`ùÛ ð åýð ùÚ÷À{& õÚμÅ. æÚ×`Ò´, μõ$ØõÝØ` äæß’&ß æÚδ {$ æ}´ù$æØó×, ûÜõ]μÓæßÂó×,
ùÚÎæßÂó×, &$æ§ì$ æÚδ, æÙßûÚõ μè$òù`êÛ {$ ûÎæßÂ$ æÚδ, ûÔμØ$ßæöù ûÎæßÂ$ æÚδ, ûÜÁßù {$
ûÚ}ÚõÝØ` &æ&ß æÚδ, &´Ø|ûó×, è`ðÏ Ñ&úÀÛ {$ μ&[ùß÷ÀÌ×$õß æ æ$Ì× à$÷ÀÚ× èμÓÂó× &úÀ{$ μ×$÷À$
èõ {`æÚ æÜ ÁÚÙßû æÚ{Úû×æÚ. ×$ùßõÜÚæ áμèùÔ æß μ&ß &`Ùμæù æðû$òÈ æÚδ <Ô< ÷À μù$<`÷Àèõß ×`×Ú
à´õæ æØ ÷À Ç´ð μ´{Ú ÷ÀÛ áò õý$ ù`õ.
&Ú&Ô{Ô æÝò$ æóßò$×È <Áμ×ùß èμÓÂóμ×ß μ×μ÷ÀõÚ. èÝØ` þ<õ$ &õÝ ÷À ùÔ ý`{`Íùß ÙýùÔ μ<ùÔ<ð èÝØ`
&{$× Ùý$ èùÚÆùß ÷À ùÔ {$ à<μý$ßø× μè$òùêõÚ. æóßò$×μÈ μ&&Ô à× &´ê à÷À{&ß {Ô<´$Ø` æØ
èùÚÆùß μ&$×$ èõß ÷À`ùÔ´ <`±÷ÀÚ×ÔóÔ æØõÚ. μÈ &Ú×ÙßÙ ûÜÁ&ßõ ´>ðÆùß &Ú÷¸<ùßμùß &Ú&Ôùßð à<Á]
æÚ×ÒÈ ÷º<] {$ μ×÷À<ÔÈ &û×$ ÷ÀÛ ð èÝØ` þ<õ$ á÷ÀÚÍûõß <Ô<μ{$õß ×. äμ&ß ´ } Ôùß áμèùÛμ´{Ú μ×μ÷Àù
Ô_ æ$Ù× ûÔØ$ ´ æóßò$×È àõØ è`<μ&Æùß áμèùÔ &úÀ{$ } Ôùßð &{$× <Ô<μ{$õß ×. μ´ýú¸ áμèùÔÈ
ûÜμÓÁ×æ ÷ÀÛ àù$<Øó× ÕÙÚæ <Õ< ÷À, ä× ùÚ÷À{&ß àù$<Øó×æß μù$<ù ý<õß ´êμûùß<ù àù$<Øó×æß
(guided discovery) ý<õß åý μõßØ`È èõ ×ÔõÝ μ<×Ú. èÝØ` þ<õ$μèùß μ´ùß ´ &´ <×&ß æóßò$×μ´ùß
÷À μû$ßÂó× μ<Æùß μ´μ&ß áμèù èùßù$ &Ú&Ôùßð ¶Ñõ× &úÀ{$ <`÷Àèõß àõß÷À`æÛÈ ’&æß ´ Ù`μýù ý<
à ÔõÝμ<ùß æÚ< ×ÔõÝ ù`õ.
èμÓÂóμ×ùß û&Ô < ä}μÖùßμùß ÑÑØó (Explanation) à<&ßö$<×Ú . μ´{Ú ÷ÀÛ æÝò$ æóßò$×È &Õ÷À$ùÈ
<ùßμùß &ß<æÛ× àù$<Øó &$´Õ{Úæ<õß, ùÚÌ´$óÁÛÙÛ<õß &´&ßõ æóßò$×´ð á÷ÀÚÍûõß æÚÍ´ð×Ú. á÷ÀÚÍûõß
æÚδ ûÚ}ÚýúÀ <èæÛ´ æóßò$×μÈ &Ú×Ïμ÷Àù$ àõØ &´ μ&ß μý÷ÀÛ õÚÄ´õß á÷ÀÚÍûõß æÚδ &úÀ{$ ù<] æÜ´
μõ$ßØ$ è`ùÛ´ð &Ú&Ôùßð à`õÚ ùÚ÷À{&õß μ´{Ú ÑμÁßÂõß<××Ú. áùß àùõÝØ`< ä}μÖù Ñ&ßõ$Øó (Elabora-
tion) ûÚ×<μÌ ÷ÀÛ àû`{`÷ÀÚÙÚ
Page 6
vi
μ÷Àß û`{`÷ÀÚÙÚ æÚδð, &$<÷À] μ÷Àß ùÚ<`Ø÷ÀÚ æÚδð, èÚÙÚ{ÔóÔ μ÷Àß &ÈûÕÌó æÚδð &Ú&Ôùßð áò Ù`μÅ. äμ&ß ´
÷À ùð´õß ÷Àùßù$ μ÷À×Úùß ý`{`Øð ×Æùß àÏõß ´ à÷À{&ß á÷ÀÚØÚûõß æÚδð <Ô< ÷À &Ú&Ôùßð à<æ$Á à`õ. &|´
æÚÜ×$æ$Øæ´æß ´ à<&ùß <ùßμùß èÝØ`<Ø×$ á÷ÀÚÍûõß æØù μæ® μ÷ÀßÁù×æÚùÚ. &ÈμûÜßÂó þÞÆæ$< μ<õ
×$´ð μ´× èÝØ` þ<õ$ð áò &Ù&$ μ÷Àù àõØ à<ø$ù×ð Ùæß < õÚμýù ùÚûÔóõ$ ´>ð´ ×ðμõß ÑÂ×
ùÚÌμ÷ÀßÁ× ´êÚùß {ú¸ùß<$ ÷ÀÛ õÚμýù &Ú×Ï ´ <`÷Àèõß æØ`óÔ à$<Øó× <ù ûÍ÷ÀÚ μÈ μ÷ÀßÁù× û`<`õßÒ´ð
èÝØ` þ<õ$ <è ýÙ$ èõ ×ÔõÝ μ<×Ú. &|´ èÝØ` þ<õæÝ ´ àùÚ<$Ì×μ×ùß æ} ×ÔõÝ μÈ Ñ&ßõ$Øó×ð ´ê
μûùßÒ´ &úÀ{$ äß äß æÚÜ×$æ$ØæÈ &`Ù`&ßμÈ à<&$ù μæ$ð& &`Ù&ÔÈ æØ õÚμÅ.
&$´$ù] àø]$ûù û÷ÀßøõÚ× õÝ} à÷À ÷À#Á]´$ù <ù è`ðÏ í× è`ùÛ &úÀ{$ èùÔμ÷ÀùÔ<æÚùß à$ØÈþ Ò ÷ÀÛÌé
èμÓÂó×æß, &Ú&Ô Ñ<Øó {$ Ñ&ßõ$Øó μû}æß {$ &´$ûßõÚæ èÝØ` &ÈμûÜßÂó×æÚùß &`÷¸È Ùõß ûÍó$´ù
èÝØ` þÞÆæ$<æÚùß &´ùßÑõ ù< àø]$ûù æÜ ×æß μ´μ&ß û÷ÀßøõÚ×ð {ú¸ùß<$ ÷ÀÛ ð í$õÚæ àø]$ûù à$×õù×
æð×ÔõÝ æØ à`õ. èÝØ` þ<õ$ ûÜ Ôç < æØù áè`ùßÒ´æß μ<ùÔ<ð èÝØ` ´ê μûùßÒÈ ×ðμõß &Ú&Ôùß ùÚØõ
<ù áμèùÔ æß μÙ& μ´× {`úÀÚùßÑ× {`æÚ ×. &Ú&Ô{Ô æÚ×`ÒÈ ÷º<] ûÍÁÛÙù× æØÆùß ÷À èÝó$õß æ μ×÷À<ÔÈ
þ$Ñõ æØÆùß ÷À èμÓÂóμ×ß μ×μ÷ÀõÚ. ÷ÀÚùûõ$ û$&Ùß û`ÆμóÆùß ûÜÛõÚμ×ùß ãèùÚõÚ. ¶Ñõ×ð {$ <`ò
μÙ$ßæ×ð à<Á] ùÚûÔóõ$ ’&æß ´ û$&Ùß àø]$ûù× {Ø{$ &$æßÂ$õß æØ èùÚõÚ. ¥ùßõù {`æÚ×$,
&´$í {`æÚ×$ {$ ûÔ÷ÀßèÙ {`æÚ×$ <ò<$ èùÚÆùß í$õÚ× μè$ò ù`êÛ &úÀ{$ &Õ÷À$ùÈ μ<õÚ. μÈ &Ú×ÙßμÙß
&$Ìöæõß<× &úÀ{$ à$÷ÀÌÁ ûÜÁßù<Ùð ûÚ}ÚõÝØ` ÙÚ×Æùß ´õæμ×ß ØúÀ<$ èõß ÷À`ùÔ´ Ñ´&$ ýÙù Ñþ$è
æÜ ×æß μ<ùÔ<ð ¶Ñõ ×ö$Ìö×ùßð Ô{Ôó ÷ÀÛ ð ÁÚÂ]×$ &õÝ &Õ÷À$ù´ μ&$×$ ýÙù Ñþ$è æÜ ×æ à<Á]õ$<
æ`ûÛ μûμùß.
μ´´ áμèùÔÈ-áè`ùßÒÈ æÚÜ×$<ÙÚμ×ß æ`ûÛ μûμùù ÙæßÂó×æß <ùßμùß æÚÜ×$æ$Øæ´ ûÔØ$ ÷ÀÚμ<ù μ÷À×$æ$Ø
<Õ ÷À àÌö$ùßÑõ <Õ ÷À à`è×ÛÈ (Evaluation) æÚÜ×$<ÙÚ××Ú. ùÚ×ÔæßõæØó× ÷À èÝØ` àþÚ õ× ûÍ÷ÀÚ μûØ ÷À ùÔ
&Èýùßø à`è×Û´æß &úÀ{$ μ×$÷À$ èõ {`æÚ ×. äμ&ß ´ èμÓÂó×õß, Ñ<Øó×õß, Ñ&ßõ$Øó×õß õÝ}Úùß
à`è×Û´ ÁæßõÚ´õß æØ è`ùÛ´ ûÜÒó èÝØ` þ<õæÝμèß <èæÛ´ μ<×Ú. ÙÚ¢õ ûÎæßÂó à<´ æØÆùß û$&Ùß
û$÷Àæ à`è×ÛÈ <`òûÚ}Úμ<μ}ß ×ö$Ìö<$÷ÀÛ &ß<þ$<× ’æè`ùÛ´ &úÀ{$õß, <$Ø ûÎæßÂó &úÀ{$ àùÚ<$Ì×
ûÜÁßù à`õÝ}õß æØÆùß û$&Ùß û$÷Àæ à`è×ÛÈ <`òûÚ}Úμ<} μ<õ û$&Ùß ûÚÍ&ß ù`ÖÔØ` æØ è`ùÛ´ &úÀ{$õß,
áμèùÔμÈ ùÚ×´ üÙ &$æßÂ$õß æØ èõß ý< æÚ×`μ<ù &Ôõõ] à`è×ÛÈ (Authentic Evaluations)
<`òûÚ}Úμ<}æß Øðð {ú¸ùß<$ ÷ÀÛ´ &úÀ{$õß æð×ÔõÝ Ø$ÁÚ×æß ÷À`ùð´õß í$õÚæ ´>ðμ´ùß à$ØÈþ Ò õÚμÅ.
æ}´ù$æØó û$ÌÁß<μ×ß ´ù$ ãûμ÷ÀßÁù ù$×æõß<× {$ õõßõß< &{õÚæ æÚÎμÈ <èæÛ ×ðμõß μÈ ù<
<`òûÚ}Úμ<} &$Ìöæ æØ èùÚÆùß àÏõß ÁÜÛ Ù‘æ$<æß &úÀ{$ μ÷À$ØðÔ Ñ<#õ æÚδ Øμ> ×{ûõ ûõù
&Ú×Ïμ÷Àù$μèß ´ &μ´$ßø$ùÚæ <èæÛ μ<×Ú.
μ÷ÀßÁ´$ù] à$ë$Ì× à×Ú äÙß èÚùÚμèß
&{æ$Ø àø]æß íùØ$Ùß (ÑÂ×´$Ù$ &‘<Ìøù)
Ñ÷À]$ {$ õ$æßÂó ûÛñ×
í$õÚæ àø]$ûù à$×õù×
Page 7
vii
fufyhùu ( uydpd¾h ,d,a fmf¾rd" wOHlaI ckrd,a"cd;sl wOHdmk wdh;kh'
WmfoaYl;ajh ( wdpd¾h whs't,a' .sksf.a ñh" iyldr wOHlaI ckrd,a"cd;sl wOHdmk wdh;kh'
ie,iqï yd úIh iïnkaëlrKh ( ã' t,a' iS' rejka wð;a l=udr"iyldr jHdmD;s ks,OdÍ" cd;sl wOHdmk wdh;kh'
úIhud,d lñgqj (
1' fcHIaG uydpd¾h vekS w;m;a;= uhd - wOHhk wxY m%OdkS" wd¾Ól úoHd wOHhkwxYh" reyqKq úYaj úoHd,h
2' wdpd¾h w;=, rKisxy uhd - wOHhk wxY m%OdkS" wd¾Ól úoHd wOHhkwxYh" fld<U úYaj úoHd,h
3' wdpd¾h tï' .fkaIauQ¾;s uhd - fcHIaG lÓldpd¾h" wd¾Ól úoHdwOHhk wxYh" fld<U úYaj úoHd,h
4' B' ohdr;ak uhd - fcHIaG lÓldpd¾h" jdKsc úoHd wOHhkwxYh" YS% chj¾Okmqr úYaj úoHd,h
5' wdpd¾h tia'ví' ysrka; uhd - wOHhk wxY m%OdkS" jdKsc úoHd wOHhkwxYh" YS% chj¾Okmqr úYaj úoHd,h
6' wdpd¾h wfkdaud wfír;ak ñh - wOHhk wxY m%OdkS" wd¾Ól úoHd wOHhkwxYh" fmardfoksh úYaj úoHd,h
7' wdpd¾h ã'ta'iS' o is,ajd uhd - fcHIaG lÓldpd¾h" wd¾Ól úoHdwOHhk wxYh" fld<U úYaj úoHd,h
8' ta'î' úfÊiQßh uhd - m%Odk jHdmD;s ks,OdÍ"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=j"cd;sl wOHdmk wdh;kh
9' ta' isjfkairdcd uhd - m%Odk jHdmD;s ks,OdÍ"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=j"cd;sl wOHdmk wdh;kh
10' mS'tÉ' l=iqudj;S ñh - jHdmD;s ks,OdÍ"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=jcd;sl wOHdmk wdh;kh
11' tia' fla' m%ndyrka uhd - jHdmD;s ks,OdÍ"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=jcd;sl wOHdmk wdh;kh
12' ã't,a'iS' rejka wð;a l=udr uhd - iyldr jHdmD;s ks,OdÍ"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=j"cd;sl wOHdmk wdh;kh
13' tia' wd¾' r;akÔj uhd - iyldr jHdmD;s ks,OdÍ"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=jcd;sl wOHdmk wdh;kh
Page 8
viii
ixialdrl uKav,h (
1' fcHIaG uydpd¾h vekS w;m;a;= uhd - wOHhk wxY m%OdkS" wd¾Ól úoHd wOHhkwxYh" reyqKq úYaj úoHd,h
2' wdpd¾h tï' .fkaIauQ¾;s uhd - fcHIaG lÓldpd¾h" wd¾Ól úoHdwOHhk wxYh" fld<U úYaj úoHd,h
3' B' ohdr;ak uhd - fcHIaG lÓldpd¾h" jdKsc úoHd wOHhkwxYh" YS% chj¾Okmqr úYaj úoHd,h
4' ta'î' úfÊiQßh uhd - m%Odk jHdmD;s ks,OdÍ"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=j"cd;sl wOHdmk wdh;kh
5' ã't,a'iS' rejka wð;a l=udr uhd - iyldr jHdmD;s ks,OdÍ" jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=j"
cd;sl wOHdmk wdh;kh 6' tia' wd¾' r;akÔj uhd - iyldr jHdmD;s ks,OdÍ"
jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=j cd;sl wOHdmk wdh;kh
f,aLl uKav,h (
01' ta'tÉ'tï'wd¾'î' wNhr;ak uhd - úY%dñl wOHlaI"jHdmdr wOHhk fomd¾;fïka;=jcd;sl wOHdmk wdh;kh
02' tia'tka'tÉ'tï' úfÊr;ak nxvd uhd - ksfhdacH wOHlaI ^wOHhk&"udkj iïm;a l<ukdlrK wdh;kh
03' t,a'Ô' fma%u;s,l uhd - .=re WmfoaYl" l,dm wOHdmk ld¾hd,h"fld;auf,a
04' t,a' wcka;d ú;drK ñh - ksfhdacH úÿy,am;s" f.da;ó nd,sldúoHd,h" fld<U
05' ta'Ô'tÉ' wurd úfÊj¾Ok ñh - YS% ,xld .=re fiajh" fn,a,ka lvj, uyd úoHd,h" ;Uq;af;a.u06' ví' ,hk,a uhd - YS% ,xld .=re fiajh" O¾umd, uyd
úoHd,h" fldÜgdj07' ta'tï't*a' uokshd ñh - ksfhdacH wOHdmk wOHlaI" ol=Kq m<d;a
wOHdmk fomd¾;fïka;=j08' tï'ã' moañKS ñh - YS% ,xld .=re fiajh"
idka; f;dauia Wiia nd,sld úÿy," ud;r09' fla'mS' pkaø,;d ñh - YS% ,xld .=re fiajh" wdkkao úoHd,h"
fldÜgdj10' ;urd à' ldßhjiï ñh - YS% ,xld .=re fiajh" ix>ñ;a;d nd,sld
úoHd,h" .d,a,11' fla'tï'ã'wd¾' o is,ajd uhd - YS% ,xld .=re fiajh" w.ue;s nd,sld
úoHd,h" mdkÿr12' fla'tï' mshfiak uhd - YS% ,xld .=re fiajh" uydkdu u'u'ú'"
fudKrd.,13 ' mS't,a'ta' kkaofiak uhd - YS% ,xld .=re fiajh" ijq;a,kaâ nd,sld
u' ú'" .d,a,14' iqO¾ud ieuqfj,a ñh - YS% ,xld .=re fiajh" iSj,S uyd úoHd,h"
r;akmqrh'15' B'fla'ví'Ô'ta' u,aldka;s ñh - YS% ,xld .=re fiajh" chfmd< cd;sl
mdi," mQv¿Th
Page 9
ix
16' fla'à' iurisxy uhd - YS% ,xld .=re fiajh" j,sisxy yßiapkaøúoHd,h" wkqrdOmqrh
17' *iSkd kqidÈla ñh - YS% ,xld .=re fiajh" Y=oaO jQ mjqf,alkHdrduh" nïn,msáh
18' tï'whs't,a' *hsid,a uhd - YS% ,xld .=re fiajh" *hsid uyd úoHd,h" wlalf¾m;a;=j
19' iS'ã' ysßmsáh ñh - YS% ,xld .=re fiajh" fldia.u u'ú'"fldia.u
20' hQ'tï'iS'tï' lreKdr;ak ñh - YS% ,xld .=re fiajh" YS%$ nqoaO chka;su'u'ú'" n,xf.dv
21' ví'ta' ch,;d ñh - YS% ,xld .=re fiajh úY%dñl&" idka; fcdakaúoHd,h" kqf.af.dv
mß.Kl joka ieliqu :::::
tÉ'tï' fhydka rÑ;% r;akdhl uhd
úúO iydh :::::
huqkd mS' fyajdú;drK ñhmqIamd wurisxy ñh
Page 10
x
ûðÔùûðÔùûðÔùûðÔùûðÔù
ûÚðÔ ûÚðÔ ûÚðÔ ûÚðÔ ûÚðÔ
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh mßYS,kh lsÍug Wmfoia 01
bf.kqï M, yd wdo¾Y ls%hdldrlï 03 - 156
mdi, mokï lr.;a ;lafiarelrKh 157
ye¢kaùu 158- 160
bf.kqï - b.ekaùï we.hSï ie,iqï 161- 172
uQ,dY% 173
Page 11
-1-
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh mßYS,kh lsÍu i|yd Wmfoia.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh mßYS,kh lsÍu i|yd Wmfoia.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh mßYS,kh lsÍu i|yd Wmfoia.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh mßYS,kh lsÍu i|yd Wmfoia.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh mßYS,kh lsÍu i|yd Wmfoia
j¾I 2009 isg wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm< i|yd ls%hd;aulùug kshñ;
wd¾Ól úoHdj úIh ks¾foaYh ksmqK;d mdol j iïmdokh lr we;' tu úIh ks¾foaYfha
wvx.= 01 isg 06 olajd jk ksmqK;d wdjrKh jk mßÈ fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ms<sfh< ù we;' fuu úIh ks¾foaYh u.ska wd¾Ól úoHdjg wod< úIh lreKq ms<sn|
oekqu muKla fkdj wd¾Ól úoHdkql+, j is;Sug;a ta wkqj yeisÍug;a wod< wdl,am"
l=i,;d yd mqreÿ ,nd§u o wfmalaId flf¾'
tu wruqKq fmroeß lrf.k isiqkaf.a ksmqK;d ixj¾Okh jk wdldrhg .=rejrhd
bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,sh ie,iqï lr .kq we;ehs wfmalaId flf¾' ta i|yd u.
fmkaùula jYfhka fuys wdo¾Y ls%hdldrlï lsysmhla we;=<;a lr we;' fuu .=re
ud¾f.damfoaY ix.%yh ilia lr we;af;a mka;s ldurh ;=< bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,sh
isÿ l< hq;= wkql%uh wkqj h' úIh ks¾foaYfha we;s iEu ksmqK;d uÜgula i|yd u
bf.kqï M, bÈßm;a lr we;' tu bf.kqï M,j,g yd wod< ksmqK;d uÜgug ish¨
u isiqka <Õd jk wdldrfha YsIH flakaøSh bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,shla Tn úiska
wkq.ukh lrkq we;e hs wfmalaIs; h' ta i|yd Tn lrk u.fmkaùula f,i f;dard.;a
ksmqK;d uÜgï lsysmhla i|yd msúiqu yd bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia msúiqu yd bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia msúiqu yd bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia msúiqu yd bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia msúiqu yd bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia bÈßm;a
lr we;' tu Wmfoia tf,i u wkq.ukh lsÍu wksjd¾h fkdjk w;r iqÿiq hehs
yefÕk YsIH flakaøSh jQ bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,shla wkq.ukh lsÍug mQ¾K
ksoyi we;'
tfia u fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yfhka ls%hdldrlu wjidkfha § —úIh lreKq
meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la bÈßm;a lr we;' th Tn mka;s ldurfha § ls%hdldrlï
;=<ska wkdjrKh lr .; hq;= yd isiqkag igykla f,i ,nd Èh hq;= úIh lreKqj,g
u.fmkaùula f,i i,lkak'
bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,sh i|yd msúiqu fyda bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia bÈßm;a
lr fkdue;s ksmqK;d uÜgï o fuys we;=<;a fõ' tu ksmqK;d uÜgï i|yd iqÿiq
Page 12
-2-
m%fõYhla yd fhda.H bf.kqu i|yd jQ Wmfoia m;s%ldjla ilia lr isiqka ls%hdldÍ j
bf.kqfuys fhdojk wdldrfha YsIH flakaøSh bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,shla mka;s
ldurh ;=< ls%hd;aul lsÍug fhdackd flf¾'
úIh ks¾foaYfha ta ta ksmqK;dj,g fjka fldg we;s ld,Éfþo ixLHdjg jvd jeä
ld,Éfþo ixLHdjla j¾Ihlg ;sfnk w;r tu wu;r ld,h isiq ksmqK;d j¾Okh
lsÍug iqÿiq jevigyka i|yd m%;sfmdaIK jevigyka ;lafiarej yd we.hSï l%u
ms<sfj;a i|yd fhdod .; yels h'
wd¾Ól úoHdj ñksidg b;d ióm yd m%dfhda.sl úIhla jk neúka Tnf.a bf.kqï-
b.ekaùï ls%hdj,sh ie,iqï lsÍu yd ls%hd;aul lsÍfï § ta flfrys wjOdkh fhduq
lsÍfuka fuu úIhh isiqka w;r jvd;a ckms%h l< yels fõ'
Page 13
-3-
ksmqK;dj 1ksmqK;dj 1ksmqK;dj 1ksmqK;dj 1ksmqK;dj 1 ((((( wd¾Ól moaO;shl uQ,sl wd¾Ól m%Yakh úi|d .kakd wdldrh
úYaf,aIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 1'1ksmqK;d uÜgu 1'1ksmqK;d uÜgu 1'1ksmqK;d uÜgu 1'1ksmqK;d uÜgu 1'1 ((((( wd¾Ól úoHdj iudchSh úoHdjla nj ;yjqre lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• wd¾Ól úoHdj ms<sn| úúO ks¾jpk ixikaokd;aulj úuiñka wd¾Ól úoHdjg
ks¾jpkhla f.dv k.hs'
• wd¾Ól úoHdj" úoHdjla nj ;yjqre lsÍug lreKq olajhs'
• iudchSh úoHd" iajNdúl úoHdjkaf.ka fjkiajk wdldrh olajñka wd¾Ól
úoHdj iudchSh úoHdjla nj ;yjqre lrhs'
• wd¾Ól úoHd;aulj is;ñka úúO .eg¿j,g úi÷ï fidhd .kakd wdldrh
ksoiqka u.ska ú.%y lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• wd¾Ól úoHd{hska úiska wd¾Ól úoHdj ms<sn| úúO ks¾jpk bÈßm;a lr we;s
nj'
• we;eï ks¾jpk u.ska wd¾Ól úoHdfõ úIh lafIa;%h ú.%y flfrk w;r we;eï
ks¾jpk uÕska wd¾Ól úoHdfõ l%ufõo ú.%y flfrk nj'
• ñksid iudch ;=< wd¾Ól jYfhka yeisfrk wdldrh yd tys § Ndú; lrk
l%ufõo ms<sn| yeoEÍu wd¾Ól úoHdj nj'
• wd¾Ól úoHdj hgf;a" iudch ;=< ñksidf.a wd¾Ól yeisÍu wOHhkh lrk
ksid th iudchSh úoHdjla nj'
• wd¾Ól kHdh yd uQ,O¾u úoHd;aul l%ufõo u; f.dvke.S we;s neúka wd¾Ól
úoHdj úoHdjla f,i .efkk nj'
• my; i|yka idOl u; wd¾Ól úoHdj wfkl=;a iajNdúl úoHdjkaf.ka
fjkiajk nj'
• wd¾Ól kHdh u.ska ñksiqkaf.a wd¾Ól yeisÍu ú.%y lsÍu
• wd¾Ól kHdh m¾fhaIKd.drhla ;=< ikd: l< fkdyels ùu
• wd¾Ól kHdh ld,h" m%foaYh yd ckj¾.h hk idOl u; fjkia ùu
• wdka;sl m%;s,dNh yd wdka;sl msßjeh ii|d ;d¾lsl j ;SrK .ekSu wd¾Ól
úoHd;aulj is;Su nj
• my; i|yka md¾Yjhkayg ;d¾lsl ;SrK .ekSug wd¾Ól úoHdj jeo.;a jk nj
• ksIamdolhskag • fiajd kshqla;slhskg
• mdßfNda.slhskag • fiajd fhdaclhskag
• rdcH mßmd,lhskag • Pkao odhlhskag
Page 14
-4-
ksmqK;d uÜgu 1'2ksmqK;d uÜgu 1'2ksmqK;d uÜgu 1'2ksmqK;d uÜgu 1'2ksmqK;d uÜgu 1'2 ((((( ;SrK .ekSu i|yd wd¾Ól úoHdfõ kHdhd;aul yd jHjydßl
moku fhdod .kshs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• iQlaIu yd id¾j wd¾Ól úoHd úIh lafIa;% ksoiqka iys; j meyeÈ,s lrhs'
• wd¾Ól úoHdfõ h:dkqrEmS iy wNsu;dkqrEmS m%ldY w;r fjki ksoiqka u.ska
meyeÈ,s lrhs'
• wd¾Ól ixisoaê úYaf,aIKh lsÍfï l%ufõohla f,i wdlD;s Wml,amk yd kHdhhka
Ndú; lrk nj ;yjqre lrhs'
bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• mqj;am;lska Wmqgd .;a my; i|yka m%ldYh mka;shg bÈßm;a lrkak'
zz kqjrt<sh Èia;s%lalfha f;a j.dlrejl= jk isßmd, fï j¾Ifha ;ukaf.a f;a
ksIamdokh 25] lska muK my< .sh nj mjihs' kuq;a" YS% ,xld uy nexl= jd¾Isl
jd¾;dfõ i|yka jkafka miq.sh jirg idfmalaIjfuu j¾Ifha f;a ksIamdokh
05] lska by< .sh njhs˜'
• tu m%ldYh ms<sn| isiqkaf.a woyia úuikak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• isßmd, hkq f;a ksIamdolhkaf.ka tla mqoa.,hl= muKla nj
• ta wkqj isßmd, w¾Ólfha tla l=vd tallhla muKla nj
• uy nexl= jd¾;dfjka rfÜ iuia; f;a ksIamdokh ms<sn| m%ldY lrk nj
• fuf,i wd¾Ól úoHdfõ § l=vd úp,H .ek fuka u iuia; úp,H ms<sn| j
o yodrk nj
• fï wkqj wd¾Ólhl ;ks tallhla ms<sn| wOHhkh lsÍu iQlaIu wd¾Ól
úoHdj f,i ye¢kafjk nj
• tfiau wd¾Ólhla iuia;hla f,i f.k wOHhkh lsÍu ^wd¾Ól iudydrhla
f,i wOHhkh lsÍu& id¾j wd¾Ól úoHdj f,i ye¢kafjk nj
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 15
-5-
ù ksIamdokhù ksIamdokhù ksIamdokhù ksIamdokhù ksIamdokh
miq.sh j¾I lsysmh ;=< iy,a ñ, iS>%fhka by< .sfha h' fuhg fya;=j jQfha ksIamdok
msßjeh jeäùuhs' fï ksid rch f.dúhdg ksIamdok iykdOdrhla f,i fmdfydr yd îc
,nd §ug ;SrKh lrk ,§' tu.ska ù ksIamdokh by< kexùu rcfha wfmalaIdj úh'
rfÜ ish¨u l=Uqre wiajeoafoa h hk Wml,amkh u; ù ksIamdokhg fmdfydr fuá%la
fgdka 100 la iy îc fuá%la fgdka 1"000 la fhojqjfyd;a ù ksIamdok ls%hdj,sh hgf;a ù
ksuejqu fuá%la fgdka 10"000 la ,efí hehs rch n,dfmdfrd;a;= úh' kuq;a" miq.sh j¾Ifha
we;s jQ .xj;=r iy iq<siq<x ;;a;ajh;a" rfÜ iuyr l=Uqre wiajeoaÿfõ ke;s ksid;a rfÜ uq¿
ksIamdokh fuá%la fgdka 2"000 lska wvq úh' ta wkqj" ù ksIamdokfha i;H ;;a;ajh jQfha
fuá%la fgdka 8"000 ls'
fuf,i ù ksIamdokh wvq jQ ksid fjf<|fmdf<a iy,a ñ, by< .sh w;r tys m%;sM,hla
f,i iy,a b,a¨u hï m%udKhlska wvq úh'
lsß ksIamdokhlsß ksIamdokhlsß ksIamdokhlsß ksIamdokhlsß ksIamdokh
miq.sh ld,fha f,dal fjf<|fmdf<a lsßmsá ñ, by< hdu ksid wdkhksl lsßmsá ñ, by<
.sfha h' ta ksid wdkhkh lrk lsßmsá m%udKh iSudlr" foaYSh lsß ksIamdokh by< kexùu
rcfha wfmalaIdj úh' tu wruqK bgq lr .ekSu i|yd foaYSh lsß f.dùkag lsß t<fokqka
fkdñf,a ,nd§u iy wjYH WmlrK iemhSug rch ;SrKh lrk ,§'
rfÜ 50"000 la muK jk foaYSh lsß ksIamdolhska fï i|yd fhduq fõ hehs hk Wml,amkh
u; lsß .jhka 50"000 la iy WmlrK lsß ksIamdokfha fhojqï f,i lsß f.dùkag ,nd
ÿka úg lsß ksIaamdokh ,Sg¾ 500000 fõ hehs rcfha n,dfmdfrd;a;=j úh'
kuq;a" fuu j¾Ifha § wfmalaId l< m%udKhg jvd jeämqr lsß f.dùka 5000 la muK lsß
ksIamdokhg fhduq jQ neúka uq¿ lsß ksIamdokh ,Sg¾ 550000 úh' fuf,i foaYSh lsß
iemhqu jeäùu ksid foaYSh lsßmsá ñ, my< .sfha h' tys m%;sM,hla f,i foaYSh lsß msá
i|yd we;s b,a¨u jeä úh'
Page 16
-6-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka ksIamdok fol w;=ßka Tfí lKavdhug ,eî we;s ksIamdokh flfrys
wjOdkh fhduq lrkak'
• ù ksIamdokh
• lsß ksIamdokh
• Tng imhd we;s isoaêh fyd¢ka wOHhkh lrkak'
• wod< isoaêfha fhojqï yd ksuejqï iïnkaO;dj igyklska fmkajkak'
• tu isoaêfha § mokï lrf.k we;s Wml,amk fudkjdo@
• Tfí ud;Dldjg wod< NdKavfha ñ, iy b,a¨u w;r mj;sk iïnkaO;djfha
iajNdjh i|yka lrkak'
• wod< isoaêfha isÿúh hq;= hehs wfmalaId l< ;;a;aj fudkjdo@
• i;H jYfhka fjf<|fmd< ;=< isÿjQ foa meyeÈ,s lrkak'
• Tfí wkdjrK ks¾udKYS,S j iuia; mx;shg bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ienE f,dalh ;=< mj;skafka l=ula o@ isÿjkafka l=ula o@ hkak h:d¾:jd§ f,i
ú.%y lsÍu h:dkqrEmS m%ldYkhla f,i ie,flk nj
• úúO wd¾Ól kHdh ;=<ska ú.%y lr we;af;a h:dkqrEmS m%ldYk nj
• iudch ;=< mej;sh hq;af;a l=ula o@ isÿúh hq;af;a l=ula o@ hkak mqoa., noaO j
m%ldY lsÍu wNsu;dkqrEmS m%ldY nj
• úúO wd¾Ól m%;sm;a;s u.ska m%ldY lr we;af;a wNsu;dkqrEmS m%ldY nj
• ienE f,dalh ;=< isÿjk ixlS¾K isoaêhla ir, lsÍfï l%ufõohla f,i wdlD;s
fhdod .kakd nj
ksoiqka( ksoiqka( ksoiqka( ksoiqka( ksoiqka( fhojqï yd ksuejqï w;r iïnkaO;dj igyklska oelaùu
• wdlD;s ilia lsÍfï § ixlS¾K isoaê" ir, yd ksYaÑ; j bÈßm;a lsÍug fhdod .kq
,nk fldkafoais Wml,amk nj
ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka( ù ksIamdokh by< hdug fmdfydr iy îc muKla n,mdk nj
Wml,amkh lsÍu
• ienE f,dalh ;=< mj;sk ixisoaêhla ms<sn| j bÈßm;a jk úoHd;aul ú.%yhla
kHdhhla f,i ye¢kafjk nj
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka ( • ñ, by< hk úg b,a¨ï m%udKh wvqùu
• ñ, my< hk úg b,a¨ï m%udKh jeäùu
Page 17
-7-
ksmqK;d uÜgu 1'3ksmqK;d uÜgu 1'3ksmqK;d uÜgu 1'3ksmqK;d uÜgu 1'3ksmqK;d uÜgu 1'3 ((((( wd¾Ól ú.%y i|yd m%ia;dr yd iólrK Ndú; lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• iajdh;a; yd mrdh;a; úp,H ks¾jpkh lrñka ta i|yd ksoiqka bÈßm;a lrhs'
• iajdh;a; yd mrdh;a; úp,H w;r iïnkaO;d mokï lrf.k f,aLk ms<sfh,
lrhs'
• iajdh;a; yd mrdh;a; úp,H w;r iïnkaO;dj iólrK yd m%ia;dr weiqfrka
bÈßm;a lrhs'
• iólrK weiqfrka ir, f¾Ldjla o" ir, f¾Ldjla weiqfrka iólrKhla o f.dv
k.hs'
• ir, f¾Ldjl nEjqu .Kkh lrñka w¾:l;k imhhs'
bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• my; i|yka m%ldY we;=<;a jk fia ilia lr .kakd ,o ieKm;a tlska tl
mx;shg bÈßm;a lrkak'
• fujr whjefhka fmdfydr iykdOdr ,nd fohs'
• mdka ñ, by< hhs'
• tajdfha we;=<;a m%ldYk ms<sn| isiq woyia úuikak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• fmdfydr iykdOdrh ksid iy,a ksIamdokh by< hk nj'
• mdka ñ, by< hdu ;=<ska mdka b,a¨ï m%udKh my< hk nj'
• ta wkqj fmdfydr iykdOdrh iajdhla; úp,Hhla jk w;r" tu ksid fjkiajk
iy,a ksIamdokh mrdh;a; úp,Hh jk nj
• mdka ñ, iajdhla; úp,Hhla jk w;r tu ksid fjkiajk mdka b,a¨ï
m%udKh mrdhla; úp,Hh jk nj
• fmdfydr iykdOdrh yd iy,a ksIamdokh w;r Ok iïnkaO;djla mj;sk
w;r mdka ñ, yd mdka b,a¨ï m%udKh w;r RK iïnkaO;djla mj;sk nj'
• fuu iïnkaO;d m%ia;dr yd iólrK u.ska bÈßm;a l< yels nj'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 18
-8-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka isoaê w;ßka Tfí lKavdhug ,efnk isoaêh flfrys wjOdkh
fhduq lrkak'
• ù ñ, yd ù ksIamdokh
ñ, Y+kH jk úg ù ksIamdokh tall 100 ls' ñ, jeäjk iEu remsh,a mylgu
ù ksIamdok m%udKh tall 100 ne.ska jeä fõ' ñ, re' 20 la jQ úg ù ksIamdokh
tall 500 la jkq we;'
• iy,a ñ, yd iy,a mßfNdackh
ñ, re' 12 la jQ úg iy,a mßfNdack m%udKh Y=kH ^0& fõ' t;eka isg ñ,
wvqjk iEu remsh,a follgu iy,a mßfNdackh tall 10 ne.ska jeä fõ' ñ,
re' 0 jQ úg iy,a mßfNdack m%udKh tall 60 la fõ'
• Tng wod< isoaêfha f;dr;=re j.=.; lrkak'
• tys iajdh;a; úp,Hh yd mrdh;a; úp,Hh y÷kd .kak'
• iajdh;a; úp,H ;sria wlaIfhka o mrdh;a; úp,Hh isria wlaIfhka o oelafjk
f,i wod< o;a; m%ia;dr .; lrkak'
• wod< úp,H fol w;r we;s iïnkaO;dj y÷kd .kak'
• ñ, re' 1 lska fjkia ùu ksid Tng ,enqKq wfkla úp,Hh fldmuK m%udKhlska
fjkia jkafka o hkak .Kkh lrkak'
• ñ, Y=kH jk úg ksIamdok$ mßfNdack uÜgu i|yka lrkak'
• Tfí wkdjrK iuia; mka;shg ks¾udKYS,S j bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• fjkiajkakd jQ ´kEu ixisoaêhla úp,Hhla f,i ye¢kafjk nj
• fjkiajk wd¾Ól ixisoaêhla wd¾Ól úp,Hhla f,i ye¢kafjk nj
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka ( ñ, uÜgu" fmd<S wkqmd;h" fiajd kshqla;sh
• wd¾Ól úoHdfõ § wd¾Ól úp,H w;r iïnkaO;d úuid n,k nj
• úp,Hhka w;r úúO iïnkaO;d mj;sk nj
• lsishï úp,Hhl fjkialï we;s lsÍug uQ,sl jk wfkla úp,Hh iajdh;a;
úp,Hh f,i y÷kajk nj
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka ( ù ñ," iy,a ñ,
Page 19
-9-
• iajdh;a; úp,Hfha fjki fya;= fldg f.k fjkiaùug Ndckh jk wfkla
úp,Hh mrdh;a; úp,Hh f,i y÷kajk nj
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka ( ù ksIamdokh" iy,a mßfNdackh
• iajdh;a; úp,Hhl iajdëk yeisÍula mrdh;a; úp,Hhkaf.a fjkiaùug fya;=
jk nj
• iajdh;a; úp,H yeisfrk wdldrh wkqj ksIamdokh yd mßfNdack m%udKh
fjkiaùu f,aLkhlska fmkaúh yels nj
• NdKavhl ñ, yd ksIamdokh w;r we;af;a wkqf,dau iïnkaO;djla nj
• NdKavhl ñ, yd mßfNdackh w;r m%;sf,dau iïnkaO;djla mj;sk nj
• iajdh;a; úp,H (X) f,i o mrdh;a; úp,H (Y) f,i o ie,l+ úg (X)j,g wkqj
(Y) fjkia úu ir, f¾Ldjlska my; mßÈ m%ia;dßlj fmkaúh yels nj
• tu úp,Hj, n,mEu rEm igykl i,l=Kq lsÍfuka AB ir, f¾Ldj ks¾udKh
l< yels nj
• ir, f¾Ldjg wod< jQ iajdh;a; yd mrdh;a; úp,H w;r iïnkaO;dj Y = MX+C
iólrKfhka fmkaúh yels nj
Y = MX+C iólrKfhys"
Y = mrdh;a; úp,H
X = iajdh;a; úp,H
M = wkql%uKh $ nEjqu
C = wka;#LKavh
ñ, ñ, ñ, ñ, ñ, (X)
A
B0
b,a¨ï m%udKh b,a¨ï m%udKh b,a¨ï m%udKh b,a¨ï m%udKh b,a¨ï m%udKh (Y)
Page 20
-10-
• iajdh;a; úp,Hh yd mrdh;a; úp,Hh w;r wkqf,dau iïnkaOhla mj;sk úg
m%ia;dr f¾Ldj Ok nEjqulska hqla; jk w;r th my; mßÈ fmkaúh yels nj
• iajdh;a; úp,Hh yd mrdh;a; úp,Hh w;r m%;sf,dau iïnkaOhla mej;s úg
m%ia;dr f¾Ldj iy RK nEjqulska hqla;jk w;r th my; mßÈ fmkaúh yels nj
• iajdh;a; úp,Hfha fjki yd mrdh;a; úp,Hfha fjki w;r wkqmd;h" m%ia;dr
f¾Ldfõ nEjqu fyj;a wkql%uKh jk w;r th my; oelafjk mßÈ .Kkh l<
yels nj
• wd¾Ól úoHdfõ § ir, f¾Ldjl iólrKh f,i y = a+bx fhdod .kakd nj'
fuu iólrKfhys"
y = mrdh;a; úp,H
a = wka;#LKavh
b = wkql%uKh $ nEjqu
x = iajdh;a; úp,H
• ir, f¾Ldjl nEjqu ia:djr jk nj
• iajdh;a; úp,Hh Y=kH 0& jk úg mrdh;a; úp,Hhg ysñjk w.h wka;#LKavh
(a) f,i ye¢kafjk nj
• ir, f¾Ldjl mrdh;a; yd iajdh;a; úp,H § we;s úg Bg wod< iólrKh
f.dvke.sh yels nj
• ir, iólrKhla § we;s úg Bg wod< m%ia;drh f.dv ke.sh yels nj'
wkql%uKh$ nEjqu (b) =;sria wlaIfha yg.kakd fjkiaùu
isria wlaIfha yg.kakd fjkiaùu
D
BA
(X)0
(Y)
C
X0
YA
C D
B
E
Page 21
-11-
ksmqK;d uÜgu 1'4ksmqK;d uÜgu 1'4ksmqK;d uÜgu 1'4ksmqK;d uÜgu 1'4ksmqK;d uÜgu 1'4 ((((( NdKav yd fiajd mßfNdackfhka wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a
jk nj fmkajd fohs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ñksia wjYH;d yd jqjukd w;r fjki ksoiqka iys; j meyeÈ,s lrhs'
• ñksia wjYH;d kï lrñka" tajd imqrd .; yels úúO l%u ,ehsia;= .; lrhs'
• NdKav yd fiajd" wd¾Ól NdKav yd wd¾Ól fkdjk NdKav f,i j¾. lrhs'
• wd¾Ól NdKav yd wd¾Ól fkdjk NdKavj, fjki ksoiqka weiqfrka meyeÈ,s
lrhs'
• wd¾Ól fkdjk NdKav wd¾Ól NdKav njg m;ajk wdldrh fmkajd fohs'
bf.kqï-b.eka aùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.eka aùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.eka aùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.eka aùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.eka aùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• ñksiqka Ôj;aùu i|yd imqrd .; hq;= foaj, isiqkaf.ka úuid m%;spdr mqjrefõ
i|yka lrkak'
• isiqkaf.a m%;spdr ie,ls,a,g f.k tajd wjYH;d yd jqjukd f,i j¾. fldg
,ehsia;= .; lrkak'
• wjYH;d iy jqjukd w;r fjkialï ksoiqka olajñka meyeÈ,s lrkak'
• isiqka lKavdhï lr bf.kqï i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka jkafka ñksia wjYH;d bgq lr .ekSu i|yd m%fhdackhg .kakd
NdKav ldKav folls' tajdhska Tfí lKavdhug ,eî we;s NdKav ldKavh flfrys
wjOdkh fhduq lrkak'
• ysre t<sh" jd;h" jeis c,h" iq<Õ
• fmd;am;a" fpdl,Ü" nksia" im;a;=
• Tng ,eî we;s NdKavj, m%fhdack ,ehsia;= .; lrkak'
• Tn fuu tla tla NdKavh ,nd .kafka flfia o@
Page 22
-12-
• tu NdKav m%fhdackhg .kq ,nkafka Tnf.a l=uk wjYH;d iïmQ¾K lr .ekSug
o@
• tu wjYH;d imqrd .ekSug fhdod .; yels fjk;a NdKav fyda fiajd ,ehsia;=jla
ilia lrkak'
• wfkla lKavdhug ,eî we;s NdKav ldKavh" Tn lKavdhug ,eî we;s NdKav
ldKavfhka fjkia jk wdldrh fmkajd fokak'
• Tfí wkdjrK iuia; mka;shg bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• wjYH;d iy jqjukd w;r fjkialï ksoiqka olajñka meyeÈ,s lrkak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• wdydr" we÷ï" ksjdi" wOHdmkh yd fi!LHh ñksidf.a uQ,sl wjYH;d jk nj
• tu uQ,sl wjYH;d imqrd .ekSug fhdod .kq ,nk úúO iajrEm jqjukd
jYfhka y÷kajk nj
• wjYH;d iSñ; jk w;r jqjukd wiSñ; jk nj
• wjYH;d fmdÿjk w;r jqjukd mqoa.,hdf.ka mqoa.,hdg úúO jk nj
• wjYH;d Ôj úoHd;aul jk w;r jqjukd iudc" ixialD;sl idOl iu. ne£
mj;sk nj
• my; i|yka mßÈ ñksia wjYH;d imqrd .kakd NdKav j¾. folla we;s nj
• wd¾Ól fkdjk NdKav
• wd¾Ól NdKaav
• wd¾Ól fkdjk NdKavj, my; i|yka ,laIK we;s nj
• iïm;a msßjehla yd wdjiaÓl msßjehla fkdue;s ùu
• Y=kH ñ,la hgf;a iajNdjO¾ufhka wiSñ; j ,eîu
• wd¾Ól NdKavj, my; i|yka ,laIK we;s nj
• iïm;a msßjehla yd wjiaÓl msßjehla ;sîu
• ñksid ueÈy;a ù idOl ixfhda. lr ksmoùu
• wd¾Ól fkdjk NdKavhla jqj o idOl msßjehla ord ,nd .;fyd;a th wd¾Ól
NdKavhla njg m;ajk nj
Page 23
-13-
ksmqK;d uÜgu 1'5ksmqK;d uÜgu 1'5ksmqK;d uÜgu 1'5ksmqK;d uÜgu 1'5ksmqK;d uÜgu 1'5 ((((( NdKav yd fiajd ksIamdokhg Ndú; lrk iïm;a j¾. lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• iïm;a m%;sIaGdmkh l< yels yd m%;sIaGdmkh l< fkdyels f,i j¾. lrñka
ksoiqka olajhs'
• NdKav yd fiajd ksIamdokhg fhdod .kakd ksIamdok idOl j¾. lr tajd fha
we;s ,laIK fjk fjku olajhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• mdka fílßhla wdYs%; ksIamdok i|yd fhdod .kakd my; i|yka oE ms<sn|
isiqkaf.ka úuikak'
• iajNdúl iïm;a
• udkj iïm;a
• ñksid úiska ks¾udKh lrk ,o iïm;a
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• mdka ksIamdokh i|yd iajNdúl iïm;a f,i or yd c,h wjYH nj
• mdka ksIamdokh i|yd udkj iïm;a f,i msá wkkakdf.a Y%uh iy mdka
mq¨iaikakdf.a Y%uh o fhdod .kakd nj
• mdka ksIamdokh i|yd ñksid úiska ks¾udKh lrk fmdarKqj mdka ;eá wd§
ksIamdok WmlrK fhdod .kakd nj
• fï ish¨ iïm;a ixfhda. lr mdka ksIamdok ls%hdj,sfha M,odhS ;SrK fílß
ysñhd úiska .kakd nj
• fï wkqj NdKavhla ksIamdokh lsÍu i|yd iajNdúl iïm;a" udkj iïm;a"
ñksid úiska ks¾udKh l< iïm;a iy tu iïm;a ukd f,i ixfhda. lsÍula
wjYH jk nj
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 24
-14-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka ksIamdok wjia:d w;ßka Tnf.a lKavdhug ,efnk ksIamdok
wjia:dj flfrys wjOdkh fhduq lrkak'
• .fvd,a ksIamdokh
• mka meÿre ksIamdokh
• fld< le| ksIamdokh
• Tng wod< ksIamdok wjia:dj i|yd fhdod .kakd iajNdúl iïm;a" udkj
iïm;a yd ñksid úiska ks¾udKh l< iïm;a jYfhka ,ehsia;= .; lrkak'
• wod< ksIamdok ls%hdj,sfha § ;SrK .ekSu yd wjodkï oeÍu i|yd iïnkaO jk
md¾Yj fmkajd fokak'
• ksIamdokh i|yd fhdod .kakd iajNdúl iïm;a" udkj iïm;a iy ñksid úiska
ks¾udKh l< iïm;aj, ,laIK fjk fjku olajkak'
• ksIamdok ls%hdj,sfha § ;SrK .ekSu yd wjodkï oeÍfuys we;s jeo.;alu fmkajd
fokak'
• by; i|yka l< iïm;a iqÿiq mßÈ my; oelafjk j.=j ;=< we;=<;a lrkak'
• Tfí wkdjrK iuia; mka;shg ks¾udKYS,Sj yd iduQyslj bÈßm;a lsÍug iQodkï
jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ksIamdok ls%hdj,shlg fhdojd .; yels ish¨u fhojqï iïm;a f,i ie,flk
nj
• wdjiaÓl msßjehla ord NdKav yd fiajd ksIamdokh i|yd fhdod .efkk ysÕlula
iys; iïm;a wd¾Ól iïm;a nj
iïm;aiïm;aiïm;aiïm;aiïm;a wd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólwd¾Óliïm;aiïm;aiïm;aiïm;aiïm;a
wd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólfkdjkfkdjkfkdjkfkdjkfkdjkiïm;aiïm;aiïm;aiïm;aiïm;a
m%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhl< yelsl< yelsl< yelsl< yelsl< yelsiïm;aiïm;aiïm;aiïm;aiïm;a
m%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhm%;sIaGdmkhl< fkdyelsl< fkdyelsl< fkdyelsl< fkdyelsl< fkdyels
iïm;aiïm;aiïm;aiïm;aiïm;a
Page 25
-15-
• iajNdj O¾ufhka fkdñf,a ,efnk yd wjiaÓl msßjehla fkdorK NdKav yd
fiajd fuka u ksIamdokh i|yd fhdod .; yels ysÕlula rys; iïm;a" wd¾Ól
fkdjk iïm;a jYfhka y÷kajk nj
• ksIamdok iïm;a my; mßÈ m%Odk fldgia y;rlg fnÈh yels nj
• N+ñh
• Y%uh
• m%d.aOkh
• jHjidh
• iajNdj O¾uh úiska odhdo fldg we;s ksIamdokhg fhdod .; yels M,odhS;djhlska
hqla; ish¨u iajNdúl iïm;a N+ñh f,i ye¢kaúh yels nj
• N+ñh keue;s idOlfha ,laIK lsysmhla my; i|yka jk nj
• iajNdúl idOlhla ùu
• iemhqu wkuH ùu
• ixp,Ndjh ms<sn| iSud mej;Su
• M,odhS;dj j¾Okh l< yels ùu
• N+ñhg f.jk .dia;=j nÿ l=,sh ùu
• NdKav yd fiajd ksIamdokh i|yd fhdod .efkk ldhsl yd udkisl fjfyi
Y%uh f,i y÷kajk nj
• Y%ufha ,laIK lsysmhla my; i|yka jk nj
• iÔù ksIamdok idOlhla ùu
• ixp,kh l< yels ùu
• iucd;Sh fkdùu
• Y%ufha M,odhS;dj j¾Okh l< yels ùu
• Y%uh mqoa.,hdf.ka fjka lr.; fkdyels ùu
• Y%uhg lrk f.ùu jegqma ùu
• hï ld, mßÉfþohla ;=< NdKav yd fiajd ksIamdokh lsÍu i|yd kshqla; jQ
Y%u meh .Kk Y%u iemhqu jk nj
• Y%u iemhqu my; i|yka idOl u; ;SrKh jk nj
• Y%u n,ldh
• Y%ñlfhl= jev lrk idudkH ld,h ^Y%u meh .Kk&
• jegqma uÜgu
Page 26
-16-
• ksIamdok ls%hdj,shg fhdod .kq ,nk" ñksid úiska ksIamdokh lrk ,o wdOdrl
m%d.aOkh jYfhka y÷kajk nj
• m%d.aOkfha ,laIK lsysmhla my; i|yka jk nj
• ñksid úiska ks¾udKh lrk ,o idOlhla ùu
• M,odhS;djhlska hqla; ùu
• kej; kej; ksIamdokhg fhdod .ekSug yels ùu
• laIhùug Ndckh ùu
• m%d.aOkhg lrk f.ùu fmd,sh jYfhka y÷kajk nj
• m%d.aOkfha úúO iajrEm mj;sk nj
• ia:djr$ uQ¾; m%d.aOkh
• ixirK m%d.aOkh $ ldrl m%d.aOkh
• wd¾Ól fmdÿ ld¾h m%d.aOkh
• iudc fmdÿ ld¾h m%d.aOkh
• iajNdúl m%d.aOkh
• iudc m%d.aOkh
• b;=reï" wdfhdackh yd m%d.aOk iïNdrh w;r iïnkaOhla mj;sk nj
• wjodkï orñka m%;sm;a;suh ksIamdok ;SrK .ekSu;a ksIamdok lghq;= ixúOdkh
lsÍu yd fufyhùfï ls%hdj,sh jHjidh f,i oelaúh yels nj
• jHjidhlhl= bgq lrk ld¾h Ndrh my; mßÈ fmkaúh yels nj
• m%;sm;a;suh ;SrK .ekSu
• ksIamdok lghq;= ixúOdkh
• ksIamdok lghq;= fufyhùu
• kfjHda;amdokh
• wjodkï oeÍu
• jHjidfha my; i|yka ,laIK mj;sk nj
• udkj idOlhla ùu
• wdrïNl Yla;sh
• wNsfhda.j,g id¾:lj uqyqK§fï yelshdj
• kdhl;aj .=Kdx.
