Top Banner
กอบรมเทคนคการตรวจซอมและบ้ารุงรักษาระบบป้มน ้าประปาเบ องต นแกชุมชน หน 4 บทท 2 ระบบควบคุมโดยทั่วไป และอุปกรณ์ท่ใช้ในการควบคุม การควบคุมและอุปกรณ์เคร่องกลไฟฟ้า 1. ชนดของการควบคุมเคร ่องกลไฟฟ้า การควบคุมเคร่องกลไฟฟาหร อการควบคุมมอเตอร คอการควบคุมใหมอเตอรทางานตาม วัตถุประสงคหร อตามความตองการของผูควบคุม เช นควบคุมการเร่มทางาน ( Starting) ควบคุมความเร็ว (Speed) ควบคุมกาลัง (Power) รวมทังการกลับทศทางหมุน (Reverse) และควบคุมการหยุดทางาน ( Stop) เป็นตน การเลอกใชอุปกรณควบคุมประกอบวงจรจงมความจาเป็นเพ่อความเหมาะสมกับวัตถุประสงค และชนดของการควบคุมมอเตอร ซ่งสามารถแบงวธของการควบคุมมอเตอรได 3 วธคอ 1.1 การควบคุมด้วยมอ ( Manual Control) อการใช คนทาหน าท่ควบคุมเคร่องกลไฟฟา โดยตรงหร อเรยกวาโอเปอเรเตอร ( Operator) โดยใชว ธการจ ายแรงดันไฟฟาใหกับมอเตอรไฟฟาโดยตรง เช นการเสยบปลั๊กไฟฟา การใช สวตชใบมด ( Cut out) หร อใชสวตชสตารทมอเตอร ( Starter Switch) เป็นตน ทาหนาท่จายแรงดันไฟฟาโดยตรงใหกับมอเตอรไฟฟา ธการควบคุมดวยมอน มักจะใชกับมอเตอร ไฟฟาท่ม ขนาดเล็ก ประเภทเคร่องใช ไฟฟาภายในบานทั่วไป เพ่อการเร่มเดนหร อหยุดเคร ่องเป็นสวนใหญ และมเคร ่องประกอบปองกันอันตราย ( Overload Protection)โดยปกตจะเป็นฟวส ( Standard Fuse) ประกอบตดอยูภายใตสวตชแตละขาสับ รูปท่ 1-1 รูปแสดงผังการควบคุมดวยมอ ( Manual Control)
47

ระบบควบคุมโดยทั่วไป...

Apr 21, 2018

Download

Documents

truongthuan
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 4

บทท 2

ระบบควบคมโดยทวไป และอปกรณทใชในการควบคม

การควบคมและอปกรณเครองกลไฟฟา

1. ชนดของการควบคมเครองกลไฟฟา

การควบคมเครองกลไฟฟาหรอการควบคมมอเตอร คอการควบคมใหมอเตอรท างานตาม

วตถประสงคหรอตามความตองการของผควบคม เชนควบคมการเรมท างาน ( Starting) ควบคมความเรว

(Speed) ควบคมก าลง (Power) รวมทงการกลบทศทางหมน (Reverse) และควบคมการหยดท างาน (Stop)

เปนตน การเลอกใชอปกรณควบคมประกอบวงจรจงมความจ าเปนเพอความเหมาะสมกบวตถประสงค

และชนดของการควบคมมอเตอร ซงสามารถแบงวธของการควบคมมอเตอรได 3 วธคอ

1.1 การควบคมดวยมอ ( Manual Control) คอการใชคนท าหนาทควบคมเครองกลไฟฟา

โดยตรงหรอเรยกวาโอเปอเรเตอร ( Operator) โดยใชวธการจายแรงดนไฟฟาใหกบมอเตอรไฟฟาโดยตรง

เชนการเสยบปลกไฟฟา การใชสวตชใบมด ( Cut out) หรอใชสวตชสตารทมอเตอร ( Starter Switch)

เปนตน ท าหนาทจายแรงดนไฟฟาโดยตรงใหกบมอเตอรไฟฟา วธการควบคมดวยมอนมกจะใชกบมอเตอร

ไฟฟาทมขนาดเลก ประเภทเครองใชไฟฟาภายในบานทวไป เพอการเรมเดนหรอหยดเครองเปนสวนใหญ

และมเครองประกอบปองกนอนตราย ( Overload Protection)โดยปกตจะเปนฟวส ( Standard Fuse)

ประกอบตดอยภายใตสวตชแตละขาสบ

รปท 1-1 รปแสดงผงการควบคมดวยมอ (Manual Control)

Page 2: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 5

1.2 การควบคมแบบกงอตโนมต (Semi Automatic Control) เปนการน าอปกรณประกอบ

เขามาชวยในการควบคมการท างานของมอเตอรไฟฟา ไดแก แมกเนตกสคอนแทคเตอร ( Magnetic

Contactor) และสวตชปมกด (Push Button Switch) ตงแต 1 หรอ 2 ชดขนไป สวตชปมกดนจะท าหนาทเรม

การท างานของเครองหรอปมสตารท ( Start) และท าหนาทหยดการท างานของเครองหรอปมหยด ( Stop)

โดยการควบคมการท างานของแมกเนตกสคอนแทคเตอรใหตอหรอเปดหนาสมผส ( Contact) เพอควบคม

กระแสไฟฟาทจายใหกบมอเตอรไฟฟา การควบคมวธนจะดกวาการควบคมดวยมอเพราะสามารถ

ออกแบบวงจรควบคมมอเตอรไฟฟาไดจากหลายททงการเรมท างาน ( Start) และการหยดท างาน

(Stop)และสามารถจดวางตควบคมหางจากเครองจกรไดเปนการเพมความปลอดภยใหกบผควบคมยงขน

รปท 1-2 รปแสดงผงการควบคมแบบกงอตโนมต (Semi Automatic Control)

1.3 การควบคมแบบอตโนมต ( Automatic Control) การควบคมวธนเหมอนกบการควบคมแบบ

กงอตโนมต เพยงแตหลงจากกดปมเรมเดน ( Start) แลวระบบการท างานเองตลอดทกระยะ เชนการหมน

ตามเขมนาฬกา, การหมนทวนเขมนาฬกาหรอหยดท างาน (Stop) ดงนนจงตองมการตดตงสวตชอตโนมตไว

ตามจดตางๆเพอใหระบบสามารถท างานไดเองตลอดเวลา เชน การตดตงลมตสวตช ( Limit Switch) เพอ

ควบคมระยะทาง ตดตงสวตชลกลอย ( Float Switch) เพอควบคมระดบน าในถง หรอการตดตงทามเมอร

รเลย (Timer Relay) เพอควบคมเวลาเปนตน

Page 3: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 6

รปท 1-3 รปแสดงผงการควบคมแบบอตโนมต ( Automatic Control)

2. อปกรณทใชในวงจรควบคมเครองกลไฟฟา

วงจรไฟฟาส าหรบการควบคมเครองกลไฟฟาจะประกอบดวยอปกรณควบคมเครองกลไฟฟาหลาย

ชนดน ามาใชประกอบวงจรรวมกน เพอใหสามารถควบคมการท างานของเครองกลไฟฟาใหท างานตาม

ความตองการไดอยางถกตอง มประสทธภาพและมความปลอดภยในการใชงาน อปกรณดงกลาวไดแก

2.1 สวตชปมกด (Push button Switch) เปนอปกรณทท าหนาทตดตอวงจรไฟฟาควบคมการ

ท างานของมอเตอร สวตชนจะมหนาสมผส ( Contact) แบบปกตเปด (Normally Open ; NO)1 ชดและแบบ

ปกตปด(Normally Close ; NC)1 ชด เมอกดปมแลวหนาสมผสทงคดงกลาวจะเปลยนต าแหนงและเมอ

ปลอยมอหนาสมผสทงคจะกลบคนต าแหนงเดมโดยไมคางต าแหนงดวยแรงดนของสปรง เราเรยกการ

ท างานของหนาสมผสนวา Momentary Contact ลกษณะรปแบบของสวตชปมกดมหลายลกษณะดงรปท

4

รปท 1-4 รปแสดงสวตชปมกด (Push button Switch) แบบตางๆ

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html

Page 4: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 7

โครงสรางของสวตชปมกดจะประกอบดวย

1. ปมกดท าดวยพลาสตก สแดง สเขยวหรอสเหลอง ขนอยกบการน าไปใชงาน

2. แหวนยด ส าหรบยดสวตชปมกดเขากบตควบคม

3. ชดหนาสมผส NO และ NC

4. ยางรอง

รปท 1-5 รปแสดงโครงสรางของสวตชปมกด

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html

ชนดของสวตชปมกด สวตชปมกดทนยมใชมอยหลายชนดเชน

1. สวตชปมกดแบบธรรมดา ใชในการเรมท างาน( Start) และหยดการท างาน (Stop)

รปท 1-6 รปแสดงสวตชปมกดแบบธรรมดา

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html

2. สวตชปมกดทใชในการเรมท างาน (Start) และหยดการท างาน (Stop) อยในกลองเดยวกน ปมกดส

เขยวส าหรบกดเรมท างานของมอเตอร ( Start) และปมกดสแดง ส าหรบกดหยดการท างานของมอเตอร

(Stop) เหมาะกบการใชงานมอเตอรขนาดเลก

รปท 1-7 รปแสดงสวตชปมกดทใชในการเรมท างาน(Start) และหยดการท างาน (Stop)

อยในกลองเดยวกน

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html

Page 5: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 8

3. สวตชปมกดฉกเฉน ( Emergency push button Switch) สวตชปมกดฉกเฉนหรอเรยกทวไปวาสวตช

ดอกเหดเปนสวตชทมปมกดขนาดใหญกวาสวตชปมกดแบบธรรมดาเหมาะกบงานทเกดเหตฉกเฉนบอย

หรองานทตองการหยดทนท

รปท 1-8 รปแสดงสวตชปมกดฉกเฉน

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html

4. สวตชปมกดทมหลอดสญญาณตดอย ( Illuminated push button) เมอกดสวตชปมกดแลวจะท าให

หลอดสญญาณทตดอยภายในสวาง

รปท 1-9 รปแสดงสวตชปมกดทมหลอดสญญาณตดอย

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html

5. สวตชปมกดทใชเทาเหยยบ ( Foot push button Switch) เปนสวตชปมกดทท างานโดยใชเทาเหยยบ

