This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
چکیدهترین منبـع ي فسیلی به عنوان اصلیها سوختایش روز افزون مصرف انرژي و استفاده از زاف
هایی که در مـورد مسـایل زیسـت ي فسیلی و نگرانیها سوختمنابع یتمین انرژي و محدودأتیافتن منـابعی هاي اخیر طی سالموجب شده وجود دارد، ها سوختمحیطی پیرامون این قبیل
قیقات، مطالعات و کارهاي عملی از این رو تح اي برخوردار شود. ویژهاهمیت و توجه جایگزین از آشنایی کلـی و ،گرفته است. هدف از این تحقیق انجاماي در جهان بر روي این موضوع گسترده
هـاي مهـم و جـدي ها به عنـوان یکـی از گزینـه هاي مختلف تولید بایوفیولمعرفی برخی روشهـا و مزایـا و یولبـایوف در این مقاله ضمن معرفی باشد.ي فسیلی میها سوختجهت جایگزینی
هاي توسـعه ، موانع و محدودیتهاي آنهاهاي مختلف تولید و تفاوتموجود در تکنولوژي معایب. به عـالوه سیاسـت کشـورهاي مختلـف در ه استشدهاي مختلف بررسی این صنعت از دیدگاه
د کـه دهـ . نتـایج مطالعـه نشـان مـی رفته اسـت گزمینه تولید بایوفیول مورد نقد و بررسی قرار وجود موانع متعدد به دالیلی از جمله پاك بـودن و باهاي آینده صنعت تولید بایوفیول طی سال
اي خواهد داشت. مالحظه رشد قابل ،یافته مباحث امنیت انرژي در کشورهاي توسعه JEL: P16, P25, P28, Q20, Q50, Q57بندي طبقه
هـاي تولیـد و سبد انرژي، موانع و محـدویت پذیر،هاي تجدیدانرژي بایوفیول،: ها هکلید واژ مصرف بایوفیول
ولئنویسنده مس - 1
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 54
مقدمه - 1
ي فسیلی تجدیدناپـذیر (نفـت و ها سوختي مایع به دو دسته عمده شامل ها سوخت
شـوند. بـایوفیول و هاي نفتی و گازي) و بایوفیول که تجدیدپذیر است تقسیم میفرآورده
یژه در بخش حمل و نقل هستند. سهم هاي نفتی رقیبی جدي براي یکدیگر به وفرآورده
درصد از کل عرضه میعانـات سـوختی در جهـان 97ي فسیلی همواره بیش از ها سوخت
سهم بایوفیول به تدریج در حال افزایش است. توسعه، تولید و مصـرف بـایوفیول امابوده
شـته باشـد دا خـام نفتهاي انرژي و به ویژه بازار اي در بازارتواند اثرات قابل مالحظهمی
). از این رو تحوالت این بـازار بـه دقـت توسـط کشـورهاي 2009(سندویک و همکاران،
و خـام نفـت . گیـرد به دقت مـورد بررسـی قـرار مـی خام کننده نفتتولیدکننده و مصرف
د بر تحوالت آتی مصرف هر یـک از ایـن توانمزایا و معایبی دارند که میبایوفیول هر یک
ي نفتی کـه باعـث ها هو فرآورد خام نفتین ویژگی تر مهمذار باشد. دو حامل انرژي تأثیرگ
و انـرژي خام نفتتوسعه تولید و مصرف آن شده، ارزش افزوده معموال بسیار باالي تولید
بـا آالینـدگی بسـیار زیـاد خام نفتباالي آن است. این در حالی است که تولید و مصرف
پیامـدهاي منفـی ،ي فسیلی طـی زمـان ها سوختسایر در کنارو مصرف آن ه همراه بود
هاي نفتـی از نفت و فرآوردهاي همحیطی بسیاري داشته است. به عالوه بخش عمدزیست
هـاي زیـادي را در د که این موضوع نگرانیشوشورهاي در حال توسعه تولید میتوسط ک
اي کشورهاي توسعه یافته در مورد امنیت عرضه انرژي به دنبال داشته اسـت. تـالش بـر
رسیدن به منابع انرژي با شدت آالیندگی کمتر و همچنین کاهش وابسـتگی بـه واردات
ه کشـورهاي صـنعتی بـه تولیـد انـرژي سـبب شـد با هدف تأمین امنیت انرژي خام نفت
. تولیـد و مصـرف بـایوفیول بـر توجه خاصی داشته باشـند تجدیدپذیر از جمله بایوفیول
یار پرهزینه و نیازمند سطح قابل توجهی از دانش هاي نفتی بسو فرآورده خام نفتخالف
به مراتب بیشتر از تولید بایوفیول اسـت خام نفتاست. از این رو ارزش افزوده تولید فنی
ترین موانع توسعه بازار بایوفیول بوده وخواهـد بـود. رقابـت بـا یکی از عمده مسألهو این
موانـع تولیـد بـایوفیول دیگـر از بخش کشاورزي و محدودیت منابع آبی و نظایر آن نیـز
).2012باشد (مکفیل و همکاران، می
در هر حال کشورهاي توسعه یافته به دو دلیل (تأمین امنیت عرضه انـرژي و کـاهش
هـاي ها) انگیزه کافی براي حمایت از تولید بایوفیول و سـایر انـرژي شدت انتشار آالینده
55 نعها و موازیستی (بایوفیول): چالشبررسی صنعت سوخت
در این بخش وجود ،ی قیمتی و غیرقیمتیهاي حمایتتجدیدپذیر دارند و در نتیجه بسته
صـنعت شـود (لونـدو و ایـن ممکن است در آینده منجر به رونـق هـر چـه بیشـتر ،دارد
