ε ε - ipesp.ac.th · ª· µ « XaZXXZª· ¥µ«µ ¦rÁ¡ºÉ° » £µ¡ ¸ª· Science for Quality of Life ε° · µ¥¦µ¥ª· µ «¹ ¬µ ªµ¤®¤µ¥ ° ª· ¥µ«µ

( 1 )

ค ำน ำ เอกสารประกอบการเรยนวชา ศท 092002 วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต หลกสตรหมวดวชาศกษาทวไป กลมวชา คณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย สถาบนการพลศกษา ขาพเจาไดเรยบเรยงเปนเอกสารประกอบการเรยน เพอใชเปนแนวทางในการศกษาดวยตนเองของนกศกษาสถาบนการพลศกษา โดย ม เนอหาเกยวกบ กระบวนการและการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย การน าความรดานวทยาศาสตรมาประยกต ใชในการพฒนาคณภาพชวตใหด ารงอยอยางเปนสขและมประสทธภาพ ตลอดจนผลกระทบของความกาวหนาทางวทยาศาสตรทมตอมนษย การศกษา สงแวดลอม สงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ และการเมอง การศกษาเอกสารประกอบการเรยน เลมนจะสงเสรมใหผเรยนเกดการคดแบบเปนเหตเปนผล มทกษะชวตทด รกษสงแวดลอม สามารถอยในสงคมยคปจจบนไดอยางปลอดภย และสามารถน าผลการศกษาไปประยกตใชใหเกดประโยชนในชวต ประจ าวนไดอยางมคณภาพตอไป หวงวาเอกสารประกอบการเรยนเลมนคงเปนประโยชนส าหรบนกศกษาและผสนใจทางวทยาศาสตร (นางเออมพร นาควงศ) คร อนดบ ค.ศ. 3

(2)

สารบญ

เรอง หนา

ค าน า....................................................................................................................................... ( 1 ) สารบญ................................................................................................................................... ( 2 ) สารบญรปภาพ....................................................................................................................... ( 5 ) สารบญแผนภม....................................................................................................................... ( 7 ) สารบญตาราง.......................................................................................................................... ( 8 ) ค าอธบายรายวชา ................................................................................................................... 1 จดประสงครายวชา ................................................................................................................ 1

บทท 1 ความรเบองตนเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย........................................ 2 ความหมาย วทยาศาสตร เทคโนโลย คณภาพชวต.............................. 3 ความรเกยวกบ วทยาศาสตร เทคโนโลย และคณภาพชวต.................... 5 พฒนาการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยของโลก................................ 15 พฒนาการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในประเทศไทย..................... 20 รางวลนกวทยาศาสตรและนกเทคโนโลยของไทย................................... 23 วทยาศาสตรและเทคโนโลยกบคณภาพชวต............................................ 24 บทสรป.................................................................................................... 25 แบบฝกหดทายบท.................................................................................... 26

บทท 2 การแสวงหาความรทางวทยาศาสตร................................................................ 30 ความรทางวทยาศาสตร............................................................................ 31 วธการทางวทยาศาสตร............................................................................ 34 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร......................................................... 35 จตวทยาศาสตร......................................................................................... 50 บทสรป.................................................................................................... 52 แบบฝกหดทายบท.................................................................................... 53

(3)

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

บทท 3 วทยาศาสตรกบชวต............................................................................................... 55 โภชนาการกบชวต.......................................................................................... 56 ยา.................................................................................................................... 67 สารเสพตด...................................................................................................... 71 สมนไพร......................................................................................................... 75 การคมครองผบรโภค...................................................................................... 79 บทสรป........................................................................................................... 83 แบบฝกหดทายบท.......................................................................................... 84 บทท 4 สขภาพกบชวตประจ าวน........................................................................................ 87

สขภาพ............................................................................................................ 88 สขภาพจต....................................................................................................... 91 ความเครยด..................................................................................................... 94 การออกก าลงกายเพอสขภาพ.......................................................................... 97 นนทนาการ..................................................................................................... 102 การพกผอนนอนหลบ.................................................................................... 108 บทสรป........................................................................................................... 112 แบบฝกหดทายบท.......................................................................................... 113 บทท 5 พลงงานกบการด ารงชวต........................................................................................ 115

ความรพนฐานเกยวกบพลงงาน..................................................................... 116 แหลงพลงงาน................................................................................................. 119

ประโยชนของพลงงาน................................................................................... 132 ปญหาจากการใชพลงงาน............................................................................... 140 การอนรกษพลงงาน........................................................................................ 142 บทสรป........................................................................................................... 148 แบบฝกหดทายบท.......................................................................................... 149

(4)

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

บทท 6 การประยกตใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย............................................................. 150 เทคโนโลยชวภาพ........................................................................................... 151 เทคโนโลยวสดศาสตร.................................................................................... 161 เทคโนโลยทางการแพทย................................................................................ 163 นาโนเทคโนโลย............................................................................................. 168 เทคโนโลยทางการกฬา................................................................................... 171 เทคโนโลยสารสนเทศ..................................................................................... 174 บทสรป........................................................................................................... 180 แบบฝกหดทายบท.......................................................................................... 181 บทท 7 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย................................. 184

ผลกระทบดานมนษย...................................................................................... 185 ผลกระทบดานการศกษา................................................................................. 187 ผลกระทบดานสงแวดลอม.............................................................................. 192 ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม............................................................... 198 ผลกระทบดานเศรษฐกจ................................................................................. 205 ผลกระทบดานการเมอง.................................................................................. 207 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในชวตประจ าวน............................................................................... 212 บทสรป........................................................................................................... 214 แบบฝกหดทายบท.......................................................................................... 215 บรรณานกรม............................................................................................................................. 218

(5)

สารบญรปภาพ

ภาพท หนา

1- 1. วฏจกรของเทคโนโลย 10 1-2. รางวลนกเทคโนโลยดเดน และ รางวลนกเทคโนโลยรนใหม 23 2-1. การเปลยนแปลงของเทยนไข 36 2-2. ภาพรปทรงเรขาคณต 39 2-3. การบวกโดยใชเสนจ านวน 40 2-4. การลบโดยใชเสนจ านวน 40 2-5. ตวอยางการจ าแนกสงของทมรปรางเหมอนกน 41 2-6. ความสมพนธระหวางสเปสและสเปส 42 2-7. ความสมพนธระหวางสเปสกบเวลา 42 2-8. ภาพการสอความหมายขอมลในรปแบบตางๆ 43 2-9. กราฟ ความสมพนธของมวล และอตราเรวของวตถชนดหนง 44 3-1. อาหารหลก 5 หม 57 3-2. ปรามดการกนเพอสขภาพ 58 4-1. บคคลทมสขภาพจตด 91 4-2. ความเครยด 94 4-3. กจกรรมนนทนาการ 102 5-1. ความสมพนธของพลงงานตางๆ 117 5-2. การแผรงสจากดวงอาทตย 120 5-3. กงหนลมแบบแนวแกนนอน (Horizontal Axis Wind Turbine) 122 5-4. กงหนลมแบบแกนแนวตงทบานอาวไผ อ.ศรราชา จ.ชลบร 123 5-5. บรเวณสถานพลงงานทดแทนพรหมเทพ จ.ภเกต 124 5-6. โครงสรางระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงน า 125 5-7. พลงงานความรอนใตพภพ 127 5-8. ลกษณะของการเกดแหลงพลงงานความรอนใตพภพ 127

(6)

สารบญรปภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

5- 9. ปฏกรยาฟชชน 131 5-10. ปฏกรยาฟวชน 131 5-11. เชอเพลงเขยวอดแทง 135 5-12. หลมผลต (production well) พลงงานความรอนใตพภพ 136 5-13. ประโยชนของพลงงานทใชแลวหมด 136 5-14. การสงเสรมการประหยดน ามน 144 5-15. การใชเครองใชไฟฟา 145 6-1. การเพาะเลยงเนอเยอ 152 6-2. เทคโนโลยชวภาพทางการแพทย 154 6-3. กหลาบ และตนสรอยไกในขวดเพาะเลยง เนอเยอ 156 6-4. แนวคดการโคลนนงมนษย และ การโคลนนงแมว 157 6-5. สเตนทจากสเตนเลสจ าเปนตองมลกโปงเปนอปกรณชวยถางขดลวด 165 6-6. Stent ทท าจากไนตนอล 166 6-7. ลวดน าทาง (guide wire) 166 6-8. ลวดจดฟน 167 6-9. ตวอยางอปกรณทางกฬานาโนเทคโนโลย 172 6-10. เครองอ านวยความสะดวกในบาน 177 7-1. เทคโนโลยพฒนาการศกษา 190 7-2. ผลกระทบจากวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานสงแวดลอม 193 7-3. โครงสรางสงคมและวฒนธรรม 198 7-4. มนษยเปนปจจยส าคญของสงคม 199 7- 5. การเมองของไทย 208

(7)

สารบญแผนภม

แผนภมท หนา 1-1. แสดงความหมายของวทยาศาสตร 3 1-2. แสดงความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4 1-3. แสดงความหมายของคณภาพชวต 5 1-4. แสดงองคประกอบทมอทธพลตอคณภาพชวต 13 2-1. แสดงขนตอนการท างานดวยวธการทางวทยาศาสตร 34 3-1. แสดงสมนไพรเพอรกษากลมโรค 77 6-1. แสดงกลไกการสอสารโทรคมนาคม 176

(8)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2-1. แสดงขอมลการพยากรณภาพนอกขอบเขต 45 2-2. แสดงขอมลการทดสอบสมมตฐาน 49 3-1. แสดงการแบงประเภทโปรตนตามหนาท 59 3-2. แสดดงการแบงโปรตนตามหลกชวเคม 59 3-3. แสดงการแบงโปรตนตามหลกโภชนวทยา 60 3-4. แสดงการแบงโปรตนตามลกษณะการขดตวและเรยงตวของโปรตน 60 3-5. แสดงลกษณะยาทเสอมคณภาพ 71

วชา ศท 092002 วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต ( Science for Quality of Life) ค าอธบายรายวชา ศกษาความหมายของวทยาศาสตรและคณภาพชวต กระบวนการและการพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลย การน าความรดานวทยาศาสตรมาประยกตใชในการพฒนาคณภาพชวต ใหด ารงอยอยางเปนสข และมประสทธภาพ ผลกระทบของความกาวหนาทางวทยาศาสตรทมตอ มนษย สงแวดลอม เศรษฐกจ การเมอง การศกษา สงคม และวฒนธรรม จดประสงครายวชา เพอใหผเรยนมความสามารถดงตอไปน 1. มความรและเขาใจความหมายและความส าคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2. น าความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรมาประยกตใชในชวตประจ าวน 3. มความรและตระหนกถงความส าคญของเจตคตทางวทยาศาสตร

4. ตระหนกถงความส าคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอการสงเสรมคณภาพชวต 5. เลอกวธการปฏบตตวเพอสขภาพดไดเหมาะสมกบตวเอง 6. เหนคณคาของการออกก าลงกาย และนนทนาการเพอสขภาพส าหรบตนเองและครอบครว 7. รจกและเลอกใชพลงงานไดอยางประหยดและปลอดภย 8. มความรความเขาใจเกยวกบผลกระทบของความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอ มนษย สงแวดลอม เศรษฐกจ การเมอง การศกษา สงคม และวฒนธรรม

2

ความหมายวทยาศาสตรเทคโนโลย

วทยาศาสตรเทคโนโลย

กบคณภาพชวต

ความรเกยวกบวทยาศาสตร เทคโนโลย คณภาพชวต

ความรเบองตนเกยวกบวทยาศาสตร และเทคโนโลย

รางวลนกวทยาศาสตรและเทคโนโลย

พฒนาการทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย

หนวยท 1 ความรเบองตนเกยวกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณภาพชวต

แผนผงความคด

วทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหมนษยพฒนาวธคด ทกษะในการคนหาและแกปญหาอยางเปนระบบ และเกดการเปลยนแปลงหลาย ๆ ดาน จงจ าเปนอยางยงทตองมความรความเขาใจและรจกน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชอยางชาญฉลาด เพอชวตและสงคมทมคณภาพ

3

1. ความหมายของวทยาศาสตร เทคโนโลย คณภาพชวต

1.1 วทยาศาสตร (Science) มาจากภาษาลาตนวา “Scientia” แปลวา ความร (Knowledge) ปจจบนนกวชาการไดใหค านยามวทยาศาสตรไวมากมาย เชน วทยาศาสตร (science) หมายถง องคความรทมระบบและจดไวอยางมระเบยบแบบแผน สามารถพสจนได (วรรณา กอสกล. 2550 : 3) วทยาศาสตร (science) หมายถง ความรทไดจากการสงเกตธรรมชาตแลวน ามาจดใหเปนระบบ ( คณาจารยมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. 2548 : 1) วทยาศาสตร (science) หมายถง ความรทไดจากการสงเกตและคนควาจากปรากฏการณธรรมชาตแลวจดเปนระเบยบ (ราชบณฑตยสถาน. 2546 : 1075) จากการใหนยามดงกลาวสามารถสรป ได ว า ว ทยาศาสตร หมายถง ความรเ กยวกบปรากฏการณธรรมชาตท ไดมาโดยอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตร อนกอใหเกดประโยชนตอมนษยชาต สามารถสรป ดงแผนภมท 1-1

แผนภมท 1- 1 ความหมายของวทยาศาสตร 1.2 เทคโนโลย (Technology) มาจากภาษากรกวา "Technologia" แปลวา การกระท าทมระบบ ปจจบนนกวชาการใหค านยามเทคโนโลยไวมากมาย เชน เทคโนโลย (Technology) หมายถง การน าความรทางวทยาศาสตรมาสรางสรรคประดษฐสงตางๆตามความตองการของมนษย (คณาจารยมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. 2548 : 1)

วทยาศาสตร (science)

ความรทางวทยาศาสตร (Scientific Product) (science)

กระบวนการแสวงหาความร (Scientific Process)

วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method)

จตวทยาศาสตร ( Scientific mind )

4

ความรทางวทยาศาสตร ทรพยากรธรรมชาต เทคโนโลย

เทคโนโลย (Technology) หมายถง ว ทยาการท เ ก ย วก บศ ลปะในการน า เอาวทยาศาสตรประยกตมาใชใหเกดประโยชนในทางปฏบตและอตสาหกรรม (ราชบณฑตยสถาน 2546 : 406) เทคโนโลย (Technology) หมายถง สงทมนษยพฒนาขน เพอชวยในการท างานหรอแกปญหาตาง ๆ เชน อปกรณ เครองมอ เครองจกร วสด หนยนต หรอแมกระทงทไมไดเปนสงของทจบตองได (http://www. Pirun.ku.ac.th/~b5013098/page1.html ) สรปไดวา เทคโนโลย หมายถง สงประดษฐตาง ๆ ทเกดจากการน าวทยาการทางวทยาศาสตรและศาสตรอน ๆ มาประยกตใชกบทรพยากรธรรมชาตทมอย เพอสนองความตองการของมนษย ดงนนวทยาศาสตรและเทคโนโลย จงมความสมพนธกน ดงแผนภมท 1-2 +

แผนภมท 1- 2 แสดงความสมพนธระหวางวทยาศาสตรกบเทคโนโลย ความส าคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลย สามารถสรปไดดงน (คณะกรรมการบรหารวชาบรณาการ หมวดวชาการศกษาทวไป. 2545 : 38) 1. เปนพนฐานปจจยจ าเปนในการด าเนนชวตของมนษย 2. เปนปจจยหลกทจะมสวนรวมในการพฒนาประเทศ 3. เปนเรองราวของมนษยและธรรมชาต 1.3 คณภาพชวต (Quality of Life) มผใหนยามไวมากมายแตกตางกนตามขอบเขตของงานทเกยวของ เชน คณภาพชวต (Quality of Life = QOL) หมายถง สภาพการด ารงชวตของมนษยในระดบทเหมาะสม มสขภาพแขงแรง มความร อาชพสจรต มความพรอมทจะสนองความตองการทางรางกาย จตใจ สงคม จนเกดความพงพอใจ พอเพยง มความสขโดยไมท าใหผอนเดอดรอน (นฤมล ธนานนต.และคณะ. 2551 : 17) คณภาพชวต หมายถง องคประกอบทงหลายทใหความพงพอใจแกบคคลทงทางรางกายและจตใจในชวงระยะเวลาหนง (Wallace. 1987 : 58)

5

คณภาพชวต หมายถง ความสมดลทางสภาพแวดลอมของบคคล ทง 4 ดาน คอ ทางกาย ทางสงคม ทางจตใจและทางวฒนธรรม เพอทจะน าไปสความสข ส าเรจในชวตเทาทบคคลพงจะกระท าได (Howell and howell, 1987 : 113) จากความหมายของคณภาพชวต ทกลาวมาแลวสามารถสรปไดวา คณภาพชวต หมายถง ความสมบรณของรางกาย จตใจ และความสามารถด ารงชพอยในสงคมไดอยางมความสขตามอตภาพของแตละบคคล ดงแผนภมท 1-3

แผนภมท 1- 3 ความหมายคณภาพชวต

2. ความรเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2.1 วทยาศาสตร (science) เพอความเขาใจเกยวกบวทยาศาสตรไดชดเจนยงขนจ าเปนทจะตองรรายละเอยดเกยวกบเรองตาง ๆ ตอไปน 2.1.1 องคประกอบของวทยาศาสตร แบงเปนองคประกอบของวทยาศาสตรไวเปน 3 สวน ดงน คอ (เครอวลย โพธพนธ. 2542 : 4) 2.1.1.1 สวนทเปนผลจากผลงานของนกวทยาศาสตร ถกสะสมอยางเปนระบบเกยวกบธรรมชาต และสงแวดลอมทางภาพของมนษย 2.1.1.2 เปนองคแหงความร ของวทยาศาสตร ซงประกอบดวย (1) ขอเทจจรง (Fact)

รางกาย

จตใจ สงคม คณภาพ

ชวต

6

(2) ความคดรวบยอด หรอมโนมต (Concept) (3) หลกการ (Principle) (4) กฎ (Law) (5) ทฤษฎ (Theory) (6) สมมตฐาน (Hypothesis) 2.1.1.3 เปนความรทไดจากการใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ในการคนหาค าตอบ ทเกดจากการตงปญหา 3 ประการ คอ มอะไรเกดขนบาง เกดขนไดอยางไร และท าไมจงเกดขน 2.1.2 ประเภทของวทยาศาสตร มการแบงไวหลายระบบแตละระบบมเหตผลและหลกเกณฑแตกตางกน ดงน (นฤมล ธนานนต. และคณะ. 2551 : 3) 2.1.2.1 การจ าแนกตามธรรมชาตของวชา สามารถจ าแนกได 3 สาขา คอ (1) วทยาศาสตรกายภาพ (Physical Science) เปนวทยาศาสตรทเกยวของกบธรรมชาต และปรากฏการณตาง ๆ ของโลกและจกรวาล ในสวนของสงทไมมชวต เชน ดาราศาสตร (Astronomy) ฟสกสดาราศาสตร (Astrophysics) ชวฟสกส (Biophysics) จกรวาลวทยา (Cosmology) พลศาสตร (Dynamics) กลศาสตร (Mechanics) นวเคลยรฟสกส (Nuclear physics) เคมวเคราะห (Analytical chemistry) ชวเคม (Biochemistry) เคมไฟฟา (Electrochemistry) เคมอนนทรย (Inorganic chemistry) วสดศาสตร (Materials science) (2) วทยาศาสตรชวภาพ (Biological Science) เปนวทยาศาสตรทเกยวของกบธรรมชาตและปรากฏการณตาง ๆ ของทกสงทกอยางในโลกและจกรวาลของสงมชวต เชน กายวภาคศาสตร (Anatomy) ชววทยาดาราศาสตร (Astrobiology) พฤกษศาสตร (Botany) ชววทยาของเซลล (Cell biology) นเวศวทยา (Ecology) กฏวทยา (Entomology) พนธศาสตร (Genetics) จลชววทยา (Microbiology) ประสาทวทยาศาสตร (Neuroscience) สรรวทยา (Physiology) อนกรมวธาน (Taxonomy) สตววทยา (Zoology) (3) วทยาศาสตรสงคม (Social Science) เปนวทยาศาสตรทเกยวของกบธรรมชาต และพฤตกรรมของมนษยทรวมกนอยเปนชมชนหรอสงคม เชน มนษยวทยา (Anthropology) โบราณคดวทยา (Archaeology) เศรษฐศาสตร (Economics) ภาษาศาสตร (Linguistics)

7

ปรชญา (Philosophy) รฐศาสตร (Political Science) จตวทยา (Psychology) สงคมศาสตร (Sociology) 2.1.2.2 การจ าแนกตามการใชประโยชน แบงเปน 2 ประเภท คอ (1) วทยาศาสตรบรสทธ (Pure Science) คอ ความรความเขาใจทกสงทกอยางทเกดขนเองโดยธรรมชาตทเปนไปตามกฎพนฐานของธรรมชาต รวมทงปรากฏการณตาง ๆทเกดขนโดยธรรมชาต จดเปนความรขนพนฐาน ประกอบดวย กฎและทฤษฎตาง ๆ ตลอดจนความจรงหรอขอเทจจรง ความคดรวบยอดทมาจากการศกษาคนควาหาความรของนกวทยาศาสตร เนองจากความตองการทจะหาความรดานตาง ๆ เชน เคม (Chemistry) ฟสกส (Physic) ชววทยา (Biology ) นวเคลยรฟสกส (Nuclear physics) ดาราศาสตร (Astronomy) นกวทยาศาสตรทส าคญ ไดแก เซอร ไอแซค นวตน และไมเคล ฟาราเดย (2) วทยาศาสตรประยกตหรอเทคโนโลย (Applied Science) คอ การน าองคความร ความเขาใจพนฐานทางดานวทยาศาสตรทเปนวทยาศาสตรบรสทธมาประยกตใช ใหเปนประโยชนตอมนษยในการด ารงชวตในสงคม เชน ทนตแพทยศาสตร (Dentistry) แพทยศาสตร (Medicine) เนองอกวทยา (Oncology) พยาธวทยา (Pathology) เภสชวทยา (Pharmacology) พษวทยา (Toxicology) นกวทยาศาสตรผคดประดษฐสงตาง ๆ ทส าคญ ไดแก โทมส อลวา เอดสนและ ไมเคล ฟาราเดย 2.1.3 ลกษณะส าคญของวทยาศาสตร สรปไดดงนคอ 2.1.3.1 วทยาศาสตรไดมาจากประสบการณ และทดสอบดวยประสบการณ ความรทมาจากประสบการณ เรยกวา“ความรเชงประจกษ”หรอความรเชงประสบการณ (Expirial Knowledge) โดยอาศยประสาทสมผสทงหา ไดแก กายสมผส ตา ห จมก ลน 2.1.3.2 วทยาศาสตรตองเปนสาธารณะ ความจรงทนกวทยาศาสตรคนพบจะตองแสดงหรอทดลองใหทกคนเหนไดเหมอนกน และความรทางวทยาศาสตรไมใชของสวนตว แต เปนสาธารณะคอ ผอนอาจรเหนอยางเดยวกนกบผคนพบได 2.1.3.3 วทยาศาสตรมลกษณะเปนสากลเพราะความรทมลกษณะเฉพาะ เจาะจงจะมความหมาย นอยและขาดการยอมรบ 2.1.3.4 วทยาศาสตรชวยในการคาดหมายสงทจะเกดในอนาคตได จากการคดคนกฎและทฤษฎ

8

2.1.3.5 วทยาศาสตรเปนปรนย เมอวทยาศาสตรถกยอมรบและพสจนแลววาเปนจรง ดงนนไมวาใครจะน าไปพสจนอกเมอใด ทใดกตาม ผลทออกมายอมเหมอนเดม 2.1.3.6 ความรทางวทยาศาสตรเปลยนแปลงได เพราะวทยาศาสตรมลกษณะไมคงทแนนอนเปลยนแปลงไดตลอดเวลา เมอมการคนพบความรใหม 2.1.4 ประโยชนของวทยาศาสตร สรปไดดงน 2.1.4.1 วทยาศาสตรชวยใหมความสามารถในสงคม บคคลทมความรทางวทยาศาสตร จะเปนผทมความส าคญตอการพฒนาชมชนและสงคม 2.1.4.2 วทยาศาสตรชวยแนะแนวอาชพ กอใหเกดอาชพหลายสาขาและเปนประโยชนตอการด ารงชวต 2.1.4.3 วทยาศาสตรชวยใหเกดความเจรญทางรางกายและจตใจ ความรวทยาศาสตรทงดานทฤษฎและปฏบตทเกยวของกบสขภาพอนามย อาหาร การด ารงชวต จะชวยใหรางกายเจรญเตบโตและมสขภาพแขงแรง 2.1.4.4 วทยาศาสตรชวยใหเปนผบรโภคทชาญฉลาด หมายถง การตดสนใจในการใชสนคาหรอบรการตาง ๆ โดยอาศยหลกการทางวทยาศาสตร 2.1.4.5 วทยาศาสตรชวยใหรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชนในการศกษา 2.1.4.5 วทยาศาสตรชวยใหรใชทรพยากรธรรมชาตใหเปนประโยชนอยางย งยน 2.1.4.7 วทยาศาสตรชวยแกปญหาตาง ๆ ในชวตประจ าวน 2.2 เทคโนโลย (Technology) เพอความเขาใจเกยวกบเทคโนโลยไดชดเจนยงขน จ าเปนทจะตองมความรเกยวกบเทคโนโลยในเรองตาง ๆ ตอไปน 2.2.1 องคประกอบของเทคโนโลย มสวนส าคญ 2 สวน คอ (คณะกรรมการบรหารวชาบรณาการ หมวดวชาการศกษาทวไป. 2545 : 33 ) 2.2.1.1 องคประกอบทเปนรปธรรม มกเรยกวา ฮารดแวร (Hard ware) เปนผลผลต ทสามารถน าไปใชไดเลย เชน โทรทศน วทย โทรศพท สวนอกประเภทหนงไมสามารถน า ไป ใชไดทนท ไดแก เครองมอ เครองจกร และอปกรณตาง ๆ 2.2.1.1 องคประกอบทเปนนามธรรม มกเรยกวา ซอฟตแวร (Software) ไดแก ความรวธการ กระบวนการหรอ กลไกการท างานของเทคโนโลย 2.2.2 คณสมบตของเทคโนโลยทเหมาะสม องคการอนามยโลก กลาวถงคณสมบตของเทคโนโลยทเหมาะสม ดงน (http:// dnfe5.nfe.go.th/ilp/soc5/so31-5-3.htm) 2.2.2.1 เหมาะสมถกตองตามหลกวทยาศาสตร 2.2.2.2 สามารถปรบปรงใหเขากบสภาวะทองถนได

9

2.2.2.3 ประชาชนในทองถนยอมรบ 2.2.2.4 สามารถน าไปสการพงพาตนเองได 2.2.3 ลกษณะของเทคโนโลย เทคโนโลย เปนกระบวนการผลตหรอระบบการท างานทไดผานการคด คนควา วจยและปรบปรงแกไขมาแลว โดยอาศยความรและทกษะของผผลตเทคโนโลย เพออ านวยความสะดวกใหเกดประโยชนตอมนษย และมการพฒนาอยางตอเนองจากความคดรเรมสรางสรรค และการคนควาวจยของผผลต 2.2.4 กระบวนการเทคโนโลย ลกษณะส าคญของกระบวนการเทคโนโลย คอ 2.2.4.1 มขนตอนทแนนอน ท าใหไดผลงานอยางรวดเรว 2.2.4.2 มหลายขนตอน ท าใหเกดผลซบซอนมากยงขน 2.2.4.3 แตละขนตอนมหลายทางเลอก ท าใหผลลพธมความหลากหลาย 2.2.4.4 สามารถก าหนดผลผลตหรอผลตภณฑไดอยางแนนอน และหากท าซ ากจะไดผลเหมอนเดม 2.2.5 ระดบของเทคโนโลย ม 4 ระดบ ไดแก (ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต.ใน http://www.nstda.or.th) 2.2.5.1 เทคโนโลยระดบเบองตน สามารถจดหาไดภายในประเทศ หรอสามารถพฒนาขนไดในระยะเวลาอนสน เชน ตเยน โทรศพท เปนตน 2.2.5.2 เทคโนโลยระดบกลาง มกตองซอจากตางประเทศ แตสามารถพฒนาไดภายใน ประเทศ หากมแผนการพฒนาทตอเนอง เชน โทรทศน เค รองเสยง เปนตน 2.2.5.3 เทคโนโลยระดบสง ตองซออปกรณจากตางประเทศ แตสามารถใชงานโดยคนไทย หากพฒนาในประเทศจะตองซอเทคโนโลยแกนจากตางประเทศ เชน คอมพวเตอร 2.2.5.4 เทคโนโลยระดบสงมากตองซออปกรณและทกษะการใชงานจากตาง ประเทศ เชน ระบบคมนาคม ระบบการสอสารขนาดใหญ 2.2.6 วฏจกรของเทคโนโลย เนองจากมนษยตองการความเปลยนแปลงทดขนในวถการใชชวต การท างานรวมถงสงคมการจดบนทกวธคดวธทดลองและการสรางสรรค ท าใหสามารถพฒนาเทคโนโลยตามกระบวนการ เทคโนโลย ทเรมการวจยวทยาศาสตรไปจนถงขนตอนการทดลองน าไปใช ในการผลตจะมระยะ เวลาประมาณ 15 ป เปนอยางนอย จากนนจงจะเรมน าเทคโนโลย เขาตลาด เรยกเทคโนโลยนวา Sunrise Technology และหลงจากผานระยะการขยายตวอมตวจะเรมเขาสระยะลดต าลงหรอลาสมย เรยกวา Sunset Technology สรปเปนวฏจกรของเทคโนโลย ดงน

10

ภาพท 1-1 วฏจกรของเทคโนโลย

2.3 คณภาพชวต (Quality of Life = QOL) ความปรารถนาอนสงสดของมนษย คอ การมความสขในการด าเนนชวต โดยมองคประกอบดงน (วรรณา กอสกล . 2550 : 50)

2.3.1 ปจจย 4 2.3.2 สขภาพอนามยด 2.3.3 ความมนคงและปลอดภยในชวตและทรพยสน 2.3.4 ความสะดวกสบายในการด ารงชวต 2.3.5 การศกษาด 2.3.6 ครอบครวเปนสข 2.3.7 งานทดและพอใจ 2.3.8 สภาพแวดลอมดและสะอาด 2.3.9 ศลธรรมและจรยธรรมในใจ 2.3.10 อสระในการแสดงความคดเหน 2.3.11 สทธและโอกาสทเสมอภาคและมบทบาทในสงคม

ปจจบนคณภาพชวตไดเปนเปาหมายสงสดในการพฒนาประเทศ ไมวาจะในดานสงคม เศรษฐกจ การปกครอง ฯลฯ ลวนมงการมคณภาพชวตทดของมนษยในสงคม

วจย Research

ระยะลดต า Decline

ระยะอมตว Mature

ขยายการใช Growth

แนะน า Intro

โครงการ Pilot

Pilot Pilot

พฒนา Develop

11

ความจ าเปนพนฐาน (Basic Minimum Need หรอ BMN หรอ จปฐ.) หมายถง ความจ าเปนขนต าสดทคนทกคนควรจะม หรอควรจะเปนในชวงระยะ เวลาหนง เพอใหมชวตทดและสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางปกตสขตามสมควร ก าหนดใหมตวชวด 9 หมวด ดงน หมวดท 1 อาหารด 1. เดกแรกเกดมน าหนกตงแต 3,000 กรมขนไป 2. เดก 0 – 5 ป ไมขาดสารอาหารในระดบทเปนอนตรายตอสขภาพ 3. เดกอาย 6 –14 ป ไดกนอาหารถกตองครบถวนตามความตองการของรางกาย 4. คนในครวเรอนกนอาหารทท าสกแลว 5. คนในครวเรอนไดกนอาหารควบคมทมฉลาก อย. หมวดท 2 มบานอาศย 1. คนในครวเรอนมทอยอาศย สภาพคงทนอยางนอย 5 ป 2. คนในครวเรอนมการจดบานเรอนและบรเวณบาน 3. คนในครวเรอนมการใชสวมถกหลกสขาภบาล 4. คนในครวเรอนมน าสะอาดดมตลอดป (5 ลตร/คน/วน) 5. คนในครวเรอนไมถกรบกวนจากสงร าคาญทเปนอนตราย หมวดท 3 ศกษาอนามยถวนทว 1. หญงตงครรภไดรบการดแลกอนคลอด มการตรวจสขภาพและฉดวคซนใหครบ 2. หญงตงครรภไดรบบรการท าคลอดและดแลหลงคลอดจากพยาบาล ผดงครรภ 3. เดก 0– 1 ป ไดรบวคซนปองกนโรคครบตามเกณฑอาย 4. เดกวยประถมศกษา ไดรบการฉดวคซนครบ 5. คนในครวเรอนทมอาย 14 ป มความรเรองเอดส 6. คนในครวเรอนทมอาย 14 ปขนไป รวธปองกนเอดส 7. เดก 3 – 6 ป ทกคนไดรบการเลยงดและเตรยมพรอมกอนวยเรยน 8. เดกอายครบเกณฑการศกษาภาคบงคบ ไดเขาเรยนในภาคบงคบ 9. เดกทจบการศกษาไดเขาศกษาตอในระดบมธยมศกษาตอนตน หรอเทยบเทา 10. เดกทจบการศกษาภาคบงคบ และไมไดศกษาตอในระดบ มธยมศกษาตอนตนแตไดรบการอบรมดานวชาชพ 11. คนในครวเรอนไดรบขาวสารทเปนประโยชนอยางนอย สปดาหละครง 12. คนในครวเรอนอาย 14 – 50 ป อานออก เขยนได

12

หมวดท 4 ครอบครวปลอดภย 1. คนในครวเรอนมความปลอดภยในชวตและทรพยสน 2. คนในครวเรอนมความปลอดภยจากอบตเหต หมวดท 5 รายไดด คนในครวเรอนมอาชพ และมรายไดเฉลยไมนอยกวาคนละ 15,000 บาท/ป หมวดท 6 มลกไมมาก 1. คสมรสทภรรยาอาย 15 – 44 ป ใชบรการคมก าเนด 2. คสมรสทภรรยาอาย 15 – 44 ป มลกไมเกน 2 คน หมวดท 7 อยากรวมพฒนา 1. คนในครวเรอนเปนสมาชกกลมทตงขนในหมบาน อยางนอย 1 กลม 2. คนในครวเรอนมสทธเลอกตง ไปใชสทธเลอกตง ดวยความบรสทธใจ 3. คนในครวเรอนเขารวมในการบ ารงสาธารณสมบต และกจกรรมพฒนา หมวดท 8 พาสคณธรรม 1. คนในครวเรอนทอาย 7 ปขนไป ไดปฏบตศาสนกจอยางนอยสปดาหละครง 2. คนในครวเรอนไมตดสรา 3. คนในครวเรอนไมตดบหร 4. คนในครวเรอนเขารวมกจกรรมตามประเพณ ศลปวฒนธรรมประจ าทองถน 5. คนอายมากกวา 60 ปขนไป ไดรบการดแลจากคนในครวเรอน ชมชน หรอสถาบน หมวดท 9 บ ารงสงแวดลอม 1. คนในครวเรอนไดเขารวมกจกรรมการอนรกษ และพฒนาทรพยากรธรรมชาต 2. คนในครวเรอน ไดเขารวมกจกรรมปองกน และควบคมสงแวดลอม คณภาพชวตทด มองคประกอบหลายประการ ดงตอไปน 1. รายไดสงขน (Higher Income) 2. การศกษาดขน (Better Education) 3. มาตรฐานความปลอดภย สขภาพ และโภชนาการสงขน (Higher Standard of Safety, Health and Nutrition) 4. ความยากจนลดลง (Less Poverty) 5. สภาพแวดลอมทสะอาด (Clean Environment) 6. ความเสมอภาคของโอกาสมมากขน (More Equality of Opportunity) 7. เสรภาพสวนบคคลมมากขน (Greater Individual Freedom)

13

8. วฒนธรรมแหงชวตมหลากหลาย (Richer Cultural Life) องคประกอบทมอทธพลตอคณภาพชวต อาจกลาวใหเขาใจไดอยางงายวา คณภาพชวต

คอการมชวตทมความสข โดยมองคประกอบหลายอยางทมอทธพลดงแผนภมท 1-4

แผนภมท 1-4 องคประกอบทมอทธพลตอคณภาพชวต

ทมา : www.swu.ac.th/royal/book6/b6c7p7

ปญหาเกยวกบการพฒนาคณภาพชวต สามารถสรปไดดงน 1. ขาดการใฝพฒนาตนเอง 2. ขาดจตส านกในหนาทและความรบผดชอบของตน 3. บรการสาธารณะยงไมดพอและทวถง 4. มมลภาวะและสงแวดลอมทเปนพษ 5. มชวตและทรพยสนทขาดความปลอดภย 6. ขาดปจจยในการครองชพทเหมาะสม 7. มชองวางในสงคม สงคมขาดความเปนธรรม ปจจยในการพฒนาคณภาพชวต การใชชวตอยางมคณภาพ สามารถสรางสรรคประโยชนใหกบสงคมได ตองอาศยปจจยทมผลตอการพฒนา ดงน (นฤมล ธนานนต และคณะ. 2551 : 18) 1. ปจจยดานประชากร (Population factor) ภาวะทประชากรเปลยนแปลงไปในลกษณะทเพมขนอยางตอเนอง ภาวะอตราการตายลดลง การยายถนหรอขนาดความหนาแนน การกระจายตวโครงสรางของประชากร ยอมกอใหเกดผลกระทบตอการตอบสนองปจจยยงชพ

พนธกรรม

พฤตกรรมสขภาพ

สงแวดลอม

วถชวต

คณภาพ

9 หมวด

ของความจ าเปนพนฐาน

สขภาพ

14

พนฐาน เชน ปญหาการวางงาน ปญหาแหลงเสอมโทรม ปญหาอาชญากรรม ปญหาความปลอดภยในชวตและทรพยสน 2. ปจจยการศกษา (Education factor) การศกษาเปนสวนหนงของการพฒนาสตปญญาและสขภาพของบคคลทมอยแลวใหเจรญยงขน น ามาแกไขปญหาการด ารงชวตไดอยางเหมาะสม ดงนนในการจดการศกษาของชาตจงมงเนน การพฒนาทรพยากรมนษยใหมคณภาพชวตทดดวยกระบวนการเรยนรของบคคลตามศกยภาพตลอดชวต 3. ปจจยดานเศรษฐกจ (Economic factor) จากภาวะวกฤตเศรษฐกจ จากสาเหตตาง ๆ อาท เชน สถาบนการเงนมหนสน (MPL) เปนหนทไมกอใหเกดรายได ภาวะเงนเฟอ ผลกระทบจากการเปลยนแปลงอตราแลกเปลยน คาเงนบาทออนตวลง ฯลฯ สงผลตอคณภาพชวตของประชาชน เชน สนคาและบรการตาง ๆ ราคาสง ขณะทรายไดขนต าของประชาชนไมเพยงพอ การไมมงานท า ท าใหขาดความสามารถในการซอปจจยในการด ารงชวต อดยาก ปญหาสขภาพ ดงนนการวางแผนการผลต การลงทน จงตองชดเจน เพอปองกนผลกระทบจากปญหาเศรษฐกจ ทงนเพราะปจจยทางเศรษฐกจมผลตอชวต ชวยใหบคคลมความสข พงพอใจในการด าเนนชวต 4. ปจจยดานทรพยากรและสงแวดลอม (Resource and environment factor) การพฒนา อตสาหกรรมในชวงระยะเวลาทผานมา ไดท าใหทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรมลง คณภาพของน าในแหลงตาง ๆ ไมอาจน ามาใชประโยชนได สวนในเขตเมองมมลพษมากมาย การเปลยนแปลง ของสภาพแวดลอมทงภายใน และภายนอกประเทศมผลกระทบตอการพฒนา ในหลาย ๆ ดาน และเปนแรงกดดนใหระบบ การเมองภาครฐตองปรบระบบเพอสนอง ความตองการของประชาชนและประชาชนใหความส าคญถงคณคาของสงแวดลอม และทรพยากรธรรมชาตมากยงขน และสามารถ วเคราะหขอมลขาวสารเพอน ามาใชประโยชน และปกปองตนเองใหมคณภาพชวตทด 5. ปจจยดานสงคมและวฒนธรรม (Social and moral factor) คณภาพชวตของคนเรมตนจากครอบครว ซงท าหนาทเพาะบมขดเกลา ความเขาใจจงเปนสายใยแหงรก ปญหาครอบครวใด ๆ มผลท าใหเกดปญหาเดกกาวราว ปญหาสขภาพจต ปญหายาเสพตด ปญหาพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศ นอกจากนยงมผสงอายถกทอดทง ดงนนการพฒนาสงคม และวฒนธรรมจะเปนปจจยทส าคญประการหนงในการพฒนาคณภาพชวต แนวทางการพฒนาคณภาพชวต คณภาพชวตเปนเรองส าคญตอมนษยทกคนทมงใหชวตตนมคณคา ดงนนแนวทางการพฒนาคณภาพชวต จงเนนการพฒนาในดานสขภาพ การศกษา และ อาชพ ดงนนเอกสารประกอบการสอนน มงเนนการผสมผสานระหวางศาสตรทางสขศกษา พลศกษา วทยาศาสตรการกฬาและนนทนาการซงมสวนชวยพฒนาคณภาพชวตของมนษยเปน

15

อยางมาก เพราะนบเปนศาสตรทสงเสรมใหมนษยมพนฐานคณภาพชวตทด คอ ความแขงแรงทง สขภาพกายและจต อนยอมสงผลดตอความมนคงของประเทศชาต

3. พฒนาการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยของโลกและประเทศไทย

พฒนาการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในเอกสารน จะแยกออกเปนพฒนาการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยของตะวนตก และพฒนาการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของประเทศไทย สรปไดดงน (นฤมล ธนานนต และคณะ. 2551 : 4) 3.1 การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยของตะวนตก 3.1.1 วทยาศาสตรและเทคโนโลยในสมยโบราณ วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยเรมแรก เมอประมาณ 6,000 ป กอนครสตศตวรรษ มการพฒนาดานเกษตรกรรม การใชโลหะหลอม ซงเรยกวา ยคส ารด (Bronze Age) โดยใชทองแดงผสมกบดบกเพอความแขงแรง และเรมมการบนทกเปนภาษาเกดขนในอารยธรรม เชน 1. อารยธรรมเมโสโปเตเมย (Mesopotamian Civilization) ปจจบน คอ ประเทศอรก ชนชาตตาง ๆ อาศยมากมาย เชน ชาวสเมเรยนไดประดษฐอกษรคนฟอรม (Cuneiform) ทใชกระดกมลกษณะเปน รปลม กดบนดนเหนยวในขณะออนตว เปนรปรางตาง ๆ นบเปนอกษรทเกาแกทสด ชาวแคลเดยน (Chaldean) พฒนาความรดานดาราศาสตร โดยเชอวาดาวเคราะหม 5 ดวง ไดแก ดาวองคาร ดาวพธ ดาวพฤหสบด ดาวศกร และดาวเสาร 2. อารยธรรมอยปต (Egyptian Civilization) เมอประมาณ 4,000 ป กอนครสตศกราช ชาวอยปตคดคนการท ามมมศพและสรางทบรรจศพ คอ ประมด ใชหลกการดานกลศาสตร คณตศาสตร และสถาปตยกรรมทล ายค มการประดษฐอกษรฮโรกราฟก (Hieroglyphic) เปนอกษรภาพ ตอมาดดแปลงเปนตวเดโมตก (Demotic) ซงใชในภาษากรกปจจบน ชาวอยปตสามารถค านวณพนทสเหลยมและทรงกลม นอกจากนยงมความรดานดาราศาสตรอยางดและไดก าหนดปฏทน 1 ป ม 360 วน และตอมา ก าหนด 1 ปม 365 วน โดยแบงออกเปน 12 เดอน ดานชวภาพ คอ การศกษาคนควาเกยวกบกายวภาค และสรรวทยาของรางกายมนษย ซงน าไปสความเจรญกาวหนาดานการแพทย 3. อารยธรรมในอเมรกากลาง (Central American Civilization) ในปจจบนบรเวณทเปนประเทศกวเตมาลา ฮอนดรส นการากว คอสตารกา ปานามา โคลมเบย เอกวาดอร เปร โบลเวย ชล และอารเจนตนา ในสมยโบราณมชนเผาตาง ๆ ไดแก มายา (Mayas) แอสแทค (Aztecs) และ

16

อนคา (Incas) เชอกนวา ชนเผาแอสเทคมความรดานดาราศาสตรมาก สวนชนเผาอน ๆ กมรองรอยของอารยธรรม โดยเฉพาะอยางยงดานสถาปตยกรรมการกอสราง 4. อารยธรรมในเอเชย (Asian Civilization) แหลงส าคญอยในประเทศอนเดยและจนเมอ 3,000 - 2,000 ปกอนครสตศกราช ส าหรบในประเทศไทยเอง มการขดพบสงของเครองใช ทแสดงถงอารยธรรมทมความเจรญอยางมาก มอายมากกวาทพบในอนเดย จน และเมโสโปเตเมย 3.1.2 วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยกรก กรก (Greeks) มการพฒนาดานปรชญา กฎหมาย และวทยาศาสตร ซงหลายสาขาวชายงมการใชจนถงปจจบนแควนไอโอเนย (Ionia) เปนสถานท ๆ ซงวทยาศาสตรสมยนเจรญ รงเรองเปนแหงแรก ใชอกษรฟนเชยน (Phaenician) ตอมาพฒนาเปนอกษรลาตน นกวทยาศาสตร ทส าคญ ไดแก เธลสแหงไมเลตส (Thales of Milletus 636-546 กอน ค.ศ) ไดรบการยกยองวาเปนนกวทยาศาสตรคนแรกของกรกและมนษยชาต ซงใหความรดานดาราศาสตรและเรขาคณต เอมเพโดคลส (Empedocles 495-430 กอน ค.ศ) กลาววา สงมชวตประกอบดวย ดนน า ลม ไฟ และไดตงทฤษฎธาตส (Theory of Four Humours ) ฮปโปเครตส (Hippocrates 490-377 กอน ค.ศ) บดาแหงการแพทย มความเชอวาโรคภยไขเจบไมไดเกดจากการกระท าของสงเหนอธรรมชาต อรสโตเตล (Aristotle 384-322 กอน ค.ศ) นกปราชญชาวกรกทไดรบการยกยองวาเปนบดาแหงวชาสตววทยา ธรรมชาตวทยาและศาสตรดานอน ๆ เนองจากชนชาตตาง ๆ เชอถอในค าสอนของ อรสโตเตล นานถง 2,000 ป 3.1.3 วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยอเลกซานเดรย เมอ 334 ป กอนครสตศกราช พระเจาอเลกซานเดอรมหาราช ตงศนยวทยาการทเมองอเลกซานเดรย ตอมาพระเจาอเลกซานเดอรมหาราชสนพระชนม ราชวงศโทเลอมไดครองเมองและไดสงเสรมการศกษาดานวทยาศาสตร มการทดลองและบนทกขอมลในมวนกระดาษปาปรส 7 แสนมวน รวบรวมไวทหอสมดอเลกซานเดรย ซงจดเปนแหลงสะสมวชาการทใหญทสดในโลกสมยนนนกวทยาศาสตรทส าคญ ไดแก ยคลด (Euclid 330-260 กอนครสตศกราช) บดาแหงเรขาคณต อารคมดส (Archimedes 287 -212 กอนครสตศกราช) ผคนพบกฎของคานดดคานงด และพบวาน าหนกของวตถทหายไปเมอชงในน าจะเทากบน าหนกของน าทถกวตถนนแทนท

17

โทเลอม (Claudius Ptolemy ค.ศ.127-170) เขยนหนงสออลมาเจส (Almagest) ทมอทธพลตอการศกษาดาราศาสตร กลาววา โลกนเปนศนยกลางของจกรวาล ดวงอาทตย และดาวเคราะห ดวงอน ๆ โคจรรอบโลก เกเลน (Galen of Pergamum ค.ศ. 131-201) แพทยผศกษา กายวภาคและสรรวทยา ของคนโดยการผาตดลงและหมท าใหขอมลคลาดเคลอน และมผลตอการพฒนาดานการแพทย 3.2. วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยกลาง เรมตงแต ค.ศ. 450-1700 การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยกลาง แบง เปนยคมด และยคฟนฟศลปวทยา ดงน 3.2.1 ยคมด เปนการเกบรวบรวมและแปลต าราทมอยเดมจากอยปตโบราณและกรกโบราณ โดยชนชาตอาหรบเปนภาษาอาหรบ ดงนนในครสตศตวรรษท 9 อาหรบ จงเปนผน าดานปรชญา และวทยาศาสตร ตอมายโรปจงรบความรจากอาหรบในปลายครสตศตวรรษท 12 และแปลต าราจากอาหรบกลบเปนภาษาลาตน และมการใชแพรหลายในยโรปจนถงกลางศตวรรษท 14 3.2.2 ยคฟนฟศลปวทยา หรอยคฟนฟศลปวฒนธรรม เรมตงแตกลางศตวรรษ ท 14 มนกวทยาศาสตรทส าคญในสมยนไดแก โยฮนน กเตนเบรก (Johann Gutenberg ค.ศ. 1397-1468) ชาวเยอรมน มการประดษฐแทนพมพ และท าใหมการเผยแพรวชาการดานวทยาศาสตรอยางกวางขวางมากขน ลโอนาโด ดาวนซ (Leonardo da Vinci ค.ศ. 1452 -1519) ศกษากายวภาค กลศาสตร และ จลศาสตรของไหล นบเปนผรเรมน าวทยาศาสตรเขาสยคใหม 3.3 การปฏวตทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ครสตศตวรรษท 16-18 มการเปลยนแปลงดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ครงใหญ นกวทยาศาสตรทส าคญ ๆ ในยคน ไดแก นโคลส โคเพอรนคส (Nicholaus Copernicus ค.ศ. 1473-1543)นกวทยาศาสตรโปแลนด ไดใหทฤษฎเกยวกบจกรวาลวา ดวงอาทตยเปนศนยกลางของระบบสรยะ โลกไมใชศนยกลางของจกรวาล เปนการปฏวตทางดาราศาสตร เพราะเปนการอางทฤษฎทคานกบความเชอของโทเลอม แอนเดรยส วเซเลยส (Andreas Vesalius ค.ศ. 1514-1563) นกกายวภาคศาสตร ศกษา กายวภาคของคนจากรางกายของคนจงท าใหการพฒนาดานการแพทยเจรญกาวหนาเขาสยคปจจบนมากขน และคดคานค าสอนของเกเลนซงเชอกนมานานถง 1,500 ป กาลเลโอ (Galileo Galilei ค.ศ. 1564-1642) นกดาราศาสตร คณตศาสตรและฟสกส ชาวอตาเลยน เปนบดาแหงการทดลองทางวทยาศาสตร คนพบของแรงดงดดของวตถของโลก และเปนผประดษฐกลองดดาวไดเปนคนแรก ไมเหนดวยกบความเชอของอรสโตเตล โทเลอม

18

และเกเลน ดงนน กาลเลโอจงประสบปญหาในการเผยแพรความรทางดานวทยาศาสตรอยางมาก เพราะขดแยงกบค าสอนทางศาสนา โยฮน เคปเลอร (Johannes Kcpler ค.ศ. 11571-1630) เปนผทอธบายวถการโคจรของดาวเคราะหทง 9 ดวงวา โคจรเปนวงรไมใชวงกลม เรยกวา กฎของเคปเลอร โรเบรต บอยล (Robert Boyle ค.ศ. 1627-1692) บดาแหงวชาเคม กลาววาสสารประกอบ ดวยธาตมากกวา 4 ชนด ซงคานแนวคดของอรสโตเตล ทกลาววาสสารประกอบดวยธาต 4 ชนด จอหน เรย (John Ray ค.ศ. 1627-1705) เปนบดาแหงวชาพฤษศาสตร จ าแนกพชพนธไมกวา 1,186,000 ชนด เปนหมวดหมและตงชอพช เอนตน แวน เลเวนฮก (Anton Van Leuwenhoek ค.ศ. 1632-1723) บดาแหงโลกจลชวนสรางกลองจลทรรศน น าไปสองดสงมชวตเลก ๆ ไดรายละเอยดของสงมชวตเลก ๆ ท าใหความรเรอง จลชวนกระจางขนมาก กลองจลทรรศนสามารถขยายไดถง 270 เทา เซอร ไอแซก นวตน (Sir Isaac Newton ค.ศ. 1642-1727) บดาของวทยาศาสตรสมยใหม พบกฎแหงความโนมถวงซงเปนกฎสากลแรก สรปแรงดงดดของโลก จากการสงเกตลกแอปเปลตกลงพนดน ไมลอยไปในอากาศ โดยเรยกกฎนวา กฎแรงดงดดระหวางมวล และศกษาสาเหตของการเกดรงกนน า 3.4 วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยใหม ตงแตป ค.ศ. 1700 มการพฒนาของวทยาศาสตรทกสาขา เพอสนองความตองการของมนษยในการทจะครองโลกวทยาศาสตร และเทคโนโลยจนถงปจจบนน ซงแยกไดดงน 3.4.1 วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยปฏวตอตสาหกรรม ครสตศตวรรษท 18 มแนวความคดปรชญาวทยาศาสตรแนวใหมและไดน าวธการวทยาศาสตรและรปแบบทางคณตศาสตรมาใช ท าใหเกดการคนพบและการตงทฤษฎใหม ๆ โดยรฐเปนผสนบสนน กระบวนการผลตสนคา ททนสมย นกวทยาศาสตรในสมยน ไดแก เบนจามน แฟรงคลน (Benjamin Franklin ค.ศ. 1706-1790) คนพบวาไฟฟาเปนของไหล ไฟฟาในอากาศ ท าใหเกดฟาแลบและฟาผา น าวธการปองกนฟาผา โดยประดษฐสายลอฟา เจมส วตต (James Watt ค.ศ. 1736-1819) ประดษฐเครองจกรไอน าแบบใหม ก าหนดก าลงเครองจกรเปน "แรงมา" ปจจยส าคญทกอใหเกดการปฏวตอตสาหกรรม 3.4.2 วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยสงครามโลก สงครามโลกครงทหนง เปนสงครามเคม เพราะมการท าลายลางดวยระเบดชนดตาง ๆ และแกส สวนมหาสงครามโลกครงทสอง ดวยระเบดปรมาณ ผลจากสงครามท าใหเกดการกระตนเตอนนกวทยาศาสตรและนกประดษฐคดคน ใหเพมความรบผดชอบและระมดระวงในผลงานของตน

19

ยงขน บคคลหลายกลมไดผนกตวขนตอตานการท าสงคราม ดวยวทยาศาสตร และเทคโนโลย เชน ระเบดไฮโดรเจน ระเบดนวตรอน สารพษ และเชอโรค นกวทยาศาสตรทส าคญ ๆ ไดแก อลเบรต ไอนสไตน (Albert Einstein ค.ศ. 1879-1955) นกฟสกสคณตศาสตร คนพบทฤษฎสมพนธภาพ น าไปสการสรางระเบดปรมาณ และคดทฤษฎใหม ซงน าไปสการส ารวจอวกาศ 3.4.3 วทยาศาสตรและเทคโนโลยหลงการปฏวตทางอตสาหกรรม ผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเกดขนมากมาย ชวตความเปนอยของมนษยสขสบาย และปลอดภยจากโลกภยไขเจบ นกวทยาศาสตรสมยน ไดแก เอดมนด ฮลลย (Edmund Halley ค.ศ. 1656–1742) นกดาราศาสตรชาวองกฤษ ศกษา การเคลอนทของ "ดาวหางฮลลย" ไดพยากรณวาดาวหางดวงนจะปรากฏใหเหนทก ๆ 76 ป ลาววซเอ (Anton Laurent Lavoisier ค.ศ. 1743–1794) ตงทฤษฎการสนดาป แกสทท าใหลกไหม เรยกวา "แกสออกซเจน" และตงกฎทรงแหงมวลสาร ซงมใจความวา "มวลของสารกอนท าปฏกรยายอมเทากบมวลของสารหลงการท า ปฏกรยา" วอลตา (Alessandro A. Volta ค.ศ. 1744–1827) ประดษฐเครองมอ "โวลทาอกไฟล" ซงเปนหลกของแบตเตอรในปจจบน ลามารก (Jean Baptise Chevalier de Lamark ค.ศ.1744-1829) ตงกฎการใชและไมใชทอธบายวาลกษณะดอยจะถายทอดจากบรรพบรษไปยงลกหลาน และลกษณะทไมจ าเปนจะคอย ๆ เสอมสลายไป เอดวารด เจนเนอร (Edward Jenner ค.ศ. 1749–1823)เปนผคนวธปลกผปองกนไขทรพษ

แอมแปร(Andre Marie Ampere ค.ศ.1774–1836)เปนผคนพบกระแสไฟฟาสลบซงตอมา นกวทยาศาสตรไดตงชอหนวยวดกระแสไฟฟาวา "แอมแปร" เซอร ฮมฟรย เดว (Sir Humphry Davy ค.ศ. 1778 – 1829) ไดคนพบกาซไนตรสออกไซด ซงสามารถน าไปใชเปนยาสลบได ไมเคล ฟาราเดย (Michael Faraday ค.ศ. 1791–1867) เปนผคนพบสนามแมเหลกไฟฟา ซงตอมาพฒนาเปนเครองก าเนดไฟฟา พบหลกการของหมอแปลง พบกฎการแยกสลายดวยไฟฟาซงยงใชกนในปจจบน ชาลส โรเบรต ดารวน (Charles Robert Dawin ค.ศ.–1882) เปนผคนพบทฤษฎววฒนาการของสงมชวต เกรกอร โยฮนน เมนเดล (Gregoe Johann Mendel ค.ศ. 1822–1884) ไดศกษาทดลองเกยวกบการผสมพนธพช และไดสรปเปนกฎเรยกวา "กฎทางพนธกรรมของเมนเดล" และไดชอวาเปนบดาแหงพนธกรรม

20

หลยส ปาสเตอร (Louis Pasteur ค.ศ. 1822–1895) เปนผคนพบจลนทรย และวางรากฐานทฤษฎแบคทเรย ใชวธการพาสเจอรไรเซชน (Pasteurization) ในการก าจดแบคทเรย ในอาหาร โดยการท าใหอาหารอน แลวท าใหเยนลงโดยเรว และยงคนพบวธการท าเซรมแกพษสนขบา และผลตวคซนปองกนโรคพษสนขบา โทมส แอลวา เอดสน (Thomas Alva Edisson ค.ศ. 1847–1931) เปนนกประดษฐทส าคญคนหนงของโลกไดประดษฐเครองบนทกเสยงเครองแรกของโลก หลอดไฟฟาเครองฉายภาพยนตร มสงประดษฐทจดลขสทธ 1,328 ชน และทไมไดจดลขสทธอกมากมาย ลเธอร เบอรแบงค (Luther Burbank ค.ศ. 1849–1926) ผสมพนธไมดอกไมผล และทดลองผสมขามพนธ จนไดพนธใหมทมคณภาพดมากมายเขาไดสมญานามวา "ผวเศษแหงตนไม" 3.4.4 วทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยปจจบน การศกษาและการประดษฐคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนอาชพท หลายคนใหความเชอถอ ประเทศมหาอ านาจมการสนบสนนงานคนควาวจยอยางจรงจง จงเกดสถาบนคนควาวจย ในการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดรบการสนนสนนจาก งบประมาณแผนดน แหลงเงนทน มลนธ และบรษทอตสาหกรรมตาง ๆ การคดคนทฤษฎและวธการประยกตจงเปนไปอยางกวางขวางตอเนองและรวดเรว ผลงานวจยทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทพมพเผยแพรกนในปจจบนและสง ประดษฐใหมๆ มมากมาย เนอหาความรในแตละแขนงวชากมความลกซง และเรมขยายขอบเขต ไมอาจแยกอยางชดเจนวาจดอยในสาขาใด (เตมศกด เศรษฐวชราวนช. 2542 : 4) 3.5 พฒนาการวทยาศาสตรและเทคโนโลยในประเทศไทย การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยในสงคมไทยมแนวโนมทจะเปน "ผตาม" มากกวาเปน "ผน า" และเปน "ผบรโภค" มากกวาเปน "ผผลต" ทง ๆ ทเทคโนโลยเปนสงทมอยคกบชวตไทยตงแตโบราณกาล แตมไดเรยกวา"เทคโนโลย"คนสวนมากรจกและคนเคยเทคโนโลยใน"วชาชาง"ส าหรบประวตของวทยาศาสตรและเทคโนโลยในประเทศไทย แบงออกเปนสมยตาง ๆ ไดดงน คอ 3.5.1 สมยกอนกรงสโขทยเปนราชธาน (กอน พ.ศ. 1792) ประเทศไทยในปจจบน เปนดนแดนเกาแกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต กระจายตวอยท งบนทสงและทราบลมแมน า ไดมการรวมตวกนเปนกลมเมอง และพฒนาเปนแควนในภมภาคตาง ๆ นบตงแตพทธศตวรรษท 11 หรอ 12 เปนตนมา มการตดตอระหวางกลมชนตาง ๆ เพอแลกเปลยนอาหาร สงของเครองใช และไดเรยนรวฒนธรรมของคนตางกลม เกดบรณาการ ทางสงคมและวฒนธรรมทเปนระบบระหวางพทธศตวรรษท 8-12 ชาวอนเดยและชาวจน เดนทางเขามาคาขาย ในคาบสมทรอนโดจนเพมขน ผคนเรยนรอารยธรรมของอนเดยใน

21

ดาน ศาสนา ภาษา วฒนธรรม ประเพณ ศลปะวทยาการตาง ๆ ซง เปนทยอมรบของชาวพนเมองมากกวาอารยธรรมจน 3.5.2 สมยกรงสโขทย (พ.ศ. 1972-พ.ศ. 1893) การผสมผสานของอารยธรรม อนเดย ลงกา มอญ ขอม และจนสรางสรรค ศลปะ วฒนธรรมทเปนลกษณะเฉพาะของสโขทยโดยเฉพาะการประดษฐตวอกษรไทย นบเปนมรดกอนล าคาทบรรพบรษ เทคโนโลยทถกน ามาใชในยคแรก ๆ เปนเทคโนโลยพนบานงาย ๆ เกยวกบการกอสรางทอยอาศยและสถานททางดานศาสนา การท าอาหาร การกสกรรม การแพทยแผนโบราณ และการตอส ทพอจะเขาขายเปนเรองของวทยาศาสตรกคอ ดาราศาสตร แตดาราศาสตรในยคแรกของไทยไดรบอทธพลความเชอจากศาสนาพทธและศาสนาพราหมณ ดงหลกฐานเรองไตรภมพระรวง ซงสะทอนความเชอของคนไทยในยคนนวา จกรวาลประกอบดวยสามภพ คอ โลก สวรรค และนรก จงไมใชดาราศาสตรในปจจบน 3.5.3 สมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893-พ.ศ. 2310) ไทยสมผสกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยยคใหมของโลก เมอชาวตะวนตก สวนใหญเปนพอคา นกแสวงโชค นกผจญภย นกสอนศาสนา นกการทต เดนทางเขาสไทย ผลผลตทางเทคโนโลยยคใหมทคนไทยไดสมผสเปนสงแรก คอ ปน อาวธปนทถกน าเขาสประเทศไทยโดยชาวโปรตเกสใน รชสมยของสมเดจพระชยราชาธราช (พ.ศ. 2077-2089) คอ ปนสนปนยาว และ ปนใหญ ตอมาไทยจงไดเครองมอทางวทยาศาสตรยคใหม คอ กลองโทรทรรศน ซงสมเดจพระนารายณมหาราชไดรบเปน พระราชบรรณาการจากเจาหลยสท 14 แหงฝรงเศส สองดทองฟาและดวงดาวเปนครงแรกในประเทศไทยเมอป พ.ศ. 2228 ถอเปนการเรมตนแหงวทยาศาสตร ยคใหมในประเทศไทย แหลงความรในสมยแรก ๆ ของไทย คอ วงและวด 3.5.4 สมยกรงธนบร ( พ.ศ. 2310-พ.ศ. 2325) บานเมองประสบปญหาเศรษฐกจตกต า เกดภยธรรมชาต มการแพรระบาดของหนนา ผคนลมตายเปนจ านวนมาก พระเจากรงธนบรทรงท าการแกไขดวยวธการตาง ๆ อาท การซอขาวสารจากชาวตางชาตมาแจกใหประชาชน การเกณฑขาราชการมาท านาปรง ประกาศดกจบหนมามอบใหทางการเปนรางวลการถมทะเลท าพนทปลกขาว จากสภาพปญหาดงกลาวมผลกระทบตอความกาวหนาของการพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3.5.5 สมยกรงรตนโกสนทร (พ.ศ. 2325-ปจจบน) สงคมไทยมโอกาสรบวทยาศาสตรยคใหมจากชาวตางประเทศทเปนพอคา นกสอนศาสนา หรอมชชนนาร นกการทต โดยวทยาศาสตรยคใหมไดเขามามบทบาทส าหรบคนไทย สรปไดดงน

