МОНГОЛ ХҮҮХЭД Хүмүүжлийн аянkhuukhed-khugjil.mn/sites/default/files/mongol hun Munkhjrgl SUB.pdfБага насны хүүхдийн хөгжилд хөрөнгө

ХҮМҮҮЖЛИЙН АЯН

НИТХ-ын тэргүүлэгч, Нийгмийн

хөгжлийн хорооны дарга

Д.МӨНХЖАРГАЛ

Монгол хүнээ хэрхэн

бэлтгэх вэ?

УЛС ОРНЫ ХӨГЖИЛ

• НИЙГМИЙН

• ХУВЬ ХҮНИЙ

• ЭДИЙН ЗАСГИЙН

ЖИГД ХӨГЖИЛ

Бага насны хүүхдийн хөгжилд хөрөнгө оруулах нь эдийн засгийн хамгийн өндөр үр өгөөж авчирдаг гэдгийг баталсаар байна.

Source: ‘’Heckman Curve” (Heckman & Carneiro, 2003)

ХҮН БОЛОХ БАГААСАА

100 сая мэдрэлийн эс

1 секунд 700-1000 мэдрэлийн холбоос

0-5 насанд 85 хувь

5 НАС ХҮРТЭЛ ХҮҮХДИЙН ТАРХИНЫ

85% БҮРЭЛДЭН ТОГТДОГ.

15%

85%

5 наснаас хойшхи тархины хөгжил

0-5 нас тархины хөгжил

Шинэ төрсөн 15 сартай 2-3 нас

ХҮҮХДИЙН ТАРХИНЫ ЭСИЙН ХОЛБООС

•Сонсгол ба хараа 3-4 сар /Оргил үе -3,5 сар/•Хэл яриа 6 сар-2 нас /Оргил үе -9 сар/•Асуудлыг шийдвэрлэх 7 сар -10 нас /Оргил үе -1,5 нас/

Source: S Grantham-McGregor et al.Lancet1991; 338 (8758):1-5

Хүүхдийн тархины хөгжил 2 наснаас

өмнө маш хурдацтай явагддаг.

The HighScope Perry Preschool Study Through Age 40 (2005)

36%

60%

77%

49%

61%

67%

55%

40%

60%

15%

38%

28%

Гэмт хэрэгт холбогдох магадлал (40 нас хүртэл)

20 мянган доллараас дээш орлоготой байха (40 насанд)

ЕБС-аа амжилттай дүүргэх

Амжилт (14 насанд)

Гэрийн даалгавар хийх (15 насанд)

IQ=90 (5 насанд)

СӨБ-д хамрагдаагүй СӨБ-д хамргадсан

Бага насны хүүхдийг аливаа зүйлийг 5 мэдрэхүйгээр нь

дамжуулан бодитойгоор туршиж, барьж, мэдэрч,

өөрсдөө бүтээж сургах нь мэдрэлийн эсийн холбоос

үүсэх үйл явцыг нэмэгдүүлдэг.

ТАРХИАРГА

БОЛОВСРОЛ

ЗҮРХБИЛИГ

ХҮМҮҮЖИЛ

ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ

ТӨЛӨВШИЛЁС ЗҮЙ

ЁС СУРТАХУУН

ХҮНИЙОЮУНЫ ХӨГЖИЛ

СЭТГЭХҮЙ ҮЙЛСУРГАХ СУРАХ ДИАЛЕКТИК

ЭРЧИМЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ

ТАРХИАРГА

БОЛОВСРОЛ

ЗҮРХБИЛИГ

ХҮМҮҮЖИЛ

ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ

ТӨЛӨВШИЛЁС ЗҮЙ

ЁС СУРТАХУУН

ХҮНИЙОЮУНЫ ХӨГЖИЛ

СЭТГЭХҮЙ ҮЙЛСУРГАХ СУРАХ ДИАЛЕКТИК

ЭРЧИМЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ

ДАЯАРШИЛИЖИЛСЭЛ

ОНДООШИЛ

УЛААНБААТАР ХОТОД

1 ӨДӨРТ 288 минут буюу 4 цаг48 минутыг ТВ үзэхэд зарцуулжбайна.