• wkd.; oelau
• wd;au úYajdih
• mqyqKq l< yels ùu
Page 27
-17-
ksmqK;d uÜgu 1'6ksmqK;d uÜgu 1'6ksmqK;d uÜgu 1'6ksmqK;d uÜgu 1'6ksmqK;d uÜgu 1'6 ((((( úl,am m%fhdack iys; iSñ; iïm;aj,ska wiSñ; jqjukd imqrd
.ekSug ;d¾lsl j ;SrK .kshs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ysÕlu hk ixl,amh ks¾jpkh lrñka thg fya;= bÈßm;a lrhs'
• iïm;aj, mj;sk úl,am m%fhdack fm< .iajd f;dard .ekSfuys fhfok wdldrh
ú.%y lrhs'
• wdjiaÓl msßjeh ixl,amh ksoiqka weiqfrka úYaf,aIKh lr fmkajhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
isiqka fofofkl= ,jd my; i|yka ixjdoh mx;shg bÈßm;a lrkak'
mq;d( —wïfï uf. im;a;= fol fyd|gu leä,d im;a;= folla wrka
fokakflda ˜
wïud ( —flda n,kak' wd fïl uy,d ;j ál ojila odkak mq¿jka'
f.or úhougj;a uÈ uf.a ,Õ ;sfhk i,a,s ál" ;d;a;g mä
,efnkak;a ;j i;shla ú;r ;sfhkjd fka '''''''˜
mq;d ( —nE.a tfl;a má .e,ú,d tafla fmd;a odf.k hkak;a nE' uf.a
.Kka fmd;;a bjrhs ˜
wïud ( —fmd;la ke;sju nEfka mqf;a ta yskaod wms fmd;la .uq' nE.atl
,nk udfij;a .kak n,uqflda ˜
• ixjdoh ;=<ska bÈßm;a jQ lreKq ms<sn| isiqkaf.a woyia úuikak'
• my; i|yka lreKq u;=lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• iïm;a iSñ; nj jqjukd wiSñ; nj
• tneúka iEu mqoa.,fhla u ys‘Õlu keue;s .eg¿jg uqyqK fok nj
Page 28
-18-
• iïm;a ys‘Õlu hkq wiSñ; jqjukdjka imqrd .ekSfï § iudch i;= foa
idfmaCIj m%udKj;a fkdùu nj' th iEu iudchlg u flakaøSh jQ
.eg¿jla nj
• isiqka iqÿiq mrsÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd §
ls%hdldrlfuys fhdojkak'
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoiabf.kqu i|yd fhdað; Wmfoiabf.kqu i|yd fhdað; Wmfoiabf.kqu i|yd fhdað; Wmfoiabf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka iïm;a w;=ßka Tng ,eî we;s iïm;a ms<sn|j wjOdkh fhduq
lrkak'
• nexl= ;ekam;= uqo,la
• wlalrhl bvï fldgila
• m%Odk k.rhg wdikak f.dvke.s,a,la
• Tng ,eî we;s iïmf;ys uQ,sl ,CIK y÷kd .kak' tys úl,am m%fhdack
,ehsia;= .; lrkak'
• tu úl,am jeo.;ajk wdldrh wkqj fm< .iajkak'
• ta w;ßka Tn lKavdhu f;dard .kakd úl,am wjia:dj bÈßm;a lrkak'
• th f;dard .ekSu ksid Tng wysñ jk B<Õ fyd|u úl,am wjia:dj fmkajd
fokak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• iïm;a iSñ; jk w;r iïm;aj, úl,am m%fhdack mj;sk nj
• ys‘Õ iïm;aj, úl,am m%fhdack mj;sk neúka f;dard .ekSula l< hq;= nj
• f;dard .ekSfï § úl,am iuQyh w;=ßka tla úl,amhla f;dard .ekSu ksid lem
lsÍug isÿjk B<Õ fyd|u úl,amfha jákdlu wdjiaÓl msßjeh f,i
ye¢kafjk nj
• wdjiaÓl msßjeh uQ¾;uh ixl,amhla nj ^ksoiqka weiqßka meyeÈ,s lrkak'&
Page 29
-19-
ksmqK;d uÜgu 1'7ksmqK;d uÜgu 1'7ksmqK;d uÜgu 1'7ksmqK;d uÜgu 1'7ksmqK;d uÜgu 1'7 ((((( ksIamdok yelshd udhsu weiqßka úúO wdjiaÓl msßjeh ;;a;aj
bÈßm;a lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksIamdok yelshd udhsu w¾:l:kh lrhs'
• ksIamdok yelshd udhsu ks¾udKh lsÍfï § fhdod .kq ,nk Wml,amk kï lr
meyeÈ,s lrhs'
• wd¾Ólhl ksIamdok yelshdj ;SrKh flfrk idOl fmkajd fohs'
• ia:djr" jeäjk yd wvqjk wdjiaÓl msßjeh ;;a;aj hgf;a ksIamdok yelshd
udhsï jl% ks¾udKh lrhs'
• ksIamdok yelshd udhsu Ndú; lrñka wdjiaÓl msßjefhys yeisÍu ú.%y lrhs'
• ia:djr" jefvk yd wvqjk wdjiaÓl msßjeh ;;a;ajhkag n,mdk idOl bÈßm;a
lrhs'
• jefvk wdjiaÓl msßjeh jvd;a ;d;aúl ;;a;ajhla nj ;yjqre lrhs'
bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• ,shk lvodishla $ A4 Pdhd msgm;a lvodishla ^È. fi'ó' 30 m<, fi'ó' 21&
mx;shg bÈßm;a lrkak'
• tu lvodisfhka me;a;l È. fi'ó' 1 la jQ iup;=ri% fldmuK m%udKhla lmd.;
yelsoehs úuikak'
• È. fi'ó' 2 la yd m<, fi'ó' 1 jk fia lmd.; yels iDcqfldaKdi% .Kk
úuikak'
• iDcqfldaKdi% 1 ne.ska jeälr .ekSug hdfï § wysñjk iup;=ri% m%udKh úuikak'
• my; lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• fok ,o lvodisfhka fi'ó' 1 la jQ iup;=ri% 630 la fyda È. fi'ó' 2 la yd
m<, fi'ó' 1 la jQ iDcqfldaKdi% 315 la o ,nd.; yels nj'
• iDcqfldaKdi% jeä lsÍfï § úl,am NdKavfhka lem lsÍug isÿjk nj'
• by; ls%hdldrlu wkqj ;sfnk iïm;a Ndú;fhka hï NdKavhl ksIamdokh
jeä lsÍug hdfï § wfkla NdKavh ksmoùu lem lsÍug isÿjk nj'
Page 30
-20-
• fï whqre wd¾Ólhl iïm;a Ndú; fldg úl,am ksuejqï ixfhda. ìysl< yels
nj'
• wd¾Ólhl iïm;a mQ¾K jYfhka yd Wmßu ld¾hlaIu;dfjka Ndú; fldg
NdKav folla muKla ksIamdokh lsÍu oelafjk ixfhda. m%ia;dßlj oelaùu
ksIamdok yelshd udhsu nj'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka ksIamdok wdh;k w;=ßka Tfí lKavdhug ,efnk ksIamdok wdh;kh
flfrys wjOdkh fhduq lrkak'
wfhaId fglaia wdh;khwfhaId fglaia wdh;khwfhaId fglaia wdh;khwfhaId fglaia wdh;khwfhaId fglaia wdh;kh
wfhaId fglaia wdh;kh i;=j N+ñh" Y%uh" m%d.aOkh wd§ ksYaÑ; iïm;a m%udKhla we;'
fok ,o ksYaÑ; wjia:djl § tu iïm;a mj;akd ;dlaIKh hgf;a mQ¾K yd Wmßu
ld¾hlaIu;djka fhdod .ksñka l,siï yd lñi ksmoùug ie,iqï lrhs' Tyq i;= iïm;a
ish,a,u lñi ksmoùug fhojqjfyd;a Wmßu jYfhka lñi 50la ksmoúh yels h' lñi
ksIamdokhg fho jQ iïm;a l,siï ksmoùug udre lrk úg" lñi ksIamdokh tall 10
ne.ska wvq lrñka l,siï ksIamdokh tall my ne.ska jeä l< yels h' ish¨u iïm;a
l,siï ksIamdokhg fhÿjfyd;a Wmßu jYfhka l,siï 25la ksmoúh yel'
jðr tkag¾m%hsiia wdh;khjðr tkag¾m%hsiia wdh;khjðr tkag¾m%hsiia wdh;khjðr tkag¾m%hsiia wdh;khjðr tkag¾m%hsiia wdh;kh
jðr ;ud i;=" isñ; iïm;a ksYaÑ; m%udKhla fhdod .ksñka frÈ fyda iy,a ksmojkq ,nhs'
ksYaÑ; wjia:djl § mj;akd ;dlaIKh hgf;a iïm;a mQ¾K jYfhka yd Wmßu
ld¾hlaIu;dfjka hq;= j fhdod .ksñka frÈ muKla ksIamdokh l<fyd;a frÈ tall 45la
ksmoúh yels h' iy,a tallh ne.ska ksIamdokh jeä lrk úg ms<sfj,ska frÈ tall 2" 3"
10" 14" 16 wd§ jYfhka lem lsßug isÿfõ' frÈ ksIamdokh Y=kH jk úg Wmßu iy,a tall
05la ksmoúh yels h'
Page 31
-21-
uOqI fldkal%sÜ j¾laia wdh;khuOqI fldkal%sÜ j¾laia wdh;khuOqI fldkal%sÜ j¾laia wdh;khuOqI fldkal%sÜ j¾laia wdh;khuOqI fldkal%sÜ j¾laia wdh;kh
uOqI fldkal%sÜ j¾laia iud.u uyd mßudK fldkal%sÜ ksIamdok lghq;=j, ksr; ù isák
fm!oa.,sl iud.uls' Tjqka i;= iïm;a mQ¾K jYfhka yd Wmßu ld¾hlaIu;dfjka fhdod
.ksñka isfuka;s .,a iy isfuka;s ìr¿ ksmojhs' mj;sk ;dlaIKh hgf;a ish¨u iïm;a
isfuka;s .,a ksmoùug fhojqjfyd;a Wmßu jYfhka isfuka;s .,a ksmoúh yelafla mkyla
^50& muKs' îr¿ ksIamdokh tlska tl jeä lrk úg isfuka;s .,a ksIamdok tall 25" 10"
8" 5 yd 2 jYfhka wvq lrkq ,nhs' isfuka;s .,a ksIamdokh Y=kH jkúg Wmßu f,i îr¿
myla ^05& ksmoúh yelsh'
• Tng ,eî we;s ksIamdok wdh;kfha f;dr;=re ie,ls,af,ka hq;= j fyd¢ka wOHhkh
lrkak'
• tu f;dr;=re weiqfrka NdKav j¾. foflys ksuejqï ixfhda. ±lafjk j.=jla
ilia lrkak'
• tla ksIamdokfhka tallh ne.ska ksuejqu jeä lsßfï § wfkla ksIamdokfhka
lem lsÍug isÿjk tall m%udKh tu j.=fjysu olajkak'
• tu ixLHd j.=j wdY%fhka NdKav foflys úl,am ksIamdok ixfhda. oelafjk
m%ia;drhla ks¾udKh lrkak'
• tu m%ia;drfha yevh ms<sn| woyi olajkak'
• Tn ks¾udKh l< j.=j yd m%ia;drh weiqßka" NdKav fol yd iïnkaO wdjiaÓl
msßjefha iajNdjh meyeÈ,s lrkak'
• Tfí wkdjrK ks¾udKYS,Sj iuia; mka;shg bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• lsishï wjia:djl fok ,o isñ; iïm;aj, Wmßu ksIamdok yelshdj ms<sn|
iSudjla mj;akd nj
• iïm;aj, úl,am m%fhdack mj;akd nj
• mj;akd iïm;a iïNdrh Wmßu ld¾hlaIu;dfjka Wmfhdackh fldg ksIamdokh
l< yels Wmßu ksuejqï ixfhda. iïnkaO fldg w¢k ,o f¾Ldj ksIamdok
yelshd udhsï pl%h f,i i,lk nj
Page 32
-22-
• ksIamdok Odß;d bu" ksIamdok YlH;d m¾hka;h yd úNj ksIamdok yelshd isudj
hk úl,am kïj,ska o ksIamdok yelshd udhsu y÷kajk nj
• my; i|yka Wml,amk u; msysgd ksIamdok yelshd udhsï jl%h ks¾udKh lrk
nj
• NdKav folla muKla ksmojk nj
• iïm;a iïNdrh ia:djr nj
• wod< ld,Éfþoh ;=< mj;akd ;dlaIKh fkdfjkiaj mj;sk nj
• iïm;a mQ¾K yd Wmßu ld¾hlaIu;dfjka Wmfhdackh lrk nj
• my; i|yka idOl u; rgl ksIamdok yelshdj ;srKh jk nj
• iïm;a iïNdrh
• iïm;aj, M,odhs;dj
• ksIamdok yelshd udhsï jl%hla u; .uka lrk úg tla NdKav j¾.hlska ksYaÑ;
m%udKh ne.ska jeä lsÍfï § wfkla NdKavfhka lem lsÍug isÿjk m%udKh w;r
wkqmd;h tu ksIamdok yelshd udhsfï wkql%uKh fyj;a nEjqu f,i y÷kajk
nj
• ksIamdok yelshd udhsfï wkql%uKh fyj;a nEjqu u.ska ±lafjkafka wdka;sl
wdjiaÓl msßjeh jk w;r th RK w.hla .kakd nj
• ksIamdok yelshd udhsï jl%fha wkql%uKh fyj;a wdka;sl wdjiaÓl msßjeh"
yeisfrk wdldrh wkqj my; i|yka mßÈ ksIamdok yelshd udhsï jl%" yev ;=klska
hqla; jk nj
• ir, f¾Çh
• uQ,hg wj;,
• uQ,hg W;a;,
• ir, f¾Çh ksIamdok yelshd udhsfuka ±lafjkafka ia:djr wdjiaÓl msßjehla
nj
• ia:djr wdjiaÓl msßjeh f,i i,lkq ,nkafka ksIamdok yelshd udhsula u;
.uka lsÍfï § tla NdKav j¾.hlska ksYaÑ; m%udKh ne.ska jeä lsÍug wfkla
NdKavfhka lem lrk m%udKh fkdfjkiaj mj;sk ;;a;ajhla nj
Page 33
-23-
• wdjiaÓl msßjeh ia:djr jkafka my; i|yka fya;= u; nj
• iïm;a iucd;Sh ùu
• tla l¾udka;hlg ld¾hlaIu jk iïm;a wfkla l¾udka;hg o ta mßÈu
ld¾hlaIu ùu
• uQ,hg wj;, ksIamdok yelshd udhsul wdjiaÓl msßjeh jeäjk nj'
• ksIamdok yelshd udhsu u; .uka lrk úg lsishï NdKav j¾.hlska ksYaÑ;
m%udKh ne.ska jeä lsßug wfkla NdKav j¾.fhka lem lrk m%udKh l%ufhka
jeäùu" jeäjk wdjiaÓl msßjeh nj'
• wdjiaÓl msßjeh jeäùug my; i|yka fya;= n,mdk nj'
• iïm;a wiucd;Sh ùu
• tla l¾udka;hlg ld¾hlaIu jk iïm;a wfkla l¾udka;h fj;g ta
wdldrfhkau ld¾hlaIu fkdùu
• uQ,hg W;a;, ksIamdok yelshd udhsul wdjiaÓl msßjeh wvqjk nj'
• ksIamdok yelshd udhsu u; .uka lrk úg lsishï NdKav j¾.hlska ksYaÑ;
m%udKh ne.ska jeä lsÍug wfkla NdKav j¾.fhka lem lrk m%udKh l%ufhka
wvqùu" wvqjk wdjiaÓl msßjeh nj'
• wdjiaÓl msßjeh wvqùug uyd mßudK ksIamdok msßueiqï ^mßudKdkql+, M,&
n,mdk nj'
• uyd mßudK ksIamdok msßueiqï we;sùug my; i|yka idOl n,mdk nj'
• wf,úlrK msßueiqï
• l<ukdlrK msßueiqï
• ;dlaIK msßueiqï
• wdjiaÓl msßjeh Wml,amk ;=fkka jvd ;d;aúl wdjiaÓl msßjeh Wml,amkh
jefvk wdjiaÓl msßjeh nj'
Page 34
-24-
ksmqK;d uÜgu 1'8ksmqK;d uÜgu 1'8ksmqK;d uÜgu 1'8ksmqK;d uÜgu 1'8ksmqK;d uÜgu 1'8 ((((( wd¾Ólhl iïm;a Ndú;h ksIamdok yelshd udhsï jl%h weiqßka
bÈßm;a lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksIamdok yelshd udhsï wdlD;sh fhdod .ksñka ysÕlu" iïm;a mQ¾K yd Wmßu
ld¾hlaIu;dfjka Wmfhdackh" iïm;a W!k Wmfhdackh yd wld¾hlaIu;dfjka
Wmfhdackh ú.%y lrhs'
• ksIamdok yelshd udhsï jl%hla ol=Kg ú;ekaùug fya;= idOl" yelshd udhsï jl%
weiqfrka úuihs'
• ksIamdok yelshd udhsï jl%hla jug ú;ekaùug fya;= idOl" yelshd udhsï jl%
weiqfrka úuihs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (((((
• iïm;a mQ¾K ld¾hlaIuj Wmfhdackfha § ksuejqï ixfhda.h ksIamdok yelshd
udhsu u; msysgk nj'
• iïm;a wld¾hlaIuj Wmfhdackfha § ksuejqï ixfhda.h yelshd udhsug jïmi
ia:dkhl msysgk nj'
• ksIamdok yelshd udhsug ol=Kq mi msysá ,laIhla u.ska ysÕlu fmkajk nj'
• ksIamdok yelshd udhsug jïmi msysá ixfhda.h udhsu foig ú;ekaùu u.ska
wdjiaÓl msßjehlska f;drj NdKav foflau ksuejqu j¾Okh ùu fmkajk nj'
• ksIamdok yelshd udhsu u; msysá ksuejqï ixfhda.hla udhsfuka jïmig ú;ekaùu
u.ska iïm;a Wmfhdackh my; jeàu iy ld¾hlaIu;dj wvqùula fmkajk nj'
• ksIamdok Odß;dj jeäùu ksIamdok yelshd udhsu ol=Kg ú;ekaùug fya;=jk
nj'
• ksIamdok Odß;dj jeäùug my; i|yka idOl n,mdk nj'
• iïm;a iïNdrh jeäùu
• iïm;a M,odhS;dj by< hdu
• ksIamdok Odß;dj wvqùu ksIamdok yelshd udhsu jug ú;ekaùug fya;= jk nj'
• ksIamdok Odß;dj wvqùug my; i|yka idOl n,mdk nj'
• iïm;a iïNdrh wvqùu
• iïm;a M,odhS;dj wvqùu
• iïm;a M,odhS;dj my; lreKq u; ;SrKh jk nj'
• ;dlaIKh
• udkj m%d.aOkh
• l<ukdlrKh
• Y%u úNckh yd úfYaISlrKh
Page 35
-25-
N+ñfha M,odhS;dj }uq¿ ksuejqu
N+ñ tall m%udKh
Y%ufha M,odhS;dj }uq¿ ksuejqu
Y%u tall m%udKh
ksmqK;d uÜgu 1'9ksmqK;d uÜgu 1'9ksmqK;d uÜgu 1'9ksmqK;d uÜgu 1'9ksmqK;d uÜgu 1'9 ((((( idOl M,odhS;dj j¾Okh l< yels wdldr ;¾ldkql+, j
m%ldY lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• idOl M,odhS;djh w¾:l;kh lrhs'
• idOl M,odhS;d ;Srl meyeÈ,s lrhs'
• ixLHd o;a; fhdodf.k idOl M,odhS;dj ñkqï lrhs'
• idOl M,odhS;dj fjkiaùug fya;= ú.%y lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• úúO ksIamdok ls%hdj,Ska i|yd úúO fhojqï Ndú; lrk nj'
• fhojqïj,g ,efnk ksuejqu úúO úh yels nj'
• fhojqïj,g ,efnk idudkH ksuejqu idOl M,odhS;dj nj'
• idOl M,odhS;dj ;SrKh lsÍu flfrys my; i|yka idOl n,mdk nj'
• ;dlaIKh
• l<ukdlrKh
• udkj m%d.aOkh
• Y%u úNckh yd úfYaISlrKh
• idOl M,odhS;dj my; mßÈ .Kkh l< yels nj'
• úúO ksIamdok idOlj,g wod< j idOl M,odhS;dj my; mßÈ .Kkh l< yels
nj'
m%d.aOkfha M,odhS;dj }uq¿ ksuejqu
m%d.aOk tall m%udKh
idOl M,odhS;dj }ksuejqï
fhojqï
Page 36
-26-
ksmqK;d uÜgu 1'10ksmqK;d uÜgu 1'10ksmqK;d uÜgu 1'10ksmqK;d uÜgu 1'10ksmqK;d uÜgu 1'10 ((((( iïm;a yd ksuejqu ld¾hlaIuj fnod yeÍu ms<sn| ;SrK .kshs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• uQ,sl wd¾Ól m%Yak kï lrñka tajdfha w¾:h ú.%y lrhs'
• wd¾Ól iïm;a fjka lsÍfï §" ksIamdokh lsÍfï §" ksIamdÈ;h fnod yeÍfï §
i,ld n,k idOl fm< .iajhs'
bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• my; oelafjk meÈfm< isiqfjl= ,jd mka;shg .dhkd lrjkak'
—wm i;= N+ñh álhs
tys l< yels jev f.dvhs
f.hs j;af;a u,a jjkak
rg yokak jeõ ;kkak
wmg bkak f.h yokak
fï ;rug jev f.dvhs
ta Wkdg yeu fohlau ´kE f,i nE
wmg ´k foa .kakg
w¨;a w¨;a foa .kakg''''''''''''''''
• by; i|yka meÈfm<ska lshejqKq foa ms<sn| j isiq woyia úuikak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• ñksia jqjukd wiSñ; jk w;r" tajd bgq lr .kakd iïm;a iSñ; jk nj'
• iudchl mj;sk ysÕ iïm;a úúO ld¾h i|yd fhoúh yels nj'
• fï ksid ysÕ iïm;a fjka lsÍu ms<sn| m%Yakhla mek k.sk nj'
• fuu m%Yakh iEu iudchlgu fmdÿ jk nj'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd §" ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 37
-27-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• Tfí mka;sfha isiqkag mdif,a jd¾Isl lS%vd W;aijh i|yd wdydrmdk ksIamdokh
lr wf,ú lsÍug wjia:djla ,eî we;'
• ta i|yd mka;sfha isiqka my; mßÈ lKavdhï follg fjka lr we;'
• A lKavdhu
• B lKavdhu
• tla lKavdhulg re' 5000 ne.ska ,nd§ug wdÈ YsIH ix.uh ;SrKh lr we;'
• tla lKavdhula tla wdydr j¾.hla muKla ksmoúh hq;= h'
• Tn we;=<;a jQ lKavdhu flfrys wjOdkh fhduq lr wfkla lKavdhu iu. o
idlÉPd lr my; m%Yak úi£ug ;SrKh lrkak'
• Tng ,enqKq uqo,ska ksmoúh yels wdydr j¾. ,ehsia;=jla ms<sfh, lrkak'
• W;aijh i|yd ksmojk wdydr j¾.h lKavdhï idlÉPdjla u.ska ;SrKh
lrkak'
• tu wdydr j¾.fhka fldmuK m%udKhla ksmoùug Tn woyia lrkafka o@
• wod< wdydr j¾.h yd m%udKh ;SrKh lsÍfï § Tn i<ld neÆ idOl fudkjd o@
• tu wdydr j¾.h ksmoùfï § Tn lKavdhu ljr Ys,am l%uhla Ndú; lrkafka o@
• tu Ys,am l%uh Ndú; lsÍug fya;= ljf¾ o@
• fuu wdydr j¾.h ksmoùfuka Tn wfmalaId lrkafka ,dNh o@ iqNidOkh o@
• Tfí lKavdhï wkdjrK iuia; mka;shg ks¾udKYS,Sj bÈßm;a lsÍug iQodkï
jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• iudchla my; i|yka fmdÿ yd uQ,sl wd¾Ól m%Yakj,g uqyqK fok nj'
• l=ula" fldmuK ksmojkafka o@ - iïm;a fjkalsÍu ms<sn| .eg¨jhs'
• flfia ksmojkafka o@ - Ndú; lrk Ys,amSh l%uh ^;dlaIKh& ms<sn| .eg¨jhs'
• ld i|yd ksmojkafka o@ - ksIamdÈ;h fnodyeÍu ms<sn| .eg¨jhs'
• iïm;a iSñ;ùu" úl,am m%fhdack ;sîu" ñksia jqjukd wiSñ; ùu hk fya;=u; uQ,sl
wd¾Ól m%Yak mek k.sk nj
Page 38
-28-
• l=ula" fldmuK ksmojkjdo@ hk uQ,sl wd¾Ól m%Yakh my; i|yka fya;= ksid
u;=jk nj
• iïm;a iSñ; ùu
• iïm;aj, úl,am m%fhdack ;sîu
• ñksia jqjukd wiSñ; ùu
• flfia ksmojkjdo@ hk uQ,sl wd¾Ól m%Yakhg úi÷ï fiùfï § m%Odk Ys,amSh
l%u folla y÷kd.; yels nj
• Y%u iQlaIu Ys,amSh l%uh
• m%d.aOk iQlaIu Ys,amSh l%uh
• flfia ksmojkjdo@ hk uQ,sl wd¾Ól m%Yakh my; oelafjk fya;=u; u;=jk
nj
• idOl ixfhda. l< yels úl,am l%u mej;Su
• idfmalaI msßjeh fjkia ùu
• iïm;a iSñ; ùu
• ld i|yd ksmojkafka o@ hk uQ,sl wd¾Ól m%Yakh my; oelafjk fya;=u;
u;=jk nj
• ksmoúh yels NdKav m%udKh iSudiys; ùu
• mqoa., l%h Yla;sh fjkiaùu
• uQ,sl wd¾Ól m%Yak fmdÿ jqj o" tla tla iudch tajd úi|d .kakd wdldrh fjkia
jk nj
Page 39
-29-
ksmqK;d uÜgu 1'11ksmqK;d uÜgu 1'11ksmqK;d uÜgu 1'11ksmqK;d uÜgu 1'11ksmqK;d uÜgu 1'11 ((((( wd¾Ól moaO;shl ;SrK .kakd md¾Yjhkaf.a yeisÍu wdo¾Ykh
lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• wd¾Ól moaO;sh w¾: olajd tys uQ,sldx. meyeÈ,s lrhs'
• wd¾Ól moaO;shl ;SrK .kakd md¾Yj kï lr tu md¾Yjhkaf.a ld¾hNdrh
úuihs'
• wd¾Ól moaO;shla ;=< iïnkaëlrK hdka;%Kh yd tys ld¾hNdrh meyeÈ,s lrhs'
• ñ, hdka;%Kh yd ie,iqï hdka;%Kh y÷kajñka tajdfha uQ,sl ,laIK ii|hs'
• wd¾Ól moaO;shl ls%hdldÍ;ajh flfrys kS;s yd fr.=,disj, wjYH;djh fmkajd
fohs'
bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• my; i|yka isoaêh mx;shg bÈßm;a lrkak'
— Odjkh fjñka ;snQ fm!oa.,sl nia r:hla r: jdyk fmd,Sisfha ks,Odßfhl=
úiska k;r lrk ,§' ˜
• tu nia r:h k;r lsÍug fya;=úh yels lreKq isiqkaf.ka úuikak'
• tu isoaêhg wod< úúO md¾Yj isiqkaf.ka úuikak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyh jkak'
• by; isoaêfha isák u.Ska" l=gqïn wxYhg wh;a nj'
• fm!oa.,sl nia r: ysñhd jHdmdßl wxYhg wh;a nj'
• fmd,sia ks,Odßhd rdcH wxYhg wh;a nj'
• fuf,i wd¾Ólhla ;=< l=gqïN wxYh" rdcH wxYh" jHdmdßl wxYh yd iafõÉPd
ixúOdk wd§ úúO md¾Yj isák nj'
• iudchl uQ,sl wd¾Ól m%Yakj,g úi÷ï fiùu i|yd we;s lr .kakd ,o iudc
ixúOdkhla wd¾Ól moaO;shla nj'
• isiqka iqqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd §" ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 40
-30-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• wd¾Ól moaO;shl isák my; oelafjk md¾Yjhka w;ßka Tfí lKavdhug ,efnk
md¾Yjh flfrys wjOdkh fhduq lrkak'
• l=gqïN wxYh
• rdcH wxYh
• jHdmdßl wxYh
• Tfí lKavdhug imhd we;s —wfma .u˜ isoaêh fyd¢ka mßYS,kh lrñka my;
i|yka f;dr;=re wkdjrKh lrkak'
• Tfí lKavdhug kshñ; md¾Yjhg wod< pß; y÷kd.ekSu i|yd lKavdhï
idlÉPdjla fufyhjkak'
• tu pß;j,g wod< wd¾Ól lghq;= meyeÈ,s lrkak'
• Tjqka uqyqKfok wd¾Ól m%Yak biau;= lrkak'
• wod< md¾Yjh iy fiiq md¾Yj w;r mj;sk wka;¾ iïnkaO;d y÷kd .kak'
• tu iïnkaO;d w¾:j;a lsÍug f.dvk.df.k we;s iïm%odhka iy kS;sÍ;s
bÈßm;a lrkak'
• Tfí wkdjrK ks¾udKYS,Sj iuia; mka;shg bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
Page 41
-31-
wfma .uwfma .uwfma .uwfma .uwfma .u
— Wv.u .fï mjq,a 200 la muK Ôj;ajk w;r Tjqka ish¨fokdu nvq .ekSug hkafka
pd¾,sia uqo,d,sf.a fid,aor lvhghs' fuu lvfhka jeämqru nvq ñ, § .kafka m%dfoaYSh
f,alï ld¾hd,fha jevlrk m%kdkaÿ uy;d;a" .=rejrhl= jk is,ajd uy;d iy f.dúhl=
jk mshfiak uy;d;a h' .fï ish¨u fokdf.a uqo,aj,ska wvlg;a jvd jeä m%udKhla
.,d.k tkafka pd¾,sia uqo,d,sf.a fid,aor lvhg jk w;r Tyq ;u uqo,a w¨;a jHdmdr
wdrïN lsÍug fhdojhs'
uq,§ .fï ldka;djka oyfofkl= ,jd ñßia ;=kmy fldgd melÜ lr wf,ú l<
pd,sia uqo,d,s uE;l § ù iy ñßia flàu i|yd kùk mkakfha úÿ,s fuda,la iú lf<a
h'
m%dfoaYSh f,alï ld¾hd,fha jevlrk m%kdkaÿ uy;d pd,sia uqo,d,sf.a .c ñ;=frls'
Tyq jHdmdr ,shdmÈxÑ lsÍug" rchg nÿ f.ùug iy wfkl=;a kS;suh lghq;= ms<sn| j
pd,sia uqo,d,sg Wmfoia ,nd fohs' is,ajd uy;d .=re jD;a;shg wu;r j foaYmd,k lghq;=j,
o ksr; fõ' Tyq m%dfoaYSh iNdfõ iNdm;s;=ud iu. tl;= ù .ug wjYH mdrj,a" we," fõ,s"
úÿ,sn,h" c, myiqlï ,nd§ug lghq;= lrhs' Tyqf.a mq;d iuDoaê ks,Odßhl= f,i fiajh
lrk w;r .fï ñksiqkag wdKavqfjka úúO iykdOdr ,nd§ug lghq;= lrhs'
mshfiak uy;dg l=Uqre iy t<j¨ fldgq lSmhla we;' Tyq tajdfha wiajekak
pd,sia uqo,d,sg úl=Kd wjYH wfkl=;a NdKav ñ, § .kS' wiajekak úl=Kd ,nd .kakd
uqo,a lEug îug muKla fhdojk mshfiak f.j,a fodrj,a yeÈ,s <uhskag b.ekaùï
lghq;= lsÍu i|yd ;u wdodhu m%udKj;a fkdjk njg ueisú,s k.hs' kuq;a" mshfiak
uy;d wdKavqfjka fkdñf,a ,efnk fmd;a iy ks, we÷ïj, msysfgka ;udg yels mßÈ
orejka .fï mdi,g hjd wOHdmkh ,nd fohs'
Page 42
-32-
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• mdßfNda.slfhda" ksIamdolfhda" rdcH wxYh" ld¾ñl ixúOdk" rdcH fkdjk ixúOdk
jYfhka wd¾Ól moaO;shl md¾Yaj mj;sk nj'
• iEu moaO;shlu ñksia wjYH;d imqrd .ekSug wjYH NdKav yd fiajd imhd
.kakd nj'
• fuu md¾Yaj w;r iïnkaëlrK hka;%Khla mj;sk nj'
• hka;%Kfha ls%hdldß;ajh i|yd úúO iïuq;s" iïm%odhka" kS;s Í;s" m%;sud f.dvk.d
we;s nj'
• iïnkaëlrK hka;%Kfha meje;au i|yd iuyr md¾Yajhka fiiq md¾Yj md,kh
lrk nj'
• my; oelafjk mßÈ iïnkaëlrK hka;%Kfha iajrEm lsysmhla mj;sk nj'
• iïm%odhka
• ñ, hka;%Khka
• úOdk $ ie,iqï hka;%Khka
• ysÕ ium;a fnod fjka lsÍfï § wd¾Ólfha uQ,sl wd¾Ól m%Yak jk l=ula"
fldmuK" flfia" ld i|yd o" hk m%Yakj,g iïnkaëlrK hka;%Kfhka ms<s;=re
,efnk nj
• NdKav yd idOl fjf<|fmdf,a ñ, i{d ;=<ska" ,dNh u; mokïj ñ,
hka;%Kfhka uQ,sl wd¾Ól m%Yakj,g ms<s;=re ,efnk nj'
• uQ,sl wd¾Ól m%Yakj,g ie,iqï hka;%Kh ms<s;=re fokq ,nkafka iuia; fmdÿ
hym; i,lñka nj'
• wd¾Ól ls%hdj,sh Yla;su;a lsÍug iEu wd¾Ól moaO;shlu my; i|yka kS;s yd
fr.=,dis mj;sk nj'
• kS;s rduqj
fuys § úfYaIfhkau foam< ms<sn| ksoyi jHjidhl ksoyi" f;aÍfï ksoyi
jeo.;a nj
• ls%hdud¾.