22

รชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ฯ สวนใหญกยงเปนเทคโนโลยเกยวกบดานการด ารงชวต งานศลปะ และการทหาร เชน อาวธในการสรบ รชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ฯ พระองคไดทรงสงนกเรยนไทยไปศกษาทางดานวทยาศาสตรทตางประเทศ เมอคนไทยรนแรกทไปศกษายงตางประเทศกลบมาเมองไทย วทยาศาสตรยคใหมในประเทศไทยกแพรหลายเปนทยอมรบมากขนอยางรวดเรว รชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวฯ พระองคทรงเปนพระบดานกวทยาศาสตรไทย พระองค มความรความเชยวชาญดานวทยาศาสตรยคใหมอยางดเยยม ทรงท านายสรยปราคาเตมดวงทเกดขนทต าบลหวากอ จงหวดประจวบครขนธ เมอวนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2411 อยางแมนย า เปนทปรากฏและยอมรบในวงการดาราศาสตรของโลก รชกาลสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ประชาชนไดรบการศกษาอยางเปนระบบ พระองคจงไดทรงโปรดใหตงกระทรวงธรรมการขนในป พ.ศ. 2435 เพอรบผดชอบภาระการจดการศกษาภายในประเทศ ในชวงรชกาลนวทยาศาสตรกเปนทแพรหลายในสงคมไทย แตเปนวทยาศาสตรระดบพนฐาน รชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว วทยาศาสตรในระดบสงเรมมความ ส าคญ และมบทบาทมากขน จดเรมตนส าคญของการศกษาและการประยกตความร ทางวทยาศาสตรในระดบสงคอ การสถาปนาจฬาลงกรณมหาวทยาลยขนในป พ.ศ. 2459 นบเปนมหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทย การศกษาวทยาศาสตรในระยะแรก ๆ นน เปนวชาพนฐาน เพอการศกษาตอทางอาชพ คอ การแพทย วศวกรรม และการฝกหดคร การศกษาวทยาศาสตรบรสทธ เรมตนขนในป พ.ศ. 2477 และในป พ.ศ. 2478 มบณฑตวทยาศาสตรของไทยรนแรก ตงแตนนมาการศกษาและการวจยวทยาศาสตรทงวทยาศาสตร บรสทธและวทยาศาสตรประยกตในประเทศไทยกเจรญรดหนาสบมาอยางรวดเรว รชสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ฯ พระองคทรงเปน “พระบดาของเทคโนโลยไทย” จากการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 ใน พ.ศ. 2504 ไดมการลงทนทางดานอตสาหกรรมอยางกวางขวาง นอกจากน ยงมการพฒนาโครงสรางพนฐานตาง ๆ การจดตงมหาวทยาลยในสวนภมภาค ผลจากการด าเนนงานตามแผนพฒนาฯ ฉบบตาง ๆ ท าใหไทยมความกาวหนาทางดานอตสาหกรรม ป พ.ศ. 2522 มการจดตงกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยและการพลงงานขน เพอรบผดชอบในการน าวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาใชพฒนาประเทศอยางมประสทธภาพทก ๆ ดาน เชน การสอสาร การคมนาคม การศกษา การแพทย การพกผอนหยอนใจ การบนเทง และอนๆ วทยาศาสตรและเทคโนโลยได

23

สรางสรรคความเจรญใหกบประเทศไทย ท าใหคนไทยมสภาพความ สะดวกสบาย ปลอดภย และสขภาพด มความรความเขาใจธรรมชาตของตนเองและสงแวดลอม

4. รางวลนกวทยาศาสตรและนกเทคโนโลยของไทย

ปจจบนประเทศไทยตองพงพาเทคโนโลยตางประเทศอยมาก เนองจากขอจ ากดในดานตาง ๆ อาทเชน บคลากรทมความรความสามารถ ระบบการศกษา งบประมาณการวจยและพฒนานบตงแตป พ.ศ. 2525 จนถงปจจบน มลนธสงเสรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยดเดนในพระบรมราชปถมภไดรเรมใหมรางวล“นกวทยาศาสตรดเดน”และรางวล "นกวทยาศาสตร รนใหม" โดยเรมครงแรกในป พ.ศ.2525 เปนปแหงการเฉลมฉลองและสมโภชกรงรตนโกสนทรครบ 200 ป พรอมกนนนเพอเปนการนอมร าลกถงพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ททรงเปน " พระบดาแหงวทยาศาสตร ไทย" สวนรางวล นกเทคโนโลยดเดน และนกเทคโนโลยรนใหม เรมจดขนในปพ.ศ.2543 เพอเชดชเกยรตและเปนก าลงใจใหแกนกวทยาศาสตรและนกเทคโนโลยเปนรายบคคลและกลมทมผลงานดเดนทงภาครฐและเอกชน กจกรรมนไดรบความรวมมอในการสนบสนนรางวล จากส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช) ส านกงานกองทนสนบสนน การวจย (สกว) และเครอซเมนตไทย โดยในวนท 18 สงหาคม ซงเปน "วนวทยาศาสตรแหงชาต" ของทกปจะมอบรางวล นกวทยาศาสตรดเดน และรางวลนกวทยาศาสตรรนใหม รางวลเปนโลพระราชทานของพระบาท สมเดจพระเจาอยหวฯ และเงนรางวล 200,000-400,000 บาท สวนรางวลนกเทคโนโลยดเดนและรางวลนกเทคโนโลยรนใหม จะมอบในวนท 19 ตลาคม ทกปซง เปน "วนเทคโนโลยแหงชาต" พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ พระราชทานพระบรมราชานญาตใหสรางพระบรมรปขณะทรงเรอใบซเปอรมดหลอดวยบรอนซ ส าหรบมอบเปนรางวลแกนกเทคโนโลยดเดน และเหรยญรางวลแกนกเทคโนโลยรนใหม ในวนเทคโนโลยแหงชาตของทกป ภาพท 1- 2 รางวลนกเทคโนโลยดเดนและรางวลนกเทคโนโลยรนใหม

24

5. วทยาศาสตรและเทคโนโลยกบคณภาพชวต

วทยาศาสตรและเทคโนโลยทเราน ามาประยกตใชในชวตประจ าวนมมากมาย แตละเทคโนโลยกสามารถใชในหลาย ๆ ดานในการพฒนาประเทศปจจยหนงทจ าเปนอยางยงตอ การพฒนาการกนดอยดของประชาชน คอ การมรากฐานทางวทยาศาสตร และเทคโนโลย ทแขงแกรง ดวยเหตนวทยาศาสตรและเทคโนโลยจงมความส าคญกบคณภาพชวตในดานตาง ๆ ดงน 5.1 ดานเศรษฐกจ วทยาศาสตรและเทคโนโลยชวยใหฐานะทางเศรษฐกจของสงคม ดขน เชน ญปน และเกาหลใต ใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยพฒนาประเทศเปนประเทศอตสาหกรรม เปลยนสภาวะทางเศรษฐกจมาเปนประเทศทมเศรษฐกจมนคงทสดของเอเชยและ แนวหนาของโลก 5.2 ดานสภาพแวดลอม วทยาศาสตรและเทคโนโลยจะชวยอนรกษและปรบปรงสภาพ แวดลอมใหอยในสภาพดทสดส าหรบการด ารงอยของสงคม ชวยเตอนภยอนตราย ตลอดจนผล กระทบรนแรงทจะเกดขนกบสงคมจากการท าลายสภาพแวดลอมธรรมชาต เชน ปา สตวปา และแหลงน า เปนตน 5.3 ดานสงคม วทยาศาสตรและเทคโนโลยชวยใหคนเขาใจธรรมชาตของตวเรา และกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนภายในรางกาย และความส าคญของการท างานเปนระบบ หรอเปน หมคณะ ตลอดจนชวยใหสมาชกของสงคมตระหนกถงความส าคญของการคด และการท าอยางมเหต และผล สงทดและไมดเกดจากการกระท าของสมาชกในสงคม มใชเกดจากอ านาจเหนอธรรมชาตใด ๆ หากแตอยทสมาชกของสงคมทชวยก าหนดสรางสรรคใหเปนอนาคตทดงาม 5.4 ดานวฒนธรรม วทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหมนษยเรา มความรความเขาใจ ในตวของมนษยเองและธรรมชาตอยางแทจรง จงสามารถบอกไดวาวฒนธรรมใดเปนวฒนธรรม ทไมพงยดถอเพราะเปนวฒนธรรมทถวงพฒนาการของสงคม ส าหรบวฒนธรรมทดงามวทยาศาสตรและเทคโนโลย สามารถชวยใหวฒนธรรมมบทบาทและผลกระทบในดานสรางสรรคยงขน

25

วทยาศาสตรและเทคโนโลย เกยวของ และสมพนธกน โดยทวทยาศาสตรหมายถง ความรเกยวกบธรรมชาตทอยรอบ ๆ ตวเรา ไดมาจากวธการทางวทยาศาสตร สวนเทคโนโลย เปนวทยาการและศลปะ การน าวทยาศาสตรมาประยกตใช ใหเกดประโยชนหรอเพมความสามารถในการท างานของมนษย ความรทางวทยาศาสตรจะไมมคณคา ถาหากปราศจากเทคโนโลย มาเชอมโยงและเทคโนโลย ทปราศจากความรทางวทยาศาสตรเปนพนฐานกไมสามารถจะน าไปใชใหเกดประโยชนได ความเจรญ กาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มบทบาทส าคญตอการด าเนนชวตประจ าวนอยางยง ดงนน จงตองศกษาหาความรใหมๆ ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยเสมอ เพอทนโลกและทนเหตการณ

บทสรป

26

ชอ – สกล ......................................................................สาขา....................................................... จงตอบค าถามตอไปน 1. วทยาศาสตร หมายถง............................................................................................................................................................ 2. เทคโนโลย หมายถง........................................................................................................................................................... 3. ความส าคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลย.................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. วทยาศาสตรบรสทธ และ วทยาศาสตรประยกต แตกตางกนอยางไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................5. นกศกษายกตวอยางสงทเรยกวา เทคโนโลย 5 ตวอยาง ไดแก ..................................................... ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 6. การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยของโลก ในแตละยคสมยมการพฒนาอยางไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 7. การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยของไทยในแตละยคสมยแตกตางกนอยางไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 8. แนวโนมของการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยปจจบน

ตอนท 1 : ความรเบองตนเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แบบฝกหดทายบทท 1

27

.............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................ 9. ปจจยของการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยปจจบน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................10. ปญหาของการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยปจจบน ................................................... ……………………………………………………………………………………………………… ............................................................................................................................................................ 11. นกศกษาควรมบทบาทอยางไรตอการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยปจจบน ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 12.. ความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยปจจบนและอนาคตจะแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 13. วทยาศาสตรและเทคโนโลยมประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวต อยางไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ……………………………………………………………………………………………………… 14. นกศกษามความคดเหนกบค ากลาวตอไปนอยางไร “ ชาตใดทเจรญดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย ยอมท าใหเศรษฐกจและชวตความเปนอยดตามไปดวย” ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

28

ชอ – นามสกล.......................................................สาขาวชา..............................เลขท......................... จงตอบค าถามสน ๆ แตไดใจความ 1. คณภาพชวต หมายถง ................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 3. สงแวดลอมมสวนเกยวของกบคณภาพชวตอยางไร .................................................................. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 4. ปญหาคณภาพชวตคนในสงคมปจจบนไดแกปญหาใด ................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 5. ปจจยทมอทธพลตอการพฒนาคณภาพชวต ไดแก .................................................................... ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 6. แนวทางการแกปญหาและปรบปรงคณภาพชวต ไดแก ................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................

ตอนท 2 : คณภาพชวต

29

ชอ – นามสกล ........................................................ สาขาวชา..................................เลขท ................ ค าชแจง ใหศกษาผลงานของนกวทยาศาสตรดเดนและนกเทคโนโลยดเดนของไทย 1.ชอนกวทยาศาสตรดเดน......................................................ประจ าป พ.ศ........................................ผลงาน ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 2.ชอนกเทคโนโลยดเดน.................................................................ประจ าป พ.ศ.............................. ผลงาน ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

ตอนท 3 : การศกษาผลงานของนกวทยาศาสตรดเดนและนกเทคโนโลยดเดนของไทย

หนวยท 2 การแสวงหาความรทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณภาพชวต

แผนผงความคด การแสวงหาความรทางวทยาศาสตร (Process of science)โดยผานกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science process) ทมแบบแผนทนกวทยาศาสตรหรอผทสนใจดานวทยาศาสตรใชในการศกษาคนควาหาองคความร (body of knowledge) ทางวทยาศาสตร และองคประกอบทส าคญอกประการหนงไดแก ทกษะกระบวนการทตองใชในแตละขนตอนของการแสวงหาความรรวมทงความมจตวทยาศาสตรของผศกษาคนควาจงจะท าใหประสบความส าเรจในการศกษา การแสวงหาความรทางวทยาศาสตรจงเปนสงส าคญในการคนควาหาความรและมความสมพนธกบชวตประจ าวน ของมนษย กระบวนการทางวทยาศาสตรท าใหคดเปนระบบ รวมทงมการวางแผนในการท างาน สามารถตรวจสอบและปรบปรงขอผดพลาดทเกดขน ซงสงตาง ๆ เหลาน ชวยใหการด ารงชพของมนษยมคณคาและประโยชนทงตอตนเองและสงคม

การแสวงหาความร ทางวทยาศาสตร

วธการทาง วทยาศาสตร

ความรทางวทยาศาสตร

จตวทยาศาสตร

ทกษะทาง วทยาศาสตร

31

1. ความรทางวทยาศาสตร (Scientific Knowledge) การแสวงหาความรทางวทยาศาสตร (Process of Science) เปนกระบวนการทางวทยาศาสตร (The Science Process) ทใชคนควาหาองคความร (body of knowledge) และแก ปญหาตาง ๆ ทเกดขนอยางเปนขนตอนประกอบดวย วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science Process Skill) และจตวทยาศาสตร (Scientific Mind) จนเกดเปนความรทางวทยาศาสตร 6 ประเภท คอ (เครอวลย ไพธพนธ. 2542 : 4) 1.1 ขอเทจจรง (Fact) 1.2 ความคดรวบยอดหรอมโนมต (Concept) 1.3 หลกการ (Principle) 1.4 กฎ (Law) 1.5 ทฤษฎ (Theory) 1.6 สมมตฐาน (Hypothesis) 1.1 ขอเทจจรง (Fact) เปนความรวทยาศาสตรทเปนพนฐานของการแสวงหาความร (ปราณ มทรพยหลาก และคณะ. 2544 : 13) สงเกตไดโดยตรง และจะตองมความเปนจรงสามารถทดสอบแลวไดผลเหมอนกนทกครง เชนน าเมอไดรบความรอนจะขยายตว ขอเทจจรงแตละอยางมความหมายมากหรอนอยตางกน แตหากน ามารวมกนแลวอาจท าใหมความหมายมากขน เกดความรเพมขน เชน "น าไหลจากทสงสทต า" "น าจะเดอดทอณหภม 100 องศาเซลเซยส ณ บรเวณทระดบน าทะเล" "เกลอมรสเคม" "สเปคตรมของแสงอาทตยม 7 ส คอ มวง คราม น าเงน เขยว เหลอง แสด แดง" 1.2 ความคดรวบยอดหรอมโนมต (Concept) เกดจากการน าเอาขอเทจจรงหลาย ๆ สวนทเกยวของมาผสมผสานเกดความรใหม ความคดรวบยอดทางวทยาศาสตร แบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก ความคดรวบยอดเกยวกบการแบงประเภท ความคดรวบยอดเกยวกบความสมพนธ และความคดรวบยอดทางทฤษฎมโนมตบางสถานการณ อาจทดสอบไดผลเหมอนเดมแตมโนมต

32

บาง สถานการณอาจสงเกตและเขาใจไมตรงกนขนกบประสบการณของแตละคน(ปราณ มทรพยหลาก และคณะ. 2544 : 14) เชน - โปรตนเปนสารอาหารทมอยในเนอสตว - พชใบเลยงเดยวเปนพชทมใบเลยงออกมาเพยงใบเดยวและมเสนใบขนานกน - สตว จ าแนกออกเปน2 ประเภท คอ สตวไมมกระดกสนหลงกบสตวทมกระดกสนหลง - ยนทอยบนโครโมโซมจะเปนตวก าหนดลกษณะทางพนธกรรม 1.3 ความจรงหลกหรอหลกการ (Principle) คอ กลมของความคดรวบยอดทเปนความร หลกทวไป สามารถใชอางองได คณสมบตของหลกการ คอ จะตองสามารถน ามาทดลองซ าไดผลเหมอนเดม ตวอยาง

กลมมโนมต หลกการ "ทองแดง เมอไดรบความรอนจะขยายตว" "เหลกเมอไดรบความรอนจะขยายตว" "โลหะทกชนดเมอไดรบความรอนจะขยายตว" "อลมเนยม เมอไดรบความรอนจะขยายตว" "ขวบวกกบขวบวกจะผลกกน" "ขวลบกบขวลบจะผลกกน" "ขวแมเหลกชนดเดยวกนจะผลกกน ขวตางกนจะดดกน" "ขวลบกบขวบวกจะดดกน" 1.4 กฎ (Law) คอ หลกการอยางหนง แตเปนขอความทเนนความสมพนธระหวางเหตผล แตมกแทนความสมพนธในรปสมการ ตวอยางกฎ กฎของบอยส กลาววา "ปรมาณของแกสจะเปนปฏภาคผกผนกบความดน ถาอณหภมคงท" เมอ T คงท กฎการแยกตวโดยอสระของยน กลาววา "ยนทควบคมลกษณะเดยวกนจะแยกออกจากกนโดยอสระเพอสหนวยสบพนธ"

33

กฎสดสวนคงท กลาววา"อตราสวนระหวางมวลของสารของธาตทรวมกนเปนสารประกอบชนดใดชนดหนง จะมคาคงทเสมอ" 1.5 ทฤษฎ (Theory) คอความรทเปนหลกการกวาง ๆ ซงอาจเขยนในรปแบบ (Model) เพอใชอธบายหรอพยากรณปรากฏการณตาง ๆ ทอยในขอบเขตของทฤษฎนน การยอมรบวาทฤษฎใดเปนความจรงหรอไมพจารณาจาก 1.5.1 ทฤษฎนนจะตองอธบายกฎ หลกการ และขอเทจจรงยอย ๆทอยในขอบเขตของทฤษฎ 1.5.2 ทฤษฎนนจะตองอนมานออกไปเปนกฎ หรอหลกการได 1.5.3 ทฤษฎนนจะตองพยากรณปรากฏการณทอาจเกดตามมาได ตวอยางทฤษฎ ทฤษฎโมเลกลของแมเหลก มใจความวา "สารแมเหลกทกชนดจะมโมเลกลซงมอ านาจแมเหลกอย แตละโมเลกลจะประกอบดวยขวเหนอและขวใต หากโมเลกลแมเหลกเหลานเรยงตวกน ไมเปนระเบยบ อ านาจแมเหลกจะถกท าลายกนเอง เพราะขวเหนอและขวใตมอ านาจคนละชนด แตถาหากโมเลกลของแมเหลกนนเรยงตวเปนระเบยบ ขวเหนอจะชไปทางปลายหนงของแทงแมเหลก สวนทางขวใตจะชไปอกปลายดานหนงซงเกดมขวอสระทปลายทงสองขาง" ทฤษฎเซลล มใจความวา “สงมชวตทงหลายประกอบดวยเซลล และเซลลนนคอหนวยพนฐาน ของสงมชวตทกชนด” 1.6 สมมตฐาน (Hypothesis) เปนค าอธบายซงเปนค าตอบลวงหนากอนทจะด าเนนการทดลอง เพอตรวจสอบความถกตองเปนจรงในเรองนน ๆ หรอเปนแนวคดทแสดงการคาดคะเนในสงทไมสามารถตรวจสอบไดโดยการสงเกต "เมอพชไดรบแสงมากขน พชจะเจรญเตบโตขน" "ถาเพมท าละลาย จดเดอดของสารละลายจะเพมขน" "ถาเพมปรมาณปยใหกบพชมากเกนไป พชจะเฉาตาย" "ถาอณหภมทแวดลอมมผลตอการเจรญเตบโตของบคเตร ดงนน บคเตรทอยในอณหภมพอเหมาะจะเจรญเตบโตมากกวาบคเตรทอยในอณหภมไมเหมาะสม" "ถาชวงขามผลตอเวลาทใชในการวง ดงนน นาย ก. ซงมชวงขายาวกวา นาย ข. จะใชเวลาในการวง 100 เมตร นอยกวา"

34

จดเรมตน เผชญปญหา ก าหนดปญหา

ลงขอสรป

รวบรวมขอมลโดย - สงเกต - ส ารวจ - สมภาษณ - ทดลอง

ตงสมมตฐาน ( ควรตงไวหลายๆประเดนและเลอก ล าดบทดทสด ทดสอบกอน)

2. วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method) วธการทางวทยาศาสตร เปนวธทนกวทยาศาสตรใชในการหาความร อาจมความแตกตางกนบางในแตละสาขา แตในภาพรวมมลกษณะคลายกน สรปเปนขนตอนไดดงน (คณาจารยมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. 2548 : 5)

2.1 การสงเกตและการตงปญหา (Observation and Problem) เปนขนการระบปญหาและก าหนดขอบเขตปญหาหลงจากทพบปรากฏการณจากการสงเกตโดยใชประสาทสมผสทง 5 คอ ตา ห จมก ลน และกายสมผส รวมถงเครองมอชวยขยายความสามารถของประสาทสมผส โดยทวไปการตงปญหาจะอยในรปของค าถาม เชน ฟารองเกดขนไดอยางไร ท าไมฟาจงรอง และมการบนทกขอมลตาง ๆ อยางเปนระบบ

2.2 การตงสมมตฐาน (Formulation of Hypothesis) หมายถง การคาดคะเนค าตอบลวงหนาของปญหา โดยการน าขอมลจากการสงเกตประสบการณเดมความรเดมทเกยวของ รวมทงความคดสรางสรรค และใชวธอปมาสรางขนมาตงสมมตฐาน

2.3 การรวบรวมขอมล (Gather Evidence) หมายถง การด าเนนการ ตรวจสอบสมมตฐานโดยการรวบรวมขอมลจากการส ารวจ การทดลอง หรอวธการอน ๆ ประกอบกน

2.4 การสรปผล (Conclusion of result) หมายถง ขนสรปผลทไดจากการทดลองการคนควารวบรวมขอมล ขอสรปอาจเปนการยอมรบสมมตฐานหรอปฏเสธกได ถายอมรบสมมตฐานนน กน าไปสการสรางเปนกฎ ทฤษฎตอไป บางครงอาจจะไดปญหาใหมทจะศกษาหาความรตอไปอกสรปขนตอนการท างานของนกวทยาศาสตร ดวยวธการทางวทยาศาสตรดงแผนภาพดงน

แผนภมท 2-1 แสดงขนตอนการท างานดวยวธการทางวทยาศาสตร

35

ขนตอนของวธการทางวทยาศาสตรอาจมการจดเรยงล าดบสลบกนไดบาง การแกปญหาดวยวธการทางวทยาศาสตร ตองอาศยสงตาง ๆ ชวย ไดแก ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science Process Skill) และจตวทยาศาสตร(Scientific Mind)(นฤมล ธนานนต.และคณะ.2551: 35)

3. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science Process Skills) เปนทกษะทางปญญาทผใชวธการ ทางวทยาศาสตรน ามาใชในการแกปญหา ศกษาคนควาหรอสบเสาะหาความร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดน าทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทจดท าโดย The American Association for the Advancement of Science (AAAS) มาเปนพนฐานในการพฒนากจกรรมการเรยน การสอนทเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร รวมทงสน 13 ทกษะ แบงได 2 ประเภท คอ (คณาจารยมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. 2548 : 9) ทกษะขนพนฐาน (Basic science process skills) และทกษะขนบรณาการ (Integrated science process skills) 3.1 ทกษะขนพนฐาน (Basic science process skills) ประกอบดวย 8 ทกษะ 3.1.1 ทกษะการสงเกต (Observation ) คอ การใชประสาทสมผสทง 5 ไดแก ตา ห จมก ลน และผวกายในการแสวงหาความรหรอคนหาขอมลจากสงตาง ๆ ทอยรอบตวไดอยางเหมาะสม ความรหรอขอมลทได เชน ขอมลเชงคณลกษณะ หรอขอมลเชงคณภาพ (Qualitative data) ขอมลเชงปรมาณ (Quantitative data) ขอมลเชงเปรยบเทยบ ขอมลเชงการเปลยนแปลง (Observation of Changes data) ไมมการใสความคดเหนใด ๆ ของผสงเกตลงไป ทกษะการสงเกตแบงไดดงน 3.1.1.1 การสงเกตเชงคณลกษณะ เปนการสงเกตทสามารถบอกลกษณะรปราง ของสงทสงเกต และคณสมบตประจ าตวของสงตาง ๆ โดยไมตองบอกปรมาณ บอกส กลน รส เสยง และความรสกตอผวกาย เชน

แมโคนมรปรางสงใหญ ขนสด าและขาว ตวมกลนเหมนสาบ รองเสยงดง น านมมรสจดสนท

3.1.1.2 การสงเกตเชงปรมาณ เปนการสงเกตทไดรายละเอยดมากขน บอกเปนปรมาณตาง ๆ ไดแก ความยาว น าหนก ความดน แรง ซงคาตาง ๆ สามารถบอกรายละเอยด ออกมาเปนตวเลขได เชน

36

- นางสาวนก มน าหนก45 กโลกรมและสง 165 เซนตเมตร - นายนอย ออกแรง 10 นวตน เพอดนกลองไม ใหเคลอนทเปนระยะทาง 20 เมตร - องนแดงในถงใบนหนกประมาณ 1 กโลกรม 3.1.1.3 การสงเกตเชงเปรยบเทยบ เปนการสงเกตสงหนงเปรยบเทยบกบอกสงหนง เชน - มะละกอแขกด า ผลน มขนาดใหญกวาผลนน - น าหอมขวดนมกลนหอมเหมอนดอกมะล - ผาผนนมสเขยวเหมอนยอดใบตอง 3.1.1.4 การสงเกตเชงการเปลยนแปลง เปนขอมลทไดจากการสงเกตการเปลยนแปลงของวตถหรอปรากฏการณซงเปนการเปลยนแปลงทางเคม หรอทางกายภาพ ผสงเกตตองใชประสาทสมผสทง 5 สงเกตวตถหรอปรากฏการณกอนการเปลยนแปลงระหวางการเปลยนแปลงและหลงการเปลยนแปลง ตวอยาง การสงเกตการณจดเทยนไข กอนจดเทยนไขดวยไมขดไฟ เทยนไขจะเปนแทงทรงกระบอกตนยาวประมาณ 10 เซนตเมตร ปลายดานบนมดายดบสขาวยนออกมาตรงกลางแทงยาว 0.5 เซนตเมตร ปลายอกดานหนงแบนเรยบ เมอจดไขดวยไมขดไฟ มเปลวไฟตดทดายดบตรงปลายดานบนระหวางทมเปลวไฟตดบนเทยนไข เทยนไขจะคอย ๆ ละลายเปนของเหลวไหลจากปลายดานบนลงมายงดานลาง ความยาวของ แทงเทยนไขคอยๆลดสนลงเรอย ๆ ดงภาพท 2-4

ภาพท 2-1 การเปลยนแปลงของเทยนไข

ทมา : www.klongdigital.com, www.school.obec.go.th www.board.trekkingthai.com, www.anongnat.blog.mthai.com

37

3.1.2 ทกษะการวด (Measurement) หมายถง ความสามารถในการเลอกและใชเครองมอส าหรบวดไดคลองแคลวและถกตอง สามารถหาปรมาณของสงของตาง ๆ ออกมาเปนตวเลขทแนนอนไดอยางเหมาะสมและถกตอง โดยหนวยการวดม 3 แบบ คอ (นฤมล ธนานนต และคณะ.2551: 37) 3.1.2.1 การนบจ านวน (Counting measurement) ถานบดวยการมองดดวยตาหรอจบดวยมอ แลวบอกจ านวนทงหมดออกมา จดเปนกระบวนการขนการสงเกต ถาใชเครองมอการนบจดเปน การใชกระบวนการ วด ตวเลขทออก มาจากการนบโดยการสงเกตหรอกระบวนการในการวดเปนตวเลขเตมหนอย ไมมเศษ เชน คนในรถยนตคนนมจ านวน 56 คน เปนชาย 36 คน หญง 20 คน 3.1.2.2 การวดโดยตรง (Direct measurement) เปนการวดโดยใชเครองมอ อานคาออกมาโดยตรง เชน การวดอณหภมของรางกาย เปนองศาเซลเซยส (celcius) หรอองศาฟาเรนไฮต (Farenheit) การวดปรมาณน าดวยกระบอกตวงเปนมลลลตร เปนตน 3.1.2.3 การวดโดยทางออม (Indirect measurement) เปนการวดโดยใชเครองมอวดแตตองน าผลการวดมาค านวณตอไป จงจะทราบปรมาณทแนนอน หนวยของการวด (Measurement unit) ม 3 ระบบ คอ

(1) ระบบซจเอส (CGS = Centimeter – Gram-second) เปนหนวยวดตามระบบเมตรก มหนวยความยาวเปนเซนตเมตร หนวยมวลสารเปนกรม หนวยเวลาเปนวนาท

(2) ระบบเอฟพเอส (FPS = Foot–Pound – Second) เปนหนวยวดตามระบบองกฤษ มหนวยความยาวเปนฟต หนวยมวลสารเปนปอนด หนวยเวลาเปนวนาท

(3) ระบบเอสไอ (SI = System international unit) เปนหนวยมาตรฐานสากลทใชกนระหวางประเทศ มขนาดใหญกวาหนวยในระบบ ซจเอสและเอฟพเอส หนวยนมความยาวเปนเมตร มวลสารเปนกโลกรม หนวยเวลาเปนวนาท

ตวอยาง การวดความยาวของโตะ ดวยไมเมตรอานคาได 2.52 เมตร หมายความวา ความยาวทวดไดเปน 2.52 เทาของความยาว 1 เมตรมาตรฐาน

ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการวด (คณาจารยมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. 2548 : 15)

1. เลอกเครองมอไดเหมาะสมกบสงทจะวด 2. บอกเหตผลในการเลอกเครองมอวดได

38

3. บอกวธการวดและวธการใชเครองมอไดถกตอง 4. สามารถวดความกวาง ความยาว ความสง น าหนก ปรมาตรอน ๆ ไดถกตอง 5. ระบหนวยของตวเลขทไดจากการวด 6. สามารถอานคาทไดจากการวดไดถกตอง รวดเรว และใกลเคยงความเปนจรง สงทตองค านงถงในกระบวนการวด

(1) ผวด จะตองมความรความเขาใจ เกยวกบปรมาณทตองการวด เครองมอทจะใชวด วธการและเทคนคในการวด รวมทงอทธพลของสงแวดลอม ขณะท าการวด ความผดพลาดในผลการวด เชน ไมมความรความเขาใจ ในธรรมชาตของปรมาณทจะวด เลอกใชเครองมอวดทไมเหมาะสม ไมถกวธ ประมาทหรอเลนเลอในการวด ขอบกพรองเหลาน ไมอาจน ามาเปนขออาง เพอปรบแกความผดพลาดในผลการวด

(2) เครองมอทใชวด ควรอยในสภาพทใชงานไดตามปกตไมมสวนหนงใดช ารด กอนและหลงการท าการวด ผใชเครองวดจะตองตรวจสอบสภาพพรอม ทจะใชงานไดของเครองวดเสมอ เพอเปนสงยนยนวา ผลการวดทไดมาจากเครองวด ทอยในสภาพใชงานไดด

(3) ปรมาณทจะวด มความส าคญ ตอการออกแบบวธการวด การวดกระท ากบผล การวด รวมทงการแปลความหมาย ของผลการวดปรมาณนน ๆ

(4) สงแวดลอมขณะวดไดแก สงแวดลอมตามธรรมชาต เชน แสงแดด ลม ฝน อณหภม และสงแวดลอมเฉพาะกรณ เชน การสนสะเทอน เนองจากขบวนรถบรรทก แลนผาน เสยงรบกวนจากการซอมดนตร ในหองขางเคยง ผท าการวด จะตองศกษาใหแนใจวา สงแวดลอมใดบาง ทมผลตอ การวด และปรมาณการรบกวนมากนอยเพยงใด ทงนเพอหาวธ ควบคมสงแวดลอมเหลานน ใหรบกวนผลการวดนอยทสด หรออาจวเคราะห หาปรมาณปรบแก (Correction term) เพอเปลยนขอมลดบจาก การวด ใหเปนผลการวดทปราศจากการรบกวนจากสงแวดลอม ความผดพลาดของการวด อาจจ าแนกได 3 ประการคอ

(1) ความผดพลาดของผวด (personal error) ไดแก การอานเครองวดผด การจดบนทก คาผด และความผดพลาด อนเกดจากการขาดความระมดระวง เพอปองกนความผดพลาด ผวดจะตอง ใชความระมด ระวง ทกขนตอนในกระบวนการวด รวมทงควรด าเนนการตรวจสอบ ผลการวดซ าอกครงหนงเสมอ

(2) ความผดพลาดเชงระบบ (systematic error) เปนความผดพลาดทเกดขนใน การทดลองเนองจากปจจยตาง ๆ ดงน

39

- การใชเครองมอวดทไมไดมาตรฐานหรอบกพรอง - การใชวธการวดทไมเหมาะสม วธการวดบางวธความคลาดเคลอนอยในตวอย

แลว เชน การวดความตานทานไฟฟา ดวยมลตมเตอรธรรมดา ยอมใหผลการวดทมความคลาดเคลอนสงกวา การวดโดยใชวงจรบรดจ - สภาวะส าหรบการวด ขณะนนไมถกตอง เชน การน าวงจรบรดจกระแสสลบมาใชโดยไมม การตอสายดน (grounded) จะมผลใหเกดความคลาดเคลอนในผลการวด

- ความบกพรองในสภาพรางกายของผวด เชน ถาเปลยนผวดคนละคนท าการวดอยางเดยวกน แตไดผลออกมาตางกนทกครง (3) ความผดพลาดเนองจากอบตเหต (accidental error) ความระมดระวงของผท าการวดไมแนนอน สม าเสมอ ความผดพลาดประเภทน เพราะเปนธรรมชาต ของปรมาณทถกวด และเปนธรรมชาตของมนษย จากการศกษาทางสถต พบวา ความผดพลาดประเภทน มโอกาสเกดขนในทางบวกพอ ๆ กบทางลบ การหาคาเฉลยจากการวดหลายครงจงให ผลลพธใกลเคยงกบคาทแทจรง

3.1.3 ทกษะการค านวณหรอการใชตวเลข (Using numbers) หมายถงความสามารถ ในการหาความสมพนธเชงปรมาณของสงตาง ๆ นบตงแตการนบจ านวนของ วตถ การน าตวเลขแสดงจ านวนทนบไดมาคดค านวณโดยการบวก ลบ คณ หาร หาคาเฉลยและอนๆ ไดรวดเรวและถกตอง (คณาจารยมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. 2548 :15)

ตวอยาง ทกษะการค านวณ การบวก ลบ

ภาพท 2-5 ภาพรปทรงเรขาคณต

จากภาพท 2-6 มวตถรปทรง สามเหลยม 4 รป วงร 5 รป หกเหลยม 5 รป สรปรวมมวตถทงหมด 4+5+5 = 14 รป

40

ภาพท 2- 3 การบวกโดยใชเสนจ านวน

จากรป 4 + 5.5 = 9.5

ภาพท 2-4 การลบโดยใชเสนจ านวน

จากรป -5 + 9 = 4

ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการค านวณ 1. ใชตวเลขแสดงจ านวนทนบได 2. บอกวธค านวณไดคดค านวณไดถกตองและแสดงวธค านวณได 3. บอกวธการหาคาเฉลยและแสดงวธการหาคาเฉลยได 4. พฤตกรรมทแสดงออกในการนบคอ สามารถนบจ านวนสงของไดถกตอง 3.1.4 ทกษะการจ าแนกประเภท (Classifying) เปนกระบวนการจดวตถหรอเหตการณ ออกเปนประเภทตงแต 2 ประเภทขนไปตามเกณฑทก าหนด ซงอาจเปนเกณฑทก าหนดเองหรอผอนก าหนดให เกณฑทใชอาจเปนรปราง ลกษณะ คณสมบต ประโยชนหรออน ๆ เพอใหเกดความเขาใจไดงายขน เชน การจ าแนกสงของเกณฑทใชมกเปน รปราง ส ผว การจ าแนกสงมชวต เกณฑทใชเปนลกษณะของสงทมชวต การสบพนธ ประโยชน อาหาร การเคลอนไหว ทอยอาศย

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

41

ภาพท 2-5 ตวอยางการจ าแนกสงของทมรปรางเหมอนกน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการจ าแนกประเภท 1. เรยงล าดบหรอแบงสงของตาง ๆไดโดยใชเกณฑของตนเองได 2. เรยงล าดบหรอแบงสงของตาง ๆไดโดยใชเกณฑของผอนก าหนดได 3. บอกเกณฑทผอนใชในการเรยงล าดบหรอแบงพวกได 3.1.5 ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปส – สเปส และ สเปส – เวลา (Space/space Relationship and Space/Time Relationship)

3.1.5.1 สเปสของวตถ คอ ทวางทวตถนนครอบครองทอย ซงจะมรปรางลกษณะเชนเดยวกบวตถนน โดยปกต สเปสของวตถม 3 มต คอ ความกวาง ความยาว และความสง แตในทางวทยาศาสตรจะมมวลและเวลาทเพมเขามา

3.1.5.2 ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถ หมายถง ความสมพนธ ระหวาง 3 มต กบ 2 มต และความสมพนธระหวางต าแหนงทอยของวตถหนง กบต าแหนงทอยอก วตถหนง พฤตกรรมทแสดงใหเหนวาเกดทกษะความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถ คอ (1) บอกรปรางของวตถไดวารปทรงอะไร (2) บอกมตของรปทเหนได (3) ชบอกรป 2 มต และ 3 มตได

42

ภาพท 2-6 ความสมพนธระหวางสเปสและสเปส

ทมา : http://www.suksapan.or.th/web/detail/product/science/01/photo04.html http://thipjinda.brinkster.net/pro.htm

3.1.5.3 ความสมพนธระหวางสเปสกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา หรอ ความสมพนธระหวางการเปลยนต าแหนงทอยของวตถกบเวลา

ภาพท 2- 7 ความสมพนธระหวางสเปสกบเวลา ทมา : http://www.thaigoodview.com/library/studentshow/2549/m3-2/

no21-29-34-39-42/page17.html

43

ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปส – สเปส และ สเปส – เวลา

(1) ชบงรป 3 มตและวตถ 3 มตได (2) วาดรป 2 มต จากวตถหรอรป 3 มตทก าหนดได (3) บอกชอรปทรงเรขาคณตได (4) บอกความสมพนธระหวาง 2 มต กบ 3 มตได (5) บอกต าแหนงหรอทศของวตถได (6) บอกความสมพนธระหวางสงทอยในกระจกและภาพทปรากฏใน

กระจกเงาวาเปนซายหรอขวา (7) บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงต าแหนงทอยของ

วตถหนงกบเวลาได (8) บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงขนาดหรอปรมาณ

ของสงตาง ๆ กบเวลาได 3.1.6 ทกษะการจดกระท ากบขอมลและสอความหมาย (Organizing Data and Communication) หมายถง ความสามารถในการน าขอมลมาจดกระท าใหม เชน จดเรยงล าดบความถ จ าแนกประเภท ค านวณ ฯลฯ จากนนจงสอความหมาย เชน การพด การเขยนบรรยาย การท าเปนแผนภม สรางเปน ตาราง กราฟ แผนผง แผนท วงจร สมการคณตศาสตร ภาพท 2- 8 ภาพการสอความหมายขอมลในรปแบบตางๆ ทมา : www. uptech.ac.th, www. sisaketedu1.go.th, www. phrae.go.th

www. board.palungjit.com, www. ecurriculum.mv.ac.th

44

ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการจดกระท ากบขอมลและสอความหมาย (1) เลอกรปแบบทใชในการน าเสนอขอมลไดอยางเหมาะสม เชน แผนภม

ตาราง แผนภมวงกลม ฯลฯ (2) บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทใชในการน าเสนอขอมลได (3) เปลยนแปลงขอมลใหอยในรปแบบใหมเขาใจไดงาย (4) บรรยายลกษณะของสงใดสงหนงดวยขอความทกะทดรดผอนเขาใจงาย

3.1.7 ทกษะการลงความเหนจากขอมล (Inferring) หมายถง การเพมความคดเหนหรอเหตผลสวนตวใหกบขอมลทสงเกต เปนการใชประโยชนในขนตอนการทดสอบปรบเปลยนสมมตฐานและการสรป (นฤมล ธนานนตและคณะ. 2551 : 40) การลงความคดเหนจากขอมลในเรองเดยวกน อาจลงความคดเหนไดหลายอยาง อาจผด หรอถก ขนกบความถกตองของขอมลความละเอยดของขอมล ความรเดมหรอประสบการณเดมและความสามารถในการสงเกต (คณาจารยมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. 2548 : 25) 3.1.8 ทกษะการพยากรณ (Predicting) หมายถง ความสามารถในการท านายหรอคาดคะเนสงทจะเกดขนลวงหนาไดโดยอาศยขอมลทไดจากการสงเกตหรอปรากฏการณทเกดซ า หรอความรทเปนความจรง กฎ หรอทฤษฎ ในเรองนน ๆ ชวยในการท านายหรอคาดคะเน การพยากรณแบงออกเปน 2 ประเภท คอ การพยากรณภายในขอบเขต และการพยากรณภายนอกขอบเขตขอมลทมอย ตวอยาง การพยากรณขอมลเกยวกบตวเลข ทเปนตารางหรอกราฟ

ภาพท 2- 9 กราฟ ความสมพนธของมวล และอตราเรวของวตถชนดหนง

45

* การพยากรณภายในขอบเขตขอมล (Interpolation) เชน วตถทมมวล 20 กรมมความเรว 6 เมตร/วนาท * การพยากรณภายนอกขอบเขต (Extrapolation) เชน ถาวตถมมวล 50 กรม จะมความเรว 0 เมตร/วนาท หรอไมมความเรว หรอไมเคลอนท

หรอ จากขอมลดงตอไปน ถา X มคาเทากบ 1 และ 4 แลว Y จะมคาเทาใด

X 1 2 3 4

Y = X2 + 5 6 9 14 21

ตารางท 2-1 แสดงขอมลการพยากรณภายนอกขอบเขต ค าตอบ จากขอมล X = 1 Y จะมคาเทากบ 6 และ ถา X = 4 Y จะมคาเทากบ 21 ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการพยากรณ

(1) สามารถพยากรณ ท านายผลทเกดจากขอมลทเปนหลกการ กฎ ทฤษฎ ทมอย (2) พยากรณขอมลเชงปรมาณท านายผลทเกดขนภายในขอบเขตขอมลและ

ภายนอกขอบเขตของขอมล 3.2 ทกษะขนบรณาการ (Integrated science process skills) ประกอบดวย 5 ทกษะ 3.2.1 ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulating Hypotheses) หมายถง ความสามารถในการคดหาค าตอบลวงหนาส าหรบปญหาใหมหรอท านายผลลวงหนา ในสถานการณทยงไมเคยรมากอนไดอยางเหมาะสม และสามารถน าไปทดสอบได สมมตฐานจะกลาวในลกษณะทบอกความสมพนธระหวาง ตวแปรตน กบตวแปรตาม มกขนตนดวย “ถา” ตอ ดวยค าวา “ดงนน”

ถา…………………………ดงนน………………….

ตวอยาง ถา ปยชวภาพ มแรธาตทจ าเปนแกการเจรญเตบโตของพช มากกวาปยเคม ดงนน ตนถว ทใชปยชวภาพจะเจรญเตบโตดกวา ตนถวทใชปยเคม

46

ถา ความเรวของวตถ มความสมพนธแบบผกผน กบมวลของวตถจรง ดงนน เมอมวลของวตถมากขน ความเรวของวตถจะลดลง ถา ฮอรโมนมผลตอสของปลาสวยงาม ดงนน ปลาทเลยงโดยฮอรโมน จะมสเรวกวาปลาทเลยงโดยไมใหฮอรโมนในชวงอายเทากน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการตงสมมตฐาน

(1) บอกความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตามโดยอาศยการสงเกตหรอ การลงความคดเหนจากขอมล

(2) สามารถปรบปรงสมมตฐาน ภายหลงจากการทดลองเมอทดสอบสมมตฐานแลว (3) บอกประโยชนของการตงสมมตฐานได (4) อธบายแนวทางการตงสมมตฐานได

3.2.2 ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการของตวแปร (Defining Operationally) หมายถง การก าหนดความหมายและขอบเขตของค าตาง ๆ ทอยในสมมตฐานทตองการทดลองใหเขาใจตรงกน สามารถน าไปปฏบตไดโดยการสงเกตหรอการทดลอง นยามเชงปฏบตการ ตองมความหมายและขอบเขตรดกม สามารถเขาใจตรงกน สงเกตหรอวดได และทดสอบหรอตรวจสอบได ตวอยาง นยามทวไป แคลอร เปนหนวยวดความรอน ความรอน 1 แคลอร เทากบความรอนทท าใหน า 1 กรมรอนขนจากเดม 1 องศาเซลเซยส การเจรญเตบโตของพช หมายถง พชมขนาดสงขน รอบล าตนใหญขนและจ านวนใบมากขน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการของตวแปร (1) สามารถแยกนยามเชงปฏบตการออกจากนยามทไมใชนยามทวไป (2) ก าหนดความหมายและขอบเขตของตวแปรหรอค าตาง ๆ ใหสามารถท าการทดสอบได 3.2.3 ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร (Identifying and Controlling Variables) หมายถง ความสามารถในการบงชตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคม ในสมมตฐานและบอกวธ การควบคมตวแปร กอนทจะทดลองเพอทดสอบสมมตฐาน

47

3.2.3.1 ตวแปรตน หรอตวแปรอสระ (Independent variable) หมายถงสงทเปนตนเหตของการเปลยนแปลงไมอยในความควบคมของสงใด ตองจดใหแตกตางกนตามความตองการ 3.2.1.2 ตวแปรตาม (Dependent variable) หมายถง สงทเปลยนแปลงไปตาม การจดเปลยนตวแปรตน เปนสงทตองเฝาศกษาตดตามในขณะท าการทดลอง 3.2.1.3 ตวแปรทตองควบคม (Controlled variable) หมายถง สงอน ๆ นอกเหนอจากตวแปรตนทเปนสาเหตท าใหผลการทดลองคลาดเคลอนไดถาหากไมมการควบคมใหเหมอนกน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร (1) บอกความหมายและบงชตวแปรจากขอความทก าหนดใหได (2) ระบตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคม จากการทดลองและสมมตฐานได (3) บอกวธการควบคมตวแปรอนๆใหเหมอนๆกนนอกเหนอจากตวแปรตน 3.2.4 ทกษะการทดลอง (Experimenting) คอ ความสามารถในการจดกระบวนการเพอให ท าการทดลองไดทกขนตอนอยางเหมาะสม ปฏบตการทดลองไดคลองแคลวใชอปกรณตาง ๆไดถกตอง รจกวธเกบรกษาเครองมอเมอใชเสรจเรยบรอยแลวรวมทงการบนทกผลการทดลองไดถกตอง ครบถวน สมบรณ การทดลองเปนกระบวนการทรวมกระบวนการหลายอยางไวดวยกนอน ไดแก การสงเกต การตงสมมตฐาน การวด การค านวณ การควบคม ตวแปร การลงความเหนและการแปรผลจากขอมล เพอพสจนยนยนความจรงบางอยาง หรอพสจนสมมตฐานทตงไววาเปนจรงหรอไม การทดลองแบงออกเปน 3 ขนตอน คอ

3.2.4.1 การออกแบบการทดลอง เ ปนขนตอนการก าหนดเครองมอ วสดอปกรณในการทดลองและวธการทดลอง โดยมการควบคมตวแปรและ ก าหนดนยามเชงปฏบตการทเหมาะสมและจ าเปน

3.2.4.2 การปฏบตการทดลอง เปนขนตอนในการลงมอปฏบตตามวธการ ทก าหนดไวโดยใชเครองมอ วสดอปกรณตางๆตลอดจนท าการสงเกต หรอวดปรมาณทตองการ

3.2.4.3 การบนทกผลการทดลอง เปนการบนทกรายละเอยดทเกดขนจากการปฏบตการทดลองเพอเปนขอมลส าหรบน าไปใชตความหมายและลงขอสรปตอไป

48

ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการทดลอง (1) ออกแบบการทดลองโดยก าหนดตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรท

ตองควบคมไดถกตอง (2) เลอกใชเครองมอไดเหมาะสม (3) ปฏบตการทดลองตามขนตอนทออกแบบไว (4) ใชเครองมอในการทดลองไดอยางถกตอง (5) สงเกตและบนทกผลการทดลองอยางละเอยดดวยประสาทสมผสทง 5 สวน

3.2.5 ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป (Interpreting Data and Making Conclusion)

3.2.5.1 การตความขอมล หมายถง การบรรยายลกษณะหรอปรมาณหรอสวนประกอบของขอมลทมอย และสรปความสมพนธของขอมลทแสดงไวในรปของ ตาราง แผนภม กราฟฯลฯ ใหเขาใจไดชดเจน

3.2.5.2 การลงขอสรป หมายถง การสรปความสมพนธของขอมลทงหมดทมอย ตวอยาง ขอมลในตาราง เปนการบนทกผลจากการทดสอบสมมตฐาน “วตถรปทรงกลมผวเรยบทงหลายเมอปลอยใหกลงบนพนเอยงจนตกถงพนราบจะใชเวลาเทากน โดยขนาดของเสนผาศนยกลาง หรอชนดของวตถทใชท ารปทรงกลม จะไมมผลตอเวลาทใชในการกลงบนพนเอยงจนตกถงพนราบ”

49

ชนดของวตถ

ทใชท ารปทรงกลม

เสนผาศนยกลางของวตถทรงกลม

(มลลเมตร)

เวลาทใชในการกลง ถงพนราบ (วนาท)

คาเฉลยของเวลาทใช

ในการกลงถงพนราบ (วนาท) ครงท 1 ครงท 2

แกว 24 2.0 2.1 2.05

แกว 15 2.0 2.1 2.05

แกว 10 2.3 2.3 2.3

แกว 6 2.4 2.4 2.4

เหลก 24 2.0 2.1 2.05

เหลก 15 1.9 2.2 2.05

เหลก 10 2.4 2.2 2.3

เหลก 6 2.3 2.5 2.4

พลาสตก 24 2.1 2.0 2.05

พลาสตก 15 2.0 2.1 2.05

พลาสตก 10 2.3 2.3 2.3

พลาสตก 6 2.4 2.4 2.4

ตารางท 2-2 แสดงขอมลการทดสอบสมมตฐาน

จากขอมลการบนทกผลการทดลองในตารางท 2-2 สามารถตความหมายขอมลและลงขอสรปได ดงน “วตถทรงกลมผวเรยบทท าจากแกว เหลก พลาสตก ทมเสนผาศนยกลางเทากนจะใชเวลาในการกลงบนพนทเอยงจนถงพนทราบเทา เชน แกว เหลก และพลาสตก ทมเสนผาศนยกลาง 24 มลลเมตร คาเฉลยของเวลาในการกลงถงพนทราบเทากน คอ 2.05 วนาท”

50

ทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรทง 13 ทกษะ จะมการพฒนาเปนล าดบขนตอนโดยเรมจากทกษะขนพนฐานไปสทกษะขนบรณาการ การสงเกตเปนทกษะขนพนฐานทส าคญเพราะไมวาจะพฒนาทกษะกระบวนการขนใด จะตองเรมตนจากการสงเกตเสมอ

4. จตวทยาศาสตร (Scientific mind) จตวทยาศาสตร หมายถง คณลกษณะหรอลกษณะนสยของบคคลทเกดขนจากการศกษา หาความรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ประกอบดวยลกษณะตาง ๆ ไดแก ความสนใจใฝร ความมงมน ความอดทน รอบคอบ ความรบผดชอบ ความซอสตย ประหยด การรวมแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความมเหตผล การท างานรวมกบผอนไดอยางสรางสรรค ลกษณะเหลาน กอใหเกดประโยชนในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรก ากบความคด การกระท าการตดสนใจในการปฏบตงาน ทางวทยาศาสตร ตองปลกฝงใหเกดขนแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ(วรรณา กอสกล. 2550 : 7) 4.1. จตวทยาศาสตรทเกดจากการใชความร 4.1.1 กฎเกณฑ ทฤษฎ และหลกการตาง ๆ ทางวทยาศาสตร 4.1.2 การอธบายปรากฏการณธรรมชาตในเชงวทยาศาสตร โดยถอผลทเกดจาก การสงเกตทดลอง ตามทเกดจรง โดยอาศยขอมลองคประกอบทเหมาะสม 4.2 จตวทยาศาสตรทเกดจากความรสก 4.2.1 กจกรรมทางวทยาศาสตรมงทกอใหเกดความคดใหม ๆ เพออธบายปรากฏการณธรรมชาต คณคาส าคญจงอยทการสรางทฤษฎ 4.2.2 ความกาวหนาทางวทยาศาสตรจะมมากขนถาไดรบการสนบสนนจากบคคล 4.2.3 การเปนนกวทยาศาสตร หรอการท างานทตองใชความรทางวทยาศาสตร เปนสงทนาสนใจและมคณคา จตวทยาศาสตรตางจากเจตคตทว ๆ ไป คอ เปนกระบวนการทนกวทยาศาสตรกระท าเพอใหไดความร สวนเจตคตทวไปเปนความรสกของบคคลทมตอสงตาง ๆ ดงนนพฤตกรรมของบคคลทมจตวทยาศาสตรหรอเจตคตทางวทยาศาสตรจะแสดงออกลกษณะดงน (นฤมล ธนานนต และคณะ. 2551 : 48)

1. ความอยากรอยากเหน (curiosity) ไดแก การเสาะแสวงหาขอมล ความคด ความรใหม ๆ หรอปญหาประจ าวนทเกยวกบวทยาศาสตรและตองการค าตอบในสงทอยากจะร

51

2. ความมใจกวาง (openness) ไดแก การยอมรบฟงความคดเหนจากผอน ยอมรบความส าคญของการแสวงหาขอมลเพมเตมและขอจ ากดของความรในปจจบน

3. การแสวงหาความจรง (reality orientation) ไดแกยอมรบขอผดพลาด การเปลยนแปลงทมเหตผล มความอตสาหะในการแสวงหาความรดวยวธการทางวทยาศาสตร

4. การกลาไดกลาเสย (risk taking) ไดแก การยอมรบวธการและเทคโนโลยใหม ๆ การยอมรบ ค าวพากษวจารณในขอผดพลาดของตน กลาแสดงความคดเหนและท างานรวมกบผอนได

5. การมจดมงหมาย (objectivity) ไดแก การพอใจและยอมรบขอสรปทมขอมลทผานการทดสอบหรอหลกฐานสนบสนน

6. มความชดเจน (precision) ไดแก ความสามารถในการใหนยามศพทและสรปใจความไดชดเจน ตลอดจนการพยายามตรวจสอบปญหาดวยวธการทหลากหลาย

7. ความ มนใจในตนเอง (confidence) ไดแก มความสามารถในการใชสตปญญาและเชอมนในความสามารถของตนเอง

8. ความอตสาหะ (perseverance)ไดแก ความพยายามท างานอยางไมทอถอย เพอใหงานส าเรจลลวงออยางสมบรณ

9. ความพอใจ (satisfaction) ไดแก ความมนใจและพอใจทจะใชวธการแสวงหาความรเพอทจะกาวไปสจดมงหมาย

10. ความเชอในทฤษฎ (respect of theoretical structure) ไดแก การยอมรบทฤษฎ แนวคด ทางวทยาศาสตรทจะชวยใหเกดการแสวงหาความรใหม ๆ และตระหนกถงความส าคญของวธการทางวทยาศาสตร ในการทจะท าใหเกดความร แนวคด ทฤษฎ

11. ความรบผดชอบ (responsibility) ไดแก การรเรม หรอ การใหความรวมมอใน การท ากจกรรมกลม ทงในหองเรยนและนอกหองเรยน 12. ความรวมมอกบผอน (consensus and collaboration) ไดแก การยอมรบเหตผลของผอนและยอมเปลยนแปลงความคดเหนของตนเอง เตมใจรบและใหความรวมมอกบผอน

52

กระบวนการศกษาทางวทยาศาสตรทเรมจากการก าหนดปญหา ตามดวยการลงมอท าการทดลอง การสงเกตผลทเกดขน การรวบรวมขอมล การแปลผลของขอมล และสดทายสรปผลการทดลองทไดซงในปจจบนไดมการน าเอาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาประยกตใชท าใหเหนคณคาทาง รปธรรมมากขน การแสวงหาความรดวยวธการทางวทยาศาสตรจงเปนสงทส าคญยงส าหรบการคนควาหาความรใหมๆทมความสมพนธกบชวตประจ าวนของมนษย เพราะกระบวนการทางวทยาศาสตรท าใหคดเปนระบบรวมทงมการวางแผนในการท างาน สามารถตรวจสอบและปรบปรง ขอผดพลาดตางๆ ทเกดขนหากใชทกษะทางวทยาศาสตร อนจะสงผลใหการด ารงชวตของมนษยมคณคาอยางแทจรง

บทสรป

53

จงตอบค าถามตอไปน 1. ความรทจดวาเปนความรทางวทยาศาสตรไดแก 1.1 ขอเทจจรง หมายถง ................................................................................................................ 1.2 มโนมต หมายถง .................................................................................................................... 1.3 หลกการ หมายถง .................................................................................................................. 1.4 กฎ หมายถง ........................................................................................................................... 1.5 ทฤษฎ หมายถง ..................................................................................................................... 1.6 สมมตฐาน หมายถง ............................................................................................................... 2. การท างานของนกวทยาศาสตรดวยวธการทางวทยาศาสตรประกอบดวยขนตอน ดงน

2.1................................................................................................................................................ 2.2................................................................................................................................................ 2.3................................................................................................................................................ 2.4................................................................................................................................................

3. ทกษะขนพนฐาน 8 ทกษะ ทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรประกอบดวยทกษะใด …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 4. ทกษะขนบรณาการ 5 ทกษะทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรประกอบดวยทกษะใด …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 5. ลกษณะของบคคลทมจตวทยาศาสตร ไดแก……………………………..................................... ............................................................................................................................................................. 6. จตวทยาศาสตรมความส าคญอยางไรในการเรยนวทยาศาสตร............................................................................................................................................................. 7. จตวทยาศาสตรเปนปจจยในการพฒนาคณภาพชวตของผเรยนอยางไร.............................................................................................................................................................