ТЕЛЕВИЗ

Эх сурвалж: Телевиз үзэлтийн судалгааны нэгдсэн тайлан 2016

ИНТЕРНЕТ

Дижитал иргэншилДижитал технологи болон цахим ертөнцийг Аюулгүй, Хариуцлагатай, Үр ашигтай хэрэглэх

Дижитал БүтээмжШинэ санаа, мэдээллийг бодит амьдралд ашиглах чадвар

Дижитал бизнесДижитал технологи болон цахим ертөнцийг ашиглан шинэ бүтээл, боломжийг бий болгох

НИЙТ ХҮҮХДИЙН 11 ХУВЬ БУЮУ 47000 ХҮҮХЭД СЕКЦ ДУГУЙЛАН ХАМРАГДСАН.

БУСАД 89 ХУВЬ ????

НИЙГЭМ ОРЧИН

Эх сурвалж: ГБХЗХ газрын статистик мэдээ

БАГШИЙН МАНЛАЙЛАЛ

• ҮЛГЭР ДУУРАЙЛ

• ҮНЭТ ЗҮЙЛ

• ЭЕРЭГ ОРЧИН

• ХАРИУЦЛАГА

Боловсролын салбарын төсөв /үргэлжлэл/

5.8% 5.7% 5.4% 5.2%6.4% 5.9% 5.9%

4.1% 4.2% 4.7%

16.4% 16.2%14.7%

12.0%

15.1%14.3%

17.5%

14.8%

16.4%

20.6%

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Боловсролын салбарын төсөв

ДНБ-д эзлэх хувь Улсын төсөвт эзлэх хувь

Цэцэрлэгийн төсөв2013 оны

төсөв

2014 оны

төсөв

2015 оны

төсөв

2016 оны

төсөв

2017 оны

төсөв

Нийт дүн 69,728,216.9 76,427,145.3 94,276,305.0 103,753,324.9 109,461,286.7

Цалин хөлс 42,452,692.7 47,662,157.1 60,031,092.4 52,669,662.7 55,535,097.8

Үндсэн

цалин 37,774,027.4 42,702,772.0 54,262,969.5 46,901,539.8 47,456,829.6

Бараа

үйлчилгээний

зардал 20,905,145.5

21,745,477.6 26,739,445.4 42,850,428.7 45,801,265.6

Гэрэл

цахилгааны

зардал 982,443.2

982,443.1 1,632,798.7 1,667,728.7 1,824,061.8

Түлш

халаалтын

зардал 3,357,147.6

3,357,147.6 4,333,815.7 4,346,610.0 4,436,793.8

Цэвэр бохир

усны зардал 1,466,508.9 1,466,509.0 1,858,634.5 1,906,438.2 2,018,892.7

Хоол 13,264,019.6 14,104,352.0 17,032,981.2 18,563,482.7 18,983,872.9

Цэцэрлэгийн төсөв нийт зардалд эзлэх хувь2013 2014 2015 2016 2017

Нийт дүн 100 100 100 100 100

Цалин хөлс 60.88 62.36 63.68 50.76 50.73

Үндсэн цалин 54.17 55.87 57.56 45.20 43.35

Бараа үйлчилгээний зардал 29.98 28.45 28.36 41.30 41.84

Гэрэл цахилгааны зардал 1.41 1.29 1.73 1.61 1.67

Түлш халаалтын зардал 4.81 4.39 4.60 4.19 4.05

Цэвэр бохир усны зардал 2.10 1.92 1.97 1.84 1.84

Хоол 19.02 18.45 18.07 17.89 17.34

Ном хэвлэл авах зардал 0.06 0.06 0.04 0.03 0.03

Бичиг хэргийн зардал 0.12 0.11 0.07 0.05 0.05

Хичээл практикийн зардал 0.97 0.89 0.83 0.13 0.15

Цэцэрлэгийн төсөв нийт зардалд эзлэх хувь

Ном хэвлэл авахзардал 0.03%Бичиг хэргийнзардал 0.05%

Хичээл практикзардал 1.15%

61%

2%

3%

7%

9%

19%

Цалин

Хичээл

Бусад

НДШ

Ашиглалтын зардал

Хоол

ШИЙДЭЛ

ТӨСВИЙН ХУВААРИЛАЛТ

БОЛОВСРОЛЫН ТӨСВИЙГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ

• ОРОН НУТГИЙН ТӨСВИЙН САНХҮҮЖИЛТ

• ТӨСВИЙН ДАХИН ХУВААРИЛАЛТ

• БАЙГУУЛЛАГЫН САНХҮҮГИЙН ЭРХ ЧӨЛӨӨ

Бидэнд юу дутагдаж байна вэ?

