نظریه های هنجاری communications theory

نظریه های هنجاری

کوایلمک، سیبرت

قاطعیتاب،ایدئولوژیکوارزشیشرایطاساسبرکهنظریه هاییبرسد،جامانبهوگیردشكلبایدچگونهارتباطکهمی کندبیان

.می شوندخواندههنجارینظریه های

طتوسعرصه،اینعمدهنظریه هایمقایسه ایبیانبرایتالشاولین.استگرفتهصورتم1956سالدرهمكارانشو(Sibert)“سیبرت"

طبقه4بهرامطبوعاتمورددرعمدهنظریه هایکه،سیبرتطبقه بندینوعود،"مک کوایل"مانندبرخیامااست؛معتبرهنوزاست،کردهتقسیم.دادندتشكیلراشش گانهطبقه هایوافزودندویطبقه بندیبهراجدید

جمعیرسانه هایهنجاری پیرامون نظریه های

درجمعیباطارتوسایلبرحاکمنبایدهایوبایدهاتبیینبهدستورییاهنجارینظریاتعیتوضاز،الزام آورندوتعهدآورماهیتیدارایکهنظریاتاین.می پردازندمختلفشرایط

دولت،رابطهترسیمبهنظریه هااین.گرفته اندنشأتمختلف،زمان هایوجوامعدررسانه هاوآنهابرحاکمشرایطوضوابط،رسانه هاازدولتانتظاراتومی پردازندجامعهورسانه

.می کنندبررسیمختلفجوامعدررارسانه هااجتماعینقشبهمربوطتوقعاتاجتماعیتمسؤولیرسانه ایآزادی،اقتدارگرا:ازعبارتند"سیبرت"نظربنابرنظریه هااین

تمشارک"و"توسعه بخشرسانه های"نظریه هایبعدهاکهشوروی؛رسانه هایورسانه ها.شدافزودهبداندیگرانتوسط،"رسانه هادموکراتیک

استبدادییا اقتدارگرانظریه . 1

دند،شظاهرآنهادرکهجوامعیاولیندرمطبوعاتاوضاعبهکهنظریهاینبهدورانآنمطبوعاتوابستگیواستقاللفقدانازحاکیدارد،اشاره

رندهپیش بوتقویت کنندهکهاستبدادینظریه.استدولتینظام هایودولتمطیعرارسانه هابود،حاکمدولتوحكومتنظرموردسیاست های

.می دادقرارحاکمطبقۀمنافعیرزشرحبهمی توانراجمعیرسانه هایدربارهنظریهایناساسیاصول:کردخالصه

درتقتضعیفموجبکهبزننداقدامیبهدستنبایدرسانه ها؛می شودنظممخلّیاموجود

باشند؛مستقرقدرتتابعیامطیعباید*اسیسیواخالقیغالبارزش هاییااکثریتبهتوهینازباید*

؛بپرهیزند؛ردکتوجیهمی تواناصول،ایندرآوردناجرابهبرایراسانسور*سازماندروندر،رسانه هاشاغالندیگریاروزنامه نگاران*

ندارند؛استقاللیهیچخود،رسانه ایمیرسسیاستازانحرافقدرت،مراجعبهقبولقابلغیرحمله*.آوردبشمارجرمبایدرااخالقیاصولبهتوهینیاو

رسانه اینظریه آزادی . 2

هفدهمقرندردولتیکنترلازفارغمطبوعات،ظهوردرریشهکهنظریهایندرمطبوعاتبهمشروعیت بخشاساسیاصلعنوانبههمهنوزدارد،

.استتوجهموردلیبرالدموکراسی هایندتقدمعکهاست؛"میل"و"الك"،"میلتون"نوشته هایازمتأثرنظر،این

اندیشهدروسرگرمی،اطالع رسانیخدمتدرکهاندازههمانبهمطبوعات.باشندهمدولتبرنظارتوحقیقتکشفخدمتدربایدهستند،بیشترفروش

هکاستآن،عقائدسرکوبخاصزیانکهاستمعتقدنظریهایناوباعقیدتینشرازکهکسانیوجودازرااواعقابوموجودبشرنسل

محروم،می کنندحفظراآنکهکسانیازبیشترحتیودارنداختالفرصتفازآنهااست،صحیحعقیده ایاگرترتیب،بدینپس.سازندرصتفاست،غلطعقیده ایاگرومحرومندحقیقتبهاشتباهتبدیلعه،جامترقی.دادخواهنددستازاشتباهبابرخورددرراحقیقتدرك

.داردراه حل هانادرستیادرستانتخاببهبستگیكلشاقتدارگرانظریهمقابلدرکه،"آزادی خواهینظریه"پشتوانۀ

رتریببهباوریعنی؛دموکراسیلیبرالدولتارزشهایهمانگرفت،.استمردمارادۀحاکمیتنهایتاًوپیشرفتحقیقت،،خِرَدفرد،

:دانستزیربشرحمی توانرانظریهایناصولنشریات؛سانسورنفی*مجوز؛بندوقیدازتوزیعوانتشارآزادی*بر)سیاسیاحزابیاومقامات،حكومتبهرسانه هاحملهبرایتعقیبنفی*

