ธรรมทั่วไป - .:: GEOCITIES.ws ::. · Web viewข นธ 5 หน า 3 อายตนะ 12 หน า 5 เวลามส ตร : เปร ยบเท ยบผลบ

ธรรมทวไป

1.) ขนธ 5 หนา 32.) อายตนะ 12 หนา 53.) เวลามสตร : เปรยบเทยบผลบญชนดตางๆ หนา 64.) เกณฑวนจฉยพระธรรมวนย หนา 85.) ทางสายกลาง ทพระพทธเจาทรงสอน หนา 106.) เปาหมายของผถอพรหมจรรย 5 จำาพวก หนา 127.) มงคลในพระพทธศาสนา หนา 158.) ปฏจจสมปบาท หนา 179.) เวลาทเปนฤกษด หนา 2110.) วตรอนงามของพระอรหนต หนา 2311.) พทธทำานาย 16 ขอ หนา 2512.) พทธทำานายขอท 1 หนา 2713.) พทธทำานายขอท 2 หนา 2814.) พทธทำานายขอท 3 หนา 2815.) พทธทำานายขอท 4 หนา 2916.) พทธทำานายขอท 5 หนา 3017.) พทธทำานายขอท 6 หนา 3018.) พทธทำานายขอท 7 หนา 3119.) พทธทำานายขอท 8 หนา 3120.) พทธทำานายขอท 9 หนา 3221.) พทธทำานายขอท 10 หนา 3222.) พทธทำานายขอท 11 หนา 3323.) พทธทำานายขอท 12 หนา 3424.) พทธทำานายขอท 13 หนา 3525.) พทธทำานายขอท 14 หนา 36

ทวไป 2

26.) พทธทำานายขอท 15 หนา 3627.) พทธทำานายขอท 16 หนา 3728.) ภพภมในพระพทธศาสนา หนา 3829.) ธรรมเปรยบเหมอนแพ หนา 4030.) อกศลกรรมบถ 10 หนา 4231.) คำาสอนเซนทนาสนใจ หนา 4332.) คำาสอนเซนทนาสนใจ (2) หนา 4433.) คำาสอนเซนทนาสนใจ (3) หนา 4534.) เรองนรกทมในพระไตรปฎก หนา 4735.) เรองของการเกดใหม หนา 5036.) อปกเลส 16 หนา 5337.) วธแกความโกรธ หนา 5438.) เมอถกดาวาดวยคำาไมด หนา 5739.) ผไดชอวามปรกตอยผเดยว หนา 5940.) เรองเกยวกบพระศรอารย หนา 6041.) โรคทางกายกบโรคทางใจ หนา 6542.) โทษของความโกรธ หนา 6743.) ปรญญาของพระพทธศาสนา หนา 7044.) ขนธ 5 (เพมเตม) หนา 7145.) การกลาวตพระอรหนต หนา 7246.) ขนธ 5 (เพมเตม 2) หนา 7447.) คนชอบจบผดผอนไมเจรญในธรรม หนา 7648.) พระอรหนตยงถกนนทา หนา 7749.) การแสดงธรรมทไมยกตน และไมขมผอน หนา 7950.) ภรรยา 7 จำาพวก หนา 8151.) บพกรรมของพระพทธเจา หนา 8352.) ระงบความเศราโศกถงคนตาย หนา 8553.) ทศ 6 : ขอควรปฏบตตอบคคลตางๆ ห น า

88

ทวไป 3

54.) ผลตอเนองจากตณหา หนา 9155.) เหตแหงความเกยจคราน หนา 92

ขนธ 5

สรรพสงทงหลายในอนนตจกรวาลนน แยกประเภทไดเปน 3 สวน (ดแผนผงในหนา 4 ประกอบ) คอ

1.) สวนทเปนวตถทงหลาย ไดแก สสารทงหลาย แสง สทงหลาย เสยง กลน รส ความเยน ความรอน ความออน ความแขง ความหยอน ความตง อาการเคลอนไหวของสงตางๆ ชองวางตางๆ อากาศ ดน นำา ไฟ ลม สภาพแหงความเปนหญง เปนชาย เนอสมองและระบบของเสนประสาททงหลาย อนเปนฐานใหจตเกด รวมทงอาการแหงความเกดขน ตงอย เสอมไป ดบไปของวตถทงหลายดวย

ซงรวมเรยกวารปขนธ (ขนธ = กอง หมวด หม)

2.) สวนทเปนความรสกนกคด และความคดทงหลาย รวมเรยกวานามขนธ แยกได 4 ชนดคอ2.1) เวทนาขนธ คอความรสกเปนสขทางกาย ทกขทางกาย โสมนส

(สขทางใจ) โทมนส (ทกขทางใจ) อเบกขา หรอ อทกขมสขเวทนา (เปนกลางๆ ไมสขไมทกข)

2.2) สญญาขนธ คอความจำาไดหมายรในสงตางๆ คอสวนททำาหนาทในการจำานนเอง (ไมใชเนอสมอง แตเปนสวนของความรสกนกคด เน อสมองนนจดเปนรปขนธ เนอสมองเปนเหมอนสำานกงาน สวนนามขนธทงหลายเหมอนผททำางานในสำานกงานนน)

ทวไป 4

2.3) สงขารขนธ คอสวนทปรงแตงจต คอสภาพทปรากฏของจตนนเอง เชน ความโลภ ความโกรธ ความหลง ทาน(สภาพของจตทสละสงตางๆ ออกไป) ความเมตตา กรณา มทตา สมาธ ความฟงซาน ความหดหทอถอย ความงวง ความละอาย ความเกรงกลว ความไมละอาย ความไมเกรงกลว เจตนาในการทำาสงตางๆ ความลงเลสงสย ความมนใจ ความเยอหยงถอตว ความเพยร ปต ความยนดพอใจ ความอจฉา ความตระหน ศรทธา สต ปญญา การคด การตรกตรอง

2.4) วญญาณขนธ หรอ จต คอผทรบรสงทงปวง คอรบรความรสกตางๆ ตงแต ขอ 2.1 จนถงขอ 2.3 และเปนผรบรถงสวนทเปนรปขนธทงหลายดวย อนไดแกเปนผรบรสงทงหลาย ทมากระทบทางตา ห จมก ลน กาย นนเอง รวมถงเปนผรบรในสภาวะแหงนพพานดวย

3.) นพพาน คอสภาวะทพนจากรปขนธและนามขนธทงปวง หรอสภาวะจตทพนจากความยดมนผกพนธในสงทงปวง รวมถงไมยดมนในนพพานดวย

นพพาน = น + วาน (ในภาษาบาลนน ว. กบ พ. ใชแทนกนได วาน จงเทากบ พาน)

น = พนวาน = สงทเกยวโยงไว ไดแก ตณหาคอความทะยานอยาก และ

อ ป า ท า น ค อ ค ว า ม ย ด ม น ถ อ ม น น น เ อ งนวาน หรอ นพพาน แปลตามตวจงหมายถงความพนจากเครองเกยวโยง (ตณหาและอปาทาน) นนเอง

สรปแลวขนธ 5 ประกอบดวย1.) รปขนธ2.) เวทนาขนธ3.) สญญาขนธ

ทวไป 5

4.) สงขารขนธ5.) วญญาณขนธ

โดยทเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธรวมเรยกวาเจตสก ซงแปลวาเปนสงทเกดรวมกบจตเสมอ (ในภาษาบาลนนสระ อ กบสระ เอ ใชแทนกนได เจต จงเทากบ จต นนเอง) คอจตและเจตสกจะเกดและดบพรอมกนเสมอ จะแยกกนเกดไมได เพราะเปนสงทเกยวเนองกนอย เพยงแตวาตอนนนนามขนธตวไหนจะแสดงตวเดนกวาตวอนเทานนเอง

ธมมโชต21 พฤศจกายน 2543

อายตนะ 12

อายตนะ ตามศพทแปลวาเขต หรอแดน หมายถงเปนทตอ ทบรรจบ ทประชมกน ทำาใหเกดการรบรในสงตางๆ แบงเปน 6 ค หรอ 12 ชนด คอ

คท 1 จกขายตนะ (ประสาทตา) กบ รปายตนะ (แสง ส ทมากระทบตาใหเหนเปนภาพตางๆ)

ทวไป 6

คท 2 โสตายตนะ (ประสาทห) กบ สททายตนะ (เสยงตางๆ)คท 3 ฆานายตนะ (ประสาทรบกลน) กบ คนธายตนะ (กลนตางๆ)คท 4 ชวหายตนะ (ประสาทรบรส) กบ รสายตนะ (รสตางๆ)คท 5 กายายตนะ (ประสาทตามผวกาย) กบ โผฏฐพพายตนะ (ความ

เยน รอน ออน แขงตางๆ ทกระทบกาย)คท 6 มนายตนะ (จต ซงเปนผสมผสกบความคด) กบ ธมมายตนะ

(ความคด ความรสกตางๆ)

*** คำาวาประสาทตา ... จนถง ... ประสาทตามผวกาย ในทนหมายถงระบบของเสนประสาท ซงเปนสวนของรางกายจรงๆ ไมใชความรสกทเกดขน ณ จดของประสาทสวนนนๆ ซงเปนสวนของจตใจ ***

โดยท จกขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชวหายตนะ กายายตนะ มนายตนะ รวมเรยกวา อายตนะภายใน 6

สวนทเหลอคอ รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ธมมายตนะ รวมเรยกวาอายตนะภายนอก 6

การรบร ต างๆ จะเก ดข นได เม ออายตนะภายนอกมากระทบกบอายตนะภายในทเหมาะสมกนเปนคๆ ทำาใหเกดการรบรทางทวาร หรออวยวะนนๆ ขน เชน เมอรปายตนะ คอ แสง สตางๆ ซงสะทอนมาจากผวของวตถใดๆ มากระทบกบจกขายตนะ คอประสาทตา ซงอยทเรตนา (จอรบภาพในกระบอกตา) กจะเกดจกขวญญาณ (จตททำาหนาทในการเหนภาพของวตถนน) ขนทจกขายตนะนน การเหนภาพของวตถน นก เก ดข น โดยทจกขวญญาณนนเปนผเหน

จากนนธมมายตนะ คอความคดตางๆ (เกยวกบวตถทเหนนน) กเกดตามมาโดยมมนายตนะ คอจตเปนผคดหรอรบรความคดนนๆ

การเกดขนของจตตลอดกระบวนการทกลาวมาน มเพยงจกขวญญาณเทานนทเกดขนทจกขประสาท สวนจตอนนอกนนจะเกดขนทหทยวตถ คอบรเวณทความรสกนกคดเกดขน ซงปรกตกจะเปนทสมอง (สวนจะเปนทใด

ทวไป 7

ไดบางนน ผททำากรรมฐาน โดยเฉพาะวปสสนากรรมฐาน เมอปฏบตไปถงขนหนง แลวจะรไดเอง)

ปรากฏการณทำานองนจะเกดขนหมนเวยนเปลยนไปตามทวาร หรออวยวะทท ำาหนาทในการรบร ตางๆ ตลอดเวลาไมหยดหยอน โดยมจกขวญญาณ โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ กายวญญาณ เกดขนทจกขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชวหายตนะ กายายตนะตามลำาดบ ทำาใหเกดการมองเหน การไดยน การไดกลน การรรส การรสมผสทางกาย

อนเปนผลใหเกดความคดทเปนกศล อกศล หรอเปนกลางๆ ตางๆ (ธมมายตนะ)ตามมา โดยม มนายตนะ คอจตเปนผคดหรอรบรความคดนนๆ โดยมฐานปฏบตการอยทหทยวตถ ตามทกลาวไปแลว (นอกจากจกขวญญาณ โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ และกายวญญาณแลว จตอนทงหมดจะเกดทหทยวตถทงสน)

ธมมโชต22 พฤศจกายน 2543

เวลามสตร : เปรยบเทยบผลบญชนดตางๆทมา : พระไตรปฎก พระสตตนตปฎก องคตตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวก

นบาต

เนองจากเวลามสตรน เปนพระสตรทมเนอหาบางตอนทเขาใจไดคอนขางยาก ผดำาเนนการจงไดทำาการสรป โดยนำาเอาเนอหาทสำาคญมาจดเรยงแยกเปนขอๆ เพอใหงายในการทำาความเขาใจ ดงน

พระพทธเจาไดตรสแกทานอนาถบณฑกเศรษฐ ณ พระวหารเชตวน ใกลพระนครสาวตถ แควนโกศล ถงผลบญทเกดขน จากการทำาบญประเภทตางๆ ตงแตการใหทาน รกษาศล เจรญภาวนา (คำาวาบญนน คอการชำาระจตใหผองใสจากกเลส มหลายวธ ไมใชเฉพาะการใหทานเทานน) วาอยางไหนใหบญมาก/นอย แตกตางกนอยางไร มรายละเอยดสรปไดดงน

ทวไป 8

พระพทธเจาตรสวา : บคคลใหทานอนเศราหมอง หรอประณตกตาม (ในทนหมายถงการใหของทมราคาถกมสภาพไมนาด หรอของทมราคาแพงประณตสวยงาม เพราะในตอนนนทานอนาถบณฑกเศรษฐ ประสบภยพบตหลายอยาง ทำาใหฐานะยากจนลง ไมสามารถทำาบญดวยอาหารชนดไดอยางเมอกอน ทำาไดแคเพยงปลายขาวกบนำาผกดองเทานน ) แตใหทานนนโดยความเคารพ ทำาความนบนอบให ใหดวยมอตนเอง ใหของทไมเหลอ เชอกรรมและผลของกรรม ยอมไดผลบญมาก

และไดทรงแจกแจงรายละเอยดของผลบญจากการทำาบญชนดตางๆ ไวดงน

o การใหทานโสดาบนทานเดยว ไดผลบญมากกวาใหทานแกปถชนจำานวนมาก

o การใหทานโสดาบน 100 ทาน ไดผลบญมากกวาใหทานโสดาบนทานเดยว

o การใหทานสกทาคามบคคลทานเดยว ไดผลบญมากกวาใหทานโสดาบน 100 ทาน

o การใหทานสกทาคามบคคล 100 ทาน ไดผลบญมากกวาใหทานสกทาคามบคคลทานเดยว

o การใหทานอนาคามบคคลทานเดยว ไดผลบญมากกวาใหทานสกทาคามบคคล 100 ทาน

o การใหทานอนาคามบคคล 100 ทาน ไดผลบญมากกวาใหทานอนาคามบคคลทานเดยว

o การใหทานพระอรหนตทานเดยว ไดผลบญมากกวาใหทานอนาคามบคคล 100 ทาน

o การใหทานพระอรหนต 100 ทาน ไดผลบญมากกวาใหทานพระอรหนตทานเดยว

o การใหทานพระปจเจกพทธเจาพระองคเดยว ไดผลบญมากกวาใหทานพระอรหนต 100 ทาน

ทวไป 9

o การใหทานพระปจเจกพทธเจา 100 พระองค ไดผลบญมากกวาใหทานพระปจเจกพทธเจาพระองคเดยว

o การใหทานพระสพพญญพทธเจาพระองคเดยว ไดผลบญมากกวาใหทานพระปจเจกพทธเจา 100 พระองค

o การใหทานภกษสงฆมพระพทธเจาเปนประมข (สงฆทาน - การใหทานโดยไมไดเจาะจงวาตองเปนภกษรปนนรปน) ไดผลบญมากกวาใหทานพระสพพญญพทธเจา

o การสรางวหารถวายสงฆผมาจากทศทง 4 (ใหโดยไมเจาะจงผรบวาตองเปนภกษร ปนนร ปน) ไดผลบญมากกวาใหทานภกษสงฆม พระพทธเจาเปนประมข

o การทบคคลมจตเลอมใสในพระพทธ พระธรรม พระสงฆเปนสรณะ ไดผลบญมากกวา การสรางวหารถวายสงฆผมาจากทศทง 4

o การรกษาศล 5 ไดผลบญมากกวาการทบคคลมจตเลอมใสในพระพทธ พระธรรม พระสงฆเปนสรณะ

o การเจรญเมตตาจต (เปนการทำาสมาธรปแบบหนง) แมเพยงเวลาสดดมของหอม ไดผลบญมากกวาการรกษาศล 5

o การเจรญอนจจสญญาแมเพยงลดนวมอ (การเจรญอนจจสญญาคอการพจารณาถงความไมเทยง ซงเปนการเจรญวปสสนาอยางหนง เพยงลดนวมอคอเพยงเทาเวลาทดดนวมอ 1 ครง) ไดผลบญมากกวาการเจรญเมตตาจตแมเพยงเวลาสดดมของหอม

หมายเหตพระพทธเจาม 2 ประเภทคอ

1.) พระปจเจกพทธเจา - ตรสรสจธรรมไดเองโดยไมไดฟงคำาสอนจากใคร แตสอนผอนใหรตามไมได จะอบตขนในชวงทโลกวางเปลาจากศาสนา

2.) พระสพพญญพทธเจา - ตรสรสจธรรมไดเองโดยไมไดฟงคำาสอนจากใคร และสามารถสอนผอนใหรตามไดดวย เชน พระพทธเจาทเรารจกกนทวไป

ทวไป 10

ขอสงเกตo การเจรญวปสสนาจะไดบญมากกวาอยางอน เพราะเปนการฟอกจต

ใหหมดจดจากกเลสไดมากทสด ซงถาทำาไดถงขนสงกจะทำาลายกเลสไดอยางถาวร และเมอบรรลเปนพระอรหนตกจะเปนบญขนสงทสด

o การทำาสมาธจะไดบญรองลงมา เพราะเปนการกนจตจากนวรณไดตราบเทาทสมาธยงอย (ดเรองนวรณ 5 และวธแกไข ในหมวดสมถกรรมฐาน (สมาธ) ประกอบ)

o การรกษาศลจะไดบญรองจากการทำาสมาธ เพราะเปนการขดเกลาจตจากกเลสขนหยาบ คอการลวงละเมดทางกายและทางวาจา

o การมจตเลอมใสในพระพทธ พระธรรม พระสงฆเปนสรณะ คอการหนมานบถอพระพทธศาสนา ใหผลบญมากเพราะเปนการหนมารบเอาความเหนทถกตอง (สมมาทฏฐ) ซงจะเปนจดเรมตนของการพฒนาจตดวยวธการทงปวง

o การใหทานแกสงฆ (สงฆทาน) จะไดบญมากกวาการใหทานแบบเจาะจงตวผรบ เพราะใจเปดกวางกวา (ตองไมเจาะจงตวผรบดวยใจทแทจรงถงจะไดบญมาก)

o การใหทานแบบเจาะจงตวผรบนน จะใหผลบญลดหลนกนไปตามขนของความบรสทธของจตของผรบ (ดเร องอรยบคคล 8 ประเภท ในหมวดวปสสนา (ปญญา) ประกอบ)

ผรวบรวมธมมโชต

29 พฤศจกายน 2543

เกณฑวนจฉยพระธรรมวนย

ยงศาสนามอายยนนานมากขนเทาใด โอกาสทค ำาสอนจะถกบดเบอนกยงมมากขนเทานน พระพทธเจาทรงเลงเหนถงปญหาทจะเกดขนน จงไดทรงประทานหลกเกณฑเพอใชตดสน วาอะไรคอคำาสอนทแทจรงของพระองค และ

ทวไป 11

อะไรคอสงทถกบดเบอน หรอสอดแทรกเขามา ดงปรากฏใน พระไตรปฎก หมวดวนยปฎก จลลวรรค ภาค ๒ ดงน

ลกษณะวนจฉยพระธรรมวนย[๕๒๓] ครงนน พระมหาปชาบดโคตม เขาไปเฝาพระผมพระภาค ถวาย

บงคม ไดยน ณ ทควรสวนขางหนง แลวกราบทลวา ขอประทานพระวโรกาส พระพทธเจาขา ขอพระผมพระภาคโปรดแสดงธรรมโดยยอ ทหมอมฉนฟงธรรมของพระผมพระภาคแลว เปนผเดยวจะพงหลกออก ไมประมาท มความเพยร มตนสงไปอย

พระผมพระภาคตรสวา ดกรโคตม เธอพงรธรรมเหลาใดวาo ธรรมเหลานเปนไปเพอความกำาหนด ไมใชเพอคลายความ

กำาหนดo เปนไปเพอความประกอบ ไมใชเพอความพรากo เปนไปเพอความสะสม ไมใชเพอความไมสะสมo เปนไปเพอความมกมาก ไมใชเพอความมกนอยo เปนไปเพอความไมสนโดษ ไมใชเพอความสนโดษo เปนไปเพอความคลกคลดวยหม ไมใชเพอความสงดo เปนไปเพอความเกยจคราน ไมใชเพอปรารภความเพยรo เปนไปเพอความเลยงยาก ไมใชเพอความเลยงงาย

ดกรโคตม เธอพงทรงจำาธรรมเหลานนไวโดยสวนเดยววา นนไมใชธรรม นนไมใชวนย นนไมใชสตถศาสน (ไมใชคำาสงสอนของพระพทธเจา - ธมมโชต)

ดกรโคตม อนง เธอพงรธรรมเหลาใดวาo ธรรมเหลานเปนไปเพอความคลายกำาหนด ไมใชเพอมความ

กำาหนดo เปนไปเพอความพราก ไมใชเพอความประกอบo เปนไปเพอความไมสะสม ไมใชเพอความสะสมo เปนไปเพอความมกนอย ไมใชเพอความมกมาก

ทวไป 12

o เปนไปเพอความสนโดษ ไมใชเพอความไมสนโดษo เปนไปเพอความสงด ไมใชเพอความคลกคลดวยหมo เปนไปเพอปรารภความเพยร ไมใชเพอความเกยจครานo เปนไปเพอความเลยงงาย ไมใชเพอความเลยงยาก

ดกรโคตม เธอพงทรงจำาธรรมเหลานนไวโดยสวนเดยววา นนเปนธรรม นนเปนวนย นนเปนสตถศาสน ฯ (เปนคำาสงสอนของพระพทธเจา - ธมมโชต)

ผรวบรวมธมมโชต

5 ธนวาคม 2543

ทางสายกลางทพระพทธเจาทรงสอน

ในสมยโบราณ กอนทเจาชายสทธตถะจะทรงตรสรเปนพระพทธเจานน มเจาลทธตางๆ อยเปนจำานวนมาก เจาลทธเหลานน ตางกสอนแนวทางปฏบตเพอการพนทกขแตกตางกนไป ตามความเชอของตน ซงสามารถสรปไดเปน 2 แนวทางคอ

1.) อตตกลมถานโยค คอใชวธการทรมานรางกายของตนเองดวยวธการตางๆ โดยมความเชอวา เมอไดรบความทกขจนถงทสดแลว กจะสามารถพนจากความทกขทงปวงไปไดเอง หรอจะเขาถงความบรสทธไปไดเอง การปฏบตแนวนมหลายรปแบบ เชน การอดอาหาร การไวเลบยาว การยนขาเดยว การไมนงผา ทเรยกวาอเจลกะ การใชชวตและทาทางตางๆ เหมอนวว ทเรยกวาโควตร การใชชวตและทาทางตางๆ เหมอนสนข ทเรยกวาสนขวตร การสมาทานบรโภคเฉพาะลกเดอย ฯลฯ

ทวไป 13

2.) กามสขลลกานโยค คอการสองเสพ บำารงบำาเรอตนเองดวยกามคณทง 5 อยางเตมท (การสมผสกบสงทนารนรมย ตางๆ ทางตา ห จมก ลน กาย) เพราะมความเชอวาตายแลวสญ การใชวธตามแนวทางท 1. กมแตจะเปนทกขไปโดยเปลาประโยชน เพราะฉะนน จงพยายามหาความสขใหไดมากทสด ตลอดชวงเวลาทมชวตอย โดยเรยกวานพพานปจจบน

เจาชายสทธตถะนน เมอกอนจะออกบวช กทรงไดรบการบำารงบำาเรอดวยกามคณทง 5 อยางเตมทมาแลว กไดทรงทราบอยางชดเจนดวยพระองคเองมาแลววา วธการเชนนน ทำาใหมความสขไดเพยงชวครงชวคราวเทานน เมอนานวนเขากรสกจดชด และเบอไดในทสด ไมสามารถทำาใหพนจากความทกขตางๆ ไปไดจรง ไมวาจะเปนทกขจากความแก ความเจบ ความตาย ความพลดพรากจากของรก ความโกรธ เรารอนใจ ความกงวลใจ ความเครยด ความกลว ความรอน ความหนาว และทกขอนๆ อกสารพดอยาง

เมอออกบวชแลว กไดทรงทดลองใชวธการทรมานรางกายในรปแบบตางๆ อยเปนเวลานาน ทเรยกกนทวไปวาทกรกรยา จนกระทงทรงแนพระทยวา วธนไมสามารถทำาใหพนจากความทกข ไปไดเชนกน

จงไดทรงพจารณาวา การใชวธทรมานรางกายนน เปนทางท ตงเกนไป ทำาแลวกมแตจะไดรบทกข ไมมประโยชนอะไร สวนการบำาเรอตนดวยกามนนกเปนทางทหยอนเกนไป ไมใชทางทจะทำาใหพนทกขไดจรง จงทรงหนมาพจารณาถงทางสายกลาง

ทางสายกลางทพระพทธเจาทรงเลงเหนกคอ การบำารงรกษารางกายตามทจำาเปนจรงๆ ทงในเร องของอาหาร เคร องนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค เพอใหสามารถมชวตอยไดอยางปรกตสข ไมตองเปนทกขเพราะรางกายเปนเหต แตกไมตองไปเสยเวลากบรางกายจนเกนจำาเปน และไมตองเปนทกขเพราะการแสวงหา ในสงทเกนจำาเปน แลวหนมาทำาความเพยรทางจตแทน

ทวไป 14

การทำาความเพยรทางจตกคอ การปฏบตตามทางทเรยกวาอรยมรรคมองค 8 นนเอง อนไดแก

1.) สมมาทฏฐ - ความเหนชอบ คอมความเหนทถกตองวาอะไรคอทกข อะไรคอสมทย (เหตแหงทกข) อะไรคอนโรธ (ความดบไปแหงทกข = นพพาน) อะไรคอมรรค (ทางปฏบตเพอความดบไปแหงทกข)

2.) สมมาสงกปปะ - ความดำารชอบ คอดำารทจะออกจากกาม ออกจากความโกรธความพยาบาท ออกจากความเบยดเบยน ดำารทจะปฏบตตามมรรคมองค 8

3.) สมมาวาจา - วาจาชอบ คอมวาจาทไมเปนไปเพอความยนดในกาม ไมเปนไปเพอความโกรธ ไมเปนไปเพอความพยาบาท ไมเปนไปเพอความเบยดเบยน ไมพดปด ไมพดสอเสยด (ยยงใหเขาแตกแยกกน) ไมพดคำาหยาบ (พดเพอใหเขาเจบใจ) ไมพดเพอเจอไรสาระ พดแตสงทมสาระ เปนไปเพอความเพยร เพอความหลดพน

4.) สมมากมมนตะ - การงานชอบ คอการแสดงออกทางกายทเหมาะสม ดงาม ไมฆาสตว ไมลกทรพย ไมประพฤตผดในกาม (ลวงเกนผทมเจาของ ผปกครองหวงอย) ไมเสพของมนเมา อนจะทำาใหขาดสต

5.) สมมาอาชวะ - เลยงชพชอบ คอการประกอบอาชพสจรต ถกทำานองคลองธรรม ไมคดโกง ไมเปนเหตใหผอนเดอดรอน ไมขายสรา ไมขายอาวธ ไมขายยาพษ ไมขายมนษย ไมเลยงสตวเพอฆาเอง หรอเพอใหเขาเอาไปฆา ถาเปนนกบวชกยนดเฉพาะของทไดมา โดยถกตองตามพระธรรมวนย

6.) สมมาวายามะ - ความเพยรชอบ คอมความเพยรในการปฏบตเพอความพนทกขอนชอบ มความเพยรในการประคองจตไว ตงจตไว เพอมใหอกศลธรรมอนลามกทยงไมเกด บงเกดขน เพอละอกศลธรรมอนลามกทบงเกดขนแลว เพอให กศลธรรมทยงไมเกด บงเกดขน พยายาม ปรารภความเพยร ประคองจตไว ตงจตไว เพอความตงมน ไมฟ นเฟอน เพมพน ไพบลย เจรญ บรบรณ แหงกศลธรรมทบงเกดขนแลว

ทวไป 15

7.) สมมาสต - ระลกชอบ คอมสต (ความระลกได) ในฐานทง 4 หรอสตปฏฐาน 4 นนเอง (ดรายละเอยดในเร องตางๆ ในหมวดวปสสนา (ปญญา) ประกอบ โดยเฉพาะเรองฐานสำาหรบเจรญวปสสนา)

8.) สมมาสมาธ - ความตงใจมนชอบ คอสมาธทเปนไปเพอความสงบ เพอความรย ง (ในสภาวะทแทจรงของสงทงหลาย ไดแก ความไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา ไมอยในอำานาจ) เพอความตรสร เพอความหลดพนจากกองทกขทงปวง เพอนพพาน อนไดแก สมาธอนเปนฐานสำาหรบการเจรญวปสสนา นนเอง

ขอพงสงเกต1.) กอนทเจาชายสทธตถะจะทรงตรสรเปนพระพทธเจานน กไดมการทำา

สมาธกนอยกอนแลว ดงเชน ทเจาชายสทธตถะไดเสดจไปเรยนทสำานกของอาฬารดาบส กาลามโคตร และทสำานกของอทกดาบส รามบตร เปนตน แตสมาธเหลานน ตดอยเพยงแคความสงบเทานน ไมไดใชเปนฐานสำาหรบการเจรญวปสสนา เมอเจาชายสทธตถะฝกถงขนสงสดแลว จงทรงเหนวา ไมสามารถทำาใหหลดพนจากทกขทงปวงไดอยางแทจรง จงไดเสดจออกมาจากสำานกเหลานน

2.) คนสวนใหญนน มกจะชอบคดอะไรโดยเอาตนเองเปนหลกอยเสมอ เมอตนเองประพฤต ปฏบตตวในเรองไหนอยในระดบใด กมกจะคดวา นนแหละคอทางสายกลาง แลวมองวา คนทปฏบตเครงครดกวาตนนน ปฏบตตงเกนไป และมองวา คนทยอหยอนกวาตนนน ปฏบตหยอนเกนไป คอเอาตนเองเปนมาตรฐาน แทนทจะเอาหลกธรรมเปนมาตรฐาน ทานผอานคดวาจรงหรอไม

ธมมโชต1 มนาคม 2544

เปาหมายของผถอพรหมจรรย 5 จำาพวก

ทวไป 16

เร องนสรปความจากพระไตรปฎก มหาสาโรปมสตร โอปมมวรรค พระสตตนตปฎก เลม 4 มชฌมนกาย มลปณณาสก ซงมเนอหาดงน

พระพทธเจาทรงเปรยบเทยบการออกบวชเพอการเขาถงแกนของศาสนาวา เหมอนผมความตองการแกนไม แสวงหาแกนไม เทยวเสาะหาแกนไม โดยทรงแบงไว 5 จำาพวกคอ

1.) บางคนเมอออกบวชแลว ไดรบลาภสกการะ และความสรรเสรญ เขามความยนด พอใจในสงเหลานน ลมหลงมวเมาในสงเหลานน ยกตนขมผอนวา ตนมลาภสกการะ และไดรบคำาสรรเสรญมากกวาผอน

เปรยบเสมอนผแสวงหาแกนไม ไปพบตนไมใหญ แลวตดเอากงและใบถอไป โดยเขาใจผด คดวานนคอแกนไม เขายอมไมไดแกนไม ฉนใด ผทออกบวชแลวตดอยทลาภสกการะ และความสรรเสรญ ยอมเขาไมถงแกนของศาสนา ฉนนน เพราะเขาไดถอเอากงและใบของพรหมจรรย และถงทสดแคกงและใบนน

2.) บางคนเมอออกบวชแลว ไดรบลาภสกการะ และความสรรเสรญ แตเขาไมมความยนดในสงเหลานน ไมลมหลงมวเมาในสงเหลานน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะลาภสกการะ และความสรรเสรญนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการถอศลใหบรสทธ เขามความยนด พอใจในความบรสทธของศลนน เขาจงยกตนขมผอนวา เรามศล มกลยาณธรรม ผอนเปนผทศล มบาปธรรม เขายอมมวเมา มความประมาทเพราะความบรสทธของศลนน

เปรยบเสมอนผแสวงหาแกนไม ไปพบตนไมใหญ แลวถากเอาสะเกดถอไป คดวานนคอแกนไม เขายอมไมไดแกนไม ฉนใด ผทออกบวชแลวตดอยท ศล ยอมเขาไมถงแกนของศาสนา ฉนนน เพราะเขาไดถอเอาสะเกดของพรหมจรรย และถงทสดแคสะเกดนน

3.) บางคนเมอออกบวชแลว ไดรบลาภสกการะ และความสรรเสรญ แตเขาไมมความยนดในสงเหลานน ไมลมหลงมวเมาในสงเหลานน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะลาภสกการะ และความสรรเสรญนน

ทวไป 17

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการถอศลใหบรสทธ เขามความยนด พอใจในความบรสทธของศลนน แตความดำารยงไมเตมเป ยม ไมลมหลงมวเมาในศลนน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะความบรสทธของศลนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการทำาสมาธใหเกดขน เขามความยนด พอใจในสมาธนน เขาจงยกตนขมผอนวา เรามจตตงมน ผอนเปนผมจตไมตงมน เขายอมมวเมา มความประมาทเพราะสมาธนน

เปรยบเสมอนผแสวงหาแกนไม ไปพบตนไมใหญ แลวถากเอาเปลอกถอไป คดวานนคอแกนไม เขายอมไมไดแกนไม ฉนใด ผทออกบวชแลวตดอยทสมาธ ยอมเขาไมถงแกนของศาสนา ฉนนน เพราะเขาไดถอเอาเปลอกของพรหมจรรย และถงทสดแคเปลอกนน

4.) บางคนเมอออกบวชแลว ไดรบลาภสกการะ และความสรรเสรญ แตเขาไมมความยนดในสงเหลานน ไมลมหลงมวเมาในสงเหลานน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะลาภสกการะ และความสรรเสรญนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการถอศลใหบรสทธ เขามความยนด พอใจในความบรสทธของศลนน แตความดำารยงไมเตมเป ยม ไมลมหลงมวเมาในศลนน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะความบรสทธของศลนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการทำาสมาธใหเกดขน เขามความยนด พอใจในสมาธนน แตความดำารยงไมเตมเป ยม ไมลมหลงมวเมาในสมาธนน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะสมาธนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการเจรญวปสสนา จนทำาญาณทสสนะ ใหเก ดข น (การเหนแจงในป ญญาจากการเจรญวปสสนาขนตน แตยงไมถงขนมรรค/ผล หรอบรรลมรรค/ผลขนตนแลว (เชน เปนโสดาบน) แตยงไมถงขนเปนพระอรหนต) เขามความยนด พอใจในญาณทสสนะนน เขาจงยกตนขมผอนวา เรารเราเหน

ทวไป 18

อย ผอนไมรไมเหน เขายอมมวเมา มความประมาทเพราะญาณทสสนะนน

เปรยบเสมอนผแสวงหาแกนไม ไปพบตนไมใหญ แลวถากเอากระพถอไป คดวานนคอแกนไม เขายอมไมไดแกนไม ฉนใด ผทออกบวชแลวตดอยทญาณทสสนะ ยอมเขาไมถงแกนของศาสนา ฉนนน เพราะเขาไดถอเอากระพของพรหมจรรย และถงทสดแคกระพนน

5.) บางคนเมอออกบวชแลว ไดรบลาภสกการะ และความสรรเสรญ แตเขาไมมความยนดในสงเหลานน ไมลมหลงมวเมาในสงเหลานน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะลาภสกการะ และความสรรเสรญนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการถอศลใหบรสทธ เขามความยนด พอใจในความบรสทธของศลนน แตความดำารยงไมเตมเป ยม ไมลมหลงมวเมาในศลนน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะความบรสทธของศลนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการทำาสมาธใหเกดขน เขามความยนด พอใจในสมาธนน แตความดำารยงไมเตมเป ยม ไมลมหลงมวเมาในสมาธนน ไมประมาท ไมยกตนขมผอน เพราะสมาธนน

เมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการเจรญวปสสนา จนทำาญาณทสสนะใหเกดขน เขามความยนด พอใจในญาณทสสนะนน แตความดำารยงไมเตมเป ยม ไมลมหลงมวเมาในญาณทสสนะนน ไมป ร ะ ม า ท ไ ม ย ก ต น ข ม ผ อ น เ พ ร า ะ ญ า ณ ท ส ส น ะ น นเมอไมประมาท เขาจงมความเพยรในการเจรญวปสสนาตอไป จนทำาอรหตตมรรค อรหตตผล ใหเกดขน (บรรลเปนพระอรหนต)

เปรยบเสมอนผแสวงหาแกนไม ไปพบตนไมใหญ แลวถากเอาแกนถอไป เขายอมไดประโยชน จากแกนไมนน ฉนใด ผทออกบวชแลวไมประมาท มความเพยรในการเจรญวปสสนา จนทำาอรหตตมรรค อรหตตผลใหเกดขน เขายอมเขาถงแกนของศาสนา ฉนนน

ทวไป 19

เพราะพรหมจรรยน มอรหตตมรรค อรหตตผลเปนประโยชน เปนแกน เปนทสด.