• m%;sm;a;s
• wd¾Ól m%;sm;a;s yd iudc m%;sm;a;s fuys § jeo.;a jk nj
• m%;sudk iy iïm%odh
• mqreÿ yd ixialD;sh
Page 43
-33-
ksmqK;d uÜuÜksmqK;d uÜuÜksmqK;d uÜuÜksmqK;d uÜuÜksmqK;d uÜuÜ1'12 ( úúO ks¾Kdhl Ndú; lrñka wd¾Ól moaO;s j¾. lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ( 06
bf.kqïM,bf.kqïM,bf.kqïM,bf.kqïM,bf.kqïM, (
• wd¾Ól moaO;s j¾. lsÍu i|yd Ndú; lrk ks¾Kdhl fmkajd fohs'
• fjf<|fmd< w¾: l%uh w¾: olajñka tys ,dlaIKsl yd ls%hdldÍ;ajh meyeÈ,s
lrhs'
• úOdk w¾: l%uh w¾: olajñka tys ,dlaIKsl yd ls%hdldÍ;ajh meyeÈ,s lrhs'
• ñY% w¾: l%uh w¾: olajñka tys ,dlaIKsl yd ls%hdldÍ;ajh meyeÈ,s lrhs'
• mßj¾;k wd¾Ól ksoiqka u.ska meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ´kEu iudchla fmdÿfõ uQ,sl wd¾Ól m%Yakj,g uqyqK fok nj'
• tu uQ,sl wd¾:sl m%Yakj,g úi÷ï ,nd fok wdldrh wkqj úúO w¾: l%u ìysù
we;s nj'
• tu w¾: l%u m%Odk jYfhka fjf<|fmd<" úOdk yd ñY% jYfhka fjka l< yels
nj'
• fjf<|fmd< wd¾Ól l%uh" Okjd§ wd¾Ól l%uh" OfkaYajr wd¾Ól l%uh" ksoyia
jHjidh w¾: l%uh wd§ úl,am kïj,ska y÷kajk nj'
• fjf<|fmd< wd¾Ólhl uQ,sl ,CIK my; mßÈ oelaúh yels nj'
• foafmd< ms<sn| fm!oa.,sl ysñlula ;sîu
• ksoyi jHjidh yd f;aÍfï ksoyi
• ;r.ldß;ajh yd ksoyia fj<|fmd<
• ñ, hka;%Kfha l%shdldß;ajh
• iajd¾:h u; lghq;= lsÍu
• rcfha ld¾hNdrh iSudiys; ùu
Page 44
-34-
• fjf<|fmd< wd¾Ólhl uQ,sl wd¾Ól m%Yak úi£fï iïnkaëlrK hdka;%Kh
f,i ñ, hdka;%Kh lghq;= lrk nj'
• l=ula fldmuK ksmoúh hq;= o hk m%Yakh fj<|fmd< wd¾Ólhl úi|kqfha
NdKav fj<|fmdf<ys ;SrKh jk ñ, ix{dj,g wkqj nj'
• flfia ksIamdokh lrkq ,efí o hk m%Yakh fj<|fmd< wd¾Ólhl úi|kqfha
idOl fj<|fmdf<a ñ, ix{d Tiafia nj'
• ld i|yd ksmojkjd o hk m%Yakh fjf<|fmd< úi£fï § wd¾Ólhl mqoa.,
wdodhu ms<sn| i,ld n,k nj'
• fj<|fmd< wd¾Ólhl mqoa., wdodhu ;SrKh jkqfha idOl fj<|fmdf<a idOl
i|yd mej;s ñ, yd tu ñ,g yqjudre jk m%udKh hk lreKq fol u; nj'
• fj<|fmd< wd¾Ólhla ;=< ñ, my; i|yka ld¾hhka bgq lrk nj
• ix{d iemhSfï ld¾h
• idkqn, iemhSfï ld¾h
• i,dl lsÍfï ld¾h
• fj<|fmd< wd¾Ól l%uhl wjdis o mj;sk nj yd tajd my; i|yka mßÈ oelaúh
yels nj'
• iïm;a fnod fjka lsÍu wld¾hCIu ùu
• fmdÿ NdKav yd iqNidOk NdKav fkdiemhSu
• ndysr;d
• wd¾Ól úIu;d mek ke.Su
• uQ,sl wd¾Ól m%Yakj,g uOH.; ie,iqï wêldrhla úiska úi|k w¾: l%uhla
úOdk w¾: l%uhla f,i ye¢kafjk nj'
Page 45
-35-
• úOdk w¾: l%uhl my; i|yka ,laIK mj;sk nj'
• Y%uh yer wfkl=;a ish¨u ksIamdok iïm;aj, ysñldß;ajh rch i;= ùu
• uQ,sl wd¾Ól m%Yakj,g úi÷ï rcfha u. fmkaùu hgf;a uOH.; wêldßhla
u.ska ,nd §u
• iudc iqNidOkh u; lghq;= lsÍu
• uOH.; wêldßhla úiska l=ula fldmuK ksmoúh hq;= o hkak ;SrKh lr
ksIamdok tall fj; oekqï fok nj'
• flfia ksmoúh hq;= o hkak uOH.; wêldßh úiska ;SrKh lrhs' ksIamdok
wdh;k rdcH jHjidhl;ajh jk w;r uOH.; wêldßh ,nd ÿka ksfhda. u;
Ys,amSh l%uh ;SrKh lrk nj'
• ld i|yd ksmoúh hq;= o hkak uOH.; ie,iqï wêldßfha ;SrK lrk ,o idOl
ñ, .Kka wkqj ;SrKh jk nj'
• iudcjd§ wd¾Ól l%uhl jdis mj;sk nj'
• iudcjd§ wd¾Ól l%ufha ÿ¾j,;d we;s neúka j¾;udkfha th mßj¾;kh fjñka
mj;sk nj'
ksoiqka (-ksoiqka (-ksoiqka (-ksoiqka (-ksoiqka (- reishdj" Ökh" kef.kysr hqfrdamSh rgj,a
• iudcjd§ yd Okjd§ wd¾Ól l%uj, ,CIK ñY% ùfuka fndfyda rgj, ñY% wd¾Ól
l%u we;s ù we;s nj'
ksoiqka (-ksoiqka (-ksoiqka (-ksoiqka (-ksoiqka (- ,xldj" bkaÈhdj" mdlsia:dkh
• iudcjd§ wd¾Ólhl my; i|yka uQ,sl ,CIK we;s nj'
• wdKavqjl fyda fjk;a uOH wêldßhla úiska fyda iudcfha iïm;a fnod yeÍums<sn| ;SrK .ekSu
• fmdÿ foam, whs;sh
• fm!oa.,sl ksoyi iSud ùu
• ;r.h fkdue;s ùu
Page 46
-36-
ksmqK;dj 2ksmqK;dj 2ksmqK;dj 2ksmqK;dj 2ksmqK;dj 2 ((((( fjf<|fmd<l l=gqïn yd jHdmdr wdh;k ;d¾lsl f,i
yeisfrk wdldrh úYaf,aIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 2'1ksmqK;d uÜgu 2'1ksmqK;d uÜgu 2'1ksmqK;d uÜgu 2'1ksmqK;d uÜgu 2'1 ((((( wd¾Ól úYaf,aIKh wkqj fjf<|fmd< j¾. lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• fjf<|fmd< ks¾jpkh lrhs'
• NdKav yd fiajd fjf<|fmd< y÷kajhs'
• idOl fjf<|fmd< y÷kajhs'
• NdKav yd fiajd fjf<|fmd< iy idOl fjf<|fmd< w;r fjki ii|hs'
bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• isiqka okakd fjf<|fmd<j,a úuid isiq m%;spdr mqjrefõ i|yka lrkak'
• tu iEu fjf<|fmd<lu isÿjk lghq;= úuid m%;spdr mqjrefõ i|yka lrkak'
• isiq m%;spdr weiqfrka fjf<|fmd<l oelsh yels uQ,sl ,laIK y÷kd.kak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• fjf<|fmd<l my; i|yka md¾Yaj isák nj
• .ekQïlrejka
• úl=Kqïlrejka
• tu md¾Yaj fol w;r NdKav yd fiajd fukau ksIamdok idOl o yqjudre jk nj'
• ta wkqj NdKav yd fiajd fyda ksIamdok idOl ñ,§ .ekSfï fyda úlsKsfï
wruqKska .ekqïlrejka iy úl=Kqïlrejka w;r iïnkaO;djhla we;súh yels
´kEu ;;a;ajhla fjf<|fmd<la f,i ye¢kaúh yels h'
• wd¾Ól úYaf,aIKh wkqj my; i|yka mßÈ fjf<|fmd< m%fNao folla ±laúh
yels nj
• NdKav yd fiajd fjf<|fmd< - NdKav yd fiajd .kqfokq fõ'
• idOl fjf<|fmd< - ksIamdok idOl$ idOl fiajd .kqfokq fõ'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd §" ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 47
-37-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka fj<|fmd<j,a w;ßka Tn lKavdhug ,eî we;s fj<|fmd< flfrys
wjOdkh fhduq lrkak'
• idOl fiajd fj<|fmd<
• NdKav yd fiajd fj<|fmd<
• Tng ,eî we;s isoaëh fyd¢ka wOHhkh lrkak'
• Tng ,eî we;s fj<|fmd< y÷kajkak'
• tu fj<|fmdf<a wf,ú jk oE ,ehsia;= .; lrkak'
• tu fj<|fmdf<ys lghq;= lrk m%Odk md¾Yaj kï lrkak'
• tu md¾Yaj w;r isÿjk wd¾Ól yqjudrej meyeÈ,s lrkak'
• Tng ,eî we;s fj<|fmd< wfkla fj<|fmd< yd iïnkaO jk wdldrh meyeÈ,s
lrkak'
• Tfí wkdjrK ks¾udKd;aulj iuia; mka;shg bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
isoaêhisoaêhisoaêhisoaêhisoaêh
mqð; we÷ï ueiSfï l¾udka;hl ksr;j isákafkls' Tyq ta i|yd wjYH frÈ muqKqj fj<|
fmdf<ka ,nd .kshs' Tyq ;u m%foaYfha ldka;djka mia fofkl= we÷ï ueiSfï ld¾hhg
fhdod f.k we;' wdh;kfha fiajh i|yd mqrmamdvq mj;sk neúka ta i|yd mqj;am;a
±kaùula o m<lr we;' ±È.u m%foaYfha Tyq i;=j uyk ueIska myla fhdod mj;ajdf.k hk
jHdmdrhla we;s w;r thg kj ;dlaIKh iys; ueIsula ñ,§ .ekSug ie,iqï lr we;' Tyq
;u ksIamdok wf,ú lsÍu i|yd Èjhsfka m%Odk k.r lsysmhl wf<úie,a lsysmhla mj;ajd
f.k hhs'
W;aij iuhka i|yd weKjqï lrk w÷ï j¾.j,g w;sf¾lj fjk;a úfYaI we÷ï j¾.
i|yd o Tyqg weKjqï ,eî ;sfí' ld;a;d we÷ï i|yd jeä b,a ula we;s neúka m%udK ;=kl
.jqï iy yeÜg ksIamdokh lsÍug Tyq lghq;= lrhs' Èjhsfka úúO m%foaYj,ska Èkm;d
Tyqf.a ld¾udka; Yd,djg meñK NdKav ñ,§ .kakd .eKqïlrefjda úYd, ixLHdjla
isá;s' Tyq NdKav wf,ú lsÍfï § fjf<kaoka wdl¾IKh lr .ekSu i|yd iqúfYaI jÜgï
o ,nd fohs'
Page 48
-38-
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• mßfNdackh i|yd NdKav yd fiajd yqjudrejk fjf<|fmd<" NdKav yd fiajd
fjf<|fmd< f,i y÷kajk nj'
• N=ñh" Y%uh" m%d.aOkh yqjudrejk fjf<|fmd<" ksIamdok idOl fjf<|fmd<
f,i y÷kajk nj'
• mßfNdackh i|yd NdKav yd fiajd b,a¨ïlrkafka l=gqïn jk w;r ksIamdok
idOl b,a¨ï lrkafka ksIamdok wdh;k nj'
• mßfNdackh i|yd NdKav yd fiajd imhkafka ksIamdok wdh;k jk w;r ksIamdok
idOl imhkafka l=gqïn nj'
• mßfNdack NdKav yd fiajd i|yd we;sjk b,a¨u fya;=fldg f.k ksIamdok
idOl i|yd b,a¨u f.dvkef.k nj'
• ksIamdok idOl i|yd jHq;amkak b,a¨ula mj;sk w;r mdßfNda.sl NdKav i|yd
iDcq b,a¨ula mj;sk nj'
• mßfNdackh i|yd NdKav yd fiajdj,g we;s b,a u tajdfha wdka;sl Wmfhda.S;dj
u; o ksIamdok idOl i|yd we;s b,a¨u idOlj, wdka;sl M,odhS;dj u; o
mokï jk nj'
Page 49
-39-
ksmqK;d uÜgu 2'2ksmqK;d uÜgu 2'2ksmqK;d uÜgu 2'2ksmqK;d uÜgu 2'2ksmqK;d uÜgu 2'2 ((((( fjf<|fmd<l b,a¨u ;SrKh ùu flfrys n,mdk idOl
úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• b,a¨u y÷kajhs'
• fm!oa.,sl b,a¨u yd fjf<|fmd< b,a¨u w;r fjki ixikaokh lrhs'
• fm!oa.,sl b,a¨u yd fjf<|fmd< b,a¨u j.=jla weiqfrka bÈßm;a lrhs'
• b,a¨ï kHdh meyeÈ,s lrhs'
• b,a¨u flfrys n,mdk idOl kï lr tu tla tla idOlh b,a¨u flfrys
n,mdk wdldrh ú.%y lrhs'
• b,a¨ï Ys%;h f.dvk.hs'
• fm!oa.,sl b,a¨ï Ys%;h yd fjf<|fmd< b,a¨ï Ys%;h w;r fjki olajhs'
bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (
msúiqumsúiqumsúiqumsúiqumsúiqu (((((
• isiqjl= <Õ we;s NdKavhla kï lrkak'
• tu NdKavh ñ,§ .ekSu i|yd Tyq fm<U jQ lreKq úuikak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdj fufyhjkak'
• b,a¨ula we;sùu flfrys my; i|yka lreKq mokï jk nj'
• jqjukdj
• l%h Yla;sh
• ñ,§ .ekSfï iQodku
• tu lreKq mokï jQ b,a¨u" iM, b,a¨u nj'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 50
-40-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka ud;Dld w;=frka Tfí lKavdhug ,eî ;sfnk ud;Dldj flfrys
wjOdkh fhduq lrkak'
• tla tla mqoa.,hdf.a b,a¨u
• ish¿fokdf.a b,a¨u
• Tng ,eî we;s ixjdoh fyd¢ka wOHhkh lrkak'
• Tng ,eî we;s ud;Dldj y÷kajkak'
• Tfí ud;Dldjg wod< b,a¨u ;SrKh ùu flfrys n,mdk idOl ,ehsia;= .;
lrkak'
• tu tla tla idOlh b,a¨u flfrys n,mdk wdldrh meyeÈ,s lrkak'
• wod< b,a¨u yd b,a¨u ;SrKh ùu flfrys n,mdk idOl w;r we;s iïnkaOh
olajkak'
• Tfí wkdjrK ks¾udKYS,Sj iuia; mka;shg bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
Page 51
-41-
fonifonifonifonifoni
W;a;rd" úYajd iy ;s<sKs tlu ld¾hd,fha fiajh lrk ñ;=ßhka ;sfofkls' Èjd wdydr
úfõlfha § Tjqka w;r we;s jQ ixjdohl fldgila my; ±lafõ'
W;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rd ((((( mdka ñ, ojiska oji by< hkjd ys;d .kakj;a neß úÈhg' ta ksid fjkod
jf.a yeuodu ?g mdka lkak;a wudrehs' mdka fjkqjg ±ka wms fjk fjk
foaj,a ;uhs lkafka'
úYajdúYajdúYajdúYajdúYajd ((((( wms;a ±ka mdka lkj f.dvla wvqhs' wfma uy;a;h lsõjd fï <Õ§ m;a;f¾
,smshla od,d ;snqkd lsh,d" msá wdydr jeäfhka lk whg Èhjeähd frda.h
ye§fï yelshdj jeähs lsh,d' ta ,smsh ±lal ojfia b|,d thd mdka wrka
tkafka l,d;=rlska' ±ka thdf.a lkaf;darefõ hd¿fjd;a" mdka lEu wvq
lr,d' yenehs ta ksid fyd| fohl=;a jqkd' cEï" udcßka" ng¾ jf.a taj;a ±ka
f.ak tl f.dvla wvqhs' mdka ke;sj cEï" ng¾ jevl=;a keyefka'
;s<sKs;s<sKs;s<sKs;s<sKs;s<sKs ((((( we;af;kau wo wmsg ,efnk jegqmhs" mdka ñ,hs ne¨ju" f.dvla whg mdka
lEu álla wudrehs' t;a wfma fmdä mq;d yß wdihs mdkaj,g' ta ksid uu
yeuodu f.or hk fldg mdka f.ähla f.kshkjd'
W;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rd ((((( ;s<sKs" mdka fjkqjg wdmam" b¢wdmam jf.a fohla f.ksyska fokak' tajfha
ñ, ta;rï by< .sfha keyefka'
úYajdúYajdúYajdúYajdúYajd ((((( wms fudkjd lSj;a k.rj, wh mdka lk tl ;ju wvq lr,d keye'
W;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rd ((((( ta fudl o@
úYajdúYajdúYajdúYajdúYajd ((((( k.rfha yeu mjq,lu jf.a fkdakhs uy;a;hhs fokaku jevg hkjd' b;ska
thd,d jev bjr fj,d wdfh;a ?g Whkak uykais fjkafka keye' ta ksid
?g mdka lk tl thd,g f,aishs'
;s<sKs;s<sKs;s<sKs;s<sKs;s<sKs ((((( ta ú;rla fkfuhs" .ug jvd i,a,sldrfhda k.rfha bkakjd' thd,d Wfoag
?g ieye,a¨ wdydr .kakhs leu;s' ta ksid ñ, by< .sh;a mdka lkjd'
W;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rdW;a;rd ((((( wms jf.a mdka lEu wvq lrkjd kï" rfÜ ;j lS fofkla mdka lEu wvq
lrhs o@ tfyu n,kfldg fj<|fmdf<a mdka ñ, § .ekSu f.dvla wvq
fjkak mq¿jka'
Page 52
-42-
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• b,a¨u hkq" hï ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=<" b,a¨ug n,mdk wfkl=;a lreKq
fkdfjkia j ;sìh §" lsishï NdKavhla i|yd mj;sk úúO ñ, .Kka hgf;a
.ekqïlrejka ñ, § .ekSug iQodkï jk" úúO m%udKhka nj'
• b,a¨u" my; i|yka mßÈ j¾. l< yels nj'
• fm!oa.,sl b,a¨u
• fjf<|fmd< b,a¨u
• ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< § fjf<|fmdf<a isák tla .ekqïlrefjl= úiska
hï NdKavhla úúO ñ, .Kka hgf;a ñ, § .ekSug iQodkï úúO m%udKhka"
fm!oa.,sl b,a¨u nj'
• ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< § hï NdKavhlg wod< j fjf<|fmdf<a isák
ish¨u .ekqïlrejka tu NdKavh úúO ñ, .Kka hgf;a ñ, § .ekSug iQodkï
úúO m%udKj, tl;=j" fjf<|fmd< b,a¨u nj'
• b,a ug n,mdk kEu idOlhla fjkiaùug m%;spdÍj b,a u fjkiajk wdldrh
ú.%y lsÍu b,a¨ï kHdh nj'
• fm!oa.,sl b,a¨u ;SrKh lrk m%Odk idOl my; ±lafjk mßÈ fm< .eiaúh
yels nj'
• i,ld n,k NdKavfha ñ, (P)
• iïnkaê; NdKavj, ñ, (Pn)
• mdßfNda.sl wdodhu (Y)
• mdßfNda.sl reÑh (T)
• wkd.; wfmalaId (EX)
• fjf<|fmd< b,a¨u ;SrKh ùu flfrys my; i|yka lreKq fuhg w;sf¾l
jYfhka n,mdk nj'
• .ekqïlrejka ixLHdj yd tys ixhq;sh (N)
Page 53
-43-
• hï NdKavhla i|yd mj;sk fm!oa.,sl b,a¨u yd tys ;Srl w;r iïnkaO;dj"
iólrKhla f,i my; ±lafjk wdldrhg fmkaúh yels nj'
Qdx = F (P,Pn,Y, T, Ex)
• fuf,i fmkajk iïnkaO;djh —fm!oa.,sl b,a¨ï Y%s;hZZ f,i ye¢kafjk
nj'
• hï NdKavhl fjf<|fmd< b,a u yd ta flfrys n,mdk idOl w;r iïnkaaO;dj"
iólrKhla f,i my; mßÈ fmkaúh yels nj'
Qdx = F (P, Pn, Y, T, Ex, N)
• fuf,i fmkajk iïnkaO;djh —fjf<|fmd< b,a¨ï Ys%;h˜ f,i y÷kajk nj'
Page 54
-44-
ksmqK;d uÜgu 2'3ksmqK;d uÜgu 2'3ksmqK;d uÜgu 2'3ksmqK;d uÜgu 2'3ksmqK;d uÜgu 2'3 ((((( ñ, yd b,a¨ï m%udKh w;r iïnkaO;dj ú.%y lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ñ, yd b,a¨ï m%udKh w;r iïnkaO;dj ú.%y lrhs'
• b,a¨ï kS;sh m%ldY l< yels l%u ;=k i|yka lrhs'
• b,a¨ï f,aLkh weiqßka b,a¨ï jl%h f.dv k.hs'
• b,a¨ï jl%hg wod< j b,a¨ï iólrKh f.dv k.hs'
• b,a¨ï kS;sh f,aLkhla" m%ia;drhla yd iólrKhla weiqfrka fmkajhs'
• b,a¨ï kS;shg fya;=jk idOl úYaf,aIKh lrhs'
• b,a¨ï kS;shg mgyeks wjia:d bÈßm;a lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• hï ksYaÑ; wjia:djl § b,a¨ug n,mdk idOl w;=ßka ñ, yer wka idOl
ia:djr j mj;sk úg i,ld n,k NdKavfha ñ,;a b,a¨ï m%udKh;a w;r mj;sk
m%;sf,dau iïnkaO;dj ú.%y lsÍu b,a¨ï kS;sh nj'
• b,a¨ï kS;sh my; l%u u.ska ú.%y l< yels nj'
• b,a¨ï f,aLkh
• b,a¨ï jl%h
• b,a¨ï iólrKh
• hï ksYaÑ; wjia:djl § b,a¨ug n,mdk idOl w;=ßka ñ, yer wksl=;a idOl
ia:djr j mj;sk úg fjf<|fmdf<a mej;sh yels úúO ñ, .Kka hgf;a b,a¨ï
lrkq ,nk úúO m%udK fm< .iajk ixLHd igyk b,a¨ï f,aLkh nj'
• hï ksYaÑ; wjia:djl § b,a¨ug n,mdk wksl=;a idOl ia:djr j mj;soa§ i,ld
n,k NdKavfha fjf<|fmdf<a mej;sh yels úúO ñ, .Kka hgf;a b,a ï lrkq
,nk m%udK iïnkaO lr w¢k f¾Ldj b,a¨ï jl%h nj'
• b,a¨u flfrys n,mdk wfkl=;a idOl ia:djr j ;sìh § i,ld n,k NdKavfha
ñ, yd b,a¨ï m%udKh w;r m%;sf,dau iïnkaOh idrdxY lr olajk iólrKh
b,a¨ï iólrKh nj'
• ñ, yer wka idOl ia:djr jk úg i,ld n,k NdKavfha ñ, yd b,a ï m%udKh
w;r mj;sk m%;sf,dau iïnkaO;dj ksid b,a¨ï jl%h RK nEjqulska hqla; nj'
Page 55
-45-
• i,ld n,k NdKavfha ñ,;a b,a¨ï m%udKh;a w;r m%;sf,dau iïnkaO;dj fya;=
;=kla n,mdk nj'
• wdodhï m%;súmdlh
• wdfoaYk m%;súmdlh
• ySkjk wdka;sl Wmfhda.S;dj
• hï ksYaÑ; wjia:djl § b,a¨ug n,mdk wksl=;a idOl ia:djr j mj;soa§ i,ld
n,k NdKavfha ñ, fjkiaùu ksid mqoa.,hkaf.a uQ¾; wdodhfï isÿjk fjkiaùu
ñ, fjkiaùul wdodhï m%;súmdlh nj'
• wdfoaYk m%;súmdlh my; mßÈ meyeÈ,s l< yels nj'
• i,ld n,k NdKavfha ñ, yer wfkl=;a idOl ia:djrj mj;S hehs Wml,amkh
flf¾' ^wdfoaYk NdKavj, ñ, we;=¨j&
• fujeks wjia:djl i,ld n,k NdKavfha ñ, wvq fyda jeä ùu ksid ^fjkia
ùu ksid& we;s jk idfmalaI ñ, fjkia ùu u; tu NdKavfhka b,a¨ï lrk
m%udKh jeä fyda wvq úh yelsh'
• fuh wdfoaYk m%;súmdlh fõ' ^iqÿiq ksoiqka weiqßka meyeÈ,s lrkak&
• NdKavfha mßfNdackh jeä lr;au w;sf¾l NdKav tallj,ska ,efnk wdka;sl
Wmfhda.S;dj wvqjk neúka" jeämqr tall mßfNdackh lsÍug mßfNdaclhska
fhduqjkafka w;sf¾l tall i|yd wvq ñ,la wh flf¾ kï muKs' tneúka
b,a¨ï m%udKh jeä jkafka ñ, wvq jk úg§ h'
• b,a¨ï kS;shg mgyeks wjia:d mj;sk nj'
• .s*ka NdKav
• m%o¾Ykd;aul NdKav
• iufma%laIK NdKav
• f.jk ñ, u.ska .=Kd;aul ;;a;ajh ksrEmKh lrk NdKav
Page 56
-46-
ksmqK;d uÜgu 2'4ksmqK;d uÜgu 2'4ksmqK;d uÜgu 2'4ksmqK;d uÜgu 2'4ksmqK;d uÜgu 2'4 ((((( b,a ï m%udKh fjkia ùu yd b,a u fjkia ùu w;r fjki
ixikaokh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• NdKavhl b,a¨ï m%udKh fjkiaùu yd b,a¨u fjkiaùu flfrys n,mdk
idOl fjka fjka j bÈßm;a lrhs'
• NdKavhl ñ, fjkiajk úg b,a¨ï m%udKh fjkiaùu b,a¨ï jl%hla weiqfrka
ú.%y lrhs'
• NdKavhl ñ, ia:djr j mj;soa §" wfkl=;a idOl fjkiaùu wkqj b,a u fjkiajk
wdldrh b,a¨ï jl%h wdY%fhka ú.%y lrhss'
bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• my; i|yka m%ldYh isiqkag bÈßm;a lrkak'
—miq .sh j¾Ihg jvd fuu j¾Ifha uqyqÿ ud¿ i|yd b,a¨u 20] my< f.dia we;'˜
• by; isoaêhg n,mdkakg we;ehs is;sh yels fya;= isiqkaf.ka úuid m%;spdr
mqjrefõ i|yka lrkak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• ud¿ i|yd mej;s b,a¨u wvqùug my; i|yka fya;= wod< úh yels nj'
• ud¿ ñ, jevùu
• reÑh wvqùu
• wdfoaYl NdKavj, n,mEu
• mdßfNda.sl wdodhu wvqùu
• wfkl=;a idOl ia:djr j mj;sk úg ñ, jeäjk úg b,a¨ï lrk m%udKh
wvqjk nj yd ñ, wvqjk úg b,a¨ï m%udKh jeäjk nj'
• wkqmQrl yd wdfoaY NdKavj, ñ, mdßfNda.sl wdodhu" reÑh fukau wkd.;
ñ, wfmalaId wkqj o b,a¨u fjkia jk nj'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd §" ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 57
-47-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka jkafka mdka b,a u fjkiaùu flfrys n,mdk idOl lsysmhls' bka
Tfí lKavdhug ,efnk idOlh ms<sn| wjOdkh fhduq lrkak'
• iy,a ñ,
• ng¾ ñ,
• jegqm
• mdka i|yd leue;a;
• Tng ,eî we;s isoaêh fyd¢ka wOHhkh lrkak'
• tu isoaêfha we;s f;dr;=re weiqßka mdka f.ähl ñ, fjkiajk wdldrh wkqj
b,a¨ï f,aLkhla f.dv k.kak'
• b,a¨ï jl%h f.dv k.kak'
• Tng wod< idOlh fjkiaùu wkqj mdka b,a¨u fjkia jk wdldrh f,aLk.;
lrkak'
• Tn l,ska ks¾udKh l< m%ia;dr igyfkau kj b,a¨ï jl%h f.dv k.kak'
• wod< idOlfha fjkiaùu ksid mdka b,a¨ï jl%hg jk n,mEu y÷kd .kak'
• mdka ñ, fjkiaùu ksid b,a¨ï jl%hg jk n,mEu y÷kd .kak'
• Tfí wkdjrK iuia; mx;shg ks¾udKYS,S j bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
Page 58
-48-
isoaê wOHhkhisoaê wOHhkhisoaê wOHhkhisoaê wOHhkhisoaê wOHhkh
mshodi uy;df.a fílßfha mdka wf,úh iïnkaOj my; i|yka f;dr;=re Tyq
úiska igyka fldg we;'
wfkl=;a iEu idOlhlau fkdfjkia j mj;soa§ ñ, fjkiajk úg b,a ï m%udKh
fjkia úh' mdka ñ, remsh,a 25 la jkafka kï" mdka f.ä 500l b,a¨ï m%udKhla mj;sk
w;r ñ, remsh,a 50 la jQ úg b,a,kq ,nkafka mdka f.ä 400 la muKs' tfia u mdka ñ,
remsh,a 25 ne.ska jeäjk iEu úgu mdkaf.ä 100 ne.ska b,a¨ï m%udKh wvq fõ'
fï w;r mdka ñ, fjkia fkdjqk o iy,a ñ, jeä jQ úg iEu ñ,l §u mdka f.ä
100 ne.ska b,a¨u jeäúh' tkï" iy,a ñ, remsh,a 25 § mdka b,a¨u 600 la yd iy,a ñ,
remsh,a 50 § mdka b,a¨u 500 la f,i fjkia úh' kuq;a" iy,a ñ, wvq jQ úg iEu ñ,l §u
l,ska mej;s mdka b,a¨fuka f.ä 100 ne.ska wvqúh'
wfkla w;g ng¾ ñ, wvq jQ úg o mdka b,a¨u iEu ñ,l §u f.ä 100 ne.ska jeä
úh' tfiau ng¾ ñ, jeä jQ úg o l,ska mej;s mdka b,a¨u iEu ñ,l§u f.ä 100 lska
wvqúh'
rdcH fiajlhskaf.a jegqma by< .sfha h' fuys m%;sM,h jQfha iEu ñ,l§u mdka
b,a¨u mdka f.ä 150 ne.ska by< hdu h' fï ksid remsh,a 25 § mdka f.ä 650 o" remsh,a
50 § mdka f.ä 550 wd§ f,i jeä úh' kuq;a" ish¿u fokdf.ka rch wdodhï nÿ wh lsÍug
mgka .;a fyhska mdßfNda.slhkaf.a jeh l< yels wdodhu wvqúh' fï ksid iEu ñ,l§u
uq,ska mej;s mdka b,a¨u mdka f.ä 50 ne.ska wvq úh'
mdkaj,g ;snQ mdßfNda.sl reÑl;ajh jeäùula fï ld,fha fmkakqï flßKs' ta
wkqj" remsh,a 25 § b,a,k ,o mdka f.ä 500 fjkqjg mdka f.ä 700 la b,a,k ,§' fufia
iEu ñ,l§u ;snQ b,a¨ug jvd mdka f.ä 200 la jeäfhka b,a¨ï flreKs' tfy;a" mdka
YÍrhg wys;lr njg m%pdrhla hdu;a iu. fuu reÑl;ajh fndfyda wvq jqKs' ta wkqj" iEu
ñ,l§u l,ska ;snQ mdka b,a¨u mdka f.ä 500 ne.ska wvq úh'
Page 59
-49-
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• hï ksYaaÑ; wjia:djl § b,a¨ug n,mdk wfkl=;a idOl ia:djr j mj;soa§
i,ld n,k NdKavfha ñ, jeäjk úg b,a¨ï m%udKh wvqùu;a ñ, wvqjk úg
b,a¨ï m%udKh jeäùu;a isÿjk nj'
• i,ld n,k NdKavfha ñ, yd b,a¨ï m%udKh w;r mj;sk fuu m%;sf,dau RK&
iïnkaO;djh ksid b,a¨ï jl%h Èf.a .uka lrk nj' ^jl%h Èf.a p,kh jk
nj&
• jl%h Èf.a by<g .uka lrkúg b,a¨ï ixfldapkh;a my<g .ukaa lrk úg
b,a¨ï m%idrKh;a isÿjk nj'
• i,ld n,k NdKavfha ñ, ia:djr j mj;soa§ b,a¨ug n,mdk wfkl=;a idOl
jk iïnkaê; NdKavj, ñ," mdßfNda.sl reÑh" wkd.; ñ, wfmalaId ksid
b,a¨ï jl%h ol=Kg fyda jug ú;eka jk nj'
• fuh b,a¨fï ^b,a¨u& wvqùu iy b,a¨fï ^b,a¨u& jeäùu f,i y÷kajk nj'
• b,a¨ï m%udKh fjkiaùu yd b,a¨u fjkiaùu tlsfklg fjkia ixl,am
folla nj'
Page 60
-50-
ksmqK;d uÜgu 2'5ksmqK;d uÜgu 2'5ksmqK;d uÜgu 2'5ksmqK;d uÜgu 2'5ksmqK;d uÜgu 2'5 ((((( ñ, b,a¨ï kuH;d m%fNao y÷kd .ekSug kuH;dj .Kkh
lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• kuH;dj w¾: olajhs'
• ñ, b,a¨ï kuH;dj ú.%y lrhs'
• ixLHd o;a; mokï lr .ksñka ,laIH ñ, b,a¨ï kuH;dj iy pdm ñ, b,a¨ï
kuH;djh .Kkh lrhs'
• kuH;d ix.=Klh mokï lr .ksñka kuH;d wjia:d m%ldY lrhs'
• b,a¨ï jl%fha nEjqu iy ñ, b,a¨ï kuH;dj w;r iïnkaOh úYaf,aIKh lrhs'
• b,a¨ï iólrKh § we;súg ksYaÑ; ñ,l § b,a¨ï kuH;dj .Kkh lr olajhs'
bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• my; isoaêhg wod< ixjdoh mx;shg bÈßm;a lrkak'
ud¿ ñ, § .ekSug fjf<|ie,lg f.dvjQ isßodi;a fjf<|ie,a ysñhd;a w;r we;s jQ
ixjdohl fldgila my; oela fõ'
fjf<|ie,a ys sñhdfjf<|ie,a ys sñhdfjf<|ie,a ys sñhdfjf<|ie,a ys sñhdfjf<|ie,a ys sñhd ((((( tkak uy;a;hd'''''' wo ud¿ ,dNhs' f;dard 600" ;,m;a 400"
fl,j,a,d 350'''''''''''''
isßodiisßodiisßodiisßodiisßodi ((((( lsf,da tlla o '''''''''''''@
fjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhd ((((( mkaiShla uy;a;fhda' .Kka jeäkï wegj,a,d 200" .,a ud¿
300 ''''''''''''''''''''''
isßodiisßodiisßodiisßodiisßodi ((((( .sh i;sfha ;,m;a 500 uu .;af;a re' 300 gfka'
fjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhdfjf<|ie,a ysñhd ((((( ta .dKg oeka ugj;a ,efnkafka kE
isßodiisßodiisßodiisßodiisßodi ((((( tfyukï ;,m;a 250 la fokak'
Page 61
-51-
• by; ixjdohg wkqj isßodif.a yeisÍu ms<sn| j isiqkaf.ka úuikak'
• my; i|yka lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• isßodi ;,m;a ud¿ ñ, fjkiaùu wkqj Tyq ñ,§ .kakd m%udKh wvqlr we;s
nj
• fï wdldrhg fjf<|fmdf<a NdKavj, ñ, fjkiaùu wkqj mdßfNda.slhdf.a
m%;spdr o úúO jk nj'
• fuf,i ñ, fjkiaùu wkqj b,a¨ï m%udKh fjkiajk wdldrh .Kkh l<
yels nj'
• my; oelafjkafka NdKav ;=klg fjf<|fmdf<a we;s b,a¨u oelafjk m%ldY
;=kls' tajdhska Tfí lKavdhug ,efnk m%ldYh flfrys wjOdkh fhduq lrkak'
• ñ, re' 10 isg re' 15 olajd jeä jk úg b,a¨ï m%udKh tall 100 isg 50 olajd
wvq fõ'
• ñ, re' 10 isg re' 15 olajd jeä jk úg b,a¨ï m%udKh tall 100 isg 0 olajd
wvq fõ'
• ñ, re' 10 isg re' 15 olajd jeä jk úg b,a¨ï m%udKh tall 100 isg 80 olajd
wvq fõ'
• Tng ,enqKq m%ldYh weiqfrka ñ, yd b,a ï m%udKh oelafjk f,aLkhla ms<sfh,
lrkak'
• ñ, re' 10 isg re' 15 olajd jeäùu mej;s ñf,ys m%;sY;hla f,i olajkak'
• ñ, re' 10 isg re' 15 olajd jeä jQ úg b,a¨ï m%udKfhys fjkiaùu" mej;s b,a¨ï
m%udKfhys m%;sY;hla f,i olajkak'
• ñf,ys m%;sY;d;aul fjkig idfmalaIj b,a¨ï m%udKfhys we;s jQ m%;sY;d;aul
fjki fldmuKoehs fmkajd fokak'
• ñ, re' 15 isg re' 10 olajd wvqùu mej;s ñf,ys m%;sY;hla f,i olajkak'
• ñ, re' 15 isg re' 10 olajd wvq jQ úg b,a¨ï m%udKfhys fjkiaùu" mej;s b,a¨ï
m%udKfhys m%;sY;hla f,i olajkak'
• fuf,i re' 15 isg re' 10 olajd ñ, wvqjk úg" ñf,ys m%;sY;d;aul fjkig
idfmalaIj b,a¨ï m%udKfhys we;s jQ m%;sY;d;aul fjki fldmuKoehs fmkajd
fokak'
• ñ, jeäjk úg yd ñ, wvqjk úg b,a¨ï m%udKfha m%;sY;l fjki" ñf,ys
m%;sY;l fjkiska fn¥ úg ,efnk w.h flfrys ie<ls,su;a jkak'
Page 62
-52-
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• iajdhla; úp,Hh fjkiaùug idfmalaIj mrdhla; úp,Hfha we;sjk ixfõ§;dj
kuH;dj nj'
• ñf,ys we;sjk fjkiaùug idfmalaIj" b,a¨ï m%udKfhys we;sjk fjkfiys
ixfõ§;dj ñ, b,a¨ï kuH;dj nj'
• my; oelafjk wdldrhg ñ, b,a¨u kuH;dj .Kkh l< yels nj'
• ,laIH kuH;d iQ;%h hgf;a yd pdm kuH;d iQ;%h hgf;a kuH;dj .Kkh l<
yels nj'
• ,laIH kuH;d iQ;%h u.ska b,a¨ï jl%fha lsishï ,laIHhl kuH;dj uksk
w;r" ñf,a yd m%udKfha b;d l=vd fjkiaùula i,ld n,k nj'
• ,laIH kuH;d iQ;%h i|yd" ñf,a yd m%udKfha m%;sY;d;aul fjki .Kkh
lrkqfha" uq,ska mej;s ñ, yd m%udKh moku jYfhka i,ld nj'
• ,laIH kuH;d iQ;%h my; mßÈ oelaúh yels nj'
• j,ska woyia jkafka b,a¨ï jl%fha nEjqfï mriamrh nj'
• nEjqu fjkia fkdjqj o ñ, yd m%udKh ,laIHfhka ,laIHhg fjkia jk w;r"
jfï isg ol=Kg nEjqï jk ir, f¾Çh b,a¨ï jl%hl kuH;dj ,laIHfhka
,laIHhg fjkia jk w;r Y=kHfha isg wmßñ;h olajd mj;sk nj'
• b,a¨ï jl%hla u; iEu ,laIHhlgu tl iudk kuH;d ix.=Kl fmkajk
iqúfYaI wjia:d ;=kla my; mßÈ oelaúh yels nj'
• mQ¾K kuH b,a¨u
• mQ¾K wkuH b,a¨u
• talSh kuH b,a¨u
• lsishï mrdihl kuH;dj .Kkh lsÍug pdm kuH;d iQ;%h Ndú; lrk nj'
}QPñ, b,a¨ï kuH;dj }
b,a¨ï lrkq ,nk m%udKfham%;sY;d;aul fjki
ñf,ys m%;sY;d;aul fjki
Q
P
x 100%
x 100%
PQ
ñ, b,a¨ï kuH;dj }1
b,a¨ï jl%fhanEjqu
}XQP
XQP
PQ
Page 63
-53-
• pdm kuH;dj u.ska ñf,a yd b,a¨ï m%udKfha úYd, fjkiaùula ie,ls,a,g
.kakd nj'
• pdm kuH;d iQ;%h i|yd m%;sY;d;aul fjki .Kkh lsÍfï §" moku jYfhka
i,lkqfha uq,a w.h iy miq w.h hk foflys uOHhk fyj;a idudkH w.h nj'
• pdm kuH;d iQ;%h my; mßÈ jk nj'
• kuH;d iQ;%hg wkqj ,efnk ix.=Kl u; my; mßÈ kuH;d m%fNao oelaúh yels
nj'
• Y=kH ^0& - mQ¾K wkuH
• tlg wvq (<1) - wkuH
• tlg iudk ^1& - tAlSh
• tlg jeä (>1) - kuH
• wmßñ; ( ) - mQ¾K kuH
• ñ, b,a¨ï kuH;dj yd mdßfNda.sl meyeou $ ksIamdol whNdrh w;r
iïnkaO;djla mj;sk nj'
• b,a¨ï Ys%;h ;=< nEjqfï mriamrh i|yka jk neúka" th weiqßka o kuH;dj
.Kkh l< yels nj'
pdm ñ, b,a¨ï kuH;dj } XPQ
Q1+Q2
P1+P2
Page 64
-54-
ksmqK;d uÜgu 2'6ksmqK;d uÜgu 2'6ksmqK;d uÜgu 2'6ksmqK;d uÜgu 2'6ksmqK;d uÜgu 2'6 ((((( ñ, b,a¨ï kuH;dj wkqj fjf<|fmd<l ;d¾lslj ;SrK
.kakd whqre úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ñ, b,a¨ï kuH;dj ;SrKh lrk idOl olajñka tla tla idOlh kuH;dj
flfrys n,mdk wdldrh ú.%y lrhs'
• ñ, b,a¨ï kuH;dj § we;s úgl wod< NdKavfha ñ, fjkiaùu u; mdßfNda.sl
meyeou $ jHdmdßl whNdrh fjkiaùu ksYaph lrhs'
• úúO wd¾Ól ú.%yhka i|yd ñ, b,a¨ï kuH;dj m%dfhda.sl j jeo.;ajk wjia:d
wkdjrKh lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• b,a¨ï m%udKh ñf,ka .=K lsÍfuka mdßfNda.sl meyeou .Kkh l< yels nj'
• wf,ú m%udKh ñf,ka .=K lsÍfuka ksIamdok whNdrh .Kkh l< yels nj'
• wf,ú m%udKh ñ, § .kakd m%udKhg iudk jk ksid ksIamdok whNdrh"
mdßfNda.sl meyeoug iudk jk nj'
• ñ, b,a¨ï kuH;d wjia:dj wkqj NdKavhl ñ, fjkiajk úg mdßfNda.sl
meyeou fjkia jk nj'
• wkuH b,a ula mj;sk NdKavhl ñ, fjkia ùu;a mdßfNda.sl meyeou fjkiaùu;a
w;r wkqf,dau iïnkaO;djla mj;sk nj'
• ñ, jeäjk úg mdßfNda.sl meyeou jeä fõ'
• ñ, wvqjk úg mdßfNda.sl meyeou wvq fõ'
• NdKavhlg mj;sk b,a¨u talSh kuHjkafka kï NdKavfha ñ, fjkia jk úg
mdßfNda.sl meyeou fjkia fkdjk nj'
• NdKavhla i|yd mj;sk b,a u kuH kï NdKavfha ñ, fjkiaùu yd mdßfNda.sl
meyeou fjkia ùu w;r m%;sf,dau iïnkaO;djla mj;sk nj'
• ñ, jeäjk úg mdßfNda.sl meyeou wvqfõ'
• ñ, wvqjk úg mdßfNda.sl meyeou jeäfõ'
• ñ, b,a¨ï kuH;dj ;SrKh ùu flfrys úúO fya;= n,mdk nj'
Page 65
-55-
• ñ, kuH;dj fjkiaùug n,mdk fya;= ñ, b,a¨ï kuH;d ;Srl f,i y÷kajk
w;r tajd my; i|yka jk nj'
• NdKavhla i|yd mj;sk wdfoaYk iq,n;dj
• NdKavhla i|yd wdodhfuka jeh lrk m%;sY;h
• NdKavhl ñ, fjkiaùfuka miq yev.eiSï we;s lr .ekSug ,efnk ld,
iSudj
• NdKavh ks¾jpkh lr we;s wdldrh
• NdKavfhka ,efnk m%fhdack ixLHdj
• ñ, b,a¨ï kuH;djh .Kkh lsÍu m%dfhda.sl jYfhka jeo.;a jk nj'
^kuH yd wkuH b,a¨ï jl% Ndú;fhka meyeÈ,s lrkak'&
Page 66
-56-
ksmqK;d uÜgu 2'7ksmqK;d uÜgu 2'7ksmqK;d uÜgu 2'7ksmqK;d uÜgu 2'7ksmqK;d uÜgu 2'7 ((((( yria ñ, b,a¨ï kuH;dj wkqj fjf<|fmd<l ;d¾lslj
;SrK .kakd whqre úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• yria ñ, b,a¨ï kuH;dj ks¾jpkh lrñka th .Kkh lrk wdldrh úia;r
lrhs'
• ixLHd o;a; Ndú; lrñka yria b,a¨ï kuH;dj .Kkh lrhs'
• yria b,a¨ï kuH;d ix.=Klh mokï lr .ksñka wdfoaYk NdKav hq., iy
wkqmQrl NdKav hq., fjkalr olajhs'
• yria ñ, b,a¨ï kuH;d ix.=Klh m%dfhda.sl j jeo.;a jk wdldrh fmkajd
fohs'
bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (
msúiqumsúiqumsúiqumsúiqumsúiqu (((((
• my; i|yka isoaêh isiqjl= ,jd mka;shg bÈßm;a lrjkak'
—chkd;a WoEik lvhg .sfha Wfoa lEug mdka iy ng¾ f.k taug h' tfy;a
mdkaj,g jvd b¢wdmamj, ñ, wvqù we;s nj Tyqg fmKqks' fï ksid Tyq mdka
ñ,§ fkdf.k b¢ wdmam ñ,§ .ekSug ;SrKh lrk ,§' tfiau" mdka ñ, §
fkd.;a ksid Tyq ng¾ o ñ,§ fkd.;af;a h' Wfoa lEug b¢wdmam /f.k chkd;a
f.or wdfõ h'˜
• isoaêh ms<sn| isiqkaf.a woyia úuikak'
• my; i|yka oE u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• mdkaj,g b¢wdmam wdfoaYl NdKavhla nj
• mdkaj,g ng¾ wkqmQrl NdKavhla nj
• NdKav ñ,§ .ekSfï § tla NdKavhl ñ, by< hdu wfkla NdKavfha b,a ug
n,mdk nj'
• fujeks iïnkaê; NdKav j¾. folla we;s nj'
• wdfoaYl NdKav
• wkqmQrl NdKav
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd §"
ls%hdldrlfuys fhdojkak'
Page 67
-57-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka isÿùï w;ßka Tfí lKavdhug ,efnk isÿùu flfrys wjOdkh
fhduq lrkak'
isÿùu 1 -isÿùu 1 -isÿùu 1 -isÿùu 1 -isÿùu 1 - iSks ñ, re' 50 jkúg yl=rej,g tall 80 l b,a¨ula mej;=Ks'
iSks ñ, re'50 isg re' 5 ne.ska jeä jkakg úh'
isÿùu 2 -isÿùu 2 -isÿùu 2 -isÿùu 2 -isÿùu 2 - iSks ñ, re' 50 jkúg f;a l=vqj,g tall 300 l b,a ula mej;=Ks'
iSks ñ, re' 50 isg re' 5 ne.ska jeä jkakg úh'
isÿùu 3 -isÿùu 3 -isÿùu 3 -isÿùu 3 -isÿùu 3 - iSks ñ, re' 50 jkúg isfuka;sj,g tall 1000 l b,a¨ula
mej;=Ks' iSks ñ, re' 50 isg re' 5 ne.ska jeä jkakg úh'
• Tn lKavdhug ,enqKq isÿùu fyd¢ka wOHkh lrkak'
