5章 5章 時間依存密度汎関数法 時間依存密度汎関数法
5.1. 5.1.
RungeRunge--GrossGross
v(r,t) v(r,t)vstatvpert
Hohenberg-KohnTaylor
v(r,t)(r,t)Schrdingerv
[](r,t) Hohenberg-Kohn
A[]
A[] 1i(r,t)Schrdinger
1veff
Axc
v(r,t) v(r,t)vstatvpert
Hohenberg-KohnTaylor
v(r,t)(r,t)Schrdingerv
[](r,t) Hohenberg-Kohn
A[]
A[] 1i(r,t)Schrdinger
1veff
Axc
Runge-Gross [Runge and Gross, Phys. Rev. Lett., 52, 997, 1984.]Runge-Gross [Runge and Gross, Phys. Rev. Lett., 52, 997, 1984.]
)()(1
0
tHt
itdtAt
t
=
=1
0
1
0
),(),()()(][ 3t
t
t
ttvtddttH
titdtA rrr
),()],(;,[),(21 2 tttvt
ti ieffi rrrr =
+
),(][
'),'(),()],(;,[ 3
tAtdtvttv xcseff rrr
rrrrr
+
+= ),(][
),(][
tE
tA xcxc
rr
KohnKohn--ShamSham
RGv(r,t)=vstat(r)+v(r,t) Fouriert
K
Kohn-Sham
RGv(r,t)=vstat(r)+v(r,t) Fouriert
K
Kohn-Sham
Runge-GrossRunge-Gross
= ji jiji P, * )()()(),( rrr = i ii tft
2),(),( rr
+
=
=
klklklijij
ji
ijij
ji
ijjjii
jsi
ij
PKvff
P
ffv
P
)()()(
)(
)()(
,0
',',',''
)'()'()'()(
)()(')'()'('
1)()(' *2
*33**33, rrrr
rrrrrrrr
rrrr
lkxcjilkjikl
ijklij
EddddPv
K +=
=
{ }[ ]{ }[ ]
=
=+===
=++
=+++
00
YX
*L*MML
r
r
1001
,)((0),(),(
),()(
),()(
,,,,,,,
0
0,,,,,
0,,,,,
lkijklijlkijijljkiklij
jijiijijij
jikllkjilklkjijiljki
ijlkklijlkklijjiljki
KMKLvPYPX
vPKPK
vPKPK
)
Kohn-Sham
TDDFTTDDFT
Kohn-Sham
iLM
Mp-Lp
Kohn-Sham
iLM
Mp-Lp
Kohn-Sham[R. Bauernschmitt and R. Ahlrichs, CPL, 256, 454, 1996.]
Kohn-Sham[R. Bauernschmitt and R. Ahlrichs, CPL, 256, 454, 1996.]
=
00
YX
*L*MML
1001
( )( )( ) ( )YXYXLMLM +=++ 2pppp
( ) ( )( ) ( ) ( )( ) ( ) ( )YXLMYX
YXYXLMLMLM
+=+
+=++2/1
22/12/1
'
''pp
pppppp
''3 ,),,,,( == rfdExc
TDDFTTDDFT
TDDFTTDDFT
5.2. 5.2.
ab initio
valence
1
crossingavoided crossing
Rydberg
TDDFTTDDFT
DreuwHead-Gordon
CT
Q
Dreuw & Head-Gordon,
JACS, 126, 4007, 2004.Dreuw, Weisman & Head-Gordon,
JCP, 119, 2943, 2003.
TDDFT
LCLC--TDDFTTDDFT
[Y. Tawada, T. Tsuneda, S. Yanagisawa, T. Yanai and K. Hirao,
JCP, 120, 8425, 2004.]
TDDFT
K:
longjbiabj
shortxc
ai
bjaijbia
KddEE
ddr
K
,33
2**
33
12
**,
)()()()()()()(
)()(1)()(
++
+
=
212221
11
212211
rrrrrr
rr
rrrrrr
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 23132112
122
*1
*, 2
1 rrrrrr ddr
rerfK biajlong
jbia =
=
+=
=
bjiajbia
jbiaiaabijjbia
KB
KA
,,
,, )(
YX
1001
YX
ABBA
TDDFTTDDFTRydbergRydberg
[Y. Tawada, T. Tsuneda, S. Yanagisawa,T. Yanai and K. Hirao, JCP, 120, 8425, 2004.]