). عــالوه بــر ایـن، تحــوالت اخیــر در 2010و جوســلینگ و همکـاران، 2010همکـاران،
در ایـن .تواند بر سرعت توسعه آن تأثیر به سزایی داشته باشدفناوري تولید بایوفیول می
هتوسـع وي اقتصـاد هـاي يهمکـار سـازمان حالی است کـه کشـورهاي عضو 1
(OECD) ،
عنوان مثال کنند. بههاي نفتی وضع میسنگینی بر مصرف نفت و فرآورده همواره مالیات
بیشتر از درآمد ایران از محـل ،2014آمریکا از محل مالیات بنزین در سال دولت درآمد
). در هـر حـال بـدیهی 1393آورد شده است (دهنوي، بر 2012در سال خام نفتفروش
است تحوالت آتی بازارهاي نفت و بایوفیول به شدت تابعی از سیاست کشورهاي مختلف
و بـایوفیول و همچنـین خـام نفـت کننده، صـادرکننده و واردکننـده تولیدکننده، مصرف
قیمـت ول،یفویبـا هـا، فنـاوري تولیـد هاي حمایتی دولتعوامل دیگري از جمله سیاست
مطالعـه و شـناخت بـدون که بود خواهد ... و صنعت نیا يکشاورز هاي نهاده و خام نفت
مقالـه ایـن در. دنمو ترسیم ولیوفیبا صنعت و بازار آینده از روشنی تصویر تواننمی آنها،
خـام نفـت بـازار بـر آن اثرات و ولیوفیبا صنعت روي پیش مسایل به دادن پاسخ هدف با
و پس از مقدمه، معرفی بایوفیول در بخش دوم .است شده گرفته نظر در لذی يها بخش
ها، مزایا و معایب ها، چالششود. بررسی نهادهطرح میمو سیر تحوالت فناوري تولید آن
تولید این صنعت موضوع بخش سوم مقاله است. در بخش چهـارم، بـه بررسـی وضـعیت
هـاي تولیـد بـایوفیول در وانـع و محـدودیت تولید، تقاضا و تجارت بایوفیول پرداخته و م
شـود. بخـش پـنجم، بـه سطح جهان و در مناطق و کشورهاي مختلف نقد و بررسی مـی
از پـردازد. مـی ها و استراتژي کشورهاي مختلف در حوزه تولید بـایوفیول بررسی سیاست
یر ترسیم آینده صـنعت بـایوفیول و تـأث برايتوان نتیجه به دست آمده در این بخش می
هـاي مختلـف در ایـن حـوزه در این موضوع و دیـدگاه نمود.استفاده خام نفتآن بر بازار
هـا شود. در بخش هفتم اثر بایوفیول بر امنیت انرژي، صرفهبخش ششم مقاله بررسی می
گیري و پیشنهادات سیاستی در بندي، نتیجههاي تولید بایوفیول بررسی و جمعو ریسک
ه است. ی مقاله آمدیبخش انتها
1- Organization for Economic Co-operation and Development-(OECD)
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 56
معرفی بایوفیول و سیر تحوالت فناوري تولید آن -2
تواند با بنزین و گازوییل بایوفیول سوخت مایعی براي بخش حمل و نقل است که می
ها از گیاهانی که انرژي خورشید را جذب کرده و به فرم شـیمیایی مخلوط شود. بایوفیول
بنـدي آیـد. در خصـوص طبقـه مـی دست به ،اندشکر یا سایر اشکال در خود ذخیره کرده
انواع بایوفیول مباحثاتی وجود دارد. وجه تمایز انواع بایوفیول در تکنولوژي تولید، میـزان
بنـدي اسـاس طبقـه باشـد. بر اولیه مورد استفاده می اي و نوع موادانتشار گازهاي گلخانه
المللی انرژيآژانس بین1بنـدي تقسیم 3تهو پیشرف 2ي سنتیبه دو دستهدر کل بایوفیول
بـه چهـار هـا بـایوفیول شود. براساس تکنولوژي تولید و سایر وجوه تمایز اشاره شـده می
گردد. بایوفیول تکنولوژي نسل اول معادل نوع سنتی و بـایوفیول نسل مختلف تقسیم می
ي دوم تا چهارم معادل نوع پیشرفته هستند. همچنـین شـایان توجـه اسـت کـه ها نسل
ند. نسـل اول بـایوفیول شـو در سـطح تجـاري تولیـد نمـی هنوز هارم ي سوم و چها نسل
آید. مواد اولیـه بـراي می دست به(سنتی) مستقیماً از مواد غذایی از طریق فرآیند تخمیر
ها عبارتند از: ذرت، گندم، نیشکر، سویا، کلزا و تخم آفتـابگردان. تولید نسل اول بایوفیول
آمده است. )1(ل و دوم در جدول ي اوها نسلدر مورد تر بیش اطالعات
1- International Energy Agency 2- Conventional Biofuels 3- Advanced Biofuels
57 نعها و موازیستی (بایوفیول): چالشبررسی صنعت سوخت
ي اول و دوم بایوفیولها نسلي فسیلی با ها سوختۀ مقایس - 1جدول
هاي نفتیپاالیشگاه هابایوفیول
نسل اول نسل دوم و عات ارزانیضـا مواد غیر غذایی، وجود
، 2ی، لیگنیناهیگ و 1توده ستیز فراوانــلولز ــلولز 3س ــی س ــماندهاي 4، هم ، پس
جنگلــی، علــف و گیاهــان کشــاورزي و 5یآب سنبلآبزي مانند
1- Biomass 2 - Lignin ( ستا يآوند اهانیگ تمام یاصل باتیترک از یکی و ایدن فراوان یعیطب مریپل نیدوم ) 3- Cellulose 4- Hemi-cellulose ( دارد حضور اهانیگ اختهی وارهید در سلولز همراه به )