เหมาะกบเครองจกรทตองท างานโดยใชเทาเหยยบ เชนเครองตดเหลก

รปท 1-10 รปแสดงสวตชปมกดทใชเทาเหยยบ

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html

2.2 แมกเนตกสคอนแทคเตอร (Magnetic Contactor) หรอเรยกวาคอนแทคเตอร ( Contactor)

เปนอปกรณควบคมเครองกลไฟฟาท าหนาทเปนตวตดและตอวงจรเหมอนสวตชไฟฟาทวไป แตคอนแทค

เตอรท างานโดยอาศยอ านาจแมเหลกแทนการสบสวตชดวยมอโดยตรง ในตวคอนแทคเตอรจะมหนาสมผส

(Contact) จ านวนหลายชดตดอยบนแกนเดยวกนและท างานพรอมกน หนาสมผส ( Contact) จะมทงแบบ

Page 6: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 9

ปกตเปด (Normally Open; NO) แบบปกตปด (Normally Close; NC) จ านวนหนาสมผสทงสองแบบจะมมาก

หรอนอยขนอยกบการน าคอนแทคเตอรไปใชงาน หนาสมผสจะแยกออกเปน 2 สวนคอ

1. หนาสมผสหลก (Main Contact) เปนหนาสมผสแบบปกตเปด (Normally Open; NO) ใชส าหรบเปดหรอ

ปดวงจรจายกระแสไฟฟาใหเครองใชไฟฟาโดยเฉพาะ เชน มอเตอรไฟฟา เปนตน ทงนเพราะหนาสมผสถก

ออกแบบใหมขนาดใหญเหมาะส าหรบใชกบกระแสไฟฟาสง สงเกตดไดจากสกรทหนาสมผสจะมขนาดใหญ

และจะมตวอกษรก ากบเปน L1, L2, L3 – T1, T2, T3

2. หนาสมผสชวย (Auxiliary Contact) หนาสมผสจะเปนแบบปกตเปด (Normally Open; NO)

หรอแบบปกตปด (Normally Close; NC) กไดแลวแตความตองการของผใชงาน หนาสมผสชวยนนจะมขนาด

เลกกวาหนาสมผสหลกจงทนกระแสไฟฟาไดนอยกวา จงใชเฉพาะในวงจรควบคมเทานนไมสามารถน าไป

ตอใชเปดหรอปดวงจรจายกระแสไฟฟาใหเครองใชไฟฟาหรอมอเตอรไฟฟาโดยตรงได

คอนแทคเตอรเปนอปกรณตดตอวงจรไฟฟาทมกระแสไฟฟาสงจงเกดประกายไฟ ( Arc) ทหนาสมผส

จะท าใหหนาสมผสช ารดเสยหายเรว ดงนนจงตองลดการเกดประกายไฟดงกลาวโดยใชวธแมกเนตกส

โปลวเอาว ( Magnetic Blowout) ซงเปนวธแกปญหาหนาสมผสช ารดเสยหายจากการเกดประกายไฟ

ดงกลาวและชวยท าใหอายการใชงานของหนาสมผสนานยงขน

รปท 1-11 รปแสดงแมกเนตกสคอนแทคเตอร (Magnatic Contactor)

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/ sara010.html

รเลย ( Relay) เปนสวตชทท างานโดยอาศยอ านาจแมเหลกชวยในการตดตอวงจรควบคมอปกรณ

ไฟฟาเหมอนแมกเนตกสคอนแทคเตอร แตใชกบอปกรณไฟฟาขนาดเลกทมอตราการไหลของกระแสไฟฟา

นอย เชนวงจรหลอดสญญาณ หรอมอเตอรไฟฟาขนาดเลกเทานน ดงนนหลกการท างานจงเหมอนกบแมก

เนตกสคอนแทคเตอรแตมขนาดเลกกวา

Page 7: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 10

รปท 1-12 รปแสดงรเลย (Relay)

ทมา : http:// www.weekendhobby.com/board/trooper/picture

ขอดของการใชคอนแทคเตอร

1. สะดวกในการใชงานเพราะสามารถใชรวมกบอปกรณอนๆ เชน สวตชปมกด สวตชความดน หรอ

สวตชลกลอย ในการควบคมการท างานของมอเตอรไฟฟาได

2. ใหความปลอดภยกบผควบคม ในการควบคมการท างานของมอเตอรไฟฟาขนาดใหญทม

กระแสไฟฟาจ านวนมากไหลผานหนาสมผสหลก ( Main Contact) นน ผควบคมจะควบคมปรมาณ

กระแสไฟฟาและแรงดนไฟฟาขนาดต าทไปควบคมขดลวดของคอนแทคเตอรท าใหเกดการตดตอของ

หนาสมผสหลกทควบคมมอเตอรเทานน ท าใหเกดความปลอดภยขณะปฏบตงาน

3. ประหยดเมอเทยบกบการควบคมดวยมอ เพราะสายไฟฟาทใชในการควบคมในวงจรทใชคอนแทค

เตอรจะมขนาดเลก

โครงสรางของคอนแทคเตอรจะมสวนประกอบ 3 สวนใหญๆ คอ

1. แกนเหลก ( Core) ท าดวยแผนเหลกบางตว E อดซอนกนเปนแกนเหลก แบงออกเปนสองสวน

คอ แกนเหลกอยกบท ( Fixed Core) ทขาทงสองขางของแกนเหลก มลวดทองแดงเสนใหญตอลดอยเปน

รปวงแหวน ( Shaded Ring )ฝงอยทผวหนาของแกนเหลกเพอลดการสนสะเทอน ของแกนเหลก อน

เนองมาจากการสนสะเทอนของไฟฟากระแสสลบ และแกนเหลกเคลอนท( Movable Core) จะมชด

หนาสมผสเคลอนท(Moving Contact) ยดตดอย

รปท 1-13 รปแสดงแกนเหลกอยกบท รปท 1-14 รปแสดงแกนเหลกเคลอนท

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara010.html

Page 8: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 11

2. ขดลวด (Coil) เปนลวดทองแดงพนอยรอบบอบบน (Bobbin) สวมอยตรงกลางของขาแกนเหลกอย

กบท ขดลวดทองแดงนท าหนาทสรางสนามแมเหลกไฟฟา มขวตอส าหรบจายกระแสไฟฟาเขา จะม

สญลกษณอกษรก ากบ คอ A1 - A2 หรอ C1 – C2

รปท 1-15 รปแสดงขดลวด (Coil)

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara010.html

3. หนาสมผส ( Contact) หนาสมผสจะยดตดอยกบแกนเหลกเคลอนทแบงออกเปนสองสวนคอ

หนาสมผสหลก (Main Contact) ซงเปนหนาสมผสแบบปกตเปด ( Normally Open; NO) ใชในวงจรก าลงท า

หนาทตดตอระบบไฟฟาเขาสโหลดและหนาสมผสชวย (Auxiliary Contact) ใชกบวงจรควบคม หนาสมผส

ชวยนแบงออกเปน 2 ชนด คอหนาสมผสปกตเปด (Normally Open; NO) และหนาสมผสปกตปด ( Normally

Close; NC)

รปท 1-16 รปแสดงหนาสมผส (Contact)

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara010.html

ชนดและขนาดของคอนแทคเตอรทใชกบระบบไฟฟากระแสสลบ แบงออกเปน 4 ชนดตามลกษณะ

โหลดและการใชงาน คอ

1. ชนด AC-1 เปนคอนแทคเตอรทใชกบโหลดทเปนความตานทาน

2. ชนด AC-2 เปนคอนแทคเตอรทใชกบโหลดทเปนสลปรงมอเตอร

3. ชนด AC-3 เปนคอนแทคเตอรทใชกบโหลดทเปนมอเตอรกรงกระรอก

4. ชนด AC-4 เปนคอนแทคเตอรทใชส าหรบการสตารท-หยดมอเตอร ในวงจรแบบ jogging และ

การกลบทางหมนมอเตอรแบบกรงกระรอก

2.3 โอเวอรโหลดรเลย (Overload relay) หรอ Protective motor relay เปนอปกรณทท าหนาท

ปองกนมอเตอรทเรยกวา Running Protection ออกแบบใชส าหรบตดวงจรมอเตอรเมอมกระแสไฟฟาไหล

Page 9: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 12

เกนกวาพกดกระแสของมอเตอร ซงจะท าใหขดลวดของมอเตอรรอนขนเรอยๆและไหมในทสด แตถาหาก

ในวงจรนนมโอเวอรโหลดรเลย (Overload relay) อยดวยและตงใหกระแสไฟฟาถกตอง วงจรควบคมจะ

ถกตดวงจรออกไปกอนทขดลวดมอเตอรจะไหม

รปท 1-17 รปแสดงโอเวอรโหลดรเลย (Overload relay)

ทมา : http://www.lpc.rmutl.ac.th/elcen/elearning/motorcontrol/module6/overload.html

โครงสรางของโอเวอรโหลดรเลย

รปท 1-18 รปแสดงโครงสรางของโอเวอรโหลดรเลย

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara011.html

1. ปมปรบกระแส

2. ปม Trip

3. ปมรเซต (Reset)

4. จดตอไฟเขาเมน Bimetal

5. จดตอไฟออกจากเมน Bimetal

6. หนาสมผสปกตปด (NO)

7. หนาสมผสปกตเปด (NC)

