Top Banner
فصل نامه جغراف ی ا ی طب ی ع ی، سال دهم، شماره83 ، زمستان9816 66 ز کمی و، آنالیی شناسای طبقه بند ی لند فرم هایده ازستفا امغان بای دایاابانی پ و بیری کوی روش ها یPralong وELECTRE رضا عرب عامری علی1 * مغانه دانشگا زمین داانشکده علومرس د مد، مغان دا، ا یران مهران مقصودینشیار دا( عی طبیای جغرافی ژئو مرفولوژ یانشکده، د) جغراف یانشگاه دا تهران، تهران، ا یران. اریخ دریافت: ت66 / 6 / 9816 یخ پذیرش: تار8 / 6 / 9816 چکیده: جاذبه ها ومند توان ی های ژئومورفوتور ی سم، از سرما یه هایر و منطقه به فرد هر کشو منحصر به شمار م ی رود که شناسای ی، طبقه بند ی و برنامه رزی ی آن ها به منظورردشگر توسعه گ ی علم ی از اهم ی ت بس ی اریی باخوردار است. برز کمی، آنالیی شناسای هدف از این پژوهش و طبقه بندی لند فرم هایده ازستفا امغان بای دایاابانی پ و بیری کوی روش ها یPralong وELECTRE است. فیضر از نوع توصی پژوهش حا- نی بر مطالعاتلی مبت تحلی کتابخانه ا ی و پ ی ما ی ش ها ی مید انی است. بد ین صورت مورد مطالعهوده که پس از تعیین محدمک به ک تصاویرواره ماه ا ی، ر ابتدا د باز مطالعاتده استفا ا کتابخانه ا ی و پمایش ی هایدانی میاد تعد۲۱ ژئومورفوسایتنتخاب ا ش د . درز روش چند معیارهده استفا ا گام بعد باELECTRE و، زیبردشگری علمی، گارهای معیی، ایجتماعی بهخی و ا تاری رتبه بند ی ژئومورفوسا یت هااخته شد و پرد ژئومورفوسا یت های ارزش بار گام بعد،. دیدین حذف گرد پایده از روشستفا ا باPralong ، ابی به ارزی۵ برتر ژئومورفوسایت شامل برخان ها، تپه ها ی ماسه ا ی، پل یگون هایشترینا که بیزارهگی و نبکا، دشت ری نمکیمتیاز ا را در روشELECTRE کسب کرده اند، صل ازخته شد. نتایج حا پرداابی ارزی ژئومورفوسا یت هان داد نشا که ژئومورفوسا یت های تپه ها ی ماسه ا ی و پل یگون هایا کسب به ترتیب نمکی ب( متیازترین ا با۷۴ / ۰ ، ۷۵ / ۰ ) ، بهترین ژئومورفوسا یت ها به تبدیل شده برایبر کار ی های ژئو تستی وری م ی باشندردشگررای جذب گی بی پتانسیل با و دارای م ی باشند. ابی ارزیج کلی نتای ژئومورفوسا یت هان داد که نشازاتمتیا ا به دست آمده برایامی تم ژئو سا یت هاین پای است که ازل آن عل م ی توان به دشوار یکانات رفاهی، عدمتی، فقدان امراکز جمعی، دوری از م دسترسی معرفیمند توان ی های عدم توجه به منطقه و اکو تور یسمشاره نمود. عیار در منطقه اره به ور ی نیزامی برای تم ژئومورفوسا یت ها کم است. صل از این پژوهش نتایج حا م ی تواندستفاده موردا مدیران و برنامه ر یزان محلی به منظور گیرد.ارردشگری قرسعه و ترویج گ توژگان وادی: کلیابی، ارزی ژئومورفوسایت، پای یمغان، دا روشPralong ، الگوریتمELECTRE . * ویسنده مسئول: ن89191719190 @yahoo.com alireza.ameri91 mail: - E
15

ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

Mar 09, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

66 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

کویری و بیابانی پالیای دامغان با استفاده از هایلند فرم یبندطبقهشناسایی، آنالیز کمی و

ELECTREو Pralong یهاروش

*1علیرضا عرب عامری

یرانا ،دامغان ،مدرس دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان

مهران مقصودی

.یرانا ،تهران ،تهران دانشگاه یاجغراف(، دانشکده یژئو مرفولوژجغرافیای طبیعی ) دانشیار

8/6/9816 تاریخ پذیرش: 66/6/9816 تاریخ دریافت:

چکیده:

منحصر به فرد هر کشور و منطقه به هاییهسرماسم، از یژئومورفوتور هاییتوانمندو هاجاذبه

از یعلم یتوسعه گردشگر منظوربه هاآن یزیربرنامهو یبندطبقه، ییکه شناسا رودیمشمار

لند بندیطبقهو هدف از این پژوهش شناسایی، آنالیز کمی برخوردار است. باالیی اریت بسیاهم

. است ELECTREو Pralong یهاروشکویری و بیابانی پالیای دامغان با استفاده از هایفرم

انی مید یهاشیمایپو یاکتابخانهتحلیلی مبتنی بر مطالعات -پژوهش حاضر از نوع توصیفی

با در ابتدا ، یاماهوارهتصاویر به کمککه پس از تعیین محدوده مورد مطالعه صورتینبد .است

. در دشانتخاب ژئومورفوسایت ۲۱تعداد میدانی هاییمایشپو یاکتابخانهاستفاده از مطالعات

ایی، معیارهای علمی، گردشگری، زیبو ELECTREگام بعد با استفاده از روش چند معیاره

با ارزش هاییتژئومورفوساپرداخته شد و هایتژئومورفوسا یبندرتبهتاریخی و اجتماعی به

ژئومورفوسایت برتر ۵ به ارزیابی ،Pralongبا استفاده از روش پایین حذف گردید. در گام بعد،

امتیاز نمکی، دشت ریگی و نبکازارها که بیشترین هاییگونپل، یاماسه یهاتپه، هابرخانشامل

هایتژئومورفوساارزیابی پرداخته شد. نتایج حاصل از ،اندکردهکسب ELECTREروش را در

نمکی به ترتیب با کسب هاییگونپلو یاماسه یهاتپه هاییتژئومورفوساکه نشان داد

ژئو هاییکاربربرای تبدیل شده به هایتژئومورفوسابهترین ،(۷۵/۰، ۷۴/۰باالترین امتیاز )

نتایج کلی ارزیابی . باشندیمو دارای پتانسیل باالیی برای جذب گردشگر باشندیم وریستیت

که از استپایین هایتژئو سا تمامی برای آمدهدستبهامتیازات نشان داد که هایتژئومورفوسا

دسترسی، دوری از مراکز جمعیتی، فقدان امکانات رفاهی، عدم یدشواربه توانیمعلل آن

نیز یوربهرهدر منطقه اشاره نمود. عیار یسماکو تورمنطقه و عدم توجه به هاییتوانمند معرفی