5- Water hyacinth ( یعلم نام : Eichhornia crassipes) 6- Vegetable oils 7- Hydrotreating oil 8- Bio-oil 9- FT Oil
10- Lignocellulosic ethanol 11- Mixed alcohol
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 58
. این شـیوه ه استبنا شد 1پیشرفت در تولید زیست توده اساسنسل سوم بایوفیول بر
دریایی بـه عنـوان جلبککند. به عنوان منبع انرژي استفاده می 2(خزه) دریایی جلبکاز
جلبـک شـود. مالً تجدیدشونده با انرژي بـاال و هزینـه پـایین کشـت مـی یک خوراك کا
هایی که براي کشـت مـواد غـذایی مناسـب دریایی همچنین قابلیت رشد در زمین و آب
دیگـر یـت شـود. مز نیستند را دارد. بنابراین منجر به کـاهش اسـتفاده از منـابع آب مـی
توانـد بـه اشـکال متنـوعی یـدي مـی دریایی این است که بایوفیول تول جلبکاستفاده از
هـاي بـایوفیول فرانسـه در رزیـابی برنامـه آمـده از ا دسـت بـه ده است. نتـایج نموتنظیم
ي بـایوفیول بسـتگی بـه پـذیر کند کـه رقابـت بیان می 2012و 2010، 2008هاي سال
LCAو تقاضا براي محصوالت نفتی دارد. نتایج خام نفتي ها قیمتدهـد کـه نشان می 1
ی اش دولت فرانسه با اهداف زیست محیطـ رسیدنتواند تولید و استفاده از بایوفیول می
تـا سـال اي هدر بخش حمل و نقل جـاد اي هدرصدي انتشار گازهاي گلخان 5را با کاهش
تسهیل نماید. 2020
را ریدپـذ یتجد هـاي انـرژي مدت انیم و بلندمدت توسعه برنامه نیچ 2007 سال در
در زمینـه 2020 و 2010 هـاي سـال يبـرا را تـري کامـل اهداف برنامه نیا. کرد منتشر
ظرفیـت از يبـرآورد و شـود مـی شـامل پـذیر دیـ تجد هـاي يانرژ مختلف هاي يتکنولوژ
و منـابع وجـود لیپتانس به توجه با 2020 اهداف به یابی دست يبرا يتکنولوژ هاي روش
اتیـ ادب مـرور اسـاس بر ها تیمحدود و یاستیس هاي نهیگز. نماید یم هئارا ،عرضه نهیهز
توانـد یمـ نیچـ بـالقوه طور به که دهد یم نشان مطالعه نیا. اند هشد ییشناسا یموضوع
بـه یابیدسـت که یحال در. سازد محقق 2020 سال تا را اتانولاي هردانیغ سوخت اهداف
زیـ ن یاضاف یاستیس اقدامات یبرخ ،است محتمل اریبس زلیودیبا دیتول به مربوط اهداف
).2011خواهد بود (چن و همکاران، ازین مورد
RED(2انـرژي تجدیدشـونده ( هاي اروپا دستورالعملۀ یاتحاد هايگذارياساس قانون
تـا REDاند. بر اسـاس تنظیم شده 2009است که در سال FQD( 3و کیفیت سوخت (
-درصد تقاضاي ملی انرژي در بخش حمل و نقل جاده 10اعضا باید حداقل 2020سال
5/8اسـتفاده از ، FQDاي را از منابع انرژي تجدیدشونده تـأمین نماینـد. دسـتورالعمل
1- Life Cycle Assessment of 1st generation biofuels used in France 2- Renewable energy directive 3- Fuel quality directive
75 نعها و موازیستی (بایوفیول): چالشبررسی صنعت سوخت
-درصد الکتریسیته را الزامی می 1درصد بایوفیول نسل دوم و 1درصد بایوفیول سنتی،
کند.
گـذاري و بـه منظـور دسـتیابی بـه اهـداف، کشـورهاي در راستاي چهارچوب قـانون
هـاي مالیـاتی، اسـتفاده از رهیافـت اروپا سطوح مختلفی از یارانه از قبیل مشوقۀ اتحادی
شکاف قیمت1
هـاي تخصـیص المللی انرژي میزان یارانـه کار گرفتند. آژانس بین هب و... را
میلیـارد 11میلیارد یورو (معادل 4/8را 2011اروپا در سالۀ اتحادی یافته به بایوفیول در
بـا هـدف اغنـاي منتقـدین بـه کـارایی پـایین 2012دالر) برآورد کرده است. در اکتبـر
).2014وانین را مورد بازبینی قرار داد (فالش و همکاران، اروپا قۀ اتحادی بایوفیول
مصـرف هـا بایـد اري بایوفیول باید گفت کـه دولـت گذ سیاستدر نهایت در خصوص
هـا بـه تنهـایی مشـکالت بـایوفیول .بخش حمل و نقل تشـویق نماینـد در ها را بایوفیول
تیابی به پتانسـیل به منظور دس ،مربوط به بخش حمل و نقل جهان را حل نخواهند کرد
هـا بـایوفیول ،منافع اجتماعی و زیست محیطی ،کامل آنها در تأمین امنیت عرضه اهداف
سوخت بخـش حمـل و نقـل نشـان دهنـد (بـراون و تأمین باید سهم فزآینده خود را در
)2012همکاران،
بسـیار اهمیـت هـا دولـت اري گـذ سیاسـت و لذا توجه به نکات زیر در
دارند:
باید اقداماتی را دنبال کنند که منجر بـه تنـوع منـابع سـوختی در بخـش ها دولت -
حمل و نقل براي بهبود اقتصاد، امنیت محیط زیست و انرژي شود.
