Нийслэлийн МАН-ын даргын сонгууль дотоод улс хҮРЧ …руулахдаа дНБ-ий өсөлт найман хувь байхаар тооцжээ.

Дэлхийн улс орнууд ханшийн уналт, санхүүгийн савалгаанаас хамгаалах гол шийдлээ алт болгож байна. Ялангуяа, Монгол шиг хөгжиж буй орнууд валютын ханшийн шуургыг давах, эдийн засгийн эрсдэлээс хоргодох нэг гарцыг алтаа авдарлах гэж үзэн, түүнийг түшсэн бодлого хэрэгжүүлэх ёстой. 12

2018.10.01, даваа~ №192 (991) YНЭ: 1000₮~ Соёлт хүНий өглөө СоНиН уНшихааС ЭхЭлдЭг ~

ЗГМ

Үг илжирдэггүй, үнэн балардаггүйМонгол ардын зүйр үг

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,552.13 370.83 38.90

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАй БОНД

108.320.13%

94.500.14%

62581.15%

ГЭРЭГЭ БОНД

95.2100.15%

1190.880.68%

онцлох

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

улс төрЗГ 2019 оны төсвийг 9.7 их наядын орлого, 11.6 их наядын зарлагатайгаар өргөн барив. Зарим нам Сонгуулийн зардлаа тайлагнах нь ҮХ зөрчсөн гэж Цэцэд ханджээ. х.Баттулга, В.Путин нар Азербайжаны нийслэл Баку хотноо уулзав. Өнөөдөр УИх-ын намрын чуулган нээлтээ хийнэ.

эдийн засагДэлхийн худалдааны байгууллага энэ оны өсөлтийн төлөвийг 0.4 хувиар танав. АнУ-ын гадаад худалдааны алдагдал өсөж, 75.8 тэрбум ам.доллартай тэнцлээ. Tоп 20 индекс 0.91 хувиар өсөж, 20,177.27 нэгжид хүрсэн байна.олон улсын зах зээлд хөнгөн цагаан 2062, цайр 2612 ам.долларын ханштай байна.

нийгэмнийслэлд ирэх хавраас замуудын огтлолцлыг салгах зургаан нүхэн гарц барина. Дуудлага худалдаагаар нийслэлийн 4.37 га газрыг 573 сая төгрөгөөр заржээ. АТГ авлигын эсрэг хуулийг хэрэгжүүлэхийг “Таван толгой” ХК-ийн ТУЗ-д анхааруулав. Мэргэжлийн сүмо бөхийн 70 дахь Их аварга Харумафүжи Д.Бямбадорж зодог тайллаа.

дэлхийнҮБ-ын чуулганы дараа дэлхий нийт АНУ-ыг эргээд хүндэлдэг боллоо гэж Д.Трамп мэдэгдэв.АнУ шаардлагатай гэж үзвэл ОХУ-ыг далай тэнгисийн талаас бүслэн хаах арга хэрэглэнэ. Британид үл хөдлөх хөрөнгө худалдан авч буй гадаадынханд татвар оноохоо Т.Мэй зарлав. Макоденид улсынхаа нэрийг өөрчлөх бүх нийтийн санал хураалт эхэллээ.

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 8 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

улаанБаатар2018.10.01

Багавтар үүлтэй

14° -1°

ЦАГ АГААР

Есдүгээр сар: Алс дорнодоос Америк хүртэлх айлчлал

хавдрын эмнэлгийг бие даалгана

Менежментийн өөрчлөлт эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг хүртээмжтэй болгоно. > 5

Нийслэлийн МАН-ын даргын сонгууль дотоод улс төрийн гол сэдэв байлаа. > 2 > 9-10

FULL ENGLISH PAGE INSIDE > 7

ШИлДЭГ нИЙТлЭлҮҮД ТАнД хҮРЧ БАЙнА

0 0 9 9 1

9

И.Маск Tesla-гийн зөвлөлийн даргаас огцров

Ричард УотерсTesla-гийн ерөнхий захирал

илон Маск аНу-ын зохицуу-лагчдын шахалтыг хүлээн авч, компанийнхаа захирлуудын зөв лөлийн даргаас огцрохыг зөв шөөрчээ. ингэснээрээ ком панийнхаа удирдлагаас бүрмөсөн гарах аюулаас аврагдав. үнэт цаас ба биржийн комисс (үЦБК) ноён Маскийн эсрэг хууран мэхлэлтийн хэрэг үүсгэж, хоёр өдөр маргалдсаны эцэст Tesla-гийн ерөнхий захирал бууж өгсөн юм. өнгөрсөн сард тэр бээр твиттертээ компанийн 70 тэрбум ам.доллараар хувьд гаргах гэж

НИйТЛЭЛЧИйН БУЛАН

3

Багшийн цалинг нэмэхийн тулд спортын төсвөөс хумслах нь

Багш нар цалингаа нэмүү-лэхийг шаардсан тэмцэл Засгийн газрын байр суурийг нэлээд ганхуулсны эцэст хоёр тал тохиролцоонд хүрсэн. Эхний ээлжинд цалин нэмэхэд шаардлагатай 15 тэрбум төг-рөгийг Сангийн болон БСшуСЯ өөрсдийн нөөцөөс гаргахаар болсон билээ. гэхдээ энэхүү шийдвэр бусад салбарт сүүдрээ тусгана чинээ даанч санасангүй. төсөв танах шийдвэрийн гол

Г.Баярсайхан@bayarsaikhаnZGM

11

ЭДИйН ЗАСАГ

“Алтны форум”-аар салбарын цаашдын бодлогыг хэлэлцэнэ

Монголбанк, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам болон “Блүүмберг” телевиз хамтран зохион байгуулж буй “Алтны форум” маргааш болно. Тус форум болон алтны салбарыг хөгжүүлэх чиглэлээр Монголбанк ямар бодлого, үйл ажиллагаа явуулж буй талаар Монголбанкны Нөөцийн удирдлага, санхүүгийн зах зээлийн газрын захирал А.Энхжинтэй ярилцлаа.

-Маргааш анх удаа “Алтны форум” зохион байгуулах гэж байна. Яагаад алтыг онцолж ярих ёстой болоод байна вэ?

-Энэхүү форумаар алтны салбарыг цаашид хэрхэн хөгжүүлэх талаар төрийн болон хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, компаниуд хэлэлцүүлэг өрнүүлж, шийдэл, гарц хайх болно. алт бол Монгол улсын гадаад валютын нөөцийг бүрдүүлж, эдийн засгийн дархлааг бэхжүүлэн, төгрөгийн ханшийг тогтворжуулах ач холбогдолтой түүхий эд. өнгөрсөн онд Монгол-банк 20 тонн алт худалдаж авсан. Энэ нь 700 орчим сая ам.доллараар гадаад валютын нөөцийг нэмэгдүүлсэн.

Ч.БаатарЗГМ

хохирогч нь спортын салбар болоод байна.

уг нь үр ашиггүй зардлаа танах байдлаар шаардагдах хөрөнгийн эх үүсвэрийг ол гэсэн үүрэг даалгавар дээрээс өгсөн байж таарна. гэтэл нэг салбарын ажилчдын цалинг нэмэх гээд нөгөө салбарын санхүүжилтийг өм цөм хасаж орхижээ. хойд хормойгоороо урд хормойгоо нөхөж буй арга ядсан алхам гэж үүнийг л хэлэх байх.

2019 он бол олимпийн өмнөх жил.

байгаа мэтээр бичсэн нь хэрэг үүсгэх шалтгаан болов.

ийнхүү Маск зөвшилцөхөөс татгалзсан тул үЦБК пүрэв гарагт дараа гийн алхам хийж, худал, төөрөг дүүлсэн мэдэгдэл хийсэн хэмээн буруутгасан байна. хэрэг сунжир вал ноён Маск нээлттэй хувьцаат компанид захирал буюу удирдах албан тушаал хаших эрхээ хасуулах байв. гэвч бямба гарагт тэрбээр өмнө нь татгалзаж байснаас ч хатуу нөхцөлөөр буулт хийхээр зөвшөөрснийг үЦБК мэдэгдлээ.

Тop 20 индекс(хувиар)

20,177.2710,00015,00020,00025,00030,000

ҮСх ©

18.0 Улаанбаатар 12.894.23.8 Хангайн бүс 6.477.62.9 Төвийн бүс 5.841.81.6 Зүүн бүс 7.322.91.6 Баруун бүс 3.930.6

МОНГОЛ УЛСыН ДОТООДыН НИйТ БүТЭЭГДЭХүүН (БүС НУТГААР)

Баруун бүсХангайн бүс

Төвийн бүс

Улаанбаатар

Зүүн бүс

МОНгОл УлсыН ДНБ

27.9Их нАяД ТӨГРӨГ

3.930.6 12.894.2

Нэг ХҮНД НОгДОХ ДНБ ( МЯНгАН ₮ )

УлсыН ДУНДАж

9.005.4

ХАМгИйН БАгА ХАМгИйН ИХ

ЗГМ: ИНфОГРАфИк

ДНБ, ИХ НАЯД ₮ Нэг ХҮНД НОгДОХ ДНБ, МЯНгАН ₮ ДНБ-Ий өөрчлөлТ (ХУвИАр)

28.7

2012 2017

10.1 14.86.8 4.9

14.9

УЛС ОРНУУД АЛТААР ЭДИйН ЗАСГИйН ДАРХЛААГАА ДЭМжИж БАйНА

Улс төр

2 2018.10.01, даваа ~ №192 (991)

Есдүгээр сар: Алс дорнодоос Америк хүртэлх айлчлал

Нийслэлийн МАН-ын даргын сонгууль дотоод улс төрийн гол сэдэв байлаа

Б.Энхжаргал @enkhjrglZGM

Энэ удаагийн парламент бүрэн эрхийн хугацааныхаа яг талыг нь эдлээд байна. өнөөдөр нээлтээ хийж буй 2018 оны намрын чуулганыг оруулж тооцвол дөрвөн удаагийн ээлжит чуулган энэ уих-д үлджээ.

гэхдээ энд ээлжит чуулганаа эхлүүлж буй М.Энхболдын “ангийн” ажлыг дүгнэлгүй, харин намрын чуулганы өмнөх буюу өнгөрсөн есдүгээр сарын улс төрийн үйл явдлыг тоймлон хүргэе.

Наймдугаар сард Засгийн газрын зарим яамд донсолж, төрийн албан дахь удирдах албан тушаалтны халаа сэлгээ ихтэй байсан. уих-ын шийдвэр үнд-

сэн хуулийн цэц дээр бүдэрсэн, “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 51 хувийг барьцаанд тавьсантай холбоотой арбитрын маргаанд Монгол улс ялагдсан гээд таагүй мэдээ олон байсан. харин есдүгээр сар гадаад харилцаа, геополитикийн асуудал анхаарлын төвд байв. тухайлбал, Ерөнхийлөгч х.Баттулга оху-ын владивосток хотноо болсон дорнын эдийн засгийн чуулганд оролцох үеэр оху-аас БНхау-руу барихаар төлөвлөсөн хийн хоолойг Монгол улсаар дамжуулан өнгөрүүлэх асуудлаарх хүсэлтээ идэвхтэй илэрхийллээ.

Ерөнхийлөгч х.Баттулгын тавьсан эл саналыг оху-ын Ерөнхийлөгч владимир Путин дэмжиж буйгаа мэдэгдсэн. харин БНхау-ын төрийн тэргүүн ши Жиньпин Монголын Ерөнхийлөгчийн дэвшүүлсэн ажил хэрэгч саналуудыг хамтран хэрэгжүүлэхийн төлөө ажиллана хэмээв. тэрбээр оху-д зөвхөн хоёр хөршийнхөө төрийн тэр-гүүн тэй уулзсангүй, БНСу, Япон улсын Ерөнхий сайдуудтай албан уулзалт хийсэн юм.

владивостокт Ерөнхийлөгч х.Баттулга бусад улсын төр засгийн тэргүүнтэй хийсэн

уулзалт бүр дээр ярьсан нэг сэдэв нь Зүүн хойд азийн эрчим хүчний супер сүлжээ байгуу-лахад Монгол улс нар, салхи, нүүрсний эх үүсвэрийн эрчим хүчний нийлүүлэгчээр оролцох тухай байв.

Ерөнхийлөгч х.Баттулга алс дорнодод ийн бүс нутгийн харилцаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны талаарх Монголын саналыг илэрхийлж, идэвхтэй ажилласан бол Ерөнхий сайд у.хүрэлсүх аНу-д айлчлаад ирлээ. Ерөнхий сайд у.хүрэлсүх вашингтонд очсон гол зорилго нь сүүлийн дөрвөн жил яригдсан, Мянганы сорилтын корпорациас санхүүжилт олгох компакт гэрээг үзэглэх явдал байв. Энэ хүрээнд тус сангаас буцалтгүй тусламж болгон Монгол улсад өгч буй 350 сая ам.долларыг улаанбаатарын зуун жилийн усны асуудлыг шийдэх эх үүсвэр болно хэмээн албаныхан онцоллоо. Энэ бол монголчуудын эх орны хишиг болгон идэж, уугаад, Эрээний бараанд үрчихсэн 800 тэрбум гаруй төгрөгтэй тэнцэнэ гэж хэвлэлүүд мэдээлж байна.

аНу-ын вашингтон хотноо Ерөнхий сайд у.хүрэлсүхтэй

аНу-ын дэд ерөнхийлөгч М.Помпео, конгрессын гишүүн дан Салливан, дэлхийн банк болон оувС, Мянганы сорилтын корпорацийн удирдлагууд зэрэг албаны хүмүүс уулзсан.

Ноён М.Пэнстэй уулзсаны үр дүн, айлчлалын хүрээнд шийдэгдсэн бас нэгэн чухал асуудал нь Монгол-аНу-ын иж бүрэн түншлэлийн харилцаа шат ахисан явдал байв. хоёр улс цаашдаа өргөтгөсөн иж бүрэн түншлэлийн хэмжээнд харил-цахаар болж байна.

вашингтонд төлөвлөсөн ажлуудаа өндөрлүүлсний дараа Ерөнхий сайд болон түүнийг дагалдан яваа багийнхан Нью-иорк хотыг зорисон. Зорилго нь НүБ-ын Ерөнхий ассамблейн 73 дугаар чуулганд оролцох. өнгөрсөн жил гадаад харилцааны сайд уг чуулганд оролцсон бол энэ удаа гүйцэтгэх кабинетын тэргүүний түвшинд оролцон “Энх тайван, аюулгүй байдал, эрх чөлөө, тогтвортой хөгжлийн төлөө дэлхий нийтээрээ хамтдаа хүчин зүтгэх”-ийг НүБ-ын индрээс у.хүрэлсүх уриалсан юм.

гадагш чиглэсэн арга хэмжээ-нээс төрийн өндөр дээд буюу

Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдын хэмжээнд дээрх үйл явдлууд өрнөсөн бол дотооддоо харьцангуй нам жим байв. харин нийслэлийн МаН-ын даргын сонгуульд уих-ын гишүүн д.Сумъяабазар хотын дарга С.Батболдыг гурван хүний илүү саналаар ялсан бол, удш Н.Энхбаяр нарын өргөн барьсан МахН-ын дүрмийн шинэчлэлийг бүртгэж авав. Парламент төдийгүй Нитх, долоон дүүрэгт олонх болсон намын нийслэлийн салбар хороог удирдах хүнийг сонгох хурал улс төрийн хүрээнд томд тооцогдох үйл явдал. Нийслэлийн МаН-ын хороог удирдах хүн 2020 оны парламентын болон Нитх-ын сонгуулийн бэлтгэл ажлыг хангах эрх, үүрэг авсан гэдэг нь уих-ын 28 мандат, Нитх-ын 45 мандатад хэн нэр дэвшихийг үндсэндээ шийднэ гэсэн үг.

МаН дотроо хамгийн нөлөө-тэйд тооцогддог хотын буюу М.Энхболдын фракц 19 жилийн дараа нийслэл дэх байр сууриа алдсан нь энэ.

харин МахН-ын хувьд Ерөн-хийлөгчийн сонгуулиас хойш о.Баасанхүү, Н.Энхбаяр нарын хэн нь энэ хүчний удирдлага вэ гэдэг эргэлзээг тайлсан юм.

ирэх жил Монгол улс 9.7 их наяд төгрөгийн орлоготой, 11.6 их наяд төгрөгийн зардалтай байх төсвийн төслийг Сангийн сайд Ч.хүрэлбаатар уих-д өргөн барилаа.

ингэснээр нийт 1.9 их наяд төгрөгийн төсвийн алдагдалтай байх бөгөөд энэ нь дНБ-ий 5.4 хувьтай тэнцэж байгаа юм.

гэхдээ орлогод тогтворжуу-лалтын сан, ирээдүйн өв сангийн

орлогыг тооцоогүй гэж Сангийн сайд Ч.хүрэлбаатар хэлсэн.

2019 оны төсвийг боловс-руулахдаа дНБ-ий өсөлт найман хувь байхаар тооцжээ. ирэх жил татварын багц хууль хэрэгжиж эхэлнэ. Энэ нь эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлнэ гэж Засгийн газар үзэж байна.

харин 1.9 их наяд төгрөгийн алдагдлын 1.3 их наядыг гадаадын зээл тусламжаас нөхөх

бол, үлдсэнийг нь төсвийн мөнгөн хөрөнгийг оновчтой зөв менежментээр зохицуулна хэмээв.

2019 оны төсвийн бас нэг онцлог нь цалин, тэтгэвэр, халамжийн мөнгийг нэмэх зорилгоор 720 тэрбум төгрөг суулгажээ.

харин хүүхдийн мөнгийг одоо олгож буй тоонд буюу нийт хүүхдийн 80 хувьд нь олгох шийдвэрээ хадгалах аж.

ТөСөв

2019 онд 9.7 их наядын орлоготой, 11.6 их наядын зарлагатай байна

ТОвЧХОН

» ЗАСГИЙн ГАЗАР Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх ирэх баасан гарагийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцон, мэдээлэл хийхээр болжээ. Тэрбээр “Монгол Улсын хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл” боловсруулах ажлын явцыг мэдээлнэ гэж ЗгХэг-ын дарга г.Занданшатар уламжилсан байна.