• ,enqKq NdKav fol w;r iïnkaO;dj meyeÈ,s lrkak'
• tu iïnkaO;dj ie<ls,a,g f.k iSks ñ, re' 50 isg re' 5 ne.ska jeäjk úg
wfkla NdKavfha b,a ï m%udKh fjkiajk wdldrh oelafjk f,aLkhla ;d¾lslj
f.dv k.kak'
• by; f,aLkh ms<sfh< lsÍffï § Tn mokï lr.;a Wml,amk fmkajd fokak'
• tu f,aLkfha ñ, isria wlaIfha o wfkla NdKavfha b,a ï m%udKh ;sria wlaIfha
o oelafjk mßÈ m%ia;dr .; lrkak'
• iSks ñ, re' 50 isg re' 55 olajd jeä jq úg wfkla NdKavfha b,a¨ï m%udKfha
fjki .Kkh lrkak'
• iSks ñ, re' 50 isg re' 55olajd fjkia ùu m%;sY;d;aulj olajkak'
• iSks ñ, re' 50 isg re' 55 olajd jeäúfï § wfkla NdKavfha b,a ï m%udKfha we;s
jQ fjki m%;sY;d;aulj olajkak'
• iSks ñf,ys m%;sY;d;aul fjki yd wfkla NdKavfha b,a¨ï m%udKfhys
m%;sY;d;aul fjki ie,ls,a,g f.k iSks ñ, 1] lska fjkia jQfha kï wfkla
NdKavfha b,a¨ï m%udKfha m%;sY;d;aul fjki .Kkh lrkak'
• Tfí wkdjrK iuia; mka;shg ks¾udKYS,S j bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
Page 68
-58-
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• tla NdKavhl ñ, fjkiaùug wkqj" ;j;a NdKavhlska b,a¨ï lrkq ,nk
m%udKh fjkiaùfï ixfõ§;dj" yria b,a¨ï kuH;dj nj'
• yria ñ, b,a¨ï kuH;dj my; i|yka wdldrhg .Kkh lrk nj'
• yria ñ, b,a¨ï kuH;dj .Kkh lr ,efnk ms<s;=r yria ñ, b,a¨ï kuH;d
ix.=Klh f,i i,lk nj'
• yria ñ, b,a¨ï kuH;d ix.=Klhg ,efnk w.h u; my; i|yka mßÈ NdKav
j¾. l< yels nj'
• wdfoaYl NdKav
• wkqmQrl NdKav
• tla NdKavhl ñ, yd wfkla NdKavfha b,a ï m%udKh w;r Ok iïnkaO;djhla
we;akï tajd wdfoaYl NdKav jk nj'
• wdfoaYl NdKav hq.,fha tla NdKavhl ñ, yd wfkla NdKavfha m%udKh iïnkaO
lr w¢kq ,nk jl%h Ok nEjqulska hqla; jk nj'
• tla NdKavhl ñ, yd wfkla NdKavfha b,a ï m%udKh w;r RK iïnkaO;djla
mj;skafka kï tajd wkqmQrl NdKav jk nj'
• wkqmQrl NdKav hq.,fha tla NdKavhl ñ, yd wfkla NdKavfha m%udKh iïnkaO
lr w¢kq ,nk jl%h RKnEjqulska hqla; jk nj'
• yria ñ, b,a ï kuH;d ix.=Klh Y=kH 0& w.hla jkafka kï wod< NdKav fol
w;r iïnkaO;djla fkdue;s nj'
• yria ñ, b,a¨ï kuH;dj my; i|yka wdldrhg m%dfhda.sl Ndú; i|yd fhdod
.; yels nj'
• NdKav w;r wka;¾ iïnkaO;dj y÷kd .ekSug
• wod< ksIamdok ls%hdldß;ajfha m%udKh y÷kd .ekSug
• wd¾Ól m%;sm;a;s iïmdokhg
Exy =Py x 100
PY
QDX x 100
QDX
i,ld n,k NdKavfha b,a ï m%udKfha m%;sY;l fjki
iïnkaê; NdKavfha ñf,ys m%;sY;l fjkiyria ñ, b,a¨ï kuH;dj }
Page 69
-59-
ksmqK;d uÜgu 2'8ksmqK;d uÜgu 2'8ksmqK;d uÜgu 2'8ksmqK;d uÜgu 2'8ksmqK;d uÜgu 2'8 ((((( wdodhï b,a ï kuH;dj wkqj fjf<|fmd<l ;d¾lslj ;SrK
.kakd whqre úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• wdodhï b,a¨ï kuH;dj ks¾jpkh lrñka th .Kkh lrk wdldr bÈßm;a
lrhs'
• ixLHd o;a; Ndú;hg .ksñka wdodhï b,a¨ï kuH;d ix.=Klh .Kkh lrhs'
• wdodhï b,a¨ï kuH;d ix.=Klh mokï lr .ksñka NdKav j¾. lrhs'
• wd¾Ól ú.%yhka i|yd wdodhï b,a¨ï kuH;dj fhdod .efkk wdldr úu¾Ykh
lrhs'
bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• my; i|yka isoaêh isiqjl= ,jd mka;sh bÈßfha lshjkak'
—;u is,a,r lvfha NdKav úlsKSu flfrys ndysr isoaëka n,mdk wdldrh ms<sn|
j úYajkd;a úuis,af,ka isà' miq.sh Èkj, ish¨u rcfha fiajlhkaf.a jegqma
jeäùu ksid ;u lvfha nvq úlsKSu iïnkaOfhka Tyq fufia m%ldY lr isà'˜
—mä jeä jqk ksid ñÈ" iqj| ú,jqka" whsia lS%ï jf.a foaj, kï b,a¨u jeäjqkd'
ta jqkdg yd,a jf.a foaj,kï b,a¨u tÉpr jeä jqfka kE' yenehs udcßka
b,a,mq wh ta fjkqjg ng¾ b,a,kak mgka .;a;d' ˜
• isoaêh ms<sn| isiqkaf.a woyia úuikak'
• jeo.;a lreKq mqjrefõ f.dv k.kak'
• my; lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• wdodhu fjkiaùu ksid b,a¨u fjkiajk nj'
• wdodhu fjkiaùu iuyr NdKavj, b,a¨ug t;rï n, fkdmdk nj'
• wdodhu jeäjk úg b,a¨u wvq lrk NdKav o mj;sk nj'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 70
-60-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka NdKav w;=ßka Tfí lKavdhug ,efnk NdKavh flfrys wjOdkh
fhduq lrkak'
• ud.ßka
• iy,a
• iaj¾KdNrK
• Tng ,eî we;s NdKavfha iajNdjh y÷kd .kak'
• Tng ,enqKq NdKavhg iudk fjk;a NdKav j¾. lsysmhla ,ehsia;=.; lrkak'
• Tfí ksjfia udisl wdodhu fldmuKoehs Wml,amkh lrkak'
• tu wdodhfuka wod< NdKavh ñ, § .kakd m%udKh i|yka lrkak'
• Tfí wdodhu fo.=K jkafka kï wod< NdKavfhka fldmuK b,a¨ï lrkafka o@
• wdodhu fjkiaùu wkqj b,a¨u fjkiajk m%udKh oelafjk f,aLkhla ms<sfh,
lrkak'
• tu o;a; wdY%fhka wdodhu yd wod< NdKavh i|yd b,a¨u w;r iïnkaO;dj
m%ia;dßlj fmkajkak'
• Tfí wdodhfï m%;sY;d;aul fjkig idfmalaIj wod< NdKavfha b,a ï m%udKfha
m%;sY;d;aul fjki .Kkh lrkak'
• Tfí wkdjrK iuia; mka;shg ks¾udKYS,Sj bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• mdßfNda.slhdf.a wdodhu fjkiaùug wkqj NdKavhl b,a ï lrkq ,nk m%udKh
fjkiaùfï ixfõ§;dj wdodhï b,a¨ï kuH;dj nj'
• wdodhï yd b,a¨u w;r iïnkaO;dj úúO jk nj'
• wdodhu fjkiajk úg b,a¨u olajk ixfõÈ;dj my; iQ;%h u.ska .Kkh l<
yels nj'
Ye } b,a¨ï m%udKfha m%;sY;l fjki
wdodhfï m%;sY;l fjki
Ye } XYQ Y
Q
Page 71
-61-
• wdodhï b,a¨ï kuH;d ix.=Klh wkqj NdKav j¾. l< yels nj'
• idudkH NdKav
• w;HjYH NdKav
• iqfLdamfNda.S NdKav
• nd, NdKav
• wdodhï b,a¨ï kuH;dj Ok w.hla .kakd NdKav idudkH NdKav jk nj'
• wdodhï b,a ï kuH;d ix.=Klh 1 g jvd jeä w.hla .kakd NdKav iqfLdamfNda.S
NdKav jk nj'
• wdodhï b,a¨ï kuH;d ix.=Klh 1 g jvd wvq w.hla .kakd NdKav w;HjYH
NdKav jk nj'
• w;HjYH NdKav i|yd iuyr wjia:dj, § wdodhu fjkia jqj o b,a¨ï m%udKh
fjkia fkdjk wjia:d o mj;sk nj'
• wdodhu jeäjk úg b,a¨u wvqjk NdKav nd, NdKav f,i y÷kajk w;r tys
kuH;d ix.=Klh RK w.hla .kakd nj'
• fuu iïnkaO;dj my; mßÈ jl%hla u.ska fmkaúh yels nj'
• NdKavfha iajNdjh" mdßfNda.slhd isák wdodhï ldKavh wdÈh wdodhï b,a¨ï
kuH;dj ;SrKh lrk idOl jk nj'
• wdodhï b,a¨ï kuH;djfha m%dfhda.sl jeo.;alu my; mßÈ oelaúh yels nj'
• wdodhï b,a¨ï kuH;d ix.=Klh wkqj NdKav m%fNao l< yels ùu'
• ck lKavdhï w;r wdodhï mr;rh y÷kd.; yels ùu'
wdodhu(Y)
0
1<
0 - 1
> 1b,a¨ï m%udKh
(Qd)
Page 72
-62-
ksmqK;d uÜgu 2'9ksmqK;d uÜgu 2'9ksmqK;d uÜgu 2'9ksmqK;d uÜgu 2'9ksmqK;d uÜgu 2'9 ((((( fjf<|fmd<l iemhqu ;SrKh ùu flfrys n,mdk idOl
úYaf,aIKh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• iemhqu w¾: olajñka wdh;khl iemhqu yd fjf<|fmd< iemhqu w;r fjki
ikaikaokh lrhs'
• iemhqug n,mdk idOl kï lr ta tla tla idOlhg iemhqug n,mdk wdldrh
ú.%y lrhs'
• iemhqug n,mdk idOl yd iemhqu w;r iïnkaO;dj Ys%;hla weiqfrka fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< úúO ñ, .Kka hgf;a fjf<|fmd<g iemhSug
leu;s" iemhSug yelshdj we;s" iemhSug iQodkï NdKav m%udKh iemhqu nj'
• NdKavhla fyda fiajdjla fjf<|fmd<g imhkq ,nkafka kï" bka my; i|yka
lreKq woyia jk nj'
• ksIamdokhg wjYH iïm;a yd ;dlaIKh wdh;kh i;= jk nj'
• tu NdKav ksIamdokh lsÍfuka wdh;khg ,dNhla Wmhd .; yels nj'
• tu NdKav ksIamdokhg yd wf,úhg wdh;k ie,iqï fldg we;s nj'
• lsishï NdKavhla iïnkaOj" fjf<|fmd<g NdKav imhk tla wdh;khl iemhqu"
wdh;khl iemhqu nj yd ish¨u wdh;kj, iemhqfuys tl;=j fjf<|fmd<
iemhqu jk nj'
• wdh;k iemhqug my; i|yka idOl n,mdk nj'
• i,ld n,k NdKavfha ñ, (P)
• fhojqïj, ñ, (C)
• ;dlaIKh (T)
• iïnkaê; NdKavj, ñ, (Pn)
• ksIamdolhdf.a wfmalaId (Ex)
• rcfha m%;sm;a;s (G)
• fjk;a idOl (O)
Page 73
-63-
• óg wu;rj fjf<|fmd< iemhqug fjf<|fmd< ;=< isák ksIamdolhka ixLHdj
(N) n,mdk nj'
• iemhqug n,mdk ish¨u idOl tla;eka lr my; i|yka mßÈ iemhqï Ys%;h
oelaúh yels nj'
QS = f {P, C, T, Pn, Ex, N, G,O}
• QS mrdh;a; úp,H jk w;r wfkla idOl iajdh;a; úp,H jk nj'
• iemhqug n,mdk by; ish¨u idOl yd iemhqu w;r mj;sk iïnkaO;dj iemhqï
kHdh nj'
Page 74
-64-
ksmqK;d uÜgu 2'10ksmqK;d uÜgu 2'10ksmqK;d uÜgu 2'10ksmqK;d uÜgu 2'10ksmqK;d uÜgu 2'10 ((((( ñ, yd iemhqï m%udKh w;r iïnkaO;dj úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• iemhqï kS;sh ks¾jpkh lrhs'
• ñ, yd iemhqï m%udKh w;r wkqf,dau iïnkaOh ú.%y l< yels l%u fm<.iajhs'
• iemhqï kS;shg fya;= bÈßm;a lrhs'
• ixLHd o;a; mokï lrf.k iemhqï jl%h yd iólrKh f.dv k.hs'
bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï l% shdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• iafõÉPdfjka bÈßm;a jk isiqjl= ,jd my; i|yka isoaêh mka;shg bÈßm;a
lrjkak'
tla;rd úoHd,hl wdmkYd,dfõ ;sßÕ= msá wvx.= wdydrj, iemhqu iïnkaOfhka"
isiqúhka úiska wdmkYd,d ysñhdf.ka úuiSula lrk ,§' ta wkqj Tyq ÿka ms<s;=r
my; mßÈ fõ'
—;sßÕ= msá wvx.= wdydrj, ñ, by< hk ksid wms tajdfha iemhqï m%udKh jeä
lrkjd' fudlo wfma ,dNh jeäjk ksid' wksl yd,amsá wvx.= wdydrj, ñ,
fjkila fjkafk;a kEfka' ta Wkdg ;sßÕ= msá wvx.= wdydrj, ñ, my< .shfyd;a
wms tajdfha iemhqï m%udKh wvq lrkjd' ñ, wkqj ;uhs wms ksIamdokh lrk
m%udKh ;SrKh lrkafka'˜
• my; i|yka lreKq bÈßm;a lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• hï ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< lsishï NdKavhla i|yd fjf<|fmdf<a
mej;sh yels úl,am ñ,j, § ksIamdolhka úiska iemhSug leu;s" iemhSug
yelshdj we;s yd imhkq ,nk úúO m%udK —iemhqu˜ hkafkka woyia jk nj'
• NdKavfha ñ, yd iemhqï m%udKh w;r Ok iïnkaO;djla mj;sk nj yd th
iemhqï kS;sh nj'
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § ls%hdldrlfuys
fhdojkak'
Page 75
-65-
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka ud;Dld w;=ßka Tn lKavdhug ,eî we;s ud;Dldj flfrys wjOdkh
fhduq lrkak'
• Wmq,sf.a iemhqu
• jðrdksf.a iemhqu
• ,ika;sf.a iemhqu
• uq¿ fjf<|fmd< iemhqu
• Tng § we;s isoaê wOHhkh flfrys wjOdkh fhduq lrkak'
• Tnf.a ud;Dldjg wod< j my; i|yka oE bÈßm;a lrkak'
• iemhqï jl%h
• iemhqï iólrKh
• ñ, jeäjk úg jeämqr iemhSug fya;=
• Tfí wkdjrK iuia; mka;shg ks¾udKYS,S j bÈßm;a lsÍug iQodkï jkak'
isoaê wOHhkhisoaê wOHhkhisoaê wOHhkhisoaê wOHhkhisoaê wOHhkh
X NdKavh iïnkaOfhka fjf<|fmdf<a iemhqïlrejka jkafka Wmq,s" jðrdks yd
,ika;s muKs' Tjqka ;sfokd úúO ñ, .Kka hgf;a fjf<|fmd<g imhk m%udK
my; mßÈ fõ' fuu wjia:dfõ wod< NdKavfha ñ, yer wfkl=;a idOl ia:djr
nj i,lkak'
X NdKavfhaNdKavfhaNdKavfhaNdKavfhaNdKavfhañ,ñ,ñ,ñ,ñ,re're're're're'
10
15
Wmq,sf.aWmq,sf.aWmq,sf.aWmq,sf.aWmq,sf.aiemhquiemhquiemhquiemhquiemhqutalltalltalltalltall
100
150
jðrdksf.ajðrdksf.ajðrdksf.ajðrdksf.ajðrdksf.aiemhquiemhquiemhquiemhquiemhqutalltalltalltalltall
300
400
,ika;sf.a,ika;sf.a,ika;sf.a,ika;sf.a,ika;sf.aiemhquiemhquiemhquiemhquiemhqutalltalltalltalltall
150
300
uq¿uq¿uq¿uq¿uq¿fjf<|fmd<fjf<|fmd<fjf<|fmd<fjf<|fmd<fjf<|fmd<
iemhquiemhquiemhquiemhquiemhqutalltalltalltalltall
550
850
Page 76
-66-
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ñ, yd iemhqï m%udKh w;r Ok iïnkaO;dj iemhqqï kS;sh nj'
• iemhqï kS;sh wdldr ;=klg m%ldY l< yels nj'
• iemhqï f,aLkh
• iemhqï jl%h
• iemhqï iólrKh
• iemhqï kS;shg wkql+,j iemhqï jl%h Ok nEjqulska hqla; nj'
• iemhqï iólrKh my; mßÈ Ok iïnkaO;dfjka hqla; jk nj tkï" nEjqu
Ok jk nj'
• fufia ñ, yd iemhqï m%udKh w;r Ok iïnkaO;djla mej;Sug fya;=j fyj;a
iemhqï kS;shg fya;=j jeäjk wdjiaÓl msßjeh nj'
• fjf<|fmdf<a tla tla iemhqïlrejkaf.a iemhqï m%udKhkaf.a tl;=j
fjf<|fmdf<a iemhqï m%udKh jk nj'
}QsPQ
Pa +
Page 77
-67-
ksmqK;d uÜgu 2'11ksmqK;d uÜgu 2'11ksmqK;d uÜgu 2'11ksmqK;d uÜgu 2'11ksmqK;d uÜgu 2'11 ((((( iemhqï m%udKh fjkiaùu yd iemhqu fjkiaùu w;r fjki
ixikaokh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• NdKavhl iemhqï m%udKh iy iemhqu fjkiaùug n,mdk idOl fjka fjka j
bÈßm;a lrhs'
• NdKavhl ñ, fjkiajk úg iemhqï m%udKh fjkiajk wdldrh iemhqï jl%hla
weiqfrka meyeÈ,s lrhs'
• NdKavhl ñ, ia:djr j mj;sk úg wfkl=;a idOl fjkiaùu wkqj iemhqu
fjkiajk wdldrh iemhqï jl%h weiqfrka meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• iemhqu ;SrKh ùu flfrys n,mdk wfkl=;a idOl ia:djr j ;sìh § i,ld
n,k NdKavfha ñ, fjkiajk úg iemhqï m%udKh fjkia jk nj'
• iemhqu ;SrKh lrk wfkl=;a idOl ia:djr j ;sìh § i,ld n,k NdKavfha
ñ, wvqjk úg iemhqï m%udKh wvq ùu ksid iemhqï jl%h u; msysá ,laIH
iemhqï jl%h Èf.a my<g .uka lrk nj'
• iemhqu ;SrKh lrk wfkl=;a idOl ia:djr j ;sìh § i,ld n,k NdKavfha
ñ, jeäjk úg iemhqï m%udKh jeä ù iemhqï jl%h u; mssysá ,laIH jl%h Èf.a
by<g hk nj'
• i,ld n,k NdKavfha ñ, ia:djr j ;sìh § iemhqu ;SrKh ùu flfrys n,mdk
wfkl=;a idOl fjkiaùu ksid iemhqu wvqùu fyda jeäùu isÿjk nj'
• iemhqu jeä jQ úg iemhqï jl%h ol=Kg ú;ekajk nj'
• my; i|yka isÿùï iemhqï jl%h ol=Kg ú;eka ùu fya;=jk nj'
• iïnkaê; NdKavhl ñ, wvqùu
• ksIamdokh i|yd fhdod .kakd fhojqïj, ñ, wvqùu
• ;dlaIKh ÈhqKq ùu
Page 78
-68-
• wkd.;fha § i,ld n,k NdKavfha ñ, jeäfj;ehs wfmalaId lsÍu
• fjf<|fmdf<a isák iemhqïlrejka ixLHdj jeäùu
• rch úiska ksIamdolhdg iykdOdr iemhSu
• iemhqu wvq jQ úg iemhqï jl%h jug ú;ekajk nj'
• iemhqï jl%h jug ú;ekaùug my; i|yka isÿùï n,mdk nj'
• iïnkaê; NdKavhl ñ, jeäùu
• ksIamdokhg fhdod .kakd fhojqï ñ, jeäùu
• ;dlaIKh h,a mekSu
• wkd.;fha § i,ld n,k NdKavfha ñ, wvqfj;ehs wfmalaId lsÍu
• fjf<|fmdf<a isák iemhqïlrejka ixLHdj wvqùu
• rch úiska ksIamdolhdf.ka nÿ wh lsÍu
Page 79
-69-
ksmqK;d uÜgu 2'12ksmqK;d uÜgu 2'12ksmqK;d uÜgu 2'12ksmqK;d uÜgu 2'12ksmqK;d uÜgu 2'12 ((((( iemhqï ñ, kuH;dj wkqj fjf<|fmd<l ;d¾lslj ;SrK
.kakd whqre úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• iemhqï kuH;dj w¾: olajñka th .Kkh lrk wdldr úia;r lrhs'
• fok ,o o;a; mokï lrf.k iemhqï kuH;dj .Kkh lr olajhs'
• iemhqï iólrKh imhd we;s úg ksYaÑ; ñ,la hgf;a iemhqï kuH;dj .Kkh
lr fmkajhs'
• iemhqï kuH;d ix.=Klh mokï lr .ksñka iemhqï kuH;dfõ úúO wjia:d
fm<.iajhs'
• iemhqï kuH;dj yd iemhqï jl%fha nEjqu w;r iïnkaO;dj úia;r lrhs'
• iemhqï kuH;dj ;SrKh lsÍug n,mdk idOl ú.%y lrhs'
• iemhqï kuH;dj úúO wd¾Ól ú.%y i|yd fhdod .kakd wdldrh ksoiqka
weiqfrka meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ,laIH iemhqï kuH;djh hkq" hï wjia:djl § iemhqï jl%h u; msysá ,laIhl
fyda Bg wdikak ;;a;ajhl § kuH;dj .Kkh lsÍu nj'
• ñ, iemhqï ,laIH kuH;d iQ;%h my; oelafjk nj'
• pdm iemhqï kuH;dj hkq" lsishï wjia:djl § iemhqï jl%hl hï ,laI folla
w;r kuH;dj .Kkh lsÍu nj'
• ñ, iemhqï pdm kuH;d iQ;%h my; wdldrhg oelaúh yels nj'
}ES PQS X
QS
P
}ES PQS X Qs1+QS2
P1+P2
Page 80
-70-
• kuH;d ix.=Klhg wod<j iemhqï kuH;d wjia:d myla my; mßÈ oelaúh
yels nj'
• kuH iemhqï kuH;dj
• wkuH iemhqï kuH;dj
• talSh iemhqï kuH;dj
• mQ¾K wkuH iemhqï kuH;dj
• mQ¾K kuH iemhqï kuH;dj
• kuH iemhqï ;;a;ajh fmkakqï lrk iemhqï jl%h ñ, wlaIh iu. iïuqL ù
Ok wka;#LKavhla iys;jk nj'
• wkuH iemhqï ;;a;ajfha § iemhqï jl%h m%udK wlaIhg iïuqL ù RK
wka;#LKavhla iys;jk nj'
• iemhqï jl%h uQ,h yryd .uka lrkúg iemhqï kuH;dj talSh kuH;dfjka
hqla; nj'
• by; ;;a;ajj,g wu;r j mQ¾K kuH iemhqu yd mQ¾K wkuH iemhqï o mj;sk
nj'
• iemhqï jl%h ñ, wlaIhg iudka;rj .uka lrk úg iemhqï kuH;dj mQ¾K
wkuH fyj;a ix.=Klh 0 la nj'
• iemhqï jl%h m%udK wlaIhg iudka;rj .uka lrk úg iemhqï kuH;dj mQ¾K
kuH fyj;a ix.=Klh wmßñ; ( ) jk nj'
• ñ, .Kka fjkiaùulg wkqj úúO NdKavj, iemhqï m%udKh úúO wdldrhg
fjkiaùug fya;= jk idOl we;s nj'
• my; i|yka mßÈ iemhqï kuH;d ;Srl oelaúh yels nj'
• idOl ixp,kh lsÍfï yelshdj
• iemhSug .;jk ld,h
• f;d. mj;ajd .ekSfï yelshdj ksIamdok Odß;dj
• NdKavfha iajNdjh
• b,a¨ï ;;a;ajfha fjkilg wkqj ñf,a isÿlrkq ,nk fjki ;SrKh jkafka
iemhqï kuH;dj mokï lrf.k nj'
• noaola mekùfï § mdßfNda.slhd yd ksIamdolhd w;r nÿnr fn§ hdu ;SrKh ùug
iemhqï kuH;dj n,mdk nj'
• iykdOdrh imhk NdKavfha iemhqu kuH kï iykdOdrfha jeä jdish
mdßfNda.slhdg ysñjk nj'
• wd¾Ól m%;sm;a;s iïmdokh i|yd iemhqï kuH;dj jeo.;a jk nj'
Page 81
-71-
ksmqK;d uÜgu 2'13ksmqK;d uÜgu 2'13ksmqK;d uÜgu 2'13ksmqK;d uÜgu 2'13ksmqK;d uÜgu 2'13 ((((( fjf<|fmd<l ñ, ;SrKh jk wdldrh úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• fjf<|fmd< iu;=,s;h w¾: olajhs'
• fjf<|fmd< iu;=,s;h fmkaúh yels úl,am l%u kï lrhs'
• b,a¨ï yd iemhqï f,aLk wdY%fhka fjf<|fmd< iu;=,s;h fmkajhs'
• m%ia;dr weiqfrka fjf<|fmd< iu;=,s;h fmkajhs'
• b,a ï yd iemhqï iólrK weiqfrka fjf<|fmd< iu;=,s;h .Kkh lr fmkajhs'
• wê b,a¨u yd wê iemhqu ks¾jpkh lrñka tajd m%ia;dr u.ska fmkajhs'
• wê b,a¨ï ñ, iy wê iemhqï ñ, ks¾jpkh lrñka tajd m%ia;dr weiqßka
fmkajhs'
• mdßfNda.sl w;sßla;h iy ksIamdol w;sßla;h ks¾jpkh lrñka m%ia;dßlj
ksrEmKh lrhs'
• mdßfNda.sl w;sßla;h yd ksIamdol w;sßla;h .Kkh lr fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• fjf<|fmd< iu;=,s;h b,a¨ï yd iemhqï n,fõ. u; ;SrKh jk nj'
• fjf<|fmd< iu;=,s;h m%ldY l< yels m%Odk l%u ;=kla mj;sk nj'
• b,a¨ï yd iemhqï f,aLkhla u.ska
• m%ia;dr u.ska
• iólrK u.ska
• fjf<|fmd< iu;=,s;h wdYs%; ixl,am lsysmhla mj;sk w;r tajd my; mßÈ
oelaúh yels nj'
• wê b,a¨u
• wê iemhqu
• wê b,a¨ï ñ,
• wê iemhqï ñ,
• mdßfNda.sl w;sßla;h
• ksIamdol w;sßla;h
Page 82
-72-
• mj;akd ñf,a§ iemhqï lrk m%udKh blaujd mj;sk b,a¨u wê b,a¨u nj'
• mj;akd ñf,a§ b,a¨ï lrk m%udKh blaujd mj;sk iemhqu wê iemhqu nj'
• fjf<|fmd< iu;=,s; ñ,g jvd my< ñ,j, § wê b,a¨ï ñ,la mj;sknj'
• fjf<|fmd< iu;=,s; ñ,g jvd by< ñ,j, § wê iemhqï ñ,la mj;sk nj'
• fjf<|fmdf<a iu;=,s; NdKav m%udKh i|yd mdßfNda.slhka f.ùug leu;s
ñ,;a i;H jYfhka u Tyq f.jk ñ,;a w;r fjki mdßfNda.sl w;sßla;h nj'
• ksIamdok w;sßla;h hkq" iemhqïlrejka NdKav i|yd wfmalaId lrk wju ñ,;a
Tjqkag i;H jYfhka ,efnk ñ,;a w;r fjki nj'
• mdßfNda.sl w;sßla;h yd ksIamdol w;sßla;h my; m%ia;drh wdY%fhka fmkaúh
yels nj'
• m%ia;drhg wkqj BDF ;s%fldaKfha j¾.M,fhka mdßfNda.sl w;sßla;h fmkaúh
yels nj'
• my; oelafjk iQ;%h weiqßka mdßfNda.sl w;sßla;h .Kkh l< yels nj'
• m%ia;drhg wkqj ABF fldgfia j¾.M,fhka ksIamdol w;sßla;h fmkaúh yels
nj'
• my; oelafjk iQ;%h weiqßka ksIamdol w;sßla;h .Kkh l< yels nj
^Wmßu b,a¨ï ñ, - iu;=,s; ñ,& x iu;=,s; m%udKh
2mdßfNda.sl w;sßla;h }
^iu;=,s; ñ, - wju iemhqï ñ,& x iu;=,s; m%udKh
2ksIamdol w;sßla;h }
S
D
A
B
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
^tall&^tall&^tall&^tall&^tall&
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
1
6
5
3
4
8
7
2
F
0 D
mdßfNda.sl w;sßla;h
ksIamdol w;sßla;h
1 2 3 4 5 6 7 8
Page 83
-73-
ksmqK;d uÜgu 2'14ksmqK;d uÜgu 2'14ksmqK;d uÜgu 2'14ksmqK;d uÜgu 2'14ksmqK;d uÜgu 2'14 ((((( b,a¨u yd iemhqu fjkiaùu wkqj fjf<|fmd< iu;=,s;h
fjkiajk wdldrh ú.%y lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• fjf<|fmd< iu;=,s;h fjkiajk wdldr úia;r lrhs'
• fjf<|fmd< iu;=,s;h fjkiajk wdldr m%ia;dr weiqfrka meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• fjf<|fmd<l b,a¨u fyda iemhqu fyda b,a¨u iy iemhqu hk folu fyda
fjkiaùu u; fjf<|fmd< iu;=,s;h fjkiajk nj'
• fuh my; mßÈ igyklska fmkaúh yels nj'
b,a¨u yd iemhqu
wvqùu
b,a¨u jeäù iemhqu
wvqùu
b,a¨u wvqù iemhqu
jeäùu
fjf<|fmd< iu;=,s;h fjkiajk wjia:d
iemhqu ia:djr j ;sìh
§ b,a¨u muKla
fjkiaùu
b,a¨u yd iemhqu
fjkiaùu
b,a¨u ia:djr j ;sìh §
iemhqu muKla
fjkiaùu
b,a¨u wvqùu b,a¨u jeäùu iemhqu wvqùu iemhqu jeäùu
b,a¨u yd iemhqu
jeäùu
Page 84
-74-
• fjf<|fmd< n,fõ. fjkiaùu u; iu;=,s;h fjkiajk wdldr m%ia;dr u.ska
ú.%y l< yels nj'
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka ( iemhqu ia:djr j ;sìh § b,a¨u wvqjk wjia:djl § iu;=,s;h
fjkia ùu
A = b,a¨u fjkiaùug fmr iu;=,s;h
B = b,a¨u fjkiaùug miq kj iu;=,s;h
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
P1P2
0 Q2 Q1
D1
iemhqï jl%h (S)
B
A
b,a¨ï jl%h (D)
Page 85
-75-
ksmqK;d uÜgu 2'15ksmqK;d uÜgu 2'15ksmqK;d uÜgu 2'15ksmqK;d uÜgu 2'15ksmqK;d uÜgu 2'15 ((((( ksIamdok nÿ fjf<|fmd< ls%hdldß;ajhg n,mdk wdldrh
úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksIamdolhd u; tall nÿ mekùu iy jákdlu u; nÿ mekùu w;r fjki
ixikaokd;aul j meyeÈ,s lrhs'
• ksIamdolhd u; tall noaola mekjQ úg fjf<|fmd< iu;=,s;h flfrys we;s
lrk n,mEu f,aLk" m%ia;dr iy iólrK weiqfrka fmkajhs'
• ksIamdolhd u; tall noaola mek jQ úg mdßfNda.sl meyeou" jHdmdßl wdodhu
mdßfNda.sl w;sßla;h" ksIamdol w;sßla;h" rcfha wdodhu iy iudc iqNidOkh
flfrys we;s lrk n,mEu m%ia;dr yd iólrK fhdod .ksñka meyeÈ,s lrhs'
• ksIamdolhd u; jákdlu wkqj noaola mek jQ úg fjf<|fmd< iu;=,s;h
flfrys we;s lrk n,mEu f,aLk" m%ia;dr iy iólrK u.ska bÈßm;a lrhs'
• ksIamdolhd u; jákdlu u; noaola mek jQ úg mdßfNda.sl meye§u" jHdmdßl
wdodhu" mdßfNda.sl w;sßla;h" ksIamdol w;sßla;h" rcfha wdodhu iy iudc
iqnidOkh flfrys we;s lrk n,mEu m%ia;dr yd iólrK fhdod .ksñka
meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• my; i|yka mßÈ fowdldrhg ksIamdolhd u; nÿ mekúh yels nj'
• tall nÿ
• jákdlu u; nÿ
• ksIamdokh lr wf,ú lrk tla tallhla u; ksYaÑ; nÿ uqo,la wh lsÍu tall
noaola nj'
• tall noaola mekùu my; i|yka mßÈ ksoiqklska bÈßm;a l< yels nj'
noaog fmrnoaog fmrnoaog fmrnoaog fmrnoaog fmrñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
10
50
tall noaotall noaotall noaotall noaotall noao
10
10
noaog miqnoaog miqnoaog miqnoaog miqnoaog miqñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
20
60
iemhqïiemhqïiemhqïiemhqïiemhqïm%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
100
500
b,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïm%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
500
100
Page 86
-76-
• fuys § NdKav tallhla u; re' 10 l noaola mkjd we;' noafoka miq fjf<|fmd<
iu;=,s;h flfrys we;s lrk n,mEu rEm igyfka oelafõ'
• tall noaola mekùu ksid my; i|yka m%;súmdl we;s jk nj'
• mdßfNda.slhd f.jk ñ, re' 30 isg 35 olajd jeä h'
• ksIamdolhdg ,efnk ñ, re' 30 isg 25 olajd wvq fõ'
• iu;=,s; m%udKh tall 300 isg 250 olajd wvqùu'
• mdßfNda.sl meyeou 30x300 isg 35x250 olajd fjkia fõ'
• jHdmdßl o< whNdrh 30x300 isg 35x250 olajd fjkia fõ'
• mdßfNda.sl w;sßla;h A+B+C+D isg A olajd wvq fõ'
• ksIamdol w;sßla;h H+G+F+I+J isg I+J olajd wvq fõ'
• mdßfNda.sl yd ksIamdol w;sßla;h B+C+D+F+G+H m%udKhlska wvq fõ'
• rchg" B+C+G+H m%udKhl nÿ wdodhula ,eîu'
• D+F m%udKhlska iudc iqnidOkh wvqùu'
• B+C m%udKhla mdßfNda.slhdg nÿ nr orkakg ùu'
• G+H m%udKhla ksIamdolhdg nÿ nr orkakg ùu'
• tall noaola mekùu my; i|yka mßÈ iólrK u.ska ú.%y l< yels nj'
noaog fmr iemhqï iólrKh [Qs=a+bp]
noaog miq iemhqï iólrKh [Qst=a+b(P-T)]
T= tall noao
I
H
K
DG
C
A
B
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
100 200250
300 400 500 600
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
10
40
35
25
30
60
50
20
(St) noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h
J
F
tall noaotall noaotall noaotall noaotall noao
(S) noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h
Page 87
-77-
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (
• tla;rd NdKavhl b,a¨ï yd iemhqï iólrK
Qd = 600- 10P
Qs = 10P fõ'
• NdKav tallhla i|yd re' 10 l noaola wh lrhs' noaog miq iemhqï iólrKh
Qst = 10 (P-T)
Qst = 10 (P-10)
Qst = 10P - 100 fõ'
• noaog fmr iu;=,s; ñ, yd m%udKh
Qd = Qs Qd = 600 - 10P
600 - 10P = 10P Qd = 600 - 10x30
600 = 20P Qd = 300
30 = P
iu;=,s; ñ, re' 30
iu;=,s; m%udKh 300
• noaog miq iu;=,s; ñ, yd m%udKh
Qd = Qst
600-10P = 10P-100 Qd= 600-10P
700 = 20P Qd=600-10x35
35=P Qd = 250
• jákdlu u; noaola mekùu my; i|yka mßÈ ksoiqklska fmkaúh yels nj'
noaog fmrnoaog fmrnoaog fmrnoaog fmrnoaog fmrñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
10
40
jákdlu u;jákdlu u;jákdlu u;jákdlu u;jákdlu u;50] l noao50] l noao50] l noao50] l noao50] l noao
noaog miqnoaog miqnoaog miqnoaog miqnoaog miqñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
15
60
iemhqïiemhqïiemhqïiemhqïiemhqïm%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
100
400
b,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïm%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
500
100
510050
=
2010050
=
10 x
40 x
Page 88
-78-
Qst=a+b P
1+t
fuys § wf,ú jákdlu u; 50] l noaola mkjd we;' noafoka miq fjf<|fmd<
iu;=,s;h flfrys we;s lrk n,mEu m%ia;dr igyfka oela fõ'
Pb } mdßfNda.slhd f.jk ñ,
Ps } ksIamdolhdg ,efnk ñ,
• mdßfNda.slhdg f.jk ñ, re' 30 isg 36 olajd jeä ù we;'
• ksIamdolhdg ,efnk ñ, re' 30 isg 24 olajd wvq ù we;'
• iu;=,s; m%udKh tall 300 isg 240 olajd wvq ù we;'
• mdßfNda.sl meyeou 30x300 isg 36x240 olajd fjkia ù we;'
• jHdmdßlhdg ,efnk o< wdodhu 30x300 isg 36x240 olajd fjkia ù we;'
• mdßfNda.sl w;sßla;h A+B+C+E isg A olajd wvq ù we;'
• ksIamdol w;sßla;h H+G+F+I+J isg I+J olajd wvq ù we;'
• mdßfNda.sl yd ksIamdol w;sßla;h B+C+E+F+G+H m%udKfhka wvq ù we;'
• noao u.ska rchg B+C+G+H m%udKhl wdodhula ,efí'
• iudc iqnidOkh E+F m%udKhlska wvq ù we;'
• mdßfNda.slhdg B+C m%udKhl nÿ nrla orkakg isÿ fõ'
• ksIamdolhdg G+H m%udKhl nÿ nrla orkakg isÿ fõ'
• jákdlu u; noaola mekùu my; i|yka mßÈ iólrK u.ska ú.%y l< yels nj'
noaog fmr iemhqï iólrKh Qs=a+bp
noaog miq iemhqï iólrKh
T= nÿ m%;sY;h
100 200 300 400 500
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
I
H
K
E
G
C
A
B
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh240
600
10
40
36
24
30
6050
20
D
J
F
0
(Pb)
(Ps)
(St) noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h noaog miq iemhqï jl%h
(S) noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h noaog fmr iemhqï jl%h
Page 89
-79-
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (
• tla;rd NdKavhl b,a¨ï yd iemhqï iólrK
Qd = 600- 10P
Qs = 10P fõ'
• wf,ú jákdlu u; 50] l noaola mek jQ miq iemhqï iólrKh
• noaog fmr iu;=,s; ñ, yd m%udKh
Qd = Qs Qd = 600 - 10P
600 - 10P = 10P Qd = 600 - 10x30
600 = 20P Qd = 300
30 = P
• noaog miq mdßfNda.slhd f.jk ñ,
600-10P =
600 = 10P +
600 =
600 =
36 = P
Qst=10 P
1+t
Qst=10 P
1+0.5
Qst=a+b 10P
1.5
10P1.5
10P1.5
30P +20P 3
50P 3
Page 90
-80-
mdßfNda.slhd f.jk ñ,
1+tnoaog miq ksIamdolhdg ,efnk ñ, }
noaog miq iu;=,s; m%udKh
Qd = 600 - 10P
Qd = 600 - 10x36
Qd = 240
36
1+0.5}
36
1.5}
} 24
Wmßu b,a¨ï ñ, fiùu
Qd = 600 - 10P
O = 600 - 10P
10P = 600
P = 60
} ^60-30& 300
2} 4500
^60-36& x 240
2} 2880}
noao ksid mdßfNda.sl
w;sßla;fha wvqùu4500-2880 } 1620}
}
^30-0& 300
2} 4500}
noaog miq mdßfNda.sl
w;sßla;h
^Wmßu b,a¨ï ñ, -
mdßfNda.slhd f.jk ñ,&
2
X iu;=,s; m%udKh}
noaog fmr mdßfNda.sl
w;sßla;h
^Wmßu b,a¨ï ñ, -
mdßfNda.slhd f.jk ñ,&
2
X iu;=,s; m%udKh}
noaog fmr ksIamdok
w;sßla;h
^ksIamdolhdg ,efnk
ñ, - wju ñ,&
2
X iu;=,s; m%udKh
Page 91
-81-
wju ñ, fiùu
Qs = 10P
O = 10P
O = P
^24-0& 240
2} 2880}
noao ksid ksIamdol
w;sßla;h wvqùu4500-2880 } 1620}
tall noaO } mdßfNda.slhd f.jk ñ, - ksIamdolhdg ,efnk ñ,
} 36 - 24
} 12
noao ksid iudchg wysñ jk iqn idOkh } 3240 - 2880
} 360
mdßfNda.slhd ork uq¿ nÿ nr } 6x240 } 1440
ksIamdolhd ork uq¿ nÿ nr } 6x240 } 1440
}
noao ksid mdßfNda.sl
yd ksIamdol w;ssßla;h
wvqùu
1620+1620 } 3240}
noafoka rchg ,efnk
wdodhu12x240 } 2880}
noaog miq ksIamdol
w;sßla;h
^iykdOdrhg miq ksIamdolhdg
,efnk ñ, - wju ñ,&
2
X iu;=,s; m%udKh
Page 92
-82-
ksmqK;d uÜgu 2'16ksmqK;d uÜgu 2'16ksmqK;d uÜgu 2'16ksmqK;d uÜgu 2'16ksmqK;d uÜgu 2'16 ((((( b,a¨ï kuH;dj yd iemhqï kuH;dj wkqj nÿ nr fn§ hk
wdldrh ú.%y lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• b,a¨ï yd iemhqï kuH;dfõ iajrEm u; nÿ nr mdßfNda.slhd yd ksIamdolhd
w;r fn§ hk wdldrh úia;r lrhs'
• m%ia;dr igyka weiqßka nÿ nr fn§ hk wdldrh bÈßm;a lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• b,a¨ï yd iemhqï kuH;dj u; nÿ nr fn§ hk wdldrh m%ia;dr igyka u.ska
meyeÈ,s l< yels nj'
• mQ¾K wkuH b,a¨ula mj;sk úg uq¿ nÿ nr mdßfNda.slhd úiska ork nj'
• mQ¾K kuH b,a¨ula mj;sk úg uq¿ nÿ nr ksIamdolhd úiska ork nj'
• talSh kuH b,a¨ula mj;sk úg nÿ nr ksIamdolhd yd mdßfNda.slhd w;r
iudkj fn§ hk nj'
• wkuH b,a ula mj;sk úg nÿ nfrka jeä fldgila mdßfNda.slhd u; megfjk
w;r ksIamdolhd orkafka wvq nÿ nrla nj'
• kuH b,a¨ula mj;sk úg nÿ nfrka jeä fldgila ksIamdolhd ork w;r
mdßfNda.slhd u; wvq nÿ nrla megfjk nj'
• mQ¾K wkuH iemhqula mj;sk úg uq¿ nÿ nr ksIamdolhka úiska ork nj'
• mQ¾K kuH iemhqula mj;sk úg uq¿ nÿ nr mdßfNda.slhd úiska ork nj'
• talSh kuH iemhqula mj;sk úg nÿ nr ksIamdolhd iy mdßfNda.slhd w;r
iudkj fn§ hk nj'
• wkuH iemhqula mj;sk úg nÿ nßka jeä fldgila ksIamdolhka úiska ork nj'
• kuH iemhqula mj;sk úg nÿ nßka jeä fldgila mdßfNda.slhka úiska ork
nj'
Page 93
-83-
ksmqK;d uÜgu 2'17ksmqK;d uÜgu 2'17ksmqK;d uÜgu 2'17ksmqK;d uÜgu 2'17ksmqK;d uÜgu 2'17 ((((( ksIamdok iykdOdr fjf<|fmd< ls%hdldÍ;ajh flfrys
n,mdk wdldrh úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksIamdolhd fj; iykdOdr ,nd fok l%u kïlr tajd w;r fjki meyeÈ,s
lrhs'
• ksIamdolhd fj; tall iykdOdrhla ,nd ÿkaúg fjf<|fmd< iu;=,s;h flfrys
we;s lrk n,mEu f,aLk" m%ia;dr iy iólrK wdOdrfhka ú.%y lrhs'
• ksIamdolhd fj; tall iykdOdrhla ,nd ÿka miq" mdßfNda.sl meyeou" jHdmdßl
wdodhu" mdßfNda.sl w;sßla;h" ksIamdok w;sßla;h" rcfha wdodhu iy rcfha
úhou flfrys we;s lrk n,mEu m%ia;dr yd iólrK fhdod .ksñka ú.%y lrhs'
• ksIamdolhdg jákdlu wkqj iykdOdrhla ,nd ÿkaúg fjf<|fmd< iu;=,s;h
flfrys we;s lrk n,mEu f,aLk" m%ia;dr iy iólrK weiqfrka fmkajhs'
• ksIamdolhd fj; jákdlu wkqj iykdOdrhla ,nd ÿka miq mdßfNda.sl meyeou
jHdmdßl wdodhu" mdßfNda.sl w;sßla;h" ksIamdok w;sßla;h" rcfha úhou iy
iudciqnidOkh flfrys we;s lrk n,mEu m%ia;dr yd iólrK u.ska ú.%y
lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• my; i|yka mßÈ fowdldrhg ksIamdolhd u; iykdOdr iemhsh yels nj'
• tall iykdOdr
• jákdlu u; iykdOdr
• ksIamdokh lrk tla tallhla u; ksYaÑ; uqo,la iemhSu tall iykdOdrhla
nj'