แบบฝกหดทายหนวยท 2

ตอนท 1 : ความรและวธการทางวทยาศาสตร

54

ค าชแจง นกศกษาเลอกปญหาทนาสนใจรวมกนจาก หนงสอพมพ สงพมพ เอกสารตาง ๆ พรอมทงแสดงความคดเหนในการแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตรตามประเดนทก าหนด สงทตองศกษา 1. ชอเรองปญหาทสนใจ............................................................................................................................................................. 2. สาเหตของการเลอกปญหา............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 3. วธการแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตร

3.1 ก าหนดปญหา ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

3.2 รวบรวมขอมล ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3.3 ทดสอบ / ทดลอง ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3.4 สรปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

ตอนท 2 : กรณศกษาการแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตร

การคมครองผบรโภค

สมนไพร

สารเสพตด

ยา

โภชนาการ กบชวต

วทยาศาสตรกบ ชวตประจ าวน

หนวยท 3 วทยาศาสตรกบชวตประจ าวน

แผนผงความคด มนษยประสงคการมชวตทเปนสข แตการมชวตทเปนสขนนควรจะประกอบดวยปจจยผสมผสานกลมกลน เชน การมสขภาพจตด แจมใสเบกบาน ระงบความอยาก ควบคมอารมณตาง ๆ ได ไมมทกขหรอมแต กไมมากจนเกนแกไข มเพอน ปรบตวเขากบสงแวดลอมไดตามสมควร มรายได ทเลยงตวเองและครอบครวไดพอเพยงอยางย งยน ครอบครวอบอน ชมชนเปนสข มทอยอาศย มทท ากน มอาชพและรายได มความเสมอภาค มเสรภาพ มการศกษา มสภาพแวดลอมทด มคณธรรมและจรยธรรม อยรวมกบธรรมชาตไดอยางเปนสข ซงจะเหนไดวาความปรารถนาอนสงสดของมนษยกคอ การมคณภาพชวตทด ดงนนเปาหมายของการพฒนาทกดานไมวาจะในดานสงคม เศรษฐกจ การปกครอง ลวนมงไปสการมคณภาพชวตทดของมนษยในสงคม

56

ในการด ารงชวตประจ าวน โภชนาการเปนสงจ าเปนททกคนตองเรยนรและน าความรไปสการปฏบตในการบรโภคอาหารใหถกหลกโภชนาการ เมอยามเจบปวยการใชยาอยางถกตองตามค าแนะน าวธการใชอยางเครงครดเปนสงส าคญ เนองจากการใชยาเปนดาบสองคมสวนสมนไพรน ามา ใชประโยชนในการเปนยาและบรโภคเปนอาหาร อาหารเสรมสขภาพ เครองดมเพอสขภาพและการใชสารเสพตดประเภทบหร สราอาจเปนจดเรมตนของการตดยาเสพตดทรายแรง นอกจากน การคมครองผบรโภค เปนสงส าคญในสงคมทมความรบผดชอบรวมกนเพอการมคณภาพชวตทด

1. โภชนาการกบชวต

1.1 ความหมายของอาหาร สารอาหาร โภชนาการ

อาหาร (food) ตามพระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522 หมายถง ของกน หรอเครองค าจนชวต ทงนไมรวม ยา วตถออกฤทธตอจตประสาท ยาเสพตดใหโทษ เมอบรโภคเขาไปแลวใหประโยชนแกรางกาย ท าใหรางกายเจรญเตบโตซอมแซมสวนทสกหรอของรางกาย ใหพลงงานแกรางกาย โดยไมมพษภยหรอใหโทษแกรางกาย (ศรวรรณ สทธจตต. 2550 : 23)

สารอาหาร (nutrients) คอ สารเคมทประกอบอยในอาหารใหคณคาตอรางกาย ไดแก คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน วตามน แรธาตและน า (จราวฒน ปรตถกรกล. 2548 : 117)

โภชนาการ (nutrition) หมายถง วทยาศาสตรสาขาหนงทศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงของอาหารทเขาไปในรางกาย การพฒนาของรางกายจากการไดรบสารอาหารรวมทงการปรงแตงอาหารใหเหมาะสมกบความตองการตามสภาพและวย

1.2 อาหารหลก 5 หม

อาหารหลก 5 หม คอ การจดอาหารทกชนดทคนไทยบรโภคเปนประจ าออกเปนหมวดหม โดยใช ค าวา อาหารหลก 5 หม ของคนไทย เพอ การปฏบตเกยวกบการบรโภคอาหารทถกตอง โภชนากรไดแบงอาหารทบรโภคประจ าเปน 5 กลม เรยกวา อาหารหลก 5 หม

หมท 1 เนอสตว ไข นม และถวเมลดแหง อาหารในกลมนใหสารอาหารโปรตนในอดตประเทศไทยเคยมปญหาการขาดโปรตนซงมผลตอระดบการเรยนรของประชากร

หมท 2 ขาว แปง น าตาล เผอก และมน อาหารในกลมนถกจดไวในหมท 2 เพราะคนไทยกนขาวเปนอาหารหลก ถอวาขาวเปนอาหารประจ าชาต และในทางโภชนาการเนนวาพลงงานสวนใหญของรางกายควรมาจากอาหารหลกในหมท 2 ไมใชหมท 5

57

หมท 3 ผกชนดตาง ๆ ทงผกกนใบ ยอด ดอก ผล และฝก อาหารในกลมนถกจดใหอยในหมท 3 เพราะแบบแผนการบรโภคอาหารของคนไทยทบรโภคเปนอาหารคาว ซงกรรมวธการหงตมมหลายขนตอน เชน การปอก ลาง หน ตม ท าใหสญเสยเกลอแร และวตามนโดยเฉพาะวตามนซ

หมท 4 ผลไมทกชนด ใหสารอาหารเหมอน ผก และปรมาณกใกลเคยงกน การแยกผก และผลไมไวตางหมจะชวยปองกนการขาดวตามนซได

หมท 5 ไขมน น ามนทไดจากพช และสตว กะท เนยเทยม มความส าคญเหมอนกบหมอน ๆ เพยงในแตละวนรางกายไดรบมากอยแลว เพราะไขมนแทรกอยในเนอสตวแทบทกชนดทบรโภค ถาบรโภคมากท าใหเกดโรคอวน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ และโรคหลอดเลอด

ภาพท 3-1 อาหารหลก 5 หม

ทมา : http://learners.in.th/file/peterpan_jip/view/90626

ประโยชนของการจดอาหารหลก 5 หม ชวยใหคนไทยไดรบสารอาหารครบทกชนดตามทรางกาย ตองการ หากบรโภคตามปรามดการกนเพอสขภาพ ซงไดแสดงสดสวนของปรมาณ

58

อาหาร กลมตาง ๆ ทควรบรโภคประจ าวน อาหารทอยบรเวณฐานปรามดถอเปนอาหารหลกและควรกนอาหารทอยยอดปรามดเพยงเลกนอย ดงภาพท 3-2

ภาพท 3-2 ปรามดการกนเพอสขภาพ

ทมา : http://learners.in.th/file/warapornmali-on/list?page=7

1.3 ประเภทของสารอาหาร แบงตามองคประกอบทางเคมในอาหารได 6 ประเภท คอ

1.3.1 โปรตน (protein) เปนสารอนทรยประกอบดวย คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน ไนโตรเจน พบไดในสงมชวตทกชนด หนวยยอยคอ กรดอะมโน (amino acid) เรยงตอกนดวยพนธะ เปปไทด (peptide bond)

1.3.1.1 กรดอะมโนเปนหนวยยอยทเลกทสดของโปรตนในรางกายประกอบดวย กรดอะมโนประมาณ 20 ชนด แบงไดเปน 2 พวก คอ (พชต ภตจนทร. 2547 : 157)

(1) กรดอะมโนจ าเปน (Essential amino acid) ไดแก กรดอะมโนทรางกายสงเคราะหเองไมได หรอสงเคราะหไดแตไมเพยงพอกบความตองการของรางกาย ตองไดรบจากอาหารเทานน ไดแก Lysine Leucine Isoleucine Methionine Phenylalanine Threonine Tryptophan และ Valine ในเดกมเพมอก 2 ตว คอ Histidine และ Arginine

(2) กรดอะมโนไมจ าเปน (Non essential amino acid) ไดแก กรดอะมโนทรางกายสงเคราะหขนไดเพยงพอกบความตองการของรางกาย ไมจ าเปนตองไดรบจากอาหาร สงเคราะหขนจากสารประกอบจ าพวกไนโตรเจน กรดอะมโนทจ าเปนแกรางกาย หรอจากไขมนหรอคารโบไฮเดรต ไดแก Alanine Arginine Aspartic Acid Asparagine Cystine Glutamine Glycine Proline Serine และ Tyrosine

59

1.3.1.2 ประเภทของโปรตน สามารถแบงประเภทโปรตนไดหลายลกษณะ เชน ตามหนาท หลกชวเคม หลกโภชนวทยา และลกษณะของการขดและเรยงตวของโปรตน (1) การแบงประเภทโปรตนตามหนาท

ประเภทโปรตนตามหนาท คณสมบตและหนาท

1. Transport protein ขนสง เชน ฮโมโกลบนในเมดเลอดแดง

2. Enzyme เปนเอนไซม เกยวกบปฏกรยาตาง ๆในรางกาย

3. Structural protein เปนโครงสราง เชน คอลลาเจนของเนอเยอเกยวพน

4. Storage protein ท าหนาทสะสม เปนอาหาร

5. Contractile protein ท าหนาทเกยวกบการเคลอนไหว เชน ไมโอซน แอกตน

6. Protective protein ท าหนาทปองกน เปนภมคมกนโรคใหกบรางกาย

7. Toxin ท าหนาทเปนสารพษ เชน พษง พษคอตบ

ตาราง 3.1 แสดงการแบงประเภทโปรตนตามหนาท

(2) การแบงประเภทโปรตนตามหลกชวเคม

ประเภทโปรตนตามหลกชวเคม คณสมบตและหนาท

1. Simple protein เปนกรดอะมโนอยางเดยว ไมมสารอนเจอปนอย เชน Glutelins (โปรตนทพบในขาวสาล) Albumin (โปรตนใน

ไขขาว) เอนไซมไรโบนวคลเอส (ribonuclease)

2. Compound protein ประกอบไปดวยกรดอะมโนและสารอนปนอยดวย

2.1 Lipoprotein เปนโปรตนทมไขมนรวมอยดวย เชน น านม ไขแดง

2.2 Nucleoprotein เปนโปรตนทประกอบดวยกรดนวคลอก พบตามตอมตาง ๆ

2.3 Glucoprotein เปนโปรตนทประกอบดวยคารโบไฮเดรตพบในน าลาย

2.4 Phosphoprotein เปนโปรตนทมฟอสฟอรสปนอยดวย เชน Casein ในนม

ตาราง 3.2 แสดงการแบงประเภทโปรตนตามหลกชวเคม

60

(3) การแบงประเภทโปรตนแบงตามหลกโภชนวทยา ประเภทโปรตนตามหลกโภชนวทยา คณสมบตและหนาท 1. Complete protein โปรตนทมกรดอะมโนชนดทจ าเปนตอรางกายครบทกตว ท

ไดรบจากสตว เชน เนอสตวตาง ๆ ไข นม ปลา อาหารทะเล เมลดถวแหง

2. Incomplete Protein โปรตนทมกรดอะมโนชนดจ าเปนไมครบทกตว ไดจากพช เชน ขาวเจา ขาวลาล ผกตาง ๆ

ตาราง 3.3 แสดงการแบงประเภทโปรตนตามหลกโภชนวทยา

(4) การแบงประเภทโปรตนตามลกษณะของการขดและเรยงตวของโปรตน

ลกษณะของการขดและเรยงตวของโปรตน

คณสมบตและหนาท ภาพการขดและเรยงตวของโปรตน

1. Fibrous protein ลกษณะเปนเสน แขงแรง เหนยว ยดหยนไดมาก เชน โปรตนในเสนผม โปรตนเสนเอน และโปรตนในเขาสตว

2. Globular protein ลกษณะเปนกอน ขดตวกนโดยมแรงดงดดระหวางสวนตาง ๆ เชน ฮโมโกลบน เอนไซม ฮอรโมน

ตาราง 3.4 แสดงการแบงโปรตนตามลกษณะของการขดและเรยงตวของโปรตน 1.3.1.3 ประโยชนของโปรตน ไดแก (พชต ภตจนทร. 2547 : 158) (1) สรางความเจรญเตบโตและซอมแซมสวนทสกหรอใหแกรางกาย (2) ใหพลงงานแกรางกาย โปรตน 1 กรม จะใหพลงงาน 4 กโลแคลอร (3) สรางน ายอย ฮอรโมน น ามน และสารภมคมกนโรค

61

(4) ชวยรกษาสมดลของน าในหลอดเลอด เนอเยอ และเซลล (5) ชวยรกษาสมดลของกรดและดางของรางกาย 1.3.1.4 ผลทเกดขนเมอรบประทานโปรตนนอย (1) การเจรญเตบโตชา (2) ออนเพลย ปวดเมอยตามตว น าหนกลด เบออาหาร (3) ความตานทานโรคต า ตดเชองาย (4) เกดโรคตาง ๆ ไดแก โรคควาชออรกอร (Kwashiorkor)โรคมาราสมส (Marasmus) 1.3.1.5 การเลอกอาหารทใหโปรตนส าหรบนกกฬา ควรเปนโปรตนทสมบรณ ใหกรดอะมโนทจ าเปนแกรางกายครบถวน ปรมาณโปรตนใชการค านวณจากน าหนกตวประมาณ 1-1.5 กรม / น าหนกตว 1 กโลกรม หากไดรบโปรตนสง มผลท าใหตบและไตตองท างานมากขนเพราะตองก าจดของเสยทเกดจากการเผาผลาญ โปรตนออกจากรางกาย แหลงอาหารโปรตนทดไดแก อาหารจากเนอสตว นม ไข ถวเมลดแหง เตาห นม นมถวเหลอง และสารอาหารชนดอนใหครบทง 5 หมการบรโภคโปรตนของนกกฬาแตกตางกนไปตามความหนกเบาและประเภทของกฬา 1.3.2 คารโบไฮเดรต (carbohydrate) เปนสารอาหารทพบมากใน ขาว แปง น าตาล เผอก มน และพชผกผลไมทมรสหวาน เปนแหลงพลงงานส าหรบมนษยและสตว 1.3.2.1 คารโบไฮเดรตแบงประเภท ไดดงน (ปยวรรณ แสงสวาง และ สพณณ ชวนสนท. 2547 : 132) (1) โมโนแซคคาไรด (Monosaccharide) เปนคารโบไฮเดรตทมโมเลกลเลกทสด รสหวาน ละลายน างาย ไดแก น าตาลเฮกโซส (hexose) ซงม 3 ชนด คอ ก. กลโคส (glucose) พบในพช ผก ผลไม องน ขาวโพด น าผง ข. ฟรกโทส (fructose) พบในเกสรดอกไม ผลไม ผก น าผงกากน าตาล ปนอยในกลโคส ในรางกายไดจากการยอยน าตาลทราย ค. กาแลกโทส (galactose) มอยในนม และผลตผลของนมทว ๆ ไป (2) ไดแซคคาไรด (Disaccharide) ประกอบดวยคารโบไฮเดรตทมโมเลกลของ น าตาลชนเดยว หรอตางชนดกน รสหวาน ละลายน างาย ไดแก ก. ซโครสหรอน าตาลทราย (sucrose) จากออยและหวบท เมอซโครสแตกตวหรอถกยอยจะใหน าตาลกลโคสกบฟรกโทสอยางละ 1 โมเลกล

62

ซโครส ยอย กลโคส + ฟรกโทส ข. มอลโทส(moltose) ไดจากการยอยแปงในเมลดขาวทก าลงงอก จะมเอนไซมจะยอยมอลโทส ใหเปนกลโคส 2 โมเลกล

มอลโทส ยอย กลโคส + กลโคส

ค. แลคโทส (lactose) ไมพบในพช มอยในน านม เรยกวา น าตาลนมแลกโทส ตางกบน าตาลสองชนตวอนตรงทวา มความหวานนอยกวา ละลายน าไดนอยกวา ยอยไดชากวาและบด (ferment) ไดยากกวาซโครส และมอลโทส เมอยอยจะใหกลโคส กบกาแลกโทส อยางละ 1 โมเลกล

แลคโทส ยอย กลโคส + กาแลกโทส

(3) โพลแซคคาไรด (polysaccharide) เปนคารโบไฮเดรตทไมใชน าตาล โมเลกลใหญ ประกอบดวยน าตาลชนเดยวมาก ไมมรสหวาน ละลายน ายาก ไดแก ก. แปง (starch) พบในพช สะสมอยในเมลด ราก หว ล าตน เมอแปงถกยอยถงขนสดทายจะไดน าตาลกลโคส ข. ไกลโคเจน (glycogen) พบในตบ และกลามเนอสตว บางทเรยกวา แปงสตว เมอแตกตวออกจะไดกลโคส ไมพบในพช ค. เดกซทรน (dextrin) ไดจากการยอยแปง เมอแตกตว หรอถกยอยตอไปจะใหมอลโทส และทายทสดจะใหกลโคส แปง เดกซทรน มอลโทส กลโคส ง. เซลลโลส (cellulose) เรยกวา ใยหรอกาก มมากในใบ กาน เปลอก คนไมสามารถยอยเซลลโลสได สตวพวกวว ควาย มเอนไซมทยอยเซลลโลสได เซลลโลสเมอยอยจะแตกตวออกใหน าตาลกลโคส

1.3.2.2 ประโยชนของคารโบไฮเดรต คอ

63

(1) ใหพลงงานแกรางกาย คารโบไฮเดรต 1 กรม ใหพลงงาน 4 กโลแคลอร (2) ชวยใหรางกายสามารถน าสารอาหารโปรตนไปใชประโยชนไดเตมท (3) เปนพลงงานส ารอง โดยเกบในรปไกลโคเจนสะสมไวตามเนอเยอตางๆ

(4) เปนองคประกอบทส าคญของตบซงเปนอวยวะในการขจดสารพษในเลอด

1.3.3 ไขมน (Fats) หมายถง สารอนทรยกลมหนงซงไมละลายน า ปรากฏอยในรปของแขงและของเหลวทได จากพชและสตว

1.3.3.1 ประเภทของไขมน สามารถจ าแนกไดดงน

(1) ไขมนจ าแนกตามโครงสรางทางเคม ประกอบดวย กรดไขมน (fatty acids) คอเลสเตอรอล (Cholesterol) ไตรกลเซอไรด (Triglyceride) และฟอสโฟลปด (Phospholipid) ก. กรดไขมน (Fatty Acids) อาจแบงไดเปน 2 ชนดใหญ ๆ คอ

- กรดไขมนอมตว (Saturated fatty acids) หมายถง กรดไขมนทคารบอนทกตวในโมเลกลไมสามารถจบกบไฮโดรเจนเพมไดและไมสามารถจะจบกบสารใด ๆ ไดอก ไดจากสตว มลกษณะแขงตวเชน เนยแขงน ามนหม ชอคโกแลต

- กรดไขมนไมอมตว (Unsaturated fatty acids) หมายถง กรดไขมนทคารบอนในโมเลกลสามารถเกาะกบไฮโดรเจนได เชน น ามนมะกอก น ามนทานตะวน น ามนถวเหลอง น ามนขาวโพด

ข. คอเลสเตอรอล (Cholesterol)ไขมนชนดหนงทจ าเปนตอรางกายเพอใชในการสรางฮอรโมน วตามนอ และกรดน าด ซงชวยยอยอาหาร ถารางกายมคอเลสเตอรอล สงเกนกวาปกต (มากกวา 200 มลลกรม/เดซลตร) จะไปพอกตามผนงหลอดเลอดแดง ท าใหเกดโรคหวใจขาดเลอด โรคหวใจวาย คอเลสเตอรอลพบมากทเครองในสตวและไขแดง

ค. ไตรกลเซอไรด (Triglyceride) ไขมนและน ามนมสารประกอบเปนไตรกลเซอไรด ไดจากกระบวนการเผาผลาญคารโบไฮเดรท คาไตรกลเซอไรด ควรอยระหวาง 70-200 มลลกรม/เดซลตร

ง. ฟอสโฟลปด (Phospholipid) เปนไขมนทมคณสมบตละลายไดทงในน าและไขมน

(2) ไขมนจ าแนกตามความตองการของรางกายม 2 ประเภท คอ

64

ก. กรดไขมนจ าเปนตอรางกาย (essential fatty acid : EFA) รางกายขาดไมได และไมสามารถสงเคราะหได ตองไดจากอาหารทรบประทานเขาไป มอย 3 ตว คอ กรดไลโนเลอก กรดไลโนเลนก และกรดอะราชโดนก

ข. กรดไขมนไมจ าเปนตอรางกาย (nonessential fatty acid) ไดจากอาหารและรางกายยงสามารถสงเคราะหไดดวย เชน กรดสเตยรก (stearic acid) กรดโอเลลก (oleic acid) กรดปาลมตก (palmitic acid)

(3) ไขมนจ าแนกตามระดบความอมตว ม 2 ประเภท คอ

ก. กรดไขมนไมอมตว (unsaturated fatty acid) ไดแก น ามนพช เชน น ามนมะกอก น ามนเมลดฝาย น ามนขาวโพด จะมกรดไขมน พวกกรดโอเลลก และกรดไลโนเลอกอยมาก จงมความเหลวมาก บางทเรยกไขมนจากพชวา น ามน (oil)

ข. กรดไขมนอมตว (saturated fatty acid ) ไดแก ไขมนจากสตวทมกรดไขมนพวกปาลมตก กรดสเตยรก กรดอะราซตก

(4) ไขมนจ าแนกตามแหลงทมา ซงแบงได 2 กลมใหญ คอ

ก. ไขมนจากสตว ในอณหภมหองจะมลกษณะแขงเชน มนหม สวนไขมนทอยในสวนแทรกของเนอหม เนอไก เนอวว สวนใหญเปนไขมนชนดอมตว หรอบางคนเรยกวา ไขมนผราย

ข. ไขมนจากพช เชน ถวเหลอง เมลดนน ถวลสง และพชน ามน เชน ปาลม มะพราว และมะกอก ในพชผก ผลไม สวนใหญจะมไขมนนอย ยกเวน อะโวคาโด และมะกอก

1.3.3.2 ประโยชนของไขมน ไดแก (1) ใหพลงงานแกรางกายไขมน 1 กรม จะใหพลงงาน 9 กโลแคลอร (2) ใหความอบอนแกรางกายจ าเปนส าหรบการเจรญเตบโตของรางกายและการสบพนธ (3) ชวยปองกน การกระทบกระเทอนของอวยวะภายในของรางกาย (4) ชวยละลายวตามน เอ ด อ และเค เพอใหรางกายดดซมไดงาย (5) เปนสวนประกอบของอวยวะในรางกาย เชน เนอสมอง เสนประสาท (6) เปนพลงงานส ารอง โดยเกบสะสมไวตามเนอเยอตาง ๆ

(7) ชวยใหอาหารมรสดขน

65

1.3.4 แรธาตหรอเกลอแร (mineral) เปนสารอาหารอกประเภทหนงทรางกายตองการและขาดไมไดเพราะแรธาตบางชนดเปนสวนประกอบของอวยวะและกลามเนอบางอยาง เชน กระดก ฟน เลอด บางชนดเปนสวนของสารตาง ๆ ทเกยวกบการเจรญเตบโตในรางกาย เชน ฮอรโมน เฮโมโกลบน เอนไซม แรธาตทส าคญไดแก แคลเซยม ฟอสฟอรส โพแทสเซยม ก ามะถน โซเดยม เหลก ทองแดงแมงกานส ไอโอดน

1.3.5 วตามน (Vitamins) เปนกลมสารอนทรยทมความจ าเปนตอรางกาย ทไมใหพลงงานใด ๆ ตอวางกาย ปรมาณทตองการแตละวนมจ านวนไมมาก คณสมบตทส าคญของวตามนคอ ชวยใหสารอาหารอนๆถกยอย ถกดดซม และถกน าไปใช สรางเซลลตาง ๆ ของรางกายไดอยางมประสทธภาพชนดของวตามน แบงออกเปน 2 ชนด คอ 1.3.5.1 วตามนทละลายไดในไขมน ไดแก วตามน เอ(Ratinol) ด(Calciferol) อ (Alpha Tocopherol) และเค(Alpha Phylloquinone) สามารถพบไดในน ามนตบปลา และน ามนพช วตามนเหลานจะถกดดซมเมออยในล าไสเลก สวนใหญจะไมถกขบออกมาจากรางกาย แตจะถกสะสมไวในตบและไขมนในรางกาย 1.3.5.2 วตามนทละลายในน า ไดแก วตามนบ และซ พบไดในเนอสตว เครองในสตว ไข นม ผลไม และผกใบเขยว ไดแก วตามน บ 1 (Thaiamine) บ 2 (Riboflavin) บ3 (Niacin) บ 5 หรอกรดแพนโทธนค (Pantothenic acid) บ 6 (Pyridoxin) บ 12 (Cobalamine) กรดโฟลก (Folic acid) ไบโอตน(Biotin) ไอโนสตอล กรดพาราอะมโนเบนโซอก โคลน (Choline) วตามนซ (Ascorbic acid) วตามนพ (vitamin P) หรอ ไบโอฟลาโวนอยด (bioflavonoid) 1.3.5.3 หนาทของวตามน (1) เปนสวนประกอบของเอนไซม และโคเอนไซม ในรางกาย (2) จ าเปนส าหรบปฏกรยาเคมตาง ๆ ในรางกาย เชน การเผาผลาญสารอาหารคารโบไฮเดรต ไขมน โปรตน (3) ชวยในการเจรญเตบโต (4) ชวยใหอวยวะตาง ๆ ท างานปกต (5) ชวยปองกนและตานทานโรค 1.3.6 น า (Water) เปนสวนประกอบทส าคญในเซลล ท าหนาทรกษาสภาวะแวดลอมของเซลลใหคงทในรางกายมน าอยประมาณรอยละ 75 หรอ 3 ใน 4 ของน าหนกตว ถา

66

รางกายขาดน าจะมอาการกระหายน าอยางรนแรง ผวหนง เยอบอวยวะตาง ๆ แหง โปรตนในเลอดจะเขมขนขน อาจท าใหหมดสตหรอชอกได เดกควรดมน าสะอาดวนละ 3–6 แกว ผใหญควรดมวนละ 6–8 แกว 1.4 อาหารเพอสขภาพ ปจจบนคนทวโลกตางใหความสนใจและหนมาใสใจสขภาพกนมากขน จนเกดกระแสรกสขภาพและการกนเพอสขภาพ ดงนน เคลดลบการกนเพอสขภาพ มดงน 1.4.1 รบประทานอาหารเชาเปนประจ า มอเชาเปนมอทส าคญทสดและควรเปนมอทมคณคาครบทง 5 หมปรมาณทเหมาะสม เพราะชวยเตมพลงใหรางกายและสมองและชวยลดระดบคอเลสเตอรอลในเสนเลอดใหการเผาผลาญพลงงานดขน 1.4.2 เลอกอาหารจากธรรมชาตไมขดส เชน ขาวกลอง ขาวบารเลยมอลต ถว ขาวสาล โฮลวต เมลดทานตะวน เปนตน อาหารเหลาน เปนแหลงรวมของแรธาต วตามน โปรตน ทปราศจากคอเลสเตอรอลและคารโบไฮเดรตเชงซอน มสารแอนตออกซแดนต ลดความเสยงโรคหวใจ 1.4.3 เพมผกผลไมในมออาหารและรบประทานเปนประจ า เพอเพมวตามน เกลอแรและสารอน ๆ ทจ าเปนตอรางกาย ชวยลดความเสยงโรคหวใจ ชวยน าคอเลสเตอรอลและสารกอมะเรงบางชนดออกจากรางกาย ท าใหลดการสะสมของสารกอมะเรงบางชนด และมกากใยชวยในการขบถาย 1.4.4 ลดขนมขบเคยวและขนมอบ เนองจากเปนอาหารทมแตไขมน เกลอ น าตาลและ สารปรงแตงอน ๆ สงผลเสยตอสขภาพ ควรรบประทานขนมทมสวนผสมของธญพชเพอเพมคณคาทางโภชนาการ 1.4.5 กนปลา ไขและเนอสตวไมตดมน อาหารเหลานเปนแหลงโปรตนทด ชวยเสรมสรางรางกายในผเยาวและซอมแซมเนอเยอทเสอมสลายในผสงวย เปนสวนประกอบของสารสรางภมคมกนโรคตดเชอ ชวยลดความเสยงของโรคอวน ไขมนในเสนเลอดสง 1.4.6 ดมเครองดมเพอสขภาพแทนน าหวาน น าอดลม หรอเครองดมแอลกอฮอล ซงมน าตาลสง การดมน าผกผลไมอดมไปดวยคณคาทางโภชนาการ ทงคารโบไฮเดรต โปรตน วตามนและแรธาตกวา 50 ชนด เหมาะกบคนทกเพศทกวย 1.4.7 ดมน าและนมใหเปนนสย ควรดมน าอยางนอยวนละ 8 แกว เพอชวยระบบขบถายและมน าหลอเลยงในเซลลตาง ๆ ของรางกาย และควรดมนมอยางนอยวนละ1-2 แกว ทงในเดกและผใหญเพอการเจรญ เตบโตของเดก ๆ ชวยใหกระดกและฟนแขงแรง

67

1.5 โภชนบญญต 9 ประการ

กระทรวงสาธารณสขไดจดท าโภชนบญญต 9 ประการ หรอ“ขอปฏบตการกนอาหารเพอสขภาพทดของคนไทย” เพอแนะน าประชาชนใหมความร และความเขาใจในการรบประทานอาหารเพอสขภาพทด ดงน (สเทพ อสาหะและคณะ. 2551 : 66)

1.5.1 ตองรบประทานอาหารครบ 5 หม แตละหมใหหลากหลายและดแลน าหนกตว

1.5.2 ตองรบประทานขาวเปนอาหารหลก สลบกบอาหารประเภทแปงเปนบางมอ

1.5.3 ตองรบประทานผกใหมาก และรบประทานผลไมเปนประจ า

1.5.4 ตองรบประทานปลา เนอสตวไมตดมน ไข และถวเมลดแหงเปนประจ า

1.5.5 ดมนมใหเหมาะสมตามวย

1.5.6 ควรรบประทานอาหารทมไขมนแตพอควร

1.5.7 หลกเลยงการรบประทานอาหารรสหวานจด และเคมจด

1.5.8 ควรรบประทานอาหารทสะอาดปราศจากการปนเปอน

1.5.9 ควรงดหรอลดเครองดมทมแอลกอฮอล

2. ยา 2.1 ยา ตามพระราชบญญตยา ฉบบท 3 พ. ศ. 2522 ระบความหมายของยาไว ดงน 2.1.1 วตถทรบรองไวในต ารายาทรฐมนตรประกาศ 2.1.2 วตถทมงหมายส าหรบใชในการวนจฉย บ าบด บรรเทา รกษา หรอปองกนโรคหรอความเจบปวยของมนษยหรอสตว 2.1.3 วตถทเปนเภสชเคมภณฑ หรอเภสชเคมภณฑกงส าเรจรป 2.1.4 วตถทมงหมายส าหรบใหเกดผลแกสขภาพ โครงสราง หรอการกระท าหนาทใด ๆ ของรางกายมนษยหรอ 2.2 รปแบบของยา สามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภท คอ 2.2.1 ประเภทของเหลว มหลายชนด ไดแก

68

2.2.1.1 ยาน าใส (Solution) คอ รปแบบยาทละลายอยในน าโดยปราศจากตะกอน สามารถดดซมเขาสกระแสโลหตและ ออกฤทธไดเรว เชน น าเกลอ ยาหยอดตา ยาแกปวด แกไข ส าหรบเดก เปนตน ยาชนดนถามสหรอกลน เปลยนไป หรอมการตกผลกอยทกนขวด ควรเลกใชเพราะแสดงวายานนเสอมคณภาพแลว 2.2.1.2 ยาน าแขวนตะกอน (Suspension) เปนรปแบบของยาทมสารไมละลายกระจายอยในน า ในลกษณะขน เมอตงทงไว จะตกตะกอน เชน ยาธาตน าแดง ยาแกไอน าด า เปนตน ถาตะกอนของยาจบตวกนแขงเขยาไมคอยละลาย แสดงวายาเสอมคณภาพควรเลกใช 2.2.1.3 ยาน าแขวนละออง (Emulsion) เปนรปแบบยาทประกอบดวยน ายากบน ามน ผสมเปนเนอเดยวกน เชน น ามนตบปลา สกอตอมลชน เปนตน ถายาแยกเปน 2 สวนคอน ากบน ามน เขยาขวดแลวไมเขากนควรเลกใช

2.2.1.4 ยาน าเชอม (Syrup) เปนรปแบบของยาทมน าตาลซโครสละลายอยในตวยา เชน ยาแกไอน าเชอม ท าใหกลบรสขมของยา ผปวยจงรบประทานยาไดงายขน

2.2.1.5 ยาสปรต (Spirits) เปนรปแบบยาทมแอลกอฮอล 60-90 เปอรเซนต ผสมอยกบน ามนหอมระเหยบางชนด เชน เหลาแอมโมเนยหอม เปนตน

2.2.1.6 ยาน าอลกเซอร (Elixir) เปนยาน าทใชรบประทานมรสหวานผสมแอลกอฮอล 4-40 เปอรเซนต นอยกวายาสปรต เชน ยาแกไอ

2.2.1.7 ยาทงเจอร (Tincture) เปนรปแบบยาทมตวยาละลายอยในเอธลแอลกอฮอล เชน ทงเจอรไอโอดน ทงเจอรไธเมอโรซอล ทงเจอร ฝน การะบน เปนตน

2.2.1.8 ยาโลชน (Lotion) เปนรปแบบยาประเภทยาน าแขวนตะกอนเชนเดยวกนแตใชส าหรบภายนอกรางกาย เชน ยาทาแกผดผนคนคาลาไมด

2.2.2 ประเภทของแขง มหลายชนด ไดแก ยาเมด ยาแคปซล ยาเหนบ ยาผง

2.2.2.1 ยาเมด (Tablet) สามารถแยกได 2 พวก คอ (1) ยาเมดแบน มลกษณะเปนเมดแบน ๆ อาจมทรงเหลยมหรอทรงกลม มสสนตาง ๆ มากมาย บางชนดเคลอบดวยสารพวกน าตาลใหมรสหวานเพอกลบรสยา (2) ยาเมดกลม สวนมากเปนยาแผนโบราณตาง ๆ เชน ยาลกกลอน 2.2.2.2 ยาแคปซล (Capsules) เปนรปแบบยาทมตวยาบรรจอยในเปลอกหมทละลายไดภายใน 20-30 นาท แคปซลท าดวยสารพวกเจลาตน เหตทตองบรรจอยในแคปซล เพราะตองการใหตวยาถกดดซมในล าไส เพอไมใหกรดในกระเพาะท าลายและเพอกลบรสยา ถาแคปซลมลกษณะผดปกต เชน บวม พอง เยม ไมควรใช แสดงวายาเสอมคณภาพแลว

69

2.2.2.3 ยาเหนบ (Suppositories) มกท าเปนรปรางตาง ๆ มากมาย เชน เปนแทงยาว รปไข รปลกแพร ใชสอดเขาทาง ทวารหนกหรอชองคลอด เชน ยาเหนบอนซอล รกษารดสดวงทวาร ยาเหนบชองคลอด แกตกขาวและเชอรา กอนใชตองน ายาแชความเยนใหแขงตวเสยกอน

2.2.2.4 ยาผง (Powder) เชน ยาผงโรยแผล ยาทมใจ ยาผงส าหรบผสมน ากลนแลวใชฉดเขารางกาย ยาผงบางชนดเปนผงเดอดฟ เมอใสลงในน าจะเกดฟองกาซขน เชน โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต หรออโน

2.2.3 ยาประเภทกงแขง ใชเปนยาภายนอก ปองกนหรอรกษาโรคผวหนงเฉพาะท

ไดแก 2.2.3.1 ขผง (Ointment) เปนรปแบบยาทใชส าหรบทาภายนอก มลกษณะ

ครงแขงครงเหลว เชน ยาหยอดตา ชนดขผง ยาหมอง 2.2.3.2 ครม (Cream) มลกษณะเหมอนยาขผ งแตเหลวกวา เชน ทราโว

เจน เคานเตอรเพน 2.2.3.3 ยาเจล (Gel) เปนรปแบบยามลกษณะคลายยาน าแขวนตะกอนแต

เขมขนกวา เชน ยาลดกรด พวกอะรมมลค

2.2.4 ยารปแบบอน ๆ ไดแก 2.2.4.1 ยาสดดม และพนทางปาก จะออกฤทธทางเดนหายใจ 2.2.4.2 ยาทางผวหนงตวยาเขาสรางกาย ผานผวหนงเขาสระบบหมนเวยน

โลหต เชน ยารกษา อาการแนนหนาอกชนดแปะผวหนง 2.3 ขอมลทควรทราบเกยวกบการใชยา ชอยาแตละตวม 3 ชอ คอ

2.3.1 ชอสามญทางยา (Generic Name) เปนชอทส าคญในทางเภสช เพราะเปนชอทถกตงเปนมาตรฐานในการสอกน แทนทจะใชชอทางเคม ซงเปนชอทยาวมาก นอกจากนยงเปนชอทใชกนทวโลก จะมยกเวนส าหรบยาบางตวเทานน 2.3.2 ชอทางเคม (Chemical Name) เปนชอทตงขนตามระบบวธตงชอทางวทยาศาสตร สามารถแสดงใหเหนวา ยามโครงสรางอยางไร ใชเปนชอทอางองทางวทยาศาสตร 2.3.3 ชอทางการคา (Trade Name) ชอทบรษทผขายตงขนเอง เพอใหเรยกงายและใชในการโฆษณา ท าใหตดปาก ผใชยาเรยกหาชอทางการคาแทน

70

2.4 หลกการใชยาทถกตอง การใชยาเปนเรองส าคญทตองค านงถงดงตอไปน 2.4.1 ใชยาใหถกกบโรค (Right Drug) การใชยาใหถกกบโรค คอ ใชยาทมสรรพคณ ในการรกษาโรคนน ๆ 2.4.2 ใชยาใหถกคน (Right Patient) ยามจดมงหมายจะน าไปใชกบอาการของโรคแต ละคน ถาน าไปใชผดคนอาจเกดอนตรายขนไดหรอไมไดผล 2.4.3 ใชยาใหถกขนาด (Right Dose) ตองปฏบตตามอยางเครงครด ไมใชยาเกนขนาดทแพทยสง 2.4.4 ใชยาใหถกวธ (Right Method) กอนใชยาทกชนดตองอานฉลาก ดวธการใชยาใหละเอยด เพราะยามหลายรปแบบ มวธการใชแตกตางกน 2.4.5 ใชยาใหถกเวลา (Right Time) การใชยาตองทราบวายานนควรรบประทานเมอใด และออกฤทธอยางไร เชน ยากอนอาหาร ยาหลงอาหาร ยากอนนอน 2.5 อนตรายทเกดจากการใชยา 2.5.1 ใชยาเกนขนาด เปนอนตรายตอระบบการท างานของรางกายอาจถงตายได 2.5.2 เกดผลขางเคยงหรออาการขางเคยง ยานอกจากจะใหประโยชนตอรางกายแลว ยงเกดสงทไมตองการแกรางกาย เชนการใชยาแกปวดหรอยานอนหลบบอยครงท าใหเกดการเสพตด 2.5.3 การแพยา (Drug allergy) หมายถง อาการทแสดงออกหลงจากไดรบยาเขาไป อาจมผนคนเปนลมพษ ปวดเมอยตามขอ หายใจไมออก หมดสตหรอตายได เชน แอสไพรน ยาประเภทซลฟา เปนตน 2.5.4 การดอยา (Drug resistance) หมายถง อาการทเชอโรคสามารถปรบตวเขากบยานน จนท าใหการรกษาไมไดผล 2.5.5 ยาหมดอายและยาเสอมคณภาพ สงเกตไดจาก ฉลากยา 2.5.5.1 ค าวา Exp., Exp.Date,Expired Date,Used Before อยางใดอยางหนงแลวตอดวย วน เดอน ป ทยาหมดอายไว เชน Exp.Date 15 May 2009 หมายความวา ยาหมดอายในวนท 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 2.5.5.2 ค าวา Manufacturing Date หรอ Mfg Date ไมบงวนหมดอายไวแตจะบอกวนผลตยาไว โดยมกแสดงดวย Manufacturing Date หรอ Mfg Date แลวตอดวย วน เดอน ป ทผลตยา ซงยานไมควรเกบไว นานเกน 5 ป

71

ยาเสอมคณภาพ ตรวจสอบลกษณะยาทกครงกอนรบประทาน หากพบวามสงผดปกตใหสนนษฐานเบองตนวา ยานนเสอมคณภาพไมควรรบประทาน เพราะไมใหผลในทางรกษา ยงเปนอนตราย สงทผดปกตควรสงเกต ไดแก

ประเภทยา ลกษณะผดปกต

ยาน าใส ขน มตะกอน ขนรา

ยาน าเชอม ส กลน รส เปลยนจากเดม ยาน าเเขวนตะกอน ตกตะกอนนอนกนขวดเขยาแลวไมกระจายตว

ยาอมลชน ยาแยกเปนชนเปนชนของน า น ามน กลน รส เปลยนจากเดม

ยาเมด เมดแตก บน ไมเรยบ สซด เปนจด กลนไมด ยาเมดเคลอบ เมดแตก เยม เหลว ผวเปนฝา ไมมนสเปลยนจากเดม

ยาแคปซล แคปซลแตกปร ชน ขนรา

ยาขผง ยาครม เนอยาเยมเหลว แยกชน กลน ส เปลยนจากเดม

ตาราง 3- 5 แสดงลกษณะยาทเสอมคณภาพ

3. สารเสพตด สารเสพตด หมายถง สารหรอยาทอาจเปนผลตภณฑจากธรรมชาตหรอจากการสงเคราะห ซงเมอบคคลใดเสพเขาไปในรางกายซ า ๆ ไมวา ดวยวธใด ๆ เปนชวงระยะ ๆ หรอนานตดตอกนกตามจะท าใหมลกษณะดงน

1. บคคลนนตองตกอยใตอ านาจหรอเปนทาสของสงนนทางดานรางกายและ จตใจ

2. ตองเพมปรมาณการเสพขนเรอย ๆ หรอท า ใหสขภาพของผเสพตดเสอมโทรมลง 3. เมอถงเวลาอยากเสพแลวไมไดเสพจะมอาการผดปกตทางดานรางกายและจตใจ

3.1 ประเภทของยาเสพตด จ าแนกไดดงน (ฝายวชาการบรษทสกายบกส. 2545 : 30)

3.1.1 จ าแนกตามการออกฤทธตอระบบประสาท แบงเปน 4 ประเภท

72

3.1.1.1 ประเภทกดประสาท ไดแก ฝน มอรฟน เฮโรอน ยานอนหลบ ยาระงบประสาท ยากลอม ประสาท เครองดมมนเมาทกชนด รวมทง สารระเหย เชน ทนเนอร แลกเกอร น ามนเบนซน กาว มกพบวาผเสพตดรางกายซบซด ผอมเหลอง ออนเพลย ฟงซาน อารมณ เปลยนแปลง

3.1.1.2 ประเภทกระตนประสาท ไดแก ยาบา ยาอ กระทอม โคเคน มกพบวาผเสพตดจะมอาการ หงดหงด กระวนกระวาย จตสบสนหวาดระแวง บางครงมอาการคลมคลง หรอท าในสงทคนปกต ไมกลาท า เชน ท ารายตนเอง หรอฆาผอน 3.1.1.3 ประเภทหลอนประสาท ไดแก แอลเอสด ด.เอม.ท ยาเค และเหดขควาย ผเสพตดจะมอาการประสาทหลอน ฝนเฟอง เหนแสงสวจตรพสดาร หแวว หรอเหนภาพหลอน ทนาเกลยดนากลวควบคมตนเองไมไดในทสดมกปวยเปนโรคจต 3.1.1.4 ประเภทออกฤทธผสมผสาน คอทงกระตนกดและหลอนประสาทรวมกนไดแก กญชา ผเสพตดมกม อาการหวาดระแวง ความคดสบสนเหนภาพลวงตา ควบคมตนเองไมได 3.1.2 จ าแนกตามแหลงทเกด ซงจะแบงออกเปน 2 ประเภท คอ (http://student.nu.ac.th/ justsaynoonly/type.html) 3.1.2.1 ยาเสพตดธรรมชาต (Natural Drugs) คอ ยาเสพตดทผลตมาจากพชบางชนดโดยตรง เชนกระทอม กญชา 3.1.2.2 ยาเสพตดสงเคราะห (Synthetic Drugs) คอ ยาเสพตดทผลตขนดวยกรรมวธทางเคม เชน เฮโรอน แอมเฟตามน ยาอ เอคตาซ 3.1.3 จ าแนกตามกฎหมาย ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 แบงได 5 ประเภท คอ 3.1.3.1 ยาประเภทท 1 ไดแก เฮโรอน แอลเอสด แอมเฟตามน หรอยาบา ยาอ หรอ ยาเลฟ 3.1.3.2 ยาประเภทท 2 ยาเสพตดประเภทนน ามาใชเพอประโยชนทางการแพทยได แตตองใชภายใตการควบคมของแพทย และใชเฉพาะกรณทจ าเปนเทานน ไดแก ฝน มอรฟน โคเคน หรอโคคาอน โคเคอน และเมทาโดน 3.1.3.3 ยาประเภทท 3 เปนยาเสพตดใหโทษทมยาเสพตดประเภทท 2 ผสมอยดวย มประโยชนทางการแพทย การน าไปใชเพอจดประสงคอน หรอเพอเสพตด ไดแก ยาแกไอ ทมตว

73

ยาโคเคอน ยาแกทองเสย ทมฝนผสมอยดวย ยาฉดระงบปวดตาง ๆ เชน มอรฟน เพทดน ซงสกดมาจากฝน 3.1.3.4 ยาประเภทท 4 เปนสารเคมทใชในการผลตยาเสพตดใหโทษ ประเภทท 1 หรอประเภทท 2 ไมมการน ามาใชประโยชนในการบ าบดโรค และมบทลงโทษก ากบไวดวย ไดแก น ายาอะเซตคแอนไฮไดรย และอะเซตลคลอไรด ซงใชในการเปลยน มอรฟน เปน เฮโรอน สาร คลอซไดอเฟครน สามารถใชในการผลตยาบาได และวตถออกฤทธตอจตประสาทอก 12 ชนด ทสามารถน ามาผลตยาอและยาบาได 3.1.3.5 ยาประเภทท 5 เปนยาเสพตดใหโทษทมไดเขาขายอยในยาเสพตดประเภทท 1 ถง 4 ไดแก ทกสวน ของพช กญชา กระทอม เหดขควาย เปนตน 3.2 สาเหตการตดยาเสพตด 3.2.1 จากความรเทาไมถงการณ 3.2.1.1 อยากทดลอง เกดจากความอยากรอยากเหนซงเปนนสยของคนโดยทวไป จงไปท าการทดลองใชสงเสพยตดนน จนใจทสดกตดสงเสพยตดนน 3.2.1.2 ความคกคะนอง คนบางคนมความคกคะนอง โดยเฉพาะวยรนมกจะมนสยดงกลาว คนพวกนอาจแสดงความเกงกลาของตนในกลมเพอน และใหเพอนฝงยอมรบวา ตนเกง โดยมไดค านง ถงผลเสยหายหรออนตรายทจะเกดขน 3.2.1.3 การชกชวนของคนอน อาจเกดจากการเชอตามค าชกชวนโฆษณาของผขายสนคาทเปนสงเสพยตดบางชนด หรอเชอเพอน หรอตองการแสดงวาตวเปนพวกเดยวกบเพอน จงใชสงเสพยตดนน 3.2.2 จากการถกหลอกลวง ปจจบนนมผขายสนคาประเภทอาหาร ขนม หรอเครองดมบางรายใชสงเสพยตดผสมลงในสนคาทขาย เพอใหผซอสนคานนไปรบประทานเกดการตด อยากมาซอไปรบประทานอก กวาจะทราบกตอเมอ มอาการเสพยตดรนแรง และมสขภาพเสอมลง 3.2.3 สาเหตทเกดจากความเจบปวย 3.2.3.1 การเจบปวยทางกาย คนทมอาการเจบปวยทางกายพยายามแสวงหาวธทจะชวยเหลอตนเองใหพนจากความทกขทรมานนนซงวธหนงทท าไดงายคอ การรบประทานยาทมฤทธระงบอาการเจบปวด เมอฤทธยาหมดไปกจะกลบเจบปวดใหม ผปวยกจะใชยานนอก เมอท าเชนนไปนาน ๆ เกดอาการตดยานนขน 3.2.3.2 การเจบปวยทางจต ผมจตใจไมเปนปกตจนเกดการปวยทางจตพยายามหายาหรอสงเสพยตดทมฤทธสามารถคลายความเครยดจากทางจตไดชวขณะหนงมา

74

รบประทาน แตไมไดรกษาทตนเหต เมอยาหมดฤทธจตใจกจะกลบเครยดอก และผปวยกจะเสพสงเสพตด ถาท าเชนนไปเรอยๆ กจะท าใหผนนตดยาเสพยตดในทสด 3.2.4 การปฏบตไมถกตองในการใชยา การไปซอยามารบประทานเอง บางครงอาจมอาการถง ตายได หรอบางครงท าใหเกดการเสพตดยานนได 3.2.5 สาเหตอน ๆ 3.2.5.1 การอยใกลแหลงขายหรอใกลแหลงผลต หรอเปนผขายหรอผผลตเอง จงท าใหมโอกาสตดสงเสพยตดใหโทษนนมากกวาคนทวไป 3.2.5.2 การอยใกลชดกบผตดสงเสพยตด เมอมเพอนสนทหรอพนองทตดสงเสพยตดอย ผนนยอมไดเหนวธการเสพ ของผทอยใกลชด รวมทงใจเหนพฤตกรรมตาง ๆ ของเขาดวยและยงอาจไดรบค าแนะน าหรอชกชวนจากผเสพดวย จงมโอกาสตดได 3.2.5.3 สภาพแวดลอมทางสงคม คนบางคนอยในสภาพทมปญหา เชน วางงาน หรอ มหนสนมาก ฯลฯ เมอแกปญหาตาง ๆ เหลานไมได กหนไปใชสงเสพยตด ถาท าอยเปนประจ าท าใหตดสงเสพยตดนนได 3.2.5.4 การเลยนแบบ การทไปเหนผทตนสนทสนมรกใครหรอเพอนเสพสงเสพยตด จงเหนวาเปนสงนาลอง เปนสงโกเก แสดงความเปนพวกเดยวกน จงไปทดลองใชสงเสพยตดนนจนตด 3.2.5.5 การประชดชวต คนบางคนมความผดหวงในชวตตนเอง ครอบครว ชวตสงคม เพอเปนการประชดตนเองหรอคนอน จงไปใชสงเสพยตดจนตด ทง ๆ ททราบวาเปนสงไมด

3.3 ลกษณะอาการตดยา สามารถสงเกตจากลกษณะดงน (http://region2.prd.go.th/drug/a2.htm)

3.3.1 ตาโรย น ามกไหล น าตาไหล รมฝปากเขยวคล า และแหง แตก 3.3.2 เหงอออกมาก กลนตวแรง พดจาไมสมพนธกบความจรง 3.3.3 บรเวณแขนตามแนวเสนโลหต มรองรอยการเสพยาโดยการฉดใหเหน 3.3.4 ททองแขนมรอยแผลเปนโดยกรดดวยของมคมตามขวาง (ตดเหลาแหง ยา

กลอมประสาท ยาระงบประสาท) 3.3.5 ใสแวนตากรองแสงเขมเปนประจ าเพราะมานตาขยาย และเพอปดนยนตาส

แดงก า 3.3.6 มกสวมเสอแขนยาวปกปดรอยฉดยา โปรดหลกใหพนจากบคคลทมลกษณะ

ดงกลาว ชวตจะสขสนตตลอดกาล

75

3.3.7 มความตองการอยางแรงกลาทจะเสพยานนตอไปอกเรอย ๆ 3.3.8 มความโนมเอยงทจะเพมปรมาณของสงเสพยตดใหมากขนทกขณะ 3.3.9 ถาถงเวลาทเกดความตองการแลวไมไดเสพจะเกดอาการขาดยาหรออยากยา

โดยแสดงออกมา ในลกษณะอาการตางๆ เชน หาว อาเจยน น ามกน าตาไหล ทรนทราย คลมคลง ขาดสต โมโห ฉนเฉยว ฯลฯ 3.3.10 ท าใหรางกายซบผอมมโรคแทรกซอน และเกดอาการทางโรคประสาท 3.4 การปองกนยาเสพตด ในการปองกน การตดยาเสพตดตองเรมจากการปองกนตวเองและปองกนครอบครว ดงน (http://th.wikipedia.org/wiki) 3.4.1 การปองกนตนเอง ควรปฏบตตนโดยวธการตอไปน

3.4.1.1 ศกษาหาความร เพอใหรถงโทษพษภยของยาเสพตด 3.4.1.2 ไมทดลองใชยาเสพตดทกชนดและปฏเสธเมอถกชกชวน 3.4.1.3 ระมดระวงเรองการใชยา เพราะยาบางชนดอาจท าใหเสพตดได 3.4.1.4 ใชเวลาวางใหเปนประโยชน 3.4.1.5 เลอกคบเพอนด ทชกชวนกนไปในทางสรางสรรค 3.4.1.6 เมอมปญหาชวต ควรหาหนทางแกไขทไมของเกยวกบยาเสพตด

หากแกไขไมไดควรปรกษาผใหญ 3.4.2 การปองกนครอบครว ครอบครวทอบอน มความรกและเอาใจใสตอกนเปนรวปองกนทดปลอดภยจากยาเสพตดดงนนสมาชกของครอบครว ควรปฏบตดงน 3.4.2.1 สรางความอบอนและสมพนธอนดระหวางสมาชกในครอบครว 3.4.2.2 รและปฏบตตามบทบาทหนาทของตนเอง 3.4.2.3 ดแลสมาชกในครอบครว ไมใหของเกยวกบยาเสพตด 3.4.2.4 ใหก าลงใจและหาทางแกไข หากพบวาสมาชกในครอบครวตดยาเสพตด

4. สมนไพร 4.1. ความหมายของสมนไพร สมนไพรไทยมความผ กพนกบการด า เนนชว ตของคนไทยนบพนป ท อ านวยคณประโยชนมากมายในดาน ยา อาหาร เครองปรง แตงกลน รส และสในอาหาร เครองดม เครองส าอาง รวมถงการสงออกเปนพชเศรษฐกจ มผใหความหมายไวดงน

76

สมนไพร หมายถง ผลตผลธรรมชาตทไดจากพช สตว แรธาต ซงใชเปนยา หรอ ผสมกบ สารอนตามต ารบยาเพอบ าบดโรค บ ารงรางกาย (ราชบณฑตยสถาน. 2542 : 1132) ยาสมนไพร หมายถง ยาทไดจากพชสตวแรธาตทยงมไดผสมปรงแตงหรอแปรสภาพ 4.2 รสของสมนไพรไทย มหลากหลายชนด แตละชนดรสชาตแตกตางกนดงน 4.2.1 รสฝาด ใชสมานแผล แกบด คมธาต แกทองเสย ชะลางบาดแผล เชน ใบชา เปลอกลกทบทม ลกหมาก เปลอกหอย 4.2.2 รสหวาน ท าใหรางกายชมชน บ ารงก าลง แกออนเพลย ท าใหชมคอ แกไอ เชน ขนทศกร น าผง น านม แกนขนน น าตาลกรวด ดอกค าฝอย รากชะเอม 4.2.3 รสเมาเบอ แกพษ แกพยาธ แกสตวกดตอย ขบพยาธ แกโรคผวหนง เชน สลดได เหด งเหา แสลงใจ ฝน กญชา ใบกระทอม 4.2.4 รสขม แกทางโลหต แกไข เจบคอ รอนใน กระหายน า เจรญอาหาร เชน ประค าดควาย ใบแจง สมอดง ชงชาชาล เมลดมะนาว มะระขนก สะเดา ลกมะแวง 4.2.5 รสเผดรอน แกลม บ ารงธาต ขบลมในกระเพาะอาหารและล าไส ชวยยอยอาหาร เชน กระชาย กะทอ กระเทยม กระเพรา ขง ขา การบร มหาหงค พรกไทย ดองดง 4.2.6 รสมน แกเสนเอน บ ารงเสนเอน แกปวดเมอยตามรางกาย แกไตพการ แกปวดเขาปวดขอ เชน งา ถว เมลดมะขาม น านมสตว ผกกระเฉด เนอมะพราว เมลดบว ตบสตว

4.2.7 รสหอมเยน ท าใหชนใจ บ ารงหวใจ ชก าลง แกออนเพลย แกไข แกรอนในกระหายน า เชน ดอกกรรณกา กฤษณา กระดงงา ใบบวบก ดอกปบ พมเสน ดอกล าดวน 4.2.8 รสเคม รกษาโรคผวหนง แกประดงแดง ลมพษ เชน รากแค ผกชะคราม

4.2.9 รสเปรยว กดเสมหะ แกไอ ชวยใหระบายขบถายเมอกมน แกเลอดออกตามไรฟน ฟอกโลหตท าใหโลหตไหลเวยนดขน เชน สมปอย มะอก มะกอกปา มะเฟอง สมอไทย มะเมา มะปรง 4.3 พชสมนไพรเพอรกษากลมโรค การจดพชสมนไพรเพอรกษากลมโรค แบงไดดงน

77

แผนภม 3-1 แสดงสมนไพรเพอรกษากลมโรค

4.3.1 สมนไพรทออกฤทธตอระบบทางเดนอาหาร 4.3.1.1 สมนไพรทใชเปนยาระบาย ยาถาย ไดแก คน ชมเหดเทศ ชมเหดไทย กาลพฤกษ จ าปา แมงลก วานหางชาง สมอไทย ผกตบชวา คน มะล หนาดใหญ หญาแพรก กะทอ กระทอน ทบทม ฝรง เพกา มะเดอไทย ปอกระสา โพธ ดาวเรอง ขอย ผกคราดหวแหวนมะละกอ และฝรง ขาวโพด พนง เอองหมายนา วานหางจระเข ขล เพชรสงฆาต มะเกลอ มะเฟอง มะหวด เลบมอนาง 4.3.2 สมนไพรทออกฤทธตอระบบทางเดนหายใจ ไดแก เอองหมายนา พนงหญาคา ขาวโพด ปอกระสา ขาวฟางสมทรโคดม คน ออย เทยนกง ไมยราบ 4.3.3 สมนไพรทออกฤทธตอระบบทางเดนปสสาวะ ไดแกขาวโพด พนง ผกกาดหว ชมเหดไทย เถาสงโต หญาเกลดปลาขาวฟางสมทรโคจร ปอกระสา พนง ขาวโพด 4.3.4 สมนไพรทออกฤทธตอผวหนง ไดแกมะละกอ น านมราชสห มะมวงหมพานตเทยนกงคน ชมเหดไทย ชมเหดเทศ ปอกระสา หนาดใหญ กมบก นางแยม ทองพนชง เหงอกปลาหมอ พลงกาสา มะยม วานมหากาฬ หนาดใหญ 4.3.5 สมนไพรทออกฤทธตอระบบอน ๆ เชน การไหลเวยนของโลหต

พชสมนไพรเพอรกษากลมโรค

ระบบทางเดนอาหาร

ระบบทางเดนหายใจ

ระบบทางเดนปสสาวะ

โรคผวหนง

โรคอน ๆ

78

4.3.5.1 สมนไพรใชส าหรบบ ารงหวใจ ไดแก กลมของพชหอมตาง ๆ ไดแก มะล กระดงงาไทย 4.3.5.2 สมนไพรใชสาหรบกระตนการไหลเวยนของโลหต ไดแก หนาดใหญ 4.3.5.3 สมนไพรใชส าหรบลดความดนโลหตสง ไดแก ขาวโพด ขะยอมหลวง

4.3.6 สมนไพรทนยมใชเดยว ๆ รกษาอาการของโรคทพบบอย ๆ เชน

4.3.6.1 สมนไพรแกไข ไดแก ฟาทะลายโจร บอระเพด

4.3.6.2 สมนไพรแกทองเสย ไดแก กลวยน าวา ทบทม ฝรงดบ

4.3.6.3 สมนไพรแกไอ ไดแก มะแวง ขง มะนาว

4.3.6.4 สมนไพรแกทองอด ทองเฟอ ไดแก ขมนชน แหวหม กระชาย

4.3.6.5 สมนไพรชวยใหนอนหลบไดแก ขเหลก ดอกบวหลวง หวหอมใหญ

4.3.6.6 สมนไพรแกเชอรา ไดแก กระเทยม ขา ชมเหดเทศ

4.3.6.7 สมนไพรแกเรม ไดแก เสลดพงพอนตวเมย และตวผ

4.4 ขอควรปฏบตในการใชสมนไพร ควรปฏบตดงน (วฒ วฒธรรมเวช. 2548 : 447)

4.4.1 ใชใหถกตน หมายถง จะตองใชสมนไพรใหถกตอง เนองจากสมนไพรแตละชนดอาจมชอเรยกใชตางกนของแตละพนททองถน

4.4.2 ใชใหถกสดสวน หมายถง ควรใชสมนไพรอยางเหมาะสมเพราะสมนไพรแตละชนดจะมฤทธไมเทากน

4.4.3 ใชใหถกขนาด หมายถง การใชปรมาณของสมนไพรอยางถกตองเพราะสมนไพรบางชนดถาใชในปรมาณมากเกนไปหรอนอยเกดไปอาจไมไดผล

4.4.4 ใชใหถกวธ หมายถง ควรจะตองศกษาถงวธการใชสมนไพรของแตละชนดบางชนดอาจใช แบบสด แบบแหง แบบตม หรอตองบดใหละเอยด

4.4.5 ใชใหถกกบโรค หมายถง จะตองใชสมนไพรใหตรงกบโรค เชน ถามอาการทองผกจะตองใชยาระบาย

4.5 อาการแพสมนไพร ไมควรใชสมนไพรหรอ ซอยารบประทานดวยตนเองหากปรากฏอาการเหลานรบไปพบแพทย (สนนท บราณรมย และคณะ. 2542 : 113)

4.5.1 ผนขนตามผวหนงคลายลมพษ อาจบวมทตาหรอรมฝปาก หรอมเพยงดวงสแดง ทผวหนง

4.5.2 เบออาหาร คลนไส อาเจยน 4.5.3 หออ ตามว ชาทลน ชาทผวหนง

79

4.5.4 ประสาทความรสกท างานไวเกนปกต เชน แตะผวหนงกรสกเจบ

4.5.5 ใจสน ใจเตน หรอรสกวบวาบคลายหวใจจะหยดเตน และเปนบอย ๆ 4.5.6 ตวเหลอง ตาเหลอง ปสสาวะสเหลอง

ยาสมนไพร สามารถใชเปนยารกษาโรคทวไปไดหลายโรค หรอเปนสารกระตนภมตานทานและเพมพลงงาน แมวาสมนไพรจะเหมาะส าหรบการรกษาตนเอง เมอเกดเจบปวยเลก ๆ นอย ๆ แตควรปรกษาผเชยวชาญสมนไพร (อทยวรรณ วสทธากล. 2546 : 50)

5. การคมครองผบรโภค 5.1 ความจ าเปนในการคมครองผบรโภค การคมครอง (Protection) หมายถง การปองกน ปกปอง ระวง ดแล พทกษรกษา ใหอารกขา กนไวไมใหเกดภยอนตราย บาดเจบ หรอเกดความเสยหาย ผบรโภค (consumers) หมายถง ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจ หรอผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจ เพอใหซอหรอรบบรการ (ไพโรจน อาจรกษา. 2544 : 11) การคมครองผบรโภค (Consumer Protection) หมายถง การปองกน ปกปอง ระวง ดแล พทกษรกษา ไมให ผทซอของมาใช ผกน ผเสพ ผใชสอย เกดภยอนตราย บาดเจบ หรอเกดความเสยหาย ปจจบนมการแขงขนกนในเชงธรกจมาก ท าใหผผลตแขงกนผลตและบรการเพ อตอบสนอง ตอความตองการของผบรโภคแตพบวามผผลตจ านวนไมนอย ทไมค านงถงความปลอดภยของผบรโภค ดวยเหตนรฐบาล จงก าหนดใหวนท 30 เมษายน ของทกป เปนวนคมครองผบรโภค โดยมจดมงหมายในการคมครองผบรโภคดงน

5.1.1 เพอคมครองผบรโภค ไมใหเสยเปรยบผผลต 5.1.2 เพอคมครองผบรโภค ไมใหตกเปนเหยอของการโฆษณา 5.1.3 เพอควบคมสนคาทไมไดมาตรฐาน ไมปลอดภย หรอเปนอนตราย 5.1.4 เพอใหเกดความเปนธรรม ระหวางผซอ และผขาย

80

5.2 ปญหาของผบรโภค สรปไดดงน (สพฒน ธรเวชเจรญชย. 2542 : 177) 5.2.1 ผบรโภคมกจะซอสนคาตามความตองการ (Want) มากกวาความจ าเปน

(Need) 5.2.2 ผบรโภคมกประสบปญหาในการพจารณาคณภาพสนคาดวยตนเอง 5.2.3 ผบรโภคไมสามารถตรวจสอบปรมาณหรอน าหนกได เพราะสนคาบรรจ

กลอง หรอการโกงเครองชงตวง 5.2.4 ผบรโภคอาจถกหลอกลวงดวยกลวธในการตงราคา 5.2.5 ผบรโภคมกตองซอสนคาแพงเกนเหต เนองจากการรวมหวก าหนดราคา

หรอผกขาดของผผลตและผขาย 5.2.6 ผบรโภคมกมพฤตกรรมการบรโภคทไมถกตอง ไมหมนศกษาสงทจะซอ แตกลบซอตามอารมณมากกวาเหตผล 5.3 วธการพจารณาในการเลอกซอสนคา ผบรโภคจะใชวธตางๆ ในการซอสนคา ดงน

5.5.1 ความจ าเปน ประโยชนการใชสอย 5.5.2 มาตรฐานของสนคา คณภาพของสนคา เชน ม อย. มอก. ISO 5.5.3 ปรมาณของสนคาเมอเทยบกบสนคาชนดเดยวกน 5.5.4 ราคาสนคาตอหนวย 5.5.5 ระยะเวลาในการการรบประกนสนคา 5.5.6 อายการใชงาน

5.5.7 อะไหล วสดทใชซอมแซม

5.5.8 ภาชนะ หบหอ

5.5.9 วน เดอนปทผลต และวนหมดอาย

5.5.10 บรการหลงการขาย

5.4 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522

เปนกฎหมายดานสงคมทก าหนดเพอปองกนผบรโภคจากพฤตกรรมทฉอฉล เกยวกบธรกจโดยทวไป เนองจากน การเสนอขายสนคาและบรการตาง ๆ ตอประชาชน แบงออกเปน 4 หมวด ไดแก (http://www.aksorn.com/event/event_detail.asp?id=82)

หมวด 1 วาดวยคณะกรรมการคมครองผบรโภค

81

ใหมคณะกรรมการคมครองผบรโภค มหนาทพจารณาเรองราวรองทกข ด าเนนการ เกยวกบสนคาทอาจเปนอนตราย แจงขาวสารเกยวกบสนคา และบรการทอาจกอความเสยหาย หรอเสอมเสยแกผบรโภค

หมวด 2 วาดวยการคมครองผบรโภค แบงเปน 3 สวน ไดแก การคมครองผบรโภคในดานการโฆษณา ดานฉลาก และดานสญญา

หมวด 3 วาดวยการอทธรณ ก าหนดใหผไดรบค าสงคณะกรรมการเฉพาะเรองสามารถอทธรณค าสงตอคณะกรรมการไดตามหลกเกณฑทก าหนด

หมวด 4 วาดวยบทก าหนดโทษ ก าหนดใหมบทลงโทษทงจ าและหรอทงปรบ โดยมโทษจ าคกสงสดไมเกนหนงปตอมาไดมการแกไข พ.ร.บ. คมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เปนพระราชบญญตการคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ทมเนอหาใหความคมครองผบรโภคหลายประการ เมอเกดปญหาของสนคา และบรการระหวางพอคาผประกอบธรกจกบผบรโภค ผบรโภคมกตกเปนผเสย เปรยบหลายประการ บางครงแมรวาถกหลอกถกเอาเปรยบ

5.5 พระราชบญญตวธพจารณา คดผบรโภค พ.ศ. 2551

จากการเสยเปรยบของผบรโภค ไดมกฎหมายฉบบใหม ทคมครองผบรโภคใหเขาถงความยตธรรมได คอ พระราชบญญตวธพจารณา คดผบรโภค พ.ศ. 2551 หรอ ศาลผบรโภค มอยทกจงหวด กฎหมายฉบบนมประโยชนกบผบรโภค คอ

1. ผบรโภคทไดรบความเสยหายจากสนคาหรอบรการใดกตาม สามารถไปฟองศาล ผบรโภคไดดวยวาจา โดยไมตองจายเงนจางทนายความ แตจะมเจาพนกงานคดของศาลเปน ผชวยเขยนเรยบเรยงค าฟองไวให ทงเมอฟองไปแลวหากค าฟองไมถกตอง ศาลอาจสงใหแกไข ใหถกตองชดเจนได

2. ผบรโภคไดรบการยกเวนไมตองเสยคาธรรมเนยมศาล ยกเวนผบรโภคฟองไมมเหตผลอนสมควร หรอเรยกคาเสยหายเกนสมควร ศาลอาจมค าสงใหบคคลนน ช าระคา ฤชาธรรมเนยมได

3. อายความในการฟองรองในกรณทความเสยหายเกดขนตอชวต รางกาย หรอสขภาพ อนามยจากการบรโภค สนคาหรอบรการสามารถใชสทธเรยกรองภายใน 3 ป นบแตวนทรถงความเสยหาย และรตวผประกอบการธรกจทตองรบผด แตไมเกน 10 ป นบแตวนทรถง ความเสยหาย

82

4. หากผประกอบธรกจจะฟองผบรโภคบาง ตองฟองทศาลผบรโภค ทผบรโภคมภมล าเนา ซงถาผบรโภคจะฟองผประกอบการธรกจ ทมส านกงานใหญอยกรงเทพฯ แตมตวแทนขายสนคาหรอบรการอยจงหวดทผบรโภคอาศยอย ผบรโภคสามารถฟองตอศาลจงหวดท ผบรโภคมภมล าเนา ท าใหลดภาระคาใชจายในการเดนทางไปศาลไดมาก อนเปนการชวยผ บรโภคทไดรบความเสยหาย

5. ภาระการพสจนในศาลเกยวกบการผลตการประกอบการ ออกแบบหรอสวนผสม ของสนคา การใหบรการ หรอด าเนนการใด ๆ ซงศาลเหนวาขอเทจจรงดงกลาว อยในความรเหนของ ผประกอบธรกจกใหผประกอบธรกจน าสบใหศาลเหน ท าใหงายตอผบรโภคเพยงแต พสจนวาตนเองไดรบความเสยหายจรง จากการใชสนคาหรอบรการนน

5.6 สทธของผบรโภค

ผบรโภค ควรจะรสทธประโยชนทจะไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.2522 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 4 ดงน (http://bbs.asiasoft.co.th / showthread.php?t=130535)

5.9.1 มสทธทจะรบรขอมลของสนคาหรอบรการตามความเปนจรงเพยงพอแกการตดสนใจ

5.9.2 มสทธทจะเลอกใชหรอไมใชสนคาหรอบรการใด ๆ โดยไมมการผกขาด

5.9.3 มสทธไดรบความยตธรรมในการท าสญญาตาง ๆ

5.9.4 มสทธไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ

5.9.5 มสทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหายเมอถกละเมดสทธ

5. 7 หนวยงานของรฐทดแลเรองการคมครองผบรโภค

หนวยงานของรฐทดแลเรองการคมครองผบรโภค คอ ส านกงานคณะกรรมการคมครอง ผบรโภค ส านกเลขาธการนายกรฐมนตร และในสวนภมภาคทง 77 จงหวด มคณะกรรมการคมครองผบรโภคจงหวด อ าเภอ ด าเนนงานการคมครองเพอผบรโภค

5

83

ปจจบนประเทศไทย ประสบปญหาตาง ๆ เกยวกบการพฒนาคณภาพชวตทดของประชาชนใน ดานโภชนาการ การใชยา ยาสมนไพร และสารเสพตด การคมครองผบรโภค และทส าคญการใชยาและสงเสพตดนบวาเปนปญหาทรายแรงในประเทศไทยและทวโลก ซงโทษภยกอใหเกดการท าลายสขภาพ สงคม เศรษฐกจ และชาต ดงนนการศกษาปจจยทสงผลตอคณภาพชวต จงเปนสงส าคญทจะชวยใหรวธในการหลกเลยง ปองกนและการรกษา ตลอดจนสามารถเลอกแนวทางในการปฏบตตนเพอปองกนตนเองจากอนตรายตาง ๆ สามารถด ารงชพในสงคมทอยบนพนฐานของการรบผดชอบรวมกนระหวางผประกอบการ และผบรโภค

บทสรป

84

จงตอบค าถามตอไปน 1. อาหารเพอสขภาพ หมายถง ..................................................................................................... ............................................................................................................................................................ 2. อาหารขยะ หมายถง ....................................................................................................................... ไดแก (บอก 4 ชนด) .................................................................................................................. 3. อาหารเสรม หมายถง ...................................................................................................................... ไดแก (บอก 4 ชนด ) ..................................................................................................................... 4. โภชนาบญญต หมายถง................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. วกฤตของอาหาร หมายถง............................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6. ปจจยทสงผลตอคานยมในการรบประทานอาหารของวยรนไทย คอ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบฝกหดทายหนวยท 3

ตอนท 1: โภชนาการกบสขภาพ

85

จงตอบค าถามตอไปน 1. ยาอนตราย หมายถง....................................................................................................................... ไดแก................................................................................................................................................... 2.ลกษณะของยาเสอมคณภาพ ไดแก ............................................................................................... ............................................................................................................................................................ 3. หลกการใชยาทถกตอง ไดแก ......................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 4. อาการของการแพยา ไดแก............................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 5. สาเหตของการตดยาเสพตด ........................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 6.แนวทางการปองกนการตดยา ไดแก ............................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7. ประเภทของพชสมนไพร ( ระบชอสมนไพร ) 7.1. ประเภทตน เชน ……..………………………………………………………………… 7.2. ประเภทเถา เชน ……………………………………………………………………. 7.3. ประเภทหว เชน …………………………................................................................ 7.4 .ประเภทผก เชน ………….………………………………………………………… 7.5. ประเภทหญา เชน ………………..………………………………………………… 8. ยกตวอยางสมนไพร 2 ชนดทนกศกษาน ามาใชในชวตประจ าวนไดแกอะไรและมวธการใชอยางไร ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ตอนท 2 : ยา สารเสพตดและสมนไพร

86

ประเดนทศกษา 1. การคมครอง "Protection" หมายถง ................................................................................................ 2. ผบรโภค "Consumer" หมายถง ..................................................................................................... 3. การคมครองผบรโภค หมายถง ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 4. การคมครองผบรโภค ดานผลตภณฑสขภาพ มจดมงหมายเพอ .................................................... ............................................................................................................................................................. 5. การคมครองดานสาธารณสขไดแก ................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 6. วตถประสงคของการคมครองผบรโภค ไดแก ................................................................................ ............................................................................................................................................................. 7. สทธของผบรโภคตาม พระราชบญญตการคมครองผบรโภค( ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 4 ไดแก 7.1 ...................................................................................................................................... 7.2 ...................................................................................................................................... 7.3....................................................................................................................................... 7.4....................................................................................................................................... 7.5....................................................................................................................................... 8. ฉลากของสนคาทควบคม จะตองระบขอความ ดงน ....................................................................... .............................................................................................................................................................9. ประโยชนของฉลากโภชนาการ ไดแก ............................................................................................ ............................................................................................................................................................10. ศาลผบรโภค มหนาท …...……………………………………………………………………… .............................................................................................................................................................

