This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
1. the [ќЊ] : гийгVVлэгчээр эхэлсэн Vгийн ємнє : the book, the boy, the lady, the university, the union
2. the [ќi] : эгшгээр эхэлсэн нэрийн ємнє : the American, the animal; мєн Vл дуудагдах h-ээр эхэлсэн Vгийн ємнє : hour, honour, honest; эхний Vе нь єргєлтгVй Vгийн h-ийн ємнє: the horizon тус тус хэрэглэгдэнэ.
I . Тухайлах ялгац гишVVн хэрэглэх тохиолдлууд
ЗVг чиг заасан : towards the North, in the North, гэвч: from north to south, from east to west гэх мэт тохиолдолд хэрэглэхгVй.
Газар орон болон арлын нэр олон тоонд : the East-Indies, the Netherlands, the Hebrides.
Гол мєрєн, нуур, далай, тэнгис, уулс олон тоонд : the Thames, the Atlantic, the Alps
Орчлонд ганц юмны нэрийн ємнє : the moon - сар, the earth - дэлхий, the sun - нар.
Ємнє нь дурдсан зVйлээ дахин давтах Vед : I bought a postage stamp yesterday. The stamp is very interesting.
Улс орны нэр нь republic, union, kingdom, states гэсэн Vгтэй бол : The United states of America - АНУ
Ямар нэг бVлэг юмыг ерєнхийд нь нэрлэх Vед : the English - англичууд, the old - хєгшчVVл, the wolf - чоно.
Нэр Vгийг тодотгож байгаа дэс тооны ємнє : the first week - эхний долоо хоног, the second floor - гуравдугаар давхар.
Хавсрал нэрийн давуу зэргийн ємнє : the highest mountain in the world - дэлхийн хамгийн єндєр уул.
Нэг гэр бVлийг бVхэлд нь нэрлэх Vед : the Smiths - Смитийнхэн Сонин, найрал дуу, оркестр, поп хамтлагийн нэрийн ємнє : the Daily News, the
Bach Choir, the Beatles
Сануулга : all, both, half, double, quite, twice - ын ард нь "the" байна. all the world, double the sum, all the money.
II . Тухайлах ялгац гишVVнийг орхих тохиолдлууд
Оноосон нэр (мєн poor, old, little, good, saint -тай) бол: poor Peter, little John Цол хэргэм ураг тєрлийн нэр бол : Аdmiral Nelson, King Richard, Queen
Elizabeth, Uncle Sam, Dr.Millerгэвч : the Queen of England гэх Vед хэрэглэнэ.Санамж : Англи цол хэргэм биш бол the авна : emperor, czar, archduke, elector : the Emperor William, the Czar Peter I
Улс болон хотуудын нэр бол: Switzerland, Turkey, London, гэвч : the London of today - гэх Vед хэрэглэгдэнэ.
Mount- , cape- , lake- , harbour- , bay- тай оноосон нэр байвал : Mount Everest, Cape Trafalgar, Lake Geneva, New York Harbour, Hudson Bay,гэвч : the Cape of Good Hope гэх Vед хэрэглэгддэг.
Тоолж Vл болох ерєнхий нэрийн ємнє : life, death, love, Earth, Heaven, Hell ; He was weary of life.гэвч : the life of the whole nation гэх Vед ялгац гишVVн авна.
Нэр Vгийн ємнє тооны нэр, тєлєєний Vг орвол : two boys, his friend, this room, some apples.
Church, school, college, prison, bisiness, chapel, hospital, market, sea, table, town, work, bed гэх мэт Vгс нь ерєнхий утгаар хэрэглэгдвэл : church is over, school begins, he was sent to prison, go to bed.гэвч : тодорхой утгатай бол ялгац гишVVн хэрэглэгдэнэ : The school is near the church. - Сургууль сVмийн хажууд байдаг.
Материалын нэр : coal, iron , wood, gold : coal is important for export, гэвч : the coal of Wales (Уэльсийн нVVрс) гэх мэтээр хэрэглэх нь бас бий.
Нэр олон тоонд байвал : cats, mice, dogs, birds : swallows are pretty birds.гэвч : the swallows of this summer - энэ зуны хараацайнууд гэхчилэн ялгац гишVVн хэрэглэх тохиолдлууд байна.
Улирал, сар, єдєр : summer, March, Sunday : on Monday, in Winter, in April, at Christmas гэвч : the last Sunday in August. гэх Vед хэрэглэнэ.
Шинжлэх ухааны тусгай салбарын нэрийн ємнє : My brother studies algebra. - Ах маань алгебр судалдаг.Photography is my hobby. - Фото зураг бол миний хобби.
Сануулга : "of"- ын тусламжтайгаар холбогдсон буюу тVVнтэй адил бVх тохиолдолд ялгац гишVVн авна.the Cape of good Hope, The England I know is different from . . .
3
ЭС ТУХАЙЛАХ ЯЛГАЦ ГИШVVН (А, AN)(The indefinite article)
1. a : гийгVVлэгчээр эхэлсэн Vгийн ємнє : a boy, a lady, a European 2. an : эгшгээр эхэлсэн Vгийн ємнє : an animal, an english book,
мєн Vл дуудагдах h-ээр эхэлсэн Vгийн ємнє : an hour, an heir, an honourэхний Vе нь єргєлтгVй Vгийн h-ийн ємнє : an historian
Анх яригдаж байгаа ба зєвхєн ганц тоонд байгаа тоологдох нэрийн ємнє : I have a pen. I see a dog.
Нэг тєрєл зVйлийн юмыг нєгєєгєєс нь ялгахын тулд : a dof is domestic animal. ("нохой" гэсэн ерєнхий утгаар)
Мэргэжил, Vндэстэн, шашинтан бол : my brother is a painter, he is an englishman, she became a Protestantгэвч : the title of (doctor), the rank of (general), the dignity of (senator)-ийн дараа эс тухайлах ялгац гишVVнгVй байна.