• tall iykdOdrhla iemhSu my; i|yka mßÈ ksoiqkla u.ska bÈßm;a l< yels
nj'
iykdOdrhgiykdOdrhgiykdOdrhgiykdOdrhgiykdOdrhgfmr ñ,fmr ñ,fmr ñ,fmr ñ,fmr ñ,
10
50
talltalltalltalltalliykdOdrhiykdOdrhiykdOdrhiykdOdrhiykdOdrh
10
10
iykdOdrhgiykdOdrhgiykdOdrhgiykdOdrhgiykdOdrhgmiq ñ,miq ñ,miq ñ,miq ñ,miq ñ,
0
40
iemhqïiemhqïiemhqïiemhqïiemhqïm%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
100
500
b,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïb,a¨ïm%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
500
100
Page 94
-84-
• fuys § NdKav tallhla i|yd re' 10 l iykdOdrhla imhd we;' iykdOdrfhka
miq fjf<|fmd< iu;=,s;h flfrys we;s lrk n,mEu rEm igyfka oela fõ'
• ksIamdolhdg tall iykdOdrhla iemhSu ksid my; i|yka m%;súmdl we;sjk
nj'
• mdßfNda.slhd f.úh hq;= ñ, re' 30 isg 25 olajd wvq fõ'
• ksIamdolhdg ,efnk ñ, re' 30 isg 35 olajd jeä fõ'
• iu;=,s; m%udKh tall 300 isg 350 olajd jeä fõ'
• jHdmdßl o< whNdrh 30x300 isg 25x350 olajd fjkia fõ'
• mdßfNda.sl w;sßla;h A+B isg A+B+I+H+G olajd jeä fõ'
• ksIamdol w;sßla;h I+J isg I+J+B+C olajd jeä fõ'
• mdßfNda.sl yd ksIamdol w;sßla;h B+C+I+H+G m%udKhlska jeä fõ'
• rchg" B+C+F+G+H+I m%udKhl iykdOdr msßjehla we;s fõ'
• th mdßfNda.sl yd ksIamdol w;sßla;h hk foflysu m%udKhg jvd jeä h'
• tu ksid F m%udKhlska iudc iqnidOkh wvq fõ'
• iykdOdrfhka mdßfNda.slhdg ,efnk jdish I+H+G fõ'
• iykdOdrfhka ksIamdolhdg ,efnk jdish B+C fõ'
• tall iykdOdrhla ,nd §u my; i|yka mßÈ iólrK u.ska ú.%y l< yels nj'
iykdOdrhg fmr iemhqï iólrKh [Qs=a+bp]
iykdOdrhg miq iemhqï iólrKh [Qst=a+b(P+S)]
S = tall iykdOdrh" S = 10
(S1) iykdOdrhg iykdOdrhg iykdOdrhg iykdOdrhg iykdOdrhg
miq iemhqï jl%hmiq iemhqï jl%hmiq iemhqï jl%hmiq iemhqï jl%hmiq iemhqï jl%hksIamdolhdg ,efnk ñ,ksIamdolhdg ,efnk ñ,ksIamdolhdg ,efnk ñ,ksIamdolhdg ,efnk ñ,ksIamdolhdg ,efnk ñ,
I H
K
D
G
C
A
B
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
350
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
35
25
30
60
J
F
0
300
mdßfNda. slhd f.jk ñ,mdßfNda. slhd f.jk ñ,mdßfNda. slhd f.jk ñ,mdßfNda. slhd f.jk ñ,mdßfNda. slhd f.jk ñ,
(S) iykdOdrhg fmr iykdOdrhg fmr iykdOdrhg fmr iykdOdrhg fmr iykdOdrhg fmr
iemhqï jl%h iemhqï jl%h iemhqï jl%h iemhqï jl%h iemhqï jl%h
Page 95
-85-
• jákdlu u; iykdOdrhla ,nd ÿkaúg my; i|yka mßÈ iólrK u.ska ú.%y
l< yels nj'
noaog fmr iemhqï iólrKh Qs=a+bp
noaog miq iemhqï iólrKh
S= iykdOdr m%;sY;h
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (
tla;rd NdKavhl b,a¨ï yd iemhqï iólrK my; oela fõ'
Qd = 600- 10P
Qs = 10P fõ'
NdKav tallhla i|yd re' 10 l iykdOdrhla iemhSfuka miq iemhqï iólrKh
my; oela fõ'
QS1 = 10 (P+S)
S = 10
QS1 = 10 (P+10)
QS1 = 10P+100
noaog fmr iu;=,s; ñ, yd m%udKh
QS1 = Qd Qd = 600 - 10P
10P+100 = 600 - 10P Qd = 600 - 10x25
20P = 500 Qd = 600- 250
P = 25 Qd = 350
iykdOdrhg miq mdßfNda.slhd f.jk ñ, re' 25
iykdOdrhg miq ksIamdolhdg ,efnk ñ, re' 25+10}35
• mdßfNda.sl yd ksIamdol w;sßla;h B+C+G+H+I m%udKhlska jeä fõ'
• iykdOdrh ksid rchg B+C+E+F+G+H+I m%udKhl iykdOdrh úhoula oeÍug
isÿ fõ'
• iudc iqnidOkh E+F m%udKhlska wvq ù we;'
• iykdOdrhlska mdßfNda.slhdg I+H+G+F m%udKhl jdishla ,efí'
• iykdOrfhka ksIamdolhdg B+C+E m%udKhl jdishla ,efí'
Qst=a+b P
1-S
Page 96
-86-
ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (ksoiqka (
tla;rd NdKavhl b,a¨ï yd iemhqï iólrK
Qd = 600- 10P
Qs = 10P fõ'
wf,ú jákdlu u; 50] iykdOdrhla iemhQ miq iemhqï iólrKh
noaog fmr iu;=,s; ñ, yd m%udKh
Qd = Qs Qd = 600 - 10P
600 - 10P = 10P Qd = 600 - 10x30
600 = 20P Qd = 300
30 = P
QS1=10 P
1-S
QS1=10 P
1-0.5
QS1=10 10P
0.5
QS1=20P
iykdOdrhg miq mdßfNda.slhd f.jk ñ, yd iu;=,s; m%udKh
Qd = QS1 Qd = 600 - 10P
600 - 10P = 20P Qd = 600 - 10x20
600 = 30P Qd = 600-200
20 = P Qd = 400
Page 97
-87-
iykdOdrhg miq ksIamdolhdg ,efnk ñ,
ksIamdolhdg ,efnk ñ, (Ps) }
} 40
mdßfNda.slhd f.jk ñ, (Pb)
1+S
20
1+0.5}
20
0.5}
wju ñ, fiùu
QS = 10P
O = 10P
O = P
} ^30-0& 300
2
= 4500
noaog fmr ksIamdok
w;sßla;h
^ksIamdolhdg ,efnk ñ,
- wju ñ,&
2
X iu;=,s; m%udKh}
iykdOdrhg miq
ksIamdok w;sßla;h
^iykdOdrhg miq ksIamdolhdg
,efnk ñ, - wju ñ,&
2
X iu;=,s; m%udKh}
} ^40-0& 400
2} 8000
Wmßu ñ, fiùu
Qd = 600-10P
10P = 600
P = 60
}
iykdOdrhg fmr
mdßfNda.sl w;sßla;h
^Wmßu b,a¨ï ñ, -
mdßfNda.slhd f.jk ñ,& X
2
iu;=,s; m%udKh
^60-30& 300
2
} 4500
}
Page 98
-88-
} 8000
iykdOdrhg fmr
ksIamdol yd
mdßfNda.sl w;sßla;h
4500+4500 } 9000}
}
iykdOdrhg miq
mdßfNda.sl w;sßla;h
^Wmßu b,a¨ï ñ, - iykdOdrhg
miq mdßfNda.slhd f.jk ñ,&
2
X iu;=,s; m%udKh
iykdOdrhg miq
ksIamdol yd
mdßfNda.sl w;sßla;h
8000+8000 } 16000}
iykdOdrh ksid jeä
jQ ksIamdol yd
mdßfNda.sl w;sßla;h
16000-9000 } 7000}
iykdOdrh i|yd rch
ork úhou20x4000 } 8000}
iykdOdrh ksid wysñ
jQ iudc iqnidOkh
8000-7000
} 1000
}
^60-20& 400
2}
mdßfNda.slhdg ,efnk
uq¿ iykdOdr jdish10x400 } 4000}
ksIamdolhdg ,efnk
uq¿ iykdOdr jdish10x400 } 4000}
Page 99
-89-
ksmqK;d uÜgu 2'18ksmqK;d uÜgu 2'18ksmqK;d uÜgu 2'18ksmqK;d uÜgu 2'18ksmqK;d uÜgu 2'18 ((((( ñ, md,kh fjf<|fmd< ls%hdldß;ajhg we;s lrk n,mEu
úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ñ, md,kh ks¾jpkh lrhs'
• Wmßu ñ, m%;sm;a;sh w¾: olajd m%ia;dßl j ksrEmKh lrhs'
• Wmßu ñ, m%;sm;a;sfha m%;súmdl bÈßm;a lrhs'
• Wmßu ñ, m%;sm;a;sh w¾:j;a lr .ekSug .kakd ls%hdud¾. úia;r lrhs'
• wju ñ, m%;sm;a;sh w¾: olajd m%ia;dßlj ksrEmKh lrhs'
• wju ñ, m%;sm;a;sfha m%;súmdl bÈßm;a lrhs'
• wju ñ, m%;sm;a;sh w¾:j;a lr .ekSug .kakd ls%hdud¾. úia;r lrhs'
• iy;sl l< m%;sm;a;sh w¾: olajd m%ia;dßlj ksrEmKh lrhs'
• iy;sl ñ, m%;sm;a;sfha m%;súmdl bÈßm;a lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• b,a¨ï iemhqï n,fõ. u.ska ;SrKh jk fjf<|fmd< iu;=,s;h iudchg
wys;lr fj;ehs úYajdi lrkúg" rch úiska md,kh lrk ,o ñ, .Kka
y÷kajd §fï m%;sm;a;sh ñ, md,k m%;sm;a;sh nj'
• lsishï NdKavhla wf,ú l< yels Wmßu ñ, kS;sfhka kshu lsÍu" Wmßu ñ,
iSud mekùu nj'
• Wmßu ñ, iM, ùug kï" th iu;=,s; ñ,g jvd my< ñ,la úh hq;= nj'
• Wmßu ñ, iSudjla kshu lsÍu my; i|yka f,i m%ia;dr igyklska oelaúh yels
nj'
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
^re'&^re'&^re'&^re'&^re'&
m%udKh ^i;shlg tall&m%udKh ^i;shlg tall&m%udKh ^i;shlg tall&m%udKh ^i;shlg tall&m%udKh ^i;shlg tall&
PP1
Q2 Q
D
S
Wmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudj
Q3
ysÕh ^wê b,a¨u&ysÕh ^wê b,a¨u&ysÕh ^wê b,a¨u&ysÕh ^wê b,a¨u&ysÕh ^wê b,a¨u&
^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&
^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&
00000
Page 100
-90-
• Wmßu ñ, m%;sm;a;sh ksid fjf<|fmd< ;=< my; mßÈ m%;súmdl we;s úh yels
nj'
• NdKav ysÕhla we;súh yelsùu'
• úêu;a fyda wúêu;a fyda i,dl lsÍfï l%u we;sùu
• l¿ lv ñ,la ìysùu
• wd¾Ól wld¾hlaIu;d ìysùu
• Wmßu ñ, m%;sm;a;sh ksid l¿ lv mek ke.Su my; mßÈ m%ia;dßl j oelaúh yels
nj'
• Wmßu ñ, iSudj ksid isÿjk wd¾Ól wld¾hlaIu;d my; i|yka mßÈ m%ia;dßlj
oelaúh yels nj'
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
^re'&^re'&^re'&^re'&^re'&
m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&
P
Q2 Q
D
S
Wmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudj
Q1
P1
P2
l¿ lv ñ,l¿ lv ñ,l¿ lv ñ,l¿ lv ñ,l¿ lv ñ,
• ñ, md,khg fmr wd¾Ól w;sßla;fha m%udKh A, B, C, D, E, F fldgiaj,
tl;=jg iudk jk nj'
• md,k ñ, y÷kajd §fuka miqj A fldgi mdßfNda.sl w;sßla;h jk w;r F
fldgi ksIamdok w;sßla;h jk nj'
• md,k ñ, y÷kajd §fuka miqj wd¾Ól w;sßla;h A iy F fldgiaj, tl;=j nj'
• md,k ñ, y÷kajd §fuka miqj wd¾Ól w;sßla;fha m%udKfhka C yd E hk
m%udK iïmQ¾Kfhkau wysñ jk nj'
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
^re'&^re'&^re'&^re'&^re'&
m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&
P
Q2 Q
S
Wmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudjWmßu ñ, iSudj
Q1
P1
P2wysñ jQ wd¾Ól w;sßla;hwysñ jQ wd¾Ól w;sßla;hwysñ jQ wd¾Ól w;sßla;hwysñ jQ wd¾Ól w;sßla;hwysñ jQ wd¾Ól w;sßla;hB
A
DF
CE
^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&
^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&
00000
^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&
^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&
00000D
Page 101
-91-
• ysÕ NdKav ,nd .ekSu i|yd mdßfNda.slhdg w;sf¾l msßjehla oeÍug isÿfkdfõ
kï" A fldgig wu;r B yd D fldgia o mdßfNda.sl w;sßla;hg tl;=jk nj'
• Wmßu ñ, w¾:j;a lr .ekSug .kakd l%shdud¾. my; mßÈ oelaúh yels nj'
• i,dlkh
• wdkhkh
• ksIamdokh Èß .ekaùu
• ñ, fkdjk i,dlk udOH my; mßÈ oelaúh yels nj'
• fmda,sï l%uh
• i,dl m;a fhdod .ekSu
• w,a,ia uÕska i,dl lsÍu
• fjk;a NdKav iuÕ iïnkaO fldg fnod yeÍu
• ñ, md,k m%;sm;a;sh ksid fjf<| fmdf<a we;sjk NdKav ysÕhg ms<shula f,i
NdKav wdkhkh l< yels nj'
• ksIamdolhdg;a idOl ysñhkag;a by< ñ,la ,nd§u i|yd iu;=,s; ñ,g by<
ñ,la kshu lsÍu wju ñ, iSud mek ùu nj'
• iu;=,s; ñ,g jvd my<ska wju ñ, kshu lrkq ,enqjfyd;a wju ñ, m%;sm;a;sh
uÕska wfmalaIs; wruqKq imqrd .ekSug fkdyels jk nj'
• wju ñ, kshu lsÍu my; mßÈ m%ia;dr igyklska oelaúh yels nj'
• wju ñ, m%;sm;a;sh ksid fjf<|fmd< ;=< my; mßÈ m%;súmdl we;súh yels nj'
• wê iemhqula fyj;a iemhqï w;sßla;h;a yg .ekSu
• Y%u fjf<|fmdf<a wju ñ,la m%ldYhg m;a lsÍfuka fiajl ú/lshdjla we;s
ùu'
• wju ñ, kdñl ñ,la f,i ;ndf.k jÜgï iys; ñ, .Kka hgf;a
.eKqïlrejkag NdKav iemhSula isÿùu'
• wê wdfhdack ;;a;ajhla mek keÕsh yels ùu'
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
^re'&^re'&^re'&^re'&^re'&
m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&m%udKh ^tall&
PP2
Q2 Q
D
S
wju ñ,wju ñ,wju ñ,wju ñ,wju ñ,
Q1
wê iemhquwê iemhquwê iemhquwê iemhquwê iemhqu
P1
^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&
^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&
00000
Page 102
-92-
• wju ñ, m%;sm;a;sfha iqnidOk m%;súmdl my; mßÈ m%ia;dr igykla weiqfrka
oelaúh yels nj'
• wju ñ, iSud mekùfuka ksIamdol w;sßla;h yd mdßfNda.sl w;sßla;h fjkia
jk nj'
• wju ñ, w¾:j;a lr .ekSug .kakd l%shdud¾. my; mßÈ nj'
• w;sßla;h .nvd lsÍu
• w;=re ksIamdokh
• mj;akd b,a¨ï m%j¾Okh
• wmkhkh
• wju ñ, iuÕ ñ, wdOdrl m%;sm;a;s ls%hd;aul lsÍfuka o ksIamdolhkag by<
wdodhula ,nd §ug rchg ls%hdud¾. .; yels nj'
D
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
^re'&^re'&^re'&^re'&^re'&
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
P
Q2 Q
S
Q1
P2 wju ñ,wju ñ,wju ñ,wju ñ,wju ñ,
H E F D
GC
A B
0
^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&^iemhqï jl%h&
^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&^b,a¨ï jl%h&
Page 103
-93-
ksmqK;dj 3ksmqK;dj 3ksmqK;dj 3ksmqK;dj 3ksmqK;dj 3 ((((( fjf<|fmd< ;=< ksIamdok ixúOdk ;d¾lslj yeisfrk wdldrh
.fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 3'1ksmqK;d uÜgu 3'1ksmqK;d uÜgu 3'1ksmqK;d uÜgu 3'1ksmqK;d uÜgu 3'1 ((((( ksIamdok ls%hdj,sfha iajNdjh úYaf,aIKh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 08
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• wd¾Ólhla ;=< mj;sk ksIamdok wdh;k yd ksIamdok ixúOdk j¾. lr
olajhs'
• fhojqï yd ksujqï w;r mj;sk iïnkaO;dj Ys%;hla wdldrhg olajhs'
• ksIamdokfha flá ld,h yd È.= ld,h w;r fjki meyeÈ,s lrhs'
• ySkjk M,od kS;sh iy mßudKdkql+, M, kS;sh f,aLk weiqfrka ;yjqre
lrhs'
• ksIamdokfha flá ld,Sk M,od jl% w;r iïnkaO;dj fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• wd¾Ól iïm;a fhdod .ksñka ;;a;ajldÍ;aj ksIamdokh lrk tallhla ksIamdok
wdh;kh nj
• tu ksIamdok ^jHdmdßl& wdh;k ixúOdkh ù we;s úúO iajrEm my; i|yka
mßÈ jk nj
• ;ks mqoa., jHdmdr
• yjq,a jHdmdr
• ixia:dms; iud.ï
• iuQmdldr jHdmdr
• rdcH jHjidhka
• fhojqï yd ksujqï w;r mj;sk ;dlaIKsl iïnkaO;dj ksIamdok Ys%;h keue;s
ixl,amfhka y÷kajd fok nj
• th my; iólrKh weiqfrka fmkaúh yels nj
Q = F (L,K)
Q = ksuejqu
F = Ys%;hla
L = Y%uh ^úp,H idOlh&
K = m%d.aOkh ^ia:djr idOl&
• flá ld,fha § ksIamdok ls%hdj,sh ;=< úp,H fhojqï iy ia:djr fhojqï
mj;sk nj
Page 104
-94-
• È.= ld,fha ksIamdok ls%hdj,sfha ish¨ fhojqï úp,H nj
• ksIamdokfha iajNdjh u; flá ld,h yd È.= ld,h ;SrKh jk nj
• flá ld,fha § ksIamdok ls%hdj,sfha yeisÍu ySkjk M, kS;sh ;=<ska m%ldY jk
nj
• ksIamdokfha flá ld,hg n,mdk kS;sh ySkjk M,od kS;sh jk nj
• ySkjk M, kS;sfhka m%ldY jkafka ia:djr idOl iu. úp,H idOl ixfhda.
lrñka ksIamdokh jeä lr;au" jeä lrk úp,H idOlfha idudkH yd wdka;sl
ksuejqu tla;rd wjia:djlska miq ySkjk nj h'
• fuh my; mßÈ f,aLkhla ;=,ska fmkaúh yels nj
fhojqï
wdka;slksIamdÈ;h MP
^tall&
7'5
17'5
35'0
30'0
10'0
5'0
0
-5'0
uq¿ksIamdÈ;hTP tall&
0
7'5
25'0
60'0
90'0
100'0
105'0
105'0
100'0
idudkHksIamdÈ;h AP
^tall&
-
7'5
12'5
20'0
22'5
20'0
17'5
15'0
12'5
úp,HfhojqïY%uh
0
1
2
3
4
5
6
7
8
ia:djrfhojqïm%d.aOkh
20'0
20'0
20'0
20'0
20'0
20'0
20'0
20'0
20'0
ksuejqï
Page 105
-95-
• uq¿ M,odhs;dj Wmßu jkúg wdka;sl M,odhs;dj Y=kH jk nj
• idudkH M,od jl%fha Wmßu ,laIHh yryd wdka;sl M,odhs;d jl%h my<g nEjqï
jk nj'
• È.= ld,fha § ish¨u fhojqï fjkia lrñka ksIamdokh isÿ lrk úg ksIamdokh
yeisfrk wdldrh mßudKdkql+, M, kS;sh u.ska meyeÈ,s lrk nj
• mßudKdkql+, M, ;=ka wdldrhlska ls%hd;aul jk nj
• jeäjk mßudKdkql+, M,
• wvqjk mßudKdkql+, M,
• ia:djr mßudKdkql+, M,
• È.=ld,Sk ksIamdok ls%hdj,shl ish¨u fhojqï jeälrk m%;sY;hg" jeä
m%;sY;hlska uq¿ ksuejqu jeäùu jefvk mßudKdkql+, nj'
• ish¨u fhojqï jeä lrk m%;sY;hg" wvq m%;sY;hlska uq¿ ksuejqu jeäùu ySkjk
M, nj'
• ish¨u fhojqï jeälrk m%;sY;hg iudk m%;sY;hlska uq¿ ksuejqu jeäùu ia:djr
mßudKdkql+, M, nj'
• jefvk mßudKdkql+, M, we;s jkafka uyd mßudK msßueiqï ksid nj'
• jeäjk mßudKdkql+, M, ,efnkafka we;eï ksIamdok idOlj, cHdñ;sl
iajrEmh" ksIamdok idOl fn§ug fkdyels ùu" hka;% Ndú;h" Y%u úNckh yd
úfYaI m%d.=KHlh" we;eï úhoï tla j;djla muKla oeÍu wd§ fya;= u; nj'
• uyd mßudK fkdmsßueiqï u; wvqjk mßudKdkql+, M, we;sjk nj'
• wvqjk mßudKdkql, M, we;sjkafka iïm;a laIhùu" wd;;sh iy l<ukdlrK
yd iïnkaëlrK .eg¿ wd§ fya;= u; nj'
Page 106
-96-
ksmqK;d uÜgu 3'2ksmqK;d uÜgu 3'2ksmqK;d uÜgu 3'2ksmqK;d uÜgu 3'2ksmqK;d uÜgu 3'2 ((((( úúO m%fõY Ndú;fhka ksIamdok msßjeh .Kkh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 08
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksIamdok msßjeh w¾: olajñka tys iDcq msßjeh iy pl% msßjeh w;r fjki
ksoiqka uÕska meyeÈ,s lrhs'
• ksIamdokfha wd¾Ól msßjeh iy .KldêldÍ msßjeh w;r fjki ksoiqka iys;
j ú.%y lrhs'
• m%udKsl ,dNh ks¾jpkh lrñka th ksIamdok msßjehg we;=<;a lsÍug fya;=
olajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• lsishï ksIamdok ls%hdj,shla fjkqfjka lem lrk ,o ish¨u wd¾Ól iïm;aj,
wdjiaÓl msßjeh ksIamdok msßjeh nj'
• wd¾Ól úoHdfõ § ksIamdok msßjeh f,i wdjiaÓl msßjeh i,lk w;r Bg iDcq
msßjeh yd pl% msßjeh hk folu we;=<;a nj
• .KldêlrKfha § iDcq msßjeh muKla ie,ls,a,g .kakd nj
• jl% msßjeh $ wdfrdams; msßjeh hkq" ksIamdok wdh;kh fyda ksIamdolhd i;=
ksIamdok iïm;a ;u ksIamdok ls%hdj,shg fhoùu fjkqfjka lem lrkq ,nk
m%Yia; jQ idOl bmhqïj, jákdlu nj'
• jHjidhlhd ksIamdok l%shdj,sh ;=< r|jd .ekSu i|yd Tyq wfmalaId lrk wju
m%;s,dNh m%dudKsl ,dNh f,i i,lKq ,nk nj" tfia u jHjidhl;ajh
keue;s ksIamdok idOlfha wdjiaÓl msßjeh f,i m%dudKsl ,dNh i,lk nj
• fm!oa.,sl msßjeh yd ndysr msßjeh w;r fjkila mj;sk nj
• ksIamdok ls%hdj,shg fhdod .kakd fhojqï i|yd ksIamdolhd fm!oa.,slj ork
úhoï fm!oa.,sl msßjeh jk w;r ksIamdok ls%hdj,sh ksid iajdëk ndysr
md¾Yjhkag orkakg isÿjk úhoï ndysr msßjeh nj'
Page 107
-97-
ksmqK;d uÜgu 3'3ksmqK;d uÜgu 3'3ksmqK;d uÜgu 3'3ksmqK;d uÜgu 3'3ksmqK;d uÜgu 3'3 ((((( ksIamdok l%shdj,sfha § msßjeh yeisfrk wdldrh úYaf,aIKh
lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• fláld,Sk ksIamdok msßjefha úúO iajrEm w¾: olajñka .Kkh lr fmkajhs'
• fláld,Sk ksIamdok msßjefha úúO iajrEm f,aLkhla yd m%ia:dr weiqfrka bÈßm;a
lrhs'
bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (bf.kqï-b.ekaùï ls %hdj,sh (
msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (msúiqu (
• lsrs fldams ksmoúh yels hka;%hla Ndú;fhka lsß fldams ksmojd wf,ú lsÍug
n,dfmdfrd;a;= jk mqoa.,fhl=g oeÍug isÿjk úhoï isiqkaf.ka úuikak'
• my; lreKq u;= lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
• lsß fldams ksmoùug fhdod.kakd hka;%fha msßjeh" lsßmsá msßjeh" fldams msßjeh"
iSks msßjeh" ma,diaála fldamam msßjeh" úÿ,s úhou wdÈh oeÍug isÿjk úhoï
nj
• fïjdhska fldams ksIamdokh lrk hka;%fha msßjeh ia:djr msßjehla jk nj
• wfkl=;a msßjeh j¾. úp,H msßjeh jk nj
• fï wdldrhg ksIamdok wdh;khlg oeÍug isÿjk msßjeh j¾. folla we;s
nj
• ia:djr msßjeh
• úp,H msßjeh
• isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr" bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia ,nd § l%shdldrlfuys
fhdojkak'
bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (bf.kqu i|yd fhdað; Wmfoia (
• my; i|yka m%ldY fol w;=ßka Tfí lKavdhug ,efnk m%ldYh flfrys wjOdkh
fhduq lrkak'
• X NdKavh ksIamdokh lsÍu i|yd oeÍug isÿjk ia:djr msßjeh re' 60 ls' tu
NdKavfhka ksmojk tall .Kk yd ta i|yd oeÍug isÿjk úp,H msßjeh
my; oela fõ'
Page 108
-98-
• Y NdKavh ksIamdokh lsÍu i|yd oeßug isÿjk ia:djr msßjeh re' 120 ls' tu
NdKavfhka ksmojk tall .Kk yd ta i|yd oeÍug isÿjk úp,Hh msßjeh my;
oela fõ'
• tla tla ksIamdok uÜgfï § uq¿ ia:djr msßjeh (TFC) oelafjk f,aLkhla ms<sfh,
lrkak'
• ta wkqj tla tla ksIamdok uÜgfï § uq¿ msßjeh (TC) .Kkh lr tu f,aLkhgu
we;=<;a lrkak'
• msßjeh isria wlaIfha o ksIamdok m%udKh ;sria wlaIfha o oelafjk mßÈ Tn
ieliq f,aLkfha we;=<;a f;dr;=re m%ia;dr .; lrkak'
• ksIamdok uÜgu tallh ne.ska jeä lsÍfï § uq¿ msßjeh jeä jk m%udKh
^wdka;sl msßjeh MC& wod< ksIamdok tall m%udKh bÈßfhka oelafjk f,aLkhla
ilia lrkak'
• by; f,aLkfha Tn bÈßm;a l< f;dr;=re weiqßka kj m%ia;drhla ks¾udKh
lrkak' msßjeh isria wlaIfha o yd ksIamdok m%udKh ;sria wlaIfha o olajkak'&
ksuejqï
m%udKh Q
uq¿ úp,H
msßjeh TVC
1
2
3
4
5
6
30
40
45
55
75
120
ksuejqï
m%udKh Q
uq¿ úp,H
msßjeh TVC
1
2
3
4
5
6
60
80
90
110
150
240
Page 109
-99-
• ksIamdok tallhl idudkH uq¿ msßjeh (ATC) .Kkh lr by; f,aLkfha u
olajkak'
• Tn .Kkh l< idudkH uq¿ msßjeh o m%ia;dr .; lrkak'
• ksIamdok tallhl idudkH úp,H msßjeh (AVC) .Kkh lr th o f,aLkfha
olajd m%ia;dr .; lrkak'
• MC, ATC, AVC f¾Ld ms<sn| Tfí woyia olajkak'
• Tfí wkdjrK ks¾udKYS,sj iuia; mka;shg bÈßm;a lsßug iqodkï jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ksIamdok l%shdj,shl fláld,Sk msßjeh uQ,sldx. my; mßÈ oelaúh yels nj
• uq¿ ia:djr msßjeh
• uq¿ úp,H msßjeh
• uq¿ msßjeh
• wdka;sl msßjeh
• idudkH msßjeh
• idudkH ia:djr msßjeh
• idudkH úp,H msßjeh
• hka;%" lïy, l<ukdlrKh jeks ia:djr idOl i|yd ork úhoï ia:djr msßjeh
nj'
• ksIamdokh Y=kH jqj o fuu msßjeh mj;sk nj'
• ksuejqu jeä l< o ia:djr úhou tlu uÜgul mj;sk nj
• ksIamdok l%shdj,sfha wuqøjH Y%uh jeks úp,Hh fhojqï i|yd ork msßjeh uq¿
Ñp,Hh msßjeh f,i (TVC) ye¢kafjk nj
• NdKavhla ksIamdokfha § oerSug isÿjk ish¨u msßjeh uq¿ msßjeh (TC) jk nj
• ksuejqu Y=kH jk úg uq¿ úp,H msßjeh Y=kHjk w;r ksuejqu jeä lr;au uq¿
úp,H msßjeh wvq jk yd jeä jk fõ.hlska by< hk w;r Bg fya;=jkafka
ySkjk M, kS;sh nj'
• ia:djr yd Ñp,Hh msßjefhys tl;=fjka uq¿ msßjeh ielfik nj
• ksujqu tla tallhlska fjkia jk úg uq¿ msßjefhys we;sjk fjki wdka;sl
(MC) msßjeh f,i ye¢kafjk nj
Page 110
-100-
• th my; mßÈ .Kkh l< yels nj
• uq¿ msßjefhka tl tallhla ksmoùu fjkqfjka oeÍug isÿjk msßjeh idudkH
uq¿ msßjeh (ATC) f,i y÷kajk nj
• idudkH uq¿ msßjeh my; mßÈ .Kkh l< yels nj
• fláld,Sk ksIamdok msßjefha úúO iajrEm .Kkh lr oelaúh yels nj
• uq¿ ia:djr msßjefhka tla tallhla ksmoúug ork msßjeh idudkH ia:djr
msßjeh (AFC) nj
• th my; mßÈ .Kkh l< yels nj
• tla tallhla ksIamdokhg ork úp,Hh msßjeh m%udKh idudkH úp,Hh
msßjeh (AVC) nj
• th my; mßÈ .Kkh l< yels nj
} ATC/ AC =TC
ksuejqï tall .Kk
uq¿ msßjehidudkH uq¿ msßjeh }
Q
} MC =TC
ksuejqï tall .Kk
uq¿ msßjefhys fjkiwdka;sl msßjeh }
Q
ΔΔ
idudkH úp,H msßjeh }uq¿ úp,H msßjeh
ksujqï tall .KkAVC =
QTVC
idudkH ia:djr msßjeh }uq¿ ia:djr msßjeh
ksujqï tall .KkAFC =
QTFC
Page 111
-101-
ksujqutall
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
uq¿ ia:djrmsßjeh
(TFC) ^re.&
40'00
40'00
40'00
40'00
40'00
40'00
40'00
40'00
40'00
40'00
40'00
wdka;slmsßjeh(MC)^re.&
-
>40
>30
>22
>15
>10
>10
>15
>22
>30
>40
uq¿úp,Hhmsßjeh
(TVC) ^re.&
-
40'00
70'00
92'00
107'00
117'00
127'00
142'00
164'00
194'00
234'00
uq¿msßjeh
(TC) ^re.&
40'00
80'00
110'00
132'00
147'00
157'00
167'00
182'00
204'00
234'00
274'00
idudkHúp,Hmsßjeh(AVC)^re.& -
40'00
35'00
30'67
26'75
23'40
21'16
20'29
20'50
21'56
23'40
idudkHmsßjeh(ATC)^re.&
-
80'00
55'00
44'00
36'75
31'4
27'83
26'00
25'50
26'00
27'40
• by; msßjeh uQ,sldx. my; i|yka mßÈ f,aLkhla weiqfrka fmkaúh yels nj
• fuu f,aLkhg wkqj uq¨ msßjeh" uq¨ ia:djr msßjeh iy uq¿
úp,Hh msßjeh my; mßÈ m%ia:dßlj fmkaúh yels nj'
idudkHia:djrmsßjeh(AFC)^re.& -
40'00
20'00
13'33
10'00
8'00
6'67
5'71
5'00
4'44
4'00
Page 112
-102-
• f,aLkhg wkqj wdka;sl msßjeh" idudkH msßjeh" idudkH ia:djr
msßjeh iy idudkH úp,Hh msßjeh my; mßÈ m%ia;dr igykla
weiqfrka fmkaúh yels nj'
Page 113
-103-
ksmqK;d uÜgu 3'4ksmqK;d uÜgu 3'4ksmqK;d uÜgu 3'4ksmqK;d uÜgu 3'4ksmqK;d uÜgu 3'4 ((((( uQ,sl ,laIK wkqj fjf<|fmd< jHqy úu¾Ykh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• fjf<|fmd< wdlD;s w¾: olajñka ksoiqka bÈßm;a lrhs'
• fjf<|fmd< wdlD;sj, uQ,sl ,laIK j.=.; lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• fjf<|fmd< yd l¾udka;h iudk w¾: we;s ixl,am nj'
• lsishï NdKavhla ^fndfyda fihska iudk jQ& ksIamdokh lrkq ,nk wdh;kj,
tl;=fjka l¾udka;hla iukaú; jk nj'
• wdh;kh úiska ksIamdokh lrkq ,nk NdKav yd fiajd úúO fjf<|fmd<
;;a;ajhka hgf;a wf,ú lrkq ,nk nj'
• fuu fjf<|fmd< ;;a;aj i|yd fjf<|fmd< jHqy hk ixl,amh Ndú; lrk
nj'
• fjf<|fmd< jHqyh j¾. lsÍug my; i|yka ks¾Kdhl n,mdk nj'
• fjf<|fmd< isák wdh;k ixLHdj
• ksIamdokh lrk NdKav yd fiajdj, iajNdjh
• wdh;khlg fjf<|fmd<g msúiSug fyda fjf<|fmdf<ka bj;aùug we;s
yelshdj
• wdh;k w;r mj;sk ;r.ldÍ;ajfha iajNdjh
• fjf<|fmd< ,dlaIKslhkaf.a fjkialï u; fjf<|fmd< jHqyhkays iajrEmh
fjkiajk nj'
• tu ks¾Kdhlhkag wkqj m%Odk fjf<|fmd< jHqy y;rla my; mßÈ fmkaúh
yels nj'
• mQ¾K ;r.h (Perfect competition)
• taldêldrh (Monopoly)
• taldêldÍ ;r.h (Monopolistic competition)
• l;smhdêldrh (Oligopoly)
• iucd;Sh NdKav ksmojk wdndO msúiqu yd msgjqula we;s wdh;k rdYshlska
iukaú; fjf<|fmd< ;;a;ajh mQ¾K ;r.h nj'
Page 114
-104-
• mQ¾K ;r.ldÍ fjf<|fmd<l my; ,laIK mj;sk nj'
• ksIamdok iucd;Sh ùu
• .ekqïlrejka yd úl=Kqïlrejka úYd, ixLHdjla isàu
• fjf<|fmd< ;=< wdndO m%fõYh yd wdndO msgjqu oelsh yels ùu
• fjf<|fmd< ms<sn| mQ¾K f;dr;=re ,nd .; yels ùu
• mQ¾K ;r.h yqÿ kHdhd;aul ú.%yhla nj'
• lDIs l¾udka;h" ëjr l¾udka;h" m;,a l¾udka;h wd§ lghq;= ;=< mQ¾K ;r.hg
ióm ,laIK we;s nj'
• l¾udka;h yd wdh;kh folu tlla jk l¾udka;hg m%fõYùug ndO mj;sk
fjf<|fmd< ;;a;ajh taldêldrh nj'
• taldêldÍ fjf<|fmd<l my; ,laIK mj;sk nj'
• tla wdh;khla muKla ksIamdokfha ksr; ùu
• ksIamdokh iqúfYaIS tlla ùu
• l¾udka;hg m%fõYùug ndOd mej;Su
• fjf<|fmd< f;dr;=re wmQ¾K ùu
• taldêldÍ fjf<|fmd<l tla wdh;khla ;sfnk ksid fjf<|fmd< ñ, flfrys
úYd, n,mEï l< yels nj'
• taldêldÍ wdh;khl b,a¨ï jl%h jfï isg ol=Kg nEjqï jk f¾Ldjla nj'
• th my; mßÈ fmkaúh yels nj'
• taldêldß wdh;khl iemhqïlrejd ñ, ilikafkl= (Price Maker) f,i lghq;=
lrk nj'
• taldêldÍ fjf<|fmd<g WodyrK jYfhka c, iïmdokh" úÿ,sh iemhSu wdÈh
oelaúh yels nj'
ñ,
m%udKh
D
D0
^b,a¨ï jl%h&
Page 115
-105-
• taldêldÍ fjf<|fmd<g we;=<;aùug my; idOl n,mdk nj'
• m%Odk wuqøjH ms<sn| ysñlu wod< NdKavh ksIamdokh
lsÍug fjk;a wdh;kj,
we;=,aùu j<lajd,Su
• rcfha kS;suh ndOl rch úiska msßkukq ,nk
n,m;% hgf;a NdKav
ksIamdokh lsÍu
• mßudKdkql+, msßueiqï oekg fjf<|fmdf<a isák
wdh;k NdKav wjYH m%udKh
iemhSu ^iajNdúl
taldêldrh&
• mQ¾K ;r.ldÍ ,laIK;a taldêldÍ ,laIK;a folu oelsh yels fjf<|fmd<
;;a;ajh taldêldÍ ;r.h nj'
• taldêldÍ ;r. fjf<|fmd<l my; i|yka ,laIK oelsh yels nj'
• wf,úlrejka úYd, ixLHdjla isàu
• tla tla wdh;k ksmojk NdKavh m%fNaokh fldg ;sîu
• l¾udka;h ;=<g m%fõYùug yd msgùug ndOl fkd;sîu
• taldêldÍ fjf<|fmd<l olakg ,efnk iqúfYaIS ,laIKh NdKav m%fNaokh
nj'
• iEu wdh;khlau ;uka imhk NdKavh wjfYaI iemhqïlrejkaf.ka fjkafldg
fjkia jQ NdKavhla jYfhka fjf<|fmd<g bÈßm;a lsÍu NdKav m%fNaokh f,i
oelaúh yels nj'
• NdKav m%fNaokh lsÍu ksid tla tla wdh;k ksmojk NdKav" mQ¾K wdfoaYlhka
fkdjk nj'
• taldêldÍ ;r.hg WodyrK jYfhka úúO inka j¾." mdjyka j¾." oka;df,am
j¾. wdÈh oelaúh yels nj'
Page 116
-106-
• NdKav m%fNaokh lsÍu ksid ksIamdok wdh;kj,g tlsfkld yd ;r. lsÍug we;s
yelshdj Yla;su;a jkafka my; i|yka lreKq u; nj'
• NdKavfha .=Kd;aulNdjh
• NdKavfha ñ,
• wf,úlrKh
• taldêldß ;r. fjf<|fmd<l b,a¨ï jl%h jfï isg ol=Kg my<g nEjqï jk
nj'
• ksIamdok wdh;k iSñ; ixLHdjla mj;sk fjf<|fmd< ;;a;ajh l;smhdêldrh
nj'
• l;smhdêldrfha my; mßÈ ,laIK mj;sk nj'
• l¾udka;h ;=<g w¨;a wdh;k m%fõYùu j<lajd,Sug iajNdúl fyda lD;su
ndOd olakg ,eîu
• l¾udka;h ;=< ;r. lrk wdh;k b;d iq¿ ixLHdjla ùu
• fjf<|fmd< wdêm;H
• l;smhdêldÍ fjf<|fmd< ;=<g w¨;a wdh;k we;=¨ùu j<ld,k ndOlhka
my; mßÈ oelaúh yels nj'
• mßudKdkql+, msßueiqï
• lS¾;s kduh
• Wmdh ud¾.sl ls%hd iy ffk;sl idOl
• wdh;k w;f,diaila fjf<|fmd< ;=< lghq;= lrk ksid fjf<|fmdf<ka ysñjk
fldgi idfmalaI jYfhka úYd, nj
• ta ksid fjf<|fmdf<ys wdh;k w;r wfkHdakH /¢hdjla olakg ,efnk nj'
• l;smhdêldÍ l¾udka;j,g WodyrK jYfhka m%jD;a;s m;%" rEmjdyskS úldYkhka"
inka" isis,a îu" jdKsc nexl=" .Eia jeks lafIa;% fmkaúh yels nj'
Page 117
-107-
ksmqK;d uÜgu 3'5ksmqK;d uÜgu 3'5ksmqK;d uÜgu 3'5ksmqK;d uÜgu 3'5ksmqK;d uÜgu 3'5 ((((( mQ¾K ;r.ldÍ fjf<|fmd<l wdh;khla flá ld,fha §
yeisfrk wdldrh úuid n,hs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 08
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• fjf<|fmd< b,a u;a wdh;khl b,a u;a w;r iïnkaO;djh fmkaùug m%ia;dr
f.dv k.hs'
• idudkH whNdrh yd wdka;sl whNdrh w;r iïnkaO;dj fmkaùug f,aaLk
f.dv k.hs'
• mQ¾K ;r.ldÍ wdh;khl flá ld,fha § ,dN Wmßu lsÍfï m%fõY kï lrhs'
• tla tla m%fõYhg wod< f,aLk f.dv k.ñka tajd m%ia;dr .; lr ,dN Wmßuh
fmkajhs'
• mQ¾K ;r.ldÍ wdh;kh flá ld,Sk iu;=,s;h m%ia;dßlj bÈßm;a lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• mQ¾K ;r.ldÍ fjf<|fmd<l ^l¾udka;hl& NdKav b,a¨u yd iemhqu u; ñ,
;SrKh jk nj'
• th my; mßÈ m%ia;drhlska fmkaúh yels nj'
• fuf,i ;SrKh jk ñ, tla wdh;khlg fjkia l< fkdyels ksid wdh;khl
ls%hd l,dmh wl¾ukH jk nj'
• fï ksid wdh;khl lghq;= lrk ksIamdolhd ñ, .kqfjl= nj'
• ;SrKh ù we;s ñ,g ´kEu m%udKhla wdh;khlg" fjf<|fmd<g bÈßm;a l<
yels nj'
• tu ñ,g ´kEu m%udKhla b,a¨ï l< yels nj'
• mQ¾K ;r.ldÍ wdh;khl b,a¨ï jl%h mQ¾K kuH jk nj'
100
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
10
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
S
D0
^b,a¨ï jl%h&
^iemhqï jl%h&
Page 118
-108-
• th my; mßÈ m%ia;dßlj bÈßm;a l< yels nj'
• flá ld,fha § ksIamdokfha fufyhùu wdh;kfha mj;sk ;dlaIKh yd Odß;dj
u; isÿjk nj'
• tu ixfrdaOl u; ksuejqu yd msßjeh ;SrKh jk nj'
• wdh;khla flá ld,fha § Wmßu ,dN ,nd .ekSu i|yd jeo.;a ;SrK folla .;
hq;= nj' tajd my; mßÈ nj'
• ksIamdokfha ;j ÿrg;a fhfokjd o@ ke;skï" jid oukjd o@
• ksIamdokfha ;j ÿrg;a fhÿKfyd;a fld;rï NdKav m%udKhla ksIamdokh
lrkjd o@
• ,dN Wmßu lsÍug wkql+, ksuejqï uÜgu ;SrKh lsÍfï § wdh;k wkq.ukh
lrkq ,nk úl,am l%u folla we;s nj'
• tajd my; mßÈ nj'
• whNdrh yd msßjeh wdY%fhka wd¾Ól ,dN Wmßu jk ksuejqu ;SrKh lsÍu'
• wdka;sl whNdrh yd uq¿ msßjeh mokï lrf.k ,dN Wmßu jk ksuejqï
uÜgu ;SrKh lsÍu'
• wdh;kh ;u ksuejqu fjf<|fmd<g wf,ú lsÍfuka Wmhd .kakd uqo,a m%udKh
uq¿ whNdrh nj'
• wf,ú lrkq ,nk NdKav m%udKh (Q) NdKavfha ñf,ka (P) .=K lsÍfuka uq¿
whNdrh ,nd .; yels nj'
TR = Q x P
uq¿ whNdrh } ksuejqï m%udKh x ñ,
100
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
10
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
d ^wdh;kfha^wdh;kfha^wdh;kfha^wdh;kfha^wdh;kfhab,a¨ï jl%h&b,a¨ï jl%h&b,a¨ï jl%h&b,a¨ï jl%h&b,a¨ï jl%h&
fjf<|fmd< ;SrKhfjf<|fmd< ;SrKhfjf<|fmd< ;SrKhfjf<|fmd< ;SrKhfjf<|fmd< ;SrKhù we;s ñ,ù we;s ñ,ù we;s ñ,ù we;s ñ,ù we;s ñ,
Page 119
-109-
AR =TR
Q
idudkH whNdrh }uq¿ whNdrh
ksuejqï m%udKh
• uq¿ whNdrh NdKav tall m%udKfhka fn§fuka idudkH whNdrh ,nd .; yels
nj'
• wu;r NdKav tallhla ksIamdokh lsÍfuka ,efnk uq¿ wdodhfï we;sjk
fjkiaùu wdka;sl whNdrh nj'
• wdka;sl whNdrh ,nd .ekSug uq¿ whNdrfha fjki NdKav tall m%udKfha
fjkiska fnÈh hq;= nj'
• mQ¾K ;r.ldÍ wdh;khl ;SrKh jQ ñ,la ^mejreKq ñ,la& ±lsh yels ksid
NdKavfha ñ,;a" idudkH wdodhu;a wdka;sl wdodhu;a iudk jk nj'
• fï ksid P = AR = MR hk ixl,amh bgqjk nj'
• uq¿ whNdrh idudkH whNdrh yd wdka;sl whNdrh w;r iïnkaO;djh fmkaùug
my; mßÈ f,aLkhla iy m%ia;drhla f.dv ke.sh yels nj'
wdka;sl whNdrh }uq¿ whNdrfha fjki
NdKav tall m%udKfha fjki
}MRQTR
Q
1
2
3
4
5
P
10
10
10
10
10
TR
10
20
30
40
50
AR
10
10
10
10
10
MR
10
10
10
10
10
Page 120
-110-
100
10