مورداستفاده تواندیمنتایج حاصل از این پژوهش .استکم هایتژئومورفوسابرای تمامی

توسعه و ترویج گردشگری قرار گیرد. منظوربهمحلی یزانربرنامهمدیران و

.ELECTRE، الگوریتم Pralongروش دامغان، یایپال ژئومورفوسایت، ارزیابی،کلیدی: واژگان

yahoo.comalireza.ameri91mail: -E@ 89191719190نویسنده مسئول: *

Page 2: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

/ عرب عامری و ...های کویری و بیابانی پالیای دامغانلند فرم یبندشناسایی، آنالیز کمی و طبقه 66

مقدمه

(Leopold, 1949)، زمانی که لئوپولد گرددیبرمقبل هایمهر و موممسائل ژئومرفولوژیک با توریسم به ۀرابططرح

معرفی نمود. این 9توریسم اخالق خدمات ۀالزمو سازینهزم، اخالق زمینی را یژئو مرفولوژیکی از پیشگامان عنوانبه

یسماکو تورمرفوژنتیک در ارتباط با هاییستمساخیر به شکلی دیگر و در قالب بررسی عملکرد هایمهر و مومرابطه در

;Pope et al., 2002; Arrowsmith and Inbakaran, 2002; Jennings, 2004مورد اقبال محققین بوده است

Pralong, 2005; Serrano and) González-Trueba, 2005; Brandolini et al., 2006 .)یژئو مورفولوژ

مطالعاتی نوین در علوم زمین و مطالعات گردشگری است که مبتنی بر یهاحوزهیسم( از جمله گردشگری )ژئومورفوتور

ریستی تو یهامکان(. (Reynard et al, 2007ویژه ژئومورفولوژیک است یهامکانیا هایتژئومورفوساشناخت

اشکال و فرآیندهای صورتبه 8ژئومرفولوژیکی هاییهسرما ),Pralong )2005یا به قول پرالونگ و 6ژئومرفولوژیکی

، تاریخی و ، ژئومرفولوژیکیشناسیینزم یرگذارتأثکه بنا به درک انسان از عوامل شوندیمژئومرفولوژیکی تعریف

Panizzaاقتصادی هستند -تاریخی و یا اجتماعی-، علمی، فرهنگییشناختیباییز، دارای ارزش هامکاناجتماعی این

and Poacente, 1993; Quaranta, 1993)). بیشتر بازارهای گردشگری ژئو توریسماخیر توجه به هایمهر و مومدر

ت، مورد بازدید انسان ساخ یهاجاذبهموجود در شهرها و همچنین یهاجاذبه کهاینقرار داده است. به دلیل یرتأثرا تحت

آمده است به وجوددر بازارهای گردشگری هاآنو تکرار شدن هاجاذبهزدگی از این ینوعبه، اندگرفتهقرار هاانسانبیشتر

با ماهیت طبیعی و منحصر به فرد هستند )یمانی و همکاران، ییهاجاذبهدر پی المللیینبو امروزه بیشتر گردشگران

که سهم قابل توجهی از مساحت کشور را به خود اختصاص در ایران هایتژئومرفوسامناطق ینترمهمیکی از (. 9819

در سیمای جغرافیای طبیعی ایران اییژهو اندازچشم، مناطق بیابانی و کویری هستند که دارای زیبایی، تنوع و اندداده

مناطق خشک از جمله تنوع هاییتوساژئومرفوجود رغمبهدر کشور ایران (.9819 هستند )مقصودی و همکاران،

آن روند یزیربرنامهمدیریت و یهاجنبهو هایتژئومرفوساارزیابی قابلیت ۀیندرزم، و اشکال ژئومرفولوژیک اندازهاچشم

علمی، یهاارزشنوین برای توسعه ییهاروشبنابراین نیازمند ؛ (9819وجود ندارد )مقصودی، یمندنظاممنسجم و

، سهم قابل توجهی هاجاذبه(. چرا که این نوع (Reynard and Panizza, 2005هستیم هاآنقتصادی و مانند فرهنگی، ا

و دارای قابلیت متعدد در زمینه گردشگری هستند. بدیهی است که اگر انددادهاز مساحت ایران را به خود اختصاص

توسعه گردشگری خود لحاظ کنند، شانس موفقیت یهارنامهبرا در هاجاذبهو هایژگیوسیاحتی کشور، این یزانربرنامه

پالیای دامغان (. 9833گردشگری و مدیریت آن فراهم خواهد شد )نوجوان و همکاران، یهاارزشبیشتری در افزایش

، ینمک العادهخارق هایلند فرمو همچنین یزانگشگفتبکر و کاوشی و تراکمی بادی هایلند فرمداشتن انواع باوجود

( یسماکو تورایجاد منافع اقتصادی )گردشگری، در منطقه وبیابانی ژئو توریسمباالیی جهت توسعه صنعت پتانسیل بالقوه

1Tourism services ethic 2Geomorphosites 3 Geomorphological assets

Page 3: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

66 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

جهت جذب گردشگر از سوی یزیربرنامهطبیعی و یهاجاذبهتاکنون در زمینه معرفی این متأسفانه، ولی دارد

بندییتاولونخست ،هدف از این پژوهشنگرفته است. محلی اقدام جامعی صورت یزانربرنامهپژوهشگران و

و در است ELECTREدارای ارزش گردشگری پایین با استفاده از روش هاییتژئومورفوساو حذف هایتژئومورفوسا

داخته پر هایشنهادپبا استفاده از روش پرالونگ گردید و در آخرین گام به ارائه هایتژئومورفوساگام بعد اقدام به ارزیابی

گردشگری متناسب با پتانسیل گردشگری این منطقه و یزیربرنامهگام بلندی را در تواندیمنتایج حاصل شد.

جذب گردشگر فراهم آورد. منظوربهعمرانی هایگذارییهسرما

پژوهشپیشینه

به توانیمان ین میاست. از ار صورت گرفته یاخ ۀدهدر یمطالعات متنوع و متعدد هاتیژئومورفوسا یابیدر رابطه با ارز

اسپانیا شدهحفاظت یهاپارکدر هاتیژئومرفوسا( به برآورد 6۰۰6) همکاران وSerrano ر اشاره نمود:یموارد ز

است رینظکم یاندازهاچشمدارای ارزش فراوان ژئومرفولوژیکی با هاتیژئومورفوسانشان داد که مطالعاتشان. اندپرداخته

( ۰۰6) و همکاران Reynard محیطی را داراست. یهاآموزشگردشگری، توانایی زیادی در زمینه یهابهجنکه عالوه بر

و مکمل در ین ارزش علمیین روش به بحث در مورد تعیپرداخته است. در ا هاتیژئومورفوسا یابینو در ارز یبه ارائه روش

در کوهستان بوکگی هاتیژئومورفوسالیل ارزش ( به تح6۰9۰) و همکاران Comanescuپرداخته است. هاتیژئو سا

علمی، فرهنگی، اقتصادی، اکولوژیکی یهاارزشاین مکان دارای اندکردهو با تحلیل آماری مشخص اندپرداختهرومانی

در جزایر یفشانآتش اندازچشم یهاتیژئومرفوسا( به ارزیابی 6۰99)و همکاران Doniz-Paez .است یشناختییبایزو

علمی، فرهنگی، افزوده، مدیریتی و یهاارزشنشان داد که این مکان دارای هاآن. مطالعات اندپرداختهاری در اسپانیا نق