ผสรป/เรยบเรยงธมมโชต

5 มนาคม 2544

มงคลในพระพทธศาสนา

ปจจบนน ชาวพทธทงหลายมความเชอในเร องสงทเปนมงคลแตกตางกนไป บางคนกไมเชอเลย คดวาเปนเรองเหลวไหลไรสาระ บางคนกเชอครงไมเชอคร ง แตบางคนกเชออยางไมลมหลมตา คดวาทำาอยางนนแลวด เปนศรมงคล ทำาอยางนไมด ทำาแลวจะแย

ลองมาดกนวา พระพทธเจาทรงสอนเรองนเอาไวอยางไรบางสมยหนง พระพทธเจาประทบอย ณ พระวหารเชตวน อารามของทาน

อนาถบณฑ กเศรษฐ ใกล พระนครสาวตถ คร งน น มผ กราบทลถามพระพทธเจา ถงสงทเปนมงคล พระพทธเจาตรสตอบวา :

การไมคบคนพาล ๑ การคบบณฑต ๑การบชาบคคลทควรบชา ๑ นเปนอดมมงคล

การอยในประเทศอนสมควร ๑ ความเปนผมบญอนกระทำาแลวในกาลกอน ๑การตงตนไวชอบ ๑ นเปนอดมมงคล

พาหสจจะ ๑ การมศลปวทยา ๑ วนยทศกษาดแลว ๑วาจาสภาษต ๑ นเปนอดมมงคล

การบำารงมารดาบดา ๑ การสงเคราะหบตรภรรยา ๑การงานอนไมอากล ๑ นเปนอดมมงคล

การใหทาน ๑ การประพฤตธรรม ๑ การสงเคราะหญาต ๑การกระทำาอนไมมโทษ ๑ นเปนอดมมงคล

ทวไป 20

การงดการเวนจากบาป ๑ ความสำารวมจากการดมนำาเมา ๑ความไมประมาทในธรรมทงหลาย ๑ นเปนอดมมงคล

ความเคารพผอน ๑ ความประพฤตถอมตน ๑ ความสนโดษ ๑ ความกตญญ ๑

การฟงธรรมตามกาล ๑ นเปนอดมมงคลความอดทน ๑ ความเปนผวางาย ๑ การไดเหนสมณะทงหลาย ๑

การสนทนาธรรมตามกาล ๑ นเปนอดมมงคลความเพยรเผากเลส ๑ การประพฤตพรหมจรรย ๑ การเหนอรยสจ ๑

การกระทำานพพานใหแจง ๑ นเปนอดมมงคลจตของผใดอนโลกธรรมทงหลายถกตองแลวยอมไมหวนไหว ๑

จตไมเศราโศก ๑ จตปราศจากธลแหงกเลส ๑ มจตอนเกษม ๑ นเปนอดมมงคล

เทวดาและมนษยทงหลาย ทำามงคลเชนนแลว เปนผไมปราชยในขาศกทกหมเหลา

ยอมถงความสวสดในททกสถาน นเปนอดมมงคลของเทวดาและมนษยเหลานน ฯ

อธบายเพมเตมo มงคล = สงทนำามาซงความสขความเจรญo การบชาบคคลทควรบชา - เปนมงคลเพราะเมอเราเคารพนบถอใคร

กจะดำาเนนรอยตามคนคนนน ถาคนคนนนเปนผทควรบชา เรากจะเปนคนดตามไปดวย

o การอยในประเทศอนสมควร - คอการอยในทองถนทเหมาะสมในการดำาเนนชวต มสงแวดลอมทด

o พาหสจจะ = พหสต คอเปนผไดยนไดฟงมามาก มความรมากo การมศลปวทยา หมายถงมความรทใชประกอบอาชพได–o วาจาสภาษต - การพดในสงทด มประโยชนo การงานอนไมอากล = การงานอนไมยงเหยง สบสนo ความสนโดษ = พอใจในสงทตนมอย

ทวไป 21

o การไดเหนสมณะทงหลาย - เปนมงคลเพราะจะไดมโอกาสฟงธรรม สนทนาธรรม และไขขอของใจตางๆ

o การเหนอรยสจ = การบรรลมรรค/ผล การมดวงตาเหนธรรมo การกระทำานพพานใหแจง - ความหมายใกลเคยงกบการเหนอรยสจ

แตเนนหนกไปทผลจต ในขณะทการเหนอรยสจเนนหนกไปทมรรคจต

o โลกธรรม - สงทเปนธรรมดาของโลก ม 8 อยางคอ มลาภ เสอมลาภ มยศ เสอมยศ ไดรบการสรรเสรญ ถกนนทา มสข มทกข

ซงมงคลเหลาน กคอคำาแปลของมงคลสตร ทพระภกษนยมสวดเวลามงานบญตางๆ เชน งานขนบานใหม นนเอง ซงถาพจารณาแลวจะเหนวา มงคลทพระพทธเจาทรงสอนนน เปนสงทเปนประโยชนแกผถอปฏบตอยางแทจรง ไมใชเปนสงทเหลวไหลไรสาระเลย และมงคลเหลานจะเปนมงคลอยางแทจรงกตอเมอ นำาไปใชปฏบตเทานน ไมใชเพยงแคนงฟงพระสวดแลวจะเปนมงคลขนมาได

ซงบทสวดทเปนภาษาบาลนนมเนอความวา :อเสวนา จ พาลานำ ปณฑตานญจ เสวนาปชา จ ปชนยานำ เอตมมงคลมตตมำ ฯ

ปฏรปเทสวาโส จ ปพเพ จ กตปญญตาอตตสมมาปณธ จ เอตมมงคลมตตมำ ฯพาหสจจญจ สปปญจ วนโย จ สสกขโต

สภาสตา จ ยา วาจา เอตมมงคลมตตมำ ฯมาตาปตอปฏฐานำ ปตตทารสส สงคโห

อนากลา จ กมมนตา เอตมมงคลมตตมำ ฯทานญจ ธมมจรยา จ ญาตกานญจ สงคโห

อนวชชาน กมมาน เอตมมงคลมตตมำ ฯอารต วรต ปาปา มชชปานา จ สญญโม

อปปมาโท จ ธมเมส เอตมมงคลมตตมำ ฯคารโว จ นวาโต จ สนตฏฐ จ กตญญตา

ทวไป 22

กาเลน ธมมสสวนำ เอตมมงคลมตตมำ ฯขนต จ โสวจสสตา สมณานญจ ทสสนำ

กาเลน ธมมสากจฉา เอตมมงคลมตตมำ ฯตโป จ พรหมจรยญจ อรยสจจานทสสนำ

นพพานสจฉกรยา จ เอตมมงคลมตตมำ ฯผฏฐสส โลกธมเมห จตตำ ยสส น กมปต

อโสกำ วรชำ เขมำ เอตมมงคลมตตมำ ฯเอตาทสาน กตวาน สพพตถมปราชตา

สพพตถ โสตถ คจฉนต ตนเตสำ มงคลมตตมนต ฯ

ธมมโชต6 มนาคม 2544

ปฏจจสมปบาท

ปฏจจสมปบาทนบวาเปนหลกค ำาสอนทสำาคญมากเร องหนงของพระพทธศาสนา มหลายชอเชน ปจจยาการ, อทปปจจยตา เปนตน เปนคำาสอนท อธบายถงสาเหตและผลลพธ ในแตละขนตอนของชวตในวฏสงสาร คออธบายวา เหตใดเมอตายแลว จงมการเกดใหมอยางไมรจบสน หรออธบายถงบอเกดแหงทกข นนเอง รวมถงอธบายใหเหนวา จะดบหรอยตกระบวนการเหลานไดอยางไร

ปฏจจ แปลวา อาศย, พงพง คอสงตางๆ นนจะเกดขนมาเองลอยๆ โดยไมมสาเหตไมได จะตองมสงอนเปนเหตปจจยใหเกด จงเกดขนมาได ปฏจจสมปบาทจงเปนสงทอธบายใหเหนวา เพราะมสงน (เหต) สงน (ผล) จงม เพราะสงน (เหต) เกด สงน (ผล) จงเกดขน เมอเหตสนไป ผลจงไมเกดขน คออธบายถงการทสงตางๆ องอาศยสงอนจงเกดขนมาได นนเอง

ปฏจจสมปบาทนน อธบายถงชวตใน 3 ชาต โดยแบงเปนขนตอนตางๆ 12 ขน โดยแตละขนนน จะมขนกอนหนาเปนเหตใหเกด และตวขนนนเองก

ทวไป 23

เปนเหตใหขนถดไปเกดขน คออดตเปนเหตใหปจจบนเกด และปจจบนกเปนเหตใหอนาคตเกดขนนนเอง

ในทนจะยกหวขอขนแสดงใหเหนภาพรวมกอน แลวแสดงรายละเอยดในลำาดบถดไป

ชาตท 1 >อวชชา

vสงขาร

v

ชาตท 2 >

วญญาณv

นาม - รปv

สฬายตนะv

ผสสะv

เวทนาv

ตณหาv

อปาทานv

ภพ หรอ ภวะv

ชาตท 3 >ชาตv

ชรา มรณะ ทกขตางๆ

ทวไป 24

โดยมรายละเอยดดงนo อวชชา (ความไมร) เพราะความไมรวาการเกดเปนสาเหตทสำาคญททำาให

เปนทกข ไมรวาการเกดทกคราวเปนทกขร ำาไป (ดเร องทกขเกดจากอะไร ในหมวดวปสสนา (ปญญา) ประกอบ) ความยนดในการเกดจงมอยในจตใจ โดยเฉพาะในจตใตสำานกอยตลอดเวลา การคดปรงแตงของจต(สงขาร) ทเกยวเนองดวยการเกดใหม จงเกดขนอยเนองๆ

o สงขาร (การปรงแตงของจต - ดเร องขนธ 5 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ โดยเฉพาะในหวขอสงขารขนธ) เมอความยนดในการเกดยงมแฝงลกอยในจตใตสำานก เมอความตายกำาลงจะมาถง จตจงปรงแตงไปในทางทดนรนเพอใหมชวตอยตอไป เมอไมสามารถรกษาชวตในชาตนใหยงยนตอไปไดแลว ความดนรนของจตเพอใหมชวตอยตอไป จงทำาใหเกดพลงอยางมหาศาล สงผลใหจตวญญาณในภพใหม หรอชาตใหม เกดขนทนททตายจากชาตน

กรณของคนทฆาตวตายนน(ทไมใชพระอรหนต) เนองจากอวชชายงมอย จตใตสำานกของเขา จงยงยนดในการเกดอย และการทเขาคดฆาตวตายนน กไมใชวาเขาไมมความยนดในการเกด แตเปนเพราะวาเขาทนกบสภาพทเปนอยในขณะนนไมไดตางหาก ถาเขาสามารถพนจากสภาพนนได เขากยอมจะไมฆาตวตาย ดงนน เมอใกลจะตาย ความดนรนของจตอนเก ดจากความยนด ในการเก ด ท แฝงเรนอยในจตใตสำานกจงเกดขน เขาจงตองเกดใหมอกเชนกน

ผทพนจากการเกดใหมได จงมแตพระอรหนตเทานน เพราะอวชชาหมดไปอยางสนเชงแลว ทงในจตสำานก และในจตใตสำานก ความยนดในการเกดจงไมปรากฏขนมาอก

o วญญาณ (สงทรบรความรสกตางๆ - ดเร องขนธ 5 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ) คำาวาวญญาณ ในทน มงเนนทปฏสนธวญญาณ หรอปฏสนธจต คอจตหรอวญญาณทเกดขนในขณะแรกของภพ หรอของชาตใหม เนองจากวญญาณขนธไมสามารถอยโดยลำาพงเพยงขนธเดยวได จะตองมรปขนธ และนามขนธอนทเหลอ (เวทนา สญญา

ทวไป 25

สงขารขนธ) อยดวยเสมอ (ยกเวนในบางภม ทมเฉพาะรปขนธ หรอนามขนธเทานน) ดงนน เมอปฏสนธวญญาณเกดขน จงเหนยวนำาใหนามขนธอ นท เหลอ และร ปขนธ (นาม - รป) เก ดข นพรอมกบวญญาณขนธนน เหมอนเมอมเปลวไฟแลว แสงสวางกบความรอนกยอมเกดขนพรอมกน

o นาม - รป (นามขนธและรปขนธ - ดเร องขนธ 5 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ) เมอนามขนธ และรปขนธเกดขนมาแลว อวยวะรบความรสกทงหลาย คอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ ซงรวมเรยกวาสฬายตนะ หรออายตนะภายใน 6 อยาง (ดเร องอายตนะ 12 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ) ยอมเกดขนตามสมควรแกกรรมของบคคลนน และตามสมควรแกภพภมทเกดนน

o สฬายตนะ (ตา ห จมก ลน กาย ใจ - ดเร องอายตนะ 12 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ) เมอ สฬายตนะ หรออวยวะรบความรสกตางๆ อยในสภาพทด พรอมใชงานแลว เมอมสงตางๆ คอ รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ (สมผสทางกาย) ธมมารมณ (ความรสกนกคดตางๆ) มากระทบอยางเหมาะสมกบอวยวะเหลานน ผสสะ (การกระทบกนของประสาทตากบรป, ประสาทหกบเสยง, ประสาทรบกลนกบกลน, ประสาทรบรสกบรส, ประสาทกายกบโผฏฐพพะ, ใจกบธมมารมณ) ยอมเกดขน

o ผสสะ (การกระทบกนของประสาทตากบรป,..., ใจกบธมมารมณ) เมอมผสสะแลว การรบรในสงตางๆ จงตามมา สงผลใหเวทนาเกดขน (สข ทกข กลางๆไมสขไมทกข - ดหวขอเวทนาขนธ ในเรองขนธ 5 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ)

o เวทนา (เวทนาขนธ - ดเร องขนธ 5 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ) เมอสขเวทนา หรอโสมนสเวทนาเกดขน ความเพลดเพลน ความยนดพอใจยอมตามมา (ยกเวนพระอรหนต เพราะไมมอวชชา และกเลสทงปวงแลว) ไมนานนกตณหา (ความทะยานอยาก) คอความอยากไดสงเหลานน หรอสมผสเหลานนตอไปเรอยๆ หรอเพมขนเรอยๆ กเกดขน

ทวไป 26

o ตณหา (ความทะยานอยาก) เมอตณหาเกดขนบอยๆ กำาลงของตณหานนกยอมจะมากขนทกท ความยดมนถอมน (อปาทาน) ในสงเหลานน หรอในความทะยานอยากนน ยอมเกดขน และทวความรนแรงขนเรอยๆ

o อปาทาน (ความยดมนถอมน) เมอมความยดมนถอมนในสงใดแลว กยอมอยากจะไดรบสงเหลานนตอไปอกในอนาคต ซงรวมถงในชาตตอๆ ไปดวย การสรางวมานในอากาศจงเกดขน (ความปรารถนาไปเกดในภพภมตางๆ ทมสภาพเหมอน หรอดกวาสงทตนยดมนถอมนอยนน) จงเรยกไดวาขณะนน ภพไดเกดขนในใจแลว และเมอปรารถนาไปเกดในภพภมใด ความพยายามในการสรางกรรม (อาจจะเปนกรรมด หรอกรรมชวกได) เพอใหไปเกดในภพภมนน (เรยกวากรรมภวะ) ยอมตามมา (ภวะ หรอภพม 2 อยาง คอ ขณะสรางกรรมเพอใหไปเกดในภพภมนน เรยกวากรรมภวะ หรอกรรมภพ และขณะทไดไปเกดในภพภมนนจรงๆ เรยกวาอปปตตภวะ หรออปปตตภพ)

o ภพ หรอ ภวะ เมอวมานในอากาศเกดขนในใจ หรอเมอกรรมภพ หรอกรรมภวะเกดขนแลว เชน การทำาบญใหทาน การรกษาศลเพราะหวงวาจะไดไปสวรรค หรอหวงวาชาตหนาจะไดรวยๆ การทำาสมาธเพราะหวงวาจะไดไปเกดในรปภม หรออรปภม ฯลฯ ยอมเปนเครองบงชอยางชดเจนวา ความยนดพอใจ หรอความปรารถนาในการเกดใหมนน มอยอยางเตมท ดงนน เมอใกลจะตาย จตจงดนรนเพอใหไดเกดใหมในชาตตอไป ซงจะไปเกดเปนอะไร ในภพภมไหนนน กขนกบกรรมทไดกระทำาเอาไว

o ชาต (ชาตะ - การเกดใหม) เมอเกดขนมาแลว ยอมหนไมพนชรา (ความเสอมไปตามกาลเวลา) มรณะ (ความตาย) และความทกขทงหลาย ทงทางกาย และทางใจนานปการ (ดเร องทกขเกดจากอะไร ในหมวดวปสสนา (ปญญา) ประกอบ)และตราบใดทอวชชายงมอย วงลอแหงปฏจจสมปบาทน ยอมหมนไป

อยางไมรจบสน โดยมอวชชาเปนผลากไป เหมอนลอเกวยน ทหมนทบรอย

ทวไป 27

เดม (ทบแตละจดบนผวลอ ซงเปรยบเหมอนแตละขนของ ปฏจจสมปบาท) ซำาไปซำามาอยางไมรจบ

ทกลาวมาขางตน เปนการอธบายปฏจจสมปบาทในแงของการเกด ซงจะเหนไดวาสาเหตทสำาคญ ของการเกดใหม ซงเปนตนเหตแหงทกขทงปวงนน กคออวชชา และทรองลงมากคอ ตณหา และอปาทานนนเอง

สำาหรบปฏจจสมปบาทในแงของการดบนน อธบายไดวาo เมออวชชาดบไป คออวชชาไมเกดขน > สงขารทปรงแตงไปในทาง

ยนดในการเกด จงไมเกดขนo เมอสงขารทปรงแตงไปในทางยนดในการเกดไมเกดขน > วญญาณใน

ภพใหมจงไมเกดขนo เมอวญญาณในภพใหมไมเกดขน > นาม รป– ในภพใหมจงไมเกดขนo เมอนาม - รปในภพใหมไมเกดขน > สฬายตนะในภพใหมจงไมเกดขนo ... ผสสะ ... เวทนา ... ตณหา ... อปาทาน ... ภพ หรอ ภวะ ...

ชาต ... จงไมเกดขนo เมอชาต (การเกด) ในภพใหมไมเกดขน > ชรา มรณะ ทกขตางๆ ใน

ภพใหมจงไมเกดขน

วงลอแหงปฏจจสมปบาท จงหยดหมนไดดวยประการฉะน>>> ซงอวชชาจะหมดไปไดกดวยการเจรญวปสสนาเทานน

หมายเหตสวนประกอบตางๆ เชน อวชชา, สงขาร, ..., ทกขตางๆ ทกลาวแยกกน

อยในแตละชาตนน เพอเปนการเนนบทบาทของสวนประกอบนนๆ เปนพเศษ ทงนในทกๆ ชาต กลวนมสวนประกอบทงหมดเหลาน อยดวยกนทงสน เพยงแตไมไดกลาวถงเทานนเอง (ยกเวนในบางภพภม หรอบางบคคล ทมลกษณะพเศษเฉพาะตว เชน ในอรปภมมแตนามขนธ ไมมรปขนธ พระอรหนตไมมอวชชา ตณหา อปาทาน ทกขทางใจ เปนตน)

ทวไป 28

ธมมโชต2 เมษายน 2544

เวลาทเปนฤกษด

คนจำานวนไมนอย ทเสยเวลาจำานวนมากไปกบการดฤกษดยาม วาจะทำาอะไรเมอไหรถงจะด และเมอไดฤกษทคดวาดมาแลว กตองเสยเวลาเพอรอใหฤกษทวานนมาถง จงจะเรมทำาในสงนนๆ ได การเสยเวลาเหลาน บางครงทำาใหตองเสยโอกาสทดๆ ไป ทงโดยรตวและไมรตว ลองมาดกนวาพระพทธเจาตรสเกยวกบเรองนไวอยางไรบาง

สปพพณหสตร (พระไตรปฎก สตตนตปฎก องคตตรนกาย ตกนบาต มงคลวรรคท ๕) :

[๕๙๕] ดกรภ กษท งหลาย สตวเหล าใดประพฤตสจรตดวยกาย ประพฤตสจรตดวยวาจา ประพฤตสจรตดวยใจ ใน เวลาเชา เวลาเชากเปนเวลาเชาทดของสตวเหลานน

สตวเหลาใดประพฤตสจรตดวยกาย ประพฤตสจรตดวยวาจา ประพฤตสจรตดวยใจ ในเวลาเทยง เวลาเทยงกเปนเวลาเทยงทดของสตวเหลานน

สตวเหลาใดประพฤตสจรตดวยกาย ประพฤตสจรตดวยวาจา ประพฤตสจรตดวยใจ ในเวลาเยน เวลาเยนกเปนเวลาเยนทดของสตวเหลานน

สตวทงหลายประพฤตชอบในเวลาใดเวลานนชอวาเปนฤกษด มงคลด สวางด

รงด ขณะด ยามด และบชาดในพรหมจารบคคลทงหลาย กายกรรมเปนสวนเบองขวาวจกรรมเปนสวนเบองขวา มโนกรรมเปนสวนเบองขวา

ความปรารถนาของทานเปนสวนเบองขวาสตวทงหลายทำากรรมอนเปนสวนเบองขวาแลว

ยอมไดผลประโยชนอนเปนสวนเบองขวา

ทวไป 29

ทานเหลานนไดประโยชนแลว จงไดรบความสขจงงอกงามในพระพทธศาสนา จงไมมโรค

ถงความสข พรอมดวยญาตทงมวล ฯ

จบสปพพณหสตร

ลองดทพระพทธเจาตรสไวในอกสตรนะครบนกขตตชาดก วาดวยประโยชนคอฤกษ (พระไตรปฎก สตตนตปฎก ขททกนกาย ชาดก ภาค ๑) :

[๔๙] ประโยชนไดลวงเลยคนโงเขลาผมวคอยฤกษอยประโยชนเปนฤกษของประโยชน ดวงดาวจกทำาอะไรได.

จบนกขตตชาดกท ๙.

คนเราถาจะทำาความดแลวมวคอยฤกษอย กไมรจะวายงไงแลวนะครบ กวาฤกษนนจะมาถง กอาจถกคนอนตดหนาไปกอนแลวกได หรออาจมอปสรรคอะไรมาขดขวางการกระทำานนกได ใครจะไปร

ผรวบรวมธมมโชต

14 พฤษภาคม 2544

วตรอนงามของพระอรหนต

ในทนจะแสดงใหเหนถงความทพระอรหนตมความเคารพในทาน โดยการใชสอยสงของ ทผคนถวายใหเปนทาน อยางเหนคณคาและใชอยางคมคาทสด ไมไดใชของอยางทงๆ ขวางๆ เลย

ดงทกลาวไวในพระไตรปฎก (วนยปฎก เลม ๗ จลลวรรค ภาค 2 ปญจสตกขนธกะ) ดงน

ทวไป 30

เรองพระเจาอเทน[๖๒๕] ครงนน พระเจาอเทนกบพระมเหส ประทบอยในพระราชอทยาน

พรอมดวยขาราชบรพาร พระมเหสของพระเจาอเทนไดสดบขาววา พระคณเจาอานนท อาจารยของพวกเรา นงอยทโคนไมแหงหนงใกลพระราชอทยาน

จงกราบทลพระเจาอเทนวา ขอเดชะ ขาววาพระคณเจาอานนท อาจารยของพวกหมอมฉน นงอยทโคนไมแหงหนงใกลพระราชอทยาน พวกหมอมฉน ป ร า ร ถ น า จ ะ ไ ป เ ย ย ม พ ร ะ ค ณ เ จ า อ า น น ท พ ร ะ เ จ า ข าพระเจาอเทนตรสวา ถาเชนนน พวกเธอจงเยยมพระสมณะอานนทเถด

ลำาดบนน พระมเหสของพระเจาอเทน ไดเขาไปหาทานพระอานนท แลวถวายอภวาท นง ณ ทควรสวนขางหนง ทานพระอานนทชแจงใหพระมเหสของพระเจาอเทน ผนง ณ ทควรสวนขางหนง เหนแจง สมาทาน อาจหาญ ราเรงดวยธรรมกถา

ครงนน พระมเหสของพระเจาอเทนอนทานพระอานนทชแจงใหเหนแจง สมาทาน อาจหาญ ราเรง ดวยธรรมกถาแลว ไดถวายผาหม ๕๐๐ ผน แกทานพระอานนท

คร นช นชมยนดภาษตของทานพระอานนทแลวลกจากอาสนะ ถวายอภวาท ทำาประทกษณ แลวเขาไปเฝาพระเจาอเทน ฯ

[๖๒๖] ครงนน พระเจาอเทนไดทอดพระเนตรเหนพระมเหสเสดจมาแตไกลเทยว ครนแลวไดตรสถามวา พวกเธอเยยมพระสมณะอานนทแลวหรอ

พระมเหสกราบทลวา พวกหมอมฉนไดเยยมพระคณเจาอานนทแลว พระเจาขา

อ. พวกเธอไดถวายอะไรแกพระสมณะอานนทบางม. พวกหมอมฉนไดถวายผาหม ๕๐๐ ผน แกพระคณเจาอานนท พระเจา

ขาพระเจาอเทนทรงเพงโทษ ตเตยน โพนทะนาวา ไฉนพระสมณะอานนท

จงรบจวรมากถงเพยงนน พระสมณะอานนทจกทำาการคาขายผา หรอจกตงรานคา แลวเสดจเขาไปหาทานพระอานนท ทรงปราศรยกบทานพระอานนท ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนแลว ประทบนง ณ ทควรสวนขางหนง

ทวไป 31

แลวตรสถามวา ทานพระอานนท มเหสของขาพเจามาหาหรออา. พระมเหสของพระองคมาหา มหาบพตรอ. กพระนางไดถวายอะไรแกทานพระอานนทบางอา. ไดถวายผาหมแกอาตมภาพ ๕๐๐ ผน มหาบพตรอ. กทานพระอานนทจกทำาอะไรกะจวรมากมายเพยงนนอา. อาตมภาพจกแจกใหแกภกษทงหลาย ทมจวรครำาครา มหาบพตรอ. ทานพระอานนท กทานจกทำาอยางไรกะจวรทเกาครำาเหลานนตอไปอา. อาตมภาพจกทำาผาเหลานนใหเปนผาดาดเพดาน มหาบพตรอ. ทานพระอานนท ทานจกทำาอยางไรกะผาดาดเพดานเกาเหลานนอา. อาตมภาพจกทำาผาเหลานนใหเปนผาปฟกอ. ทานพระอานนท ทานจกทำาอยางไรกะผาปฟกทเกาเหลานนอา. อาตมภาพจกทำาผาเหลานนใหเปนผาปพน มหาบพตรอ. ทานพระอานนท ทานจกทำาอยางไรกะผาปพนทเกาเหลานนอา. อาตมภาพจกทำาผาเหลานนใหเปนผาเชดเทา มหาบพตรอ. ทานพระอานนท ทานจกทำาอยางไรกะผาเชดเทาทเกาเหลานนอา. อาตมภาพจกทำาผาเหลานนใหเปนผาเชดธล มหาบพตรอ. ทานพระอานนท ทานจกทำาอยางไรกะผาเชดธลทเกาเหลานนอา . อาตมภาพจกโขลกผาเหล าน น ขย ำาก บโคลนแลวฉาบทาฝา

มหาบพตร

ครงนน พระเจาอเทนทรงพระดำารวา พระสมณะเชอสายพระศากยบตรทงหลาย นำาผาไปแยบคายด ไมเกบผาเขาเรอนคลง (ไมยนดในการสะสม - ธมมโชต) แลวถวายผาจำานวน ๕๐๐ ผน แมอนอกแกทานพระอานนท กในคราวนบรขารคอจวรบงเกดแกทานพระอานนท เปนคร งแรก คอผา ๑๐๐๐ ผน เกดขนแลว ฯ

(เร องนเกดขนหลงจากทพระพทธเจาปรนพพานแลว และคณะสงฆนำาโดยพระมหากสสปะ ไดทำาการสงคายนาพระไตรปฎกครงท ๑ เสรจเรยบรอยไปไดไมนาน ซงพระอานนทนนบรรลเปนพระอรหนตกอนวนทำาสงคายนาเพยง

ทวไป 32

๑ วน ดงนน ครงนนาจะเปนครงแรกทพระอานนทไดรบการถวายบรขาร หลงจากทเปนพระอรหนต - ธมมโชต)

จากเร องนจะเหนไดอยางชดเจนวา พระอรหนตซงไดชอวาเปนเนอนาบญอนดยงนน มความเคารพในทานทผคนเขาถวายให และเหนคณคาของสงของเหลานนมากเพยงใด

สมควรหรอไมทนกบวชรนหลงจะเอาเปนเยยงอยาง?