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
N2 CO H2CO C2H4 C6H6
Molecules
Mean a
bso
lute
devia
tions (
eV
)
LC-BOP
BOP
B3LYP
SAC-CI
0
0.5
1
1.5
2
2.5
N2 CO H2CO C2H4 C6H6Molecules
Mean a
bso
lute
devia
tions (
eV
)
LC-BOP
BOP
B3LYP
SAC-CI
Rydberg
120,88,86,90.0,95.370.3941.2949.7158.091E1uC6H6
29.037.3127.5512.8533.551B1u
4.08.075.653.497.421B3uC2H4
2.81,1.7,1.92.952.641.753.751B2
6.05,3.2,3.8,3.64.261.652.113.961A1
4.13,2.8,3.8,3.21.882.241.681.171B2H2CO
17.69.638.478.668.961CO
27.915.673.970.6915.991u+24.38.141.380.287.611u
N2
Exp.SAC-CIB3LYPBOPLC-BOPStateMolecule
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
5 6 7 8 9 10
LC-BOP
BOP
AC-BOP
B3LYP
HF
SAC-CI
-1/R
C
T(R
) -
CT(
5.0
) (eV
)
Intramolecule distance R ()
TDDFTTDDFT
H
H
C C
H
H
F
F
C C
F
F
12.5Exp.
14.437.4212.43ECT (R=)SAC-CIB3LYPLC-BOP
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5.5 6 6.5 7 7.5 8
Distance ()
Exc
itatio
n E
nerg
y (e
V) Q (BC)
Q (BC)Q (ZnBC)CT (BCZnBC)CT (ZnBCBC)
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5.5 6 6.5 7 7.5 8
Distance ()
Exc
itatio
n E
nerg
y (e
V)
CT (ZnBCBC)Q (ZnBC)Q (BC)Q (ZnBC)Q (BC)
LC-BOP
B3LYP
[Y. Tawada, T. Tsuneda, S. Yanagisawa, T. Yanai and K. Hirao,JCP, 120, 8425, 2004.]
TDDFTTDDFT
TDDFTLC
MD.[M. Chiba, T. Tsuneda, and K. Hirao, JCP, in press.]
TDDFTLC
MD.[M. Chiba, T. Tsuneda, and K. Hirao, JCP, in press.]
TDDFT[Furche & Ahlrichs, JCP, 117, 7433, 2002.]
++=
PVWSPh xc )(
+++'
')(
''
' )()()|(
YXYXf xc
GAMESSLC-TDDFT
GAMESSLC-TDDFT
-0.50
0.51
1.52
2.53
3.54
4.55
5.56
0 30 60 90twisted angle (degree)
Exc
itatio
n E
nerg
ies
(eV
)
CTLEGround
-0.50
0.51
1.52
2.53
3.54
4.55
5.56
0 30 60 90
twisted angle /degree
Ex
cit
ati
on
En
erg
ies
/e
V
CT
LE
Ground
-0.50
0.51
1.52
2.53
3.54
4.55
5.56
0 30 60 90twisted angle (degree)
Exc
itati
on
En
erg
ies (
eV
)
CTLEGround
DMABNDMABN
4-N,N-dimethylaminobenzonitrile (DMABN)TICT
hCN N CN N +
:LE
LC-BOPLEPES
: TDDFT: cc-pVTZ: PCM
LC-TDBOP
TDB3LYPTDBOP
0
1
2
3
4
5
6
0 30 60 90twisted angle (degree)
Exc
ited
Ene
rgie
s (e
V)
LCBOPBOPB3LYPRef (MRMP)
LC-BOP MRMP CT.
CT LEPESCT
0
1
2
3
4
5
6
7
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Twisted angle/degree
Energ
ies
(eV
)
LE
CT
Ground
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Twisted angle/degree
Osc
illat
or st
reng
th CT
LE
DMABNDMABN
DMABNCT
LC-TDBOPDMABNPES
LE (eV)CT (eV)ABS (eV)
3.862.204.49PCM-TDB3LYPExp.
PCM-LC-TDBOP
4.25
4.76
3.44?2.66
4.172.87
CTCTLE
[Zachariasse et al., CPL, 372, 1997.]
(PCM)DFTLE
CT
KohnKohn--ShamSham
Kohn-Sham
v0p
U
Kohn-Sham
v0p
U
)'()'()'()(
)()(')'()'('
1)()(' *2
*33**33, rrrr
rrrrrrrr
rrrr
lkxcjilkjiklij
EddddK +=
{ }[ ]{ }[ ] ),()(
),()(
0,,,,,
0,,,,,
r
r
jikllkjilklkjijiljki
ijlkklijlkklijjiljki
vPKPK
vPKPK
=++
=++
pHU =
[ ] UpTr4=
[ ] [ ])"()'()(
)"()'()()"()'()("'64
Tr2Tr2
,,
3333 rrr
rrrrrrrrr
GGG
kjickbjai
xccbackbjai
EdddUUU
++++++=
UUUU +=+= ,,ai
aiaipqpqpq UHpG
TDDFTTDDFT
[M. Kamiya, H. Sekino, T. Tsuneda and K. Hirao,
JCP,122, 234111, 2005.]
/unit cell
,-nitro,amino-polyacetylene
z
zz/n
O2NNH2
H
H n
/unit cell
zz/n
zzz
/n
/unit cell