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,^remsh,a&^remsh,a&^remsh,a&^remsh,a&^remsh,a&
0
P/AR/MR
• uq¿ whNdrfhka uq¿ msßjeh wvql< úg wd¾Ól ,dNh ,efnk nj'
• uq¿ msßjeh" uq¿ whNdrh yd wd¾Ól ,dNh w;r iïnkaO;djh j.=jla wdY%fhka
iy m%ia;dr ;=<ska my; mßÈ fmkaúh yels nj'
Q
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
uq¿ whNdrh(TR)
0
20'0
40'0
60'0
80'0
100'0
120'0
140'0
160'0
180'0
200'0
220'0
240'0
260'0
280'0
uq¿ msßjeh(TC)
20'0
36'8
52'8
68'0
80'0
90'4
101'6
114'4
128'0
146'4
168'0
196'0
240'0
288'0
340'0
wd¾:sl ,dNh(TR-TC)
-20'0
-16'8
-12'8
-8'0
0
9'6
18'4
25'6
32'0
33'6
32'0
24'0
0
-28'0
-60'0
m%udKhm%udKhm%udKhm%udKhm%udKh
Page 121
-111-
• by; f,aLkh yd m%ia;drh ;=<ska my; i|yka lreKq ks.ukh l< yels nj'
• ksuejqu jeäùu;a iu. whNdr jeäjk ksid whNdr jl% uQ, wlaIfhka wdrïN
by< .uka lsÍu'
• ksuejqu jeäùu;a iu. msßjeh jeäjk ksid msßjeh jl%h by< .uka lsÍu'
• uq¿ msßjeh yd whNdr jl%h fþokh jk ,laIhj, § wd¾Ól ,dN Y=kH ùu'
• whNdr jl%hg jvd uq¿ msßjeh jl%h by<ska msysgk úg wd¾Ól mdvq isÿùu
fyj;a wd¾Ól ,dN RK ùu'
whNdrhwhNdrhwhNdrhwhNdrhwhNdrh
msßjehmsßjehmsßjehmsßjehmsßjeh
ñ, ñ, ñ, ñ, ñ,
ksuejquksuejquksuejquksuejquksuejqu
Èklg tallÈklg tallÈklg tallÈklg tallÈklg tall4 9 12
240
TR ^uq¿ whNdrh&^uq¿ whNdrh&^uq¿ whNdrh&^uq¿ whNdrh&^uq¿ whNdrh&
TC ^uq¿ msßjeh&^uq¿ msßjeh&^uq¿ msßjeh&^uq¿ msßjeh&^uq¿ msßjeh&
146.4
180
80
ksuejquksuejquksuejquksuejquksuejqu
Èklg tallÈklg tallÈklg tallÈklg tallÈklg tall4 9 12
33.6
+
0
-20
-60
,dNh,dNh,dNh,dNh,dNh
Page 122
-112-
• uq¿ msßjeh jl%hg jvd uq¿ whNdr jl%h by<ska msysgk úg wd¾Ól ,dN ìysùu
• uq¿ msßjeh jl%h yd uq¿ whNdr jl%h w;r mr;rh jeä uOH ,laIHfha §
wd¾Ól ,dN Wmßu ùu'
• wdka;sl msßjeh (MC) yd wdka;sl whNdrh (MR) fhdod .ksñka o ,dN Wmßuh
fmkaúh yels nj'
• wdka;sl msßjeh wdka;sl wdodhug jvd wvqùfuka (MR>MC) woyia jkafka tu
tallh ksmoùfuka wd¾Ól ,dNhg tl;=ùula isÿjk nj'
• wdka;sl whNdrhg jvd wdka;sl msßjeh my<ska mj;sk úg tu tallh ksmoùfuka
wd¾Ól w,dNhla yg.kakd nj'
• fujeks wjia:djl ksIamdokfha m%idrKh ùu k;r l< hq;= nj'
• wdka;sl whNdrh wdka;sl msßjehg iudk jQ úg wdh;kfha ,dN Wmßu jk nj'
• fujeks wjia:djl ,dNh ;j ÿrg;a tl;= ùula fyda wvqùula isÿ fkdjk nj'
• wdka;sl m%fõYh wkqj ,dN Wmßukh lrk ksuejqï uÜgu MR=MC fldkafoaish
hgf;a isÿjk nj
• wdka;sl m%fõYh Tiafia ,dN Wmßu lsÍu fmkaùu i|yd j.=jla my; mßÈ
ks¾udKh l< yels nj'
• by; j.=j wkqj my; i|yka lreKq ,nd .; yels nj'
• 8 isg 9 olajd ksuejqï mrdih ;=< wd¾Ól ,dN mej;Su
• 9 isg 10 olajd ksuejqï mrdih ;=< ,dN wvqlr .ekSug wdh;kj,g isÿùu
• ksuejqï tall 9 § ,dNh wvqùula fyda jeäùula isÿ fkdùu' ,dN Wmßu ùu'
MR
20'0
20'0
20'0
20'0
20'0
Q
6
7
8
9
10
11
(TR)
120'0
140'0
160'0
180'0
200'0
220'0
(TC)
101'6
114'4
128'0
146'4
168'0
196'0
MC
12'8
13'6
18'4
21'6
28'0
wd¾Ól ,dNh
TR - TC
18'4
25'6
32'0
33'6
32'0
24'0
Page 123
-113-
• mQ¾K ;r.ldÍ wdh;khl ,dN Wmßu ùu my; m%ia;dr igykska fmkaúh yels
nj'
• by; m%ia;drhg wkqj"
• ksuejqï tall 9 wvq ksuejqï uÜgïj, § ksuejqu m%idrKh lsÍfuka ,dN
jeälr .; yels nj'
• 9 tallfha § wd¾Ól ,dN Wmßu jk nj'
• ksuejqï tall 9 g jeä ksuejqï uÜgïj, § wd¾Ól ,dN wvqjk nj'
• mQ¾K ;r.ldÍ ksIamdok wdh;khl fláld,Sk yeisÍu ;=< lghq;= lsÍug isÿúh
yels úl,am ;;a;ajhka ;=kla we;s nj'
• th my; mßÈ nj'
• wd¾Ól ,dN Wmhñka ksIamdokfha fh§ isàu
• wd¾Ól ,dN Y=kH uÜgula hgf;a ksIamdokfha fh§ isàu
• mdvq ,nñka ksIamdokfha fh§ isàu
• wd¾Ól ,dN Wmhk úg" wdh;kh NdKav tallhla wf,ú lrk ñ, idudkH
msßjehg (ATC/AC) jvd jeä jk nj'
• my; mßÈ m%ia;dr igyklska th fmkaúh yels nj'
ksuejqï tallksuejqï tallksuejqï tallksuejqï tallksuejqï tall9
24
8
MR
MC
16
MR/MC
P
123456789012345678912345678901234567891234567890123456789
2016
ATC
P = AR = MR
ksuejqïksuejqïksuejqïksuejqïksuejqï
^i;shl § tall&^i;shl § tall&^i;shl § tall&^i;shl § tall&^i;shl § tall&90
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
msßjehmsßjehmsßjehmsßjehmsßjeh
MC
Page 124
-114-
• m%ia;drhg wkqj 9 tallfha § ,dN Wmßu ùu ksid uq¿ wd¾Ól ,dNh bß we¢
fldgig iudk jk nj'
• wd¾Ól ,dN Y=kH ;;a;ajhl § NdKavh wf,ú lrk ñ, NdKavfha idudkH
msßjehg iudk jk nj'
• my; mßÈ m%ia;drhlska th fmkaaúh yels nj'
• fï ;;a;ajh ;=< idudkH msßjehg iudk wdodhula ,efnk ksid l¾udka;h ;=<
wdh;k /£ isák nj'
• NdKav wf,ú lrk ñ, idudkH msßjehg jvd wvqùu;a mdvq iys; j jqj o
wdh;khla flá ld,fha § ksIamdokfha fh§ isàug fm<fUk nj'
• wdh;kh uq¿ukskau jid ±uqjfyd;a isÿjk mdvqj ksIamdokfha fh§ isàfuka
isÿjk mdvqjg jvd wvq kï" l¾udka;h ;=< wdh;kh /£ isák nj'
• fuu ;;a;ajh my; mßÈ m%ia;dr igyklska fmkaúh yels nj'
30
123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678
28
25
ATC
P = AR = MR
ksuejqï tallksuejqï tallksuejqï tallksuejqï tallksuejqï tall
ñ,ñ,ñ,ñ,ñ,
msßjehmsßjehmsßjehmsßjehmsßjeh
MC
20
ATC
P = AR = MR
ksuejqïksuejqïksuejqïksuejqïksuejqï120
ñ, ydñ, ydñ, ydñ, ydñ, yd
msßjehmsßjehmsßjehmsßjehmsßjeh
MC
Page 125
-115-
• flá ld,fha § mdvq iys; j lghq;= lrk wdh;khl uq¿ w,dNfha m%udKh bß
we¢ fldgiska fmkajk nj'
• mQ¾K ;r.ldÍ wdlD;sh i;H fjf<|fmdf<ka wm.ukh ùula isÿjk nj'
• flá ld,fha § ksIamdok wdh;khlg ia:djr msßjeh fkdje<elaúh yelsjk
w;r úp,H msßjeh j<lajd .; yels nj
• wdh;khl uq¿ whNdrh uq¿ úp,H msßjeh mshjd .ekSug fkdyels jQ úg ksIamdokh
uq¿ukskau k;r lrk nj
• ñ, idudkH úp,H msßjehg jvd wvq kï ksIamdokfha fh§u w,dN jeäùug
fya;= jk nj
Page 126
-116-
ksmqK;dj 4ksmqK;dj 4ksmqK;dj 4ksmqK;dj 4ksmqK;dj 4 ((((( idOl fjf<|fmd<l yeisÍu úYaf,aIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'1ksmqK;d uÜgu 4'1ksmqK;d uÜgu 4'1ksmqK;d uÜgu 4'1ksmqK;d uÜgu 4'1 ((((( idOl fjf<|fmd<l ñ, ;SrKh jk wdldrh úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksIamdok idOlj, wdodhï ;Srl ú.%y lrhs'
• ksIamdok idOl i|yd mj;skafka jl% b,a¨ula nj WodyrK iys; j fmkajhs'
• N+ñh" Y%uh" m%d.aOkh hk ksIamdok idOlj, iemhqu ks¾jpkh lrñka idOl
iemhqï ;Srl olajhs'
• idOl fjf<|fmdf<a b,a¨ï iemhqï n,fõ. u; idOl ñ, ;SrKh jk whqre
meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ksIamdok idOlj,g we;s b,a¨u yd iemhqu u; ksIamdok idOlj, ñ, ;SrKh
jk nj'
• ksIamdok idOl ñ, iy idOl fjf<|fmd< yqjudre jk idOl m%udKh u;
idOl wdodhï ;SrKh jk nj'
• wjidk mßfNdack NdKav yd fiajdj,g we;s b,a¨u u; ksIamdok idOl b,a¨u
jHq;amkak jk neúka ksIamdok idOl i|yd jl% $ jHq;amkak b,a¨ula mj;sk
nj'
• lsishï wjia:djl § ksIamdok ls%hdj,shg fhdojd we;s iy ksIamdok ls%hdj,shg
fhoùug wfmalaIs; iajdNdúl iïm;a N+ñfha iemhqu nj'
• N+ñfha iemhqu wkuH nj'
• kj iïm;a fidhd .ekSu ksid iy iïm;a laIh ùu ksid N+ñfha iemhqu fjkia
jk nj'
• fok ,o wjia:djl § M,odhS wd¾Ól lghq;a;lg fhdojd we;s yd fhoùug
wfmalaIs; Y%u tall m%udKh Y%u iemhqu nj'
• Y%u iemhqu ;SrKh jkafka my; idOl fol u; nj'
• Y%u n,ldh
• Y%ñlhl= jev lrk idudkH ld,h
• fok ,o wjia:djl wdfhdackh i|yd fhdojk wruqo,a m%udKh m%d.aOkfha
iemhqï nj'
• my; i|yka lreKq u; m%d.aOk iemhqu ;SrKh jk nj'
• foaYSh b;=reï
• úfoaYSh iDcq wdfhdack
• úfoaY Kh yd wdOdr
Page 127
-117-
ksmqK;d uÜgu 4'2ksmqK;d uÜgu 4'2ksmqK;d uÜgu 4'2ksmqK;d uÜgu 4'2ksmqK;d uÜgu 4'2 ((((( ;r.ldrS idOl fjf<ofmd<l jegqma ;SrKh jk wdldrh úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• Y%u fjf<|fmdf<a Y%uhg we;s b,a¨u yd iemhqu u; jegqma ;SrKh jk wdldrh
meyeÈ,s lr fmkajhs'
• jD;a;sh iñ;sj, n,mEu jegqma ;SrKh ùu flfrys bjy,a jk wdldrh ú.%y
lrhs'
• Y%u fjf<|fmdf<a jegqma úIu;d bj;a lsÍug rch ueÈy;a jk wdldrh fmkajd
fohs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• mQ¾K ;r. fjf<|fmd<l jegqma wkqmd; ;SrKh ùug úúO idOl bjy,a jk
nj'
• Y%uhg we;s b,a¨u yd iemhqu jegqma wkqmd; ;SrKh ùfï § m%Odk jk nj'
• mQ¾K ;r. wdh;khla b,a¨ï lrk Y%u tall m%udKh" wdka;sl whNdr
M,odhl;ajh iy Y%uh i|yd f.úh hq;= wdka;sl msßjeh u; mokï jk nj'
• W - Y%u fjf<|fmdf<a b,a¨u yd iemhqu wkqj ;SrKh jQ jegqma uÜgu fõ'
tu jegqma uÜgu wdh;kh úiska ms<s.; hq;= h'
• V - wdh;kh úiska fiajd kshqla; lr.kq ,nk Y%u tall m%udKhhs'
• wdh;kh fiajd kshqla; lrkq ,nk Y%u tall m%udKh ;SrKh jkafka MRP
= MFC jk wjia:dfõ nj
• ;r.ldÍ Y%u fjf<|fmdf<a tla tla wdh;kj, Y%u b,a¨ï jl% ;sria w;g
tl;= lsÍfuka fjf<|fmd< Y%u b,a¨ï jl%h f.dvkef.k nj
• fm!oa.,sl Y%u iemhqu jegqfmys Ok Ys%;hla jk nj
• Y%u iemhqu jegqma uÜgfï Ok Ys%;hla jkqfha" Y%u iemhqu jeä lr;au tys
wdjiaÓl msßjeh jeäùu ksid nj
^wdka;sl idOl^wdka;sl idOl^wdka;sl idOl^wdka;sl idOl^wdka;sl idOlmsßjeh&msßjeh&msßjeh&msßjeh&msßjeh&
^wdka;sl whNdrh^wdka;sl whNdrh^wdka;sl whNdrh^wdka;sl whNdrh^wdka;sl whNdrhksIamdos;h&ksIamdos;h&ksIamdos;h&ksIamdos;h&ksIamdos;h&
V
MRP0
W MFC
Y%u tallY%u tallY%u tallY%u tallY%u tall
msßjehmsßjehmsßjehmsßjehmsßjehwhNdrhwhNdrhwhNdrhwhNdrhwhNdrh
Page 128
-118-
• tla tla Y%ñlhdf.a fm!oa.,sl Y%u iemhqu ;sria w;g tl;= lsÍfuka fjf<|fmd<
Y%u iemhqu f.dvkef.k nj
• fjf<|fmd< Y%u b,a¨ï jl%h iy fjf<|fmd< Y%u iemhqï jl%h ;=,kh jkúg
;r.ldÍ Y%u fjf<|fmdf<a jegqma uÜgu yd yqjudre jk Y%u tall m%udKh
;SrKh jk nj
• L1 - hkq" ;r.ldÍ Y%u fjf<|fmdf<a fiajd kshqla; jQ Y%u tall m%udKhhs'
• ienE Y%u fjf<|fmd<l jegqma úIu;d ls%hd;aul jk nj'
• jegqma úIu;d flfrys my; idOl n,mdk nj
• Y%ñlhka iucd;Sh fkdùu
• /lshd wdl¾IKSh;ajfha úúO;ajh
• Y%u fjf<|fmdf<a wmQ¾K;d
• Y%u ixp,;djhg we;s ndOd
• jD;a;sh wjOdkfï fjkialï
• jD;a;sh iñ;s n,mEï
• jegqma úIu;djh wju lsÍu rch úiska úúO l%fudamdhka u.ska ueÈy;a jk nj
• jegqma úIu;d bj;a lsÍfuys ,d rch ueÈy;a jk wdldrhla jkafka wju jegqma
kshu lsÍu nj
• Y%u fjf<|fmdf<ys ;SrKh jQ jegqm Y%ñlhd flfrys idOdrK fkdjk úg
iu;=,s; jegqma uÜgug by<ska msysá jegqma uÜgula kS;Hdkql+, j kshu lsÍu
wju jegqm nj
• wju jegqmla kshu l< miq Y%u fjf<|fmdf<a w;sßla;h Y%u iemhqula we;s jk
nj
L1
MRP
0
jegqmajegqmajegqmajegqmajegqmawkqmd;slhwkqmd;slhwkqmd;slhwkqmd;slhwkqmd;slh
W1
1 1 1 1 1
re 're 're 're 're '
SL
DL2
Y%u tall .KkY%u tall .KkY%u tall .KkY%u tall .KkY%u tall .Kk
wju jegqmwju jegqmwju jegqmwju jegqmwju jegqm
iu;=,s; jegqmaiu;=,s; jegqmaiu;=,s; jegqmaiu;=,s; jegqmaiu;=,s; jegqmauÜguuÜguuÜguuÜguuÜgu
0
jegqma uÜgujegqma uÜgujegqma uÜgujegqma uÜgujegqma uÜgu
W1
m%udKh ^Y%u tall&m%udKh ^Y%u tall&m%udKh ^Y%u tall&m%udKh ^Y%u tall&m%udKh ^Y%u tall&
W2
L1 L2
Y%u iemhquY%u iemhquY%u iemhquY%u iemhquY%u iemhqu
Y%u b,a¨uY%u b,a¨uY%u b,a¨uY%u b,a¨uY%u b,a¨u
Y%u iemhquY%u iemhquY%u iemhquY%u iemhquY%u iemhqu
Y%u b,a,quY%u b,a,quY%u b,a,quY%u b,a,quY%u b,a,qu
Page 129
-119-
ksmqK;d uÜgu 4'3ksmqK;d uÜgu 4'3ksmqK;d uÜgu 4'3ksmqK;d uÜgu 4'3ksmqK;d uÜgu 4'3 ((((( idOl fjf<|fmd<l Y%uh yer wfkl=;a idOl wdYs%; wdodhï
úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• Y%uh yer wfkl=;a ksIamdok idOl wdYs%; wdodhï úuihs'
• ixl%du bmhSï yd wd¾Ól nÿ l=,sh w;r fjki ksoiqka wdY%fhka meyeÈ,s lrhs'
• fmd<S wkqmd;slh ;SrKh jk wdldrh úYaf,aIKd;aulj bÈßm;a lrhs'
• wd¾Ól ,dNh ks¾jpkh lrñka .Kkh lr fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• N+ñh idOlfha ñ, jk nÿ l=,sh tu idOlhg we;s b,a u yd iemhqu u; ;SrKh
jk nj
• idOl bmhqï m%udKh idOl ñ, yd fjf<|fmdf<a yqjudre jk idOl m%udKh
u; ;SrKh jk nj
• ixl%du bmhqï yd wd¾Ól nÿ l=,sh hk fohdldrfhka" idOl bmhSï iukaú; jk
nj
• lsishï ksIamdok idOlhla mj;akd Ndú;fha r|jd .ekSu i|yd wfmalaId lrkq
,nk wju wdodhu ixl%du bmhqï nj
• ixl%du bmhqu blaujd ,nkafka wd¾Ól nÿ l=,sh nj
• idOl iemhqu mQ¾K kuH jq úg uq¿ idOl wdodhuu ixl%du bmhsula nj
• idOl iemhqu mQ¾K wkuH jq úg uq¿ idOl wdodhuu wd¾Ól nÿ l=,shla nj
• idOl iemhqu talSh kuH jkúg ixl%du bmhqï yd wd¾Ól nÿ l=,sh iudk nj
• ixl%du bmhqu yd wd¾Ól nÿ l=,sh my; mßÈ m%ia;dr igykaj,ska fmkaúh yels
nj
0D
S
wd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólwd¾Ólnÿ l=,shnÿ l=,shnÿ l=,shnÿ l=,shnÿ l=,sh
ixl%duixl%duixl%duixl%duixl%dubmh qubmh qubmh qubmh qubmh qu
fhoj qïfhoj qïfhoj qïfhoj qïfhoj qït all .Kktall .Kktall .Kktall .Kktall .Kk
D
Sixl%duixl%duixl%duixl%duixl%dubmh qubmh qubmh qubmh qubmh qu
t all .Kktall .Kktall .Kktall .Kktall .Kk0
^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&
^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &
idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &
idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &
^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &
^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&
P P
QQ
Page 130
-120-
D
S
wd¾Ól nÿwd¾Ól nÿwd¾Ól nÿwd¾Ól nÿwd¾Ól nÿl=,shl=,shl=,shl=,shl=,sh
0 m %udKhm %udKhm %udKhm %udKhm %udKh
• ienE jYfhka fjf<|fmdf<ys fmd<S wkqmd; jHqyhla mj;sk nj'
• YS% ,xldfõ fmd<S wkqmd;sl jHqyh my; oelafjk fmd,S wkqmd;slhkaf.ka
iukaú; jk nj
• uy nexl= wkqmd;slh
• m%;sñ,§ .ekqï wkqmd;slh
• ;ekam;= i|yd fmd<S wkqmd;slh
• Kh i|yd fmd<S wkqmd;slh
• m%dudKsl ,dNh blaujd jHjidhl;ajh Wmhd .kq ,nk m%;s,dNh wd¾Ól ,dNh
nj
• uq¿ whNdrfhka iDcq msßjeh iy jl% msßjeh wvq lsÍfuka wd¾Ól ,dNh .Kkh
l< yels nj
• .Kldêldß ,dNh yd wd¾Ól ,dNh w;r fjkila mj;sk nj
• iudydr b,a ï yd iudydr iemhqfuys lsisÿ fjkila isÿ fkdjk iaÓ;sl w¾Ólhla
;=< wd¾Ól ,dN Y=kH jk nj
• iudydr b,a¨ï yd iemhqï fjkiajk .;sl wd¾Ólhla ;=< wd¾Ól ,dN mj;sk
nj
• .;sl wd¾Ólhka ;=< wd¾Ól ,dN idOdrKSlrKh l< yels jkafka my; i|yka
fya;= u; nj
• wúksYaÑ; mßirhla ;=< jHdmdßl ;SrK .ekSfï § wjodku oeÍu
• wúksYaÑ; mßirhla ;=< kjH;djka y÷kajd §u
• taldêldÍ fyda wmQ¾K ;r.ldÍ ;;a;ajhla mej;Su
• m%d.aOkfha bmhSu fmd,S wkqmd;slh nj
• l=gqïN" jHdmdr" wdh;k yd rch mßfNdackh yd wdfhdackh i|yd wruqo,a
b,a¨ï lrk nj
idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,idOl ñ,^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a &^rem sh, a & ^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &^iemh qu &
^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&^b, a¨u&
P
Q
Page 131
-121-
• wruqo,a i|yd mj;sk b,a¨u yd iemhqu u; fmd,S wkqmd;slh ;SrKh jk nj
kdñl fmd,S wkqmd;slfhka WoaOuk wkqmd;slh wvq l< úg uQ¾; fmd,S wkqmd;slh
,nd .; yels nj
• uQ¾; fmd,S wkqmd;slh RK fyda Ok w.hla .; yels nj
M1
fmd,Sfmd,Sfmd,Sfmd,Sfmd,Swkqmd;slhwkqmd;slhwkqmd;slhwkqmd;slhwkqmd;slh
R1
KhKhKhKhKhwruqo,awruqo,awruqo,awruqo,awruqo,aiemhquiemhquiemhquiemhquiemhqu
KhKhKhKhKhwruqo,awruqo,awruqo,awruqo,awruqo,ab,a¨ub,a¨ub,a¨ub,a¨ub,a¨u
KhKhKhKhKhwruqo,awruqo,awruqo,awruqo,awruqo,a
Page 132
-122-
ksmqK;dj 5ksmqK;dj 5ksmqK;dj 5ksmqK;dj 5ksmqK;dj 5 ((((( id¾j wd¾Ól ls%hdldÍ;ajh ie<ls,a,g .ksñka cd;sl
.sKqï ilia lsÍug iQodku m%o¾Ykh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'1ksmqK;d uÜgu 5'1ksmqK;d uÜgu 5'1ksmqK;d uÜgu 5'1ksmqK;d uÜgu 5'1 ((((( id¾j wd¾Ól l<ukdlrKh i|yd wd¾Ól m%;sm;a;s
fhdod .kakd wdldrh úuid n,hs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• id¾j wd¾:sl wruqKq kï lrhs'
• mQ¾K fiajd kshqla;sh ks¾jpkh lrñka tys jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
• idOdrK;ajh w¾: olajd tys jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
• ndysr ia:dhs;djh yd wNHka;r ia:dhs;djh w;r iïnkaO;djh olajñka id¾j
w¾Ól ia:dhs;djh ks¾jpkh lrhs'
• wd¾Ól j¾Okh yd ;sridr ixj¾Okh w;r fjki fmkajd foñka tys
jeo.;alu fmkajd fohs'
• id¾j wd¾Ól wruqKq <Õd lr .ekaaSu ioyd wd¾Ólhla l<ukdlrKh l< hq;=
nj meyeÈ,s lrhs'
• id¾j wd¾Ól l<ukdlrKh i|yd fhdod .kakd id¾j wd¾Ól m%;sm;a;s yd
WmlrK bÈßm;a lrhs'
• uQ,H m%;sm;a;sh yd rdcH uQ,H m%;sm;a;sh w;r fjki meyeÈ,s lrhs'
• wd¾Ól ld¾hlaIu;djhg wod< j ksIamdokfha ld¾hlaIu;djh yd iïm;a fn§
hdfï ld¾hlaIu;djh meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• iudchla úiska ish wd¾Ólh ;=<ska bgqlr .ekSug W;aidy .kakd úúO
wNsu;d¾: id¾j wd¾Ól wruqKq nj
• id¾j wd¾Ól úp,Hhka fufyhùug wfmalaIs; b,lal id¾j wd¾Ól wruqKq
nj
• id¾j wd¾Ól wruqKq my; mßÈ ±laúh yels nj
• mq¾K fiajd kshqla;sh
• wd¾Ól ia:dhs;djh
• idOdrK;ajh
• wd¾Ól j¾Okh
• ;sridr ixj¾Okh
Page 133
-123-
• wd¾Ólhla i;= ish¨u iïm;a Wmßu ld¾hlaIu;djfhka NdKav yd fiajd
iïmdokh i|yd fhdod .ekSu mq¾K fiajd kshqla;sh nj
• wdodhï jHdma;s úIu;djh wju ùu idOdrK;ajh nj
• idOdrK;ajh hkafkka ish¨u l=gqïn w;r iudk whqßka wdodhu fn§hdula
isÿúh hq;= hehs woyia fkdjk nj
• udkj iïm;aj, .=Kd;aul nj iy M,odhS;dj wkqj bmehSï fjkia ùu
idOdrK;ajhg mgyeks fkdjk nj
• wNHka;r wd¾Ólfha;a" ndysr wd¾Ólfha;a ia:djr;ajhla mj;ajd f.k hdu
id¾j wd¾Ól ia:dhs;dj hkafkka woyia lrk nj
• wNHka;r ia:dhs;djfha § ñ, yd fiajd kshqla;sfha ia:dhS;dj jeo.;a jk nj
• ndysr ia:dhs;djfha § f.jqï f.aIh yd úfoaY úksuh wkqmd;h ia:djr j ;nd
.ekSu jeo.;a jk nj
• wNHka;r ia:dhS;djh ndysr ia:dhS;djh flfrys o ndysr ia:dhS;djh wNHka;r
ia:dhS;djhg o n,mdk nj
• rgl uQ¾; ksIamdÈ;h wLkav j by< hdu wd¾Ól j¾Okhg fya;= jk w;r
tys § ksIamdok yelshd udhsu ol=Kg ú;ekajk nj
• jeä jQ uq¾; ksIamdÈ;h rfÜ ck;dj w;r idOdrK j fn§hdfuka ck;djf.a
Ôjk ;;a;ajh by< hk nj
• wd¾Ól" iudchSh yd mdßißl hk me;slv ;=ku ;=,kd;aul ixj¾Okhla
isÿùu ;sridr ixj¾Okh nj
• id¾j wd¾Ól wruqKq bgqlr .ekSu ioyd id¾j wd¾Ól úp,H fufyhùu
id¾j wd¾Ól l<ukdlrKh nj
Page 134
-124-
• id¾j wd¾Ól l<ukdlrKh i|yd my; wd¾Ól m%;sm;a;s iy WmlrK fhdod
.kakd nj
• uQ,H m%;sm;a;s uy nexl= fmd,S wkqmd;h" újg
fjf<|fmd< lghq;= iy jHjia:dms;
wkqmd;h
• rdcH uQ,H m%;sm;a;sh rcfha nÿ wdodhu" rdcH Kh iy rdcH
úohï
• wdodhï m%;sm;a;s jegqma wkqmd;sl iy NdKav ñ, by< hdfï
fõ.h wvq lsÍu
• iemhqï m%j¾Ok m%;sm;a;s nÿ lmd yeÍu" fr.=,dislrKh"
fm!oa.,SlrKh iy udkj m%d.aOk
wOHdmk jeä ÈhqKq lsÍu
• iDcq md,k m%;sm;a;s cki;= lsÍu iy bvï m%;sixialrKh
• úfoaY fjf<| m%;sm;a;s ;Sre nÿ m%;sm;a;s" wdkhk i,dl lsÍï iy
úfoaY úksuh wkqmd;h .e<mSu
• iQlaIu md,k m%;sm;a;s ñ, md,kh ^Wmßu ñ,$ wju ñ,&
Page 135
-125-
ksmqK;d uÜgu 5'2ksmqK;d uÜgu 5'2ksmqK;d uÜgu 5'2ksmqK;d uÜgu 5'2ksmqK;d uÜgu 5'2 ((((( m%Odk id¾j wd¾Ól úp,H úu¾Ykh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• id¾j wd¾Ól úp,Hhka kï lr" tu úp,Hhka fjka fjka j w¾: olajhs'
• jHdmdr pl% w¾: olajhs'
• id¾j wd¾Ólfha flá ld,Sk yd È.= ld,Sk yeisÍïj, iïnkaO;djh m%ia;dr
igykla weiqßka ú.%y lrhs'
• jHdmdr pl%j,g wod< j úNj ksuejqu yd i;H ksuejqu w;r fjki meyeÈ,s
lrñka miqneiSï yd m%idrKhka ú.%y lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• wd¾Ólhl l%shdldÍ;ajh ;SrKh flfrk m%Odk úp,Hhka id¾j wd¾Ól
úp,Hhka f,i ye¢ka fjk nj
• id¾j wd¾Ól úp,Hhka my; mßÈ fmkaúh yels nj
• cd;sl ksuejqu
• fiajd kshqla;sh
• ñ, uÜgu
• f.jqï fYaIh
• úfoaY úksuh wkqmd;slh
• m%Odk id¾j wd¾Ól úp,Hj, l%shdldß;ajh fjkiajk úg wd¾:slfha iuia;
ksIamdokh o fjkia jk nj
• ld,h;a iuÕ uQ¾; o< foaYSh ksIamdÈ;fha yeisÍu fmkakqï lrkplS%h yeisÍu
jHdmdr pl% f,i ye¢kafjk nj
• id¾j wd¾Ólfha flá ld,Sk yd È.= ld,Sk yeiSÍïj, iïnkaO;dj wjfndaO
lr .ekSug jHdmdr pl% Wmfhda.S lr .kakd nj
Page 136
-126-
• jHdmdr pl%hl wjê y;rla y÷kd.; yels nj
• miq neiSfï wjêh
• m;=,
• m%idrK wjêh
• uqÿk;
• th my; mrsÈ m%ia;dr igyklska bÈßm;a l< yels nj
• i;H ksuejqu úNj ksuejqug jvd my; nisk Wmßu ,laIHh m;=, jk w;r
i;H ksuejqu úNj ksudjg jvd by< hk Wmßu ,laIHh uqÿk; nj
• m;=f,a isg uqÿk; olajd .uka lrk wjêh i;H ksIamdÈ;h m%idrKh jk
wjêh jk nj
• uqÿk; isg m;=, olajd .uka lrk wjêh i;H ksIamdokh my; jefgk$ miq
neiSfï wjêh jk nj
• m%idrK wjêhl ld,h miq neiSfï wjêhl ld,hg jvd §¾> jk nj
• jHdmdr pl%hl tla uqÿk;l isg ;j;a uqÿk;lg we;s ld,h jHdmdr pl%hl
È. jk w;r tlu jHdmdr pl%hl uqÿk;a w;r È. tlsfklg fjkia nj
• jHdmdr pl%hl È.= ld,Sk Wmk;shla wd¾Ól jDoaêhla fyda wd¾Ól ì|jeàula
úh yels nj
u qÿk;u q ÿk;u q ÿk;u q ÿk;u q ÿk;
u q ÿk;u q ÿk;u q ÿk;u q ÿk;u q ÿk;
mi qmi qmi qmi qmi qnei Sunei Sunei Sunei Sunei Su^m %Ó.ukh&^m %Ó.ukh&^m %Ó.ukh&^m %Ó.ukh&^m %Ó.ukh&
m; =,m; =,m; =,m; =,m; =,m %u dKhm %udKhm %udKhm %udKhm %udKh
úNj ksuej quúNj ksuej quúNj ksuej quúNj ksuej quúNj ksuej qu
Ai;H ksuej quAi;H ksuej quAi;H ksuej quAi;H ksuej quAi;H ksuej qu
0
uQ¾; o< foaYSh ksIamdÈ;huQ¾; o< foaYSh ksIamdÈ;huQ¾; o< foaYSh ksIamdÈ;huQ¾; o< foaYSh ksIamdÈ;huQ¾; o< foaYSh ksIamdÈ;h
ld,hld,hld,hld,hld,h
Page 137
-127-
ksmqK;d uÜgu 5'3ksmqK;d uÜgu 5'3ksmqK;d uÜgu 5'3ksmqK;d uÜgu 5'3ksmqK;d uÜgu 5'3 ((((( cd;sl wdodhfï plS%h m%jdyh Ndú;fhka cd;sl
.sKqïlrKfha úúO m%fõY ú.%y lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• id¾j wd¾Ól ls%hdj,shg odhl jk m%Odk wd¾Ól ldrl kï lrhs'
• wd¾Ól ldrl w;r isÿjk .Kqfokq m%jdy wdodhfï plS%h m%jdyhla wdY%fhka
fmkakqï lrhs'
• ksIamdok m%jdyfha jákdlu wdodhï m%jdyfha jákdlug;a wdodhï m%jdyfha
jákdlu úhoï m%jdyfha jákdlug;a iudk jk nj ;yjqre lrhs'
• cd;sl ksIamdÈ;h ksIamdok" wdodhï iy úhoï hk úl,am m%fõY ;=klska .Kkh
l< yels nj m%ldY lrhs'
• cd;sl .sKqï ms<sfh, lsÍfï § neyer l< hq;= whs;u fya;= iys;j bÈßm;a lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• id¾j w¾Ólh ;=< ls%hdj,shg odhl jk m%Odk ls%hdldÍ tall ^wd¾Ól ldrl&
y;rla mj;sk nj
• l=gqïn wxYh
• jHdmdr wxYh
• rdcH wxYh
• úfoaY wxYh
• wd¾Ól ldrl w;r wfkHdakH jYfhka isÿjk .Kqfokq m%jdy ;=<ska id¾j
wd¾Ólh ls%hd;aul jk nj
• wd¾Ól ldrl w;r isÿjk .Kqfokq m%jdy ir, rEm igyklska bÈßm;a l< yels
nj
• tu rEm igyk wdodhï yd úhoï ms<sn| plS%h m%jdyh kñka y÷kajk nj
• l=gqïn wxYh iy jHdmdr wxYh muKla ls%hd;aul jk wd¾Ólh" ir, wd¾Ólhla
f,i y÷kajk nj
• ir, wd¾Ólfha b;ssß lsÍï ldkaÿùula jk w;r wdfhdackh ú£ula jk nj
• b;=reï yd wdfhdack iudk jk úg ir, wd¾Ólfha iuia; wdodhu yd iuia;
úhou iudk jk nj
• b;=reï iy wdfhdack ke; hk Wml,amkh hgf;a iy b;=reï iy wdfhdack
we; hk Wml,amkh hgf;a ir, wd¾Ólhl ls%hdldÍ;ajh wdodhï yd úhoï
plS%h m%jdyhla u.ska fmkakqï l< yels nj
Page 138
-128-
• rch we;=<;a ixjD; wd¾Ólhl ls%hdldÍ;ajh wdodhï yd úhoï plS%h m%jdyhla
u.ska fmkakqï l< yels nj
• ixjD; wd¾Ólhl b;sß lsÍï yd nÿ ldkaÿùï jk w;r wdfhdack yd wdKavqfõ
ñ,§ .ekSï ú§ï nj'
• b;=reï yd nÿj, tl;=j wdfhdack yd wdKavqfõ ñ,§ .ekSïj, tl;=jg iudk
jk úg ixjD; wd¾Ólfha Y=E nj
• wd¾Ól ldrl y;ru ls%hd;aul jk újD; wd¾Ólhl ls%hdldÍ;ajh wdodhï yd
úhoï plS%h m%jdyhla u.ska my; i|yka mßÈ fmkaúh yels nj
• újD; wd¾Ólhl iuia; ls%hdldÍ;ajh wdodhï iy úhoï plS%h m%jdyhla weiqfrka
my; mßÈ fmkaúh yels nj
jHdmdr
wxYh
úfoaY
wxYh
b;sß
lsÍï
wdfhdack
^uQ¾; m%jdyh&
^uQ,H m%jdyh&
rdcH
wxYh
l=gqïn
wxYh
idOl fiajd ^N+ñh + Y%uh + m%d.aOkh + jHjidh&
^uQ¾; m%jdyh&
NdKav yd fiajd
^idOl wdodhï&
^jegqma" nÿl=,S" fmd<S" ,dN&
uQ,H m%jdyh
nÿ
wmkhkrdcH
fiajd
rdcH
fiajd
wdkhknÿ
NdKav yd fiajd i|yd úhoï
Page 139
-129-
• újD; wd¾Ólhl b;sß lsÍï" nÿ iy wdkhk ldkaÿùï jk w;r wdfhdack"
rcfha ñ,§ .ekSï iy wmkhk ú§ï jk nj
• újD; wd¾Ólhl ish¨u ldkaÿùï iy ú§ï iudk jkúg iuia; wdodhu yd
úhou iudk jk nj
• ksIamdok m%jdyh wdodhï m%jdyhg;a wdodhï m%jdyh úhoï m%jdyhg;a iudk
jk wdldrh wdodhï yd úhoï plS%h m%jdyfhka meyeÈ,s jk nj
• ksIamdok" wdodhï iy úhoï m%jdyhkaf.a w.h ;lafiare lsÍu cd;sl .sKqïlrKh
nj
• cd;sl .sKqïlrKfha § neyer l< hq;= whs;u ;sfnk nj
• my; i|yka whs;uhka cd;sl .sKqïj,ska neyer l< hq;= nj
• ixl%du .Kqfokq
• .sKqï ld,iSudjg wh;a fkdjk ksIamdokhka fyda úhoï
• uQ,H fjf<|fmdf<a isÿjk .Kqfokq
• wka;¾ NdKav yqjudre ùu
Page 140
-130-
ksmqK;d uÜgu 5'4ksmqK;d uÜgu 5'4ksmqK;d uÜgu 5'4ksmqK;d uÜgu 5'4ksmqK;d uÜgu 5'4 ((((( ksujqï m%fõYhg wkqj cd;sl .sKqï ilia lsÍfï iQodku
m%o¾Ykh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• § we;s f;dr;=re Ndú; lrñka ksujqï m%jdyh mokï lrf.k cd;sl ksIamdÈ;fha
w.h ;lafiare lrhs'
• nyq .Kk fodaIh ksid cd;sl .sKqïj, úYajikSh;ajh wvqjk nj ;yjqre lrhs'
• nyq .Kk fodaIh u. yrjd .ekSug wjidk ksujqï l%uh iy tl;= l< jákdlï
l%uh fhdod .kakd wdldrh úia;r lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ksujqï m%jdyh mokï lrf.k cd;sl ksIamdÈ;h ;lafiare lsÍu ksujqï m%fõYh
f,i y÷kajk nj
• ksujqï m%fõYh hgf;a cd;sl .sKqï ms<sfh, lsÍfï § nyq .Kk fodaIhla we;s
úh yels nj
• nyq .Kk fodaIh u. yrjd .ekSu i|yd l%u folla wkq.ukh l< yels nj
• wjidk ksujqï l%uh
• tl;= l< jákdlï l%uh
• ksIamdok ls%hdj,sfha wjidk wÈhr miql<" mdßfNdack yd wdfhdack NdKav yd
fiajd muKla cd;sl .sKqïj,g we;=<;a lsÍu wjidk ksujqï l%uh nj
• wjidk ksujqï l%ufha § wka;¾ NdKav f;d. fjkqfjka .e<mSula isÿ l< hq;=
nj
• tl;= l< jákdlï l%uh hgf;a lDIsld¾ñl" ld¾ñl yd fiajd wxYj, tl;= l<
jákdlïj, tl;=j o< foaYSh ksIamdÈ;h f,i ie,flk nj
• ksIamdok ls%hdj,sfha tla tla wjia:dj, § uq¿ ksujqug w¿f;ka tl;= l< w.h
muKla cd;sl .sKqïj,g we;=<;a lsÍu tl;= l< jákdlï l%uh nj
• tl;= l< w.h ;=< idOl fiajd i|yd lrk ,o f.ùï" Y=oaO jl% nÿ iy
laIhùïj, jákdlu o wka;¾.; jk nj
Page 141
-131-
ksmqK;d uÜgu 5'5ksmqK;d uÜgu 5'5ksmqK;d uÜgu 5'5ksmqK;d uÜgu 5'5ksmqK;d uÜgu 5'5 ((((( ksujqï m%fõYh wkqj cd;sl .sKqï ilia lsÍu wdYs%;
úúO ixl,am ;=,kd;aul j úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksujqï m%fõYh hgf;a o< foaYSh$ o< cd;sl$ Y=oaO foaYSh$ Y=oaO cd;sl
ksIamdÈ;h hk ixl,am w¾: olajhs'
• § we;s f;dr;=re weiqfrka by; ixl,am hgf;a cd;sl ksIamdÈ;h .Kkh
lrhs'
• cd;sl ksIamdÈ;h idOl ñ, isg fjf<|fmd< ñ,g mßj¾;kh lrk wdldrh
ixLHd;aulj ksoiqka u.ska meyeÈ,s lrhs'
• j¾;k ñ, yd ia:djr ñ, wkqj o< cd;sl ksIamdÈ;h w.h lr tu ixl,am
w;r fjki meyeÈ,s lrhs'
• mj;akd ñ, wkqj o< foaYSh ksIamdÈ;h iy ia:djr ñ, wkqj o< foaYSh
ksIamdÈ;h ixikaokh lrñka o< foaYSh ksIamdÈ;fha wjOuklh .Kkh lrhs'
• cd;sl ksIamdÈ;hg wod< ish¨u NdKav yd fiajdj, ñ, uÜgfï fjkia ùu .uH
wjOuklh ;=<ska ksrEmKh jk nj m%ldY lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• hï ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< hï ksYaÑ; foaY iSudjla fyj;a N+f.da,Sh
m%foaYhla ;=< ìys jQ wjidk ksIamdÈ;fha w.h o< foaYSh ksIamdÈ;h nj
• lDIsld¾ñl wxYh" ld¾ñl wxYh iy fiajd wxYfha tl;= l< w.hkaf.a tl;=j
o< foaYSh ksIamdÈ;h nj
• hï ksYaÑ; ld, mßÉfþohla ;=< § rgl fkajdislhka i;= iïm;aj,ska ìysjk
uq¨ ksujqfï w.h o< cd;sl ksIamdÈ;h nj
• o< foaYSh ksIamdÈ;hg úfoaY idOl wdodhï ,eîï iy f.ùï .e<mSfuka o<
cd;sl ksIamdÈ;h .Kkh l< yels nj
• úfoaYSh idOl wdodhï ,eîï yd f.ùï w;r fjki úfoaYSh Y=oaO idOl wdodhu
f,i y÷kajk nj
• o< foaYSh ksIamdÈ;fhka m%d.aOk laIhùïj, w.h wvq l< úg Y=oaO foaYSh ksIamdÈ;h
,efnk nj
• o< cd;sl ksIamdÈ;fhka m%d.aOk laIh wvql< úg Y=oaO cd;sl ksIamdÈ;h ,efnk
nj
Page 142
-132-
• Y=oaO cd;sl ksIamdÈ;fha úfYaI ,laIKhla kï th ieliS ;sfnk tl;= l<
w.fhys we;=<;a jkafka idOl fiajd i|yd f.jk wdodhï muKla nj
• Y=oaO cd;sl ksIamdÈ;hg Y=oaO jl% nÿ .e<mSfuka cd;sl wdodhu ,efnk nj
• ksIamdÈ;h ìys lsÍug odhl jQ ish¨ ksIamdok idOlj,g lrk ,o f.ùï fyj;a
ksIamdok msßjeh mokï lrf.k ksIamdÈ;fha jákdlu .Kkh lsÍu idOl
msßjeh ñ, f,i y÷kajk nj
• rcfha ueÈy;aùu ksid idOl msßjeh ñ, fjf<|fmd<g tkúg fjkia jk nj
• idOl msßjeh ñ, wkqj o< foaYSh ksIamdÈ;hg Y=oaO jl% nÿ tl;= l<úg
fjf<|fmd< ñ, wkqj o< foaYSh ksIamdÈ;h ,nd .; yels nj
• j¾;udkfha fj<|fmdf<a mj;akd ñ, wkqj .Kkh lrk o< cd;sl ksIamdÈ;h"
j¾;; ñ, fyda mj;akd ñ, wkqj o< cd;sl ksIamdÈ;h f,i y÷kajk nj
• j¾;k ñ, hgf;a .Kkh l< ksIamdÈ;fhka wd¾Ólfha ienE j¾Okhla .ek
wjfndaOhla ,nd .ekSug fkdyels nj
• uq¾; ksIamdÈ;fha fjki y÷kd .ekSug j¾;k ñ, hgf;a .Kkh l< ksIamdÈ;fha
jákdlfuka" ñ, uÜgïj, we;s jQ fjkia ùu bj;a l< hq;= nj
• j¾;k ñ, wkqj .Kkh l< ksIamdÈ;fha w.h ñ, o¾Ylhlska wjOukh l<
úg ia:djr ñ, hgf;a ksIamdÈ;fha w.h ,efnk nj
• ia:djr ñ, hgf;a .Kkh l< o< foaYSh ksIamdÈ;h uq¾; o< foaYSh ksIamdÈ;h
f,i o y÷kajk nj
• mj;akd ñ, hgf;a o< foaYSh $ o< cd;sl ksIamdÈ;fha jákdlu yd ia:djr ñ,
hgf;a o< foaYSh $ o< cd;sl ksIamdÈ;fha jákdlu ikaikaokh lsÍu uÕska o<
foaYSh $ o< cd;sl ksIamdÈ;fha .uH wjOuklh fidhd.; yels nj
• fuh my; i|yka mßÈ .Kkh l< yels nj
.uH wjOuklh^wfrdams; ñ, o¾Ylh&
mj;akd ñ, hgf;a o< foa'ks'
ia:djr ñ, hgf;a o< foa'ks'= ‹ 100
Page 143
-133-
ksmqK;d uÜgu 5'6ksmqK;d uÜgu 5'6ksmqK;d uÜgu 5'6ksmqK;d uÜgu 5'6ksmqK;d uÜgu 5'6 ((((( úhoï m%fõYhg wkqj cd;sl .sKqï ilia lsÍfï iqodku
m%o¾Ykh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• úhoï m%fõYh hgf;a cd;sl ksIamdÈ;h .Kkh lrk wdldrh fmkajhs'
• o< cd;sl ksIamdÈ;fha jákdlu tu ksIamdÈ;h ñ, § .ekSug ork ,o úhoug
iudk jk nj WodyrK u.ska fmkajhs'
• o< foaYSh úhou yd o< foaYSh ksIamdÈ;h u; l< úhou hk ixl,am w;r fjki
meyeÈ,s lrñka .Kkh lr fmkajhs'
• o< foaYSh ksIamdÈ;h u; l< úhou o< cd;sl ksIamdÈ;h u; l< úhou njg m;a
lrk wdldrh úia;r lrhs'
• úhoï m%fõYh hgf;a nyq .Kk fodaIh j<lajd .ekSu i|yd neyer lrk úhoï
j¾. kï lrh s'
• wd¾Ólhl iïm;a m%udKh iukaú; jk wldrh;a" tajd Wmfhdackh jk wdldrh;a
meyeÈ,s lrhss'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• l=gqïn úiska wdydrmdk" we÷ï me<÷ï wd§ wjika mdßfNdack NdKav yd fiajd
ñ, § .ekSug lrkq ,nk úhou fm!oa.,sl mdßfNdack úhou nj
• o< wdfhdackh my; mßÈ fldgia follska iukaú; jk nj
• o< foaYSh ia:djr m%d.aOk iïmdokh
• f;d. fjkiaùu
• NdKav yd fiajd ñ,§ .ekSug rch ork úhou rdcH ñ,§ .ekSï nj
• wmkhk yd wdkhk w;r fjki Y=oaO wmkhk nj
• fm!oa.,sl mßfNdackh" o< wdfhdackh yd rdcH ñ,§ .ekSïj, ftlHh o<
foaYSh úhou nj
• o< foaYSh úhoug Y=oaO wmkhk .e<mSfuka o< foaYSh ksIamdos;h u; úhou ,nd
.; yels nj
• o< foaYSh ksIamdos;h u; úhou úfoaY Y=oaO idOl wdodhu .e<mSfuka" o< cd;sl
ksIamdÈ;h ,nd .; yels nj
Page 144
-134-
• M,odhS wd¾Ól ls%hd muKla ie,ls,a,g .ekSu i|yd my; i|yka úhoï j¾.