هـا متـوازن آب را با تولید بایوفیول و هاي کشاورزي باید نیاز به عرضه غذاسیاست -
کنند.
گـذاري کننـد تـا سـرمایه هـا ها و صنعت باید در تحقیق و توسـعه بـایوفیول دولت -
را در تولیـد و هـا پیشرو را تشویق نموده و بهترین عملکردها و تکنولـوژي هاي تکنولوژي
ها به اشتراك بگذارند.ولیاستفاده از بایوف
گذاري بخش خصوصی در تولید بـایوفیول هاي تشویق سرمایهها باید سیاستدولت -
تــر از مقیــاس ســریع ،جدیــد هــاي يدر مقیــاس تجــاري را دنبــال نماینــد تــا تکنولــوژ
عبور کنند. آزمایشگاهی
1- The price-gap approach
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 76
ها توسعه دهد. هر کشور باید تالش کند تا بازارهاي باز و آزاد را براي بایوفیول -
خام نفتتقاضا و قیمت اثرات تولید و مصرف بایوفیول بر عرضه، - 6
خـام نفـت همانطور که در مقدمه اشاره شد بین مصرف و تولید بـایوفیول و تقاضـاي
ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. به عبارت دیگر افزایش تقاضا براي بـایوفیول باعـث کـاهش
حاضر گذارد. از این رو در بخش ب ثراتواند بر قیمت نفت شود که میمی خام نفتتقاضاي
شـوند. جانـدا و همکـاران انـد بررسـی مـی که به این موضوع پرداخته یبرخی از مطالعات
هاي زمـانی ها از رهیافت تحلیل سريکه در آن اند هایی پرداختهسی مدل) به برر2012(
بین قیمت انواع بایوفیول، قیمت محصوالت کشاورزي به کار رفتـه در و بررسی وابستگی
. ایـن مقالـه عنـوان اسـتفاده شـده اسـت ي فسـیلی ها سوختها و قیمت تولید بایوفیول
هـاي زیسـت محیطـی، هـا بـه مشخصـه کند که موفقیت و شکست نهـایی بـایوفیول می
هاي زیست محیطی تولید و توزیع این محصـوالت بسـتگی تکنولوژیکی و مدیریت هزینه
هاي مذکور در مورد انواع بـایوفیول در گـذار از نسـل دارد. نکته مهم این است که هزینه
ي فسـیلی هـا سـوخت ي انواع بوده، در صورتی که هزینه نامشخصي دیگر ها نسلاول به
منـابع انـد. لـذا بـا حرکـت بـه سـمت شـکافت هیـدرولیکی و نتی کامالً شناخته شدهس
در ي را تـر بـیش هـاي که هزینه ي فسیلی (مانند نفت و گاز شیل)،ها سوختغیرمتعارف
کاهش یابد. خام نفتها افزایش و در نتیجه تقاضاي رود سهم بایوفیولانتظار می بردارد،
دهند که بـا در نظـر هاي عددي نشان میبیه سازياز طرف دیگر، نتایج تحلیلی و ش
ي فسیلی را ها سوختنرخ استخراج ،هاي بایوفیولگرفتن تعداد زیادي از پارامترها، یارانه
هـاي ناشـی از تغییـرات مدت افزایش خواهد داد و احتمـاالً آسـیب مدت و کوتاهدر میان
). 2013(ون رینسوور و همکاران، نماید تشدید میاقلیمی
توانـد نقـش مهـم و ) قیمت نفت مـی 2012بر اساس مطالعه تیمیلسینا و همکاران (
ي نفـت بـر توسـعه هـا قیمتداشته باشد. این مطالعه اثر گذاري بر توسعه بایوفیولتأثیر
65دهد کـه داده و نشان میبایوفیول و متعاقباً بر عرضه مواد غذایی را مورد بررسی قرار
توانـد مـی 2009از سـطح قیمـت در سـال 2020ت در سال درصد افزایش در قیمت نف
2020درصـد در سـال 4/5بـه 2009درصـد در سـال 4/2نفوذ جهانی بـایوفیول را از
2020برابـر تـا سـال 5/1بـه میـزان 2009افزایش دهد. اگر قیمت نفت از سطوح سال
77 نعها و موازیستی (بایوفیول): چالشبررسی صنعت سوخت
از سطحی است که درصد خواهد بود که این میزان باالتر 9افزایش یابد نفوذ بایوفیول تا
است.معرفی شده کشور جهان 40در نتیجه تعهدات و اهداف جاري در بیش از
در مطالعه دیگري عنوان شده که تولید بایوفیول شدیداً به قیمت نفت حساس است.