» ТӨСӨл с. Бямбацогт нарын гишүүд “Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай” хуулийн төсөл өргөн барилаа. Төсөлд “Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр тэтгэмжийн тухай” хуулийн 7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн “7 жилийн цалин хөлсний нийлбэрийг 84-т” гэснийг “5 жилийн цалин хөлсний нийлбэрийг 60-д гэж”, “7 хүртэл жил” гэснийг “5 хүртэл жил” гэж өөрчлөхөөр тусгажээ.

» ТУСлАМж АНУ-ын Умард болон өмнөд Каролин, виржина мужид болсон “Флоренс” хар шуурганд өртсөн иргэдэд МУ-аас 100 мянган ам.долларын буцалтгүй тусламж үзүүлэхээ мэдэгджээ. Хүмүүнлэгийн тусламжаар олгох 1415 ширхэг тэмээний ноосон хөнжил худалдан авах, гамшгийн голомтод хүргэхэд шаардагдах хөрөнгийг нөөц хөрөнгөөс гаргахаар Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэжээ.

ТоДРУУлГА & ЗАлРУУлГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› [email protected]

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Олон улсын ахмадын өдрийг тохиолдуулан нийт ахмадууддаа эрүүл энх, сайн сайхан бүхнийг хүсэн мэндчилье.

өнөөдрийн тусгаар тогтносон, эрх чөлөөт Ардчилсан Монгол Улс бол та бүхний бидэнд өвлүүлэн үлдээж буй үнэт их өв юм. Юугаар ч сольшгүй энэ их үнэт өвийг цааш үргэлжлүүлэн авч явж хойч үедээ залгамжлуулан үлдээх нь бидний үүрэг хариуцлага билээ.

өдгөөгөөс 28 жилийн өмнө монголчууд нийтээрээ эрх чөлөө, тусгаар тогтнолынхоо төлөө тэмцэхэд өнөөдрийн ахмад үеийнхний оруулсан хувь нэмрийг юугаар ч үнэлэх аргагүй юм. Та бүхэн байсан учраас, харгис бурангуй тогтолцооны

эсрэг “Үгүй” гэж хэлж чадсан учраас өнөөдөр бидний үр хүүхэд гаднын аль нэг улсаас хараат бус, эрх чөлөөт Ардчилсан улсын иргэн болон амьдарч байна.

энэ шинэ нийгмийг цогцлоохын төлөө та бүхний гаргасан золиос бүрийн өмнө Монголын ард түмэн цаг ямагт мэхийн ёсолж байдаг билээ. энэ их үнэ цэнээр олдсон эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо цаашид хадгалж, ирээдүй хойчдоо өвлүүлэн үлдээхэд та бүхний минь нөмөр нөөлөг, үнэт сургааль чухал ач холбогдолтой юм.

Та бүхэндээ НҮБ-ын ерөнхий ассамблейгаас тунхагласан “Олон улсын ахмадын өдөр”-ийн мэндийг хүргэе. Та бүхэн минь 100 насалж зургаадай таяг тулах болтугай.

УИх-ын гишүүн, Ардчилсан намын дарга Содномзундуйн Эрдэнэ

МЭНДЧИЛГЭЭ

“Ногоон паспорт-Монгол орон даяар” аян амжилттай үргэлжилж байна. өрх бүрт өсвөрийн байгаль хамгаалагч бэлтгэх зорилготой “Ногоон паспорт” аяныг Нийслэлийн Ерөнхий боловсролын сургуулиудад амжилттай хэрэгжүүлж эхлээд 21 аймгийн Ерөнхий боловсролын сургуулиудын сурагчдыг хамруулж байна.

өнгөрсөн долоо хоногт Баянхонгор, говь-алтай, ховд, Баян-өлгий, увс, Завхан, өмнөговь, дундговь, Сүхбаатар, дорнод, хэнтий, төв, Сэлэнгэ, дархан-уул, орхон, Булган, хөвсгөл, архангай, өвөрхангай гэсэн чиглэлээр “Ногоон паспорт” аяныг хэрэгжүүлэгч багийнхан аялж, Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад “Ногоон паспорт” аяныг танилцуулж, эхлүүллээ.

увс аймгийн Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын дунд нээлтээ хийсэн “Ногоон паспорт” аяны нээлтэд аяныг санаачлагч, БоаЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат оролцож, хүүхдүүдэд байгаль хамгаалах чиглэлээр дэлхий нийт ямар ажил хийж байгаа хийгээд монголчуудын байгалиа хамгаалах уламжлалыг сануулсан илтгэл тавьж, сурагчдын талархлыг хүртсэн юм.

Нээлтэд улаангом хотын Ерөнхий боловсролын сургуулиудын 400 орчим сурагч оролцож, өсвөрийн байгаль хамгаалагч болж, “Но-гоон паспорт” аяныг амжилттай үргэлжлүүлэхээ амалж, Ногоон паспортоо гардаж авлаа. Ногоон паспортоо амжилттай хөтөлж, үлгэр жишээ өсвөрийн байгаль хамгаалагч болсон ангийнхан азидаа алдаршсан Эко элчүүдтэй уулзах юм.

“Ногоон паспорт” аяны Увс аймаг дахь нээлтэд БОАж-ын сайд Н.Цэрэнбат оролцож, сурагчдад амжилт хүслээ

Б.СэлэнгэЗГМ

president.mn©

бид зөвхөн алтан медаль хүлээж байгаа. Бээжингээс хойш хоёр олимп дараалан аваргагүй ирсэн болохоор энэ удаа заавал алт авах хүндхэн даалгавар манай тамирчдад тулгарч буй. хэрэв шаргал өнгөтэй медаль авчихвал монгол түмэн яаж баярлахыг төсөөлөөд үзээрэй. гэхдээ спор-тод зориулах төсвөө ингэж танаад байвал токиогоос том амжилт хүлээнэ гэж горьдолтгүй болох нь.

Засгийн газар хэдхэн хоногийн өмнө 2019 оны төсвийн төслийг уих-д өргөн барилаа. төсвийн нийт орлого 9.7 их наяд төгрөг байхаар тооцсон нь жилийн өмнөхөөс бараг хагас их наядаар өссөн тоо.

тэгвэл энэ мөнгөний 0.2 хувийг

2018.10.01, даваа ~ №192 (991) 3ЗаСгийН гаЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

нийтлэлчийн булан

1Бид айсуй олимпод хэдэн

төрөлд хэчнээн тамирчинтай орж, ямар амжилт үзүүлэх ерөнхий дүр зураг чухам 2019 онд тодорно. хийх бэлтгэл их, оролцох тэмцээн олон учраас олимпийн угтвар жилд спортын салбарт ахиу мөнгө төсөвлөж ирсэн байдаг. Биеийн тамир, спортын газрын (БтСг) зүгээс токиогийн олимпийн бэлтгэлээ одооноос чамбайруулахын тулд 24 тэрбум төгрөгийн төсвийн саналаа Сангийн яаманд хүргүүлжээ. гэтэл үүнийг нь 9.7 тэрбум болтол нь танаж орхисон гэнэ. Бүр 2018 оны төсвөөс ч бага мөнгө хуваарилсан гэсэн үг. БтСг-ын дарга Ц.шаравжамц өөрийн facebook-тээ энэ талаар бичсэний дараа маш олон хүн дургүйцлээ илэрхийлсэн байв.

хамгийн чухал жилийн төсвийг яагаад хассан талаар асуухад

Багшийн цалинг нэмэхийн тулд спортын төсвөөс хумслах нь

“Гарцаагүй медаль авах 6-7 тамирчнаа олимпт оруулна биз” хэмээн хариулжээ

2020 оны олимпоос бид зөвхөн алтан медаль хүлээж байгаа. гэвч спортод зориулах төсвөө ингэж танаад байвал Токиогоос том амжилт хүлээнэ гэж горьдолтгүй болох нь.

тэгвэл ирэх оноос шигшээгийн бүрэлдэхүүнд багтдаг спортын төр лийг 32 болгон нэмж, тамирч -дын тоог 500-д хүргэхээр төлөв-лөжээ. үүнд сагсан бөмбөг, хөлбөмбөг, волейбол, хоккей зэрэг багийн спорт багтаж байгаа юм.

ийнхүү хамрах хүрээг нэмснээр цөөн хэдэн төрөлд олимпийн медаль найддаг байдлыг арилгаж, спортыг жигд, хүртээмжтэй хөг-жүү лэхээр төлөвлөсөн юм байна. харин одоо төсөв танагд сан болохоор дээрх зорилго мөрөө -дөл төдий болон хоцрох нь.

хүмүүс спортыг үр ашгаа өгдөггүй, дандаа зардал гаргаж байдаг хэмээн ад үзэх нь бий. Нэг талаар тийм. гэхдээ нөгөө талаас нь бодоод үзвэл спор тын үр нөлөөг юутай ч харь цуу лшгүй. Спортын төрөл хөгжихийн хэрээр одууд төрнө. үүнийг дагаад хүүхдүүд хичээллэж эхэлнэ. олимпийн жилд жүдо, чөлөөт, боксын сек-цэнд хүүхдүүд багтахаа больдог нь чухам үүнтэй холбоо той. Мэдээж тэд бүгдээрээ мэргэжлийн тамирчин болж, олимп дэлхийгээс медаль авахгүй. гэхдээ спортоор хичээллэсний ачаар ах захаа

с.Батсайхан / ЗгМ©

хүндэлдэг, багаар ажиллах чадвартай, бие бялдрын хөгжил сайтай, эрүүл саруул, зөв хүн болж төлөвшдөг юм. Жигтэйхэн сахилгагүй, байнга зодоон цохион хийж явдаг байсан хүүхэд спор-тоор хичээллэж эхэлснээсээ хойш тун сайн төлөвшсөн олон жишээ бий. Сүүлийн үед спортын ач холбогдлыг ойлгодог хүний тоо эрс нэмэгдэж байгаа. хүмүүс амралтын өдөр уул руу гардаг боллоо. дугуй их унаж байна. ширээний теннис, бадминтоноор хичээллэх хүн зөндөө болсон. Сагс, волейбол, хөлбөмбөг бол угаас хичээллэгч олонтой төрөл. олон хүн сонирхож байгаа спортыг улс аль болох бодлогоор дэмжиж, хичээллэх нөхцөл бололцоогоор нь хангаж өгөх л хэрэгтэй. тэгж байж монголчууд эрүүл саруул, өвчин зовлонгүй болно. Энэ хэрээр эм тарианд зарцуулдаг үргүй зардал багасна. Эмнэлгийн ачаалал буурна гээд нийгэмд үзүүлэх спортын дам нөлөө их. харамсалтай нь төсөв баталж буй дарга нар дунд үүнийг ойлгох хүн байдаггүй бололтой.

айсуй 2020 оны олимпоос

спортын салбарт хуваарилж өгөөч гэж хүссэн ч хүлээж аваагүйгээр үл барам бараг гурав дахин хасаж орхисныг юу гэж ойлгох вэ.

улс орны эдийн засаг сайнгүй байгааг бүгд мэднэ. тиймээс бүсээ чангалах шаардлага бүгдэд тулгарч байгаа. гэхдээ сайд дарга нар хэмнэлт хийнэ гэж ярьдаг хэрнээ үрэлгэн зардлаа улам өсгөсөөр байгааг манай сонин өмнө нь хөндөн бичсэн. төрийн албаныхны эд хогшил, тавилга, байр сав, гадаад дотоод томилолт, утас унааны мөнгө зэрэг урсгал зардал гэхэд 200 гаруй тэрбум төгрөгөөр нэмэгдчихээд байгаа. Зөвхөн эд хогшил буюу өмнө нь хэрэг лэж болоод байсан ширээ сан дал, компьютер зэргийг акталж, зурагт буйдангаа шинэч-лэхэд 30 гаруй тэрбум төгрөг зар-цуул сан баримт нь бэлээхэн байна.

уг нь манай төрийн түшээд хэмнэлтийг өөрсдөөсөө эхлүүлж, бусдад үлгэр дуурайл болох учиртай. гэтэл үргүй тансаглалаа хасахын оронд улам нэмчихээд спорт хэмээх том салбарын төсвийг өм цөм хасаж байгаа нь дэндүү харамсалтай.

С.ЦОГТБАяР ЗУРж БАйНА

24 тэрбум төгрөгийн төсвийг

9.7 тэрбум болтол нь танажээ

• 2019 оны төсвийн нийт орлого 9.7 их наяд төгрөг байхаар тооцсон нь жилийн өмнөхөөс бараг хагас их наядаар өссөн дүн.

• Дарга нар үргүй тансаглалаа хасахын оронд улам нэмчихээд спорт хэмээх том салбарын төсвийг өм цөм хасаж байгаа нь харамсалтай.

• Шигшээгийн бүрэлдэхүүнд багтдаг спортын төрлийг 32 болгон нэмж, тамирчдын тоог 500-д хүргэхээр төлөвлөж байв.

яамны нэгэн дарга нь “олимпоос медаль авах хүний тоо угаасаа цөөхөн. тийм болохоор бусдад нь мөнгө зарцуулж яахын. гарцаагүй медаль авах 6-7 тамирчнаа л тэмцээнд нь оруулна биз” гэсэн ертөнцөөс тасарсан хариулт өгчээ. түүнийхээр бол бид токиогийн олимпт долоон тамирчнаа дагуулж очоод долоон медальтай ирэх юм байна л даа. Спортыг бага ч гэсэн гадарладаг хүн бол ийм тайлбар сонсоод шууд стрессдэх байх. гэвч бодит байдал дээр иймэрхүү нөхөд төсөв мөнгийг дур зоргоороо хассан шиг сууж байна.

Энэ талаар БтСг-ын дарга Ц.шаравжамцаас тодруулахаар залгатал ам нээх тун дургүй байна. “ах нь одоо төсөв мөнгөний талаар яримааргүй байна. Ямар ч байсан нэг тоо батлагдах байх” гэхээс өөрийг хэлсэнгүй. хэдийгээр газрын дарга нь мэдээ лэл өгөхөөс татгалзсан ч БСшуСЯ-ны эх сурвалжтай холбогдож, зарим зүйлийг тодруулав.

өдгөө манай улс спортын 17 төрлөөр 170 тамирчин, дасгал-

жуулагчийн бүрэлдэхүүнтэй шигшээ багийг барьж байгаа.

ЗгМ ©

Москвад уриалжээ. Юу гэвэл, энэ тулгуур чинь яван явсаар арменыг оросоос улам бүр зай бариулна, тэр нь одКБ-гээс зай барихад хүргэнэ. одоо Пашинян өрнө-умардын хооронд тэнцвэржүүлэх бодлого явуулна. түүнд нь орос залхана. оросыг өдөн дуудсан алхмаа хийнэ. Жишээ нь, Норвег улс Нато-гийн ЕНБд-ыг баривчиллаа гэе. тэр нь Норвегийн иргэн байвал бол ердийн, хэвийн үзэгдэл болно. харин энэ удаа Пашиняны Засгийн газар оростой муудалцах шалтаг хайхдаа одКБ-гийн ЕНБд-ыг баривчилж Москваг хэрүүлд татаж орууллаа. оросын зүгээс хариу алхам хийхийг анаж байна. Зэвсэг худалдан авах зээлийг нь өгөхгүй гэе, цаадуул нь америк, Франц руу хандахыг хичээнэ. орос-армены харилцаа бүр болохгүй гольдрил руугаа орно. харилцаа иймдээ тулбал Москва Баку руу нүүрээ харуулна. өмнөд Кавказ дахь оросын гол түнш нь азербайжан хэмээн нэрлэгдэх дээрээ тулна. тэд зэвсэг гуйхгүй, мөнгө зээлэх гэхгүй, ардаа турк гэж нэг лут хамгаалагчтай. алексей Фененкогийн үзэж байгаагаар орос-армены харилцаа замын бэлчирт, хоёр салаа замын эхэнд байна. Эхнийх нь одКБ-гээс энэ улс сүр дуулиантай гарна, Нато-той түншлэлээ огцом өргөжүүлнэ. орос үүнийг тэвчихгүй. хоёр дахь хувилбар нь, армен өөрөө нурна. хямрал хурцдана. Бослого тэмцэлд дарагдана. өрнөдөөс тусламж өгнө, өрнөдийнхөн ажиллана, хувьсгал өндөрлөж жинхэнэ өрнөдийн талынхан засгийн эрхийг авна. Юун одКБ манатай.

Профессор Сергей Марков арменыг ширүүхэн “яллажээ”. орост найрсаг бусаар ханддаг нөхөд арменд засгийн эрх авчихсан, тэд арменыг Евразийн эдийн засгийн холбооноос гаргах үзлийг түгээнэ. тББ-ын баахан нөхдийг төр, засгийн албанд тавьж байгаа нь тББ-уудыг нь америк, европын грантаар ажиллуулж байсны л үр дүн. Пашинян Нато-гийн саммитад уригдаж, гюмри дэх оросын цэргийн баазын статусыг авч үзэх тухай яригдаад эхэллээ. армен-туркийн хилээс оросын хилчдийг буцаах тухай ч ярьдаг болж байна. тэд оростой холбоотон энэ тэр гэж ярих боловч энэ бол хууралт. Яг начир дээрээ тийм биш болсон. хачатуровыг баривчилсан нь одКБ, орос хоёрт зэрэг хор хүргэж буй хэрэг гэжээ.

Москвад арменыг одоо янз янзаар хардаж буй. армены шинэ удирдлагыг цаанаас нь амери-кийн тусгай албад хянаад, далд төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлүүлээд, орос-армены харилцааг хэргээр, бүр системтэйгээр бусниу лаад байгаа юм биш байгаа? гэхдээ Пашинян яг одоо оростой шууд муудалцахад бэлэн бус байна. арменчуудад орос нэр хүндтэй хэвээрээ байна. гэхдээ оростой мөргөлдөхөд аажмаар бэлтгэж эхэллээ. оросын тал баримтлагчдыг дарах ажиллагаа эхэллээ. тэр нь Саакашвили, Ющенкогийн үетэй тун төстэй. оростой сайн харилцаатай гэж ярих мөртлөө цаанаа муу харилцааг өөгшүүлнэ. Пашинян, Саакашвили, Ющенко нар бол бүгд нэг “угж”-ны хүүхдүүд. тэд Соросын сангаас тэжээгдсэн гэхчлэн.