ผรวบรวมธมมโชต

28 พฤษภาคม 2544

พทธทำานาย 16 ขอ

พทธทำานายในทน จะกลาวถงเร องทพระพทธเจาทรงทำานายพระสบน (ความฝน) ของพระเจาปเสนทโกศล จำานวน 16 ขอ ซงพระพทธเจาทรงทำานายวา เหตการณเหลานนจะเกดขน ในยคสมยทศาสนาไดเสอมลง ซงหลายอยางไดเกดขนแลวในปจจบน เนอความดงกลาวปรากฏใน อรรถกถาพระไตรปฎก มหาสบนชาดก เอกนบาตชาดก ขททกนกาย มเนอความดงตอไปน

วนหนงพระเจาโกศลมหาราช เสดจเขาสนทรารมยในราตรกาล ในปจฉมยามทอดพระเนตรเหน พระสบนนมตรอนใหญหลวง 16 ประการ ทรงตระหนกพระทยตนพระบรรทม ทรงพระดำารวา เพราะเราเหนสบนนมตรเหลาน จกมอะไรแกเราบางหนอ เปนผอนความสะดงตอมรณภย คกคามแลว ทรงประทบเหนอพระแทนทไสยาสนนนแล จนลวงราตรกาล

คร นรงเชา พวกพราหมณปโรหตเขาเฝากราบทลถามวา ขาแตพระมหาราชเจา พระองคบรรทมเปนสขหรอพระเจาขา? รบสงตอบวา ทานอาจารยทงหลาย เราจกมความสข ไดอยางไร เมอคนนเวลาใกลรง เราเหนสบนนมตร 16 ขอ ตงแตเหนสบนนมตรเหลานนแลว เราถงความหวาดกลวเปนกำาลง เมอพวกปโรหตกราบทลวา ขาแตมหาราชเจา โปรดตรสเลาเถด

ทวไป 33

พระเจาขา พวกขาพระองคสดบแลว จกทำานายถวายได จงตรสเลาพระสบน ททรงเหนแลวใหพวกพราหมณฟง แลวตรสวา เพราะเหตเหนสบนเหลาน จกมอะไรแกเราบาง?

พวกพราหมณพากนสลดมอ. เมอรบสงถามวา เพราะเหตไรพวกทานจงพากนสลดมอเลา? พวกพราหมณจงพากนกราบทลวา ขาแตพระมหาราชเจา พระสบนทงหลายรายกาจนก รบสงถามวา พระสบนเหลานนจกมผลเปนประการใด? พวกพราหมณจงพากนกราบทลวา จกมอนตรายใน 3 อยางเหลาน คอ อนตรายแกราชสมบต 1 อนตราย คอโรคจะเบยดเบยน 1 อนตรายแกพระชนม 1 อยางใดอยางหนง.

รบสงถามวา พอจะแกไขได หรอแกไขไมได พราหมณทงหลายกราบทลวา ขอเดชะ พระสบนเหลาน หมดทางแกไขเปนแนแท เพราะรายแรงยงนก แตพวกขาพระองคทงหลาย จกกระทำาใหพอแกไขได เมอพวกหมอมฉนไมสามารถเพอจะแกไขพระสบนเหลานไดแลว ขนชอวาความเปนผส ำาเรจการศกษา จกอำานวยประโยชนอะไร? รบสงถามวา ทานอาจารยทงหลาย จกกระทำาอยางไรเลา ถงจกใหคนคลายได พวกพราหมณพากนกราบทลวา ขาแตมหาราชเจา พวกขาพระองคตองบชายญดวยวตถอยางละ 4 ทกอยางพระเจาขา พระราชาทรงสะดงพระทย ตรสวา ทานอาจารยทงหลาย ถาเชนนน เราขอมอบชวตไวในมอของพวกทานเถด พวกทานรบกระทำาความสวสดแกเราเรวๆ เถด

พวกพราหมณพากนราเรงยนด วาพวกเราตองไดทรพยมาก จกตองไดของเคยวกนมามากๆ แลวพากนกราบทลปลอบพระราชาวา ขาแตมหาราชเจา อยาไดทรงวตกเลยพระเจาขา แลวพากนออกจากราชนเวศน จดท ำาหลมบชายญทนอกพระนคร จบฝงสตว 4 เทา มากเหลามดเขาไวท หลกยญ รวบรวมฝงนกเขาไวเสรจแลว เทยวกนขวกไขวไปมา กลาววา เราควรจะไดสงนๆ.

คร งนนแล พระนางมลลกาเทวทรงทราบเหตนน กเขาเฝาพระราชากราบทลถามวา ขาแตมหาราชเจา พวกพราหมณพากนเทยวขวกไขวไปมา มเรองอะไรหรอเพคะ? พระราชาตรสวา แนะนางผเจรญ เธอมวแตสขสบาย จง

ทวไป 34

ไมรวาอสรพษมนสญจรอยใกลๆ หของพวกเรา. พระนางทลถามวา ขาแตมหาราช เร องนนคออะไรเพคะ? พระราชารบสงวา เราฝนรายถงปานน พวกพราหมณพากนทำานายวา อนตรายใน 3 อยาง ไมอยางใดอยางหนงกจกปรากฏ เพอบำาบดอนตรายเหลานนตองบชายญ จงตองสญจรไปมาอยบอยๆ

พระนางมลลกากราบทลถามวา ขาแตมหาราชเจา ก ผ ท เป นยอดพราหมณในโลกพรอมทงเทวโลก ทลกระหมอมไดทลถาม ถงการแกไขพระสบนแลวหรอเพคะ? ทรงรบสงถามวา นางผเจรญ พระผเปนยอดพราหมณในโลก พรอมทงเทวโลกนน เป นใครกนเลา? พระนางกราบทลวา ทลกระหมอมไมทรงรจกมหาพราหมณ โคดมผตถาคต หมดกเลสบรสทธแลว เปนสพพญญ เปนบคคลผเลศในโลกพรอมทงเทวโลก ดอกหรอเพคะ พระผมพระภาคเจาพระองคนน คงทรงทราบเหตในพระสบนแนนอน ขอเชญทลกระหมอมเสดจพระราชดำาเนนไปกราบทลถามเถดเพคะ. พระราชาทรงรบสงวา ดละเทว

แลวเสดจไปยงพระวหาร ถวายบงคมพระบรมศาสดาแลวประทบนงอย พระศาสดาทรงเปลงพระสรเสยงอนไพเราะ ตรสถามวา มหาบพตร เหตไรเลาบพตรจงเสดจมา ดจมราชกจดวน. พระราชากราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ เมอใกลรงหมอมฉนเหนมหาสบน 16 ขอ สะดงกลว บอกเลาแกพวกพราหมณ พวกพราหมณทำานายวา ขาแตมหาราชเจา พระสบนรายแรงนก เพอระงบสบนเหลานนตองบชายญ ดวยยญญวตถอยางละ 4 ครบทกอยาง แลวพากนเตรยมบชายญ ฝงสตวเปนอนมากถกมรณภยคกคาม

ขาแตพระผมพระภาคเจา พระองคเปนบคคลผเลศในโลกทงเทวโลก เญยยธรรมทเขาไปกำาหนดอดต อนาคต ปจจบน ทยงมาไมถงซงคลลองในญาณมขของพระองคนนมไดมเลย ขาแตพระผมพระภาคเจา ขอพระองคไดทรงพระกรณาโปรดทำานายผลแหงสบนของหมอมฉนเหลานนเถด พระเจาขา.

พระศาสดาตรสวา ขอถวายพระพร เปนเชนนนทเดยวมหาบพตร ในโลกทงเทวโลก เวนตถาคตเสยแลว ผอนทจะไดชอวาสามารถรเหต หรอผลของสบนเหลานไมมเลย ตถาคตจกทำานายใหมหาบพตร กแตวามหาบพตรจงตรสบอกพระสบน ตามทำานองททรงเหนนนเถด พระราชาทรงรบพระพทธดำารสวา

ทวไป 35

ดละ พระพทธเจาขา เร มกราบทลพระสบน ตามทำานองททรงเหนอยางถถวน โดยทรงวางหวขอไวดงนวา

"โคอสภราชทงหลาย ๑ ตนไมทงหลาย ๑แมโคทงหลาย ๑ โคทงหลาย ๑ มา ๑ ถาดทอง ๑

สนขจงจอก ๑ หมอนำา ๑ สระโบกขรณ ๑ขาวไมสก ๑ แกนจนทน ๑ นำาเตาจม ๑ ศลาลอย ๑เขยดขยอกง ๑ หงสทองลอมกา ๑ เสอกลวแพะ ๑

สำาหรบรายละเอยดของพระสบน รวมทงพทธทำานายแตละขอนน จะขอแยกกลาวเปนเรองๆ ตอไป

......... พระบรมศาสดา คร นทรงนำาพระธรรมเทศนานมาแลว ตรสใหพระเจาปเสนทโกศล เลกบชายญ ดวยพระพทธดำารสวา เพราะพระสบนเปนปจจย ภยยงไมมแกมหาบพตรดอก มหาบพตรจงสงใหเลกยญเสยเถด พระราชทานชวตทานแกมหาชน .........

ผรวบรวมธมมโชต

11 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 1

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนเหนสบนขอ 1 อยางนกอนวา โคผสเหมอนดอกอญชน 4 ตว ตางคดวาจกชนกน พากนวงมาสทองพระลานหลวงจากทศทง 4 เมอมหาชนประชมกนคดวา พวกเราจกดโคชนกน ตางแสดงทาทางจะชนกน บรรลอเสยงคำารามลน แลวไมชนกน ตางถอยออกไป หมอมฉนเหนสบนนเปนปฐม อะไรเปนผลของสบนน พระเจาขา?

ทวไป 36

มหาบพตร ผลของสบนขอน จกไมมในชวรชกาลของมหาบพตร ในชวศาสนาของตถาคต แตในอนาคต เมอโลกหมนไปถงจดเสอม ในรชกาลของพระราชาผกำาพรา ผมไดครองราชยโดยธรรม และในกาลของหมมนษยผไมตงอยในธรรม เมอกศลธรรมลดนอยถอยลง อกศลธรรมหนาแนนขน ในกาลทโลกเสอม ฝนจกแลง และตนเมฆจกขาด ขาวกลาจกแหง ทพภกขภยจกเกด เมฆทงหลายตงขนจากทศทง 4 เหมอนจะยอยเมด พอพวกผหญงรบเกบขาวเปลอก เปนตน ทเอาออกผงแดดไวเขาภายในรม เพราะกลวจะเปยก เมอพวกผชายตางถอจอบถอตะกราพากนออกไป เพอจะกอคนกนนำา กตงเคาจะตก ครางกระหม ฟาแลบ แลวกไมตกเลย ลอยหายไป เหมอนโคตงทาจะชนกน แลวไมชนกนฉะนน

นเปนผลของสบนนน แตไมมอนตรายไรๆ แกมหาบพตร เพราะเรองนนเปนปจจย มหาบพตรเหนสบนน ปรารภอนาคต ฝายพวกพราหมณอาศยการเลยงชวตของตน จงทำานายดงน.

>>> จะเหนไดวาเร องการทฝนไมตกตองตามฤดกาล ทำาทาวาจะตกแลวไมตกนน กเรมมใหเหนแลวในปจจบน.

ผรวบรวมธมมโชต

11 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 2

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนสบนขอท 2 อยางนวา ตนไมเลกๆ และกอไผ แทรกแผนดนพอถงคบหนงบาง ศอกหนงบาง เพยงแคนกผลดอกออกผลไปตามๆ กน นเปนสบนขอท 2 ทหมอมฉนไดเหน อะไรเปนผลของสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแมของสบนขอน กจกมในกาลทโลกเสอม เวลามนษยมอายนอย ดวยวาสตวทงหลายในอนาคตจกมราคะกลา กมารมวยยงไม

ทวไป 37

สมบรณ จกสมสกะบรษอน เปนหญงมระด มครรภ พากนจำาเรญดวยบตรและธดา ความทกมารเหลานนมระด เปรยบเหมอนตนไมเลกๆ มดอก กมาร เหลานนจำาเรญดวยบตรและธดา กเหมอนตนไมเลกๆ มผล ภยแมมนมตรนเปนเหต ไมมแกมหาบพตรดอก.

ผรวบรวมธมมโชต

11 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 3

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนแมโคใหญๆ พากนดมนมของฝงลกโคทเพงเกดในวนนน นเปนสบนขอท 3 ของหมอมฉน อะไรเปนผลแหงสบนนน พระเจาขา?

มหาบพตร แมผลของสบนน กจกมในอนาคตเหมอนกน จกมผลในเวลาทมนษยทงหลาย พากนละทงเชษฐาปจายกกรรม คอความเปนผประพฤตออนนอมตอผใหญ เพราะในอนาคต ฝงสตวจกมไดตงไวซงความยำาเกรงในมารดาบดา หรอในแมยายพอตา ตางแสวงหาทรพยสนดวยตนเองทงนน เมอปรารถนาจะใหของกนของใชแกคนแกๆ กให ไมปรารถนาจะใหกไมให คนแกๆ พากนหมดทพง หาเลยงตนเองกไมได ตองงอพวกเดกๆ เลยงชพ เปนเหมอนแมโคใหญๆ พากนดมนมลกโคทเกดในวนนน แมภยมสบนนเปนเหต กไมมแกมหาบพตร.

ผรวบรวมธมมโชต

15 มถนายน 2544

ทวไป 38

พทธทำานายขอท 4

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนเหนฝงชนไมเทยมโคใหญๆ ทเคยพาแอกไป ซงสมบรณดวยรางกายและเร ยวแรง เขาในระเบยบแหงแอก กลบไปเทยมโครนๆ ทกำาลงฝกเขาในแอก โครนๆ เหลานนไมอาจพาแอกไปได กพากนสลดแอกยนเฉยเสย เกวยนทงหลายกไปไมได นเปนสบนขอท 4 ของหมอมฉน อะไรเปนผลของสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลของสบนแมขอน กจกมในรชสมยของพระราชาผไมตงอยในธรรม ในอนาคตเหมอนกน ดวยวาในภายหนา พระราชาผมบญนอย มไดดำารงในธรรม จกไมพระราชทานยศแกมหาอำามาตยผเปนบณฑต ฉลาดในประเพณ สามารถทจะยงสรรพกจใหลลวงไปได จกไมทรงแตงตงอำามาตยผ ใหญ ผ เป นบณฑ ต ฉลาดในโวหารไว ในท วน จฉ ยคด ในโรงศาล แต พระราชทานยศแกคนหนมๆ ตรงกนขามกบทกลาวแลวนน แตงตงบคคลเชนนนไวในตำาแหนงผวนจฉยอรรถคด คนหนมพวกนน ไมรทวถงราชกจ และการอนควรไมควร ไมอาจดำารงยศนนไวได ทงไมอาจจดทำาราชกจใหลลวงไปได เมอไมอาจกจกพากนทอดทงธระการงานเสย ฝายอำามาตยทเปนบณฑตเปนผใหญ เมอไมไดยศ ถงจะสามารถทจะใหกจทงหลายลลวงไป กจกพากนกลาววา พวกเราตองการอะไรดวยเรองเหลาน พวกเรากลายเปนคนภายนอกไปแลว พวกเดกหนมเขาเปนพวกอยวงใน เขาคงรด แลวไมรกษาการงานทเกดขน เมอเปนเชนน ความเสอมเทานนจกมแกพระราชาเหลานน ดวยประการทงปวง เปนเสมอนเวลาทคนจบโครนๆ กำาลงฝก ยงไมสามารถจะพาแอกไปได เทยมไวในแอก และเปนเวลาทไมจบเอาโคใหญๆ ผเคยพาแอกไปได มาเทยมแอกฉะนน แมภยมสบนนเปนเหต กยอมไมมแกมหาบพตร.

ผรวบรวมธมมโชต

15 มถนายน 2544

ทวไป 39

พทธทำานายขอท 5

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนมาตวหนง มปากสองขาง ฝงชนพากนใหหญาทปากทงสองขางของมน มนเคยวกนดวยปากทงสองขาง นเปนสบนท 5 ของหมอมฉน อะไรเปนผลของสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลของสบนแมน กจกมในรชกาลของพระราชาผไมดำารงในธรรม ในอนาคตเหมอนกน ดวยวาในกาลภายหนา พวกพระราชาโงเขลา ไมดำารงธรรม จกทรงแตงตงมนษยโลเล ไมประกอบดวยธรรม ไวในตำาแหนงวนจฉยคด คนเหลานนเปนพาล ไมเออเฟ อในบาปบญ พากนนงในโรงศาล เมอใหคำาตดสน กจกรบสนบนจากมอของคคดทงสองฝายมากน เปนเหมอนมากนหญาดวยปากทงสองฉะนน ภยแมมสบนนเป นเหตกยอมไมมแกมหาบพตรดอก.

ผรวบรวมธมมโชต

15 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 6

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองค ผ เจรญ หมอมฉนเหนมหาชนขดถถาดทองราคาตงแสนกระษาปณ แลวพากนนำาไปใหหมาจงจอกแกตวหนง ดวยคำาวา เชญทานเยยวใสในถาดทองนเถด หมาจงจอกแกนนกถายปสสาวะใสในถาดทองนน นเปนสบนขอท 6 ของหมอมฉน อะไรเปนผลแหงสบนขอน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลของสบนนกจกมในอนาคตเหมอนกน ดวยวา ในกาลภายหนา พวกพระราชาผไมตงอยในธรรม ทรงรงเกยจกลบตรผสมบรณดวยชาตเสย แลวไมพระราชทานยศให จกพระราชทานใหแกคนทไมมสกลเทานน เมอ

ทวไป 40

เปนเชนน สกลใหญๆ จกพากนตกยาก สกลเลวๆ จกพากนเปนใหญ กเมอพวกมสกลเหลานน ไมอาจเลยงชวตอยได จกคดวา เราตองอาศยพวกเหลานเลยงชวตสบไป แลวกพากนยกธดาใหแกผไมมสกล การอยรวมกบคนพวกไมมสกลของกลธดาเหลาน น ก จกเปนเชนเดยวกบถาดทองรองเยยวหมาจงจอก ภยแมมสบนนเปนเหต กยอมไมมแกมหาบพตร.

ผรวบรวมธมมโชต

15 มถนายน 2544 พทธทำานายขอท 7

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนอยางน บรษผหนงฟ นเชอก แลวหยอนไปทใกลเทา แมหมาจงจอกโซตวหนง นอนอยใตตงทบรษนง กดกนเชอกนน เขาไมไดรเลยทเดยว นเปนสบนขอท 7 ของหมอมฉน อะไรเปนผลแหงสบนขอน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแมของสบนขอน กจกมในอนาคตเหมอนกน ดวยวาในกาลภายหนา หมสตรจกพากนเหลาะแหละโลเลในบรษ ลมหลงในสรา เอาแตแตงตว ชอบเทยวเตรตามถนนหนทาง เหนแกอามส เปนหญงทศล มความประพฤตชวชา พวกนางจกกลมรมกนแยงเอาทรพยทสามทำางาน มกสกรรม และโครกขกรรมเปนตน สงสมไวดวยยาก ลำาบากลำาเคญ เอาไปซอสราดมกบชายช ซอดอกไมของหอมและเครองลบไล มาแตงตน คอยสอดสองมองหาช โดยสวนบนของบานทมดชดบาง โดยทซงลบตาบาง แมขาวเปลอกทเตรยมไวสำาหรบหวานในวนรงขน กเอาไปซอม จดทำาเปนขาวตม ขาวสวย และของเคยวเปนตน มากนกน เปนเหมอนนางหมาจงจอกโซ ทนอนใตตง คอยกดกนเชอกทเขาฟ นแลว หยอนลงไวใกลๆ เทาฉะนน ภยแมมสบนนเปนเหต กยงไมมแกมหาบพตร.

ทวไป 41

ผรวบรวมธมมโชต

16 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 8

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนตมนำาเตมเป ยมลกใหญใบหนง ตงอยทประตวง ลอมดวยตมเปนอนมาก วรรณะทง 4 เอาหมอตกนำามาจากทศทง 4 และทศนอยทงหลาย เอามาใสลงตมทเตมแลวนนแหละ นำากเตมแลวเตมอก จนไหลลนไป แมคนเหลานนกยงเทนำาลงในตมนนอยเร อยๆ แตไมมผทจะเหลยวแลดตมทวางๆ เลย นเปนสบนขอท 8 ของหมอมฉน อะไรเปนผลของสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแหงสบนนจกมในอนาคตเหมอนกน ดวยวาในกาลภายหนา โลกจกเสอม แวนแควนจกหมดความหมาย พระราชาทงหลายจกตกยาก เปนกำาพรา องคใดเปนใหญ องคนนจกมพระราชทรพยเพยงแสนกระษาปณในทองพระคลง พระราชาเหลานนตกยากถงอยางน จกเกณฑใหชาวชนบททกคน ทำาการเพาะปลกใหแกตน พวกมนษยถกเบยดเบยน ตองละทงการงานของตน พากนเพาะปลกปพพนพช (อาหาร มขาวสาล เปนตน) แลอปรนพช (ของวางหลงอาหาร มถว งา เปนตน) ใหแกพระราชาทงหลายเทานน ตองชวยกนเฝา ชวยกนเกบเกยว ชวยกนนวด ชวยกนขน ชวยกนเคยวนำาออย เปนตน และชวยกนทำาสวนดอกไม สวนผลไม พากนขนปพพนพช เปนตน ทเสรจแลว ในทนนๆ มาบรรจไวในยงฉางของพระราชาเทานน แมผทจะมองดยงฉางเปลาๆ ในเรอนทงหลายของตน จกไมมเลย จกเปนเชนกบการเตมนำาใสตมทเตมแลว ไมเหลยวแลตมเปลาๆ บางเลยนนแล ภยแมมสบนนเปนเหต จะยงไมมแกมหาบพตร.

ทวไป 42

ผรวบรวมธมมโชต

16 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 9

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนโบกขรณสระหนง ดารดาดไปดวยปทม 5 ส ลก มทาขนลงรอบดาน ฝงสตว สองเทา สเทา พากนลงดมนำาในสระนนโดยรอบ นำาทอยในทลกกลางสระนนขนมว ในทซงสตว สองเทา สเทา พากนยำาเหยยบ กลบใสสะอาดไมขนมว หมอมฉนไดเหนอยางน นเปนสบนขอท 9 ของหมอมฉน อะไรเปนผลของสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแหงสบนนจกมในอนาคตเหมอนกน ดวยวาในกาลภายหนา พระราชาทงหลาย จกไมตงอยในธรรม ลอคต (มความลำาเอยง - ธมมโชต) ดวยอำานาจความพอใจเปนตน เสวยราชสมบต จกไมประทานการวนจฉยอรรถคดโดยธรรม มพระหฤทยมงแตสนบน โลเลในทรพย ขนชอวาคณธรรมคอความอดทน ความเมตตา และความเอนดของพระราชาเหลานน จกไมมในหมชาวแวนแควน จกเปนผกกขฬะ หยาบคาย คอยแตเบยดเบยนหมมนษย เหมอนหบออยดวยหบยนต จกกำาหนดใหสวยตางๆ บงเกดขน เกบเอาทรพย พวกมนษยถกรดสวยอากรหนกเขา ไมสามารถจะใหอะไรๆ ได พากนท งคามนคมเปนตนเสย อพยพไปสปลายแดน ตงหลกฐาน ณ ทนน ชนบทศนยกลางจกวางเปลา ชนบทชายแดนจกเปนปกแผนแนนหนา เหมอนน ำากลางสระโบกขรณขน นำาทฝงรอบๆ ใส ฉนใด กฉนนน ภยแมมสบนนเปนเหต กยอมไมมแกมหาบพตร.

ผรวบรวมธมมโชต

17 มถนายน 2544

ทวไป 43

พทธทำานายขอท 10

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดเหนขาวสก ทคนหงในหมอใบเดยวกนแทๆ แตหาสกทวกนไม เปนเหมอนผหงตรวจดแลววาไมสก เลยแยกกนไวเปน 3 อยาง คอ ขาวหนงแฉะ ขาวหนงดบ ขาวหนงสกด นเปนสบนท 10 ของหมอมฉน อะไรเปนผลแหงสบนขอน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแมของสบนขอน จกมในอนาคตเหมอนกน ดวยวาในกาลภายหนา พระราชาทงหลายจกไมดำารงในธรรม เมอพระราชาเหลานนไมดำารงในธรรมแลว ขาราชการกด พราหมณและคฤหบดกด ชาวนคม ชาวชนบทกด รวมถงมนษยทงหมด นบแตสมณะและพราหมณ จกพากนไมตงอยในธรรม แมเทวดาทงหลายกจกไมทรงธรรม ในรชกาลแหงอธมมกราชทงหลาย ลมทงหลายจกพดไมสมำาเสมอ พดแรงจด ทำาใหวมานในอากาศของเทวดาสนสะเทอน เมอวมานเหลานนถกลมพดสนสะเทอน ฝงเทวดากพากนโกรธ แลวจกไมใหฝนตก ถงจะตกกจะไมตกกระหนำาทวแวนแควน มฉะนน จกไมตกใหเปนอปการะแกการใด การหวานในททงปวงจกไมตกกระหนำาทวถง แมในชนบท แมในบาน แมในตระพงแหงหนง แมในสระลกหนง เหมอนกนกบในแควนฉะนน เมอตกตอนเหนอของตระพง กจกไมตกในตอนใต เมอตกในตอนใต จกไมตกในตอนเหนอ ขาวกลาในตอนหนงจกเสยเพราะฝนชก เมอฝนไมตกในสวนหนง ขาวกลาจกเหยวแหง เมอฝนตกดในสวนหนง ขาวกลาจกสมบรณ ขาวกลาทหวานแลวในขอบขณฑสมาของพระราชาพระองคเดยวกน จกเปน 3 สถาน ดวยประการฉะน เหมอนขาวสกในหมอเดยวมผลเปน 3 อยางฉะนน ภยแมมสบนนเปนเหต จะยงไมมแกมหาบพตร.

ผรวบรวมธมมโชต

17 มถนายน 2544

ทวไป 44

พทธทำานายขอท 11

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนคนทงหลายเอาแกนจนทน มราคาตงแสนกษาปณ ขายแลกกบเปรยงเนา นเปนสบนขอท 11 ของหมอมฉน อะไรเปนผลแหงสบนนเลา พระเจาขา?

มหาบพตร แมผลแหงสบนนกจกมในอนาคต ในเมอศาสนาของตถาคตเสอมโทรมนนแล ดวยวาในกาลภายหนา พวกภกษอลชชเหนแกปจจย จกมมาก พวกเหลานน จกพากนแสดงธรรมเทศนา ทตถาคตกลาวตเตยนความลโมภในปจจยไว แกชนเหลาอน เพราะเหตแหงปจจย 4 มจวรเปนตน จกไมสามารถแสดงใหพนจากปจจยทงหลาย แลวตงอยในฝายธรรมนำาสตวใหพนจากทกข มงตรงสพระนพพาน (ภกษจะแสดงธรรมเพราะความอยากไดลาภจากผฟง แทนทจะแสดงธรรมเพราะปรารถนา ใหผฟงไดรบประโยชนอยางแทจรง คอความพนทกข บรรลมรรคผลนพพาน และธรรมทแสดงนน กจะเปนธรรมขนพนฐาน เชน ความมกนอย สนโดษ การใหทาน เปนตน ไมใชธรรมขนสงทจะทำาใหบรรลมรรคผลนพพาน - ธมมโชต) ชนทงหลายกจะฟงความสมบรณแหงบทและพยญชนะ และสำาเนยงอนไพเราะอยางเดยวเทานน แลวจกถวายเอง และยงชนเหลาอนใหถวายซงปจจยทงหลาย มจวรเปนตน อนมคามาก ภกษทงหลายอกบางพวก จกพากนนงในทตางๆ มทองถนน สแยก และประตวงเปนตน แลวแสดงธรรมแลกรปยะ มเหรยญกษาปณ คร งกษาปณ เหรยญบาท เหรยญมาสก เปนตน โดยประการฉะน กเปนเอาธรรมทตถาคตแสดงไว มมลคาควรแกพระนพพาน ไปแสดงแลกปจจย 4 และรปยะ มเหรยญกษาปณและเหรยญครงกษาปณเปนตน จกเปนเหมอนฝงคนเอาแกนจนทนมราคาตงแสน ไปขายแลกเปรยงเนาฉะนน ภยแมมสบนนเปนเหต กยงไมมแกมหาบพตร.

ผรวบรวมธมมโชต

25 มถนายน 2544

ทวไป 45

พทธทำานายขอท 12

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนกระโหลกนำาเตาจมนำาได อะไรเปนผลแหงสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแหงสบนนกจกมในอนาคตกาล เมอโลกหมนไปถงจดเสอม ในรชกาลของพระราชาผไมตงอยในธรรม ดวยวาในครงนนพระราชาทงหลาย จกไมพระราชทานยศแกกลบตรผสมบรณดวยชาต จกพระราชทานแกผไมมสกลเทานน พวกนนจกเปนใหญ อกฝายหนงจกยากจน ถอยคำาของพวกไมมสกล ดจกระโหลกนำาเตา ดประหนงหยงรากลงแนนในทเฉพาะพระภกตรพระราชากด ทประตวงกด ทประชมอำามาตยกด ทโรงศาลกด จกเปนคำาไมโยกโคลง มหลกฐานแนนหนาด แมในสงฆสนนบาต (ทประชมสงฆ) เลา ในกจกรรมทสงฆพงทำาและคณะพงทำากด ทงในสถานทดำาเนนอธกรณเกยวกบบาตร จวร และบรเวณเปนตนกด ถอยคำาของคนชวทศลเทานน จกเปนคำานำาสตวออกจากทกขได มใชถอยคำาของภกษผลชช (ผมความละอายทจะทำาชว คอผไมกลาทำาชวเพราะมความละอายใจ ทจะทำาเชนนน คอภกษทดนนเอง - ธมมโชต) เมอเปนเชนน กจกเปนเหมอนกาลเปนทจมลงแหงกระโหลกนำาเตา แมดวยประการทงปวง ภยแมมสบนนเปนเหต กยงไมมแกมหาบพตร.

>>>>> สรปงายๆ กคอ ถอยคำาของผทไมมคณสมบตทควรจะไดรบความเชอถอ (ซงถอยคำาเหลานนควรมนำาหนกเบาประดจผลนำาเตา ซงควรจะเบาจนลอยนำาได) กลบไดรบการยอมรบจากผเปนใหญ ประดจวาเปนถอยคำาทมนำาหนกมากนาเชอถอ เหมอนผลนำาเตาทควรจะลอยนำา แตกลบถกมองเหมอนกบวามนำาหนกมากจนจมนำาได - ธมมโชต.

ทวไป 46

ผรวบรวมธมมโชต

25 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 13

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนศลาแทงทบใหญขนาดเรอนยอด ลอยนำาเหมอนดงเรอ อะไรเปนผลแหงสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแหงสบนแมน กจกมในกาลเชนนนเหมอนกน ดวยวาในครงนน พระราชาผไมตงอยในธรรมทงหลาย จกพระราชทานยศแกคนไมมสกล พวกนนจกเปนใหญ พวกมสกลจกตกยาก ใครๆ จกไมทำาความเคารพในพวกมสกลนน จกกระทำาความเคารพในพวกทเปนใหญฝายเดยว ถอยคำาของกลบตรผฉลาดในการวนจฉย ผหนกแนน เชนกบศลาทบ จกไมหยงลงดำารงมนในทเฉพาะพระภกตรของพระราชา หรอในทประชมอำามาตย หรอในโรงศาล เมอพวกนนกำาลงกลาว พวกนอกนจกคอยเยาะเยยวา พวกนพดทำาไม แมในทประชมภกษ พวกภกษกจกไมเหนภกษผมศลเปนทรก ผควรทำาความเคารพวาเปนสำาคญ ในฐานะตางๆ ดงกลาวมาแลว ทงถอยคำาของภกษผมศลเปนทรกเหลานน กจกไมหนกแนนมนคง จกเปนเหมอนเวลาเปนทเลอนลอยแหงศลาทงหลายฉะนน ภยแมมสบนนเปนเหต กยงไมมแกมหาบพตร.

>>>>> สรปงายๆ กคอ ถอยคำาของผทมคณสมบตทควรจะไดรบความเชอถอ (ซงถอยคำาเหลานนควรมนำาหนกมากประดจแทงหนใหญ ซงควรจะจมนำา) กลบไมไดรบการยอมรบเชอถอจากผเปนใหญ ประดจวาเปนถอยคำาทไมมนำาหนก ไมนาเชอถอ เหมอนแทงหนใหญทควรจะจมนำา แตกลบถกมองเหมอนกบวาไมมนำาหนก จนลอยนำาได - ธมมโชต.