شناسیینزمدر پژوهشی با عنوان ارزیابی میراث ،(6۰9۲) و همکاران Rocha. کاربردی برای توسعه گردشگری است

بنای تاریخی طبیعی ماندگو در بخش مرکزی پرتقال شناسیینزم بنای تاریخی طبیعی ماندگو، به ارزیابی میراث

ژئو 96علمی، آموزشی و توریستی تعداد یهاارزشانتخاب کردند و بر اساس یتژئو سا 86و بدین منظور اندپرداخته

ک روش جدید ، یهاژئو سایت( در پژوهش خود با عنوان شناسایی و ارزیابی کمی 6۰96) Brilhaرا انتخاب کردند. یتسا

ارائه نمود که شامل ارزیابی معیارهای علمی، آموزشی، توریستی و ریسک تخریب هایتژئومورفوساجهت ارزیابی کمی

کالس 8ریسک تخریب به ازلحاظمنطقه را هایلبر است. شدهیلتشک. هر یک از معیارها از تعدادی شاخص است

( به 9836و همکاران ) یز ثروتین رانیدر ا ده است.رکیریتی تقسیم مد هاییزیربرنامهریسک زیاد، متوسط و کم جهت

و به این نتیجه رسیدند اندپرداختهدر استان همدان یزیربرنامه یهافرصتجاد یدر ا یکیاشکال ژئومورفولوژ ریتأثمطالعه

یهاجاذبهمکی در کنار و گنبدهای ن هاطاقدیس ،هاتنگژئومورفولوژی خاص نظیر یهادهیپدکه قرارگیری برخی از

را مستعد هامکانارتباطی این یهاراهاندک با بافاصلهو با یکدیگر هاجاذبهتاریخی و فرهنگی و ارتباط تنگاتنگ این

یکیژئومورفولوژ یهامکان یستیاکو تور یتوانمند یابی( به ارز9831) یمختار .برای این نوع گردشگری در آورده است

Page 4: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

/ عرب عامری و ...های کویری و بیابانی پالیای دامغانلند فرم یبندشناسایی، آنالیز کمی و طبقه 63

یهامکانو به این نتیجه رسیدند که ران به روش پرالونگ پرداخته استیرابه در شمال غرب ااب خیز آسیحوضه آبر

جزء منابع طبیعی و گردشگری منطقه به شمار توانندیمیک مکان توریستی را دارند و عنوانبهاشاره شده قابلیت طرح

یابیمکان باهدف( 981۰و همکاران ) ی. مقصوداست هاآنبه دلیل باال بودن عیار علمی عمدتاً هامکانآیند و ارزش این

و به اندپرداختهمرنجاب ۀمنطقدر AHPسم با استفاده از روش یمناطق مستعد ژئومورفوتور ییبه شناسا هاتیژئومورفوسا

تار هک 3/8هکتار دارای پتانسیل باال، 86/9هکتار مساحت منطقه مورد مطالعه، حدود 86۰۰۰این نتیجه رسیدند که از

هکتار 9۰/6درصد دارای پتانسیل به نسبت پایین و ۲6/9هکتار دارای پتانسیل متوسط، 3/6باال، نسبتاًدارای پتانسیل

ر با استفاده از روش یکو یپارک مل یهاتیژئومورفوسا یابی( به ارز9819و همکاران ) یمقصودنیز پتانسیل پایین دارند.

ت برتر انتخاب یژئومورفوسا عنوانبهرا یازهیوار یهابیشت ی، در نهاتیژئو سا 9۰ یابیو پس از ارز اندپرداختهرا یپر

اندپرداختهکاشان -جاده قم یهاتیژئومورفوسا یستیژئومورفوتور یتوانمند یابی( به ارز9819و همکاران ) یمیکردند. مق

در بخش ژئومورفولوژی متعلق به اشکال مورد بررسی باالترین امتیاز یهاتیساو به این نتیجه رسیدند که از میان

. متوالی است یازهیوار یهابیشو هاغهیتترشیاری و باالترین امتیاز در بخش مدیریتی متعلق به سایت خوردهنیچ

و به اندپرداختهبه روش پرالونگ دخترپل یهاتاالب ژئو توریستی هاییتوانمند( به ارزیابی 9816روستایی و بهرامی )

اول و دوم را کسب یهارتبهنسبت به سایر معیارها شدهطرحمکان شناختییباییزیجه رسیدند که ارزش علمی و این نت

امتیاز را به خود اختصاص داده است و ترینیینپااین مکان یوربهرهارزش اقتصادی و شدت عیار کهیدرحالده است رک

یز یهاسازمان، ضعف مدیریتی یزانربرنامه، عدم هماهنگی بین وجود چنین وضعیتی نشانگر ناشناخته ماندن این منطقه

( در پژوهشی با عنوان 981۲و همکاران ) یسلمان. است ژئو توریسمدر زمینه هاآنو ناکافی بودن سطح دانش ربط

در شهرستان هاتیژئومورفوسا یهایکاربرو هایتوانمند یابی، به ارزهایتژئومورفوسا هاییکاربرو هایتوانمند یابیارز

از روش هاتیژئومورفوسا یابیارز ید و برایانتخاب گرد یابیارز یت برایژئومورفوسا 6۰ن پژوهش ی. در ااندپرداختهطبس

GAM یشتر یهاافکنهاه و مخروط ین سیدرنجان، سرزم یهارخنمون یهاتیژئومورفوسات ید و در نهاشاستفاده،

( در پژوهشی با 981۲اسالم فرد و همکاران ) ن شدند.ییتع ژئو توریستی یهایکاربر یبرا اهتیژئومورفوسان یبهتر

ژئومورفولوژیکی منطقه پنج دانک هایلند فرم، به ارزیابی هالند فرمژئومورفوتوریستی هاییتوانمندعنوان ارزیابی

و در مقابل منطقه باشدیمگردشگری باالیی ساری پرداختند و به این نتیجه رسیدند که منطقه باداب سورت دارای ارزش

منطقه ناشناخته مانده و ضعف مدیریتی یهاجاذبهنتیجه گرفتند که هاآن. است ترییینپاچورت دارای ارزش گردشگری

شده است. یبرداربهرهو ناکافی بودن خدمات رفاهی گردشگری باعث پایین بودن عیار

Page 5: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

61 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

موقعیت منطقه مورد مطالعه

یلومترمربعک 6819، مساحت پالیا یا چاله دامغان را کیلومترمربع 91368( مساحت حوضه آبخیز دامغان را 9866مدی )اح

در استان کیلومترمربع 91368. حوضه آبخیز دامغان با مساحت داندیم کیلومترمربع ۲66را قلییعلو مساحت کویر حاج

آبخیز یهاحوضهو دشت کویر در جنوب قرار دارد. این حوضه یکی از البرز در شمال یهاکوهرشته حدفاصلسمنان و در

6۰درجه و 86دقیقه طول شرقی و 66درجه و 66دقیقه تا 8۰درجه و 68که در محدوده شودیمدشت کویر محسوب

قه مورد . منطشودیمدرصد از مساحت کشور را شامل 1/9است و شدهواقعدقیقه عرض شمالی 8۰درجه و 86دقیقه تا

نمکی و یهاپهنه، نبکازارها، هابرخان، یاماسه یهاتپهمطالعه به علت دارا بودن عوارض تیپیک مناطق بیابانی شامل

اخیر مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار گرفته هایمهر و مومهمچنین وجود تنوع گیاهی و جانوری در منطقه در

و سپس جاده خاکی -از: مسیر اول از شهرستان شاهرود به سمت معلمان نداعبارتدسترسی به منطقه یهاراهاست.