Пашиняныг хардах үндэс бий нь бий. тэрээр парламентын депутат байхдаа Евразийн эдийн засгийн холбоог хэлэх хэлэхгүйгээр дайрч байжээ. арменыг тийш нь сайн дураар нь биш, албадаж элсүүлсэн. орос той тогтоосон харилцаа бол “нэг нь хэлдэг, нөгөө нь сонсдог харилцаа”, оростой тог тоосон цэргийн харилцаа бол азер-байжантай тэнцвэр барих бус харин ч стратегийн түнш нэрээр армены дотоод хэрэгт орол цох хаалга нээсэн, армент хохи-ролтой харилцаа гэх мэт!

Кочарян, тэр үеийн Батлан хамгаалахын сайд Микаел арутюнян нарт ийм ял тохож баривчилсан бөгөөд ял нь хүндрээд армены үндсэн хуульт байгууллыг түлхэн унагасан гэх ял болж хувирчээ. учир нь 2008.03.01-нд Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дүнг эсэргүүцсэн ард түмэн боссон. тэднийг нухчин дарсан, үр дүн нь үй олноороо гадаад руу дүрвэсэн, Москваг тууштай баримтлагч Серж Саргсян Ерөнхийлөгч болсон. Серж Саргсяныг Ерөнхий сайдаар үргэлжлүүлэн ажиллуулахыг эсэргүүцсэн өнгөт хувьсгал 2018 онд дэгдээд энэхүү Пашинян засгийн эрх аваад байж байгаа нь энэ.

Пашинян өөрөө 2008 оны тэрхүү хэрэг явдлын нэг баа-тар юм. Ерөнхийлөгчид нэр дэвшсэн левон тер-Петросяны штабт ажиллаж байхдаа тэрхүү бослого тэмцэлд оройлон орол-цоод дараа нь жил гаран эрэн сурвалжлагдсан. 2009 онд ил гарч бууж өгөөд баривчлагдсан, 2010 онд долоон жилийн ял сонсоод шоронд нэг жил суугаад 2012 онд армены тусгаар тогтнолын 20 жилийн ойгоор өршөөлөөр суллагдсан учраас 2008, 2010 оны өсөө нэхэж авсан нь тэр бололтой.

оросын албаны хүмүүсээс хамгийн түрүүн гадаад хэргийн сайд Сергей лавров хилэгнэ-лийн үгээ хэлжээ. өмнөх нөхдөө баривчиллаа, мөрдлөө гэж тэрээр буруушаасан. одКБ-гийн ЕНБд-ыг баривчилснаараа цэрэг-улс төрийн энэ байгууллагыг харлуулан шороотой хутгалаа болоод явчихсан. оросын зүгээс батлан хамгаалах салбарт өгөх гэж байсан $100 саяын зээлээ өгөхөө болино гэсэн. лавровын араас ял тулгасан нөхөр нь миний таньдаг алексей Фененко гэж доцент армены талаар ярьсан нь миний анхаарлыг өөрийн эрхгүй татлаа. тэрээр МгиМо-д бидэнд 2016 онд лекц уншиж байсан нөхөр. Фененкогийн ярьснаар армены энэ бүтэлгүйтэл бүр 2003 оны сонгуулийн дараа эхэлжээ. 2003 оноос л армен нь оросоос зай барьж, Нато, Европын холбоо руу хандаж хандарч эхэлсний гор яван явсаар 2018 оны хаврын өнгөт хувьсгал руу хүргэжээ. 2000-аад оны турш тус улс Москва-Брюсселийн хооронд тоглолт хийжээ. оросоос зай барих сэтгэхүйтэй улс төрчдийн бүхэл бүтэн үе бэлтгэгджээ. Нато-той өргөтгөсөн түншлэ-лийн хэлэлцээр байгуулж, Европын холбоотой ассоциацын хэлэлцээрт гарын үсэг зуржээ. арван хэдэн жил энэ үйл явц өрнөхдөө оросыг мэхлэн, харин цаагуураа өрнөдийг баримтлагч болсоор байжээ. одоо бүр ил цагаандаа гарсан. Ерөнхий сайд Никол Пашинян, Ерөнхийлөгч армен Саркисян нар хоёулаа “Европын тулгуур” гэгчийг уриалдаг болсон. Фененко багш маань “Европын тулгуур”-т ихээхэн анхаарал хандуулахыг

Энэ 2018 он бол армены түүхэнд ул мөрөө үлдээх жил. Жинхэнэ тусгаар тогтнолоо 2018 оны хавар олж авсан байж болно. 1991 онд СССр тарахад ямар армен буй болсон юм бэ? Ереванаас умар зүг 126 километрт орших гюмри хотод оросын цэргийн 102 дугаар бааз байрлах бөгөөд тэр нь өвөр Кавказ дахь оросын цэргийн бүлэглэлийн цөм нь. 1953 оноос арменд байрласан мотобуудлагын 127 дивизийг 1995 онд цэргийн бааз болгоод агаарын цэргийн ба агаарын довтолгооноос хамгаалах хүчнийг нэмж байрлуулжээ. Нийт бие бүрэлдэхүүн нь 4000 цэрэг офицер гэвэл, тоо байдаг нь юуг илэрхийлэв гэхлээр энэ улс хүссэн ч, эс хүссэн ч оху-ын нөмөр нөөлөг дор дохио зангаагаар нь явж байжээ гэдгийн ганц нотолгоо.

Москвагийн тал баримтлагч Ерөнхийлөгч, Засгийн газар нь унамагц армен ардчилсан улс болсон тухайд бус харин тэндхийн езидүүд нь автономит эрх шаардаж, армены нутаг дэвсгэрт Ездистан гэх төр улсыг аНу-ын протекторат дор байгуулахыг тулгалаа гэх айдас дагуулсан мэдээ Москвагаас тараагаад буй нь ямар учиртай юм бол?

Езидүүдийн султан (хаан) Келаш гэдэг нөхөр вашингтонд ийм мэдэгдэл хийгээд дональд трамп руу захидал бичиж

Арменыг Ездистан болгож хагалах төлөвлөгөөарменыг хувааж аль гэсэн шүү ярьсан мэтээр оросоос мэ-дээлжээ. тэр нөхөр бол “Ези-дүү дийн ертөнцийн хунтайж” гэгч аж. арменд аНу-ын нутаг дэвсгэрийн төр захиргааны бас нэг нэгж бий болно ч гэх шиг.

арменд дан арменчууд аж төрдөг, сайндаа л оросууд бий байх гэж таамаглаж байтал тэнд хоёр сая езид байна. тэднийг аймаглан устгах аюул нөмөрлөө. тэднийг ялгаварлан гадуурхаад эхэллээ. хөрш армен айлууд нь хялайж үздэг. тэгэхлээр тусдаа езидүүдийн улс байгуулсан нь дээр, үүнийг G7 армены нутагт гэж зөвшөөрсөн гэж хунтайж ярьжээ.

“Езидүүд 6763 дэх шинэ оноо тэмдэглэв” гэсэн мэдээ сайтад явж байсан. тэдний шинэ оныг “Сарсал” гэх бөгөөд энэ дэлхийн хамгийн ууган үндэстэн гэдгээ тэгж илэрхийлдэг. арменчууд ч 4000 жилийн түүхтэй хэмээн ам мэдэн ярих дуртай нь бас тийм өвөг дээдсээс нь улбаатай байж болно. Эдүгээ бид христосын григориан календарь гэдгээр 2018 оноо туулж яваа бол жүүдийн рош ха-шан хуанлиар 5779 он, лалын хижра тооллоор 1440 орчим оноо үдэж яваа.

Нэг ийм эртний түүхтэй Езид гэх үндэстэн Кавказаас мэндлэх нь. Езид гэдгийг ирак дээр л бид мэднэ. лалын террористууд тэднийг амьтан болгож тавьсныг саяхнаас л дэлхий сонсож байгаа. уг нь 6700 жил оршин тогтносон, хэдэн арван мянгаараа Европ, аНу, орос руу дүрвэсэн тэднийг цуглуулаад арменд төвхнүүлье хэмээн ярилцлаа гэсэн байх юм.

оросын нөлөөнөөс гарч, Евро -пыг баримжаалсан, Нато-д хавсарга маягаар уригд сан армен ингээд Езид гэх дотоодын мөргөлдөөндөө дараг дах уу? өөр нэг нээнтэг нь Нагор но-Карабахын мөргөлдөөн. хэрэв олон таван юм яривал азер-байжанд ашигтайгаар ший-дүүл чихнэ гэх оросын далд анхааруулга нэг бус удаа тэднийг цочирдуулна.

одКБ гэх цэрэг-улс төрийн эвсэлдээ армен нь орос, Казахстан, Белорусс, Киргиз, тажикистантай хамт байгаа шүү гэх анхааруулга, сануулга өдөр бүр очно. украин, гүрж шиг бүр цаашаа эргэчих вий гэх айдаст Москва өөрөө автаад хямраад ч байх шиг. одКБ эвслээ шинэчлэх, газар зүйн тэлэлт хийх, тэгснээрээ оролцогчдыг нь янз бүрийн статустай болгох талаар ширүүн яригдаж буй. одКБ эвслийн парламентын ассамблей гэх байгууллагыг оху-ын төрийн думын дарга вячеслав володин тэргүүлдэг бөгөөд одКБ эвслийг тэлэх элдэв хувилбар яригдаж байгааг зарлажээ. одКБ-гийн Нарийн бичгийн дарга нарын газар өргөдөлд дарагдсан, парламентын түвшинд эхлээд ассамблейнхаа гишүүн, ажиглагч болгоё гэсэн хувилбар яригдсан аж. түнш, ажиглагч гэсэн статусаар узбекистан,

Серби, афганистан, иран гэхчлэн жагсаж байна. азербайжаныг өргөдлөө өгөөгүй ч одКБ-д элсүүлэхийг орос сонирхдог. тэгэхдээ өгөх нь ч бараг тодорхой болсон, ажиглагч гэлтгүй шууд жинхэлнэ хэмээн азербайжаны улс төрч али гусейнли зарласан. геополитикийн шинэ нөхцөл байдалтай уялдан тийм шийдвэрт хүрнэ. Юу гэвэл, арменд өнгөт хувьсгал ялчихлаа. гүржийн адил оросын эсрэг чиглэж таарна. тэгэхлээр өвөр Кавказад оросын цорын ганц холбоотон нь азербайжан болж үлдэнэ, тэр нөхрийнхөөр бол.

өвөр Кавказын өнцгөөс харах юм бол орос-туркийн геопо-литикийн роман дуусдаггүй, шинэ шинэ агуулгаар баяжаад байдаг. Нато-той анкара са лах уу, үлдэх үү гэдэг дээрээ бол-чихсон. гэтэл армен, азербайжан хоёулаа шхаБ-ыг сонирхоод эхэлсэн. армены шинэ эрх баригчид олон сандал дээр зэрэг суух гээд байдаг. Ерөнхий сайд Никол Пашинян нь Нью-йоркт оччихсон д.трамптай уулзаж, олон улсын бүх түнштэйгээ харилцаагаа хөгжүүлнэ, нэгийг нь хохироох замаар нөгөөтэй нь харилцаагаа хөгжүүлэхгүй, оростой ч, Европын холбоотой ч, аНу-тай ч, ирантай ч, гүржтэй ч, Евразийн эдийн засгийн холбоотой ч харилцааныхаа түвшинг ахиулна хэмээн ярих нь гайхалтай.

одоо геополитикийн ямар шинэ нөхцөл байдал үүсчихээд байна вэ гэдэгт Н.Пашинян хариу гаа өгчихлөө. Бакутай бол ярилт гүй гэлээ. Баку одКБ-д элс лээ гэе. ийм нөхцөлд орост айхтар том дарамт ирэх нь байна. одКБ-гийн хоёр гишүүн холбоотон найз улсууд Нагорно-Кара бахын мөргөлдөөнөө шийдүүлэх гэж Москва руу бадар барина. хэрэв байлдаад эхэл бэл орос зохицуулна, зуу чилна. Энэ мөргөлдөөнд одКБ-гийн Казахстан, Белорусс татаг даж орно, дуусашгүй яриа хэлэл цээ өрнөнө. Баку нь араасаа анка ра-гийн зөвлөлгөө дэмжлэг аваастай, Ереваныг шахаад өгөөч хэмээн туркээр дамжуулан Москва руу лоббидуулна, явж явж түүнд нь аНу уригдаж оролцоно. Энэ бол Москвагийн хувьд хүсэх зүйл огтоос биш.

Эргэн тойрон хилийн мөргөл-дөөнтэй зөрчилтэй улсыг Нато эгнээндээ авдаггүй бол Москва-гийн хяналтан доорх одКБ 24 жил хил орчимдоо дайны байдалтай байгаа арменыг авчихсан, одоо араас нь афганистан, иран, мөд

Сири нэмэгдэж мэднэ. Юу вэ? геополитикийн холион бантан уу?

Ереванд засаг солигдсоноос үүдээд ийм олон хуваарилалт, талцал, наймаалцлын хөрс бий болчихжээ. өвөр Кавказад орос өөрийн орон зай, талбараа авч үлдэхийн тулд одКБ-гээ түлхэхээр шийджээ. Нагорно-Карабах тойрсон хямралыг Минскийн форматаар цааш нь авч явах, дуусашгүй хэлэлцээ, дуусашгүй мөргөлдөөн, Баку-Степанакерт-Ереван гэх гурвалжинг үүрд мөнхлөөд царцаачихна гэсэн үг. гэхдээ бүс нутгийн аюулгүй байдал эрхбиш олон улсын хяналтад орж ирнэ. орос тэднийг бүр алдчихгүй.

одКБ-д Баку орж ирэх нь гэж хардсан армен энэ байгуул-лагын дүрмийг шүүмж лээд эхэллээ. өөрчлөлт оруулах шаардлагатай гэнэ. өмнө нь тус улсын Ерөнхийлөгч одКБ-гийн аюулгүйн Зөвлөлд улсаа төлөөлөн оролцож байсныг болиулах, оронд нь Ерөнхий сайд нь төлөөлөх ёстой гэнэ. одоо одКБ-гийн ЕНБд нь армены төлөөлөгч Юрий хачатуров гэдэг хүн байгаа. тэрээр 2017-2020 онд энэ албанд ажиллана. гэтэл тус улсын Мөрдөх тусгай алба нь Ю.хачатуров дээр хэрэг үүсгэчихсэн. тэрээр 2008 оны хавар арменд дэгдсэн жагсаал цуглааныг хүч хэрэглэн дарсан хэрэгт унаж байгаа ба 2008 онд тэр нөхөр армены зэвсэгт хүчний Ереваны гарнизоны дарга байж гэнэ. түүнийг нэг удаа баривчлаад суллалаа. Москвад очиж ажлаа хүлээлгэж өгөөд буцаж ир гэсэн бололтой юм. арменаас одКБ-гийн улсууддаа хандан энэ байгууллагын ЕНБд-ыг солих санал хүргүүлжээ.

арменд бүрэлдэн буй болсон шинэ нөхцөл байдалд дасаач ээ хэмээн Пашинян орос анд нартаа хандан уриалаад байдаг. оросууд болохоор Ю.хачатуровыг хам гаалаад байдаг. Сүүлдээ арменыг улс төрийн изоляцад оруулна болоод явчихлаа. орос-армены харилцаа тодорхойгүй, барьцгүй үедээ орлоо хэмээн Москвад мэдэгдлээ. Яг энэ үеэр армен дахь оросын цэргийн 102 дугаар бааз гэнэт хээрийн сургууль хийж, нутгийн армен иргэдийг сандаргасан. Ерөнхий сайд Пашинян үүнийг хоёр орны харилцаа, БНу-ын бүрэн эрхт байдлыг өдөөн хатгалаа хэмээн буруушаасан. Батлан хамгаалахын сайд давид тоноян нь орос хилчдийг арменд байрлуулах статусын тухай гэрээгээ цуцлана хэмээн ам түргэдэн хэлээд тавьчихсан нь Москвад бөөн сенсаац дэгдээлээ. хилчдийн тухай яриагүй, оросын цэргийн 102 дугаар баазын тухай ярьж байна хэмээн БхЯ-ных нь тНБд арцрун ованнисян бүр тодруулж хэлснийг оросууд тун эмзэглэн хүлээн авчээ.

Юрий хачатуровт эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн, нэмж армены хоёр дахь Ерөнхийлөгч роберт

Ереванд засаг солигдсоноос

талцал, наймаалцлын хөрс бий болов

ОДкБ Арменыг эгнээндээ авсан нь

геополитикийн холион бантан уу

Орос-Армены харилцаа замын бэлчирт, хоёр салаа замын эхэнд байна

Олхонуд БаярхүүСудлаач профессор

Судлаачийн үг

4 2018.10.01, даваа ~ №192 (991)

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАвААДОРж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн алба

Утас: 99903581 99903578 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

zgm.mn

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Б.Баярмаа

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКц

ЗАР СУРТАлЧИлГАА

хАяГ

цАхИМ хУВИлБАР

0 0 9 9 1

Менежментийн өөрчлөлт эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг хүртээмжтэй болгоно

З.ГэрэлЗГМ

» ҮЙл яВДАл“ICT Expo-2018” үзэсгэлэнгийн үеэр “Цахим санхүү”, “Цахим контент”, “Цахим ирээдүй”, “Дижитал хэрэглэгч-эрүүл мэнд” гэсэн сэдвийн хүрээнд хэлэлцүүлэг өрнөнө.

» УлААнБААТАРНийслэлийн Засаг даргын захирамжаар үүрэн холбооны операторуудын сургууль, цэцэрлэгийн дээвэр дээрх антенныг буулган, цахилгааны аюулгүй байдлыг хангаж, хамгаалалтын зурвас бүхий газрыг чөлөөлж байна.

ЗГМ ТОвЧХОН

с.Батсайхан / ЗгМ©

1990 оны 12 дугаар сарын 14-ний НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн шийдвэрээр Олон улсын ахмадын өдрийг ахмадуудад учирч буй хүндрэл бэрхшээл болон тэдний нийгэмд оруулсан хувь нэмрийг олон нийтэд сурталчлан таниулах зорилготой тэмдэглэж эхэлснээс хойш 28 жил тэмдэглэн өнгөрүүлж байна.