ทวไป 47

ผรวบรวมธมมโชต

25 มถนายน 2544

พทธทำานายขอท 14

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนฝงเขยดตวเลกๆ ขนาดดอกมะซาง วงไลกวดงเหาตวใหญๆ กดเนอขาดเหมอนตดกานบวแลวกลนกน นเปนสบนขอท 14 อะไรเปนผลแหงสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแหงแมสบนขอน กจกมในอนาคต ในเมอโลกเสอมโทรมดจกน ดวยวาในครงนน พวกมนษยจะมราคะจรตแรงกลา ชาตชว ปลอยตวปลอยใจ ตามอำานาจของกเลส จกตองเปนไปในอำานาจแหงภรรยาเดกๆ ของตน ผคนมทาสและกรรมกรเปนตนกด สตวพาหนะมโคกระบอเปนตนกด เงนทองกด บรรดามในเรอนทกอยาง จกตองอยในครอบครองของพวกนางทงนน เมอพวกสามถามถงเงนทองโนนๆ วาอยทไหน หรอถามถงจำานวนสงของวามทไหนกด พวกนางจกพากนตอบวา มนจะอยทไหนๆ กชางเถด กงการอะไรททานจะตรวจตราเลา ทานเกดอยากรสงทมอย และไมมอยในเรอนของเราละหรอ แลวจกดาดวยประการตางๆ ทมตำาเอาดวยหอกคอปาก กดไวในอำานาจดงทาสและคนรบใช ดำารงความเปนเจาเปนใหญของตนไวสบไป เมอเปนเชนน กจกเปนเหมอนเวลาทฝงเขยดขนาดดอกมะซาง พากนขยอกกนฝงงเหา ซงมพษแลนเรวฉะนน ภยแมมสบนนเปนเหต กจกไมมแกมหาบพตรดอก.

ผรวบรวมธมมโชต

25 มถนายน 2544

ทวไป 48

พทธทำานายขอท 15

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนไดเหนฝงพญาหงษทอง ทไดนามวาทองเพราะมขนเปนสทอง พากนแวดลอมกา ผประกอบดวยอสทธรรม 10 ประการ เทยวหากนตามบาน อะไรเปนผลแหงพระสบนน พระเจาขา?

มหาบพตร ผลแหงสบนน กจกมในอนาคต ในรชกาลของพระราชาผทรพลนนแหละ ดวยวาในภายหนาพระราชาทงหลาย จกไมฉลาดในศลปะ มหสดศลปะเปนตน ไมแกลวกลาในการยทธ ทาวเธอจกไมพระราชทานความเปนใหญ ใหแกพวกกลบตรทมชาตเสมอกน ผรงเกยจความวบตแหงราชสมบตของพระองคอย จกพระราชทานแกพวกพนกงานเครองสรงและพวกกลบกเปนตน ซงอยใกลบาทมลของพระองค พวกกลบตรผสมบรณดวยชาตและโคตร เมอไมไดทพงในราชสกล กไมสามารถเลยงชวตอยได จกพากนปรนนบตบำารงฝงชนทไมมสกล มชาตและโคตรทราม ผด ำารงอสรยยศ จกเปนเหมอนฝงพญาหงษทองแวดลอมเปนบรวารกา ฉะนน ภยแมมสบนนเปนเหต กยงไมมแกมหาบพตร.

ผรวบรวมธมมโชต

2 กรกฎาคม 2544

พทธทำานายขอท 16

พระเจาปเสนทโกศลกราบทลพระสบนถวายพระพทธเจาตอไปอกวา ขาแตพระองคผเจรญ ในกาลกอนๆ เสอเหลองพากนกดกนฝงแกะ แตหมอมฉนไดเหนฝงแกะพากนไลกวดฝงเสอเหลอง กดกนอยมมมำาๆ ทนนเสออนๆ คอเสอดาว เสอโครง เหนฝงแกะอยหางๆ กสะดงกลว ถงความสยดสยองพากนวงหน หลบเขาพมไมและปารก ซกซอนเพราะกลวฝงแกะ หมอมฉนไดเหนอยางน อะไรเปนผลแหงสบนน พระเจาขา?

ทวไป 49

มหาบพตร ผลแหงสบนแมน กจกมในรชกาลแหงพระราชาผไมตงอยในธรรม ในอนาคตเหมอนกน ดวยวาในครงนน พวกไมมสกลจกเปนราชวลลภ เปนใหญเปนโต พวกคนมสกลจกอบเฉาตกยาก ราชวลลภเหลานนพากนยงพระราชาใหทรงเชอถอถอยคำาของตน มกำาลงในสถานทราชการ มโรงศาลเปนตน กพากนรกเอาทดนไรนาเรอกสวนเปนตน อนตกทอดสบมาของพวกมสกลทงหลายวา ทเหลานเปนของพวกเรา เมอพวกผมสกลเหลานนโตเถยงวา ไมใชของพวกทาน เปนของพวกเรา แลวพากนมาฟองรองยงโรงศาลเปนตน พวกราชวลลภกพากนบอกใหเฆยนตดวยหวายเปนตน จบคอไสออกไป พรอมกบขมขคกคามวา พอเจาไมรประมาณตน มาหาเร องกบพวกเรา เดยวจกไปทลพระราชา ใหลงพระราชอาญาตางๆ มตดตน ตดมอ เปนตน

พวกผมสกลกลวเกรงพวกราชวลลภ ตางกยนยอมใหททางทเปนของตน วา ททางเหลาน ถาเปนของทาน กเชญครอบครองเถด แลวพากนกลบบานเรอนของตนนอนหวาดผวาไปตามๆ กน

แมภกษผชวชาทงหลายเลา กจกพากนเบยดเบยนภกษผมศลเปนทรกตามชอบใจ พวกภกษผมศลเปนทรกเหลานน ไมไดทพำานก กพากนเขาปา แอบแฝงอยในทรกๆ ขอทกลบตรผมชาตสกลทงหลาย และภกษผมศลเปนทรกทงหลาย ถกคนชาตชว และถกภกษผลามกทงหลาย เขาไปประทษรายอยางน จกเปนเหมอนกาลทพวกเสอดาว และเสอโครงทงหลาย พากนหลบหนเพราะกลวฝงแกะฉะนน

ภยแมมสบนนเปนเหต กยงไมมแกมหาบพตร ดวยสบนนทมหาบพตรเหนแลว ปรารภอนาคตทงนน แตพวกพราหมณมไดทำานายสบนนนดวยความจงรกภกดในพระองคโดยถกตองเทาทถกทควร ทำานายไปเพราะอาศยการเลยงชพ เพราะเหนแกอามสวา พวกเราจกไดทรพยกนมากๆ

......... พระบรมศาสดา คร นทรงนำาพระธรรมเทศนานมาแลว ตรสใหพระเจาปเสนทโกศล เลกบชายญ ดวยพระพทธดำารสวา เพราะพระสบนเปนปจจย ภยยงไมมแกมหาบพตรดอก มหาบพตรจงสงใหเลกยญเสยเถด พระราชทานชวตทานแกมหาชน .........

ทวไป 50

***** จบชดพทธทำานาย 16 ขอ *****

ผรวบรวมธมมโชต

3 กรกฎาคม 2544

ภพภมในพระพทธศาสนา

ในทางพระพทธศาสนานน แบงภพภมทสงมชวตตางๆ ในวฏสงสารจะสามารถไปเกดได ตามผลกรรมของตน ไวทงสน 31 ภมใหญๆ เรยงจากภมสงไปหาภมตำาไดดงนคอ

(ดจากลางขนบน จะเขาใจไดงายกวา)

อรปภม4

ชน

เนวสญญานาสญญายตนภมอากญจญญายตนภมวญญาณญจายตนภม

ทวไป 51

อากาสานญจายตนภม

รปภม16ชน

จตตถฌานภม7

ชน

สทธาวาสภม5

ชน

อกนฏฐาภมสทสสภมสทสสาภมอตปปาภมอวหาภม

เวหปผลาภมอสญญสตตภม

ตตยฌานภม3 ชน

สภกณหกาอปปมาณสภา

ปรตตสภา

ทตยฌานภม3 ชน

อาภสสราอปปมาณาภา

ปรตตาภา

ปฐมฌานภม3 ชน

มหาพรหมาภมพรหมปโรหตาภม

พรหมปารสชชาภม

กามภม11ชน

กามสคตภม7

ชน

สวรรค6

ชน

ปรนมมตวสวตตนมมานรต

ดสตยามา

ดาวดงสจาตมหาราชกา

มนษยภม

อบายภม4

ชน

สตวเดรจฉานอสรกาย

เปรตนรกภม

ลกษณะพเศษในบางภพภมo อรยบคคลทกประเภทจะไมไปเกดในอบายภมo สงมชวตในอบายภมจะบรรลมรรคผลนพพานไมได

ทวไป 52

o เทวดาชนจาตมหาราชกามทงทอยระดบพนดน ทเรยกวาภมมฏฐเทวดา เชน รกขเทวดา เปนตน และทอยในอากาศ ซงเรยกวา อากาสเทวดา

o สวรรคชนดสตเปนทรวมของนกปราชญและผมปญญา รวมถงพระโพธสตว

o รปภมเปนทเกดของผทไดรปฌานo ผทเกดในอสญญสตตภมจะมเฉพาะรปขนธเทานน ไมมนามขนธอยเลย

คอจะมเฉพาะรางกายไมมความรสกใดๆ เลย เกดในอรยาบทใด กจะอยอยางนนตลอดชวต ไมมการเคลอนไหว เพราะกอนตายในชาตกอนไดจตตถฌานแตไมยนดในการมความรสก

o สทธาวาสภมเปนทเกดของอนาคามบคคล (ปถชนและอรยบคคลชนตำากวานจะไปเกดทนไมได)

o อรปภมเปนทเกดของผทไดอรปฌานo ผทเกดในอรปภมจะมเฉพาะนามขนธ 4 คอ เวทนา สญญา สงขาร และ

วญญาณขนธเทานน ไมมรปขนธ คอไมมรางกายอยเลย เพราะจตไมมความยนดในรปทงหลาย

ผรวบรวมธมมโชต

8 กรกฎาคม 2544

ธรรมเปรยบเหมอนแพพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม 4 มชฌมนกาย

มลปณณาสก อลคททปมสตร

[๒๘๐] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนบรษผเดนทางไกล พบหวงนำาใหญ ฝงขางนนารงเกยจ มภยตงอยเฉพาะหนา ฝ งขางโนมเกษม ไมมภย กแหละเรอ หรอสะพานสำาหรบขาม เพอจะไปสฝงโนน ไมพงม บรษนนพงดำารอยางนวา หวงนำานใหญ แลฝงขางนนารงเกยจ มภย

ทวไป 53

ตงอยเฉพาะหนา ฝงขางโนนเกษม ไมมภย กแหละเรอ หรอสะพานสำาหรบขาม เพอจะไปสฝงโนน ยอมไมม ถากระไร เราพงรวบรวมหญา ไม กงไม และใบไมมาผกเปนแพ แลวอาศยแพนน พยายามดวยมอและเทา พงขามถงฝงไดโดยความสวสด.

ทนแล บรษนนรวบรวมหญา ไม กงไม และใบไมมาผกเปนแพ อาศยแพนน พยายามดวยมอ และเทา พงขามถงฝงโดยความสวสด บรษนนขามไปสฝ งไดแลว พงดำารอยางนวา แพนมอปการะแกเรามากแล เราอาศยแพนพยายามอยดวยมอและเทา ขามถงฝงไดโดยความสวสด ถากระไร เรายกแพนขนบนศรษะ หรอแบกทบา แลวพงหลกไปตามความปรารถนา. (โดยแบกแพนนไปตลอด - ธมมโชต)

ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนนเปนไฉน บรษนนผกระทำาอยางน จะชอวากระทำาถกหนาทในแพนนบางหรอหนอ?

ภกษทงหลายกราบทลวา ขอนนชอวาทำาไมถก พระเจาขา.พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย กบรษนนกระทำาอยางไร จง

จะชอวาทำาถกหนาทในแพนน? ในขอน บรษนนขามไปสฝงแลว พงดำารอยางนวา แพนมอปการะแกเรามากแล เราอาศยแพน พยายามอยดวยมอและเทา จงขามถงฝงไดโดยสวสด ถากระไร เราพงยกแพนขนวางบนบก หรอใหลอยอยในนำา แลวพงหลกไปตามความปรารถนา.

ดกรภกษทงหลาย บรษนนกระทำาอยางนแล จงจะชอวากระทำาถกหนาทในแพนน แมฉนใด. ดกรภกษทงหลาย เราแสดงธรรม มอปมาดวยแพ เพอตองการสลดออก ไมใชเพอตองการยดถอ ฉนนนแล เธอทงหลายรถ งธรรมมอปมาดวยแพทเราแสดงแลวแกทานทงหลาย พงละแมซงธรรมทงหลาย จะปวยกลาวไปไยถงอธรรมเลา.

วเคราะหคำาสงสอนทงหลายทพระพทธเจาทรงแสดง รวมทงขอวตรปฏบตทง

หลาย ไมวาจะเปนทาน ศล สมาธ วปสสนา หรอสงอนใดกตาม ลวนเปนเครองมอสำาหรบพฒนาจต พฒนาสตปญญา เพอใหจตประณตขนโดยลำาดบ จนถง

ทวไป 54

ขนสงทสดคอพระนพพาน ซงเปนสภาวะจตทปราศจากความยดมนถอมนในสงทงปวง

เปรยบเหมอนเปนพาหนะสำาหรบใชขามฝ ง จากฝ งแหงโลก (ฝ งแหงความยดมนถอมน) ไปสฝงแหงพระนพพาน (ฝงทพนจากความยดมนถอมน)

*** คำาวาฝ งในทนใชเพยงเพอแสดงใหเหนถงความแตกตางกนของสภาวะจตเทานน ผเขยนมไดมเจตนาจะบอกวามดนแดนแหงพระนพพานทเปนภพภมทางวตถ เพอใหพระพทธเจา หรอพระอรหนตท งหลายทปรนพพานแลวไปเกดแตอยางใด ***

ซงเมอไปถงฝงอยางปลอดภยแลว กสมควรทจะสลดความยดมนในสงทงปวงลงไป (ถาไมสลดกไมสามารถถงพระนพพานไดอยแลว) แตทงนไมไดหมายความวาใหกลายเปนคนทศล แตเปนผทมศล ไมทำาผดศลแตไมยดมนถอมนในศลนน คอทำาเพราะคดวาสมควรจะทำา ไมใชทำาเพราะความยดมนถอมน มสมาธแตไมยดมนถอมนในสมาธ มวปสสนาปญญาแตไมยดมนถอมนในปญญานน

สำาหรบผทยงไปไมถงฝงนน กตองยดเกาะเอาเครองมอ หรอพาหนะเอาไวใหมนคงอยางเพยงพอ ไมเชนนน กยอมจะพลดหลนลงไปลอยคออยในนำาซงเตมไปดวยสตวรายนานาชนด (คอกเลสชนดตางๆ) ไดงายๆ ถาโชคยงดกอาจจะกลบขนพาหนะไดทน แตถาโชครายกอาจเจอภยจากสตวรายเหลานนทำาเอาสะบกสะบอม หรออาจถงขนเสยชวตจมนำาตายไปเลยกได

ผรวบรวมธมมโชต

19 สงหาคม 2544

อกศลกรรมบถ 10

อกศลกรรมบถ แปลตามตวไดวาทางแหงกรรมทเปนอกศล คอ การกระทำาอนเปนทางนำาไปสทคต ม ๑๐ อยาง แยกไดเปน 3 หมวด คอ

ทวไป 55

กายกรรม 3 ไดแก1.) ปาณาตบาต (การฆาสตว)2.) อทนนาทาน (การลกทรพย)3.) กาเมสมจฉาจาร (การประพฤตผดทางกาม)

ทง 3 ขอน ดรายละเอยดปลกยอยไดทหมวดศล เร องรายละเอยดของศล 5 (1) ถง (3) ตามลำาดบ

วจกรรม 4 ไดแก1.) มสาวาท (การพดปด พดเทจ โกหก หลอกลวง)2.) ปสณวาจา (พดสอเสยด คอพดยยงใหเขาแตกแยกกน)3.) ผรสวาจา (พดคำาหยาบ)4.) สมผปปลาปะ (พดเพอเจอ)

ทง 4 ขอน ดรายละเอยดปลกยอยไดทหมวดศล เร องรายละเอยดของศล 5 (4)

มโนกรรม 3 ไดแก1.) อภชฌา (ละโมบ เพงเลงอยากไดของของผอนมาเปนของตน อยาง

ไมถกทำานองคลองธรรม เปนโลภะ (ความโลภ) ขนรนแรง)2.) พยาบาท (คดราย ปองราย มงรายตอผอน มความปรารถนาทจะ

ทำาลายประโยชน และความสขของผอนใหเสยหายไป เปนโทสะ (ความโกรธ) ขนรนแรง)

3.) มจฉาทฏฐ (เหนผดจากคลองธรรม เชน เหนวาทำาดไดชว ทำาชวไดด มารดาบดาไมมบญคณ ไมเชอเร องกรรมและผลของกรรม ไมเชอเร องบาป บญ คณ โทษ ฯลฯ เปนโมหะ (ความหลง - ไมรส งตางๆ ตามความเปนจรง) ขนรนแรง)

ทง 3 ขอน เปนกรรมทเกดขนในใจ คอในทางความคด ถาเมอใดมกำาลงทมากพอ หรอมโอกาสทเหมาะสม กจะสงผลใหเกดการกระทำาทางกาย หรอ

ทวไป 56

ทางวาจาออกมา ซงการกระทำาเหลานนกอาจจะเขาขายกายกรรม 3 ทเปนทจรต หรอ วจกรรม 4 ทเปนทจรต ขอใดขอหนง หรอหลายขอกได

ผรวบรวมธมมโชต

24 ตลาคม 2544

คำาสอนเซนทนาสนใจ

ตกมอ (พระโพธธรรม แหงวดเสาหลน - เปนผทนำาเอานกายเซนไปเผยแพรทจน)o การสงมอบพเศษนอกคมภร ไมตองอาศยตวหนงสอ ชตรงไปยงจตของ

มนษย เหนแจงในภาวะทแทจรง และบรรลความเปนพทธะ.o มองดความขดแยงทอยในใจตอสกน แลวส ำารวจในตนเองวามนคดม

มายาอยางไร.o หลกการปฏบตธรรม 4 ประการของตกมอ

1.) สามารถพจารณาสำารวจใจของตน ซงเปนรากฐานในการทำาสมาธใหใจสงบ

2.) ปฏบตตามธรรมชาต แสวงหาผเคลอนไหวทแทจรง (จตใจ - ธมมโชต)

3.) ยดถอศลเสมอนหนงลมหายใจเขาออก ไมจำานนตอความยากลำาบากใดๆ ทงสน (ตกมอใหถอวาความยากลำาบากเปนผลของกรรมเกา - ธมมโชต)

4.) แหวกกรอบไมวาเปนวตถ หรอจตใจ (ใหใจเปนอสระ ไมยดตดสงใดๆ - ธมมโชต)

o มองดทกสงทกอยางทผานไปในอดต เหมอนภาพในความฝน (เปนเหมอนภาพมายา หาสาระแกนสารใดๆ ไมได - ดเรองธรรมะจากเลขศนย "0" ในหมวดบทวเคราะห ประกอบ - ธมมโชต)

ทวไป 57

o มองดทกสงทกอยางในปจจบน เหมอนเปนฟาแลบ (ตงอยไดไมนาน ไมชากแปรปรวนไป ดบไป ยดมนอะไรไมได - ธมมโชต)

o มองดทกสงทกอยางในอนาคต เหมอนเมฆหมอกทลองลอยอยไปมา. (ยงเลอนลาง ไมชดเจน แปรปรวนอยตลอดเวลา ยงไมรวาจะเปนอยางไรกนแน - ธมมโชต)

o ชาวโลกมกตงชอ (ใหกบสงตางๆ - ธมมโชต) ไปตางๆ ถาเรายดมนในชอทเรยกขาน จตใจกถกแบงแยก ธรรมทปฏบตและคำาพดตางๆ จะเปนรปธรรมผกมดใจกายของผยดมนขนมาทนท ทำาใหไมอสระ ไมวาง ...... ชอนนจงไมมความหมาย ไมควรทผใดจะไปยดมน เพยงแตรและเขาใจกเพยงพอ.

o หากใจเพงธรรมมากเกนไป ธรรมจะคอยดงใจอยเสมอ ถาเครงธรรมอยางเดยว จตมแตจะตำาตอย (เพราะจตใจจะถกผกมดไว ไมเปนอสระ - ดเรองธรรมเปรยบเหมอนแพ ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ - ธมมโชต)

ผรวบรวมธมมโชต

5 พฤศจกายน 2544

คำาสอนเซนทนาสนใจ (2)

เวยหลาง (ฮยเนง สงฆนายกองคท 6 แหงนกายเซนในประเทศจน)o เมอเราพบเหนความดกตาม ความชวกตามของบคคลอน เราไมถกดงดด

ใหชอบ หรอไมถกมนผลกใหชง หรอเราไมเกาะเกยวกบมน เมอนนลกษณะแหงจตใจของเราเปนของวางเทากนกบอวกาศ.

o เมอใดใจของเราทำาหนาทของมนโดยไมตดขด และเปนอสระทจะไปหรอมา เมอนนชอวามนอยในภาวะแหงปรชญา. (คอเมอใดจตใจไมยดมนผกพน ไมเกาะเกยวในสงใดๆ เลย เมอนนไดชอวาจตกำาลงมปญญา - ธมมโชต)

o คำาวาปรชญาหมายถงปญญาความรรอบแจงชด คอเมอใดเราสามารถรกษาจตของเรา ไมใหถกพวพนดวยความทะเยอทะยานอนโงเขลา ไดทก

ทวไป 58

กาละทกเทศะ ทำาอะไรดวยความฉลาด (คอไมยดมนถอมนในสงใดๆ เลย - ธมมโชต) ไปทกโอกาส เมอนนชอวาเรากำาลงประพฤตอบรมปรชญาอยทเดยว.

o ..... การมทาทซงไมเปนทงการผลกดน หรอการดงดดตอสรรพสงทงมวล เหลานคอการรแจงแทงตลอดซงตวจตเดมแท เพอการบรรลถงพทธภม.

o เมอเราใชปรชญาของเราในการเพงพจารณาในภายใน เรายอมมความสวางแจมแจงทงภายในและภายนอก และอยในฐานะทจะรจกใจของเราเอง (การดจตตนเองยอมทำาใหรจกและเขาใจ ทงจตของตนเองและจตผอน รวมทงสงอนๆ ดวย เพราะมธรรมชาตคอความไมเทยง เปนทกข ไมอยในอำานาจ ยดมนถอมนไมไดเหมอนกน- ธมมโชต)

การรจกใจของเราเองกคอการลถงวมตต การลถงวมตตกคอการลถงสมาธฝายปรชญา ซงเปนความไมตองคด ความไมตองคดคอการเหนและการรสงทงหลายทงปวงดวยใจทไมมอะไรหอหมพวพน เมอเราใชมนมนแทรกเขาไปไดในทกสง แตไมตดแจอยในสงใดเลย

สงทเราจะตองทำานนมเพยงการชำาระจตใหใสกระจาง เพอวญญาณทง 6 (คอตวรบรความรสกทางตา ห จมก ลน กาย ใจ ตามลำาดบ - ธมมโชต) เมอแลนไปตามอายตนะทง 6 (คออายตนะภายใน 6 ไดแก ประสาทตา ห จมก ลน กาย ใจ อนเปนฐานใหวญญาณ 6 เกดทางทวารนนๆ ตามลำาดบ ดเรองอายตนะ 12 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ - ธมมโชต) จะไมถกทำาใหเศราหมองโดยอารมณทง 6 (อารมณ 6 คออายตนะภายนอก 6 ไดแก รป เสยง กลน รส สมผสทางกาย ความคดความรสกตางๆ ทมากระทบกบอายตนะภายใน 6 อนทำาใหการรบรตางๆ คอวญญาณ 6 เกดขน - ธมมโชต)

เมอใดใจของเราทำาหนาทของมนไดโดยอสระ ปราศจากอปสรรค (คอความยดมนถอมน - ธมมโชต) และอยในสถานะทจะมาหรอไปไดโดยอสระ เมอนนชอวาเราไดบรรลสมาธฝายปรชญา หรออสรภาพ สถานะเชนนมนามวาการทำาหนาทของความไมตองคด

ทวไป 59

แตวาการหกหามความคดถงสงใดๆ ใหความคดทงหมดถกกดเอาไว ยอมเปนการกดธรรมะไว ขอนยอมเปนความเหนผด (คอใหรบรส งตางๆ ไดตามปรกต แตไมยดมนผกพน หรอเกาะเกยวอยกบสงใดเลย ทางเถรวาทใชคำาวาธรรมเครองเนนชา อนไดแก ตณหาความทะยานอยาก และอปาทานความยดมนถอมน ซงเปนสงททำาใหจตไมเปนอสระ - ธมมโชต)

ผรวบรวมธมมโชต

12 พฤศจกายน 2544 คำาสอนเซนทนาสนใจ (3)

เวยหลาง ( ตอ ) (ฮยเนง สงฆนายกองคท 6 แหงนกายเซนในประเทศจน)o ความคดเร องตวตน หรอเร องความมความเปน คอเขาพระสเมร .....

เมอใดทานขจดความเหนวาตวตน และความเหนวาเปนนนเปนนออกไปเสยได เขาพระสเมรกจะหกคะมำาพงทลายลงมา.

o การเถยงกนยอมหมายถงความดนรนจะเปนฝายชนะ ยอมเสรมกำาลงใหแกความยดมนถอมนวาตวตน และยอมจะผกพนเราไวกบความยดถอดวยความสำาคญวาตน วาสตว วาชวะ วาบคคล.

o "การยดถอในตวตน" เปนทางมาแหงบาป แตการถอวา "การไดบรรลธรรม หรอผลใดๆ กตาม เปนเพยงของลมๆ แลงๆ" นเปนทางมาแหงกศลอนใหญหลวง. (คอตองไมยดมนทงในตวตน และไมยดมนวาไดบรรลธรรมใดๆ ดวย คอไมยดมนในสงใดเลย รวมทงไมยดมนวาไมยดมนดวย - ธมมโชต)

o ..... ฉนจะใหคำาตกเตอนแกพวกทานในเร องการสงสอน เพอทานจะไดรกษาธรรมเนยมแหงสำานกของเรา

1.) ครงแรกจงกลาวถงธรรม 3 ประเภท (คอ ขนธ 5, อายตนะ 12, ธาต 18 - ธมมโชต)

ทวไป 60

2.) ตอไปกกลาวถงสงทเปนของคประเภทตรงขาม 36 ค (เพอใหเหนความสดโตง เชน ยาว/สน ดำา/ขาว ด/ชว - ธมมโชต) อนเปนความไหวตวของภาวะทแทแหงจต (จตเดมแท - ธมมโชต)

3.) จากนนกสอนวธหลกเลยงความสดโตงทงสองขาง (ใหผฟงเขาใจสภาวะจตทเปนกลางๆ ไมหวนไหวไปกบความรสกทสดโตง - ธมมโชต)

4.) การสอนทกคราวอยาเบนออกไปจากภาวะทแทแหงจต5.) เมอเพกถอนการอางองตอกนและกนของคำาคนโดยสนเชงแลว

กจะเหลอเปนความหมายอนเฉยบขาด (อสระจากทกสง - ธมมโชต)

(เชนมยาวเพราะมสนมาเปรยบเทยบ มดเพราะมช วมาเปรยบเทยบ มดำาเพราะมขาวมาเปรยบเทยบ ถาไมมสงมาเปรยบเทยบ หรอไมมการเปรยบเทยบแลว กไมมยาว สน ด ชว ดำา ขาว ฯลฯ ถาใจไมไปปรงแตง ยดมนผกพนแลว ใจกจะเปนอสระจากทกสง ไมเอยงไปขางใดเลย - ธมมโชต)

ฮวงโปo ..... วธการชนดฉบพลน กลาวคอการขจดความคดปรงแตง โดยอาศย

ความรอนเดดขาดวา ไมมอะไรเลยทจะตงอยอยางไมตองแปรผน ไมมอะไรเลยทจะองอาศยได ไมมอะไรเลยทจะมอบความไววางใจได ไมมอะไรเลยทควรจะเขาไปอยอาศย ไมมอะไรเลยทตงอยในฐานะเปนผกระทำา หรอผถกกระทำา.

o คนโงมวแตหลบหลกปรากฏการณตางๆ ไมหลบหลกจากความคดปรงแตง สวนคนฉลาดยอมหลบหลกจากความคดปรงแตง และไมตองหลบหลกปรากฏการณ.

o โดยการคดถงอะไรบางอยาง เธอยอมสรางความมอย (ของตวตนอยางใดอยางหนง) ขนมาอยางหนง และโดยการคดถงความไมมอะไร เธอยอมส ร า ง ค ว า ม ม อ ย (ข อ ง ค ว า ม ไ ม ม อ ะ ไ ร ) ข น ม า อ ก อ ย า ง ห น ง

ทวไป 61

ขอใหการคดในทำานองทผดๆ เชนน จงสญสนไปโดยเดดขาดเถด แลวกจะไมมอะไรเหลออยใหเธอเทยวแสวงหาอกตอไป!

ผรวบรวมธมมโชต

12 พฤศจกายน 2544

เรองนรกทมในพระไตรปฎกพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม 20 ขททกนกาย ชาดก

หมวดสฏฐนบาตชาดก เรองสงกจจชาดก

สงกจจฤาษแสดงธรรมและอธรรมแกพระเจาพรหมทตต[๙๐] ลำาดบนน คนเฝาสวนเหนพระเจาพรหมทตตจอมทพประทบนงอย

ไดกราบทลแดทาวเธอวา สงกจจฤาษทพระองคทรงพระกรณา ซงยกยองกนวาไดดแลวในหมฤาษทงหลายมาถงแลว เชญพระองครบเสดจออกไปพบทานผแสวงหาคณอนยงใหญโดยเรวเถด

กลำาดบนน พระราชาผจอมทพอนมตรและอำามาตยลอมแลว เสดจขนรถอนเทยมดวยมาอาชาไนย รบเสดจไป พระราชาผทรงบำารงแควนของชาวกาสใหเจรญ ทรงเปลองราชกกธภณฑ ๕ อยาง คอ พดวาลวชน อณหส พระขรรค เศวตฉตรและฉลองพระบาทวางไวแลว เสดจลงจากรถ ทรงดำาเนนเขาไปหาสงกจจฤาษ ผนงอยในพระราชอทยานอนมนามวาทายปสสะ ครนเสดจเขาไปหาแลวกทรงบนเทงอยกบฤาษ ครนทรงสนทนาปราศรยพอใหระลกถงกนแลว ประทบนง ณ ทควรสวนขางหนง

ครนประทบนงแลว ลำาดบนนไดทรงสำาคญกาลอย แตนนทรงปฏบตเพอจะตรสถามกรรมอนเปนบาป จงตรสวา ขาพเจาขอถามทานสงกจจฤาษ ผไดรบยกยองวาไดดแลวในหมฤาษทงหลาย อนหมฤาษทงหลายหอมลอม นงอยในทายปสสะอทยานวา นรชนผประพฤตลวงธรรม (เหมอน) ขาพเจาประพฤต

ทวไป 62

ลวงธรรมแลวไปสคตอะไรในปรโลก ขาพเจาถามแลว ไดโปรดบอกเนอความนนแกขาพเจา.

[๙๑] สงกจจฤาษ ไดกลาวตอบพระราชาผบ ำารงแควนของชาวกาสใหเจรญ ประทบนงอยในทายปสสะอทยานวา ขอถวายพระพร ขอมหาบพตรทรงฟงอาตมภาพ ถาเมอบคคลเวนทางผด ทำาตามคำาของบคคลผบอกทางถก โจรผเปนเสยนหนามกไมพงพบหนาของบคคลนน เมอบคคลปฏบตอธรรม แตถากระทำาตามคำาของบคคลผพรำาสอนธรรม บคคลนนไมพงไปสทคต.