Хэмжээ, жин, цаг, тоолол бол : four shillings a yard, sixpence a pound, twice a year, four times a day
Тоо хэмжээ заасан тодорхой Vгийн ємнє : a million, a thousand, a dozen, a couple, a little
Санамж : "а" - нь half, such, quite, many (зарим нэг), rather, what - ийн ард байна : half a dozen - 6 ширхэг, such a good story - тийм сайн єгVVллэг."а" - нь as, so, too, how, however - ээр холбогдсон хавсрал нэрийн ард байна : as good a swimmer as I am - над шиг сайн сэлдэг хVн ; to heavy a weight - дэндVV хVнд жин ; too difficult a task - маш хэцVV даалгавар
4
НЭР VГ (The noun)
I . ХVйс : ДVрмийн хVйс = Байгалын хVйс
а . ХVн ба эд зVйл
Эр хVйсийн хVн, амьтан эр хVйсийн тєлєєний Vг авна he him his he met his friend
Эм хVйсийн хVн, амьтан эм хVйсийн тєлєєний Vг авна she her she saw her friend
Амьтны нэр ерєнхийдєє эрс хVйс авна : The lion licked its paw. гэвч : Гэрийн тэжээмэл болон Vлгэрийн амьтан гол тєлєв хVйсээр ялгагдана.эр хVйсийн (хVчтэй) амьтан = эр хVйс : the dog, his nameэм хVйсийн (сул дорой) амьтан = эм хVйс : the cat, she is dead
Зарим нэр Vг "-ess" тєгсгєл авч эм хVйс VVсгэдэг. Жишээлбэл : actor - actress, host - hostess, prince - princess, waiter - waitress, lion - lioness, duke - duchess
Санамж : Хєлєг онгоц, улс орон болон хотын нэр гол тєлєв эм хVйсийг хэрэглэдэг : the 'Atlantic' lost her crew, England and her dominions
II . Нэр Vгийн олон тоо VVсгэх
Singular + s : dog - dogs, friend - friendsДVрмийн олон тоо VVсгэхдээ ганц тоон дээр "-s" залгадаг. Жишээлбэл : leg -legs, wall - walls, tree - trees, table - tables.
Анхаар ! : Vйлийн эзэн олон тоонд байвал хувцас болон биеийн хэсгийн нэр олон тоонд байна.They came in with their hats on their heads - Тэд орж ирэхдээ малгайтайгаа байсан.
III . Тийн ялгал (The case)
Нэрлэх (Normative) = (the, a, an)Хамаатуулах (Genitive - угтвар Vгт хамаатуулах) =of (the, a, an)Єгєх орших (Dative - угтвар Vгт єгєх орших) = to (the, a, an ) Заах (Accusative) = (the, a, an)
ХVн амьтанд хамаарагдах зVйлийн тухай ярихдаа : Jack's blue book. they boys' book
Эд зVйл болон цаг хугацаа, газар орон, тоо хэмжээний тухай ярихдаа : a week's holiday, a month's stay, a mile's walk, at arm's length, a stone's throw
Ярианы хэллэгт : for Heaven's sake - бVх гэгээн хутагтын тєлєє, for God's sake - бурхны тусын тулд, for goodness' sake - сайн сайхны тєлєє
Санамж : Хэрэв Саксоны хамаатуулахад house, shop, church, practice гэсэн Vгс байвал орхиж бичнэ.I am at my uncle's (house). - Би эгчийндээ (гэрт) байна. at the doctor's (practice) - эмчийн дадлагад
Богино Vет хавсрал нэрэнд : а ) нэг Vет хавсрал нэр b ) хоёрдугаар Vе дээрээ єргєлттэй хавсрал нэр : (polite - politer - the politest , severe - severer - the severest) болон гийгVVлэгчийн дараа -y, -le, -er, - ow, - some -ээр тєгссєн хоёр Vет хавсрал : happy - happier - the happiest, clever - cleverer - the - cleverest .
Олон Vет хавсрал нэрэнд : a ) эхний Vедээ єргєлттэй хоёр Vет хавсрал нэр : cautious - more cautious - the most cautious, useful - more useful - the most useful. b ) олон Vет хавсрал нэр болон хавсрал нэрийн VVргээрх нєхцєл Vйл VгVVд : interesting - more interesting - the most interesting, delighted - more delighted - the most delighted.
my elder brother - миний ах, his eldest son - тVVний том хVV
near
nearer nearest орон зайнthe nearest way to the station - буудал хVрэх хамгийн дєт зам
next цаг хугацаа болон дэс дараа
next month - дараагийн сар. the next stop - дараагийн буудал
little
smaller smallestжижиг гэсэн хэмжээ
the smallest room - хамгийн жижиг єрєє
less leastбага гэсэн хэмжээг
he drinks less wine than milk - тэр сVVг бодвол дарс бага уудаг
II . Харьцуулсан хам бVтэц
Ижил байдал : as - as : my sister is as big as I am - миний эгч над шиг том. Ижил биш байдал : not so - as (эсвэл not as - as) : he is not so (not as) tall as
his brother - тэр ах шигээ тийм єндєр биш эсвэл харьцуулсан зэрэг (comparative) + than : he is bigger than his brother -
тэр ахаасаа илVV том юм. the - the : the further they went the worse the road was - цааш явах тутам зам
муудсан. the less - the less : the less you work, the less you will earn - чи бага ажиллах
тусам бага мєнгє олно.
Санамж : the former - ємнєх нь, эхнийх нь the same the - . . . шиг адилхан
9
the latter - . . . сVVлчийнх нь other than - . . . -с єєр, . . . -с ондоо
III . Хавсрал нэр нэрших нь (Substantivization of adjectives)
the good сайчууд Хавсрал нэрээс VVссэн ерєнхий нэр Vгээс онцолж тодорхой бVлэг хVн, хэн нэг хVнийг нэрлэхдээ man / woman, boy / girl, gentleman / lady, person / people гэх мэт тєлєєний Vг хэрэглэдэг. Жиш : the blind women, the poor person, poor people . . . гэх мэт
the blindхараагVйчVVд
the poor ядуучууд
"-sh", "-ch'' - ээр тєгссєн яс Vндэс заасан Vгс нь олон тооны хэлбэрт хувидаггVй ба эдгээрээс тодорхой нэг хVнийг яс Vндсээр нь онцлохдоо man / woman, gentleman / lady - ийн тусламжтайгаар нэрлэдэг.Жиш : the English - an Englishman, the French - a French lady, the Scotch - two Scotchmen, the Dutch some DutchmenЗарим яс Vндэс заасан Vгс нь олон тооны хэлбэрт байдаг. Жиш : (the) Americans, (the) Germans, (the) Russians
IV . Хавсрал нэрийг хэрэглэх хэлбэр
1. Хавсрал нэр нь нэр Vгийн ємнє орж тодотголын VVрэ г (attributive use) гVйцэтгэнэ. Жиш : This is an interesting book. - Энэ бол сонирхолтой ном. They live in the old house. - Тэд хуучин байшинд амьдардаг.
2. Хавсрал нэр нь Vйл Vгийн ард орж єгVVлэхVVний хэрэглээ (predicative use) болдогв Жиш : This book is interesting. - Энэ ном сонирхолтой. Their house is old. - Тэдний байшин хуучин.
Санамж : " маш их" = very - нь хавсрал нэр болон Vйл хавсралын ємнє хэрэглэгддэг : very good, very badly, (very) much Vйл Vгэнд : I thank you very much.