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагаас Олон Улсын Ахмадын өдөрт жил бүр тодорхой уриаг дэвшүүлж, тухайн сэдэвтэй холбоотой асуудлыг хөндөж, нийгмийн анхаарлыг ахмад настанд чиглүүлж асуудлыг шийдвэрлэсээр ирсэн. 2018 онд “Та настай хүнээс бодит сайн сайхныг мэдэрнэ” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлэхийг НҮБ-аас гишүүн улс орнууддаа уриалсан. энэ нь залуу үе настнуудын хийж бүтээсэн зүйлээр бахархах, үлгэр дууриал авах, настан залуу үеийн залгамж холбоог бэхжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой юм.

ДэМБ-ын мэдээгээр 2015-2050 онд 60-аас дээш насны ахмад настан дэлхийн бүх хүн амын 12 хувиас 22 хувь болж нэмэгдэхээр байна. 2020 он гэхэд 60 болон түүнээс дээш настангууд тав хүртэлх насны хүүхдийн нийт тооноос олон болно. 2050 он гэхэд настай хүмүүсийн 80 хувь бага болон дундаж орлоготой оронд амьдрах төлөвтэй байна. Насжих явц өмнөх он жилүүдээс илүү хурдацтай болж байна. Дэлхийн бүх оронд дээрх хүн амын шилжилтэд эрүүл мэнд, нийгмийн тогтолцоо бэлэн байх эсэх нь хүндрэлтэй асуудал болж байна.

Үндэсний статистикийн хорооны мэдээллээр Монгол Улсын хүн ам 2017 оны жилийн эцсийн байдлаар 3.2 сая болж, өмнөх оноос 1.9 хувиар өссөн байна. 2006-2016 онд ахмад буюу 55-59 насныхны нас баралтын түвшин гурван пунктээр буурч, цаашид үргэлжлэн амьдрах хугацаа 2006 онд 11.4 жил байснаа

2016 онд 13.9 болж, 2.5 жилээр хойшилжээ. Дээрх тоо баримтаас үзэхэд өсөн нэмэгдэж буй хэрэгцээг

хангахын тулд зөвхөн настанд зориулсан үйл ажиллагаа төдийгүй байгууллага хамт олныг настны эгнээнд шилжихэд бэлтгэх, хамт олныг идэвхжүүлэх, эрүүл чанартай урт наслахад салбар дундын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх шаардлага урган гарч байна.

геронтологийн үндэсний төв МУ-ын Зг-ын 2009 оны 156 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Монгол Улсын хүн амын насжилтын асуудлаарх үндэсний стратеги”-ийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд 2013 онд “эрүүл насжилт настны эрүүл мэнд үндэсний хөтөлбөр”-ийг батлуулж хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. жил бүрийн 10 дугаар сарыг “Ахмадын эрүүл мэндийг дэмжих сар” болгон тэмдэглэн өнгөрүүлдэг. энэ жилийн төлөвлөгөөнд: Олон улсын ахмадын өдрийг тэмдэглэн өнгөрүүлэх

ажлын хүрээнд улсын хэмжээнд настнуудын дунд “Жавхаат хэмнэл” аэробик дасгалын тэмцээн зохион байгуулах

Орон нутгийн эмч мэргэжилтнүүдэд” Геронтологи гериат рийн үндэс” сургалт зохион байгуулах

Эмч, мэргэжилтнүүдэд зориулсан хүндэтгэлийн лекц Настнуудын дунд явган алхалт Хэвтрийн настнуудад чиглэсэн “Хайрлая, Тусалья,

Дэмжье” аян гэх мэт ажлуудыг зохион байгуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна.

Цаашид бидэнтэй хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх байгуулага, хамт олны өмнө бидний үүд хаалга байнга нээлттэй байх болно.

Та настай хүнээс бодит сайн сайхныг мэдэрнэ

ГЕРонТолоГИЙн ҮнДЭСнИЙ ТӨВхолБоо БАРИх УТАС, хАяГ: 99613438 ФАКС: 976-11-350801

И-МЭЙл: [email protected] www.GErONTOLOGy.mOH.mN

Нийгмийн даатгал 1,808.3 13.4%

Нийгмийн халамж 675.4 10.8%

Бодлого, удирдлага 6.3 112.1%

Хөрөнгө оруулалт 17.3 122.0%

Нийгмийн бүлэгт чиглэсэн хөтөлбөр 48.8 2.0%

2018(тэрбум ₮)

Өсөлт (2017 оноос)

2,556.2тэрбум

хавдар судлалын үндэсний төв (хСүт), улсын хоёрдугаар төв эмнэлэг (ухтЭ)-ийг ирэх жил төсвөөс санхүүжүүлэхгүй байхаар уих-д өргөн барьсан 2019 оны төсвийн тухай хуульд тусгажээ.

Энэ талаар Сангийн сайд Ч.хүрэлбаатар “Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний тухай хуулиар эрүүл мэндийн байгуул лагууд, эмнэлгүүд бие даах шаардлагатай байгаа. Энэ хүрээнд ирэх оны төсөвд хоёр эмнэлгийг туршилтын журмаар бие даалгахаар шийдсэн. ингэс-нээр эмнэлгүүд бие даасан

“токио 2020” олимпийн сайн дурын ажилтныг арванхоёрдугаар сарын 5-н хүртэл бүртгэж байна. Нийт 120 мянган сайн дурын ажилтан бүртгэх бөгөөд үүний 80 мянга нь спортын үйл ажиллагааны үеэр, үлдсэн нь хотуудад үйлчлэх сайн дурын ажилтан байх аж. өргөдлөө имэйл,

факсаас гадна http://www.city-volunteer.metro.tokyo.jp/en/join/application/outline/index.html болон https://tokyo2020.org/en/special/volunteer/ цахим хаягаар илгээх боломжтой.

хэрэв та сайн дурын ажилт-наар бүртгүүлэх хүсэлтэй бол 2002 оноос өмнө төрсөн буюу 16-аас дээш настай байх ёстой юм. Сайн дурын ажилтнуудыг ажиллаж байх хугацаанд нь олимпийн наадмын дүрэмт хувцас, хоол, даатгал, тээврийн

зардлаар хангах аж. харин чиг баримжаа олгох сургалт, ерөнхий сургалтанд хамрагдахаар ирсэн тээврийн болон байрны зардлаа өөрөө хариуцах юм байна.

хүмүүс амьдрах чадвар, бие даасан байдалд суралцахын зэрэгцээ өөрийгөө танин мэдэж, бусдад тусалж, мөн гадаадад суралцахаар бэлтгэж буй хэн нэгэнд өөрийнх нь талаар хам-гийн сайн тодорхойлолт болдог зэрэг олон давуу талтай.

ЗГМ: ИНфОГРАфИкАжЛыН БАйР

Сангийн яам ©

“Токио 2020”-д ажиллах сайн дурынхныг бүртгэж эхэллээ

Хавдрын эмнэлгийг бие даалгана

байдлаар үйл ажиллагаа явуулах замаар үйлчилгээ, хүртээмжээ сайжруулна гэж үзэж байна” хэмээн сэтгүүлчдэд хийсэн мэдээлэлдээ дурдлаа.

ингэснээр эрүүл мэндийн засаглалыг сайжруулах ажил нэг алхам урагшилж буйг салбарынхан хэлж байна.

ухтЭ-ийн дарга г.Баясгалан “хуучин системээр яваад сайжрахгүй байгааг харлаа шүү дээ. тиймээс улсын

эмнэлгүүдийн удирдлагыг ядахдаа төрийн их, дээд сургуулийн хэлбэрт оруулсан нь л зөв гэж бодож байна. Манай эмнэлэгийн нийт төсвийн 23 хувийг улсаас санхүүжүүлдэг. үлдсэн нь эрүүл мэндийн даат-галын сан болон үйлчилгээний орлогоосоо бүрддэг” гэв. хСүт-ийн дарга Ж.Чинбүрэн мөн энэ шийдвэрийг “зөв зүйтэй алхам” гэж үзэж буйгаа хэллээ. Эмнэлгийн тусламж,

үйлчилгээний тухай хууль бол 2012 онд эдийн засгийн форумын “Эрүүл мэндийн салбар: асуудал ба шийдэл” хэлэлцүүлгийн үр дүнд баталсан хууль юм.

Нэг хүнд ногдох эрүүл мэндийн үйлчилгээгээр тооцвол гадаад улс орныг зорьж, тусламж үйл чилгээ авдаг тоогоороо монголчууд дэлхийд тэргүүлж буй. өөрөөр хэлбэл, эрүүл мэндийн үйлчилгээгээр дамжин дотоо доос асар их валют гадагш

урсаж байна гэсэн үг. үүний шалтгааныг эрүүл мэндийн салбарын тусламж үйлчилгээний хүртээмж, чанартай холбон тайлбарладаг. тиймээс үүнийг өөрчлөх нэг арга зам нь улсын эрүүл мэндийн байгууллагуудын засаглалыг шинэчлэх явдал гэж үздэг.

Нөгөөтэйгүүр, улсын төсвөөс санхүүжүүлэхгүй гэдэг огт санхүүжилт олгохоо болино гэсэн үг биш. харин менежментийн өөрчлөлттэй холбоотойгоор төсвийн санхүүжилт татаас хэлбэртэй болж буй юм. Нөгөө тэйгүүр, эмч, сувилагч, ажилчдын ажлын гүйцэтгэлийг тооцох үнэлгээнд ч өөрчлөлт орох аж. одоогоор эмч нарын цалинд ямар нэг урамшуулал, чанарын үнэлгээ төсөвлөдөггүй учраас эмч, ажилчид ажлаа сайн хийсэн ч, муу хийсэн ч ялгаагүй ижил үнэлэгддэг. Мөн эмнэлгүүд төсвөө ямар нэг байдлаар хэмнэсэн ч хэмнэлтийг нь буцаагаад төрийн санд төвлөрүүлдэг нь энэ салбарын үйлчилгээ сайжрахад саад болдог. улсын төсвөөс хэт хараат

байхын сул тал нь тухайн эмнэлэг эрсдэлийг тооцоолж, болзошгүй үеийн зардлаа нөөцлөх, шинэ технологи нэвтрүүлэх, эмнэлгээ өргөжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгө гаргах гээд олон боломж нь хязгаарлагддаг.

харин эдгээрийг нэн тэргүүнд зөв шийдэж чадвал эрүүл мэндийн үйлчилгээний чанар, хүртээмж сайжрах өөдрөг дүр зураг бууж буй юм. түүнчлэн энэ онд эрүүл мэндийн даатгалын санг бие даалгаж, харьяа яаманд нь өгсөн. тиймээс даатгалын үйлчилгээг зөвхөн даатгалын нөхөн олговор өгөх зарчмаар бус иргэндээ хүрсэн чанартай үйлчилгээг үзүүлдэг болоход эмнэлгийн менежментэд өөрчлөлт хийж, үйчилгээг нь сайжруулах шаардлагатай байгаа юм.

улсын эмнэлгүүдийг харьцан-гуй бие даасан хэлбэрээр үйл ажиллагаа явуулах туршилт өмнө нь шастины нэрэмжит угтЭ дээр Эрүүл мэндийн яам, азийн хөгж лийн банкны хамтын ажиллагааны хүрээнд хэрэгжиж байсан юм.

З.ЦэлмэгЗГМ

2018 оны нийгмийн хамгааллын зардал

2018.10.01, даваа ~ №192 (991) 5ЗаСгийН гаЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

нийгэм

Технологи

6 ЗаСгийН гаЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.10.01, даваа ~ №192 (991)

About mcA-mongoliaThe Government of Mongolia (“Government”) seeks qualified individuals to help organize, manage and lead a new special purpose entity to be known as the Millennium Challenge Account – Mongolia (“MCA-Mongolia”). The Government will shortly establish MCA-Mongolia in the form of a state-owned enterprise to oversee the implementation of the Mongolia Water Compact (the “Compact”), a major international development assistance program funded by the Millennium Challenge Corporation (“MCC”), a United States Government agency that provides grant assistance to help partner countries promote economic growth and reduce poverty. The Compact aims to increase the long-term sustainable supply of water to Ulaanbaatar and stem the impact of an impending water crisis. The Compact will expand the supply of water to residential consumers and commercial and industrial users in Ulaanbaatar through:

• TheconstructionofnewgroundwaterwellsdownstreamfromUlaanbaatar and introduction of a state-of-the-art water purification plant;• Theconstructionofanewfreshwaterrecyclingplantandpipe-lines to provide high-quality treated freshwater;• Policyreforms,capacitybuilding,andtechnicalassistancetoimprove the long-term sustainability of Ulaanbaatar’s water supply.

MCA-Mongolia will oversee the implementation of these investments on behalf of the Government and in compliance with the guidelines and standards of MCC.

THE rOLESDEPUTy cHIEF EXEcUTIVE OFFIcEr, PrOGrAmSMainTasks:TheDeputyChiefExecutiveOfficer,Programs,isresponsibleforcoordinating,managingandleadingtheworkoftheProgramDivi-sion, which will implement within tight timelines and fixed budget three complex, interrelated investment activities in water supply, wastewater recycling and water sector sustainability. The Deputy CEO assists in inspiring and motivating the program staff of MCA-Mongolia; setting operating

procedures and practices; ensuring quality, cost and timeliness; integrating cross-cutting inputs related to environmental and social performance, gender and social integration, and monitoring and evaluation; ensuring compliance with MCC standards, policies and guidelines as well as with local requirements. The Deputy CEO manages six director-level staff in a division of up to 18 staff and will help manage a large number of services and works contractors.To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7695

DIrEcTOr, ADmINISTrATIONMain Tasks: The Director, Administration, is responsible for developing and implementing administrative policies and procedures and managing the daily operations of MCA-Mongolia, including office services, facilities management, transportation and logistics, information technology, and staffing and human resources. The Director, Administration, reports directly to the Chief Executive Officer (CEO) and supervises three managers in a division of twelve (12) staff.To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7705

DIrEcTOr, PrOcUrEmENTMainTasks:TheDirector,Procurement,isresponsibleformanagingandoversight of all of MCA-Mongolia’s procurement operations to ensure the successful procurement of all necessary goods, works and services efficiently,withintegrity,andwithintighttimelines.TheDirector,Pro-curement, reports to the Chief Executive Officer (CEO) and manages two (2) dedicated, full-time staff.To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7698

DIrEcTOr, FINANcEMain Tasks: The Director, Finance, is responsible for the management and oversight of all of MCA-Mongolia’s budgeting, financial planning,

financial management and financial reporting to ensure discipline and provide efficiency, effectiveness, transparency and accountability in the expenditure of MCA-Mongolia’s funds. The Director, Finance reports to the Chief Executive Officer (CEO) and manages two dedicated, full-time staff.To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7697

mANAGEr, HUmAN rESOUrcES Main Tasks: The Manager, Human Resources is responsible for the payroll, benefits and entitlements, performance management, personnel files, and the human resources information system (HRIS) of MCA-Mongolia. The Manager, Human Resources, reports to the Director, Administration, and supervises one dedicated staff member.To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7708An equitable selection process will be conducted whereby candidate selection will be based on merit. All interested parties with relevant experience are encouraged to apply. Qualified applicants will receive consideration for employment without regard to race, ethnicity, religion, sex, national origin, or disability. No fees will be paid to MCA- Mongolia or any of its agents at any stage of the recruitment process (application, interview, processing, training fees or other).

SRI Executive (www.sri-executive.com) is assisting the Government of Mongolia in its search for exceptional candidates for MCA-Mongolia. SRI Executive operates under a contract provided by MCC. SRI Executive is supported by our local partner Specialized Career Consulting (SCC) in this recruitment initiative.

millennium challenge Account (mcA) – mongoliaClosing Date: 17.00 ULAT, October 1, 2018

аНу-ын Hewlett-Packard (HP) компани гэрийн нөхцөлд баримт бичиг хэвлэх хуучин арга зуршлыг шинэ хэлбэрээр өөрчлөхөөр шийджээ. тус компанийн Tango прин тер нь компьютер сүлжээнд холбогдохдоо эдүгээ нийтлэг USB интерфэйсээр бус, утасгүй Wi-Fi холболт ашиглах юм.

Принтерт бичиг баримт хэвлэх тушаалыг Amazon Alexa, Google Assistant, Microsoft Cortana зэрэг дуут туслагч бүхий ухаалаг

спикерийн тусламжтай өгч бол-но. Мөн Android, iOS үйлдлийн системд сууж ажилладаг прог-рамм хангамж ашиглах то-хиолдолд шууд гар утаснаасаа холбогдоод хүссэнээ хэвлэх юм. HP Thermal Inkjet технологитой уг принтер а4 хэмжээсээр хар-цагаан горимд минутад 11, өнгөт горимд найман хуудас хэвлэх чадалтай. Tango принтер ирэх сараас 150 ам.долларын үнээр худалдаанд гарна.

RainCube (Radar in a CubeSat) бяцхан хиймэл дагуулд суури-луулсан бороо, цас тодорхойлох үүрэгтэй цомхон төхөөрөмж ашиглан хуй салхины мэдээлэл цуглуулж болох эсэхийг аНу-ын NASA-агаарын нислэг, санс-рын уудмыг шинжлэн судлах үндэсний агентлаг туршиж байна.

NASA-гийн JPL тийрэлтэт

хөдөлгөөний лабораториос хэ-рэг жүүлж буй RainCube-ийн туршилтын зорилго нь жижиг хиймэл дагуул ашиглан цаг агаа рын үзэгдлийг бага өртөг зардлаар нарийн тодорхойлоход оршино.

Судлаачид нүүдлийн шувуутай төстэй зарчмаар нисдэг хэд хэдэн хиймэл дагуул ашиглан хуй салхины төв доторх нөхцөлийг шуурхай дамжуулахаар зорьж буй. хүлээж авсан мэдээлэлдээ үндэслэн бороо, цас, мөндөр

орох магадлал, хэмжээ зэргийг оновчтой тодорхойлохыг хи-чээж байна. ийм өгөгдлийн ачаар цаг уурын мэдээлэл илүү нарийвчлалтай болох юм.