[๙๒] ขอถวายพระพร ธรรมเปนทางถก สวนอธรรมเปนทางผด อธรรมยอมนำาไปสนรก ธรรมยอมใหถงสคต นรชนผประพฤตอธรรม มความเปนอยไมสมำาเสมอ ละโลกนแลวยอมไปสคตใด อาตมภาพจะกลาวคต คอ นรกเหลานน ขอพระองคทรงสดบอาตมภาพเถด

นรก ๘ ขมน คอ สญชวนรก ๑ กาฬสตตนรก ๑ สงฆาตนรก ๑ โรรวนรก ๑ มหาโรรวนรก ๑ ตอมาถงมหาอเวจนรก ๑ ตาปนนรก ๑ ปตาปนนรก ๑ อนบณฑตทงหลายกลาวไวแลว กาวลวงไดยาก เกลอนกลนไปดวยเหลาสตวผมกรรมหยาบชา

เฉพาะขมหนงๆ ม อสสทนรก ๑๖ ขม เปนททำาบคคลผกระดางใหเรารอน นากลว มเปลวเพลงรงโรจน มภยใหญขนลกขนพอง นาสพงกลว มภยรอบขาง เปนทกข ม ๔ มม ๔ ประต จดแบงไวเปนสวนๆ มกำาแพงเหลกกนโดยรอบ มฝาเหลกครอบ ภาคพนของนรกเหลานนลวนแตเหลกแดงลกโพลง ประกอบดวยเปลวไฟ แผไปตลอด ๑๐๐ โยชนโดยรอบ ตงอยทกเมอ สตวทงหลายมเทาในเบองบน มศรษะในเบองตำา ตกลงไปในนรกนน

สตวเหลาใดกลาวลวงเกนฤาษทงหลายผสำารวมแลว ผมตบะ สตวเหลานนผมความเจรญอนขจดแลว ยอมหมกไหมอยในนรก เหมอนปลาทถกเฉอนใหเปนสวนๆ ฉะนน สตวทงหลายผมปรกตกระทำากรรมอนหยาบชา มตวถกไฟไหมทงขางในขางนอกเปนนจ แสวงหาประตออกจากนรก กไมพบประตทจะออกตลอดปนบไมถวน สตวเหลานนวงไปทางประตดานหนา จากประตดานหนา วงกลบมาขางหลง วงไปทางประตดานซาย จากประตดานซายวงกลบมา

ทวไป 63

ทางประตดานขวา วงไปถงประตใดๆ ประตนนๆ กปดเสย สตวทงหลายผไปสนรก ยอมประคองแขนครำาครวญเสวยทกขมใชนอย นบไดแสนปเปนอนมาก

เพราะเหตนน บคคลไมควรรกรานทานทเปนคนด ผสำารวม มตบะธรรม ซงเปนดงอสรพษมเดช กำาเรบรายลวงไดยาก ฉะนนพระเจาอชชนะ ผเปนใหญในแควนเกตกะ มพระกายกำายำา เปนนายขมงธน มพระหตถตงพน มมลอนขาดแลว เพราะประทษรายพระฤาษโคตมโคตร พระเจาทณฑกไดเอาธลโปรยรดกสวจฉะฤาษ ผหาธลมได พระราชานนถงแลวซงความพนาศ ดจตนตาลขาดแลวจากรากฉะนน พระเจาเมชฌะคดประทษรายในมาตงคะฤาษผเรองยศ รฐมณฑลของพระเจาเมชฌะ พรอมดวยบรษทกสญสนไปในครงนน ชาวเมองอนธกวนทย ประทษรายกณหทปายนฤาษ ชวยกนเอาไมพลองรมตจนตาย กไปเกดในยมสาธนนรก สวนพระเจาเจตยราชน ไดประทษรายกปลดาบส แตกอนเคยเหาะเหนเดนอากาศได ภายหลงเสอมฤทธ ถกแผนดนสบถงมรณกาล

เพราะเหตนนแล บณฑตทงหลายจงไมสรรเสรญการลอ ำานาจแหงฉนทาคตเปนตน บคคลไมควรเปนผมจตประทษราย พงกลาววาจาอนประกอบดวยสจจะ ถาวานรชนผใดมใจประทษราย เพงเลงทานผรถงพรอมดวยวชชาและจรณะ นรชนผนนกไปสนรกเบองตำา ชนเหลาใดพยายามกลาววาจาหยาบคาย บรภาษบคคลผเจรญทงหลาย ชนเหลานนไมใชเหลากอไมใชทายาท เปนเหมอนตนตาลมรากอนขาดแลว

อนง ผใดฆาบรรพชตผทำากจเสรจแลว ผแสวงหาคณอนยงใหญ ผนนจะตองหมกไหมอยในกาฬสตตนรกตลอดกาลนาน

อนง พระราชาพระองคใดตงอยในอธรรม กำาจดชาวแวนแควน ทำาชาวชนบทใหเดอดรอน สนพระชนมไปแลว จะตองหมกไหมอยในตาปนนรกในโลกหนา และพระราชาพระองคนนจะตองหมกไหมอยตลอดแสนปทพย อนกองเพลงหอมลอมเสวยทกขเวทนา เปลวไฟมรศมซานออกจากกายของสตวนน สรรพางคกายพรอมทงปลายขนและเลบ ของสตวผมไฟเปนภกษา มเปลวไฟเปนอนเดยวกน สตวนรกมตวถกไฟไหมทงขางใน ขางนอกอยเปนนตย เปนผ

ทวไป 64

อนทกขเบยดเบยนรองไหคร ำาครวญอย เหมอนชางถกนายหตถาจารยแทงดวยขอ ฉะนน

ผใดเปนคนตำาชา ฆาบดาเพราะความโลภหรอเพราะความโกรธ ผนนตองหมกไหมอยในกาฬสตตนรกสนกาลนาน บคคลผฆาบดาเชนนน ตองหมกไหมอยในโลหกมภนรก นายนรยบาลทงหลายเอาหอกแทงสตวนรกนน ผถกไฟไหมอยจนไมมหนง ทำาใหตาบอดใหกนมตรกนคถ กดสตวนรกเชนนนใหจมลงในนำาแสบ นายนรยบาลทงหลาย ใหสตวนรกกนกอนคถทรอนจด และกอนเหลกแดงอนลกโพลง ใหถอผานทงยาวทงรอนสนกาลนาน งดปากใหอาแลวเอาเชอกผกไว ยดกอนเหลกแดงเขาไปในปาก ฝงสนขแดง ฝงสนขดาง ฝงแรง ฝงกา และฝงนกตระกรม ลวนมปากเปนเหลก มากลมรมจกกดลนใหขาดแลวกนลนอนมเลอดไหล เหมอนกนของอนเปนเดนเตมไปดวยเลอดฉะนน นายนรยบาลเทยวเดนทบตสตวนรกผฆาบดานน ซงมรางกายอนแตกไปทว เหมอนผลตาลทถกไฟไหม

จรงอย ความยนดของนายนรยบาลเหลานน เปนการเลนสนก แตสตวนรกตองไดรบทกข คนผฆาบดาเหลาใดเหลาหนงในโลกน ตองอยในนรกเชนนน

กบตรฆามารดา จากโลกนแลวตองไปสทอยแหงพระยายม ยอมเขาถงความทกขอยางยงดวยผลแหงกรรมของตน พวกนายนรยบาลทรายกาจยอมบบคนสตวผฆามารดา ดวยผาลเหลกแดงบอยๆ ใหสตวนรกดมกนโลหตทเกดแตตน อนไหลออกจากกายของตน รอนดงหนงทองแดงทละลายควางบนแผนดน สตวนรกนนลงไปสหวงนำาเชนกบหนองและเลอด นาเกลยดดงซากศพเนา มกลนเหมนดจกอนคถ หมหนอนในหวงนำานนมกายใหญ มปากเปนเหลกแหลม ทำาลายผวหนง ชอนไชไปในเนอและเลอด กดกนสตวนรกนน กสตวนนถงนรกนน แลวจมลงไปประมาณชวรอยบรษ ศพเนาเหมนฟงไปตลอดรอยโยชนโดยรอบ

จรงอย แมจกษของตนผมจกษยอมครำาคราเพราะกลนนน ดกรพระเจาพรหมทตต บคคลผฆามารดายอมไดรบทกขเหนปานน

ทวไป 65

พวกหญงรดลกยอมกาวลวงลำาธารนรกอนขรขระ ทกาวลวงไดแสนยากดจคมมดโกน แลวตกไปสแมนำาเวตรณทไปไดยาก ตนงวทงหลายลวนแตเปนเหลกมหนาม ๑๖ คล มกงหอยยอยปกคลมแมนำาเวตรณทไปไดยากทงสองฟาก สตวนรกเหลานนมตวสงโยชนหนง ถกไฟทเกดเองแผดเผา มเปลวรงเรองยนอยดจกองไฟตงอยทไกล ฉะนน

หญงผประพฤตนอกใจสามกด ชายทคบหาภรรยาผอนกด ตองตกอยในนรกอนเรารอน มหนามคม สตวนรกเหลานนถกนายนรยบาลทมแทงดวยอาวธ กลบเอาศรษะลงตกลงมานอนอย ถกทมแทงดวยหลาวเปนอนมากตนอยตลอดกาลทกเมอ ครนพอรงสวาง นายนรยบาลใหสตวนรกนนเขาไปสโลหกมภอนใหญเปรยบดงภเขา มนำาเสมอดวยไฟอนรอน

บคคลผทศล ถกโมหะครอบงำา ยอมเสวยกรรมของตน ทตนกระทำาไวชวปางกอน ตลอดวนตลอดคนดวย ประการฉะน

อนง ภรยาใดทเขาชวยมาดวยทรพยยอมดหมนสาม แมผว พอผว หรอพนองผว นายนรยบาลเอาเบดมสายเกยวปลายลนของหญงนนครามา สตวนรกนนเหนลนของตนยาวประมาณ ๑ วา เตมไปดวยหมหนอน ไมอาจออนวอนนายนรยบาล ตายไปหมกไหมในตาปนนรก

พวกคนฆาแกะ ฆาสกร ฆาปลา ดกเนอ พวกโจร คนฆาโค พวกพราน พวกคนผกระทำาคณในเหตมใชคณ (คนสอเสยด) ถกนายนรยบาลเบยดเบยนดวยหอกเหลก ฆอนเหลก ดาบและลกศร มหวลง ตกลงสแมนำาแสบ

คนทำาคดโกง ถกนายนรยบาลทบตดวยฆอนเหลก ทงเวลาเยนเวลาเชา แตนนยอมกนอาเจยนของสตวนรกเหลาอนผไดรบความทกขทกเมอ ฝงกาบาน ฝงสนข ฝงแรง ฝงนกปาลวนมปากเหลก รมกดกนสตวนรก ผกระทำากรรมหยาบชาดนรนอย

ชนเหลาใดเปนอสตบรษ อนธลปกปด ใหเนอชนกนตายกด ใหนกตกนตายกด ชนเหลานนตองไปตกอสสทนรก.

[๙๓] สตบรษทงหลายยอมไปสเบองบน เพราะกรรมทตนประพฤตดแลวในโลกน ขอเชญพระองคทอดพระเนตรผลของกรรมทบคคลประพฤตดแลว เทพเจาทงหลาย พรอมทงพระอนทร พระพรหมมอย ดกรมหาบพตรผ

ทวไป 66

เปนอธบดแหงรฐ เพราะเหตนน อาตมภาพขอทลมหาบพตร ขอมหาบพตรจงทรงประพฤตธรรม ดกรพระราชา เชญพระองคทรงประพฤตธรรม เหมอนอยางธรรมทบคคลประพฤตดแลว ไมเดอดรอนในภายหลง ฉะนน.

จบสงกจจชาดก

ผรวบรวมธมมโชต

16 ธนวาคม 2544

เรองของการเกดใหมพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม 4 มชฌมนกาย

มลปณณาสก มหาตณหาสงขยสตร

เรองนไมไดเปนการปฏเสธเรองการเกดใหมในชาตตอๆ ไป แตเปนการแสดงใหเหนวา การเกดใหมตามทพระพทธเจาทรงสอนนน มความแตกตางจากความเขาใจของคนทวไปอยางไร ดงนน ขอใหอานและทำาความเขาใจใหด มเชนนนจะเขาใจไขวเขวได ธมมโชต–

วาดวยสาตภกษมทฏฐลามก[๔๔๐] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน :สมยหนง พระผมพระภาคประทบอยทพระวหารเชตวน อารามของทาน

อนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ สมยนน ภกษชอสาต ผ เกวฏฏบตร (บตรชาวประมง) มทฏฐอนลามกเหนปานนเกดขนวา เรายอมรทวถงธรรมตามทพระผมพระภาคทรงแสดงวา วญญาณนนนแหละ ยอมทองเทยว แลนไป ไมใชอน. .....

[๔๔๒] ครงนน .....พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรสาต ไดยนวาเธอมทฏฐอนลามก เหน

ปานนเกดขนวา เรายอมรท วถงธรรมตามทพระผมพระภาคทรงแสดงวา วญญาณนนนแหละ ยอมทองเทยว แลนไป ไมใชอน ดงน จรงหรอ?

ทวไป 67

สาตภกษทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคยอมรทวถงธรรม ตามทพระผมพระภาคทรงแสดงวา วญญาณนแหละ ยอมทองเทยว แลนไป ไมใชอน ดงน จรง.

พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรสาต วญญาณนนเปนอยางไร?สาตภกษทลวา สภาวะทพดได รบรได ยอมเสวยวบากของกรรมทง

หลาย ทงสวนด ทงสวนชว ในทนนๆ นนเปนวญญาณ.พระผมพระภาคตรสวา ดกรโมฆบรษ เธอรธรรมอยางนทเราแสดงแก

ใครเลา ดกรโมฆบรษ วญญาณอาศยปจจยประชมกนเกดขน เรากลาวแลวโดยปรยายเปนอเนกมใชหรอ ความเกดแหงวญญาณเวนจากปจจย มไดม ดกรโมฆบรษ กเมอเปนดงนน เธอกลาวตเราดวย ขดตนเสยดวย จะประสพบาปมใชบญมากดวย เพราะทฏฐทตนถอชวแลว ดกรโมฆบรษ กความเหนนนของเธอ จกเปนไปเพอโทษไมเปนประโยชน เพอทกขตลอดกาลนาน.

ตรสสอบถามเรองสาตภกษผมความเหนผดนน[๔๔๓] ครงนน พระผมพระภาคตรสถามภกษทงหลายวา ดกรภกษทง

หลาย พวกเธอจะสำาคญความนนเปนไฉน สาตภกษ ผ เกวฏฏบตรน จะเปนผทำาความเจรญในพระธรรมวนยนบาง หรอไม?

ภกษเหลานนทลวา ขอนจะมไดอยางไร ขอนมไมไดเลย พระพทธเจาขา.เม อภกษทงหลายทลอยางนแลว สาตภกษ ผ เกวฏฏบตร น งน ง

กระดาก คอตก กมหนา ซบเซา หมดปฏภาณ. .....

ปจจยเปนเหตเกดแหงวญญาณ[๔๔๔] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย วญญาณอาศยปจจย

ใดๆ เกดขน กถงความนบดวยปจจยนนๆ วญญาณอาศยจกษและรปทงหลายเกดขน กถงความนบวา จกษวญญาณ วญญาณอาศยโสตและเสยงทงหลายเกดขน กถงความนบวา โสตวญญาณ วญญาณอาศยฆานะและกลนทงหลายเกดขน กถงความนบวา ฆานวญญาณ วญญาณอาศยชวหาและรสทงหลายเกดขน กถ งความนบวา ชวหาวญญาณ วญญาณอาศยกายและ

ทวไป 68

โผฏฐพพะทงหลายเกดขน กถงความนบวา กายวญญาณ วญญาณอาศยมนะและธรรมารมณทงหลายเกดขน กถงความนบวา มโนวญญาณ

เปรยบเหมอนไฟอาศยเชอใดๆ ตดขน กถงความนบดวยเชอนนๆ ไฟอาศยไมตดขน กถงความนบวา ไฟไม ไฟอาศยปาตดขน กถงความนบวา ไฟปา ไฟอาศยหญาตดขน กถงความนบวา ไฟหญา ไฟอาศยโคมยตดขน กถงความนบวาไฟโคมย ไฟอาศยแกลบตดขน กถงความนบวา ไฟแกลบ ไฟอาศยหยากเยอตดขน กถงความนบวา ไฟหยากเยอ ฉนใด

ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล วญญาณอาศยปจจยใดๆ เกดขน กถงความนบดวยปจจยนนๆ วญญาณอาศยจกษและรปทงหลายเกดขน กถงความนบวา จกษวญญาณ ... โสตวญญาณ ... ฆานวญญาณ ... ชวหาวญญาณ ... กายวญญาณ วญญาณอาศยมนะและธรรมารมณทงหลายเกดขน กถงความนบวา มโนวญญาณ.

อธบายเพมเตมความเหนของสาตภกษทวา วญญาณนนนแหละ ยอมทองเทยว แลน

ไป ไมใชอน นนหมายความวา จต หรอวญญาณตงแตอดตชาต นบชาตไมถวน เปนตนมา จนถงชาตปจจบน และทจะเกดใหมอกในชาตตอๆ ไปของแตละบคคลนน เปนจต หรอวญญาณดวงเดยวกน ซ งมความเทยงแทแนนอน ไมดบทำาลายไปจนกวาจะไมตองเกดอก เมอคน หรอสตวตายลง วญญาณดวงนกจะออกจากรางเกาไปหารางใหมอยตอไป ซงความเหนนขดกบหลกของพระพทธศาสนา

พระพทธเจาทรงสอนวา จต หรอวญญาณนนไมเทยง เกดขนเพยงชวขณะแลวกดบไป แลวเปนปจจยใหจต หรอวญญาณดวงใหมเกดขนแลวดบไป ตอเนองกนอยางไมขาดสาย จนกวาจะหมดเหตปจจยใหเกดอก กจะไมมการเกดสบทอดอกตอไป (ปรนพพาน) คอจต หรอวญญาณในวนาททแลว กบจต หรอวญญาณในวนาทนเปนคนละดวงกน ความจรงแลวเวลาเพยงชวลดนวมอเดยว (เวลาทใชดดนวมอเพยงครงเดยว) มจต หรอวญญาณเกดขนแลวดบไปนบครงไมถวน (คำาวาจต หรอวญญาณเปนชอของสงๆ เดยวกน) โดยแตละขณะจะมวญญาณอยเพยงดวงเดยวเทานน สำาหรบแตละบคคล

ทวไป 69

เนองจากวญญาณมการเกดดบตอเนองอยางรวดเรว จนไมรสกถงรอยตอระหวางวญญาณแตละดวง จงทำาใหรสกเหมอนกบวาเปนวญญาณดวงเดมอยตลอดเวลา นอกจากนนยงทำาใหรสกเหมอนกบวา สามารถรบร ความรสกทางทวารตางๆ (ตา ห จมก ฯลฯ) ไดในเวลาเดยวกนอกดวย ทงทวญญาณแตละดวงจะรบรสงตางๆ ไดเพยงทวารเดยวเทานน แตเนองจากวญญาณเกดดบในทวารตางๆ สลบกนอยางรวดเรวมาก จนเหมอนรบรไดพรอมๆ กนทงหมดทกทวาร

วญญาณอาศยปจจยประชมกนเกดขน คอเมอมเหต หรอปจจยใหวญญาณเกด วญญาณจงเกดขน ปจจยทท ำาใหวญญาณเกดขนนน มไดหลายอยาง เชน ตณหา (ความทะยานอยาก) ผสสะตางๆ (เชน จกษกระทบกบรป โสตกระทบกบเสยง ฯลฯ) ความดบไปของวญญาณดวงกอน (เมอยงไมถงเวลาตาย) กเปนปจจยใหวญญาณดวงใหมเกดขนอกเชนกน (วญญาณดวงไหนจะอาศยวตถใดเปนทเกดนน ดรายละเอยดไดทเร องอายตนะ 12 ในหมวดธรรมทวไป)

และเมอความตายมาถง ถายงมความยนดในการเกด (ตณหาในภพ) อย ตณหานนกจะเปนเหตปจจยใหวญญาณในภพใหมเกดขนตอไป ซ งแนนอนวาเปนคนละดวงกบภพเกา แตกมวญญาณในภพเกาเปนปจจยใหเกด (ดรายละเอยดไดจากเรองปฏจจสมปบาท ในหมวดธรรมทวไป)

และเนองจากการทวญญาณดวงใหมเกดขนโดยมวญญาณดวงเกาเปนปจจยนเอง วญญาณดวงใหม (ทงทอยในชาตเดยวกน และทเกดในชาตใหม) จงสบทอดสภาวะ และลกษณะตางๆ ทมในวญญาณดวงเกามาอยางหลกเลยงไมได จนกวาจะมเหตปจจยอนไปทำาใหสภาวะ หรอลกษณะเหลานนเปลยนแปลงไป

ธมมโชต16 กมภาพนธ 2545

อปกเลส 16

ทวไป 70

กเลส หรอเครองเศราหมองของจต มตวหลกอย 3 ตว คอo โลภะ คอ ความโลภ ความอยากได ความเพลดเพลนยนด ความยด

เหนยวทางใจo โทสะ คอ ความโกรธ ความขดเคองใจ ความเศรา ความเสยใจ ความ

กลว ความทกขทางใจทงหลายo โมหะ คอ ความหลง ความไมรธรรมชาตของสงตางๆ ตามความเปน

จรง อวชชา

กเลส 3 ตวน เปนเหตททำาใหเกดอกศลทงมวล เปรยบเสมอนมารดาใหกำาเนดบตร (เรยกวาเปนอกศลเหต หรออกศลมล) และไดแตกลกแตกหลานออกมาอก เรยกวาเปน อปกเลส 16 ดงนคอ

พระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม 4 มชฌมนกายมลปณณาสก วตถปมสตร

อปกเลส ๑๖[๙๓] ดกรภกษทงหลาย กธรรมเหลาไหนเปนเครองเศราหมองของจต [คอ]

o อภชฌาวสมโลภะ [ละโมบไมสมำาเสมอ คอความเพงเลง] (คออยากไดของๆ ผอนมาเปนของตน โดยไมถกทำานองคลองธรรม - ธมมโชต)

o พยาบาท [ปองรายเขา]o โกธะ [โกรธ]o อปนาหะ [ผกโกรธไว]o มกขะ [ลบหลคณทาน]o ปลาสะ [ยกตนเทยบเทา] (คอการตเสมอผอน คดวาเรากแนเหมอน

กน - ธมมโชต)o อสสา [รษยา]o มจฉรยะ [ตระหน]o มายา [มารยา]

ทวไป 71

o สาเฐยยะ [โออวด] (คอการพดยกตนดวยสงทไมเปนจรง - ธมมโชต)

o ถมภะ [หวดอ]o สารมภะ [แขงด]o มานะ [ถอตว]o อตมานะ [ดหมนทาน]o มทะ [มวเมา]o ปมาทะ [เลนเลอ] (ความประมาท ความเผลอ ความขาดสต - ธมม

โชต)เหลานเปนธรรมเครองเศราหมองของจต.

ผรวบรวมธมมโชต

22 กมภาพนธ 2545

วธแกความโกรธพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม 6 มชฌมนกาย

อปรปณณาสก ปณโณวาทสตร

[๗๕๖] ..... (หลงจากทพระพทธเจาตรสพระโอวาทโดยยอโปรดพระปณณะแลว ไดตรสถามพระปณณะดงน - ธมมโชต) .....

ดกรปณณะ กเธออนเรากลาวสอนดวยโอวาทยอๆ นแลว จกอยในชนบทไหน ฯ

ป. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคอนพระผมพระภาคทรงสงสอนดวยโอวาทยอๆ นแลว มชนบทชอสนาปรนตะ เปนททขาพระองคจกไปอย ฯ

[๗๕๗] พ. ดกรปณณะ พวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทดรายหยาบชานก ถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทจกดา จกบรภาษเธอ เธอจกมความคดอยางไรในมนษยพวกนน ฯ

ทวไป 72

ป. ขาแตพระองคผเจรญ ถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกดา จกบรภาษขาพระองค ขาพระองคจกมความคดในพวกเขาอยางนวา พวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทน ยงดนกหนาทไมใหการประหาร (ทบต, ทำาราย - ธมมโชต) เราดวยฝามอ ขาแตพระผมพระภาคผสคต ขาพระองคมความคดในมนษยพวกนนอยางน ฯ

[๗๕๘] พ. ดกรปณณะ กถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารเธอดวยฝามอ เธอจกมความคดอยางไรในมนษยพวกนน ฯ

ป. ขาแตพระองคผเจรญ ถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารขาพระองคดวยฝามอ ขาพระองคจกมความคดในพวกเขาอยางนวา พวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทน ยงดนกหนาทไมใหการประหารเราดวยกอนดน ขาแตพระผมพระภาคผสคต ขาพระองคจกมความคดในมนษยพวกนนอยางน ฯ

[๗๕๙] พ. ดกรปณณะ กถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารเธอดวยกอนดน เธอจกมความคดอยางไรในมนษยพวกนน ฯ

ป. ขาแตพระองคผเจรญ ถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารขาพระองคดวยกอนดน ขาพระองคจกมความคดในพวกเขาอยางนวา พวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทนยงดหนกหนา ทไมใหการประหารเราดวยทอนไม ขาแตพระผมพระภาคผสคต ขาพระองคจกมความคดในมนษยพวกนนอยางน ฯ

[๗๖๐] พ. ดกรปณณะ กถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารเธอดวยทอนไม เธอจกมความคดอยางไรในมนษยพวกนน ฯ

ป. ขาแตพระองคผเจรญ ถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารขาพระองคดวยทอนไม ขาพระองคจกมความคดในพวกเขาอยางนวา พวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทนยงดนกหนา ทไมใหการประหารเราดวยศาตรา ขาแตพระผมพระภาคผสคต ขาพระองคจกมความคดในมนษยพวกนนอยางน ฯ

[๗๖๑] พ. ดกรปณณะ กถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารเธอดวยศาตรา เธอจกมความคดอยางไรในมนษยพวกนน ฯ

ทวไป 73

ป. ขาแตพระองคผเจรญ ถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกใหการประหารขาพระองคดวยศาตรา ขาพระองคจกมความคดในพวกเขาอยางนวา พวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทนยงดนกหนา ทไมปลดชพเราเสยดวยศาตราอนคม ขาแตพระผมพระภาคผสคต ขาพระองคจกมความคดในมนษยพวกนนอยางน ฯ

[๗๖๒] พ. ดกรปณณะ กถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกปลดชพเธอเสยดวยศาตราอนคม เธอจกมความคดอยางไรในมนษยพวกนน ฯ

ป. ขาแตพระองคผเจรญ ถาพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบท จกปลดชพขาพระองคดวยศาสตราอนคม ขาพระองคจกมความคดในพวกเขาอยางนวา มเหลาสาวกของพระผมพระภาค ทอดอดเกลยดชงรางกายและชวต***** (ของตนเอง - ธมมโชต) พากนแสวงหาศาตราสงหารชพ (ของตน - ธมมโชต) อยแล เราไมตองแสวงหาสงดงนนเลย กไดศาตราสงหารชพแลว ขาแตพระผมพระภาคผสคต ขาพระองคจกมความคดในมนษยพวกนนอยางน ฯ

[๗๖๓] พ. ดละๆ ปณณะ เธอประกอบดวยทมะ (การขมใจ - ธมมโชต) และอปสมะ (ความสงบใจ อปสมะขนสงสดคอพระนพพาน - ธมมโชต) ดงนแลว จกอาจเพอจะอยในสนาปรนตชนบทไดแล ดกรปณณะ เธอจงสำาคญกาลทควรในบดนเถด ฯ

คร งนนแล ทานพระปณณะยนดอนโมทนาพระภาษตของพระผมพระภาคแลว ลกจากอาสนะ ถวายอภวาทพระผมพระภาค ทำาประทกษณ แลวเกบเสนาสนะ ถอบาตรจวรเดนทางจารกไปยงทตงสนาปรนตชนบท เมอจารกไปโดยลำาดบ ไดลถงสนาปรนตชนบทแลว ฯ

[๗๖๔] เปนอนวาทานพระปณณะอยในสนาปรนตชนบทนน ครงนนแล ทานพระปณณะไดใหพวกมนษยชาวสนาปรนตชนบทกลบใจ แสดงตนเปนอบาสกประมาณ ๕๐๐ คน ภายในพรรษานนเอง กลบใจแสดงตนเปนอบาสกาประมาณ ๕๐๐ คน ภายในพรรษานนเอง และตวทานไดท ำาใหแจงซงวชชา ๓***** (บรรลเปนพระอรหนต - ธมมโชต) ภายในพรรษานนเหมอนกน ครนสมยตอมา ทานไดปรนพพานแลว ฯ

ทวไป 74

อธบายเพมเตม1.) สมยหนงพระพทธเจาทรงพรรณนาคณแหงอสภสมาบตเนองๆ

(การพจารณารางกายของตน และผอน วามความไมสวย ไมงาม ไมนารกนาใคร เปนบอเกดแหงทกขนานาประการ) โดยอเนกปรยายแกภกษทงหลาย แลวเสดจออกเรนอยพระองคเดยวเปนเวลาครงเดอน ภกษเหลานนจงพากนเจรญอสภกมมฏฐาน จนรสกอดอด ระอา เกลยดชงรางกายของตน ฉะนน จงปลงชวตตนเองบาง วานกนและกนใหปลงชวตบาง ใหฆราวาสปลงชวตใหบาง

เมอพระพทธเจาเสดจออกจากทประทบเรนแลว ทรงทราบเรองนแลว จงทรงแสดงอานาปานสตสมาธ (การกำาหนดรลมหายใจเขาออก) ประกอบกบสตปฏฐาน เพอใหสามารถทำาลายกเลสได โดยไมเปนทกขทางใจเหมอนอสภกมมฏฐาน

จากนนทรงตเตยนการฆาตวตายของภกษเหลานน แลวทรงบญญตสกขาบทมใจความวา ภกษใดจงใจฆามนษย หรอแสวงหาเครองมอสำาหรบฆามนษย หรอแมแตการพรรณนาคณของความตาย เพอจงใจใหคนฆาตวตาย ภกษนนตองอาบตปาราชก (ดรายละเอยดเพมเตมไดในพระไตรปฎก พระวนยปฎก เลม 1 มหาวภงค ปฐมภาค เรองตตยปาราชกสกขาบท)

2.) ว ชชา 3 ได แก ป พ เพน ว า สาน สสต ญาณ (ร ะล กชาต ได ) จตปปาตญาณ (เหนการตายและเกดของสตวทงหลาย และกรรมททำาใหเกดในทนนๆ) อาสวกขยญาณ (ความทำาลายกเลสใหสนไป คอบรรลเปนพระอรหนต)

ผรวบรวมธมมโชต

3 มนาคม 2545

ทวไป 75

เมอถกดาวาดวยคำาไมดพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม 7 สงยตตนกาย

สคาถวรรค อกโกสกสตร

[๖๓๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอยในพระวหารเวฬวน อนเปนทพระราชทานเหยอแกกระแต เขตพระนครราชคฤห ฯ

อกโกสกภารทวาชพราหมณไดสดบมาวา ไดยนวาพราหมณภารทวาชโคตรออกจากเรอน บวชเปนบรรพชตในสำานกของพระสมณโคดมแลว ดงน โกรธ ขดใจ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนแลว ดาบรภาษพระผมพระภาคดวยวาจาอนหยาบคาย มใชของสตบรษ ฯ

[๖๓๒] เมออกโกสกภารทวาชพราหมณกลาวอยางนแลว พระผมพระภาคไดตรสกะอกโกสกภารทวาชพราหมณวา ดกรพราหมณ ทานยอมสำาคญความขอนนเปนไฉน มตรและอำามาตย ญาตสาโลหต ผเปนแขกของทาน ยอมมาบางไหม ฯ

อกโกสกภารทวาชพราหมณตอบวา พระโคดมผเจรญ มตรและอำามาตย ญาตสาโลหต ผเปนแขกของขาพระองคยอมมาเปนบางคราว ฯ

พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ ทานยอมสำาคญความขอนนเปนไฉน ทานจดของเคยวของบรโภคหรอของดม ตอนรบมตรและอำามาตย ญาตสาโลหต ผเปนแขกเหลานนบางหรอไม ฯ

อ. พระโคดมผเจรญ ขาพระองคจดของเคยวของบรโภคหรอของดม ตอนรบมตรและอำามาตย ญาตสาโลหตผเปนแขกเหลานนบาง ในบางคราว ฯ

พ. ดกรพราหมณ กถาวามตรและอำามาตย ญาตสาโลหตผเปนแขกเหลานน ไมรบของเคยวของบรโภคหรอของดมนนจะเปนของใคร ฯ

อ. พระโคดมผเจรญ ถาวามตรและอำามาตย ญาตสาโลหตผเปนแขกเหลานน ไมรบของเคยวของบรโภคหรอของดมนน กเปนของขาพระองคอยางเดม ฯ

ทวไป 76

พ. ดกรพราหมณ ขอนกอยางเดยวกน ทานดาเราผไมดาอย ทานโกรธเราผไมโกรธอย ทานหมายมนเราผไมหมายมนอย เราไมรบเร องมการดาเปนตน ของทานนน ดกรพราหมณ เร องมการดาเปนตนนนกเปนของทานผเดยว ดกรพราหมณ เรองมการดาเปนตนนนกเปนของทานผเดยว (คำาดานนกยอมยอนกลบไปทำารายผดาเทานน ไมไดทำารายผถกดาเลย คอดาไปกเหมอนดาตนเอง - ธมมโชต)

แลวตรสตอไปวา ดกรพราหมณ ผใดดาตอบบคคลผดาอย โกรธตอบบคคลผโกรธอย หมายมนตอบบคคลผหมายมนอย ดกรพราหมณ ผนเรากลาววา ยอมบรโภคดวยกน ยอมกระทำาตอบกน เรานนไมบรโภครวม ไมกระทำาตอบดวยทานเปนอนขาด ดกรพราหมณ เร องมการดาเปนตนนนเปนของทานผเดยว ดกรพราหมณ เรองมการดาเปนตนนนเปนของทานผเดยว ฯ