درصدي در قیمت نفت از سـال 25) افزایش 2011بر اساس مطالعه تیمیلسینا و میول (
درصـد افـزایش در تولیـد جهـانی بـایوفیول 4/20ر به منج 2020) تا سال 2009مبنا (
منجـر 2020درصدي در قیمت نفت از سال مبنا تا سال 100خواهد شد و یک افزایش
درصدي در تولید جهانی بایوفیول خواهد شـد. همچنـین ایـن مطالعـه 3/77به افزایش
هد یافت، دهد که تولید کل کشاورزي در نتیجه افزایش قیمت نفت کاهش خوانشان می
است. تر کماما این کاهش در کشورهاي عمده تولیدکننده
هـا از مـواد غـذایی و افـزایش تولیـد جـاري بـایوفیول و افزایش اخیـر قیمـت نفـت
ي مواد غذایی باعث ایجاد یک آگاهی در مورد پتانسـیل بـروز یـک تضـاد بـین ها قیمت
توانـد بـه کشـورها در مـی فیولشود. بایوها و دسترسی به مواد غذایی میتولید بایوفیول
اکسـید ديو موجـب کـاهش در انتشـار کند شان به واردات نفت کمک کاهش وابستگی
شود.کربن
سازي براي بررسی این موضـوع از یک مدل شبیه )2009در مطالعه اسوِن و ماکسنز (
د و که چگونه بازارهاي نفت، بایوفیول و مواد غذایی ممکن است اثر متقابل داشـته باشـن
شـود. در نتیجـه و کاهش منابع را توسعه دهند استفاده مـی نفت گیري تولید جهانی اوج
را شدیداً سودآور خواهد کرد و منجـر بـه خیـزش این مقاله کمبود نفت، تولید بایوفیول
کند شود و پیشنهاد میصنعت بایوفیول و در نتیجه کمبود مواد غذایی و بروز قحطی می
ر این است که منبع انرژي جایگزینی توسعه یابد که نیازمند زمین اري بهتگذ سیاستکه
کشاورزي نباشد.
این است که آیا هماهنگی در حرکت رسداز سوي دیگر، سوال مهمی که به ذهن می
وجـود دارد؟ مقالـه هـوخمن و همکـاران خام نفتي آتی محصوالت کشاورزي و ها قیمت
و کاالهـاي کشـاورزي و خـام نفـت آتـی ) به طور خاص بر تغییرات بـین قیمـت 2011(
و خـام نفـت دهد که بـین قیمـت ي آتی طال متمرکز شده است. نتایج نشان میها قیمت
و خـام نفـت بایوفیول همگرایی وجود دارد که میزان آن به ازاي سـطوح مختلـف قیمـت
شرایط مختلف اقتصادي و سیاستی متفاوت خواهد بـود. در مجمـوع، انتظـار تأثیرتحت
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 78
گذار باشد و با جانشینی تأثیربر بازارهاي غیرانرژي خام نفتود نوسان قیمت در بازار رمی
هاي ایجاد مصـونیت در برابـر تـورم ناشـی از ي فسیلی با بایوفیول و استراتژيها سوخت
و بازارهاي کشاورزي و بـازار فلـزات افـزایش خام نفتقیمت باالي نفت، ارتباط بین بازار
یابد.
و بازار محصوالت غیرانـرژي را قبـل و خام نفتبازار تأثیر) 2012فان (کوانگ و ینگ
دهد که بازار نفـت اثـرات اند. نتایج نشان میبررسی کرده 2008بعد از بحران مالی سال
هاي کشاورزي) دارد کـه سرریز نوسانی مهمی بر بازار کاالهاي غیر انرژي (از جمله نهاده
دهد. به عالوه، همبستگی کلی بعـد از کاالها نشان می نقش کلیدي نفت را در میان بازار
بحران مالی تقویت شده است.
ــات ( ــه بررســی ) در مقالــه2010گرهــارد ن ــذایی از تأثیراي ب ــذیري قیمــت موادغ پ
ي ساز مدلپردازد. در ي فسیلی در بازار انرژي میها سوختعنوان جایگزین ها بهبایوفیول
وسیله یک کارتل نفتی که رهبـري قیمـت را بـر عهـده بازار انرژي توسط نات، انرژي به
شـود. نتـایج مقالـه نشـان کنند عرضـه مـی هاي پیرو که بایوفیول تولید میدارد و بنگاه
دهد که یک رابطه مثبت بین قیمت مواد غذایی و انرژي وجود دارد. به عالوه با وجود می
هـاي اسـتفاده از زمـین وريِکشـش مـواد غـذایی، افـزایش در بهـره تقاضاي شدیداً بـی
دهد و این در حالی است که در مدت کاهش میکشاورزي، قیمت مواد غذایی را در کوتاه
دهد.اند، آن را افزایش میي فسیلی تخلیه شدهها سوختبلندمدت، زمانی که ذخایر
هـاي مربـوط بـه گذاري سیاستتأثیر) به بررسی چگونگی 2012لیهونگ و بابکوك (
و تغییرات قیمـت بنـزین و RFS(1الزامات استاندارد سوخت تجدیدپذیر ( اتانول از قبیل
منجر به کاهش کشـش قیمتـی تقاضـا RFS. نتایج حاکی از آن بود که اند هذرت پرداخت
هـاي براي ذرت و بنزین شده و در نتیجه باعث افزایش تغییرات قیمت زمانی کـه شـوك
شود.افتد میعرضه در بازار اتفاق می
هاي تولید ها و ریسکیول، امنیت انرژي، صرفهبایوف -7
باعث کاهش امنیت انـرژي در کشـورهاي خام نفتوابستگی به واردات انرژي به ویژه
متـأثر شود. در چنین مواقعی شرایط اقتصادي داخلی یک کشور به شـدت واردکننده می
1- Renewable Fuel Standard
79 نعها و موازیستی (بایوفیول): چالشبررسی صنعت سوخت
ده انـرژي و از تحوالت بازارهاي انرژي خواهد شد. از ایـن رو کشـورهاي بـزرگ واردکننـ
هـاي تجدیدپـذیر و در نتیجـه اتکـا بـه انگیزه زیادي براي توسعه انـرژي خام نفتویژه به