RainCube хиймэл дагуул 12 килограмм жинтэй. Борооны шүхэртэй төстэй, 50 сантиметр орчим диаметртэй антенн нь хуй салхины төв рүү тусгай радио дохио цацна. төв дэх борооны дуслаас ойсон дохио нь хуй салхины эрч, үүсэх тунадасны талаар мэдээлэл болж хувирна.

Эдүгээ хүртэл ашиглаж ирсэн радар системүүд овор ихтэй, нүсэр байлаа. JPL-ийн инженерүүд анх удаа ийм системийн оворыг ба-гас гаж CubeSat хэмээх жижиг хий мэл дагуулд багтахаар цомхон болгож дөнгөжээ. овор багассаны ачаар радиолокацын системийн цахилгаан хэрэглээ ч багассан байна.

NASA энэ оны долдугаар сард CubeSat хиймэл дагуулын туршилтын загварыг дэлхий орчмын тойрог замд анх туршсан

юм. туршилтын явцад энэ оны наймдугаар сард Мексикийн дээр үүсэж буй догшин салхины дүрсийг анх удаа амжилттай буулгасан. Мөн дөнгөж үүсэж буй Флоренс хар салхины анхны зур-гийг ч RainCube дагуулаас авчээ.

NASA цаашид хүчтэй хуй салхи, хар салхийг урьдчилан тодор хойлох, цаг уурын үзэгдэл, дэлхий дулаарлын нөлөөг хэм-жих зориулалттай RainCube хий-мэл дагуулын томоохон флот үүсгэхээр төлөвлөж байна.

Мини хиймэл дагуулааршуурга, хуй салхийг бүртгэнэ Цахим худалдааны аварга –

Alibaba компани ханжоу хотноо болсон компьютер технологийн их хуралд Space Egg нэртэй робот үйлчлэгч сонирхууллаа. тус компани ирэх сараас робот үйлчлэгчээ хятадын зочид буудалд туршихаар төлөвлөж байна.

Битүү дугуй хэлбэрийн хөн-гөн цагаан хийцтэй их бие, доороо бяцхан дугуй бүхий робот нэг метр орчим өндөртэй. видео камер, лазер сенсорын тусламжтай орчноо хардаг Space Egg робот секундэд метр орчим хурдтай хөдөлгөөн хийдэг.

үйлчлэгч робот Alibaba-гийн Tmall Genie дуут туслагч ашиглан зочид буудлын үйлчлүүлэгч нартай харилцах юм.

автоматжуулсан агуулахууд-даа робот ашигладаг Aliba-ba компани робот техникийн салбарт баялаг туршлагатай тул технологи нь зочид буудлын зах зээлд ч чухал нөлөөтэй.

тус компани Space Egg-тэй төстэй боловч өөр зориулалттай бусад хувилбарыг зэрэг хөгжүүлж байгааг Alibaba-гийн төлөөлөгч The Verge технологийн вэбсайтад тайлбарлажээ. үүнд эмнэлгийн өвчтнүүдэд эм тараадаг Space Shuttle загвар багтаж байна. Цаашид ресторан, оффисын зориулалттай робот үйлчлэгч бүтээхээр төлөвлөж байгааг Alibaba-гийн төлөөлөгч мэдээлэв. Panasonic, LG болон техно логийн бусад компани зочид буудал, эмнэлэгт үйлчлэх зориу лалттай робот мөн туршиж байна. өрөөний захиалга хийх чадвартай Botlr хэмээх роботыг Savioke компани хэдийн зочид буудлуудад туршиж эхэлжээ. Panasonic эмнэлэгт эм тариа түгээх робот бүтээсэн бол LG компани ресторан, баранд ундаа, нисэх буудалд ачаа зөөх үүрэгтэй CLOi хэмээх загвар хөгжүүлж байна.

үүрэг, чадварын хувьд хоорон-доо төстэй эдгээр робот одоогоор нийтлэг хэрэглээ болж хараахан амжаагүй байгаа юм.

Alibaba ирэх сард робот үйлчлэгч туршина

Г.Очирбат@ochirbat_ZGM

оху-ын төрийн өмчийн “ростех” корпорацын харьяа “ро сэ лект роника” компани ний тийн тээврийн хэрэгсэлд ашиглах зориулалттай видео хяналтын шинэ систем зохион бүтээлээ.

уг систем зорчигчийг нүүр царайных нь гурван хэмжээс дүрст, нүдний торлог бүрхэв чээр нь таньж тодорхойлох чадвар-тай. Зорчигч камерт хажуу талаа-саа юм уу толгойгоо эргүүлж байрласан байлаа ч царай таних алгоритм зорчигчийг гурваас таван секунд дотор танина.

Мөн тухайн хүн хиймэл үс, нүдний шил зүүж, сахал тавь сан юм уу байгалийн жамаар хөг-ширч нүүр царай нь хувирсан бай лаа ч шинэ систем оновчтой тодорхойлох чадвартай.

оху шинэ системд цугларсан мэдээллийг хууль сахиулах бай-гууллагуудад шилжүүлж, гэмт этгээдийг илрүүлж баривчлах ажилд ашиглана.

тээврийн хэрэгсэлд бууж, сууж буй зорчигчдын тоог тоо-цоолдог нь системийн программ хангамжийн бас нэг давуу тал болж байна. тээврийн хэрэгслийн

зорчих маршрутыг шинэ системд оруулах тохиолдолд буудал тус бүрийн зорчигчдын тоо гарч ирнэ. уг тоонд тулгуурлан ний тийн тээврийн хэрэгслийн зорчих ху ваарийг оновчтой сайжруулж болно.

шинэ системийг Санкт-Пе-тер бургийн нийтийн зорчигч тээврийн автобуснуудад суури-луулан ашиглаж эхэллээ. уг систем зорчигчдын бүхээг дэх дөр вөн видео камер, жолоочийн бүхээг дэх видео бүртгэгч төхөө-рөмж, утасгүй холбооны техник хангамжаас бүрдэж байна.

Нийтийн тээврээр зорчигчдын царайг таних төхөөрөмж бүтээв

Сурагчдын 40 хувь нь гурваас илүү веб хуудастай

Digital Awareness UK судал-гааны байгууллагын тооцоогоор нэгдсэн вант улсын таван хүүхэд тутмын нэг нь сошиал медиа сүлжээнд эцэг эхээсээ нууцаар нэвтэрдэг байна. өнөөгийн хүүхдүүд ердөө 10 настайгаасаа интернэтийн идэвхтэй хэрэглэгч болж хувирдаг нь уг судалгаагаар тодорсон юм.

Судалгааны дүнгээс үзвэл 3-5 дугаар ангийн сурагчдын 20 хувь нь сошиал сүлжээнд хоёр профилиор нэвтэрдэг аж. үүний нэг нь эцэг эхдээ үзүүлэх

ил, нөгөө нь үе тэнгийнхэнтэйгээ харьцах далд профиль. Мөн сурагчдын 40 хувь нь интернэт дэх бусад нууцлаг хэрэглэгч нартай харилцах замаар гурваас дээш тооны вэб хуудас үүсгэдэг байна.

хүүхдүүд интернэт орчин дахь ёс бус, зохисгүй, хуулиар хориотой контентуудад нэвтрэх боломж ихэссэнтэй уялдан эцэг эхийн зүгээс тавих хяналтыг чангатгах шаардлагатайг тус судалгааны байгууллагын мэргэ-жилтнүүд анхааруулав.

HP Tango принтер дуут удирдлагатай болно

BBM©

ZGM DAILY2018.10.01, MONDAY ~ №192 (991) 7THE OFFICIAL GAzETTE

zGm: HIGHLIGHTS

President Battulga meets his russian counterpart

2019 State Budget bill estimates revenue at mNT 9.7 trillion

Sides exchanged views on bilateral coopera-tion discussed during EFF.

Budget expenditure planned at MNT 11.6 trillion.

Top 20 Index grows 0.76 percent, to 20,330.82 points

Amcham mongolia holds its September meeting

Market cap stands at MNT 2.35 trillion.U.S Embassy officially disclosed the Mongolia Investment Climate Statement 2018.

PoliticsMongolianPMKhurelsukhUkhnaa, who is participating in the 73rd Session of UN General Assembly, meets the Administrator of the United Nations Development Program(UNDP)AchimSteiner to exchange views on the partnership between MongoliaandtheUNDP.Mr.Steiner expressed readiness to supportand,fromtheUNDPside, partner with Mongolia to develop energy and infrastructure.

Taking part in the 73rd Regular Session of the United Nations General Assembly in New York, Foreign Minister Tsogtbaatar Damdin meets the Chilean Foreign Minister Roberto Ampuero. During the Meeting, Foreign Ministers exchanged the diplomatic notes between the Government of Mongolia and the Government of the Republic of Chile on mutual visa exemption for holders of ordinary passports.

Matters on broadening the commercial and business ties and augmenting the export with Sweden and Canada discussed at the meeting between the CEO of the Mongolian National Chamber of Commerce and Industry Oyunchimeg Magvan, Ambassador-Designate of MongoliatotheKingdomofSweden Enkhtsetseg Ochir and Ambassador-Designate of Mongolia to Canada Ariunbold Yadmaa.

Citizens’RepresentativeKhuralof the Capital City discussed the revision to the regulation on Capital Small and Medium-sized Enterprise Development Fund during its 18th regular session. Representatives viewed that certain articles of the regulation hindered the repayments of some loans.

EconomyIn relations to the increasing number of public complaints, the Independent Agency Against Corruption conducts an inspection on Tavan Tolgoi JSC. Several violations were reported during the inspection, such as appointing the Chairman and members of the board, as well as secretary without their declaration of interest.

Top 20 Index grows 0.76 percent, to 20,330.82 points. MSE A Index increases 0.19 percent, to 9582.43 points. MSE B Index rises 0.54 percent, to 8884 points. Market cap stands at MNT 2.35 trillion.

sociEtyAcademy Awards-2018, the award ceremony for Mongolia’s best films of 2018, announces its winners. Baitag Bogd was honored as the best film and the Medicine Buddha became the best Documentary of 2018.

Mongolian state honored composer Chuluunbat Tserendorj’s live concert Friday Night with Chuka to take place on White Rock Center on October 5. Scan the QR code to purchase the ticket.

Finance Minister submits bill on 2019 State Budget to Parliament

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

Ministry of Finance expects external debt to equal 55 percent of GDP

in 2019

FX MArkeT

(one month to date) (one month to date) (one month to date)USD/mNT rUB/mNT cNy/mNT

252038

40

366

3682540 370

2500

2480 36

37

362

364

IX/28 IX/28 IX/20IX/20 IX/20 IX/12IX/12 IX/12 IX/04

IX/28 2552.13 IX/28 38.9 IX/28 370.83

IX/04 IX/04 IX/04

Minister of Finance Khurelbaatar Chimed submitted the bill on 2019 State Budget to the Parliament for approval last Friday. The bill esti-mated budget balance to be MNT 1.9 trillion in deficit with MNT 9.7 trillion revenue and MNT 11.6 tril-lion expense. The deficit equals 5.2 percent of total GDP.

The 2018 budget balance was estimated at MNT 2.4 trillion in deficit. The minister noted that next year’s budget revenue did not include two income sources from Stabilization fund and Future Her-itage Fund. If added, the budget balance may total MNT 11.1 trillion in surplus for the first time.

“In preparing the budget, we evaluated Mongolia’s economic growth to be 8 percent in 2019. The package bills on taxes were prepared this year and submitted to the Parliament. These taxes will take effect starting from January 1, 2019. We expect the new tax-es will have significant impact in increasing economic activity, sup-porting the operations of small and medium enterprises and attracting foreign investors,” remarked Mr. Khurelbaatar.

He added, “For instance, the cor-porate income tax will be 1 percent for entities with an annual revenue

Ministry of Finance estimates budget deficit at MNT 1.9 trillion in 2019

of less than MNT 1.5 billion. Private entities were previously required to submit four tax reports every year. They are now required to submit 1-4 reports depending on their in-come with the revision. Secondly, an extensive inspection involving over 10 government agencies was co-conducted in tavan tolgoi and border checkpoints. There were some cases were certain amount of coal that were being transport-ed through Gashuunsukhait border checkpoint was lost due to lack of monitoring, as well as quality is-sues. Therefore, the Government decided to allocate budget to create comprehensive system to improve monitoring, install x-ray equipment

and cameras, which will be gov-ernment by a single agency. Also starting from 2019, oil products that are being imported through four border checkpoints will be exam-ined by cutting-edge technology. The budget included the necessary financing to install the equipment.”

Within the frames of the package bills on taxes, customs databases are expected to be merged and will be commissioned in 2019. The Minis-try of Finance expects the unified database will allow taxes to be fully collected and stop tax evasions.

According to the budget bill, for-eign loans and aids will account for MNT 1.3 trillion of the revenue and remaining will be built up from

domestic sources. The ministry es-timates the external debt to equal 55 percent of GDP, which is 26.2 percent lower than 2017.

“We are increasing the number of projects to be implemented with

foreign loans and aids. Prime Min-ister Khurelsukh Ukhnaa signed an agreement worth USD 350 million to increase the drinking water sup-ply in Ulaanbaatar. Considering the cost of establishing a wastewater facility in Ulaanbaatar, the total expense on water will total USD 650 million. The amount of invest-ment from the state budget totals MNT 1.36 trillion, which doubles the amount of this year,” informed Mr. Khurelsukh.

Additionally, MNT 720 billion was allocated a for increasing sala-ry, pension and welfare, while MNT 200 billion has been allocated for air pollution reduction in 2019 Bud-get.

PoliTics iNvesTMeNT

President Battulga meets vladi-mir Putin in Azerbaijan U.s embassy discloses investment

climate statement of Mongolia

President of Mongolia Battul-ga Khaltmaa met with his Rus-sian counterpart Vladimir Vladi-mirovich Putin during his working visit to the Republic of Azerbaijan.

During the meeting, the heads of state of Mongolia and Russia ex-changed views on bilateral cooper-ation, such as developing mutually beneficial economic cooperation, that were discussed during their meeting on the sidelines of the

Eastern Economic Forum, held in Russian city Vladivostok on Sep-tember 11-13.

President Battulga, together with President Ilham Aliyev of Azer-baijan and President Vladimir Pu-tin of Russia, watched the mixed team event of the 2018 World Judo Championships taking place in the National Gymnastics Arena of Baku.

The American Chamber of Com-merce (AmCham) in Mongolia host-ed its September Monthly Meeting under the theme Mongolia’s Invest-ment Climate 2018 and Beyond, with Charge d’Affaires of the U.S. Embassy in Mongolia Mr. Manuel Micaller last Friday.

The guest speaker, Mr. Micaller, officially disclosed the U.S. Depart-ment of State Mongolia Investment Climate Statement 2018 to attendees of the meeting, a key document that reports on the investment climate of Mongolia after vigorous consulta-tions with stakeholders. The guest speaker answered several key ques-tions from the attendees on work being done to make Mongolia more attractive to foreign investment.

Chairman of AmCham Mongolia Mr. Steve Potter addressed, “Am-Cham Mongolia has and contin-ues to work closely with both the Government of Mongolia and the U.S. Embassy to promote bilateral economic and commercial relations. Our priorities include encouraging

economic diversification, support-ing the Government of Mongolia in its efforts to create an improved economic policy framework that addresses fundamental issues in the economy, as well as continuing to advocate for the enforcement of the U.S.-Mongolia Transparen-cy Agreement that will ultimately foster greater bilateral economic and commercial relations”.

Mr. Micaller, delivered keynote remarks and spoke about the U.S. Department of State’s Investment

Climate Statement 2018 for Mon-golia, highlighting, “The Investment Climate Report is based largely on feedback from and consultations with the business community, who help us understand the investment climate in Mongolia. Investors told us they perceived real improvement to the macro-economy, but are worried that a lack of transparency with respect to the government’s approach to the implementation of laws and regulations makes for an uncertain investment climate.”

Batsaikhan.S / ZGM©

Batdorj.B / ZGM©

president.mn©

Тop 20 Index(by units)

20,330.8210,00015,00020,00025,00030,000

Өдрийн хэмнэл

8 ЗаСгийН гаЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.10.01, даваа ~ №192 (991)

“Би эндээс явахгүй” драмын жүжигхэзээ: 2018.10.12-14-ндхаана: УДэТТасалбарын үнэ: ^ 10-25 мянга

“Кармен” дуурьхаана: УДБэТхэзээ: 2018.10.13-ндТасалбарын үнэ: ^ 10-30 мянга

“Чамайг тойрон эргэлдэнэ” тоглолтхаана:UBPalaceхэзээ: 2018.10.12-ндТасалбарын үнэ: ^ 20 мянга

Lumino Forever тоглолтхаана: Crocus event hallхэзээ: 2018.10.19-20-ндТасалбарын үнэ: ^ 40 мянга

“Тамгагүй төр” түүхэн жүжигхаана: УДэТхэзээ: 2018.10.6, 7-ны 18.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-25 мянга

ЗУРХАй

Билгийн тооллын 22Намрын дунд цагаагчин тахиа сарын хоёр хар мэнгэтэй улаан бар өдөрҮс засуулбал: Идээ ундаа элбэг олдононаран ургах, шингэх: 06.52-18.31 Барилдлага: Үл зохилдохШүтэн барилдлага: Нэр өнгөСуудал: Төмөр

Аргын тооллын аравдугаар сарын 01, Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 22, Гөрөөсөн толгой одтой, улаан бар өдөр. өдрийн наран 06.52 цагт мандан, 18.31 цагт жаргана. Тухайн өдөр морь, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. эл өдөр архи уух, тамхи татах, сэтгэл муутантай нөхөрлөх зэргийг цээрлэх хэрэгтэй ба хараал, жатгыг буцаах, амилуулах, өглөгийн түллэг хийх, хишиг дуудуулах, хот балгадын үйл, цэрэг, цагдаагийн үйл, тангаргаа буцаахад сайн. Золиг гаргах, бомбын үйл, хүүхэд хөлд оруулахад муу. өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой.

