This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Ι ΜΑΚΕ∆ΝΙΚΙ ΙΚΙΣΜΙ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΘΕΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΣ ΤΥ ΣΠΑΡΜΥ (1602-1674)
ΠΡΛΓΙΚΑ
Τ υπ’ αριθ. 84 ειργρα της Μν#ς της λυµπι%τισσας ε'ναι µ'α απτις τρεις γνωστ+ς πρθ+σεις της Μν#ς τυ Σπαρµ,1, η π'α ε'ναι κτισµ+νη,πριν απ τ 1600, στη ντιδυτικ# πλευρ9 τυ λ,µπυ, στην περι# Σκα-µνι%τικες Μαγ,λες. Πρκειται για +να 9ρτιν ειργρα, διαστ9σεων21×15 εκ., µε 31 ,λλα και στ9ωση απ δ+ρµα και αρτνι2. Η σ,νθεση τηςεν λγω πρθεσης 9ρισε τ +τς 1602, πραν%ς µε σκπ να αντιµετωπι-σθ,ν κ9πια +<δα της µν#ς, πτε και καταωρ'σθηκαν τα περισστερανµατα των αιερωτ%ν, πως ανα+ρεται στ ,λλ 1r: π τυς
′ρι τς
να γιρψις νµµα. Η κατα%ριση νµ9των λκληρ%θηκε στις 26 Ιυλ'υτυ 1674, πως σηµε'ωσε τελευτα'ς γρα+ας της, ιερµνας ∆ιν,σις,στ ,λλ 31r: + γρη δι ιρõς καµ τ ετλς δλυ / δινισ!υ "ε-ρµ#νυ ν µην! "υλ!υ. κς. / $γν $ς της κς π! τς
′αδ. τελ$/θη $
πρ/θσης. Μλντι στ ,λλ 31r, ∆ιν,σις σηµε'ωσε τ τλς τ&ςπρõθσις, στ κ9τω τµ#µα αυτ, τυ ,λλυ, 9λλα +ρια πρσθεσαν τα -νµατα 10 αιερωτ%ν απ τ+σσερις ικισµ,ς: Νε>ερ – Καλλιπε,κη τωνΓννων, Λ+σκ? – Τρ'α @λατα της Αλµωπ'ας, Κατρ9νστα (Κατρ9νιστα) –Π,ργι της Ερδα'ας και Κκ?α – Πλ,δενδρ της Hµαθ'ας3.
ΜΕΡΣ ΠΡΩΤ
Ι ΜΑΚΕ∆ΝΙΚΙ ΙΚΙΣΜΙ ΣΤΗΝ ΠΡΘΕΣΗ ΤΥ ΣΠΑΡΜΥ
Στ ειργρα 84 ανα+ρνται 20 µακεδνικ' ικισµ', κυρ'ως αν9δ, # τρεις, ωρ'ς να ?ρ'σκνται στν 'δι γεωγραικ %ρ. Στ ,λλ 24r,για παρ9δειγµα, ανα+ρνται ι ικισµ' Λιµπ? – ∆'λ τυ ΒCυ,Γρ9µστη – Γρ9µς της Καστρι9ς, Dη9νι (Dιδ9νι) των Σερ?'ων4 και Σκυ-
1. ι 9λλες δ, ε'ναι τα υπ’ αριθ. 39 (17υ αι.) και 44 (1709). Βλ. Ευ9γγ. Α. Σκυ?αρ9ς,'λυµπι(τισσα, Αθ#ναι, +κδ. ΚΕΜΝΕ της Ακαδηµ'ας Αθην%ν, 1967, σσ. 244-245, 251-253.Eσ9τως παραδθηκε στην αδελτητα της µν#ς µ'α 9λλη, 9γνωστη +ως τ%ρα, πρθεση.
2. Βλ. Σκυ?αρ9ς, .π., σ. 300.3. Συµπεριλαµ?9νεται µετα<, των ικισµ%ν, στις πρθ+σεις 39 (17υ αι.) και 44
(1709). Βλ. Σκυ?αρ9ς, .π., σσ. 245, 252.4. Dιδ9νιG διαλυµ+νς ικισµς της περι#ς τυ Μικρ?αλτυ των Σερ?'ων, πυ
?ρ'σκεται η Μν# τυ Dιδαν'υ.
4
τ+ρενα – Ελατ%ρι της Κατερ'νης. Απ κ9πιυς µακεδνικ,ς ικισµ,ςι αιερωτ+ς ε'ναι αρκετ', αλλ9 απ τυς περισστερυς ε'ναι ελ9ιστι. Ε'-ναι απρ'ας 9<ιν τ π%ς +θασε µνας για >ητε'α στη Γρ9µστη της Κα-στρι9ς και σε κ9πιυς 9λλυς απµακρυσµ+νυς ικισµ,ς, των π'ωντα νµατα των αιερωτ%ν, πως πρανα+ραµε, ε'ναι ελ9ιστα. Πιθαν-τατα, πρκειται για κτηντρυς, ι π'ι παραε'µα>αν µε τα κπ9διατυς δ'πλα στυς πεδιν,ς ικισµ,ς της περι#ς της Ελασσνας. ι ανα-ερµενι µακεδνικ' ικισµ' ε'ναι ι ε<#ς:
1) Iγις ∆ηµ#τρις της Κατερ'νης, στα . 28r-28v, µα>' µε τυς ικι-σµ,ς Λκ?η και Dι9σικ.