Санамж : Хавсрал нэр (Adjective) нь Vйл хавсралын (adverb) оронд дараах байдлаар илэрхийлэгддэг : to work hard - их ажиллах, to walk slow - явган удаан явах, to talk loud (low) - чанга ярилцах, to spell right (wrong) - зєв (буруу) дуудах, to feel happy - аз жаргалыг мэдрэх, to stop short - тVр зогсох
II . Vйл хавсралын харьцуулалтын зэрэг (Degrees of Comparison of the adverb)
1. Олон Vет харьцуулалтын зэрэг : ("-ly" -ээр VVссэн бVх Vйл хавсрал "more, most" - ийг авч)brightly - more brightly - most brightly ; slowly - more slowly - most slowly
3. ДVрэм бус харьцуулалтын зэрэг : well - better - best ; badly - worse - worst ; little - less - least ; much - more - mostlate - latter - last ; far - farther (further) - farthest (furthest) ; near - nearer - nearest (next)
Дэс тоо ба бутархай тоо (Ordinal numerals and Fractional numerals)
Ordinal numerals = Cardinal numerals + th : the hundredth . ДVрэм бус : first, second, third (1st, 2nd, 3rd)Бичих Vед анхаар : five - fifth, eight - eighth, nine - ninth, twelve - twelfth, twenty - twenthieth гэх мэт.Цаг тоолол : He was born on July 14th буюу on the 23rd of July ; Хаад ноёдын нэр : Elizabeth II - Elizabeth the second (уншихдаа)Дэс тооны ємнє "the" тухайлах ялгац гишVVн авдаг. the first, the second, the eleventh, 101 - the hundred and firstЭнгийн бутархай (Common Fractions): 1/2 a (one) half, 1/3 one third, 2/5 two fifths, 2.3/7 two and three seventhsАравтын бутархай (Decimal Fractions): 0.3 nought (zero) point three, 2.35 two point three five (thirty five)
Тоон Vйл хавсрал
Дэс дараа : эхлээд - дараа нь = first - then : First he lived at home, then he went to England. - Эхлээд тэр гэртээ амьдарч байсан дараа нь Англи явсан.
Зєрчил : эхэндээ - сVVлдээ = at first - at last, at lenght :At first I believed him, but at last I became distrustful. - Эхний удаа би тVVнд итгэсэн, харин эцэст нь итгэлгVй болсон.
БVртгэх : нэгдVгээрт = firstly буюу in the first place ; гуравдугаарт = thirdly буюу in the third place . . . ; тавын тооноос эхлээд зєвхєн in the fifth place гэх мэт. Жишээ нь : зургадугаарт = in the sixth place
I –би me -намайг, надад my - миний mine - минийхmyself - (би) єєрийгєє, єєрєє
you – чиyou - чамайг, чамд, таньд, таныг
your - чиний, таны
yours - чинийх, таных
yourself - (чи, та) єєрийгєє, єєрєє
he - тэр (эрэгтэй)him - тVVнийг, тVVнд
his - тVVний
his - тVVнийхhimself - єєрийгєє, єєрєє (эрэгтэй)
she - тэр (эмэгтэй)her - тVVнийг, тVVнд
her - тVVний
hers - тVVнийхherself - єєрийгєє, єєрєє (эмэгтэй)
it - энэ, тэр юмit - тVVнийг, тVVнд,VVнийг, VVнд
its - VVний(эд зVйл)
its - VVнийхitself - єєрийгєє, єєрєє (энэ, тэр юм)
we - бид, бид нарus - биднийг, бидэнд, бид нарт
our - манай, бидний
ours - манайх, биднийх
ourself - єєрсдийгєє, єєрсдєє (бид)
you - та нарyou - та нарыг, та нарт
your - танай, та нарын
yours - танайх, та нарынх
yourselves - (та нар) єєрсдийгєє, єєрсдєє
they - тэд, тэд нарthem - тэднийг, тэд нарыг, тэдэнд
their - тэдний, тэд нарын
theirs - тэднийх, тэд нарынх
themselves - (тэд) єєрсдийгєє, єєрсдєє
one one one's one's (own) oneself
Сануулга : Биеийн тєлєєний нэр ньЄгєх оршихын тийн ялгалд заахын тийн ялгалын ємнє бол to -гVй : give me the bookЄгєх оршихын тийн ялгалд заахын тийн ялгалын дараа бол to -тэй : give the book to me
Тєлєєний нэрийг єгVVлбэрт хэрэглэх нь :
Тєлєєний нэрс ГVйцэтгэх VVрэг Жишээ
Биеийн
Нэрлэхийн т.я-д
єгVVлэгдэхVVн I shall speak to him. - Би тVVнтэй ярина.
єгVVлхVVн That was he. - Тэр бол тэр байв.
Заахын т.я-дтусгагдахууны VVргээр
I shall speak to him. - Би тVVнтэй ярина.
14
Хамаатуулах
I хэлбэр ньтодотголын VVргээр
Her paper was interesting. - ТVVний єгVVлэл сонирхолтой байсан
II хэлбэр нь
єгVVлэгдэхVVн My ruler is long yours is longer. - Миний шугам урт, чинийх бVр урт.
єгVVлэхVVн This car is his. - Энэ машин тVVнийх.
тусгагдахуун
We haven't seen your paper, we have seen only theirs. - Бид чиний зохион бичлэгийг VзээгVй, зєвхєн тэд нарынхыг Vзсэн
Эгэх тусгагдахууны VVргээр I wash myself. - Би єєрийгєє угаадаг.
He himself saw it. - Тэр єєрєє VVнийг Vзсэн.He saw it himself. - Тэр VVнийг єєрєє Vзсэн.
15
VЙЛДЭХ ТЄЛЄЄНИЙ НЭР (Reciprocal pronouns)
each other - хэн хэнийгээ, one another - нэг нь нєгєєгєє, Жишээ нь : They greeted each other. - Тэд бие биентэйгээ мэндлэв.We know each other very well. - Бид бие биенээ тун сайн мэднэ.The children look at each other in the mirror. - ХVVхдVVд толинд бие биенийгээ хардаг.
ЗААХ ТЄЛЄЄНИЙ НЭР (Demonstrative pronouns)
Ойр Хол
Ганц тоо this - энэ that - тэр
Олон тоо these - эдгээр those - тэдгээр
1. ЄгVVлэгдэхVVний VVргээр : This was pleasant. - Энэ нь аятайхан байсан. 2. ЄгVVлэхVVний хэсгийн VVргээр : It was that. - Энэ бол тэр байсан. 3. Тусгагдахууны VVргээр : He likes this. - ТVVнд энэ таалагддаг.
АСУУХ ТЄЛЄЄНИЙ НЭР (Interrogative Pronouns)
Тийн ялгал
1. Нэр Vг 2. Хавсрал нэр
ХVн Эд зVйлХVн ба эд зVйл(сонголт, ангилалт)
ХVн ба эд зVйл
Нэрлэхwho? = хэн?Who can swim?
what? = юу?What is this?
which? = аль, ямар, хэн, юу?Which of you is ill?
what?,which?
Харъяалах
whose = хэний?of whom? = хэний тухай?1. Whose book is this?2. Of whom did you speak?
of what? = юуны тухай?Of what did you speak?
of which? = хэнийх, юуных?There were two accidents. Of which did you near?
what (which) boy?what (which) table?