و سپس جاده خاکی ده فرات -مسیر دوم مسیر دامغان به معلمان .گذردیمچاه جم به کوه خرس که از جنوب این کویر

.استبه کوه خرس

مأخذ: نگارندگان موقعیت منطقه مورد مطالعه :۲شکل

هاروشو هاهادد

است که با تکیه بر مطالعات میدانی صورت گرفته یاکتابخانهتحلیلی مبتنی بر مطالعات -پژوهش حاضر از نوع توصیفی

یبنددستهو یگردآور پژوهشات ی، مطالب مرتبط با ادبیاکتابخانهن پژوهش در ابتدا با استفاده از مطالعات یدر ااست.

Page 6: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

/ عرب عامری و ...های کویری و بیابانی پالیای دامغانلند فرم یبندشناسایی، آنالیز کمی و طبقه 6۰

د. اطالعات مرتبط شن حدود ییمشخص و تع هاتیژئومورفوسات یموقع ،یاماهوارهر یاز تصاو د، در گام بعد با استفادهیگرد

د. در مرحله یاخذ گرد 9۰۰۰۰۰ :9 یشناسنیزم یهانقشهمورد مطالعه با استفاده از یهامنطقه یشناسنیزم یهایژگیوبا

با استفاده از هاتیژئومورفوساه مربوط به ی. اطالعات اولدش هاتیژئومورفوسااز یبردارعکسو یدانید میبعد اقدام به بازد

را هایییتژئومورفوسا، ابتدا با استفاده از الگوریتم الکتره هایتژئومورفوساپس از تعیین د. یروش پرالونگ استخراج گرد

یکیروش الکتره د. ش یدبنرتبهبا روش پرالونگ ارزیابی و هایتژئومرفوساکه قابلیت بررسی ندارند از مدل حذف و بقیه

مورد ،یارتبهر یسات غیبا استفاده از مقا هاینهگزه ین روش کلی. در اباشدیم یجبران یهامدلموجود در یمتدهااز

ریزییهپاک مجموعه ناهماهنگ یک مجموعه هماهنگ و ی ین روش بر مبنایه مراحل انجام ای. کلگیردیمقرار یابیارز

ارائه شد و سپس توسط وان 9ونیتوسط بنا ه. روش الکتراست "یز هماهنگیآنال"لحاظ معروف به ن یو روش بد شوندیم

یضمن صورتبهر همکارانش توسعه داده شده است. در روش الکتره از مفهوم تسلط یو سا۲ی، رو8چکامپی، ن6دلفت

ا غالب و مغلوب( یف )ینه مسلط و ضعیو گز شوندیمسه یمقا باهم یزوج صورتبه هاینهگزن روش ی. در اشودیماستفاده

این روش بر مبنای کلیه مراحل انجام (.Roy,1991) شوندیمف و مغلوب حذف یضع هایینهگزو سپس شدهییشناسا

(. این روش متعلق به 9833و همکاران، احمد پور) شوندیم ریزییهپایک مجموعه هماهنگ و یک مجموعه ناهماهنگ

و یعشف) است هارتبهیک مجموعه از صورتبهاست که خروجی آن چند شاخصهجبرانی یاهمدلهماهنگ از یرگروهز

به ترتیب زیر است: الکترامراحل روش (. 983۲، یباز

میس تصمیل ماتریگام نخست: تشک

mnm

n

xx

xx

X

...

.......

...

1

111

م:یس تصمیاس کردن ماتریمق یگام دوم: ب

m

i

ij

ij

ij

x

xr

1

2

رابطه )9(:

ارها:یس وزن معین ماترییتعگام سوم:

nw

w

w

W

...0

...

0...

2

1

نرمال شده داروزنم یس تصمین ماترییگام چهارم: تع

mnm

n

vv

vv

WRV

...

......

...

1

111

رابطه )6(

موافق و مخالف یارهایل مجموعه معیگام پنجم: تشک رابطه )8(

1- Banayoun 2- van Delft 3- Nijkamp 4-Roy

Page 7: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

69 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

رابطه )۲( : س موافقیل ماتریگام ششم: تشک

1j

j

sj

j

keW

W

c ke رابطه )6(

س مخالف:ین ماترییگام هفتم: تع

ejkjJj

ejkjIj

kevv

vvd ke

max

max رابطه )6(

س تسلط موافقیل ماتریگام هشتم: تشک

m

ekk

m

kee

ke

mm

cc

1 1 )1( رابطه )6(

س تسلط مخالف:یل ماتریگام نهم: تشک

m

ekk

m

kee

ke

mm

dd

1 1 )1( رابطه )3(

:ییس تسلط نهایل ماتریگام دهم: تشک

kekeke gfh . رابطه )1( نه: ین گزیت کمتر و انتخاب بهتریبا رضا هاینهگزگام یازدهم: حذف کردن

است. شدهدادهچند معیاره نشان گیرییمتصم یهاروشدر میان الکترا( جایگاه روش 6در شکل )

مأخذ: نگارندگان چند معیاره گیرییمتصم یهاروشدر میان ELECTREجایگاه روش :۱شکل

روش پرالونگ

یهاارزشاز تواندیمبه منابع طبیعی و گردشگری تبدیل شوند، چرا که انسان توانندیمژئومرفولوژیکی هاییتسا

کند، یبرداربهرهعیار گردشگری دهندهیلتشکاصر عن عنوانبه هاآنعلمی، زیبایی ظاهری، فرهنگی و اقتصادی

. ارزیابی میزان و شوندیمتفریحی و القای اثرات اقتصادی هاییتفعال، این ارزش توریستی موجب توسعه یگردعبارتبه

Page 8: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

/ عرب عامری و ...های کویری و بیابانی پالیای دامغانلند فرم یبندشناسایی، آنالیز کمی و طبقه 66

و زمانی ژئومرفولوژیکی از نظر مکانی یهامکانکه تعریفی از شدت استفاده از دهدیماین امکان را یبرداربهرهکیفیت

و معیارها باید در هاارزشداشته باشیم. اعتبار این روش در آن است که این شانبالقوه هاییتوانمندو تعیین

امتیازدهی مطابقت هاییاسمقبا یگردعبارتبه؛ مختلف توپوگرافی و گردشگری مورد آزمایش قرار گیرد یاندازهاچشم

و هایتوانمندژئومرفولوژیکی را در ارتباط با یهامکانظرفیت تحمل ندتوایمبنابراین این رویکرد ؛ داشته باشند

توسعه پایدار، همه این اندازچشمتفریحی و سیر تحولشان نشان دهد. در هاییتفعالکارکردی از عنوانبهآن یبرداربهره

نده به کار رود. این روش برای فعلی و آی یبرداربهرهحفاظت و ینتضم منظوربه شانرابطهباید متناسب با هاارزش

