เนื้อใน สันติสุข-New

คำ�นำ� หลกสตรประกาศนยบตรชนส งการเสรมส รางส งคมสนตสข มวตถประสงคทจะใหนกศกษามอดมการณ ความร ความเขาใจและทศนคต ทจำาเปนตอการสงเสรมกระบวนการมสวนรวมของประชาชนการปองกนแกไขและเยยวยาความแยงดวยสนตวธสรางใหมความรความเขาใจในบรบทตางๆของความขดแยงและความรนแรงทเกดขนระหวางบคคล กลมคน องคกร/หนวยงานและสงคมโดยรวมการศกษานอกจากในชนเรยนแลวมการลงพนท ทกภาคเพอรบรความเปนไปของสงคม ชมชน ทกๆ ปรวบรวมแลวแตละรน จะลงพนทประมาณ๕๐จด เมอลงพนทแลวจะนำาผลงานมานำาเสนอตอสาธารณะสำาหรบในหลกสตรประกาศนยบตรชนสงการเสรมสรางสงคมสนตสข รนท ๔ นไดศกษารปแบบ การอยรวมกนอยางสงบสขโดยจดทำาเปนรปแบบ“ตวแบบแหงสนตสข”และนำาเสนอในมมมอง“สนตสขเรมทวถชมชน”เปนการศกษารปแบบของประเทศบอสเนยและเฮอรเซโกวนา สาธารณรฐตรกและสาธารณรฐอสลามอหรานและไดลงพนทในประเทศเชนชมชนกะดจน ฝงธนบร ชมชนคลองตะเคยน จงหวดอยธยาและชมชนเทศบาลตำาบลกำาแพงอำาเภอละงจงหวดสตลรวมทงการศกษาในหองเรยนอกดวย ผลงานทปรากฏใหทานเหนนเปนสวนหนงทมาจากความรวมมอรวมใจของนกศกษาในรนทมงมนจะสรางสรรคสงคมใหเกดความสนตสข ขอชนชม ในความมงมนของนกศกษาทกๆทาน

พลเอกเอกชยศรวลาศผอำานวยการสำานกสนตวธและธรรมาภบาล/ผอำานวยการหลกสตรการเสรมสรางสงคมสนตสขสถาบนพระปกเกลา

สารบญ

หนา

สนตวธทชมชนคลองตะเคยน ๗

ชมชนกะดจน...แตกตางอยางสนตและงดงาม ๑๓

ชมชนละง...ละวางความแตกตางเพอสนต ๒๑

บอสเนยสมรภมโลกจารก ๒๕

ตรกความแตกตางคอความสวยงาม ๓๓

อหราน…เทวาธปไตยแหงตะวนออกกลาง ๔๕

สนตภาพบนความแตกตางปจจยแหงขอคนพบของนกศกษา๔ส๔ ๕๙

นกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรชนสง ๖๗การเสรมสรางสงคมสนตสขรนท๔

สนตวธทชมชนคลองตะเคยน

นกศกษาหลกสตรเสรมสรางสงคมสนตสขรนท๔สถาบนพระปกเกลา

สนตสขเกดขนได..เพราะแตกตางอยางเขาใจ8 •

สนตวธทชมชนคลองตะเคยน หากใครไมเชอวาการแกไขปญหาความขดแยงดวยการหนหนามาพดคยกนซงเปนกระบวนการหนงของสนตวธสามารถใชในการคลคลายปญหาและยตความขดแยงไดอยางเปนรปธรรม ความเปนไปทเกดขน ณ ชมชนคลองตะเคยน จงหวดพระนครศรอยธยา คอตวอยางหนงทพสจนใหเหนความจรง ในเรองดงกลาว ตำาบลคลองตะเคยนเปนตำาบลเกาแกทมมาตงแตสมยกรงศรอยธยาเปนราชธานในสมยนนคลองตะเคยนถกเรยกวา“คลองขนละครไชย”เปนชมชนทอยอาศยของชาวมสลมสองกลมกลมหนงมาจากตางประเทศ เชนอาหรบอนเดย เปอรเซย มลายและจาม อกกลมเปนชาวสยามซงเปนคนพนเพเดม ทนบถอศาสนาอสลาม สถานทตงของตำาบลคลองตะเคยนมลำาคลองใหญและเคยมตนตะเคยนขนาดใหญอยดวยจากขอมลในประวตศาสตรเลากนวา บรเวณปากคลองดานทศตะวนออกเคยมตนตะเคยนขนาดใหญสงตระหงานเปนเสมอนแลนดมารคในสมยโบราณคลองนใชเปนเสนทางลองซงทำาไม จงไดเรยกชอตำาบลตามลำาคลองวา“ตำาบลคลองตะเคยน” ปจจบนตำาบลคลองตะเคยนมพนททงหมดจำานวน๔,๔๘๗ไรเปนพนททำาการเกษตรจำานวน๒,๖๔๙ไรทศเหนอตดกบตำาบลสำาเภาลมทศใตตดกบอำาเภอบานรนทศตะวนออกตดกบตำาบลเกาะเรยนและทศตะวนตกตดกบตำาบลปากกรานสภาพพนททวไปเปนทราบลมมแมนำาเจาพระยาและลำาคลอง“คลองตะเคยน”ไหลผาน การเดนทางจากกรงเทพมหานครไปยงคลองตะเคยนกระทำาไดสองหนทางคอทางรถยนตโดยใชถนนสายเอเชยมงสตวเมองพระนครศรอยธยาใชเวลาประมาณ๑ชวโมง๓๐นาทหากตองการบรรยากาศในสมยกอนแนะนำาใหลองเรอขนไป ตามแมนำาเจาพระยา หากตงตนททานำาศรราชจะใชเวลาประมาณ๒ชวโมง ราษฎรของตำาบลคลองตะเคยนตงบานเรอนอยบรเวณรมแมนำาและลำาคลองจำานวน๑๓หมบานจำานวนประชากร๔,๙๔๘คนรวม๘๑๔หลงคาเรอนตามทะเบยนบานแตเปนทรกนวาตำาบลนมครวเรอนทแทจรงกวา๑,๒๐๐

สนตสขเกดขนได..เพราะแตกตางอยางเขาใจ • 9

ครวเรอนมสถานทสำาคญทางศาสนาพทธครสตและอสลามตงในชมชนเดยวกนเมอถงหวงเวลาสำาคญของแตละศาสนา เราจะไดเหนประเพณตางๆ เชน การถอศลอดในชวงรอมฎอนการแหเทยนพรรษาวนขอบคณพระเจาเปนตน ชาวคลองตะเคยนโดยทวไปดำารงชวตเรยบงาย ทำาอาชพประมงนำาจดทำาแห ทำาอวน ทอผา ทำาสมไกและโรตอนเลองชอ ชาวชมชนคลองตะเคยน จดเปนชมชนทมอตลกษณและมความโดดเดนของตนเองนนคออยรวมกนอยางสนตสขภายใตสงคมพหวฒนธรรม แตนนกมไดหมายความวาพวกเขาจะไมมความขดแยง เพราะในความเปนจรง สงคมมนษยทกแหงลวนแลวแตหลกไมพน ความขดแยงไมเวนแมแตสงคมเลกๆอยางในครอบครวของเราเองในหองเรยนหรอในททำางาน ไปจนกระทงถงสงคมใหญระดบชาตทมความขดแยงระหวางเจาหนาทของรฐกบประชาชนและระหวางประชาชนดวยกน ชมชนคลองตะเคยนกเชนกน ตวอยางเรองราวความขดแยงของชาวคลองตะเคยนและวธการแกไขของพวกเขามความนาสนใจและนาเรยนร เรองแรกเปนกรณเกยวกบการรกลำาเขตทดนระหวางชาวชมชน๒คนคอนางอามนะหอาย๕๐ปกบนางลำาละอาย๔๑ปเหตการณเกดขนเมอวนท๑๔สงหาคม๒๕๕๐ทงสองมทดนตดกนโดยตางกมหนงสอราชการเปนโฉนดทแสดงถงกรรมสทธของแตละคน นางลำาละตองการสรางบานพกในบรเวณทดนดงกลาว ทำาใหเกดกรณ ขดแยงกบนางอามนะหเนองจากนางอามนะหเหนวากำาลงสรางบานรกลำาเขตทดนของตนจงเกดการโตแยงในเรองเสนแบงเขตทดนซงทงคตางมนใจวาตนเองเปนฝายถก ในทสดกรณขดแยงนถกนำาเขาสกระบวนการจดการความขดแยงของชมชนโดยมผใหญบานเปนคนกลางเขามามสวนรวมในการคลคลายในเบองตนและหากไมสามารถคลคลายไดตองนำาเรองไปสการจดการของอหมาม นายสมชายซงเปนผใหญบานไดเรยกคกรณทงสองมาคยกนในเบองตนจงทราบวา ทงสองระบเขตทดนไมตรงกน ในครงแรกแตละคนพยายามดงดนวาตนเองเปนฝายถก นายสมชายจงตดสนวา ใหนำาเขตทดนของทงสองคน มาแบงครงแลวสอบถามความเหนของทงสองฝาย


นอกจากนนายสมชายยงตอกยำาเรองหลกการของศาสนาวาดวยการละเมดสทธของคนอน โดยเฉพาะการบกรกทดนของผอนนน โทษทผบกรก จะไดรบในโลกหนาตามความเชอของชาวมสลมนนผบกรกจะตองนำาทดนทไดบกรกจำานวน๗ชนแบกไปใหใหเจาของทดนและจะไดรบการทรมานอยางเจบปวดในไฟนรกอกดวย การชนำาของผใหญบานไดผล เพราะนางลำาละและนางอามนะหพอใจและยอมรบในการตดสนในครงนปจจบนทงสองอยรวมกนอยางไมมปญหา ตวอยางทสอง เปนเรองของความขดแยงเกยวกบตลาดนด กลาวคอมสยดกฎชอฟาไดจดใหมตลาดนดทกเชาวนจนทรและเยนวนศกร โดยบรเวณ ทรานคามาวางขายสนคาอยดานขางถนนขางมสยด ตอมาผใชรถในการสญจรไปมาไดรบความเดอนรอน จงรองเรยนไปยงกรมชลประทานซงเปนเจาของพนทวาแมคาวางสนคากดขวางการจราจรและอาจเกดอบตเหตได หวหนากรมชลประทานจงสงเรองใหคณะกรรมการมสยดชวยแกไขเรองน เมอคณะกรรมการมสยดรบทราบเรองรองเรยนจงไดจดใหมการประชมเพอหาแนวทางแกไขความขดแยงดงกลาว โดยใชหลกการ “มชาวาเราะฮ.” ซงเปนการหาทางออกรวมกนของคนในชมชนโดยมเปาหมายเพอความสงบสขรวมกนโดยทางรานคาแตงตงตวแทนเปนผเจรจาคอนางฟาตมะหกบคณะกรรมการมสยดในทสดไดขอสรปสำาคญ๒ขอไดแก ๑. ใหรานคาจดการยายไปขายในพนทวากฟของมสยด ซงอยบรเวณ ขางวดโคกซงจะทำาใหประชาชนทสญจรไปมาไมเดอนรอนและไมเกดอบตเหตทงสรางความเปนระเบยบชมชน ๒.บรเวณรานคาเดมทเปนจดขอพพาทไดจดใหเปนสถานทจดกจกรรมของมสยดเพม สวนทเหลอจดสรรเปนทออกกำาลงกายและนนทนาการตางๆ ใหกบประชาชน ขอสรปดงกลาวเปนทยอมรบของทกฝาย ทำาใหปญหาเรองตลาดนดคลคลายชาวชมชนใชชวตตอไปไดตามปกตสข จากตวอยางทเลามาขางตนหากพจารณาอยางลกซงแลวเราจะพบวาการทคขดแยงสามารถแกปญหาขอขดแยงจนสำาเรจลลวง มไดเปนผลมาจากการเจรจากนเพยงอยางเดยวเทานน


หากแต “วถชมชน” ซงเปนพนฐานในการดำารงชวตของผคน นบเปนปจจยแรกเรมและองคประกอบสำาคญทชวยขบเคลอนใหการเจรจาดำาเนนไปไดดวยดและประสบความสำาเรจในทายทสด วถชมชนของชาวคลองตะเคยนซงใชชวตอยางเรยบงาย ทำาใหพวกเขาไมมความทะเยอทะยานแบบสดโตงเมอไมสดโตงการประนประนอมปรองดองแบบ“พบกนครงทาง”หรอเกลยในสงทพงมพงไดในลกษณะประสานประโยชนรวมกนจงเปนเรองททกฝายยอมรบได วถชมชนของชาวคลองตะเคยนซงยดมนในคำาสอนตามศาสนาทมงให ทกคนกระทำาความดอยรวมกนโดยไมเบยดเบยน เชน คำาสอนในศาสนาพทธ ทวา“สตวทงหลายทเปนเพอนทกขเกดแกเจบตายดวยกนทงหมดทงสน”หรอหลกการ“มชาวาเราะฮ.”ในศาสนาอสลามทมงความสงบสขรวมกน“มนษยทกคนเปนบตรของพระเยซ” ตามศาสนาครสตทำาใหพวกเขารจกใช “สต” ในการมองปญหามากกวาการใชอารมณความรสกเปนตวตง ดวยวถชวตเชนนความรนแรงจงไมเกดขนและตางฝายตางรสกวามแตพวกเราไมม “พวกเขา” จงยนยอมทจะผอนปรนใหแกกนมากกวาทจะ มงเอาชนะคะคานกนเพอใหตนเองสมประโยชนแตฝายเดยว วถชมชนของชาวคลองตะเคยนซงยอมรบในวฒนธรรมประเพณ ทแตกตางกนของคนในชมชนตางศาสนาภายใตความเชอมนและใหความเคารพในตวผนำาชมชนทำาใหบทบาทของผนำาชมชนมนำาหนกอยางมากในการโนมนาวใหทกคนยอมรบคำาแนะนำาและขอเสนอตางๆจนนำาไปสการแกไขปญหารวมกนในทายทสด ทงหมดนคอการชใหเหนถงคณประโยชนของ “วถชมชน” ในฐานะ ยาสามญประจำาทองถน ทชวยสรางภมคมกนความรนแรง ไมใหเกดขนและ ใชเปนยาแกโรคขดแยงของผคนในทองถนทมชอวา “คลองตะเคยน” ทำาใหชมชนแหงนดำารงไวซงความสงบสขอยางยงยน

ชมชนกะดจน...�แตกตางอยางสนตและงดงาม



ชมชนกะดจน...�แตกตางอยางสนตและงดงาม

คนสวนใหญมกมความคดพนฐานวาความแตกตางของวถชวต ศาสนาความเชอรวมทงวฒนธรรมประเพณมกเปนสาเหตเบองตนททำาใหเกดความขดแยงและบานปลายไปสการใชความรนแรงในการแกปญหา แตหากไดเขาไปสมผสกบชมชนทมชอวา “กะดจน” ความคดนนกคง จะแปรเปลยนไปสความอศจรรยใจเมอพบวา แททจรงแลว “ความแตกตาง”ไมใชตวปญหาของการอยรวมกนอยางสงบสขและชมชนกะดจนคอตวอยางและบทพสจนทปรากฏใหเหนเปนรปธรรมอยางชดเจน เราจะไปสมผสทนนดวยกน ชมชนกะดจนตงอย บนฝ งธนบรรมแมนำาเจ าพระยาไมไกลจาก วดอรณราชวรารามและพระราชวงเดม ซงเปนทตงของกองบญชาการ กองทพเรอชมชนแหงนมพนทประมาณ๓๐ไรผคนในชมชนอาศยอยรวมกนประมาณ๒๕๐หลงคาเรอน แตสงททำาใหชมชนแหงนโดดเดนเหนอกวาชมชนใดกคอผคนในชมชนมถง๓ศาสนา๔ความเชอประกอบดวยศาสนาพทธศาสนาอสลามศาสนาครสตบนความเชอแบบไทยจนฝรงและอสลาม เมอเขาสพนทของชมชนกะดจน เราจงไดเหนโบสถซางตาครสของชาวครสตยนตระหงานอยไมไกลจากมสยดของชาวมสลมบรเวณคลองบางหลวง ทรจกกนในนาม “มสยดกฎขาว” ขณะทบรเวณใกลกบวดกลยาณมตรของ ชาวพทธเปนทตงของศาลเจาเกยนอนเกงซงเปนทเคารพของชาวไทยเชอสายจน เพอใหหายสงสยวาทำาไมคนตางเชอสายตางศาสนาจงมาอยรวมกนได ในชมชนทมอายกวา๒๐๐ปขออนญาตเลาถงประวตศาสตรใหทราบโดยสงเขปดงน กะดจนเป นพนท ชมชนเก าแก กำาเนดขนมาตงแต สมยทสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ตงกรงธนบรเปนราชธาน เมอพระองคมชยในศก กชาตหลงเสยกรงศรอยธยาแกพมาเปนครงทสอง