Єгєх оршихto whom? = хэнд?To whom did you give?
to what? = юунд?To what does this refer?
to which? There are two teams, to which do you belong?
Заахwhom? = хэнийг?Whom did you call?
what? = юуг?What do you see?
which?Which do you like better, tea or coffee?
Санамж : Асуух тєлєєний нэрэнд угтвар Vгс (Prepositions) орохдоо гол тєлєв Vйл Vгийн ард байрлана : Whom are you speaking of? - Чи хэний тухай ярьж байна.What is he laughing at? - Тэр юуг шоолж байна?What are you talking about? - Та юуны тухай ярьж байна.
16
ХОЛБОХ БА НЭГТГЭХ ТЄЛЄЄНИЙ НЭР(Relative and conjunctive pronouns)
Тийн ялгал ХVн дээр Эд зVйлд ХVн ба эд зVйл
Нэрлэх who which that
Харъалах whose, of whom of which (whose) (that - of)
Єгєх орших to whom to which (that - of)
Заах whom which that
Нэрлэх whomy friend who made a trip to London
- Лондон руу аялсан миний найз
Харъяалахwhose
the girl whose father I know - аавыг нь мэдэх охин
the house whose walls are grey - саарал ханатай байшин
of whom the boy of whom we spoke - бидний ярьж байгаа хVV
Єгєх орших to whomthe pupil to whom he gave the book
- тVVний номоо єгсєн сурагч
Заах whom the man whom I asked- миний юм асуусан тэр эмэгтэй
Нэрлэх which the train which (that) arrived - ирсэн галт тэрэг
Харъалах of whichthe house, the windows of which . . .
(ард нь Vргэлж тVVнтэй холбоотой Vг орно)
Єгєх орших to which the story to which we listened - бидний сонссон тVVх
Заах which the things which (that) we need - бидэнд хэрэгтэй зVйлс
Санамж : Холбох ба нэгтгэх тєлєєний нэртэй хамт угтвар Vгс нь (Preposition) орохдоо Vйл Vгийн ард байдаг.The man whom I was waiting for. - Миний хVлээж байгаа эрэгтэй.The house, that I lived in. - Миний суудаг байшин.
that - зєвхєн тодотгол гишVVн єгVVлбэрт байдаг дараах тохиолдлуудад хэрэглэнэ.
1. who, which-ын оронд :Who was the man that you were talking of? - Чиний ярьж байсан эрэгтэй хэн бэ?This is the bird (that) he caught. - Энэ бол тVVний барьсан шувуу.
2. ТодорхойгVй тєлєєний нэр (Indefinite pronouns) болон тооны ухагдахууны дараа : all, everything, something, anything, much, little, nothing, the same :That is everything (that) I know. - Миний мэдэх бVх юм энэ.
3. Ямар нэг юм онцлоход it is . . . , it was . . . -ын дараа : It was the storm that destroyd the house. - Байшин нураасан юм шуурга байсан.
4. Хэрэв тєлєєний нэр нь хVн ба эд зVйлээс хамаарч байвал : They talked about the natives and plants (that) they had found interesting. - Тэдэнд сонирхолтой санагдсан амьтан ургамалын талаар тэд ярилцсан.
17
Санамж : that -ийн ємнє хэзээ ч угтвар Vг байрладаггVй ба угтвар Vг нь Vйл Vгийн ард байрлана.The train that I waited for arrived. - Миний хVлээж байсан галт тэрэг ирлээ.
Анхаар : Хэрэв тодотгол гишVVн єгVVлбэрт тусгагдахуун юм уу Vйл хавсрал байвал холбох ба нэгтгэх тєлєєний нэрийг гээж болдог.This is the boy (whom) Iike best. - Надад хамгийн их таалагддаг хVV бол энэ.The house (that) we live in. - Бидний амьдардаг байшин.
1. хэмжээ хязгаар илэрхийлэхэд хэрэглэгддэг: We had some books. - Бидэнд хэдэн ном байлаа.
2. Зєвшєєрсєн хVVрнэх єгVVлбэртхэрэглэгддэг: In the evening we had some tea. - Орой бид цай уусан.
any = ямар нэгэн, дурийн, альч
1. Vнэхээр биш, хэдийд ч байхыг бага зэрэг илэрхийлдэг: You may come at any time. - Та хэзээ ч ирж болно.
2. a) асуух єгVVлбэрт: Do you see any mistakes? - Та ямар нэгэн алдаа хардаг уу?b) VгVйсгэсэн єгVVлбэрт: No, I do not see any mistakes. - VгVй, би ямарч алдаа хардаггVй. c) болзох єгVVлбэрт: If you see any mistakes ... - Хэрэв та ямар нэгэн алдаа харвал ...
хавсрал нэрийн VVргээр: all men - бVх эрчVVд нэр Vгийн VVргээр: all of them - тэд бVгдээрээ Vйл хавсралын VVргээр: he was all dirty - тэр заваан байсан хэллэг : all the better - тэгвэл бVр сайн; not at all - зVгээр, зVгээр; all at once -
нэг мєсєн: after all - эцэст нь, сVVлд нь; first of all - эхлээд, юуны ємнє; once for all - бVр мєсєн; all the day - бVхэл єдєр, бVхэл єдєржингєє;
19
whole = бVх, бVгд (all - оос илVV ерєнхий байдал заадаг): the whole town, the whole of Asia
хэллэг : the whole day - бVхэл єдєр, бVхэл єдєржингєє;
хавсрал нэрийн VVргээр: on either side of river - голын аль нэг эрэг дээр; neither way is right - аль ч зам нь буруу
нэр Vгийн VVргээр: either one or the other one must leave - аль нэг нь явах ёстой; neither of us could help him - бидний хэн нь ч тVVнд тусалж чадахгVй байсан
Санамж: either ... or - ... юм уу эсвэл ...; neither ... nor - ... ч VгVй ... ч VгVй
nor - either - мєн
VгVй
I cannot swim, nor my borther either - би сэлж чаддаггVй, ах маань ч мєн адил
not - either
I cannot swim, he cannot swim either - би сэлж чаддаггVй, тэр мєн сэлж чаддаггVй
other = нєгєє, єєр, бусад
хавсрал нэрийн VVргээр: the other girl - нєгєє охин нэр Vгийн VVргээр: the others stayd at home - бусад нь гэртээ Vлдсэн хэллэг: the other day - саяхан, саявтар; the other morning - саяхны єглєє; every
other day - єнжєєд; one after another - ар араасаа; some day or other - ямар нэг єдєр; some time or other - хэзээ нэгэн цагт, санамсаргVй; on the other hand - нєгєєтэйгVVр; another (cup of coffee) - єєр бас нэг (аяга кофе)
Ганц тоо Олон тоо Санамж
much = ихit takes too much time
many = олонmany families live there many a = зарим (нэг)
a little = бага зэрэг, жааханa few = хэдэн, цєєн, хэдхэнlittle = бага
I have little hope
few = цєєнI saw only few boys
Хэлллэг
a greate deal of = Vнэхээр их; a good many = маш олон, тун их; very much = маш их; in few words = цєєн Vгээр; very many, greate many = маш олон
20
ЖИРИЙН VЙЛ VГ (Ordinary verbs)
ДVрмийн Vйл Vгсийг гол цагуудад єгVVлбэрийн тєрлVVдээр to open (нээх, онгойлгох) Vйл Vгээр тєлєєлVVлэн VзVVлэв.
