0,1
0,1
1 бүхэл2,0
10
2
0,1
0
0,1
0
0,010,01
0,01
0,01
0,01
30,0100
3024,0
100
24
0,01
16,0100
16
0,1
0
0,1
0
0,1
0 32,0100
32
04,1100
41
15,1100
151
АРАВТЫН БУТАРХАЙГ УНШИХ, БИЧИХ
4,610
64
10
46
008,21000
2008
1000
82
03,5100
503
100
35
4,610
64
10
46
АРАВТЫН БУТАРХАЙГ УНШИХ, БИЧИХ
5,6; 5,60; 5,600 Ийм бутархайнуудыг
тэнцүү бутархай гэдэг. Аравтын
бутархайн төгсгөлд тэгүүд нэмж бичихэд
тэнцүү бутархайнууд үүснэ.
7,2 = 7,20 = 7,200
Бутархай хэсгийн тэгүүдийг орхиж
бичихэд тэнцүү бутархайнууд
үүснэ.
1,500 = 1,50 = 1,5
Аравтын бутархайг жишихдээ бүхэл ба бутархай
хэсгийг хооронд нь харгалзуулан жишнэ.
1. Аль их бүхэлтэй нь их байна.
523,7 > 52,37 6,93 < 7,1
Бүхэл хэсэг нь тэнцүү байвал аравны
хэсгийн орныг жишнэ. Аравны орон
тэнцүү байвал зууны хэсгийн оронг,
зууны хэсгийн орон тэнцүү бол (олон
оронтой тоо шиг) цааш оронг
харгалзуулан жишнэ. Хэрэв бутархайн
хэсэгт харгалзах орон дутвал ард нь
нэмж 0 бичээд жишнэ.
3,27 .... 3,275 бүхэл хэсэг нь тэнцүү 3 = 3
3,27 .... 3,275 аравны хэсэг нь тэнцүү 2 = 2
3,27 .... 3,275 зууны хэсэг нь тэнцүү 7 = 7
3,270 .... 3,275 мянганы хэсэгт 0 нэмж
бичээд жишнэ. 0 < 5
3,27 < 3,275
хэвээр бичнэ 1-ээр ихэсгэнэ
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Тоймлох орны арын цифр нь
а. Аравны хэсгээр (хувиар) тоймлоё.
б. Зууны хэсгээр (хувиар) тоймлоё.
6,45 6,5 (5=5)
8,637 8,6 (3 < 5)
6,45 6,45 (0 < 5)
(7 > 5)8,637 8,64
Аравтын бутархайнуудыг бичгээр
нэмэхдээ таслалын дор таслалыг
тохируулан явж олон оронтой тооны
нэмэх үйлдлийн адил оронг
харгалзуулан нэмнэ.
+8,35
15,27
**,**
17,5
25,4
42,9
+
23,62
219,75
64,23
***,**283,98
365,2
1,8
***,*367,0
+ +
АРАВТЫН БУТАРХАЙН НЭМЭХ ҮЙЛДЭЛ
3,12
6,
9,12
+12,6325
9,15
21,7825
+
68,23
7,
**,**
+
75,23
0,49362
1,0051
*,*****1,49872
Аравтын бутархайг бичгээр хасахдаа
таслалын дор таслалыг тавьж олон оронтой
тооны хасах үйлдлийн адил орон
харгалзуулан хасна. Бүхэл тооноос бутархай
тоог хасахдаа бүхэл тооны ард таслал тавьж,
дутуу оронг гүйцээн тэг бичээд үйлдлийг
гүйцэтгэнэ.
Аравтын бутархайн хасах үйлдэл
348,67
65,08
283,59
_ 24,365
8,342
**,***
_
16,023
Аравтын бутархайн хасах үйлдэл
75,
47,381
* *,***
_
27,619
438,
94,286
***,***343,714
_
125
3
1,25
3
375 3 75,
2 орон
1,25
8
* *,* *10,00
Аравтын бутархайг аравтын
бутархайд хуваах
122,4 18
610814 414 4
8
0
_,
_
6,8
1 8
486
+
4221 ,
54
a. 9,45 : 0,7 = 0,135
b. 9,45 : 0,7 = 1,35
c. 9,45 : 0,7 = 135
d. 9,45 : 0,7 = 13,5
9 4 5 0 7
2
21
3
35
_
_
_
17
4
3
5
5
0
,
, ,
1. Хуваагч бутархайг
бүхэл болтол таслалыг
шилжүүлнэ.
2. Хуваагдагчийн таслалыг
мөн төчнөөн оронгоор
хойшлуулж бичнэ.
3. Бутархайн бүхэл хэсгийг
(шугам хүртэл) хувааж
дуусгаад, ноогдворт таслал
тавьж, дараа нь бутархай
хэсгийг хуваана.
19 9 8 3 7
518 58
4
1 4 80
_
_
, ,
41,
17 68 9 3 614144 4
_
99
3 2 4 9_
0
,423
, ,
S = 7,38мкв
4,5м
?
S = a ∙ b7,38 4,5
b = 7,38 : 4,5
1,64
7 3 8 4 5
14 582
_,
864
2 7 01 8 01 8 0
_
_
0
,,