. این موضوع از سطح محلی تا کندیمژئومرفولوژیکی استفاده یهامکانکمی یهاارزشرسیدن به اهداف فوق از

. (Pralong, 2005) استاقتصادی یهادستگاهاجتماعی، سیاسی، اداری و بردارانبهرهتمامی موردعالقه المللیینب

فرهنگی و عیار -عیار زیبایی ظاهری، عیار علمی، عیار تاریخی از اندعبارتاست که شدهلیکتشعیار ۲روش پرالونگ از

زیر معیارها است که ۲دارای زیبایی ظاهریاین عیارها دارای زیر معیارهایی هستند. عیار از هرکداماقتصادی. -اجتماعی

زیر معیار است که 6. عیار علمی دارای ارتفاع و احتاز: تعداد نقاط دیدنی، متوسط فاصله از نقاط دیدنی، مس اندعبارت

تجسمی، کمیابی، وضعیت مکان و جذابیت اکولوژیکی. عیار هاییژگیواز: جذابیت از نظر جغرافیای دیرینه، اندعبارت

تاریخی و یهاجنبهفرهنگی و تاریخی، یهاجنبهاز: اندعبارتزیر معیار است که 8فرهنگی دارای -تاریخی

از: قابلیت اندعبارتزیر معیار است که 6و رخدادهای هنری و فرهنگی. عیار اجتماعی اقتصادی دارای شناسانهانباست

(. 9 دسترسی، مخاطرات طبیعی، تعداد بازدیدکنندگان در سال، سطح تمهیدات حفاظتی و جذابیت )جدول

Pralong ارزیابی عیارهای چهارگانه ژئومورفوتوریستی بر اساس روش :۲جدول ۲ ۴۵/۰ ۵۰/۰ ۱۵/۰ ۰ امتیاز یارهاع

ی بای

زیی

هرظا

6بیش از 6 ،6 ،۲ 6-8 9 - تعداد نقاط دیدنی 6۰۰بیش از 6۰۰تا 6۰۰ 6۰۰تا 6۰بین 6۰کمتر از - فاصله از نقاط دیدنی

بسیار بزرگ بزرگ متوسط کوچک - مساحت بسیار بلند بلند متوسط کم صفر ارتفاع

یلم

عیار

ع

خیلی زیاد زیاد متوسط کم - از نظر جغرافیای دیرینه جذابیت خیلی زیاد زیاد متوسط کم صفر تجسمی هاییژگیو

نظیریب 6تا 9بین ۲تا 8بین 6تا 6بین 6بیش از کمیابی

شدتبه شدهیبتخر وضعیت مکان شدهیبتخر

تخریب در حد متوسط

اندکی شدهیبتخر

بدون یکاردست

خیلی زیاد زیاد متوسط کم صفر وژیکیجذابیت اکول

ییخ

تارار

عی

بسیار شدید شدید متوسط ضعیف بدون تعلق فرهنگی و تاریخی یهاجنبه بسیار زیاد زیاد متوسط ضعیف بدون ابنیه تاریخی یهاجنبه

- گهگاهی - هرگز رخدادهای هنریدر باریکحداقل

سال

یاع

تم اج

یارع

صاداقت

قابلیت دسترسیش از یک بی

کیلومتر دسترسقابل

فاصله کمتر از یک کیلومتر

مسیر دسترسقابل

از دسترسقابل یهاجادهطریق

محلی

از دسترسقابل یهاجادهطریق در یتبااهم

منطقه

از دسترسقابلطریق جاده

ملی یتبااهم

یتا حدود کنترل نشده کنترلیرقابلغ مخاطرات طبیعی شدهکنترل

یهاکنترل تیاریاخ

بدون خطر

در سال یدکنندهبازدتعداد 9۰۰۰۰کمتر از

نفر 9۰۰تا 9۰بین

هزار نفر 6۰۰تا 9۰۰بین

هزار نفرهزار تا 6۰۰بین میلیون 9

9بیش از میلیون

بدون حفاظت نامحدود - محدود کامل سطح تمهیدات حفاظتی المللیینب ملی یامنطقه محلی - جذابیت

Page 9: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

68 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

9ادامه جدول ۲ ۴۵/۰ ۵۰/۰ ۱۵/۰ ۰ امتیاز یارهاع

ن یزا

ر معیا

رهبه

ور ی

9۰بیش از 9۰تا 6بین 6تا 9بین 9کمتر صفر مساحت مورد استفاده )هکتار( 9۰بیش از 9۰تا 6 6تا 6 9 صفر یرساختزتعداد

66۰تا 939از روز 93۰تا 19از روز 1۰ تا 9از - اسکان فصلی )روز( روز

86۰تا 669از روز

8کمتر از صفر اسکان روزانه )ساعت( ساعت

1تا 6بین ساعت 6تا 8بین ساعت

1بیش از ساعت

ی بر

ره به

تیفی

کیار

ع

بدون تبلیغات استفاده از زیبایی ظاهری

یک اقدام حمایتی و

معرفی یک محصول

یک اقدام حمایتی و معرفی چندین

محصول

چندین اقدام حمایتی و

معرفی یک محصول

دین اقدام چنحمایتی و

معرفی چندین محصول

بدون امکانات استفاده از ارزش علمی آموزشی

یک اقدام حمایتی و

یک یمعرف محصول

ی یک اقدام حمایت چندین یمعرفو

محصول

چندین اقدام وحمایتی

معرفی یک محصول

چندین اقدام و یتیحما

ینچندمعرفی محصول

استفاده از ارزش فرهنگی کاناتبدون ام

یآموزش

یک اقدام حمایتی و

یک یمعرف محصول

ی یک اقدام حمایت چندین یمعرفو

محصول

چندین اقدام وحمایتی

معرفی یک محصول

چندین اقدام و یتیحما

ینچندمعرفی محصول

استفاده از ارزش اقتصادیبدون

6۰۰۰کمتر از یدکنندهبازدتا 6۰۰۰بین

6۰۰۰۰ تا 6۰۰۰۰بین

9۰۰۰۰۰ ز بیش ا

9۰۰۰۰۰ pralong, 2005 :مأخذ

:(6)جدول در روش پرالونگ به ترتیب زیر است مورداستفادهنحوه محاسبه معیارهای

معادالت محاسبه ارزش عیار گردشگری یک مکان ژئومرفولوژیکی به روش پرالونگ :۱جدول

نحوه محاسبه معیارها

عیار گردشگریارزش امتیاز تاریخی+-ارزش فرهنگیامتیاز اقتصادی+ -جتماعیارزش اامتیاز ) =عیار گردشگری

(9۰)رابطه ۲ارزش زیبایی ظاهری( / امتیاز علمی+

علمی عیارامتیاز تجسمی+ ) هایگییژوامتیاز جذابیت از نظر جغرافیای دیرینه+ امتیاز ) =علمی امتیاز عیار

(99)رابطه 6/۲امتیاز وضعیت مکان+ امتیاز جذابیت اکولوژیکی(/ (+ 6/۰× کمیابی

عیار زیبایی ظاهری)امتیاز تعداد نقاط دیدنی+ امتیاز متوسط فاصله از نقاط دیدنی به متر+ =امتیاز عیار زیبایی ظاهری