อ. บรษทพรอมดวยพระราชา ยอมทราบพระโคดมผเจรญอยางนวา พระสมณโคดมเปนพระอรหนต กเมอเปนเชนนน ไฉนพระโคดมผเจรญจงยงโกรธอยเลา ฯ

[๖๓๓] พระผมพระภาคตรสวา ผไมโกรธ ฝกฝนตนแลว มความเปนอยสมำาเสมอ หลดพนแลว เพราะรชอบ สงบ คงทอย ความโกรธจกมมาแตทไหน ผใดโกรธตอบบคคลผโกรธแลว ผนนเปนผลามกกวาบคคลนนแหละ เพราะการโกรธตอบนน

บคคลไมโกรธตอบบคคลผโกรธแลว ช อวายอมชนะสงครามอนบคคลชนะไดโดยยาก ผใดรวาผอนโกรธแลว เปนผมสต สงบเสยได ผนนชอวายอมประพฤตประโยชนแกทงสองฝาย คอแกตนและแกบคคลอน เมอผนนรกษาประโยชน อยทงสองฝาย คอของตนและของบคคลอน ชนทงหลายผไมฉลาดในธรรมยอมสำาคญบคคลนนวา เปนคนเขลา ดงน ฯ

[๖๓๔] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว อกโกสกภารทวาชพราหมณ ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ ภาษตของพระองคแจมแจงนก ขาแตพระโคดมผเจรญ ภาษตของพระองคแจมแจงนก พระโคดมผเจรญทรงประกาศพระธรรมโดยปรยายเปนอนมาก เปรยบเหมอนบคคลหงาย

ทวไป 77

ของทควำา เปดของทปด บอกทางแกคนหลงทาง หรอสองประทปในทมด ดวยคดวาคนมจกษยอมเหนรปไดฉะนน

ขาพระองคนขอถงพระโคดมผเจรญ พระธรรม และพระภกษสงฆวาเปนสรณะ ขอขาพระองคพงไดบรรพชา พงไดอปสมบทในสำานกของพระโคดมผเจรญ ฯ

อกโกสกภารทวาชพราหมณไดบรรพชาไดอปสมบทแลว ในสำานกของพระผมพระภาค กทานอกโกสกภารทวาชอปสมบทแลวไมนานแล หลกไปอยผเดยว ไมประมาท มความเพยร มตนสงไปอย ไมนานเทาไรนก กกระทำาใหแจงซงคณวเศษอนยอดเยยม เปนทสดแหงพรหมจรรย ซงกลบตรทงหลายออกจากเรอนบวชเปนบรรพชตโดยชอบมความตองการ ดวยปญญาเปนเครองร ยงเองในปจจบนนเขาถงอย ไดทราบวาชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทจะตองทำาไดทำาเสรจแลว กจอนอกเพอความเปนอยางนมไดม กแหละทานพระอกโกสกภารทวาชะไดเปนพระอรหนตรปหนง ในบรรดาพระอรหนตทงหลาย ดงนแล ฯ

ผรวบรวมธมมโชต

16 มนาคม 2545

ผไดชอวามปรกตอยผเดยวพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๑๐ สงยตตนกาย

สฬายตนวรรค มคชาลสตร

[๖๖] พระนครสาวตถ ฯลฯ ครงนนแล ทานพระมคชาละเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายอภวาทแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ทพระองคตรสวา ผมปรกต

ทวไป 78

อยผเดยว ผมปรกตอยผเดยวฉะน ดวยเหตเพยงเทาไรพระเจาขา ภกษจงชอวามปรกตอยผเดยว และดวยเหตเพยงเทาไร ภกษจงชอวาอยดวยเพอน ๒

พระผมพระภาคตรสวา ดกรมคชาละ รปทจะพงรแจงดวยจกษอนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ ใหเกดความรก ชกใหใคร ชวนใหกำาหนดมอย ถาภกษยนด กลาวสรรเสรญ หมกมนรปนนอย เมอเธอยนด กลาวสรรเสรญ หมกมนรปนนอย ยอมเกดความเพลดเพลน เมอมความเพลดเพลน กมความกำาหนดกลา เมอมความกำาหนดกลา กมความเกยวของ ดกรมคชาละ ภกษผประกอบดวยความเพลดเพลนและความเกยวของ เราเรยกวาผมปรกตอยดวยเพอน ๒ ฯลฯ

(เสยง กลน รส โผฏฐพพะ กพงขยายความทำานองเดยวกน - ธมมโชต)ธรรมารมณทพงรแจงดวยใจ อนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ ใหเกด

ความรก ชกใหใคร ชวนใหกำาหนดมอย ถาภกษยนด กลาวสรรเสรญ หมกมนธรรมารมณนนอย เมอเธอยนด กลาวสรรเสรญ หมกมนธรรมารมณนนอย ยอมเกดความเพลดเพลน เมอมความเพลดเพลน กมความกำาหนดกลา เมอมความกำาหนดกลา กมความเกยวของ ดกรมคชาละ ภกษผประกอบดวยความเพลดเพลนและความเกยวของ เราเรยกวามปรกตอยดวยเพอน ๒

ดกรมคชาละ ภกษผมปรกตอยดวยอาการอยางน ถงจะเสพเสนาสนะอนสงด คอ ปาหญา และปาไม เงยบเสยง ไมอออง ปราศจากลมแตชนเดนเขาออก ควรเปนทประกอบกจของมนษยผตองการสงด สมควรเปนทหลกเรนอยกจรง ถงอยางนน กยงเรยกวามปรกตอยดวยเพอน ๒ ขอนนเพราะเหตไร เพราะผนนยงมตณหาเปนเพอน ๒ เขายงละตณหานนไมได ฉะนนจงเรยกวา มปรกตอยดวยเพอน ๒

[๖๗] ดกรมคชาละ รปทจะพงรแจงดวยจกษ อนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ ใหเกดความรก ชกใหใคร ชวนใหกำาหนดมอย ถาภกษไมยนด ไมกลาวสรรเสรญ ไมหมกมนรปนน เมอเธอไมยนด ไมกลาวสรรเสรญ ไมหมกมนรปนนอย ความเพลดเพลนยอมดบ เมอไมมความเพลดเพลน กไมมความกำาหนด เมอไมมความกำาหนด กไมมความเกยวของ ดกรมคชาละ ภกษผไมประกอบดวยความเพลดเพลนและความเกยวของ เราเรยกวามปรกตอยผเดยว ฯลฯ

ทวไป 79

(เสยง กลน รส โผฏฐพพะ กพงขยายความทำานองเดยวกน - ธมมโชต)ธรรมารมณทจะพงรแจงดวยใจ อนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ ใหเกด

ความรก ชกใหใคร ชวนใหกำาหนดมอย ถาภกษไมยนด ไมกลาวสรรเสรญ ไมหมกมนธรรมารมณนนอย เมอเธอไมยนด ไมกลาวสรรเสรญ ไมหมกมนธรรมารมณนน ความเพลดเพลนกดบ เมอไมมความเพลดเพลน กไมมความกำาหนดกลา เมอไมมความกำาหนดกลา กไมมความเกยวของ ดกรมคชาละ ภกษผไมประกอบดวยความเพลดเพลนและความเกยวของ เราเรยกวามปรกตอยผเดยว

ดกรมคชาละ ภกษผมปรกตอยดวยอาการอยางน แมจะอยปะปนกบภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา พระราชา มหาอำามาตยของพระราชา เดยรถย สาวกของเดยรถย ในทสดบานกจรง ถงอยางนน กยงเรยกวามปรกตอยผเดยว ดกรมคชาละ เราเรยกผมปรกตอยดวยอาการอยางนวา มปรกตอยผเดยว ขอนนเพราะเหตไร เพราะตณหาซงเปนเพอน ๒ เธอละไดแลว เพราะเหตนนจงเรยกวา มปรกตอยผเดยว ฯ

ผรวบรวมธมมโชต

30 มนาคม 2545

เรองเกยวกบพระศรอารย

ผสนใจทานหนงไดเมลมาถามปญหาเกยวกบเร องน ทางผด ำาเนนการเหนวานาจะเปนประโยชน แกทานอนๆ ดวย จงขออนญาตนำามาลงเอาไว ณ ทน ดงน

คำาถามSent: Wednesday, February 13, 2002 2:07 PMSubject: พทธทำานาย

ทวไป 80

สวสดครบทานผมขอรบกวนถามเรองพทธทำานายเกยวกบเรองพระศรอารยะเมตตรย

วาความเปนจรงนน มตนตอเปนมาอยางไร ผมจะหาอานไดทไหน ผมเคยไดยนพอแมและผสงอายสนทนากนเมอผมยงเลกอย จงไมไดสนใจจดจ ำา กรณาผมดวยครบ

ขอบคณครบ

ตอบสวสดครบ คณ .....ขอบคณครบทใหความสนใจเวบไซต ธมมโชต

เร องพระศรอารยเมตไตรย หรอทเรยกกนทวไปวาพระศรอารยนน มกลาวถงในพระไตรปฎกครบ โดยในพระไตรปฎกจะใชชอวาเมตไตรย ลองคนจากอนเตอรเนตไดท

http://dharma.school.net.th/buddhism/tsearch.htm

โดยใช Key Word วา เมตไต ดนะครบ(link นมบอกเอาไวในเวบไซตธมมโชตดวย ในสวนของ Link นาสนใจ

ซงจะมพระไตรปฎกของหลายเวบไซตใหเลอก)

ขออธบายคราวๆ ดงนครบโลกเกดขนและถกทำาลายไปนบครงไมถวนแลว ระยะเวลา 1 คาบของ

โลก คออายขยของโลกตงแตโลกเรมกอตวใหมๆ ยงไมมสงมชวตใดๆ อยเลย จนเรมมสงมชวตเกดขนมา จนกระทงโลกถกทำาลายไป แลวเร มกอตวขนมาใหม จนอยในสภาพเดมอกครง 1 รอบเชนนเรยกวา 1 กปของโลก

(คำาวา 1 กป คอระยะเวลา 1 ชวอายขย เชน 1 กปของมนษยสมยพทธกาล = 100 ป

1 กปของมนษยสมยปจจบน ประมาณ 70 - 75 ป1 กปของยง = เวลาไมกวน)

ทวไป 81

ในบางก ปของโลกก ไมมพระพทธเจาอบต ข นมาเลย บางก ปก ม พระพทธเจา 1, 2, ..., 5 พระองค เป นอยางมาก โดยท ค ำาสอนของพระพทธเจาพระองคกอนสนสญไปแลว พระพทธเจาพระองคใหมจงจะอบตขน (ในทนหมายถงพระสพพญญพทธเจา สวนพระปจเจกพทธเจานนเกดไดพรอมกนหลายพระองค)

พระพทธเจาม 2 ประเภทคอ1.) พระปจเจกพทธเจา - ตรสรสจธรรมไดเองโดยไมไดฟงคำาสอนจาก

ใคร แตสอนผอนใหรตามไมได จะอบตขนในชวงทโลกวางเปลาจากพทธศาสนา

2.) พระสพพญญพทธเจา - ตรสรสจธรรมไดเองโดยไมไดฟงคำาสอนจากใคร และสามารถสอนผอนใหรตามไดดวย เชน พระพทธเจาทเรารจกกนทวไป

พระพทธเจาพระองคปจจบนไดตรสเอาไววา ในกปนจะมพระพทธเจาอบตขนทงหมด 5 พระองค (เพราะฉะนนกปนจงไดชอวาภทรกป) คอ

1.) พระกกกสนธะพทธเจา2.) พระโกนาคมนะพทธเจา3.) พระกสสปะพทธเจา4.) พระโคตมพทธเจา (พระองคปจจบน)5.) พระเมตไตรยพทธเจา

สำาหรบรายละเอยดกลองอานดในพระไตรปฎกกแลวกนนะครบ โดยเฉพาะใน 2 สตรนคอ

1.) พระสตตนตปฎก เลม ๓ ทฆนกาย ปาฏกวรรค จกกวตตสตร2.) พระสตตนตปฎก เลม ๒๕ ขททกนกาย พทธวงศ พทธปกรณ

กกณฑ

ทวไป 82

ถายงไมกระจาง หรอมขอสงสยอะไรอก กเชญถามมาไดใหมนะครบ ไมตองเกรงใจ

ธมมโชต

คำาถาม (ตอเนอง)Sent: Friday, March 29, 2002 11:35 PMSubject: Re: ถามเรองพทธทำานาย เพมเตม

สวสดครบ คณธมมโชตผมขอรบกวนอกท คออยางนครบ ทคณแนะนำามาใหเขาเวบ "พระสต

ตนตปฎก เลม ๒๕ ขททกนกาย พทธวงศ พทธปกรณกกณฑ" น ผมพยายามหาแตไมเจอเลยครบไมรวาผมทำาถกหรอเปลา แตอกขอหนงทคณแนะนำามานนผมเขาไปไดและไดอานดแลว ผมกยงอยากจะอานดอกตอไปถาม

เมออาทตยกอนผมไดพบทานผเคยบวชเรยนมา ทานผนเปนคนลาวทานเลาวา คร งหนงมพราหมณผหนงถามพระพทธเจาวา พระศรอารยนนมบคคลกอยางไร พระพทธองคทรงตอบวา มรปรอยกรงจกรทฝามอและเทา มรอยแผลทสขาง และมรอยแผลตำาหนทหนาผาก ผมไดฟงแลวกไมอยากเชอ แตกเพราะเคยไดยนพอแมคยกนกบเพอนของทานสมยทผมยงเดกอย ขอนผมจำาไดแน แตตอนนนทานเหลานนเพยงแตกลาวถงวามรอยตำาหนทมอและเทาเทานน คราวนทานผนเพมรายการมาอก และทสำาคญทานวา ทานไดมาจากตำารา พทธทำานายจากวดพระสงห ทางเหนอของไทย

ถาทานธมมโชตมขอมลเพมเตมกกรณาผมดวยขอบพระคณครบ

ตอบสวสดครบ คณ .....ขอตอบคำาถามดงนนะครบ

ทวไป 83

พระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๒๕ ขททกนกาย พทธวงศ พทธปกรณกกณฑ มเรองเกยวกบพระศรอารย ดงนครบ (ตดขอความมาแสดง)

วาดวยเรองเบดเตลดเกยวกบพระพทธเจา [๒๗] .......... ในภทรกปน มพระพทธเจา ๓ พระองค คอ พระกกกสนธะ พระโกนา

คมนะ และพระกสสปะ บดนเราเปนพระสมพทธเจา และจกมพระเมตไตรยสมพทธเจา แมพระพทธเจา ๕ พระองคน กเปนนกปราชญ อนเคราะหโลก บรรดาพระพทธเจา ผเปนธรรมราชาเหลาน พระเมตไตรยสมพทธเจาจกตรสบอกมรรคานนแกผอนหลายโกฏ แลวจกเสดจนพพานพรอมดวยพระสาวกฉะนแล.

จบพทธปกรณกกณฑ.

เร องลกษณะของพระศรอารยนน ขอทวามรปรอยกงจกรทฝามอและเทานน เปนลกษณะปรกตของพระพทธเจาทกพระองคทจะสมบรณดวยมหาปรสลกษณะ 32 ประการ ซงมรายละเอยดในพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๓ ทฆนกาย ปาฏกวรรค ดงน

ลกขณสตร (๓๐)[๑๓๐] ขาพเจาไดสดบมาอยางน..... ดกรภกษทงหลาย มหาปรสลกษณะ ๓๒ ประการนนเปนไฉน ซง

พระมหาบรษประกอบแลวยอม มคตเปนสองเทานน ไมเปนอยางอน คอถาครองเรอนจะไดเปนพระเจาจกรพรรด ฯลฯ อนง ถาพระมหาบรษนน เสดจออกผนวชเปนบรรพชต จะไดเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา มหลงคาคอกเลสอนเปดแลวในโลก

ดกรภกษทงหลาย พระมหาบรษในโลกน1. มพระบาทประดษฐานเปนอนด ภกษทงหลาย การทพระมหาบรษ

มพระบาทประดษฐานเปนอนด นเปนมหาปรสลกษณะของมหาบรษ ฯ

ทวไป 84

2. ณ พนภายใตฝาพระบาท ๒ ของพระมหาบรษ มจกรเกดขน ม ซกำาขางละพน มกง มดม บรบรณดวยอาการทงปวง ภกษทงหลาย แมการทพนภายใตฝาพระบาททง ๒ ของพระมหาบรษ มจกรเกดขน มซ กำาขางละพน มกง มดม บรบรณดวยอาการทงปวง นกมหาปรสลกษณะของพระมหาบรษ ฯ

3. มสนพระบาทยาว ฯ4. มพระองคลยาว ฯ (นวยาว – ธมมโชต)5. มฝาพระหตถและฝาพระบาทออนนม ฯ6. มฝาพระหตถและฝาพระบาทมลายดจตาขาย ฯ7. มพระบาทเหมอนสงขควำา ฯ8. มพระชงฆรเรยวดจแขงเนอทราย ฯ (ปลแขงดจแขงเนอทราย –

ธมมโชต)9. เสดจสถตยนอยมไดนอมลง เอาฝาพระหตถทงสองลบคลำาได

ถงพระชาณทงสอง ฯ (ลบคลำาเขาได – ธมมโชต)10.มพระคยหะเรนอยในฝก ฯ (องคชาตซอนอยในฝก – ธมมโชต)11.มพระฉววรรณดจวรรณะแหงทองคำา คอมพระตจะประดจหม

ดวยทอง ฯ (ผวหนงดจหมดวยทอง – ธมมโชต)12.มพระฉวละเอยด เพราะพระฉวละเอยด ธลละอองจงมตดอยใน

พระกายได ฯ (ผวหนงละเอยด – ธมมโชต)13.มพระโลมชาตเสนหนงๆ เกดในขมละเสนๆ ฯ (ในแตละรขมขน

มขนเพยงเสนเดยว – ธมมโชต)14.มพระโลมชาตมปลายขนชอยขนขางบน มสเขยว มสเหมอน

ดอกอญชญ ขดเปนกณฑลทกษณาวฏ ฯ (เสนขนขดเวยนขวา – ธมมโชต)

15.มพระกายตรงเหมอนกายพรหม ฯ16.มพระมงสะเตมในท ๗ สถาน ฯ (มเนอเตม – ธมมโชต)17.มกงพระกายทอนบนเหมอนกงกายทอนหนาของสหะ ฯ (กาย

ราชสห – ธมมโชต)

ทวไป 85

18.มระหวางพระองสะเตม ฯ (องสะ = บา, ไหล - ธมมโชต)19.มปรมณฑลดจไมนโครธ วาของพระองคเทากบพระกายของ

พระองค พระกายของพระองคกเทากบวาของพระองค ฯ20.มลำาพระศอกลมเทากน ฯ21.มปลายเสนประสาทสำาหรบนำารสอาหารอนด ฯ22.มพระหนดจคางราชสห ฯ (คางดจคางราชสห – ธมมโชต)23.มพระทนต ๔๐ ซ ฯ (มฟน 40 ซ - ธมมโชต)24.มพระทนตเรยบเสมอกน ฯ25.มพระทนตไมหาง ฯ26.มพระทาฐะขาวงาม ฯ (เขยวขาวงาม – ธมมโชต)27.มพระชวหาใหญ ฯ (ลนใหญ – ธมมโชต)28.มพระสรเสยงดจเสยงแหงพรหม ตรสมสำาเนยงดงนกกรวก ฯ29.มพระเนตรดำาสนท [ดำาคม] ฯ30.มดวงพระเนตรดจตาแหงโค ฯ31.มพระอณณาโลมบงเกด ณ ระหวางพระขนง มสขาวออน ควร

เปรยบดวยนน ฯ (มขนออนขนระหวางคว – ธมมโชต)32.มพระเศยรดจประดบดวยกรอบพระพกตร ฯ ดกรภกษทง

หลาย แมการทพระมหาบรษมพระเศยรดจประดบดวยกรอบพระพกตรน กเปนมหาปรสลกษณะของพระมหาบรษนน ฯ

สวนเรองมรอยแผลทสขาง และมรอยแผลตำาหนทหนาผากนน ผมระลกไมไดวาเคยอานหรอเคยฟงมาหรอไม แตถาไมพบหลกฐานทนาเชอถอ (เชนพระไตรปฎก) ผมกคงไดแครบฟงไวเทานนครบ ไมขอวจารณ

ถายงไมกระจาง หรอมขอสงสยอะไรอก กเชญถามมาไดใหมนะครบ ไมตองเกรงใจ

ธมมโชต26 เมษายน 2545

ทวไป 86

โรคทางกายกบโรคทางใจพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก องคตรนกาย

จตกนบาต เลม ๒ โรคสตร

วาดวยโรค ๒ อยาง[๑๕๗] ดกอนภกษทงหลาย โรค ๒ อยางน โรค ๒ อยางเปนไฉน คอ

โรคกาย ๑ โรคใจ ๑ ปรากฏอยวาสตวทงหลายผยนยนวาไมมโรคทางกายตลอดเวลา ๑ ปกม ยนยนวาไมมโรคทางกายตลอดเวลา ๒ ปกม ๓ ปกม ๔ ปกม ๕ ปกม ๑๐ ปกม ๒๐ ปกม ๓๐ ปกม ๔๐ ปกม ๕๐ ปกม ๑๐๐ ปกม ยงกวา ๑๐๐ ปกม แตวาผทจะยนยนวาไมมโรคทางใจแมเพยงเวลาครเดยวนน หาไดยากในโลก เวนแตพระขณาสพ (พระอรหนต - ธมมโชต)

ดกอนภกษทงหลาย โรคของบรรพชต ๔ อยางน โรคของบรรพชต ๔ อยางเปนไฉน คอ

1.) ภกษเป นผมกมาก มความรอนใจอยเสมอ ไมสนโดษดวยจวร บณฑบาต เสนาสนะ (ทอยอาศย - ธมมโชต) คลานปจจย (ยารกษาโรค - ธมมโชต) ตามมตามได

2.) ภกษนนเมอเปนผมกมาก มความรอนใจอยเสมอ ไมสนโดษดวยจวร บณฑบาต เสนาสนะ คลานปจจยตามมตามไดแลว ยอมตงความปรารถนาลามก เพอจะไดความยกยอง เพอจะไดลาภสกการะและความสรรเสรญ

3.) ภกษนนวงเตน ขวนขวาย พยายาม เพอจะไดความยกยอง เพอจะไดลาภสกการะและความสรรเสรญ

4.) ภกษนนเขาสตระกล (หมายถงเขาไปหาครอบครวตางๆ - ธมมโชต) เพอใหเขานบถอ นงอย (ในตระกล) เพอใหเขานบถอ กลาวธรรม (ในตระกล) เพอใหเขานบถอ กลนอจจาระ ปสสาวะอย (ในตระกล) กเพอใหเขานบถอ

ทวไป 87

ภกษทงหลาย นแล โรคของบรรพชต ๔ อยาง.เพราะเหตนน ทานทงหลายพงสำาเหนยกอยางนวาo เราทงหลายจกไมเปนผมกมาก มความรอนใจ ไมสนโดษดวยจวร

บณฑบาต เสนาสนะ คลานปจจยตามมตามไดo จกไมตงความปรารถนาลามกเพอจะไดความยกยอง เพอจะไดลาภ

สกการะและความสรรเสรญo จกไมวงเตน ขวนขวาย พยายาม เพอใหไดความยกยอง เพอใหได

ลาภสกการะและความสรรเสรญo จกเปนผอดทนตอหนาว รอน หว ระหาย ตอสมผสแหงเหลอบ ยง

ลม แดด และสตวเสอกคลานทงหลาย ตอถอยคำาอนหยาบคายรายแรงตางๆ

o เปนผอดกลนตอเวทนาทเกดในกาย อนเปนทกขกลาแขง เผดรอน ขมขน ไมเจรญใจ พอจะปลนชวตเสยได

ภกษทงหลาย ทานทงหลายพงสำาเหนยกอยางนแล.จบโรคสตร

วเคราะหเพมเตมในพระสตรนกลาวถงโรคทางใจอนมความโลภเปนมลเปนหลก แตถา

พจารณาใหดแลวจะเหนวา กเลสทกตว (ดเรองอปกเลส 16 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ) กลวนเปนโรคทางใจทงสน ทงนเพราะทำาใหจตใจมความผดปรกต แปรปรวนไป

ผรวบรวมธมมโชต

28 พฤษภาคม 2545

ทวไป 88

โทษของความโกรธพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตตรนกาย

สตตก-อฏฐก-นวกนบาต โกธนาสตร

(วาดวยผลของความโกรธ เปรยบเสมอนการทำารายของศตร - ธมมโชต)[๖๑] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน เปนความมงหมายของคนผ

เปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ธรรม ๗ ประการเปนไฉน

ดกรภกษทงหลาย คนผเปนขาศกกนในโลกนยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอใหบคคลผนมผวพรรณทรามเถดหนอ ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนมผวพรรณงาม ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำายำายแลว แมจะอาบนำา ไลทา ตดผม โกนหนวด นงผาขาวสะอาดแลวกตาม แตถกความโกรธครอบงำาแลว ยอมเปนผมผวพรรณทราม ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๑ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

อกประการหนง คนผเปนขาศกกนยอมปรารถนาตอคนทเปนขาศกกนอยางนวา ขอใหบคคลผนพงนอนเปนทกขเถดหนอ ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนอยสบาย ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำายำายแลว แมจะนอนบนบลลงคอนลาดดวยผาขนสตว ลาดดวยผาขาวเนอออน ลาดดวยเครองลาดอยางดท ำาดวยหนงชะมด มผาดาดเพดาน มหมอนหนนศรษะและหนนเทาแดงทงสองขางกตาม แตถกความโกรธครอบงำาแลว ยอมนอนเปนทกข ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๒ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

อกประการหนง คนเปนขาศกกนยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอใหบคคลผนอยามความเจรญเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนมความเจรญ ดกรภกษทงหลาย

ทวไป 89

คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำายำายแลว แมจะถอเอาสงทไมเปนประโยชน กสำาคญวาเราถอเอาสงทเปนประโยชน แมถอเอาสงทเปนประโยชน กสำาคญวาเราถอเอาสงทไมเปนประโยชน ธรรมเหลานอนคนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำาถอเอาแลว เปนขาศกแกกนและกน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชนเกอกล เพอทกขตลอดกาลนาน ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๓ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

อกประการหนง คนผเปนขาศกกนยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอใหบคคลผนอยามโภคะเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนทเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนมโภคะ ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำายำายแลว แมจะมโภคะทตนหามาไดดวยความขยนหมนเพยร สงสมไดดวยกำาลงแขน อาบเหงอตางนำา เปนของชอบธรรม ไดมาโดยธรรม พระราชาทงหลายยอมรบโภคะของคนขโกรธเขาพระคลงหลวง ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๔ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

อกประการหนง คนผเปนขาศกกนยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอใหบคคลผนอยามยศเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนมยศ ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำายำายแลว แมจะไดยศมาเพราะความไมประมาท กเสอมจากยศนนได ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๕ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

อกประการหนง คนผเปนขาศกกนยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอใหบคคลนอยามมตรเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนทเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนมมตร ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำายำายแลว แมเขาจะมมตรอำามาตยญาตสาโลหต มตรอำามาตยญาตสาโลหตเหลานนกเวนเขาเสยหางไกล ดกรภกษทงหลาย นเปน

ทวไป 90

ธรรมขอท ๖ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

อกประการหนง คนผเปนขาศกกนยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอใหบคคลนเมอตายไป พงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนทเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนไปสคต ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงำายำายแลว ยอมประพฤตทจรตดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจ ครนตายไปยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๗ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ

ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการนแล เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

คนโกรธมผวพรรณทราม ยอมนอนเปนทกข ถอเอาสงทเปนประโยชนแลว กลบปฏบตสงอนไมเปนประโยชน ทำาปาณาตบาตดวยกายและวาจา ยอมถงความเสอมทรพย ผมวเมาเพราะความโกรธยอมถงความไมมยศ ญาตมตร และสหาย ยอมเวนคนโกรธเสยหางไกล

คนผโกรธยอมไมรจกความเจรญ ทำาจตใหกำาเรบ ภยทเกดมาจากภายในนนคนผโกรธยอมไมรสก คนโกรธยอมไมรอรรถ ไมเหนธรรม ความโกรธยอมครอบงำานรชนในขณะใด ความมดตอยอมม ในขณะนน คนผโกรธยอมกอกรรมททำาไดยากเหมอนทำาไดงาย ภายหลงเมอหายโกรธแลวเขายอมเดอดรอนเหมอนถกไฟไหม

ทวไป 91

คนผโกรธยอมแสดงความเกอยากกอน เหมอนไฟแสดงควนกอน ในกาลใดความโกรธเกดขนคนยอมโกรธ ในกาลนนคนนนไมมหร ไมมโอตตปปะ และไมมความเคารพ คนทถกความโกรธครอบงำายอมไมมความสวางแมแตนอยเลย

กรรมใดยงหางไกลจากธรรมอนใหเกดความเดอดรอน เราจกบอกกรรมเหลานน เธอทงหลายจงฟงธรรมนนไปตามลำาดบ คนโกรธฆาบดากได ฆามารดาของตนกได ฆาพระขณาสพ (พระอรหนต - ธมมโชต) กได ฆาปถชนกได ลกทมารดาเลยงไวจนไดลมตาดโลกน (ถา) ลกเชนนนกเลสหยาบชา โกรธขนมายอมฆาแมมารดานนผใหชวตความเปนอยได

จรงอย สตวเหลานนมตนเปนเคร องเปรยบเทยบ เพราะตนเปนทรกอยางยง คนโกรธหมกมนในรปตางๆ ยอมฆาตวเองไดเพราะเหตตางๆ ยอมฆาตวเองดวยดาบบาง กนยาพษบาง เอาเชอกผกคอตายบาง โดดเขาตายบาง คนเหลานน เมอกระทำากรรมอนมแต ความเส อมและท ำาลายตนก ไมร ส ก ความเสอมเกดแตความโกรธ ตามทกลาวมาน เปนบวงของมจจราช มถำาเปนทอยอาศย

บคคลผมกโกรธ มการฝกตน คอมปญญา ความเพยร และสมมาทฐ พงตดความโกรธนนขาดได บณฑตพงตดอกศลธรรมแตละอยางเสยใหขาด พงศกษาใน

ทวไป 92

ธรรมเหมอนอยางนน เธอทงหลายปรารถนาอยวา ขอความเปนผเกอยากอยาไดมแกเราทงหลาย

เธอทงหลายเปนผปราศจากความโกรธ ไมมความคบแคนใจ ปราศจากความโลภ ไมมความรษยา ฝกฝนตนแลว ละความโกรธได เปนผไมมอาสวะ (กเลสทนอนเนองในขนธสนดาน - ธมมโชต) จกปรนพพาน ฯ

ผรวบรวมธมมโชต

22 มถนายน 2545

ปรญญาของพระพทธศาสนาพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๙

สงยตตนกาย ขนธวารวรรค ปรญเญยยสตร

วาดวยธรรมทควรกำาหนดร[๓๖๙] พระนครสาวตถ. ครงนนแล ทานพระราธะไดเขาไปเฝาพระผม

พระภาคถงทประทบ ถวายบงคมพระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง.

พระผมพระภาคไดตรสกะทานพระราธะวา ดกรราธะ เราจกแสดงปรญเญยยธรรม (คอ) ธรรมอนบคคลควรกำาหนดร ปรญญา (คอ) ความกำาหนดร และปรญญาตาวบคคล (คอ) บคคลผกำาหนดร เธอจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว.

ทานพระราธะรบพระดำารสของพระผมพระภาคแลว.พระผมพระภาคตรสวา ดกรราธะ ปรญเญยยธรรมเปนไฉน? ดกรราธะ

รปแลเปนปรญเญยยธรรม เวทนาเปนปรญเญยยธรรม สญญาเปนปร ญเญยยธรรม สงขารเปนปรญเญยยธรรม วญญาณเปนปรญเญยยธรรม.

ทวไป 93

(ดเร องขนธ 5 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ - ธมมโชต) ดกรราธะ ธรรมเหลานเรากลาววาปรญเญยยธรรม:

ดกรราธะ ปรญญาเปนไฉน? ความสนราคะ ความสนโทสะ ความสนโมหะ. (ดเร องอปกเลส 16 ในหมวดธรรมทวไป ประกอบ - ธมมโชต) (ราคะมความหมายเดยวกบโลภะ - ธมมโชต) นเรากลาววาปรญญา.

ดกรราธะ ปรญญาตาวบคคลเปนไฉน? ผท เขาพงเรยกกนวาพระอรหนต คอ ทานผมช ออยางน มโคตรอยางน. ดกรราธะ ผนเรากลาววาปรญญาตาวบคคล.