ระหวางทกรงธนบรเปนเมองหลวงกะดจนเปนถนทอาศยของผคน ๓ เชอสาย คอ ชาวไทยเชอสายจน ชาวครสตและชาวอสลาม หรอพดงายๆ กคอเปนทอยของไทยจนฝรงและมสลม คนเหลานเขามายงกะดจนนไดอยางไรและทำาไมทนจงถกเรยกวา “กะดจน”ผเขยนขอเรมทความเปนมาของจนกอนเปนลำาดบแรก เปนททราบกนดอยแลวสมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงเปนชาวไทยเชอสายจน ดงนนเมอพระองคเสดจฯ มาสถาปนาเมองหลวงใหมทธนบรจงม ชาวจนจำานวนหนงตดตามมาดวย ชาวจนกลมนจงไดรบพระราชทานทดนบรเวณปากคลองบางหลวงหรอคลองบางกอกใหญในปจจบนใหเปนทอยอาศย เช นเดยวกบชาวครสตจากกรงศรอยธยาทได อพยพตามสมเดจพระเจาตากสนมหาราชมายงกรงธนบรและไดรบพระราชทานทดนในบรเวณเดยวกนใหเปนทอยอาศย ซงตามประวตกลาวไววาเมอสมเดจพระเจาตากสนมหาราชพระราชทานทดนแปลงหนงพรอมดวยเงนจำานวน ๒๐ กษาปณใหบาทหลวงยาโกเบ กอร ผนำาของชาวครสตและชาวโปรตเกสในขณะนน เมอวนท ๑๔ กนยายนพ.ศ.๒๓๑๒ แลว บาทหลวงกเปนผสรางบานเรอนเปนชมชนชาวครสตในยาน กะดจนเรยกวา “คายซางตาครส” และสรางโบสถเลกๆ ขนหลงหนงเมอวนท๒๕พฤษภาคมพ.ศ.๒๓๑๓ตงชอใหวา“โบสถซางตาครส”ทงนคำาวาSantaCruz เปนภาษาโปรตเกส ซงตรงกบภาษาละตนวา Sanctus Crux แปลวา“กางเขนศกดสทธ” สวนชาวมสลมในพนทนกอพยพมาจากกรงศรอยธยาหลงเสยกรงเชนกนโดยมาปกหลกสรางแพอยบรเวณสองฝงคลองบางกอกใหญ และจากคำาบอกเลาบรเวณแหงนเคยมมสยดทกอสรางดวยไมชอวา “กฎแดง”มากอนและพบสระนำาละหมาดขนาดเลกกวางยาวดานละ๓วาจงสนนษฐานกนวาในชวงเวลานนมสลมกลมนไดสรางกฎแดงขนเพอประกอบศาสนกจบนฝงคลองนนเองและยงปรากฏดวยวาสมเดจพระเจาตากสนมหาราชไดพระราชทานยศใหกบขาราชการชาวมสลมทรวมกชาตดวยโดยหวหนามสลมไดเปน“เจาพระยาจกร”และแมทพเรอมสลมเปน“พระยาราชวงสน”


นคอทมาของบรรพชนไทย จน ฝรง และอสลาม แหงชมชนทมชอวา“กะดจน” สวนทมาของชอกะดจนสบเนองจากบรเวณนเคยเปนทตงของศาลเจาจน๒หลงคอศาลเจาพอกวนอและศาลเจาพอโจวซอกงตอมาศาลทง๒หลงทรดโทรมไปตามกาลเวลาเมอถงสมยรชกาลท๓จงมการสรางศาลเจาขนใหม บนพนทเดมและเปลยนองคประธานเปน“เจาแมกวนอม”พรอมทงตงชอใหมวา“ศาลเจาเกยงอนเกง”ซงมความหมายวาวงทใหความสงบสขแกแผนดน ศาลแหงนมลกษณะตามสถาปตยกรรมแบบจนและเคยมพระสงฆจากจนมาจำาพรรษา จงถกเรยกขานจากชาวบานวา “กฏจน” อนหมายถงกฏทมพระจนอาศยอย ตอมาชอ“กฏจน”จงคอยเพยนไปกลายเปน“กฎจนหรอกะดจน” แตความหมายยงคงเหมอนเดม เพราะคำาวา กฏหรอกฎลวนแปลวาทอยของนกบวชทงสน และนกคอ “กะดจน” ในปจจบนซงมความหลากหลายทางวฒนธรรมหลอมรวมกนอยไดอยางสงบสขและงดงามดวยศาสนาสถานสำาคญอาท โบสถซางตาครส ซงถอเปนวดครสตนกายโรมนคาทอลกแหงแรกของ ฝงธน โดยโบสถซางตาครสหลงแรกนนสรางดวยไมเมอสมเดจพระเจาตากสนมหาราช เสดจมาเหนวาโบสถทรดโทรมมากจงมรบสงใหซอมแซมบรณะ ตราบจนมอาย๖๕ป จากนนในป พ.ศ.๒๓๗๘ โบสถกถกสรางขนใหมเปนครงทสอง โดยบาทหลวงบลเลอกวมรปทรงคลายศาลเจาจนซงโบสถหลงทสองนมอายถง๗๘ป แตในหวงเวลาดงกลาวกไดเกดเหตการณสำาคญขนหลายครง ทงภยนำาทวมและไฟไหม กระทงในป พ.ศ.๒๔๕๖ โบสถหลงทสามกถกสรางขนโดยบาทหลวง กเลยลโมกนคาครสและดำารงอยสบมาจนปจจบนซงตวโบสถมความใหญโตสวยงาม มลกษณะทางสถาปตยกรรมแบบนโอคลาสก ผสมกบเธอเนสซองส มจดเดนอย ทหอคอยของอาคารซงเปนรปโดม เชนเดยวกนกบพระทนง อนนตสมาคม ตวอาคารกออฐถอปนประดบดวยลวดลายปนปนทงดงาม กระจกบนโดมเปนกระจกสเขยนเปนภาพเหตการณสำาคญในครสตศาสนา


ทงนศลปะแบบนโอคลาสกเปนการเลยนแบบงานของกรกและโรมน ทงโดยตรงและนำามาประยกตผลงานศลปะสวนใหญเปนงานจตรกรรมมกแสดงลกษณะของรปคนไดถกตองชดเจนตามหลกกายวภาคศาสตร และทาทางการแสดงออกตามแบบอยางศลปะกรก สวนศาสนาสถานของชาวไทยพทธในชมชนนคอวดกลยาณมตรซงสรางขนในสมยรชกาลท๓โดยภายในวดมทงโบราณสถานและโบราณวตถทสำาคญอยมากมายอาท พระอโบสถพระพทธรปหลอปางปาลไลยกพระวหารหลวง(วหารหลวงพอโตหรอชำาปอกง)พระวหารนอยหอพระธรรมมณเฑยรเถลงพระเกยรตเจดยบรรจอฐเจาพระยานกรบดนทร (บตรเจาพระยานกรบดนทร) เจดยเหลยม หอระฆงศาลาการเปรยญศาลาเกงจนและศาลาตรมข ทงยงมหม กฏสงฆ และอาคารสำานกงาน ซงมทงแบบเกาและใหม บางหลงเปนฝมอชางสมยรชกาลท๓รชกาลท๕และรชกาลท๗มลกษณะทางศลปกรรมทงดงามยงนก สวนศาสนาสถานของชาวไทยมสลมในชมชนนคอ มสยดบางหลวง ซงกอสรางในลกษณะผสมผสานกบศาสนาพทธไดอยางลงตวทสด ทงนมสยดบางหลวงนบวาเปนมสยดแหงเดยวในโลกทเปนทรงไทย ทงหลงโดยไมไดกอสรางตามพมพนยมทวไปทมหลงคารปโดมและมสญลกษณดาวกบเดอนเสยวประดบอยซงอหมามประจำามสยดบางหลวงบอกวา มสยดไมจำาเปนตองเปนรปโดมอาคารสถานททกอยางไมไดมกฎเกณฑวาตองสรางอยางไร แตแกนแททสำาคญจรงๆ นนคอ ชาวมสลมยดมนใน พระอลเลาะหองคเดยว โดยมสยดบางหลวงไดตงหนหนาไปทางทศตะวนออกบนไดทางขนทงสองขางมลวดลายศลปะไทย พลสงหและบงขนพนหนามข ปดวยกระเบองซเมนต ขณะทหนาบนมลกษณะของศลปะ๓ชาตคอกรอบหนาบน (ศลปะไทย)เปนเครองลำายองประดบหามลายไวบนยอดใบหนาบน(ศลปะฝรง)เปนปนปนลายกานแยงใบฝรงเทศดอกไมเปนดอกเมาดาล(ศลปะจน)ซงลายศลปะ๓ชาตนไดนำามาประดบทกรอบประตและหนาตางทกบานของมสยดสวนตวอาคารทเปนปนทาสขาวลวนจงเปนทมาของการเรยกชอมสยดนอกอยางหนงวา“กฎขาว”


สวนทเปนไมทาสเขยว แมวาตวอาคารจะสรางเปนทรงไทย แตผสรางกไดสอดแทรกหลกการทางศาสนาอสลามเอาไวดวยคอมเสาคำายนชายพาไลจำานวน๓๐ตนเทากบบทบญญตในคมภรอลกรอานซงม๓๐บทหองละหมาดม๑๒หนาตาง๑ประตรวมเปน๑๓ชองเทากบกฎละหมาด๑๓ขอและแบงพนทแยกไวสำาหรบหญงและชายเนองจากหามละหมาดดวยกน มสยดบางหลวงหรอกฎขาวจงมการผสมผสานระหวางศลปะทงของชาวมสลมไทยจนและฝรงหากแตผลงานทปรากฏกลบกลมกลนและมความงดงามอยางนาอศจรรย จากทงหมดทเลามาคงเหนแลวใชมยครบวา ชมชนกะดจนแหงนเปนทหลอมรวมของผคนตางศาสนาและวฒนธรรมใหอยรวมกนไดทามกลางคำาถามจากคนทไมเคยสมผสวถชวตของพวกเขาวา “ชมชนกะดจนอยกนไดอยางไรทำาไมจงไมมขอขดแยง” คำาตอบทอยากเฉลยใหทราบกคอทเขาอยกนไดกเพราะผคนในชมชนนยอมรบซงความแตกตางของกนและกนทงในแงวฒนธรรมประเพณและ ความเชอตามหลกศาสนา พวกเขาจะไมวพากษวจารณความเชอและพธกรรมในศาสนาอน ไมลบหลดแคลนดวยยดมนวาทกศาสนาสอนใหมนษยทกคนเปนคนดและประพฤตดตอผอน นอกจากนเมอมกจกรรมใดซงแมจะตางศาสนาแตพวกเขาจะชวยเหลอเกอกลกน เราจงไดเหนมสลมนำาขาวหมกไกมาชวยงานบญของไทยพทธ หรอไดเหนไทยพทธทำาขนมมอบใหมสลมในงานฉลองสนสดเทศกาลถอศลอดไดเหนไทยพทธรวมไหวเจากบชาวจนในเทศกาลสารทจนไดเหนผคนทกเชอชาตเขาโบสถรวมกจกรรมทวดซางตาครสจดขนเปนตน แตหวใจสำาคญทสดของการอยรวมกนของพวกเขากคอการสบเชอสายมาจากบรรพชนเดยวกนนนคอบรรพชนกะดจนซงมทงไทยจนอสลามฝรงมรากเหงามาตงแตครงตงกรงธนบรใหมๆ คนในชมชนนจงแทบจะรจกกนหมดวาบานไหนตระกลไหนมประวตอยางไร และพวกเขาพยายามทจะดำารงความสมพนธและมตรไมตรเชนนไวใหนานทสดแมวาสภาพสงคมในปจจบนจะแปรเปลยนไปกตาม


ชมชนกะดจนจงนาจะเปน“ตนแบบ”ททำาใหคนไทยในชมชนใหญคอ“ชมชนประเทศไทย”ไดประจกษวา “ความแตกตาง” โดยเฉพาะในเรองของศาสนาและความเชอทางการเมองไมใชสงทจะทำาใหพวกเราตองแตกแยกกน หากแตความแตกตางอาจแปรเปลยนไปเปนความงดงามได เชนเดยวกบทสงทงดงามบนความแตกตางของชมชนกะดจนซงเปน ทประจกษตอทกคนตราบจนทกวนน

ชมชนละง...�ละวางความแตกตางเพอสนต



ชมชนละง...ละวางความแตกตางเพอสนต

ไกลออกไปในดนแดนดามขวาน ทามกลางความรนแรงทเกดขนจากความขดแยงของกลมคนทมความเชอฝงใจในเรองของประวตศาสตรชาตพนธและศาสนา ยงมอกพนทหนงซงผคนทมความแตกตางกนในเรองเชอชาตและศาสนาสามารถใชชวตรวมกนไดอยางสงบและสนต พนทนนกคอชมชนละงจงหวดสตล อาจกลาวไดวา “ละง” คอความเหมอนและภาพพมพเดยวกบชมชน กะดจนและชมชนคลองตะเคยนซงคนตางศาสนาทงไทยพทธมสลมและครสตอยรวมกนโดยไมมขอขดแยง ตำาบลละงตงเปนตำาบลตงแตเมอใดไมปรากฏหลกฐานทแนชดมเพยงชอตำาบลทเลาสบตอกนมาคำาวา“ละง”มาจากภาษามลายโบราณโดยเพยนมาจากคำาวา“ลาก”แปลวาซองายขายคลองแสดงวาบรเวณนเคยเปนเมองรงเรองมากอน บางกวาทมาของละงมตำานานเลาขานวาเมออดต๗๐ปกอนมพญางขนาดใหญตวหนงอาศยอยทสระนำาหนองปนหยา ทำาใหสตวตางๆ ไมกลาเขาใกลหนองปนหยา และดวยเหตทมลำาตวขนาดใหญทำาใหเคลอนไหวตวลำาบากพญางจงอาปากดกจบกนสตวเปนอาหาร ตอมามโจรกลมหนงคอยดกปลนราษฎรและหลบเขาไปอยในปาไดเจอปากของพญางจงคดวาเปนเพง จงเขาไปนอนพกผอนโดยนำาหอกแทงไวทเพงโดยไมสงเกตวามเลอดไหลออกมาทเพง ฝายพญางกขยบจะกนเหยอกเกดความเจบปวดจนตองสะบดหวไปมากลมโจรจงวงหนพรอมดวยความตกใจเมอรวาเขาไปอยในปากง จงไดเรยกดนแดนแหงนตดปากวาบานละง ชมชนละงอยในเขตเทศบาลตำาบลกำาแพง จงหวดสตล ซงในภาพรวมของชาวสตลสวนใหญจะเปนมสลม เพราะมผนบถอศาสนาอสลามถง ๘๐เปอรเซนตทเหลอเปนชาวพทธ๑๙เปอรเซนตและอก๑เปอรเซนตเปนชาวครสตนกายโปรเตสแตนต