13) Λκ?ηG η Π+τρα της Κατερ'νης, στα . 23r-23v, µα>' µε τυς ικι-σµ,ς Dη9σικ και Iγι ∆ηµ#τρι.
48 Bασ'λης K. Σπανς
5. Και στν Κ%δικα 201 της D9?ρδας, ικισµς ανα+ρεται ως Dη9νη. Βλ. Μα-ρ'α-Lριστ'να Lατ>ηϊω9ννυ, Η ιστρικ* ε0λι0η των ικισµ(ν στην περι* τυ Αλικ-µνα κατ την Τυρκκρατ!α, Αθ#να, +κδ. ΕΙΕ / ΚΝΕ, 2000, σ. 130.
6. Βλ. τη σηµε'ωση 3, ανωτ+ρω.
14) Μετα<9ς (Μετα<9) των Σερ?'ων, στα . 26r-26v, µα>' µε τν ικισµ IγιΓε%ργι, για τν π' δεν ε'µαστε ?+?αιι αν ε'ναι διαλυµ+νς ικι-σµς της ∆εσκ9της # κ9πις 9λλς στην ευρ,τερη περι# τυ Μετα<9.
15) Μεσλ,ρι (Μισλ,ρη) των Γρε?εν%ν, στ . 28v, µα>' µε τυς ικι-σµ,ς Τ>απυρν+α7 και Τν'σκ8.
17) Σκ,λιρι (Σκ,λιαρη)G η Αγ'α Κυριακ# τυ Βελ?ενδ,, στα . 28r-28v, µα>' µε τυς ικισµ,ς Βελ?εντ και Βσ?α.
18) Σκυτ+ρεναG τ Ελατ%ρι της Κατερ'νης, στ . 24r, µα>' µε τυς ι-κισµ,ς Λιµπ?, Γρ9µστη και Dι9νι.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΜΑΚΕ∆ΝΙΚΩΝ ΙΚΙΣΜΩΝ
Oι µακεδνικ' ικισµ' της Mν#ς τυ Σπαρµ, (1602-1674) 49
7. Υπ9ρυν δ, µ%νυµι ικισµ': η Τσαπυρνι9 της Ελασσνας και η Τσαπυρ-νι9 – Τρικκκι9 των Γρε?εν%ν. Η Τσαπυρν+α, στ . 28v, ανα+ρεται µε τυς ικισµ,ςΜεσλ,ρι των Γρε?εν%ν και Τν'σκ (Ντ+νισκ της Κνιτσας;), εν% στ . 25v ανα+-ρεται µε τ ατα,τιστ Παρατ>ωκ και τη θεσσαλικ# Σλ9τινα – Σλ9τινα.
8. Τν'σκG 'σως τ Ντ+νισκ – Αετµηλ'τσα της Κνιτσας.9. Στν Κ%δικα 201 της D9?ρδας, ικισµς ανα+ρεται ως Παρατ>ικ. Βλ. Lα-
12. Bαλαν'δαG ικισµς της Eλασσνας.13. kηρκραν'αG η σηµεριν# Kρανι9 της Eλασσνας.14. XιλιµδιG ατα,τιστς ικισµς στην περι# B∆ της Eλασσνας.15. Σαντ9λιG ,ασµα κατ9 τ #µισυ µετα<ωτ.
Oι µακεδνικ' ικισµ' της Mν#ς τυ Σπαρµ, (1602-1674) 57
16. Nε>ερςG η σηµεριν# Kαλλιπε,κη.
SUMMARY
Vassilis K. Spanos, The Macedonian Settlements as they Appear in a Codexof the Monastery of Sparmos (1602-1674).
The script number 84 of the Monastery of Olympiotissa is one of thethree known «prothesis» of the Monastery Sparmos, which was built at thesouthwest side of mount Olympus before 1600. This «prothesis» contains allthe names of those who gave their contributions to the monastery.
The registration began in 1602, when most names of the contributorswere written down and it was completed on the 26th of July 1674. There is atotal number of twenty macedonian settlements mentioned there, and theauthor of this codex identified all those which could be identified in the firstpart of this scholarly work. In the second part of his work there are 46classified names which include 92 men contributors and 32 other names with42 women contributors belonging to the first part of the «prothesis» (1602).There are also 36 surnames of 132 contributors of the same year.
Finally the leaves 23 to 26 of the above mentioned «prothesis» are nowpublished.