ЄгVVлбэрийн хэлбэрVVд
Гол цагууд
Батлах єгVVлбэр (Affirmate)
VгVйсгэх єгVVлбэр(Negative)
Асуух єгVVлбэр(Interrogative)
Асууж VгVйсгэх єгVVлбэр(Interrogative-negative)
Жирийн одоо цаг(The present indefinite tense)
I openhe opens
I do not openhe does not open
do I open?does he open?
do I not open?does he not open?
Жирийн єнгєрсєн цаг(The past indefinite tense)
I openedI did not open
did I open? did I not open?
Одоо тєгссєн цаг(The present perfect tense)
I have openedI have not opened
have I opened?have I not opened?
Єнгєрєн тєгссєн цаг(The past perfect tense)
I had openedI had not opened
had I opened? had I not opened?
Жирийн ирээдVй цаг(The future indefinite tense)
I shall openyou will open
I should not openyou will not open
shall I open?shall (will) you open?
shall I not open?shall (will) you not open?
Єнгєрсєн цагийн єнгєнєєс эс тухайлах ирээдVй цаг(The future indefinite in the past)
I should open you would open
I should not open you would not open
should I open?should (would )you open?
should I not open?should (would) you not open?
Жич:
- Хэзээ ч ирээдVй цаг болон єнгєрсний ирээдVй цаг нь when, if, while, as soon as - аар холбогдсон хавсарсан нийлмэл єгVVлбэрт цуг ордоггVй. Жнь:I shall go out when I am ready - би бэлэн болохоороо гадагшаа гарна.he would do it if he could - тэр чаддаг байсан бол VVнийг хийх байсан.
21
ТУСЛАХ VЙЛ VГС (Auxiliary verbs)
to have = -тай, тэй
Vйл Vгийн нийлмэл цаг бVтээхэд хэрэглэгддэг : he has come - тэр ирсэн
to have + тусагдахуун + єнгєрсєн цагт нєхцєлт Vйл Vг бол = - уулна, VVлнэ: I have my hair cut - Би Vсээ тайруулсан.
to have + заахын т/я + эс тухайлах тєлєв (infinitive) бол = -уулах, VVлэх, - лгах, хийлгэх : the teacher will the boys learn by heart - багш хєвгVVдийг цээжлVVлэх болно.
to have + to -тэй эс тухайлах тєлєв (infinitive with to) бол = ёстой : he has much to do - тэр их зVйл хийх ёстой.
хэрэв to have - нь жирийн Vйл Vгийн VVргээр (гол тєлєв got гэсэн Vгээр хVч нэмэгдVVлдэг) бол : have you (got) a new house? Асуух болон VгVйсгэх хэлбэрт to do - ийн тусламжтайгаар єєрчлєн бичиж болдог. Do you have a new house? - Чи ямар нэгэн шинэ байшинтай юу?
to be = байх
ИдэвхгVй хэв (passive) VVсгэхэд хэрэглэгддэг: the story was told by father - аавын ярьж єгсєн тVVх
Vргэлжлэх цагийн хэв (progressive form) VVсгэхэд хэрэглэгддэг: it is raining - бороо орж байна.
to be + to - тэй эс тухайлах тєлєв (infinitive with to) бол = тэгэх ёстой (3 дагч этгээдийн хVсэлт буюу хувь тавилангийн эрхээр хийгдэж байгаа илэрхийлнэ) : he was to die in Africa - тэр Африкд Vхэх ёстой байсан.
to be + идэвхгVй хэвийн эс тухайлах тєлєв = -ах ёстой: the lesson is to be finished - хичээлийг дуусгах ёстой.
to be - нь жирийн Vйл Vгийн VVргээр бол: "To be or not to be" that is the question - "Орших эс орших" нь асуудал.
to do = хийх, Vйлдэх
Хэрэв єгVVлэхVVн нь жирийн Vйл Vг бол асуух єгVVлбэр зохиоход хэрэглэнэ: do you like it? - танд энэ таалагдаж байна уу?Асуух єгVVлбэрийг дараах тохиолдлуудад to do-гийн тусламжтайгаар єєрчлєхгVй:
1. Хэрэв єгVVлэхVVн нь туслах Vйл Vгтэй хамт бол: will he come? - тэр ирэх VV?
2. Хэрэв єгVVлэгдэхVVнээр эхэлсэн асуух єгVVлбэр бол: who knows that? - Хэн VVнийг мэдэх вэ?гэвч асуух єгVVлбэр нь VгVйсгэсэн хэлбэрт байвал to do -ийг хэрэглэнэ: who does not know that? - Хэн VVнийг мэдэхгVй вэ?
Жирийн Vйл Vгийг VгVйсгэх хэлбэрт оруулахад хэрэглэнэ: we do not forget it - бид VVнийг мартахгVйVгVйсгэх хэлбэрийг дараах тохиолдлуудад to do - гийн тусламжтайгаар єєрчлєхгVй:
2. not (never, nothing etc.) - ийн тусламжтайгаар VVссэн бусад VгVйсгэх хэлбэрт : you never can tell - та хэзээ ч хэлж чадахгVй. we sow nothing - бид юу ч хараагVй.
22
3. Хэрэв not нь Vйл Vгийг биш харин асуух єгVVлбэрийг нийтэд нь VгVйсгэж байвал: is she ill? - no I suppose not. Тэр євчтэй юм уу? VгVй би тэгж бодохгVй байна.
Санамж : Захиран тушаах тєлєвийн VгVйсгэх хэлбэр ямагт to do -гээр VVсдэг ба мєн туслах Vйл Vгтэй бол to have болон to be -гээр VVсдэг: do not have a look at it? - don't be sorry! - VVнийг хараагVй юу? БVV харамс!
урьдах (ємнє нь гарсан) жирийн Vйл Vгээ to do -гээр орлуулахдаа дараах тохиолдлуудад хэрэглэгдэнэ:
1. Харицуулсан єгVVлбэрт Vйл Vгийг дахин давтхаас зайлс хийхэд : he knows more then I do. - Тэр надаас илVV мэднэ.
2. Эелдгээр дэмжих, Vйл дэмжихийг хэлэхдээ yes болон no - гээр : Do you listen to the music? Yes, we do. No we do not.