Page 10: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 13

การท างานของโอเวอรโหลดรเลยจะอาศยผลของความรอน โครงสรางภายในประกอบดวยขด

ลวดความรอนทพนอยกบโลหะค (Bimetal) เมอมกระแสไฟฟาไหลเกนพกดทก าหนดไวจะท าใหเกดความ

รอนมากขนท Bimetal เปนผลท าให Bimetal โกงตวดนคานสงเคลอนทไปดนหนาสมผสควบคมใหเปลยน

ต าแหนง

ชนดของโอเวอรโหลดรเลยแบงออกเปน 2 ชนดคอ

1. แบบไมมรเซต ( No Reset) แบบนเมอเกดโอเวอรโหลดจะท าให Bimetal รอนและโกงตวออกไปแลว

เมอเยนตวลงกลบทเดมจะท าใหหนาสมผสควบคมกลบต าแหนงเดมดวย

2. แบบมรเซต (Reset) แบบนเมอเกดโอเวอรโหลดจะท าให Bimetal รอนและโกงตวออกไปแลวจะม

กลไกท างกลมาลอคสภาวะการท างานของหนาสมผสควบคมทเปลยนต าแหนงไว เมอเยนตวลงแลว

หนาสมผสควบคมยงคงสภาวะอยได ถาตองการใหหนาสมผสควบคมกลบต าแหนงเดมตองกดปมรเซต

(Reset) กอน โอเวอรโหลดรเลยแบบมรเซต (Reset) นมกนยมใชในการควบคมเครองกลไฟฟา

2.4 ทามเมอรรเลย (Timer Relay) เปนอปกรณทใชในงานควบคมทสามารถตงเวลาการท างาน

ของหนาสมผสได จงน าไปใชในการควบคมแบบอตโนมต แบงลกษณะการท างานของหนาหนาสมผสได 2

แบบคอ

1. แบบหนวงเวลาหลงจายกระแสไฟฟาเขา ( On–delay) แบบนเมอจายจายกระแสไฟฟาใหกบทาม

เมอรรเลยแลว หนาสมผสจะอยในต าแหนงเดมและเมอถงเวลาทตงไวหนาสมผสจงจะเปลยนต าแหนงเปน

สภาวะตรงขามและคางต าแหนงจนกวาจะหยดจายกระแสไฟฟาใหกบทามเมอรรเลย

2. แบบหนวงเวลาหลงหยดกระแสไฟฟาเขา ( Off–delay) แบบนเมอจายจายกระแสไฟฟาใหกบทาม

เมอรรเลยแลว หนาสมผสจะเปลยนต าแหนงเปนสภาวะตรงขามทนท เมอหยดกระแสไฟฟาแลว และถง

เวลาทตงไวหนาสมผสจงจะกลบอยในสภาวะเดม

รปท 1-19 รปแสดงทามเมอรรเลย (Timer Relay)

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara011.html

Page 11: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 14

โครงสรางของทามเมอรรเลย

1. ตารางเทยบตงเวลา

2. ปมตงเวลา

3. ฐานเสยบตวตงเวลา

4. สญลกษณและรายละเอยดการตอใชงาน

5. ขาเสยบเขาฐาน

รปท 1-20 รปแสดงโครงสรางของทามเมอรรเลย

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara011.html

ชนดของทามเมอรรเลย

1. ทามเมอรรเลยแบบอเลกทรอนกส อาศยการท างานของอารซแทมคอนสแตมซ

2. ทามเมอรรเลยแบบตงเวลาดวยของเหลว

3. ทามเมอรรเลยแบบตงเวลาดวยลม

4. ทามเมอรรเลยแบบใชมอเตอร

2.5 ซเลคเตอรสวตช (Selector Switch) เปนอปกรณทใชในการควบคมมอเตอรในลกษณะท างาน

เหมอนสวตชปมกด จะแตกตางท ซเลคเตอรสวตช (Selector Switch) ใชวธบดเลอกต าแหนงจะบดคาง เมอ

ตองการเปลยนต าแหนงตองบดกลบทเดม สวนใหญจะใชในงานทตองควบคมการท างานดวยมอ

รปท 1-21 รปแสดงซเลคเตอรสวตช (Selector Switch)

ทมา : http:// ecatalog.squared.com/fulldetail.cfm?partnumbe.

Page 12: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 15

2.6 สวตชความดน (Pressure Switch) เปนอปกรณทใชในงานทตองการควบคมความดนตาม

ตองการ การท างานของสวตชความดนจะใชหลกการของไดอะเฟรมควบคมการท างานของสวตชเชนถาม

ความดนสงเกนกวาทตงไวสวตชจะตดวงจรหรอถาความดนต าสวตซ กจะตอวงจร โดยสวตชความดนจะ

ตดตงในวงจรควบคม เพอท าหนาทตดหรอตอวงจรไฟฟาทปอนใหขดลวดของคอนแทคเตอร เพอให

มอเตอรปมลมท างานหรอหยดท างาน

รปท 1-22 รปแสดงสวตชความดน (Pressure Switch)

ทมา : http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html#SW03

2.7 ลมตสวตช (Limit Switch) เปนอปกรณทใชในการควบคมระยะท างหรอจ ากดระยะ จะใช

รวมกบคอนแทคเตอร โดยลมตสวตช ( Limit Switch) จะตดตงในวงจรควบคม เพอท าหนาทตดหรอตอ

วงจรไฟฟาทปอนใหขดลวดของคอนแทคเตอร เพอใหมอเตอรท างานหรอหยดท างาน

รปท 1-23 รปแสดงลมตสวตช (Limit Switch)

ทมา http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara09.html#sw02

การท างานลมตสวตช ( Limit Switch) อาศยแรงกดภายนอกมากระท าเชน วางของทบทปมกดหรอ

ลกเบยวมาชนทปมกด ลมตสวตชมหนาสมผสทงแบบปกตปด ( NC) และปกตเปด (NO) ลมตสวตชน าไปใช

งานตาง ๆ เชน การควบคมการเคลอนทไป กลบของเครองไส ควบคมการเคลอนทของลฟต เปนตน

2.8 สวตชลกลอย ( Float Switch) เปนอปกรณทใชในการควบคมระดบความสงหรอระดบต า

ของเหลวในถงควบคม สวตชลกลอย ( Float switch) จะใชรวมกบคอนแทคเตอร โดยจะตดตงในวงจร

ควบคม เพอท าหนาทตดหรอตอวงจรไฟฟาทปอนใหขดลวดของคอนแทคเตอร เพอใหมอเตอรปมของเหลว

ท างานหรอหยดท างาน

Page 13: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 16

รปท 1-24 รปแสดงสวตชลกลอย (Float switch)

ทมา http://www.oamyai.com/product.detail_348093_th_1608933

2.9 หลอดไฟสญญาณ (Signal Lamp) เปนอปกรณทแสดงสภาวะการท างานของวงจร เชนแสดง

สภาวะการท างานของคอนแทคเตอร หรอแสดงสภาวะการท างานของโอเวอรโหลดรเลย หลอดไฟ

สญญาณ ( Signal Lamp) ทใชทวๆไปใชแบบมหมอแปลงส าหรบแปลงแรงดนไฟฟาใหต าลงใหเหลอ

ประมาณ 6 โวลต และไมใชหมอแปลงโดยตอแรงดนไฟฟาตรงเขากบขวหลอดของหลอดไฟสญญาณ

รปท 1-25 รปแสดงหลอดไฟสญญาณ (Signal Lamp)

ทมา http://www.lpc.rmutl.ac.th/elcen/elearning/motorcontrol/module2/symbole.html

สของหลอดไฟสญญาณ ( Signal Lamp) ความหมายของสของหลอดไฟสญญาณทใชทวไปดงน

หลอดไฟสญญาณ สแดง แสดงหยดการท างานของวงจร

หลอดไฟสญญาณ สเขยว แสดงการท างานของวงจรปกต

หลอดไฟสญญาณ สเหลอง แสดงการเกดโอเวอรโหลดของวงจร

หลอดไฟสญญาณ สขาว แสดงการท างานของวงจรก าลง ( Power)

3. การตรวจสอบอปกรณ

วงจรไฟฟาส าหรบการควบคมเครองกลไฟฟาจะประกอบดวยอปกรณหลายชนดมาประกอบวงจร

รวมกน การท างานของอปกรณดงกลาวจงมความสมพนธกน วงจรไฟฟาจะท างานอยางถกตองและม

ประสทธภาพไดนน อปกรณทใชประกอบวงจรไฟฟานนตองมสภาพทดพรอมทจะใชงาน ดงนนการ

ตรวจสอบอปกรณจงมความจ าเปนอยางยงส าหรบการควบคมเครองกลไฟฟา

Page 14: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 17

3.1 การตรวจสอบสวตชปมกด (Push button Switch)

สวตชปมกดเปนอปกรณทใชในวงจรควบคม เพอท าหนาท ควบคม การเปดหรอปดวงจรไฟฟา

ท าใหมอเตอรไฟฟาท างานหรอหยดท างาน

โครงสรางของสวตชปมกด

รปท 1-26 รปแสดงลกษณะโครงสรางของสวตชปมกดลกษณะการเปลยนต าแหนงของหนาสมผส

(Contact) ของสวตชปมกดทมหนาสมผสชนด 1 NO 1NC ท างานพรอมกน

ก . ขณะปกต ข . ขณะท างานแลว

รปท 1-27 รปแสดงลกษณะการเปลยนต าแหนงของหนาสมผสของสวตชปมกด

การตรวจสอบสภาพของสวตชปมกด

การตรวจสอบจะใชมลตมเตอร ( Multi-meter) ตงยานวดคาความตานทานหรอโอหมมเตอรเปน

เครองมอใชตรวจสอบหนาสมผสของสวตชปมกด วาอยในสภาพปกตหรอไม ในการตรวจสอบนน

จะตองตรวจสภาพทงขณะปกต (ไมกดปม) และขณะท างาน (กดปม) ทงนเพอตรวจสอบใหแนใจวาสวตช

ปมกดอยในสภาพใชงานไดจรง ๆหรอไม

Page 15: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 18

รปท 1-28 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดหนาสมผสของสวตชปมกด

เมอใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสปกตเปด ( NO)ของสวตชปมกดขว 1-2 ขณะ

ปกตหรอขณะยงไมท างาน คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองไดคาสงสดแสดงวา

หนาสมผสไมตอกน และเมอวดคาความตานทานของหนาสมผสปกตปด ( NC)ของสวตชปมกดขว 3-4

ขณะปกตหรอขณะยงไมท างาน คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองไดคาต าสดแสดงวา

หนาสมผสตอกน จากการตรวจสอบดงกลาวแสดงสวตชปมกดมสภาพปกตในขณะยงไมท างาน ดงนนจง

ตองตรวจสอบสภาพขณะท างาน(กดปม)ของสวตชปมกดดวย โดยวธการเดยวกบการตรวจสอบสภาพขณะ

ยงไมท างาน แตคาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะมคาตรงขามกนนนคอ ขว 1-2 ขณะท างาน

(กดปม)คาความตานทานทอานไดจะตองไดคาต าสด และขว 3-4 ขณะท างาน(กดปม)คาความตานทานท

อานไดจะตองไดคาสงสด

3.2 การตรวจสอบแมกเนตกสคอนแทคเตอร ( Magnetic Contactor)

แมกเนตกสคอนแทคเตอรหรอคอนแทคเตอรเปนอปกรณควบคมเครองกลไฟฟาท าหนาทเปนตวตด

และตอวงจรเหมอนสวตชไฟฟาทวไป แตคอนแทคเตอรท างานโดยอาศยอ านาจแมเหลก

โครงสรางของคอนแทคเตอรจะประกอบดวยแกนเหลกตว E 2 ชด ขดลวดท าหนาทสรางอ านาจ

แมเหลกไฟฟา และชดหนาสมผสหลกและหนาสมผสชวย

Page 16: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 19

รปท 1-29 รปแสดงลกษณะโครงสรางของคอนแทคเตอร

การตรวจสอบสภาพของคอนแทคเตอร

การตรวจสอบจะใชมลตมเตอร ( Multi-meter) ตงยานวดคาความตานทานหรอโอหมมเตอรเปน

เครองมอใชตรวจสอบสภาพของขดลวดไฟฟา (Coil) หนาสมผสหลก และหนาสมผสชวย

การตรวจสอบสภาพของขดลวดไฟฟา ( Coil) โดยใชมลตมเตอร ( Multi-meter) ตงยานวดคาความ

ตานทานหรอโอหมมเตอร วดและอานคาความตานทานทขวตอไฟของขดลวดซงมสญลกษณอกษรก ากบ

คอ A1 - A2 หรอ C1 – C2 และเนองจากขดลวดไฟฟาจะตองมคาความตานทานอย ดงนนคาความ

ตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะเปนคาความตานทานของขดลวดไฟฟานนเอง

รปท 1-30 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของขดลวด

การตรวจสอบสภาพของหนาสมผสหลก (Main Contact) ซงเปนหนาสมผสแบบปกตเปด ( NO) โดย

ใชมลตมเตอร (Multi-meter) ตงยานวดคาความตานทานหรอโอหมมเตอร วดและอานคาความตานทานท

ขวของหนาสมผสทง 3 ชดซงมสญลกษณอกษรก ากบ L1, L2, L3 - T1, T2, T3 เพอตรวจสอบวาอยใน

สภาพปกตหรอไม ในการตรวจสอบนนจะตองตรวจสภาพทงขณะปกต (ไมตองจายกระแสไฟฟาให

ขดลวด) และขณะท างาน (จายกระแสไฟฟาใหขดลวด) ทงนเพอตรวจสอบใหแนใจวาหนาสมผสหลกอยใน

สภาพใชงานไดจรง ๆหรอไม

Page 17: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 20

รปท 1-31 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสหลกของ

คอนแทคเตอรขณะปกต(ไมจายกระแสไฟฟาเขาขดลวดไฟฟา)

เมอใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสหลก ปกตเปด ( NO) ของคอนแทคเตอร ขณะ

ปกตหรอขณะยงไมจายกระแสไฟฟาเขาขดลวดไฟฟา คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองได

คาสงสดแสดงวาหนาสมผสไมตอกน และเมอจายกระแสไฟฟาเขาขดลวดไฟฟาเพอใหคอนแทคเตอร

ท างาน หนาสมผสหลกกจะเปลยนต าแหนงนนคอหนาสมผสจะตอกน ดงนนคาความตานทานทอานไดจาก

โอหมมเตอรจะตองไดคาต าสด

รปท 1-32 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสหลกของ

คอนแทคเตอรขณะท างาน(จายกระแสไฟฟาเขาขดลวดไฟฟา)

การตรวจสอบสภาพของหนาสมผสชวย (Auxiliary Contact) ซงมหนาสมผสเปนทงแบบปกตเปด

(NO) และแบบปกตปด(NC) โดยใชมลตมเตอร ( Multi-meter) ตงยานวดคาความตานทานหรอโอหมมเตอร

วดและอานคาความตานทานทขวของหนาสมผส ถาหนาสมผสเปนแบบปกตเปด(NO) จะมสญลกษณอกษร

ก ากบ 13-14, 43-44 ถาหนาสมผสเปนแบบปกตปด( NC)จะมสญลกษณอกษรก ากบ 21-22, 31- 32

เพอตรวจสอบวาอยในสภาพปกตหรอไม ในการตรวจสอบนนจะตองตรวจสภาพทงขณะปกต (ไมตอง

จายกระแสไฟฟาใหขดลวด) และขณะท างาน ( จายกระแสไฟฟาใหขดลวด) ทงนเพอตรวจสอบใหแนใจวา

หนาสมผสชวยทงหมดอยในสภาพใชงานไดจรง ๆ หรอไม

Page 18: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 21

รปท 1-33 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดความตานทานของหนาสมผสชวยของคอนแทคเตอร

ขณะปกต (ไมจายกระแสไฟฟาเขาขดลวดไฟฟา)

เมอใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสชวยของคอนแทคเตอร ถาหนาสมผสแบบ

ปกตเปด (NO) ขณะปกตหรอขณะยงไมจายกระแสไฟฟาเขาขดลวดไฟฟา คาความตานทานทอานไดจาก

โอหมมเตอรจะตองไดคาสงสดแสดงวาหนาสมผสไมตอกน และถาหนาสมผสแบบปกตปด ( NC)คาความ

ตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองไดคาต าสดแสดงวาหนาสมผสตอกน เมอจายกระแสไฟฟาเขา

ขดลวดไฟฟาเพอใหคอนแทคเตอรท างาน หนาสมผสชวยทงหมดกจะเปลยนต าแหนงนนคอหนาสมผส

แบบปกตเปด ( NO) จะตอกน คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองไดคาต าสด และ

หนาสมผสแบบปกตปด (NC) จะจากออก คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองไดคาสงสด

รปท 1-34 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสชวยของคอนแทคเตอรขณะ

ท างาน (จายกระแสไฟฟาเขาขดลวดไฟฟา)

3.3 การตรวจสอบโอเวอรโหลดรเลย (Overload Relay)

โอเวอรโหลดรเลยเปนอปกรณทใชปองกนมอเตอร ทเรยกวา Running Protection ออกแบบใชส าหรบ

ตดวงจรมอเตอรเมอมกระแสไฟฟาไหลเกนกวาพกดกระแสของมอเตอร การท างานของโอเวอรโหลดรเลย

จะอาศยผลของความรอน โครงสรางภายในประกอบดวยขดลวดความรอนทพนอยกบโลหะค ( Bimetal)

Page 19: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 22

เมอมกระแสไฟฟาไหลเกนพกดทก าหนดไวจะท าใหเกดความรอนมากขนท Bimetal เปนผลท าให Bimetal

โกงตวดนคานสงเคลอนทไปดนหนาสมผสควบคมใหเปลยนต าแหนง

ก . ขณะโลหะค (Bimetal) เยนตวอย ข. ขณะโลหะค (Bimetal) รอน

รปท 1-35 รปแสดงการท างานของโอเวอรโหลดรเลย

โอเวอรโหลดรเลยแบงออกเปน 2 ชนดคอ แบบไมมรเซต ( Reset) แบบนเมอเกดโอเวอรโหลดจะท า

ให Bimetal รอนและโกงตวออกไปแลว เมอเยนตวลงกลบทเดมจะท าใหหนาสมผสควบคมกลบต าแหนง

เดม และแบบมรเซต (Reset) แบบนเมอเกดโอเวอรโหลดจะท าให Bimetal รอนและโกงตวออกไปแลวจะม

กลไกท างกลมาลอคสภาวะการท างานของหนาสมผสควบคมทเปลยนต าแหนงไว เมอเยนตวลงแลว

หนาสมผสควบคมยงคงสภาวะอยได ถาตองการใหหนาสมผสควบคมกลบต าแหนงเดมตองกดปมรเซต

(Reset) กอน

ก. ชนดมหนาสมผส 1 NC ข . ชนดมหนาสมผส 1 NO 1 NC

รปท 1-36 รปแสดงสญลกษณของโอเวอรโหลดรเลยแบบมรเซต (Reset)

การตรวจสอบสภาพของโอเวอรโหลดรเลยจะใชมลตมเตอร ( Muti-meter) ตงยานวดคาความ

ตานทานหรอโอหมมเตอรเปนเครองมอ ใชตรวจสอบสภาพของหนาสมผสควบคมในสภาพปกตและใน

สภาวะเมอเกดโอเวอรโหลดหรอทรป (Trip)

การใชโอหมมเตอรตรวจสอบสภาพของโอเวอรโหลดรเลยในสภาพปกต โดยวดและอานคาความ

ตานทานของหนาสมผสซงเปนแบบปกตเปด(NO) และแบบปกตปด (NC)