ЦАГ АГААР

фОТО АГШИН

УВС 20o

3o

ХОВД 20o

3o

ЗАВХАН 14o

-2o

БАЯНХОНГОР 13o

-1o

ГОВЬ-АЛТАЙ 12o

-2o

ӨВӨРХАНГАЙ 14o

0o

АРХАНГАЙ 13o -3o

ХӨВСГӨЛ 17o

-1o

БУЛГАН 15o

-3o

ТӨВ 14o

-2o

ДУНДГОВЬ15o -1o

ӨМНӨГОВЬ 15o

1o

ГОВЬ-СҮМБЭР 15o

-1o

ДОРНОГОВЬ 16o

3o

СҮХБААТАР 16o

4o

ХЭНТИЙ 15o

-2o

СЭЛЭНГЭ 18o

1o

ОРХОН 15o

0o

ДАРХАН-УУЛ 18o

2o

ДОРНОД 16o

4o

БАЯН-ӨЛГИЙ 18o

2o

УЛААНБААТАР

Тв ХөТөЛБөР

07.00

11.00

14.00

18.30

21.10

22.45

“өглөө” хөтөлбөр

“Монголын мэдээ” шууд хөтөлбөр

“Ухаарч амьдрах хорвоо” ОАК 21, 22 дугаар анги

“Олон нийтийн цаг” шууд нэвтрүүлэг

“Их мөнгөний эзэд” баримтат кино

“Мэргэжилтэн” ОАК 11 дүгээр анги

10.30

12.00

07.00

14.50

15.30

21.00

21.30

“өнөө өглөө” хөтөлбөр

“Муу залуус-2” сОАК 1 дүгээр анги

"Хөтөч" мэдээллийн хөтөлбөр

“Монгол тулгатны 100 эрхэм” нэвтрүүлэг

“гранд зочид буудал” ОАК 11 дүгээр анги

“Ороод гараач” /season-2/ 9 дүгээр анги

“24” ОАК /season-5/ 1 дүгээр анги

09.00 “Монголчууд XX зууны эхэнд”

10.00

11.20

14.05

20.50

“Яг чам шиг охин” ОАК 49, 50 дугаар анги

“Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ” нэвтрүүлэг

“Арга билиг” тоглолт хоёрдугаар хэсэг

“Та тавдугаар ангийн хүүхдээс ухаантай юу?”

22.00 “ээж” ОАК 23 дугаар анги

11.00

14.00

18.00

20.00

22.00

#Made in Mongolia нэвтрүүлэг

“суутнуудын намтар” нэвтрүүлэг

“Бизнесийн төв цэг” нэвтрүүлэг

“сая долларын суутан” нэвтрүүлэг

“Бүрэн тайлбар” нэвтрүүлэг

08.00 Bloomberg Daybreak Asia

ЗГМ: үГИйН СүЛжЭЭ

БоСооГооР:1. Оскарын шагналт анхны реппер2. Ховд аймгийн сум3. Оросын телевизийн суваг4. энэтхэг улсаас Монгол Улсад суух элчин сайдаар

ажиллаж асан буддын шашны зүтгэлтэн... ренбүчи5. Домогт Арвайрхээр морины нутаг, өвөрхангай аймгийн сум6. Ухаан цэлмэг8. "Хувьсгалын

маэстро" хэмээн хэрлэгдсэн Италийн алдарт хөгжмийн зохиолч12. Томоохон үндэсний үйлдвэр (товчилсон нэр)

хӨнДлӨнГӨӨР:1. УИХ дахь АН-ын

6 8 5 2 7 1 4 9 3

5 2 4 6 1 7 3 8 9

2 4 9 5 8 3 7 6 1

9 7 3 8 2 4 6 1 5

1 6 8 9 3 5 2 7 4

8 5 6 1 4 2 9 3 7

3 1 7 4 6 9 5 2 8

7 9 2 3 5 8 1 4 6

4 3 1 7 9 6 8 5 2

9 7 8

2 1 6 5

6 9 7

5 6 7 3

2 8 6

4 3

8 5

5 1

6 2

(өмнөх дугаарын хариу)

ЗГМ: СүДОкү

X.01 14o

-1o 10 м/с

8 м/с

Багавтар үүлтэй

X.03 17o

3o7 м/с

5 м/с

Үүлшинэ

X.02 16o

1o8 м/с

7 м/с

Багавтар үүлтэй Бага зэргийн хур тунадас

X.04 13o

4o 7 м/с

5 м/с

Ялимгүй хур тунадас

X.05 2o

-3o 7 м/с

5 м/с

“нар” хүндэтгэлийн тоглолтхэзээ: 2018.10.5-6-ндхаана: UBPalace-ийнихтанхимдТасалбарын үнэ: ^ 25-50 мянга

ОНЦЛОХ үЗвЭР

“Харанга”-ын Чукатай баасан гараг

с.Батсайхан / ЗгМ©

өмнөх дугаарын хариу / 09.28

Усны шувууд нутаг буцах нь хүйтний ам наашилсны дохио.

бүлгийн дарга6. Уралдаан тэмцээний ялагчийн шагнал7. Монголын УсК9. лаазалсан загасны түрс (импортын)10. 1950-иад онд дэлхийтэй мөргөлдөх нь хэмээн олныг айлгаж байсан од

эрхэс11. Нэгэн төрлийн тогорууны нэр13. Үйлдэхийн тийн ялгалын даалгавар14. Алтай хотын хуучин нэр15. Одны орд16. Зүүн өмнөд Азийн нэгэн үндэстэн

“Харанга” хамтлагийн гишүүн, хөгжмийн зохиолч, дуучин Ц.чулуунбатын уран бүтээлийн тоглолт энэ сарын 5-нд болно. Friday with Chuka тоглолтод уран бүтээлчийн өөрийнх нь дуулсан болон зохиосон хит дуунууд эгшилнэ. 2003 онд анх удаа

хамтлагаасаа тусдаа Chuka and Freezone цомгоо гаргаж байсан тэрбээр өнгөрсөн онд “Амьдралын бэлэг” зургаа дахь цомгоо худалдаанд гаргасан. Тэрбээр 1994 онд “Үгүйлэн санана”, 2008 онд “Миний гудамж”, 2013 онд “содон аялгуу”, 2016 онд “Амьдралын

бэлэг” тоглолтоо хийсэн бол өнгөрсөн онд Best of Chuka тав дахь бие даасан тоглолтоо толилуулсан.

Friday with Chuka тоглолт White Rock Center-т 19.00 цагт эхэлж, хоёр цаг үргэлжилнэ. Тоглолтын тасалбар 60 мянган төгрөгийн үнэтэй.

МИ А ө л гА

У

р

г

в

А

г

в

У

ө

ө

К

МЯ ч Н ө р ө А

Н У ч ө г Н

г р И й М ч гА И

А НН ч И А

ө

1 2 3

8

10

7

4 5

6

9

12 13

16

14

15

11

эрээН-УБ 17.10 11.15УБ-ХөХ ХОТ 21.00 20.20УБ-ИрКУТсК 20.35 02.15ИрКУТсК-УБ 16.35 06.00УБ-сҮХБААТАр 20.05 04.14сҮХБААТАр-УБ 07.38 16.55УБ-ЗАМыН-ҮҮД 17.15 07.20ЗАМыН-ҮҮД-УБ 18.05 08.45УБ-сАйНшАНД 21.08 06.47сАйНшАНД-УБ 21.15 07.26

УБ-МАНжУУр 15.10 17.30МАНжУУр-УБ 18.20 20.50УБ-МОсКвА 09.15 10.55МОсКвА- УБ 00.00 06.00

УБ-сөҮл 08.40 12.50сөҮл-УБ 14.20 17.00

Бүс нутаг дахь Бээжингийн нөлөөг хязгаарлахад Австрали тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгээд удаж байгаа. > 10

АнУ Huawei-г орлох сөрөг аргахэмжээ авна

Бэлэн мөнгө авахгүй бөгөөд үнийг тухай бүрт нь зохицуулдаг. > 10

АНУ-тай байгуулах гэрээ нь сөүлд нэр хүндээ өргөх, хөгжингүй улсад дэвшилтэт зэвсэг нийлүүлэх боломж байсан юм. > 10

Amazon нью-Йоркт анхны дэлгүүрээ нээв

Тендер бүтэлгүйтсэн нь БнСУ-ын орлоготой бизнесийг хямраав

жеймс ПолитиАНУ, Канадын худалдааны зөрчлийг арилгах гэрээний хэлэлцээ сүүлийн шатандаа орлоо. НАФТА буюу Хойд Америкийн чөлөөт худалдаа хэмээх гурван талт гэрээний нэг тал болох Мексик улс вашингтонтой тохиролцоонд хүрэхэд бэлэн байгаагаа мэдэгдэв. Мексикийн эдийн засгийн сайд Илдефенсо гуахардо хууль тогтоочдын өмнө хэлсэн үгэндээ АНУ, Мексик улс гэрээнд үлдэх эсвэл гурван талын тохиролцоонд хүрэх үү гэдэг асуудал 48 цагийн дотор шийдэгдэнэ хэмээн ярьжээ. Тэрбээр АНУ болон Канад улс санал зөрөлдөөнөө арилгахаар чармайж байгаа бөгөөд анх удаа хоёр тал тохиролцоо хийх бодолтой байгаагаа тодорхой мэдэгдлээ гэжээ.

Роман ОлейрчукКиевийн ойролцоох Калиновка тосгоны төв гудамжинд алтан ганжиртай хоёр том ортодокс сүм байрладаг. Нэг нь 300 сая дагалдагчтай Оросын сүмд харьяалагддаг. Харин нөгөө сүм нь дэлхийн ортодокс сүмийн тэргүүнээс тусгай эрх авч тусгаарлах бодолтой байгаа нь геополитикийн зөрчил үүсгэв. Украйны ортодокс сүмд автофекади буюу бие даасан сүмийн статус олговол Москва ба Киевийн зөрчлийг сүсэг бишрэлийн талбарт авчирсан хэрэг болно. Хоёр сүм дундад зууны үеийн Киевийн Оросоос гаралтай боловч Крымийг авсан болон Донбасст дэгдсэн дайны улмаас хоёр улсын сүүлийн холбоог таслахад хүргээд байна.

АнУ болон Мексик улс Канадыг нэгдэхийг хүлээж байна

Украйны ортодокс сүм оросын сүүдрээс гарах нь

1үүнд Tesla-гийн захирлуудын

зөвлөлийн даргаар наад зах нь гурван жил ажиллахгүй гэсэн нөхцөл тусгагдсан нь өмнөхөөс нэг жилээр нэмэгдсэн байна. үЦБК-ын дарга Жэй Клейтон “энэ шийдэл нь зах зээл, хөрөнгө оруулагчид болон хувьцаа эзэмшигчдийн хэн хэнд нь өгөөжтэй” хэмээн мэдэгдэв.

тэрбээр “Компани, корпора-цын ажилтнууд мэдэгдэл хийхдээ хариуцлагатай хандаж, худал буюу төөрөгдүүлээгүй байхыг анхаарах ёстой. хөрөнгө оруулагч шийдвэр гаргахад шаардлагатай мэдээллийг орхигдуулахгүй байх учиртай” гэжээ. дээрх буултаас гадна ноён Маск болон Tesla компани тус бүртээ 20 сая ам.долларын

торгууль төлөхөөр болжээ. учир нь үЦБК тус компанийг Маскийн твиттер постоос сэргийлж, зохих хяналт тавиагүй гэж үзсэн юм. Маск болон компанийн зүгээс комиссын шийдвэрийн талаар тайлбар өгсөнгүй.

хуурамч жиргээнээс үүс сэн хям ралыг ашиглан зохицуу-лагчид Tesla-д удирдлагын

И.Маск Tesla-гийн

зөвлөлийн даргаас огцров

шинэч лэл хийх шаардлага тавив. тус компанид гаднаас захирлууд авах, бие даасан захирлуудын хороо байгуулах болон ноён Мас кийн олон нийтийн харил цаанд хяналт тавих зэрэг даал гавар өгчээ. Tesla ерөнхий захирлынхаа зөвшилцлөөс татгалзсаныг дэмжин мэдэгдэл гаргасан явдал хуулийн шин жээч дийн шүүмжлэлтэй тулгарч, эднийх зохицуулагчдыг сөрснөөр хэрэггүй хямрал үүсгэлээ хэмээн буруутгав. Колумбын их сургуулийн профессор Жон Коффи энэ явдал Маскийн дураараа авир болон компанийн зөвлөлийн сул байдлыг харуул-лаа гэж дүгнэв. Ноён Маск бү рэн огцорч болзошгүй гэсэн бол-гоомж лол Tesla-гийн хувьцааг 12 хувиар унагалаа.

гэхдээ илон Маск долоо хо-но гийн сүүлээр үЦБК-ын эсрэг тэмцэхээр шийдсэн болол той өмгөөлөгч хөлсөлснөө мэдэгд-сэн. Энэ нь байдлыг бүр ч хур цатгаж, Tesla-гийн боссыг шүүмж лэгсэд түүнийг энэ жил олон буруу зүйл хийсэн гэсэн бол түүнийг дэмжигчид хүртэл зөв лө лийн түвшинд шинэчлэл шаардлагатайг анхааруулж байв. Allianz банкны менежер, Tesla-гийн хувьцаа эзэмшигч вал тер Прайс “Энэ үйл явц тус ком панийн удирдлагыг сайж-руу лахад хөтөлнө гэж найдаж байна. хямралыг дагаад бидний хүсэж буй өөрчлөлт хийгдэх байх” хэмээн ярьжээ.

BBM©

Деметри СевастопулоаНу-ын Ерөнхийдөгч дональд

трамп дээд шүүхэд нэр дэвш сэн Бретт Кавануаг бэлгийн хүчир-хийлэлд буруутгасан хэргийг мөрдөн байцаахыг холбооны мөр дөх товчоонд даалгалаа. Ерөнхийлөгч баасан гарагийн орой “Би хМт-д Каванаугийн талаар нэмэлт мөрдөн байцаалт явуулах тушаал өгсөн. Сенатын хүсэлтийн дагуу уг шалгалтыг хязгаарлагдмал хүрээнд, нэг долоо хоногоос илүүгүй хугацаанд гүйцэтгэх ёстой” хэмээн мэдэгдсэн. аризона муж улсаас сонгогдсон сенатч,

Ерөнхийлөгчийг шүүмжлэгч Жефф Флейк чухал томилгоонд санал хураахад мөрдөн байцаалт явуулахгүй байгааг эсэргүүцсэн явдал Ерөнхийлөгчийг ийм алхам хийхэд хүргэсэн бололтой.

Пүрэв гарагт томилгоог хэлэлцэх үед ардчилсан ба Бүгд найрамдах намын сенатчдын хооронд хурц маргаан үүсэж, вашингтон дахь улс төрийн гүнзгий хуваагдлыг ил болгосон юм. Сенатын хууль зүйн хороо 11:10-ын саналаар асуудлыг сентад оруулж санал хураах шийдвэрт хүрээд байв. дээд шүүхийн шүүгчид Ерөнхий-

лөгчөөс нэр дэвшүүлсэн ноён Каванау 30 жилийн өмнө ахлах ангийнхны үдэшлэг дээр өөрийг нь хүчирхийлэхийг завсан гэж Кристин Блейси Форд гэдэг багш эмэгтэй буруутгаад буй.

Сенатын байрны цахилгаан шатан дотор хүчирхийллийн хо хи рогч гэгдэх хоёр эмэгтэй ноён Флейкийг зогсоож, шургуу шаардлага тавьсаны дараа тэрбээр хМт-ны мөрдөн байцаалтын талаар бодлоо өөрчилсөн байна. түүнчлэн Каванауг конгрессын ордон руу орж, БНН-ын гишүү-дээс дэмжлэг авахаар явахад эсэргүүцэгчид замыг нь хаахыг оролдож байв. ардчилсан намын сенатч Крис Кунс санал хураал-тыг хойшлуулж, шалгалт явуулах болсонд тусалсан хэмээн ноён Флейк болон БНН-ын зарим сенатчид талархсанаа илэрхийллээ.

дээд шүүхийн шүүгчийн томил-гоо вашингтон дахь намуу дын хамгийн хурц маргааны нэг болов. Каванау томилогдвол дээд шүүхийн шийдвэрт ихээхэн нөлөөлж байсан Энтони Кеннедийн суудлыг кон-

сер ватив үзэлтэй хүн авах тул асар чухал санал хураалт юм. Нөгөө талаас Бүгд найрамдахчууд арваннэгдүгээр сард болох конг-рессын завсрын сонгуульд аН ялбал консерватив шүүгчдийг томи лох Ерөнхийлөгчийн бо-лом жийг хаах болно хэмээн болгоомжилж байгаа.

Пүрэв гарагт болсон сенатын мэдүүлэгтээ хатагтай Форд ноён Каванау түүнийг 1980-аад онд хүчирхийлэхийг оролдсон гэдэгт 100 хувь итгэлтэй байна хэмээн ярьсан нь үнэмшилтэй сонсогдож байв. хариуд ноён Каванау ихэд эгдүүцэж, аН-ынхан улс төрийн тоглолт хийж, түүний амьдралыг нураахыг оролдож байна хэмээн уурсан мэдэгдсэн. тэрбээр хатаг-тай Форд хүчирхийлэлд өртсөн гэдэгт эргэлзэхгүзй байна, гэхдээ хүчирхийлэгч нь би биш гэсэн юм. уг сонсголын дараа ноён трамп хатагтай Фордын мэдүүлгийг үнэмшилтэй гэсэн боловч Кава-наугийн оронд өөр хүн нэр дэвшүүлэх бодолгүй байгаагаа мэдэгджээ.

АНУ Huawei-г орлох сөрөг арга хэмжээ авнаПапуа шинэ гвиней одоогоор 402 саяыг нь ашиглаад байна.

хятадын Huawei компани Папуа шинэ гвинейн Teli-kom PNG компанитай 2013 онд өргөн зурвасын үндэсний сүлжээ байгуулах 200 сая ам.долларын

гэрээнд гарын үсэг зуржээ. шэньжэньд төвтэй компани гэрээний дагуу Папуа шинэ гвинейд өндөр хурдтай өргөн зурвасын интернэт сүлжээ байгуулна. хятадын Экспорт, импортын Банкны санхүүжилтээр

далайн гүнд тавих кабелиар тус улсын нийслэл Порт Морсби болон бусад таван хотыг хооронд нь холбоно.