เหตทคนสตลเปนชาวมสลมจำานวนมากกเนองจากดนแดนแหงน มรากเหงามาจากบรรพชนทนบถอศาสนาอสลามอพยพมาจากไทรบรจนอาจกลาวไดวาสตลเปนดนแดนมสลมมาแตครงโบราณกาล สำาหรบชาวไทยพทธเรมเขาไปยงสตลในชวงตนสมยรตนโกสนทร ซงอาณาเขตของสยามแผกวางไกลไปรอบทศจนถงทางตอนใต ไมวาจะเปนปตตานปะลสและตรงกานลวนแลวแตเปนเขตแดนของสยามทงสน สวนชาวครสตเพงจะเขาสจงหวดสตลเมอประมาณ๓๐ ปทผานมา โดยมการเผยแพรคำาสอนตามหลกศาสนาครสตทโบสถขนาดใหญ ๒ แหง ซงสรางขนในตวเมอง นอกจากนยงมโบสถขนาดเลกซงมหองพกสำาหรบใชเปนทปฏบตศาสนากจอก๒แหงอยในบรเวณรอบนอกตวเมองการเขามาของนกบญเพยงไมกคนทำาใหชาวสตลเรมรจกศาสนาครสต โดยคนทนบถอครสตสวนใหญจะมฐานะดกวาคนกลมอนโดยเฉพาะมสลม ครอบครวทนบถอครสตจะมาจากไทยพทธและมกจะมหนาทการงาน ทดมความพยายามสงเสรมบตรหลานใหไดรบการศกษาสงๆ ทนกมาดกนวาทำาไมคน๓ศาสนาในละงถงอยรวมกนได คำาตอบกคอ พวกเขามประวตศาสตรชมชนอนยาวนานบนวถชวตทรกสงบภายใตกรอบแนวคดทวา “แมจะแตกตางกน แตหากทกคนตางทำาหนาทของตนเองใหสมบรณความสงบสขยอมเกดขน” ในสวนของศาสนา พวกเขาไมมความคดทจะชกจงผอนใหเขาสศาสนาของตนดวยการโนมนาวชกชวนจนทำาใหเกดความอดอด คนทละงจงไมมการเผยแผศาสนาสงทพวกเขาทำาคอการแลกเปลยนความคดเหนพดคยกน โดยไมชวาศาสนาของใครดกวากน ไมชวาศาสนาอนมขอจำากดหรอพธกรรมทงมงายยงยาก ไมพยายามพดถงความแตกตางระหวาง“ของเขา”กบ“ของเรา” แตพวกเขาจะอธบายถง“จดเดน”ของแตละศาสนาโดยเชอวาอาจทำาใหคนตางศาสนาเปลยนมมมองและความเชอมนเพอมงไปสชวตทดกวา วธการนจงไมกอใหเกดการเผชญหนาไมทำาใหเกดขอโตแยงและความกนแหนงแคลงใจตอกน


หากจะถามวาวธการนไดผลอยางไรคำาตอบกคอชาวไทยพทธสวนหนงหนเขาหาศาสนาครสตและเขารวมกจกรรมดวยความเตมใจ อยางไรกตาม เปนทนาสงเกตวาชาวมสลมทละงคอนขางจะวางเฉย ตอกจกรรมของศาสนาอน ไมมการเขารวมแตกมไดตอตาน ชาวมสลมทละง สวนใหญจะใหความสำาคญกบการดแลบตรหลานของตนเปนลำาดบแรกซงตองถอวาเปนเรองทด เพราะเปนการปองกนการแพรระบาดของยาเสพตดและ การถกชกจงไปในทางทผด หากจะถามวาทละงมความขดแยงหรอไม คำาตอบกคอ มเพราะทนไมอาจหลกพนความจรงทวาความขดแยง เปนเรองปกตธรรมดาของมนษย แมความขดแยงในละงจะมสาเหตมาจากกจกรรมทางศาสนา กลาวคอชาวมสลมมการกระจายเสยงบทสวดผานหอกระจายเสยง ทำาใหคนในศาสนาอนรสกวาถกรบกวนและละเมดสทธ แตความรนแรงกไมเกดขนไมมการยกขบวนไปรมลอมหรอประทวงหนามสยดเพราะพวกเขาเลอกทจะหลกเลยงการเผชญหนาโดยแจงใหเจาหนาทของรฐเขามาแกไขดวยการเปนผแจงเตอนและขอความรวมมอจนทำาใหขอขดแยงหมดไปในทสด นเปนเรองเดยวทชาวละงเคยขดแยงกน คณผอานบางคนอาจจะนกโตแยงในใจวาการไมมความขดแยงของ ชาวละงเปนเพราะพวกเขาเปนชมชนเลกมสมาชกเพยงไมเทาไหรโอกาสของความขดแยงจงไมคอยเกดขน หากทานคดเชนนผเขยนกขออธบายวาชมชนไมวาเลกหรอใหญหากวถชมชนออนแอหรอเปนวถทไมเออตอการใชชวตอยางสงบสข ไมเปนวถทเออ ตอการผกมตรไมตรกบคนรอบขาง ตอใหชมชนนนมคนแค๒คนความขดแยงกสามารถทจะเกดขนได บรรทดสดทายกอนจบจงอยากจะเชญชวนทานทงหลายวาขอใหหนมามองวถชมชนของตนและชวยกนเสรมสรางใหวถชมชนเปนกลไกหนงทจะนำาความสมครสมานสามคคมาสสวนรวม เพอประเทศชาตของเรา

บอสเนย�สมรภมโลกจารก



บอสเนย�สมรภมโลกจารก

เมอเอยถงประเทศบอสเนยและเฮอรเซโกวนา หรอทนยมเรยกกนสนๆวา “บอสเนย” ภาพแรกททกคนนกถงคอความหายนะยอยยบจากการสรบ จนทำาใหบอสเนยเปนทขนชอลอกระฉอนในฐานะประเทศทมสงครามกลางเมองจนคนทงโลกตนตะลง ดวยไมคาดคดมากอนวาในยคดจตอลซงเทคโนโลยทางการสอสารกาวหนาดวย ๔G ผคนบางประเทศยงเขนฆาลางเผาพนธ กนอยางบาคลง อยางไรกตาม เชอไดวาคนสวนใหญแทบไมรอะไรเกยวกบบอสเนยเลยโดยเฉพาะสาเหตททำาใหคนชาตเดยวกนตองเขนฆากนจนมผบาดเจบลมตายเปนแสนเพยงเพอใหฝายตนบรรลความมงประสงค ดงนนเพอใหเกดความเขาใจและเหนภาพแจมชดมากขนขออนญาตเรมตนดวยการบอกเลาถง“ความขดแยง”ทเกดขนในประเทศนเสยกอน บอสเนย แบงกลมออกเปน ๓ ฝาย ไดแก “เซรบ”พวกทหนง “โครแอท”พวกทสอง และบอสเนยตนตำารบ พวกทสาม (การแบงพวกเชนนเพอเปนการอธบายในภาษาเขาใจงาย)ซงบอสเนยทง๓ฝายนนบถอศาสนาแตกตางกนกลาวคอบอสเนยเปนมสลมขณะทเซรบนบถอครสตนกายออโธดอกซสวนโครแอทนบถอครสตนกายโรมนคาทอลก เพอใหงายตอความเขาใจ ขอใหคณผอานจำาเพยงวาในดนแดนมรณะนแบงออกเปน๓พวกคอเซรบโครแอทและบอสเนย ทงสามพวกทกลาวมานจรงๆแลวตองถอวาเปนคนชาตเดยวกนเพราะมเชอสาย“ยโกสลาฟ”เหมอนๆกนเนองจากประวตความเปนมาของประเทศบอสเนย เกดขนหลงจากการลมสลายของประเทศทเปรยบเสมอน“แมใหญ”ผใหกำาเนดคอประเทศยโกสลาเวย คงตองเลาประวตศาสตรชวงนใหคณผอานไดทราบพอเปนสงเขปวา กอนสงครามโลกครงทสองเคยมประเทศยโกสลาเวยตงอยทางภาคตะวนออกเฉยงใตของยโรปในคาบสมทรบอลขานแตถกเยอรมนกบอตาลยดครองไว ชาวยโกสลาเวยไมยอมจำานนงายๆ พวกเขารวมตวกน โดยม นายพล “โจเซฟบรอสตโต”เปนผนำาในการตอสเพอเอกราชจนไดรบชยชนะสามารถ


ขบไลเยอรมนและอตาลซงเปนพนธมตรกนออกไปไดสำาเรจเมอสงครามโลก ครงทสองสนสดลงในป๑๙๔๕ จากนนนายพลตโตไดกอตง“สหพนธสาธารณรฐยโกสลาเวย”ขนเมอป๑๙๔๖โดยแบงออกเปน๖สาธารณรฐและดนแดนอก๒จงหวดทสำาคญๆไดแก สโลวเนย มาซโดเนย เซอรเบย โครเอเซย มอนเตเนโกร และบอสเนยสวนอก๒จงหวดไดแกโคโซโวและวอยวอดนา เพอใหเขาใจงายขนขอแนะนำาใหคณผอานจำาชอแค๓สาธารณรฐเทานนคอบอสเนยเซอรเบยและโครเอเชยเนองจากเปนตวละครสำาคญของสงครามครงน ในตอนนนไมมเคาลางเลยวาในเวลาตอมาจะมการ “ฆาลางเผาพนธ”เกดขนในภมภาคนเพราะตอนทนายพลตโต ไดรบชยชนะดนแดนทงหมด มสนตสขโดยยโกสลาเวยเปนสหพนธสาธารณรฐทปกครองในระบอบคอมมวนสตเชนเดยวกบสหภาพโซเวยต จนกระทงถงคราวทคอมมวนสตโซเวยตลมสลายยงผลใหมประเทศใหมทเคยเปนบรวารเกดขนหลายประเทศคอมมวนสตยโกสลาเวยกถงคราวลมสลายตามโซเวยตไปดวย การลมสลายของยโกสลาเวยในครงนนทำาใหดนแดนทเคยเปนสหพนธสาธารณรฐยโกสลาเวยประกาศแยกตวเป นอสระจากรฐบาลกลางใน กรงเบลเกรดรวมทงบอสเนยซงแยกตวเปนเอกราชเมอป๑๙๙๒ กอนทสงครามกลางเมองในบอสเนยจะอบตขนโครเอเชยกบเซอรเบย ซงแยกตวออกมาจากยโกสลาเวยไดเปดศกกน เนองจากชาวเซรบทอยในโครเอเชยตองการแยกตวเปนภมภาคอสระ ทงสองฝายรบกนอยพกใหญแตกไมมใครชนะโดยเดดขาด จงตกลงทำาสญญาสงบศก และหนเหความสนใจมายงความเคลอนไหวในบอสเนย ซงมเขตแดนตดกนและมเผาพนธของตนอนไดแก ชาวเซรบ และชาวโครแอทอาศยอยดวยทงนเซอรเบยไดใหการสนบสนนชาวเซรบขณะทโครเอเชยใหการสนบสนนชาวโครแอท กลมชนทง ๓ พวกในบอสเนยตางกมกองกำาลงและรฐบาลอสระของตนเองสงครามครงใหมจงปะทขนในดนแดนบอสเนยเมอตางฝายตางตองการ


ตงอาณาจกรของตนเพยงผเดยวดวยการฆา“ลางเผาพนธ”กลมทแตกตางทางเชอชาตและศาสนา การสรบไดเปดฉากขนตงแตป๑๙๙๒เรอยมามทงการทบอสเนยและโครแอทจบมอกนรวมรบกองกำาลงเซรบและหนมารบกนเองยงผลใหหายนะ เกดขนทกหยอมหญา จำานวนผคนบาดเจบลมตายทวมากขนจากหมนเปนแสนมการฆาลาง เผาพนธอยางโหดเหยมดวยวธการตางๆเชนปาดคอขดหลมฆาหมดวยระเบดฯลฯอนสรณสถานทางวฒนธรรมของแตละฝายถกทำาลายยอยยบจนในทสดประชาคมโลกกทนอยไมได องคการกาชาดสากลเปนพวกแรกทเขาไปใหความชวยเหลอพลเรอนแตกตองถอนตวออกมาในเดอนพฤษภาคม ๑๙๙๒ เพราะการสรบเปนไปอยาง ดเดอดไมมใครสนใจกบเจาหนาทกาชาด ตอมาในเดอนสงหาคมปเดยวกน สหประชาชาตไดจดสงกองกำาลง๗,๐๐๐นายเขาแทรกแซงในบอสเนยเพอใหความชวยเหลอผอพยพซงถกโจมตจากกองทหารของแตละฝาย แตสถานการณกไมดขน มหนำาซำายงเกดเหตการณกองกำาลงเซรบและบอสเนยสลบกนบกเขายดศนยอพยพคลงอาวธและจบทหารสหประชาชาตเปนตวประกน สงครามในบอสเนยดำาเนนตอไปโดยไมมททาวาจะยตลง ขณะเดยวกนความพยายามในการขบเคลอนกระบวนการสนตภาพดวยการเจรจาไกลเกลยกไดดำาเนนไปดวยความอดทนและใชเวลาอยางตอเนอง จากจดเรมตนในเดอนธนวาคม ป ๑๙๙๒ ผลทไดจากการขบเคลอน มเพยงการตอบรบเขารวมหารอของทง๓ฝายในตนป๑๙๙๓ แตการเจรจากไรผล เพราะในเดอนพฤษภาคมปเดยวกน การสรบ ในบอสเนยทวความรนแรงขนอก ในเดอนมนาคม ๑๙๙๔ สหรฐฯ เขาแทรกแซงดวยการโจมตพวก โครแอททำาใหการรบระหวางโครแอทกบบอสเนยยตลงไดแตการรมรบชาวเซรบโดยกองกำาลงโครแอทกบบอสเนยยงคงดำาเนนตอไป ในเดอนธนวาคมปเดยวกน จมม คาเตอร ผนำาสหรฐฯ ประสบความสำาเรจในการยตศกชวคราวในชวงครสมาสตกอนทการสรบจะดำาเนนตอไปโดย


กองกำาลงนาโต เขาโจมตทงทางอากาศและภาคพนดน เพอกดดนใหทกฝาย ยอมขนสโตะเจรจา กลยทธนไดผลเพราะเรมมขอเสนอจากเซรบทจะหยดยงในพนทอาศยของพลเรอนแลกกบการยตการโจมตทางอากาศซงนาโตตอบตกลงในวนท๑๔กนยายน จากนนการเจรจาเพอลดความขดแยงและการสรบในบอสเนยกไดดำาเนนไปอยางจรงจงภายใตการแทรกแซงของสหรฐฯ ในยคประธานาธบดคลนตน จนกระทงในวนท ๑๐ ตลาคม จงไดมประกาศ “หยดยง” อยางเปนทางการ ในทกพนทของบอสเนย เมอมาถงจดนกระบวนการสนตภาพกเปนรปธรรมชดเจนมากขนโดยมสหรฐฯ เปนตวกลาง ดวยการเชญทง ๓ ฝาย มาเจรจากนทเมอง “เดตน” มลรฐโฮไฮโอ ในการนผนำาสหรฐมอบหมายใหรฐมนตรตางประเทศของสหรฐทำาหนาทเปนคนกลางจนไดขอตกลงในวนท ๒๑ พฤศจกายน กอนทจะมการลงนาม อยางเปนทางการในสญญาสงบศกทกรงปารส เมอวนท๑๔ธนวาคมภายใตชอ“สนธสญญาเดตน” ขอตกลงในสนธสญญานมสาระสำาคญ๔ประการไดแก ๑.บอสเนย ยงคงเปนประเทศเดยว มรฐบาลกลางอยทกรงซาราเจโว ซงเปนเมองหลวง ๒.กำาหนดเขตแดนภายในรฐโดยแบงเปนสหพนธบอสเนย – โครแอท มพนท ๕๑ เปอรเซนต เพอใหชาวบอสเนยกบโครแอทอยรวมกน สวนพนท ทเหลออก ๔๙ เปอรเซนต กำาหนดใหเปนสหพนธบอสเนย – เซรบ สำาหรบ ชาวเซรบอยอาศยโดยทผลภยแตละฝายสามารถเดนทางกลบสสหพนธของตนไดอยางปลอดภยและมเสรในการเดนทางไดทวดนแดน ๓.หามมใหชนชาตเซรบมสลมและโครแอทแยกตวเปนเอกราช ๔.กำาหนดใหมการเลอกตงประธานาธบดของทง๒สหพนธ ผลจากสนธสญญา “เดตน” ทำาใหสงครามฆาลางเผาพนธในบอสเนย ยตลงและบอสเนยมการเลอกตงในระบอบประชาธปไตยโดยนายอาลยาอเซตเบโกวชซงเปนมสลมไดรบเลอกใหดำารงตำาแหนงประธานาธบดในทสดสนตภาพกกลบคนมาสบอสเนย


