رد ک کار ات ي ل م ع ي ن روا ه رسان اي در ات اب خ ت ن ا م ه د عه مطال وردي م ی س ي. ن ي. ن ی س ار ف مد ح ا ري ص ا ب1 ده ي ک3 چ ور6 ظ ن م ار ات ي ل م ع ي ن روا وعهاي م ج م ارمات دا اف ی غ ي ل ي ن و ي ن رواA ك ي ورD ش ك ا ب روه گ ه نH وان ن ع ل م عا ار ر گ کار در ت ه ج ت ح ت ر يD نT ا بار ر قH دادن،H هان اد كار، اف د اب ق ع و هاي ت س وا خ ورهاD ش ك ا ب ع م وا خ هدف ا ب ه ی ک بر بها ه ی مي ر ورهاي ار ب ا، ی س ا ي س صاديe ن ق ا و ی م ا6 ط ن ه ن ور6 ظ ن م اد خ ت ا ر يi ي غ ت وت ل مط و ق ب مطا اصد ق م ورD ش ك ار ر گ کارH ن ي . ا ت س ا اله ق مراي بH نi ي يu ي يD ش ق تها ه رسان در ات ي ل م ع ي ن روا دا ي ن ا ه ن ی سرر بهاي ه رن6 ظ ن ط ن ن ر م ا ب یD ش ح ت رD ب اها ه رسان ل م اD س ه رن6 ظ ن وله ل گ، ي ن ادو چT ا بD ي ی راتود خد مها ه رسان، تD س کا، ي ن را گ ر ي ج هاي رسانH وهان لA مك، چi ی ن مار وت ک سH ومان ب و ه رن6 ظ ن مگر ب وا گ هe ی خردا3 ب و ش3 سپهايA ك ي كي ا ب رد ي ن هاي رسان ار دگاه دب ر ل ف ا ب را ی سرر ب و ي ن ا ب ارر. در د ي ك ی مH ان اب3 ب ر ي ن1 ر گD ش ه وD ر3 ب و عض گاهD ش ن داام ام)ع(H ن شي خ1
47
Embed
ب – نظریه های مربوط به تاثیر رسانه هاswar.ir/downloads/articles/karkard amalyat ravani dar... · Web viewتحلیل محتوای برنامه های
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
دهم انتخابات در ايرسانه رواني عمليات کارکرد
فارسي بی.بی.سی موردي مطالعه
1باصري احمد
چکيده
به گروه يا كشور يك رواني و تبليغي اقدامات از مجموعهاي رواني عمليات از منظور
خواستهاي و عقايد افكار، اذهان، دادن قرار تأثير تحت جهت در كارگزار عامل عنوان
به نظامي و اقتصادي سياسي، ابزارهاي و زمينهها بر تکیه با هدف جوامع يا كشورها
تبيين براي مقاله است.اين کارگزار كشور مقاصد مطابق و مطلوب تغيير ايجاد منظور
اثربخشي با مرتبط نظريههاي بررسي به ابتدا رواني عمليات در رسانهها نقش
جبرگرایی ،کاشت ،رسانهها محدود راتیثتأ جادويي، گلوله نظريه شامل رسانهها
سپس و پرداخته گوایرمگ نظريه و نومان سکوت مارپیچ ،مکلوهان رسانهای
به نیز پایان میکند.در ارزيابي و بررسی را تافلر ديدگاه از رسانهاي نبرد تاكتيكهاي
رياست دهم انتخابات خصوص در بی.بی.سی فارسی شبکه اخبار موردی صورت
رسانه این در عمومي افکار دستکاري براي رسانهاي فنون بهکارگیری نحوة و جمهوري
ویژگیهای مهمترین ميدهد نشان بررسي اين است.نتايج گرفته قرار بررسی مورد
مورد بی.بی.سی خبري شبكه توسط وفور به تلویزیون(كه ویژه )به اثربخش رسانة
و اصول رعایت رسانهای، کارکردهای مطلوب انجام شامل ميگيرد قرار استفاده
از بهرهگیری تبلیغ، و آموزش غیرمستقیم عرضه خبر(، )مهندسی اخبار انتشار قواعد
و اخبار شدن سویه یک از اجتناب مسلط، و مقبول جذاب، گزارشگران و گویندگان
تبلیغاتی، روشهای و اصول رعایت انتقادی، برنامههای افزایش خبری، گزارشهای
برنامهها تدوین و تهیه در خالق افراد از بهرهگیری و مخاطبان منش و نیاز به توجه
محتواي و اخبار اثربخشي براي فنون اين از زيادي حد تا توانسته شبکه ميباشد.اينحسين)ع( امام دانشگاه عضو پژوهشگر1
عامل عنوان به گروه يا كشور يك رواني و تبليغي اقدامات از عبارت رواني عمليات
يا كشورها خواستههاي و عقايد افكار، اذهان، دادن قرار تأثير تحت جهت در كارگزار