ي بـاالي نفـت، عـدم هـا قیمتها به دالیل منابع انرژي داخلی دارند. استفاده از بایوفیول
هاي زیسـت ثبات ژئوپولتیکی در کشورهاي داراي ذخایر عمده اثبات شده نفت و نگرانی
کننـد کـه اي بیان می) در مقاله2012. آبرلینگ و همکارن (شود پذیر می یهمحیطی توج
هـاي بـزرگ نفتـی ابع انـرژي شـرکت در راستاي تأمین امنیت عرضه و متنوع سازي منـ
هاي رو به رشد در قراردادهـاي مشـارکتی بـایوفیول، پشـتیبانی و گذاريول سرمایهمسئ
سـازي و اند که یکپارچـه ان نتیجه گرفتهتحقیق و توسعه در این زمینه هستند. نویسندگ
هاي عمده نفتی در حرکت به سمت سازي بخش مهمی از رفتار استراتژیک شرکت متنوع
ها از شرکتی به شرکتی دیگر متفاوت است.استراتژي زیراها است، بایوفیول
توانـد منجـر بـه رونـق شـدید در توسـعه گـذاري در بـایوفیول مـی همچنین سرمایه
هاي جدید و منابع جدید درآمدي بـراي کشـاورزان شـود. ز طریق ایجاد شغلاقتصادي ا
اي که بخـش زیـادي از جمعیـت آن تواند براي کشورهاي در حال توسعهاین موضوع می
در بخش کشاورزي فعال هستند مفید باشد. رشد اقتصاد جهانی با افزایش چشـمگیر در
در کشـورهاي در مصـرف انـرژي ه بینی شده کـ تقاضاي جهانی انرژي همراه است. پیش
د و در نتیجـه منـابع تجربه کنـ 2035درصد را تا سال 84حال توسعه رشدي در حدود
لـذا .جدید انرژي از قبیل بایوفیول نقش مهمـی در تـأمین ایـن تقاضـا خواهنـد داشـت
تـا 2013تریلیون دالري در منابع انرژي تجدیدپذیر از سـال 5/6گذاري تجمعی سرمایه
زایـی تولیـد بـایوفیول الزم و مورد نیاز است. برآورد شده است کـه اشـتغال 2035سال
در مناطق روستایی باشد. به عبـارت خام غل در ازاي هر هزار تن معادل نفتش 16تقریباً
75تـا 45ي فسـیلی بـین هـا سـوخت دیگر هر یک درصد سهم بایوفیول در کل مصرف
هد کـرد. کـل تعـداد شـغلی کـه بـه طـور هزار شغل جدید در بخش روستایی ایجاد خوا
ایجـاد شـد 2013مستقیم و غیرمستقیم از طریق بایوفیول در ایـاالت متحـده تـا سـال
شغل بـراي بـایودیزل 62200شغل براي اتانول و 173667شغل شامل هزار 236 حدود
هاي مستقیم و غیرمستقیمی کـه در نتیجـه رونـق اقتصـادي بود. با در نظر گرفتن شغل
453یـک میلیـون و هاي ایجاد شده از توسعه بایوفیول ایجادشده، تعداد کل شغلمنتج
.(Bio-era 2014)بود 2013شغل تا پایان سال هزار
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 80
در مجموع باید گفت چنانچه دولتی بخواهد بـراي صـرفه جـویی در مصـرف انـرژي،
ست که اري کند، ضروري اگذ سیاستافزایش کارایی و رفع نگرانی در مورد امنیت عرضه
از ابتدا دیدگاه درآمدي به اجراي برنامه سیاستی نداشته باشد. روند منطقـی ایـن اسـت
کنندگان به وجـود آورد و سـپس بـا هاي متعدد را براي مصرفکه در ابتدا امکان انتخاب
اري مناسب) الگوي بهینـه مصـرف گذ سیاستهاي انرژي (از طریق حامل تغییر در قیمت
ر جهت مناسب هدایت نمود.انرژي را در جامعه د
گیري بندي، نتیجه جمع -8
ههاي پیش روي صنعت بایوفیول پرداختدر این مطالعه به بررسی موانع و محدودیت
و سعی شد تا آینده صنعت بـایوفیول ترسـیم و اثـرات آن بـر بـازار نفـت بـا مـروري بـر
دپـذیر از سـبد هـاي تجدی مطالعات دیگران بررسی شود. طی دو دهه اخیر سـهم انـرژي
طور مداوم به ویژه در بخش تولید انرژي و حمـل و نقـل افـزایش یافتـه انرژي جهانی به
هاي تجدیدپذیر به ویژه طی چند سال اخیر سرعت است. نرخ رشد تولید و مصرف انرژي
هـاي موجـود ایـن رونـد رشـد تـا سـال بینیرود طبق پیشتري داشته و انتظار می بیش
انـداز آن در همـه هاي تجدیدپذیر و چشملبته روند رشد مصرف انرژيادامه یابد. ا 2035
یکسان نیست. تولید الکتریسیته از منابع تجدیدپذیر بـه سـرعت در حـال رشـد ها بخش
است، در حالی که استفاده از منابع تجدیدپذیر براي تولیـد حـرارت بـا سـرعت کمتـري
تـا 2006ي هـا رشد سریع (طی سالة دورپس از یک یابد. در مورد بایوفیول، افزایش می
آمریکـا و اروپـا بـه دلیـل تولید بایوفیول به دلیل رشـد سـریع تولیـد در برزیـل، 2010
سرعت رشد تولیـد بـایوفیول بـه دالیـل مختلفـی از ،هاي حمایتی دو برابر شد)سیاست
ین ها و محصوالت کشاورزي و همچنـ جمله شرایط بد آب و هوایی و افزایش قیمت نهاده
افـزایش قابـل ، بـا وجـود هاي توسعه پایدارها در مورد پایداري و سیاستافزایش نگرانی
مالحظه قیمت نفت کاهش شدیدي یافت. بررسی تحوالت صنعت بایوفیول از این منظـر
خـام نفـت ي فسیلی به ویـژه ها سوختحایز اهمیت است که بایوفیول رقیبی جدي براي
جه افزایش سهم بـایوفیول در سـبد مصـرفی انـرژي در بخش حمل و نقل است و در نتی
ي فسیلی خواهد شد و چنانچه این تغییرات بزرگ باشد، ها سوختمنجر به کاهش سهم
شواهد داللت بر تأثیرپـذیري شـدید تولیـد قیمت نفت کاهش خواهد یافت. در هر حال،