แตกวาจะไดมาการสรบอยางเตมรปแบบกดำาเนนมาถง๔ปเครองบนของกองทพนาโตหลายลำาถกยงตกยงผลใหนกบนอเมรกนคนหนงคอเรออากาศโท“สกอตโอกราด”กลายเปนฮโรบนหลมศพของพลเรอนทปราศจากอาวธซงถกฆาลางเผาพนธนบแสนดวยเหตผลจากความแตกตางทางศาสนาระหวางผนบถอครสตนกายออโธดอกซ นกายคาทอลก และชาวมสลม โดยแตละ ฝายตองการครอบครองดนแดนเพอประกาศเอกราชสถาปนาอาณาจกรทมเฉพาะผนบถอศาสนาของตนเอง สงทเราพบจากการศกษาแนวทางการแกปญหาความขดแยงในบอสเนยนอกจากความแตกตางดานศาสนาทเปนอปสรรคสำาคญแลวโครงสรางทางการเมองของประเทศนยงไมเหมอนประเทศใดในโลกกลาวคอ การเมองเปนไปในลกษณะแบงกลมตามเชอชาตโดยคณะประธานาธบดของบอสเนยจะคดเลอกมาจากชาวเซรบบอสเนยและโครแอทผลดเปลยนกนขนดำารงตำาแหนงทกๆ๘เดอน หลงการสรบไดยตลง เศรษฐกจบอสเนยฯ ไดรบการพฒนาอยางมากอยางไรกตามอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจยงคงมความผนผวนอนเนองมาจากพษสงตกคางของสงคราม ภาระทเรงดวนของรฐบาลยงคงเปนเรองการฟนฟเศรษฐกจ ซงจำาเปนตองมสภาวะแวดลอมทเอออำานวยตอการลงทนของและเปนระบบเศรษฐกจแบบการตลาด ซงปจจบนการแปรรปรฐวสาหกจเปนไปอยางลาชา อตราการวางงานยงคงสงมการทำาอตสาหกรรมโลหะแรเคมภณฑสงทออาหารสำาเรจรป กอนหนาน บอสเนยเคยเปนฐานการผลตอตสาหกรรมทหารของยโกสลาเวยมากอนปจจบนยงคงมการนำาเขาอาหารจากภายนอกเพอการบรโภค สำาหรบประเทศไทยเราอาจเลอก“บอสเนยโมเดล”มาเปนกรณศกษาในการแกปญหาความขดแยงในภาคใตได เนองจากมหลายประเดนทม ความคลายคลงกน ไดแก มการสรบเกดขน แมจะไมใชการรบเตมรปแบบ แตคขดแยงคอรฐไทยและกลมกอความไมสงบตางใชกำาลงตดอาวธเขาปฏบตการในพนทอยางตอเนอง นอกจากนเหตปจจยททำาใหเกดความขดแยงยงมาจากเรองของศาสนาและความตองการในการแยกตวเปนรฐอสระ ไมตางอะไรกบในบอสเนยซงทง


๓ฝายนบถอศาสนาตางกนและตองการสถาปนารฐทมศาสนาของตนเปนหลก เพอปกครองตนเอง และสงทภาคใตของไทยคลายคลงกบบอสเนยมากทสดกคอ “เหยอ”ของความขดแยงคอประชาชนผบรสทธซงไดรบผลกระทบจากการตอสเขนฆาอยางโหดเหยมในลกษณะ“เปาหมายออนแอ”ทกลมกอความไมสงบมงโจมตอยางตอเนอง แมประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใตจะยงไมถงขนถกฆาลางเผาพนธแตการ “ฆารายวน” การเผาอาคารสถานทราชการ วางระเบดแหลงการคาชมชน เสนทางคมนาคมสงหารครและบคลากรของรฐกแสดงใหเหนวา นคอสถานการณ“บอสเนยยอสวน” ปจจบน รฐบาลเลอกแนวทางการแกปญหาชายแดนภาคใตดวยการเจรจากบกลมบอารเอนโดยมมาเลเซยเปนคนกลาง สงหนงทเหมอนกบบอสเนยกคอ ระหวางการเจรจาสถานการณ ยงคงรนแรงเชนเดมบางจงหวะความรนแรงกเพมมากขน ซงกไมใชเรองแปลก เพราะระหวางการเจรจาเพอยตศกบอสเนย ความรนแรงกไมไดลดนอยลงและบางจงหวะสงครามกรนแรงขนเชนกน ดงนนหากยดบอสเนยมาเปนโมเดลในการแกปญหารฐไทยกควรเจรจากบบอารเอนตอไปแมจะตองใชเวลาแรมปกตาม ขณะเดยวกนในสวนของความขดแยงทางการเมองทกส ทกฝาย ทกพรรคการเมอง กควรจะหนหนาเขาหากน เพอตงโตะเจรจาหาทางออก ใหกบประเทศไทยเชนกน ขณะนรฐบาลมแนวคดทจะตงสภาปฏรปประเทศไทยโดยเชญภาคสวนตางๆเขารวมในการหารอ นจงเปนอกหนงความหวงทจะชวยใหประเทศไทยพนจากสภาพการเปน“บอสเนยยอสวน”ในทายทสด

ตรก�ความแตกตางคอความสวยงาม



ตรก�ความแตกตางคอความสวยงาม

หากจะตงคำาถามวาทำาไมตรกจงเปนประเทศทควรจะใชเปนแบบอยางในการศกษาแนวทางการอยรวมกนอยางสนตของคนในชาตคำาตอบอาจจะเปนเพราะประเทศนมอะไรหลายอยางทนาทงในแงของการผสมผสานความหลากหลายทงในเรองของชาตพนธศาสนาการเมองการปกครองตลอดจนความเชอและแนวคดของผคนโดยทความหลากหลายดงกลาวไมกอใหเกดความขดแยงเกลยดชงกนอยางสดขว เหมอนความเปนไปทเกดขนและดำารงอย ในประเทศไทยปจจบน หากไมนบการทประชาชนออกมาประทวงรฐบาลตรกเมอเดอนพฤษภาคม๒๐๑๓ทเพงผานมาไมนานจนเหตการณบานปลายไปสการจราจลดวยสาเหตทไมนาจะเปนเรองกลาวคอฝายการเมองคดจะเปลยนแปลงการใชพนทสวนสาธารณะเกซบรเวณจตรส“ทกซม”ทอยในกลางกรงอสตนบลตรกกคงจะรกษาภาพลกษณและชอเสยงของประเทศทสามารถบรหารจดการความขดแยงของตนเองไดอยางลงตวและนายกยอง กอนอนตองขออนญาตเลายอนความเปนมาของตรกสกเลกนอยพอใหรประวตศาสตรโดยสงเขปวา ประเทศนมรากเหงามาจากจกรวรรดออตโตมานซงถอกำาเนดขนมาบนโลกใบน เมอป ๑๔๕๓หลงจากทจกรพรรดเมหเหมดท๒ ซงนบถอศาสนาอสลามทำาสงครามกบจกรวรรดไบเซนไทนซงนบถอครสตและไดรบชยชนะอยางเดดขาด หลงยดดนแดนแหงนไดจกรพรรดเมหเหมดท ๒ ไดเปลยนชอเมอง หลวงของไบเซนไทนจาก“คอนเสแตนตโนเปล”เปน“อสตนบล”และเปลยนโบสถ “ฮาเจยโซเฟย” ซงเปนโบสถครสตใหกลายเปน “มสยด” สำาหรบชาวมสลมทนบถอศาสนาอสลามจวบจนปจจบน เพยงแครากเหงาของตรกในประวตศาสตรกแสดงใหเหนแลววาประเทศนถอกำาเนดขนจากความขดแยงและสงครามของคนตางศาสนา จกรวรรดออตโตมาน ซงเปนบรรพชนของตรก เจรญรงเรองถงขดสด ในยคของสลตาน “สไลมาน” ซงครองราชยยาวนาน ๔๖ป ระหวางป ค.ศ.๑๕๒๐-๑๕๖๖โดยในยคนนออตโตมานมอาณาเขตกวางใหญไพศาลรอบทศ


ดนแดนทางตอนเหนอจรดคาบสมทรไครเมย ตอนใตจรดแอฟรกาทางตะวนออกจรดคาบสมทรอารเบยตะวนตกจรดออสเตรย ความยงใหญของจกรวรรดออตโตมานในยคสลตาน “สไลมาน” ซงมพระชนมชพ๗๔พรรษาและไดรบสมญาจากชาวตะวนตกวา“สไลมานผยงใหญ”คอ๑ใน๓สงทชาวตรกภาคภมใจในประวตศาสตรชาตพนธของตนมาจนทกวนน อยางไรกตาม จกรวรรดออตโตมานกไมอาจยนยงอยไดอยางถาวร ตามสจธรรมทวา“ใดใดในโลกลวนอนจจง”อนแปลวาไมมสงใดอยคำาฟา จกรวรรดออตโตมานอนยงใหญกเชนกน จากทเคยเขมแขงเกรยงไกรมาหลายรอยป ออตโตมานเรมเสอมถอยตงแตศตวรรษท๑๗เปนตนมาและเมอถงศตวรรษท๑๙จกรวรรดออตโตมานกถกเรยกขานจากรสเซยวา“คนปวยแหงยโรป” แตนนกยงไมใช“จดเปลยน”ของออตโตมานเทากบการทกลมปญญาชนซงเรยกตวเองวายงเตรก(YoungTurks)ไดลกขนมาเรยกรองใหมการปฏรปการเมองและบบใหสลตานอบดลฮามดท๒พระราชทานรฐธรรมนญฉบบแรกเพอเปลยนแปลงการปกครองมาเปนระบบรฐสภาโดยมสลตานเปนประมข อยางไรกตามรฐธรรมนญดงกลาวใชไดเพยงปเดยวสลตานอบดลฮามดท๒ไดทรงยกเลกรฐธรรมนญฉบบนนทำาใหการปกครองของจกรวรรดออตโตมานไดถกเปลยนกลบมาเปนระบบสมบรณาญาสทธราชยอกครง ครนถงป ค.ศ.๑๙๐๘กลมยงเตรกไดกอการปฏบตบบบงคบใหสลตานอบดลฮามดท๒ประกาศใชรฐธรรมนญอกครงในปตอมาสลตานพระองคนถกปลดออกจากพระราชอำานาจ กลมยงเตรกไดรวบอำานาจปกครองประเทศไวอยางเบดเสรจเดดขาดและในป ค.ศ.๑๙๑๔ กลมยงเตรกไดนำาประเทศเขาสสงครามโลกครงท ๑ รวมกบฝายเยอรมน หลงจากสงครามโลกครงท ๑ ยตลงโดยเยอรมนเปนฝายพายแพจกรวรรดออตโตมานจงตกเปนฝายแพสงครามดวยซงเปนผลใหจกรวรรดออตโตมานตองสญเสยดนแดนทเปนเมองขนทเหลอในบอลขานและตะวนออกกลางและทเลวรายทสดคอ อานาโตเลยถนทอยของชาวเตรก และอสตนบลไดถก กองกำาลงของชาตยโรปทชนะสงครามเขายดครอง


แมชาวเตรกสวนใหญจะยอมรบการสญเสยดนแดน แตพวกเขาไมอาจยอมรบความพยายามของชาตตะวนตกทจะยดครองอานาโตเลย ซงชาวเตรกถอวาเปนบานเกดเมองนอนของตน ชาวเตรกผรกชาตจงไมมทางเลอกอน นอกจากจะจบอาวธลกขนตอสโดยม“มสตาฟาเคมาลอตาเตรก”เปนผนำา สงครามเพอการปลดปลอย จงอบตขนในระหวางป ค.ศ.๑๙๑๙ - ค.ศ.๑๙๒๓ ในชวงนการปกครองตรกดำาเนนไปโดย ๒ รฐบาล ไดแก รฐบาลของสลตานออตโตมาน ซงตงอยทนครอสตนบล และรฐบาลแหงสมชชาใหญตรกซงตงอยทกรงองการา เมอการตอสในสงครามเพออสรภาพสนสดลงดวยการ ลงนามสนธสญญาโลซานน ซงนำาไปสการรบรองเขตแดนของประเทศตรก ในปจจบน และการสถาปนาสาธารณรฐตรก ซงมกรงองการาเปนเมองหลวงเมอวนท๒๙ตลาคมค.ศ.๑๙๒๓ กอนหนาทจะมการสถานปนาสาธารณรฐตรกรฐสภาของรฐบาลองการาไดมมตเมอวนท ๑๑ ตลาคม ค.ศ.๑๙๒๒ ยกเลกระบบสลตาน ทำาใหอคร มหาเสนาบดคนสดทายของรฐบาลออตโตมานไดยนใบลาออก และในวนท๑๗พฤศจกายนปเดยวกนสลตานเมหเมตท๖สลตานพระองคสดทายของออตโตมานไดเสดจไปลภยในตางประเทศ โดยเสดจออกจากนครอสตนบลโดยเรอรบขององกฤษ เปนการปดฉากลงอยางสมบรณ ของจกรวรรดออตโตมานซงมอายยนยาวกวา๖๐๐ป จากนนตรกโฉมใหม กไดถอกำาเนดขนภายใตการนำาของ “มสตาฟา เคมาลอตาเตรก”รฐบรษผนำาตรกซงไดรบการยกยองเปรยบเสมอนบดาของชาวตรกทงมวลตราบจนปจจบน (มสตาฟาเคมาลอตาเตรก)รฐบรษผนำาตรก29ตลาคมพ.ศ.2466–10พฤศจกายนพ.ศ.2481 อตาเตรกไดปฏรปประเทศตรกโดยใชการปกครองระบอบสาธารณรฐและลมเลกระบบสลตานแยกศาสนาออกจากการเมองโดยเดดขาดเขาตองการรฐฆราวาสและมแนวความคดแบบชาตนยมปรบปรงประเทศใหมฐานะเทยบเทาประเทศทางตะวนตก


อตาเตรกปฏรประบบศาลและกฎหมายโดยเฉพาะการยกเลกการปฏบตตามหลกการหรอวถทางในการดำาเนนชวตตามแบบอสลามทงหมด เชน การยกเลกกฎหมายชารอะฮแลวนำาประมวลกฎหมายแพงสวส ๑๙๐๘ มาใชแทนยกเลกโรงเรยนสอนศาสนาอสลามและภาษาอาหรบหามสตรคลมฮญาบหามผชายสวมหมวกเปนตน เหตผลสำาคญประการหนงททำาใหมการปฏรปประเทศโดยแยกศาสนาออกจากการเมองและไมใชกฎหมายอสลามเนองจากอตาเตรกเหนวาศาสนามขอจำากดในการปฏบตตนอยางเครงครดจนเปนเหตใหขดตอสทธพนฐานเบองตน อสรภาพ และเสรภาพของประชาชน หากระบอบประชาธปไตยซงปลอดจากอทธพลทางการเมองทมขอจำากดทางศาสนาไดยอมสามารถทำาใหตรกเตบโตอยางประเทศตะวนตกและไดรบการยอมรบจากนานาประเทศมากขน แตดวยเหตทตรกเปนประเทศทมผนบถอศาสนาอสลามรอยละ๙๙และชาวตรกทอนรกษนยมดานศาสนามอยจำานวนมาก จงทำาใหเกดการตอตาน การปฏรปดงกลาวปฏวตของ“เชคซาอด”นกวชาการศาสนาและเปนผนำาทางดานจตวญญาณทตอตานลทธลาอาณานคม แตอตาเตรกอางวาเชคซาอดเปนกบฎเขาจงไดสงทหารไปปราบปรามเปนเหตใหมสลมถกฆามากกวา๕๐,๐๐๐คน อยางไรกตามเมอสถานการณสงบลงและตรกมความรงโรจนอตาเตรกจงไดรบการยกยองจากชาวตรกทพยายามมองขามความเปนเผดจการของ อตาเตรก ศรทธาและความเคารพเทดทนทชาวตรกมตออตาเตรกในฐานะ“บดาของประเทศ”ไมตางอะไรกบความรสกเทดทนบชา“เหมาเจอตง”ของชาวจน และความรสกเคารพเทดทน“โฮจมนท”ของชาวเวยดนาม เมอรจกกบตรกตามสมควรแลวทนเรากจะมาวเคราะหความเปนไปเชงลกของสภาพสงคมและการเมองตรก ประกอบขอคดเหนของนกศกษา ๔ส๔ ตามกระบวนการทเรยกวา“ถอดบทเรยน” ตรกปกครองในระบอบประชาธปไตยมการเลอกตงเหมอนประเทศประชาธปไตยทวไปโดยม“ประธานาธบด”เปนผนำาสงสดและมนายกรฐมนตรเปนผนำาฝายบรหาร