3. Монгол хэлний "би ч бас", "би ч гэсэн", "би ч бас биш", "би ч гэсэн бас биш" - ийг орчуулахад : He reads much - so do I - тэр их уншдаг, би ч гэсэн. She does not read much - nor do we - Тэр их уншдаггVй бид ч мєн адил.
4. Монгол хэлний "Vнэн юм биш VV? Vнэн биз дээ?" гэдгийг баталсан єгVVлбэр болон VгVйсгэсэн асуултанд илэрхийлэхэд: You feel better, do not you? - Таны бие сайжирсан, тийм биз дээ?Мєн VгVйсгэсэн єгVVлбэр болон баталсан асуултанд : he didn't say so, did he? - Тэр тэгж хэлээгVй тийм биз дээ?гэвч эхний єгVVлбэрт туслах Vйл Vг байгаад дахин давтагдаж байвал : You are not glad, are you? - Та баярлахгVй байна, тийм биздээ?
мєн жирийн Vйл Vгийн VVргээр (асуух болон VгVйсгэх єгVVлбэрт to do -гийн тусламжтай єєрчилж болдог): He did his best - Тэр чадах бVхнийгээ л хийсэн. How do you do? - Та сайн байна уу?
2. Оюуны чадвар: he could translate - тэр орчуулж чадах байсан
3. Боломж: can I help you? - би танд туслах уу?
to be able to: I play chess = I'm able to play chess - би шатар тоглож чадна(VгVйсгэх Vед) to be unable to - чадахгVй(зєвхєн 2-т): to know, (know to) - мэдэх
I shallБи тэгэх ёстой(энэ нь 3 дагч этгээдийн хVслээр)
I shouldБи тэгэх ёстой байсан
shall: Ямар нэгэн хVнд шууд тушаал єгєх Vед : you shall not steal! - Чи хулгай хийх ёсгVй!
should:
1. Дам ярианд : the teacher said we should workбиднийг ажиллах ёстой байсан гэж багш хэлсэн
2. ХVсэн болзох тєлєв , VVрэг даалгавар : you should tell the truth - чи Vнэнээ хэлэх ёстой байсан
to be to
1. Гуравдагч этгээдийн тушаал : what am I to do - би юу хийх ёстой вэ?
2. Хувь тавилан : his death was to decide her fate - тVVний Vхэл тэр эмэгтэйн хувь тавиланг шийдсэн
3. Цуу ярианд : to be said - to be supposed to : he is said (supposed) to be ill - тVVнийг євчтэй байх гэж хэлсэн
I willби ... -ийг хVсэж байна
I wouldби ... -ийг хVсэж байсан
will: хVчтэй хVсэлт : I will get on in my life - би амьдралдаа амжилт олох болно
would:
1. хVчтэй хVсэлт (ихэнхдээ VгVйсгэхэд): he would not go abroad - тэр гадаад явахгVй байх байсан.
2. хVсэн болзох тєлєвтэй : I would I were at home - би гэртээ байсан сан бол
3. ёс заншил дVрэм : boys will be boys - эрэгтэй хVVхэд бол эрэгтэй хVVхэд л байх болно.she would play every day - тэр єдєр бVр тоглох байсан.
1. ХVсэл : to want, to wish, to like: I want to see him - би тVVнийг хармаар байна.do as you like - єєрийн хVссэнээрээ бай.
2. Санаа бодол болон тодорхойгVй ирээдVй Vед : going to, to mean to, to propose to
3. Бэлэн байдал : to be willinf to: he is willing to do all - тэр бVгдийг хийхийг хVсэж байсан.
24
4. ХэрэгжVVлэхэд хэцVV хVсэл : to wish - would + хVсэн болзох тєлєв: I would the day were over - Би єдєр дуусаасай гэдгийг хVссэн.
5. ЭндVV санаа бодол : to pretend: he pretends to be ill - тэр євчтэй юм шиг жVжиглэсэн.
may-магадгVй, байх
might-тэгсэн ингэсэн байх
may:
1. Боломж : this may be true - энэ Vнэн байх
2. Зєвшєєрєл : you may come. 3. VгVйсгэсэн боломж : cannot: this
cannot be true - энэ Vнэн байж болохгVй.
4. VгVйсгэсэн зєвшєєрєл : may not (тусгай хориг хорио): you may not use this book - та энэ номыг ашиглахгVй байж болно.
5. VгVйсгэсэн зєвшєєрєл : must not (нийтлэг болон Vйлчилж буй хориг): you must not smoke - та тамхи татах ёсгVй.
6. VгVйсгэсэн хVсэл : may not : may you never be unhappy! - та хэзээ ч аз жаргалтай байхгVй нь!
might: бараг хVсэн болзох байдлаар боломж илэрхийлбэл: he might have missed the trian - тэр галт тэрэгнээсээ хоцорчихож магадгVй л юм.
to be allowed to / to be permitted to = Зєвшєєрєл
I have not been allowed to smoke - Намайг тамхи татахыг зєвшєєрєхгVй байсан.they will not be permitted to play - тэднийг тоглохыг зєвшєєрєхгVй.it is possible - энэ бол боломжтой.
I mustБи тэгэх ёстой.(шаардлагатай) (єєрийн хVслээр)
(I must)Би тэгэх ёстой байсан(гол єгVVлбэрт хэрэглэхгVй)I ought to
must:
1. ЗайлшгVй зVйл албадлага : all men must survive - бVх эрчVVд амьд Vлдэх ёстой.
2. VгVйсгэсэн болон нийтлэг хориг : must not, need not: you must not tell a lie - та худал хэлэх хэрэггVй.
3. VгVйсгэсэн зайлшгVй зVйл : need not: I need not tell you this story - би танд энэ тVVхийг ярих хэрэггVй.
I ought to : журамт VVрэг : I ought to go to church - би сVмрVV очих ёстой.
to have to: I had to stay at home - би гэртээ Vлдэх ёстой байсан
to be forced to: he was forced to leave his country - тVVнийг єєрийн орноо орхихыг шаардсан.
to be obliged to: she was obliged to earn her living - тэр єєрийн амжиргааны зардлыг олох VVрэг хVлээсэн
25
to be compelled to: they were compelled to work hard - тэднийг шаргуу ажиллахыг шаардсан
to be bound to: she is bound to her freedom - тэр эрх чєлєєгєє хязгаарлуулсан
Жич: нэг зэрэг жирийн Vйл Vг болон туслах Vйл Vг байвал:(to) need - хэрэгтэй, шаардлагатай байх. he does not need to come / he need not come(to) dare - зVрхлэх, зориглохhe did not dare to go out / he dared not go out
1. Сонгодог хэлбэр : a) 3-р биеийн одоо цагийн ганц тоонд "-s"-ийг орхино. Жиш : He have ; He live
б) I, you, he etc. be : If that be true - Хэрэв энэ Vнэн байх юм бол.I, you, he etc. were : I wish I were you - Би таны оронд байхсан ; I wish I were rich. - Би баян байсан ч болоосой.