81 نعها و موازیستی (بایوفیول): چالشبررسی صنعت سوخت
هـا تی دولـت هاي حمایبایوفیول از عوامل فیزیکی (از قبیل وضعیت آب و هوا) و سیاست
هاي تولید) در کشورها و مناطق مختلف دارد.(از قبیل یارانه
نتــایج مطالعــه مبــین آن اســت کــه تولیــد بــایوفیول بــا موانــع جــدي اقتصــادي و
تولید بایوفیول به دلیـل ،رود طی دو دهه آیندهانتظار می امامحیطی مواجه است زیست
هارم تولید و از جملـه تولیـد بـایوفیول ي سوم و چها نسلبهبود در فناوري تولید (ظهور
هاي الزم بـراي سلولوزي) و تولید تجاري بایوفیول نسل جدید، ایجاد بسترها و زیرساخت
هاي امنیت انرژي و توسـعه پایـدار کشـورهاي صـنعتی بـه توزیع آن و همچنین سیاست
از أثرمتـ رشد خود ادامه دهد، که البته سرعت رشد تولید و توسعه بـایوفیول بـه شـدت
ي تولیـد و توزیـع هـا بخـش اي) در کشـورهاي مختلـف در هاي حمایتی (یارانـه سیاست
ها و به خصوص نسل پیشرفته خواهد بود. و در نهایت اینکه در بسیاري از موارد بایوفیول
بـه حفاظـت از منـابع طبیعـی توانند سودمند بوده، توسعه پایدار را تشویق کرده، آن می
آمد ایجاد نموده و منجر به بهبود بهداشت و سـالمتی و تضـمین ، شغل و درمودهنکمک
امنیت غذایی شود.
فهرست منابع
Ajanovic, A. (2009). Country review report. ALTER-MOTIVE. org.
Akella, A. K., Saini, R. P., & Sharma, M. P. (2009). Social, economical and environmental impacts of renewable energy systems. Renewable Energy,34(2), 390-396.
Arent Douglas, Frank A. Verrastro, Jennifer L. Bovair, and Peterson Erik R., (2009) "Alternative transportation fuels and vehicle technologies, challenges and opportunities." The CSIS Press.
Babcock, B. A. (2015). Breaking the link between food and biofuels. Iowa Ag Review, 14(3), 1.
Baker, M. L., Hayes, D. J., & Babcock, B. A. (2008). Crop-based biofuel production under acreage constraints and uncertainty.
Barros, S. (2010). Brazil biofuels annual. United States Department of Agriculture, Washington, DC.
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 82
Bernard, F., & Prieur, A. (2007). Biofuel market and carbon modeling to analyse French biofuel policy. Energy Policy, 35(12), 5991-6002.
BP Statistical Review of World Energy, June 2016.
Browne, D., O'Mahony, M., & Caulfield, B. (2012). How should barriers to alternative fuels and vehicles be classified and potential policies to promote innovative technologies be evaluated?. Journal of Cleaner Production, 35, 140-151.
Cavalcanti, M., Szklo, A., Machado, G., & Arouca, M. (2012). Taxation of automobile fuels in Brazil: Does ethanol need tax incentives to be competitive and if so, to what extent can they be justified by the balance of GHG emissions?. Renewable energy, 37(1), 9-18.
Chen, H., & Chen, G. Q. (2011). Energy cost of rapeseed-based biodiesel as alternative energy in China. Renewable energy, 36(5), 1374-1378.
Chisti, Y. (2007). Biodiesel from microalgae. Biotechnology advances, 25(3), 294-306.
Earth Policy Institute with 1991-1999 data from F.O. Licht data, cited in Suzanne Hunt and Peter Stair, (2012), "Biofuels Hit a Gusher," Vital Signs Energy Working Group.
Flach, Bob, Karin Bendz, Karin and Lieberz, Sabine. (2014) "EU-28, EU Biofuels Annual 2014", USDA Foreign Agricultural Service.
F.O. Licht, World Ethanol and Biofuels Report, vol. 6, no. 4 (23 October 2007), p. 63; 1999-2002 from F.O. Licht, World Ethanol and Biofuels Report, vol. 7, no. 18 (26 May 2009), p. 365; 2003-2012 from F.O. Licht, World Ethanol and Biofuels Report, vol. 10, no. 16 (24 April 2012), p. 323.
Gerasimchuk, I., Bridle, R., Beaton, C., & Charles, C. (2012). State of Play on Biofuel Subsidies: Are policies ready to shift?. The International Institute for Sustainable Development, http://www. circleofblue. org/waternews/wp-content/uploads/2012/06/Biofuel-State-of-Play-final-1206. pdf.
Gray, D., White, C., & Tomlinson, G. (2007). Increasing security and reducing carbon emissions of the US transportation sector: a transformational role for coal with biomass.