Page 20: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 23

รปท 1-37 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสควบคมของโอเวอร

โหลดรเลยแบบมรเซต (Reset) ในสภาพปกต

เมอใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสควบคมของโอเวอรโหลดรเลย ถาหนาสมผส

แบบปกตเปด ( NO) ขณะปกต คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองไดคาสงสดแสดงวา

หนาสมผสไมตอกน และถาหนาสมผสแบบปกตปด (NC)คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตอง

ไดคาต าสดแสดงวาหนาสมผสตอกน เมอเกดกระแสไฟฟาไหลเกนในวงจรหรอเกดโอเวอรโหลดในวงจร

โอเวอรโหลดรเลยจะท างานทนท ( Trip) จะท าใหหนาสมผสควบคมทงสองเปลยนต าแหนงนนคอ

หนาสมผสแบบปกตเปด ( NO) จะตอกน คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองไดคาต าสด

และหนาสมผสแบบปกตปด ( NC) จะจากออก คาความตานทานทอานไดจากโอหมมเตอรจะตองได

คาสงสด

รปท 1-38 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสควบคมของโอเวอร

โหลดรเลยแบบมรเซต (Reset) ขณะท างาน (Trip)

3.4 การตรวจสอบสภาพของทามเมอรรเลย (Timer Relay)

ทามเมอรรเลย ( Timer Relay) เปนอปกรณทใชในงานควบคมทสามารถตงเวลาการท างานของ

หนาสมผสได จงน าไปใชในการควบคมแบบอตโนมต ทามเมอรรเลย แบงตามลกษณะการท างานของหนา

หนาสมผสได 2 แบบคอ แบบหนวงเวลาหลงจายกระแสไฟฟาเขา ( On - delay) และ แบบหนวงเวลาหลง

หยดกระแสไฟฟาเขา (Off - delay)

Page 21: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 24

ก. รปแสดงต าแหนงจดตอภายในของทามเมอรรเลย ข. สญลกษณของทามเมอรรเลย

รปท 1-39 รปแสดงจดตอภายในและสญลกษณของทามเมอร

การตรวจสอบสภาพของทามเมอรรเลยจะใชมลตมเตอร ( Multi-meter) ตงยานวดคาความตานทาน

หรอโอหมมเตอรเปนเครองมอ ใชตรวจสอบสภาพของหนาสมผสเมอจายกระแสไฟฟาเขาและเมอถงเวลา

ทตงไว

รปท 1-40 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสของทามเมอรรเลย

แบบหนวงเวลาเมอจายกระแสไฟฟาเขา

เมอจายกระแสไฟฟาเขาขวหมายเลข 2 และ 7 แลว ชวงนทามเมอรรเลยจะเรมหนวงเวลา เมอใช

โอหมมเตอรวดและอานคาความตานทานของหนาสมผสซงเปนทงแบบปกตเปด ( NO) และแบบปกตปด

(NC)

หมายเลขขว หนาสมผส คาความตานทานทอานได

1 - 4 NC ต าสด

1 - 3 NO สงสด

8 - 5 NC ต าสด

8 - 6 NO สงสด

Page 22: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 25

เมอทามเมอรรเลยหนวงเวลาจนถงเวลาทตงไว หนาสมผสทกชดจะเปลยนต าแหนงทนท และจะคง

สภาพไวตลอดเวลาทยงจายกระแสไฟฟาเขาขว 2 และ 7 หนาสมผสทกชดจะเปลยนต าแหนงอกครงเมอ

หยดจายกระแสไฟฟา ดงนนต าแหนงของหนาสมผสจะเหมอนกบต าแหนงของหนาสมผสขณะทยงไมจาย

กระแสไฟฟาเขาทขว 2 และ 7

รปท 1-41 รปแสดงการใชโอหมมเตอรวดคาความตานทานของหนาสมผสของทามเมอรรเลย

แบบหนวงเวลาหลงจายกระแสไฟฟาเขา เมอถงเวลาทตงไว

เมอทามเมอรรเลยหนวงเวลาจนถงเวลาทตงไว หนาสมผสทกตวจะเปลยนต าแหนง หนาสมผสปกต

ปด (NC) กจะจากออก และหนาสมผสปกตเปด ( NO) กจะตอวงจร เมอใชโอหมมเตอรวดและอานคาความ

ตานทานของหนาสมผสปกตปดจะมคาความตานทานสงมากและหนาสมผสปกตเปดกจะมคาความ

ตานทานต า

หมายเลขขว หนาสมผส คาความตานทานทอานได

1 - 4 NC สงสด

1 - 3 NO ต าสด

8 - 5 NC สงสด

8 - 6 NO ต าสด

การตรวจสอบสภาพของอปกรณตางๆทใชในงานควบคมเครองกลไฟฟานน นอกจากการตรวจสอบสภาพ

ภายนอกแลวจะตองตรวจสภาพของหนาสมผส ( Contact) ตางๆ ทงในสภาพปกตหรอขณะอปกรณยงไม

ท างานและในขณะท างานนนคอหนาสมผสเปลยนต าแหนงแลว ทงนเพอใหแนใจวาอปกรณตางๆสามารถ

ใชงานไดจรงๆหรอไม

Page 23: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 26

การควบคมมอเตอร

ในการตดตงวงจรควบคมมอเตอรไฟฟานนมหลกเกณฑ หรอสงอ านวยความสะดวก ตางๆ ท

จะตองพจารณากอนการตดตง เพอทจะสามารถใชประโยชนจากมอเตอรไดอยางเตมท และเกดความ

ปลอดภยแกผทใชงานอยางสงสด โดยมสงทจะตองพจารณากอนการตดตงวงจรควบคมไฟฟาดงน

1. การบรการทางไฟฟา คอ ขอจ ากดหรอคณลกษณะของการบรการทางไฟฟา เชน เปนไฟฟา

กระแสตรง หรอไฟฟากระแสสลบ จ านวนความถ เปนตน

2. มอเตอร คอ พจารณาวามอเตอรนนมความเหมาะสมกบการบรการทางไฟฟาอยหรอไม เชน

ขนาดของมอเตอรมขนาดเหมาะสมพอดกบการบรการทางไฟฟาทมอย

3. วธการควบคมมอเตอร คอ วธการควบคมมอเตอรขนพนฐานนนกคอ วงจรการควบคมการปด

เปดมอเตอร และวงจรปองกนมอเตอรจากความเสยหายทอาจจะเกดขนไดจากอบตเหต ซงทงสองวงจรจะ

มการตดตงอยเสมอภายในวงจรควบคมมอเตอร แตบางครงการใชงานยงมวธการทจะตองพจารณาเพมขน

อก เชน การควบคมมอเตอรใหสามารถหมนกลบทศทางไปมาได หรอการควบคมมอเตอรใหสามารถ

ท างานไดความเรวรอบในระดบตางๆกน

4. สงแวดลอม ในปจจบนนการพจารณาเรองสงแวดลอมเปนเรองทมความส าคญมาก ดงทจะเหน

ไดจากมการตงกฎและขอบงคบตางๆ ขนมา เพอเปนขอบงคบหรอขอปฏบตส าหรบผประกอบการเพอให

เกดความเสยหายตอสงแวดลอมใหนอยทสด ดงนน ในการตดตงมอเตอรจะตองมการพจารณาเรองของ

สงแวดลอมดวย เชน เรองของเสยหรอสภาพแวดลอมภายในโรงงาน

5. สญลกษณและมาตรฐานทางไฟฟา การใชอปกรณตางๆในการตดตง หรอการใชสญลกษณ

นนกเพอเปนการบอกขนตอนในการควบคมมอเตอร ซงอปกรณและสญลกษณทใชจะตองเปนมาตรฐาน

สากลและเปนทยอมรบของหนวยงานทควบคมภายในทองถนนนดวย

1. จดมงหมายในการควบคมมอเตอร

1.1 การเรมเดนและหยดเดนมอเตอร เปนจดมงหมายเบองตนในการควบคมมอเตอร การเรม

เดนและการหยดเดนมอเตอรนนอาจจะดเปนเรองงาย แตทแทจรงแลวมความยงยากกอยไมนอย เนองจาก

ลกษณะของงานทมความแตกตางกนออกไป ดงนน การเรมเดนและการหยดเดนมอเตอรจงมหลาย

ลกษณะเพอตอบสนองใหตรงกบงานทท า เชน การเรมเดนแบบเรวหรอแบบแบบชา การเรมเดนแบบโหลด

นอยหรอเรมเดนแบบโหลดมาก การหยดเดนแบบทนทหรอหยดเดนแบบชาๆ

1.2 การหมนกลบทศทาง การควบคมมอเตอรทส าคญอกอยางหนง คอ การท าใหมอเตอรหมน

กลบทศทางไดอาจจะโดยอตโนมต หรอใชผควบคมได

1.3 การควบคมใหมอเตอร หมนใหปกตตลอดเวลาการทางานมจดมงหมาย เพอ ใหเกดความ

ปลอดภยแกมอเตอร เครองจกรกล โรงงาน และทส าคญทสดคอ ผใชงาน

Page 24: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 27

1.4 การควบคมความเรวรอบ เปนอกเหตผลหนงในการควบคมมอเตอรโดยการควบ คมความเรว

รอบของมอเตอรนนสามารถท าไดหลายแบบดวยกน เชน การควบคมความเรวรอบใหคงท การควบคม

ความเรวรอบทตางกน หรอการควบคมความเรวรอบทสามารถปรบไดตามตองการ

1.5 การปองกนอนตรายทจะเกดแกผใชงาน ในการตดตงวงจรความคมมอเตอรนนกจะตองมการ

วางแผนปองกนอนตรายทจะเกดแกผใชงาน หรอผทอยในบรเวณใกลเคยงดวย โดยการปองกนอนตรายทด

ทสดกคอการอบรมแกพนกงานทปฏบตหนาทใหค านงถงความปลอดภยเปนอนดบแรกในการท างานอย

เสมอ

1.6 การปองกนความเสยหายจากอบตเหต การออกแบบวงจรการควบคมมอเตอรทดควรจะมการ

ปองกนความเสยหายใหกบมอเตอร เครองจกรทมอเตอรตดตงอยในโรงงาน หรอความเสยหายตอชนสวน

ทก าลงอยในสายการผลตในขณะนนไวดวย การปองกนมอเตอรจากความเสยหายนนมดวยกนหลายล

กษณะดวยกน เชน การปองกนโหลดเกนขนาด การปองกนการกลบเฟส หรอการปองกนความเรวมอเตอร

เกนขดจ ากด

2. สญลกษณทใชกบงานควบคมมอเตอรระบบDIN

สญลกษณ ความหมาย

คอนแทคปกตเปด

(Normally Open-N.O.)