ตอนท 3 : การคมครองผบรโภค

สขภาพ

กบชวตประจ าวน

นนทนาการ

การออกก าลงกาย

สขภาพจต

ความเครยด การพกผอน

สขภาพ

หนวยท 4 สขภาพกบชวตประจ าวน

แผนผงความคด สขภาพเปนรากฐานทสาคญตอการดารงชวตของมนษย นบตงแตปฏสนธจนสนอายขย สขภาพเปนเรองทเกยวของกบตวบคคล สงคมและสงแวดลอม หากปจจยดงกลาวขาดความสมดลกจะกอใหเกดปญหาสขภาพได การปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมตาง ๆ ตลอดจนหาวธการ ดาเนนชวตไดอยางเหมาะสม รคณคาและประโยชนของการดแลสขภาพ จะชวยสงเสรมคณภาพชวตทดใหกบ ทกชวตในสงคม

88

1. สขภาพ (Health) องคการ อนามยโลกไดใหความหมายของคา “สขภาพ” หมายถงสขภาวะทสมบรณทางกาย ทางจต ทางสงคมและทางจตวญญาณ นอกจากนยงมผใหความหมายของสขภาพไวดงน สขภาพ หมายถง ภาวะทปราศจากโรคภยไขเจบ ( ราชบณฑตยสถาน. 2542 : 112) คาวา “สขภาพ” หากมองในแงนเสธ (Negative) หมายถงความไมมโรค ความไมพงพอใจ ความไมสะดวกสบายและขาดความสามารถ หากมองในแงนยม (Positive) สขภาพหมายความรวมถงความไมมโรคทงทางกาย และใจรวมทงความสามารถในการมชวตอยในสงคม หรอสงแวดลอมรอบตวไดดวยด (เอมอชฌา (รตนรมจง) วฒนบรานนท. 2547 : 2) 1.1 ความส าคญของสขภาพ สามารถสรปได 3 ระดบ ดงน 1.1.1 ความส าคญตอตนเอง บคคลจะมความสขหรอความทกขยอมขนอยกบสขภาพเปนสาคญ หากมสขภาพกาย และสขภาพจตทดยอมมแตความสข ในทางตรงกนขาม หากสขภาพกายไมด คอรางกายไมแขงแรง เจบไขไดปวยเปนประจา และมสขภาพจตไมด คอจตใจฟงซาน อยากไดไมมทสนสด มความคดรษยาอาฆาตมาดรายผอน ผนนกจะมแตความทกข สขภาพกายและจตกจะเสอมโทรมหาความสขในชวตไมได 1.1.2 ความส าคญตอครอบครว สขภาพมสวนสาคญในการสรางความสาเรจหรอ ความลมเหลวใหแกครอบครว เพราะครอบครวยอมประกอบดวยสมาชกทเปนพนฐานสาคญคอ พอ แม ลก การทพอแมลกมสขภาพกายและจตทด ยอมทาใหครอบครวมความสขในทางกลบกนหากสมาชกในครอบครวมปญหา ทางสขภาพกายหรอสขภาพจต ความลมเหลว ในชวตครอบครวกยอมจะเกดขนได 1.1.3 ความส าคญตอสงคม ในสงคมหนง ๆ ประกอบดวยสมาชกจานวนมาก แตละคน มความแตกตางทงทางดานรางกายและจตใจ ซงจะทาใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมาอยางมากมายทงปญหาทเกดจากสขภาพทางกายและสขภาพทางจต อาจเกดการเจบไขไดปวย เชน โรคทเกดจากความอวน ความผอมจนเกนไป หรอเกดจากอบตเหตตาง ๆ ททาใหรางกายพการ หรอเกดจากความเครยด เพราะสภาพปญหาทางสงคม เปนตน ปจจยการมสขภาพด ประกอบดวย อาหารและโภชนาการทด การออกกาลงกายและเลนกฬาทเหมาะสม การพกผอนทเพยงพอ หลกเลยงโรคภยและสงเสพตด และจดการกบความเครยดไดถกตอง ซงปจจยทงหมดตองปฏบตเปนประจาและสมาเสมอ (วชย วนดรงควรรณ. 2548 :197)

89

และการมสขภาพดสมบรณพรอมรางกาย จตใจและมชวตอยในสงคมไดอยางเปนสข เปนความจาเปนพนฐาน ในชวตการมสขภาพดตองเรมจากการสรางรากฐานสขภาพทดของตนเอง และครอบครว รวมทงมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค โดยปฏบตตามแนวทางการดแลสขภาพ “สขบญญต 10 ประการ” ดงน (สานกงาน อนามยกรงเทพฯ. 2552 : 5) 1.2 สขบญญต 10 ประการ เปนขอกาหนดทประชาชนทวไป ควรปฏบตอยางสมาเสมอจนเปนนสย เพราะผทปฏบตตาม สขบญญต 10 ประการ จะเปนคนมสขภาพด ทงรางกาย จตใจและสงคม ซงจะสงผลใหมสขภาพแขงแรง มสมรรถภาพในการเรยน การทางาน สขบญญต 10 ประการ ยงชวยใหมภมตานทานโรค ไมเจบปวยงาย ๆ สขบญญต 10 ประการ หรอสขบญญตแหงชาตน รฐบาลไดประกาศใหดาเนนการและเผยแพรในวนท 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 และกาหนดใหทกวนท 28 พฤษภาคม เปน "วนสขบญญตแหงชาต" ซงประกอบดวย (http://www.health.kapook.com/view6623.html) 1.2.1 ดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด 1.2.2 รกษาฟนใหแขงแรง และแปรงฟนทกวนอยางถกวธ 1.2.3 ลางมอใหสะอาดกอนรบประทานอาหารและหลงการขบถาย ลางมอดวยสบ ทกครง กอนและหลงการเตรยม ปรง และรบประทานอาหาร รวมทงหลงการขบถาย 1.2.4 กนอาหารสก สะอาด ปราศจากสารอนตราย และหลกเลยงอาหารรสจด สฉดฉาด 1.2.5 งดสบบหร สรา สารเสพตด การพนนและการสาสอนทางเพศ ผทจะมสขภาพดตาม สขบญญต 10 ประการ ตองงดสบบหร ดมเครองดมแอลกอฮอล งดใชสารเสพตด งดเลนการพนนนอกจากนตองสงเสรมคานยม รกนวลสงวนตว มคครองเมอถงวยอนควร 1.2.6 สรางความสมพนธในครอบครวใหอบอน 1.2.7 ปองกนอบตภยทอาจเกดภายในบานและในทสาธารณะดวยการไมประมาท 1.2.8 ออกกาลงกายสมาเสมอ และตรวจสขภาพประจาป 1.2.9 ทาจตใจใหราเรงแจมใสอยเสมอ สามารถทาไดโดยพกผอนนอนหลบใหเพยงพอจดสงแวดลอมภายในบาน และททางานใหนาอย ผอนคลายความเครยด

90

1.2.10 มสานกตอสวนรวมรวมสรางสรรคสงคม เชน หลกเลยงการใชวสดอปกรณท กอใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอม ใชทรพยากรอยางประหยด อนรกษและพฒนาสงแวดลอม ถาหากปฏบตไดตาม สขบญญต 10 ประการ น จะเปนผทมสขภาพแขงแรง ปราศจากโรคภยมาเบยดเบยน 1.3 หลกการเสรมสรางสขภาพ เปนกระบวนการในการปองกน กาจด หลกเลยงปจจยเสยงททาใหเสยชวตกอนวยอนควร ดวยการปรบพฤตกรรมของแตละบคคลจากพฤตกรรมเสยงสพฤตกรรมทปลอดภย อนจะนาไปสวถการดาเนนชวต (Life Style) ของแตละคนจนกลายเปนคานยม วถปฏบตในดานพฤตกรรมสขภาพของสงคมและนาไปสการมสขภาวะทด (Wellness) ของบคคล ชมชน สงคม การสรางเสรมจงเปนทางเลอกใหมในการดดแลสขภาพของคน ทกเพศวยไดอยางดยง ซงมหลก ในการเสรมสรางสขภาพ ดงน (คณาฉนท อนออน. 2552 : 11) 1.3.1 การมทศนคตทถกตองในการสรางเสรมสขภาพ เปนสงทตองทาดวยตนเองไมสามารถซอขาย หรอแลกเปลยนกบสงอนใดได 1.3.2 สขภาพเปนเรองของขบวนการตอเนอง ตงแตเกด การทบคคลจะมสขภาพดตลอดชวอาย จงเปนขบวนการทตองกระทาอยางตอเนองในทกวย เพอการมสขภาพทสมบรณแขงแรงตลอดชวงวยของคนทกคน 1.3.3 การรบประทานอาหาร อาหารเปนปจจยสาคญของทกคนทจะทาใหสขภาพด การกนอาหารใหครบ 5 หม หลากหลายเปนประจาทกวนกจะทาใหสขภาพด 1.3.4 การสงเสรมสขภาพจต เปนการปองกนไมใหเกดปญหาดานสขภาพจต เชนความเครยด ความวตกกงวล ซงการสงเสรมสขภาพจตควรเรมตงแตภายในครอบครวเพราะเปนสถาบนทมอทธพลตอพฤตกรรม บคลกภาพ และการปรบตว 1.3.5 การอยในสภาพแวดลอมทด สงแวดลอมทมผลตอมนษยเรม จากครอบครวเปนอนดบแรกครอบครวทมความรกความอบอนจะทาใหมความสข เปรยบเสมอนพลงทสาคญในการเสรม สรางสขภาพของคนทกเพศทกวย นอกจากนชมชนและสงคมทมสภาพแวดลอมทดยอมเปนปจจยเสรมทเพอการมสขภาพทดอยางย งยน 1.3.6 การออกกาลงกาย เปนกลวธหนงทจะทาใหรางกายสมบรณแขงแรงและชวยในการปองกนโรคภยตาง ๆ ซงการออกกาลงกายเพอสขภาพ สามารถทาไดโดย การเดน วง ถบจกรยาน กระโดดเชอก วายนา เตนแอโรบก

91

2 สขภาพจต (Mental Health) สขภาพจต หมายถง การดาเนนชวตทเปนสข มความสมบรณทง รางกาย จตใจ อารมณและสงคม สามารถปรบตวหรอปรบความตองการของตนเอง (ศภลกษณ วฒนาวทวส. 2542 : 143) สขภาพจต หมายถง ความสมบรณทางดานจตใจ ซงปราศจากอาการของโรคจต โรคประสาท หรอลกษณะผดปกตอ นๆทางจตใจและความสามารถในการปรบตวให เขากบสงแวดลอมไดโดยไมมขอขดแยงภายในจตใจ มความสข อยกบสงคมและสงแวดลอมไดด (สจตรา สคนธทรพย.2552: 1)

ภาพท 4-1 บคคลสขภาพจตด ทมา : http://pirun.ku.ac.th/~b4915043/health1.html, http://www.dek-d.com/content/all/16057/

2.1 ลกษณะของผทมสขภาพจตด พจารณาปจจยตอไปน ( ลกขณา สรวฒน. 2545 : 3) 2.1.1 ความรสกตอตวเอง 2.1.1.1 ไมเกดอารมณตาง ๆ รบกวนตนเองมาก เชน โกรธ กลว กงวล ฯลฯ 2.1.1.2 สามารถควบคมความผดหวงได 2.1.1.3 เขาใจตนเองอยางถกตอง เชน ยอมรบขอบกพรองของตนเอง 2.1.1.4 นบถอตนเอง ไมยอมใหผอนมอทธพลเหนอตนเอง 2.1.1.5 สามารถแกไขปญหาตาง ๆ ไดโดยรสาเหตแหงปญหา

92

2.1.2 ความรสกตอผอน 2.1.2.1 ใหความรกแกคนอน และยอมรบพจารณาความสนใจของคนอน 2.1.2.2 คบหาสมาคมกบคนอน ๆ ได 2.1.2.3 ไววางใจคนอน ๆ ไมหวาดระแวง 2.1.2.4 ยอมรบนบถอความแตกตางหลาย ๆ อยางทคนอนม 2.1.2.5 ไมผลกดนใหผอนตามใจตนเอง และไมตามใจผอนตามใจชอบ 2.1.2.6 รสกวาตนเองเปนสวนหนงของหมคณะมความรบผดชอบตอมนษยทวไป 2.1.3 ความสามารถในการด าเนนชวต 2.1.3.1 สามารถแกไขปญหาในชวตไดเปนอยางด 2.1.3.2 มสทธและรบผดชอบตอหนาทของตนเอง 2.1.3.3 รจกทาสภาพแวดลอมใหดทสด ในกรณจาเปนกปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมไดด 2.1.3.4 รจกวางแผนดาเนนชวต ไมหวาดกลวอนาคต 2.1.3.5 ยอมรบประสบการณ และความคดใหม ๆ 2.1.3.6 ใชความสามารถของตนอยางเตมท ถาทาอะไรกทาอยางเตมความสามารถและพงพอใจตอการกระทานน 2.1.3.7 วางเปาหมายทนามาซงความสาเรจในชวตของตนเองได 2.2 สาเหตของปญหาสขภาพจต 2.2.1 ปจจยภายในตวบคคล แบงออก เปน 2 ประการ ไดแก 2.2.1.1 สาเหตของรางกาย การถายทอดทางพนธกรรมของโรคเชนโรคเบาหวาน มะเรงตบ และความพการของอวยวะตาง ๆ ในกลมบดา มารดา พนองทเคยเปนโรคจตมโอกาสทจะเปนได รอยละ 7-16 แตในคนทวไปจะเปนโรคจตเพยงรอยละ 0.9 เทานน 2.2.1.2 สาเหตทางจตใจ เนองจากมนษยมความตองการพนฐานตามแบบแผนเดยวกนกบทฤษฎของมาสโลว ซงแบงออกเปน 5 ขนดงน ขนท 1 ตองการทางดานรางกาย เชน ตองการอาหาร ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษาโรค ขนท 2 ตองการความปลอดภย ไมตองการใหชวตไดรบอนตราย

93

ขนท 3 ตองการความรก เชน ความรกจากพอแม เพอน เปนตน ขนท 4 ตองการมชอเสยง เชน อยากใหเปนทรจกของสงคม ขนท 5 ตองการประสบความสาเรจ เชน ดานอาชพ ดานการเรยน 2.2.2 ปจจยภายนอกตวบคคล แบงออกเปน 6 ประการ ไดแก 2.2.2.1 ครอบครวและสมพนธภาพระหวางพอแม ลก ไมด 2.2.2.2 ฐานะเศรษฐกจ มปญหา 2.2.2.3 ขาดการศกษาอบรม 2.2.2.4 สภาพชวตสมรสหรอชวตโสดทมปญหายงยาก 2.2.2.5 สาเหตจากสภาวการณแวดลอมตาง ๆ เหตการณหรอกจกรรมทเกดขนในชวงวยตาง ๆ ทคนตองปรบตวตงแตวยเดกจนถงวยผใหญ 2.2.2.6 สาเหตจากวฒนธรรมและคานยมของสงคมทผด ๆ

2.3 อาการแสดงออกของผทมปญหาสขภาพจต

2.3.1 อาการทางกาย มอาการเจบปวยทางกาย

2.3.2 อาการทางใจ มอาการแสดงออกทางความรสก อารมณ ความจา สมาธ เชน

2.3.2.1 ดานความรสก ไดแก รสกไมสบาย นอยใจ ไมรกใคร หลงตวเอง

2.3.2.2 ดานความคด ไดแก หมกมน ฟงซาน สบสน คดมาก หลงผด ประสาทหลอน เบอชวต คดอยากตาย มความคดแปลก ๆ

2.3.2.3 ดานอารมณ ไดแก ซมเศรา กงวล อารมณออนไหว เปลยนแปลงงาย ครนเครงมากเกนไป อารมณไมเหมาะสม ไมมสมาธและความจาเสอม

2.3.3 อาการทางพฤตกรรม มการแสดงออกแตกตางจากปกต

2.4 การสงเสรมสขภาพจตตนเอง มวธการ ดงน (ลกขณา สรวฒน. 2545 : 8)

2.4.1 การฝกควบคมอารมณ ตองรจกและทาความเขาใจตวเอง ศกษาจดเดนของตนเอง ยอมรบจดดอยของตนเอง ไมหว นไหว ควบคมอารมณของตนเองอยเสมอ

2.4.2 การสะสมไมตร ฝกเปนคนสขม ไมใจรอน โกรธงาย แตมอารมณขน ไมอจฉา

94

2.4.3 ไมหนอปสรรค ควรคดอยเสมอวาปญหาเปนเรองทไมมใครหลกเลยงได ตองเผชญดวยความมสต

2.4.4 รจกฝกใจ ตองหมนฝกจตใจใหมความมนคงและยตธรรม ยอมรบฟงความคดเหนของผอน

2.4.5 ใฝเสรมคณคา และ หาความสงบสข

ปญหาสขภาพจตเปนเรองทเกยวกบจตใจในระดบสง เพราะเปนเรองของมโนธรรม การรจกผดชอบ ความเมตตาตอเพอนมนษย การตระหนกในคณคาและความหมายของการมชวต การรจกและเขาใจตนเองอยางลกซง และการดารงชวตออยางสงบสข

3. ความเครยด (Stress)

ภาพท 4-2 ความเครยด ทมา : http://dek-d.com/board/view.php?id=1448497

http://pirun.ku.ac.th/~b4915043/health4.html, http://daranews.multiply.com/journal/item/98 ความหมายของความเครยด มความหมายดงน ความเครยด (Stress) หมายถง ปฏกรยาของรางกายและจตใจทมตอสงทมากระตน ความเครยด หมายถง ความรสกหรอปฏกรยาตอบสนองของรางกายและจตใจ ทเกดขน เพอตอตานสงทมาคกคามเพอรกษาสภาวะสมดลของรางกายไว (สรชย เกอกล.ในwww.thailabonline.com/)

95

3.1 สาเหตของความเครยด ความเครยดเกดไดจากสาเหต 2 ประการ ไดแก (ขนมกรบ ใน www. thailabonline.com/) 3.1.1 ความเครยดภายในรางกาย (Internal Stress) แบงออกเปน 5 สาเหต คอ 3.1.1.1 ความเครยดทางชววทยา (Biological Stress) เกดจากการเปลยนแปลงทางรางกายหรอทางชวภาพ หรอเกยวของกบความจาเปนพนฐานในการดารงชวต เชน อาหาร น า อากาศ ถารางกายไดรบไมเพยงพอกจะทาใหเกดความรสกไมสบาย เชน หงดหงด ปวดศรษะ ฉนเฉยว เกดความเครยด 3.1.1.2 ความเครยดทางพฒนาการ (Developmental Stress) เปนความเครยดทเกดขนในชวง พฒนาการแตละวยเปนวกฤตของชวงเปลยนวย ถาไมสามารถปรบตวไดกจะเกดความเปลยนแปลง ขนตามความตองการในวยตาง ๆ ตามเหตจงใจทางสงคม 3.1.1.3 ความเครยดทเกดจากการสญเสย สงทมคา ทเปนของรกหรอมความสาคญ หรอความรสกเกรงกลววาจะเกดการสญเสยสงทมคา หรอสงทเปนทรก กจะทาใหเกดความรสกเครยดขนได 3.1.1.4 ความเครยดทเกดจากไดรบอนตรายหรอเกรงวาจะไดรบอนตราย เชน การทตองอยในภาวะสงครามหรออยในเหตการณทไมปลอดภย การพบเหตการณทไมคาดคดและเปนอนตรายหรออยในสถานการณทเปนภาวะวกฤตของชวต 3.1.1.5 ความเครยดเกดจากอปนสยสวนตว เชน มนสยเอาแตใจตนเอง ใจรอน โกรธงาย วตกกงวล อปนสยทปรบตวยากหรอนสยชอบความขดแยง 3.1.2 ความเครยดจากภายนอกรางกาย (External Stress) หรออาจเรยกวา ความเครยดจากสงแวดลอม เกดจากสภาพแวดลอมภายนอกทเปนดานกายภาพ สถานการณ หรอวกฤตการณทกอ ใหเกดอนตรายหรอความเจบปวย จะทาใหเกดความเครยดขนได เชน ภาวะน าทวม ไฟไหม 3.2 วธผอนคลายหรอลดความเครยดดวยตนเอง สามารถปฏบตไดดงน 3.2.1 การรบประทานอาหารทมคณคา 3.2.2 ควรออกกาลงกายเปนประจาสมาเสมอ 3.2.3 นงสมาธ หรอฟงธรรมเทศนา 3.2.4 จดกจกรรมใหกบตนเอง และ นอนหลบใหเพยงพอ

96

3.3 การฝกผอนคลายความเครยด วธปฏบตเพอลดความเครยดมมากมาย หลายคนอาจเคยใช เชน การเลนดนตร การฟงเพลง วาดรป ปลกตนไม หรอออกกาลงกาย เหลานเปนวธการทไมเจาะจง สามารถเลอกใชไดเมอเผชญกบความเครยดไมรนแรง สวนวธทจะนาเสนอตอไปน นบเปนว ธการเฉพาะในการลดความเครยดในทางวชาการซงสามารถลดความเครยดได (http://www.dmh.go.th/ news/view.asp?id=1012) วธการฝกมดงน (1) นงในทาสบาย (2) เกรงกลามเนอไปทละกลม คางไวสก 10 วนาท แลวคลายออก จากนนกเกรงใหมสลบกนไปประมาณ 10 ครง คอยๆ ทาไปจนครบทง 10 กลม (3) เรมจากการกามอ และเกรงแขนทงซายขวาแลวปลอย (4) บรเวณหนาผาก ใชวธเลกควใหสง หรอขมวดควจนชดแลวคลาย (5) ตา แกม และจมก ใชวธหลบตาป ยนจมกแลวคลาย (6) ขากรรไกร รมฝปากและลน ใชวธกดฟน เมมปากแนนและใชลนดนเพดานโดยหบปากไวแลวคลาย (7) คอ โดยการกมหนาใหคางจรดคอ เงยหนาใหมากทสดแลวกลบสทาปกต (8) อก หลง และไหล โดยหายใจเขาลกๆ แลวเกรงไว ยกไหลใหสงทสดแลวคลาย (9) หนาทองและกน ใชวธแขมวทอง ขมบกนแลวคลาย (10) งอนวเทาเขาหากน กระดกปลายเทาขนสง เกรงขาซายและขวาแลวปลอย

3.3.2 การฝกการหายใจ ฝกการหายใจโดยใชกลามเนอกระบงลมบรเวณหนาทองแทนการหายใจโดยใชกลามเนอหนาอก เมอหายใจเขา หนาทองจะพองออก และเมอหายใจออก หนาทอง จะยบลง ซงจะรไดโดยเอามอวางไวทหนาทองแลวคอยสงเกตเวลาหายใจเขาและหายใจออก หายใจ เขาลก ๆ และชา ๆ กลนไวชวครแลวจงหายใจออก จะชวยใหรางกายไดรบออกซเจนมากขน ทาใหสมองแจมใส รางกายกระปรกระเปรา ไมงวงเหงาหาวนอน

3.3.3 การท าสมาธ การสรางสมาธ จากแนวคดดงกลาวทเนนความสาคญของจตทบรหารฝกดแลว จะเปนจตทมสมรรถภาพสง โดยการสรางสมาธ

97

3.3.4 การใชเทคนคความเงยบ การจะสยบความวนวายของจตใจทไดผล คงตองอาศยความเงยบเขาชวย 3.3.5 การใชจนตนาการ เปนกลวธอยางหนงทจะดงความสนใจออกจากสถานการณเครงเครยด ในปจจบน ไปสประสบการณอนงดงามทเคยผานมาแลวในอดต 3.3.6 การท างานศลปะ เปนการถายทอดจนตนาการเปนรปธรรม ทสามารถมองเหน และสมผสได 3.3.7 การใชเสยงเพลง เสยงเพลงมอทธพลตออารมณของมนษย สามารถผอนคลายความเครยดใหมจตใจทออนโยนไดเปนอยางด 3.3.8 การใชเทปเสยงคลายเครยดดวยตวเอง

4. การออกก าลงกายเพอสขภาพ การออกก าลงกาย หมายถง การเคลอนไหวรางกายทมการออกแบบเปนแบบแผนและทาซ า ๆ เพอเสรมสรางหรอคงไวเพอสขภาพหรอสมรรถภาพทางกาย เชน การเดน การวง การกระโดด (วภาวรรณ ลลาสาราญ. 2547 : 6) 4.1 ความจ าเปนของการออกก าลงกาย การออกกาลงกายเปนวธทางธรรมชาตททาใหอวยวะตาง ๆ ถกใชงานอยางถกตอง เจรญและพฒนาขน ทาใหสขภาพสมบรณและแขงแรงขน ถาออกใหเปนและถกวธจะเปนทงยาปองกนโรคและยารกษาโรค ( มนส ยอดคา. 2548 : 49) 4.2 หลกการออกก าลงกาย (F ITT) ในการออกกาลงกายมขอควรพจารณาดงน (คณาฉนท อนออน. 2552 : 20) 4.2.1 ความบอยของการออกก าลงกาย (Frequency) การออกกาลงกายควรทาอยางนอยสปดาหละ 3 ครง แตไมควรเกน 6 ครง ตอสปดาห คนทเรมตนออกกาลงกายใหม ควรออกกาลงกาย วนเวนวน เมอรางกายปรบสภาพไดแลวจงออกกาลงกายจนเปนกจวตร 4.2.1 ความหนกของการออกก าลงกาย (Intensity) ในการออกกาลงกายแตละครงจะตองใหหวใจหรอชพจรเตนระหวาง 60–80 % ของความสามารถสงสดทหวใจของคน ๆ นนจะเตนได สามารถหาอตราการเตนของหวใจสงสดไดดงน

98

อตราการเตนของหวใจสงสด 100% ( MHR) = 220 – อาย (ป) ชพจรเปาหมาย = MHR คณ % ครง ตอนาท

การจบชพจรกสามารถทาไดงาย ๆ คอ การจบบรเวณขอมอประมาณ 15 วนาทแลวคณดวย 4 โดยทาเปนระยะระหวางการออกกาลงกาย หรอควรมอปกรณการจบชพจร ซงมหลายรปแบบ เชนแบบทเปนนาฬกาขอมอ การออกกาลงกายอยาหกโหมจนชพจรเตนเรวเกนชพจรสงสดเพราะจะเปนอนตรายกบหวใจ

4.2.3 ความนานของการออกก าลงกาย (Time) การออกกาลงกายควรทาอยางตอเนอง ประมาณ 20 นาท เปนอยางนอย แตถาเดนตองเดนเรว ๆ 40 นาท

4.3 ประเภทของการออกก าลงกาย (Type) แบงออกเปน 7 ประเภท คอ

4.3.1 การบรหารดวยมอเปลา (Calisthenics Exercise) ใชกระตนรางกายกอนประกอบกจกรรมออกกาลงกาย

4.3.2 การบรหารแบบยด-เหยยด (Stretching Exercise) เพอใหขอตอมความตงอยระยะหนง ควรทากอนออกกาลงกายทหนก

4.3.3 การเกรงกลามเนอโดยไมเคลอนไหวอวยวะ (lsometric Exercise) เปนการออกกาลงกายโดยเกรงกลามเนอ อวยวะสวนอน ๆไมมการเคลอนไหวหรอออกแรงผลกวตถทไมเคลอนไหว

4.3.4 การออกกาลงกายแบบยกน าหนก (lsotonic Exercise) เปนการออกกาลงกายเกรงกลามเนอพรอมกบการเคลอนไหวขอตอหรอแขนขา เชน ยกนาหนก การเพาะกาย

4.3.5 การออกกาลงกายตอสแรงตานดวยความเรวคงท (lsokinetic Exercise) การออกกาลงกายแบบใหม โดยอาศยเครองมอการออกกาลงกายททนสมย

4.3.6 การออกกาลงกายแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic Exercise) เปนการออกกาลงกายทไมใชออกซเจนในการสนดาปพลงงาน กลามเนอจะใชพลงงานสาร ATP CP และGlycogen ทมอยในกลามเนอ

4.3.7 การออกกาลงกายแบบใชออกซเจน (Aerobic Exercise) เปนการออกกาลงกายโดยรางกายจะนาออกซเจนไปสนดาปกบสารอาหาร คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน เกดเปนพลงงานทใชในการเคลอนไหวสวนตาง ๆ ของรางกายดวยความเรวปานกลาง เชน วายน า วง ขจกรยาน กระโดด ฯลฯ

99

4.4 ขนตอนการออกก าลงกาย เปนการออกกาลงกายทสามารถปฏบตตามขนตอนไดดงน (เทพประสทธ กลธวชวชย ใน www.cusc.chula.ac.th/matter) 4.4.1 ขนตอนท 1 การเตรยมความพรอมของรางกายกอนการออกก าลงกาย (Warm up) ไดแก การเตรยมความพรอมทวไปของบคคลกอนออกกาลงกาย เชน การพกผอนอยางเพยงพอ ไมเปนโรคภยทเปนอปสรรคตอการออกกาลงกาย การเตรยมพรอมเรองสถานทและอปกรณ ไมรบประทานจนอม และการอบอน 4.4.2 ขนตอนท 2 การออกก าลงกาย (Exercise work out) เปนการปฏบตทเปนหลกของการออกกาลงกายอาจจะใชกจกรรมการออกกาลงกายแบบใดกไดใชระยะ เวลาในการออกกาลงกายจะประมาณ 15 นาทขนไปสวนจะมากสดถงเวลาเทาใดนนขนอยกบปจจยอน คอ รางกายและจตใจ สวนสภาพจตใจมความพรอมและสนกเพลดเพลน ถอเปนองคประกอบสาคญของการออกกาลงกายเพอสขภาพ และ ควรจะใชเวลาประมาณ 15-60 นาท/วน และขนอยกบกจกรรมทใชในการออกกาลงกาย

4.4.3 ขนตอนท 3 การปรบรางกายเขาสสภาพปกตหลงการออกก าลงกาย (Cool down) การปรบสภาพรางกายเขาสสภาพปกตหลงการออกกาลงกายมความจาเปนอยางยงเพราะขณะ ทรางกายทางานอยางหนกแลว ถาหยดการออกกาลงกายทนททนใดอาจจะทาใหเกดผลเสยตอรางกายได เชน เกดการเจบปวดกลามเนอ เปนไขเนองจากรางกายปรบสภาพไมทน

4.4.4 ผลของการออกก าลงกาย การออกกาลงกายอยางสมาเสมอสงผลตอการทางานของระบบตาง ๆ ในรางกาย โดยสรปดงน

4.4.4.1 ผลการออกก าลงกายทมตอระบบกลามเนอ (1) กลามเนอมขนาดใหญ แขงแรงขน (2) กลามเนอมประสทธภาพการทางานดขน หรอสามารถทางานไดมากหรอ

หนกเพมขนมความทนทานมากขนหรอทางานไดนานขน (3) ระบบการทางานของกลามเนอจะปรบตามลกษณะของการใชใน

การออกกาลงกาย

(4) กลามเนอสามารถทนความเจบปวดไดดขน 4.4.4.2 ผลการออกก าลงกายตอระบบกระดก ขอตอ

(1) กระดกจะมความหนาและเพมขนาดมากขน โดยเฉพาะวยเดก (2) กระดกมความเหนยวและแขงเพมขน

100

(3) ขอตอตาง ๆ ทางานไดอยางมประสทธภาพมากขน 4.4.4.3 ผลการฝกตอระบบหายใจ

(1) ทาใหประสทธภาพการหายใจดขน (2) ขนาดของทรวงอกเพมขน (3) ปอดมขนาดใหญและมความจเพมขน (4) อตราการหายใจลดลงเนองจากการหายใจแตละครงมประสทธภาพ

มากขน (อตราการหายใจของคนปกต 16-18 ครง/นาท)

4.4.4.4 ผลการออกก าลงกายตอระบบไหลเวยน (1) การสบฉดโลหตของระบบไหลเวยนดขนทาใหอตราการเตนของ

หวใจลดลง (ชพจรปกต ชาย 60 ครง/นาท หญง 72 ครง/นาท)

(2) ขนาดของหวใจใหญขน (3) หลอดเลอดมความเหนยวยดหยนดขน ไขมนในเสนเลอดลดลง

4.5 การออกก าลงกายเพอสขภาพ

4.5.1 การออกก าลงกายเพอสขภาพ หมายถง การออกกาลงกายเพอพฒนารางกาย อารมณ จตใจ และสตปญญา ทาใหรางกายแขงแรงเกดภมตานทานโรคภยทเกดขนและมชวตทยนยาว สามารถทาไดโดยการเดน วง วายนา ถบจกรยาน กระโดดเชอก เตนแอโรบก 4.5.2 หลกการพจารณาการออกก าลงกายเพอสขภาพ ในการออกกาลงกายเพอสขภาพ ทดมหลกการ ทควรพจารณา ดงน

4.5.2.1 ความถของการออกกาลงกาย หมายถง จานวนครงในการออกกาลงกาย เชน จานวนวน ในการออกกาลงกาย ควรออกกาลงกายทกวนหรออยางนอยวนเวนวน

4.5.2.2 ความหนกของการออกกาลงกาย คอ ความพอเหมาะของการออกกาลงกายของแตละบคคล โดยทวไปมกจะใชชพจรเปนตวกาหนด หรอ ใชนาหนกของงานกาหนด

4.5.2.3 ความนานในการฝกแตละครง หมายถง ระยะเวลาในการออกกาลงกายแตละครงประมาณ 15–60 นาท 4.5.2.4 รปแบบการออกกาลง หมายถง วธการออกกาลงกายแบบตาง ๆ ทนามาใชออกกาลงกาย เชน กฬา กจกรรมการออกกาลงกาย การใชเครองมอออกกาลงกาย 4.5.3 หลกของการออกก าลงกายเพอสขภาพ ควรปฏบตตามหลกและวธการ ดงน

4.5.3.1 ควรเรมออกกาลงกายอยางสมาเสมอ ทละนอยไมหกโหม 4.5.3.2 เลอกกจกรรมทเหมาะสมกบอายและสมรรถภาพของแตละคน 4.5.3.3 ควรออกกาลงกายอยางนอย 3-5 วนตอสปดาห

101

4.5.3.4 ควรอบอนรางกายกอน (Warm up) 5-10 นาท แลวเรมการเคลอนไหวจากชาใหเรวขน

4.5.3.5 หลงจากเสรจกจกรรมการออกกาลงกาย ควรคอย ๆ ผอนคลายกลามเนอ หลงการออกกาลงกาย (Cool-down) จนกระทงสสภาวะปกต

4.5.3.6 ควรมสขนสยในการออกกาลงกาย เชน แตงกายใหเหมาะสม 4.5.3.7 ควรคานงถงสภาพของรางกาย

4.5.4 ประเภทกจกรรมการออกก าลงกายเพอสขภาพ แบงได 2 ประเภทดงตอไปน 4.5.4.1 กจกรรมการออกกาลงกายทตองใชอปกรณชวย ไดแก กจกรรมทตองใชอปกรณชวยในการออกกาลงกาย เชน ฟตบอล บาสเกตบอล เทนนส แบดมนตน 4.5.4.2 กจกรรมการออกกาลงกายทไมตองใชอปกรณชวย ไดแก กจกรรมทไมจาเปนตองใชอปกรณชวยในการออกกาลงกาย เชน การเดน การวง การวายนา กายบรหาร

4.6 ขอควรปฏบตในการออกก าลงกายเพอสขภาพ ควรปฏบต ดงน 4.6.1 การแตงกาย ทเหมาะสมรดกมทาใหการเคลอนไหวมประสทธภาพ และชวย

ปองกนอนตราย 4.6.2 เลอกเวลาดน ฟา อากาศ หมายถง การกาหนดเวลาฝกซอมทแนนอน 4.6.3 ควรงดอาหารหนกกอนการออกกาลงกาย อยางนอย 2-3 ชวโมง สาหรบกฬาท

ตองเลนเปนเวลานาน ๆ เชน การขจกรยานทางไกล รางกาย ตองใชพลงงานมาก อาจจาเปนตองไดรบอาหาร ทยอยงาย และมปรมาณไมถงกบอมเปนระยะ ๆ อาหารทเหมาะสมทสด คอ คารโบไฮเดรต ซงอยในสภาพทเปนของเหลว และมกากใยนอย

4.6.4 การดมนา การสญเสยนา จะทาใหสมรรถภาพลดตาลง ดงนน การใชนา ชดเชยสงทขาดหายไปทาใหสมรรถภาพเพมขน

4.6.5 ความเจบปวย ทาใหสมรรถภาพทางกายลดลงและรางกายตองการพกผอน ดงนนควรหยดพกชวคราวจนกวาจะหายเปนปกต

4.6.6 ระหวางการออกกาลงกายจะตองทาจตใจใหปลอดโปรง ขจดเรองทรบกวนจตใจออกไป หากขจดไมไดกไมควรออกกาลงกาย เพราะจะทาใหเสยสมาธและเกดอบตเหตไดงาย 4.7 โทษของการไมออกก าลงกาย สามารถสรปไดดงน (มนส ยอดคา. 2548 : 51)

4.7.1 กระดกเปราะ บาง แตกหกงาย 4.7.2 ระบบประสาทเสยดลยภาพ ทาใหเกดความผดปกตในการทางานของอวยวะ

ภายใน เชน ระบบทางเดนอาหาร ระบบประสาทอน ๆ ไดแก เปนลมงาย เหงอออกตามมอ ตามเทา

102

ใจสน นอนไมหลบ 4.7.3 โรคหลอดเลอดหวใจเสอมสภาพ โรคอวนจากการขาดการออกกาลงกาย 4.7.5 กลามเนอลบ มกาลงนอย ขดยอกและปวดกลามเนอไดงาย 4.7.6 โรคความดนโลหตสง จากสภาพทหลอดเลอดมการเสอม

5. นนทนาการ (Recreation) “นนทนาการ” มาจาก “สนทนาการ” ทบญญตโดยพระยาอนมาราชธน หรอ เสฐยรโกเศศ ตงแตป พ.ศ. 2507 ซงคาวา “นนทน” หมายความวาราเรงสนกสนาน สนธกบคาวา “อาการ” เรยกวา นนทนาการ หมายถง อาการทสนกสนานราเรงซงหมายถงพฤตกรรมของคนเมอเขารวมกจกรรมตางๆ แลวกใหเกดอาการสข สนกสนาน ราเรง ตรงกบคาศพทภาษาองกฤษวา “ Recreation” นอกจากน ยงมนกวชาการตาง ๆ ไดใหความหมายเกยวกบนนทนาการไวดงน นนทนาการ หมายถง กจกรรมทกระทาในเวลาวางจากภารกจงานประจา โดยเขารวมดวยความสมครใจ ความพงพอใจไมมการบงคบ เปนกจกรรมทไมขดตอธรรมเนยมประเพณ กฎหมายบานเมอง และกอใหเกดความสข สนกสนาน เพลดเพลน เกดความเจรญงอกงามทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา (ดารณย ศรสวสดกล. 2546 : 10) นนทนาการ หมายถง การพกผอนหยอนใจโดยการเปลยนแปลงชวตประจาวนทเคยปฏบตมา ซงอาจจะใชเวลาใหเปนประโยชนใหความสนใจ หรอสมครใจกระทากจกรรมนน ๆ เพอกอใหเกดความสข (ดวงพงศ พงศสยาม. 2552 : 64) ภาพท 4-3 กจกรรมนนทนาการ ทมา : http://www.thaisecondhand.com/_board/tr/data/TR6128621.html

http://www.osrd.go.th/brdp/link/forlive/index.htm

103

5.1 ความส าคญของนนทนาการ สามารถสรปไดดงน (ดารณย ศรสวสด. 2546 : 12) 5.1.1 นนทนาการเปนสอสาคญในการพฒนามนษยใหมความสมบรณทงรางกาย

จตใจ อารมณ และสงคม 5.1.2 กจกรรมนนทนาการสามารถเปนสอในการเสรมสรางบรรยากาศใหเกดความอบอนในครอบครว

5.1.3 ชวยสรางคนใหเปนผทมเหตผล รจกเสยสละและชวยเหลอผอน 5.1.4 ชวยลดปญหาอาชญากรรม ชวยลดอบายมข ชวยสรางสงแวดลอมทด 5.1.5 ชวยสงเสรมความรก ความสามคค สรางความสงบสขในชาต

5.2 จดมงหมายของนนทนาการ นนทนาการมความสาคญในการพฒนาทรพยากรมนษยใหมความเจรญงอกงาม ดงตอไปน

5.2.1 พฒนาอารมณสขของบคคลในชมชนโดยอาศยกจกรรมตาง ๆ เปนสอกลางใน ชวงเวลาวาง หรอเวลาอสระ สามารถกอความสขสนกสนาน เพลดเพลน และความสขสงบ

5.2.2 เสรมสรางประสบการณใหม ใหกบผเขารวม ทงนเพราะความหลากหลายของ กจกรรมในแตละสถานท

5.2.3 เพมพนประสบการณ หรอคณภาพชวตของบคคล 5.2.4 เสรมสรางการมสวนรวมของบคคลและชมชน ฝกใหเขารวมในกจกรรมของ

ชมชนดวยความสนใจและสมครใจ 5.2.5 สงเสรมการแสดงออกแหงตน กจกรรมนนทนาการหลายประเภทเปนการ

สงเสรมใหบคคลไดแสดงออกในดานความคด สรางสรรค ทาใหสามารถเรยนรและรจกตนเองมากขน เปนการสงเสรมสขภาพ และบคลกภาพใหแกตนเอง

5.2.6 สงเสรมคณภาพชวตของบคคลและสงคมทกกลม ไมวาจะเปนชมชนยากจนแออดชมชนมงม ประชากรพเศษ คนพการ และกลมคนดอยโอกาส

5.2.7 สงเสรมความเปนมนษยชาต กจกรรมนนทนาการสงเสรมพฤตกรรมและพฒนาความเจรญงอกงามของบคคล สรางความเขาใจอนดในหมเพอนมนษย เขาใจสภาพแวดลอมความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต ชวยสงเสรมความเขาใจอนดและมตรภาพของมนษยในสงคมทมการปกครองในระบบทตางกน

5.2.8 สงเสรมความเปนพลเมองดในดานสทธ หนาท ความรบผดชอบ ระเบยบวนย และการปรบตว ชวยใหสงคมอบอนและเพมพนคณภาพชวต

104

5.3 คณคาของนนทนาการกบการพฒนาคณภาพชวต กจกรรมนนทนาการมผลตอการสงเสรมการสรางประสบการณชวตของบคคลจากชวงเวลาวาง ซงคณคาของนนทนาการมสวนชวยพฒนาคณภาพชวต ดงน (ดารณย ศรสวสดกล. 2546 : 67)

5.3.1 พฒนาสขภาพ กจกรรมนนทนาการชวยใหเกดการผอนคลายความตงเครยดจากภารกจ เกดสนกสนานรนเรง ลมปญหาทเกดขน และสงเสรมความสมพนธทางสงคม

5.3.2 พฒนามนษยสมพนธ ชวยพฒนาคณลกษณะของบคคล เชนความกลาหาญ ความอดทน ความยตธรรม ความซอสตย ความรวมมอ การยอมรบในสทธของผอน

5.3.3 พฒนาการเปนพลเมองด กจกรรมนนทนาการสงผลดานสรางสรรค ทาใหเกดความเขาใจ สามารถทางานรวมกนได ลดปญหาอาชญากรรม ทาใหสขภาพดขน

5.3.4 พฒนาตนเอง กจกรรมนนทนาการชวยเสรมสรางความคดและพฒนาทกษะความสามารถดานตาง ๆ ซงทกษะเหลานจะชวยใหบคคลสามารถพฒนาตนเองใหสามารถอยรวมกบบคคลอนได 5.4 ประโยชนของนนทนาการ นนทนาการเปนกจกรรมทบคคลเขารวมดวยความสมครใจเพอความสข สนกสนาน ดงนนนนทนาการจงมประโยชนดงน (สนสา เดนประภา. 2546 : 3)

5.4.1 ชวยใหบคคลและชมชนพฒนาสขภาพจต และสมรรถภาพทางกายทดเกดสมดลของชวต

5.4.2 ชวยใหบคคลและชมชนไดรบความสขสนกสนาน ใชเวลาวางใหเกดประโยชน

5.4.3 ชวยปองกนอาชญากรรมและพฤตกรรมเบยงเบนในทางทไมพงประสงคของ เยาวชนและเดก กจกรรมนนทนาการตางๆ ชวยใหเดกและเยาวชนเลอกไดตามความสนใจ และไดใชเวลาวางในการพฒนาลกษณะนสยทไมพงประสงคได

5.4.4 สงเสรมความเปนพลเมองด การทชมชนไดมโอกาสใชเวลาวางใหเกดประโยชนโดยเขารวมกจกรรมนนทนาการจะไดเรยนรในเรองของหนาท ความรบผดชอบ ลดความเหนแกตว สรางคณคาจรยธรรม ความมน าใจ ซงถอวาเปนกจกรรมของความเปนพลเมองทดของประชาชาต

5.4.5 สงเสรมการพฒนาอารมณสข รวมทงความสนกสนานและความสขสงบ ทาให อารมณแจมใส และชวยสงเสรมการพฒนา การควบคมอารมณ และบคลกภาพทด

5.4.6 สงเสรมศลปวฒนธรรมของชาต ประวตศาสตร โบราณสถาน โบราณวตถ การเรยนรทศนคตและความซาบซงอนกอเกดการอนรกษศลปวฒนธรรม และเอกลกษณของชาต

105

5.4.7 สงเสรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาต กจกรรมนนทนาการกลางแจงและนอกเมองชวยสอนใหผ ทเขารวมไดซาบซงรคณคาของธรรมชาต และสามารถดแลอนรกษธรรมชาตซงจะเปนประโยชนตอชมชนและประชาชาตของโลก

5.4.8 สงเสรมในเรองการบาบดรกษา กจกรรมนนทนาการเพอการบาบดเปนกรรมวธ ทจะชวยรกษาคนปวยท งทางดานรางกายและจตใจ ชวยสงเสรมความหวง กจกรรมนนทนาการทางสงคมชวยสรางขวญและกาลงใจของคนปวย

5.4.9 สงเสรมมนษยสมพนธและการทางานเปนทม กจกรรมกลมสมพนธชวยใหบคคลไดแสดงออกและละลายพฤตกรรมของกลม สรางเสรมคณคาทางสงคม ฝกการอยรวมกนอยางมความสข ลดความเหนแกตว เสรมสรางความสามคคและความเขาใจอนดในหมคณะ

5.4.10 สงเสรมและบารงขวญทหาร และตารวจทปฏบตหนาทตามชายแดนกจกรรมนนทนาการทจดขนเพอสงเสรมขวญและกาลงใจของทหาร ตารวจชายแดนเปนสงจาเปนทสาคญยงในการตอบแทนให กาลงใจในกจกรรมเวลาวางแกกองทหารและตารวจชายแดน

5.4.11 ชวยสงเสรมความรก ความอบอน และความเขาใจอนดภายในครอบครว

5.5 ประเภทของกจกรรมนนทนาการ กจกรรมนนทนาการมหลากหลายประเภทดงน (ดารณย ศรสวสดกล. 2546 : 69)

5.5.1 งานอดเรก (Hobby) เปนกจกรรมทสงเสรมทกษะ ความสามารถเฉพาะตวในการพฒนาคณภาพชวตของมนษย ตงแตวยเดก เยาวชน ไดแก วาดภาพ การประดษฐสงของ การถายรป เลนเกม เลนกฬา การเตนรา การเลยงสตว การสะสม การแกะสลก การคดสตรอาหาร การออกแบบเสอผา ทศนศกษาในสถานทตางๆ การศกษาดวยตนเอง เชน การเรยนดนตร

5.5.2 นนทนาการประเภทศลปหตถกรรม (Art and Crafts)เปนการสงเสรมทกษะความสามารถพเศษ งานฝมอ ความคดสรางสรรค เพอกอใหเกดการพฒนาอารมณสข และความเจรญเตบโตทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา 5.5.3 การเตนร าและกจกรรมเขาจงหวะ (Dances) การใชกจกรรมนนทนาการประเภทการเตนราและกจกรรมเขาจงหวะ มหลากหลาย เชน การเตนราเพลงลาตนอเมรกา การเตนราแบบรอคแอนดโรล การเตนราบอลรม การเตนราแบบพนเมอง การเคลอนไหวเบองตน การเตนราประกอบเพลง ลลาศ

106

5.5.4 เกมกฬา (Games and Sport) เกม เปนกจกรรมนนทนาการทมกฎกตกาไมซบซอน สงเสรมพฒนาการดานทกษะพนฐานของการเคลอนไหว หรอนาไปสกฬาใหญ ซงสามารถเลนไดเหมาะกบสถานท ตลอดทงบคคลทกเพศทกวย เกมกฬา เปนกจกรรมทสงเสรมการใชเวลาวางดวยการออกกาลงกาย เพอพฒนาสมรรถภาพ และเพอการสนองตอบตามความตองการตามธรรมชาต 5.5.5 การละคร (Drama) เปนกจกรรมการแสดงออก การระบายอารมณหรอกจกรรมของชวตประจาวน เปนการสรางความรสกการแสดงออกแหงตน เชน การแสดงพธทางศาสนา ความฝนหรอจนตนาการ 5.5.6 การดนตรและการรองเพลง (Music and Singing) การใชเวลาวางใหเกดประโยชนโดยการใชกจกรรมนนทนาการประเภทดนตร และรองเพลง ไดแก การรองเพลง การเลนดนตร การฟงเพลง เพลงประกอบกจกรรมเขาจงหวะ เชน ราวง การสรางสรรคทางดนตร เชน การแตงเพลง เนอรอง ทานอง กจกรรมดนตรแบบผสม เชน การเตนราพนเมอง เปนตน 5.5.7 การทองเทยวทศนศกษา (Tourism and Traveling) เปนกจกรรมทสรางเสรมประสบการณชวต สรางความประทบใจ ความซาบซงในธรรมชาต ศลปวฒนธรรม ประเพณ วถชวตของชมชน สงคมในลกษณะทแตกตาง สรางความเขาใจอนดตอเพอนมนษย ตอธรรมชาต สงแวดลอม และวฒนธรรม 5.5.8 นนทนาการวรรณกรรม (อาน พด เขยน) (Reading Speaking and Writing) เปนกจกรรมนนทนาการทเกาแกของมนษยชาตทสงเสรมใหบคคลไดพฒนาทกษะความรความสามารถดานการอาน การพด และการเขยนกอใหเกดการแสดงออกแหงตนอยางสรางสรรค เกดการพฒนาจนตนาการ และใหความสนกสนานเพลดเพลน เชน การอานหนงสอประวตศาสตรคนสาคญ การอานนวนยาย การเขยนจดหมายสงคมธรกจ การเขยนรอยกรอง การเขยนคอลมน การพดโตวาท การเลานทาน การจดพบปะสภากาแฟ การพดในทชมชน

107

5.5.9 นนทนาการอาสาสมคร (Voluntary Service) เ ปนกจกรรมท สง เสรมในเ รองคณธรรม จ รยธรรม การให และการรบ การรวมมอ ของชมชน อนจะกอใหเกดการพฒนาจตใจของบคคลและสงคม เชน YMCA YWCA ศ นย เยาวชน สงเสรมการพฒนาเยาวชน สมาคมและมลนธท เปนองคกรเอกชนอาสาสมคร บรการชมชนและสงคม 5.5.10 นนทนาการกลางแจง/นอกเมอง (Outdoor Recreation) เ ป น ก จ ก ร ร ม ท ส ง เ ส รม ใ ห บ ค ค ล ไ ด ม โ อ ก า ส ใ ก ล ช ด ธ ร ร ม ช า ต ทนอกเหนอจากสภาพแวดลอมในบานหรอในหองเรยน ไดแก กจกรรมอยคายพกแรม กจกรรมกฬาประเภทเสยงอนตรายและทาทาย เชน การแขงรถ แขงเรอ กฬาไตยอดเขา 5.5.11 นนทนาการพเศษ (Special events) เปนกจกรรมนนทนาการทจดขนในโอกาสพเศษ มการจดเตรยมอาคารสถานท เพอเปดโอกาสใหชมชนไดมารวมกน ไดแก วนสงกรานต ลอยกระทง วนเกดชมชน การประกวดสงประดษฐ สตวเลยง การจดสวน การจดดอกไม การจดโตะหมบชา การแขงรถ แขงขนตกปลา 5.5.12 นนทนาการประเภทกลมสมพนธ มนษยสมพนธ (Group Process) เปนกจกรรมทใหคณคาการเรยนร การทางานรวมกนในสงคม ลดความเหนแกตว ตวบคคลมความรสกตนเองมคณคา และการเปนสวนหนงของสงคม มความรบผดชอบ การเปนผนา ผตามทด ไดแก การอภปราย เกมสงเสรมคณคาประชาธปไตย เกมการทางาน เปนทม เกมคานยม 5.5.13 นนทนาการประเภทพฒนาจตใจและความสขสงบ เปนกจกรรมทสอนคณคาในเรองของการพฒนาสมาธ จตใจ ความสงบสข ซงไมไดเนนเรองการเคลอนไหว ตนเตน หรอความสขสนกสนาน ตวอยางเชน กจกรรมฝกสมาธ โยคะ การฟงเพลง ศกษาธรรมะ ปรชญา มวยจน

108

5.5.14 นนทนาการประเภทพฒนาสขภาพและสมรรถภาพ เปนกจกรรมทใหคณคาในเรองการพฒนาคณภาพชวตในดานสขภาพทางกาย และ จตใจ เชน การวงเดนเพอสขภาพ ขจกรยาน การควบคมน าหนก การบรโภคอาหาร และโภชนาการ 5.5.15 นนทนาการทางสงคม (Social Recreation) กจกรรมนนทนาการทางสงคมเปนกจกรรมทชวยสงเสรมโอกาส มนษยสมพนธ ความเขาใจ ความสามคค ตอเพอนมนษย ไดแก เกมกลมสมพนธ ละคร ดนตร การเตนรา กฬาเพอนนทนาการ ศลปหตถกรรม งานเลยงสงสรรค

6. การพกผอน (Rest) การพกผอน หมายถง การพกระหวางการทางาน หรอการเลน เพอผอนคลายความตงเครยด รวมทงพลงกายและจตใจเพอจะทางานตอไป สามารถแบงออกได 3 ลกษณะ คอ การพกผอนนอนหลบ การพกผอนหยอนใจ และ การพกผอนโดยการออกกาลงกายหรอเลนกฬา

6.1 การพกผอนนอนหลบ เปนการพกผอนทดทสด และจาเปนตอมนษยทกคน

6.1.1 การหลบ คอ การหยดพก ของรางกาย ชวครงชวคราว โดยไมรสกตว และมกจะรวมดวย การนอนราบ การเงยบ หลบตา กรน หรออากป กรยาใดๆ ทม สวนชวย แสดงวา "หลบแลว" โดยทวไปแลวคนเราตองการการพกผอนหลบนอนอยางนอย 6-8 ชวโมงตอวน 6.1.2 ประโยชนของการนอนหลบ มคณคาตอสขภาพดงน (1) การนอนหลบเปนการสงเสรมกระบวนการสรางพลงงานของรางกายเพอ ทดแทนพลงงานทสญเสยไป

(2) การนอนหลบมความจาเปนตอการเจรญเตบโตและการสรางเซลลสมอง (3) การนอนหลบเปนการฟนฟความรสกของบคคลภายหลงการกระทากจกรรม

ในแตละวน (4) การนอนหลบทาใหเกดปญญาและอารมณด

109

ปญหาการนอนไมหลบหรอนอนไมเพยงพอ (insomnia) พบไดประมาณรอยละ 30-40 ของประชากร แตทเปนปญหาเรอรงมประมาณรอยละ 10 บคคลทมโอกาสเสยงตอการเกดปญหาการนอนไมหลบคอ ผสงอาย ผปวยทมโรคทางกายเรอรง หรอใชยาประจา และผปวยโรคจตเวช

6.1.3 สาเหตของการนอนไมหลบ การนอนไมหลบมสาเหตจากปจจยหลายประการ ซงสามารถซงสามารถสรปไดดงน (www.thailabonline.com/)

6.1.3.1 หลบยาก หรอหลบนอย มาตงแตเดก ถาเปนลกษณะเฉพาะตว แบบนกคงไมรสกผดปกต

6.1.3.2 นอนผดเวลา หรอผดสถานท บอยครงทรสกตาคาง นอนไมหลบ เพราะนอนดก เลยเวลาทเคยนอนไปมาก หรอนอนผดท แปลกท สาเหตแบบน ถาจาเปนตองใหหลบ กอาจจะตองใชยาชวย

6.1.3.3 ขามเขตเวลา (time zone) ทาใหเกด jet lag เปนอกสาเหต ททาใหรางกายปรบตวไมทน จงยงคงตนอย แมจะเปนกลางคนในประเทศใหม โดยปกตแลว รางกายจะปรบตวจนนอนหลบไดเอง ในเวลาเพยงไมกวน

6.1.3.4 ถกรบกวนจากสภาพแวดลอมทนอน คนทนอนขาง ๆ สงเสยงกรน หนวกหหรออาจจะนอนดนมาก จนคณไมเปน หองนอนอาจสวางเกนไป หรอหนาวเกนไป ซงแกไขได ยงไปกวานน โดยทว ๆ ไปถาทนการรบกวน ไดสกพกกจะชน จนนอนหลบได

6.1.3.5 เครองนอนทใชไมเหมาะสม ในหลาย ๆ ราย ทมอาการ ไอ จาม หายใจไมออก น ามกน าตาไหล หรออาจมอาการ ผนคน ทกครงทลงนอน พบวา สาเหตมาจากทนอน หมอน ผาหม ของตนเอง ซงอาจเปนแบบนน ทหมกหมมสงสกปรกไว หรออาจเปนหมอนขนเปด ขนหานทมตวไรฝ น ทกอใหเกด อาการแพ ซงสวนใหญ กแกปญหางาย ๆ โดยเปลยนมาใชพวก ใยสงเคราะหคณภาพ ไวใจได ไมปลอมปน ทไมกอใหเกด อาการแพ

6.1.3.6 โรคประจาตว อยางใดอยางหนง คนทปวยดวยโรค ปวดขอเรอรง มกปวดขอตอนกลางคน ทาใหตนบอย คนทเปน โรคหวใจและเกดภาวะหวใจลม หรอคนทเปนโรคหอบหด อาจเกดอาการ เหนอย แนนหรอหอบตอนกลางคนไดงาย ผชายสงอาย ทตอมลกหมากโต กอาจตองลกขนปสสาวะบอย ๆ แขนขากระตก หรอกลามเนออน ขณะหลบ (nocturnal myoelonus)สวนใหญ จะเกดในผใหญ ตงแตวยกลางคนขนไป และมกเปนมากขน เมออายสงขน มกเปนทขาอาจเปนแค กระดกนวมอ เปนระยะๆ หรองอแขน ฟาดแขนแรง ๆ กได อาการเหลาน จะเปนมากขน ถาอดนอน หรอมเรองเครยด หรอเกดโรค ทางระบบประสาท หลอดเลอดในสมองแตก ตบ หรอตน โรคเบาหวาน ฯลฯ

110

6.1.3.7 การหายใจผดปกต ทาใหเกดโรค หยดหายใจขณะหลบ (Sleep apnea syndrome)ภาวะหายใจไมพอขณะหลบ (Sleep hypoventilation)