2. Орлуулах хэлбэр : may - might : I wish(ed) he may(might) win the game. - Би тVVнийг хожоосой гэж хVссэн. should (Vйл Vгийн цаг зохицох ёсыг харгалзахгVйгээр) : It is impossible that he should know it. - Тэр VVнийг мэдэх боломжгVй.
Хэрэглэх нь :
1. Таамаглал - Тєсєєлєл - Зєвшєєрєх - Зэмлэл илэрхийлэхдээ it is right, wrong, natural, necessary, good (better), impossible, time зэрэг эзэн биегVй хэллэгийн дараа should, may, might -тай дараалж байна. Жиш :It is natural that she should marry him. - Тэр эмэгтэй тVVнтэй гэрлэх нь ойлгомжтой. It is possible, is probable -дараа may might -тай байна. Жиш : It is possible that he may (might) come.
2. Найр тавих єгVVлбэрт : (al)though - whatever - whoever - however гэх зэрэг холбоос Vгтэй хамт : Whoever he may be, we shall help him. - Тэр хэн ч байсан бид тVVнд туслах ёстой.
3. Нєхцєл заасан єгVVлбэрт :
If - єгVVлбэрт Present Past Past perfect
Гол єгVVлбэрт Future indefinite Conditional 1 Conditional 2
4.a) Хэрэв нєхцєл шалтгааны Vр дVн нь магадгVй буюу гарцаагVй бол цаг заах тєлєв авна.If you ask me, I shall answer. - Хэрэв чи надаас асуух юм бол би хариулна.
Болзох тєлєвийн єнгєрсєн цаг I тєрлийн болзолт єгVVлбэр(Conditional 1)
If I were in your place (Хэрэв би чиний оронд байсан бол)
I should go home(гэртээ харих байсан)
Болзох тєлєвийн єнгєрєн тєгссєн цаг II тєрлийн болзолт єгVVлбэр(Conditional 2)
If I had been in your place(Хэрэв би чиний оронд байсан сан бол)
I should have gone home(гэртээ харьчих л байсан)
5.6. Сэтгэл хєдлєх , зVрх догдлох Vед :
a) Аймшиг , айдас : энэ нь ирээдVйд ямар нэг болгоомжлол, айдас илэрхийлж байгаа бол ирээдVй цаг ба болзолт єгVVлбэр байна. Жишээ нь : We are afraid that we shall lose our money - Бид мєнгєє алдчих вий гэхээс айж байна.VVнээс гадна хVсэн болзох тєлєв нь may - might -тай байна. Жишээ нь : She feared that she might be gravely ill. - Тэр хVндээр євдчих вий гэхээс айсан.
b) Баяр хєєр - євчин зовиур - харамсал - гайхшрал буюу гэнэтийн зVйл уур хилэн илэрхийлэх бол хVсэн болзох тєлєв нь should - тай байна. Жишээ нь : to be glad - баяртай байх ; it is a pity - харамсалтай байна; It is pity than they should be so lazy. - Тэд тийм залхуу байдаг нь харамсалтай.
c) ХVсэл : Ямар нэгэн хVслийн Vр дVн биелэх боломжгVй бол єнгєрєн тєгссєн цагийн ердийн хVсэн болзох тєлєв байна. Жишээ нь :I wish I were in England now. Би одоо Англид байсан ч болоосой.Хэрвээ хVслийнх нь Vр дVн биелэх боломжтой бол may - might байна. Жишээ нь : May you be right ! - МагадгVй таны зєв! I wished that he might be right. - Би тVVний зєв байгаасай гэж хVсэж байсан.
d) Санаа бодол , зорилго : Санаа бодол зорилго заасан єгVVлбэрVVд нь that болон in order to -тэй байх ба may - might -ийг хэрэглэдэг. Жишээ нь : Speak loud that I may hear you. - Та надад сонсогдохоор чанга ярина уу.
33
VРГЭЛЖЛЭХ ЦАГИЙН ХЭЛБЭРVVД (Progressive forms)
Ямар нэгэн дуусаагVй Vйл явдлын Vргэлжилж байгааг илэрхийлдэг ба to be + Одоо цагийн нєхцєлт Vйл Vг буюу нєхцєлт Vйлийн хэлбэр (to be + Participle present or Participle 1) VVсдэг. Vргэлжлэх цагийн бVх хэлбэрVVдийг Vйл Vгийн цагууд ад VзVVлсэн .
I am reading (now) = Би (одоо) уншиж байна. It was raining (then) = Бороо орсоор л байсан. гэх мэт
Санамж : Ижил цаг хугацаанд хоёр Vйл явдал зэрэг Vргэлжилж байвал гол болон туслах єгVVлбэрт хоёуланд нь Vргэлжлэх хэлбэр (Progressive form) байна.We were working, while they were sleeping.
ДАДАЛ ЗУРШЛЫГ ИЛЭРХИЙЛЭХ НЬ (Expression of Habit)
Дадал болсон хэлбэр нь одоо цагт (Present tense) will + to-гVй эс тухайлах тєлєв (will + infinitive without to) хэлбэрээр VVсдэг :
In April the weather will often change. - ДєрєвдVгээр сард цаг агаар байнга єєрчлєгдєнє.
1. Хэрэв учрыг нь Vл ойлгох байдалгVй бол хавсрал нэрийн дараа :This apple is good to eat. - Алим идэхэд сайн.
2. there is, there are -ийн дараа: There is nothing to say. - Хэлэх юм юу ч алга.
3. to let, to blame хэрэглэх Vед : Rooms to let, you are to blame.
36
ЭС ТУХАЙЛАХ ЯЛГАЦ ГИШVVН (Accusative with the infinitive)
to - гVй (without to) байх тохиолдолууд нь :
1. МэдрэхVйтэй холбоотой to see (харах), to hear (сонсох), to feel (барьж Vзэх), to watch (харах, ажиглах), to observe (ажиглалт хийх) гэх зэрэг Vйл Vгийн дараа : I saw him come. - Би тVVний ирэхийг харав.
2. Дараах Vйл VгVVдийн дараа : а) хийлгэх утгатай : to make, to have(to bid): You make me laugh. - Чи миний инээдийг хVргээд байна.
б) зєвшєєрєх утгатай : to let (зєвшєєрєх, боломж олгох). Жишээ нь : Let the boy return! - ХVVхдийг буцаж ирэхийг зєвшєєрнє VV!
to - тэй (with to) байх тохиолдлууд нь :
1. ХVсэл илэрхийлсэн утгатай to want, to wish, to like-ийн дараа. Жишээ нь I wish his to learn. - Би тVVнийг сурахыг хVсч байна.