ประชากรของตรกรอยละ๙๙ นกถอศาสนาอสลาม (๓๑,๑๒๙,๘๔๕คน) ทเหลอเปนครสตนกายกรกออรทอดอกซ (๗๓,๗๒๕ คน) ครสตนกายจอรเจยนออรทอดอกซ (๖๙,๕๒๖คน)ครสตนกายโรมนคาทอลก (๒๕,๘๓๓คน)ครสตนกายโปรเตสแตนด(๒๒,๙๘๓คน)และยว(๓๘,๒๖๗คน) พรรคการเมองเสยงขางมากของตรกในปจจบนทเปนรฐบาลบรหารประเทศคอ “พรรคมสลม” หรออกชอหนงคอ “พรรคความยตธรรมและ การพฒนา” ใชชอยอในภาษาตรกวา พรรค AKP (Adalet ve Kalkinma Partisi) สวนพรรคฝายคานของตรกเรยกตนเองเปนภาษาตางประเทศวาพรรคCHP(CumhuriyetHalkPartisi)ซงถาเขยนไมครบพรรคนกจะกลายเปนพรรค“ซพ”ของเจาสวในบานเราไปในทนท เมอเปรยบเทยบกบเราจะเหนวาทงสองพรรคแตกตางกนอยางสนเชงกลาวคอพรรคฝายคานCHPระบวาตนเองเปนพรรคสงคมนยมประชาธปไตยขณะทพรรคAKPซงเปนรฐบาลพรรคเดยวระบวาตนเองเปนพรรคประชาธปไตยกาวหนาไมไดคลงศาสนาหรอกดกนศาสนาอนแตไดปรบเปลยนวถของศาสนาอสลามใหสอดคลองกบวถโลกตะวนตกในฐานะทตรกไดชอวาเปนดนแดนสองทวปและเปนประเทศมสลมในเอเชยกลางประเทศเดยวทแยกศาสนาออกจากรฐอยางเปนรปธรรมมากทสด เราจงไดเหนวถอสลามแบบยโรปในตรกทสตรไมตองมผาคลมหนาและสามารถแตงกายเปดเผยสวมชดวายนำาทพชเราไดเหนมสลมดมเหลายามคำาคนผบบารทอยตามตรอกซอกซอยมสาวอะโกโกเตนโชวเหมอนบารเบยรในพทยาขณะทตามมมเมองยงคงมมสยดสงตระหงานสงกระจายเสยงตามชวงเวลาทมการสวดตามคมภรอลกรอาลเชนเดยวกบประเทศมสลมทเครงครด แมจะไมอาจยนยนไดวาพรรคมสลมAKPทมนายเออรโดกนเปนผนำาสามารถกวาดทนงในสภาไดมากเพราะเหตใดกนแนแตสงททกคนยอมรบกคอพรรคAKPครองอำานาจมาตงแตป๒๐๐๒โดยชนะการเลอกตงอยางตอเนองคลายกบพรรคพลงประชาชนหรอพรรคเพอไทยทชนะพรรคประชาธปตยในบานเราจากการเลอกตงหลายครงทผานมา


ลาสดในป ๒๐๑๑ พรรค AKP ชนะเลอกตงไดทนงในสภาครงหนงนโยบายของพรรคAKPใหเสรทางการตลาดของกลมทนไมประชานยมมากนกแตกไมทอดทงรากหญาหลายนโยบายทประกาศออกมาเปนไปเพอคนจนรวมทงมการออกกฎหมายใหสอดคลองกบหลกการและแนวทางการปฏบตของศาสนาอสลาม ซงอาจเปนดวยเหตน นายเออรโดกน จงไดนงบงลงก นายกรฐมนตรของตรกเปนสมยทสาม สวนพรรคCHPซงเปนฝายคานฐานเสยงเปนคนรวยและคนชนกลางถกกลาวหาวาเปนพรรคทแอบองทหารและแอบเอาใจชวยใหกองทพเขาแทรกแซงดวยการวางแผนทำารฐประหารเพอโคนลมรฐบาลพรรคAKPระหวางป๒๐๐๒-๒๐๐๗ ทผานมากองทพตรกไดทำาการรฐประหารมาแลว๔ครงโดยทกครงจะเปนการรฐประหารเพอโคนลมผนำาทนยมศาสนาอสลาม กองทพตรกยงใหญแคไหนอาจพจารณาไดจากการทตรกเปนสมาชกองคการนาโตและมแสนยานภาพเปนลำาดบสองของกลมนาโตโดยเฉพาะทหารเรอตรกมเรอดำานำามากถง๑๓ลำาเพอการถวงดลกบรสเซยนานนำาในทะเลดำาทะเลเมดเตอรเรเนยนและชองแคบบอสฟอรช บทบาทของกองทพตรก จงไมเพยงแตจะเปนไปเพอสรางดลยอำานาจทางทหารในภมภาคและปกปองผลประโยชนของชาตทางทะเล ตลอดจน ปองปรามเพอนบานทมอาณาเขตตดกนเทานน หากกองทพตรกยงทำาหนาทรกษาความมนคงภายในดำารงไว ซงความสงบเรยบรอยทางการเมองดวยการใชกำาลงเขา“ยดอำานาจ”ปรบเปลยนรฐบาลเมอมความจำาเปน อยางไรกตาม เนองจากตรกไมมสถาบนพระมหากษตรยจงไมสามารถใชขออางในการรฐประหารเพอปกปองสถาบนไดเหมอนประเทศไทย ซงม การปฏวตและรฐประหารมาแลวถง๑๒ครง ขออางของการฉกรฐธรรมนญในตรกโดยกองทพจงมงไปทนกการเมองโกงกนความมนคงของประเทศถกสนคลอนจนออนแอจากการบรหารประเทศหลงลมรฐบาลไดแลวกองทพตรกจะคดสรร“คนด”เขามาเปนรฐบาลชวคราวกอนทจะจดใหมการเลอกตงครงใหม


ในอดตทผานมาตรกเคยมการรฐประหาร๔ครงผนำากองทพตรกอางวาเปนการตอกยำาใหประชาชนและนกการเมองตรกไดตระหนกวา การแยกทหารออกจากการเมองไมไดหมายความวาทหารจะไมสนใจการเมองไมรรอนรหนาวกบเหตการณทางการเมองทจะสงผลกระทบตอความมนคงและความอยรอดของประเทศชาตและของระบอบประชาธปไตย ในทางตรงกนขามกองทพตรกมความเขาใจดวาการแยกทหารออกจากการเมองหมายถงการททหารจะไมเขามาแทรกแซงกาวกายบงการการบรหารประเทศของรฐบาลในยามทบานเมองอยในสภาวะปกต แตเมอใดทบานเมองตองประสบกบวกฤตการณรายแรง มผลกระทบโดยตรงตอความมนคงปลอดภยของประเทศกองทพจะอยนงเฉยมไดแตจำาเปนตองเขามาดำาเนนการใหเหตการณกลบสสภาวะปกตไมปลอยใหผลประโยชนและความขดแยงระหวางบรรดาพรรคการเมอง และนกการเมองมาทำาลายประเทศและประชาชน นอกจากนนการรฐประหารทง๔ครงในตรกยงเปนเหตการณพสจนใหเปนทประจกษอกดวยวา กองทพตรกตระหนกดวา ศตรและภยคกคามตอเสถยรภาพความมนคงและตอประชาธปไตยมใชจะมาจากภายนอกเทานนหากแตจะมาจากภายในประเทศมากกวาดวยซำาซงในกรณของตรกศตรภายในคอกลมแบงแยกดนแดนชาวเครดกลมนกการเมองและพรรคการเมองทใชศาสนาเปนเมองมอทางการเมองตลอดจนการคอรรปชนของนกการเมองเปนสำาคญ ในเรองของความขดแยงภายในจากปญหาชนกลมนอย ตรกอาจเปนโมเดลใหเราศกษาไดเชนกน จากขอมลทะเบยนราษฎรประชากรทงหมดของตรกมอยประมาณ๖๕ลานคนประชากรสวนใหญของตรกมเชอสายเครดถกมองอยประมาณ๕๐ถง๕๕ ลานคน ชนชาตอนๆ ทสำาคญ ไดแกชาวเครด, เซอรซาสเซยน, ซาซาบอสเนย,จอรเจย,อลเบเนย,โรมา(ยปซ),อาหรบและอก๓ชนชาตทไดรบการยอมรบจากทางการไดแกพวกกรก,อารเมเนยและยวในจำานวนนราว๑๕ลานคนเปนชนกลมนอยชาวเครด ดวยขนาดของจำานวนประชากร ทำาใหชาวเตรดถกมองวาเปนชนกลมนอยเพยงกลมเดยวเทานนทเปนภยคกคามตอเอกภาพและความมนคงของชาตไดรฐธรรมนญของตรกระบใหประชากรทงหมดตองใชสญชาตเตอรกเทานน


แตพลเมองทเปนชาวเครด ของตรกหลายลานคนดงกลาว ไมเหนดวยพวกเขาตระหนกดวาชาตพนธ และภาษาของตนมความแตกตางไปจาก ชาวเตอรกโดยสนเชงแตชาวเครดคนใดกตามทกลาแสดงออกถงอตลกษณทางการเมองของตนเอง แบบเปดเผย หรอสนบสนนการใชภาษาเครดในทสาธารณะอาจเสยงตอการถกเจาหนาทของตรกจบกม กอนหนาเหตการณรฐประหารในป๑๙๘๐การใชภาษาเครดในสถาบนตางๆทงหมดของรฐบาลตลอดจนในศาลและโรงเรยนถกสงหามรฐบาลทหารไดผานกฎหมายหลายฉบบทสงหามการใชภาษาเครด โดยเฉพาะการใชภาษาเครดผานสอชนดเสยงและสอสงพมพ แตมาตรการของรฐบาลไดรบการตอตานจากชาวเครดอยางกวางขวาง ผนำาตางๆทนยมสนตวธของชาวเครดไดทำาการเคลอนไหวภายในกรอบกตกาทางการเมอง เพอทจะทำาใหเกดการยอมรบสทธทางวฒนธรรมของ ชาวเครด รวมถงสทธในการพดภาษาเครดในทสาธารณะ เชน การอาน การเขยนตลอดจนการตพมพภาษาเครด ในขณะเดยวกน กลมหวรนแรงทสดของขบวนการชาวเครด อนไดแกพรรคแรงงานชาวเครด หรอ PKK ไดใชความรนแรงดวยการโจมตเจาหนาท เพอทจะสถาปนารฐอสระขนทางภาคตะวนออกเฉยงใตของตรก ซงเปนพนท ซงมประชากรชาวเครดอยกนอยางหนาแนน ลกษณะการโจมตของกลม PKK คอการใชความรนแรงแบบไมเลอก เปาหมาย และไมลงเลทจะฆาชาวเครดดวยกนเอง หากชาวเครดเหลานนใหความรวมมอกบฝายตรงขามแตเปาหมายการโจมตทวไปของกลมPKKคอเจาหนาทซงรฐบาลตรกตดอาวธให หรอพวกอาสาปองกนหมบาน รวมถงครตามโรงเรยนตางๆ ซงกลม PKK ถอวาเปนพวกทสงเสรมใหมการผสมกลมกลน ชาวเครด อยางไรกตามการใชความรนแรงแบบสดโตงของกลมPKKทำาใหรฐบาลสามารถสรางภาพใหกลมPKKเปนองคการกอการรายทำาใหนโยบายการปราบปรามของรฐบาลเกดความชอบธรรมมากขนมการทำาลายลางหมบานตามแนวพรมแดนและการบบบงคบใหชาวเครดโยกยายประชากรไปอยทางทศตะวนตกของตรก


การตอสระหวางกบฎชาวเครดกบรฐบาลตรกดำาเนนมาหลายปกอนทจะมการเจรจาสนตภาพระหวางชาวเครดกบรฐบาลตรกมขนในเดอนกมภาพนธ๑๙๙๙หลงจากทนายอบดลเลาะหโอคาลานผนำาPKKหนวยCIAของสหรฐฯจบกมตวททาอากาศยานกรงไนโรบ ประเทศเคนยา และสงตวใหกบทางการตรก โดยนายโอคาลาน ถกตดสนประหารชวต ทำาใหเขายอมประกาศหยดยง แตเพยงฝายเดยว อยางไรกตามการสนตภาพระหวางชาวเครด และรฐบาลตรกนนยงคงอยอกยาวไกลเพราะกลมชาวเครดทตอตานรฐบาลตรกกลมอนๆมไดยอมหยดยงตามไปดวยขณะทนายมรตคารายลานผนำาพรรคPKKคนใหมไดออกมาประกาศยกเลกการประกาศหยดยงในป๒๐๐๔พรอมกบเรมปฏบตการกอการรายตอไป ขณะทกลมกอการรายชาวเครดกลมอนๆ กปฏเสธทจะหยดยงตามท นายโอคาลาน ประกาศเอาไว นอกจากนกองกำาลงตดอาวธชาวเครดในตรก ยงไดรบความชวยเหลอดานอาวธและทพกพงจากทหารชาวเครดในรฐเคอรดสถานของอรค จนทำาใหเกดปญหากระทบกระทงระหวางรฐบาลตรก กบอรคตามมาเมอกองทพตรกสงทหารกวา ๑๐,๐๐๐ นายเขาไปปราบปรามกลมชาวเครด ในเขตแดนอรคในวนท ๒๑ กมภาพนธ ๒๐๐๘ โดยมการสนบสนนการโจมต ทางอากาศ ความรนแรงระหวางรฐบาลตรกและกลมตอตานชาวเครดดำาเนนตอไปจนกระทงฝาย PKK ประกาศหยดยงอยางไมเปนทางการในเดอนสงหาคม๒๐๑๒แตในตนเดอนกนยายนปเดยวกนกเกดเหตรนแรงขนอกครงและเพมมากขนพรอมๆ กบเหตความขดแยงในซเรย เนองจากรฐบาลซเรยไดตดอาวธใหกบชาวเครดในซเรย เพอเขาไปกอเหตในตรก ซงใหความชวยเหลอกลมตอตานรฐบาลซเรย ในปลายเดอนธนวาคม๒๐๑๒รฐบาลตรกไดเรมเจรจากบนายโอคาลานอกครงโดยใชชอการเจรจาวา “ขนตอนการหาทางออก” แตความรนแรง กยงไมหมดไปเพราะมการลอบสงหารแกนนำาคนสำาคญของPKKทกรงปารส


จากนนในวนท๒๑มนาคม๒๐๑๓รฐบาลตรกจงไดนำาจดหมายเปดผนกของนายโอคาลานถงประชาชนอานออกอากาศทางสถานโทรทศนโดยในเนอหาเรยกรองใหมการหยดยง ถอนกำาลงออกจากดนแดนตรก และยกเลก การตดอาวธของชาวเครดโดยในวนท๒๕เมษายนฝายPKKออกมาประกาศจะถอนกำาลงออกจากตรก เขาไปในเครดสถานของอรกตามการเรยกรองของนายโอคาลาน ซงแมจะไมอาจคาดเดาไดวาสนตภาพในครงนจะยงยนไดนานเทาไร แตอยางนอยความสงบทเกดขนในปจจบนกเปนสงทแสดงใหเหนวาความขดแยงและการตอสจะยตลงไดกดวยการหนหนาเขาหากนเพอหาทางออกผานกระบวนการไกลเกลยเจรจา ตลอดจนสานเสวนาอนจะนำาไปสขอยต ททกฝายยอมรบไดเพอใหเกด“สนตสข”ในทายทสด ทงหมดนคอตรก…ประเทศทคนไทยควรรจก

อหราน…เทวาธปไตยแหงตะวนออกกลาง



อหราน…เทวาธปไตยแหงตะวนออกกลาง

นอกเหนอจากประเทศตรกและบอสเนยซงถกหยบยกมาเปนกรณศกษาในเรองของการบรหารจดการความขดแยงแลวยงมประเทศอสลามอกประเทศหนงทมเรองราวทาทายประชาคมโลกแบบ“สดขว”จนดเหมอนกบวาชนชาตนไมเคยยดถอตอกฎเกณฑใดๆ และพรอมจะทำาทกอยางตามอำาเภอใจโดยไมสนใจวาการกระทำาของตนจะกอใหเกดศตรมากกวามตรมคขดแยงอยรอบทศรวมทงมความขดแยงภายในดนแดนของตนเองดวย ประเทศมสลมทวานกคอ“อหราน” หากจะตงคำาถามวาอะไรทำาใหอหรานนาสนใจจนสมควรหยบยกมาเปนกรณศกษา คำาตอบคงจะอย ท เพราะอหรานเปนประเทศทไดชอวาเปน “รฐเทวาธปไตย”ทเขมแขงเชอมนในตนเองและพรอมทจะทำาทกอยางตามความตองการของตนเอง โดยไมสนใจวาจะถกโดดเดยวจากประชาคมโลก อกทงอหรานยงเคยเปนประเทศทมระบอบกษตรยแตถกโคนลมจากประชาชนทเชอมนในผนำาศาสนามากกวา นอกจากน อหรานยงเคยทำาสงครามกบเพอนบานหลายป กอนทการ สรบจะยตลงดวยการเจรจา อหรานเคยยดสถานทตของมหาอำานาจตะวนตกและจบเจาหนาททงหมดเปนตวประกน เพอบบบงคบใหมหาอำานาจทเปนคกรณยอมปฏบตตามขอเรยกรองของตน นคอ อหร านประเทศท เคยมผ ให สมญาวา “เทวาธปไตยแหงตะวนออกกลาง” ลำาดบแรกเราควรจะเรมตนรจกอหรานจากสภาพทางภมศาสตรเสยกอนวาอหรานเปนประเทศใหญประเทศหนงในตะวนออกกลางอยใกลกบชองแคบเฮอมซซงเชอมระหวางภมภาคเอเชยกบยโรปดนแดนของอหรานถกรายลอมดวยประเทศมสลมเปนสวนใหญ ซงนาจะชวยใหอหรานอยไดอยางสนตสขในฐานะทเปนชาตทนบถอศาสนาอสลามเปนมสลมเหมอนกน แตในความเปนจรงมใชเชนนน เพราะอหรานเปนมสลมนกายชอะห เชอสายเปอรเชยขณะทชาตอาหรบอนๆเปนมสลมนกายสหน อหรานจงมความขดแยงกบชาตอาหรบสวนใหญ ซงนำาโดยซาอด อาระเบยและอรก นอกจากน อหรานยงขดแยงกบอสราเอลซงเปนยวอกดวย