6.1.3.8 การใชยาหรอสงเสพตดบางอยาง บางคนชอบดมชา กาแฟตอนเยนแลวนอนไมหลบกควรงด คนทกนยา อาหาร หรอเครองดมอะไรเปนประจา พอหยดกน กอาจจะนอนไมหลบตองคอย ๆ หยดยาหรออาหารนน ทละนอยกจะหลบได 6.1.3.9 โรคจตโรคประสาท เปนสาเหตอาการทพบไดในโรคจตและโรคประสาท มกจะไดแก อาการนอนไมหลบ อารมณเศราอยากตาย มความ วตกกงวล หงดหงดไมมสมาธความกลว ผดปกตย าคดย าทา ความรสกไมสบาย ของรางกาย โรคจตโรคประสาท 6.1.4 ผลของการนอนหลบไมเพยงพอ ความงวง อารมณไมสดชน และความสามารถในการปฏบตงานลดตาลง ซงความรนแรงของผลสบเนองสมพนธกบปรมาณการนอนทลดลงและจานวนคนทนอนไดไมเพยงพอ ผปวยทมปญหา พบวามอตราของการขาดงาน การใช บรการทางการแพทยสงขน

6.1.5 วธการแกไขปญหาการนอนไมหลบ จงควรแกไขปญหาดงตอไปน (1) ปฏบตตามหลกสขบญญตเพอการนอนหลบ (sleep hygiene) เชนตนนอน และ

เขานอนใหเปนเวลา (2)ไมทากจกรรมอนใดบนเตยงนอน ยกเวนเรองนอน และกจกรรมทางเพศ (3)ใชเวลาบนเตยงนอนใหนอยทสดในแตละคน

(4)ในกรณทเขานอนแลว 10-15 นาท ยงไมสามารถนอนหลบได ไมควร พยายามนอนตอไป ควรลกไปจากเตยงหรอไปหองอนเพออานหนงสอเบา ๆ หรอทากจกรรมอน ๆ เมอรสกงวงจงกลบเขานอนใหม

(5)ไมควรมนาฬกาบอกเวลาในหองนอน (6)ไมทากจกรรมทตองออกแรงกาย หรอหนกสมองกอนเขานอน (7) มกจกรรมผอนคลายกอนการเขานอน เชน อาบนาอน ดมนมหรอนา

ผลไม อานหนงสอเบา ๆ10 นาท กอนเขานอน (8) งดกาแฟ ชา กอนเวลาเขานอน 6 ชวโมง และงดสรา บหรเมอเวลาเขานอน (9) พยายามไมงบหลบในชวงกลางวนมากเกนไป เพราะจะทาใหไม

งวงและคณภาพการนอนไมดในคนนน (10) การออกกาลงกายหนก ๆ ควรทาอยางนอย 3 วน / สปดาห

111

(11) ออกกาลงกายเบา ๆ อยางสมาเสมอ เชน เดนกอนเวลานอน 2-3 ชวโมง (12) การใชยาชวยการนอนหลบ ตองรวมกบการปฏบตตามสขบญญตของ การนอนหลบทดดวยเสมอไมตองพงพงยาอยางเดยว จดประสงคของการใชยาเพอชวยใหนอนหลบไดเรวขน ลดการตนกลางดก หรอเพอชวยลดความวตกกงวลในวนรงขน 6.2 การพกผอนหยอนใจ เปนการพกผอนเพอผอนคลายความเครยด ซงสามารถใชการออกกาลงกายเบา ๆ หรอกจกรรมการเลน เชน เกมนนทนาการ การทองเทยวเดนทาง หรอการบรหารรางกาย แบบตาง ๆ กจะชวยใหผอนคลายจากความเครยดได 6.3 ประโยชนจากการพกผอน สามารถสรปไดดงน 6.3.1 อวยวะตาง ๆ ในรางกายไดพกผอน ขณะทนอนหลบ รางกายจะผอนคลาย กลามเนอทวรางกาย การทางานของอวยวะตาง ๆ ในรางกายจะลดลง จงถอวาอวยวะตาง ๆ ไดพกผอนไปดวย หลงจากนอนหลบจะมความสดชน และพรอมทจะปฏบตกจงานตางๆ 6.3.2 คลายความเหนดเหนอยเมอยลา ขณะทปฏบตกจกรรมมการใชพลงงาน ของ รางกาย ทาใหพลงงานในกลามเนอมปรมาณลดลง และมการสะสมของเสย ไดแก กรดแลคตก สงผลใหประสทธภาพในการทางานของรางกายลดลง แตถามการหยดพกชวขณะหนงหรอ มการเปลยนอรยาบทเปนระยะ ๆ จะทาใหกลามเนอบรเวณนนไดผอนคลาย

6.3.3 ผอนคลายความเครยดจากการปฏบตภารกจแตละวนแมกระทงการเรยนหนงสอ อยางขยนขนแขง จะสงผลเสยตอรางกายและจตใจ การพกผอนโดยการปฏบตกจกรรมททาใหเกดความเพลดเพลนในเวลาวางหรอเมอเวลาทางานหนกมา จะชวยผอนคลายความเครยด

112

การสงเสรมสขภาพทางกายและสขภาพทางจต เรมจากสถาบนครอบครว ซงเปนสถาบนสงคมแหงแรกทมอทธพลสาคญตอพฤตกรรม บคลกภาพและ การปรบตวของบคคล หากสมพนธภาพระหวางสมาชกในครอบครวเปนไปดวยด มความรกความเขาใจและ เอาใจใสดแลซงกนและกน ครอบครวยอมมชวตปกตสข ดงนนการมสขภาพดจาเปนตองอาศยการออกกาลงกายอยางสมาเสมอและการพกผอนอยางเพยงพอ โดยเฉพาะในโลกยคโลกาภวฒนบคคลจะเกดความเครยดไดงายจากการเปลยนแปลงทางสงคมอยางรวดเรว บคคลผซงตองการสขภาพกายและสขภาพจตทดควรหากจกรรมนนทนาการประเภทตางๆเชน ดหนง ฟงเพลง ทองเทยว เพอผอนคลายความเหนอยลาจากการทางานและภาวะตงเครยดในการดารงชวตประจาวน

บทสรป

113

แบบฝกหดทายหนวยท 4 จงตอบค าถามใหไดใจความทสมบรณ 1. ความสาคญของสขภาพจต ……………………………………………………………………….. ............................................................................................................................................................. 2. ลกษณะของผทมสขภาพจตด ไดแก ............................................................................................... ............................................................................................................................................................ 3. แนวทางการสงเสรมสขภาพจต ไดแก .......................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ความเครยดทเกดขนกบนกศกษามสาเหตจากสงใด .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. จากขอ 4 นกศกษามวธการคลายเครยดอยางไร จงอธบาย .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6. หากนกศกษาพบวาเพอนทใกลชดเกดอาการเครยด นกศกษาจะชวยเหลอเพอนอยางไร จงอธบาย .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ตอนท 1 สขภาพและสขภาพจต

114

จงตอบค าถามตอไปนใหไดใจความทสมบรณ 1. การออกกาลงกายเพอสขภาพมผลตอคณภาพชวตอยางไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. นกศกษาปฏบตตามสขปฏบตแหงชาตขอใดเปนประจา และขอใดไมปฏบต เพราะสาเหตใด ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 3. ยกตวอยางกจกรรมนนทนาการทผเรยนเลอกปฏบต 1 กจกรรม และใหเหตผลทเลอกกจกรรมนน ๆ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. สาเหตใดททาใหนอนไมหลบ และมแนวทางการแกปญหานอนไมหลบอยางไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 5. ในแตละวนนกศกษามวธการพกผอนอยางไร และประโยชนทไดรบเปนเชนไร .......................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

ตอนท 2 : การออกก าลงกาย นนทนาการและการพกผอน

115

หนวยท 5 พลงงานกบการด ารงชวต

แผนผงความคด ปจจบนความตองการใชพลงงานเพอสนองการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมเพมขนในอตราสง การใชพลงงานจากน ามน ถานหน และ กาซธรรมชาต เปนปจจยทสงผลตอการเพมปรมาณกาซเรอนกระจกในบรรยากาศกอใหเกดความเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม โดยเฉพาะ สภาวะโลกรอนมผล กระทบโดยตรงตอวถชวตประชากรโลก การลดปรมาณ คารบอนไดออกไซด สชนบรรยากาศมความจ าเปนตองกระท า ดงนนการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานทดแทนรปแบบตางๆ จงเปนสงทตองตระหนก เพอการมพลงงานใชอยางย งยน

ความรพนฐาน

พลงงาน

กบการด ารงชวต

แหลงก าเนด

ประโยชน

ปญหาการใช

การอนรกษ

116

มนษยมการใชประโยชนจากพลงงานในรปแบบตางๆอยางหลากหลาย เพอการด ารงชวตซงพลงงานเหลานไดมาจากดวงอาทตยและอาหาร จากการขยายตวอยางรวดเรวทางภาคเศรษฐกจและอตสาหกรรม รวมทงการเพมจ านวนประชากรอยางตอเนอง ท าใหความตองการพลงงานเพมขนอยางรวดเรว แหลงพลงงานมจ านวนจ ากด ตองอาศยน าเขาจากตางประเทศ การส ารวจและพฒนาแหลงพลงงานใหมๆ ในประเทศตองใชเงนลงทนสงมาก และยงท าใหเกดการสญเสยทรพยากรธรรมชาตมหาศาล กอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม ดงนนการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยดจงเปนสงส าคญททกคนในสงคมตองตระหนกและรวมมออยางจรงจง

1. ความรพนฐานเกยวกบพลงงาน 1.1 ความหมายของพลงงาน พลงงานมความหมายดงน พลงงาน (Energy) หมายถง ความสามารถในการท างานงานได (The ability to do work) ซงอาจเปนแรงงานทไดจากธรรมชาตหรอมนษยดดแปลงมาจากธรรมชาต เพอประโยชนใชสอยในครวเรอนหรอวตถประสงคเชงเศรษฐกจ (วรรณา กอสกล. 2550 : 3) พลงงาน หมายถง ความสามารถในการท างาน เปนสงไมมตวตน จบตองไมได แตสามารถรบรไดดวยประสาทสมผส ไมสามารถวดคาไดโดยตรงแตวดไดจากการท างาน ถาสามารถ ท างานไดมาก แสดงวามพลงงานมาก ถาท างานไดนอยกแสดงวามพลงงานนอย เชน น ามน 10 ลตร ยอมท าใหรถวงไดไกลกวา น ามน 1 ลตร (สมนก โรจนพนส. 2544 : 97) สรป พลงงานเปนสงทอยในวตถหรอสารไดจากธรรมชาตและมนษยดดแปลงมาใชประโยชนได 1.2 รปแบบของพลงงาน จ าแนกไดหลายลกษณะขนอยกบวตถประสงคของการศกษา และการน าไปใชประโยชน ซงพลงงานรปแบบหนงสามารถเปลยนไปเปนอกรปหนงได ดงภาพท5-1

117

ภาพท 5-1 ความสมพนธของพลงงานตางๆ ทมา : สเทพ อสาหะ และคณะ. 2551 รปแบบของพลงงาน โดยทวไปจ าแนกรปแบบของพลงงานได ดงน 1.2.1 พลงงานเคม (Chemical Energy) เปนพลงงานทเกดจากภาวะทางเคม โดยวตถไดรบการเปลยนแปลง เชน การเผาฟน ถาน ไม และพลงงานอน ๆ เชน พลงงานไฮโดรเจน พลงงานเคมทอยในแบตเตอร (ปยวรรณ แสงสวาง และสพณณ ชวนสนท. 2543 : 47) 1.2.2 พลงงานความรอน (Heat Energy/Thermal Energy) เปนพลงงานเกยวของกบกจรรมในชวตประจ าวน ไมสามารถมองเหน แตรบรจากประสาทสมผส การบอกคาพลงงานความรอนทเกดในวตถ จงบอกไดวารอนมากหรอรอนนอย ซงระดบความรอนน เรยกวา อณหภม เครองมอทใชวดอณหภม คอ เทอรโมมเตอร หนวยวดอณหภมม 3 หนวย คอ (วรรณา กอสกล. 2550 : 234)

ปฏกรยาเอกโซเทอรมค

เครองก าเนดไฟฟา

พลงงานไฟฟา (electrical energy)

พลงงานเคม (chemical energy)

พลงงานจากการแผรงส (radiation)

พลงงานกล (mechanical energy)

พลงงานนวเคลยร (nuclear energy)

พลงงานความรอน

(heat energy)

เซลลไฟฟาฟาา การแยกธาตดวย

ไฟฟา

เอกซเรย

คลนวทย

การเผาไหม

ปฏกรยาเอนโดเทอรมค

กมมนตภาพรงส

เครองปฏกรณนวเคลยร เครองปฏกรณนวเคลยร

มอเตอร

การแผรงส

ความเสยดทาน เครองกล

118

1.2.1.1 องศาเซลเซยส (๐C) มขดบอกจดเยอกแขงของน าท 0 องศาเซลเซยส และจดเดอดของน า 100 องศาเซลเซยส 1.2.1.2 องศาฟาเรนไฮด (๐F) มขดบอกจดเยอกแขงของน าท 32 องศาฟาเรนไฮด และจดเดอดของน า 212 องศาฟาเรนไฮด

1.2.1.3 เคลวน (K) เรยกวา องศาสมบรณ มขดบอกจดเยอกแขงของน าท 273 เคลวน และจดเดอดของน าท 373 เคลวน พลงงานความรอนสามารถถายเทหรอถายโอนความรอนจากต าแหนงทอณหภมสงไปยงทมอณหภมต าไดหลายวธ การน าความรอน การพาความรอน และการแผรงสความรอน 1.2.3 พลงงานกล (Mechanical Energy) เปนพลงงานทแสดงออกมาในรปของ การท าใหวตถเกดการเคลอนทโดยสะสมอยในวตถ แบงได ดงน (วรรณา กอสกล. 2550 : 225) 1.2.3.1 พลงงานจลน (Kinetic Energy) เปนพลงงานทเกดขนเมอวตถเคลอนท เชน รถทก าลงวง หรอเครองยนตเผาน ามน ท าใหเกดพลงงานจลน

1.2.3.2 พลงงานศกย (Potential Energy) เปนพลงงานทซอนเรน สะสมอยในตววตถ อนเนองมา จากต าแหนง น าหนก และแรงโนมถวงของโลก คอ ถาอยในต าแหนงทสง จะมพลงงานศกยสงขน แลวกเปลยนเปนพลงงานจลน 1.2.4 พลงงานจากการแผรงส (Radiant Energy ) เปนพลงงานทถกถายทอดโดยคลนแมเหลกไฟฟา ซงรวมทงไฟฟา คลนวทย แสงทสามารถมองเหนได รงสอลตราไวโอเลตรงสอนฟาเรต 1.2.5 พลงงานไฟฟา (Electrical Energy) เปนพลงงานทใชมากทสดในปจจบนเนองจากเปนพลงงานทสามารถเปลยนเปนพลงงานรปอนไดงาย เชน การเปลยนเปนพลงงานกล จากพดลม หรอเปนพลงงานความรอนจากหมอหงขาว 1.2.6 พลงงานนวเคลยร (Nuclear Energy) เปนพลงงานรปหนงทนกวทยาศาสตรชาวผรงเศสชอ องรเบกเคอเรล ไดคนพบโดยบงเอญ เมอ พ.ศ. 2439 แตคนทวไปเรมรจกพลงงานนวเคลยรหลงจากทมการทงระเบดปรมาณทเมองฮโรชมา และนางาซาก ประเทศญปน หลงจากทมนษยไดรถงอ านาจการท าลายของระเบดปรมาณแลว จงไดคนควาวจย เพอน ามาใชประโยชนในทางสรางสรรค ปจจบน น าพลงงานนวเคลยรไปใช ในการพฒนาในดานตาง ๆ เชน ดานการแพทย การเกษตรและอตสาหกรรม

119

พลงงานนวเคลยร มหลายรปแบบ ไดแก พลงงานความรอน รงสแกมมา อนภาคเบตา อนภาคแอลฟา และอนภาคนวตรอน ซงอาจจะถกปลดปลอยออกมาเพยงบางอยาง หรอหลายๆ อยางพรอมกนกได ดงนนการน าพลงงานนวเคลยรไปใชประโยชน กเปนการน าเอารงส และ อนภาคตาง ๆ ไปใชงาน

2. แหลงพลงงาน 2.1. ประเภทแหลงพลงงาน จ าแนก ไดดงน (ศภลกษณ วฒนาวทวส. 2542 : 216)

2.1.1 จ าแนกตามแหลงพลงงาน ไดแก 2.1.1.1 แหลงพลงงานตนก าเนดปฐมภม เชน น า แสงแดด ถานหน 2.1.1.2 แหลงพลงงานแปรรปทตยภม เปนพลงงานทไดโดยการน าพลงงาน

ตนก าเนดมาแปลงรปเพอใชประโยชน เชน พลงงานไฟฟา น ามนปโตรเลยม 2.1.2 จ าแนกตามความกาวหนาทางเทคโนโลย และเศรษฐกจ ไดแก

2.1.2.1 แหลงพลงงานหลก เปนแหลงพลงงานรปแบบทใชในชวตประจ าวน เชน ผลตภณฑปโตรเลยมในสวนทใชเปนเชอเพลง

2.1.2.2 แหลงพลงงานทดแทน เปนแหลงพลงงานทใชเทคโนโลยโดยตองม การพฒนาเชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานความรอนใตพภพ

2.1.3 จ าแนกตามชวงเวลาในการใช ไดแก 2.1.3.1 แหลงพลงงานทสนเปลองเรว เปนพลงงานไมหมนเวยน เมอน ามาใช

นานไปจะหมดสนไปเรอย ๆ เชน พลงงานเชอเพลง 2.1.3.2 แหลงพลงงานทสนเปลองชา เปนแหลงพลงงานหมนเวยน สามารถ

น ามาใชไดเรอยๆ เชน แสงอาทตย น า ลม 2.1.4 จ าแนกตามลกษณะของขนาดทสามารถน ามาใชงานได ไดแก

2.1.4.1 แหลงพลงงานทมคณคาทางเศรษฐกจ เปนแหลงพลงงานขนาดใหญ น ามาใชเชงการคา น ามน

2.1.4.2 แหลงพลงงานทไมมคณคาทางเศรษฐกจ เปนแหลงพลงงานขนาด เลก ไมสามารถน ามาใชเปนการคาได สวนใหญใชในครวเรอน เชน มลสตว ของเหลอใชทาง การเกษตร

120

ส าหรบเนอหาในเอกสารนจะกลาวถงแหลงก าเนดพลงงานโดยแบงเปน 2 ประเภท คอ พลงงานทดแทน และพลงงานทใชแลวหมด 2.2 พลงงานทดแทน (Renewable Energy) หรอ พลงงานหมนเวยน หมายถง แหลงพลงงาน ทไดจากธรรมชาตใชประโยชนไดโดยไมมวนหมด หรอสามารถน ามาแปรสภาพเพอหมนเวยนกลบมาใชประโยชนได มหลายชอเรยก เชน พลงงานใชไมหมด พลงงานสะอาด และพลงงานสเขยว เนอง จากไมท าใหเกดมลพษตอสงแวดลอม เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานลม พลงงานน า พลงงานความรอนใตพภพ พลงงานชวมวล (สเทพ อสาหะ และคณะ. 2551 : 84) 2.2.1 พลงงานแสงอาทตย เปนพลงงานแผรงสจากดวงอาทตย ตนก าเนดของวฏจกร ของสงมชวต ท าใหเกดการหมนเวยนของน าและธาต พชเปลยนแสงอาทตยเปนพลงงานทางเคมโดยใชการสงเคราะหแสง เราใชประโยชนจากพลงงานนโดยการกนพช รางกายมอาหารเปนแหลงพลงงานหลก โดยเรมตนจากผผลตในระบบนเวศ และหากศกษาวเคราะหพบวา แหลงตนตอของพลงงานทใชท างานในชวตประจ าวน สวนใหญกลวนมาจากพลงงานจากดวงอาทตย

ภาพท 5- 2 พลงงานความรอนแสงอาทตย ทมา : www.cnn.com/.../space/ 12/01/solar.explainer

การเปลยนแปลงรปแบบพลงงานแสงอาทตย กระบวนการเปลยนแปลงพลงงานแสงอาทตยเปนพลงงานอนเพอความเหมาะสมในการน าไปใชประโยชนม 2 กระบวนการ ดงน

121

1. กระบวนการโพโตเทอรมอล (Photothermal Process) เปนกระบวนการเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานความรอน โดย ใชอปกรณรบแสง (Solar Collector) ดดพลงงานความรอนจากแสงอาทตยแลวถายเทใหกบของไหล เชน น า อากาศ จากนนผานเขาอปกรณเกบของไหลชนดนน ๆ 2. Photovoltaic Process เปนกระบวนการเปลยนแปลงพลงงานแสงอาทตยเปนกระแสไฟฟาโดยตรงโดยใชเครองมอและกรรมวธซบซอนมหลกการส าคญคอท าใหเกดการไหลของอเลคตรอน ดวยการใชเซลลสรยะซงผลตจากวสดกงตวน าทไวตอการรบแสง เชน ซลกา 2.2.2 พลงงานลม ลม เปนการเคลอนไหวของอากาศจากบรเวณทมความกดอากาศสงไปสบรเวณทมความกดอากาศต าในแนวนอน ซงแบงออกเปนประเภทตามเหตทเกดและบรเวณทเกด คอ ลมประจ าป ลมประจ าฤด ลมประจ าเวลา และลมประจ าถน ลมพาย ซงลมแตละประเภทมลกษณะ ดงน คอ

2.2.2.1 ลมประจ าป เปนลมพดอยเปนประจ าตลอดทงปในสวนตางๆ ของโลก แตกตาง กนไปในแตละเขตละตจดของโลก 2.2.2.2 ลมประจ าฤด เปนลมทพดเปลยนทศทางตามฤดกาล เรยกวา ลมมรสมมความส าคญมากกคอ

(1) ลมมรสมฤดรอน พดในแนวทศใต และตะวนตกเฉยงใต ในชวง เดอนมถนายน- สงหาคม

(2) ลมมรสมฤดหนาว พดในแนวทศเหนอ และตะวนออกเฉยงเหนอ ในชวงเดอนธนวาคม - กมภาพนธ 2.2.2.3 ลมประจ าเวลา เปนลมทเกดขนเนองจากการเปลยนแปลงความกดอากาศระหวาง 2 บรเวณในระยะเวลาสน ๆ ไดแก ลมบก ลมทะเล ลมภเขา และลมหบเขา บรเวณทอยตามชายฝงอทธพลของลมบก ลมทะเลมสงมาก โดยลมบกพดจากบกสทะเลในตอนกลางคน สวนลมทะเลพดจากทะเลเขาหาฝงในตอนกลางวน พลงงานลม เปนพลงงานหมนเวยนและสะอาด ถกน ามาใชในการเดนเรอในศตวรรษท 17 กษตรยของบาบโลนไดน ากงหนลมมาใชในการเกษตร จนกระทงศตวรรษท 18 เจมส วตตไดคดคนเครองจกรไอน าขนมาใชในการเดนเรอ ปจจบนไดมการน าเอาพลงงานลมมาใชประโยชน

122

อปกรณทชวยในการเปลยนจากพลงงานลมออกมาเปนพลงงานในรปอน ๆ เชน พลงงานไฟฟา หรอ พลงงานกล กไดแก กงหนลม กงหนลม เปนอปกรณทถกน ามาใชสกดพลงงานจลนของกระแสลมเปลยนใหเปนพลงงานกล จากนนจงน าพลงงานกลมาใชประโยชน กลาวคอ เมอกระแสลมพดผานใบกงหนจะเกดการถายทอดพลงงานจลนไปสใบกงหน ท าใหกงหนหมนรอบแกน สามารถน าพลงงานจากการหมนนไปใชงานได กงหนลมทใชในประเทศไทย ไดแก กงหนลมแบบใบกงหนไม กงหนลมใบเสอล าแพน และกงหนลมแบบใบกงหนหลายใบท าดวยแผนเหลก ชนดของกงหนลม กงหนลมทไดมการพฒนากนขนมานนจะมลกษณะและรปรางแตกตางกนออกไป แตถาจ าแนกตามลกษณะแนวแกนหมนของกงหนจะได 2 แบบ คอ 1. กงหนลมแนวแกนนอน (Horizontal Axis Wind Turbine) เปนกงหนลมทมแกนหมนขนานกบทศทางของลมโดยมใบพดเปนตวตงฉากรบแรงลม มอปกรณควบคมกงหนใหหนไปตามทศทางของกระแสลม เรยกวา หางเสอ และมอปกรณปองกนกงหนช ารดเสยหายขณะเกดลมพดแรง และตงอยบนเสาทแขงแรง กงหนลมแบบแกนนอน ไดแก กงหนลมวนดมลล (Windmills) กงหนลมใบเสอล าแพน นยมใชกบเครองฉดน า กงหนลมแบบกงลอจกรยาน กงหนลมส าหรบผลตไฟฟาแบบพรอบเพลเลอร (Propeller) ภาพท 5-3 กงหนลมแบบแนวแกนนอน (Horizontal Axis Wind Turbine) ทมา : ตตยา ใจบญ. 2548. 2. กงหนลมแนวแกนตง (Vertical Axis Wind Turbine) เปนกงหนลมทมแกนหมนและใบพด ตงฉากกบการเคลอนทของลมในแนวราบ ซงท าใหสามารถรบลมในแนวราบไดทกทศทาง ไดรบ การพฒนามากเนองจากมขอดกวาแบบแนวแกนนอนคอ ไมวาลมจะเขามาทศไหนกยงหมน

123

ได โดยไมตองมอปกรณควบคมใหกงหนหนหนาเขาหาลม นอกจากนเครองก าเนดไฟฟาและระบบการสงก าลงวางไวใกลพนดนมากกวาแบบแกนนอนเวลาเกดปญหาแกไขงายกวาแบบแกนนอนทตดอยบนหอคอยสง

ภาพท 5-4 กงหนลมแบบแกนแนวตงทบานอาวไผ อ.ศรราชา จ.ชลบร ทมา : www2.egat.co.th/re/egat_wind/wind_energy.htm

หลกการท างานของกงหนลมผลตไฟฟา มลกษณะดงน เมอมลมพดผานใบกงหนพลงงานจลนทเกดจากลมจะท าใหใบพดของกงหนเกดการหมนและไดเปนพลงงานกลออกมา พลงงานกลจากแกนหมนของกงหนลมจะถกเปลยนรปไปเปนพลงงานไฟฟา โดยเครองก าเนดไฟฟาทเชอมตออยกบแกนหมนของกงหนลม จายกระแสไฟฟาผานระบบควบคมไฟฟา และจายกระแสไฟฟาเขาสระบบตอไปโดยปรมาณไฟฟาทผลตไดจะขนอยกบความเรวของลม ความยาวของใบพด และสถานทตดตงกงหนลม กงหนลมผลตไฟฟาสถานพลงงานทดแทนแหลมพรหมเทพ จ. ภเกต ป พ.ศ. 2526 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ไดเลอกบรเวณแหลมพรหมเทพ จงหวดภเกต ซงเปนจดทมขอมลบงชวา มความเรวลมเฉลยตลอดป ประมาณ 5 เมตรตอวนาท เปนสถานทตงของสถานทดลองการผลตไฟฟาจากกงหนลม โดยตงอยทางทศเหนอของแหลมพรหมเทพ ประมาณ 1 กโลเมตร

124

ภาพท 5- 5 บรเวณสถานพลงงานทดแทนพรหมเทพ จ.ภเกต ทมา : www2.egat.co.th/re/egat_wind/wind_energy.htm

กงหนลมผลตไฟฟาทล าตะคอง อ.สคว จ.นครราชสมา การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เกบสถตความเรวลม พบวา ทบรเวณอางพกน าตอนบนโรงไฟฟาล าตะคองชลภาวฒนา ต าบลคลองไผ อ าเภอสคว จงหวดนครราชสมา มลมพดถง 2 ชวง คอ ชวงฤดลมมรสมตะวนออก เฉยงเหนอ ระหวางเดอนพฤศจกายน ถงปลายเดอน มนาคม และลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ระหวาง เดอนพฤษภาคม ถงกลางเดอนตลาคม มความเรวลมเฉลยทงปประมาณ 5-6 เมตรตอวนาท ซงสามารถน ามาผลตไฟฟาได จงไดด าเนนโครงการตดตงกงหนลม ขนาดก าลงผลต 1.250 กโลวตต จ านวน 2 ชด รวมก าลงผลต 2.500 กโลวตต เขาสระบบการจ าหนายของการไฟฟา สวนภมภาค ตงแตวนท 1 เมษายน พ.ศ. 2552 2.2.3 พลงงานน า เปนพลงงานหมนเวยนเปนวฎจกร ใชแลวไมหมด และเปนพลงงานสะอาด เพราะไมสรางมลพษตอสงแวดลอม น ามาใชผลตกระแสไฟฟาโดยอาศยพลงงานน าทเคลอนท คอ น าจะไหลหรอเคลอนทจากทสงไปพนททต ากวา และน าพลงงานของน าทเคลอนทไปหมนเครองก าเนดไฟฟาหรอไดนาโม ท าใหสามารถผลตกระแสไฟฟาได นอกจากนยงถกน าไปใชในการชลประทาน การทอผา และใชในโรงเลอย การสรางเขอนเพอผลตกระแสไฟฟา กกเกบน าและทดน าใหสงขน สามารถชวยกกน าเอาไวใชในชวงทไมมฝนตก ท าให ไดแหลงน าขนาดใหญสามารถใชเลยงสตวน า เปนสถานททองเทยว และยงชวยรกษาระบบ นเวศของแมน าไดโดยการปลอยน าจากเขอน

125

ปพ.ศ. 2542 ประเทศไทยผลตกระแสไฟฟาพลงงานน าไดประมาณ 3.534.1ลานกโลวตต/ชวโมง คดเปน 3.9 เปอรเซนตของก าลงผลตพลงงานไฟฟาทงหมด เขอนทใหญทสดของประเทศ คอ เขอนภมพล จงหวดตาก มก าลงผลตสงสดประมาณ 731.2 เมกกะวตต

ภาพท 5-5 โครงสรางระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงน า ทมา : สเทพ อสาหะ และคณะ. 2551.

2.2.4 พลงงานชวมวล หมายถง พลงงานทไดจากพชและสตว ซงสวนใหญเปนของเหลอจากเกษตรกรรม อตาสหกรรมการผลต มลสตว โดยน าไปท าเชอเพลง และใชในการผลตกระแสไฟฟา มวลชวภาพ หรอ ชวมวล (biomass) คอสารอนทรยทเปนแหลงกกเกบพลงงานจากธรรมชาตและสามารถน ามาใชผลตพลงงานได เชน เศษวสดเหลอใชทางการเกษตร หรอกากจากกระบวน การผลตในอตสาหกรรมการเกษตร มลสตว เศษอาหาร ฟน แกลบ ไม น ามาใชเปนเชอเพลงไดหลายรป ไดแก แกสชวภาพ เชอเพลงแอลกอฮอล น ามนดเซลชวมวล ถานไม 2.2.4.1 แกสชวมวล เปนเชอเพลงทไดจากมลสตว วชพช เศษอาหาร วสด เหลอใชทางการเกษตร และอตสาหกรรม น ามาหมกจนยอยสลาย ผลทไดคอ แกสชวภาพ สามารถน ามา ใชในการหงตม กระบวนการผลตนเสยคาใชจายนอย วตถดบทน ามาใชมปรมาณมาก แตผลตพลงงานไดปรมาณนอย และกระบวนการหมกท าใหเกดกลนเหมนรบกวน

126

2.2.4.2 เชอเพลงแอลกอฮอล เปนพลงงานทดแทนน ามน ส าหรบรถยนต ทใชเครองยนตเบนซนและดเซล ผลตจากขาว ขาวโพด มนส าปะหลง ออย น ามาใชงาน 2 รป คอ แกสโซฮอล โดยการน าเอทานอลบรสทธประมาณ 95 เปอรเซนต มาเปนสวนผสมกบ น ามนเบนซนในอตราสวนผสมของเอทานอล 10-15 เปอรเซนตโดยไมตองปรบปรง เครองยนต 2.2.4.3 เชอเพลงเอทานอล มความบรสทธ 99.6 เปอรเซนต สามารน าไปใช ทดแทน น ามนเชอเพลงไดโดยตรง แตตองปรบปรงเครองยนตใหเหมาะสม 2.2.5 น ามนดเซลชวมวล พชผลทางการเกษตรหลายชนดสามารถน ามาสกดน ามนเพอน า ไปท าเชอเพลงส าหรบยานพาหนะตาง ๆ ได เชน น ามนปาลม น ามนสบด า น ามนละหง น ามนดอกทานตะวน และน ามนถวเหลอง เชอเพลงทดแทนน ามนดเซล เรยกวา น ามนดเซลชวมวล (Biodiezel)

2.2.6 ถานไม เปนเชอเพลงทใชงานทวไป พลงงานทผลตไดขนอยกบคณภาพของไมท น ามาเปนเชอเพลง การใชพลงงานจากถานไมสงผลกระทบตอการสญเสยปาไมและสภาพบรรยากาศ 2.2.5 พลงงานความรอนใตพภพ (Gothermal) เปนพลงงานทเกดจากความรอนทถกกกเกบอยภายใตผวโลก หลกฐานทบงบอกไดวาโลกรอน คอ การเกดภเขาไฟ และน าพรอนบรเวณตางๆ โดยปกตแลวอณหภมภายใตผวโลกจะเพมขนตามความลก กลาวคอ ยงลกลงไปอณหภมจะยงสงขนและในบรเวณสวนลางของชนเปลอกโลก(Continental Crust) หรอทความลกประมาณ 25-30 กโลเมตร อณหภมจะสง 250 ถง 1.000 องศาเซลเซยส ในขณะทตรงจดศนยกลางของโลก อณหภมอาจจะสงถง 3.500 ถง 4.500 องศาเซลเซยส พลงงานความรอนทมนษยสามารถน ามาใชประโยชน จะอยในชวงความลกไมเกน 10 กโลเมตร บรเวณทมแหลงพลงงานความ รอนใตพภพกกเกบอย จะเปนบรเวณทพบน าพรอน พลงงานความรอนใตพภพ แบงออกเปน 3 ระบบ คอ (ตตยา ใจบญ. 2548 : 54-56)

2.2.5.1 ระบบไอน ารอน (Vapour Dominated System) จะใหไอน ารอนทอณหภมสง กวา 50 องศาเซลเซยส ขนไป มกเกดในบรเวณทมหนหลอมเหลวรอนสะสมอย พลงงานความรอนชนดนประกอบดวย ไอน ารอนมากกวา 95% ซงจะพบนอยมากในโลก แต

127

ปจจบนพบแลวทมลรฐแคลฟอรเนย สหรฐอเมรกา เรยกวา พน ารอนไกเซอร สามารถน ามาผลตกระแสไฟฟาไดเปนอยางด

2.2.5.2 ระบบน ารอน (Hot Water System) มอณหภมของน ารอนตงแต 100 องศา เซลเซยส ขนไป ระบบนเปนแหลงสะสมความรอน ทประกอบไปดวยน ารอนเปนสวนใหญ และมไอน ารอนเปนสวนนอย ระบบนพบมากทสด ทประเทศเมกซโก

2.2.5.3 ระบบหนรอนแหง (Hot Dry Rock System) เปนระบบทแหลงสะสมความรอน เปนหนเนอแนนทมความรอนอยแต ไมมน ารอนหรอไอน าไหลหมนเวยนในการน ามา ใชจงตองอดน าเยนลงไปตามบอทเจาะ เพอใหไดน ารอนขนมาใช ปจจบนประเทศสหรฐอเมรกาไดทดลองน าความรอนขนมาใชไดประมาณ 10 เมกะวตต ภาพท 5-7 พลงงานความรอนใตพภพ

ทมา : http://www.naturbilder.de/PortfMetzger/Fumarole.JPG

ภาพท 5-8 ลกษณะของการเกดแหลงพลงงานความรอนใตพภพ ทมา : www.il.mahidol.ac.th/e-media/earth-science/chapter5_4.html

128

ประเทศไทยพบแหลงพลงงานความรอนใตพภพ หรอ น าพรอนมากกวา 60 แหง ในภาคเหนอ ภาคตะวนตก และภาคใต สวนใหญเกดจากการ ทน าฝน จากผวดนไหลซมผานชนดนและหนลงไปตามรอยเลอนและรอยแตกของหน เมอไหล ลกลงไปมาก ๆ กจะสมผสกบหนรอนทอยใตผวโลกท าใหน าฝนทไหลลงไปรอนขนและความดนเพมขน จงเกดแรงดนดนใหน ารอนแทรกตามรอยหนขนสผวโลกปรากฏ เปนน าพรอน ปจจบนนกธรณวทยาไดแบงแหลงพลงงานความรอนใตพภพเปน 2 กลม คอ 1. กลมทมอณหภมแหลงกกเกบอยระหวาง 175–200 องศาเซลเซยส ไดแก น าพรอนจ านวน 5 แหง ทอ าเภอฝาง อ าเภอแมแตง อ าเภอสนก าแพง และ อ าเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม กบทอ าเภอแมจน จงหวดเชยงราย มศกยภาพทจะน ามาใชในการผลตกระแสไฟฟาและแหลงทองเทยวและสขภาพบ าบด ได 2. กลมทมอณหภมกกเกบอยระหวาง 140–170 องศาเซลเซยส ไดแก น าพรอนจ านวน 11 แหง ทอ าเภอพราว อ าเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม อ าเภอปราย อ าเภอแมสะเรยง จงหวดแมฮองสอน อ าเภอแจหม จงหวดล าปาง อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย และอ าเภอวงชน จงหวดแพร มศกยภาพทจะน ามาใชเพอกจการเกษตรและอตสาหกรรมบางประเภท และแหลงทองเทยวและสขภาพบ าบด

2.3 พลงงานทใชแลวหมด (Non-renewable energy) หรอ พลงงานสนเปลอง เปน แหลง พลงงานจากฟอสซล เมอใชหมดแลวไมสามารถสรางขนมาใหมหรอหามาทดแทน จากธรรมชาต ไดทนความตองการในเวลาอนรวดเรว เปนแหลงพลงงานทส าคญในการผลตก าลงไฟฟา การน าพลงงาน ฟอสซลมาใชเปนวตถดบ (Fuel)ในการผลต พลงงานไฟฟา พลงงานจากฟอสซลจากแหลงตาง ดงน

2.3.1 พลงงานจากถานหน (Coal) เปนแหลงเชอเพลงธรรมชาตชนดหนงประกอบ ดวยสารคารบอนมากกวารอยละ 50 โดยน าหนก และมากกวารอยละ 70 โดยปรมาตร มสน าตาลออนจนถงสด า ถานหนแบงออกตามคาความรอนทไดและรอยละของจ านวนคารบอนเปน 4 ประเภทใหญ ๆ คอ 2.3.1.1 แอนทราไซต (Anthracite) เปนถานหนทมคณภาพดทสด คาความรอนมากกวา 30.450 กโลจลตอกโลกรม โดยมคาคารบอนคงทรอยละ 92-93 เปลวไฟสน าเงน มควนนอย

2.3.1.2 บทมนส (Bituminous)เปนถานหนทใหคาความรอน32.870 กโลจลตอกโลกรม เชนเดยวกบแอนทราไซต แตมคารบอนคงทรอยละ 75 เปลวไฟสเหลอง ควนมาก ใชท าถานในงานอตสาหกรรม

129

2.3.1.3 ซบบทมนส (Subbituminous) เปนถานหนทใหคาความรอนระหวาง 24.900 กโลจลตอกโลกรม และเถาทเหลอจากการเผาไหมแลวตองไมจบตวเปนกอน

2.3.1.4 ลกไนต (Lignite) เปนถานหนทมคณภาพต าสด คาความรอนระหวาง 17.000 กโลจลตอกโลกรม เปนถานหนทพบมากทสดในประเทศไทย เกดการเผาไหมเองไดงายใชในการผลตกระแสไฟฟา และอตสาหกรรม

2.3.2 พลงงานน ามนและแกสธรรมชาต

2.3.2.1 น ามนปโตรเลยม หรอ น ามนดบ มสถานะเปนของเหลวหนดกงของแขง ประกอบดวยสารไฮโดรคารบอน มสเหลองออน สน าตาล สน าตาลแกไปจนถงสด า แบงออกเปน 4 ประเภท

(1 ) แอสฟลต เบส (Asphalt Base) มไขพาราฟนปนอยนอย แตมก ามะถน ออกซเจนและไนโตรเจนปนอยสง เมอน ามากลนจะไดน ามนแกสโซลนคณภาพด แตมตะกอนแอสฟลตหรอยางมะตอยปรมาณมาก (2) พาราฟนเบส (Paraffin Base) มพาราฟนหรอไขปนอยมาก เมอน ามากลนจะไดน ามน หลอลนทมคณภาพดและใหน ามนกาดคณภาพด ขณะเดยวกนกมแอสฟลตนอยหรอไมม (3) มกซเบส (Mix Base) เปนน ามนทมสวนผสมของแอสฟลตและไขมน พาราฟนปนอยมากพอกน เมอน ามากลนจะไดผลตภณฑน ามนทกชนดแตปรมาณจะนอยกวา2 ประเภทแรก

(4) แนพธา (Naphthenic Crude) คลายกาซธรรมชาตเหลวพบไมมากการน า น ามนปโตรเลยมมาใชงานจะตองน าน ามนดบผานกระบวนการเปลยนแปลง เพอจดระเบยบโมเลกลของสารประกอบในน ามนดบใหมใหเหมาะสม กระบวนการนเรยกวา การกลนน ามนปโตรเลยมจะใหผลตภณฑตาง ๆ ไดแก กาซหงตม (Liquefied Petroleum Gas) น ามนเบนซน(Gasoline)น ามนกาด (Kerozene) น ามนเครองบน น ามนดเซล (Diesel) น ามนเตา (Fuel Oil) ไขมน (Paraffin) และยางมะตอย (Asphalt) 2.3.2.2 แกสธรรมชาต เปนสารประกอบไฮโดรคารบอนเชนเดยวกบน ามนปโตรเลยมและเปนผลตภณฑปโตรเลยมเหมอนกน มสถานะเปนกาซ ในการใชงาน แกสธรรมชาตจะท าการแยกกาซธรรมชาตออกตามประโยชนการใชงาน ดงน

(1) แกสมเทน ใชเปนเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรม โดยใชแทนน ามนเตาและใชเปนวตถดบในการผลตปยเคมและเมทานอล

130

(2) แกสอเทน ใชเปนวตถดบในการผลตเอทลน (3) แกสปโตรเลยมเหลว (LPG) และโปรเพน ใชเปนเชอเพลงในการ

หงตมในครวเรอน และในอตสาหกรรมตาง ๆ เชน อตสาหกรรมผลตเหลกกลา ซเมนต ไฟฟา และใชในรถยนต

(4) แกสธรรมชาตเหลว (Natural Gasoline) เปนวตถดบในการผลตน ามนเบนซนจากแกสธรรมชาต

(5) แกสคารบอนไดออกไซด

2.3.3 พลงงานนวเคลยร เปนพลงงานทเกดขนมาจากการเปลยนแปลงภายในนวเคลยสของธาต ซงภายในนวเคลยสของธาตจะมแรงยดเหนยวภายในนวเคลยส เรยกวา แรงนวเคลยร ทอยในรปของพลงงานยดเหนยว ( Binding Energy) เมอเกดการเปลยนแปลงภายในนวเคลยส พลงงานเหลานจะถกปลอยออกมาเรยกวาพลงงานนวเคลยร (ขนษฐา ชยรตนาวรรณ และ คณะ. 2546 : 222) และสามารถแบงประเภทตามลกษณะของการเกดปฏกรยาและสารตงตนได 2 แบบ คอ พลงงานนวเคลยรฟชชน (Fission) และ พลงงานนวเคลยรฟวชน(Fusion) (ธวชชย จ ารสแสง และ ธ ารงรตน สทธชย. 2547 : 204)

2.3.3.1 พลงงานนวเคลยรฟชชน คอ ปฏกรยานวเคลยรของอะตอมของธาตหนกถกท าใหแยกออกจากกน และปลอยพลงงานออกมา เชน เมออะตอมของยเรเนยม- 235 ถกยงดวยอนภาคนวตรอนกจะแยกออกจากกนเกดนวตรอนขนจ านวนหนง (2-3 ตว) พรอมทงปลดปลอยพลงงานออกมาในรปกมมนตรงส และความรอน นวตรอนทเกดขนใหมนกจะไปชนกบอะตอมของยเรเนยมอกท าใหเกดการแตกตวอยางตอเนองซงเรยกกนวา ปฏกรยาลกโซ และหากยเรเนยมมความเขมขนพอทจะท าใหปฏกรยาเชนนเกดตอเนองไปเรอย ๆ จะเกดพลงงานอนมหาศาล เชน ระเบดปรมาณ

131

ภาพท 5-10 ปฏกรยาฟวชน ทมา : ตตยา ใจบญ. 2548.

ภาพท 5-9 ปฏกรยาฟชชน ทมา : ตตยา ใจบญ. 2548.

2.3.3.2 พลงงานนวเคลยรฟวชน คอ ปฏกรยานวเคลยรของอะตอมของธาตเบา 2 อะตอมรวมเขาดวยกน (Fuse) เปนอะตอมหนกขนมาใหม พรอมทงปลอยพลงงานออกมา เชน อะตอมของไอโซโทปของไฮโดรเจน 2 ชนด คอ ดวเทอรเรยม และตรเตยม รวมกน เปนอะตอมของฮเลยม และปลอยนวตรอนออกมาซงจะท าใหมวลสวนหนงหายไป กลายเปนพลงงานทปลอยออกมา เชอเพลงของฟวชน เชน ดวเทอรเรยม สามารถสกดจากน าธรรมดา และตรเตยมสามารถสรางขนจากลเธยม (Lithium) ซงเปนโลหะเบาประเภทหนง รวมกบนวตรอนทไดจากปฏกรยาฟวชน เชน การแผพลงงานจากดวงอาทตย เชอเพลงฟวชนนถอวาเปนพลงงานหมนเวยน ตราบเทาทโลกเรายงมน า และเปนแหลงพลงงานขนาดมหาศาล

132

ปจจบนการลงทนส าหรบเทคโนโลย เพอน าพลงงานนวเคลยรมาใชในการผลตกระแส ไฟฟายงมราคาสง แตการใชพลงงานนเปนทนยมใชในหลายประเทศทวโลก เชน สหรฐอเมรกา ฝรงเศส เยอรมน ญปน เกาหลใต เวยดนาม อนโดนเซย และพมา

3. ประโยชนพลงงาน

มนษยน าพลงงานมาใชในการด ารงชวตตงแตสมยโบราณ เรมจากการใชไฟฟาทเกดจากการเสยดสของไมหรอหนเพอใหเกดความอบอน แสงสวางและการหงตมอาหาร การท ากงหนวดน า ท ากงหนลมเพอยกของหนกและบดเมลดธญพช พลงงานรปแบบตางๆ จงเปนปจจยส าคญในการสงเสรม สวสดภาพ และความผาสกของประชาชนแตละประเทศทวโลก 3.1 ประโยชนพลงงานแสงอาทตย การน าพลงงานแสงอาทตยมาใชประโยชนในการด ารงชวต สามารถสรปไดดงน

3.1.1 การหงตม (Cooking) การใชในลกษณะนไมนยมแพรหลาย เพราะไมสามารถ ท างานไดเมอไมมแสงอาทตย ใช หลกการรวมแสงอาทตยดวยกระจกโคงรบแสง นอกจากนตนทนการผลตเครองมอหงตมอาหารพลงงานแสงอาทตยสงมาก เมอเปรยบเทยบกบการใชถาน ฟน หรอแกส

3.1.2 การท าน ารอน (Water Heating) การใชประโยชนลกษณะนไดมการพฒนาในหลายประเทศ เชน สหรฐอเมรกา ญปน ออสเตรเลย อสราเอล โดยพฒนาการใชเครองท าน ารอนพลงงานแสงอาทตยทงระดบครวเรอน และธรกจ

3.1.3 การท าความเยน (Refrigeration) พลงงานแสงอาทตยใหความรอนโดยตรงและประยกต ใชกบเครองมอทใชท าความเยนได

3.1.4 การสบน า (Water Pumping) ปจจบนสามารถใชพลงงานแสงอาทตยเพอสบน าและขณะนตนทนการสรางยงสง

3.1.5 การอบแหงพชผลการเกษตร (Drying of Crops) การอบแหงผลผลตทางการเกษตร เชน กลวยตาก พรก ถว ขาวโพด และอบไม ดวยพลงงานแสงอาทตยก าลงพฒนาใหมประสทธภาพ โดยการสรางเรอนกระจกทเรยกวา Greenhouse มตนทนต ากวากระบวนการอบแหงทใชพลงงานน ามน ถานหน และแกสธรรมชาต

133

3.1.6 การผลตกระแสไฟฟา (Electricity Generation) สามารถเปลยนรงสแสงอาทตย เปนกระแสไฟฟาไดโดยตรง ดวย Solar Cells ซงประกอบดวยวสดกงตวน า (Semicondu8ctor)

3.2 ประโยชนพลงงานลม ประเทศไทยมการใชพลงงานลมอยางกวางขวางและนานนบ พนปมาแลว ในการด ารงชวต ดงน

3.2.1 การใชกงหนลมเพอการสบน า หรอถายเทน าในการท านาเกลอ สามารถสบน าจากบอผวดนขนมาท าการเกษตร

3.2.2 กงหนลมเพอการผลตกระแสไฟฟา เมอกงหนหมนท าใหเครองก าเนดไฟฟากระแสตรงทอยตดกบสวนของกงหน ผลตและท าการจายก าลงไฟฟากระแสตรงผานเครองควบคมไฟฟากระแสตรงทตดตงทางดานลางสะสมพลงงาน โดยการอดประจไฟฟาใหแกแบตเตอรแลวเปลยน เปนพลงงานไฟฟากระแสสลบอกทอดหนง ซงเปนไฟฟาทใชกบอปกรณไฟฟาตางๆ ในชวตประจ า

3.2.3 การใชพลงงานลมเพอการระบายอากาศจากหลงคา ปจจบนไดมการตดตงกงหนลมระบายอากาศบนหลงคาของโรงงาน และบานพกอาศย ระบายอากาศรอนภายในตวอาคารออกสภายนอก และเปนเทคโนโลยทสามารถใชในชวตประจ าวนได

3.2.4 การใชพลงงานเพอการสบน า หรอถายเทน า 3.2.5 การใชพลงงานลมเพอกจกรรมตาง ๆ เชน การแลนเรอ บดอาหารสตว การโมแปง

การพฒนาทางดานการผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานลมนนยงมการพฒนาอยางสงในประเทศตางๆเชนฝรงเศสและจน ผเชยวชาญคาดการณวาถาการพฒนายงคงเปนไปอยางตอเนองเชนน ภายในป พ.ศ. 2593 พลงงานไฟฟาทไดถง 1 ใน 3 ของพลงงานทโลกตองการนนจะไดมาจากการผลต ดวยพลงงานลม (http://environment.nationalgeographic.com/environment/global-warming/wind-power-profile.html) 3.3 ประโยชนพลงงานน า

พลงงานน าเปนพลงงานหมนเวยนทสามารถน ากลบมาใชใหมไดไมหมดสน ไมมผลกระทบตอสงแวดลอม มการทดแทนตอเนองตลอดเวลา ใชประโยชนไดไมสนสด ดงน 3.3.1 เครองกลพลงงานน าสามารถผลตพลงงานไดในเวลารวดเรวและควบคม ใหผลตก าลงงานออกมาไดใกลเคยงกบความตองการ มประสทธภาพ ในการท างานสงมาก ชนสวน ของเครองกลพลงงานน าสวนใหญจะมความคงทน และมอายการใชงานนานกวา

7

134

3.3.2 เมอน าพลงงานน าไปใชแลวน ายงมคณภาพเหมอนเดมท าใหสามารถน าไปใชประโยชน อยางอนไดอก เชน การชลประทาน การเดนเรอ

3.3.3 การสรางเขอนเพอผลตกระแสไฟฟา กกเกบน าและทดน าใหสงขน สามารถชวยกกน าเอาไวใชในชวงทไมมฝนตกท าใหไดแหลงน าขนาดใหญสามารถใชเลยงสตวน าหรอใชเปนสถานททองเทยวได และยงชวยรกษาระบบนเวศของแมน าไดโดยการปลอยน าจากเขอนเพอไลน าโสโครก ในแมน าทเกดจากโรงงานอตสาหกรรม นอกจากนยงสามารถใชไลน าเคมซงขนมาจากทะเลกได 3.4 ประโยชนพลงงานชวมวล การน าชวมวลมาใชเปนเชอเพลงท าใหเกดพลงงานในรปเชอเพลงแขง ของเหลวหรอ แกส กอใหเกดประโยชน ดงน (http://cpe.kmutt.ac.th/wiki/index.php)

3.4.1 ชวมวลเกดจากการน าวสดเหลอใชทางการเกษตรมาผลต ซงเปนวงจรผลต ระยะสน จงไมมวนหมดสน

3.4.2 ชวมวลสามารถผลตไดในประเทศ และยงลดการน าเขาจากตางประเทศ 3.4.3 การใชชวมวลในการผลตความรอนหรอไฟฟา จะไมเพมปรมาณสทธของ

แกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศโลก 3.4.4 ชวมวลมปรมาณก ามะถนทต ากวาเชอเพลงฟอสซลมาก ซงตางจากน ามนใน

ภาคขนสง และถานหนในการผลตกระแสไฟฟา 3.4.5 ถาน ามาผลตกระเเสไฟฟา จะลดปญหาไฟฟาดบและไฟฟาตกในชมชนท

หางไกล 3.4.6 พลงงานชวมวลจะไมท าใหเกดภาวะเรอนกระจก และแทบไมเปนพษตออากาศ

ในกรณทมการปลกทดแทน ตวอยาง ชวมวล ก. เชอเพลงเขยวอดแทง ไดมการพฒนาเพอผลตกอนชวมวล หรอทเรยกวาเชอเพลงเขยวอดแทง โดยวสดเหลอทง เชน แกลบ ชานออย มนส าปะหลง ผกตบชวา มาใสเครองสบ เพอสบใหละเอยด ผสมคลกเคลากนใหไดสดสวน และมความชนพอเหมาะ น าไปอดเปนแทง จากนนน าไปตากแดด หรอเขาตอบใหแหง แทงอดชวมวลทไดจะมรพรนมาก จงมพนผวส าหรบใหเผาไหมมาก ท าใหจดตดไฟไดงาย และใหความรอนสง

135

ภาพท 5-11 เชอเพลงเขยวอดแทง ทมา : http://www.ku.ac.th/e-magazine/jun51/know/know4.htm

ข. เตาหงตมซปเปอรองโล เปนอปกรณส าคญทเกยวของโดยตรงกบการใชพลงงานชวภาพ เตาหงตมทใชกนทวไป หรอเรยกวา "เตาองโล" พฒนาเปนเตาหงตมซเปอรองโล ใหมลกษณะรปรางเพรยว น าหนกเบา สะดวกในการเคลอนยาย ปากเตาลาดเอยง สามารถวางหมอไดถง 9 ขนาด ตงแตเบอร 16-32 ชองใสถานมขนาดพอเหมาะส าหรบการปรงอาหาร เพอลดการใชเชอเพลงมากเกนความจ าเปน สวนขอบเตาเสมอกนโดยรอบ มฉนวนกนความรอนอยางหนาอยระหวางตวเตากบเปลอกเตา เพอลดการสญเสย ความรอนไปยงอากาศภายนอกโดยเปลาประโยชน รวมทงออกแบบและผลตรรงผงใหมขนาดเลก และเรยว เพอใหสามารถดดอากาศไดด ชวยใหไฟตดงายและเรว เผาไหมสมบรณ ใหความรอนสงอยางตอเนอง

3.5 ประโยชนพลงงานความรอนใตพภพ สามารถสรปไดดงน (ตตยา ใจบญ. 2548: 57) 3.5.1 ใชในการผลตกระแสไฟฟา การน าพลงงานความรอนใตพภพมาใชผลต

กระแส ไฟฟา ท าไดโดยการน าไอน ารอนมาหมนกงหนโดยตรง หรอการน าน ารอนมาท าใหของเหลวทมจดเดอดต ากลายเปนไอ เรยกสารดงกลาววา ของไหลทท างาน (working fluid) หรอ ของเหลว ไบนาร (binary liquid) และน าไอของของเหลวนนไปหมนกงหน การน าพลงงานความรอนใตพภพมาใชไดแสดงไวในภาพ หลมผลต (production well) เปนหลมเจาะทพบแหลงสะสมตวของพลงงานความรอนใตพภพ น ารอน หรอน ารอนปนกบแกสรอน จะดนขนมาเอง และสามารถน าพลงงานความรอนใตพภพ มาใชได

136

ภาพท 5-12 หลมผลต (production well) พลงงานความรอนใตพภพ ทมา : www.il.mahidol.ac.th/e-media/earth-science/chapter5_4.html

3.5.2 ใชในการเกษตร เชน การอบแหง หองเยน เพอเกบผลตผลเกษตร 3.5.3 ใชกระบวนการใหความรอนในโรงงานอตสาหกรรม เชน การละลายน าแขง

หรอหมะ 3.5.4 ใหความอบอนแกบานเรอน โรงเลยงสตว เรอนตนไม 3.5.5 ใชเปนพลงงานในการกลนแยกของเหลวมจดเดอดไมมาก เชน น า แอลกอฮอล 3.5.6 ใชเปนททองเทยวและสขภาพบ าบด เชน บอน ารอน น าพรอน

ภาพท 5-13 ประโยชนของพลงงานทใชแลวหมด ทมา : www.bangkokbiznews.com

137

3.6 ประโยชนพลงงานถานหน การใชประโยชนจากถานหนคอนขางแพรหลายตงแตอดตหลายรอยปจนปจจบน สรปไดดงน (ตตยา ใจบญ. 2548 : 73)

3.6.1 ใชเปนเชอเพลงเพอผลตกระแสไฟฟา อตสาหกรรมปนซเมนต 3.6.2 ใชเปนเชอเพลงเพอกจการอน ๆ เชน การถลงโลหะ อตสาหกรรมปนขาว 3.6.3 อตสาหกรรมทใชหมอน ารอนในกระบวนการผลต 3.6.4 การแปรสภาพเปนเชอเพลงเหลว (Coal Liquefaction) หรอแปรสภาพเปน

แกส (Coal Gasifaction) ซงเปนเชอเพลงสะอาด 3.6.5 การท าถานสงเคราะห (Activated Carbon ) เปนสารดดกลนในเครอง

กรองน า และเครองใชตาง ๆ 3.6.6 การท าคารบอนไฟเบอร (Carbon Fiber) ซงเปนวสดทมความแขงแรง

น าหนกเบา ใชท าเครองรอน อปกรณกฬา เชน ดามไมกอลฟ ไมแบดมนตน ไมเทนนส

3.7 ประโยชนของพลงงานน ามนและแกส สรปไดดงน 3.7.1 ใชเปนแกสหงตม เปนเชอเพลงส าหรบรถยนตรวมทงเตาเผา เตาอบตาง ๆ 3.7.2 เปนเชอเพลงทใชกบเครองยนต โดยใชจดระเบดทหวเทยน 3.7.3 เปนผลตภณฑหลกของอตสาหกรรมปโตรเลยม 3.7.4 ใชเปนสวนผสมส าหรบยาฆาแมลง สทา น ามนขดเงา และเปนสวนผสม

ของน ายาท าความสะอาดในดานการเกษตร 3.7.5 ใชเปนเชอเพลงเผาอตสาหกรรมเครองเคลอบดนเผา 3.7.6 ใชกบเครองก าเนดไฟฟา รถบรรทก รถโดยสาร รถไฟ และเรอประมง 3.7.7 เปนเชอเพลงส าหรบเตาหมอน าและเตาเผา หรอเตาหลอมในโรงงาน

อตสาหกรรม เครองก าเนดไฟฟาขนาดใหญ เครองยนตเรอเดนสมทร 3.7.8 การน าพลงงานมาใชกบยวดยานพาหนะและเครองมอเครองใชชนดตาง ๆ 3.7.9 การน าพลงงานมาผลตกระแสไฟฟาเพอใชในอาคารบานเรอนและ

อตสาหกรรม 3.7.10 เปนวตถดบในอตสาหกรรมปโตรเคมขนตนส าหรบผลตเมดพลาสตก

และ เสนใยพลาสตกชนดตาง ๆ 3.7.11 ใชในอตสาหกรรมหลอเหลก เชอมเหลก เครองดบเพลง น าอดลม

การถนอมอาหาร และท าฝนเทยม 3.7.12 สามารถขนสงไดอยางปลอดภยและสะดวกกวาเชอเพลงชนดอน ๆ

138

3.8 ประโยชนพลงงานนวเคลยร

สรปไดเปน 4 ดาน คอ การเกษตรและชววทยา การแพทย การอตสาหกรรม และการศกษาวจยทางวทยาศาสตร (ยพด เสตพรรณ. 2549 : 242) 3.8.1. ดานเกษตรกรรมและชววทยา ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม เพราะประชากร กวารอยละ 60 ยงคงยดการเกษตรเปนอาชพหลก ดงนน การคนควาวจยทางการเกษตร เพอเพมปรมาณ และคณภาพของผลผลตทางการเกษตร จงมความส าคญอยางยงตอเกษตรกร ปจจบนไดมการใช เทคโนโลยนวเคลยรเพอสงเสรมกจกรรมเกษตร ในหลาย ๆ ดาน เชน

3.8.1.1 การถนอมผลผลตทางการเกษตร เชน พวกพชผก ผลไม และเนอสตว โดยการฉายรงส เพอใหเกบไวบรโภคนอกฤดกาลและประโยชนในการขนสงทางไกล

3.8.1.2 การใชรงสฉายพนธพช เพอใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม ใหไดพนธพชทมผลผลตสงกวา โตเรวกวา

3.8.1.3 การวเคราะหดนโดยเทคนคทางนวเคลยร เพอการจ าแนกพนทเพาะปลก ท าใหทราบวาพนททศกษาเหมาะสมตอการปลกพชชนดใด ควรเพมปยชนดใดลงไป เปนตน

3.8.1.4 การใชเทคนคนวเคลยรวเคราะหดน เพอการจ าแนกพนทปลก ท าใหทราบวาพนททศกษาเหมาะสมตอการเพาะปลกพชชนดใดควรเพมปยชนดใดลงไป

3.8.1.5 การฉายรงสแกมมาเพอฆาแมลงและไขในเมลดพช ซงเกบไวใน ยงฉาง และภายหลงจากบรรจในภาชนะเพอการสงออกจ าหนาย

3.8.1.6 การใชรงสเพอการก าจดแมลงศตรพชบางชนดโดยวธท าใหตวผเปนหมน

3.8.2 ดานการแพทย ปจจบนมการน าเทคนคดานนวเคลยรมาใชในทางการแพทยหลายดาน เชน ดานการตรวจและวนจฉย โดยการใชเทคนค Radioimmunoassay (RIA) ส าหรบตรวจวดสารทมประมาณนอยในรางกาย หรอดานการแพทยอนามยเวชศาสตรนวเคลยร (Nuclear Medicine) คอ การน า เอาสารรงสหรอ รงสมาใชในการตรวจ การรกษา และดานการคนควาศกษาการท างานของระบบอวยวะในรางกายเพอชวยในการตรวจวเคราะหหรอรกษาโรค บรรเทาความทกขทรมานของผปวยและยนระยะเวลาการรกษาในโรงพยาบาล เชน

3.8.2.1 การรกษาโรคมะเรงดวย โคบอลต-60 3.8.2.2 ไอโอดน-131 ใชตรวจวนจฉยและรกษาโรคคอพอก 3.8.2.3 ไอโอดน-123 ตรวจการท างานของตอมไธรอยด

139

3.8.2.4 การรกษาโรคมะเรงและเนองอกในสวนลกของรางกายดวยรงสนวตรอนฯลฯ

3.8.3 ดานอตสาหกรรม ปจจยทจะท าใหอตสาหกรรมกาวหนา คอ การเพมผลผลต การควบคมคณภาพ การลดตนทนการผลตประเทศไทยไดน าเทคโนโลยนวเคลยรมาใชในอตสาหกรรมตาง ๆ เชน การใชรงสแกมมา รงสเอกซ ตรวจสอบรอยเชอมและโครงสราง สวนประกอบของโรงงาน รอยราวรอยเชอมของโลหะ เรยกวธนวาการถายท าเรดโอกราฟกทางอตสาหกรรม เชน

3.8.3.1 การผลต ไมอดแผนเรยบ กระเบอง ผลตภณฑแกว เหลก หรอโลหะ 3.8.3.2 อตสาหกรรมปโตรเลยม และปโตรเคม 3.8.3.3 การผลตน าอดลม 3.8.3.4 การเปลยนสอญมณ 3.8.3.5 การควบคมคณภาพในการกอสรางถนน 3.8.3.6 ใชในการส ารวจหาแหลงน ามนใตดน ดวยรงสนวตรอน 3.8.3.7 ควบคมการไหลผานของสวนผสมในการผลตปนซเมนต 3.8.3.8 ใชวดระดบของของไหล สารเคมตาง ๆ ในขบวนการผลตในโรงงาน

เสนใยสงเคราะหดวยรงส แกมมา 3.8.3.9 วดความหนาแนนในการดดสนแรในทะเล เพอค านวณหาปรมาณแร 3.8.3.10 ควบคมความหนาแนนของเนอยางทเคลอบบนแผนผาใบใน