Энэтхэгийн болон Номхон далайн бүсэд дижитал холболт, кибер аюулгүй байдлыг нь тооцож

Брайан Харрис тийрэлтэт онгоцуудаа аНу-

ын зэвсэгт хүчинд олон тэрбум ам.доллараар борлуулах өмнөд Солонгосын компанийн гэрээ баасан гарагт бүтэлгүйтсэн нь өөдлөн дэвших ирээдүйтэй үйлдвэрийн салбарт цохилт боллоо.

аНу сургалтын 350 тийрэлтэт онгоцыг Boeing тэргүүтэй кон-сор циумаас ес гаруй тэрбум ам.доллараар худалдан авахаар шийдсэн. Энэ шийдвэр тодорхой болмогц нисэх онгоц үйлд вэр-лэлийн салбарт өмнөд Солонгосын цор ганц компани - Korea Aero-space Industries-ын (KAI) хувьцаа 28 хувиар уналаа. уг үнэ нь аНу-ын агаарын цэргийн хүчний анх төлөв лөсөн зардлаас долоон тэр-бум ам.доллараар бага байгаа юм.

шинэ мэдээ өмнөд Солон-госын батлан хамгаалах үйлд-вэрлэл эрхлэгчдийг доргиож, хөдөлгүүр үйлдвэрлэгч Hanwha Aerospace-ын хувьцааны үнэ 12, систем нийлүүлэгч LIG Nex1-ийнх найман хувиар тус тус буурчээ.

даян дэлхийд тогтворгүй бай-дал нүүрлэж, артиллерийн эрэлт өссөн нь өмнөд Солонгосын зэвс гийн үйлдвэрлэлийг цэцэглэн

хөгжихөд хүргэсэн. “орчин үеийн, найдвартай, төлж буй үнэдээ нийцсэн” хэмээх магтаалтай өмнөд Солонгосын зэвсгийн экспорт сүүлийн 10 жилд 10 гаруй хувиар өсөж, зүүн өмнөд ази, ойрх дорнодод олон худалдан авагчтай боллоо.

гэхдээ аНу-тай байгуулах гэрээ нь Сөүлд нэр хүндээ өргөх, хөгжингүй улсад илүү дэвшилтэт зэвсэг нийлүүлэх боломж байсан юм. Бүтэлгүйтсэн гэрээ сүүлийн жилүүдэд хэл аманд орооцолдоод буй KAI компанийн ирээдүйд ч уршигтай. тус компанийн хэд хэдэн захирлыг үнийн манипуляц, тайлан тооцооны луйвартай холбоотой хэргээр шалгаж байгаа юм.

тавдугаар сард KAI компани Цагаан ордонтой холбоотой хэрэгт хутгалдсан. аНу-ын “дотоодын санхүүгийн стандарт”-ын талаар зөвлөгөө авсныхаа хөлсөнд Ерөнхийлөгч дональд трампын хуульч асан Майкл Коэнд 150 мянган ам.доллар төлсөн нь илэрч шуугиан дэгдэв.

Зарим шинжээчийн тооцоогоор 16 тэрбум ам.долларын үнэтэй бизнес хэлцлийг амжилттай бай-гуул сан тохиолдолд өмнөд Солон-госын компаниудад орлогын бас нэг чухал эх үүсвэр нээгдэх байжээ.

“урам хугалсан зүйл. Энэ гэрээ аНу төдийгүй, бусад хөгжингүй улсад экспортлох хаалга нээх байлаа. Бүгд болж бүтнэ гээд

хүлээж суусныг хэлэх үү” хэмээн Сөүл дахь CLSA судалгааны төвийн тэргүүн Пол Чой өгүүлэв.

KAI компанийн гэрээ аНу-ын Lockheed Martin групптэй түншлэх хамтын ажиллагаанд суурилсан тул ялах боломж байсан хэмээн өмнөд Солонгосын олон хүн үзэж байна.

“KAI-ын төсөлд Lockheed Martin хамтарсан ч Boeing илүү хямд үнэ амлаж, үнийн эрс зөрүү үүсгэснээс ялагдлаа” хэмээн тус компани тайлбарлаж байна. Boeing-оос шведийн SAAB-тай хамтарч гаргасан үнийн санал нь “өрсөлдөх боломжгүй доогуур” хэмээн өмнөд Солонгосын үйлдвэрлэгч тодорхойлов.

KAI нь эдүгээ аНу-ын агаарын цэргийн хүчин нисгэгчдээ дадлагажуулж буй T-38 Talon онгоцыг өөрийн T-50A тийрэлтэт онгоцоор солихоор төлөвлөж байжээ.

Нийлүүлэлтийн гэрээ бай гуулах найдвар баасан гарагт тасарсан ч KAI компани “тураад үхчихгүй”, “шинэ үеийн нисдэг тэрэгний төсөл, арчилгаа үйл чилгээ, засварын бизнес”-ийн боломж үлдсэнийг ноён Чой тайлбарласан юм.

Тендер бүтэлгүйтсэн нь БНСУ-ын орлоготой бизнесийг хямраав

ХМТ шүүгчид нэр дэвшигчийг шалгана

Amazon Нью-йоркт анхны дэлгүүрээ нээв

Индонезийн цунамид 821 хүн үрэгдлээ

үзсэн дэд бүтэц байгуулахад 113 сая ам.доллар зарцуулах тухай аНу-ын төрийн нарийн бичгийн дарга Майк Помпео долдугаар сард мэдэгдсэн юм. техник, техно логийн туслалцаа, төр-хувийн хэвшлийн түншлэлд

тулгуурлан кибер аюулгүй байдлыг сайжруулах, аНу-ын технологийн компаниудад экспортын боломж бүрдүүлэх дэд бүтцийн төслүүдийг дэм жихээ вашингтон ойлгууллаа.

Бүс нутаг дахь Бээжингийн нөлөөг хязгаарлахад австрали тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгээд удаж байгаа. тус улс Сиднейг Соломоны арлууд, Папуа шинэ гвинейтэй холбох далайн гүний кабель тавих ажлыг Huawei компаниар гүйцэтгүүлэхийг хориглосон. уг ажлыг Huawei-н өрсөлдөгч Vocus хэмээх австралийн холбооны компани 136 сая австрали доллар буюу 98 сая ам.доллараар гүйцэт-гэхээр болжээ. дэлхийн харилцаа холбооны тоног төхөөрөмжийн тэр гүү лэх нийлүүлэгч Huawei ком-пани австралийн мобайл операто-руудыг 5G техно логиор хангах нь үндэсний аюулгүй байдалд халтай гэсэн шалтгаанаар Канберра наймдугаар сард хориг тавьсан. Папуа шинэ гвинейн Манус арал дахь ломбрум тэнгисийн цэргийн баазыг сайжруулж өгөхөөр тохиролцоод буй Канберра тус улстай хамтарч цэргийн бааз байгуулахаар яриа хэлэлцээ өрнүүлж байна.

“Папуа шинэ гвинейн өргөн зурвасын сүлжээ нь аНу, австрали, Япон гурван талын оролцоот сангаас анх удаа төсөлд хөрөнгө оруулах боломж болж мэднэ” хэмээн Lowy Institute-ын шин жээч Жонатан Прайк өгүүлэв.

BBM©

жэйми Смитхятадын харилцаа холбооны

Huawei компани Папуа шинэ гвинейд байгуулж буй интер-нэтийн дэд бүтцийн ажлыг зогсоолгохоор аНу-ын Зас-гийн газар төлөвлөж байна. уг төлөвлөгөө нь Энэтхэгийн болон Номхон далайн бүсэд ихэссээр буй Бээжингийн нөлөөг хязгаарлах өрнөдийн хүчин чармайлтын бас нэг жишээ боллоо.

Huawei-г орлох дэд бүтцийн төлөвлөгөөг Япон, австралитай хамтран боловсруулж буй талаар Канберра дахь аНу-ын дипломат Жэймс Карузо Australian Broad-casting Corporation-д тайлбарлав.

“Бид орлуулах сөрөг арга хэмжээ боловсруулж байгаа. гэхдээ энэ нь хятадтай битгий бизнес хий гэсэн үг биш. хятадуудын бизнес төлөвлөгөө биднийг өрсөлдөх чадвартай бай гэж буй хэрэг” гэв.

“Бүс ба зам” санаа чил гын хүрээнд хятадын сан хүү жилттэй төслүүд ихсэж буйтай уялдан гурван талын түншлэл бүхий дэд бүтэц, хөгж лийн төслүүдийг Энэтхэгийн болон Номхон далайн бүсэд хэрэгжүүлэхээр аНу, австрали, Япон гурав долдугаар сард тохиролцсон юм.

Бээжин бүс нутагт эдийн засаг, улс төрийн харилцаа гаа бэхжүүлэх зорилгоор сүүлийн долоон жилд зургаан тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулахаар амласан. уг ам лалтын үндсэн хэсэг болох таван тэрбум ам.долларыг хүртэх ёстой

Хятадын экспорт, Импортын Банкны санхүүжилтээр далайн гүнд тавих кабелиар тус улсын нийслэл Порт Морсби болон бусад таван хотыг хооронд нь холбоно.

Алистер ГрейНью-йорк хотын Сохо

дүүргийн Спринг гудамжны 72-р байранд байсан хувцасны дэлгүүр бараг дөрвөн жилийн өмнө дампуурсан. дараа нь дотуур хувцасны дэлгүүр хэсэг хугацаанд ажиллаад бас л нүүсэн тул хэсэгтээ шилэн хорго нь хоосон харагддаг байв. харин пүрэв гарагийн өглөөнөөс дэлгүүрийн үүдэнд Amazon 4-star гэсэн туг хийсэж эхлэв. дотогш орвол тус сүжээгээр хамгийн их зарагддаг дөрвөн ам.долларын зайнаас эхлээд 1300-гийн зөөв-рийн компьютер тавьсан байлаа. Энэ байшинд нээсэн дэлгүүрт Amazon онлайны хэдэн сая нэрийн бараанаас цөөн зүйл тавигдсан нь мэдээж. гэхдээ энд худалдааны сүлжээг биетээр харж болохоор болжээ.

Сонголтыг үзвэл динозавр тоглоом, фитнесийн хэрэглэл, чихэвч, дурсгалын карт, дрон хүртэл байна. Бэлэн мөнгө авахгүй бөгөөд үнийг тухай бүрт нь зохицуулдаг. гэхдээ шоппинг хийхэд энгийн худалдан авалтаас онц ялгаагүй. Ямар ч гэсэн Am-azon-ы худалдагчгүй хүнсний дэлгүүрээс л хялбар санагдаж

байв. Нью-йоркт нэвтрүүлсэн гол инновац нь сүлжээний программ болон хэрэглэгчийн өгөгд-лөөр сонгосон хит бараанууд тавигджээ. тус компанийн биет дэлгүүрийг хариуцдаг Камерон Жэйнс энэ дэлгүүр жижиглэн худалдааны шинэ чиг хандлагыг тодорхойлно хэмээв.

тэрбээр “Бид Amazon туршилт хийж чадна гэдэгт итгэдэг. турших тусам илүү шинэлэг зүйлүүд гарч ирдэг. Энэ бол бидний хувьд эхний өдөр” гэжээ. түүний хэлснээр “дөрвөн од” дэлгүүр үзэмж төдий зүйл бус бөгөөд компани нэмж салбараа нээхийн өмнө хэрэглэгчдийн санаа бод-лыг сонсох аж. Сохо гудамж-ны жижиглэн худалдаачид цахим арилжаа болон өндөр түрээст цохигдоод байгаа бол Amazon энд үүдээ нээсэн ч хэрэглэгчдийн анхаарлаас гадуур өнгөрсөнгүй. дэлгүүр нээгдэх талаар Facebook-ээс мэдсэн гэх данаиел шолсон “Зураг болон танилцуулга заримдаа хангалтгүй байдаг. Бодитойгоор худалдан авалт хийх нь хуучин цагийг санаг-дууллаа” гэсэн юм.

Стефаниа Палмаиндонезийн Сулавеси арлыг

нөмөрсөн зургаан метр өндөр давалгаатай цунамид амиа алдсан хүний тоо 821 боллоо. онцгой байдлын газрын төлөөлөгч хэлэхдээ далай доорх газар хөдлөлтийн төвд хамгийн ойр 300 мянган хүнтэй донгала хотод аврагчид хүрсэн үед хохирогчийн тоо нэмэгдэх байх гэжээ. индонезийн дэд ерөнхийлөгч Юсуф Калла

нурангийг цэвэрлэх явцад амь үрэгдэгсдийн тоо хэдэн мянгад хүрч болзошгүйг анхааруулав. 2004 оны арванхоёрдугаар сард индонезийн Суматра арлын орчим болсон цунами 10 улсыг хамарч нийтдээ 230 орчим мянган хүн амь үрэгдсэн билээ. үүний дараа дэлхийн банк тус улс гамш гаас сэргийлэх системээ сайж руулах ёстойг анхааруулсан.

улаанбаатарт ирэх шаардлагагүй болно. Мөн энэ чиглэлээр швей-царын хөгжлийн агентлагын “тогтвортой бичил уул уурхай” төслийн хүрээнд хамтран ажиллаж байна.

-Монголбанк “Алт-2” хөтөл-бөрийн талаар ямар байр суурьтай байна вэ?

-Монгол улсын алт олбор-

лолтыг нэмэх, энэ хүрээнд эрэл хайгуулын ажлыг эрчимжүүлэх, цаашид алт цэвэршүүлэх гэх мэт чиглэлийн арга хэмжээнүүдийг бүрэн дэмжиж байгаа. Монгол-банкны эрэл хайгуулын чиглэлд хийх ажлыг уухүЯ-тай харь-цуу лахад хязгаарлагдмал хүрээнд байдаг. гэсэн ч төв банкны тухай хуулиар олгогдсон эрх мэд-лийнхээ хүрээнд шаард лагатай арга хэмжээг аван “алт-2” хөтөл-бөрийг дэмжин ажиллаж байна.

-Олон улсын зах зээлд ам.дол ларын ханшаас хамаа-ран металлын ханш хэлбэлзэж байдаг. Ийм нөхцөлд хэрхэн тогтворжуулах ёстой вэ?

-он гарснаас хойш алтны үнэ 10 орчим хувиар унасан. үүний гол шалтгаан нь олон улс дахь ханшийн хэлбэлзэл. аНу-ын холбооны нөөцийн

Эдийн засаг

11

ЗГМ ТОвЧХОН

АНУ-ын доллар 2,552.13

Евро 2,965.19

Японы иен 22.50

ОХУ-ын рубль 38.90

БНХАУ-ын юань 370.83

БНсУ-ын вон 2.30

вАЛЮТыН ХАНШ

» АРИлжАА

1.14Тэрбум төгрөг. Монголын хөрөнгийн бирж баасан гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 20 хувьцаат компанийн 648,680 ширхэг хувьцаа арилжлаа. энэ нь 1.14 тэрбум төгрөг болжээ. энэ өдөр есөн хувьцаат компанийн ханш өсөж, найман компанийнх буурсан бол гурван компанийн ханш тогтвортой байв. » ИнДЕКС

0.76Хувь. Топ 20 индекс 0.76 хувиар өсөж, 20,330.82 нэгж боллоо. Ингэснээрээ дөрвөн өдөр дараалан нийт 466.03 нэгжээр өсөв. » ЗАх ЗЭЭл

45.1Тэрбум ам.доллар. Tesla компанийн хувьцааны ханш 13 хувиар унаж, зах зээлийн үнэлгээ нь 45.1 тэрбум ам.доллар боллоо. Мөн Ford-ийн зах зээлийн үнэлгээ 36.8 тэрбум ам.долларт хүрч, Америкийн гурав дахь томоохон автомашин үйлдвэрлэгч боллоо. » УУл УУРхАЙОлон улсын зах зээлд зэсийн ханш 6258 ам.долларын ханштай байна. энэ нь сарын өмнөхөөс 192 ам.доллараар өссөн үзүүлэлт. Мөн үйлдвэрлэлийн голлох түүхий эд болох хөнгөн цагаан 2062, цайр 2612 ам.долларын ханштай байна.

» САнхҮҮГИЙн ҮЗҮҮлЭлТ

11.7Тэрбум төгрөг. “Ард даатгал” компани салбартаа 11.7 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийн хэмжээгээр долдугаарт, ашгийн өгөөжөөрөө нэгдүгээрт бичигдэж байна. » ТААМАГ

3.9Хувь. Дэлхийн худалдааны байгууллагын тооцоолсноор 2019 онд дэлхийн худалдааны өсөлт саарах төлөвтэй байна. Үүнээс улбаалан 2018 оны худалдааны өсөлтийн төлөв 4.4 хувь байсныг 3.9 хувь болгон бууруулжээ.

» ДЭлхИЙ

3.5Тэрбум ам.доллар. Монакогийн дарвуулт завины 28 дахь удаагийн шоунд оролцсон онгоцнуудын нийт үнэлгээ нь 3.5 тэрбум ам.доллар давжээ. Тухайлбал Excellence V усан онгоц нь 88 сая ам.долларын үнэтэй, 61 метрийн урттай.

ЗаСгийН гаЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

1харин энэ онд 22 тонн алт

худалдаж авахыг зорьж байгаа. Монголбанк алтны салбарыг дэмжих зорилготой цөөнгүй арга хэмжээ авч байна. Нэгдүгээрт, хууль бус алт олборлогчдоос үүдэн олон нийтийн дунд үүссэн сөрөг ойлголтыг залруулах үүднээс алтны ач холбогдлыг олон нийтэд хүргэхээр ажиллаж байна. хоёрдугаарт, алтыг дотоодын алт үйлдвэрлэгчдээс хамгийн өндөр буюу тухайн өдрийн лондоны металын биржийн ханшаас цэвэршүүлэлтийн зардлыг нь хассан үнээр худалдан авдаг болсон. Энэ нь хамгийн таатай үнийн санал учраас алт олборлогчид ямар нэгэн алдагдалд орохгүй. Мөн энэ сард дархан-уул болон Баянхонгор аймагт сорьцын лаборатори ажиллаж эхэлнэ. Энэ мэтчилэн “алтны форум” нь Монголбанкны үйл ажиллагааг алт олборлогчдод танилцуулах, цаашид ямар арга хэмжээ хэрэгжүүлэх боломжтой талаар хэлэлцэх давхар ач холбогдолтой.