(96)رابطه ۲امتیاز مساحت+ امتیاز ارتفاع( /

تاریخی-عیار فرهنگیتاریخی و یهاجنبه+ ارزش فرهنگی و تاریخی یهاجنبهارزش ) =تاریخی-ارزش عیار فرهنگی

(98)رابطه 8+ رخدادهای هنری و فرهنگی( / شناسانهباستان

اقتصادی-معیار اجتماعید ارزش قابلیت دسترسی+ ارزش مخاطرات طبیعی+ ارزش تعدا) =اقتصادی-ارزش معیار اجتماعی

(9۲)رابطه 6+ ارزش جذابیت( / بازدیدکنندگان+ ارزش سطح تمهیدات حفاظتی

یوربهرهعیار میزان )رابطه 6( / هایرساختز)ارزش مساحت مورد استفاده + ارزش تعداد =یوربهرهارزش عیار میزان

96)

یوربهرهعیار کیفیت )ارزش استفاده از زیبایی ظاهری+ ارزش استفاده از ارزش علمی+ ارزش =یوربهرهارزش کیفیت

(96)رابطه ۲استفاده از ارزش اقتصادی( / ارزش فرهنگی+ ارزش استفاده از

Page 10: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

/ عرب عامری و ...های کویری و بیابانی پالیای دامغانلند فرم یبندشناسایی، آنالیز کمی و طبقه 6۲

پژوهش هاییافته

بررسی، ابتدا با استفاده از روش الکتره، به قلییعلحاج پالیای منطقه هاییتژئومرفوساارزیابی منظوربهدر این پژوهش

یلهوسبه شدهکسبامتیازات بودن حذف گردیدند. را که از قابلیت بررسی برخوردار ن ییهاآنپرداخته شد و هایتژئومرفوسا

است. شدهداده( نشان 8در جدول ) هاتیژئومورفوساهر یک از

ELECTREبا روش هایتژئومرفوسا یلهوسبه شدهکسبامتیازات :3جدول

هاژئومرفوسایت تعداد تسلط تعداد مغلوب شدن امتیاز

برخانی بوکلیه 99 9 9۰

متراکم عرضی یهاتپه ۲ 3 -۲

پراکنده عرضی یهاتپه 6 9۰ -3

نامتقارن بارخان 6 6 -6

کشیده یا خطی یهاتپه 8 1 -6

یاماسهتپه 96 ۰ 96

نامشخص و درهم یهاتپه 9 99 -9۰

دشت ریگی 9۰ 6 3 صفحات رسی 6 6 -9 نمکی هاییگونپل 9۰ 9 1 نبکازار 1 8 6 یاماسهپیکان 6 9۰ -3

: نگارندگانمأخذ

هاییتژئومورفوسابیانگر این است که ELECTREستفاده از روش با ا هایتژئومورفوسا یبندرتبهنتایج حاصل از

درهم و یهاتپهخطی یا کشیده، یهاتپهنامتقارن، یهابارخانعرضی پراکنده، یهاتپهمتراکم، یعرض یهاتپه

بیش از تعداد دفعات هاآنتعداد دفعات مغلوب شدن کهاینبه علت یاماسه هاییکانپنامشخص، صفحات رسی و

یهاپهنهبوکلیه برخانی، هاییتژئومورفوسااز پژوهش حذف و اندکردهو امتیازات منفی کسب باشدیم هاآنتسلط

و در این پژوهش یداکردهپ، دشت ریگی، دریاچه نمک و نبکازارها به علت کسب امتیازات مثبت قابلیت ارزیابی را یاماسه

( نشان 8مورد مطالعه در شکل ) هاییتسااز ییهانمونهتصاویر است. دهشپرداخته هاآنبه ارزیابی با روش پرالونگ

مختلف، بهترین گزینه را از ابعاد مختلف مورد هایینهگزاین است که از میان روش پرالونگ مزیتاست. شدهداده

گردشگری است. از سوی یزیربرنامهو نتیجه نهایی، تلفیق چندین معیار ارزشمند در رابطه با بحث دهدیمبررسی قرار

. نتیجه کندیمتعیین ظرفیت اکوسیستم و ... را تعیین و مشخص منظوربه هایزیربرنامه یوسوسمتدیگر این روش،

کندیمعددی بیان صورتبهرا هایتژئومورفوساو در واقع قوت و ضعف شودیمکمی بیان صورتبهنهایی این روش

Page 11: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

66 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

ریگزار نبکازار

یاماسه تپه برخان : نگارندگانمأخذ

منطقه مورد مطالعه هاییتژئومورفوسااز یانمونه :3شکل

منتخب هاییتسااما ؛ باشندیماز دید گردشگری بسیار متنوع توجهقابل هاییتژئومورفوسادر محدوده مورد مطالعه

مقادیر . باشندیممکی، دشت ریگی و نبکازارها ن هاییگونپل، یاماسه یهاتپه، هابرخاندر این مقاله به شرح زیر است:

( ارائه شده است. نتایج بیانگر این است که از میان ۲مورد مطالعه در جدول ) هاییتسا یبندرتبهو هر یک از عیارها

نمکی، هاییگونپل هاییتسا( را کسب کرده است و ۲6/۰باالترین امتیاز ) یاماسه یهاتپهمورد مطالعه، هاییتسا

بعدی قرار یهارتبه( در 8869/۰، 8866/۰، 81/۰، ۲6/۰، دشت ریگی و نبکازارها به ترتیب با کسب امتیازات )هابرخان

بیشترین امتیاز یاماسه یهاتپهنتایج بررسی عیارهای چهارگانه نیز بیانگر این است که از لحاظ عیار زیبایی، . اندگرفته

یهاتپه( را کسب کرده است. از لحاظ عیار علمی، 6/۰امتیاز ) ترینیینپاده است و دشت ریگی رک( را کسب 66/۰)

. از لحاظ معیار اندنموده( را کسب 89/۰( و نبکازارها کمترین امتیاز )66/۰نمکی بیشترین امتیاز ) هاییگونپلو یاماسه

. از لحاظ عیار اقتصادی انددهرک( را کسب 66/۰نمکی باالترین امتیاز ) هاییگونپلو یاماسه یهاتپهفرهنگی نیز

( و ۲در شکل ) چهارگانهعیارهای یلهوسبه آمدهدستبهامتیازات نموده است. را کسب( 6/۰نبکازارها باالترین امتیاز )

بیانگر این آمدهدستبهمقایسه مقادیر ( نشان داده شده است. 6در شکل ) هایتژئومورفوسا یلهوسبه آمدهدستبهامتیازات

Page 12: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

/ عرب عامری و ...های کویری و بیابانی پالیای دامغانلند فرم یبندشناسایی، آنالیز کمی و طبقه 66

به دلیل باال بودن امتیاز عیارهای علمی و زیبایی ظاهری است. یاماسه یهاتپهست که کسب رتبه نخست سایت ا

قرار موردتوجه. یکی از مواردی که باید انددادهعیار اقتصادی و فرهنگی کمترین امتیاز را به خود اختصاص کهیدرحال

عیار کنندهیینتع یهاشاخصی و زیبایی ظاهری وجود دارد. که بین عیار اقتصادی و عیار علماست یارابطهگیرد