ขบวนการผลตยางรถยนต 3.8.3.11 ควบคมกระบวนการผลตกระจกและกระดาษใหมความหนา

สม าเสมอ 3.8.3.12 ใชเปนเครองก าจดประจไฟฟาสถตบนแผนฟลม ฟลมภาพยนตร

เวชภณฑตาง ๆ

3.8.4 ดานการวเคราะหและวจยอน ๆ เชน การวเคราะหธาตปรมาณนอยและสารพษในสงแวดลอม การศกษาอายของวตถโบราณ ศกษาวฏจกรหรอวงชวตของพชและสตวบางชนด การศกษาการเคลอนทของน าใตดนและน าผวดน ศกษาแหลงพลงงานความรอนใตพภพ ศกษาการสะสมการเคลอนทของตะกอนในแหลงน าตาง ๆ นอกจากนมการใชรงสเพอการก าจดน าเสย การผลตปยธรรมชาต กจกรรมเกยวกบทรพยากรธรรมชาต

140

3.8.5 การใชประโยชนในดานพลงงานทดแทน มการคนควาพลงงานทดแทน พลงงานนวเคลยรใชแทนพลงงานน ามนได เชน การใชเรอด าน า เรอสนคา เรอตดน าแขง ยานอวกาศ ขบ เคลอน

4. ปญหาจากการใชพลงงาน

สภาพความเสอมโทรมของสภาวะแวดลอมสวนใหญ กลาวไดวามสาเหตมาจากการผลต และการใชพลงงานของมนษยแทบทงสน ดงนนการเสาะแสวงหาทรพยากรพลงงานมาเพอตอบสนองความตองการในการใชพลงงานทสงขนเรอย ๆ กอใหเกดปญหาตาง ๆ เชน (http://webhost.tsu.ac.th/ 1306/Report.html)

4.1 ปญหาจากการพลงงานแสงอาทตย การใชพลงงานแสงอาทตยในการผลตกระแส ไฟฟาจะมความเหมาะสมเฉพาะในพนทชนบทหรอพนทๆหางไกลซงไมมสายไฟฟาเขาถง

4.2 ปญหาจากการใชกงหนลม การใชพลงงานลมจะไมกอใหเกดมลภาวะรายแรงใด ๆ ตอสงแวดลอม เนองจากพลงงานลมคอนขางเปนพลงงานบรสทธ แตในการพฒนาแหลงพลงงานชนดนมาใชเปนพลงงานทดแทน อาจสงผลกระทบไดดงน

4.2.1 ผลกระทบตอทศนยภาพ กงหนขนาดใหญอาจบดบงสวนตางๆ ของพนท 4.2.2 การเกดมลภาวะทางเสยง เมอใบพดท างานจะเกดเสยงดงรบกวนผอย

ใกลเคยง 4.2.3 การรบกวนคลนวทยและโทรทศนในระยะ 1–2 กโลเมตร ซงเกดจากใบพด

สวนใหญท าจากโลหะ 4.2.4 ผลกระทบตอระบบนเวศ เมอตดตงกงหนลมขนาดใหญอาจท าใหสงมชวต

ใกลเคยงอพยพไปอยทอน

4.3 ปญหาจากการใชพลงน าผลตกระแสไฟฟา การใชพลงน าเพอผลตกระแสไฟฟาจด เปนพลงงานบรสทธ ไมกอใหเกดมลพษทางอากาศเหมอนกบการใชพลงงานจากการเผาไหมเชอเพลงและมตนทนในการผลตต า อยางไรกตามการพฒนาพลงน าโดยการสรางเขอนกกเกบน า การสญเสยพนทปาไมเพอใชเปนอางเกบน าเหนอเขอน ราษฎรในพนทตองอพยพยายทตงถนฐาน

21

141

ใหม สตวปาสญเสยทอยอาศยหรออาจสญพนธไป นอกจากนนแรธาตตางๆทมอยในพนทอาจถกทงใหจมอยใตน าโดยไมมโอกาสน าขน มาใชประโยชน

4.4 ปญหาจากการใชพลงงานชวมวล 4.4.1 ชวมวลมการขนสงและการเกบรกษาทยาก 4.4.2 มความเสยงสงในการจดเกบปรมาณชวมวลใหคงทตลอดป เพราะชวมวล

บางประเภทมจ านวนจ ากดในแตละเดอน 4.4.3 ราคาไฟฟาทรฐบาลรบซอมาจากโรงไฟฟาชวมวล ยงไมดงดดการลงทน

เทาทควร 4.4.4 เทคโนโลยทสามารถใชไดกบชวมวลหลาย ๆ ประเภทมราคาแพง 4.4.5 ยงขาดการสาธตเทคโนโลย ท าใหขาดความมนใจดานเทคโนโลย 4.4.6 ขาดบคลากรผน าและผทจะมาบ ารงรกษาโรงไฟฟา

4.5 ปญหาจากการใชพลงงานความรอนใตพภพ การน าพลงงานชนดนมาใชงานอาจ

กอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมดงน 4.5.1 สารเคมอนตรายอาจปนเปอนระบบน าบาดาลหรอน าผวดน เชน ปรอท สารหน 4.5.2 มแกสอนตราย เชน ไฮโดรเจนซลไฟด และกาซอน ๆ ระเหยออกมา กอให

เกดผลกระทบตอระบบหายใจ 4.5.3 มไอน ารอนทใชผลตกระแสไฟฟาจ านวนมากจะท าใหเกดความรอนตกคาง

ในอากาศ สงผลกระทบตอระบบนเวศทอยใกลเคยง 4.5.4 หากเปนการตงโรงไฟฟาขนาดใหญอาจจะกอใหเกดปญหาการทรดตวของ

แผนดน

4.6 ปญหาจากการใชถานหนลกไนต การใชถานหนลกไนต เปนเชอเพลงผลตกระแสไฟฟาหรออตสาหกรรมตางๆถงแมจะไดประโยชนอยางมากมาย แตการพฒนาถานหนมาใชประโยชนจะกอใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอมหลายดานทงจากการท าเหมองและการเผาไหม ดงน

4.6.1 เกดน าเสยจากบอเหมองน ากระดางมสารแขวนลอยและซลเฟตสงมาก 4.6.2 ท าใหเกดฝ นละอองอยท วไปรอบๆบรเวณเหมอง 4.6.3 เกดปญหาตอระบบนเวศ เมอขดหนาดนทงไปท าใหสงมชวตเสยสมดล

ปลกพชไมไดมการท าลายปาไมเสยดลธรรมชาต

19

142

4.6.4 ตองอพยพราษฎร เพราะตองใชบรเวณกวางในการเปดหนาเหมอง 4.6.5 เกดกาซจากการเผาไหมถานหน เชน ไฮโดรเจนซลไฟด (H2S)และ สาร

ไฮโดร - คารบอน นอกจากนนยงมออกไซดของไนโตรเจนและก ามะถน ท าใหเกดภาวการณเปนกรดตอสงแวดลอม

4.7 ปญหาจากการใชผลตภณฑปโตรเลยม การเผาไหมปโตรเลยมจะกอใหเกดมลภาวะทางอากาศ โดยการปลอยไอเสยออกมาจากปลองควนของโรงงานอตสาหกรรม โรงจกรไฟฟาและจากรถยนต สารมลพษคอ กาซซลเฟอรไดออกไซด (SO2) กาซไนโตรเจนออกไซด (NO) กาซคารบอนมอนอกไซด (CO) สารไฮโดร-คารบอนฝ นละออง และเขมาตาง ๆ

4.8 ปญหาจากการใชพลงงานนวเคลยร รงสทเกดจากปฏกรยานวเคลยรอาจรวไหลซงเปนอนตรายมาก โดยเฉพาะอยางยงถาเกดการระเบดฝ นรงสจะฟงกระจายท าอนตรายตอสงมชวตในทนท และ เกดผลกระทบระยะยาว ยงไปกวานนน าเสยจากการระบายความรอนทปลอยออกสแหลงน ากจะท าใหเกดความเสยหายตอระบบนเวศ

5. การอนรกษพลงงาน

การอนรกษ (Conservation) หมายถง การรจกใชทรพยากรอยางฉลาด การใชประโยชนนนจะตองเกด ผลดตอประชากรโลกสวนรวมมากทสด จะตองรจกใชประโยชนใหไดเปนเวลายาวนานทสด ใหมการสญเสยทรพยากรอยางเปลาประโยชนนอยทสด และตองกระจายการใช 5.1 หลกการอนรกษ การอนรกษทรพยากรธรรมชาตมหลกการ ดงน

5.1.1 การใชอยางยงยน การใชอยางสมเหตสมผล หรอใชอยางฉลาด เลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม ไมกอใหเกดของเสยและมลพษ

5.1.2 การสงวนของหายาก ทรพยากรทก าลงจะสญสน ควรหลกเลยงการน าไปใช และท านบ ารง หรอท าใหทรพยากรนนมเพมขน

5.1.3 การท านบ ารงทรพยากรทเสอมโทรม ทรพยากรทเสอมสภาพบางประเภทอาจปรบปรงฟนฟสภาพใหกลบมคณภาพดขนน ามาใชได

143

5.2 การอนรกษพลงงาน คอ การน าพลงงานมาใชประโยชนอยางฉลาด สญเสยนอยทสด เกดประโยชนมากทสด และใชไดนานทสด (นฤมล ธนานนตและคณะ. 2551 :80) สาเหตทตองมการอนรกษพลงงาน เนองจากประชากรมจ านวนเพมขน ท าใหความตองใชพลงงานสงขนอยางตอเนอง ประเทศทผลตไดมไมเพยงพอ ตองน าเขาจากตาง ประเทศท าใหประเทศ จงตองรวมมอกนอนรกษพลงงาน เพอลดคาใชจาย อกทงประหยด พลงงานใหเหลอเผอลกหลานในอนาคต 5.2.1 แนวทางการใชพลงงานในเชงอนรกษ มแนวทางดงน(วรรณา กอสกล. 2550 :107) (1) ตองมการจดล าดบความส าคญในการใชพลงงานเพอตอบสนองความตองการการผลตและบรโภค (2) มการจดสรรการใชพลงงานอยางจ ากด จะท าใหผใชรคณคาของพลงงานมากขน (3) ภาครฐตองใหขอมลแกผใชพลงงาน ณ ปจจบนวาใชพลงงานเฉลยคนละเทาไรเพอสรางความตระหนกถงการอนรกษ 5.2.2 วธการอนรกษพลงงาน อาจท าไดหลายวธการ เชน การลดปรมาณการใช (Reduction) การน า มาใชใหม (Reuse) การน ามาสรางหรอผลตใหม (Recycle) การถนอม (Reservation) การใชสงอนทดแทน (Recompense) การบรณะซอมแซม (Repairable) การประดษฐของเทยม (Reconstruction) การปรบปรง (Adjustable)

5.3 วธประหยดพลงงาน กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ไดจดท า คมอ108 วธประหยดพลงงาน และกระทรวงพลงงานไดเสนอมาตรการในการประหยดพลงงานน ามนและไฟฟา เปนจดเรมตนใหคนไทยไดเขาใจถงการใชพลงงานอยางถกตอง ในเอกสารเลมนจงขอน าความร วธประหยดพลงงานใกลตว ไดแก การประหยดน ามนไฟฟา และพลงงานน า เพอใหนกศกษาและผทสนใจสามารถรวมกนปฏบตไดอยางงาย ๆ ใหเปนนสยเปนสบไป ดงน

144

ภาพท 5-14 การสงเสรมการประหยดน ามน ทมา http://www.pattanasin.com/article.asp?pageNo=9&search_article=&search_

5.3.1 การประหยดน ามน บรษท ทางดวนกรงเทพ ไดเสนอมาตรการในการประหยดน ามนไวดงน (บรษท ทางดวนกรงเทพ.2547 : 3)

5.3.1.1 ขบรถไมเกน 90 กโลเมตร / ชวโมง การขบขรถยนตดวยความเรวทเหมาะสม ระหวาง 60-90 กโลเมตร / ชวโมง จะประหยดน ามนไดมากทสด

5.3.1.2 ควรตรวจเชคลมยางสปดาหละ 1 ครง หรอทก ๆ ระยะ 500 กโลเมตร และท าความสะอาดไสกรองอากาศทก ๆ 2,500 กโลเมตร

5.3.1.3 การตดเครองยนตจอดอยเฉย ๆ เวลา 5 นาท เปลองน ามน 500 ซซ 5.3.1.4 ถาผใชรถยนตสวนตว หนมาใชบรการรถสาธารณะ ดวยระยะทาง

48 กโลเมตร / วน ใน 1 ป จะประหยดน ามนได 52 ลตร 5.3.1.5 ทางเดยวกนไปดวยกน หากมเพอนรวมงานอยเสนทางเดยวกนควร

เดนทางไปดวยกน 5.3.1.6 หลกเลยงชวโมงเรงดวน การนดหมายควรนดกอนหรอหลงชวโมง

เรงดวน เพราะหากรถตดแบบไมขยบรวมกนเปนเวลา 30 นาทจะท าใหสญเสยน ามน 750 ซซ 5.3.1.7 ใชโทรศพท โทรสารเลยงรถตด ควรใชการโทรศพท โทรสารในการ

ตดตอแทนการเดนทางไปตดตอ นอกจากจะเรวกวาแลว ยงไมเสยเวลาอกดวย 5.3.1.8 วางแผนกอนเดนทาง เลอกเสนทางทใกลทสดและใชเวลานอยตรวจสอบ

เสนทางเพอหลกเลยงการจราจรตดขด 5.3.1.9 ไมบรรทกเกนจ าเปน หากบรรทกของทไมจ าเปน 10 กโลกรม เปน

ระยะทาง 25 กโลเมตร จะสนเปลองน ามน 40 ซซ

145

5.3.1.10 ตรวจเชคเครองยนตเปนประจ าเพอเพมความปลอดภยและลดมลพษ และควรปรบ แตงเครองยนตปละ 1 ครง สามารถประหยดน ามนได 10 เปอรเซนต คดเปนเงนทประหยดได 250 บาท ตอคน ตอเดอน

ภาพท 5-15 การใชเครองใชไฟฟา

ทมา : www.fm100cmu.com, www.oknation.net, www sc.mahidol.ac.th www.learners.in.th, www2.egat.co.th, www.ummachatsingwadlom

5.3.2 วธประหยดไฟฟา ควรปฏบตดงน

5.3.2.1 ปดไฟดวงทไมใช และเปดไฟเทาทจ าเปน รวมทงท าความสะอาดหลอดไฟใหใสไรฝ น

5.3.2.2 เปดเครองปรบอากาศท 25 องศา ลางเครองปรบอากาศปละ 2 ครง และลดชวโมงการใช เครองปรบอากาศ

5.3.2.3 ไมเปดโทรทศนทงไวเมอไมมคนด และปดโทรทศนทตวเครองทกครง ไมใชรโมทปด

5.3.2.4 ใชอปกรณไฟฟาทมสญลกษณเบอร 5 และถอดปลกทกครง 5.3.2.5 ตงตเยนหางผนงอยางนอย 15 เซนตเมตร ไมน าอาหารรอนเขาตเยน

และไมเปดปดตเยนบอย ๆ 5.3.2.6 ถอดปลกกระตกน ารอนเมอเดอดแลว และไมเสยบแชทงไวตลอดวน

146

5.3.2.7 ปดหนาจอคอมพวเตอรเมอไมใชงานเกน 15 นาท และเมอเลกใชงาน 5.3.2.8 ใชเครองท าน าอนเฉพาะเวลาอากาศเยน 5.3.2.9 เลอกหมอหงขาวพอดกบจ านวนคน และถอดปลกทนททหงเสรจ 5.3.2.10 รดผาครงละมาก ๆ และไมพรมน าใหเปยกชมจนเกนไป

5.3.3 วธประหยดน า ควรปฏบตดงน

5.3.3.1 ใชน าอยางประหยด หมนตรวจสอบการรวไหลของน า เพอลดการสญเสยน าอยางเปลาประโยชน

5.3.3.2 ไมควรปลอยใหน าไหลตลอดเวลาตอนลางหนา แปรงฟนโกนหนวด ถสบตอนอาบน า เพราะจะสญน าไปโดยเปลาประโยชน นาทละหลาย ๆ ลตร

5.3.3.3 ใชสบเหลวแทนสบกอนเวลาลางมอ เพราะการใชสบกอนลางมอจะใชเวลามากกวาการใชสบเหลว และการใชสบเหลวทไมเขมขน จะใชน านอยกวาการลางมอดวย สบเหลวเขมขน

5.3.3.4 ซกผาดวยมอ ควรรองน าใสกาละมงแคพอใช อยาเปดน าไหลทงไวตลอดเวลาซก เพราะสนเปลองกวาการซกโดยวธการขงน าไวในกาละมง

5.3.3.5 ใช Sprinkler หรอฝกบวรดน าตนไมแทนการฉดน าดวยสายยาง จะประหยด

5.3.3.6 ไมควรใชสายยางและเปดน าไหลตลอดเวลาในขณะทลางรถเพราะจะใชน ามากถง 400 ลตร แตถาลางดวยน าและฟองน าในกระปองหรอภาชนะบรรจน า จะลดการใชน าไดมากถง 300 ลตรตอการลาง 1 ครง

5.3.3.7 ไมควรลางรถบอยครงจนเกนไป เพราะนอกจากจะมความสนเปลองน าแลว ยงท าใหเกดสนมทตวถงไดดวย

5.3.3.8 ตรวจสอบทอน ารวภายในบาน ดวยการปดกอกน าทกตวภายในบาน หลงจากททกคนเขานอน

5.3.3.9 ควรลางพชผกและผลไมในอางหรอภาชนะทมการกกเกบน าไวเพยงพอ เพราะการลางดวยน าทไหลจากกอกน าโดยตรง จะใชน ามากกวา การลางดวยน าทบรรจไวในภาชนะถงรอยละ 50

5.3.3.10 ตรวจสอบชกโครกวามจดรวซมหรอไม ใหลองหยดสผสมอาหารลงในถงพกน า แลวสงเกตดทคอหาน หากมน าสลงมาโดยทไมไดกดชกโครกใหรบจดการซอมไดเลย

147

5.3.3.11 ไมใชชกโครกเปนททงเศษอาหาร กระดาษ สารเคมทกชนดเพราะจะท าใหสญเสยน าจากการชกโครก เพอไลสงของลงทอ

5.3.3.12 ใชอปกรณประหยดน า เชน ชกโครก ฝกบวประหยดน า 5.3.3.13 ตด Areator หรอ อปกรณเตมอากาศทหวกอก เพอชวยเพมอากาศ

ใหแกน าทไหลออกจากหวกอก ลดปรมาณการไหลของน า 5.3.3.14 ไมควรรดน าตนไมตอนแดดจด ใหรดตอนเชาทอากาศยงเยนอย

เพราะน าจะระเหยต ากวาชวยใหประหยดน า 5.3.3.15 น าดมทเหลอใชรดน าตนไม ใชช าระความสะอาดสงตาง ๆ 5.3.3.16 ควรใชเหยอกน ากบแกวเปลาในการบรการน าดม และใหผทตองการ

ดมรนน าดมเอง และควรดมใหหมดทกครง 5.3.3.17 ลางจานในภาชนะทขงน าไว จะประหยดน าไดมากกวาการลางจาน

ดวยวธทปลอยใหน าไหลจากกอกน าตลอดเวลา 5.3.3.18 ตดตงระบบน าใหสามารถใชประโยชนจากการเกบและจายน าตาม

แรงโนมถวงของโลก เพอหลกเลยงการใชพลงงานไปสบและจายน าภายในอาคาร 5.4 นโยบายพลงงานไทย นโยบายวาดวยพลงงานของประเทศไทย สรปได 4 ประการ

ดงน 5.4.1 ชกจงใหประชาชน และโรงงานอตสาหกรรมประหยดพลงงาน เชน มาตรการ อนรกษพลงงานในอาคาร และโรงงาน มาตรการเกยวกบประสทธภาพของเครองไฟฟา

5.4.2 ตองจดหาพลงงานใหพอใช พลงงานตองมคณภาพ ราคาไมแพง และม ความมนคงหา ไดจากภายในและนอกประเทศ

5.4.3 สงเสรมใหเอกชนรวมผลต เพอลดภาระของรฐ ท าใหผซอมทางเลอกไดบรการทด และราคาเปนธรรม

5.4.4 ตองมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสดและมมาตรการก าจดมลพษใหปลอดภย

148

การใชพลงงานเพอการท างานสนองความตองการของสงคมมนษย มการพฒนามาเปนล าดบนบวนกจะซบซอนมากขน มการเชอมโยงกบเศรษฐกจและสงคมอยางเหนยวแนน โลกเรามประชากรเพมขนเรอย ๆ ซงจะมผลใหมปรมาณการใชพลงงานเพมขนเปนล าดบ การหาแหลงพลงงานและพฒนาเทคโนโลยขนมารองรบระบบการแกปญหาผลกระทบตอสงแวดลอมทอาจเกด ขนควบคไปกบมาตรการใชพลงงานอยางประหยดและมประสทธภาพจงเปนสงส าคญทตองรบเรงด าเนนการ ตลอดจนปลกจตส านกตอการรคณคาของพลงงานและสงแวดลอมของมนษย

บทสรป

149

แบบฝกหดทายหนวยท 5 ชอ - นามสกล................................................สาขาวชา......................................เลขท ..................... จงตอบค าถามตอไปน 1. พลงงาน ศกยแตกตางจากพลงงาน จลน อยางไร............................................................................. ………………………………………………………………………………………………………. 2. ความส าคญของพลงงาน ไดแก ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 3.พลงงานชวมวล หมายถง ............................................................................................................... ไดแก.................................................................................................................................................. 5. พลงงานสะอาด หมายถง ............................................................................................................ ไดแก ................................................................................................................................................... 6. พลงงานทดแทน หมายถง ............................................................................................................ ไดแก .................................................................................................................................................. 7. ความส าคญของพลงงานกบชวตประจ าวน ไดแก 7.1……………...………………………………………………………………………… 7.2 ………………………………………………………………………………………. 7.3…………………………………………………………………………….………… 7.4 ………………………………………………………………………………………. 7.5 ………………………………………………………………………………………. 7.6 ………………………………………………………………………………………. 7.7 ………………………………………………………………………………………. 7.8……………………………………………………………………………………….. 7.9 ………………………………………………………………………………………. 7.10………………………………………………………………………………………..

ตอนท 1 : ความส าคญของพลงงาน

150

จงตอบค าถามตอไปน 1. ผลกระทบดานลบจากการใชพลงงานนวเคลยร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. การเผาไหมปโตรเลยมกอใหเกดสารพษทางอากาศ ไดแก .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. การท าเหมองถานหนลกไนตกอใหเกดปญหาใด ........................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................... ............................................................................................................................................................. 4. แหลงก าเนดพลงงานใชแลวหมดและพลงงานหมนเวยนมอะไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. นกศกษามวธการประหยดพลงงานในชวตประจ าวนอยางไร ยกตวอยาง 2 ชนด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. นโยบายพลงงานไทยไดก าหนดไวอยางไร และมผลตอคณภาพชวตนกศกษาอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ตอนท 2 : ปญหาจากการใชพลงงาน

151

หนวยท 6 การประยกตใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แผนผงความคด การประยกตใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย สงผลใหมการพฒนาคดคนสงอานวย ความสะดวก สบายเขามาเสรมปจจยพนฐานการดารงชวต ทาใหการสรางทพกอาศยมคณภาพมาตรฐาน สามารถผลตสนคาไดเปนจานวนมาก มราคาถกลง สนคาไดคณภาพ การตดตอสอสารกนไดสะดวก การเดนทางเชอมโยงถงกนทาใหประชากรในโลกตดตอรบฟงขาวสารกนไดตลอดเวลา และใหบรการตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการของมนษยมากขน นวตกรรมใหม ๆ ทเกดจากการประยกต ใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอาท เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยวสด เทคโนโลยทางการแพทย

เทคโนโลยชวภาพ

การประยกตใชวทยาศาสตร และเทคโนโลย

เทคโนโลยวสด

เทคโนโลย การแพทย

เทคโนโลย สารสนเทศ

เทคโนโลย ทางการกฬา

นาโนเทคโนโลย

151

นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยทางการกฬา และเทคโนโลยสารสนเทศ เปนปจจยทมผลตอคณภาพชวตของประชาชนในการดาเนนชวต การประกอบอาชพ การงาน การศกษาเลาเรยน การตดตอ สอสาร การรกษาพยาบาล ปจจบนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ถกนามาใชในการทางานและดาเนนชวตประจาวน กอใหเกดประโยชนในทางปฏบตแกมวลมนษย และมบทบาทตอการพฒนาประเทศ ซงตองศกษาปจจยแวดลอมหลาย ๆ ดาน เชน ทรพยากรสงแวดลอม ความเสมอภาคในโอกาสและการแขงขนทางเศรษฐกจและสงคม เพอใหเกดความ ผสมกลมกลนตอการพฒนา ทงนเอกสารเลมนจะกลาวถง การประยกตใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในเรองทเกยวของกบ เทคโนโลยชวภาพเทคโนโลยวสด เทคโนโลย การแพทย นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยทางการกฬา และเทคโนโลยสารสนเทศ ซงเปนปจจยสาคญเพอการพฒนาประเทศ ในชวตประจาวนของมนษย ไดสมผสกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยตลอดเวลาเรมตงแตตนนอนจนกระทงเขานอน ดวยเหตนเองมนษยจงจาเปนตองนาเอาวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาประยกตใชในชวตประจาวนอยางมากมาย ผเขยนไมอาจกลาวไดครบทกเทคโนโลย ในเอกสารสวนนจงขอนาเสนอไวเพยงบางเทคโนโลย คอ เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยวสด นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยการแพทย เทคโนโลยทางการกฬา และเทคโนโลยสารสนเทศ

1. เทคโนโลยชวภาพ

เทคโนโลยชวภาพ เปนสหวทยาการทมวทยาศาสตรเปนรากฐานประกอบดวยหลายสาขาวชา ผสมผสานกน ตงแตชววทยา เคม ไปจนถงวศวกรรม มการนาความรพนฐานเกยวกบสงมชวตไปประยกตใหเกดประโยชนในดานตางๆอาท การพฒนาพนธพชและสตว การแปรรปอาหาร การผลตยารกษาโรค การพฒนาดานการแพทย และการอนรกษสงแวดลอม เทคโนโลยชวภาพเกดขนตงแตมการคนพบโครงสรางของสารพนธกรรม หรอ DNA โดย เจมส วตสน และฟรานซส เทคโนโลยชวภาพทเกาแกทสด คอ เทคโนโลยการหมก (Fermentation Technology)

152

ภาพท 6-1 การเพาะเลยงเนอเยอ ทมา : http://agriqua.doae.go.th/TISSUE/ 1.1 ความหมายของเทคโนโลยชวภาพ นกวชาการใหความหมาย ไวหลากหลายดงน เทคโนโลยชวภาพ (Biotechnology) หมายถง การนาเอาสงมชวตหรอชนสวนของสงมชวตมาปรบปรง เปลยนแปลง พฒนาดวยกรรมวธหรอเทคนคตางๆ เพอประโยชนเฉพาะตามตองการ (สเทพ อสาหะ และคณะ. 2551 : 144) เทคโนโลยชวภาพ หมายถง ความรทเกยวของกบการประยกตใชสงมชวต ไมวาจะเปนขนาดเลกจนถงขนาดใหญ หรอผลตภณฑจากสงมชวตทกอใหเกดประโยชนกบมนษยชาตในหลายแงมม (นาชย ชวววรรธน 2550: 9) สรป เทคโนโลยชวภาพ หมายถง กระบวนการหรอเทคนคการนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปประยกตใชกบสงมชวต 1.2 การใชเทคโนโลยชวภาพ แยกเปนดานตางๆ ดงน ( ภทรสน ภทรโกมล. 2550 : 149 ) 1.2.1 ดานอตสาหกรรม 1.2.1.1 การใชเทคโนโลยชวภาพในการผลต การผลตสมยแรก ๆ เปนการผลตทไมซบซอน ใชจลนทรยเปลยนวตถดบใหเปนผลผลตโดยตรง แตตอมามการพฒนาดวยเทคโนโลยตาง ๆ ใหมประสทธภาพในการผลต โดยเฉพาะเทคโนโลยการหมก (Fermentation Technology) เปนวทยาศาสตรประยกตทนาจลนทรยมาใชประโยชนทางอตสาหกรรม เชน กรดซตรก หรอกรดมะนาว เอนไซม วตามน ไวน เบยร กรดอะมโน กรดอนทรย ยาปฏชวนะ และวคซน

153

(1) การผลตไวน เปนการเปลยนน าตาลขององนใหเปนแอลกอฮอลโดยใชยสตเปนตวทางาน เมอเทคโนโลยกาวหนาความเขาใจในกระบวนการหมกและสรรวทยาของยสตมากขน จงมวธ การคดและปรบปรงสายพนธของยสตใหหมกไดเรวไดแอลกอฮอลสงขนผลคอกระบวนการผลตงายขน คณภาพด และมประสทธภาพสง (2 ) การผลตเอนไซม เอนไซมเปนโปรตนทสงมชวตสรางเพอใชในกระบวนการเมแทบอลซมทาใหการใชอาหาร การสรางพลงงานและกจกรรมตางๆในเซลลเปนไปดวยด ตอมาจงนามา ใชในกระบวนการหมกและมการสกดเอาเอนไซมจากเซลลเพอประโยชนในอตสาหกรรม เชน เอนไซมกลโคอะไมเลสจากเชอรา ใชยอยแปงใหเปนน าตาลกลโคสสาหรบการผลตลกกวาดหรอผลตน าเกลอ การเลยงจลนทรยเพอสกดเอนไซมเปนสนคาจงเปนอตสาหกรรมทสาคญ (3) การผลตกรดอะมโน กรดอะมโนเปนโมเลกลพนฐานทนามาประกอบเปนโปรตนมการผลตและประยกตใชกรดอะมโนในอตสาหกรรมตางๆ เชน อาหารเสรมสาหรบมนษย และอาหารสตว 1.2.1.2 การใชเทคโนโลยชวภาพเพอสนบสนนอตสาหกรรม (1) การใชจลนทรยในอตสาหกรรมน ามนปโตรเลยม จลนทรยทเจรญเตบโตโดยใชอากาศ สามารถใชน ามนดบเปนแหลงพลงงาน การยอยสลายสารประกอบไฮโดรคารบอนจะชวยลดความหนดของน ามนดบ และลดแรงตงผว ทาใหขนตอนการอดฉดน าลงไปในบอน ามนและสบนามนทาไดงายขน ปจจบนจงใชเทคนคทางพนธวศวกรรมปรบปรงสายพนธของจลนทรยกลมน (2) การใชจลนทรยในอตสาหกรรมถานหน การเผาถานหนทาใหเกดกาซซลเฟอรออกไซดและเมอสมผสกบละอองหมอกหรอฝนทาใหเกดฝนกรดในถานหนมกามะถน การกาจดกามะถนอนนทรยทาไดไมยาก โดยวธทางกายภาพแตการกาจดกามะถนอนทรยยงเปนปญหาสาคญ เพราะกามะถนอนทรยอยปะปนเปนองคประกอบของเนอถานหน (3) การใชจลนทรยขจดสารประกอบก ามะถน ทละลายน าไดออกจากถานหน ดวยการชะลางดวยนา ไดถานหนทบรสทธขน 1.2.1.3 การใชเทคโนโลยชวภาพเพอ สงแวดลอม ปจจบนสงแวดลอมมแนวโนมทจะเสอมโทรมลงไปเรอย ๆ เพราะจานวนประชากร สงขนมาก ทาใหการบรโภคทรพยากรเปนไปอยางรวดเรว ทงตามความจาเปนและการชกจงใจทางการตลาด ของเสยจากการผลตและการบรโภคจงมมากจนธรรมชาตไมสามารถจะหมนเวยนแรธาตในของเสยใหกลบไปเหมอนเดมไดทน

154

(1) การบ าบดน าทง น าทงจากบานเรอนหรอโรงงานอตสาหกรรมสามารถทาใหมคณภาพดนากลบมาใชได การบาบดนาทงใหมคณภาพดขนโดยใชจลนทรยเปน ตวบาบดจงนบไดวาเปนเทคโนโลยชวภาพ (2) การก าจดกากน ามนปโตรเลยมทเปนของเสยจากโรงกลน วธการทวไปทใชกนอยในการกาจด ไดแก การนาไปบรรจถงแลวทงในมหาสมทร นาไปเผาหรอนาไปผงกลบในทดนวางเปลา ใหถกสลายดวยจลนทรยตามธรรมชาต การกาจดกากน ามนโดยจลนทรยจะยอยสลายกาก น ามนเพอใชเปนแหลงอาหารและพลงงานในการเจรญเตบโต จงมการปรบปรงสายพนธจลนทรยทยอยกากนามน โดยใชเทคโนโลยการตดตอยนทเปนรหสของเอมไซมทยอยสลายสารไฮโดร คารบอนชนดอะโรแมตก หรอ คลออะโรแมตก ซงยอยสลายเขาไปในจลนทรยเหลาน มผลใหจลนทรยมประสทธภาพในการทาลายกากนามนได 1.2.2 การแพทยและสาธารณสข เทคโนโลยชวภาพไดนาไปใชมากดานการแพทยและสาธารณสข อาท การผลตยาปฎชวนะ การผลตวคซน การวนจฉยโรค การพฒนาสายพนธ บาซลสสาหรบการผลตโปรตนคดหลง การพฒนากลมยาตานแบคทเรย การคดแยกเชอจลนทรย โดยใชลายพมพการตรวจสอบกระบวนการดานชวภาพ ชดทดสอบเชอโรคปอดบวม ธนาคารดเอนเอ การประเมน ทางดานพนธกรรมในการปลกถายอวยวะ การพฒนาเทคโนโลยดเอนเอชป การประเมนเชอแบคทเรยในนาดมนาใชการพสจนหลกฐานทางนตเวช ตวอยางเทคโนโลยชวภาพทสาคญ ไดแก ภาพท 6-2 เทคโนโลยชวภาพทางการแพทย ทมา http://www.pdti.kmutt.ac.th/th/index.php/content/view/50/

155

1.2.2.1 การแพทยทางเลอกใหม (Regenerative Medicine) เปนวทยาการทางการแพทยทเปนทางเลอกใหมในการสรางสเตมเซลล (Stem Cell) ซงเปนเซลลทมศกยภาพในการพฒนาไปเปนเซลล เนอเยอ หรอ อวยวะ เพอใชทดแทนสวนทเสยหายหรอเสอมสภาพไปจงอาจนามาใชรกษาโรคไดหลายชนด สเตมเซลล แบงออกเปน 2 ประเภทตามแหลงกาเนด คอ (1) สเตมเซลลจากตวออน (Embryonic Stem Cell) เปนเซลลทสามารถพฒนาไปเปนเซลลตางๆ ในรางกายไดเกอบทกชนดยกเวนรก เชน เซลลผวหนง เซลลกลามเนอเซลลในระบบเลอด เซลลประสาท เซลลสมอง ฯลฯ (2) สเตมเซลลจากรางกาย (Adult Stem Cell หรอ Somatic Stem cell หรอ Mature Stem Cell) เปนเซลลทไดจาก ก. เนอเยอและอวยวะหลายชนดทพฒนาจนสมบรณในรางกาย ข. เลอดจากรกและสายสะดอของทารกแรกเกด ค. ไขกระดกทงของเดกและผใหญเตมเซลลจากรางกายสามารถพฒนาไปเปนเซลลอนได เชน สเตมเซลลในระบบเลอดเปลยนไปเปนเซลลเมดเลอดแดงทนาพาออกซเจน สเตมเซลลในตบกจะสรางเซลลตบ 1.2.2.2 การผลตยาปฎชวนะ ยาปฎชวนะ คอ สารทผลตโดยสงมชวตชนดหนงสามารถ ออกฤทธยบย งการเจรญเตบโตของสงมชวตอกชนดหนง ยาปฎชวนะทสาคญ ไดแก ยาปฎชวนะ กลมเพนนซลลน (Penicllins) ซงไดรบการพฒนามาก เพราะสามารถใชรกษาโรคตดเชอชนดตาง ๆ ไดดและมผล ขางเคยงคอนขางนอย ตอมาไดมผศกษาคนควาเกยวกบยาปฎชวนะตาง ๆ มากมาย พบวา สเตรปโตมยซน (Streptomycin) สามารถฆาเชอโรคตาง ๆ ไดมากชนดกวาเพนนซลลน อตสาหกรรมการผลตยาปฎชวนะใชจลนทรยเปนตวผลตยาปฎชวนะตาง ๆ กน การควบคมการผลตจงแตกตางกนออกไปวาจะใชจลนทรยชนดใดและผลตยาตวใด 1.2.2.3 การผลตวคซน เทคโนโลยชวภาพมบทบาทอยางมากในการผลตวคซนสาหรบปองกนโรคตดเชอทเกดจากไวรส แบคทเรย รา โพรโทซว ไดอยางมประสทธภาพในปจจบนไดมการใชเทคโนโลยพนธวศวกรรมในการผลต ใชหลกการคนหาแอนตเจน (Antigen) หรอสารจากเชอทกอใหเกดภมตานทาน ซงมกจะเปนโปรตนทอยบนผวของเชอ 1.2.2.4 การวนจฉยโรค เทคโนโลยชวภาพสามารถใชในการวนจฉยโรคดวยเทคนคตาง ๆ หลายวธ เชน โมโนโคลนสแอนตบอด (Monoclonal Antibody) เปนแอนตบอดทผลต โดยเซลลทมาจาก โคลน (Clone) เดยวกน ดงนนจงมโครงสรางเหมอนกนตางจากแอนตบอดทแยกจากซรม เซลลทใชในการผลตโมโนโคลนสแอนตบอดเปนเซลลพนทาง (Hybrid) ไดมาจาก

156

การหลวมรวมระหวางเมดเลอดขาวประเภทB-lymphocyte กบเซลลมะเรง (Myeloma Cell) เซลลพนธทางนเตบโตไดโดยการเพาะเลยงในหลอดทดลองและผลตแอนตบอดออกมาไดปรมาณสงจาก 1.2.2.5 การพสจนหลกฐาน เทคโนโลยชวภาพยงสามารถนามาประยกตในการพสจนหลกฐานไดโดยอาศย “ลายพมพดเอนเอ” หรอ DNA - fingerprint ดเอนเอของสงม ชวตแตละชนดมลกษณะเฉพาะตวรหสทเปนเหมอนลายนวมอของตนเอง การพสจนลายพมพดเอนเอของผสงสยสามารถทาไดโดยเพมจานวนดเอนเอจากคราบเลอด คราบอสจ ชนเนอ เสนผม รอยนวมอหรอสวนอนของรางกายทอยในบรเวณทเกดเหตดวยวธปฏกรยาลกโซพอลเมอเรส (PCR) จากนนนาดเอนเอไปตดดวยเอนไซมทตดดเอนเอทเหมาะสม ดเอนเอของคนๆเดยวกนไมวาจะมาจากเซลลสวนใดของรางกายจะมรปแบบทเหมอนกน ดงนนดเอนเอจงเปนเหมอนสงทบอกใหรวาคน ๆ นนเปนใคร จงนาไปใชในทางนตเวช (ณฐญา อมรนทร. 2550 : 44) 1.2.3 การใชเทคโนโลยชวภาพทางการเกษตร 1.2.3.1 พช การใชเทคโนโลยชวภาพในการปรบปรงพนธพช ไดแก การคด เลอกพนธ การใชสารเคม การใชรงสในสภาพปลอดเชอ การใชเทคนคการรวมโปรโตพลาสตซงเปนการรวมยน หรอ รวมลกษณะทงหมดของพชทง 2 ชนดเขาดวยกน เทคนคการถายยนซงเปนการนาชนสวนของยนททราบลกษณะหรอคณสมบตมาทาการถายเขาไปในพช โดยใชเวลาสนกวา ตองอาศยความรและ เทคนคของการเพาะเลยงเนอเยอพช (Tissue Culture)

ภาพท 6- 3 กหลาบ และตนสรอยไกในขวดเพาะเลยง เนอเยอ ทมา: www.panyathai.or.th

157

1.2.3.2 สตว มการนาเทคโนโลยชวภาพใชในการขยายพนธสตว วธการตาง ๆ ไดแก (1) การผสมเทยม (Artificial insemination) หมายถง การทาใหเกดการปฏสนธระหวางไขกบอสจ ทมนษยเปนผทาใหเกดการปฏสนธ โดยนาน าเชออสจจากสตวตวผทเปนพอพนธไปผสมกบไขของสตวตวเมยทเปนแมพนธ ไมตองมการผสมพนธกนเองตามธรรมชาต สามารถทาไดกบสตวทงทมการปฏสนธภายนอกรางกายของสตว เชน การผสมเทยมปลา และการปฏสนธภายในรางกายของสตว เชน โค กระบอ สกร แพะ (http://www.panyathai.or.th/wiki/) (2) การถายฝากตวออน (Embryo Transfer) คอ การนาตวออนทเกดจากการผสมระหวางตวอสจของพอพนธและไขของสตวแมพนธทคดเลอกไว แลวลวงเกบออก มาจากมดลกของแมพนธ ตอจากนนนาไปฝากใสไวใหเตบโตในมดลกของตวเมยอกตวหนง ใหอมทองไปจนคลอด การถายฝากตวออนนยมทากบสตวทมการตกลกครงละ 1 ตว และมระยะเวลาตงทองนาน เชน โค กระบอ 1.2.4 เทคโนโลยชวภาพกบการเกดสงมชวตแบบใหม

1.2.4.1 การโคลน (Cloning) คอ กระบวนการทาใหเกดสตวตวใหมขนโดยไมตองอาศยการรวมตวกนของไขและสเปรม มวธการทาโดยการนาเอานวเคลยสของเซลลไขออกไป แลวนานวเคลยสจากเซลลของสตวทตองการ หรอ “ เซลลตนแบบ” มาถายโอนลงไปในเซลลไขนนแทน ทงเซลลไขและเซลลตนแบบตองมาจากสตวชนดเดยวกน สตวแตละตวทเกดขนจะเหมอนกนทกประการ

ภาพท 6- 4 แนวคดการโคลนนงมนษย การโคลนนงแมว ทมา : http://www.boarddev.com/forum/?topic=2897

158

สตวทเกดจากเทคนคการทาโคลนนงซงมชอเสยงโดงดงไปทวโลกกคอ " แกะดอลล " ซงถอกาเนดขนเมอเดอน กมภาพนธ พ.ศ. 2540 ปจจบนเสยชวตไปแลว โดยเซลลตนแบบของแกะ ดอลล ไดมาจากเซลลเตานมของแกะหนาขาว " อง " แคโคลนนงตวแรกของไทย ซงใชเซลลใบห ของโคพนธแบรงกสเพศเมยเปนเซลลตนแบบ " ซซ " แมวโคลนนงตวแรกของโลก ซงใชเซลลควมลส ( เซลลทอยรอบ ๆ เซลลไข ) เปนเซลลตนแบบ นกวทยาศาสตรไดพยายามโคลนมนษยแตเกดขอขดแยงตอตานอยางมาก เชน อาจทาใหเกดความผดปกตทางยน อารมณ จตใจ ความคดความรสกจะไมเหมอนมนษยตนแบบ เพราะสงเหลานเกดจากประสบการณและการเรยนรจดจา ยงไมสรปไดแนนอนวาการโคลนมนษยจะเปนประโยชนโดยสมบรณ 1.2.4.2 เดกหลอดแกว เทคโนโลยชวภาพอยางหนงทมการใชอยางแพรหลาย คอ การปฏสนธในหลอดแกว หรอเรยกวา เดกหลอดแกว โดยนาไขจากแมและอสจจากพอมาผสมกนนอกรางกายแมเมอไขไดรบการปฏสนธแลวจะนากลบไปฝงในมดลกของแมอกครง ซงผลทไดแมจะตงครรภและลกทเกดอาจเปนลกแฝดทเกดจากไขคนละใบ เทคโนโลยนมประโยชนในดานการแพทย เพอแกไขคนทมบตรยาก ( ภทรสน ภทรโกศล. 2550 : 169) 1.2.4.3 จโนม (Genome) หมายถง ดเอนเอทงหมดทมอยในเซลลของสงมชวตหนง ซงจะมากหรอนอยขนอยกบความซบซอนของสงมชวตนน ในจโนมจะมยนทาหนาทกาหนดลกษณะตางๆของสงมชวต การคนหาจโนมของสงมชวตตางๆ อาท จลชพทมขนาดเลกเพอศกษา ลาดบคเบสซงจะทาใหสามารถทานายลกษณะและกลไกการดารงชวต และการศกษาจโนมของมนษย พบวามนษยมยน 32,000 ยน นอกจากนยงมการวจยมงไปทหนาทตางๆของยนเพอนาผลมาทานายลวง หนาเกยวกบโอกาสเสยงทจะเปนโรค เชน เบาหวาน มะเรง ความดนโลหตสง 1.2.4.4 พนธวศวกรรม ( Genetic Engineering) คอ การปรบปรงเปลยนแปลงลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตโดยการถายโอนชนยนของสงมชวตหนงไปยงสงมชวตหนง ซงทาใหสงมชวต ทไดรบยนมความสามารถพเศษ และสงมชวตทไดรบการฝากยน เรยกวา จเอมโอ (GMO : Genetically Modified Organisms) ดงนนจเอมโอจงเปนสงมชวตใหมทมยนใหมหรอมลกษณะใหมทไมไดเกดขนเองตามธรรมชาต สงผลกระทบตอสงคมในดานทเกยวกบความปลอดภยของสขภาพและสงแวดลอม 1.3 กลมผลตภณฑจากเทคโนโลยชวภาพ 1.3.1 การผลตวคซน ไดจากเซลลของตวกอโรคทงหมด (Whole Cells) หรอเตรยม จากเปลอกหมตวเชอ (Capsule) หรอ เตรยมจากสวนขนละเอยดรอบตวเชอ (Pilli)

159

1.3.2 สารเสรมชวนะ หรอ โปรไบโอตก ( Probiotic ) ไดแกแบคทเรย (Bacteria) ยสต (Yeasts) และรา (Fungi) จะสรางกรด เพอยบย งการเจรญของจลนทรยตวกอโรค และกระตนการสรางภมคมกนโรค พวก Polysaccharide และ Peptidoglycan 1.3.3 การตดพนธกรรม ในการสรางนายอยของเชอ R.Oryzaeไปตอเพมใหกบ R.Oryzae อกตวหนง ทาให R.Oryzae ตวทถกเพมพนธกรรม สามารถสรางนายอยไดมากขน 1.3.4 น ายอย หรอ เอนไซมจากสตวแตละชนด สามารถยอยวตถดบอาหารสตวไดแตกตางกน จงมการผลตน ายอย ชนดจาเพาะ เชน น ายอยทยอย สารกลแคน(Glucanase) หรอนายอยรวม (Enzyme Cocktail) มาใชผสมในอาหารสตวทาใหสามารถลดปรมาณการใชวตถดบได 1.3.5 โปรตน และกรดอะมโน ตวเซลลของจลนทรยหลายชนด มสวนประกอบของโปรตน และกรดอะมโน 1.3.6 วตามน เปนผลตภณฑจากกระบวนการสนดาปทเกดขนตามธรรมชาตจากการผลตของจลนทรย เชน กากเบยร จะมสวนประกอบของวตามน บ หลายชนด 1.3.7 สารสกดจากพช มคณสมบตเปนสารทาลายศตรพช หรอทาลายแบคทเรยบางชนด 1.3.8 การเพาะเลยง แบคทเรย เพอเปนผลตภณฑทใชในการยอยสลาย และควบคมคณภาพของนาเสยจากฟารม 1.3.9 การถนอมอาหารโดยใชจลนทรย ไดแก การหมกดองอาหาร การทานมเปรยว 1.3.10 เพมคณคาอาหาร จลนทรยจะสรางน ายอย เพอยอยน าตาลแลคโตสในน านมใหเปน นาตาลกลโคส และนาตาลกาแลคโตส 1.4 ผลกระทบจากเทคโนโลยชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพในปจจบนเกดผลกระทบ ดงน 1.4.1 พชตดแตงพนธกรรม มคณสมบตกาจดแมลงเปนประโยชนตอสงแวดลอมโดยชวยลดปรมาณการใชสารเคม แตพชพวกนทาใหความหลากหลายทางชวภาพลดลงซงมผลในการทาลายแมลงทเปนอาหารของนกและสตวอนๆ จนกอใหเกดผลกระทบตอระบบนเวศ 1.4.2 การวจยและพฒนาเทคโนโลยของประเทศตะวนตก ไดสงผลกระทบตอสขภาพของประชาชนประเทศทกาลงพฒนา ทมกถกใชเปนแหลงทดสอบความปลอดภยของยาและเปนตลาดรบสนคา ทไมทราบถงโทษภย เชน การทดสอบวคซนเอดส การจาหนายสนคาจเอมโอ การตดตอพนธกรรมพชเพอใชทายา หรอ พชเภสช (Pharma-Plant)

160

1.4.3 การเรยกรองใหมเคารพตอสทธของสงมชวต 1.4.4 อตสาหกรรมยา นกวทยาศาสตรไดนาเทคโนโลยมาใชประโยชนในอตสาหกรรมยาซงไดจากสารสกดจากรางกายของมนษย กอใหเกดคาถามในทางศลธรรมและจรยธรรม เพราะตามกฎหมายมนษยเปนบคคลไมใชวตถทจะใชแสวงหาประโยชนในทางพาณชย 1.4.5 เทคโนโลยชวภาพอาจกอใหเกดผลกระทบทางเศรษฐกจ เพราะการสรางจเอมโอจะทาใหเอกชน ผกขาดการคาสนคา ซงสนคาเกษตรเปนสนคาหลกของประเทศกาลงพฒนา 1.4.6 การใชเทคโนโลยชวภาพทางการทหาร โดยการนาอาวธชวภาพมาใชในการสงคราม เชน แอนแทรกซ ฝดาษ กาฬโรค ซงเปนอาวธทมอานาจการทาลายสง และสามารถพฒนาขนไดโดยงาย ดวย งบประมาณทไมมากนก 1.5 แนวทางการแกปญหาทเกดจากการมเทคโนโลยชวภาพ 1.5.1 ควรปลกพชทไมใชมาจากการตดแตงพนธกรรมเพอใหมสงแวดลอมและระบบนเวศของสตวทตองการแหลงหากน 1.5.2 ควรมการจดตงกรรมการโลกขน เพอทาการตรวจสอบสนคาหรอยาตาง ๆ ทไดถกวจยขนและนามาทดลองใชกบประเทศทกาลงพฒนา และมระบบความปลอดภยใหกบประชาชน

1.5.3 ควรมการรบรองสทธของสตวในบางชนดทหายากและไดรบการสงวนเพราะสตวพวกนแขงแรงและความพรอมของรางกายซงจะเหมาะสมกบนามาทดลอง 1.5.4 ควรมการคมครองสทธของมนษย เพราะในกฎหมายไมระบวา “มนษยไมอาจใชเปนสนคาหรอแสวงหาผลประโยชนในทางพาณชยได” และถามนกวทยาศาสตรมการนามนษยมาเพอการทดลองยอมผดกฎหมาย เทคโนโลยชวภาพ เปนการสรางสรรคของมนษย เพอใหไดผลตภณฑทมประโยชนนอก เหนอจากทธรรมชาตสรางให ซงมอยหลากหลายเทคนค แตบางเทคนคอาจเปนเหมอนดาบสองคม หากนาไปใชประโยชนไมถกตอง ฉะนนควรทจะเลอกใชอยางมหลกการ มความรความเขาใจเพอใหสอดคลองกบธรรมชาตและวฒนธรรม

161

2. เทคโนโลยวสดศาสตร (Materials Technology ) 2.1 ความหมายของวสดและวสดศาสตร วสด หมายถง สสารทมสมบตทเหมาะสมตอการนามาใชใหเกดประโยชนทางวศวกรรมและผานกระบวนการผลตเพอเปนองคประกอบของผลตภณฑหรอสงของเครองใช วสดศาสตร (Materials Science) เปนศาสตรทเกยวกบวสดทกสงทกอยางรอบตวมนษยทมนษยไขวควาหามาจากธรรมชาตโดยตรง หรอมนษยสรางขนมา ( ชยวฒน คประตกล.2548:105) 2.2 การแบงกลมวสด วสดในโลกแบงออกเปนกลมใหญ ๆ ไดเปน 4 กลม คอ (ภทรสน ภทรโกศล. 2550 : 178)

2.2.1 โลหะ (Metal) 2.2.2 เซรามก (Ceramics) 2.2.3 พอลเมอร(Polymer) 2.2.4 วสดคอมโพสต(Composite Materrials)

เทคโนโลยวสด หมายถงยทธศาสตรทประเทศตาง ๆ ทเปนปจจยหลกในการแขงขนดานเศรษฐกจ การเมอง และมบทบาทในการกาหนดคณภาพชวตมนษยในอนาคตทงระดบบคคล ระดบประเทศและระดบโลก ในศตวรรษหนา เทคโนโลยวสด จะยงกาวลายงขน สงของ หรออปกรณตาง ๆ จะมขนาดเลกลง แตมประสทธภาพมากขน สามารถ หมนเวยนกลบ มาใชไดใหม และไมเปนอนตราย ตอสงแวดลอม 2.3 เทคโนโลยวสดภณฑสมยใหม การพฒนาคนควาวสดใหมๆ หรอการปรบปรงคณสมบตของวสดทเหมาะสม จะเปนสวนหนงของกระบวนการพฒนาเทคโนโลยของวสดภณฑสมยใหมซงไดแก 2.3.1 เซรามก (Ceramics) มคณสมบตแขงสงทนการสกกรอนไดด ทนความรอนไดสง นาหนกเบาแตมจดออนคอ เปราะ และยากแกการหลอรปทรงทตองการ 2.3.2 พลาสตก (Plastics) เปนผลผลตจากกระบวนการเปลยนแปลงทางเคมดวยวธการสงเคราะห จากวตถดบ เชน นามนดบ กาซธรรมชาตและถานหน คณสมบตทาใหแขงเทากบโลหะบางชนดหรอแขงกวาโลหะบางชนดได ไมเปนสนม ราคาถก ใชทาเปนผลตภณฑตาง ๆ และเปนใยสงเคราะห

162

2.3.3 ซเมนตสมยใหม ผสมดวยวสดอน ๆ เชนโลหะ เซราฟกส พลาสตกโดยอาศยความรอน และสารเคม ทาใหไดวสดทม คณสมบตพเศษในการผลต 2.3.4 ใยแกว หรอ ไฟเบอรกลาส ( Fiber Optics ) ใยแกวเปนวสดสงเคราะหเกดจากการหลอมละลายและแขงตวของ “ซลกา” ซงเปนวตถดบจากแกวทการเผาในอณหภมสง ๆ ประมาณ 1,000 องศาขนไปตงแต 50- 800 นาท ใชกนอยางกวางขวางในอตสาหกรรมยานยนต การคมนาคม มขนาดเลกกวาสายทองแดง ทใชอยมาก นบไดวาเปนวสดทมการนามาใชในหลายรปแบบ มคณสมบตเปน ฉนวนกนความรอน ไมตดไฟและเปนฉนวนไฟฟาชนยอด ทนความรอนไดดมาก คงรปเดมไดด ไมมการยดหยน ไมเนาเปอยหรอผกรอน ไมเปนสนม และทนตอการกดกรอน ไมเกดการแขงตวจากอากาศหนาวจด ตวอยางการน าใยแกวไปใชงานจรง - ปองกนความรอนหรอฉนวนไฟฟา - อปกรณกฬาเชน กานไมกอลฟ คนเบดตกปลา รถแขง - ตดเยบเสอหมวาลว ผามานกนสะเกดไฟ ชดผจญเพลง - งานกรองอลมเนยมเหลว กรองแกสและฝ น - งานกอสรางเชน เคลอบผวตรงพนททตองปะทะกบความรอนสง ผนงเบา และฉนวนกนความรอนภายในอาคาร 2.3.5 โลหะผสม ( Metal Alloys ) มการพฒนาโลหะผสมใชในอตสาหกรรมอากาศยาน แทนโลหะเปนสวนมาก อนาคตการใชโลหะผสมจะเขามาแทนการใชวสดอนๆ เชน ไม หรอเหลกมากขน 2.3.6 กาวพเศษ (Superglues) มการพฒนาการ กาวทใชในการเชอมตอโลหะตาง ๆ เชน พลาสตก เหลก เซรามก ในอนาคตจะมการพฒนากาวทใชเชอมตอเนอมนษยเพอวงการแพทย 2.3.7 เซมคอนดกเตอร (Semiconductors) สารกงตวนาในอตสาหกรรมอเลคทรอนค เชน ทรานซสเตอร (Transistors) IC Chipsหรอ Integrated Circuits ทอยใน Chips ของอปกรณไฟฟา 2.4 ประโยชนของวสดทมตอชวตประจ าวน

163

2.4.1 การสอสาร ระบบการสอสารความเรวสงตาง ๆ คอมพวเตอรมการทางานทความเรวสงขนแตกลบมขนาดทเลกลง โทรศพทมอถอรนใหมๆ ทมการทางานทเพมมากขนจนแทบจะไมตางจากคอมพวเตอรขนาดเลก สงเหลานอาศยความกาวหนาทางวสดศาสตรไมวาจะเปนวสดอเลกทรอนกส วสดออฟฟต หรอวสดแมเหลก 2.4.2 การเดนทางและการขนสง การทองเทยว เพอธรกจ หรอแมแตภารกจสารวจอวกาศ วสดศาสตรเปนอกหนงเบองหลงความสาเรจทเกดขนไมวาจะเปนกระสวยอวกาศ รถไฟความเรวสง รถยนตรนใหมๆ ทมความปลอดภยและประหยดเชอเพลง 2.4.3 การรกษาโรคและบารงสขภาพของมนษย วสดอปกรณทางการแพทยไดรบการวจยและพฒนาขนเพอใชในการรกษาโรค ทดแทน แกไข ปญหาตางๆ ไดแก คอนแทคเลนส กระดกเทยม ขอตอเทยม แขนขาเทยม ระบบควบคมการจายยา 2.4.4 การกฬา อปกรณ กฬาหลายประเภทใชความรทางวสดศาสตรเขามาชวยในการพฒนาใหสามารถทจะชวยเหลอผเลนใหใชงานไดอยางมประสทธภาพและปลอดภยเพมมากขน ไมวาจะเปนไมเทนนส ไมกอลฟ ชดวายนา ไมค าถอ รองเทากฬา

2.4.5 เสอผาอาภรณ เทคโนโลยวสดเกยวของในแงของกระบวนการผลต และการปรบปรงสมบตเสนใยใหเหมาะสมสาหรบแตละการใชงาน การระบายอากาศ การกกเกบความรอนและปองกนความเยน การทนความรอนสง เสอเกราะประเภทตาง ๆ อนาคตจะมการพฒนาวสดนาโน (Nanomaterials) เพอการทางานทเหมาะสมตอสภาวะแวดลอม เรยกวา วสดฉลาด (Amart Materials) ซงซอมแซมตวเองเมอมความเสยหายเกดขนหรอแมแตการทาลายตวเองเมอหมดอายการใชงาน

3. เทคโนโลยทางการแพทย

3.1 ความหมายเทคโนโลยทางการแพทย เทคโนโลยทางการแพทย หมายถง การคดคนการตรวจรกษาโรค การผลตยา และเครองมอ ทางการแพทย (http://www.kroobannok.com/ ) เทคโนโลยทางการแพทย หมายถง วทยาการทเกยวกบศลปะในการนาเอาวทยาศาสตรมาประยกต ใชเพอใหเกดประโยชนตอมนษย ในดานการแพทย เชน การตรวจ การรกษา และการปองกนโรค 3.2 การพฒนาเทคโนโลยทางการแพทย เกยวของกบเรองตางๆ ดงน

164

3.2.1 การพฒนาเครองมอและอปกรณ โดยอาศยความรดานวศวกรรมเปนหลกในการผลต เครองมอและอปกรณตาง เชน 3.2.1.1 เพอการตรวจและวนจฉยโรค ไดแก เครองเอกซเรย เครองถายภาพแบบนวเคลยร เครองถายภาพโดยเรดโอกราฟฟ เครองโทโมกราฟแบบคอมพวเตอร เครองตรวจการทางานของหวใจ เครองตรวจการรบฟงเสยง เครองอลตราซาวด 3.2.1.2 เพอการรกษาพยาบาล ไดแก เครองกรอคราบหนปนทฟน โดยคลนเสยงความถสง มดผาตดเลเซอร เครองนวดคลายความเมอยลาโดยคลนเสยงความถสง เครองฉายรงส เครองควบคมการให ออกซเจนระหวางการผาตด เครองกระตนการทางานของหวใจ การสรางอวยวะ เทยม คอนแทกเลนส

3.2.1.3 เพอการปองกนโรค ไดแก เตาอบและตอบฆา เชอ การใช รงส เครองฉายรงส อปกรณ สาหรบการสวมครอบหรอสอดใสเขาไปในรห

3.2.2 การพฒนาเทคโนโลย เพอการผลตยาและสารตาง ๆ หรอวธการทใชในทางการแพทยไดแก การพฒนาการเพาะเลยงเชอซงเกบตวอยางจากผปวย การสรางเดกหลอดแกว การหาสาเหตและการรกษาโรคทเกดจากความบกพรองทางพนธกรรม อตสาหกรรมการผลตยา การผลต เซรม การผลตวคซนปองกนโรค

3.3 ประเภทของเทคโนโลยทางการแพทย มการจาแนกประเภทโดยใชแนวคดดงน 3.3.1 การแบงตามมลคาราคาเทคโนโลย หรอตามความจาเปนในการใชงาน ไดแก 3.3.1.1 High Technologies หมายถง เทคโนโลยทมระบบซบซอน ตองใช

ความรความ สามารถ ผชานาญการ และมราคาแพง สวนใหญเปนเครองมอประเภทวนจฉย 3.3.1.2 Low Technologies หมายถง เทคโนโลยทไมตองมระบบสนบสนนท

ซบซอน ยงยาก และไมจาเปนตองใชผมความรหรอผเชยวชาญมากนก สวนใหญเปนครภณฑประเภทปองกนโรค และการรกษาใหบรรเทาอาการตางๆ 3.3.2 การแบงตามลกษณะหรอการใชประโยชน ไดแก การวนจฉยโรค การชวยชวต การจดการความเจบปวย การบาบดรกษาใหหาย การจดการระบบสงผานขอมล การปองกน 3.3.3 การแบงตามลกษณะการนามาใชงาน ไดแก

3.3.3.1 เทคโนโลยขนสดทาย หมายถง เทคโนโลยทางการแพทยทใหผลดาน การบาบดรกษาหรอการปองกนโรคทเขาไปมผลตอปจจยหรอกลไกสาเหตของโรคโดยตรง

165

3.3.3.2 เทคโนโลยเสรม หมายถง เทคโนโลยทางการแพทยทอาจใชเพอการวนจฉย หรอการจด การความเจบปวย แตไมมผลตอการบาบดรกษาสาเหตของโรคโดยตรง

3.3.3.3 เทคโนโลยทแขงขนกบเทคโนโลยอนทมอยเดม หมายถง เทคโนโลยทใช เพอวตถ ประสงคเดยวกบเทคโนโลยทมอยเดม โดยเมอใชเทคโนโลยเดมแลวไมจาเปนตองใชอกชนดหนงซงประสทธภาพอาจเทยบเทาของเดม แตมคาใชจายและผลขางเคยงทแตกตางกน

3.3.3.4 เทคโนโลยลดตนทน หมายถง เทคโนโลยชวยลดตนทนและคาใชจายในการรกษา พยาบาลในบางกรณ เทคโนโลยกลมนอาจเปนเทคโนโลยครงทาง ลกษณะทนาเขามาใชงานจะชวยในการลดตนทนและคาใชจายสาหรบผปวยไดบางสวน

ตวอยางเทคโนโลยทางการแพทย

(1) การน าเสนใยนาโน (Nanowire / Nanofiber) มาเคลอบทผวของอปกรณทางการแพทยททาจากไทเทเนยม จะชวยเพมประสทธภาพการยดตดของเนอเยอพนผวไดดยงขนและใชเคลอบผวของสายหรอทอสวน การทาบอลลนเพอขยายหลอดเลอดหวใจ (2) สเตนท (Stent) หมายถง อปกรณถางหรอขยายหลอดเลอด มรปรางลกษณะเปนขดลวดตาขายทรงกระบอก ผลตจาก สเตนเลสหรอโลหะจารป วสดทใชทา stent ม 3 ประเภท คอ Stainless Steel Tantalum และ Nitinol (Nickle-Titanium Alloy) ภาพท 6- 5 สเตนทจากสเตนเลสจาเปนตองมลกโปงเปนอปกรณชวยถางขดลวด ทมา : http://www.rmutphysics.com/CHARUD/specialnews/6/smart-material.htm