Hein, L., & Leemans, R. (2012). The impact of first-generation biofuels on the depletion of the global phosphorus reserve. Ambio, 41(4), 341-349.
83 نعها و موازیستی (بایوفیول): چالشبررسی صنعت سوخت
Hochman, G., Rajagopal, D., & Zilberman, D. (2011). The effect of biofuels on the international oil market. Applied Economic Perspectives and Policy,33(3), 402-427.
Nogueira, L. A. H., Moreira, J. R., Schuchardt, U., & Goldemberg, J. (2013). The rationality of biofuels. Energy Policy, 61, 595-598.
IEA, Technology Roadmap, Biofuels for Transport, (2011).
IEA, World Energy Outlook, (2013, 2014 and 2015).
IISD–GSI visualization of data from OECD/FAO, 2012; F.O. Licht, 2012.
Janda, K., Kristoufek, L., & Zilberman, D. (2012). Biofuels: Policies and impacts. Agricultural Economics, 58(8), 372-386.
Ji, Q., & Fan, Y. (2012). How does oil price volatility affect non-energy commodity markets?. Applied Energy, 89(1), 273-280.
Johnson, T., & Kojima, M. (2006). Potential for biofuels for transport in developing countries.
Josling, T., Blandford, D., & Earley, J. (2010). Biofuel and biomass subsidies in the US, EU and Brazil: towards a transparent system of notification. IPC Position Paper, International Food and Agricultural Trade Policy Council, Washington, DC.
Knothe, G. (2010). Biodiesel and renewable diesel: a comparison. Progress in Energy and Combustion Science, 36(3), 364-373.
Krozer, Y. (2013). Cost and benefit of renewable energy in the European Union. Renewable energy, 50, 68-73.
Larsen, U., Johansen, T., & Schramm, J. (2009). Ethanol as a fuel for road transportation. Main Report. IEA-AMF report, 100.
Larson, E. D. (2008). Biofuel production technologies: status, prospects and implications for trade and development. United Nations Conference on Trade and Development.
Londo, M., Lensink, S., Wakker, A., Fischer, G., Prieler, S., Van Velthuizen, H., ... & Hansson, J. (2010). The REFUEL EU road map for biofuels in transport: Application of the project's tools to some short-term policy issues.Biomass and Bioenergy, 34(2), 244-250.
Matsumoto, N., Sano, D., & Elder, M. (2009). Biofuel initiatives in Japan: strategies, policies, and future potential. Applied Energy, 86, S69-S76.
1395 پاییز/ 50 ي شماره /دوازدهمي مطالعات اقتصاد انرژي/ سال نامه فصل 84
Mazraati, M. (2013). Decomposing oil use per vehicle in modelling oil demand in the US road transportation. OPEC Energy Review, 37(2), 194-219.
McPhail, L. L., & Babcock, B. A. (2012). Impact of US biofuel policy on US corn and gasoline price variability. Energy, 37(1), 505-513.
Nogueira, L. A. H., & Capaz, R. S. (2013). Biofuels in Brazil: evolution, achievements and perspectives on food security. Global Food Security, 2(2), 117-125.
Oberling, D. F., Obermaier, M., Szklo, A., & La Rovere, E. L. (2012). Investments of oil majors in liquid biofuels: The role of diversification, integration and technological lock-ins. biomass and bioenergy, 46, 270-281.
Renewables 2016, Global Status Report.
Sandvik, S., & Moxnes, E. (2009). Peak oil, biofuels, and long-term food security. In Proceedings of the 27 th International Conference of the System Dynamics Society, July 26-30, 2009, Albuquerque, New Mexico, USA.با
Sorda, G., Banse, M., & Kemfert, C. (2010). An overview of biofuel policies across the world. Energy policy, 38(11), 6977-6988.
Timilsina, G. R., Beghin, J. C., Van der Mensbrugghe, D., & Mevel, S. (2012). The impacts of biofuels targets on land‐use change and food supply: A global CGE assessment. Agricultural Economics, 43(3), 315-332.
Timilsina, G. R., Mevel, S., & Shrestha, A. (2011). Oil price, biofuels and food supply. Energy Policy, 39(12), 8098-8105.
van Rijnsoever, F. J., Hagen, P., & Willems, M. (2013). Preferences for alternative fuel vehicles by Dutch local governments. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 20, 15-20.
Walter, A., & Cortez, L. (1999). An historical overview of the Brazilian bioethanol program. Renewable Energy for Development.
World Oil Outlook, OPEC, 2015.
3 Abstract
A Review of Biofuels Industry: Challenges and Constraints
Mohammad Reza Moghaddam PhD, Economics, Research Institute of Petroleum Industry (RIPI),
Abstract In recent years an increase in energy and fossil fuel consumption, along with
associated limitations and environmental concerns, have increased global efforts to access renewable energy sources. The development of renewable energies can have a considerable effect on future fossil fuel demand, both directly and indirectly. Among renewable energies, biofuels have a direct effect on oil demand and their expansion may reduce oil demand. A wide range of studies and research has been conducted on this issue around the world. There is some uncertainty about the future development of the biofuel industry and its effect on oil markets. This study looks at the pros and cons of biofuels given the various manners in which they are produced and discusses the potential challenges and limitations of the industry. We also review the biofuel policies of different countries. Our findings indicate that despite various challenges, biofuel production will experience significant growth, especially in developed economies, primarily due to their emissions reduction potential and contribution to national energy security.
JEL Classification: P16, P25, P28, Q20, Q50, Q57 Keywords: biofuels, renewable energy, energy mix, obstacles and limitations of