นอกจากการขดแยงกบชาตเพอนบานในตะวนออกกลางแลว ทาท อนแขงกราวของอหรานตอชาตมหาอำานาจตะวนตกไมวาจะเปนสหรฐฯหรอสหภาพยโรปยงทำาใหอหรานถกโดดเดยวจากสงคมชมชนระหวางประเทศ เพมเตมเขาไปอก อยางไรกตามแมจะตกอยในสภาพเชนนแตดวยความเขมแขงของคนในชาตทำาใหอหรานสามารถดำารงเอกราชและความเปนรฐเทวาธปไตยใหดำารงอยไดตราบมาจนกระทงปจจบน หากมองยอนกลบไปยงเรองราวในประวตศาสตรเราจะพบวา อหรานเปนชาตทสบทอดความเจรญรงเรองมาจากจกรวรรดเปอรเชยหรอในชอเตมวาเปอรเชย อคเมนยะห ซงเปนจกรวรรดทใหญทสดในยคโบราณ กอตง โดยพระเจาไซรสมหาราชหลงมชยเหนอจกรวรรดมดส จกรวรรดเปอรเซยรงเรองทสดในรชสมยของพระเจาดาไรอสมหาราชและพระเจาเซอรซสมหาราชผมชอเสยงวาเปนศตรคนสำาคญของรฐกรกโบราณบรเวณทเปนทตงของจกรวรรดเปอรเซยอยในบรเวณจงหวดฟารสของอหรานปจจบน ในศตวรรษท๑๘ไดเกดความระสำาระสายขนในเปอรเซยซงถกปกครองโดยราชวงศกอญรเปอรเซยตกอยภายใตการคกคามของมหาอำานาจตางประเทศโดยเฉพาะรสเซยและองกฤษตงแตในรชสมยของ“ฟฎอาล”ซงเปนชาหหรอกษตรยแหงราชวงศกอญร ไดทำาสงครามกบรสเซย และตองเสยดนแดนแถบเทอกเขาคอเคซสทงหมด ขณะทประเทศองกฤษกเขามาแทรกแซงการเมองภายในของอหราน เนองจากตองการครอบครองทรพยากรนำามนทเพงจะม การขดพบ ดวยเหตนเองจงทำาใหวฒนธรรมตะวนตกจงหลงไหลเขาสเปอรเซยจำานวนมากระหวางสงครามโลกครงท๑เปนชวงเวลาทยากลำาบากของเปอรเซยเนองจากตกอยภายใตอำานาจของมหาอำานาจตะวนตกหลายประเทศทงรสเซย,องกฤษ,ออตโตมาน, เยอรมนและสหรฐอเมรกาทำาใหเกดกระแสตอตานไปอยางกวางขวางในหมประชาชนพรอมกบเรยกรองใหปกปองผลประโยชนและเอกราชของประเทศ


จนเมอวนท๒๑กมภาพนธ๑๙๒๑พนโทเรซาขานผบญชาการกองพนนอยคอสแซคจงไดนำากองทพบกเขาเมองหลวงทำาการปฏวตเรยกรองใหพระเจาอะหมดกษตรยองคสดทายแหงราชวงศกอญรเปลยนแปลงคณะเสนาบด อยางไรกตามสถานการณความขดแยงทางการเมองในประเทศมไดคลคลายลงไปทำาใหเรซาขานซงกมอำานาจทแทจรงในประเทศจงบบใหพระเจาอะหมด เสดจฯ ออกนอกประเทศไปประทบในยโรป ในป ๑๙๒๓ และ ไมเดนทางกลบมายงอหรานเลย จากนน เรซา ขาน กไดประกาศยดอำานาจจากราชวงศกอญร และประกอบพธปราบดาภเษกขนเปน “ปฐมชาห” หรอ กษตรย องคแรก แหงราชวงศ“ปาหลาว”เมอวนท๑๒ธนวาคม๑๙๒๕ ในป๑๙๓๕เมอเยอรมนมอำานาจมากขนกษตรยเรซาขานจงเขาเปนพนธมตรกบเยอรมนพรอมกบเปลยนชอประเทศเปนอหรานซงแปลวาประเทศของชาวอารยน (Aryan/Arian) เพอใหชอประเทศมความเกยวโยงกบเชอชาต ดงเดมเพอหวงผลทางการเมองระหวางประเทศในขณะนน แตโชคไมเขาขางอหราน เพราะเยอรมนเปนฝายแพสงคราม อหราน จงกลายเปนผแพไปดวย ๒๐ปตอมาเมอสงครามโลกครงทสองไดประทขนกองทพสมพนธมตรจงไดตดสนใจบกอหราน โดยกองทพองกฤษไดบกยดภาคใตของอหรานและกองทพโซเวยตไดเขายดตอนเหนอของอหราน ประเทศอหรานจงถกปกครองโดยกองทพสมพนธมตรซงเปนผชนะสงคราม กษตรยเรซาจงถกบบบงคบใหสละราชสมบตเพอใหพระโอรสองคโตคอโมฮมหมด เรซา ขาน ขนเปนกษตรยแทน ประเทศอหรานหลงจากนนจงม ความสมพนธอนดประเทศตะวนตกโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา ในป๑๙๕๐เปนชวงเวลาทประชาชนอหรานกำาลงตนตวเรองชาตนยมในพฤษภาคมปเดยวกนนนเอง“มฮมหมดมซดเดก”ผนำาคนหนงในขบวนการชาตนยมอหรานไดรบแตงตงใหเปนนายกรฐมนตร หลงจากนนนายมซดเดก ไดดำาเนนการยดบรษทนำามนแองโกล – อหรานออยลซงเปนขององกฤษเปนของรฐ การกระทำาดงกลาวทำาใหชาตตะวนตกตอบโตดวยการบอยคอตนำามนอหราน ในวนท ๒๒ตลาคมปเดยวกน รฐบาลอหรานไดประกาศตดสมพนธ


ทางการทตกบองกฤษ ขณะเดยวกนสถานการณทางเศรษฐกจของอหรานเรมปนปวนและเสอมลงอยางรวดเรวและเกดความวนวายมากขน เดอนสงหาคม๑๙๕๓กษตรยโมฮมหมดเรซาและราชนไดเสดจฯออกนอกประเทศ ๓ วน หลงจากนน นายพล “ซาเฮด” ประกาศตนเปนนายกรฐมนตรและยดอำานาจจากนายกฯมซดเดกพรอมกบสงจบกมตวคณะรฐมนตรจากนนกษตรยโมฮมหมดเรซานจงเสดจนวตอหรานและโปรดเกลาฯ แตงตงรฐบาลใหมทมนโยบายนยมตะวนตกอหรานไดทำาการเปดสมพนธไมตรกบการทตกบองกฤษใหมอกครง และมการเจรจาตกลงกบบรษทนำามนองกฤษและสหรฐอเมรกา และนบตงแตป ๑๙๕๕ เปนตนมา กษตรยเรซาไดเรมมบทบาทในการบรหารประเทศมากขน และพาประเทศเขาส ระบอบการปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชย ในป ๑๙๖๓ กษตรยเรซาไดเรมโครงการสำาคญหลายอยางเพอพฒนาอหรานใหกาวหนา อาทการปฏรปทดนปฏรปการเลอกตงการใหสทธแกสตรการตงหนวยการศกษาการจดตงหนวยอนามย การพฒนาการเกษตรการโอนปาเปนของรฐเปนตนซงรฐบาลอหรานเรยกโครงการเหลานวา“การปฏวตขาว”เพราะเปนการปฏวตทไมเสยเลอดเนอ อยางไรกตาม แมจะมความพยายามพฒนาประเทศ แตสงทเกดขน พรอมๆกนกคอการคอรรปชนและความเหลอมลำาทางเศรษฐกจซงทำาใหกลม ฝายซายมารกซสและผใชแรงงานไมพอใจขณะทนกการศาสนาเองสวนใหญกรสกไมพอใจกบการไหลบาเขามาของวฒนธรรมตะวนตก ซงพวกเขารสกวาเปนตวการททำาใหประชาชนศลธรรมตกตำาและเอาใจออกหางจากพระเจา ดวยเหตนเอง จงทำาใหมการออกมาเดนขบวนประทวงราชวงศอยาง ตอเนอง ความขดแยงเรองนรนแรงเพมขนจนกระทงในวนท๕มถนายน๑๙๖๓รฮอลเลาะหมซาวโคไมนซงเปนอายะตลลอฮหรอปราชญอสลามคนสำาคญของอหรานไดแสดงตวเปนผนำาตอตานกษตรยโดยออกมาปราศรยโจมตราชวงศชาหอยางรนแรงจนถกจบกมตว แตการจบกมโคไมนไดกอใหเกดการรวมตวเปนพนธมตรของกลมตอตานราชวงศไดแกกลมมารกซส,กลมนสตนกศกษาชาตนยมหวเสรและกลมอหมาม


เครงศาสนา ซงไดจดการชมนมประทวงเพอใหปลอยตวโคไมน จนเหตการณลกลามรนแรงเปนการจลาจลนองเลอด พระเจาชาหจงไดพยายามตดชนวนความขดแยงไมใหขยายวงตอไปดวยการเนรเทศโคไมนไปตรกในวนท๔พฤศจกายน๑๙๖๔แตตอมาโคไมนไดยายไปอยเมองนาจาฟของอรกเพอใหคำาปรกษาแกกลมการเมองของตนเอง อยางไรกตามแมวาจะขจดโคไมนออกไปนอกประเทศไดแลวแตความขดแยงในอหรานกลบมไดลดลง กลมการเมองฝายซายและเหลานกศกษา รวมทงกลมนกการศาสนา ยงคงดำาเนนการประทวงราชวงศชาหอยางตอเนองในลกษณะตองการโคนลมฝายราชสำานกจงมคำาสงใหกวาดลางจบกมแกนนำาเหลานดวยวธรนแรง จนนำาไปสการนองเลอดของทง๒ฝาย ความไมพอใจของประชาชนเรมถงจดระเบดในวนท๑๙สงหาคม๑๙๗๘ซงตรงกบเดอนรอมฎอน ไดเกดเหตไฟไหมรนแรงในโรงภาพยนตรทเมอง อะบาดานมผเสยชวต๓๘๗คน ราชสำานกไดออกมากลาวหาวาพวกอสลามหวรนแรงเปนผอยเบองหลงเพราะโรงภาพยนตรเปนสงตองหามตามหลกศาสนาอสลามทวาเมอตำารวจ ไมสามารถหาผกระทำาผดไดกยงทำาใหประชาชนเคยดแคนรฐบาลและเกดการประทวงตามเมองตางๆพรอมๆกน สวนคปรบของชาหคอ โคไมน แมจะถกเนรเทศไปยงประเทศอรกนานถง๑๒ปและภายหลงถกรฐบาลอรกขอรองใหออกไปนอกประเทศจนโคไมนตองอพยพไปอยฝรงเศสแตโคไมนกใชการอดเสยงใสเทปคาสเซตสงกลบเขามาปลกระดม เผยแพรแกนกศกษาประชาชนและลกลามถงชาวอหรานในตางประเทศดวย หลงโศกนาฏกรรมทเมองอะบาดาน ชาวอหรานในเตหะรานไดรวมกนประทวงพระเจาชาหซงไดรบการหนนหลงโดยสหรฐมการเผาธงชาตถอปายขอความ“แยงกโกโฮม”“ชาหตองลาออก”และ“โคไมนตองปกครองอหราน”มสตรแตงกายดวยชดดำาสวมคลมศรษะจำานวนมาเขารวมขบวนดวย ขบวนผประทวงไดปะทะกบทหาร ทำาใหมผเสยชวตและบาดเจบหลายคนหลงจากเหตการณน กเกดเหตการณประทวงระลอกแลวระลอกเลา ตามหวเมองอนๆ


กลมฝายซายไดรวมมอกนกบกรรมกรนบแสนคนทวประเทศผละงานประทวง ขณะทกลมนกศกษาชาตนยม และมหวเสรตางรณรงคใหพนกงานรฐวสาหกจ บรรดาคร อาจารย นกเรยน นกศกษาเขารวมการประทวงดวย เชนกน ทงน การประทวงครงใหญทสดเกดขนในวนท ๑๐ ธนวาคม ๑๙๗๘ โดยประชาชนนบลานไดออกมาชมนมกนบนทองถนน ฝายมสลมหวรนแรงได ชรปโคไมนและตะโกนดาทออเมรกา และเรยกรองใหเปลยนแปลงประเทศ เปน“รฐอสลาม” การประทวงลกลามจนเกดเหตรนแรงทเมองมาชาดมการลกฮอเผาบานของชาวอเมรกน ตลอดจนกจการตางๆ ของชาวตะวนตก รฐบาลไดสงทหารออกไปรกษาความสงบทำาใหเกดการปะทะกนจนมผบาดเจบลมตายนบรอย เหตการณลกลามใหญโตจนรฐบาลสหรฐและยโรปสงใหคนของตนออกจากอหราน ความตงเครยดทกดดนทำาใหกษตรยชาหทรงยนยอมตามคำาแนะนำาของสหรฐ โดยการเสดจออกนอกประเทศพรอมครอบครว ในวนท ๑๓ มกราคม๑๙๗๙โดยทนายชาหปรบคเตยรนายกรฐมนตรอหรานไดออกมาประกาศวาพระองคมไดสละบลลงกแตอยางใด อยางไรกตามในวนท ๑ กมภาพนธ อายะตลลอฮ โคไมน พรอม ผสนบสนนและนกหนงสอพมพอก๑๕๐คนไดโดยสารเครองบนโบอง๗๔๗ของสายการบนฝรงเศสกลบสอหราน โดยมประชาชนตอนรบอยางเนองแนนจากนนโคไมนไดรบการแตงตงเปน“อหมาม”ซงเปนตำาแหนงสงสดทางศาสนา แมระยะแรกกองทพอหรานประกาศวา พรอมหลงเลอดเพอคำาบลลงกชาหและสนบสนนรฐบาลนายบคเตยรแตภายหลงกองทพไดวางตวเปนกลางผ สนบสนนโคไมนจงไดเขาควบคมเตหะรานไวโดยบกยดทำาเนยบรฐบาลกระทรวงทบวงกรมตกรฐสภาและสถานตำารวจไวไดหมดตอมากลมตอตานราชวงศจงไดรวมกนจดตงรฐบาลรกษาการณเพอบรหารประเทศ แตแลวในปลายปเดยวกนเหตการณทำาลายกฎเกณฑของประชาคมโลกกอบตขน เชาตรของวนท๔พฤศจกายน๑๙๗๙นกศกษาอหรานราว๕๐๐คนไดบกฝ ากองกำาลงของนาวกโยธนสหรฐฯ ทค มกนอย ทหนาสถานทต