166

ภาพท 6-6 Stent ททาจากไนตนอล ทมา : www. gotoknow.org/blog/sandtbymarisa/246354 (3) ลวดน าทาง (Guide Wire) ในการผาตดทตองสอดสายสวนผานทางเสนเลอด ไมสามารถใชเสนลวดโลหะทวไปได เนองจากโลหะทวไปจะแขงและขาดความยดหยน จงไมสามารถโคงงอเขาไปตามเสนเลอดไดจงตองใชลวดนาทาง ททาจากโลหะจารปเพราะมความยดหยนสงกวา

ภาพท 6 -7 ลวดนาทาง (Guide Wire) ทมา : http://www.rmutphysics.com/CHARUD/specialnews/6/smart-material.htm

167

(4) เลเซอร หรอ LASER คายอจากคาเตม Light Amplification Stimulated Emission of Radiation มความหมายวา การขยายแสงโดยการปลอยรงสทถกกระตน ปจจบนเทคโนโลยเลเซอรกาวหนาและสามารถสงหรอยงเลเซอรเปนคลนแมเหลกไฟฟา ทมความถในยานไมใชแสงสวางได เลเซอรในปจจบนแยกออกได 3 ประเภท ไดแก เลเซอรของแขง เลเซอรของเหลว เลเซอรกาซ เลเซอรเครองแรกสดของโลก เปนเลเซอรแบบทบทม ซงเปนเลเซอรของแขง มบทบาทสาคญในวงการแพทย คอ งานการแพทยดานศลยกรรมทวไป ศลยกรรมตกแตง ทนตแพทย จกษแพทย ซงแพทยสามารถทาการผาตดทตองการความละเอยด และแมนยาสง สามารถเหนและแกไข ความผดปกต ของรางกายในระดบทละเอยด (5) ลวดจดฟน การนาโลหะจารปมาประยกตใชในทางทนตกรรมเปนสงทใกลตว ตวอยางทเหนไดอยางชดเจนคอ ลวดจดฟน ขอดของการใชโลหะจารปทดแทนลวด สเตนเลส คอ ความตงของลวดสเตนเลสทผกฟนอยจะลดลงภายหลงจากทใชงานไปไดระยะ เวลาหนง ทาใหคนไขตองเดนทางมาพบทนตแพทยเพอปรบใหลวดมความตงเทาเดมทก ๆ 3- 4 อาทตยทาใหเสยเวลา แตถาหากใชเสนลวดททาจากโลหะจารปทมความยดหยนสงกวา จะชวยลดความถของการมาพบแพทยใหเหลอเพยงแค 3 - 4 ครง/ ปเทานน

ภาพท 6 - ลวดจดฟน ทมา : http://www.rmutphysics.com/CHARUD/specialnews/6/smart-material.htm

168

4. นาโนเทคโนโลย (Nanotechnology) 4.1 ความหมายนาโนเทคโนโลย นาโน มาจากภาษากรก แปลวา แคระ และ 1 นาโน หมายถง 1 สวนใน 1,000 ลานสวน (นตยศร แสงเดอน และ สมพนธ คมภรานนท. 2549 : 97) เชน นา 1 นาโนลตรจะเทากบ นา 1 แกว ทไดจากการนานา 1 ลตรมาตวงแบงออกเปนลานแกว นอกจากนยงมผใหความหมายของนาโนเทคโนโลย ไว ดงน นาโนเทคโนโลย หมายถง การทาใหโครงสรางพนฐานของโมเลกลระดบ 1 ถง 100 นาโนเมตร กลายเปนวสดหรออปกรณนาโนทมประโยชน สามารถนามาใชสอยไดซงตองอาศยคณสมบตทาง ชววทยา ชวเคม วศวกรรมศาสตรสาขาหนยนต และเครองจกรกล ของระบบทอยกงกลางระหวางอะตอม โมเลกล กบวตถขนาดใหญและสามารถควบคมคณสมบตทงหลายได ( ววฒน ตณฑะพานชกล, 2550: 19) 4.2 ประโยชนของนาโนเทคโนโลย นาโนเทคโนโลยสามารถสรางประโยชนใหกบมนษยมากมายหลายดาน ดงน

4.2.1 นาโนอเลกทรอนกส มผลตอการผลตอปกรณอเลกทรอนกส เชน - ระบบไมโคร-อเลกโทรเมกคานกส (MEMS) ซงเปนอปกรณตรวจจบสญญานและมอเตอรทมขนาดเทาผงฝ น - สารกงตวนาททาจากทอคารบอนนาโนแทนทซลคอน - วงจรนาโนชพททาจากลวดนาโนของ Iron-Platinum 4.2.2 นาโนเทคโนโลยทางดานอาหาร ความกาวหนาของนาโนเทคโนโลย มผลตอดานอาหาร ดงน การนานาโนเทคโนโลยมาใชเพอใหเกดความเขาใจถงองคประกอบของอาหาร การทาปฏกรยาของสารประกอบของอาหาร ทาใหสามารถออกแบบการจดเรยงโมเลกลในอาหารแบบใหม ๆ ทจะทาใหผลตอาหารทมผลดตอสขภาพมากขนอาหารมรสชาตดขนและมความปลอดภยตอการบรโภค นอกจากนนนาโนเทคโนโลยยงเปนเครองมอทนามาใชในการพฒนา ดงน

169

4.2.2.1 พฒนากระบวนการผลตใหมประสทธภาพ ไมกอใหเกดมลพษ และมตนทนการผลตตาลง 4.2.2.2 พฒนาอปกรณทใชในกระบวนการผลตอาหารท lighter และมความแมนยา หรอเทยงตรง 4.2.2.3 พฒนาวสดท ใช ผลตบรรจภณฑให มคณสมบตท ด แขงแรง ทนทาน สามารถนามา ใชเปนบรรจภณฑเพอเกบรกษาอาหารประเภททมคณคาทางอาหาร และอาหารทมคณสมบตทางยาได

4.2.3 นาโนเทคโนโลยดานการแพทย เภสชกรรม และสาธารณสข ความกาวหนาของ นาโนเทคโนโลย มผลตอการแพทยและสาธารณสขในดานตาง ๆ ดงน 4.2.3.1 การรกษาโรคทาไดรวดเรวขนโดยประสทธภาพของ ดเอนเอชป 4.2.3.2 รปแบบการใหยาแบบใหมจะเพมศกยภาพในการรกษา โดยการใหยาในรปแบบใหม สามารถสงขาเขาไปในรางกายไปในบรเวณทในปจจบนยงไมสามารถเขาถงได 4.2.3.3 มการพฒนาอวยวะประดษฐจากวสดทสามารถอยรวมกบเนอเยอไดทาใหมความทนทานและไมถกปฏเสธหรอตอตานจากรางกาย 4.2.3.4 ระบบการรบรจะมการตรวจจบเชอโรคทปรากฏขนในรางกายสงมชวต และเปลยนจากการรกษาเยยวยามาเปนการตรวจพบและปองกนตงแตเรมตน

4.2.4 นาโนเทคโนโลยทางดานการทหาร ความกาวหนาของนาโนเทคโนโลยมผลตอดานการทหาร ดงน 4.2.4.1 การผลตอปกรณ สวนตวทมน าหนกลดจาก 45 กโลกรมเหลอเพยง 10 กโลกรม 4.2.4.2 อาวธประจากาย พฒนาโดยใชนาโนวสดทมนาหนกเบาและมอานาจการยงสง 4.2.4.3 ชดเกราะททาจากเสนใยนาโนทเบาใสสบาย และมอปกรณเซนเซอรทวดสภาพรางกายเชน อตราชพจร อณหภม ความดน และสงขอมลตรงไปทกองบญชาการภาคสนาม 4.2.4.4 นาโนเซนเซอรทสามารถตรวจสอบสารเคมและเชอโรค 4.2.4.5 ชดทหารอจฉรยะฝงคอมพวเตอรขนาดเลกทเชอมโยงสญญาณจากเซนเซอรตางๆ ดวยเสนใยทนาไฟฟา มระบบระบายความรอนแบบเทอรโมอเลกตรก ทาใหนกรบสามารถปฏบตการในทะเลทรายตลอดวนไดโดยไมเหนอยเพลย

170

4.2.4.6 ภายนอกชดทหารอจฉรยะมเซนเซอรตรวจสอบสภาพของแสงรอบขาง และจะปรบชดใหสามารถพรางตวได เชน หากอยในหมะจะเปนสขาว ในปาจะมสเขยว รวมทงยงเปนชดททาความสะอาดตวเองได ไมเปอนเลนหรอโคลน เหมอนใบบวทไมเปยกน าและสะอาดตลอดเวลา 4.2.4.7 หมวกทหารเปนหมวกทมฝาครอบเหมอนหมวกกนนอกกนกระสน และเปนเสมอนจอดสเพลย แสดงผลขอมลทจาเปนตองร ควบคมดวยเสยงพด มอปกรณมองเหนดวยรงสอนฟาเรด สาหรบเวลากลางคน 4.2.4.8 ยานพาหนะ ตดตงเซนเซอรไวรอบทศทาง ถามการจโจมจากอาวธจรวดกสามารถตอบโตโดยอตโนมตดวยการยงกระสนทสามารถแตกสะเกด เพอทาลายจรวดทพงเขามากอน จงถงพาหนะ วสดทใชทาเกราะเปนวสดทใชสวนผสมของทอนาโนคารบอนทมความแขงแกรงสงมาก

4.2.5 นาโนสงทอและเครองนมหม ความกาวหนาของนาโนเทคโนโลย มผลตอดานสงทอและเครองนมหม ดงน

4.2.5.1 เสนใยนาโนเคลอบบนเสอผา ทาใหไรรอยยบและสามารถปองกนคราบสกปรกแทรกซมเขาสรางกาย

4.2.5.2 เสนใยเคลอบอนภาคทองคาขนาดนาโน ซงเปนแหลงสรางและสะสมพลงงานจากการเสยดสกน

4.2.6. นาโนเทคโนโลยทางดานการกฬา ความกาวหนาของนาโนเทคโนโลยมผล

ตอ อปกรณ เครองมอดานกฬา ไดแก 4.2.6.1 ไมเทนนสทมน าหนกเบา มพลงตลกเพมมากขน และลกเทนนสไฮเทค

ทสามารถใชงานไดยาวนานขน 4.2.6.2 ขผงสาหรบฉาบเคลอบพนผวอปกรณเลนกฬาสก

4.2.7 นาโนเทคโนโลยทางดานยานยนต ขนสง และอวกาศ ความกาวหนาของนาโนเทคโนโลยไดสงผลดานยานยนตและอวกาศ ดงน

4.2.7.1 สมบตทสาคญไดแก ความแขงแรง ทนทาน ทนตอแรงกระแทก มความเหนยว นาหนกเบา และอายการใชงานทยาวนาน

171

4.2.7.2 วสดเชงประกอบหรอวสดคอมพวเตอรทมน าหนกเบา ความแขงแรงสงททาจาก เรซนเสรมแรงดวยทอคารบอนนาโน

4.2.7.3 สารเคลอบพเศษทมความตานทานตอการขดขวน และการกดกรอนสารเคลอบทสามารถทาความสะอาดตวเองได

4.2.7.4 วสดปองกนไฟ 4.2.7.5 โลหะอลลอยดชนดใหมทมนาหนกเบา 4.2.7.6 แบตเตอรขนาดเลก นาหนกเบา 4.2.7.8 สารหลอลนในเครองยนต ในระบบไฮดรอลก

4.2.8 นาโนเทคโนโลยทางดานพลงงานและสงแวดลอม ความกาวหนาของนาโนเทคโนโลยไดสงผลทางดานพลงงานและสงแวดลอม ไดแก

4.2.8.1 เซลลพลงงานแสงอาทตยขนาดนาโน ซงใชทองแดง-อนเดยม-แกลเลยม-ซลไนด(CIGS) เปนสารกงตวนาพมพลงบนแผนฟอยดบาง ๆ

4.2.8.2 แบตเตอรพลงงานจากการเคลอนไหวรางกาย ซงใชลวดซงคออกไซดขนาดนาโนในการเปลยนพลงงานกลเปนพลงงานไฟฟา

4.2.8.3 อปกรณตรวจวดคณภาพนา

5. เทคโนโลยทางการกฬา ความหมายเทคโนโลยทางการกฬา

เทคโนโลยทางการกฬา คอ ศาสตรทใหความรเกยวกบการประดษฐ การใชเครองมอและอปกรณชวยสนบสนนในการพฒนาสงเสรม ตลอดจนการแกไขปญหาขอบกพรองใหกบนกกฬาเพอเพมศกยภาพ และประสทธภาพแกผฝกสอนกฬาและนกกฬา รวมทงการวเคราะหขอมลการเคลอนไหวทางดานเทคนค ทกษะ การประเมนผล และรายงานผลการแขงขนทเปนประโยชนถกตองรวดเรวใหกบผฝกสอนกฬา นกกฬา และผชม

172

ภาพท 6- 9 ตวอยางอปกรณทางกฬานาโนเทคโนโลย ทมา : www.th.88db.com, www.th.88db.com, www.bangkokflying.com, www.dexclub.com 5.2 การพฒนาเทคโนโลยทางการกฬา สานกวชาวทยาศาสตรการกฬา จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนมหาวทยาลยแหงเดยวในประเทศไทยทมการเรยนการสอนดานเทคโนโลยการกฬา (Sports Technology) เปนการผสมผสาน กนระหวางศาสตรตางๆดานวทยาศาสตรการกฬา กบวศวกรรมศาสตรแขนงตาง ๆ ซงมหาวทยาลยตางประเทศ เรยกสาขาวชานวา วศวกรรมการกฬา หรอ Sports Engineering ในปการศกษา 2551 สานกวชาวทยาศาสตรการกฬาไดเปดการเรยนการสอนแขนงวชา วทยาศาสตรและเทคโนโลยการกฬา สาหรบผทจะนาเทคโนโลยทางการกฬาไปประยกตใชสรางนวตกรรมทางกฬา และพฒนาอปกรณการกฬา และวทยาศาสตรทางการกฬา ประเทศทเปนมหาอานาจทางการกฬา อาศยความกาวหนาทางวศวกรรมการกฬา เปนปจจยหลกในการสรางความไดเปรยบทางการกฬาอยางถกตองตามกตกาเปนผนาทงทางดานนกกฬาและอตสาหกรรมอปกรณกฬา และวทยาศาสตรการกฬา เกมสกฬาระดบโลกในยค Sports Innovation ปจจบนนไดกลายเปนการแขงขนกฬาในยคคอมพวเตอรอยางเตมตว ในปจจบนทมกฬาชนนาและนกกฬาระดบแนวหนาของโลกมการใชโปรแกรมคอมพวเตอรศกษาทมคแขงทกขนตอนอยางละเอยด ทมชอวา “Sports Code” หรอเครองวเคราะหเกมการแขงขน

173

เขามามสวนรวมในการเกบขอมล และวเคราะหแผนการเลนทงของคแขงและทมตวเอง กอนปะทะกนในสนามแขงขนจรง สถาบนการพลศกษา เลงเหนถงความสาคญของเทคโนโลยทางการกฬาจงมการนาเครองวเคราะห เกมนไปใชในสถาบนการพลศกษาวทยาเขตตาง ๆ เพอใหนกศกษาไดเรยนรถงการพฒนา ดานเทคโนโลยทางการกฬาทกาวไกลสามารถนาไปใชในการพฒนาการกฬาของสถาบนไดอยางมประสทธภาพ 5.3 ประโยชนของเทคโนโลยทางการกฬา ปจจบนเทคโนโลยทางการกฬามความสาคญเปนอยางยงในการพฒนาใหก าวไปสความสาเรจในการแขงขนกฬาประเภทตาง ๆ จงตองคานงถงการนาเทคโนโลยเขามาประยกตใชเพอใหนกกฬาแสดงความสามารถสงสดไดและมสถตทดขน เทคโนโลยจงใหประโยชนทางการกฬาสามารถจาแนกออกเปนดานตางๆไดดงน 5.3.1 สนามแขงขน ในอดตสนามแขงขนเปนสนามทไมไดมาตรฐาน เมอเทคโนโลยในการกฬากาวหนา กมการผลตยางพซสงเคราะหขนมาทาพนสนามทาใหนกกฬามสถตดขน 5.3.2 เทคโนโลยในการออกแบบเสอผานกกฬา สมยกอนไมทนสมยใสแลวไมกระชบรดกม แตปจจบนมการนาเทคโนโลยมาพฒนาเสอผาของนกกฬาใหมความยดหยนพอดกบรางกายและสามารถลดแรงตานทานได หรอจะเปนเสอผานาโนกสะดวกการดแลรกษากงายขน 5.3.4 เทคโนโลยในการออกแบบอาหารและเครองดม สมยกอนไมมอาหารเสรมใหกบนกกฬาเวลาแขงขน ปจจบนมการใชเทคโนโลยผลตอาหารเหลว เจล สารละลาย ใหกบนกกฬา เพอเสรมสรางสมรรถภาพทางกายและสะดวกในการนามาใช 5.3.5 เทคโนโลยในการพฒนาอปกรณตางๆ เชน ลกฟตบอลสมยกอนใชลกฟตบอลจะมนาหนกมากเมอใชเทคโนโลยเขามาผลตสามารถผลตลกฟตบอลซงมนาหนกเบาและนม

174

6. เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) 6.1 ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสารสนเทศ หรอ ไอท หมายถง ความกาวหนาทางเทคโนโลยททาใหเกดวธการใหมๆในการจดเกบขอมล ขาวสาร การสงผาน การสอสารสารสนเทศ การเขาถงสารสนเทศ การรบสาร อปกรณหรอเครองมอทเกยวของกบ การรวบรวมประมวล เกบรกษา และเผยแพรขอมลและสารสนเทศ รวมถงการสรางสงคมและอตสาหกรรมดานสารสนเทศและการจดการสารสนเทศใหม

6.2 ลกษณะส าคญของเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสารสนเทศเปนเรองทเกยวของกบวถความเปนอยของสงคมสมยใหม ลกษณะทสาคญมดงน

6.2.1 เทคโนโลยสารสนเทศชวยเพมผลผลต ลดตนทน และเพมประสทธภาพในการทางาน การประกอบการทางดานเศรษฐกจ การคา และการอตสาหกรรม จาเปนตองหาวธในการเพมผลผลต ลดตนทน และเพมประสทธภาพในการทางานคอมพวเตอร และระบบสอสารเขามาชวยทาใหเกดระบบอตโนมต เชน ใชในระบบจดเกบเงนสด จองตวเครองบน เปนตน 6.2.2 เทคโนโลยสารสนเทศเปลยนรปแบบการบรการเปนแบบกระจาย เมอมการพฒนาระบบขอมล และการใชขอมล จงเนนรปแบบการบรการแบบกระจาย ผใชสามารถสงซอสนคาจากทบาน สามารถสอบถามขอมลผานทางโทรศพท นสตนกศกษาบางมหาวทยาลยสามารถใชคอมพวเตอรสอบถามผลสอบจากทบานได 6.2.3 เทคโนโลยสารสนเทศเปนสงทจาเปน สาหรบการดาเนนการในหนวยงานตาง ๆ เพอรวบรวมจดเกบขอมลไวใชในองคการ เชน ระบบทะเบยนราษฎรทจดทาดวยระบบคอมพวเตอร ระบบเวชระเบยนในโรงพยาบาล ระบบการจดเกบขอมลภาษ 6.2.4 เทคโนโลยสารสนเทศเกยวของกบคนทกระดบ พฒนาการดานเทคโนโลยสารสนเทศ ทาใหชวตความเปนอยของคนเกยวของกบเทคโนโลย 6.3 องคประกอบของเทคโนโลยสารสนเทศ กลาวไดวา ระบบเทคโนโลยสารสนเทศประกอบ ขนจากเทคโนโลยสองสาขาหลก คอ เทคโนโลยคอมพวเตอร และเทคโนโลยสอสารโทรคมนาคม เทคโนโลยทงสองนมความพเศษตรงทตางกเปนสวนประกอบทชวยซงกนและกน มรายละเอยดดงน คอ 6.3.1 เทคโนโลยคอมพวเตอร คอมพวเตอรประกอบดวยอปกรณตาง ๆ ตอเชอมกนเรยกวา ฮารดแวร (Hardware) และอปกรณฮารดแวรนจะตองทางานรวมกบโปรแกรมคอมพวเตอรหรอทเรยกกนวา ซอฟตแวร (Software) (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2546: 4)

175

6.3.1.1 ฮารดแวร ประกอบดวย 5 สวน คอ (1) อปกรณรบขอมล (Input) เชน แผงแปนอกขระ (Keyboard) เมาส เครองตรวจกวาดภาพ (Scanner) จอภาพสมผส (Touch Screen) ปากกาแสง (Light Pen) เครองอานบตรแถบแมเหลก (Magnetic Strip Reader) และเครองอานรหสแทง (Bar Code Reader) (2) อปกรณสงขอมล (Output) จอภาพ (Monitor) เครองพมพ (Printer) และเทอรมนล (3) หนวยประมวลผลกลาง จะทางานรวมกบหนวยความจาหลกในขณะคานวณ หรอประมวลผลโดยปฏบตหนาทตามคาสงของโปรแกรมคอมพวเตอร โดยการดงขอมลและคาสงทเกบไวไวในหนวยความจาหลกมาประมวลผล (4) หนวยความจาหลก หนาทเกบขอมลจากอปกรณรบขอมล เพอใชในการคานวณผลลพธกอนทจะสงไปยงอปกรณสงขอมล รวมทงการเกบคาสงขณะกาลงประมวลผล (5) หนวยความจาสารอง ทาหนาทจดเกบขอมลและโปรแกรมขณะยงไมไดใชงาน เพอการใชในอนาคต 6.3.1.2 ซอฟตแวร เปนองคประกอบทสาคญและจาเปนมากในการควบคมการทางานของเครองคอมพวเตอร ซอฟตแวร สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ (1) ซอฟตแวรระบบ มหนาทควบคมอปกรณตาง ๆ ภายในระบบคอมพวเตอร และเปนตวกลางระหวางผใชกบคอมพวเตอรหรอฮารดแวร

(2) ซอฟตแวรประยกต เปนโปรแกรมทเขยนขนเพอทางานเฉพาะดานตามความตองการ

6.3.2 เทคโนโลยสอสารโทรคมนาคม เทคโนโลยสอสารโทรคมนาคม ใชในการตดตอสอสารรบ/สงขอมลจากทไกล ๆ เปนการสงของขอมลระหวางคอมพวเตอรหรอเครองมอทอยหางไกลกน ซงจะชวยใหการเผยแพรขอมลไปยงผใชในแหลงตาง ๆ เปนไปอยางสะดวก รวดเรว ถกตอง ครบถวนทนการณ อาจเปนตวเลข (Numeric Data) ตวอกษร (Text) ภาพ (Image) และเสยง (Voice) มสายและไรสาย เชน ระบบโทรศพท โมเดม แฟกซ โทรเลข วทย กระจายเสยง วทย โทรทศน เคเบลใยแกวนาแสง คลนไมโครเวฟ และดาวเทยมโดยทกลไกการสอสารโทรคมนาคมมองคประกอบพนฐาน 3 สวนไดแก ตนแหลงของขอความ (Source/Sender) สอกลางสาหรบการรบ/สงขอความ (Medium) และสวนรบขอความ(Sink/Decoder) ดงแผนภาพตอไปน

176

แผนภมท 6-1 แสดงกลไกการสอสารโทรคมนาคม 6.4. ความส าคญของเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสารสนเทศเปนรากฐานของ การพฒนาเทคโนโลยทงหลาย สามารถสรปความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศไดดงน 6.4.1 ชวยในการจดระบบขาวสารจานวนมากของแตละวน 6.4.2 ชวยจดเรยงลาดบสารสนเทศ 6.4.3 ชวยในการเกบสารสนเทศไวในรปทเรยกใชไดทกครงอยางสะดวก 6.4.4 ชวยในการเขาถงสารสนเทศไดอยางรวดเรว มประสทธภาพ 6.4.5 ชวยในการจดระบบอตโนมต เพอการจดเกบ ประมวลผล และเรยกใชสารสนเทศ 6.4.6 ชวยเพมประสทธภาพการผลตสารสนเทศ เชนการคานวณตวเลขทยงยากซบซอน 6.4.7 ชวยในการสอสารระหวางกนไดอยางสะดวก รวดเรว ลดอปสรรคเกยวกบเวลาและระยะทาง โดยการใชระบบโทรศพท และอนๆ 6.5 ประโยชนของผมความรเทคโนโลยสารสนเทศ การเปลยนแปลงสยคสารสนเทศทาใหขาวสารแพรกระจายไปอยางรวดเรว อานวยประโยชนแกผทมความรเทคโนโลยสารสนเทศ ดงน 6.5.1 สามารถใชคอมพวเตอรไดสะดวกและคมคามากขน 6.5.2 ตามทนกบสภาพสงคมทมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและคาดการณแนวโนมการใชในอนาคตได 6.5.3 มความรความสามารถทจะเลอกซอหรอเลอกใชฮารดแวรและซอฟตแวรไดเหมาะสมกบงานและความตองการของตนเอง 6.5.4 เปนผมความรทนขาวสารและเหตการณปจจบนอยเสมอ 6.5.5 เปนผมความรกวางขวางในหลากหลายสาขา และไดรบความรรอบตวมากขน

ตนแหลงของขอความ

Source/Sender

สวนรบขอความ (Sink/Decoder)

สอกลาง

177

6.6 การใชเทคโนโลยสารสนเทศดานตาง ๆ 6.6.1 ดานการตดตอสอสาร มนษยจะสามารถรบรขาวสารกนไดอยางไมมอปสรรค ดงคาทวา “โลกไรพรมแดน” ไมวาจะอยทใดในโลกนกสามารถทจะตดตอกบผอนไดโดยเครอขายอนเตอรเนต 6.6.2 ดานการศกษา ในอนาคตนกเรยน นกศกษาจะสามารถเรยนจากทบานไดโดยไมตองไปโรงเรยนเหมอนปจจบนโดยการเรยนการสอนทางไกลผานอนเตอรเนต ไมวาจะในประเทศหรอตางประเทศ และความรทอยบนอนเตอรเนตนนกมไมจากดสาขาวชา สามารถทจะคนควาจากหองสมดตาง ๆ ไดทวโลก ดงจะเหนไดจากการทศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต หรอเนคเทค (NECTEC) ไดเปดเครอขายเพอการศกษาตาง ๆ โดยนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใช เครอขายทรจกกนเชน เครอขายคอมพวเตอรไทยสาร เครอขายคอมพวเตอรเพอโรงเรยนไทย เครอขายคอมพวเตอรกาญจนาภเษก 6.6.3 ดานการดาเนนชวต มนษยจะมชวตทสขสบายมากยงขน เพราะคอมพวเตอรจะมการพฒนาในรปแบบของหนยนตเพอทางานแทนมนษย งานทตองใชแรงงานและมความเสยงสงกจะใชหนยนตทาแทน อปกรณตาง ๆ ภายในบานกจะควบคมโดยระบบคอมพวเตอร มนษยไมตองคอยดแลความปลอดภยหรอความเรยบรอยภายในบานเอง แตจะมโปรแกรมคอยตรวจสอบใหทงหมด ภาพท 6- 10 เครองอานวยความสะดวกในบาน

ทมา : http://www.tice.ac.th/Online/Online2-2547/prasert/basiccom/network/it/index.html

178

6.6.4 ดานสขภาพ วงการแพทยจะมความกาวหนาในการรกษาโรคมากขน เพราะจะมระบบแพทยออนไลนขอมลทเปน ประโยชน กจะไดเผยแพรใหทกคนไดรบรผานทางอนเตอรเนตแพทย ทวโลกสามารถทจะรวมมอกนในการปฏบตงานได 6.6.5 ดานการทองเทยวและความบนเทง สามารถทาผานระบบอนเตอรเนตไดไมวาจะเปนการจองตว การตรวจสอบสถานท การสอบถามขอมล การดหนงฟงเพลงตาง ๆ ตลอดจนการซอของโดยทเราไมตองไปเดนซอของตามหางสรรพสนคาเอง 6.7 ปจจยความลมเหลวทเกดจากการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ความผดพลาดทเกดจากการนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในองคกร มสาเหตหลก 3 ประการ ไดแก (Whittaker 1999: 23)

6.7.1 การขาดการวางแผนทดพอ 6.7.2 การนาเทคโนโลยทไมเหมาะสมมาใชงาน 6.7.3 การขาดการจดการหรอสนบสนนจากผบรหารระดบสง

ผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศในดานตาง ๆ ยคของเทคโนโลยสารสนเทศ หรอยคขอมลขาวสาร กอใหเกดประโยชนตอมวลมนษยอยาง มหาศาล ยงผลทาใหเกดการเปลยนแปลงยอมมผลกระทบตอบคคล องคกร หรอสงคม สามารถจาแนกผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศ ออกเปน 2 ดานคอ ผลกระทบดานบวกและผลกระทบดานลบดงน

6.8 การประยกตใชงานเทคโนโลยสารสนเทศ สรปไดดงน 6.8.1 การใชเทคโนโลยสารสนเทศในงานสานกงาน เชน ใชในการจดเตรยมเอกสาร การใชในการกระจายเอกสารสารสนเทศไปยงผใช ณ จดตางๆ ใชในการจดเกบและการสบคนเอกสาร การจดเตรยมสารสนเทศในลกษณะภาพหรอลกษณะเสยง เปนตน 6.8.2 การประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในงานดานอตสาหกรรม เชน การใชใน การออกแบบ ใชในการควบคมการผลต เหลานเปนตน 6.8.3 การใชเทคโนโลยสารสนเทศในดานการเงน ไดแก การใช ATM สวนในดานพาณชยไดแก การใชรหสแทงในการคานวณราคาสนคา 6.8.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการสอสารไดแก การใหบรการโทรศพท เคลอนท การสอสารผานดาวเทยม 6.8.5 การประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในการงานดานสาธารณสข ไดแกการคดเงน หรอการบนทกขอมลของผปวย การวจยหรอวนจฉยโรค

179

6.8.6 การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการศกษาและการฝกอบรม เชน ใชในการสอน การศกษาทางไกล งานหองสมด และหองปฏบตการ 6.9 แนวโนมของเทคโนโลยสารสนเทศในอนาคต สามารถสรปแนวโนมไดดงน 6.9.1 การพฒนาเครอขายคอมพวเตอร โดยเฉพาะเครอขายอนเทอรเนตทเชอมโยงกนทวโลก กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ชองทางการดาเนนธรกจ เชน การทาธรกรรมอเลกทรอนกส การพาณชยอเลกทรอนกส การผอนคลายดวยการดหนง ฟงเพลง และบนเทงตางๆ เกมออนไลน 6.9.2 การพฒนาใหคอมพวเตอรสามารถฟงและตอบเปนภาษา พดได อานตวอกษร หรอลายมอเขยนได การแสดงผลของคอมพวเตอรไดเสมอนจรง เปนแบบสามมต และการรบรดวยประสาทสมผส เสมอนวาไดอยในทนนจรง 6.9.3 การพฒนาระบบสารสนเทศ ฐานขอมล ความร เพอพฒนาระบบผเชยวชาญและการจดการความร 6.9.4 การศกษาตามอธยาศยดวยระบบอเลกทรอนกส (E-Learning) การเรยนการสอนดวยระบบโทรศกษา (Tele-Education) การคนควาไดตลอด 24 ชวโมง จากหองสมดเสมอน (Virtual Library) 6.9.5 การพฒนาเครอขายโทรคมนาคม ระบบการสอสารผานเครอขายไรสาย เครอขายดาวเทยม ระบบสารสนเทศภมศาสตร ทาใหสามารถคนหาตาแหนงไดอยางแมนยา 6.9.6 การบรหารจดการภาครฐสมยใหม โดยการใชเทคโนโลยสารสนเทศและเครอขายการสอสารทเ รยกว า ร ฐบาลอเล กทรอนกส ( E-Government) รวมทงระบบฐานขอมลประชาชน หรอ e-citizen

180

บทสรป เทคโนโลยและนวตกรรมใหมๆสามารถสรางขนในประเทศ การลดการพ งพงเทคโนโลย จากตางประเทศและหนมาพฒนาเทคโนโลยในประเทศจะเปนการกระตนใหเกดการพฒนางานวจยทสามารถนาไปใชงานไดจรง โดยอาศยความชางสงเกตและตดตามขาวสารทางวชาการทด ดงจะเหนไดจากนวตกรรมหลายๆอยางเกดจากการนางานวจยไปตอยอดจนสามารถสรางผลตภณฑ การดาเนนชว ต การประกอบอาชพ การงาน การศกษาเลาเรยน การตดตอสอสาร การรกษาพยาบาล โดยเฉพาะเมองใหญๆ ทมอปกรณททนสมย จงจาเปนตองศกษาเรยนรเพอจะไดใชงานไดอยางเหมาะสมและเกดประสทธภาพสงสดอนจะสงผลสอดคลองกบแผนการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศในระยะ 10 ป (พ.ศ.2547-2556) ทมงนาพาประเทศไทยไปสสงคมและเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-Base Society : KBS ) ภายใตวสยทศน “ประเทศไทยมเศรษฐกจทเขมแขงเปนสงคมความรทแขงขนไดในสากลมความมนคงและประชาชนมชวตทด”

181

แบบฝกหดทายหนวยท 6 จงเตมขอความลงในชองวางใหไดใจความทสมบรณ 1. เทคโนโลยชวภาพ หมายถง........................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 2. เทคโนโลยวสด หมายถง......................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 3. เทคโนโลยทางการแพทยหมายถง................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 4. นาโน เทคโนโลย หมายถง............................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 5. เทคโนโลยทางการกฬา หมายถง................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 6. เทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง.................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 7. ความจาเปนในการประยกตใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในปจจบน มสาเหตมาจาก ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................. ............................................................................................................... 8. การประยกตใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยมประโยชนตอคณภาพชวต ดงน ………………….....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ตอนท 1 : รจกเทคโนโลย

182

จงตอบค าถามตอไปน 1. เทคโนโลยชวภาพคออะไร มประโยชนในการพฒนาคณภาพชวตอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. อนาคตของเทคโนโลยวสดจะมการพฒนาอยางไร เพราะเหตใด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ความกาวหนาทางเทคโนโลยการแพทยเกดจากสาเหตใด และมผลอยางไรตอคณภาพชวต ของนกศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ยคปจจบนนาโนเทคโนโลยมบทบาทอยางไรกบชวตประจาวนของประชาชนคนไทย ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. จากคากลาวทวา “ ความกาวหนาดานเทคโนโลยสารสนเทศไดเปลยนวถชวตของทกคนในดาน ธรกจและดานความบนเทง” นกศกษามความคดเหนอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. ความกาวหนาทางเทคโนโลยมผลตอการพฒนาการกฬาในเรองใดบาง จงยกตวอยาง ประกอบการอธบาย ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

ตอนท 2 : การพฒนาเทคโนโลยตางๆ

183

ค าชแจง นกศกษาแสดงความคดเหนเกยวกบแนวทางการใชเทคโนโลยใหเกดประโยชนตอตนเองและไมสรางความเดอดรอนใหผอน โดยใชเวลาประมาณ 15 นาท .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ตอนท 3 แนวทางการใชเทคโนโลย เกษม ศรพงษและ กตตศกด ศรพงษ. ชววทยา . กรงเทพฯ : ภมบณฑต, 2544.

ขนษฐา ชยรตนาวรรณ. วทยาศาสตรพนฐาน. กรงเทพฯ : สานกพมพเอมพนธ, 2546.

ชมพล ศฦงคารสร. ระบบสารสนเทศเพอการจดการ. กรงเทพฯ : สถาบน

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2537. ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต. นาโนเทคโนโลย : คลนลกใหมแหงศตวรรษท 21. กรงเทพฯ :

ฐานมเดย เนตเวรค, 2548 ศกด บวร. วทยาศาสตรพนธกรรม. นนทบร :

โอเอนจการพมพจากด, 2551. เสนาะ ตเยาว. การบรหารงานบคคล.

กรงเทพฯ :มหาวทยาลยธรรมศาสตร ,2537. มลนธบณฑตยสภาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แหงประเทศไทย. นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยซเปอรจว. กรงเทพฯ : สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต , 2545

รอฮม ปรามาท. แปล . นาโนเทคโนโลย นวตกรรมจวปฏวตโลก. กรงเทพฯ : มตชน ,2547

รงสมา ชลคป วระศกด สมทธพงศ และ กลาณรงค ศรรอด. วสดชวภาพรกษ.

กรงเทพฯ : มนสฟลม, 2552 ววฒน ตณฑะพานชกล, บรรณาธการ. นาโนเทคโนโลยกบเทคโนโลยอนภาค :ใครยงใหญกวา

กรงเทพฯ : บรษท ว พรนท, 2550 อรวรรณ นาวายทธ และ สญญา

นาวายทธ. แปล. นาโนฟวเจอร: นาโนเทคโนโลยกบโลกอนาคต. กรงเทพฯ : โครงการจดพมพคบไฟ ,2550.

หนวยท 7 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แผนผงความคด แนวคด จากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหมนษยมความสะดวกสบายไมวาจะเปนการท างาน การตดตอสอสาร การคมนาคม และอน ๆ ซงเปนผลของเทคโนโลยทางดานสรางสรรค แตถาใชเทคโนโลยในทางทไมเหมาะสมกจะท าใหเกดอนตรายอยางมหนต สามารถท าลายลางมนษยทงเผาพนธ ส าหรบในประเทศไทยเทคโนโลยเขามามบทบาทตอชวตความเปนอย โดยทเทคโนโลยสวนใหญเปนการรบเอาเทคโนโลยมาจากตางชาต จงท าใหขาดความรและ ขาดประสทธภาพในการใชเทคโนโลย อนสงผลกระทบตอการศกษา สงแวดลอม สงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ การเมองและชวตประจ าวน

ผลกระทบจากความกาวหนา ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

การศกษา

เศรษฐกจ

สงแวดลอม

ชวต

ประจ าวน

สงคมและ วฒนธรรม

ประชากร มนษย

การเมอง

185

ผลกระทบ (Impact) หมายถง การเปลยนแปลงสภาวะท งดขนและแยลงอนเกดจาก การกระท าของสงมชวตหรอธรรมชาต ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มผลกระทบตอวถชวตความเปนอย ท าใหคนในสงคมตองปรบตวเพอใหสามารถด าเนนชวตไดอยางมความสข มคณภาพชวตทดและมความรทจะสามารถปองกนตวเองจากผลกระทบของความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยได เพราะไมวาจะอยสวนไหนของโลก กจะไดรบผลกระทบตางๆอยางหลกเลยงไมได ในเอกสารฉบบนจะกลาวถงผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานตาง ๆ ดงน คอ 1. ผลกระทบดานประชากรมนษย 2. ผลกระทบดานการศกษา 3. ผลกระทบดานสงแวดลอม 4. ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม 5. ผลกระทบดานเศรษฐกจ 6. ผลกระทบดานการเมอง 7. ผลกระทบดานชวตประจ าวน

1. ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอประชากรมนษย 1.1 ความหมายและองคประกอบ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525ใหความหมายของมนษย หมายถง สตวทรจกใชเหตผล สตวทมจตใจสงสามารถเอาชนะตอเหตอนท าใหเกดทกขทงปวง สวนดาน วทยาศาสตร มนษยเปนสงมชวตทประกอบไปดวยองคประกอบ 2 สวนคอ รางกาย และจตใจ 1.2 เชอชาตของมนษย การจ าแนกมนษยตามเชอชาต โดยพจารณาจากลกษณะทางสรรวทยาเปนส าคญ แบงออก เปน 3 กลม คอ (สดารตน เพยรเสมอ และคณ ะ. มปป. : 49) 1.2.1 พวกผวด า (Black Race) อยในเขตรอนแถบเอเชยและอาฟรกา ผวกายคล าเปนสน าตาลจนถงด า ปากกวางใหญ รมฝปากหนา ผมหยก เรยกวา พวกนกรอยด 1.2.2 พวกผวเหลอง (Yellow Race) พวกอยบรเวณทราบสงมองโกเลยทางตะวนออก ของทวปเอเชย ซงมอากาศหนาว สผวเหลอง ถงน าตาล เสนผมเหยยดตรง หนาแบน นยยตาเรยบแคบ โหนกแกมสง เรยกวา พวกมองโกลอยด

186

1.2.3 พวกผวขาว (White Race) อาศยอยในบรเวณทงหญาทางตะวนตกของ ยเรเซย ซงมอณหภมและความชนปานกลาง ไดรบแสงแดดนอย ผวกายสน าตาลออนถงขาว เสนผมไมเหยยดตรง หรอหยกเกนไป เรยกวา พวกคอเคซอยด 1.3 คณคาของความเปนมนษย การรกษาความเปนมนษยไมควรเพยงเพอรกษาชวตไวใหอยยนยาวเทานน แตตองรกษาคณคาของมนษยไวใหสมบรณ คณคาของมนษยหรอของคนทส าคญทสดคอความไมเปนสตว การปฏบตรกษาคณคาความเปนมนษยใหสมบรณโดยยดหลกธรรมสปปรสธรรม ธรรมของคนดหรอธรรมของมนษยผมความเปนมนษย สมบรณ ม 7 ประการ ( สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก. ใน http://www.mahamakuta.inet.co.th/) ไดแก 1.3.1 รจกเหต คอ รจกพจารณาวาเมอท าแลวผลทเกดจะเปนเชนไร 1.3.2 รจกผล คอรจกวาภาวะหรอฐานะหรอสงทตนก าลงไดรบไดประสบนน เกดจากเหตใด เปนผลอนเกดจากการกระท าอยางไร 1.3.3 รจกตน คอ รจกตวเองวาเปนใคร อยในภาวะและฐานะอยางไร จะตองปฏบตตนใหเหมาะสมกบภาวะและฐานะของตน จะไดรกษาความ มคาของตวไวได 1.3.4 รจกประมาณ คอ รจกประมาณวาควรท าสงใดเพยงใดทเปนการพอเหมาะพอควรแก ภาวะและฐานะของตน พอเหมาะพอควรแกผเกยวของ 1.3.5 รจกกาล คอ รจกเวลา รวาเวลาใดควรท าหรอไมควรท าอะไร 1.3.6 รจกชมชน คอ รจกภาวะและฐานะนสยใจคอบคคลนนๆ ใหถกตอง เพอจะได ปฏบตตนทเกยวของดวยใหเหมาะใหควรแกชมชนนน 1.3.7 รจกบคคล คอ รจกภาวะและฐานะนสยใจคอของบคคลนน ๆ ใหถกตอง วาเขาเปนพาลจกไดหลก รจกวาเขาเปน บณฑตคอคนดจกไดเขาใกล 1.4 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอมนษย มนษยหรอประชากรเปนทรพยากรทมคณคายง มการอยรวมกนอยางมระบบและเปนตวการส าคญทกอใหเกดการเปลยนแปลงในระบบสงแวดลอม มผลกระทบตอสงตางๆโดยรวมสงส าคญของมนษยทกอใหเกดการเปลยนแปลงมาจาก ปรมาณ คณภาพชวต การสาธารณสข และการอยรอด และจากความกาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหมการพฒนาโครงสราง ประชากรของมนษยโดยเฉพาะการปฏวตเกษตรกรรมละอตสาหกรรมท าใหประชากรเพมขนส าหรบ

187

ประเทศไทยการเปลยนแปลงประชากรมนษยอนเปนผลมาจากความกาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหเกดผลดงน 1.4.1 ผลกระทบดานบวกจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอมนษย 1.4.1.1 อตราการเกดและตายมแนวโนมลดลง ท าใหขนาดประชากรมนษยไมเพมมากอยางรวดเรวท าใหการบรหารประชากรมประสทธภาพ 1.4.1.2 ครอบครวมขนาดเลกลงท าใหประชากรรนตอๆไปมคณภาพ 1.4.1.3 ประชากรมการศกษามากขนโดยก าหนดการศกษาขนต าของประชากรอยในระดบ 12 ป ยอมท าใหคณภาพของแรงงานและประชากรมนษยดขน 1.4.2 ผลกระทบดานลบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอมนษย 1.4.2.1 การเพมของประชากรแมจะมการควบคมปรมาณไดอยางมประสทธภาพในปจจบน แตในอนาคตยงไมสามารถคาดการณไดวาแนวโนมประชากรมนษยจะเปนไปทศทางใด 1.4.2.2 มการยายถนมากขน เนองจากการพฒนาทางเศรษฐกจของประเทศและการกระจายรายไดไมสมดลในแตละภมภาค 1.4.2.3 การขาดแคลนแรงงาน เนองจากการวางแผนครอบครวและการควบคมอตราการเกด 1.4.2.4 ปญหาความไมย งยนทางดานสภาพแวดลอม อาทเชน ก. การชะลางพงทะลายของดน โดยเฉพาะบรเวณทมความลาดเอยง เพราะหนาดนมพชเศรษฐกจเพยงชนดเดยว ข. เกดมลพษในอากาศ น า และดน เนองจากการใชสารเคม ค. ศตรพชระบาดมากขน เพราะการท าลายแมลงบางชนดทมประโยชนตอพช ง. การสญเสยพนทปาไมและแหลงพนธกรรม เพราะการท าลายปา หรอปลกพชเพยงชนดเดยวและก าจดพชชนดเดมออกไป 1.4.2.5 ปญหาความไมย งยนทางดานเศรษฐกจและสงคม

2. ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานการศกษา

2.1 ความรเกยวกบการศกษา ความหมายของการศกษา (Education) นกการศกษาไดใหความหมายเกยวกบการศกษาไวตาง ๆ กน ดงน (สภรณ ศรพหล. 2550 : 5)

188

การศกษา คอ ชวต การศกษา คอ ความเจรญงอกงาม การศกษา คอ การพฒนาคน การศกษา คอ การท าคนใหเปนคนสมบรณ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ระบวา“การศกษา เปนกระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคมโดยการถายทอดความร การฝกการอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการการสรางองคความร อนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคมการเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต” (ยนต ชมจต. 2550 : 293) การศกษา คอ กระบวนการของการสอน การฝกและการเรยน ทท ากนในโรงเรยน หรอในวทยาลยตาง ๆ เพอปรบปรงความรและพฒนาทกษะตาง ๆ (Wehmeier, Sally 2000 : 45) การศกษา คอ การลงทนอยางหนงของมนษยเปนการลงทนใหกบตนเอง เพราะการศกษาชวยพฒนาความสามารถและความเจรญงอกงาม (Schultz 1969 : 8) 2.2 ระดบการศกษา การจดการศกษาของไทยเปนการจดการศกษาในระบบโรงเรยน และการจดการศกษานอกโรงเรยน ซงแบงระดบการศกษาไดเปน 4 ระดบ คอ ( สมน อมรววฒน. ใน http://guru.sanook.com/encyclopedia )

2.2.1 การศกษาระดบกอนประถมศกษา เปนการศกษาทมงอบรมเลยงดเดกกอนภาค บงคบ เพอเตรยมเดกใหมความพรอมทกดานดพอทจะเขารบการศกษาตอไป 2.2.2 การศกษาระดบประถมศกษา เปนการศกษาภาคบงคบทมงใหผเรยนมความรขน พนฐานและสามารถอาน เขยน คดค านวณได ประกอบอาชพตามควรแกวย และความสามารถ เปนพลเมองดในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตย ใชเวลาเรยนประมาณ 6 ป 2.2.3 การศกษาระดบมธยมศกษา เปนการศกษาทมงใหผเรยนมความรทงวชาการ และวชาชพทเหมาะสมกบวย ความตองการ ความสนใจ และความถนด แบงเปน 2 ตอน คอ มธยมศกษา ตอนตน และมธยมศกษาตอนปลาย ใชเวลาเรยนตอนละประมาณ 3 ป เพอเปนพนฐานในการศกษาระดบสงขนไป หรอประกอบอาชพ

2.2.4 การศกษาระดบอดมศกษา เปนการศกษามงพฒนาความเจรญงอกงามทาง สต ปญญาความคด เพอความกาวหนาทางวชาการ และเนนเฉพาะสาขาวชาชพ ใหช านาญทงใน ดานทฤษฎ ปฏบตและมจรรยาบรรณของวชาชพนน ๆ

189

2.3 จดมงหมายของการศกษาไทย มจดมงหมายดงน (สภรณ ศรพหล. 2550 : 5) 2.3.1 การศกษาตองสรางจตส านกในการเปนไทยรวมกน 2.3.2 ปลกฝงใหยดมนในความสจรตและเสมอภาคในสงคม 2.3.3 ชวยใหบคคลสนใจทจะมสวนรวมในการปกครองตามระบอบประชาธปไตย 2.3.4 สงเสรมใหบคคลมสขภาพดทงรางกายและจตใจ 2.3.5 สงเสรมความสามารถและคานยมในการประกอบอาชพทเหมาะสม

2.4 รปแบบการศกษา ในการจดการศกษาม 3 รปแบบ ดงน (ยนต ชมจต. 2550 : 296) 2.4.1 การศกษาในระบบ มการก าหนด จดมงหมาย วธการศกษา หลกสตร ระยะเวลา การวดและประเมนผล ซงเงอนไขการจบแนนอน

2.4.2 การศกษานอกระบบ มความยดหยนในการก าหนดจดมงหมาย รปแบบวธจดการศกษา ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล

2.4.3 การศกษาตามอธยาศย เปนการศกษาทมงใหผเรยนเรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพ ความพรอมและโอกาส 2.5 ระบบการศกษา ม 2 ระบบ คอ ระบบการศกษาแบบมรปแบบ (Formal Education System)

2.5.1.1 แบบมชนเรยน (Classes) ไดแก มหาวทยาลยทมการจ ากดในการรบ 2.5.1.2 แบบตลาดวชา (Open Admission) แบบในระบบและนอกระบบผสมกนอาจจดการสอนแบบมชนเรยน (Classes) หรอไมมชนเรยนกได เชน มหาวทยาลยรามค าแหง 2.5.1.3 แบบการเรยนทางไกล (Distance Learning) ไมมชนเรยน แตสอนทางไกลโดยผานสอและเทคโนโลยเพอการศกษาตาง ๆ เชน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 2.5.1.4 แบบอธยาศย คอ ใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพความพรอม และโอกาสโดยศกษาจากบคคล ประสบการณ สงคม สภาพแวดลอม สอ หรอแหลงความรอน ๆ 2.5.2 ระบบการศกษาแบบไมมรปแบบ (Informal Education System) คอ ระบบ การจดการ ศกษาทไมมรปแบบหรอไมมการก าหนดเปนหลกสตรไดแก การศกษาผใหญหรอการศกษาตอเนอง ประเภทสารพดชางทเปดสอนเปนรายวชา สามารถท าไดหลายรปแบบ เชน แบบมชนเรยน แบบตลาดวชา แบบเรยนทางไกล หรอแบบอธยาศย เปนตน

190

การศกษาเปนตวกลางทางสงคมทส าคญในการพฒนาและถายทอดความร ความเขาใจ โดยอาศยดาน การเมอง เศรษฐกจและเทคโนโลย เปนสอทส าคญและมอทธพลสงในการเรงรดหรอ ก ากบการเปลยนแปลงสงคม วทยาศาสตรและเทคโนโลยพฒนาการศกษาในเรองตาง ๆ ดงน

1. การใชเทคโนโลยในลกษณะการบรรยาย โดยครผสอนใหขอมลสารสนเทศ ใชใน การสาธตตามกระบวนการขนตอน และใชในการปฏบตเพอใหผเรยนแกปญหาตามกระบวนการ

2. การบรหารจดการ สถาบนการศกษาสามารถใชเทคโนโลยเพอชวยในการบรหารจดการดานตาง ๆ เชน การจดท างบประมาณ การสรางฐานขอมลผสอนและผเรยน

3. การส ารวจ ผเรยนสามารถใชเทคโนโลยเพอการส ารวจขอมลการเรยนรแบบคนพบ เรยนรขอเทจจรง และกลยทธตาง ๆ

4. อปกรณเครองมอ ใชเปนสอในการเรยนการสอน และสรางชนงาน 5. การสอสาร ใชในการตดตอสอสารภายในระหวางสถาบนกบผสอนผเรยน และสอสาร

ภายนอกกบผปกครอง หรอองคกรอน ๆ ภาพท 7-1 เทคโนโลยพฒนาการศกษา

ทมา : www. Onkaseammk22.ob.tc, www.nhamphai.wordpress.com

191

2.6 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานการศกษา การศกษาเปนเครองมอแกปญหา พฒนาสงคม และเปนสทธขนมลฐานของประชาชน(Basic human right) อนเปนการเสรมสรางจตใจใหรกเสรภาพ แสวงหาความสขและสรางความเปนธรรมในสงคม จากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงผลกระทบตอดานการศกษาแยกสามารถสรปไดดงน 2.6.1 ผลกระทบดานบวกจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานการศกษา

2.6.1.1 เทคโนโลยท าใหมการผลตอปกรณใหม ๆ ขน รวมทงสอการสอนในรปแบบตาง ๆ เชน สอวทย โทรทศน วดโอ และคอมพวเตอรโดยทผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตวเองโดยผานสอตาง ๆ

2.6.1.2 ผเรยนสามารถเลอกวชา เวลา สถานท ไดตามความสนใจโดยไมตองมตารางเรยน ไมจ าเปนตองเขาชนเรยนและสามารถเลอกศกษาตามเรองทตนอยากร อาจเลอกเรยนร ดวยตนเองเพยงล าพง หรอเรยนรพรอม ๆ กบผอนทมความสนใจในเรองเดยวกนกได

2.6.1.3 ผเรยนสามารถเขาถงขอมลไดจากเครองคอมพวเตอรดวยระบบออนไลนทวโลก เชน สามารถเรยนรไดจากเครอขายอนเตอรเนต

2.6.1.4 เปนการขยายโอกาสทางการศกษาแกผทอาศยในทองถนหางไกลและขาดแคลนวสดอปกรณตลอดจนครผสอน

2.6.1.5 สามารถสนองเรองความแตกตางระหวางบคคล 2.6.1.6 การจดการศกษา มการคนควา วจย ทดลอง คนพบวธการใหม ๆ 2.6.1.7 ท าใหการเรยนรไมเนนดานความรเพยงอยางเดยว แตเนนดานเจตคต

และทกษะแกผเรยน 2.6.1.8 ชวยเพมพนประสทธภาพและประสทธผลในการเรยนการสอนมากขน 2.6.1.9 ผเรยนทส าเรจการศกษาและมอาชพแลวยงสามารถเรยนรศกษาเพมเตม

ในสาขาทสมพนธกบหนาทการงานทตนปฏบตในการน ามาสการพฒนางาน พฒนาคน และพฒนาสงคม

2.6.1.10 แนวคดการศกษาแบบ เรยนเมอใดกไดและเรยนทไหนกไดเปนจรง 2.6.1.11 สถาบนการศกษาตางๆ มการพฒนาการเรยนการสอนใหสอดคลอง

กบยคไฮเทคและน าสมาชกของสงคมใหสามารถปรบตวอยในสงคมอนาคต 2.6.1.12 มการพฒนาน าเทคโนโลยดานคอมพวเตอรมาใชในการเรยน การสอน

คอ คอมพวเตอรชวยสอน (Computer assisted instruction;CAI)

192

2.6.1.13 บทบาทของครผสอนจะเปลยนจากการบรรยายหนาชนเรยนเพยงอยางเดยวมาเปนการกลาวน าเขาสบทเรยนและท าหนาทเปนเพยงผแนะน า ใหค าปรกษา และแกปญหาใหแกผเรยนเทานน 2.6.1.14 มการสอนทางไกลผานดาวเทยม และเครอขาย Internet งานตาง ๆ ของสถาบนการศกษา มการน าเทคโนโลยคอมพวเตอรมาเกยวของ เชน การบนทกขอมลนกศกษา การลงทะเบยน การค านวณขอสอบการออกใบรบรองผลการเรยน

2.6.1.15 ผเรยนสามารถท างานสงอาจารยผานทางระบบ Internet 2.6.1.16 มมหาวทยาลยเสมอนจรงเกดขน ซงไมมขอจ ากดดานเวลาและสถานท

เปดเรยน 2.6.1.17 สามารถเพมพนประสทธภาพและคณภาพการคด และการเขยน 2.6.1.18 ท าใหบคคลมความสขกบการศกษาในยคสารสนเทศ

2.6.2 ผลกระทบดานลบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานการศกษา สามารถสรปได ดงน

2.6.2.1 ท าใหผสอนและผเรยนขาดปฏสมพนธโตตอบกน 2.6.2.2 คาใชจายสงในการจดซออปกรณเทคโนโลยตาง ๆ ทมคณภาพ

3. ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานสงแวดลอม 3.1 ความรเกยวกบสงแวดลอม (Environment) สงแวดลอม หมายถง สถานะและปจจยตาง ๆ ทอยรอบสงมชวต มความสมพนธทแนบแนนกบสงมชวต มหนาทใหและรบการถายทอดสสารและพลงงาน (จรากรณ คชเสน. 2551:1) สงแวดลอม หมายถง สงตาง ๆ ทอยรอบตวมนษย มความสมพนธ และมผลกระทบตอความเปนอยท งทมชวตและไมมชวต ทงทเปนรปธรรม และนามธรรม มอทธพลเกยวโยงถงกน เปนปจจยเกอหนนซงกนและกน (นฤมล ธนานนตและคณะ. 2551 : 129) จากความหมายของสงแวดลอมทกลาวถง มความใกลเคยงกน และมความหมายไปในท านองเดยวกน ซงหมายถง สงตาง ๆ ทงมชวต และไมมชวตทอยรอบตวเรา

193

ภาพท 7-2 ผลกระทบจากวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานสงแวดลอม ทมา : www.blog.spu.ac.th, www. Khlong-u-taphao.com, www.dd-pra.com,

3.2 คณสมบตเฉพาะตวของสงแวดลอม สงแวดลอมโดยทวไปมคณสมบต สรปไดดงน

3.2.1 สงแวดลอมแตละประเภทจะมเอกลกษณทเดนชดเฉพาะตว (Unique) จะอยทใดกตามเอกลกษณนนจะบงบอกอยางชดเจน เชน ตนไม มนษย น า บาน ฯลฯ

3.2.2 สงแวดลอมนนจะไมอยโดดเดยวในธรรมชาต แตจะมสงแวดลอมอนอยดวยเสมอ เชน ปลากบน า มนษยกบทอยอาศย ตนไมกบดน ฯลฯ

3.2.3 สงแวดลอมประเภทหนงมความตองการสงแวดลอมอนเสมอ เชน ปลาตองการน า มนษยตองการทอยอาศย

3.2.4 สงแวดลอมจะอยรวมกนเปนกลม เรยกวา ระบบนเวศ ซงมองคประกอบทหลากหลาย เชน ระบบนเวศปาไม ระบบนเวศทางทะเลฯลฯ 3.2.5 สงแวดลอมทงหลายมความเกยวเนองและสมพนธตอกน ถาท าลายสงแวดลอมหนงกจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมอน ๆ เชน การท าลายปา ท าใหเกดการพงทลายของดน สงผลใหดนขาดความอดมสมบรณ เกดอทกภย สญเสยชวตและทรพยสน 3.2.6 สงแวดลอมแตละประเภทมลกษณะทนทาน และความเปราะตอการถกกระทบแตกตางกนบางชนดมความคงทนด บางชนดเปราะงาย เชน การชะลางของดน

194

3.2.7 สงแวดลอมมการเปลยนแปลงตามเวลาทเปลยนไป อาจเปนการเปลยนแปลง แบบถาวร หรอชวคราวกได เชน การเตบโตของเมอง การเผาท าลายปา จะมพชคอย ๆ ขนทดแทน 3.3 ประเภทของสงแวดลอม แบงประเภทของสงแวดลอม ดงน

3.3.1 สงแวดลอมทเกดขนโดยธรรมชาต (Natural Environment) ไดแก 3.3.1.1 สงแวดลอมทมชวต (Biological Environment) เชน มนษย สตว พช ฯลฯ

3.3.1.2 สงแวดลอมทไมมชวต (Abiotic Environment) เชน แสงแดด อณหภม ความชน 3.3.2 สงแวดลอมทมนษยสรางขน (Man Made Environment) ไดแก 3.3.2.1 สงแวดลอมทางกายภาพ เชน บานเรอน ถนน สะพาน 3.3.2.2 สงแวดลอมทางสงคม วฒนธรรม หรอสงแวดลอมทเปนนามธรรม เปนสงทมนษยสรางขนเพอความเปนระเบยบส าหรบอยรวมกนอยางมความสข หรอใชในการถายทอดความรความคดตาง ๆ ไดแก ระบอบการปกครอง ศาสนา การศกษา ขนบธรรมเนยมประเพณ ระเบยบขอบงคบ ฯลฯ 3.4 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอม สงมชวตมความสมพนธกบสภาพแวดลอม มความเกยวของพงพา อาศยอยรวมกนและมการแลกเปลยนเปนสงแวดลอมใหแกกน โดยแยกความสมพนธไดดงน

3.4.1 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมทไมมชวต ไดแก ดน น า ลม อณหภม ความชน แสง ความกดดน ออกซเจน คารบอนไดออกไซด ฯลฯ มอทธพลตอการอยรอดของสงมชวต เชน การเจรญเตบโต การสบพนธ การแพรกระจายตลอดจนพฤตกรรมอน ๆ ถาสภาพ แวดลอมเปลยนแปลงไปจากปกต คอ มปรมาณต าหรอสงเกนจากจดวกฤตของความตองการของสงมชวต เรยกวา “ปจจยจ ากด” (Limiting Factor) ปจจยทตองการถามปรมาณลดลงหรอมากเกนความตองการยอมมผลกระทบตอกจกรรมของชวต

3.4.2 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมทมชวต จ าแนกเปน 2 ลกษณะคอ 3.4..2.1 . ความสมพนธระหวางสงมชวตชนดเดยวกน (Intraspecific Relationship) พบวา สงมชวต มการด ารงชวตอยรวมกนเปนกลมหรอเปนฝง กอใหเกดผลด (Beneficial Effect) เชน ปองกนอนตรายใหแกสมาชกแตละตว ชวยใหมองเหนผลาเหยอไดเรวขน นอกจากนยงมผล

195

ดานการจดล าดบชนของสงคม (Social Hierarchy) เชน ผง ปลวก มด ลง แตกมผลเสยเกดขนถา การมาอยรวมกนมสมาชกจ านวนมาก กอใหเกดการแกงแยง แขงขน

3.4.2.2 ความสมพนธระหวางสงมชวตตางชนดกน (Interspecific Relationship) การอยรวมกน ของสงมชวตตางชนดกนแบงเปน 3 ลกษณะ คอ (สดารตน เพยรเสมอ และคณะ. มปป. : 38)

(1) การอยรวมกลมแบบพงพาอาศยกน (Symbiosis) เปนการอยรวมกนระหวางสงมชวตสองชนดขนไปในบรเวณหนง โดยฝายหนงหรอทงสองฝายไดรบประโยชน แตไมมฝายใดเสยประโยชน เชน แบคทเรยสกลไรโซเบยม ทอาศยกบรากพชตระกลถว กลวยไมกบไมใหญ นกเอยงกบควาย ดอกไมกบแมลง เปนตน

(2) การอยรวมกนแบบปฏปกษ (Antagonism) เปนการอยรวมกนของสงมชวตตงแต 2 ชนดขนไป โดยฝายหนงหรอทงสองฝายเสยประโยชน เชน เสอกบกวาง กาฝากกบตนไม

(3) การอยรวมกนแบบเปนกลาง (Neutralism) เปนการอยรวมกนของสงมชวตภายในบรเวณเดยวกน โดยไมท าใหฝายหนงฝายใดไดหรอเสยประโยชน การอยรวมกนแบบนมกไมพบในธรรมชาตเปนเพยงทฤษฎเทานน 3.5 การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การใชธรรมชาตและสงแวดลอมดวยความชาญฉลาดและกอใหเกดประโยชนตอมวลมนษยใหมากทสดและมระยะเวลาในการใชงานยาวนานทสด

3.5.1 วตถประสงคการอนรกษสงแวดลอม สามารถสรปได 4 ประการ คอ 3.5.1.1 เพอธ ารงไวซงปจจยส าคญของระบบสงแวดลอมทมอทธพล ตอมนษย

และสตว และระบบสนบสนนการด ารงชวต 3.5.1.2 เพอสงวนรกษาการกระจายของชาตพนธ การปรบปรง การปองกน

ธญพช สตวเลยง และจลนทรยตาง ๆ รวมทงสงประดษฐทางวทยาศาสตรเทคโนโลย ตลอดจน การคมครองอตสาหกรรม นานาชาตทใชทรพยากรทมชวตเปนวตถดบ

3.5.1.3 เพอเปนหลกประกนในการใชพนธพช พนธสตวและระบบนเวศในการยงชพตามเหมาะสม

3.5.1.4 เพอสงวนรกษา โบราณสถาน โบราณวตถ ศลปกรรม รวมทงระบบสงแวดลอมอน ๆ ทมนษยสรางขนไวใหอนชนรนหลง