باال بودن سایر عیارها، دارای ارزش باوجودده است، رککه باالترین امتیاز را کسب یاماسه یهاتپهاقتصادی در سایت

یهاسازمانت و ضعف مدیری هایتسانشانگر ناشناخته مانده این یارابطهکه وجود چنین رسدیمکمتری است. به نظر

عیار زیبایی، عیار اقتصادی نسبی باال بودن رغمبه هایتسادر تمامی یباًتقراست. نتایج بیانگر این است که ربط یز

رفاهی در منطقه یساتتأساقتصادی نظیر احداث یبرداربهره گونهیچه متأسفانهکه این بیانگر این است که استپایین

در آمدهدستبهپایین بودن عیارهای ،کل در .باشدیممورد مطالعه کم هاییتسایز در ن یوربهرهوجود ندارد. عیار

از نبود امکانات اقامتی و تسهیالتی، عدم وجود اندعبارتکه گیردیماز دالیل مختلفی نشات مورد مطالعه هاییتسا

سترسی کافی به منطقه، عدم وجود د یهاراهتبلیغات الزم در زمینه توسعه گردشگری و شناساندن عوارض، نبودن

پایینی برخوردارند و این هایمورد مطالعه از امتیاز هاییتژئومورفوسا یطورکلبهگردشگری در منطقه و ... . یهاسازمان

و توسعه گردشگری است. یزیربرنامهدر هایتسااین هاییتقابلاساسی به یاهنیاز به توجه دهندهنشانموضوع

Pralongمورد مطالعه با روش هاییتسا یبندرتبههایی ارزیابی و نتایج ن :۷جدول

نبکازارها دشت ریگی نمکی هاییگونپل یاماسهتپه هابرخان عیارها

66/۰ 6/۰ 69/۰ 66/۰ 68/۰ زیبایی ظاهری

89/۰ ۲8/۰ 66/۰ 66/۰ 6/۰ عیار علمی

۰38/۰ ۰38/۰ 66/۰ 66/۰ ۰38/۰ عیار فرهنگی

6/۰ ۲/۰ ۲/۰ 86/۰ 86/۰ عیار اقتصادی

8869/۰ 8866/۰ ۲6/۰ ۲6/۰ 81/۰ عیار گردشگری

پنجم چهارم دوم اول سوم رتبه

6/۰ 66/۰ 66/۰ 66/۰ 66/۰ یوربهرهعیار میزان

93/۰ 93/۰ 93/۰ 66/۰ 66/۰ یوربهرهعیار کیفیت

کم کم کم کم کم یوربهرهعیار : نگارندگانمأخذ

نگارندگان مآخذ:

هاژئومورفوسایت یبندرتبه: 6شکل یارها در هر ژئومورفوسایتمقادیر ع :۲شکل

Page 13: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

66 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

گیرییجهنتبحث و

با استفاده هایتژئومورفوساو در گام بعد ارزیابی هایتژئومورفوسا بندییتاولوو یبندرتبه از این پژوهش نخست هدف

ده است، زیرا عالوه کرتوسعه گردشگری ارائه یزیربرنامهدیدگاه جامعی در جهت پرالونگ روشاست. از روش پرالونگ

محافظتی یهاارزشاز آن پایداری و ترمهمو هاآنطبیعی و انسانی، توجه بسیاری به نحوه استفاده هاییژگیوبر

با استفاده از روش هایتژئومورفوسا یبندرتبهنتایج حاصل از .دارند هاآناز یوربهرهدر صورت هایستماکوس

ELECTER یاماسه یهاتپه، هابرخانژئومورفوسایت شامل 6ژئومورفوسایت انتخابی، تنها 96نشان داد که از بین ،

. نتایج حاصل از باشندیمنمکی، دشت ریگی و نبکازارها امتیازات الزم را کسب نموده و قابلیت ارزیابی را دارا هاییگونپل

و یاماسه یهاتپه هاییتژئومورفوسانشان داد که Pralongژئومورفوسایت انتخابی با استفاده از روش 6ارزیابی

. نتایج حاصل از پژوهش باشندیمتوریستی هاییکاربربه شدنیلتبدی برا هایتژئومورفوسانمکی، بهترین هاییگونپل

مختاری، )که با نتایج است هایتژئومورفوسادارای کارایی و قابلیت باالیی در ارزیابی Pralongنشان داد که روش

بیابانی پالیای دامغان ا ارزیابی توان توسعه گردشگری منطقه کویری وب( مطابقت دارد. 9816؛ روستایی و بهرامی، 9831

کی و توان طبیعی، ینتیجه گرفت که منطقه مورد مطالعه از لحاظ ابعاد اکولوژ گونهینا توانیمبا استفاده از روش پرالونگ

ورود گردشگران خارجی و داخلی به منطقه رغمیعلبرخوردار است. یابالقوهگردشگری از توان هاییتفعالبرای توسعه

سیت باالی مناطق بیابانی و مشکالت فراوان این نواحی، توجه درخوری از جانب مسئوالن به منطقه و از طرفی حسا

اصولی و منطقی هاییزیربرنامهمنطقه از طریق هاییلپتانسبر اهمیت و لزوم توجه به نشده است. با این تفاسیر باید

منطقه تاکنون اقداماتی از جانب مسئوالن و ییربنایزو یرساختیزد. از طرفی در راستای توسعه خدمات کر یدتأک

گردشگری صورت نگرفته است. در نهایت باید بیان نمود که یهاکمپو هااقامتگاهاز جمله احداث ربط یز یهاسازمان

از طریق توانیماین محدوده از پتانسیل باالیی برای توسعه گردشگری، بخصوص گردشگری بیابان برخوردار بوده و

منطقی در راستای ظرفیت منطقه و توجه بنیادین به مفاهیم گردشگری پایدار مقدمات توسعه گردشگری یزیربرنامه

به مسئوالن محلی در زمینه توسعه صنعت گردشگری در تواندیمنتایج حاصل از این پژوهش منطقه را فراهم نمود.

منطقه کمک نماید.

منابع هاییتوانمندارزیابی (:981۲). فرحی فرزانه علم الهدی و یمحمدعل یدس و هعلیزاد اسالمی فرد، فاطمه. محمدرضا -9

مطالعه موردی: منطقه پنج دانک ساری با مدل پرالونگ. مجله آمایش جغرافیایی فضا. سال پنجم. هالند فرمژئومورفوتوریستی .96۰-938 صص

دانشگاه تهران. ،تهران لد دوم،ج .(فرسایش بادی)کاربردی، یژئو مرفولوژ (:9866) .احمدی، حسن -6

Page 14: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

/ عرب عامری و ...های کویری و بیابانی پالیای دامغانلند فرم یبندشناسایی، آنالیز کمی و طبقه 63

.در انتخاب سهام یاشاخصهچند گیرییمتصماستفاده از مدل (:9833)زهرا امیری. و اکبرپور شیرازی . محسناحمد پور، احمد -8 .6-83 ص، صپنجمسال دوم، شماره ،نامه بورس اوراق بهادارفصل