คอนแทคปกตเปด

(Normally Close-N.C.)

คอนแทคปรบตดตอไดสองทาง

ท างานรวมแกนเดยวกน

ตอถงชวงสนๆ

แบบท างานดวยมอ

แบบท างานกดลง

แบบดงขน

แบบหมน

Page 25: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 28

สญลกษณ ความหมาย

แบบผลกหรอกด

แบบใชเทาเหยยบ

แบบถอดดามถอออกได

แบบท างานดวยแรงกด

ท างานดวยลกเบยว 3 ต าแหนง

สวตชปมกด-ปกตเปด(N.O.)

สวตชปด-เปดธรรมดาลกษณะปกตเปด(N.O.)

สวตชปมกด-ปกตปด(N.C.)

สวตชปด-เปดธรรมดาลกษณะปกตเปด(N.C.)

ลกษณะของสวตชเมอถกท างานปกตปด(N.C.)

ลกษณะของสวตชเมอถกท างานปกตปด(N.O.)

ลกษณะถกท างาน

สวตชปมกด1 N.O. 1N.C.

.ใชไดทงสตารทและหยด

ลมตสวตช

คอนแทคปกตเปดอนท1 ตอกอนอนท 2

คอนแทคปกตปดอนท1 ตดกอนอนท2

การท างานดวยแรงกลทวไป

Page 26: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 29

สญลกษณ ความหมาย

ท างานดวยอณหภม

ท างานดวยแรงดน(Pressure)

ท างานดวยลกสบ

ลอกดวยกลไกล

ลอกดวยไฟฟา

คอนแทกเตอร 3 คอนแทคลอกดวยไฟฟา

สวตชหนวงเวลา (Time Delay Switch)

รอเคลอนไปทางขวา

รอเลอนไปทางซาย

รอเลอนไปทางซายและขวา

คอนแทคปกตเปดของสวตชหนวงเวลาชนด

จายไฟเขาคอยลตลอดเวลา

คอนแทคปกตเปดของสวตชหนวงเวลารอเวลา

เปดหลงจากตดไฟออกา

รอเวลาเปดชนดจายไฟเขาคอยลตลอดเวลา

คอยลของคอนแทคเตอร

คอยลของคอนแทคเตอรอกแบบหนง

คอนแทคเตอรชนด 3 เมนคอนแทค

Page 27: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 30

สญลกษณ ความหมาย

คอนแทคเตอรชนด 3 คอนแทคชวย 1 N.O.1N.C.

โอเวอรโหลดรเลยแบบไมมรเซท

โอเวอรโหลดรเลยแบบมรเซท

หวดสญญาณ

ไฟเขาทเสนหนา

ตอกบอปกรณทางกล

ฟวสมคอนแทคทใหสญญาณได

ฟวส 3 สายตดตอวงจรอตโนมต

เมนฟวสใชกบเมนสวตช

ฟวสแยกวงจร

อปกรณปองกนเมอกระแสเกน

กระแสต า

แรงเคลอนเกน

แรงเคลอนต า

แรงเคลอนรว

Page 28: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 31

สญลกษณ ความหมาย

กระแสเกนจากความรอน

สวตชทท างานดวยอณหภม

ตอวงจรดวยอณหภม

ตดวงจรดวยอณหภม

วงจรทใชในการควบคม

วงจรทใชในงานควบคมแบงออกไดเปน 4 แบบดวยกนดงน

3.1 แบบวงจรสายเดยว (One Line Diagram) วงจรสายเดยวเปนแบบวงจรทแสดงวงจรชนดหนง

ทเขยนดวยเสนสายเดยวเทานน

รปท 2-1 รปแสดงแบบวงจรสายเดยว

จากรปวงจรจะแสดงใหเหนเพยงแต

1. Power Supply จ านวน Phase Wire ระดบแรงเคลอนและความถ

2. จ านวนสายไฟฟา

3. ขนาดและชนดของสายไฟฟา

4. จ านวนของอปกรณ เชน (Contactor Relay (K1) Over Load Relay (F3) Motor (M1)

Page 29: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 32

3.2 แบบวงจรแสดงการท างาน (Schematic Diagram) วงจรแสดงการท างานสามารถแบงตาม

ลกษณะของวงจรไดเปน 2 แบบดวยกนคอ

3.2.1 วงจรก าลง (Power Circuit) แบบวงจรนจะเขยนรายละเอยดของวงจรก าลงเทานนโดยเรม

จาก วงจรยอย ผาน Main Fuse (F1) Main Contactor (K1) Overload Relay (F2) และตอเขามายงมอเตอร

รปท 2-2 รปแสดงวงจรก าลง (แบบวงจรแสดงการท างาน)

3.2.2 วงจรควบคม (Control Circuit) แบบนไดจากการจบตนและปลายของวงจรควบคมในแบบ

งานจรงจงยดออกมาเปนเสนตรง สายแยกตางๆจะเขยนในแนวดงและแนวระนาบเทานน สวนประกอบของ

อปกรณจะน ามาเขยนเฉพาะสวนทใชในวงจรควบคมเทานน คอนแทครเลยหรอคอนแทคเตอร สามารถ

เขยนแยกกนอยในสวนตางๆของวงจรได โดยจะเขยนก ากบดวยอกษรและตวเลขไดรวาเปนของคอนแทค

เตอรตวใด

Page 30: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 33

รปท 2-3 รปแสดงวงจรควบคม (แบบวงจรแสดงการท างาน)

3.3 วงจรแสดงแบบงานจรง (Working Diagram) แบบชนดนจะเขยนคลายกบลกษณะงานจรง

คอ สวนประกอบของอปกรณใดๆ จะเขยนเปนชนเดยวไมแยกออกจากกนและสายตางๆ จะตอ กนทจดเขา

สายของอปกรณเทานน ซงเหมอนกบลกษณะของงานจรง

รปท 2-4 รปแสดงวงจรแสดงแบบงานจรง

Page 31: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 34

3.4 วงจรประกอบการตดตง(Constructional Wring Diagram) ในระบบควบคมจะประกอบ

ไปดวยแผงควบคมตสวตชบอรด และโหลดทตองการควบคม ซงมกจะแยกกนอยในตางทกนในสวนตางๆ

เหลานจะเขยนแสดงรายละเอยดดวยวงจรงานจรง และจะประกอบเขาดวยกนทแผงตอสาย โดยใชวงจร

สายเดยว สายทออกจากจดตอสายแตละอน จะมโคดก ากบไวใหรวาสายนนจะไปตอเขาจดใด เชนแผงตอ

สาย X2 จดท 1 จะไปตอกบจดท 5 ของแผงตอสาย X3 ซงทจดนกจะมโคดบอกอยดวย วาสาย X3 ซงทจด

นกจะมโคดบอกอยดวย วาสายจดนตอมาจากจดท1 ของแผงตอสาย X2

รปท 2-5 รปแสดงวงจรประกอบการตดตง

Page 32: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 35

ความหมายสญลกษณอกษรก ากบวงจร

สญลกษณ ความหมาย

S1 สวตชปมกดหยดเดนมอเตอร (Push Button Stop)

S2 สวตชปมกดเรมเดนมอเตอร (Push Button Start)

F1 ฟวสปองกนวงจรก าลง (Power Fuse)

F2 ฟวสปองกนวงจรควบคม (Control Fuse)

F3 สวนปองกนมอเตอรท างานเกนก าลง (Overload Relay)

K1 แมคเนตคคอนแทคเตอร (Magnetic Contactor)

M1 มอเตอร3เฟส (3 Phase Induction Motor)

4. วงจรและหลกการท างานของการสตารทมอเตอรโดยตรง (DIRECT START MOTOR)

เปนการควบคมการเรมเดนและหยดเดนมอเตอรโดยใชแมคเนตคคอนแทคเตอร ในการตดตอใน

การการควบคมการท างานและมอปกรณปองการมอเตอร ไมใหเกดการเสยหายและสามรถเรมเดนเครอง

โดยกดปมทสวตชปมกดใหมอเตอรท างานไดโดยตรงและเมอตอง การหยดกกดทสวตชปมกด อกตวได

ดงนนตองใชอปกรณมาประกอบเปนวงจรในการควบคมเพอใหเกด การควบคมไดตามทตองการและเกด

ความปลอดภยโดยมรายละเอยดตอไปน

รปท 2-6 รปแสดงวงจรสตารทมอเตอรโดยตรง

Page 33: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 36

ขนตอนการท างาน

1. กดสวตช S2 คอนแทคเตอร K1 ท างาน ปลอยสวตช 2 คอนแทคเตอร K1 ยงท างานอย

ตลอดเวลา เนองจากหนาสมผสชวยปกตเปด K1 ในแถวท 2 ท างานหนาสมผสจะปด กระแสไฟฟาไหลเขา

ไปในขดลวดของแมคเนตคตลอดเวลา

2. เมอเกดสภาวะโอเวอรโหลดหนาสมผสของโอเวอรโหลดปกตปด (F3) จะตดวงจรไมมกระแส

ไหล เขาขดลวด คอนแทคเตอร K1 จะหยดท างาน

3. ในการหยดการท างานของวงจร ใหกดสวตช S1

4. ถาฟวส F2 ขาด วงจรกจะหยดท างาน

5. เมอเกดสภาวะโอเวอรโหลดใหวงจร ท างานใหม ให กดปมรเซทโอเวอรรโหลด หนาสมผสกลบ

สสภาพเดม แลวท าการ กด S2 ใหมมอเตอร จะกลบมาท างานตามเดม

5. การควบคมมอเตอรท างานเรยงตามล าดบ

ในการควบคมมอเตอรเรยงตามล าดบนนจะตองใหมอเตอรตวแรกท างานกอน และมอเตอรตวท

สองถงจะท างานตามได เมอตองการหยดการท างานสามารถหยดการท างานของมอเตอรทงสองตวพรอม

กนไดและเมอมอเตอรตวใดตวหนงเกดท างานเกนก าลงมอเตอรจะหยดพรอมกนทงสองตว วงจรมอเตอร

ท างานเรยงตามล าดบนนยมใชกบงานสายพานล าเลยงหรองานทมการควบคมตอเนองและหยดพรอมกน

รายละเอยดในการทจะใชอปกรณทประกอบ กนเปนวงจรมดงน

ความหมายสญลกษณอกษรก ากบวงจร

สญลกษณ ความหมาย

S1 สวตชปมกดสแดงหยดเดน (Push Button Stop Motor 1, 2)