สหรฐอเมรกาประจำากรงเตหะรานเขาไปจบกมเจาหนาททงหมดเปนตวประกนเพอเรยกรองใหรฐบาลอเมรกนสงตวกษตรยชาหทอยทสหรฐฯกลบไปดำาเนนคดในอหรานแตสหรฐฯปฏเสธคำาเรยกรองโดยอางวาชาหกำาลงรกษาตวอยนกศกษาจงเรยกรองใหรฐบาลอหรานตดความสมพนธกบสหรฐฯทนท และยกเลกการขายนำามนใหสหรฐฯ จากแรงบบของกลมนกศกษากลมฝายซายและกลมทางศาสนาทำาใหนายกรฐมนตรเมฮดบาซากน(MehdiBazargan)ของอหรานจงประกาศลาออกในเวลาตอมาขณะทอกไมกวนตอมาอหรานกงดสงนำามนใหแกสหรฐฯ ประธานาธบดจมม คารเตอร จงตอบโตดวยการสงอายดทรพยสมบตของอหรานทงหมดในสหรฐฯประมาณ๒แสนลานบาทและกไดสงกองทพเรอเขาไปประชดททะเลอาหรบ อหรานจงสงใหปลอยตวประกนผวดำาเปนอสระ ๓ คน สวนคนอนๆ ยงคมขงไวตอไปแตอกไมนานชาวผวดำาอก๑๐คนกไดรบการปลอยตวอกเปนชดทสอง เหตการณไดทวความตงเครยดเพมขน กลมประชาชนอหรานพากน เขารวมประทวงสหรฐฯ ตามสถานทตของชาตอน สหรฐฯ จงเรมหาพนธมตรสนบสนน และหนไปพงศาลโลก รวมทงสหประชาชาต ซงทางสหประชาชาตกไดพยายามเขามาไกลเกลย โดยยอมตงกรรมการสอบสวนชาห ในเรอง ของการละเมดสทธมนษยชนในสมยทพระองคทรงครองอำานาจอยในอหราน เวลาตอมาอหรานไดมการรางรฐธรรมนญขนใหมซงจะสถาปนาอหรานเปนสาธารณรฐอสลาม และเปนรฐเทวาธปไตย พรอมกบจดใหมการเลอกตงประธานาธบดคนแรกของอหร าน โดยนาย อะบลฮซซน บานซาดร (AbolhassanBanisadr)อดตรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงซงเปนหวหนากลมมารกซสทเดยกไดรบการไววางใจจากประชาชนใหขนดำารงตำาแหนงโดยมผนำาสงสดคออายะตลลอฮโคไมนเรยกวาฟากฮหรอรอฮบรรถอเปนผนำาสงสดทางจตวญญาณมอำานาจครอบคลมทงการเมองและการปกครองทงหมด และเมออหรานมผปกครองโดยชอบธรรมแลว จงทำาใหการตดสนใจ การสงการตางๆไมไดอยทกลมนกศกษาแบบเมอกอนจงทำาใหนายกรฐมนตรกบกลมนกศกษามความขดแยงกนอยตลอด จนเกดการประทวงของกลมนกศกษาขนหลายครง เมอเหนทาทออนลงในการเจรจากบสหรฐฯ แตโคไมน


กยงยนยนวาสหรฐฯจะตองสงพระเจาชาหกลบมายงอหรานสหรฐฯจงสงตดความสมพนธทางการทตกบอหรานอยางจรงจง ในเดอนมนาคมปตอมา สหรฐไดจดสงกำาลงคอมมานโดชงตวประกน แตแผนการนซงไดใชเฮลคอปเตอรเปนหลกลำาเลยงพล ขณะบนฝาเขตตอนใตของอหราน เกดผจญกบพายทะเลทราย เครองบนหลายลำาระเบดพงพนาศทหารเสยชวตไปจำานวนหนง ตอมาในวนท ๒๓ กรกฎาคม ๑๙๘๐ พระเจาชาห แหงอหรานกไดสนพระชนมดวยโรคมะเรงในตบ และตกเลอด เมอชาวอหรานทราบขาวกพากนแสดงความยนดแตโฆษกของรฐบาลอหรานไดประกาศวาเหตการณดงกลาวจะไมทำาใหสถานการณระหวางสหรฐฯและอหรานเปลยนแปลงไปและรฐสภาจะทำาหนาทพจารณาคดของตวประกนทถกควบคมในอหราน ซงสหรฐฯ กไดแสดงความออนขอโดยยอมรวมมอตงคณะกรรมการสอบสวนความสมพนธในอดตของสหรฐฯกบพระเจาชาห ตอมาอหรานกไดรางเงอนไขตอสหรฐฯ ในการแลกกบการปลอยตวประกนทง ๕๒ คน โดยสหรฐฯ ตองใหคำามนสญญาวาจะไมเขาไปยงเกยวกบอหรานอกตอไปไมวาจะเปนเรองเศรษฐกจการเมองและการทหาร สหรฐฯ ตองยกเลกการอายดทรพยสนอหรานทงภายในและภายนอกประเทศสหรฐฯการคนทรพยสนนนควรคนใหแกรฐบาลอหรานเพอจะไดนำาไปใชใหเปนประโยชนแกสาธารณรฐอสลามอหรานในดานตางๆมากทสดเทาทจะทำาได ประธานาธบดสหรฐฯตองออกคำาสงใหมมายกเลกคำาสงอายดทรพยสนอหรานและใหคำาสงอายดเปนโมฆะการสงมอบทรพยสนทงหลายจะตองไดรบการคำาประกนความปลอดภยจากสหรฐฯ การควำาบาตรทางเศรษฐกจและการเงนทกระทำาตอสาธารณะรฐอสลามอหรานจะตองถกยกเลกอยางเปนทางการโดยคำาประกาศของศาลสหรฐฯและศาลสหรฐฯ ตองหามการเรยกรองใดๆ จากอหราน ไมวาจะเปนการเรยกรองของเอกชนหรอรฐบาลในกรณทมการเรยกรองฟองรองเอากบอหรานหรอประชาชนชาวอหรานรฐบาลสหรฐฯ ตองรบภาระเปนผชดใชเอง โดยเฉพาะเกยวกบการบกยดสถานทตอเมรกน และจบตวประกนของชาวอเมรกน ในกรงเตหะราน


ทรพยสมบตของอดตชาหแหงอหรานจะตองสงคนใหอหรานและรฐบาลสหรฐฯจะตองประกาศยอมรบวาทรพยสนของชาหและพระราชวงศทเอาไปไวสหรฐฯนนเปนของรฐบาลอหรานโดยชอบธรรม ในระยะแรกการเจรจาของทงสองประเทศกยงไมสามารถบรรลขอตกลงกนไดอยางไรกตามทงสองฝายกยงทำาการเจรจาตอไปโดยใชทตของแอลจเรยเปนตวกลางในการเจรจาจนกระทงในวนท๒๐มกราคม๑๙๘๑ทกฝายกตกลงกนได ตวประกนทงหมดจงไดรบการปลอยตว หลงจากโดนคมขงทงสน ๔๔๔วน แมการเปนศตรกบมหาอำานาจอยางสหรฐฯ จะยตลง แตอหรานกมไดอยอยางสงบสขเพราะขณะทเกดการปฏวตอสลามขนในอหรานนนชาตอาหรบซงเปนมสลมนกายซนหนมความหวาดหวนตอการขยายของการปฏวตอสลาม โดยเฉพาะอรกเพอนบานทมชาวชอะหเปนชนสวนใหญของประเทศถงรอยละ๖๐แตมรฐบาลเปนชาวซนนภายใตการปกครองของพรรคบาธโดยมประธานาธบดซดดม ฮสเซน เปนผนำาซงมองเหนความออนแอของอหราน ในขณะนน ซดดมจงฉวยโอกาสเปดสงครามกบอหรานในวนท ๒๒ กนยายน๑๙๘๐สำาหรบมลเหตทอรกทำาสงครามกบอหรานนน เกดจากขอพพาทเรองบรณภาพเหนอดนแดน การครอบครองแมนำาชต อล อาหรบ, เกาะอบ มซาเกาะเกรทเตอรและเลเซอรตบสของสหรฐอาหรบอมเรต,การผนวกคเซสถาน,การตอตานการปฏวตอสลามชอะหระหวางสงครามชาตตะวนตกในยโรปใหการสนบสนนอรกโดยโซเวยตสนบสนนดานยทธปจจย และการสงกำาลงบำารง สวนอหรานนนไดรบการสนบสนนจากยโกสลาเวย,จน,อลบาเนย,เกาหลเหนอและอสราเอล สำาหรบสหรฐอเมรกานอกจากจะใหการสนบสนนอรกอยางเปดเผยแลวยงแอบขายอาวธใหกบอหรานอยางลบๆ กอนจะถกเปดโปงจากกรณอหราน- คอนทรา การสรบเปนไปอยางโหดราย เมองสำาคญของอหรานใกลกบปากแมนำาชทอลอาหรบไดความเสยหายอยางหนกจากสงครามเมองอบาดานเมองสำาคญดานอตสาหกรรมนำามนถกอรกยดครองอยางไรกตามกองกำาลงทหารอหรานยงคงตานทานอยางเขมแขงจนอรกไมสามารถรกคบเขาไป


ดานอหรานฝายศาสนาใชโอกาสนสรางกระแสคลงชาตกวาดลางหนสวนการปฏวตสงผลใหผนำาเสรนยมหลายคนตองลภยไปตางประเทศพลพรรคจำานวนมากของพรรคมารกซสทเดยถกสงหารกองกำาลงพทกษการปฏวตไดรบการขยายอตราและเสรมอาวธโดยทำางานภายใตผนำาศาสนาคอโคไมน สงครามระหวางอรก-อหรานดำาเนนตอไปจนถงป๑๙๘๗ทงสองฝายจงเรมเปดการเจรจาจนกระทงลงนามในสนธสญญาสงบศกเมอ๒๖สงหาคม๑๙๘๘โดยอหรานมยอดความสญเสย๑ลานคนจากการถกฆาหรอบาดเจบรวมถงชาวอหรานทเจบปวยและตายจากผลของอาวธเคม สวนอรกมความสญเสย๒๕๐,๐๐๐–๕๐๐,๐๐๐คนพลเรอนหลายหมนคนทงสองฝายเสยชวตจากการโจมตทางอากาศและขปนาวธการสญเสยทางการเงนมมลคา๖๐๐,๐๐๐ลานเหรยญสหรฐ(๑๘.๖ลานลานบาท)สำาหรบแตละฝาย สงครามครงนมขอสงเกตประการแรกคออรกสามารถยดครองดนแดนทตองการไวได แตฝายอหรานมไดพายแพในสงครามการยดครองจงไมมความหมายการเปลยนแปลงพรมแดนจงไมอาจเกดขนได หลงสงครามสนสดลงไมถงปในวนท๔มถนายน๑๙๘๙โคไมนซงเปนผนำาสงสดของอหราน กถงแกอสญกรรม ทามกลางปญหาเศรษฐกจทมาจากวกฤตโลกและการทอหรานถกกดกนทางเศรษฐกจโดยตะวนตก สงคมอหรานเกดความขดแยงระหวางกลมชนชนนำาสองซกซงทงสองซกนยงตองการปกปองสาธารณรฐอสลามอหราน และตองการตอตานจกรวรรดนยมอเมรกาแตขดแยงกนในเรองการจดการภายใน ซกแรกของชนชนปกครองถกเรยกวา“พวกอนรกษนยม”สวนอกฝายคอ“พวกหวปฏรป”ในดานการเมองขณะนนมนายอคบารฮาเซมราฟซานจามนกการศาสนาสายกลางเปนประธานาธบดสวนผทมาดำารงตำาแหนงแทนโคไมนคออายะตลลอฮซยยดอาลคาเมนอ ในป๑๙๙๕อหรานไดวาจางรสเซยใหกอสรางโรงไฟฟานวเคลยรซงถกบรษทรบเหมากอสรางเยอรมนทงงานไปตงแตป ๑๙๗๙ โดยอหรานอางวาเปนการดำาเนนโครงการปรมาณเพอสนต แตชาตตะวนตกโดยเฉพาะสหรฐอเมรกาไมเชอและเปนแกนนำาในการตอตานโดยระบวาอหรานพยายามจะครอบครองอาวธนวเคลยร


โครงการนวเคลยรจงทำาใหอหรานมขอพพาทกบชาตตะวนตกอกครง ในป๑๙๙๗ฝายปฏรปนำาโดยโมฮมหมดคะทามสามารถชนะการเลอกตงประธานาธบดและพยายามนำานโยบายการปฏรปมาใชแตกถกขดขวางจากกลมอนรกษนยมอยางไรกตามเขาสามารถเอาชยในการเลอกตงประธานาธบดอกครงในป๒๐๐๑แตกยงไมสามารถขบเคลอนการปฏรปไดอยางเปนรปธรรมทำาใหเขาจงพายแพการเลอกตงใหกบนายมามด อะมาดเนจาด (MahmoudAhmadinejad)ซงเปนฝายอนรกษนยมในป๒๐๐๕ โดยอามาดเนจาดมนโยบายประชานยมทใชเงนจากนำามนเพอพฒนาสภาพความเปนอย ของคนจนทงในเมอง และชนบท เมอเขาขนมาเปนประธานาธบดเขาสญญาวาจะกำาจดการคอรรปชนแต๔ปผานมาสงคมอหรานยงคงเตมไปดวยการคอรรปชน ในป๒๐๐๘นายพาลสดา(AbbasPalizdar)ผทไดรบการแตงตงเปน ผสอบสวนการคอรปชนในระดบสงไดเขยนรายงานเปดโปงการโกงกนของสถาบนชนสงทงหลายของอหรานแตถกรฐบาลจบกม ระหวางทอามาดเนจาดมอำานาจเขาไดเรงสรางศกยภาพดานนวเคลยรใหกบอหราน โดยมจดมงหมายเพอการครอบครองอาวธนวเคลยรจนนำาไปสความตงเครยดกบชาตตะวนตก รวมไปถงอสราเอลทขจะโจมตอหรานหากอหรานครอบครองอาวธนวเคลยรจรง หลงการเลอกตงในป๒๐๑๓นายฮสซนโรฮานนกการศาสนาจากกลมปฏรปสามารถกลบขนมามอำานาจไดอกครง อยางไรกตามสงทเขาตองเผชญ จากนไปกคอปญหาการเมองและเศรษฐกจทประธานาธบดมาหมดอาหมาดเนจาดทงไวใหไมวาจะเปนวกฤตเศรษฐกจขอพพาทนวเคลยรกบชาตตะวนตกมาตรการควำาบาตรจากนานาชาตคำาขโจมตจากอสราเอลฯลฯ แนวทางทแขงกราวและการใชวาจายวยของนายอาหมาดเนจาดทำาใหอหรานถกโดดเดยวจากนานาชาต ทงสหรฐอเมรกา อสราเอล สหภาพยโรป รวมทงประเทศอสลามอนๆอยางตรกอยปตและซาอดอาระเบย ทยงคงอยขางเดยวกบอหรานมเพยงซเรย ทขณะนกำาลงนองเลอดกบสงครามกลางเมอง และเหลาเพอนซายจดของนายอาหมาดเนจาดในเกาหลเหนอโบลเวยนคารากวและเวเนซเอลา


ดงนน การแกไขสถานการณของรฐบาลอหรานในปจจบนจงไมใชเรองนโยบายเศรษฐกจเพยงอยางเดยวแตการดำาเนนนโยบายทางการทตถอเปนสงสำาคญยง แตการกระทำาคงไมงายหากอหรานเมนเฉยตอขอพพาทนวเคลยรทยดเยอมาเกอบ๑๐ป ทงหมดนคอ เรองราวของอหราน…เทวาธปไตยแหงตะวนออกกลาง ทนกศกษา๔ส๔รวมกนถอดบทเรยน

ปจจยแหงสนตภาพบนความแตกตาง�ขอคนพบของนกศกษา�๔ส๔



ปจจยแหงสนตภาพบนความแตกตาง�ขอคนพบของนกศกษา�๔ส๔

จากการลงพนท๓ชมชนคอชมชนกะดจนชมชนคลองตะเคยนและชมชนละงซงมจดเดนอยทความสนตสขทามกลางความแตกตางทางศาสนาของผคนในทองถน พบวา มปจจยสำาคญหลายประการทมผลตอความสนตสข ในชมชน ปจจยดงกลาวไดแก ประวตศาสตรชมชน ชาตพนธ พหลกษณ พหวฒนธรรมอาชพชมชนขอกำาหนดของชมชนการสอสารการเจรจาศาสนาโครงสรางทางสงคม เจตคตของผคนในชมชน ผนำา และการใชทรพยากร ทงนสามารถจำาแนกใหเหนในแตละชมชนไดดงน


การเกดสนตภาพทยงยน จำาเปนตองพจารณาและใหความสำาคญกบปจจยแหงสนตสขดงกลาวในทางกลบกนหากปจจยตางๆเหลานบกพรองไปความขดแยงกอาจเกดขนไดดงรปขางลางน