196

3.5.2 หลกการอนรกษสงแวดลอม

3.5.2.1 ใหการศกษาเผยแพรประชาสมพนธ เพอเปลยนพฤตกรรมสงเสรม คณภาพสงแวดลอม

3.5.2.2 การปรบปรงคณภาพ เปนวธการตรงทชวยแกปญหาการขาดแคลนทรพยากรและภาวะแวดลอมเสอมโทรม

3.5.2.3 การลดอตราการเสอมสญของทรพยากร 3.5.2.4 การน ากลบมาใชประโยชนใหม

3.5.2.5 การใชสงทดแทน 3.5.2.6 การใชสงทมคณภาพรองลงมา 3.5.2.7 การส ารวจหาแหลงทรพยากรใหม 3.5.2.8 การปองกน ไมใหทรพยากรธรรมชาตทมอยในสงแวดลอมรอยหรอ

อยางรวดเรว 3.6 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานสงแวดลอม ในการพฒนาสงแวดลอมทย งยน ตามแนวความคดของพระธรรมปฎก จะเกดขนเมอระบบความสมพนธขององคประกอบทง 4 คอ มนษย สงคม ธรรมชาต และเทคโนโลย ด าเนนไปดวยดโดยททกสวนเปนปจจยสงผลในทางเกอกลตอกน ท าใหด ารงอยดวยกนไดเปนอยางด และในระบบนมนษยเปนปจจยตวกระท าทมความส าคญ ทสามารถน าผลจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชซงสงผลกระทบตอดานสงแวดลอม ดงน 3.6.1 ผลกระทบดานบวกจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานสงแวดลอม สรปได ดงน

3.6.1.1 ท าใหเกดการจดสภาพแวดลอมทดขน โดยการแบงเปนยานตาง ๆ เชน ยานทอยอาศย ยานอตสาหกรรม ยานเกษตรกรรม

3.6.1.2 เกดการประดษฐของเทยมขนใช เชน การน าพลาสตกมาใชแทนเหลก การใชยางสงเคราะหแทนยางธรรมชาต

3.6.1.3 มการขยายตวของเขตเมองและชนบท

197

3.6.2 ผลกระทบดานลบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานสงแวดลอม สรปไดดงน

3.6.2.1 ท าใหเกดภาวะโลกรอน (Global Warming) หรอภาวะภมอากาศเปลยนแปลง (Climate Change) เพราะกาซ คารบอนไดออกไซด หรอมเทน เพมขนอยางตอเนองจากโรงงานอตสาหกรรม รถยนต การเผาเชอเพลงฟอสซล และการตดไมท าลายปาสงผลกระทบตาง ๆ ภยธรรมชาตตางๆเกดบอยขน (http://human.uru.ac.th/)

3.6.2.2 กจกรรมดานอตสาหกรรมทปลอยสารเคม เชน สารซเอฟซ (CFC) (Chlorofluorcarbon) ท าลายโอโซนในบรรยากาศโลกชนสตราโตรสเฟยร กาซคารบอนไดออกไซด และกาซไนตรสออกไซด ท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก

3.6.2.3 กจกรรมทางดานการเกษตร การใชสารเคมปองกนก าจดศตรพชท า ใหสารเคมตกคางในบรรยากาศ การเผาเศษพชหลงการเกบเกยวกอใหเกดแกสคารบอนไดออกไซด

3.6.2.4 โรงไฟฟาทใชพลงงาน ใชน ามน หรอถานหนลกไนต เปนเชอเพลงจะปลอยซลเฟอรไดออกไซดและเถาถานสบรรยากาศ เปนอนตรายตอมนษยและสงแวดลอม

3.6.2.5 การจราจรทคบคงตามเมองใหญ ๆ ท าใหเกดเกดมลภาวะทางเสยง ความร าคาญ โรคภยไขเจบหลายชนด

3.6.2.6 มนษยปลอยน าเสยมสารพษ เชน ปรอท แคตเมยม หรอแมงกานส ลงในแมน าล าคลอง เกดมลภาวะทางน า เปนสาเหตใหเกดโรคระบาด เชน ทองรวง ไทฟอยด และบด

3.6.2.7 เกดปญหาสขภาพอนามยเนองจากมลพษในอากาศ 3.6.2.8 การพฒนาเขตเมอง และเขตอตสาหกรรมท าใหมการท าลายสภาพ แวดลอม

พนทปาไม 3.6.2.9 การชะลางพงทลายของดน บรเวณทมความลาดเอยง 3.6.2.10 ศตรพชระบาดมากขน เพราะใชสารเคมท าลายแมลงบางชนดทม

ประโยชนตอพช 3.6.2.11 การสญเสยแหลงพนธกรรม เพราะปลกพชเพยงชนดเดยวและก าจด

พชชนดเดมออกไป

198

4. ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอดานสงคมและ วฒนธรรม 4.1 ความรเกยวกบสงคม สงคม หมายถง กลมคนมากกวา 2 คนขนไปมาอยรวมกนเปนระยะเวลานานในพนทหรอขอบเขตทก าหนดประกอบดวยสมาชดทกเพศทกวยทมการตดตอสมพนธซงกนและกนโดยมระเบยบแบบแผนหรอวฒนธรรมในการด าเนนชวตของตน ( ดวงพงศ พงศสยาม. 2549: 2)

ภาพท 7- 3 โครงสรางสงคมและวฒนธรรม ทมา : www.Thainhf.org, www.Edu.e-tech.ac.th, www.Blog.spu.ac.th,

4..1.1 ลกษณะของสงคม สรปได ดงน

4..1.1.1 การอยรวมผนแผนดนเดยวกน ภายใตสงคมหนง ๆ จะมอาณาเขตทแนนอน ซงจะครอบคลมชมชนทมขนาดเลกมากมาย 4.1.1.2 การมความผกพนและพงพากน ระหวางสมาชก ซงเปนไปอยางธรรมชาตมใชถกบงคบ

4.1.1.3 การมวฒนธรรมรวมกน เอกลกษณของตนเอง มขนบธรรมเนยม ประเพณ ความเคยชน ความเชอและคานยมอยางเดยวกน

199

4.1.1.4 การมระเบยบแบบแผนทางสงคม เปนลกษณะระบบครอบครว ซงถอเปนการปลกฝงระเบยบแบบแผนทางสงคมขนพนฐานทสด นอกจากนมการออกกฎหมายเพอควบคมกจกรรมของมนษย ใหเออประโยชนแกสงคมอยางมากทสด

4.1.1.5 ความเปนอสระ ถงแมวาสงคมจะมการตดตอพงพาระหวางสงคม แตกจะมอสระจากกน ไมตองอยภายใตการบงคบของสงคมอน 4.1.2 หนาทของสงคม สงคมทกสงคมไมวาจะเปนสงคมเมองหรอสงคมชนบทยอมมหนาทดงน

4.1.2.1 การรกษาความตอเนองดานชวภาพของสมาชกในสงคม 4.1.2.2 การขดเกลา อบรม สงสอนสมาชก (Socialization )ในสงคม 4.1.2.3 การตดตอสอสาร 4.1.2.4 การพฒนาดานเศรษฐกจ 4.1.2.5 จดระเบยบ และ รกษาความสงบในสงคม 4.1.2.6 ผดงขวญและใหก าลงใจสมาชกของสงคม

ภาพท 7-4 มนษยเปนปจจยส าคญของสงคม ทมา : http://emilyaiginggob.spaces.live.com/blog/

4.1.3 องคประกอบพนฐานของสงคม ตามหลกวชาสงคมวทยา“สงคม”จะประกอบดวยองคประกอบดงตอไปน (นรมล สธรรมกจ. 2551 : 4) กลมคน หรอสงคม ความสมพนธ และปฏสมพนธ ระเบยบสงคม สถาบนทางสงคม ซงมรายละเอยดดงน

200

4.1.3.1 คน หรอสงคม หมายถง กลมคนตงแต 2 คนขนไป มความรสกเปนสมาชกรวมกนมการกระท าระหวางกนทางสงคม เพอตอบสนองความตองการของสมาชกในกลมสงคมนนตามบทบาทและหนาทของตนเอง

4.1.3.2 ความสมพนธ และปฏสมพนธระหวางสมาชกในสงคม สมาชกในสงคม จะตองมความสมพนธตอกน มการพบปะพดคยกน และท ากจกรรมตาง ๆ รวมกน 4.1.3.3 การจดระเบยบทางสงคม เปนกระบวนการทสมาชกไดพฒนาการกระท าระหวางกนทางสงคมอยางมระเบยบ ยอมรบแนวความประพฤตรวมกนและสบทอดจนเปนบรรทดฐานในการด ารงชวตรวมกนของสมาชกในสงคม

(1) ความจ าเปนทตองมการจดระเบยบทางสงคม ก. สมาชกสงคมมความแตกตาง ทงทางกายภาพและทางสงคม

ข. เนองจากสมาชกในสงคมมวตถประสงคและมความตองการรวมกน ดงนนจงจ าเปน ตองก าหนดระเบยบความสมพนธระหวางสมาชกเพอใหบรรลถงวตถประสงคและความตองการ ค. เพอปองการขดแยงระหวางสมาชกในสงคม

(2) สงทใชในการจดระเบยบทางสงคม การจดระเบยบทางสงคม เปนการท าใหคนในสงคมอยรวมกนอยางมระเบยบภายใตกฎเกณฑเดยวกนโดยใชสงตอไปน ไดแก คานยม การขดเกลาทาง สงคม บรรทดฐานและการควบคมทางสงคม 4.1.4 สถาบนทางสงคม หมายถง สถาบนสงคมซงเกยวของกบแบบแผนการสมรส การอบรมเลยงดบตร และแบบแผนความสมพนธระหวางเพศ ซงเปนทยอมรบวาถกตองตามสงคมสถาบนสงคมทส าคญแยกได 5 สถาบน ไดแก สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา สถาบนเศรษฐกจ และสถาบนทางการเมองการปกครอง 4.1.5 ปจจยการเปลยนแปลงทางสงคม การเปลยนแปลงทางสงคมจะเรวหรอชามปจจยดงน

4.1.5.1 จ านวนประชากร 4.1.5.2 การเปลยนแปลงของสงแวดลอม 4.1.5.3 เทคโนโลยและสงประดษฐใหม ๆ 4.1.5.4 การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 4.1.5.5 การเกดพฤตกรรมรวมหมและขบวนการสงคม

201

4.2 ความรเกยวกบวฒนธรรม (Culture) วฒนธรรม หมายถง สภาวะทเจรญมคณธรรม น ามาซงความเจรญ อนประกอบดวย เนตธรรม ศาสนา จารต และประเพณ (สมาน งามสนท และบญทน ดอกไธสง. 2550 : 328) วฒนธรรมหมายถง แบบอยางการด ารงชวตทสงคมก าหนดขนและยดถอรวมกนประกอบดวยวตถอปกรณเครองใชไมสอย ระเบยบกฎเกณฑ แบบแผนวธการ ความคดความเชอและคณคา ทคนในกลมรวมรรวมรบและรวมใชเพอการอยรวมกนเปนกลม (พทยา สายห. 254 1: 6) สรปไดวา วฒนธรรม เปนวถการด าเนนชวตของมนษยทมความสมพนธกบสงแวดลอม อนจะน าไปสการพฒนาคณภาพชวตของคนในสงคมนนๆ 4.2.1 ลกษณะของวฒนธรรม สามารถสรปไดดงน

4.2.1.1 เปนวถชวตของมนษยในอาณาบรเวณหนง 4.2.1.2 เปนพฤตกรรมตองมการเรยนร ไมใชพนธกรรม 4.2.1.3 สบทอดกนโดยอาศยมนษย และใชสญลกษณเปนสอ

4.2.2 หนาทของวฒนธรรม สามารถสรปไดดงน 4.2.2.1 ก าหนดเปาหมายของสงคมมนษย 4.2.2.2 ควบคมพฤตกรรมมนษย

4.2.3 ประเภทของวฒนธรรม สามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ (http://th.wikipedia.org/) 4.2.3.1 วฒนธรรมทางวตถ เปนเครองมอ เครองใช ทมนษยใชในชวต ประจ าวนเพอความสขทางกาย ไดแก ยานพาหนะ ทอยอาศย เครองปองกนตวใหรอดพนจากอนตรายทงปวง

4.2.3.2 วฒนธรรมทางจตใจ เปนเรองเกยวกบเครองยดเหนยวจตใจของมนษย เพอใหเกดปญญาและมจตใจทงดงาม ไดแก ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม คตธรรม ศลปะวรรณคด และระเบยบแบบแผนของขนบธรรมเนยมประเพณ 4.2.4 สาเหตการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม เกดขนจากสาเหต 2 ประการ คอ

4.2.4.1 การประดษฐคดคน (Invention) เปนตนก าเนดของการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมเมอมนษยเกด การคนพบหรอมความคดใหม ๆ กจะมการสรางและพฒนาวฒนธรรมทางวตถ

4.2.4.2 การขอยมหรอลอกเลยนแบบกนทางวฒนธรรม (Cultural borrowing)

202

4.3 ปจจยก าหนดลกษณะของสงคมและวฒนธรรม สรปไดดงน(พทยา สายห. 2541: 6) 4.3.1 จ านวน ประเภท และความสมพนธของคนในสงคมนน 4.3.2 สภาพแวดลอมของสงคม 4.3.3 ความรความสามารถของคนในสงคมนนทจะสรางอปกรณและวธการท

ใชในการด ารงชวตรวมกน 4.3.4 ความตองการรวมกนของคนในสงคมนนทใหความหมายและคณคาแก โลกและชวต 4.4 กระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม วฒนธรรมเปนผลผลตของมนษยใน สงคม แตละสงคมจะมวฒนธรรมทงทเหมอนกนและแตกตางกน มการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา โดยมสาเหตทท าใหเกดกระบวนการเปลยนแปลง ดงน 4.4.1 การคนพบ ( Discovery ) หมายถง การทสมาชกสงคมรบรรวมกนใน ขอเทจจรง หรอรบรความสมพนธระหวางกนของสงทท าการศกษา

4.4.2 การประดษฐ (Innovation) หมายถง การประมวลสงทคนพบและสงท สงคม เคยน าไปใชใหเกดประโยชนตาง ๆ มาสรางเปนสงใหมแยกได ดงน

4.4.2.1 สงประดษฐทเปนวตถ (Material Innovation) 4.4.2.2 สงประดษฐทไมใชวตถ (Nonmaterial Innovation)

4.4.3 การแพรกระจาย (Diffusion) 4.4.4 การแพรกระจายเปนกระบวนการสองทาง (Two–Way Process)

4.4.5 การแพรกระจายเปนกระบวนการเลอกสรร (Selective Process) 4.4.6 การแพรกระจายองคความรไดน าไปสการดดแปลงแกไขใหมในสงคม

4.5 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอสงคมและวฒนธรรม จากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหความเปนอยของคนในสงคมและวถชวตเปลยนแปลงจากอดตอยางรวดเรว สงผลกระทบตอดานสงคมและวฒนธรรม สรปไดดงน 4.5.1 ผลกระทบดานบวกจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอสงคมและวฒนธรรม

4.5.1.1 ความสะดวกสบายในการสอสาร การบรการและการผลต เชน การตดตอ ผานธนาคารดวยระบบธนาคารทบาน (Home Banking) การท างานทบานโดยการตดตอสอสารดวยระบบเครอขายอนเตอรเนต การบนเทงพกผอนดวยระบบมลตมเดย

203

4.5.1.2 ท าใหสามารถตดตอถงกนอยางรวดเรว เปนสงคมแหงการสอสาร โดยสามารถเอาชนะระยะทาง เวลาและสถานทได ดวยความเรวในการตดตอสอสารทเปน เครอขายความเรวสง และเครอขายแบบไรสาย

4.5.1.3 เกดการพฒนาคณภาพชวตทเกยวกบสขภาพและการแพทยมระบบ ผเชยวชาญตาง ๆ ในฐานขอมลความร แพทยทอยในชนบทสามารถวนจฉยโรคจากฐานขอมลความรของผเชยวชาญเฉพาะทางการแพทยในสถาบนการแพทยทมชอเสยงไดทวโลกหรอใชวธปรกษาแพทยผเชยวชาญในระบบทางไกลได

4.5.1.4 การพฒนาคณภาพการศกษาโดยใชคอมพวเตอรเปนสอในการสอน (Computer Assisted Instruction : CAI) และการเรยนรโดยใชคอมพวเตอร (Computer - Assisted Learning : CAL) ท าใหผเรยนมความรความเขาใจในบทเรยนมากยงขน นอกจากนนยงมการน ามาใชในการสอนทางไกล (Distance Learning) เพอผดอยโอกาสทางการศกษาในชนบททหางไกล

4.5.1.5 เทคโนโลยสารสนเทศสรางโอกาสใหกบคนพการเกดการสรางผลตภณฑ ชวยเหลอคนพการ เพอใหคนพการสามารถชวยเหลอตนเองได ไมถกทอดทงใหเปนภาวะของสงคม

4.5.1.6 ชวยลดเวลาในการท างานใหนอยลง แตไดผลผลตมากขน เชนการใช โปรแกรมประมวลผลค า (Word Processing) ชวยในการพมพเอกสาร ชวยการออกแบบ

4.5.1.7 การท างานมคอมพวเตอร โมเดม โทรศพทแลวเชอมตอระบบ Internet กบทท างาน กสามารถนงท างานอยกบบานได

4.5.1.8 ความรทางดานวศวกรรมมสวนชวยอนรกษและฟนฟสถานทโบราณตาง ๆ 4.5.1.9 ผบรโภคไดรบประโยชนจากการบรโภคสนคาทหลากหลายและม

คณภาพดขน เชน รถยนต โทรทศน เครองชกผา โทรศพท ลวนแตมคอมพวเตอรสอดแทรกรปแบบของผลตภณฑมความแปลกใหม ผบรโภคสามารถเลอกซอไดตามตองการ การเลอกซอสนคาทางอนเตอรเนตและการพาณชยอเลกทรอนกส เปนตน

4.5.1.10 การเปนราษฎรไทยตองเกยวของกบ Internet และเทคโนโลย เพราะบตรประชาชนไดเปลยนเปนบตรอเลกทรอนกส ขอมลประจ าตวจะถกบนทกลงบนแถบแมเหลกหรอแผนชป ถกออนไลนไวตามสวนราชการตาง ๆ ทจ าเปนตองใชขอมล 4.5.2 ผลกระทบทางลบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอสงคมและวฒนธรรม สรปไดดงน

4.5.2.1 กอใหเกดความเครยด การน าเอาเทคโนโลยเขามาแทนมนษยในโรงงาน อตสาหกรรมเพอลดตนทนการผลต และผลตภณฑมคณภาพมากยงขน จงเปนเหตผลทเปลยนแปลงการท างาน เกดสภาวะการแขงขนทรนแรง คนในสงคมยอมเกดความเครยดสงขน

204

4.5.2.2 เกดการรบวฒนธรรม หรอแลกเปลยนวฒนธรรมของคนในสงคมโลก ทอาจกอใหเกด คานยมทไมพงประสงคขนในสงคม เชน การแตงกาย การบรโภค เกมสอเลกทรอนกส สงผลตอการพฒนาอารมณและจตใจของเยาวชน

4.5.2.3 เกดผลดานศลธรรม การแพรภาพหรอขอมลขาวสารทไมดไปยงทตางๆ มผลกระทบตอความรสกของคนในประเทศนนๆทนบถอศาสนาแตกตางกน และมคานยมแตกตางกน ท าใหเยาวชนรนใหมสบสนตอคานยมทดงามดงเดม เกดการลอกเลยนแบบ อยากรอยากเหนสงใหม ๆ ทผดศลธรรม จนกลายเปนสงทถกตองในกลมเยาวชน เมอเยาวชนปฏบตตอๆ กนมา กจะท าใหศลธรรมของประเทศนน ๆ เสอมสลายลง

4.5.2.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศ ท าใหเกดความสะดวก รวดเรวในการสอสาร และการท างาน แตการมสวนรวมของกจกรรมทางสงคมจะนอยลง มผลตอความสมพนธระหวางหวหนากบลกนอง ระหวางครกบนกเรยน ระหวางกลมคนตอกลมคนในสงคม กอใหเกดชองวางทางสงคมขน

4.5.2.5 การละเมดสทธเสรภาพสวนบคคล การน าเอาขอมลบางอยางทเกยวกบบคคลออกเผยแพรตอสาธารณชน ซงขอมลบางอยางอาจไมเปนจรงหรอยงไมไดพสจนความถกตองออกสสาธารณชน กอใหเกดความเสยหายตอบคคลโดยไมสามารถปองกนตนเองได

4.5.2.6 เกดชองวางทางสงคม การใชเทคโนโลยจะเกยวชองกบการลงทน ผใชจงเปนชนชนในอกระดบหนงของสงคม ในขณะทชนชนระดบรองลงมามอยจ านวนมากไมมโอกาสใช กอใหเกดชองวางทางสงคมระหวางชนชนหนงกบอกชนชนหนงมากยงขน

4.5.2.7 เกดการตอตานเทคโนโลย มการน าเอาคอมพวเตอรเขามาใชกน อยางแพรหลายในดานตาง ๆ เชน ดานการศกษา การสาธารณสข เศรษฐกจการคา ธรกจอตสาหกรรม กจกรรมการด าเนนชวต โดยทประชาชนของประเทศสวนมากยงขาดความรใจเรองของเทคโนโลย โดยเฉพาะในดานการท างาน กเกดการตอตานการน าเทคโนโลยเขามาใช เกดความรสกหวาดระแวงและวตกกลววาตนเองดอยประสทธภาพ จงเกดความรสกตอตาน กลวสญเสยคณคาของชวตการท างาน

4.5.2.8 ความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศกอใหเกดปญหาอาชญากรรมบนเครอขาย ไดแก แฮกเกอร (Hacker) และแครกเกอร (Cracker)โดยเฉพาะแฮกเกอร คอ ผทมความรทางคอมพวเตอร และเครอขายสามารถเขาถงขอมลของหนวยงานส าคญ ๆ โดยเจาะผานระบบรกษาความปลอดภย แตไมท าลายขอมล หรอหาประโยชนจากการบกรกคอมพวเตอรของผอน สวนแครกเกอร คอ ผซงกระท าการถอดรหสผานขอมลตาง ๆ เพอใหสามารถน าเอาโปรแกรมหรอขอมลตางๆ มาใชใหมไดเปนการกระท าละเมดลขสทธทง 2 กรณ

205

4.5.2.9 กอใหเกดปญหาดานสขภาพ การจองมองคอมพวเตอรเปนเวลานาน มผลเสยตอสายตา โรคคลงอนเตอรเนต ทเกดขนในคนรนใหม คอ แยกตวออกจากสงคมและมโลกสวนตวไมสนใจสภาพแวดลอมกอใหเกดอาการทางจตคลมคลงสลบซมเศรา และโรคคลงชอปปงทางอนเตอรเนต โดยเฉพาะการเสนอสนคาทางหนาจอคอมพวเตอร เรยกวา พาณชยอเลกทรอนกส นอกจากนนการใชคอมพวเตอรเปนเวลานาน ๆ กอใหเกด โรคอารเอสไอ (Repetitive Strain Injury) เสนประสาทรบความรสกทมอ และนวเกดบาดเจบเมอใชอวยวะนนบอยครงในการกดแปนพมพ

5. ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอเศรษฐกจ 5.1 ความรเกยวกบเศรษฐกจ 5.1.1 เศรษฐกจ (Economy) คอ การกระท าใด ๆ เกยวกบการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดดวยวธการตาง ๆ เพอสนองความตองการทไมจ ากดของมนษยใหไดมากทสด ซงสาระส าคญของเศรษฐกจอยกบความตองการของมนษย ทรพยากรและเทคนค (สมนทพย บญสมบต. 2550 : 225) 5.1.2 ระบบเศรษฐกจ คอ หนวยเศรษฐกจและหนวยธรกจทรวมตวกน เพอด าเนนกจกรรมทาง เศรษฐกจภายใตรปแบบของการปกครองจารต ประเพณ สงคม วฒนธรรมของแตละประเทศ โดยมจดมงหมายทจะชวยตดสนปญหาพนฐานของระบบเศรษฐกจทกระบบใหบรรลเปาหมาย แบงออกเปน 4 ระบบ คอ (ดวงพงศ พงศสยาม. 2549: 148)

5.1.2.1 ระบบทนนยมหรอเสรนยม (Capitalism) ใหสทธแกเอกชนในการตดสนใจด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจไดอยางเตมท

5.1.2.2 ระบบสงคมนยม (Socialism) มการวางแผนจากสวนกลาง รฐเปนผก าหนดกจกรรมทางเศรษฐกจ 5.1.2.3 ระบบคอมมวนสต (Communism) ทรพยสนทกอยางเปนของรฐ เอกชนไมมสทธเปนเจาของ

5.1.2.4 ระบบผสม (Mixed Economic) เปนระบบเศรษฐกจแบบผสม มองคประกอบ 3 สวน คอ ครวเรอน ธรกจ และรฐบาล

5.2 หนาทของสถาบนทางเศรษฐกจ สถาบนทางเศรษฐกจทมประกอบดวยผบรโภคหรอครวเรอน หนวยธรกจ และรฐบาล มหนาท 5.2.1 บ าบดความตองการทางเศรษฐกจ เชน การผลต การแบงปนวตถดบ 5.2.2 ใหความสะดวกในการใชประโยชนทางเศรษฐกจ เชน ระบบเงนเชอตางๆ 5.2.3 พฒนาและสรางความเจรญกาวหนาในทางเศรษฐกจ

206

5.2.4 ชวยเหลอในการบรโภคใหเปนไปอยางเพยงพอและทวถงใหมากทสด 5.3 ปญหาเศรษฐกจ สภาพสงคมปจจบนอยในยคของการแขงขนทางเศรษฐกจ กอใหเกดปญหาตาง ๆ ดงน

5.3.1 ปญหาการกระจายรายไดทไมเปนธรรม 5.3.2 ปญหาประชาชนทไมไดรบสวนแบงในผลประโยชนของการพฒนา 5.3.3 ปญหาการกระจกตวของอตสาหกรรมและการผกขาด 5.3.4 ปญหาการขาดดลการคาและดลการช าระเงน 5.3.5 ปญหาทางสงคมและปญหาอนๆ เชน การวางงาน 5.3.6 ปญหาการขากแคลนพลงงาน

5.4 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอเศรษฐกจ 5.4.1 ผลกระทบดานบวกจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอเศรษฐกจ สามารถสรปได ดงน

5.4.1.1 เศรษฐกจโดยรวมของประเทศขยายตวอยางรวดเรว และแขงขนทางธรกจสงมากขนเพราะตางกจะมงหวงผลก าไรซงกเกดผลด คออตราการขยายตวทางธรกจสงขน

5.4.1.2 มอตราการจางงานเพมขน โดยเฉพาะในภาคอตสาหกรรม 5.4.1.3 มชวตความเปนอยทสะดวกสบายขน เชน การใชหมอหงขาวไฟฟา

โทรทศน รถยนต ผบรโภคกมก าลงในการจบจายใชสอยไดมาก 5.4.1.4 การใชเทคโนโลยในกจการทางดานธนาคาร มนษยสามารถจบจายใช

สอยไดงายขนเพราะมบตรเครดตท าใหไมตองพกเงนสด 5.4.1.5 ธรกจโดยรวมจ าเปนตองอาศยการสอสารแลกเปลยนขอมลกน เกดระบบ

การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส ท าใหกระแสเงนหมนเวยนไดอยางกวางขวาง 5.4.1.6 การใชเทคโนโลยเปนเรองทจ าเปนตออสาหกรรม กจการคาธรกจตาง ๆ

ผผลตในสายอตสาหกรรมจะผลตสนคาไดมาก ท าใหลดตนทนการผลต

5.4.2 ผลกระทบดานลบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอเศรษฐกจ สามารถสรปได ดงน

5.4.2.1 สงคมไทยเปลยนแปลงจากสงคมทนนยมเปนสงคมบรโภคนยม

207

5.4.2.2 การกระจายรายไดไมเปนธรรม เนองจากพฒนาอตสาหกรรมขนาดใหญของรฐบาลมากกวาอตสาหกรรมขนาดเลก

5.4.2.3 การไดเปรยบของสงคมเมองตอสงคมชนบท 5.4.2.4 การอพยพแรงงานจากภาคเกษตรกรรมออกไปสภาคอตสาหกรรมท า

ใหเกดปญหาสงคมในเวลาตอมา 5.4.2.5 ระบบเศรษฐกจอยภายใตอทธพลของชาวตางชาต

5.4.2.6 ราคาสนคาภาคเกษตรไมเปนธรรม ผลประโยชนอยกบพอคาคนกลาง 5.4.2.7 การใชบตรเครดต สามารถจบจายใชสอยไดงายมากขน ท าใหอตรา

การเปนหนสงขน เปนสาเหตทท าใหเกดปญหาทางสงคม 5.4.2.8 การขยายพนทเพาะปลกเพมมากขน ท าใหระบบนเวศไมสมดล

5.4.2.9 การผลตเพอขายใหไดเงนมาจบจายใชสอย โดยเนนการผลตพชเศรษฐกจเปนส าคญ 5.4.2.10 การขยายตวทางธรกจมงแตแขงขนกนจนลมความมมนษยธรรมหรอความมน าใจ

5.4.2.11 เกดการอพยพแรงงานจากภาคเกษตรกรรมออกไปสภาคอตสาหกรรม ท าใหเกดปญหาสงคมในเวลาตอมา

5.4.2.12 เกดการขาดแคลนวตถดบในการผลตเพราะตองสงซอจากตางประเทศและตองพงพาตลาดตางประเทศมาก ท าใหอ านาจการแขงขนลดนอยลงและขาดดลการคา

5.4.2.13 การมงสงเสรมอตสาหกรรมขนาดใหญของรฐบาลท าใหอตสาหกรรมขนาดยอมและขนาดกลางไมเจรญเตบโตเทาทควร

5.4.2.14 การทประเทศตองน าวตถดบ และเทคโนโลยตาง ๆ เขามาจากตางชาตท าใหตองเสยคาภาษน าเขาในราคาทเเพง

6. ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอการเมอง 6.1 ความรเกยวกบการเมอง การเมอง (Politic) มาจากภาษากรก “Polis” แปลวา “รฐ” หรอ “ชมชนทางการเมอง” นกวชาการไดใหค าจ ากดความของการเมองไวหลายทศนะดงน (http://socialscience.igetweb.com/)

208

การเมอง หมายถง การทบคคลหรอกลมบคคลในสงคม ซงอาจจะมประโยชนรวมกนหรอขดแยงกนหรอมความคดเหมอนกน หรอมความคดไมเหมอนกนรวมมอกนหรอตอสกนเพอสรรหา บคคลไปท าหนาทปกครองประเทศ จากความหมายดงกลาวสรปวา การเมอง หมายถง กจกรรมทเกยวของกบบคคล หรอกลมบคคลเพอทจะก าหนดแนวทาง ขอบงคบ หรอนโยบายใหคนในสงคมปฏบตตามและอยรวมกนอยางปกตสข

ภาพท 7- 5 การเมองของไทย ทมา : www. Mootita.blogspot.com, www.palawat.org,

6.2 พรรคการเมอง หมายถง กลมบคคลทมอดมการณทางการเมองคลายกน หรอเหมอนกนรวมกนจดตงองคการดวยความสมครใจเพอผลประโยชนและอ านาจทางการเมอง โดยมจดประสงคในการจดสรรสงทมคณคาของสงคมและมหนาทดงน (จกร พนธชเพชร, 2545 : 186)

6.2.1 ท าหนาทในกระบวนการกลอมเกลาทางการเมอง (Political Socialization) 6.2.2 ท าหนาทใหประชาชนเขามามสวนรวมทางการเมอง (Citizen Articipation) 6.2.3 ท าหนาทคดเลอกชนชนน าทางการเมอง (Recruitment of Elite) 6.2.4 ท าหนาทในการสอสารทางการเมอง (Political Communication) 6.2.5 ท าหนาทก าหนดประเดนผลประโยชนและขอเรยกรองทางการเมอง

(Interest Articulation)

209

6.2.6 ท าหนาทรวบรวมผลประโยชนและขอเรยกรองทางการเมอง ( Interest aggregation)

6.2.7 ท าหนาทในการก าหนดนโยบาย (Policy Making) 6.2.8 ท าหนาทน านโยบายไปปฏบต ( Policy Implementation) 6.2.9 ท าหนาทวนจฉยกฎหมาย (Adjudication)

6. 3 ความส าคญของการเมอง การเมองมความส าคญ 3 ประการ คอ 6.3.1 การเมองเปนวถชวตแบบหนงของมนษยในรฐ 6.3.2 มนษยภายในรฐไมอาจหลกหนใหพนจากผลกระทบทางการเมองได 6.3.3 กจกรรมทางการเมอง จะน าไปสการใชอ านาจทางการเมอง การปกครอง

เพอออกกฎหมายพฒนาประเทศ รวมทงการแกปญหาของประเทศ

6.4 ระบบการเมองการปกครอง การเมองการปกครองแบงได 2 ระบบ คอ(http://dnfe5.nfe.go.th/ilp/soc4/so31-4-1.htm) 6.4.1 ระบอบประชาธปไตย เปนระบอบการปกครองทมหลกการ และความมงหมายทผกพนอยกบประชาชนโดยประชาชนและเพอประชาชน แบงออกเปน 2 แบบ คอ แบบทมพระมหากษตรยเปนประมข เชน ประเทศองกฤษ ญปน มาเลเซย ไทย และแบบทมประธานาธบดเปนประมข เชน ประเทศ อนเดย ฝรงเศส และ สหรฐอเมรกา 6.4.1.1 หลกการส าคญของระบอบประชาธปไตย มหลกการดงน (1) อ านาจอธปไตยหรออ านาจสงสดในการปกครองประเทศ หรอเรยกวา อ านาจของรฐ (State Power) เปนอ านาจหนาทมาจากประชาชน และผทจะไดอ านาจปกครองจะตองไดรบความเหนชอบจากประชาชนสวนใหญของประเทศ (2) ประชาชนมสทธทจะมอบอ านาจการปกครองใหแกประชาชน ดวยกนเอง โดยการออกเสยงเลอกตงบคคลกลมหนงขนมาเปนผบรหารประเทศตามระยะเวลาและวธการทก าหนดไว เชน ทก 4 ป มการออกเสยงเลอกตงผแทนของประชาชนพรอมกนทวประเทศ (3) รฐบาลจะตองเคารพสทธและเสรภาพมลฐานของประชาชน เชน สทธเสรภาพในทรพยสนและการแสดงความคดเหน การรวมกลม โดยรฐบาลจะตองไมละเมดสทธเหลานเวนแตเพอรกษาความมนของชาตหรอเพอสรางสรรคความเปนธรรมแกสงคมเทานน (4) ประชาชนทกคนมสทธเสมอภาคกน ในการทจะไดรบบรการทกชนดทรฐจดใหแกประชาชน

210

(5) รฐบาล ถอกฎหมาย และความเปนธรรมเปนบรรทดฐานในการปกครอง และในการแกปญหาความขดแยงตาง ๆ เพอความสงบสขของประชาชน 6.4.1.2 ขอดของการปกครองระบอบประชาธปไตย สามารถสรปไดดงน (1) เปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในการปกครอง

(2) เปนการปกครองทมกระบวนการตดสนใจทกลนกรองงานทด โดยมการเสนอความคดและมการโตแยงแสดงความคดเหนและยอมรบเสยงขางมาก (3) มหลกในการแบงแยกอ านาจ คอ อ านาจนตบญญต อ านาจบรหาร และอ านาจตลาการ

(4) ประชาชนมสทธ เสรภาพ ความเสมอภาคอยางสมบรณ 6.4.2 ระบอบเผดจการ เปนระบอบการเมองการปกครองทโอกาสการมสวนรวม การตดสนใจ ถกจ ากดอยในบคคลเพยงคนเดยวหรอสองสามคน ปดกนการแสดงออกของประชาชน หากคดคานกจะถกผน าหรอคณะบคคลลงโทษ 6.4.2.1 ขอดของระบบเผดจการ ไดแก (ดวงพงศ พงศสยาม. 2549 :244) (1) รฐบาลตดสนใจไดท าอยางใดอยางหนงไดอยางรวดเรว (2) แกปญหาบางอยางทเกดขนไดอยางมประสทธผลกวาระบอบประชาธปไตย เชน สงปราบการจลาจล ไดอยางเฉยบขาดโดยไมตองเกรงวาจะเกนอ านาจทกฎหมายก าหนด เนองจากศาลในระบบเผดจการไมไดอสระในการพจารณาคดเหมอนในระบอบประชาธปไตย 6.4.2.2 ขอเสยของระบบเผดจการ ไดแก (1) เปนการปกครองโดยบคคลเพยงคนเดยวหรอกลมเดยว ยอมมการผดพลาดและใชอ านาจเพอประโยชนสวนตนและพวกพองไดโดยไมมใครรและคดคาน (2) มการใชอ านาจเผดจการกดขและตดสทธเสรภาพ (3) ท าใหคนดมความสามารถไมมโอกาสส าคญในทางการเมอง (4) ท าใหเกดการขาดแคลนปญญาชนเนองจากขอลภยทางการเมอง (5) อาจน าประเทศชาตสความพนาศเหมอนดงฮตเลอรผน าประเทศ เยอรมน หรอ พลเอก โตโจ ผน าญปน และ ซดดม ฮนเซน แหงอรค 6.5 ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอการเมอง กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยจดท าแผนกลยทธดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย แหงชาต เพอใหทกหนวยงานและทกภาคสวนของสงคมด าเนนการพฒนาและใชประโยชนจากวทยาศาสตรและเทคโนโลย และไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร เมอวนท 10 กมภาพนธ

211

2547 ทงนเพราะเชอวา วทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนเครองมอส าคญในการผลตและบรการ อนจะน าไปสฐานะทางการเมองและการปกครองทมนคง และมการพฒนาอยางตอเนองจนปจจบนและสงผลกระทบตอดานการเมอง ดงน 6.5.1 ผลกระทบดานบวกจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตอการเมอง สามารถสรปได ดงน

6.5.1.1 ใชรณรงคทางการเมอง การน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใช ทางดานนโดยการใชสอมาเปนเครองมอในการสอสาร เพอใหประชาชนทวไปไดทราบถงหลกการของการเมองและท าใหประชาชนรสกตนตวทางการเมอง การรณรงคใหไปใชสทธเลอกตงและมการใชสอเพอใหเกดความเขาใจผานสอตาง ๆ ทมอยแลว เชน โทรทศน วทย คอมพวเตอร

6.5.1.2 การใชสรางและถายทอดภาพลกษณทางการเมอง เปนการน าสอมาใชเปนตวสรางและถายทอดภาพลกษณทางการเมองใหเปนไปในแนวทตองการท าใหบรหารจดการไดงายขน ซงจะสงผลตอความมเสถยรภาพทางการเมองและประสทธภาพของรฐบาล

6.5.1.3 ใชเปนตวกลอมเกลาทางการเมอง เปนผลทไดจากการน าเทคโนโลยมาใชเพอใหประชาชนเกดความสนใจและเขาใจสามารถน าไปสการปฏบตทถกตองได

6.5.1.4 การพฒนาเทคโนโลยคอมพวเตอร ท าใหการตดสนใจบนขอมลและขอเทจจรงพรอมทงความคดเหนท มการเกบรวบรวมและมวธการวเคราะหประกอบ

6.5.1.5 รปแบบการเมอง ระบบเผดจการจะลดนอยลง เนองจากไมสามารถควบคมขาวสารได

6.5.1.6 ระบบการสอสารทกระจายอ านาจท าใหประชาชนมอ านาจมากขนสามารถตดตามการท างานของรฐบาลไดอยางมประสทธภาพ

6.5.1.7 เปลยนจากการปกครองแบบรวมอ านาจเปนแบบกระจายอ านาจ 6.5.1.8 การใชเทคโนโลยสารสนเทศททนสมยท าใหมการตดตอกนอยาง

รวดเรวเมอเกดวกฤตเหตการณ สามรถขอความชวยเหลอจากตางประเทศไดทนท 6.5.1.9 การเปลยนแปลงจากความชวยเหลอของสถาบนเปนการชวยตนเอง 6.5.1.10 สมาชกองคกรมสวนรวมมากขน และเกดผน ายคใหม 6.5.2 ผลกระทบดานลบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอการเมอง สามารถสรปได ดงน 6.5.2.1 การถายทอดการประชมรฐสภาในประเดนทนาเบอหนายและสบสน และท าใหเกดการพฒนาของภาษาไมเปนไปตามวฒนธรรมและกฎเกณฑทถกตอง 6.5.2.2 การใชเทคโนโลยในการแอบฟงขอมลขาวสารของฝายตรงกนขาม

212

6.5.2.3 การใชเทคโนโลยในการสรางภาพหรอเสยงท าลายฝายตรงกนขาม สงผลตอความสอสตยและคณธรรม

6.5.2.4 การไดรบขาวสารหรอขอมลเทจจากสอสารมวลชน 6.5.2.5 การใฝหาแตผลประโยชนใสตนเอง จนท าใหระบบการปกครองไมม

ความคลองตว ขาดความเปนระบบ เกดการแกงแยงชงความเปนใหญ ขาดความเปนธรรมในสงคม

7. ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอชวตประจ าวน ความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยได สงผลกระทบทงในทางบวกและทางลบกบการด าเนนชวตประจ าวน ซงสามารถสรปได ดงน 7.1 ผลกระทบทางบวกจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอชวตประจ าวน สามารถสรปได ดงน 7.1.1 ชวยสงเสรมความสะดวกสบายของมนษย เทคโนโลยชวยใหความเปนอยของมนษยดขน สงเสรมประสทธภาพในการท างาน ท าใหมนษยมเวลาวางในทางทเกดประโยชน มเครองมอ สอสารโทรคมนาคมสมยใหมตดตอกนไดสะดวก 7.1.2 ท าใหการผลตในอตสาหกรรมดขน สนคามคณภาพ ไดมาตรฐาน พอเพยงกบความตองการของผบรโภค ปจจบนมความพยายามทจะสรางหนยนตใหเขามาชวยในอตสาหกรรมการผลต เชน การผลตรถยนต 7.1.3 ชวยสงเสรมใหเกดการคนควาวจยสงใหม เทคโนโลยคอมพวเตอรและระบบ สอสาร ชวยใหงานคนควาวจย มความกาวหนา เชน งานส ารวจทางดานอวกาศ งานพฒนาคดคนผลตภณฑและสารเคมตาง ๆ ท าใหไดสตรยารกษาโรคใหมๆ 7.1.4 ชวยสงเสรมสขภาพและความเปนอยใหดขน เครองมอเครองใชทางการแพทยลวนแตใชคอมพวเตอร ทเกยวกบเทคโนโลย ท าใหกจการดานการแพทยเจรญกาวหนา 7.1.5 ชวยสงเสรมสตปญญาของมนษย การน าคอมพวเตอร มาจ าลองเหตการณตาง ๆ เพอใหมนษยหาทางศกษาหรอแกไขปญหา เปนการสงเสรมปญญาของมนษย เทคโนโลยคอมพวเตอรสามารถท างานไดแมนย า เกบขอมล ตาง ๆ ไดมาก การแกปญหาทซบซอนไดดและรวดเรว

213

7.1.6 เทคโนโลยชวยสงเสรมเศรษฐกจ อตสาหกรรม กจการคา ธรกจตาง ๆ กจการทางดานธนาคาร ชวยสงเสรมงานทางดานเศรษฐกจ ท าใหกระแสเงนหมนเวยนไดอยางด ผผลตในสายอตสาหกรรมจะผลตสนคาไดมาก ลดตนทน ผบรโภคมก าลงในการจบจายใชสอยมาก 7.1.7 ชวยใหเกดความเขาใจอนดระหวางกน การสอสารโทรคมนาคมสมยใหมชวยยอโลกใหเลกลงไรพรมแดน มการเรยนรวฒนธรรมซงกนและกนมากขน เกดความเขาใจอนดระหวางกน ท าใหลดปญหาในเรองความขดแยง 7.1.8 ชวยสงเสรมประชาธปไตย การใชเทคโนโลยสารสนเทศ สงเสรมใหประชาชนไดตระหนกถงความส าคญของระบบประชาธปไตย เชน การบรหารงานของรฐในการเลอกตงผแทน ราษฎร เพอกระจายขาวสาร การรวมผลคะแนนโดยใชคอมพวเตอร ใชสอโทรทศนแจงผลการนบคะแนนไดอยางรวดเรว 7.2 ผลกระทบทางลบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอชวต ประจ าวน สามารถสรปไดดงน 7.2.1 ท าใหเกดอาชญากรรม เทคโนโลยสารสนเทศสามารถน ามาใชในการกออาชญากรรม การลกลอบใชขอมลขาวสาร การโจรกรรมหรอแกไขตวเลขบญชดวยคอมพวเตอร การลอบเขาไปแกไขขอมลท าใหเกดปญหาตาง ๆ

7.2.2. ท าใหความสมพนธของมนษยเสอมถอย การใชเทคโนโลยและอปกรณสอสารท าใหสามารถตดตอสอสารกนไดโดยไมตองเหนตว หรอแมแตการเลนเกมทมลกษณะการใชงานเพยงคนเดยว ท าใหความสมพนธกบผอนลดนอยลง เปนสงคมทไมตองพงพาอาศยกน 7.2.3 ท าใหเกดความวตกกงวล บคคลบางกลมวตกกงวลวาคอมพวเตอรอาจท าใหคนตกงาน เพราะ มการใชงานหนยนต มระบบการผลตทอตโนมตมากขน ท าใหผใชแรงงานวางงานมากขน 7.2.4 ท าใหเกดความเสยงภยทางดานธรกจ ขอมลขาวสารของธรกจฝากไวในศนยขอมล เชน ขอมลลกหนการคา ขอมลสนคา และบรการตาง ๆ หากเกดการสญหายของขอมล อนเนอง มาจากเหตอบตภยใดๆ กตามทท าใหขอมลหาย ยอมท าใหเกดผลกระทบตอธรกจโดยตรง 7.2.5 ท าใหการพฒนาอาวธมอ านาจท าลายสงมากขน ประเทศทพฒนาสามารถน าเอาเทคโนโลยไปใชในการสรางอาวธทมอานภาพการท าลายสง ท าใหหมนเหมตอสงครามทมการท าลายสงเกดขน 7.2.6 ท าใหเกดการแพรวฒนธรรมและกระจายขาวสารทไมเหมาะสมอยางรวดเรว เชน การแพรภาพทท าใหผอนเสยหาย การปลอมแปลงระบบจดหมาย เพอสงจดหมายถงผอนโดยมเจตนากระจายขาวทเปนเทจ ซงเปนเรองทตองปลกฝงจรยธรรมการใชงานเครอขายอยางเรงดวน

214

บทสรป วทยาศาสตรและเทคโนโลยมความจ าเปนและเพมความส าคญเปนล าดบตอการด ารง ชวตของมนษย หากการน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใช โดยมไดพจารณาอยางรอบคอบยอมเกดผลเสยตอสมดลทางธรรมชาต ขอทพงตระหนก คอ การด ารงชวตของมนษยตองเรยนรทจะด ารงชวต อยางสนตรวมกบ สงคม วฒนธรรม และธรรมชาต ดงนนในชวตประจ าวนของมนษย ทกคนซงจะตองเกยวของกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยตลอดเวลา จงมความจ าเปนอยางยงทจะตองรจกวธการคดอยางมเหตผล มวธการแกปญหาตาง ๆ ทมระบบ อนจะสงผลใหเกดการพฒนา ดานสตปญญา ปองกนและแกไขปญหาทเกดจากผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตร และเทคโนโลยไดอยางเหมาะสม เพอการมคณภาพชวตทดของประชาชนในชาต

215

แบบฝกหดทายหนวยท 7 ชอ - นามสกล ..............................................................สาขาวชา……………………เลขท.............. จงตอบค าถามตอไปนใหชดเจน 1. ผลกระทบจากความกาวหนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย หมายถง .............................................. ............................................................................................................................................................ 2. องคประกอบของมนษยไดแก......................................................................................................... ............................................................................................................................................................ 3. จดมงหมายของการศกษาไทย ไดแก............................................................................................... ............................................................................................................................................................. 4. ยกตวอยางคณสมบตของสงแวดลอม 3 ขอ ไดแก.......................................................................... ............................................................................................................................................................ 5. องคประกอบพนฐานของสงคม ไดแก ........................................................................................... ............................................................................................................................................................ 6. สาเหตของการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม คอ............................................................................... ............................................................................................................................................................. 7. ระบบเศรษฐกจ หมายถง ................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 8. ความส าคญของการเมอง ไดแก....................................................................................................... 9. หลกการส าคญของระบอบประชาธปไตย ไดแก............................................................................ ............................................................................................................................................................. 10. จงคาดคะเนชวตความเปนอยของคนไทยใน 15 ป ขางหนา.......................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

ตอนท 1 : รจกผลกระทบ

216

ค าชแจง ใหนกศกษาสมภาษณผรของทองถนจ านวน 3 ทาน ในหวขอทไดรบมอบหมาย และสรปน าเสนอหนาชนเรยน โดยออกแบบสมภาษณ ใหครอบคลมสาระตอไปน ก. ขอมลผใหสมภาษณ 1. ชอ – นามสกล ...............................................................................................อาย........................... 2. ทอย ................................................................................................................................................. 3. อาชพ............................สถานทท างาน ........................................................................................... ข. ประเดนสมภาษณ 1. ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงผลกระทบดานบวกตอดาน ..........................ไดแก 1.1....................................................................................................................................... 1.2 ...................................................................................................................................... 1.3 ...................................................................................................................................... 1.4....................................................................................................................................... 1.5 ...................................................................................................................................... 2. ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงผลกระทบดานลบตอดาน ........................ไดแก 2.1....................................................................................................................................... 2.2 ...................................................................................................................................... 2.3 ...................................................................................................................................... 2.4 ...................................................................................................................................... 2.5 ...................................................................................................................................... 3 . แนวทางปองกนผลกระทบดานลบจากการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอดาน............ ไดแก 3.1....................................................................................................................................... 3.2....................................................................................................................................... 3.3....................................................................................................................................... 3.4....................................................................................................................................... 3.5 ………………………………………………………………………………………..

ตอนท 2 สมภาษณ : ผลกระทบจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและ เทคโนโลย

217

จงตอบค าถามตอไปน 1. การใชเทคโนโลยสมยใหม เพอชวยในกระบวนการจดการเรยนการสอน สามารถพฒนาผเรยนอยางไร................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. นกศกษามวธการอยางไร ทจะชวยรณรงคลดปญหาโลกรอนทเกดขนจากการพฒนาทางเทคโนโลย ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 3.ผลกระทบจากการพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเกดขนกบสงคมและวฒนธรรมไทย ในยคปจจบนเปนอยางไร ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 4. จากค ากลาวทวา “ยคนเปนยคของ IT จงมการแขงขนกนอยางรนแรงในดานการคาและเศรษฐกจ” นกศกษามความคดเหนอยางไร ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 5. ถานกศกษามหนาทในการบรหารบานเมอง นกศกษาจะใชเทคโนโลยโดยมวตถประสงคเพออะไร และมวธการอยางไร........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................

ตอนท 3 : กจกรรมรวมคดรวมปองกน

บรรณานกรม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. การออกก าลงกายใหเหมาะสมกบกลมอาย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.secretofhealthy. siamdude.com/2010/04/20/sport/ , สบคน 2 มกราคม 2553 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. เทคโนโลยกงหนลม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www2.egat.co.th/ re/egat_wind/wind_technology.htm/ สบคน 25 เมษายน 2553 ขนมกรบ. สาเหตของความเครยด. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.thailabonline.com/, สบคน 5 มนาคม 2553. คณะกรรมการบรหารวชาบรณาการ หมวดวชาการศกษาทวไป. (2545). สงแวดลอมเทคโนโลย และชวต. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. คณาจารยมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. (2548). วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. เครอวลย โพธพนธ. (2542). วทยาศาสตรความปลอดภย. กรงเทพมหานคร : สถาบนราชภฏ บานสมเดจเจาพระยา. จราวฒน ปรตถกรกล. (2548). “สารอาหารกบการกฬา” วทยาศาสตรกบการกฬา. กรงเทพฯ : มเดย เพรส. ชยวฒน คประตกล. (2548). 5 เทคโนโลย กบ 76 อาชพ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ประพนธสาสน ฐตชย ลาภจรสสรยา. (2548). อาหารเพอสขภาพและตานมะเรง. กรงเทพฯ : บานหนงสอ. โรงพมพสกายบกส ณฐญา อมรนทร. (2550). วทยาศาสตรประยกต. กรงเทพฯ : แมค. ดวงพงศ พงศสยาม. (2552). มานษยวทยาสขภาพ. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ดารณย ศรสวสดกล. (2546). นนทนาการกบการใชเวลาวาง. กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา. ตตยา ใจบญ. (2548). พลงงานธรรมชาต : สดยอดแหงพลงงาน. กรงเทพฯ : ประพนธสาสน. เตมศกด เศรษฐวชราวนช และคณะ. (2542). วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต. กรงเทพฯ : เธรดเวฟ เอดดเคชน. เทพประสทธ กลธวชวชย. [ออนไลน].สขภาพสวนบคล. เขาถงไดจาก : http://www.cusc.chula.ac.th/ สบคน 18 ธนวาคม 2552.

219

ธวชชย จ ารสแสง และธ ารงรตน สทธชย. (2547). วทยาศาสตรประยกต. กรงเทพฯ : แมค. นฤมล ธนานนต และคณะ. (2551). วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต. พมพครงท 2. พระนครศรอยธยา : เทยนวฒนาพรนทตง. น าชย ชวววรรธน. (2550). “อดต ปจจบน และอนาคตของเทคโนโลยชวภาพ”. เทคโนโลยชวภาพ ส าหรบ โลกยคใหม. กรงเทพฯ : ฐานบคส. นรมล สธรรมกจ. (2551). สงคมกบเศรษฐกจ : กรณศกษาประเทศไทย. กรงเทพฯ : ส านกพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร. บรษททางดวนกรงเทพ จ ากด(มหาชน). “10 บญญตประหยดน ามน” วาไรต ศรรช . 6, 34 (2547, ตลาคม –พฤศจกายน ), : 3. ปราณ มทรพยหลาก และคณะ. (2544). วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต. กรงเทพฯ: อกษราพพฒน. ปยวรรณ แสงสวาง และสพณณ ชวนสนท. (2547). วทยาศาสตรกบชวตประจ าวน. พมพครงท 10. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรกจบณฑต. พรสข หนนรนดร และคณt. (2541). เอกสารประกอบการเรยนวชาการเสรมสรางคณภาพชวต. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พชต ภตจนทร. (2547). วทยาศาสตรการกฬา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. พนจ กลละวณชย. การสรางเสรมสขภาพครบวงจร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.mdcu.net/ interest01. html. สบคน 10 มนาคม 2552. ภทรสน ภทรโกมล. (2550). ธรรมชาตวทยา. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. มนส ยอดค า. (2548). สขภาพกบการออกก าลงกาย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2549). เอกสารการสอนชดวชา วทยาศาสตรกบสงคม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ยพด เสตพรรณ. (2549). ชวตกบสงแวดลอม. พมพครงท 10. กรงเทพฯ : พศษฐการพมพ. ยนต ชมจต. (2550). ความเปนคร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ : นามมบคส พบลเคชน. ลกขณา สรวฒน. (2545). สขวทยาจตและการปรบตว. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร วรรณา กอสกล. (2550). พลงงานและสงแวดลอม. กรงเทพฯ : แมค. _________. (2550). วทยาศาสตรพนฐาน. กรงเทพฯ : แมค. วชย วนดรงควรรณ. (2548). “การออกก าลงกายเพอสขภาพ”. ใน วทยาศาสตรการกฬา. กรงเทพฯ : มเดย เพรส.

220

ววฒน ตณฑะพานชกล, บรรณาธการ. (2550). นาโนเทคโนโลยกบเทคโนโลยอนภาค : ใครยงใหญกวา. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. วฒ วฒธรรมเวช. (2548). เภสชกรรมไทยรวมสมนไพร ฉบบปรบปรง. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โอ.เอส.ปรนตง เฮาส . ศรวรรณ สทธจตต. (2550). ผลตภณฑธรรมชาตเพอสขภาพ. กรงเทพฯ : The Knowledge Center. ศภลกษณ วฒนาวทวส. (2542). วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต. กรงเทพฯ : เธรดเวฟ เอดดเคชน. สมนก โรจนพนส และ พสทธ พวงนาค. ( 2544). “พลงงานกบชวตประจ าวน” . ใน วทยาศาสตร เพอคณภาพชวต. กรงเทพฯ : อกษราพพฒน. ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. เทคโนโลย. [ออนไลน] . เขาถงไดจาก http://www.nstda.or.th/ สบคน 25 เมษายน 2553. ส านกงานอนามยกรงเทพมหานคร. (2552). กนอยางไรใหสขภาพด. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. สเทพ อสาหะ และคณะ. (2551). วทยาศาสตรในชวตประจ าวน. มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาสารคาม. สนนท บราณรมย และคณะ. (2542). วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต. กรงเทพฯ : เธรดเวฟ เอดดเคชน. สมาน งามสนท. และบญทน ดอกไธสง. (2550). “การศกษากบทรพยากรชมชน”. เอกสารการสอน ชดวชาการศกษากบชวตและชมชน. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สจตรา สคนธทรพย. (2552). การสงเสรมสขภาพจต. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย (อดส าเนา). สรชย เกอกล. ความเครยด. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.thailabonline.com/, สบคน 25 มกราคม 2553. สดารตน เพยรเสมอ. และคณะ. (มปป). ชวตกบสงแวดลอม. กาญจนบร : มหาวทยาลย ราชภฎกาญจนบร. สภรณ ศรพหล. (2550). “การศกษากบชวต”. เอกสารการสอนชดวชาการศกษากบชวตและชมชน. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สมน อมรววฒน. ระดบการศกษา : สารานกรมไทยส าหรบเยาวชนฯ เลมท 2. คนเมอ ธนวาคม 8, 2552 จาก http://guru.sanook.com/encyclopedia. สมนทพย บญสมบต. (2550). “การศกษากบเศรษฐกจชมชน”. เอกสารการสอนชดวชาการศกษา กบชวตและชมชน. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

221

สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก. ธรรมศกษา. [ออนไลน] . เขาถงไดจาก http://www.mahamakuta.inet.co.th/, สบคน 25 เมษายน 2553. อาทตย อไรรตน. (2543). บรรยายพเศษ เรอง “บทบาทของกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและ สงแวดลอมกบการพฒนาประเทศ” วสยทศนวทยาศาสตรและเทคโนโลยไทย. กรงเทพฯ : ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. อ านาจ เจรญศลป. (2544). ธรรมชาตของวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. อทยวรรณ วสทธากล, บรรณาธการ. (2546). รกษาโรคดวยวธธรรมชาต. กรงเทพฯ : รดเดอรส ไดเจสท (ประเทศไทย). เอมอชฌา (รตนรมจง) วฒนบรานนท. (2547). วทยาศาสตรสขภาพสงแวดลอม. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. Bahrami, Ali. (1999). Object Oriented Systems Development. Singapore : lrwin/ Mc Graw-Hill. Benjamin j. Sadock and Virginia A. Sadock. ( 2001). Pocket handbook of clinical psychiatry. Lippincott William & Wilkins 3rd edition. C.M. Niemeyer, and C.A. Mirkin. (2004). Nanobiotechnology. Weinheim : WILEY Howell,R and Howell,M. (1987). Foundation of Health. Alberta, Canada. R.Y. Herren. (2005). Introduction to Biotechnology: An Agricultural Revolution. New York:

Thomson. Schultz,Theodore W. (1969). “Returns on the Invesment” Education and the Development of Nations. New York : Holt, Rinehart and Winstion. Wallace , S.A (1974). “Identifying Quality of Life Indicators for Use in Family Planning Programs in Development Countrie3s ” M.A.Thesis, University of Pennsylvania. Wehmeier, Sally. (2000). Oxford Advanced Learner’s Dictionary. 6th ed. USA : Oxford University Press. Whittaker , B . What went wrong? Unsuccessful information technology projects.

Information Management & Computer Security 7/1 (1999) : 23-29. http://123.242.164.132/chiangraipao/enews/ReNews.php?reNews=3 http://202.44.14.219/thaiherbkmutt/type.php?page=9 http://agriqua.doae.go.th/TISSUE/ http://bangkok-guide.z-xxl.com/?p=3884 http://bangkok-guide.z-xxl.com/?p=6221

222

http://biogang.net/content_detail.php?menu=biodiversity&uid=5052&id=22116 http://campus.sanook.com/u_life/knowledge_05426.php http://clubsamunpai.com/page17.htm http://farm3.static.flickr.com http://fws.cc/adrenaline/index.php?action=profile;u=3;sa=showPosts http://gotoknow.org/file/wasawatdeemarn/view/422565 http://gun50.files.wordpress.com/2009/09/power_transistor.jpg http://hi5.com/friend/p287540678--PLOY_KISS-- http://hitech.sanook.com/technology/news_11694.php http://important-persons-of-the-world.blogspot.com/2009_11_01_archive.html http://iseehistory.socita.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538711100&Ntype=1 http://jagkhapong.wordpress.com/2009/11/12/ http://janghuman.wordpress.com/2009/05/ http://jiapcorner.blogspot.com/2009/09/blog-post_12.html http://lifestyle.th.msn.com/shopping/hotitem/article.aspx?cp-documentid=3932491 http://mblog.manager.co.th/phakri/2-1191/ http://nano-in-thailand.blogspot.com/2009_05_01_archive.html http://news.buddyjob.com/crime/show_news-9874-2.html http://o2money.blogspot.com/ http://s.bourdreux.free.fr/cabinet_Sigaud/chronologie/halley.htm http://scoop.mthai.com/specialdays/1464.html, http://sciengniese.blogspot.com/2009/08/hippocrates.html http://student.nu.ac.th/Historical_Park/Lesson7.htm http://teenoi-moviehappy.blogspot.com/, http://teenthai.changsunha.com/index.php?topic=143.0 http://thaigoodview.com/node/19743 http://www4.msu.ac.th/satit/studentProj/2547/pj104-2-2547/g04-Sciencetist/ Untitled-15.htm http://www.aownoi.go.th/webpage/content.php?k=20&a=88 http://www.atom.rmutphysics.com/charud/scibook/bio2/chapter6/origin1.htm

223

http:// www.Campus.sanook.com/ http://www.d.umn.edu/cla/faculty/troufs/anth1602/pcweek04.html http://www.dana.org/news/publications/detail.aspx?id=4294 http://www.energy.go.th/moen/Index.aspx?MenuID=66 http://www.fnal.gov/pub/today/archive_2006/today06-05-08.html http://www.fm-fanclub.com/viewthread.php?tid=863&extra=&page=3 http://www.greekmedicine.net/medical_astrology/Hellenistic_Astrology.html http://www.hamanan.com/tour/kanchanaburi/bornumpuronhindad.html http://www.Hitsplay.com/ http://www.igetweb.com/www/technology2day/index.php?mo=3&art=405480 http://www.kp.ac.th/math/mathepreson/Sir%20lsaac%20newton.htm http://www.ku.ac.th/e-magazine/jun51/know/know4.htm http://www.marinerthai.com/pic_news/2007-05-29-001.jpg http://www.math.sru.ac.th/board/index.php?topic=38.0 http://www.musliminventionsthailand.com/main/thirdpage.php?style= preview&spv=19&tpv=93 http://www.neutron.rmutphysics.com/teaching-lossary/index.php?option=com_content&task= view&id=2521&Itemid=5 http://www.nndb.com/people/355/000087094/ http://www.nsm.or.th/nsm2008/modules.php?name=Show&file=article&asid=165 http://www.pieam.com/u-002page.asp?Record=4/3/255312:58:37 http://www.prayamon.ac.th/project-by-ict/AKKarawud/benznam/Charn.htm http://www.proton.rmutphysics.com/science-ews/index.php?option=com_content&task= view&id=751&Itemid=4 http://www.rmutphysics.com/charud/specialnews/2/scientist/scientist2/benmin.htm http://www.rmutphysics.com/physics/oldfront/187/index187.htm http://www.rsct.ac.th/vicharkan/scient/bb5.html http://www.sema.go.th/files/Content/Social/k4/0040/@Bangkok/sec01page19.htm http://www.student.chula.ac.th/~51373177/davinci.htm http://www.suksapan.or.th/web/detail/product/science/01/photo04.html

224

http://www.thaigoodview.com/library/contest2552/type2/tech03/06/__2.html http://www.thaigoodview.com/library/contest2551/science04/38/2/web/t.htm http://www.tint.or.th/nkc/nkc5002/nkc5002t.html www.anongnat.blog.mthai.com www.board.palungjit.com www.board.trekkingthai.com www.ecurriculum.mv.ac.th www.klongdigital.com www.oknation.net www.phrae.go.th www.ponpe.con/content/.View/83/186/ www.rujirashop.com/product?lang=th&ser=&cat=53948 www.school.obec.go.th www.sisaketedu1.go.th, www.uptech.ac.th