neyer lrk nj
• ixl%du úhoï
• mdúÉÑ l< NdKav kej; úlsKSu wdYs%; .Kqfokq
• wka;¾ NdKav u; lrk úhoï
• uQ,H m;s%ld u; lrk úhoï
• uq¿ iïm;a ^iïm;a ixhq;sh& my; i|yka mßÈ ilia jk nj
• iïm;a Wmfhdackh my; i|yka mßÈ oelaúh yels nj
uq¿ iïm;a } o< foaYSh ksIamdÈ;h + NdKav yd idOl
fkdjk fiajd wdkhk
iïm;a Wmfhdackh } fm!oa.,sl wxYfha mßfNdackh +rdcH wxYfha mßfNdackh + o< foaYSh
m%d.aOk iïmdokh + NdKav yd idOl
fkdjk fiajd wmkhk
Page 145
-135-
ksmqK;d uÜgu 5'7ksmqK;d uÜgu 5'7ksmqK;d uÜgu 5'7ksmqK;d uÜgu 5'7ksmqK;d uÜgu 5'7 ((((( wdodhï m%fõYhg wkqj cd;sl .sKqï ilia lsÍfï iqodku
m%o¾Ykh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ksIamdok ls%hdj,shg odhl jQ ish¨u ksIamdok idOlj, bmhSï mokï lrf.k
ksIamdÈ;fha jákdlu ;lafiare l< yels nj meyeÈ,s lrhs'
• idOl wdodhï j¾. lr tla tla j¾.h WodyrK iys; j meyeÈ,s lrhs'
• § we;s f;dr;=re weiqfrka foaYSh wdodhï .Kkh lr fmkajhs'
• imhd we;s o;a; weiqfrka idOl msßjeh ñ, hgf;a o< foaYSh ksIamdÈ;h iy
fjf<|fmd< ñ, hgf;a o< foaYSh wdodhu .Kkh lr fmkajhs'
• wdodhï m%fõYh hgf;a cd;sl .sKqï ilia lsÍfï § neyer l< hq;= .Kqfokq
ksoiqka u.ska meyeÈ,s lrhs'
• fm!oa.,sl wdodhu iy jehl< yels fm!oa.,sl wdodhu w;r fjki ii|ñka
.Kkh lrhs'
• § we;s f;dr;=re weiqfrka jehl< yels o< cd;sl wdodhu .Kkh lr fmkajhs'
• imhd we;s f;dr;=re weiqfrka uQ¾; cd;sl wdodhu .Kkh lr fmkajhs'
• foaYSh b;=reï iy cd;sl b;=reï ixLHd o;a; weiqßka .Kkh lr fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,laúIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (((((
• ksIamdok l%shdj,sfha § thg odhl jQ ish¨u idOl bmhSï tl;= l< úg wdodhï
m%fõYh hgf;a cd;sl wdodhu ;lafiare l< yels nj
• idOl wdodhï m%Odk uQ,dY% myla hgf;a j¾. l< yels nj
• fiajd kshqla;slhkaf.a wdodhu
• nÿ l=,S wdodhu
• Y=oaO fmd<sh
• ,dNh iy jHjidhl;aj wdodhu
• iajhx /lshd yd jD;a;slhkaf.a wdodhu
• fiajd kshqla;s wdodhu uQ,dY% 03 lska iukaú; jk nj
• jegqma$ fõ;k
• iudc ixrlaIK l%u i|yd fiajd fhdaclhka lrk f.ùï
• fiajd kshqla;slhkag ,efnk rlaIK fiajd" fi!LH myiqlï" wdmod §ukd"
lïlre jkaÈ
Page 146
-136-
• nÿ l=,S wdodhu my; i|yka uQ,dY%j,ska iukaú; jk nj
• ksYap, foam< iy iajNdúl iïm;a l=,shg §fuka Wmhk ,o l=,S wdodhu
• l=,S ksjdi i|yd ,efnk nÿ l=,S iy whs;slre mÈxÑj isák ksjdi i|yd
wdfrdams; nÿ l=,sh
• nqoaêuh foam< i|yd ,nk wdodhï
• jHdmdßl wxYfha Y=oaO fmd<S muKla cd;sl wdodhï weia;fïka;=j,g we;=<;a
jk nj
• ,dN iy jHjidhl;aj wdodhï my; i|yka uQ,dY%j,ska iukaú; jk nj
• iud.ñl wdodhï nÿ
• whs;slrejkag f.jkq ,nk ,dNdxY
• fkdfn¥ ,dN
• iajhx /lshd yd jD;a;slhkaf.a wdodhug my; i|yka oE we;=<;a jk nj
• iud.ï jYfhka ,shdmÈxÑ fkdjQ flaj, iajdñ jHdmdr
• yjq,a jHdmdr yd iuQmdldr jHdmdr
• f.dùka
• fjk;a /lshdj, ksr; ù isák úúO Ys,amSka
• jD;a;slhka ^kS;S{" ffjoH&
• fm!oa.,sl wdodhu $ l=gqïn wdodhu my; i|yka mßÈ .Kkh l< yels nj
idOl msßjeh hgf;a o< cd;sl ksIamdÈ;h } XXXtl;= lsÍï
úfoaY fm!oa.,sl Y=oaO ixl%du XXúY%du jegqma XXrdcH Kh i|yd l=gqïnj,g ,efnk fmd<SXXl=gqïnj,g ,efnk fjk;a iykdOdr XX
XXXXX
wvq lsÍï
m%d.aOk laIhùï XXjHdmdrj, fkdfn¥ ,dN yd iud.ñl nÿ XXrcfha foam< wdodhï XXiudc ixrlaIK odhl uqo,a XX
XXfm!oa.,sl wdodhu XX
Page 147
-137-
• l=gqïn wdodhfuka $ fm!oa.,sl wdodhfuka iDcq nÿ wvq l< miq jeh l< yels
l=gqïn wdodhu ,efnk nj
• úfoaaY .sKqï cd;sl .sKqïj,g iïnkaO jk wdldr my; i|yka mßÈ fmkakqï
l< yels nj
o< foaYSh ksIamdÈ;h }u; l< úhou
o< foaYSh úhou + NdKav .sKqfï
fYaIh + fiajd .sKqfï fYaIh
o< cd;sl ksIamdÈ;h }u; l< úhou
o< foaYSh úhou + NdKav .sKqfï
fYaIh + fiajd .sKqfï fYaIh +wdodhï .sKqfï fYaIh
jeh l< yels o< }cd;sl wdodhu
o< foaYSh úhou + j¾;k .sKqfï
fYaIh
• idOl msßjeh u; o< foaYSh wdodhu my; i|yka mßÈ .Kkhl< yels nj
o< foaYSh wdodhu }^idOl msßjeh u;&
o< foaYSh wdodhu ^id'ñ'& + m%d.aOklaIh
• fjf<|fmd< ñ, hgf;a o< foaYSh wdodhu my; i|yka mßÈ.Kkh l< yels nj
o< foaYSh wdodhu }^fjf<| ñ, wkqj&
o< foaYSh wdodhu ^idOl ñ,& + Y=oaOjl% nÿ
• fjf<|fmd< ñ, hgf;a o< cd;sl wdodhu my; i|yka mßÈ.Kkh l< yels nj
o< cd;sl wdodhu }^fjf<|fmd< ñ,wkqj&
o< foaYSh wdodhu ^fj'ñ'& + úfoaYY=oaO idOl wdodhu
• idOl msßjeh u; Y=oaO foaYSh wdodhu my; i|yka mßÈ.Kkh l< yels nj
Y=oaO foaYSh wdodhu }^idOl msßjeh u;&
fiajd kshqla;s wdodhu + nÿ l=,S +Y=oaO fmd<S + iud.ñl ,dN + iajhx/lshd iy jD;a;slhkaf.a wdodhï
Page 148
-138-
• cd;sl wdodhu l%u follg .Kkh l< yels nj
cd;sl wdodhu }
cd;sl wdodhu }
idOl msßjeh wkqj o< cd;slksIamdÈ;h - m%d.aOk laIh
fjf<|fmd< ñ, wkqj o< cd;slksIamdÈ;h -^m%d.aOk laIh + Y=oaO jl% nÿ&
• uQ¾; cd;sl wdodhu my; i|yka mßÈ .Kkh l< yels nj
• foaYSh b;=reï my; i|yka mßÈ .Kkh l< yels nj
• cd;sl b;=reï my; i|yka mßÈ .Kkh l< yels nj
uQ¾; cd;sl wdodhu } ia:djr ñ, wmkhkj, ia:djr ñ,
hgf;a o< + l%h Yla;sh - hgf;a
cd;sl wmkhkksIamdÈ;h jákdlu
foaYSh b;=reï } o< foaYSh m%d.aOk iïmdokh + Y=oaO
wmkhk
cd;sl b;=reï } foaYSh b;=reï +úfoaY Y=oaO idOl wdodhu
+ úfoaY Y=oaO fm!oa.,sl j¾;k ixl%dj
Page 149
-139-
ksmqK;d uÜgu 5'8ksmqK;d uÜgu 5'8ksmqK;d uÜgu 5'8ksmqK;d uÜgu 5'8ksmqK;d uÜgu 5'8 ((((( cd;sl .sKqïj, m%dfhda.sl Ndú; úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• wd¾Ól l<ukdlrKh i|yd cd;sl .sKqïj,ska fy<sjk o;a; jeo.;ajk wdldrh
fmkajhs'
• cd;sl ksuejqfï wdxYsl ixhq;sh fhdod .ksñka wd¾Ól jHqyfha fjkiaùï WodyrK
iys; j meyeÈ,s lrhs'
• cd;sl wdodhu idOl ysñhka w;r fn§ we;s wdldrh .Kkh lr fmkajhs'
• tal mqoa., ksuejqu ñKqï lrhs'
• wd¾Ól j¾Ok fõ.h ñKqï lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• cd;sl .sKqïj,ska fy<sjk o;a; wd¾Ól l<ukdlrKh i|yd w;HjYH jk nj
• lDIsl¾udka;" l¾udka; yd fiajd hk wxYj,ska o< foaYSh ksIamdÈ;h iukaú;
jk nj
• fuu wxYj,ska o< foaYSh ksIamdÈ;hg isÿjk idfmalaI odhl;ajfha jeo.;alu
uÕska" wd¾Ól jHqyfha fjkiaùï ú.%y l< yels nj
• o< foaYSh ksIamdÈ;fha wdxYsl ixhq;sh ie,ls,a,g f.k" idfmalaI jYfhka
ÿ¾j, lafIa;% k.d isgqùu i|yd" wod< m%;sm;a;s ilia l< yels nj
• ksIamdok idOl w;r" wdodhï fn§ hk wdldrh cd;sl wdodhï o;a; u.ska fmkakqï
lrk nj
• iuia; wdodhfuka ljr m%;sY;hla" Y%ñlhka w;g m;a fjkjd o" ljr m%;sY;hla
foam< ysñhka w;g m;afjkjd o fï u.ska oek.; yels nj
• cd;sl .sKqï o;a; fhdod .ksñka rgl wd¾Ól ;;a;ajh we.hSu yd cd;Hka;r
ikaikaokhka l< yels nj
• cd;sl wdodhu $ ksIamdÈ;h" rfÜ uOH jd¾Isl ck.ykfhka fn§fuka tal
mqoa., wdodhu ,nd .; yels nj
• wd¾Ólfha uQ¾; ksIamdÈ;h wLKav j jeä ùu wd¾Ól jDoaêh nj
• ia:djr ñ, hgf;a o< cd;sl ksIamdÈ;h weiqfrka wd¾Ól jDoaêh ñKqï l< yels
nj
Page 150
-140-
ksmqK;d uÜgu 5'9ksmqK;d uÜgu 5'9ksmqK;d uÜgu 5'9ksmqK;d uÜgu 5'9ksmqK;d uÜgu 5'9 ((((( cd;sl .sKqïj, iSud u;=lr olajhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 05
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• cd;sl .sKqï ilia lsÍfï § we;sjk iSudjka kï lrhs'
• fjf<|fmd< fkdjk .Kqfokq cd;sl .sKqï ;=< we;=<;a fkdùu ksid ksIamdÈ;fha
w.h" wj;lafiare jk wdldrh meyeÈ,s lrhs'
• kS;s úfrdaë wd¾Ól lghq;= cd;sl .sKqï ;=<ska neyer ùu ksid cd;sl ksIamdÈ;fha
w.h wj;lafiare jk wdldrh fmkajd fohs'
• mßir ydhkh ksid we;sjk wys;lr n,mEï cd;sl .sKqï ;=< we;=<;a fkdùu
ksid cd;sl ksIamdÈ;h wê ;lafiare jk wdldrh fmkajd fohs'
• yß; cd;sl .sKqïlrKfha jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• cd;sl .sKqï o;a;hka ms<sfh, lsÍfï § my; iSudjka mj;sk nj
• fjf<|fmd< fkdjk .Kqfokq
• kS;S úfrdaë wd¾Ól lghq;=
• fkdúêu;a wd¾Ól lghq;=
• ksIamdolfha .=Kd;aul j¾Okh
• mßirhg jk n,mEï ie,ls,a,g fkd.ekSu
• rdcH Kh fmd<S f.ùu iïmQ¾Kfhka neyer lsÍu
• fj<ofmd< fkdjk .Kqfokq my; mßÈ jk nj
• l=gqïnhla ;=< .DyKshla úiska bgqlrkq ,nk fiajdj
• ;uka úiskau bgqlrkq ,nk fiajd
• hemqï wd¾Ól lghq;=
• by; M,odhS wd¾Ól l%shd cd;sl .sKqïj, we;=<;a fkdùfuka cd;sl ksIamdÈ;h
wj;lafiare jk nj
• kS;s úfrdaë u;ameka ksIamdokh yd wf,úh" .Ksld jD;a;sh" w,a,i yd ¥IK"
hqOuh yd uerjr lghq;= jeks oE kS;s ùfrdaë lghq;= i|yd ksoiqka jk nj
• fuu ish¨ lghq;= u.ska wdodhï yd úhoï ìysjQj;a" cd;sl ksIamdÈ;hg we;=<;a
fkdjk neúka cd;sl ksIamdÈ;fha w.h wj;lafiare jk nj
• rcfha ms<s.ekSula" md,khla fkd,enQ úúO ck fldgia ksr; ù isák wd¾Ól
l%shdldrlï fkdúêu;a wd¾Ól lghq;= f,i ye¢kaúh yels nj
Page 151
-141-
• fkdúêu;a wxYfha wd¾Ól l%shdldrlïj, ,laIK my; mßÈ jk nj
• úêu;a f,i f,aLk.; fkdùu
• mjqf,a Y%uh u; r|d mej;Su
• nÿ f.ùu iy iudc rlaIK l%u i|yd odhl ùfuka je<lSu
• rcfha úúO kS;s yd fr.=,disj,g wjk;ùfï wlue;a;
• by; wd¾Ól l%shdldrlïj,ska ìysjk ksIamdÈ;fha jákdlu ks, jYfhka jd¾;d
fkdjk neúka cd;sl .sKqï wj;lafiare jk nj
• cd;sl .sKqï ñKqï lsÍfï § m%udKj;a nj muKla ie,ls,a,g .kakd w;r
ksIamdÈ;fha .=Kd;aul j¾Okh ie,ls,a,g fkd.kakd nj
• ksIamdok l%shdj,sfha § NdKav yd fiajd ksIamdokh ùug iudka;rj mßirhg
wys;lr n,mEï we;sùu mßir ydhkh nj
• fï ksid iqn idOkhg we;sjk wys;lr n,mEï cd;sl .sKqï o;a;j, ms<sônq
fkdùfuka cd;sl .sKqï wê ;lafiare jk nj
• ksIamdok lghq;= ksid mßirhg isÿjk ydksh ie,ls,a,g f.k cd;sl .sKqï
ilia lsÍu yß; cd;sl .sKqïlrKh nj
Page 152
-142-
ksmqK;dj 6ksmqK;dj 6ksmqK;dj 6ksmqK;dj 6ksmqK;dj 6 ((((( id¾j wd¾Ól iu;=,s;h ;SrKh jk wdldrh ú.%y lrhs'
ksmqK;d uÜgu 6'1ksmqK;d uÜgu 6'1ksmqK;d uÜgu 6'1ksmqK;d uÜgu 6'1ksmqK;d uÜgu 6'1 ((((( id¾j wd¾Ól iu;=,s;hg m%fõYùu i|yd iudydr úhofï
ixrpl úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• iudydr úhou ixl,amh meyeÈ,s lrhs'
• iudydr úhofï ixrpl kï lrhs'
• fm!oa.,sl mßfNdack úhou yd jehl< yels wdodhu w;r we;s iïnkaOh meyeÈ,s
lrhs'
• iudydr úhofï ixrpl fjk fjk u meyeÈ,s lrhs'
• fm!oa.,sl mßfNdack ;Srl kï lr úia;r lrhs'
• wdfhdack úhoï ;Srl kï lr úia;r lrhs'
• rdcH úhoï ;Srl kï lr úia;r lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• NdKav yd fiajd ksIamdokfha § ksIamdokfha jákdlug iudk wdodhula
ìysjk w;r tu wodhu" wfkla w;g NdKav yd fiajd i|yd b,a¨ula jYfhka
jeh lrk nj'
• iudydr úhofï ixrpl my; mßÈ jk nj'
• fm!oa.,sl mßfNdackh
• rdcH mßfNdack úhou
• wdfhdack úhou
• Y=oaO wmkhk
• fm!oa.,sl mßfNdack úhou jehl< yels wdodhu u; r|d mj;sk nj'
C = f (Yd)
• fm!oa.,sl mßfNdack úhou my; oelafjk wx.j,ska iukaú; jk nj
• l,a mj;sk mßfNdack NdKav ñ,§ .ekSu
• l,a fkdmj;sk mßfNdack NdKav ñ,§ .ekSu
• fiajd ñ,§ .ekSu
• m%d.aOk NdKav ñ,§ .ekSu i|yd ork úhou wdfhdack úhou nj
Wod( Wod( Wod( Wod( Wod( hka;% iQ;%" WmlrK" ksjdi
Page 153
-143-
• rch úiska bgq lrk úúO wd¾Ól lghq;= Wfoid fm!oa.,sl wxYfhka
NdKav ñ,§ .ekSu i|yd ork úhou rcfha úhou nj'
Wod(Wod(Wod(Wod(Wod( • fmdÿ NdKav iemhSu
• iqNidOk NdKav Ndú;h
• rdcH wdrlaIdj
• rdcH mßmd,k úhoï
• wmkhk wdodhï yd wdkhk úhoï w;r fjki Y=oaO wmkhk nj
• th RK fyda Ok w.hka .; yels nj
• fm!oa.,sl mßfNdack úhoï ;Srl my; mßÈ oelaúh yels nj
• jeh l< yels wdodhu
• l=gqïN i;= Okh
• nÿ wh lsÍu
• l=gqïn úiska .kq ,nk Kh
• wdfhdack úhou ;SrKh lrk idOl my; mßÈ jk nj'
• w¿;a wdfhdackj,ska ksmojk NdKav i|yd we;s b,a¨u
• fmd<S wkqmd;sl jHdmdßl nÿj, we;sjk fjkialï
• jHdmdßl wfmalaId
• wdKavqfõ mßfNdack úhou ;SrKh lrk idOl my; mßÈ jk nj'
• fmdÿ NdKav Ndú; jk m%udKh
• iqNidOk NdKav i|yd lrk úhou
• rdcH mßmd,kh i|yd lrk úhou
Page 154
-144-
ksmqK;d uÜgu 6'2ksmqK;d uÜgu 6'2ksmqK;d uÜgu 6'2ksmqK;d uÜgu 6'2ksmqK;d uÜgu 6'2 ((((( ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h ;SrKh jk wdldrh úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• id¾j wd¾Ól iu;=,s;h w¾:l:kh lrhs'
• ir, wd¾Ól iu;=,s;fha § bgqúh hq;= fldkafoais bÈßm;a lrhs'
• ir, wd¾Ólhl mßfNdack Ys%;hl uQ,sldx. úia;r lrhs'
• ir, wd¾Ólhl b;=reï Ys%;fha uQ,sldx. úYaf,aIKh lrhs'
• ir, wd¾Ólhl mßfNdack Ys%;h yd b;=reï Ys%;h ixLHd f,aLk m%ia;dr yd
iólrK u.ska bÈßm;a lrhs'
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h ixLHd f,aLk" m%ia;dr yd iólrK u.ska .Kkh lr
fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• rgl iuia; ksuejqu (Y) iuia; fiajd úhoï iudk jk wjia:dj id¾j wd¾Ól
iu;=,s;h f,i y÷kajk nj'
• th my; i|yka m%fõY fol hgf;a bÈßm;a l< yels nj'
• wdodhï $ úhoï m%fõYh
• .s,sySï yd we;=¨ùï m%fõYh
• wdodhï úhoï m%fõYh hgf;a ir, wd¾Ól iu;=,s;h my; mßÈ oelaúh yels nj'
iuia; wdodhu = iuia; úhou
Y = E
• ir, wd¾Ólhl iuia; úhou (E) fm!oa.,sl mßfNdack úhou (C) iy wdfhdack
úhofï (I) tl;=fjka ks¾udKh jk nj'
• th my; mßÈ iólrKhlska fmkaúh yels nj'
E= C+I
• ir, wd¾Ólhl iuia; wdodhu (Y) fm!oa.,sl mßfNdack úhou (C) yd fm!oa.,sl
b;=reï (S) j, tl;=fjka iukaú; nj'
• th my; mßÈ iólrKhlska fmkaúh yels nj'
Y = C+S
Page 155
-145-
• ir, wd¾Ólhl .s,sySï yd tl;=ùï m%fõYh hgf;a ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h
my; mßÈ oelaúh yels nj'
Y = C+S
E = C+I
Y = E
C+S = C+I
S = I
• ir, wd¾Ólhl .s,sySï (S) f,i b;=reï i,lk w;r tl;=ùï f,i wdfhdack
(I) i,lk nj' ta wkqj by; iólrKfha ldkaÿùï tl;=ùïj,g iudk jk nj'
ir, wd¾Ólhl mßfNdack Ys%;h my; mßÈ oelaúh yels nj'
C = b+byd
c = mßfNdackh
a = iajdëk mßfNdackh
b = wdka;sl mßfNdack keñhdj
y = wdodhu
• wdodhfï n,mEulska f;drj isÿ lrk mßfNdackh" iajdëk mßfNdackh nj'
• wdodhu tla tallhlska fjkia jkúg mßfNdackh fjkiajk m%udKh wdka;sl
mßfNdack keñhdfjka (MPC) fmkajk nj'
• th my; mßÈ .Kkh l< yels nj'
b = wdka;sl mßfNdack keñhdj (MPC)
c = mßfNdackfha fjkiaùu
y = wdodhfï fjkiaùu
• mßfNdack jl%h mßÈ m%ia;dr igyklska fmkaúh yels nj'
MPC = C
Y
Δ
CmßfNdackh
^re'&
Ywdodhu re'&
mßfNdackh jl%hmßfNdackh jl%hmßfNdackh jl%hmßfNdackh jl%hmßfNdackh jl%h
a
Y
C
C = a+by
0
Page 156
-146-
• ir, wd¾Ólhl b;=reï Ys%;h o my; mßÈ oelaúh yels nj'
S = -a + (1-b) y
s = b;sß lsÍï
-a = iajdëk b;sß lsÍï
(1-b) = wdka;sl b;=reï keñhdj
• wdodhu tla tallhlska fjkiajkúg b;=reï fjkiajk m%udKh wdka;sl b;=reï
keñhdfjka (MPS) fmkajk nj'
• wdodhu tla tallhlska fjkia jkúg mßfNdackh fjkiajk m%udKh wdka;sl
mßfNdack keñhdfjka (MPC) fmkajk nj'
• th my; mßÈ .Kkh l< yels nj'
S = b;=reïj, fjkiaùu
Y = wdodhfï fjkiaùu
MPS = wdka;sl b;=reï keñhdj
• b;=reï jl%h my; mßÈ m%ia;dr igyklska fmkaúh yels nj'
Sb;=reï
^re'&
Ywdodhu re'&0
-a
YS
S = -a+(1-b) y
MPS =S
Y
ΔΔ
Page 157
-147-
• ir, wd¾Ólhl wdodhu fjkia jQj o wdfhdackh ia:djrhehs Wml,amkh lrk
nj'
• ta wkqj wdfhdack f¾Ldj my; mßÈ oelaúh yels nj'
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h my; oelafjk l%u wkqj .Kkh l< yels nj'
• ixLHd f,aLkhla u.ska
• m%ia;dßlj
• iólrK u.ska
• ixLHd f,aLkhla weiqßka ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h my; mßÈ .Kkh l< yels
nj'
Iwdfhdack
^re'&
Ywdodhu re'&0
I ^wdfhdack f¾Ldj&
ksujqu
(Y)
200
300
400
500
600
700
800
mßfNdack
úhoï
(C)
250
300
350
400
450
500
550
b;=reï
(S)
^-50&
0
50
100
150
200
250
wdfhdack
úhou
(I)
100
100
100
100
100
100
100
iudydr
úhou
(E=C+I)
350
400
450
500
550
600
650
ksujqu yd
úhou w;r
fjki
^-150&
^-100&
^-50&
0
50
100
150
Page 158
-148-
• m%ia;dßlj my; mßÈ ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh l< yels nj'
• rEm igykg wkqj iu;=,s; cd;sl wdodhu E ,laIHfhka fmkakqï lrk nj'
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h iólrK weiqßka o .Kkh l< yels nj'
E = Yiuia; úhou
remsh,a ì,shk (E)
0
100
200
300
400
500
600
700
100 200 300 400 500 600 700 o< foaYSh
ksIamdÈ;h remsh,a
ì,shk (Y)
E
C + I
C
Page 159
-149-
ksmqK;d uÜgu 6'3ksmqK;d uÜgu 6'3ksmqK;d uÜgu 6'3ksmqK;d uÜgu 6'3ksmqK;d uÜgu 6'3 ((((( iudydr b,a¨ï ixrpl fjkiaùu u; ir, wd¾Ólhl
iu;=,s;h fjkiaùu .=Kl ls%hdj,sh weiqßka fmkajd fohs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h fjkiaùug n,mdk idOl kï lrhs'
• mßfNdack Ys%;h fjkiaùu fya;= bÈßm;a lrhs'
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h fjkiaùug mßfNdack Ys%;h fjkiaùu n,mdk wdldrh
ú.%y lrhs'
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h fjkiaùu wdfhdackh fjkiaùu n,mdk wdldrh
ú.%y lrhs'
• ir, wd¾Ólhl .=Kl ls%hdj,sh y÷kajhs'
• ir, wd¾Ólhl .=Kl ls%hdj,sh f,aLkhla yd iólrKhla weiqßka ú.%y lrhs'
• iu;=,s; wdodhu" mQ¾K fiajd kshqla;s uÜgu u; yd bka neyer j msysgk wjia:d
úia;r lrhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h fjkiaùu my; i|yka ixrplj, fjkiaùu u;
isÿjk nj'
• mßfNdack Ys%;h fjkiaùu
• wdfhdack fjkiaùu
• mßfNdack Ys%;h fjkiaùu iajdh;a; mßfNdackfha fjkiaùu iy wdka;sl
mßfNdack keñhdfõ (MPC) fjkiaùu u; isÿjk nj'
• iajdëk mßfNdackh fjkiaùu ksid iu;=,s;h fjkiajk wdldrh my; mßÈ
oelaúh yels nj'
C = a+by100
50
C1 = a1 + bymßfNdackh mßfNdackh mßfNdackh mßfNdackh mßfNdackh (C)
Yd ^jeh l< yels wdodhu&^jeh l< yels wdodhu&^jeh l< yels wdodhu&^jeh l< yels wdodhu&^jeh l< yels wdodhu&
Page 160
-150-
• by; m%ia;drh wkqj iajdëk mßfNdackh fjkia jQ úg mßfNdack jl%h ú;eka
jqKq nj'
• mßfNdack jl%h ú;eka jQ ksid iudydr úhoï jl%h o ú;eka jqKq nj'
• fuu ksid iu;=,s; ksuejqu o fjkia jqKq nj'
• wdka;sl mßfNdack keñhdj (MPC) fjkiaùu ksid iu;=,s;h fjkiajk wdldrh
my; mßÈ oelaúh yels nj'
300
200
C1 = a + b1y
10000
C = a + by
E = C1 + I
E = C+I100
50
A
Y = E
1200 1500
B
A
Y = E
10001200
B
C1
C
• wdka;sl mßfNdack keñhdj fjkiaùu ksid mßfNdack jl%fha nEjqu fjkiajk
nj'
• mßfNdack jl%fha nEjqu fjkiajk úg iudydr úhoï jl%fha nEjqu o fjkia
jk nj'
E
Y
C
Y
E
Y
Page 161
-151-
• fuu ksid iu;=,s; ksuejqu o fjkia jk nj'
• wdfhdack fjkiaùu ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h fjkiaùug my; mßÈ n,mdk
nj'
• wdfhdackh fjkia jQ úg wdfhdack jl%h ú;ekajk nj'
• wdfhdack jl%h ú;eka jQ úg iudydr úhoï jl%h o ú;eka jk nj'
• fuu ksid iu;=,s; ksujqu o fjkia jk nj'
• ir, wd¾Ólhl iajdëk úhoï fjkia ùu ksid ksujqu fjkiaùug we;s lrk
n,mEu .=Kl ls%hdj,sh (K) f,i y÷kajk nj'
• ir, wd¾Ólhl iajdëk úhoï f,i ie,flk iajdëk mßfNdack yd iajdëk
wdfhdack fjkiaùu .=Kl ls%hdj,shg n,mdk nj'
• ir, wd¾Ólhl .=Klh my; i|yka mßÈ .Kkh l< yels nj'
Y = E
0
E1
ED
C
ksujqu
úhou
I1
I
100
50
E1 = C+I1
0
E = C+I
ir, wd¾Ólhl .=Klh (K) } K =(1-b)
1
b = wdka;sl mßfNdack keñhdj
ksujqu
úhou
Page 162
-152-
• fuh ir, WodyrKhlska meyeÈ,s l< yels nj'
• iajdëk úhou fjkiajk úg ksujqfï fjki my; i|yka wdldrhg .=Klh
weiqfrka .Kkh l< yels nj'
• fuh my; WodyrKfhka meyeÈ,s l< yels nj'
• iajdëk wdfhdack (I) 50 isg 100 okajd jeäjk úg wdka;sl mßfNdack keñhdj
0'75 f,i Wml,amkh l< úg ksujqfï we;s jQ fjki
• fuh my; mßÈ m%ia;drhlska o fmkaúh yels nj'
• .=Kl ls%hdj,sh ixLHd f,aLk weiqßka o meyeÈ,s l< yels nj'
• iu;=,s; ksujqu mQ¾K fiajd kshqla;s uÜgu u; fyda bka neyer j msysgk nj'
Y = wdodhfï fjki
I = iajdëk wdfhdackj, fjki
Y = X I(1-b)
1
Y = E
0
E = C+I1
E = C+I
E
Y
1000 1200
50
100
Y
I
Y = X I(1-b)
1
Y = 4 x 50
Y = X (100-50)(1-0.75)
1
200Y =
Page 163
-153-
ksmqK;d uÜgu 6'4ksmqK;d uÜgu 6'4ksmqK;d uÜgu 6'4ksmqK;d uÜgu 6'4ksmqK;d uÜgu 6'4 ((((( ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h ;SrKh jk wdldrh úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh lsÍfï § fhdod .kakd ixrpl úia;r lrhs'
• ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h i|yd bgqúh hq;= fldkafoais bÈßm;a lrhs'
• ixjD; wd¾Ólhl mßfNdack Ys%;hl uQ,sldx. úYaf,aIKh lrhs'
• ixjD; wd¾Ólhl b;=reï Ys%;hl uQ,sldx. úYaf,aIKh lrhs'
• ixjD; wd¾Ólhl iajdh;a; nÿj, ld¾hNdrh úia;r lrhs'
• ixjD; wd¾Ólhl rcfha úhoï y÷kajñka tys fldgia kï lrhs'
• ixjD; wd¾Ólfha iu;=,s;h ixLHd f,aLk" m%ia;dr yd iólrK u.ska .Kkh
lr fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ir, wd¾Ólhlg rch we;=<;a ùu ksid ixjD; wd¾Ólhla njg m;ajk nj'
• fuu ksid iudydr úhoï yd wdodhï ixrplj,g nÿ (T) rcfha ñ,§ .ekSï (G)
iy ixl%du (TR) w¿;ska tl;=jk nj'
• fuys § nÿ f,i i,lkafka iajdhla; nÿ muKla nj'
• fuu ksid ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh lsÍfï § my; i|yka ixrpl
fhdod .kakd nj'
mßfNdackh (C)
b;=reï (S)
iajdh;a; nÿ (T)
rcfha ñ,§ .ekSï (G)
ixl%du (TR)
wdfhdack (I)
• ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h my; m%fõY fol hgf;a úia;r l< yels nj'
• wdodhï úhoï m%fõYh
• ú§ï ldkaÿùï m%fõYh
• wdodhï úhoï m%fõYh hgf;a ir, wd¾Ólfha iu;=,s;h my; mßÈ oelaúh yels
nj'
• ir, wd¾Ólhl iuia; úhou fm!oa.,sl mßfNdack úhou (C) rcfha ñ, §
.ekSï (G) iy wdfhdack (I)j, tl;=jg iudk jk nj'
Page 164
-154-
• th my; mßÈ iólrKhlska oelaúh yels nj'
E = C+I+G
Y = E ksid
Y = C+I+G
• ixjD; wd¾Ólhl iuia; wdodhu (Y) fm!oa.,sl mßfNdack úhou (C) fm!oa.,sl
b;=reï iy iajdh;a; nÿ (T) j, tl;=jg iudk nj'
• th my; mßÈ iólrKhlska oelaúh yels nj'
Y = C+S+T
• ixjD; wd¾Ólhl .s,sySï yd tl;=ùï m%fõYh hgf;a iu;=,s;h my; mßÈ oelaúh
yels nj'
E = C+I+G
Y = C+S+T
Y = E
C+I+G = C+S+T
I+G = S+T
• fuys b;=reï (S) iy iajdh;a; nÿ (T) .s,sySï f,i i,lk w;r wdfhdack (I) iy
rcfha ñ, § .ekSï (G) f,i y÷kajk nj'
• ixjD; wd¾Ólhl mßfNdack Ys%;h my; mßÈ fmkaúh yels nj'
C = a+b (Y-T+TR)
a = iajdh;a; mßfNdackh
b = wdka;sl mßfNdack keñhdj
T = iajdh;a; nÿ
TR = ixl%du
• ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h my; oelafjk l%u wkqj .Kkh l< yels nj'
• ixLHd f,aLkhla u.ska
• m%ia;dßlj
• iólrKh u.ska
Page 165
-155-
• ixLHd f,aLkhla weiqßka ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h my; mßÈ .Kkh l<
yels nj'
• m%ia;dßlj my; mßÈ ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh l< yels nj'
ksujqu
(Y)
585
630
675
720
765
810
855
mßfNdack
úhoï
(C)
460
500
540
580
620
660
700
b;=reï
(S)
115
120
125
130
135
140
145
wdfhdack
úhou
(I)
45
45
45
45
45
45
45
iudydr
úhou
(E)
600
640
680
720
760
800
840
ksujqu yd
úhou w;r
fjki
^-15&
^-10&
^-5&
0
5
10
15
rcfha
ñ,§
.ekSï
(G)
95
95
95
95
95
95
95
iajdhla;
nÿ
(T)
10
10
10
10
10
10
10
Y=EC,I,S,T,G,E
0ksujqu (Y)Y
S+T
I+G
AE=C+I+G
C=a+b (Y-T+Tr)
• fuu rEm igyfka A ,laIHfhka iu;=,s;h fmkajhs'
Page 166
-156-
ksmqK;d uÜgu 6'5ksmqK;d uÜgu 6'5ksmqK;d uÜgu 6'5ksmqK;d uÜgu 6'5ksmqK;d uÜgu 6'5 ((((( újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h ;SrKh jk wdldrh úuihs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ((((( 06
bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M,bf.kqï M, (((((
• újD; wd¾Ól iu;=,s;h .Kkh lsÍfï § fhdod .kakd ixrpl úia;r lrhs'
• újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h i|yd bgqúh hq;= fldkafoais bÈßm;a lrhs'
• újD; wd¾Ólfha iu;=,s;h ixLHdf,aLk yd iólrK u.ska .Kkh lr fmkajhs'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
• ixjD; wd¾Ól úfoaY fjf<|dug újD; jk úg újD; wd¾Ólhla f,i i,lk
nj'
• újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh lsÍfï § my; i|yka ixrpl fhdod .kakd
nj'
mßfNdackh (C)
b;=reï (S)
wdfhdack (I)
rcfha ñ,§ .ekSï (G)
ixl%du (Tr)
iajdh;a; nÿ (T)
wdkhk (M)
wmkhk (X)
• újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h my; m%fõY 02 l hgf;a úia;r l< yels nj
• wdodhï úhoï m%fõYh
• ú§ï ldkaÿùï m%fõYh
• wdodhï úhoï m%fõYh hgf;a újD; wd¾Ólfha iu;=,s;h my; mßÈ oelaúh yels
nj'
Y = C+I+G+ (X-M)
• újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h .s,sySï - tl;=ùï m%fõYh hgf;a my; mßÈ oelaúh
yels nj'
.s,sySï = S+T+M
ú§ï = I+G+X
W = J
S+T+M = I+G+X
• fuys b;=reï (S) iy iajdh;a; nÿ (T) iy wdkhk .s,sySï (M) f,i i,lk nj'
• wdfhdack (I) " rcfha ñ,§ .ekSï (G) iy wmkhk (X) tl;=ùï f,i i,lk nj'
• újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h ixLHd f,aLkhla yd m%ia;dßlj bÈßm;a l< yels
nj'
Page 167
- 157 -
mdi, mokï lr.;a ;lafiarelrKh
Page 168
- 158 -
û$&Ù û÷ÀùÈ æØèõß õæßμ&ßØ`æØó× - {`úÀÚùßÒ´û$&Ù û÷ÀùÈ æØèõß õæßμ&ßØ`æØó× - {`úÀÚùßÒ´û$&Ù û÷ÀùÈ æØèõß õæßμ&ßØ`æØó× - {`úÀÚùßÒ´û$&Ù û÷ÀùÈ æØèõß õæßμ&ßØ`æØó× - {`úÀÚùßÒ´û$&Ù û÷ÀùÈ æØèõß õæßμ&ßØ`æØó× - {`úÀÚùßÒ´
áμèùÔ´ - áè`ùßÒ´ &{ à`è×Û´ àø]$ûù æÜÚ×$<ÙÚμ×ß <`÷Àèõß &‘Øëæ õÝùæß
ý<õß áμèùÔμ´{Ú &{ áè`ùßÒμ´{Ú ûÜèõÚ× ÷À ùè`ùÛ ûÚóÚ& à`è×Û μ×$÷À$ èõ×ÔõÝ
ý<õß &|´ èÝØ`<Ø×æÝ Ñ&Úùß ´ ÷Àõ ×ÔõÝ û`{`÷À ÚÙÚ æØ`óæÚ. äß<$ àμù]$ù]
ýÙû|μ´ùß ×ÔõÝ < æÜÚ×$ æØù ý<õß äμ&ß ´ äæÚμùμæ{Ú &‘<Ìøù× μæμØ{Ú ä´
&‘Øëæ ýÙû$ù ý<õß èÝØ`<Ø` ÷ÀùÚõÚ. &ùßõõÚæ (ùÚØùßõØμ×ùß &Ú÷<ù) à`è×ÛÈ
ÕÙøÌ´ àùÔ< à`è×Û &Ú÷Ñ× ×Ôõßμõß áμèùÛ {$ áè`ùßÒ´ μæμØù àõØõÝØ ÷ÀÛ×.