วเคราะหเพมเตมหลกสตร หรอเนอหาทสำาคญทพระพทธเจาทรงสอน กคอการกำาหนดร

หรอการเรยนรธรรมชาตของรปนาม หรอขนธ 5 นนเอง ทงนกเพอใหเหนธรรมชาตทแทจรง คอความไมเทยง แปรปรวนไปตลอดเวลา เอาแนอะไรไมได เปนบอเกดของทกขสารพดอยาง ไมเปนไปตามใจปรารถนา ยดมนถอมนอะไรไมไดเลย ฯลฯ

โดยมเปาหมายสงสดอยทการพนจากความยดมนในสงทงปวง อนเปนผลใหกเลสทงหลายหมดไปอยางสนเชง (ดเร องตางๆ ในหมวดวปสสนา (ปญญา) ประกอบ) ซงเรยกไดวาเปนปรญญาของพระพทธศาสนา และผทไดชอวารบปรญญาขนสงสดแลว กคอพระอรหนตทงหลายนนเอง

ลองพจารณาดกนเถดวา การศกษาของคณะสงฆไทยในปจจบนน ทงในหลกสตรทมจดหมายปลายทางเปนปรญญาบตร เปรยญธรรม 9 ประโยค (ปธ.9) อภธรรมบณฑต นกธรรมชนเอก ผเรยนแตละทานมจดหมายปลายทางทแทจรงอยทอะไร ตรงกบเปาหมายทพระพทธเจาทรงมงหวงใหเปนหรอไม

(ผดำาเนนการไมไดมเจตนาทจะตำาหนหลกสตร เพยงแตตองการสะกดใหแตละทานไดพจารณาตนเอง และปรบจดหมายปลายทางใหเหมาะสมอยางทควรจะเปนเทานนเอง)

ทวไป 94

ผรวบรวมธมมโชต

27 กรกฎาคม 2545

ขนธ 5 (เพมเตม)

ผสนใจทานหนงไดเมลมาถามปญหาเกยวกบเร องน ทางผด ำาเนนการเหนวานาจะเปนประโยชน แกทานอนๆ ดวย จงขออนญาตนำามาลงเอาไว ณ ทน ดงน

คำาถามSent: Monday, August 05, 2002 4:49 PMSubject: ขนธ 5

อานขนธ 5 ไมเขาใจคะ โดยเฉพาะ "วญญาณขนธ" สมมตเหตการณวาอานหนงสอ ตามทดฉนเขาใจเอง ไมแนใจวาถกตองหรอไมนะคะ

1.) รป คอ หนงสอ และตวหนงสอ2.) เวทนา คอ กลางๆ (สมมตวาไมรสกทกขสข)3.) สญญา คอ จำาไดวานหนงสอ บนนนเปนตวหนงสอ ภาษา ...ฯลฯ4.) สงขาร คอ ... เชน เพยร ปต งวง ทอถอย ฯลฯ5.) วญญาณ คอ อะไรคะ ?

อนนเปนตวคำาถาม หาทอยใหเขาไมไดคะ ถาจำาได กเหมอนสญญาขนธ

ขอบคณลวงหนาคะทกรณาใหความกระจาง

ตอบสวสดครบขอบคณครบทใหความสนใจเวบไซต ธมมโชต

ทวไป 95

1.) รป คอ หนงสอ และตวหนงสอ นอกจากนยงรวมถงแสงสตางๆ ทสะทอนจากหนงสอมาเขาตาเราดวยครบ ซงเปนเหตใหเราเหนภาพนน

2. - 3.) ใชแลวครบ4.) ถกแลวครบ รวมถงการปรงแตงของจต ดานอนๆ ทเกดขนดวย

(สงขารขนธเปนผปรงแตง จตเปนผรบรการปรงแตงนน)5.) วญญาณ คอ ผททำาหนาทรบรทกอยาง ตงแต 1. ถง 4. ครบ

คอสงตางๆ ตงแตขอ 1. - 4. นน เปนสภาวะทเก ดขนมา ถาไมม วญญาณกจะไมมสงทรบรสภาวะเหลานนเลย ลองสงเกตใหดนะครบ ไมวาอะไรจะเกดขน ถามการรสกถงสงเหลานน กแสดงวาจะตองมผทเขาไปรบรสงเหลานนเสมอ ถาไมมผทเขาไปรบรแลวกจะไมสามารถรไดวาสงเหลานนเกดขนเลย

ตองทำาใจใหสงบแลวลองสงเกตดนะครบ จะเหนวามสวนทเปนผร (วญญาณ หรอ จต) และสวนทถกร (รป เวทนา สญญา สงขาร รวมทงตววญญาณเองทถกรบรโดยวญญาณดวย) เจอกนอยเสมอ เร องนอธบายใหเขาใจไดยาก ตองสงเกตจนรบรไดเองถงจะเขาใจไดชดเจนจรงๆ

ไ ม ท ร า บ ว า เ ข า ใ จ ห ร อ เ ป ล า น ะ ค ร บ

ถายงไมกระจาง หรอมขอสงสยอะไรอก กเชญถามมาไดใหมนะครบ ไมตองเกรงใจ

ธมมโชต12 สงหาคม 2545

การกลาวตพระอรหนต

ทวไป 96

ผสนใจทานหนงไดเมลมาถามปญหาเกยวกบเร องน ทางผด ำาเนนการเหนวานาจะเปนประโยชน แกทานอนๆ ดวย จงขออนญาตนำามาลงเอาไว ณ ทน ดงน

คำาถามไดอานมาวา นกทถายอจจาระรดหลงคาโบสถ แมท ำาไปโดยไมรตาม

ประสาสตว แตกเปนบาป ตองรบวบากกรรมหนกหรอครบและหากเราไมเจตนา แตเพราะไมรหรอเขาใจผด พลงสงสยในพระธรรม

หรอในพระสงฆผปฏบตชอบ เปนบาปหนกไหมครบ และมวธแกบาปอยางไรขอบคณมากครบ

ตอบสวสดครบขอบคณครบทใหความสนใจเวบไซต ธมมโชต

เรองนกถายรดหลงคาโบสถนผมไมทราบนะครบ ไมทราบวามทมายงไง เพราะปรกตกรรมนนจะเนนทเจตนา ถานกมเจตนาลบหลกเปนบาปแนครบ แตถามนไมรคอมเจตนาเพยงแคจะปลดทกขตามธรรมชาตของมน โดยไมรวาโบสถคออะไร อนนกไมทราบนะครบวาจะเปนบาปหรอเปลา ไมกลายนยนครบ

แตกรณทเราไมเจตนา แตเพราะไมรหรอเขาใจผด พลงสงสยในพระธรรม หรอในพระสงฆผปฏบตชอบ เรองนมในพระไตรปฎกครบ เปนบาปมากนอยขนกบผท ถกเราสงสย หรอตด วยค ำาไมจรงนน คอถาผนนเปนพระอรหนต หรอพระพทธเจากบาปมาก ถาเปนปถชนกบาปนอยลงไปครบ

ถาสงสยในพระธรรมทพระพทธเจาทรงแสดง กคงเทยบเทากบสงสยพระพทธเจานะครบ ถาแคสงสยพระธรรมวาเรองนเปนอยางไรกนแน (คอไมเขาใจ เลยยงไมรบ แตกไมไดปฏเสธ) ไมไดคดวาสอนผดกคงไมเปนอะไรมาก ทเหนผลไดชดเจนกคอ ทำาใหไมไดรบประโยชนอยางทควรจะเปน

แตถาถงขนคดวาสอนผดไปเลยกคงหนกหนอย (ถาเร องนนเปนพทธพจนจรงๆ ไมใชมการคลาดเคลอน หรอบดเบอน) ตวอยางเชน

ทวไป 97

1.) ตอนทพระสารบตรเขาเฝา และฟงธรรมจากพระพทธเจาครงแรกนน พอทรงแสดงธรรมเสรจพระพทธเจาถามวาเชอหรอเปลา คนอนๆ บอกวาเชอกนหมด แตพระสารบตรกลบตอบวาไมเชอ คนอนกมองพระสารบตรในทางทไมด พระสารบตรใหเหตผลวาขอนำาไปพจารณาใหดซะกอน ถาเหนวาสมควรเชอกถงจะเชอ พระพทธเจากใหสาธการในเร องน ตรสทำานองวาพระสารบตรเปนผมปญญา ไมไดตรสวาเปนบาปกรรมแตอยางใด

2.) ในสมยพระกสสปพทธเจา (พระพทธเจาพระองคทแลว) พระโพธสตว ซงตอนนนมชอวาโชตปาละ (พระพทธเจาพระองคปจจบน) เคยกลาวตพระกสสปพทธเจาเอาไว ดวยกรรมนน (การกลาวตพระอรหนตดวยคำาไมจรง เปนกรรมทขดขวางตอสวรรค และมรรคผลนพพาน) ทำาใหเจาชายสทธตถะตองทำาความเพยรอยถง 6 ป ถงไดตรสร ทงๆ ทบารมเตมรอบแลว ดงความในพระไตรปฎก พระสตตนตปฎก ขททกนกาย อปทาน เลม ๘ ภาค ๑ - หนาท 214 (ชด 91 เลม ของมหามกฏฯ) ดงน

กในกาลนน เราไดเปนพราหมณชอ โชตปาละ ไดกลาวกะพระกสสปสคตเจาวา การตรสรของสมณะโลน (หมายถงพระกสสปพทธเจา - ธมมโชต) จกมมาแตไหน การตรสรเปนของไดยากยง. เพราะวบากของกรรมนน เราจงตองทำาทกรกรยามากมาย อยทตำาบลอรเวลาถง ๖ ป จากนนจงไดบรรลพระโพธญาณ.

เราไมไดบรรลพระโพธญาณอนสงสดโดยหนทางนน (หมายถงไมไดบรรลเพราะการทำาทกรกรยาอนเปนทางผดนน - ธมมโชต) เราถกกรรมเกาหามไว จงไดแสวงหาโดยทางผด.

3.) ในพระไตรปฎก (อาจอยในสวนของอรรถกถานะครบ) มกลาวถงภกษรปหนงไดคดในใจถงพระอรหนตรปหนง (เดนไปดวยกน) ทำานองวาไดท ำาอะไรอยางหนงดวยอำานาจของกเลส (ขออภยทผมจ ำารายละเอยดไมไดแลวครบ) พระอรหนตร ปนนร วาระจต ตองการจะ

ทวไป 98

สงเคราะหภกษรปนน จงไดถามทำานองวาทานบวชมานมอะไรเปนทพงหรอยง

ภกษรปนนตอบวา ผมเปนโสดาบนครบ พระอรหนตจงถามทำานองวา ทานไมตองการมรรคผลขนสงขนไปหรอ (โปรดสงเกตวาแมวาเปนโสดาบนแลว และเพยงแคคด กยงเปนบาปขวางมรรคผลเลยนะครบ) ภกษรปนนจงรไดวาทานเปนพระอรหนต จงไดรบขอขมา และขอใหทานยกโทษให

วธแกไขถาทานผนนยงมชวตอย กไปสารภาพผดกบทาน (ตองสำานกผดดวยใจ

จรง) แลวขอใหทานยกโทษให เมอทานยกโทษใหแลวกพนผด (ถาจะยงมบาปเหลออยกนอยมากครบ) ดงเชนตวอยางขางตน

ถาทานผนนมรณภาพไปแลว ขนแรกกตองสำานกผดจากใจจรงซะกอน จากนนกอธษฐานจตขอขมาทาน ขอใหทานยกโทษให ถามสงแทนทานอย เชน อฐธาต เจดย รปภาพ ฯลฯ กควรทำาตอหนาสงเหลานน ถาจะใหดยงขนกควรมดอกไม ธป เทยน ประกอบดวยครบ แตทสำาคญทสดกคอการสำานกผดอยางแทจรง

ถายงไมกระจาง หรอมขอสงสยอะไรอก กเชญถามมาไดใหมนะครบ ไมตองเกรงใจ

ธมมโชต12 สงหาคม 2545

ขนธ 5 (เพมเตม 2)

ผสนใจทานหนงไดเมลมาถามปญหาเกยวกบเร องน ทางผด ำาเนนการเหนวานาจะเปนประโยชน แกทานอนๆ ดวย จงขออนญาตนำามาลงเอาไว ณ ทน ดงน

ทวไป 99

คำาถามSubject: พอเขาใจ แตยงแยกไมออกคะ

ขอบพระคณมากคะส ำาหรบคำาอธบาย (ดเร องขนธ 5 (เพมเตม) ประกอบ - ธมมโชต)

ตอนนเขาใจมากขนตอนคำาวา "สวนสง" กบ "สวนรบ" นแหละคะ แตยงแยกไมออก มนเหมอนกบวญญาณขนธผสมเปนเนอเดยวกบสสวนขางหนาเลยหนะคะ

จะลองไปปฏบต (สงเกตอยางละเอยด) ทกครงทรตวคะ

ตอบสวสดครบขอบคณครบทใหความสนใจเวบไซต ธมมโชต

การแยกขนธตางๆ ออกจากกนไดดวยปญญาของตนเองอยางแทจรงนน (คอดวยความรสกของเราเอง) จดเปนวปสสนาญาณขนตนๆ ดวยนะครบ เพราะฉะนนกตองอาศยการสงเกตทละเอยดซกหนอย

โดยความเปนจรงแลวนามขนธทง 4 คอ เวทนา สญญา สงขาร และวญญาณนน จะเจอกนอย แตแยกกนทำาหนาทครบ โดยวญญาณขนธจะทำาหนาทเปนตวร ถาจบความรสกไปทตวผรได กจะแยกสวนทเปนตวถกรออกไดครบ

หมายถงแยกใหเหนการทำาหนาททแตกตางกนนะครบ ไมใชแยกสวนเอาไวคนละกองจรงๆ เพราะทง 4 ขนธจะเจอกนอยเสมอครบ เกดพรอมกน ดบพรอมกน อยในทเดยวกนตลอดครบ เพยงแตวาในเวลานนตวไหนจะแสดงบทบาทเดนกวากนเทานน

ขนแรกลองแยกระหวางรปกบนามดกอนนะครบ เชน เวลาไดยนเสยง ลองเพงความรสกไปทแกวห สงเกตดจะรสกไดวามเสยงมากระทบแกวห (ทงเสยงและแกวห รวมทงเสนประสาทรบเสยงเปนรป) และมผรบรเสยงนน (โสตวญญาณ คอวญญาณในขณะทำาหนาทรบรเสยง) เกดขนทระบบประสาท

ทวไป 100

รบเสยงทแกวหนน พรอมกบนามขนธอนๆ คอ เวทนา สญญา และสงขารขนธ

เมอแยกรปออกจากนามไดแลว กลองแยกเวทนา สญญา และสงขารขนธ ออกจากวญญาณขนธ (ผร) ตอไป โดยพยายามหาความรสกทเปนผรใหเจอ แลวสงเกตผรนนใหด กจะแยกนามขนธอนทเปนผถกรออกมาได

คำาวา "สวนสง" กบ "สวนรบ" นไมทราบวาหมายถงผถกร กบผรหรอเปลาครบ

ถายงไมกระจาง หรอมขอสงสยอะไรอก กเชญถามมาไดใหมนะครบ ไมตองเกรงใจ

ธมมโชต17 สงหาคม 2545

เรยนคณธมมโชตขออภยเรองใชศพทตามอำาเภอใจไปนดนงนะคะ แตกหมายความเชนนน

คะ คอ "ตวสง" กตงใจหมายถง "ผถกร" "ตวรบ" กตงใจวาจะพดถง "ผร" นนแหละคะ--------------------------------------------------------------------------------

คนชอบจบผดผอนไมเจรญในธรรมอรรถกถาธรรมบท : มลวรรควรรณนา

เรองพระอชฌานสญญเถระ

ขอความเบองตนพระศาสดา เมอประทบอยในพระเชตวน ทรงปรารภพระเถระรปหนงชอ

อชฌานสญญ ตรสพระธรรมเทศนานวา "ปรวชชานปสสสส" เปนตน.

คณวเศษใหเกดแกผเพงโทษผอน

ทวไป 101

(นาจะเปน "คณวเศษไมเกดแกผเพงโทษผอน " มากกวานะครบ - ธมมโชต)ไดยนวา พระเถระนนเทยวแสหาแตโทษของภกษทงหลายเทานน วา "

ภกษน ยอมนงอยางน, ภกษน ยอมหมอยางน." (คอคอยจบผด และกลาวตเตยนผอน - ธมมโชต) พวกภกษกราบทลแดพระศาสดาวา "ขาแตพระองคผเจรญ พระเถระชอโนน ยอมกระทำาอยางน."

พระศาสดาตรสวา " ภกษทงหลาย ภกษผตงอยในขอวตร กลาวสอนอยอยางน ใครๆ ไมควรตเตยน, (หมายถงผทกลาวสอนผอนดวยความเมตตา เพอใหเขาปฏบตตนไดถกตอง เหมาะสม - ธมมโชต) สวนภกษใด แสวงหาโทษของชนเหลาอน เพราะความมงหมายในอนยกโทษ (คำาวา "ยกโทษ" ในสำานวนบาล หมายถงการกลาวโทษ ไมไดหมายถงการใหอภยอยางในสำานวนไทย - ธมมโชต) กลาวอยางนแลวเทยวไปอย, บรรดาคณวเศษมฌานเปนตน คณวเศษแมอยางหนง ยอมไมเกดขนแกภกษนน. อาสวะทงหลายเทานนยอมเจรญอยางเดยว"

(อาสวะ คอกเลสทนอนเนองอยในสนดาน - ธมมโชต)ดงนแลว จงตรสพระคาถานวา:-

๑๑. ปรวชชานปสสสสนจจำ อชฌานสญญโนอาสวา ตสส วฑฒนตอารา โส อาสวกขยา.

"อาสวะทงหลายยอมเจรญแกบคคลนนผคอยดโทษของบคคลอน

ผมความมงหมายในอนยกโทษเปนนตย,บคคลนนเปนผไกลจากความสนไปแหงอาสวะ."

วเคราะหเพมเตมผทคอยจองจบผดผอนนน จตใจจะหยาบกระดาง จงเปนอปสรรคตอ

ความเจรญกาวหนาในธรรม เพราะผทมความเจรญกาวหนาในธรรมนน จตใจจะประณต ละเอยดออนขนไปเรอยๆ ตามขนของความเจรญกาวหนานน

ทวไป 102

ผรวบรวมธมมโชต

31 สงหาคม 2545

พระอรหนตยงถกนนทาอรรถกถาธรรมบท : โกธวรรควรรณนา

เรองอตลอบาสก

อตละโกรธพระเรวตะเพราะทานไมพดดวยความพสดารวา อตละนนเปนอบาสกชาวกรงสาวตถ มอบาสกเปน

บรวาร ๕๐๐ คน วนหนงพาพวกอบาสกเหลานนไปวหาร เพอตองการฟงธรรม ใครจะฟงธรรมในสำานกพระเรวตเถระ ไหวพระเรวตเถระแลวนง.

กทานผมอายนนเปนผยนดในการหลกเรน เทยวไปผเดยวเหมอนราชสห, ฉะนน ทานจงไมกลาวอะไรกบอบาสกนน เขาโกรธวา "พระเถระนไมกลาวอะไร" จงลกขน

ไปยงสำานกพระสารบตรเถระ ยนอย ณ สวนขางหนง. เมอพระเถระกลาววา "พวกทานมาดวยตองการอะไร?" จงกลาววา "ทานขอรบ ผมพาอบาสกเหลานเขาไปหาพระเรวตเถระ เพอตองการฟงธรรม, พระเถระไมกลาวอะไรแกผมนนเลย, ผมนนโกรธทาน จงมาทน, ขอทานจงแสดงธรรมแกผมเถด."

ลำาดบนน พระเถระกลาววา "ถาอยางนน พวกทานจงนงเถด อบาสกทงหลาย" แลวแสดงอภธรรมกถาอยางมากมาย.

อตละโกรธคนผพดมากอบาสกโกรธวา "ชอวาอภธรรมกถา ละเอยดยงนก สขมยงนก, พระ

เถระแสดงอภธรรมอยางเดยวมากมาย, พวกเราตองการอะไรดวยพระอภธรรมน"

ทวไป 103

ดงนแลว ไดพาบรษทไปยงสำานกพระอานนทเถระ; แมเมอพระเถระกลาววา "ทำาไม? อบาสก," จงกลาววา "ทานขอรบ พวกผมเขาไปหาพระเรวตเถระ เพอตองการฟงธรรม, ไมไดแมแตการสนทนาและปราศรยในสำานกของทาน เลยโกรธ แลวจงมายงสำานกของพระสารบตรเถระ, แมพระเถระนนกแสดงอภธรรมอยางเดยวละเอยดนก มากมายแกพวกผม, พวกผมโกรธแมตอพระเถระนนวา พวกเราตองการอะไรดวยอภธรรมน แลวจงมาทน; ขอทานจงแสดงธรรมกถาแกพวกผมเถด ขอรบ."

พระเถระ. (จงกลาววา - ธมมโชต) ถาอยางนน ขอพวกทานจงนงฟงเถด.

พระเถระแสดงธรรมแกพวกเขาแตนอยๆ ทำาใหเขาใจงาย.

อตละโกรธคนผพดนอยพวกเขาโกรธแมตอพระเถระแลว กไปยงสำานกพระศาสดา ถวายบงคม

แลวนง ณ สวนขางหนง. ลำาดบนน พระศาสดาตรสกะพวกเขาวา "อบาสกทงหลาย พวกทานมาทำาไมกน."

พวกอบาสก. เพอตองการฟงธรรม พระเจาขา.พระศาสดา. กพวกทานฟงธรรมแลวหรอ?พวกอบาสก. ขาแตพระองคผเจรญ เบองตนพวกขาพระองค เขาไปหา

พระเรวตเถระ, ทานไมกลาวอะไรกบพวกขาพระองค, พวกขาพระองคโกรธทานแลว จงไปหาพระสารบตรเถระ, พระเถระนนแสดงอภธรรมแกพวกขาพระองคมากมาย, พวกขาพระองคกำาหนดอภธรรมนนไมได จงโกรธ แลวเขาไปหาพระอานนทเถระ พระเถระนนแสดงธรรมแกพวกขาพระองคนอยนก, พวกขาพระองคโกรธแมตอทาน แลวมาในทน.

การนนทาสรรเสรญเปนของเกาพระศาสดาทรงสดบถอยคำาของเขาแลว จงตรสวา "อตละ ขอนนเขา

เคยประพฤตกนมาตงแตโบราณทเดยว, ชนทงหลายตเตยนทงคนนง ทงคนพดมาก ทงคนพดนอยทเดยว, ดวยวาผอนเขาพงตเตยนอยางเดยวเทานน หรอวาผอนเขาพงสรรเสรญอยางเดยวไมมเลย; แมพระราชาทงหลาย คน

ทวไป 104

บางพวกกนนทา บางพวกกสรรเสรญ, แผนดนใหญกด, พระจนทรและพระอาทตยก ด , ธาตมอากาศเปนตนกด , คนบางพวกนนทา บางพวกสรรเสรญ, แมพระสมมาสมพทธเจาผประทบนงแสดงธรรมในทามกลางบรษท ๔ บางพวกนนทา บางพวกสรรเสรญ; กการนนทาและสรรเสรญของพวกอนธพาลไมเปนประมาณ (คอเปนเร องเลกนอย ไมควรใสใจ - ธมมโชต); แตผทถกบณฑตผมปญญาตเตยน จงชอวาเปนอนตเตยน ผอนบณฑตสรรเสรญแลว ชอวาเปนอนสรรเสรญ"

ดงนแลว ไดทรงภาษตพระคาถาเหลานวา :-โปราณเมตำ อตล เนตำ อชชตนามว

นนทนต ตณหมาสนำ นนทนต พหภาณนำมตภาณมป นนทนต นตถ โลเก อนนทโต

น จาห น จ ภวสสต น เจตรห วชชตเอกนต นนทโต โปโส เอกนตำ วา ปสำสโตยญเจ วญญ ปสำสนต อนวจจ สเว สเวอจฉททวตต เมธาว ปญญาสลสมาห

เนกขำ ชมโพนทสเสว โก ตำ นนทตมรหตเทวาป นำ ปสำสนต พรหมนาป ปสำสโต.

"อตละ การนนทาและสรรเสรญนนเปนของเกา,นนมใชเปนเหมอนมในวนน, ชนทงหลายยอมนนทาผนงนงบาง,

ยอมนนทาผพดมากบาง, ยอมนนทาผพดพอประมาณบาง.ผไมถกนนทาไมมในโลก คนผถกนนทาโดยสวนเดยว

หรอวาอนเขาสรรเสรญโดยสวนเดยวไมไดมแลว จกไมมและไมมอยในบดน;

หากวาวญญชนใครครวญแลวทกๆ วน สรรเสรญผใดซงมความประพฤตไมขาดสาย มปญญา ผตงมนดวยปญญาและศล,

ใครเลายอมควรเพอตเตยนผนน ผเปนดงแทงทองชมพนทแมเทวดาและมนษยทงหลายกสรรเสรญเขา ถงพรหมกสรรเสรญแลว."

ทวไป 105

ผรวบรวมธมมโชต

30 กนยายน 2545

การแสดงธรรมทไมยกตนและไมขมผอนพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๑๒ องคตตรนกาย

เอก-ทก-ตกนบาต อาชวกสตร

[๕๑๒] สมยหนง ทานพระอานนทอยทโฆสตาราม ใกลกรงโกสมพ ครงนนแล คฤหบดผเปนสาวกของอาชวก (นกบวชลทธหนงภายนอกพระพทธศาสนา - ธมมโชต) คนหนง เขาไปหาทานพระอานนทถงทอย อภวาทแลว นงลง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดถามวา ขาแตทานพระอานนท คนพวกไหนเลา ไดกลาวธรรมไวดแลว พวกไหนปฏบตดแลวในโลก พวกไหนดำาเนนไปดแลวในโลก

ทานพระอานนทกลาววา ดกรคฤหบด ถาเชนนนเราจกยอนถามทานในขอน ทานชอบใจอยางใด กพงกลาวแกอยางนน ทานจะสำาคญความขอนนเปนไฉน คนพวกใดแสดงธรรมเพอละราคะ แสดงธรรมเพอละโทสะ แสดงธรรมเพอละโมหะ คนพวกนนกลาวธรรมดแลวหรอหาไม หรอวาในขอนทานมความเหนอยางไร ฯ

ค. ขาแตทานผเจรญ คนพวกใดแสดงธรรมเพอละราคะ แสดงธรรมเพอละโทสะ แสดงธรรมเพอละโมหะ คนพวกนนกลาวธรรมดแลว ในขอนขาพเจามความเหนอยางน ฯ

อา. ดกรคฤหบด ทานจะสำาคญความขอนนเปนไฉน คนพวกใดปฏบตเพอละราคะ ปฏบตเพอละโทสะ ปฏบตเพอละโมหะ คนพวกนนปฏบตดแลวในโลกใชหรอไม หรอวาในขอนทานมความเหนอยางไร ฯ

ค. ขาแตทานผเจรญ คนพวกใดปฏบตเพอละราคะ ปฏบตเพอละโทสะ ปฏบตเพอละโมหะ คนพวกนนปฏบตดแลวในโลก ในขอนขาพเจามความเหนอยางน ฯ

ทวไป 106

อา. ดกรคฤหบด ทานจะสำาคญความขอนนเปนไฉน คนพวกใดละราคะไดแลว ตดรากขาดแลว ทำาใหไมมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา คนพวกใดละโทสะไดแลว ฯลฯ คนพวกใดละโมหะไดแลว ตดรากขาดแลว ทำาไมใหมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา คนพวกนนดำาเนนไปดแลวในโลกใชหรอไม หรอวาในขอนทานมความเหนอยางไร ฯ

ค. ขาแตทานผเจรญ คนพวกใดละราคะไดแลว ตดรากขาดแลว ท ำาใหไมมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา คนพวกใดละโทสะไดแลว ฯลฯ คนพวกใดละโมหะไดแลว ตดรากขาดแลว ทำาไมใหมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา คนพวกนนดำาเนนไปดแลวในโลก ในขอนขาพเจามความเหนอยางน ฯ

อา. ดกรคฤหบด ขอนทานไดกลาวแกแลววา คนพวกใดแสดงธรรมเพอละราคะ แสดงธรรมเพอละโทสะ แสดงธรรมเพอละโมหะ คนพวกนนกลาวธรรมดแลว ขอนทานไดกลาวแกแลววา คนพวกใดปฏบตเพอละราคะ ปฏบตเพอละโทสะ ปฏบตเพอละโมหะ คนพวกนนปฏบตดแลวในโลก ขอนทานไดกลาวแกแลววา คนพวกใดละราคะไดแลว ตดรากขาดแลว ทำาไมใหมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา คนพวกใดละโทสะไดแลว ฯลฯ คนพวกใดละโมหะไดแลว ตดรากขาดแลว ทำาไมใหมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา คนพวกนนดำาเนนไปดแลวในโลก ดงนแล ฯ

ค. ขาแตทานผเจรญ ขอนนาอศจรรย ขาแตทานผเจรญ ไมเคยม ธรรมเทศนาจกไมช อวาเปนการยกยองธรรมของตนเอง และจกไมเปนการรกรานธรรมของผอน เปนธรรมเทศนาเฉพาะแตในเหต ทานกลาวแตเนอความ และมไดนำาตนเขาไป

ขาแตทานพระอานนท ทานทงหลายแสดงธรรมเพอละราคะ แสดงธรรมเพอละโทสะ แสดงธรรมเพอละโมหะ ทานทงหลายกลาวธรรมดแลว ทานทงหลายปฏบตดแลวในโลก ทานทงหลายละราคะไดแลว ตดรากขาดแลว ทำาไมใหมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา ทานทง

ทวไป 107

หลายละโทสะไดแลว ฯลฯ ทานทงหลายละโมหะไดแลว ตดรากขาดแลว ทำาไมใหมทตงดจตาลยอดดวน ทำาไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา ทานทงหลายดำาเนนไปดแลวในโลก

ขาแตทานผเจรญ ภาษตของทานแจมแจงนก ขาแตทานผเจรญ ภาษตของทานแจมแจงนก พระผเปนเจาอานนทประกาศธรรมโดยอเนกปรยาย เปรยบเหมอนบคคลหงายของทคว ำา เปดของทปด บอกทางแกผหลงทาง หรอสองประทปในทมดดวยตงใจวา คนมจกษจกเหนรป ฉะนน

ขาแตทานพระอานนท ขาพเจานขอถงพระผมพระภาค กบทงพระธรรม และพระภกษสงฆวาเปนสรณะ ขอพระผเปนเจาอานนทจงจำาขาพเจาวาเปนอบาสก ผถงสรณะตลอดชวต ตงแตวนนเปนตนไป ฯ

ผรวบรวมธมมโชต

5 พฤศจกายน 2545

ภรรยา 7 จำาพวกพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตตรนกาย

สตตก-อฏฐก-นวกนบาต วรรคทไมสงเคราะหเขาในปณณาสกอพยากตวรรคท ๑ ภรยาสตร

[๖๐] ครงนน เมอเวลาเชา พระผมพระภาคทรงนงแลว ทรงถอบาตรและจวร เสดจเขาไปยงนเวศนของทานอนาถบณฑกเศรษฐ ประทบนงบนอาสนะทปลาดแลว กสมยนนมนษยทงหลายในนเวศนของทานอนาถบณฑกเศรษฐสงเสยงอออง ทานอนาถบณฑกเศรษฐเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง

ครนแลว พระผมพระภาคไดตรสถามวา ดกรคฤหบด เหตไรหนอ มนษยทงหลายในนเวศนของทานจงสงเสยงอออง เหมอนชาวประมงแยงปลากน

ทวไป 108

อนาถบณฑกเศรษฐกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ นางสชาดาคนนขาพระองคนำามาจากตระกลมงคง มาเปนสะใภในเรอน นางไมเชอถอแมผว พอผว สาม แมแตพระผมพระภาคนางกไมสกการะเคารพนบถอบชา

ลำาดบนน พระผมพระภาคตรสเรยกนางสชาดาหญงสะใภในเรอนวา มานแนะนางสชาดา

นางสชาดาหญงสะใภในเรอนทลรบพระผมพระภาคแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง

ครนแลว พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรนางสชาดา ภรยาของบรษ ๗ จำาพวกน ๗ จำาพวกเปนไฉน คอ ภรยาเสมอดวยเพชฌฆาต ๑ เสมอดวยโจร ๑ เสมอดวยนาย ๑ เสมอดวยแม ๑ เสมอดวยพสาวนองสาว ๑ เสมอดวยเพอน ๑ เสมอดวยทาส ๑ ดกรนางสชาดา ภรยาของบรษ ๗ จำาพวกนแล เธอเปนจำาพวกไหนใน ๗ จำาพวกนน

นางสชาดากราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนยงไมรทวถงความแหงพระดำารส ทพระผมพระภาคตรสแลวโดยยอนไดโดยพสดาร ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอพระผมพระภาคโปรดทรงแสดงธรรมแกหมอมฉน โดยทหมอมฉนจะพงรทวถงเนอความแหงพระดำารส ทพระผมพระภาคตรสโดยยอน โดยพสดารเถด ฯ