Улс орны хамгийн эрхэм үнэт зүйл бол маргаашийн ирээдүйгээ бэлтгэх явдал юм.

Урт хугацаандаа МОНГОЛ ХҮНийгбэлтгэх БОДЛОГО хамгийн чухал.

МОНГОЛ ХҮН БЭЛТГЭХ

БОДЛОГО

ХҮҮХЭД ХҮМҮҮЖИЛ

ГЭР БҮЛ ЭЦЭГ ЭХ

ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ

ИНТЕРНЭТ

НАЙЗ НӨХӨД

СУРГУУЛЬ

2018 онд

ХҮҮХДИЙН ХООЛНЫ МӨНГӨНИЙ ТОДОРХОЙ ХУВИЙГ ЭЦЭГ ЭХ АСРАН

ХАМГААЛАГЧААС ГАРГУУЛАХ ТАЛААР АЖИЛЛАНА.

2018 онд

ИНДЕКСИЙН УРАМШУУЛАЛД СӨБ-ИЙН ГАДААД

ОРЧИНГ НОГООН БОЛГОХ АСУУДЛЫГ НЭГ ҮЗҮҮЛЭЛТ БОЛГОН ТУСГАХААР

БОЛЛОО.

СӨБ-ЫН СУРГАЛТЫН ЦӨМ ХӨТӨЛБӨРИЙН ХҮҮХЭД БҮРИЙН НАСНЫ ОНЦЛОГТ ТОХИРСОН БҮРЭН ХӨТӨЛБӨР АРГА ЗҮЙГ БОЛОВСРУУЛАН

ГАРГАХ

2018 онд

“МОНГОЛ ХҮН” БЭЛТГЭХ ҮР ДҮНД

СУУРИЛСАНМЕНЕЖМЕНТ

БОДЛОГО

• ХҮРЭХ ҮР ДҮНГ ХАМТДАА ТОДОРХОЙЛОХ

• ҮР ДҮНД ХҮРЭХ БҮХ БОЛОМЖУУД• ХАМТЫН СЭТГЭЛ, ЗҮТГЭЛ,

САНААЧЛАГА, ОРОЛЦОО

• ХҮМҮҮЖЛИЙН ЧАНАР

• БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАР

• ХӨГЖИЛ

ÝÐÌÝËÇÝÕ ÅÑªÍ Ç¯ÉË

ÁÈ ÝÕ ÎÐÎÍÄÎÎ ÕÀÉÐÒÀÉ, ÝËÃÝÌÑÝÃ ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ÝÝÆ, ÀÀÂÄÀÀ ÀЧËÀËÒÀÉ, Õ¯ÍËÝà ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ÝÐҮҮË ЧÈÉÐÝÃ ÁÈÅÒÝÉ, ÝÐÝÌÃÈÉ ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ÝÐÄÝÌ ÍÎÌÄ ÕÈЧÝÝÍÃҮÉ, ÇÎÐÈËÃÎÒÎÉ ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ÕÀÒÓÓ ÁÝÐÕÝÝÑ ÕÀËÈÐÄÀÃÃҮÉ,ªªÄЪà ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ҮÍÝÍЧ ØÓÄÀÐÃÛÃ ÄÝÝÄÝËÄÝÃ, ÕÀÐÈÓÖËÀÃÀÒÀÉ ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ÀÆÈË ÕӨÄӨËÌӨÐÒ ØÀÌÄÀÍÃÓÉ, Á¯ÒÝÝË× ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ÀÕÀÍ ÄҮҮÑÝÝ ÕҮÍÄÝËÄÝÃ ÓÕÀÀËÀÃ ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ

ÁÈ ÀÐÄÛÍ ÓËÀÌÆËÀËÀÀ ÄÝÝÄÝËÄÝÃ, ÓÄÀÌÒ ÌÎÍÃÎË ÕҮҮÕÝÄ