μ´× áμèùÔÈ - áè`ùßÒÈ æÜÚ×$<ÙÚ× à$ØÈþμ×ß ÷ÀÛ μ{$ß ´`÷À ÷ÀÛ μ{$ß àè ÷ÀÛ μ{$ß ×ù
¡ù|´ à<&ßö$<æ ÷ÀÛ &Ú÷Ñ× {`æÚ ý< μõßØ`È è`ùÛ èÝØ`<Ø×æÝð à<Á] ×. äμÙ&
õ´ &Ú&Ôùßμèß áμèùÔÈ ûÜèõÚ× à`è×Û´ð àμûßæßÂ$ æØù èÝØ`<Ø×æÝ áμèùÔ´
áè`ùßÒ´ &{ à`è×Û´ ûÚ}ÚýúÀ &‘Ñø$ù$õß´æ &`Ù`&ß´æß μ×$÷À$èõ ×ÔõÝμ<×Ú.
û$&Ù û÷ÀùÈ æØèõß à`è×ÛÈ <`òûÚ}Úμ<} {Ô÷¸ Ñþ$è æÜ´×æß μ{$ß ûÎæßÂó
û`<`õßÒ´æß μ{$ß μù$μÓ. ä× {úùß<ùÔ Ùýùßμùß &Ú&Ôùßμèß áμèùÛ õß, èÝØ`<Ø`ùßμèß
áè`ùßÒ´õß <`± ÷ÀÚ×ÔóÔ æÚδ &úÀ{$ μ×$÷À$èùÔ Ùýù ´`÷ÀÚ{õß Ò´æß <Áμ×ùÚ. μ´×
&Ú&Ôùßð &Çû< &Ú®Æùß å<Ôùßμèß ûÜýÙõ$ &{ ÷¸ýÙõ$ {ú¸ù$μèù äß<$ð ûÚ}Ú×È
μ×$÷ÀÆùß &Ú&Ôùßμèß ãûÍ´ <Ìøù× }ê$ æØ è`ùÛ ð μ×$÷À$èõ {`æÚ <`òûÚ}Úμ<}æÚ.
áμèùÔÈ - áè`ùßÒÈ æÜÚ×$æ$ØæÈ õÝ}Úùß àù$<Øó æÜÚ×$<ÙÚ×æð &Ú&Ôùß μ×$´Ô
μæμØù àõØ, èÝØ`<Ø×$ &Ú&Ôùß àõØ è`<μ&Æùß å<Ôùß áðÔæØù æ$Ì× ùÚÎæßÂó×
æØÆùß ´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁæõß<× &û×Æùß æð×ÔõÝ æÚδ û$&Ùß û÷ÀùÈ æØèõß à`è×ÛÈ
<`òûÚ}Úμ<} æÜÚ×$õß æ æÚÎμÈ ÷ÀÛ àμûßæßÂ$ μæμÌ. μ´{Ú÷ÀÛ ÁÚÂ]×$ ùÚØõÝØ`< à`è×Û ð
ÙæßÑ× ×ÔõÝ àõØ, ÁÚÂ] {`æÚ×$ &‘<Ìøù× àμûßæßÂÚõ àùß÷ÀÆùß &Ú÷¸<ùßμùß ÷À`×Ú
èÝØ`<Ø×$ Ñ&Úùß õ{<ÔØ` æ’óÔ Ù`Ã× ×ÔõÝ μ<×Ú.
Page 169
- 159 -
áμèùÛ &{ áè`ùßÒ´ ´èÚùß &Ú÷Ñ× ×Ôõßμõß &Ú&Ôùßð ùÚ&Ú àõß÷À æÛÈ Ùý$ μ÷ÀÆùß äß<$
&Ú&Ôùß Ñ&Úùß ùÚ&Ú ûÍ÷ÀÚ àõßûõß æØ μèù õÚμÅ ÷À ×Ú õ{<ÔØ` æØ è`ùÛ ×. äß &úÀ{$
ùÚ&Ú ´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ× &`û×Û ×. à`è×ÛμÈ (õæßμ&ßØ` æÚÎμÈ) μ×÷ÀÛ &Ú®ù èÝØ`<Ø`ùßð
õ´ &Ú&Ôùß &úÀ{$ μ÷À×$æ$Ø×æ ´$Ìμè$ßûμ÷À ßÁæõß<× Ùý$ ÷À Ú× {`æÚ ×. ä´
´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ μû$÷μÓ {úùß<ùßμùß ûÜõÚ μû$ßÂó× (Feed Back) {$ á÷ÀÚÍ μû$ßÂó×
(Feed Forward) ×ùÔμ<ùÚ. &Ú&Ôùßμèß ÷ýÙõ$ {$ μù${`æÚ×$ àù$<Øó× æØèõß
Ñð å<Ôùßμèß áμèùÔÈ è`ðÏ ´è{Ø<$ è`ùÛ´ð ûÜõÚμû$ßÂó×õß &Ú&Ô {`æÚ×$ &{
ûÜýÙõ$ {ú¸ù$ èõß Ñð ä´ ÷ÀæßÂõ$ <`± ÷ÀÚ×ÔóÔ æÚδð á÷ÀÚÍ μû$ßÂó×õß Ùý$ ÷ÀÛ´
èÝØ` æ$Ì×× μ<×Ú.
áμèùÔÈ - áè`ùßùÔÈ æÜÚ×$<ÙÚμ×ß &$Ìöæõß<× &úÀ{$ û$ñ´$Ù$μÓ àØ ÔóÔ àõμØùß
æ<Ø àØ´ÔóÔ æ<Ø ´>ðÆùß &$æßÂ$õß æ} {`æÚ <Õμ×ß ÷À`×Ú {ú¸ù$ è`ùÛ´ &Ú&Ôùßð
à<Á] μ<×Ú. à`è×ÛÈ <`òûÚ}Úμ<} å&ßμ&ß &Ú&Ôùß }è$ æØ èõß ûÜÒóõ$ ´>ðÈ
ùÚÁßë× æÚδ μÈ àùÔ< èÝØ`<Ø`ùßμèùß ýÙ$μû$μØ$õßõÝ <ù àõØ &Ú&Ôùß {$
μ÷À´ÓûÚ×ùß à`õÝ_ μ<ùõß à÷À$} û$ÌÁ<<Ùð &Ú&Ô ûÜèõÚ× ûÚ}ÚýúÀ μõ$ØõÝØ`
&ùßùÚμÓ÷Àù× æÚδð èÝØ`<Ø`ùß μ×$ ÔÑ× ×ÔõÝ ×. μÈ &úÀ{$ μ×$÷À$èõ {`æÚ μ{$úÀ
æÜ´× <ùßμùß &ùßõõÚæ< &Ú&Ôùß à`è×Û´ð û$õÜ æÚδð áò ûÜ&ßö$ &Ù&ù û$&Ù
û÷ÀùÈ æØèõß à`è×ÛÈ æÜ ××Ú.
×μö$ßæßõ àØ Ôó &{Úõ< æÜÚ×$ æØù èÝØ`<Ø`ùß Ñ&Úùß õ´ áè`ùßùÔÈ æÜÚ×$<ÙÚ×õß
&Ú&Ôùßμèß áμèùÔÈ æÜ Ú×$<ÙÚ×õß <ò$õß æ$Ì×æß´ æÚδ ûÚóÚ& <ò$ μ{$úÀ
æ$Ì×æß´õ$μ<ùß ×Ôæßõ áμèùÔÈ, áè`ùßùÔÈ &{ à`è×ÛÈ æÜ´ μ×$÷À$ èõ ×ÔõÝ
μ<×Ú. μÈ &Èýùßøμ×ùß &Ú&Ôùßð &{ èÝØ`<Ø`ùßð μ×$÷À$ èõ {`æÚ ûÜμÓÁ ûÚ}ÚýúÀ
ûÜμþß÷À æÚ{Úû×æß ´õÝ ÷À`æßμ<×Ú. μÈ<$ μý$μ{$ß æÙæ &Úð èÝØ`<Ø`ùß μ<õ Ñþ$è
μ÷Àû$ÌõμÈùßõÝ< Ñ&Úùß ÷À í$õÚæ àø]$ûù à$×õù× Ñ&Úùß ÷À μõ$ØõÝØ` &Èû$÷Àù×
æØù Ù÷À æÜ μÓ÷À μ<×Ú. äμ{×Úùß äß<$ &Èýùßøμ×ùß û$&Ùß û÷ÀßøõÚμ×ß èÝØ`<Ø`ùß
μ{$úÀÚùß ÷À ùÔ<õß Ò à`õ`×Ú àμûßæßÂ$ μæμÌ. ä´ ûÜμþß÷À μ´μ&ß× :
Page 170
- 160 -
01. û`<Ø`È 02. <]$û#õÚ
03. &ÇæßÂó 04. èμÓÂó
05. ùÚÎæßÂó 06. ûÜ÷ÀÌÁù / á÷ÀÚÍûõß æÚδ
07. æßμÂßõÜ ë$Íæ$ 08. μæ® ÙÚ¢õ ûÎæßÂó
09. <]Ô{èõ Øëù$ 10. Ñ<#õ èÜùßö ûÎæßÂó
11. ùÚÌ´$ó$õß´æ æÜÚ×$æ$ØæÈ 12. ÁÜ<ó ûÎæßÂó
13. ûÜ$μ×$ßèÚæ æÜÚ×$æ$ØæÈ 14. æöù×
15. &ß< ùÚÌ´$ó 16. æóßò$×È æÜÚ×$æ$ØæÈ
17. &‘æÙßû &ÚõÚ×´ 18. ÷ÀßÑõß< &ð{ùß íÌùÙ
19. ÃõßõÚ ûÔ<õßûõß 20. ûÜÁßù Ñë$Ø$õß æ <`ò&ð{ùß
21. ûÜÁßù {$ ûÚ}ÚõÝØ` μû$õß 22. Ñ<$÷À
23. &$æ§ì$ ´óßòÙ 24. &È´ùßõÜó
25. æßÂóÚæ æö$ 26. þÞÆæ$ Ø‘èù
{úùß<$ ÷ÀÛ à`õÚ μ´´ áμèùÔÈ, áè`ùßùÔÈ &{ à`è×ÛÈ æÜ &|´ äææß &|´ ÑÂ××æß
&Èýùßøμ×ùß &|´ ÑÂ×× äßææ×æð ´ μ×$÷À$ èõ×ÔõÝ ×`×Ú àμûßæßÂ$ μù$μæμØ×Ú.
õ´ ÑÂ××ð, ÑÂ× äßææ×ð è`}μûù ûÜμþß÷À×æß μõ$ßØ$ è`ùÛ ð èÝØ`<Ø`ùß ÷À ùÔ<õß
Ñ× ×ÔõÝ×; <è ýÙ$ èõ ×ÔõÝ×.
μ´´ èÝØ` ´$Ìμè$ßûμ÷ÀßÁ &‘èÜ{<Ù èÝØ`<Ø`ùßð õ´ &Ú&Ôùßμèß áμèùÔÈ ûÜèõÚ×
õæßμ&ßØ` æÚδ &úÀ{$ μ×$÷À$èõ {`æÚ áμèùÔÈ - áè`ùßùÔÈ {$ à`è×ÛÈ ûÜμþß÷À
ûÚ}ÚýúÀ &úÀ{ùæß õÚμÅ. äß<$ èÝØ`<Ø`ùß Ñ&Úùß &Ô÷¸&Ô ûÍ÷ÀÚ õ´ ûùßõÚμ×ß &Ú&Ôùßμèß
ûÜèõÚ× õæßμ&ßØ` æÚδ ûÚóÚ& μ×$÷À$èõ ×ÔõÝ μ<×Ú. äß<$ þ$Ñõ μù$μæ$ð ´è
{`δ &Ú&Ôùßð õ´ Á$&ßõÜÛ× {`æÚ×$ μ´ùß à$μÓ÷ÀùÚæ èõÚ ÙæßÂóõß ´μù$ßë$Ùæ
÷ÀæßÂõ$õß ûÚ}ÚýúÀ <Ìøù×æß }è$ æØ è`ùÛ´õß ûÜ÷ÀÌÁù× æÚδõß ûÚ}ÚýúÀ àòÔû$òÔ
à`õÚ æØ<×Ú.
Page 171
- 161 -
m%fndaOd;aul bf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïm%fndaOd;aul bf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïm%fndaOd;aul bf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïm%fndaOd;aul bf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïm%fndaOd;aul bf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqï
^1&^1&^1&^1&^1& we.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:dj ((((( jdrh 1 - ie,iqï 1
^2&^2&^2&^2&^2&wdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu ((((( 1'2" 1'4" 1'5" 1'6" 1'7" 1'8 iy 1'9
^3&^3&^3&^3&^3&ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<
úIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrh ((((( • wd¾Ól úoHdfõ iajNdjh yd l%ufõoh
• ñksia wjYH;d" jqjukd" NdKav yd fiajd
• ksIamdok idOl yd idOl M,odhs;dj
• ys`.lu iy wdjiaÓl msßjeh
• ksIamdok yelshd udhsï jl%h
^4&^4&^4&^4&^4&ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh( flaj< mejreu
^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK ((((( • wd¾Ól úoHdfõ iajNdjh" úIh lafIa;%h yd l%ufõo ms<sn|fidhd n,hs'
• ñksia wjYH;d yd jqjukd w;r fjki y÷kd.kshs'
• ksIamdok idOlj, ,laIK fjk fjku bÈßm;a lrhs'
• úúO wdjiaÓl msßjeh ;;aj hgf;a ksIamdok yelshd udhsïjl% ks¾udKh lrñka úl,am Ndú; bÈßm;a lrhs'
• rEmigyka" j.= iy wdlD;s Ndú; lrñka f;dr;=re ir,jbÈßm;a lrhs'
• ks¾udKYS,sj lghq;= lrhs'
^6&ie,eiau ls%hd;aul^6&ie,eiau ls%hd;aul^6&ie,eiau ls%hd;aul^6&ie,eiau ls%hd;aul^6&ie,eiau ls%hd;aullsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia(
.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia ((((( • ksmqK;d uÜgu 1'9 wjika jq miq flaj, mejreula ilial< hq;= nj" ksmqK;d uÜgu 1'1 wdrïNfha§ isiqkag okajkak'
• we.hSï ks¾Kdhl ms<sn|j isiqka oekqj;a lr we;'
• my; i|yka f;dr;=re we;=<;alr fmd;a msxpla ms<sfh, l<hq;= nj isiqkag okajkak'
• wd¾Ól úoHdfõ l%ufõohka
• ñksia wjYH;d yd jqjukd
• wd¾Ól NdKav yd wd¾Ól fkdjk NdKav
• ksIamdok idOl
• idOl M,odhS;dj
• ys`.lu iy wdjiaÓl msßjeh
• ksIamdok yelshd udhsï jl%h iy wdjiaÓl msßjeh
• ksIamdok yelshd udhsï jl%fha m%dfhda.sl Ndú;hka
Page 172
- 162 -
• ks¾udKd;aul j bÈßm;a lsÍu ms<sn|j ie,ls,su;a úh hq;=nj okajkak'
• ilia l< fmd;a msxp NdrÈh hq;= wjidk Èkh" wdrïNfha§ u oekqï fokak'
isiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoia ((((( • .=rejrhdf.a Wmfoia yd u`. fmkaùu wkqj ls%hdldrlfuysfhfokak'
• Tfí ks¾udKYS,S;ajh u;=jk wdldrhg mejreu ilia lrkak'
• wjYH f;dr;=re ish,a, we;=<;a lsÍug Wkkaÿjkak'
• .=rejrhd kshu lrk ld,h ;=< ksuejqu Ndrfokak'
^7&^7&^7&^7&^7&we.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhl ((((( • m%udKj;a úIh lreKq wka;¾.;ùu'
• úIh lreKqj, ksjerÈ nj yd meyeÈ,s nj'
• ilia lrk ,o mejrefuys ks¾udKYS,s;ajh yd ksudj'
• .=re Wmfoia ms<sme£u'
• kshñ; Èkg Ndr§u'
^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih ((((( • b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=hs 01
Page 173
- 163 -
bf.kqï-b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekajSï we.hSï ie,iqï
^1&^1&^1&^1&^1& we.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:dj ((((( m<uqjk jdrh 1 - ie,iqï 2
^2&^2&^2&^2&^2&wdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu ((((( 1'10" 1'11" iy 1'12
^3&^3&^3&^3&^3&ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<
úIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrh ((((( • uQ,sl wd¾Ól m%Yak
• wd¾Ól moaO;s
• wd¾Ól moaO;shl uQ,sldx.
• wd¾Ól moaO;s j¾. lsÍfï ks¾kdhl
• úúO wd¾Ól moaO;s
^4&^4&^4&^4&^4&ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh( • újdoh
^5&^5 &^5 &^5 &^5 &ie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqK ((((( • ks¾udKYS,Sj yd ;¾ldkql+,j lreKq bÈßm;a lrhs'
• l:k yelshdj j¾Okh lr .kshs'
• uQ,sl wd¾Ól m%Yak meyeÈ,s lrhs'
• wd¾Ól moaO;shl uQ,sldx. bÈßm;a lrhs'
• úúO ks¾Kdhl Tiafia wd¾Ól moaO;s j¾. lrhs'
• fjf<|m, w¾: l%uhl yd úOdk w¾: l%uhl mj;skhym;a yd whym;a ,laIK ;¾ldkQl+,j bÈßm;a lrhs'
^6&^6&^6&^6&^6&ie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aul
lsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia(lsÍu i|yd Wmfoia( • ksmqK;d uÜgu 1'12 wjidkfha § újdohlg iyNd.s úh hq;=nj ksmqK;d uÜgu 1'10 wdrïNfha§ u isiqkg okajkak'
.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia ((((( • mka;sfha isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
• ksmqK;d uÜgu 1'10 wdrïNfha§ my; i|yka ud;Dldfol wyUq f,i lKavdhï folg ,nd È újdohla i|ydiqodkï jk f,i okajkak'
• uQ,sl wd¾Ól m%Yak úi£ug fjf<|m, l%uh ie,iqï.;l%uhg jvd fhda.H fõ'
• uQ,sl wd¾Ól m%Yak úi£ug ie,iqï .; l%uh fj<|fmd<l%uhg jvd fhda.Hh fõ'
• tla tla ksmqK;d uÜgu wjidkfha § Bg wod< úIh lreKqújdoh i|yd wdod< lr .; hq;= njg Wmfoia fokak'
• kshu lrk ,o ld,Éfþo foll È újdoh meje;aúh hq;=nj;a" we.hSï ks¾Kdhl ms<sn|j;a isiqka oekqj;a lrkak'
• újdoh mj;ajk w;r;=r § wod< ks¾Kdhl mokï lrf.kisiqkag ,l=Kq mjrkak'
Page 174
- 164 -
isiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoia ((((( • .=rejrhdf.a Wmfoia yd u`. fmkaùu wkqj ls%hdldrlfuysfhfokak'
• ;u lKavdhug ,enqKq ud;Dldjg wod< j f;dr;=re /ialr.kak'
• lKavdhï kdhlhd m;a lr .ekSu" tla tla idudðlhdg,efnk ld,h" wjia:d .Kk wdÈh .=re;=ud iu`. idlÉPdlr ;SrKh lr .kak'
• lKavdhï ch.%yKh i|yd iduqysl j lghq;= lrkak'
• ,l=Kq msßkuk wdldrh ms<sn| j ie,ls,su;a jkak'
^7&^7&^7&^7&^7&''''' we.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhl (((((
• ud;Dldjg wod< j lreKq bÈßm;a lsÍu yd ixúOdkd;auljlreKq bÈßm;a lsÍu'
• woyia ks¾udKYS,s j yd ;¾ldkql+, j bÈßm;a lsÍu'
• WÑ; f,i wx. p,kh yd ld,h l<ukdlrKh lsÍu'
• m%;súreoaO msf,a ;¾l ì£u'
• lKavdhu ;=< iduqysl j lghq;= lsÍu yd Woafhda.su;a jlghq;= lsÍu'
^8&^8&^8&^8&^8& ''''' ,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih (((((
• b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=h 01
Page 175
- 165 -
bf.kqï- b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekajSï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekajSï we.hSï ie,iqï
^1&^1&^1&^1&^1& we.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:dj ((((( fojk jdrh - ie,iqï 3
^2&^2&^2&^2&^2&wdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu ((((( 2'2" 2'3" 2'4" 2'5" 2'6" 2'7" 2'8" 2'10" 2'11 iy 2'12
^3&^3&^3&^3&^3&ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<
úIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrh ((((( • fjf<|fmd<l b,a,qu
• b,aÆï kS;sh
• b,a¨ï m%udKh fjkiaùu
• b,a¨u fjkiaùu
• ñ, b,a¨ï kuH;dj
• yria ñ, b,a¨ï kuH;dj
• wdodhï ñ, b,a¨ï kuH;dj
• iemhqu
• iemhqï m%udKh fjkiaùu
• iemhqu fjkiaùu
• iemhqï ñ, kuH;dj
^4&^4&^4&^4&^4&ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh( • m%Yak úpdrd;aul jevigyk
^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK ((((( • ksYaÑ; ms<s;=re iys; m%Yak ks¾udKh lrhs'
• b,a¨u" iemhqu yd b,a¨ï iemhqï kuH;d ixl,amj,gwod< ld,Sk m%Yak ilia lrhs'
• kj ±kqu tl;= lrhs'
• lKavdhï ye`.Sfuka lghq;= lrhs'
^6&^6&^6&^6&^6&ie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aul
lsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd Wmfoia • ksmqK;d uÜgu 2'12 wjidkfha § m%Yak úpdrd;aul
.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia ((((( jevigykla mj;ajk nj" ksmqK;d uÜgu 2'1 wdrïNfha§ uisiqkag ±kqï fokak'
• we.hSï ks¾Kdhl ms<sn| j isiqka ±kqj;a lrkak'
• mka;sfha isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
• tla tla ksmqK;d uÜgu wjidkfha § Bg wod< úIh lreKqwe;=<;a jkfia m%Yak ks¾udKhg isiqka fhduq lrkak'
Page 176
- 166 -
• jßka jr isiqka ,shk ,o m%Yak yd ms<s;=re mßlaid lr n,dwjYH m%;sfmdaIK ,nd fokak'
• m%Yak úpdrd;aul jevigyk yd ksYaÑ; ms<s;=re iys; m%Yak20 ne.ska lKavdhï folu ms<sfh, lr ;sìh hq;= nj okajkak'
• iudk m%Yak lKavdhu fol u`.ska u bÈßm;a lsßu je<elaùugwjYH mshjr .kak' fï i|yd iEu lKavdhula u m%Yak 20gjvd ilia l< hq;= nj okajkak'
• lKavdhfï iEu idudðlfhlau wju jYfhka tlam%Yakhlaj;a ms<sfh, l< hq;= nj okajkak'
• l,ska ;SrKh lrk ,o ksYaÑ; Èkhl È ^ld,Éfþo follÈ& m%Yak úpdrd;aul jevigyk lKavdhï foflaiyNd.s;ajfhka mj;ajkak'
• ksjerÈ ms<s;=re i|yd WÑ; mßÈ ,l=Kq msßkeóug;a tajdigyka lsÍug;a isiqka fufyhjkak'
• m%Yak úpdrd;aul jevigyk meje;afjk w;r;=rks¾Kdhlj,g wkql+,j isiqkag ,l=Kq ,nd fokak'
isiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoia ((((( • .=rejrhdf.a Wmfoia yd u`. fmkaùu u; lghq;= lrkak'
• ilia lrk ,o m%Yak yd ms<s;=re jßka jr .=re;=udg fmkajdksjerÈ lr .kak'
• tla tla ksmqK;d uÜgu wjidkfha § wod, úIh lreKqwe;=<;a m%Yak yels;dla ilia lrkak'
• tajdg wod< ksYaÑ; ms<s;=re ms<sn| j lKavdhfï iEuidudðlfhl=u ±kqj;a lrkak'
• ;u lKavdhfï ch.%yKh ;yjqre lr .ekSug;a" jeä ,l=Kqm%udKhla ,nd .ekSug;a Wkkaÿ jkak'
^7&^7&^7&^7&^7&we.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhl ((((( • úIh lreKqj,g wod<j ksjerÈ m%Yak ilia lr ;sîu'
• m%Yak i|yd ksYaÑ; ms<s;=re ,shd ;sîu'
• kshñ; Èkhg wod< ld¾h ksu lr ;sîu'
• .=re Wmfoia ms<sme§u yd iyNd.s;ajh'
• lKavdhu f,i iyfhda.fhka lghq;= lsÍu'
^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih ((((( • b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=hs 01
Page 177
- 167 -
bf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqï
^1&we.hSï wjia:dj^1&we.hSï wjia:dj^1&we.hSï wjia:dj^1&we.hSï wjia:dj^1&we.hSï wjia:dj ((((( fojk jdrh - ie,iqï 4
^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrkksmqKd;d uÜguksmqKd;d uÜguksmqKd;d uÜguksmqKd;d uÜguksmqKd;d uÜgu ((((( 2'15" 2'16" 2'17" 2'18" 3'1" 3'2" 3'3" 3'4" iy 3'5
^3&ie,iqug wod<^3&ie,iqug wod<^3&ie,iqug wod<^3&ie,iqug wod<^3&ie,iqug wod<
úIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrh ((((( • NdKav yd fiajd u; nÿ mekùu
• ksIamdok iykdOdr
• ñ, md,kh
• ksIamdok Ys%;h
• ksIamdok msßjeh
• fjf<|m, jHqy
• mQ¾K ;r`.ldß fjf<|m,l fláld,Sk iu;=,s;h
^4&^4&^4&^4&^4&ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh( • lKavdhï mejreu
^5&^5 &^5 &^5 &^5 &ie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqK ((((( • .fõIKh ;=<ska f;dr;=re /ia lrhs'
• /ia lrk ,o f;dr;=re wdY%fhka jd¾;d ks¾udKh lrhs'
• NdKav yd fiajd u; n\q mekùu yd tys wd¾Ól m%;súmdlúuihs'
• ksIamdok iykdOdr ,nd§u iy tys wd¾Ól m%;súmdl úuihs'
• ñ, md,kh yd tys wd¾Ól m%;súmdl úuihs'
• ksIamdok msßjeh yd ta yd iïnkaO uQ,sl ixl,am w;r
fjki meyeÈ,s lrhs'
• fláld,Sk ksIamdok msßjeh úYaf,aIKh lrhs'
• mQ¾K ;r`.ldÍ fj<|m,l wdh;khla flá ld,hl§yeisfrk wdldrh úuid n,hs'
^6&^6&^6&^6&^6&ie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aul
lsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd Wmfoia •ksmqK;d uÜgu 3'5 wjidkfha lKavdhï mejreula ilia lr
.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia ((((( bÈßm;a l< hq;= nj ksmqK;d uÜgu 2'13 wdrïNfha§ u isiqkg ±kqï fokak'
• we.hSï ks¾Kdhl ms<sn| j isiqka ±kqj;a lrkak'
• úIh ikaOdrhg wkqj ud;Dld ilia lr.kak'ksoiqka (
• NdKav yd fiajd u; nÿ mekùu yd tys m%;súmdl'
Page 178
- 168 -
• ñ, md,kh iy tys m%;súmdl
• fláld,Sk ksIamdok msßjeh iy tys yeisßu
• mQ¾K ;r`.ldÍ fjf<|m,l wdh;khl fláld,Skiu;=,s;h'
• ksmqK;d uÜgu 3'5 wjidkfha§ mka;sh wjYH mßÈ lKavdhïj,g fjka lrkak'
• ud;Dld wyUq f,i mjrd lKavdhï mejreula f,i fmd;amsxpla ilia lsÍug Wmfoia fokak'
• ks¾udKd;aul bÈßm;a lsÍu ms<sn|j ie,ls,su;a úh hq;= njokajkak'
• fufia ilia l< fmd;a msxp wjika lr NdrÈh hq;= wjidkÈkh wdrïNfha§u ±kqï fokak'
isiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoia ((((( • .=rejrhdf.a Wmfoia yd u`. fmkaùu u; lghq;= lrkak'
• lKavdhfï ish¨ idudðlhkaf.a odhl;ajh mejreu ilialsÍug fhdod .kak'
• lKavdhfï ks¾udKYS,s;ajh u;=jk wdldrhg mejreu ilialrkak'
• f;dr;=re bÈßm;a lsÍfï§ j.= yd m%ia;dr igyka Ndú;lrkak'
• wjYH f;dr;=re ish,a, we;=<;a lsÍug Wkkaÿ jkak'
• .=rejrhd kshu lrk ld,h ;=< ksuejqu Ndrfokak'
^7&^7&^7&^7&^7&we.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhl ((((( • m%udKj;a úIh lreKq wka;¾.; ùu'
• f;dr;=re bÈßm;a lsÍug fhdod.;a j.= yd m%ia;dr igykaj,ksjerÈ Ndjh'
• ilia lrk ,o mejrefuysÈ ks¾udKYS,S;ajh'
• kshñ; Èkg NdrÈu'
• lKavdhu f,i ish¨ idudðlhskaf.a odhl;ajh we;sj lghq;=
lsßu'
^8&^8&^8&^8&^8&,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih ((((( • b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=hs 01
Page 179
- 169 -
bf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï- b.ekaùï we.hSï ie,iqï
^1&^1&^1&^1&^1& we.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:dj ((((( ;=kajk jdrh - ie,iqï 5
^2&^2&^2&^2&^2&wdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkwdjrKh flfrkksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu ((((( 5'1" 5'3" 5'4" 5'5" 5'6" 5'7" 5'8" iy 5'9
^3&^3&^3&^3&^3&ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<
úIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrh ((((( • id¾j wd¾Ól wruqKq
• id¾j wd¾Ól m%;sm;a;s
• cd;sl wdodhfï plS%h m%jdyh
• ksuejqï" úhoï yd wdodhï m%fõY hgf;a cd;sl .sKqïilia lsÍu
^4&ie,iqfï iajNdjh(^4&ie,iqfï iajNdjh(^4&ie,iqfï iajNdjh(^4&ie,iqfï iajNdjh(^4&ie,iqfï iajNdjh( • laIKsl l;d
^5&^5 &^5 &^5 &^5 &ie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqKie,iqfï wruqK ((((( • l:k yelshdj jeäÈhqKq lr .kshs'
• inflda,h wju lr .kshs'
• id¾j wd¾Ól wruqKq yd id¾j wd¾Ól m%;sm;a;s ú.%y lrhs'
• cd;sl .sKqïlrKh wdYs%; úúO ixl,am meyeÈ,s lrhs'
• ksujqï" úhoï yd wdodhï m%fõY hgf;a cd;sl .sKqï ilialrhs'
^6&^6&^6&^6&^6&ie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aul
lsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd Wmfoia • ksmqK;d uÜgu 5'7 wjidkfha § jdÑl we.hSula ^l:kh&
.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia ((((( isÿlrk nj" ksmqK;d uÜgu 5'1 wdrïNfha § u isiqkgoekqï fokak'
• we.hSï ks¾Kdhl ms<sn| j isiqka ±kqj;a lrkak'
• my; i|yka ud;Dld w;=ßka mka;sfha isák isiqka ixLHdjgiudk ud;Dld ixLHdjla tla tla ksmqK;d uÜgu wjikalrk Èkfha § ish¨u isiqkag ,ndfokak'ksoiqkaksoiqkaksoiqkaksoiqkaksoiqka
• id¾j wd¾Ól wruqKq
• id¾j wd¾Ól m%;sm;a;s
• cd;sl wdodhfï plS%h m%jdyh
• ksuejqï m%fõYh wkqj cd;sl .sKqï ilia lsßu
• wdodhï m%fõYh wkqj cd;sl .sKqï ilia lsÍu
Page 180
- 170 -
• úhoï m%fõYh wkqj cd;sl .sKqï ilia lsÍu
• nÿ .Kk fodaIh
• o< foaYSh ksIamdÈ;h
• o< cd;sl ksIamdos;h
• Y+oaO foaYSh ksIamdÈ;h^ud;Dld m%udKj;a fkdfõ kï ksmqK;djg wod< j fjk;aud;Dld bÈßm;a lrkak'&
• mka;sfha isiqka .Kkg m%udKj;a ud;Dld ixLHdjla muKla,nd fokak'
• iEu ud;Dldjla ms<sn|j u ñks;a;= folla l;d lsÍug iqodkïjk f,i isiqkg okajkak'
• l:k we.hSu isÿ lrk Èkh ksYaÑ; j okajkak'
• we.hSï lrk Èk tla tla isiqjdg ksYaps; j ysñ jk ud;Dldj"Tyq$weh l;d lsÍug úkdä ^05& mylg fmr wyUq f,if;dard .ekSug i,iajkak'
• isiqjd l;d lrk w;r;=r ks¾Kdhlj,g wkqj ,l=Kq ,ndfokak'
isiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoia ((((( • .=rejrhdf.a Wmfoia ms<smÈkak'
• .=re;=ud ,ndfok ish¨ u ud;Dld i|yd iqodkï jkak' kuq;al;d lsÍug isÿjkafka tla ud;Dldjla ms<sn| j muKla nji,lkak'
• we.hSï isÿjk Èkfha § wyUqj ,nd.;a ud;Dldj ms<sn| jñks;a;= foll l;djla mka;shg bÈßm;a lrkak'
^7&^7&^7&^7&^7&we.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhl ((((( • ud;Dldjg wod< j lreKq bÈßm;a lsÍu'
• kshñ; ld,h m%fhdackhg .ekSu'
• úIh lreKqj, ksjerÈ nj'
• wjYH wjia:dj, È yv md,kh yd wx. p,k bÈßm;a lsÍu'
• l:k wdrïNfha § yd wjidkfha § ms<smeÈh hq;= wdpdr O¾u
yd ms<sfj;a ms<sme§u'
^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih^8&,l=Kq mrdih ((((( • b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=h 01
Page 181
- 171 -
bf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqïbf.kqï-b.ekaùï we.hSï ie,iqï
^1&^1&^1&^1&^1& we.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:djwe.hSï wjia:dj ((((( ;=kajk jdrh - ie,iqï 6
^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrk^2&wdjrKh flfrkksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu ((((( 6'1" 6'2" 6'3" 6'4" iy 6'5
^3&^3&^3&^3&^3&ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<ie,iqug wod<
úIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrhúIh ikaOdrh ((((( • id¾j wd¾Ól iu;=,s;h
• iudydr úhoï yd wdodhï m%fõYh
• iudydr úhofï ixrpl
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h fjkia ùu
• ir, wd¾Ólhl .=Kl ls%hdj,sh
• ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h
• újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h
^4&^4&^4&^4&^4&ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh(ie,iqfï iajNdjh( • m%fya<sld ks¾udKh
^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK^5&ie,iqfï wruqK ((((( • ksYaÑ; ms<s;=re ,nd .; yels m%Yak f.dvk.hs'
• lKavdhï ye`.Sfuka lghq;= lrhs'
• iudydr úhoï ixrpl yd ;Srl úia;r lrhs'
• ir, wd¾Ól iu;=,s;hl fldkafoais bÈßm;a lrhs'
• ir, wd¾Ólhl .=Kl ls%hdj,sh úia;r lrhs'
• ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;hl fldkafoais bÈßm;a lrhs'
• újD; wdrïNhl iu;=,s;hl fldkafoais bÈßm;a lrhs'
^6&^6&^6&^6&^6&ie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aulie,eiau ls%hd;aul
lsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd WmfoialsÍu i|yd Wmfoia • ksmqK;d uÜgu 6'5 wjidkfha § m%fya,sldjla ks¾udKh
.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia.=re Wmfoia ((((( l< hq;= nj" ksmqK;d uÜgu 6'1 wdrïNfha§u isiqkag okajkak'
• we.hSï ks¾Kdhl ms<sn| j isiqka ±kqj;a lrkak'
• isiqka lKavdhï y;rlg fjkalrkak'
Page 182
- 172 -
• ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h" ir, wd¾Ólhl" iu;=,s;fjkiaùu" ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h yd újD; wd¾Ólhliu;=,s;h hk ud;Dld y;r lKavdhï w;r wyUqj fnodfokak'
• iEu lKavdhula u ;udg ,enqK ud;Dldjg wod<j my;i|yka fldkafoais hgf;a m%fya<sldjla ks¾udKh l< hq;=nj okajkak'
• my<g mo 10la yd yryg mo 10la ;sìh hq;= h'
• wNsu; mßÈ fldgq oe, ilia lr .; yels h'
• m%fya<sld mo ;u lKavdhug ,enqkq ud;Dldjg iDcqju
iïnkaO úh hq;=hs'
• m%fya<sldj bÈßm;a l< hq;= Èkg i;shlg fmr iEulKavdhul u m%fya<sld mo yd m%fya<sldj mßlaId lrn,kak' wjYH ixfYdaOkh i|yd Wmfoia fokak'
• l,ska kshu lr.;a Èkhl § ld,Éfþo foll §& m%fya<sldjilia l< tla tla lKavdhu ,jd th bÈßm;a lrjkak'
• wfkla lKavdhu ,nd m%fya<sldj iïmQ¾K lrjkak' ;r.hliajrEmfhka lrjkak&
• we.hSï ks¾Kdhl u; m%fya,sldj bÈßm;a lr tla tlalKavdhug ,l=Kq mjrkak'
isiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoiaisiq Wmfoia ((((( • .=rejrhdf.a Wmfoia yd u`. fmkaùu wkqj ls%hdldrlfïfhfokak'
• lKavdhfï iEu idudðlfhla u m%fya<sld mo ks¾udKhlsÍug odhl lr.kak'
• .=re;=ud okajk Èkhl § tajd .=re;=udg fmkajd wjYHfjkialï isÿ lrkak'
• ks¾udKd;aul j m%fya<sldj ks¾udKh lrkak'
^7&^7&^7&^7&^7&we.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhlwe.hSï ks¾Kdhl ((((( • m%fya<sldfõ ms<s;=re mo ud;Dldjg wod< ùu'
• wruqK bgqjk wdldrhg m%fya<sldj ks¾udKh lr ;sîu'
• .=re Wmfoia ms<sme§u yd kshñ; ld,h ;=< ld¾hh bgq lsÍu'
• kshñ; mo ixLHdj we;=<;aùu'
• ks¾udKYS,s nj'
^8&^8&^8&^8&^8&,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih,l=Kq mrdih ((((( • b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=hs 01
Page 183
- 173 -
uQ,dY% (
^1& w;m;a;=" vekS" wd¾Ól úoHd m%fõYh 1" 2009
^2& ;s,lr;ak isßfiak" wd¾Ól úoHd moku" 1996
^3& ohdr;ak" B'" Wiia fm< iy jD;a;Sh úNd. i|yd wd¾Ól úoHdj" 2006
^4& ,laIauka ví'ã'" .=Kfialr tÉ'tï'" wd¾Ól úYaf,aIKh" 1974
^5& Lipsey Richard G. and Colin Harbury, First Principles of Economics, 1992
^6& YS% ,xld uy nexl=j - jd¾Isl jd¾;dj - 2007
^7& YS% ,xld uy nexl=j - jd¾Isl jd¾;dj - 2008
^8& igyk - YS% ,xld uy nexl=fõ iudc yd wd¾:sl úoHd udislh - YS% ,xld uy nexl=j