نامه فضای جغرافیایی، سال هشتم، فصل .در استان فارس ئو توریسمژراهبردهای (:9836)افشان قاسمی. و محمدرضاثروتی، -8 بیست و سوم.شماره

ا و یجغراف. به روش پرالونگ دخترپل یهاتاالب ژئو توریستی هاییتوانمند یابیارز (:9816)زینب بهرامی. ، شهرام وییروستا -۲ .61-36 صص ،نهم، شماره یامنطقه -یش شهریآما

دانشگاه فردوسی مشهد. ،مشهد .ژئومورفولوژی ایران )فرآیندهای اقلیمی و دینامیک بیرونی( (:9839) .عفرمحمدجزمردیان، -6

هاییکاربرو هایتوانمند یابیارز (:981۲). یاروج و حسن یناظمو محمد سبکبار یفرج و حسنعلی ، محمدیسلمان -6چهل و هفتم، دوره ،یانسان یایجغراف یهاپژوهشطبس(. شهرستان هاییتژئومورفوسا: ی)مطالعه مورد هایتژئومورفوسا

.966-916 صصیکم، شماره نامه مدرس علوم انسانی، فصل .مدل انتخاب فناوری تولید مناسب در صنعت پارافین (:9833). طیباعارف و یمحمدعلشفیعا، -6

دوم.. شماره نهمدوره

.اب خرابه به روش پرالونگیز آسیحوضه آبر یکیژئومورف یهامکان یستیراکو تو یتوانمند یابیارز (:9831). ، داوودیمختار -3 .66-66 صص هجدهم،ا و توسعه، شماره یجغراف

)مطالعه ژئو توریسمنه توسعه یمناطق به یل سنجیپتانس (:981۰). نوربخش و فاطمه پوریشمس اکبریعل ؛ و، مهرانیمقصود -1 .9-91 صص هفتاد و هفتم،، شماره یعیطب یایجغراف یهاپژوهش .اچه نمک(یمنطقه مرنجاب در جنوب در یمورد

های ارزیابی قابلیت ژئومرفوسایت (:9819) .هدایی آراییو مجتبی رحیمی هرآبادی و سعید علیزاده . محمدمقصودی، مهران -9۰ .۲1-63، صص نوزدهممطالعات مدیریت گردشگری، شماره .گردشگری در پارک ملی کویر

سم و یژئومورفوتور(: 9819) .یاروجو حسن زادهیعل محمد و ییآرا ییهدا و مجتبی یهر آباد یمیرح . سعیدمیراه، ابیمیمق -99قات ی: آزاد راه قم کاشان(، تحقیرا، )مطالعه موردی یاز روش پر یریگبهرهبا یاجاده یهاتیژئومورفوسا یت سنجیقابل

.961-91۰ صص ،66، شماره ییایعلوم جغراف یدکاربر جغرافیا و توسعه. .آن یهاجاذبههای یزد و ژئوتوپ (:9833). رامشت ینمحمدحسو میرحسینی . ابوالقاسمنوجوان، محمدرضا -96

.۲6-6۰صص سیزدهم،شماره دوره هفتم،ارزیابی ۀیسمقاژئومورفوتوریسم و (:9819). علیزاده محمد و سعید رحیمی هرآبادیو نگهبان . سعیدیمانی، مجتبی -98

و توسعه گردشگری، سال اول، یزیربرنامهمجله .در توسعه گردشگری )مطالعه موردی: استان هرمزگان( هایتئومورفوساژ .38-9۰۲، صص یکمشماره

14- Arrow Smith, Colin. And Robert In Bakaran. (2002): Estimating Environmental Resiliency

For The Grampians National Park, Victoria, Australia: a Quantitative Approach. Tourism

Management, Volume 23, Issue 3, 295–309.

15- Brandolini, Polen. Francesco Faccini and Mauro Piccazzo. (2006): Geomorphological

Hazard and Tourist Vulnerability Along Portofino Park Trails (Italy). Hazards Earth Syst,

Vol. 6, 563-571.

16- Brilha, José. (2015): Inventory and Quantitative Assessment of Geosites and Geodiversity

Sites: a Review. The European Association for Conservation of the Geological Heritage,

Vol. 8, Issue 2, 119-134.

17- Comanescu, Laura and Alexandru Nedelea. (2010): Analysis of Some Representative

Geomorphosites In The Bucegi Mountains: Between Scientific Evaluation and Tourist

Perception, Journal of Area, Vol. 42, Issue 4, 406–416.

18- Doniz- Paez. Javier. Rafael Becerra-Ramirez and Elena Gonzalez-Cardenas and Cayetano

Guillen-Martin and Estela Escobar-Lahoz. (2011): Geomorphosites and Geotourism in

Volcanic Landscape: The Example of LA Corona Del Lajial Cinder Cone (El Hierro, Canary

Islands, Spain). Journal of Tourism and Geosites, No 2, Vol. 8, 185-197.

Page 15: ا هدافتسا اب ناغماد یایلاپ ینابایب و ی یوک ...jopg.iaularestan.ac.ir/article_539507_a0a204d3a485761f4a...سلاک 8 هب بیرخت کسیر ظاحلزا

61 9816 زمستان ،83 شماره ،دهم سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل

19- Jennings, Simon. (2004): Coastal Tourism and Shoreline Management. Annals of Tourism

Research, Vol. 31, Issue 4, 899-922.

20- Leopold, Aldo. (1949): A Sand County Almanac, Oxford: Oxford University Press.

21- Panizza, Mario and Steve Piacente. 1993. Geomorphological Assets Evaluation– In:

Zeitschriftfür Geomorphologie, Suppl, Vol. 87, 13-18.

22- Pralong, Jean-Pierre. (2005): A Method For Assessing The Tourist Potential and Use of

Geomorphological Sites, Géomorphologie. Relief, Process Us, Environment, No 3, Vol. 11,

189-196.

23- Pope, Gregory. Thomas Meierding and Thomas Paradise (2002): Geomorphology’s Role In

The Study of Weathering of Cultural Stone, Geomorphology, Vol. 47, 211– 225.

24- Quaranta, Joe (1993): Geomorphological Assets: Conceptual Aspect and Application In The

Area of Credo DaLago (Cortina d’Ampezzo, Dolomites), In Panizza M., Soldati M., Barani

D. (Eds): European Intensive Course on Applied Geomorphology. Proceedings, Modena –

Cortina d’Ampezzo 24, 49–60.

25- Reynard, Emmanuel and Mario Panizza. (2005): Geomorphosites: Definition, Assessment

and Mapping, Quaternario, Vol. 18, 286-312.

26- Reynard, Emmanuel (2007): A Method For Assessing The Scientific and Additional Values

of Geomorphosites. Geographica Helvetica, Vol. 3, 1-13.

27- Rocha, Joao. Jose Brilha and Maria Helena Henriques. (2014): Assessment of The

Geological Heritage of Cape Mondego Natural Monument (Central Portugal). Proceedings

of the Geologists’ Association, Volume 125, 107-113.

28- Serrano, Enrique and Juan José Gonzalez-Trueba. (2005): Assessment of Geomorphosites in

Natural Protected Areas: the Picos de Europa National Park (Spain), Géomorphologie.

Formes, Process us, Environment, No 3, Vol. 11, 197-208.