S2 สวตชปมกดสเขยวเรมเดนมอเตอรตวท1 (Push Button Start Motor 1)

S3 สวตชปมกดสเหลองเรมเดนมอเตอรตวท2 (Push Button Start Motor2)

F1 ฟวสปองกนวงจรก าลง (Power Fuse)

F2 ฟวสปองกนวงจรควบคม (Control Fuse)

F3 สวนปองกนมอเตอรตวท 1 ท างานเกนก าลง (Over Relay 1)

F4 สวนปองกนมอเตอรตวท 2 ท างานเกนก าลง (Over Relay 2)

K1 แมคเนตคคอนแทคเตอรของมอเตอรตวทท1 (Magnetic Contactor)

K2 แมคเนตคคอนแทคเตอรของมอเตอรตวท2 (Magnetic Contactor)

M1 มอเตอร 3 เฟสตวท 1 (3 Phase Induction Motor 1)

M2 มอเตอร 3 เฟสตวท 2 (3 Phase Induction Motor 2)

Page 34: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 37

5.1 วงจรและหลกการท างานของการควบคมมอเตอรท างานเรยงตามล าดบ

วงจรและหลกการท างานการควบคมมอเตอรแบบท างานเรยงตามล าดบโดยใชสวตชปมกด (Manual

Sequence Control)

วงจรก าลง

รปท 2-7 รปแสดงวงจรสตารทมอเตอรท างานเรยงล าดบ วงจรก าลง

จากวงจรก าลงจะใชคอนแทคเตอรสองตวในการ ใหมอเตอรท างานคอนแทคเตอรแรก

(K1) ตอใหกบมอเตอรตวท 1 (M1) ท างาน คอนแทคเตอรตวท 2 (K2) ตอใหกบมอเตอรตวท2 (M2) ท างาน

และมอปกรณการปองกนสายเมนฟวส3ตว เมอเกดการลดวงจรจะไมมกระแสไฟฟาไหลไปยงมอเตอรทง

สองไดและมอปกรณปองกนมอเตอรทงสอง ไมใหเกดการเสยหายเมอมอเตอรท างานเกนก าลง อปกรณนน

คอโอเวอรโหลดรเลย

F3 เปนโอเวอรโหลดรเลยปองกนมอเตอรตวท 1

F4 เปนโอเวอรโหลดรเลยปองกนมอเตอรตวท 2

วงจรควบคม

รปท 2-8 รปแสดงวงจรสตารทมอเตอรท างานเรยงล าดบ วงจรควบคม

Page 35: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 38

ขนตอนการท างาน

1. เมอกดสวตช S3 ขณะทคอนแทคเตอร K1 ยงไมท างานคอนแทคเตอร K2 จะไมท างานเพราะ

คอนแทคปกตเปดของ K1 ในแถว 3 ยงเปดอย

2.เมอกด S2 ท าใหคอนแทคเตอร K1 ในแถวท1ท างานและหนาสมผสปกตเปดของ K1 ในแถวท 2

จะตอวงจรท าใหคอนแทคเตอร K1 ท างานตลอดเวลา และคอนแทคชวยปกตเปด K1 ชดท 2 ในแถวท 3

ปด จะตอวงจรท าให K2 พรอมทจะท างานเมอกด S3

3.หลงทปลอยสวตช S2 แลวคอนแทคเตอร K1 กยงคงท างานอยตลอดเวลา

4. เมอกด S3 คอนแทคเตอร K2 กจะท างานคอนแทคปกตเปด K2 ในแถว 4 จะตอวงจรให K2

ท างานตลอดเวลา หลงจากทปลอยนวออกจาก S3 ไปแลว

5.หากตองการใหหยดท างานใหกด S1 K1และ K2 จะหยดท างาน มอเตอรตวท 1 และ 2 หยด

หมน

6.และเมอเกดสภาวะโอเวอรโหลดท F3 หรอ F4 คอนแทคเตอร K1และ K2จะหยดท างาน

7.เมอเกดโอเวอรโหลดจะใหท างานใหมใหกดปมรเซทของโอเวอรโหลดตวท TRIP แลวท าการกด

S2 ใหคอนแทคเตอร K1 ท างานมอเตอร1 กอนแลวกด S3 ใหคอนแทคเตอรตวท 2 ท างานมอเตอร 2

ท างาน

6. การควบคมการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ

มอเตอรไฟฟากระแสสลบทใชในงานอตสาหกรรมมทงมอเตอรทใชกบ ระบบไฟฟา 1 เฟส และ 3

เฟส การกลบทางหมนมอเตอร มความจ าเปนอยางหนงทใช ในงานอตสาหกรรม มการกลบทางหมน

มอเตอรทงมอเตอรไฟฟา 1 เฟสและ 3 เฟส

ดงนนจงมวงจรในการควบคมในการกลบทางหมนมอเตอรอยหลายแบบดวยกนเชนการกลบทาง

หมนมอเตอร ไดทนททไมตองหยด การท างานของมอเตอรและการการกลบทางหมนมอเตอร แบบตอง

หยดการท างาน ของมอเตอรทจะตองศกษาวงจรและหลกการตอไป การควบคมการกลบทางหมน

มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟสมการควบคมหลายแบบแตในทนเปนการใชสวตชปมกดในการควบคม ซง

การควบคมมวงจรก าลงทใชในการกลบทางหมนและวงจรควบคมตวอยางในการควบคมนเปนการหยด

มอเตอรทกครงกอนกลบทางหมน ทเรยกวาวงจร Reversing after stop

Page 36: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 39

6.1 การกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส

ความหมายสญลกษณอกษรก ากบวงจร

สญลกษณ ความหมาย

S1 สวตชปมกดหยดเดนมอเตอร (Push Button Stop)

S2 สวตชปมกดเดนมอเตอรหมนขวา (Forward Start)

S3 สวตชปมกดเดนมอเตอรหมนซาย (Reversing Start)

F1 ฟวสปองกนวงจรก าลง (Power Fuse)

F2 ฟวสปองกนวงจรควบคม (Control Fuse)

F3 สวนปองกนมอเตอรท างานเกนก าลง (Overload Relay)

K1 คอนแทคเตอรหมนขวา (Forward Contac)

K2 คอนแทคเตอรหมนซาย (Reverse Contac)

M1 มอเตอร 1 เฟส (Single Phase Motor)

วงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส

วงจรก าลง

รปท 2-9 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส (วงจรก าลง)

Page 37: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 40

หลกการของวงจรก าลงการกลบทางหมนมอเตอร ไฟฟากระแส สลบ 1 เฟส ส าหรบการท างาน

ของวงจรก าลงนนเมอ คอนแทคเตอร K1 ท างานกระแสไฟฟาจะไหลจาก ไลน L1 เขาขดรน จากขว U ไปยง

ขว X แลว ครบวงจรทสวนทขดสตารทกระแสไหล จากขว V และขว Y ครบวงจรท N เชนกน จะท าให

มอเตอรหมนขวา ในขณะทคอนแทคเตอร K1 หยดท างาน ใหคอนแทคเตอร K2 ท างานจะมกระแสไฟฟา

จะไหล ผานขดรนเหมอนกบขนแรกคอขว U กบขว X สวนในขดสตารทกระแสไฟฟา จะไหลจากขว Y ไปยง

ขว V จะเหนไดวาเปนการสลบ ขวของขอสตารทท าใหมอเตอรกลบทศทางการหมน

วงจรควบคม

รปท 2-10 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส (วงจรควบคม)

ขนตอนการท างาน

1. กดสวตช S2 คอนแทคเตอร K1 ท างานหมนขวา คอนแทคปกตปดของ K1 ในแถว ท 3 ตด

วงจร ไมมกระแสไหลไปยงคอนแทคเตอร K2 คอนแทคเตอร K2 จะท างานไดกตอเมอคอนแทคเตอร K1

หยด

2. การเปลยนทศทางการหมนของมอเตอรจากหมนขวาเปนหมนซาย จะเปลยนเลยไมไดตองท า

การกดสวตช S1 กอน

3. เมอท าการกด S1 คอนแทคเตอร K1 หยดการท างาน จะใหมอเตอรหมนซายท าการ กด S3 ให

คอนแทคเตอร K2 ท างานคอนแทคปกตปด ในแถวท 1 ตดวงจรไมมกระแสไหลไปยงคอนแทคเตอร K2

จะใหคอนแทคเตอร K1 ท างานตองใหหยดคอนแทคเตอร K2 กอนแลวท าตามขนตอนท 1

4. ถาหากกดสวตช S2 และ S3 พรอมกน ตวคอนแทคเตอรตวใดทไดรบกระแสกอนจะท างาน

กอน คอนแทคเตอรทงสองไมมโอกาสท างานพรอมกนไดเพราะมคอนแทคชวยสลบ กนตดเราเรยกวา ม

Interlock ซงกนและกน

Page 38: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 41

6.2การควบคมการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส

มอเตอรไฟฟา 3 เฟส นยมใชกนมากเครองจกรในงานอตสาหกรรม เชน เครองกลง ,

เครอง กด, เครองใส, เครนยกของ ฯลฯ เครองดงกลาวอาจตองมการท างานทเปลยนทศทาง 2 ทศทาง จง

ตองรจกวธการกลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส อยางถกวธ ไมวามอเตอรจะตอขดลวดแบบสตารหรอเดลตา

ถาท าการสลบสายแหลงจายไฟฟาใหกบมอเตอรคใดคหนง จะท าใหมอเตอรกลบทศทางการหมนได

แสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟา 3 เฟสแบบตางๆ

รปท 2-11 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟา 3 เฟส

จากระบบไฟฟา 3 เฟส

L1 เขาทขว U1 ของมอเตอร

L2 เขาทขว V2 ของมอเตอร

L3 เขาทขว W3 ของมอเตอร

ไมมการสลบสายไฟฟาเขาขวมอเตอรท าใหมอเตอรไฟฟาหมนขวาหรอทศทางหมนตามเขมนาฬกา

รปท 2-12 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟา 3 เฟส

Page 39: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 42

จากระบบไฟฟา 3 เฟส ท าการสลบสายไฟฟาเขาขวมอเตอร

L1 เขาทขว U1 ของมอเตอร

L2 เขาทขว W1 ของมอเตอร

L3 เขาทขว V1 ของมอเตอร

มการสลบสายไฟฟาเขาขวมอเตอรท L2 กบ L3 ท าใหมอเตอรไฟฟาหมนซายหรอทศทางหมน

ทวนเขมนาฬกา

รปท 2-13 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟา 3 เฟส

จากระบบไฟฟา 3 เฟส ท าการสลบสายไฟฟาเขาขวมอเตอร

L1 เขาทขว W1 ของมอเตอร

L2 เขาทขว V1 ของมอเตอร

L3 เขาทขว U1 ของมอเตอร

มการสลบสายไฟฟาเขาขวมอเตอรท L1 กบ L3 ท าใหมอเตอรไฟฟาหมนซายหรอทศทางหมน

ตามทวนนาฬกา

รปท 2-14 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟา 3 เฟส

Page 40: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 43

จากระบบไฟฟา 3 เฟส ท าการสลบสายไฟฟาเขาขวมอเตอร

L1 เขาทขว V1 ของมอเตอร

L2 เขาทขว U1 ของมอเตอร

L3 เขาทขว W1 ของมอเตอร

มการสลบสายไฟฟาเขาขวมอเตอรท L1 กบ L2 ท าใหมอเตอรไฟฟาหมนขวาหรอทศทางหมนตาม

ทวนนาฬกา

6.3 การกลบทางหมนมอเตอรสามเฟส (Reversing of Three Phase Motors)

การกลบทางหมนมอเตอรสามเฟสท าไดโดยการกลบขวสายของมอเตอรทตอเขากบสายจายกาลง 3

เฟสคใดคหนงเพยงคเดยว การกลบทางหมนมอเตอรสามเฟสดวยคอนแทกเตอรทนยมกนโดยทวไป ม 3

แบบขนอยกบลกษณะการใชงาน คอ

6.3.1 วงจรการกลบทางหมนมอเตอรโดยตรง (Direct reversing)

วธการกลบทางหมนมอเตอรสามเฟสท าไดโดยการสลบสายเมนคใดคหนงทตอเขากบมอเตอร

สวนอกเสนหนงตอไวเหมอนเดม ลกษณะการกลบทางหมนแบบกลบทางหมนโดยตรง หมายถง วงจร

สามารถท าการกลบทางหมนมอเตอรไดทนทตลอดเวลาทมอเตอรท าการหมนอย โดยการกดสวตช S2

หรอ S3 และเมอตองการหยดมอเตอรกสามารถท าไดโดยการกดสวตช S1 (OFF)

รปท 2-15 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนมอเตอรโดยตรง

Page 41: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 44

ลกษณะการท างานของวงจร

1. คอนแทกเตอร K1 ท าหนาทตอใหมอเตอรหมนขวา และคอนแทกเตอร K2 ท าหนาทตอให

มอเตอรหมนซาย

2. เรมเดนมอเตอรใหหมนซายหรอขวากอนกไดโดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และสามารถท า

การกลบ ทางหมนไดตลอดเวลาโดยไมจ าเปนตองท าใหมอเตอรหยดหมนกอน

3. เมอตองการหยดมอเตอรใหท าการกดปมสวตช S1

4. ถากดสวตชปมกด S2 และ S3 พรอมกนจะไมมคอนแทกเตอรตวใดท างาน และคอนแทกเตอร

K1 และ K2 ไมสามารถท างานพรอมกนได เนองจากม interlock contact K1 และ K2 ตอไวกอนเขาคอลย

แมเหลกของ K1 และ K2 เพอเปนการปองกนการลดวงจร

5. เมอเกดการโอเวอรโหลดขน โอเวอรโหลดรเลย F3 แบบมรเซทดวยมอ จะท าหนาทตดวงจร

ควบคมออกไป

6.3.2 วงจรกลบทางหมนหลงจากมอเตอรหยด (Reversing after stop)

ลกษณะการกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร หมายถง วงจรจะกลบทางหมนมอเตอรได เมอท า

การหยดมอเตอรกอนเทานน การเรมเดนมอเตอรจะเรมเดนใหหมนขวาหรอซายกอนกได โดยการกดสวตช

S2 หรอ S3 และเมอตองการหยดมอเตอรกสามารถท าไดโดยการกดสวตช S1 (OFF)

Page 42: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 45

รปท 2-16 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนหลงจากมอเตอรหยด

ลกษณะการท างานของวงจร

1. คอนแทกเตอร K1 ท าหนาทตอใหมอเตอรหมนขวา และคอนแทกเตอร K2 ท าหนาทตอใหมอเตอร

หมนซาย

2. เรมเดนมอเตอรใหหมนซายหรอขวากอนกไดโดยการกดสวตช S2 หรอ S3 ในขณะทมอเตอรกา

ลงหมนอย ไมสามารถท าการกลบทางหมนได จะตองท าใหมอเตอรหยดหมนเสยกอนโดยการกดสวตช S1

3. ถากดสวตชปมกด S2 และ S3 พรอมกนจะไมมคอนแทกเตอรตวใดท างาน และคอนแทกเตอร K1

และ K2 ไมสามารถท างานพรอมกนได เนองจากม interlock contact K1 และ K2 ตอไวกอนเขาคอลย

แมเหลกของ K1 และ K2 เพอเปนการปองกนการลดวงจร

4. เมอเกดการโอเวอรโหลดขน โอเวอรโหลดรเลย F3 แบบมรเซทดวยมอ จะท าหนาทตดวงจร

ควบคมออกไป

Page 43: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 46

6.3.3 วงจรกลบทางหมนแบบจอกกง (Reversing by Jogging)

ลกษณะการกลบทางหมนแบบจอกกง หมายถงการกลบทางหมนมอเตอรโดยการกดสวตชปมกด

คางไว เมอปลอยมอออกจากสวตชปมกดมอเตอรกจะหยดหมน การเรมเดนมอเตอรจะเรมเดนใหหมนขวา

หรอซายกอนกได โดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และเมอไมตองการใหวงจรท างานกท าการปลดสวตช S1

ออกซง S1 เปนสวตชแบบมลอคในตวเอง

รปท 2-17 รปแสดงวงจรการกลบทางหมนแบบจอกกง

ลกษณะการท างานของวงจร

1. คอนแทกเตอร K1 ท าหนาทตอใหมอเตอรหมนขวา และคอนแทกเตอร K2 ท าหนาทตอใหมอเตอร

หมนซาย

2. เรมเดนมอเตอรใหหมนซายหรอขวากอนกไดโดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และจะตองกดสวตช

ตลอดเวลาทตองการใหมอเตอรหมนถาปลอยมอออกจากสวตชปมกดมอเตอรจะหยดหมน

3. ถากดสวตชปมกด S2 และ S3 พรอมกนจะไมมคอนแทกเตอรตวใดท างาน และคอนแทกเตอร K1

และ K2 ไมสามารถท างานพรอมกนได

Page 44: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 47

ปฏบตเดนสายในต MDB

รปท 3-1 รปแสดงวงจรควบคมมอเตอรปมน าดวยลกลอย

Page 45: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 48

รปท 3-2 รปแสดงภาพลกลอย

รปท 3-3 รปแสดงวงจรควบคมมอเตอรปมน าดวยลกลอยและคอนแทคเตอร

Page 46: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 49

รปท 3-4 รปแสดงวงจรก าลง

รปท 3-5 รปแสดงวงจรควบคม

Page 47: ระบบควบคุมโดยทั่วไป …qa.itech.snru.ac.th/UserFiles/File...ฝึกอบรมเทคนิคการตรวจซ่อมและบ้ารุงรักษาระบบปั้มน้้าประปาเบองต้นแก่ชุมชน

ฝกอบรมเทคนคการตรวจซอมและบารงรกษาระบบปมนาประปาเบองตนแกชมชน หนา 50

เอกสารอางอง

“การควบคมมอเตอรไฟฟา,” [ออนไลน]. เขาถงไดจาก

http://www.lpc.rmutl.ac.th/elcen/elearning/motorcontrol/module4/contactor1.html, 2009. (21/12/52)

“การควบคมมอเตอรไฟฟา,” [ออนไลน]. เขาถงไดจาก

http://edu.e-tech.ac.th/mdec/learning/e-web/sara010.html, 2009. (22/12/52)

การควบคมมอเตอรไฟฟา ผศ.อ านาจ ทองผาสข และผศ.วทยา ประยงคพนธ

การควบคมเครองกลไฟฟา ไวพจน ศรธญ

ไวพจน ศรธญ ชลชย ธรรมววฒนกร