؛(امنیتتهدیدوخیانتافراد،بهحملهعكس؛رسانه هادرمطالبدرجونشردراجباروفشارنفی*باورها؛وعقیدتیمسائلدرحقیقتنشرماننداشتباه،نظرانتشاربودنمجاز*انتشار؛برایاطالعاتگردآوریدرمحدودیتنفی*؛رکشومرزهایازپیامدریافتوارسالواردات،صادرات،برایمحدودیتنفی*ابلقمیزانبهخودشان،سازماندروندرروزنامه نگارانبرایحرفه ایاستقالل*

.مالحظه

رسانه هااجتماعیمسئولیتنظریۀ.3

آزادینکمیسیوتشكیلیعنی؛آمریكاییاقدامیکمدیونکهنظریهاینواطالع رسانیبرعالوهرسانه هااست،معتقدبود،م1974سالدرمطبوعاتنایدر.دهندرشدرامباحثوشدهآراءتضاربموجببایدفروش،وسرگرمی

نترلکحرفه ایاخالقوجامعهعقاید،مصرف کنندهعملبوسیلهرسانه،نظریه،افرکانس هتعداددرکهفنیمحدودیت هایبخاطرپخش،بخشدرومی شود

.می شودکنترلدولتیمراجعتوسطدارد،وجود

:استقراراینازنظریهایناصولبرخیهکافرادیبرایآزادتریبونآوردنفراهمبهموظفرسانه ها*

باشند؛کثرت گرابایدکلیبطورومی باشنددارند،مهمیسخندهند؛انجامجامعهمورددرراتعهداتیباید*بهاجمتهیابی نظمیخشونت،جرم،بهدارداحتمالکههرچیزیازباید*

؛کنندجلوگیریشود،اقلیت ها؛ندکعمل،خودگردانمستقرنهادهایوقانونچهارچوبدربایدرسانه *بازاروجامعهمقابلدربایدرسانه هامتخصصانوروزنامه نگاران*

.باشندپاسخگو

(شورویرسانه های)مسلكینظریه.4

عنوانبهروسیه،1917انقالبازبعدشوروی،تمامیت خواهنظریه.آمددر،می کردندتبعیتآنازشورویرسانه هایبیشترکهالگوییجامعهیکدرکهاستاستوارمبنااینبرتئوریاینکلیایده

قدرت،یناحفظبرایودارداختیاردرراقدرتکارگرطبقهسوسیالیستی،رسانه هامامیتبنابراین.کندکنترلنیزرا«فكریتولید»ابزاراستالزمواشندبکمونیستینهایتدروکارگریسازمان هایکنترلتحتباید

.کنندعملسیاسیتعارضراستایدرنباید

:استزیرشرحبهنظریهایناصلیاصولبرخی

باشند؛آنهاکنترلتحتوکارگرطبقۀخدمتدربایدرسانه ها*آندرهکآزادی خواهینظریهبرخالف)درآیندخصوصیتملیکبهنباید*

؛(هستندخصوصیعمدتاًرسانه ها؛کننددفاعکشورخارجیاداخلمترقینهضت هایازباید*-یمارکیستاصولبراساسجهان،ازعینیوکاملتصویریباید*

.دهندارائهلنینستی

توسعه بخشرسانه هاینظریه.5وسعه،تحالدرکشورهایازبسیاریرسانه اینظام هایبرکهنظریهاینهنجاریعناصر

:قرارنداینازاست،حاکماست،ملییت شدۀتثبسیاستبرمبتنیکهرامثبتیتوسعه بخشیوظایفبایدرسانه ها*

بپذیرند؛؛ه ایتوسعنیازهایواقتصادیاولویت هایبراساسرسانه هاآزادیکردنمحدودامكان*باشد؛ملیزبانوفرهنگبایدرسانه هااولویت*باشد؛توسعهحالدرکشورهایاخبارانتشارباید،رسانه هاخبریاولویت*؛رسانه هادرشاغلینبرایمسئولیت،باتوأمآزادی*مستقیمکنترلویارانهسانسور،طریقازدولت،توسطرسانه هاکنترل*

چهواقتصادینظرازچهسوم،جهانکشورهایخاصاوضاعواقعدرآگاهیافزایشآنها،برقبلیهنجارینظریهچهارانطباقعدموسیاسیبهلنیواستعماریسلطهتازهشیوه هایبامبارزهبهتمایلوملت ها

درباطیارتنویننظمموضوعطرحباهمراهارتباطیوفرهنگیاستقالل.آوردمفراهراتوسعه بخشرسانه هاینظریهپیدایشبستر،یونسكو

رسانه هادموکراتیکمشارکتنظریه.6

جوامع،می طلبدمبارزهبهراحاکمنظریه هایکهنظریهاینخاستگاه.استلیبرالتوسعه یافتۀ

بی تفاوتپرهزینه،،متمرکز،یكنواخترسانه هایوجودنفیبهکهنظریهاین،هادزدایینبودن،محلی،چندگانگیطرفداراست،معتقددولتکنترلتحتو

.ی باشدمتعهدومتقابلکنشفرستنده،ودریافت کنندهنقش هایجابجایی:ازعبارتندنظریهایناصولبرخی

؛رسانه هادولتییاسیاسیمتمرکزکنترلبامخالفت*؛رسانه هابهنسبتهمهبرایدسترسیحق*سازمان هاینههستند؛خودمخاطبینبهمتعلقاولدرجۀدررسانه ها*

؛رسانه هامشتریانیارسانه ایمحلی؛اجتماعاتوسازمان هاوگروه هابرایرسانه داشتنحق*وویهیک س،پهن دامنهرسانه هایازبهتر،مشارکتیوتعاملیرسانه های*

.استحرفه ای