2. Дараах утгатай Vйл Vгсийн дараа :а) хийлгэх гэсэн утгатай to cause, to order, to command гэх мэт Vйл Vгийн дараа.Жишээ нь : We caused him to send for a doctor. - Бид тVVнийг эмч рVV явахыг шаардсан
б) зєвшєєрєх утгатай to allow, to permit, to suffer гэх мэт Vйл Vгийн дараа. Жишээ нь : We allowed the girls to come in. - Бид охинд орохыг зєвшєєрсєн.
3. Хэлэх, ярих болон бодох гэсэн утгатай to declare, to deny, to expect, to believe, to think, to suppose, to remember гэсэн зарим Vйл Vгсийн дараа : England expect every man to do his duty. - ХVн бVр єєрийн VVргээ биелVVлэхийг Англи улс хVлээж байна.
Анхаар : Ярианы хэлэнд гишVVн єгVVлбэрт that - ийг хэрэглэхийг эрхэмлэдэг.Санамж : to say, to tell (хэлэх, сонсгох), to answer, to reply, to hope, to fear гэсэн Vгсийн дараа зєвхєн нэг л гишVVн єгVVлбэр that -ийг авдаг. Жиш нь :
He hoped that she would come. - ТVVнийг ирэх л байх гэж тэр найдсан.
37
ЭС ТУХАЙЛАХ ТЄЛЄВТЭЙ НЭРЛЭХИЙН ТИЙН ЯЛГАЛ(Nominative with the infinitive)
Эс тухайлах тєлєвтэй тусгагдахуун (Accusative with the infinitive) -нь идэвхгVй хэвд (Passive) орохоороо эс тухайлах тєлєвтэй нэрлэхийн тийн ялгал (Nominative with the infinitive) болдог. Жишээ нь : He was heard to come in. - ТVVний орж ирэх нь сонсогдов. I am told to stay away. - Намайг ирэхгVй бай гэж хэлсэн. My father was told to prepare everything. - БVх юмаа бэлтгэхийг аавд маань хэлсэн.
Санамж : Эс тухайлах тєлєв (Infinitive)- нь хавсрал нэр (Adjective)-д for -ийн тусламжтайгаар холбогддог. Жишээ нь : The town is too distant for me to be seen - Энэ хотыг Vзэхэд миний хувьд хэтэрхий хол.
to go on to have done with to put off to give up to stop
to keep I do not mind to risk I cannot to finish
4. Жишээ нь : Go on reading. - VргэлжлVVлэн унших.
Vйлт нэр Vг нь дараах Vгийн дараа байж болно .
to like to prefer to mind to remember to excuse
to hate to enjoy to love to regret to start
5. Жишээ нь : I like walking - I like to walk - Би явган явах дуртай.6. Дараах тохиолдолд Vйл Vг, нэр Vг, хавсрал нэрээс хамаарч байгаа угтвар
Vгийн дараа Vйлт нэр Vг нь байрлана.а ) Vйл Vг :
to complain of to delight in to insist (up) on to object to to succeed in
to depend on to despire of to prevent from to quarrel about to think of
7.Жишээ нь : He succeeded in escaping.
б ) Нэр Vг : to be in the habit of to be in danger of a plan for to be on the point of the way of
8.Жишээ нь : He was in danger of getting drowned.
38
в ) Хавсрал нэр :
fond of capable of keen on accustomed to
proud of disappointed at far from
9.Жишээ нь : She was found of being admired.
10. Vйлт нэр Vг нь дараах тохиолдлуудад гишVVн єгVVлбэрт дараах байцын VVргVVдийг гVйцэтгэнэ.а) before - after - on - upon - ны дараах цаг (temporal) заасан байцын :on leaving America - америкийг орхих Vед
б) for (= -ийн тулд, тєлєє, учраас), for the sake of(= -ын тулд), on account of(= -ын тулд, -аас болж) -ын дараа шалтгаан заасан (causal) заасан байцын :He was punished for having stolen. - . . . -ынх нь тєлєє тэр буудчихсан.
в) by (-аар), with (-ийн тулд), without (- гVйгээр), instead of (-ын оронд) -ын дараа арга хэлбэр ийн байцын : He left without saying goodbye. - Тэр баяртай ч гэлгVй яваад єгєв.
г) by (- учраас, тэгэх завсар) -ын дараа дэмжих (instrumental) байцын : By inventing a machine he became famous. - Машин зохиосноор тэр алдартай болсон.
д) in spite of (-боловч, вч, ч) -ын дараа найр тавих байцын : In spite of being late you can hear the speech. - Та хожимдсон ч гэсэн илтгэлийг сонсч болно.
Санамж : Vйлт нэр Vгийн нийлмэл цагийн оронд гол тєлєв энгийн цаг хэрэглэдэг. (Ялангуяа after -ийн дараа) :after having finished - after finishing = дуусаад , тєгсєєд ; for having stolen - for stealing - хулгай хийснийхээ тєлєє
Жишээ нь : The ball dropped. - Бємбєг унав. ; He dropped the ball. - Тэр бємбєгийг унагав.
Анхаар ! VйлдVVлэх Vйл Vгс нь мєн Vйлдэгдэх хэв (Passive) VVсгэдэг. Жишээ нь :the captain decided to sink the ship - - the ship was sunk by the captain.
a) Vйл Vг нь эс тусах бол тусгагдахуун гишVVнгVй байна. Жишээ нь : My parents get up very early. - Аав, ээж хоёр их эрт босдог.
б) Vйл Vг нь тусах бол тусгагдахуун нь хэлц Vйл Vгийн ємнє юм уу хойно байрлана. Жишээ нь:The man called back his words. - Тэр хVн хэлсэн Vгээ буцаав.
II . Vйл Vг + угтлага (verb + preposition) :
Угтвар Vгс нь ямагт тусгагдахуунтай байдаг тул энэ тєрлийн Vйл Vгс нь ямагт тусгагдахуунтай байна. Жишээ нь : I am looking for my passport - Би паспортоо хайж байна. I rely on her. - Би тVVнд найдаж байна. She asked me for help. - Tэр надаас тусламж гуйв.
not only . . .but also зєвхєн . . . тєдийгVй, мєн тVVнчлэн
but гэвч
while -х зуур, хооронд
either . . . or эсвэл
Жишээ нь : I and my brother - ах бид хоёрHe is small but strong. - Тэр жижиг гэвч хVчтэй. He can't (either)read or write. - Тэр уншиж бичиж чаддаггVй.I know both you and your friend. - Би чамайг ч чиний найзыг ч мэднэ.
II . Захируулах (Subordinating Conjunctions):
english mongolian
that гэж
till (until) хVртэл, болтол
becauseучир нь, яагаад гэвэл
lest . . . -гVйн тулд
though, although хэдийгээр . . . боловч
before ээс ємнє
where хаана, хаашаа
48
if хэрэв
when . . . Vед, -хад(4)
unless -гVй л бол
for тул, учир
if weather уу(2), . . . ууь VгVй юу
while Vед
since аас хойш, учраас, тул
in order that . . . -ын тулд, . . . сан(4) байхын тулд