-Алтны гарал, үүсэл тодор-хой бус байх асуудал өмнө нь гарч байсан. Үүнд ямар нэг зохицуулалт хийсэн үү?

-алтыг ямар нэгэн шат дамж-лагагүйгээр олборлогчдоос шууд худалдан авснаар гарал, үүсэл нь илүү тодорхой болдог. 2017 онд Монголбанкинд тушаасан нийт алтны 63 орчим хувийг иргэд бүрдүүлсэн байдаг. татварын орчноос үүдэн аж ахуйн нэгж, компаниуд иргэдийн нэрээр алтаа тушаах тохиолдол цөөнгүй гардаг. гэхдээ үүнийг илүү ил тод байлгах, тушааж буй алтны гарал, үүслийг тодорхой болгох талаар арга хэмжээ авч байгаа. үүний нэг нь орон нутагт сорьцын лабораторийг ашиглалтад оруулах зорилт юм. Сорьцын лаборатори ашиглалтад орсноор алт орлборлогчид заавал

“Алтны форум”-аар салбарын цаашдын бодлогыг хэлэлцэнэМонголбанкинд тушаасан алтны 63 орчим хувийг иргэд бүрдүүлжээ

2018.10.01, даваа ~ №192 (991)

ХЭЛЭЛЦЭЭР ХөРөНГө ОРУУЛАЛТ

ГАДААД ХУДАЛДАА

ОУвС Аргентинд 57 тэрбум ам.долларын санхүүжилт өглөө

АНУ-ын гадаад худалдааны алдагдал 75.8 тэрбум ам.долларт хүрлээ

Микро түвшний асуудалд анхаарал хандуулахыг зөвлөв

аргентин улсын Засгийн газар олон улсын валютын сангаас 57 тэрбум ам.долларын санхүүжилт авах хэлэлцээрээ дууслаа. гэхдээ хэлэлцээрийн дараагаар аргентины песогийн ханш ам.долларын эсрэг 3.6 хувиар суларчээ. Зургадугаар сард олон улсын валютын сангаас 50 тэрбум ам.долларын санхүүжилт авах хэлэлцээр хийсэн ч үүнийгээ долоон тэрбум ам.доллараар өсгөсөн нь энэ юм. тус санхүүжилтыг 2021 он хүртэл авч буй бөгөөд

оувС-гийн тэргүүн Кристин лагардад улсын эдийн засагт тургамдсан асуудлуудаа давах боломжтой гэдгээ мэдэгдсэн. гэсэн хэдий ч санхүүжилтын хэлэлцээрээ хийж дуусгамагц л песогийн ханш унаж, ахин нэг бэрхшээлтэй тулгарлаа.

харин аргентин улсын ерөнхийлөгч Маурисио Макри ядуурлаас гарахын тулд хүнд хэцүү цагийг давах ёстой гэдгээ хэлжээ. одоогийн байдлаар аргентин улс валютын ханшийн хямралд өртөж, инфляцын түвшин нь хэдийн хоёр оронтой тоонд хүрснээс гадна он гарснаас хойш песогийн ханш 50 орчим хувиар унаад байна.

Наймдугаар сард аНу-ын гадаад худалдааны алдагдал 3.8 тэрбум ам.доллараар огцом нэмэгдэж, 75.8 тэрбум ам.долларт хүрсэн. ингэснээр сүүлийн хагас жилд байгаагүй

өндөр өсөлт алдагдал хүлээжээ. Энэ нь хамгийн дээд түвшинд тун ойртсон үзүүлэлт болоод байна.

тус улсын эдийн засгийн өсөлт тайлант хугацаанд

тогтвортой байсан. гэхдээ энэ нь БНхау-ын тарифын шийдвэр хэрэгжиж эхлэхээс өмнөх үе юм. шинжээчид аНу-ын эдийн засагт худалдааны дайн сөргөөр нөлөөлөх эрсдэл илүү

их нэмэгдэж байна хэмээн анхааруулсаар байгаа юм. Жишээлбэл, JPMorgan банкны шинжээчид аНу-ын III улирлын эдийн засгийн өсөлтийн таамгийг анхныхаас нь бууруулсан тооцоо

хийгээд байна. хэдийгээр аНу-ын Ерөнхийлөгч дональд трамп худалдааны тэнцлийг сайжруулахыг зорьж буй ч бодит байдалд тус үзүүлэлт нэмэгдсээр байна.

аНу-ын Элчин сайдын яам Монгол дахь америкийн худалдааны танхимын гишүүдэд хөрөнгө оруулалтын орчны тухай мэдэгдлээ танилцууллаа.

Монгол дахь америкийн худалдааны танхимын гишүүд намрын чуулганаар хэлэлцэх хэд хэдэн хуульд анхаарал хандуулж

буй аж. Жишээлбэл, татварын багц хуулийн хүрээнд уул уурхайн газрын лиценз шилжүүлэх татварыг бууруулж, 10 хувьд хүргэх саналыг дэвшүүлсэн байна. Мөн аНу-ын төрийн департмент Монгол улсын макро эдийн засагт эерэг өөрчлөлтүүд гарсан ч микро түвшинд анхаарал хандуулах асуудлууд олон буйг Монгол улсын 2018 оны хөрөнгө оруулалтын орчны тухай мэдэгдэлдээ дурдлаа.

тухайлбал, Засгийн газар олон улсын валютын сантай хамтран хөтөлбөр хэрэгжүүлснээр Монгол улсын эдийн засгийн үзүүлэлтүүд сайжирч буй нь хөрөнгө оруулалтын орчинд боломж болж байна. гэсэн ч өнгөрөгч онд онцолсон ил тод байдлыг хангах тухай хэлэлцээрийн хэрэгжилт болон авлигатай тэмцэх арга хэмжээг үргэлжлүүлэх шаардлагатай хэмээсэн юм.

ЗгМ©

банк 2015 оноос хойш бодлогын хүүгээ найман удаа өсгөсөн. ам.долларын хүү өсөх үед алтны ханш буурах үзэгдэл ажиглагдаж байна. Ерөнхийдөө есдүгээр сард алтны ханш өсдөг ч энэ жилийн хувьд алтны ханш уруудлаа. хэдийгээр богино хугацаанд алтны ханшинд үзүүлэх сөрөг нөлөө өндөр байгаа ч дунд, урт хугацаанд алтны ханш харьцангуй тогтворжиж, өсөлттэй байх болов уу гэсэн хүлээлт байна.

-Цаашид алтны ханшид үзүү лэх сөрөг нөлөө нэмэгдэж, Холбооны нөөцийн банкны бодлого илүү их дарамт үүс-гэвэл Монголбанк ямар бод лого баримталбал зүйтэй вэ?

-2018 он гарснаас хойш холбооны нөөцийн банк бодлогын хүүгээ арванхоёрдугаар сард дөрөв дэх удаагаа өсгөх

хандлагатай бий. харин ирэх онд гурван удаа өсгөх болов уу гэсэн таамаг байна. аНу-ын эдийн засаг харьцангуй сайн байгаа учраас бодлогын хүүгээ нэмж байгаа. харин оны эхний хагас жилийн байдлаар манай улсын эдийн засаг 6.3 хувиар өссөн. Монголбанкны зүгээс энэ онд 6.4 хувиар өсөж, дараа онд мөн энэ өсөлтийн хэмжээг хадгалагдах болов уу гэсэн хүлээлттэй байна. Эдийн засгийн өсөлт эрчимж сэнээр улсын импортын хэмжээ нэмэгддэг. харин импор-тын хэрэгцээ нэмэгдэхээр төгрөгийн ханшид дарамт үүсдэг. Монголбанк эдийн засгийн нөхцөл байд лаас хамааран шаард-лагатай тохиолдолд мөнгөний бодлогын хороог хуралдуулж, дараа дараагийнхаа шийдвэрийг гаргахаар болсон.

С.өлзийбуянШинжээч

Б.БямбасүрэнШинжээч

Монголбанк энэ онд 22 тонн алт худалдаж авахаар төлөвлөөд байна.

Урт хугацаанд алтны ханш харьцангуй тогтворжих

төлөвтэй байна

Алтны спот ханш Ам.долларын албан ханш(нэг жилээр, ам.доллар) (сүүлийн гурван сараар, төгрөгөөр)

1316.15 2540

2520

2500

2480

2460

1266.68

1217.22

XI I III V VII IX VII/2018 VIII/2018 IX/2018

Б.Батдорж / ЗгМ©

12 ЗаСгийН гаЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.10.01, даваа ~ №192 (991)

Эдийн засаг

Улс орнууд алтаар эдийн засгийн дархлаагаа дэмжиж байна

оху-ын төв банкны алтны нөөц Зөвлөлт холбоот улс задарснаас хойших дээд цэгт хүрчээ. тус улсын эрдэнэсийн сан дахь шар металлын нөөц он гарсаар 106 тонноор нэмэгдэж, энэ оны долдугаар сарын эцэст 2000 тонн болсныг хойд хөрш мэдээллээ.

Сүүлийн хагас зуун жил алтны нөөцөөрөө толгой цохиж ирсэн орос улс 1990-ээд оноос энэ манлайллаа алдаж, хойш ухарсан. гэхдээ 2010 оноос алтны нөөцөө эрс өсгөж чадсан. Бараг 20 жил алтны нөөцөө бууруулсан хойд хөрш яагаад дахин шар металл руу хошуурав. дэлхийн геополитик хийгээд худалдаа, эдийн засгийн талбарт эрсдэл эрс өсөж, тодорхойгүй байдал хүрээгээ тэлж эхэлсэн тул оху эдийн засгийн дархлаагаа сайжруулж, мөнгөн тэмдэгтийн ханшаа хамгаалахын тулд алтны нөөцөө ийн өсгөж байна гэж шинжээчид тайлбарлаж буй.

өнгөрсөн улиралд гэхэд хойд хөршийн рублийн ханш гэнэт савласан. тус улсын эсрэг тавьсан аНу-ын Конгрессын шинэ хориг

Дэлхий дахинд эрсдэл нэмэгдэхэд эдийн засгийн баттай тулгуур босгож чадаагүй хөгжиж буй орнууд хамгийн түрүүнд өртдөг. Тиймээс хаанаас ч хийсээд ирж болзошгүй аюулаас хамгаалахын тулд алт нөөцөлж, “авдар”-таа хурааж байна.

Төв банкуудын алтны эрэлт сүүлийн гурван жилийн дээд цэгт хүрчээ

BBМ ©

sHANGHAi coMPosiTe

HANG seNG kosPi

s&P 500

ToPiX

Dow JoNes FTse 100 Nikkei 225

1.1% 1.3% 0.66%1.09%

1.2%0.39%

0.03% 0.03%

Төв банкны алтны нөөц(тонноор)

Дэлхийн алтны зөвлөл ©

2500

2000

1500

1000

500

0

2000

1500

1000

500

0

3.5

2.5

1.5

0.5

2008 2008 2017/8 сар2010 20102012 20122014 20142016 20162018 2018 2018/8 сар

охУ (жилд) БнхАУ (жилд) Монгол (сарын худалдан авалтаар)

болон туркийн лирийн уналтаас үүдэн өнгөрсөн сарын дунд үед ам.доллартай харьцах рублийн ханш суларч, хоёр жилийн доод цэгт хүртлээ буурсан. Энэ мэт

гэнэтийн, тодорхойгүй хүндрэл, савалгаанаас мөнгөн тэмдэгтийн ханшаа хамгаалахын тулд хойд хөрш алт хурааж буй нь энэ аж.

гэхдээ алтыг аюул сөрөх

баттай бамбай болгож буй нь зөвхөн оху биш юм. олон улсын төв банкуудын алтны эрэлт сүүлийн гурван жилийн дээд цэгт хүрснийг дэлхийн алтны зөвлөл мэдээллээ. Энэ оны эхний хагас жилд төв банкуудын алт худалдан авах эрэлт өнгөрсөн оны мөн үеэс найман хувиар өсөж, 193 тоннд хүрчээ. Эрэлтийн голыг оху болон турк, Казахстан улс нугалж, Энэтхэг, индонез зэрэг хөгжиж буй орнууд хүч өгчээ. тухайлбал, сүүлийн 40 жил алтнаас зай барьсан Египетийн төв банк энэ оноос тус түүхий эдийн арилжаанд эргэн ирж байна. Бас индонез, тайланд, Филиппин улс урт хугацааны “амралт”-ын дараа алтны арилжаанд оролцож эхэллээ. Бидэнтэй нэг бүс нутагт оршдог, нийгэм, эдийн засгийн шилжилтийг Монголтой зэрэг хийсэн Кыргызстан улс хүртэл гадаад валютын нөөцийнх нь 16 хувийг эзэлдэг алтны хувь хэмжээгээ 50 хувь хүртэл өсгөхөөр төлөвлөж байна. тус улсын төв банкны ерөнхийлөгч толдунбек абдигулав “улс орнуудын худалдааны маргаан даамжирч, тоглоомын дүрэм өөрчлөгдөж байна. ийм үед эдийн засгийн дархлаагаа бэхжүүлэх нь чухал” хэмээн хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа дурджээ.

дэлхий дахинд эрсдэл нэмэг-дэхэд эдийн засгийн баттай тулгуур босгож чадаагүй хөгжиж буй орнууд хамгийн түрүүнд өртдөг. тиймээс хаанаас ч хийсээд ирж мэдэх аюул, эрсдэлээс хамгаалахын тулд алт нөөцөлж, “авдар”-таа хурааж байна. дэлхийн улс орнууд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт, зээл тусламж, экспортын орлого, алт гэсэн дөрвөн сувгаар валютын нөөц бүрдүүлдэг. агуу америкаас эхлээд африкийн ядруухан орон хүртэл энэ хэдхэн

билээ. 2012 онд эх орны алтаар эрдэнэсийн сангаа зузаатгаж, эдийн засгаа тогтворжуулахын тулд тухайн үеийн бодлого тодорхойлогчид алтны нөөц ашигласны төлбөрийг бууруулж, өсөн нэмэгдэх татваргүй болгосон байдаг. ингэснээр төв банкинд алт тушаах иргэн, аж ахуйн нэгжийн тоо эрс нэмэгдэж, Монголбанкинд тушаасан алтны хэмжээ сүүлийн таван жил тасралтгүй өссөөр, 2017 онд 20 тоннд хүрээд байгаа юм. Энэ нь таван жилийн өмнөхтэй харьцуулбал долоо дахин нэмэгдсэн дүн. улмаар Монголбанк валютын нөөцөө өсгөж, “ноён” ногоонд хариу цохилт үзүүлэх боломжтой болсон юм. өдгөө энэ оны эхний найман сард төв банкны алт худалдан авалт 12.2 тоннд хүрээд байна. Энэ дүнг оны эцэс гэхэд 22 тоннд хүргэхээр төлөвлөснөө Монголбанкнаас мэдээлж буй. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 10 хувиар өссөн дүн аж. түүнчлэн төв банк энэ онд алт тушаалтаас 700 сая ам.доллараар гадаад валютын албан нөөцийг зузаатгахаар төлөвлөжээ.

гэхдээ өнгөрсөн жилүүдэд Монголын эдийн засагт амь тариа болсон алтны татварын хуулийн үйлчлэх хугацаа энэ оноор дуусч байна. хэрэв энэ хуулийн хугацаа дуусвал өндөр татвараас зугтдаг иргэд, аж ахуйн нэгж алтаа тушаах нь багасна гэж мэргэжилтнүүд үзэж байна. учир нь алтны татварыг өсгөснөөр 2010 онд төв банкинд тушаасан алтны хэмжээ хоёр тонн хүртлээ буурч байсан юм.

дэлхийн улс орнууд ийнхүү эрсдэл бууруулж, ханшийн уналт, санхүүгийн савалгаанаас хамгаалах гол шийдлээ алт болгож байна. Ялангуяа, Монгол шиг хөгжиж буй орнууд валютын ханшийн шуургыг давах, эдийн засгийн эрсдэлээс хоргодох нэг гарцыг алтаа авдарлах хэмээн үзэж, түүнийг түшсэн бодлого хэрэгжүүлж эхэллээ. тэгвэл валют авчрах хэдхэн сувагтай, түүхий эдээ зарж олсон орлогоо машин техник, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн болгоод хилийн чанад руу буцаагаад урсгачихдаг Монгол улс ханшаа хамгаалж, эдийн засгийн тогт-вортой байдлаа хангах нэг арга нь яалт ч үгүй алт болж таарч байна.

Г.Байгал @baigalZGM

сувгаар орлого олж, валют татдаг. Эдгээрээс алт хураах нь гадаад валютын нөөцөө нэмэгдүүлэн, улс орныхоо үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн үнэ цэнийг хадгалах хамгийн найдвартай арга юм. дэлхийн хамгийн том хүчирхэг улс болох аНу-ын төв банк валютын нөөцийнхөө 75 хувийг алтаар бүрдүүлдэг бол герман 69, итали 68 хувийг шар металлаар хамгаалдаг.

• охУ-ын төв банкны алтны нөөц Зөвлөлт холбоот улс задарснаас хойших дээд цэгт хүрчээ.

• Энэ оны эхний хагас жилд төв банкуудын алт худалдан авах эрэлт өнгөрсөн оны мөн үеэс найман хувиар өсөж, 193 тоннд хүрчээ.

• Дэлхийн хамгийн том хүчирхэг улс болох АнУ-ын төв банк валютын нөөцийнхөө 75 хувийг алтаар бүрдүүлдэг бол Герман 69, Итали 68 хувийг шар металлаар хамгаалдаг.

тэгвэл Монгол улс ч авдар дахь алтаа нэмэгдүүлэхээр зорьж буй. Монгол руу түрж байсан гадаадын хөрөнгө оруулагчид “дүрвэж”, нүүрс, зэс зэрэг түүхий эдийн үнэ нүүр буруулсан сүүлийн хэдэн жил монголчуудын “аминд” алт орсон