เราสามารถเลอกหยบใหความแตกตางอนมอยเปนปกต ใชไปในทางสรางสรรคเพอความอยรวมกนอยางสนตสข หรอใชไปในทางทสรางความแตกแยกทมากขนได สงคมทอยรวมกนอยางสนต มใชไมมความแตกตาง ในทางกลบกนความแตกตางมใหเหนเฉกเชนเดยวกบชมชนอนๆแตชาวชมชนนนเลอกทจะแตกตางอยางเขาใจตวอยางเชน ๑.การเขาใจในประวตศาสตรชมชนยอมรบกนในสวนของประวตศาสตรวาเปนบทเรยนทไมควรนำามาสรางความแตกแยกการศกษาประวตศาสตรชมชนทำาใหเหนถงความเปนมาของสงตางๆทเกดขนความเปนมาของผคนในชมชนทอาจมความแตกตางทางชาตพนธแตเมอเขามาตงถนฐานในพนทเดยวกน หลายชวคนกจะเกดสำานกในความเปนคนทองถนเดยวกน การศกษาประวตศาสตรของชมชนเปนหวใจสำาคญของความเขาใจและเปนจดเรมตน ของสนตสขทเกดขน การมงเนนใหคนในทองถนเขาใจประวตศาสตรชมชนของตนหรอกลาวไดวา ใหเจาของประวตศาสตรมาศกษาประวตศาสตรในทองถนตวเอง คนในชมชนจะเหนภาพความเคลอนไหวหรอการเปลยนแปลงของตน เกดเปนฐานความรทรวมสงคมวฒนธรรมทองถนตงแตอดตจนถงปจจบนทำาใหสามารถมอง


วาในอนาคตจะเปลยนแปลงไปในทศทางใดดวยแนวคดนจะทำาใหคนทองถนรบรวาชมชนของเขาจะพฒนาตนเองโดยไมตองพงคนอนไดอยางไรทำาใหชมชนเขมเขงความสนตสขยอมเกดขนไดโดยงาย ตวอยางประวตศาสตรทสรางโดยคนทองถนเอง เชน ชาวบานชมชน กะดจน ทดำารงอยไดทามการกระแสการเปลยนแปลง ชาวบานในกฎจนไมวาศาสนาใด สามารถเลาประวตศาสตรชมชนของตนไดใกลเคยงกน ตนเปนใครมาจากไหน บรรพบรษทำาอะไร ในขณะทกทราบวาเพอนบานตางศาสนา เปนใคร มาจากไหน มาอยรวมกนทนไดอยางไร ชาวชมชนกะดจนรสกเปนเจาของทองถน เคาร รากเหงาและร ตวตน กะดจนจงเปนชมชนทสรางประวตศาสตรขนมาจากจตสำานกของคนกะดจนเอง บวกกบความมอธยาศยไมตรของผคนทำาใหชมชนมชวตและมความเขมแขงโดยไมตองพงภาครฐเลย เราตองเลอกใชประวตศาสตรในอนทจะนำาไปสสนตสขแกชมชน การทำาใหประวตศาสตรกลายมาเปนเครองมอสการแบงแยกแยกขวยวยนำาไปสความเกลยดชงความแคนทำาใหทำาลายความสมพนธทดอยเดมดวยเหตในอดตทคขดแยง(ใหม)ไมไดมใครเปนตนเหตเปนสงทพงละเวน ๒.กจกรรมภาครฐ(ทเหนอกวาระดบชมชน)เปนไปดวยความสรางสรรคการรวมแรงรวมใจในการอยรวมกนอยางมความสข ๓.การมกตกาการอยรวมกนททกฝายยอมรบกตกามความชดเจนเปนรปธรรมเชนธรรมนญการอยรวมกนหรอวถปฏบตภายในชมชนจนกลายเปนวฒนธรรมของชมชนทเตมไปดวยความแตกตางและหลากหลาย ๔. การมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทกภาพสวน สรางความร สก เปนเจาของรวมกนของคนในชมชน ๕. การสอสารในชมชน การสอสารทำาหนาทเปนกลไกในการผลกดนใหการพฒนาชมชนเปนไปตามเปาหมายทวางไว มความสำาคญในฐานะทเปนสวนหนงของวถชวตชมชนการสอสารทกอใหเกดสนตสขในชมชนตองเปนการสอสารแบบมสวนรวมของคนในทองถนซงจะนำาไปสความรสกผกพนกบประเดนปญหาของทองถนเกดความตระหนกรวมความรสกรวมเปนเจาของเกดความสนตสขในชมชนทยงยนได ๖.ผนำาชมชนซงเปนผทมบทบาทสำาคญในการสอสารใหเกดความเขาใจยกตวอยางชมชนทง๓ไมวาจะเปนกะดจนคลองตะเคยนละงลวนแลวแตม


ผนำาทางศาสนาเปนผนำาการสอสารทสำาคญทานเจาอาวาสทานอหมามหรอทานบาทหลวง ลวนแลวแตสงสญญาณเชงบวกตอผคนในชมชนตลอดเวลา การสอสารเปนไปแบบมสวนรวมและรบฟงซงกนและกนสงเหลานทำาใหสนตสขเกดขนในชมชน ๗. โครงสรางทางสงคมทไม มความรนแรงในเชงโครงสรางหรอ การปกครอง การมกฎหมายทบงคบใชอยางสรางสรรคและเปนธรรม เพอปองกนความรนแรงทางวฒนธรรมทอาจเกดขนซงหมายถงการทำาใหตวตนของกลมวฒนธรรมหรอกลมชนชาตทแตกตางกนนนถกบดบงหรอบงคบใหสญหายไปในสวนนอาจนบวาจบตองไมไดกจรงแตกระทบถงความมตวตนของคนๆ นน กระทบถงคณคาของความเปนมนษยในสายตาของวฒนธรรม ทแตกตางกนและอาจนบเปนความรนแรงทสมผสดวยใจของคนทเขาใจเทานนทงสองอยางคอ ความรนแรงดานโครงสราง และความรนแรงทางวฒนธรรม จะหลบตวซอนอยขางใตของความขดแยงทรนแรงกวางใหญทงสน ๘.ความเทาเทยมกนและชองวางของความเหลอมลำาของแตละกลมในชมชน ทงนอาจนบเปนเนองมาจากความมอำานาจทไมเทากน กลมทยดครองอำานาจอยอาจทำาใหเกดอภสทธในกลมของตน กลมทถกรดรอนสทธจะเปน ฝายถกกระทำาสรางความราวฉานแตกตางกนมากยงขนยงหากความเหลอมลำาในการจดการคดความดวยแลวยงตอกยำาความรนแรงนใหมากขนและเปนพลงผลกดนใหเกดความรนแรงทางกายภาพตอไป ๙. ความไมไวเนอเชอใจอาจนบเปนนามธรรมมากทสดและมเหตมผลนอยทสด แตเปนตวชวดถงระดบของความแตกตางทนำาสความแตกแยกไดดและเปนปจจยทสำาคญแสดงถงระดบความสมพนธระหวางกนในคทแตกตาง วาการสมานความเขาใจหรอความยากงายในการฟนฟความสมพนธนนมมากเพยงใด ในกรณของปญหาชายแดนใตนน เราจะพบวา ปจจยทกอใหเกดความแตกแยกแตกตางรนแรงนนมอยครบถวนโดยเฉพาะในสายตาของผถกกระทำากลมใหญ คอกลมคนไทยมสลม หรออาจเรยกทมาทไปของกลมคนเหลานวากลมชาตพนธมลายทนบถออสลามความแตกตางทถกทำาใหแตกแยกนนแฝงไวดวยความรนแรงทางวฒนธรรมอยางชดเจนเชนการบงคบไมใหนงโสรงหรอ


ใชผาคลมศรษะการบงคบใชภาษาไทยทงอานพด เขยนการใหใชกฎหมายไทยในการตดสนคด โดยขาดความรหรอเลยงทจะรบร ความแตกตางของ การนบถออสลามวาตางจากการนบถอศาสนาอนๆ ทวา ความเปนมสลมนนการปฏบตตามหลกศาสนานนเปนชวตจตใจเปนวถชวตของคนทกคนแทบจะมกฎกตกาหรอแบบอยางการครองตนตงแตเกดจนตายของมสลมเขยนไวชดเจนอนจะขดขนไมไดเพราะการขดขนจะหมายถงการตองถกลงโทษในโลกหนาหรอการตองตกนรกเทานน การเขาใจตนเหตของความกดดนตอตวตนของคนเชอสายมลายทนบถออสลามในจงหวดชายแดนใตนนสำาคญในการแกปญหาในระยะยาวและยงยนอยรวมกนอยางสนตสขแทจรงจงตองมกระบวนการในการเขามาแกปญหาอยางเขาใจและยอมรบดวยความเตมใจทงสองฝาย การพจารณาวาทางออกคอ เชนไรนนสำาคญนอยกวาความตองการหาทางออกรวมกน มใชคดฝายเดยว จากฝายทถอวาตนถออำานาจอยและเปนเจาของความถกตองแตเพยงฝายเดยว สำาหรบสถานการณของการเจรจาระหวางสมช.ในนามรฐบาลไทยกบ ตวแทนบอารเอนนนภาพทสงคมมองอยคอการเจรจาไดเรมอยางเปนทางการแลวและสงทคาดหวงตามมาคอการลดความรนแรงนนอาจเปนสงทเขาใจกนเองวาการเจรจาตองตามมาดวยการหยดความรนแรงในความเปนจรงการเจรจานนยงไมไดเรมดวยซำาบทบาทททงสองฝายจะตองแสดงใหอกฝายหนงเหนคอความจรงใจในการแกปญหารวมกนการยอมรบความแตกตางความเคารพในความเหนหรอขอเสนอทแตกตางความตองการใหเกดสนตภาพอยางสรางสรรคนนมใชลดการใชอาวธเทานนเพราะสงนนเปนปลายทางของความแตกแยกหรอรนแรงทเรมมาแลวจากความรนแรงทางวฒนธรรมและทางโครงสรางทสะสมมานานหลายชวอายคน การทำาใหเชอวา สงทเกดขนมานบรอยปจะไมเกดขนอกจงมทง “ความจรง” ท “การเปลยนแปลง” ตองเกดขน พรอมๆ กบ “ความเชอ”วาทงสองฝาย“ตงใจ”ทจะใหเกดสนตสข“รวมกนอยางเทาเทยมกน” อนไมไดแปลวา รฐไทยยอมรบการมอยของกระบวนการวาถกกฎหมายแตหมายถงการรบฟงอยางตงใจเขาใจและยอมรบวามความเหนทแตกตางกนอนเนองมาจากประวตศาสตรอนไมสามารถซอมแซมได แตเราคงไมตองซอมประวตศาสตรเพอใหเขาใจกนเทากบสรางความเขาใจกนบนพนฐานทเคารพ


ในศกดศรของความเปนมนษย ทอาจเลอกเส นทางชวตตามแบบฉบบ ทเขาตองการตราบทไมมใครพยายามสรางความแตกแยกใหบานปลายจากความแตกตางทมากพอควรอยแลวน

การดำาเนนการใหเกดสนตสขขนในภาวะปญหาความรนแรงในแถบชายแดนภาคใตในปจจบนนกศกษา๔ส๔ ในฐานะทเปน “Peacemaker”ขอเสนอในการนำาปจจยตางๆทคนพบจากการลงพนทแหงสนตสขดงกลาวขางตนมาเปนตวตงหลกในการคดทำาดำาเนนการเพอใหพนททเกดความขดแยงเปนพนทแหงสนตสขและสนตสขอยางยงยนตอไป งานของนกศกษา๔ส๔ยงไมจบสนในสถานะแหงความเปน“Peacemaker” เรายงตองการการลงพนทศกษา นำาปจจยทคนพบไปดำาเนนการ ในรปแบบทเหมาะสมในแตละทองถน แตละภาวการณตอไป....จดมงหมายประการเดยวทเราตองการคอ“สงคมสนตสข”ทยงยนของประเทศไทย

นกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรชนสงการเสรมสรางสงคมสนตสข�รนท�๔




ล�ำดบ ชอสกล

1 นายกรณจนทรศร

2 ผศ.ดร.กฤชกนกสทศนณอยธยา

3 นายกนตกอนกลบ

4 นายกาหลงทรพยสอาด

5 นายกตตภณทงกลาง

6 นายกตตศกดตรารงเรอง

7 ผศ.ดร.กลวดโรจนไพศาลกจ

8 นางเกษราชยเหลองอไร

9 นายโกศลสงเนยม

10 นางสาวคทลยาศลารตน

11 นางจารนนทอทธอาวชกล

12 น.อ.หญงจนดาสระสมบรณ

13 พ.อ.เจนรณรงคเดชวรรณ

14 นายฉตรชยชแกว

15 นายชยทศพเศษสกลกจ

16 พ.อ.ชยยาจยเจรญ

17 นายชมพรเพชรชมชน

18 พ.ต.อ.โชคชยอนทะนน

19 นางฐาณยาพงษศร

20 นายฐตลาภอนนต




21 นางดารารตนมหกล

22 ดร.เดนชยอครเดชเดชาชย

23 นายธรรศพงศชยเลศพงศ

24 นางธดาพทธธรรม

25 นายธรนนทชวงพชต

26 นางสาวนฐนนตศรลาศกด

27 นายนพรฐพรวนสข

28 พล.ต.ต.นรวฒนเจรญรชตภาคย

29 นายนนทพลวชยดษฐ

30 รศ.สพญ.ดร.นนทรกาชนซอ

31 นางนารรตนทองประพาฬ

32 นายนพนธจตตงธรรมกล

33 นายบญมากสมทธลลา

34 ผศ.พระมหาบญเลศชวยธาน

35 นายบญแสงชระภากร

36 นายปกภมเดชดหนแกว

37 ดร.ปกรณอาภาพนธ

38 นพ.ประพนธตงศรเกยรตกล

39 นายประภาสนยมทอง

40 นายประมาณชพพฒน



41 นายพนสแพชนะ

42 ดร.พรชณตวแกวเนตร

43 พระปลดพลกฤตแกวมนตร

44 น.อ.พเชษฐอาภรณพฒนพงศ

45 ดร.พณลพธพรนาคสมบรณ

46 นางสาวเพลนใจแตเกษม

47 นางเพลนพศศรภพ

48 นายไพทรไพศาลสขวทยา

49 นางภรมยศรประเสรฐ

50 นายมยธชสามเสน

51 ดร.มกดาพฒนะเอนก

52 พระมหาเมธาคำาไหล

53 นางรชนเกษคปต

54 พ.อ.หญงรจเรขบญสร

55 -

56 นายวรเดชชางบ

57 นางสาววรนชจนทรปญญา

58 นายวรรณชยอทธมณสร

59 ดร.วรานเวสสนทรเทพ

60 นายวสนตทองสข




61 นางวชรสนธวานวฒน

62 นายวลลภการววฒน

63 พญ.วายพาวงศวกรม

64 นายวทยายามวง

65 นายวทยาจนทรฉลอง

66 น.อ.วพนธชมะโชต

67 นายวรศกดเสรมประภาศลป

68 พ.ต.อ.วระจรวระ

69 นางสาวศศธรนอยโสภณ

70 นพ.ศภกจวฒนศลปปรชา

71 นางสมบตไชยกล

72 ดร.สมศกดกวไตรภพ

73 ดร.สยมภเกยรตสยมภ

74 นายสกกะพงษบญม

75 นายสากลฐนะกล

76 นางสาวสชาดาไทยบรรเทา

77 รศ.ดร.สดใจทลพานชยกจ

78 นายสรยนตรโสตถทต

79 นายสวรรณกนกไพบลย

80 นางสาวหทยกาญจนทวทอง




71 นางสมบตไชยกล

72 ดร.สมศกดกวไตรภพ

73 ดร.สยมภเกยรตสยมภ

74 นายสกกะพงษบญม

75 นายสากลฐนะกล

76 นางสาวสชาดาไทยบรรเทา

77 รศ.ดร.สดใจทลพานชยกจ

78 นายสรยนตรโสตถทต

79 นายสวรรณกนกไพบลย

80 นางสาวหทยกาญจนทวทอง

81 นายอตโชคผลด

82 นางอนงคภทรจตรวศนกล

83 นายอมรนทรปยะสจจะเดช

84 นางอรพนจระพนธวาณช

85 นายอรยะนาวนธรรม

86 นายอษฎางคเชยวธาดา

87 -

88 น.อ.(พเศษ)อปถมภสมทรานนท

89 นางสาวเอมอรเสยงใหญ

90 ศ.โอภาวดเขมทอง


เนื้อใน สันติสุข-New

Documents