พ. ดกรนางสชาดา ถาอยางนนเธอจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาวนางสชาดาหญงสะใภในเรอนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาค

ตรสพระพทธพจนนวา ภรยาผมจตประทษราย ไมอนเคราะหดวยประโยชนเกอกล ยนดในชายอน ดหมนสาม เปนผอนเขาซอมาดวยทรพย พยายามจะฆาผว ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา วธกาภรยา ภรยาเสมอดวยเพชฌฆาต

สามของหญงประกอบดวยศลปกรรม พาณชยกรรม และกสกรรม ไดทรพยใดมา ภรยาปรารถนาจะยกยอกทรพย แมมอยนอยนนเสย ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา โจรภรยา ภรยาเสมอดวยโจร

ภรยาทไมสนใจการงาน เกยจคราน กนมาก ปากราย ปากกลา รายกาจ กลาวคำาหยาบ ขมขผวผขยนขนแขง ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา อยยาภรยา ภรยาเสมอดวยนาย

ทวไป 109

ภรยาใดอนเคราะหดวยประโยชนเกอกลทกเมอ ตามรกษาสามเหมอนมารดารกษาบตร รกษาทรพยทสามหามาไดไว ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา มาตาภรยา ภรยาเสมอดวยมารดา

ภรยาทเปนเหมอนพสาวนองสาว มความเคารพในสามของตน เปนคนละอายบาป เปนไปตามอำานาจสาม ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา ภคนภรยา ภรยาเสมอดวยพสาวนองสาว

ภรยาใดในโลกนเหนสามแลวชนชมยนด เหมอนเพอนผจากไปนานแลวกลบมา เปนหญงมตระกล มศล มวตร ปฏบตสาม ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา สขภรยา ภรยาเสมอดวยเพอน

ภรยาใดสามเฆยนต ขตะคอก กไมโกรธ ไมคดพโรธโกรธตอบสาม อดทนได เปนไปตามอำานาจสาม ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา ทาสภรยา ภรยาเสมอดวยทาส (ทาสทเปนหญง - ธมมโชต)

ภรยาทเรยกวา วธกาภรยา ๑ โจรภรยา ๑ อยยาภรยา ๑ ภรยาทง ๓ จำาพวกนน ลวนแตเปนคนทศล หยาบชา ไมเออเฟ อ เมอตายไปยอมเขาถงนรก

สวนภรยาทเรยกวา มาตาภรยา ๑ ภคนภรยา ๑ สขภรยา ๑ ทาสภรยา ๑ ภรยาทง ๔ จำาพวกนน เพราะตงอยในศล ถนอมรกไวยงยน เมอตายไปยอมเขาถงสคต

ดกรนางสชาดา ภรยาของบรษ ๗ จำาพวกนแล เธอเปนภรยาจำาพวกไหน ใน ๗ จำาพวกนน ฯ

ส. ขาแตพระองคผเจรญ ตงแตวนนเปนตนไป ขอพระผมพระภาคโปรดทรงจำาหมอมฉนวา เปนภรยาของสาม ผเสมอดวยทาส ฯ

จบสตรท ๑๐ผรวบรวม

ธมมโชต11 มกราคม 2546

บพกรรมของพระพทธเจาพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑

ทวไป 110

อมพฏผลวรรคท ๓๙ พทธาปทานชอปพพกรรมปโลตท ๑๐

วาดวยบพจรยาของพระองคเอง

[๓๙๒] พระผมพระภาคผเปนนายกของโลก แวดลอมดวยภกษสงฆเปนอนมาก ประทบนงอยทพนหนอนเปนรมณยสถาน โชตชวงดวยแกวตางๆ ในละแวกปาอนมกลนหอมตางๆ ใกลสระอโนดาต ตรสชแจงบรพกรรมทงหลายของพระองค ณ ทนนวา

ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจงฟงกรรมทเราทำาแลวของเรา เราเหนภกษผถออยปาเปนวตรรปหนงแลวไดถวายผาเกา (คงเพราะมแตผาเกา คงไมใชมผาใหมแตถวายผาเกานะครบ - ธมมโชต) เราปรารถนาเปนพระพทธเจาเปนคร งแรก เพอความเปนพระพทธเจา ในกาลนน ผลแหงกรรม คอ การถวายผาเกา ยอมอำานวยผลใหเปนพระพทธเจา

ในกาลกอน เราเปนนายโคบาล ตอนโคไปเลยง เหนแมโคกำาลงดมนำาขนมว จงหามมน ดวยวบากแหงกรรมนน ในภพหลงสดน (แม) เราจะกระหายนำา กไมไดดมนำาตามความปรารถนา (ในคราวทพระอานนทคดวานำาในแมนำายงขนอย เลยยงไมไปตกถวาย - ธมมโชต)

ในชาตอนในกาลกอน เราเปนนกเลงชอปนาล ไดกลาวตพระปจเจกพทธเจาชอวาสรภ ผไมประทษราย (ตอบ) ดวยวบากแหงกรรมนน เราทองเทยวอยในนรกเปนเวลานาน ไดเสวยทกขเวทนาแสนสาหส หลายพนปเปนอนมาก ดวยผลกรรมอนเหลอนน ในภพหลงสดน เราจงไดคำากลาวตเพราะเหตแหงนางสนทรกา

เพราะการกลาวตพระเถระนามวานนทะ สาวกของพระพทธเจา ผครอบงำาอนตรายทงปวง เราจงทองเทยวอยในนรกสนกาลนาน เราทองเทยวอยในนรกเปนเวลานานถงหมนป ไดความเปนมนษยแลว ไดการกลาวตเปนอนมาก ดวยผลกรรมทเหลอนน นางจญจมานวกามากบหมชน ไดกลาวตเราดวยคำาอนไมเปนจรง

เมอกอน เราเปนพราหมณชอสตวา อนชนทงหลายสกการะบชา สอนมนตใหกบมาณพประมาณ ๕๐๐ คนในปาใหญ กเราไดเหนฤาษผนากลว ได

ทวไป 111

อภญญา ๕ มฤทธมาก มาในสำานกของเรา เราจงกลาวตฤาษผไมประทษราย โดยไดบอกกะพวกศษยของเราวา ฤาษพวกนมกบรโภคกาม แมเมอเราบอก (เทานน) พวกมาณพกเชอฟง ครงนน มาณพทงปวงเทยวไปภกษาในสกลๆ พากนบอกแกมหาชนวา ฤาษพวกนมกบรโภคกาม ดวยวบากแหงกรรมนน ภกษ ๕๐๐ เหลาน ไดคำากลาวตทงหมด เพราะเหตแหงนางสนทรกา

ในกาลกอน เราไดฆาพนองชายตางมารดา เพราะเหตแหงทรพย จบใสลงในซอกเขา และบด (ทบ) ดวยหน ดวยวบากแหงกรรมนน พระเทวทตจงผลกกอนหน กอนหนกลงลงมากระทบนวแมเทาของเราจนหอเลอด

ในกาลกอน เราเปนเดกเลนอยทหนทางใหญ เหนพระปจเจกพทธเจาแลว ใสไฟเผา (ดก) ไวทวหนทาง ดวยวบากกรรมนน ในภพหลงสดน พระเทวทตจงชกชวนนายขมงธน ผฆาคนตายมาก เพอใหฆาเรา

ในกาลกอน เราเปนนายควาญชาง ไดไสชางใหจบมดพระปจเจกพทธเจาผอดมมน แมกำาลงเทยวบณฑบาต ดวยวบากกรรมนน ชางนาฬาครอนดราย วงแลนเขาไปในคอก (ทอง) เขา (วงกต) เบองหนาผประเสรฐ

ในกาลกอน เราเปนนายทหารราบ (เปนแมทพ) ฆาบรษเปนอนมากดวยหอก ดวยวบากแหงกรรมนน เราถกไฟไหมอยางเผดรอนอยในนรก ดวยผลอนเหลอแหงกรรมนน บดน ไฟนนยงมาไหมผวหนงทเทาของเราทงสน (อก) เพราะวากรรมยงไมพนาศไป

ในกาลกอน เราเปนเดก (ลก) ของชาวประมง อยในบานเกวฏฏคาม เหนคนทงหลายฆาปลาแลว เกดความโสมนส ดวยวบากแหงกรรมนน ความทกขทศรษะ (ปวดศรษะ) ไดมแลวแกเราในเมอเจาศากยะทงหลายถกเบยดเบยน พระเจาวฏฏภะฆาแลว (โปรดสงเกตวา เพยงแคมความยนดในการทำาบาปของผอน กเปนบาปกรรมแลว - ธมมโชต)

เราไดบรภาษพระสาวกทงหลาย ในศาสนาของพระพทธเจาพระนามวาผสสะ วาทานทงหลายจงเคยว จงกนแตขาวแดง แตอยากนขาวสาลเลย ดวยวบากแหงกรรมนน เราอนพราหมณนมนตแลว อยในเมองเวรญชา บรโภคขาวแดงตลอด ๓ เดอน

ทวไป 112

ในกาลนน เมอนกมวยกำาลงชกกน เราไดหามบตรนกมวยปลำา (ในพระไตรปฎกฉบบมหามกฏราชวทยาลย ใชคำาวา "เราไดเบยดเบยนบตรนกมวยปลำา" - ธมมโชต) ดวยวบากแหงกรรมนน ความทกขทหลง (ปวดหลง) ไดมแลวแกเรา

เมอกอนเราเปนหมอรกษาโรค ไดถายยาใหเศรษฐบตร (ตาย) ดวยวบากแหงกรรมนน โรคปกขนทกาพาธ (โรคทองรวง - พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท โดย พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต)) จงมแกเรา

เราชอวาโชตปาละ ไดกลาวกะพระสคตเจาพระนามวากสสปะ ในกาลนนวา จกมโพธมณฑลแตทไหน โพธญาณทานไดยากอยางยง (คอกลาวตพระกสสปพทธเจาวา ไมไดตรสรเปนพระพทธเจาจรงๆ - ธมมโชต) ดวยวบากแหงกรรมนน เราไดประพฤตกรรมททำาไดยากมาก (ทกกรกรยา) ทตำาบลอรเวลาเสนานคมตลอด ๖ ป แตนนจงไดบรรลโพธญาณ แตเรากมไดบรรลโพธญาณอนสงสดดวยหนทางน (คอดวยทกกรกรยาอนยากลำาบากนน - ธมมโชต) เราอนบรพกรรมตกเตอนแลว จงแสวงหาโพธญาณโดยทางทผด

(บดน) เราเปนผสนบาปและบญ (คอไมทำากรรมใหมใดๆ แลว ทงบาปและบญ เปนสกแตวาทำาสงทควรทำาไปเทานน แตกยงไมพนจากผลของกรรมเกาจนกวาจะปรนพพานไปแลว - ธมมโชต) เวนจากความเรารอนทงปวง ไมมความเศราโศก ไมคบแคน เปนผไมมอาสวะ (กเลสทนอนเนองในขนธสนดาน - ธมมโชต) จกนพพาน

พระชนเจาทรงบรรลกำาลงแหงอภญญาทงปวงแลว ทรงพยากรณโดยทรงหวงประโยชนแกภกษสงฆ ทสระใหญอโนดาต ดวยประการฉะนแล.

ผรวบรวมธมมโชต

25 มกราคม 2546

ระงบความเศราโศกถงคนตายพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก ขททกนกาย

เปตวตถ เลม ๒ ภาค ๒ อรควรรคท ๑

ทวไป 113

อรรถกถาโคณเปตวตถท ๘

พระศาสดา เมอประทบอยในพระเชตวน ทรงปรารภกฎมพคนหนง ผทบดาตายไป จงตรสคำาเรมตนนวา ก น อมมตตรโปว ดงน.

ไดยนวา ในกรงสาวตถ บดาของกฏมพคนหนงไดตายไป. เพราะบดาตายไปเขาจงเศราโศก รอนรมกลมใจ เทยวรองไหเหมอนคนบา ถามผทตนพบเหนวา ทานเหนบดาของฉนบางไหม ? ใครๆ ไมอาจจะบรรเทาความเศราโศกของเขาได. แตอปนสยแหงโสดาปตตผลยงโพลงอยในหทยของเขา เหมอนประทปทโพลงอยในหมอ.

ในเวลาเชามด พระศาสดาทรงตรวจดสตวโลก ทรงเหนอปนสยแหงโสดาปตตผลของเธอ ทรงพระดำารวา เราควรจะนำาเหตทเปนอดตของกฏมพนมา แลวระงบความเศราโศก ใหโสดาปตตผลแกเธอ ดงนแลว วนรงขน จงกลบจากบณฑบาต ภายหลงภตร ไมไดพาใครเปนปจฉาสมณะไป (คอเสดจไปพระองคเดยว - ธมมโชต) ไปยงประตเรอนของกฏมพนน.

เขาไดทราบวาพระศาสดาเสดจมา จงตอนรบ นมนตพระศาสดาใหเสดจเขาไปยงเรอน เมอพระศาสดา ประทบนงบนอาสนะทเขาบรรจงจดไว ตนเองกถวายบงคมพระผมพระภาคเจา แลวนง ณ ทสมควรขางหนง จงกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ พระองคทรงทราบสถานททบดาของขาพระองคไปแลวหรอ ?

ลำาดบนน พระศาสดาตรสกะเขาวา ดกอนอบาสก เธอถามถงบดาในอตตภาพนหรอ หรอวาในอตตภาพทลวงไปแลว. (คอบดาในชาตน หรอวาบดาในชาตกอนๆ - ธมมโชต)

เขาไดฟงดงนน จงคดวา ไดยนวาเรามบดามาก ดงน จงมความเศราโศกเบาบาง ไดรบความเศราโศกเพยงปานกลาง.

ลำาดบนน พระศาสดาตรสธรรมกถาอนเปนเครองบรรเทาความเศราโศกแกเขา ทรงทราบวาเขาปราศจากความเศราโศก มจตสมควร จงใหตงอยในโสดาปตตผล ดวยสามกงสกธรรมเทศนา (คอเทศนาเร องอรยสจ ๔ จนบรรลเปนโสดาบน - ธมมโชต) แลวไดเสดจไปยงพระวหาร.

ทวไป 114

ลำาดบนน ภกษทงหลายนงสนทนากนในธรรมสภาวา อาวโส ทานทงหลาย จงดพทธานภาพเถด อบาสกผเพยบพรอมดวยความเศราโศก และร ำาไรเชนนน พระผมพระภาคเจา กยงทรงแนะนำาในโสดาปตตผลโดยขณะนนนนเองได.

พระศาสดาเสดจไปในทนน ประทบนงบนบวรพทธอาสนทเขาบรรจงจดไวแลว จงตรสถามวา ภกษทงหลาย บดน พวกเธอนงสนทนากนดวยเร องอะไรหนอ ? ภกษทงหลายจงกราบทลความนน แดพระผมพระภาคเจา.

พระศาสดาตรสวา ดกอนภกษทงหลาย ไมใชแตในบดนเทานนกหาไม ทเรากำาจดความเศราโศกของกฏมพนออกไป แมถงในกาลกอน กไดกำาจดออกไปเหมอนกน ดงนแลว อนภกษเหลานนทลอาราธนา จงทรงนำาอดตมาวา :-

ในอดตกาล ในกรงพาราณส บดาของคฤหบดคนหนงไดตายไป. เพราะบดาตายไป เขาจงเพยบพรอมไปดวยความเศราโศก มหนานองไปดวยนำาตา นยนตาแดง ครำาครวญอย เดนเวยนขวาเชงตะกอน.

บตรของเขาชอวาสชาตะ ยงเปนเดก แตเปนคนฉลาดเฉยบแหลม สมบรณดวยปญญา จงคดหาอบายเครองกำาจดความเศราโศกของบดา วนหนงเหนโคตวหนงตายภายนอกเมอง แลวนำาเอาหญาและนำามาวางไวขางหนาของโคทตายแลวนน พลางยนกลาววา เอาจงกน จงกนเสย จงดม จงดมเถด.

คนผานไปผานมาเหนเขาจงกลาววา สหายสชาตะ ทานเปนบาไปแลวหรอ ททานนอมนำาหญาและนำาไปใหโคทตายแลว เขาไมไดโตตอบอะไรๆ พวกมนษยจงพากนไปหาบดาของเขา แลวกลาววา บตรของทานเปนบาไปเสยแลว เอาหญาและนำาใหโคทตายกน.

กเพราะไดฟงดงนน กฏมพกคลายความเศราโศกทเกดขนเพราะปรารภถงบดา. เขาถงความสลดใจวา ไดยนวา บตรของเรากลายเปนคนบาไป จงรบไป พลางทวงวา นแนพอสชาตะ เจาเปนผฉลาดเฉยบแหลม สมบรณดวยปญญามใชหรอ แตเหตไฉน เจาจงเอาหญาและนำาใหโคทตายกน จงกลาว ๒ คาถาวา :-

เจาเปนบาไปแลวหรอ จงเกยวหญาทเขยวสดแลวบงคบโคแกทเปนสตวตายแลววา จงกน จงกน

ทวไป 115

อนโคตายแลว ยอมไมลกขนกนหญาและนำามใชหรอเจาเปนทงคนพาล ทงเปนคนทรามปญญา

เหมอนคนอนทมปญญาทราม ฉะนน.

สชาตกมารไดฟงดงนน เมอจะประกาศความประสงคของตน เพอใหบดายนยอม จงไดกลาว ๒ คาถาวา :-

โคตวนยงมเทาทง ๔ ขาง มศรษะ มตวพรอมทงหาง นยนตา กมอยตามเดม

ขาพเจาคดวา โคตวนจะพงลกขนกนหญาสกวนหนงสวน มอ เทา กาย และศรษะของคณปไมปรากฏ

แตคณพอมารองไหถงกระดกของปทบรรจไวในสถปดน จะไมเปนคนโงไปดอกหรอ.

ความแหงคาถานนมอธบายดงตอไปน : สงขารทงหลายมความแตกไปเปนธรรมดา ยอมแตกไป ผรแจงในขอนนจะมความรำาไรไปทำาไม.

บดาของพระโพธสตวไดฟงดงนนแลว จงคดวา บตรของเราเปนบณฑต ไดทำากรรมนเพอใหเราเขาใจ เมอจะสรรเสรญบตรวา พอสชาตเอย เราไดรแลววา สตวทงปวงมความตายเปนธรรมดา ตงแตนไป เราจะไมเศราโศก คนมปญญาอนชอวาสามารถขจดความเศราโศกเสยได พงเปนเชนกบเจานแหละ จงไดกลาวคาถาวา :-

เจาดบความกระวนกระวายทงปวงของเราผเรารอนอยใหหาย

เหมอนบคคลเอานำาดบไฟทราดดวยนำามนไดถอนขนแลวหนอซงลกศรคอความเศราโศก

อนเสยบหทยของบดาบดาผมลกศรอนถอนไดแลว เปนผเยน สงบแลว

ดกอนมาณพ ตอไปน บดาจะไมเศราโศกจะไมรองไห เพราะฟงคำาของเจา

ชนเหลาใดทมปญญา มความอนเคราะหตอมารดาบดาชนเหลานนยอมทำาอยางน

ทวไป 116

ยอมยงมารดาบดาใหหายจากความเศราโศกเหมอนพอสชาตะทำาใหบดาหายเศราโศก ฉะนน.

บดาฟงคำาของมาณพแลว เปนผปราศจากความโศก จงสนานศรษะ (สนาน = การอาบนำา - ธมมโชต) บรโภคอาหาร ประกอบการงาน.

ผรวบรวมธมมโชต

7 กมภาพนธ 2546

ทศ 6 : ขอควรปฏบตตอบคคลตางๆคดจากหนงสอนวโกวาท ในชดเรยนนกธรรมตร

ทศ ๖1. ปรตถมทส คอทศเบองหนา > มารดาบดา.2. ทกขณทส คอทศเบองขวา > อาจารย.3. ปจฉมทศ คอทศเบองหลง > บตรภรรยา.4. อตตรทส คอทศเบองซาย > มตร.5. เหฏฐมทส คอทศเบองตำา > บาว.6. อปรมทส คอทศเบองบน > สมณพราหมณ.

๑. ปรตถมทส คอทศเบองหนา มารดาบดา บตรพงบำารงดวยสถาน ๕(๑) ทานไดเลยงมาแลว เลยงทานตอบ.(๒) ทำากจของทาน.(๓) ดำารงวงศสกล.(๔) ประพฤตตนใหเปนคนควรรบทรพยมรดก.(๕) เมอทานลวงลบไปแลว ทำาบญอทศใหทาน.

มารดาบดาไดรบบำารงฉะนแลว ยอมอนเคราะหบตรดวยสถาน ๕(๑) หามไมใหทำาความชว.

ทวไป 117

(๒) ใหตงอยในความด.(๓) ใหศกษาศลปวทยา.(๔) หาภรรยาทสมควรให.(๕) มอบทรพยใหในสมย.

๒. ทกขณทส คอทศเบองขวา อาจารย ศษยพงบำารงดวยสถาน ๕(๑) ดวยลกขนยนรบ.(๒) ดวยเขาไปยนคอยรบใช.(๓) ดวยเชอฟง.(๔) ดวยอปฏฐาก.(๕) ดวยเรยนศลปวทยาโดยเคารพ.อาจารยไดรบบำารงฉะนแลว ยอมอนเคราะหศษยดวยสถาน ๕(๑) แนะนำาด.(๒) ใหเรยนด.(๓) บอกศลปใหสนเชง ไมปดบงอำาพราง.(๔) ยกยองใหปรากฏในเพอนฝง.(๕) ทำาความปองกนในทศทงหลาย ( คอจะไปทางทศไหนกไมอดอยาก ).

๓. ปจฉมทส คอทศเบองหลง ภรรยา สามพงบำารงดวยสถาน ๕(๑) ดวยยกยองนบถอวาเปนภรรยา.(๒) ดวยไมดหมน.(๓) ดวยไมประพฤตลวงใจ.(๔) ดวยมอบความเปนใหญให.(๕) ดวยใหเครองแตงตว.

ภรรยาไดรบบำารงฉะนแลว ยอมอนเคราะหสามดวยสถาน ๕(๑) จดการงานด.(๒) สงเคราะหคนขางเคยงของผวด.(๓) ไมประพฤตลวงใจผว.

ทวไป 118

(๔) รกษาทรพยทผวหามาไดไว.(๕) ขยนไมเกยจครานในกจการทงปวง.

๔. อตตรทส คอทศเบองซาย มตร กลบตรพงบำารงดวยสถาน ๕(๑) ดวยใหปน.(๒) ดวยเจรจาถอยคำาไพเราะ.(๓) ดวยประพฤตประโยชน.(๔) ดวยความเปนผมตนเสมอ.(๕) ดวยไมแกลงกลาวใหคลาดจากความเปนจรง.

มตรไดรบบำารงฉะนแลว ยอมอนเคราะหกลบตรดวยสถาน ๕(๑) รกษามตรผประมาทแลว.(๒) รกษาทรพยของมตรผประมาทแลว.(๓) เมอมภย เอาเปนทพงพำานกได.(๔) ไมละทงในยามวบต.(๕) นบถอตลอดถงวงศของมตร.

๕. เหฏฐมทส คอทศเบองตำา บาว นายพงบำารงดวยสถาน ๕(๑) ดวยจดการงานใหทำาตามสมควรแกกำาลง.(๒) ดวยใหอาหารและรางวล.(๓) ดวยรกษาพยาบาลในเวลาเจบไข.(๔) ดวยแจกของมรสแปลกประหลาดใหกน.(๕) ดวยปลอยในสมย.

บาวไดรบบำารงฉะนแลว ยอมอนเคราะหนายดวยสถาน ๕(๑) ลกขนทำาการงานกอนนาย.

ทวไป 119

(๒) เลกการงานทหลงนาย.(๓) ถอเอาแตของทนายให.(๔) ทำาการงานใหดขน.(๕) นำาคณของนายไปสรรเสรญในทนน ๆ.

๖. อปรมทส คอทศเบองบน สมณะพราหมณ กลบตรพงบำารงดวยสถาน ๕(๑) ดวยกายกรรม คอทำาอะไร ๆ ประกอบดวยเมตตา.(๒) ดวยวจกรรม คอพดอะไร ๆ ประกอบดวยเมตตา.(๓) ดวยมโนกรรม คอคดอะไร ๆ ประกอบดวยเมตตา.(๔) ดวยความเปนผไมปดประต คอมไดหามเขาบานเรอน.(๕) ดวยใหอามสทาน.

สมณะพราหมณไดรบบำารงฉะนแลว ยอมอนเคราะหกลบตรดวยสถาน ๖(๑) หามไมใหกระทำาความชว.(๒) ใหตงอยในความด.(๓) อนเคราะหดวยนำาใจอนงาม.(๔) ใหไดฟงสงทยงไมเคยฟง.(๕) ทำาสงทเคยฟงแลวใหแจม.(๖) บอกทางสวรรคให.

(ท. ปาฏ. ๑๑/๒๐๓ - ๒๐๖.)

***** ในวงเลบหมายถงอางองถงพระไตรปฎก เลมท ๑๑ ทฆนกาย ปาฏกวรรค ขอ ๒๐๓ ถง ๒๐๖ (เลขขออาจแตกตางกนในพระไตรปฎกทพมพตางชดกน) *****

ทวไป 120

ผรวบรวมธมมโชต

21 กมภาพนธ 2546

ผลตอเนองจากตณหาพระไตรปฎก : พระอภธรรมปฎก เลม ๒ วภงคปกรณ

ขททกวตถวภงค นวกนเทศ

[๑๐๒๓] ตณหามลกธรรม ๙ เปนไฉนตณหามลกธรรม ๙ คอ

1. เพราะอาศยตณหา จงเกดการแสวงหา (ตณหา = ความทะยานอยาก - ธมมโชต)

2. เพราะอาศยการแสวงหา จงเกดการได3. เพราะอาศยการได จงเกดการวนจฉย4. เพราะอาศยการวนจฉย จงเกดฉนทราคะ (ความยนดพอใจ - ธมม

โชต)5. เพราะอาศยฉนทราคะ จงเกดความยดถอ6. เพราะอาศยความยดถอ จงเกดการหวงแหน7. เพราะอาศยการหวงแหน จงเกดความตระหน8. เพราะอาศยความตระหน จงเกดการรกษา9. เพราะอาศยการรกษา จงเกดบาปอกศลธรรมหลายประการ คอ

การจบทอนไม การจบศาสตรา การทะเลาะ การเกยงแยง การววาท การพดขนมงก การพดสอเสยด การพดเทจ

เหลานเรยกวา ตณหามลกธรรม ๙

ผรวบรวมธมมโชต

28 กมภาพนธ 2546

ทวไป 121

เหตแหงความเกยจครานพระไตรปฎก : พระสตตนตปฎก เลม ๓

ทฆนกาย ปาฏกวรรค ทสตตรสตร

[๔๔๘] ธรรม ๘ อยางทเปนไปในสวนขางเสอมเปนไฉนไดแกเหตเปนทตงแหงความเกยจคราน ๘ อยาง คอดกรผมอายทงหลาย การงานเปนสงอนภกษในพระธรรมวนยนพง

กระทำา เธอยอมมความคดอยางนวา การงานจกเปนสงทเราควรกระทำา เมอเรากระทำาการงานอย รางกายจกเหนดเหนอย ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจครานขอท ๑ ฯ

อกขอหนง การงานเปนสงอนภกษกระทำาแลว เธอยอมมความคดอยางน ว า เราได กระท ำาการงานแล ว ก เม อเรากระท ำาการงานอย ร างกายเหนดเหนอยแลว ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ... เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจครานขอท ๒ ฯ

อกขอหนง ภกษจะตองเดนทาง เธอยอมมความคดอยางนวา เราจะตองเดนทาง กเมอเราเดนทางไปอย รางกายจกเหนดเหนอย ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ... เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจคราน ขอท ๓ ฯ

อกขอหนง ภกษเดนทางไปถงแลว เธอยอมมความคดอยางนวา เราไดเดนทางมาถงแลว กเมอเราเดนทางอย รางกายเหนดเหนอยแลว ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ... เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจครานขอท ๔ ฯ

อกขอหนง ภกษเทยวไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ไมไดความบรบรณแหงโภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการ เธอยอมมความคดอยางนวา เราเทยวไปบณฑบาตยงบาน หรอนคม ไมไดความบรบรณแหง

ทวไป 122

โภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการ กายของเรานนเหนดเหนอยแลว ไมควรแกการงาน ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ... เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจครานขอท ๕ ฯ

อกขอหนง ภกษเทยวไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ไดความบรบรณแหงโภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการแลว เธอยอมมความคดอยางนวา เราเทยวไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ไดความบรบรณแหงโภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการแลว กายของเรานนหนก เหมอนถวทองทเขาหมกไว ไมควรแกการงาน ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ... เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจครานขอท ๖ ฯ

อกขอหนง อาพาธเลกนอยเกดขนแกภกษ เธอยอมมความคดอยางนวา อาพาธเลกนอยนเกดขนแกเราแลว ความสมควรเพอจะนอนมอย ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ... เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจครานขอท ๗ ฯ

อกขอหนง ภกษหายอาพาธแลว หายจากความเปนผอาพาธยงไมนาน เธอยอมมความคดอยางนวา เราหายอาพาธแลว หายจากความเปนผอาพาธยงไมนาน กายของเรานนยงมกำาลงนอย ไมควรแกการงาน ชางเถด เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ... เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงความเกยจครานขอท ๘ ฯ

ธรรม ๘ อยางนเปนไปในสวนขางเสอม ฯ[๔๔๙] ธรรม ๘ อยางทเปนไปในสวนขางเจรญเปนไฉนไดแกเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยร ๘ คอดกรผมอายทงหลาย การงานเปนสงอนภกษในพระธรรมวนยนพง

กระทำา เธอยอมมความคดอยางนวา การงานจกเปนสงทเราควรกระทำา กเมอเรากระทำาการงานอย ความกระทำาไวในใจซงคำาสอนของพระพทธเจาทงหลาย มใชกระทำาไดโดยงาย ชางเถด เราจะปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง

ทวไป 123

เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงธรรมทยงมไดทำาใหแจง เธอปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๑ ฯ

อกขอหนง การงานยอมเปนสงอนภกษกระทำาเสรจแลว เธอยอมมความคดอยางนวา เราไดกระทำาการงานเสรจแลว กเรากระทำาการงานอย ไมอาจกระทำาไวในใจซงคำาสอนของพระพทธเจาทงหลาย ชางเถด เราจะปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง เธอปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๒ ฯ

อกขอหนง ภกษจะตองเดนทาง เธอยอมมความคดอยางนวา เราจะตองเด นทาง ก เม อเราเด นทางไปอย ความกระท ำาไว ในใจซ งค ำาสอนของพระพทธเจาทงหลาย มใชกระทำาไดโดยงาย ชางเถด เราจะปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๓ ฯ

อกขอหนง หนทางทภกษเดนไปถงแลว เธอยอมมความคดอยางนวา เราไดเดนทางมาถงแลว กเราเมอเดนทางไปอย ไมอาจกระทำาไวในใจซงคำาสอนของพระพทธเจาทงหลาย ชางเถด เราจะปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง เธอปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๔ ฯ

อกขอหนง ภกษเทยวไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ไมไดโภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการ เธอยอมมความคดอยางนวา เราเทยวไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ไมไดความบรบรณแหงโภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการ กายของเรานนเบา ควรแกการงาน ชางเถด เราจกปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยง

ทวไป 124

มไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง เธอปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๕ ฯ

อกขอหนง ภกษเทยวไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ไดความบรบรณแหงโภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการ เธอยอมมความคดอยางนวา เราเทยวไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ไดความบรบรณแหงโภชนะอนเศราหมอง หรอประณตพอแกความตองการ กายของเรานนมกำาลง ควรแกการงาน ชางเถด เราจะปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซ งธรรมทยงมไดทำาใหแจง เธอปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๖ ฯ

อกขอหนง อาพาธเลกนอยเกดขนแกภกษ เธอยอมมความคดอยางนวา อาพาธเลกนอยเกดขนแกเราแลว ขอทอาพาธของเราจะพงมากขน เปนฐานะทจะมได ชางเถด เราจะปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง เธอปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๗ ฯ

อกขอหนง ภกษหายอาพาธแลว หายจากความเปนผอาพาธยงไมนาน เธอยอมมความคดอยางนวา เราหายอาพาธแลว หายจากความเปนผอาพาธยงไมนาน ขอทอาพาธของเราจะพงกลบกำาเรบขน เปนฐานะทจะมได ชางเถด เราจะปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง เธอปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทำาใหแจงซงธรรมทยงมไดทำาใหแจง นคอเหตเปนทตงแหงการปรารภความเพยรขอท ๘ ฯ

ธรรม ๘ อยางเหลานเปนไปในสวนขางเจรญ ฯ

ทวไป 125

ผรวบรวมธมมโชต

28 กมภาพนธ 2546