ايجاد منظور به نظامي و اقتصادي سياسي، ابزارهاي و زمينهها به اتكا با هدف جوامع
سه در رواني عمليات است.ابزارهاي کارگزار كشور مقاصد مطابق و مطلوب تغيير
ميگيرد: انجام مخاطبان ذهني تصاوير هدايت منظور به سطح
و سازينخبه تحصيلي، بورس اعطاي و جذبفرهنگي:-آموزشي مبادالت-1
هايعرصه در نظر مورد تغييرات ايجاد منظور به نخبگان به دمكراسي آموزش
سياسي؛ و فرهنگي – اجتماعي
گسترش راستاي در اينترنت، )ماهواره(، تلويزيون و راديواي:رسانه دیپلماسي-2
؛معارض سياسي هايانديشه و غيررسمي فرهنگ تقويت و
ميان نظراتفاق نمايش هدف با:غيردولتي هايسازمان سازيفعال-3
؛مرتبط موضوعات با برخورد چگونگي زمينه در مستقل انديشمندان و دولت نمايندگان
مورد هدف جامعه بر تأثيرگذاري برای ابزارها، و اركان اين پايه بر رواني عمليات
.میگیرد قرار استفاده
معتقد تافلرميباشيم. رواني عمليات در رسانهها نقش تبيين دنبال به مقاله اين در
وي نظر از ،ميسازند را آينده نبرد عرصه ارتباطي و سانهاير :فعاليتهاياست
(،2005) چامسکی همچنين.مرگبارترند بسيار جنگي ايهسالح هايگلوله از رسانهها
جنبش و جمعی کنش هیچ امروز دنیای در (معتقدند2006) ویندال (و2008) فریدمن
2
آتش" جمعی رسانه چند یا یک آنکه مگر نمییابد، استمرار یا نمیگیرد، شکل اجتماعی
کنند. فراهم را آن"تهیه
امروز دنیای در که باورند این بر دیگر، محققان (و2005)2تیموتی (،2001)1بومی
و نظم علیه را مختلف گروههای و ملتها جهانی فراگیر پوشش با قادرند ماهوارهها
رسانههای نقش به ادعایشان تأیید در محققان برانگیزند.این کشورشان بر حاکم نظام
و میانه آسیای کشورهای در مخملی انقالب چند ایجاد امریکا(در )ماهوارههای فراملی
اشاره خویش حکومتهای علیه التین امریکای و افریقا قومی گروههای برخی تهییج
علیه امریکا رسانهای روانی عملیات پیرامون تحلیلی در (نیز1384) میکنند.الیاسی
اسالمی جمهوری علیه ایرانی اقوام تهییج برای امریکایها که است داده نشان ایران )ماهوارهای تلویزیونی شبکههای ویژه به امریکا، مقیم فارسی رسانههای از عمدتا
VOA)میکنند. استفاده
ارتباطات صحنه در تلویزیونی ماهوارههای حضور از كه است دهه یک از بیش اکنون
شده معمول و مرسوم جهان کشورهای همة در آن خدمات از بهرهبرداری و ميگذرد
و ماهوارهها بر بزرگ قدرتهای انحصاری حاکمیت مدت این تمام در است.گرچه
قدرت از و کرده استقبال ماهواره فناوری از دولتها همة اما بوده، برقرار آن پیامهای
انتخاب حق هم هنوز دولتها که است این آن علت نشدهاند، هراس و وحشت دچار آن،
حقی همان این و میدارند محفوظ بشنوند و ببینند باید مردمشان آنچه مورد در را خود
(.2004 کرامل، )مک شد خواهد پایمال مستقیم پخش ماهوارههای ظهور با که است
به موسوم باندی روی بر را خود برنامههای قادرند مستقیم پخش ماهوارههای
است.این دریافت قابل مجهز تیونر با تلویزیونها همة برای که کنند ارسال 3اس.اچ.اف
در را بیشتری مخاطبین میدهد اجازه غرب تلویزیونی شبکههای به پیشرفته تکنیک11-Bomi
22-Thimuthy33- SHF
3
فراز بر ماهوارهها از شبکهای حاضر حال بیابند.در خود برنامههای برای جهان سراسر
کانال صدها مستقیم برنامههای همزمان طور به قادرند که دارند حضور زمین جو
صدها اکنون هم نیز ما کشور در ترتیب همین کنند.به پخش مردم برای را تلویزیونی
پخش"الیمپوس" ماهواره توسط آنها بیشتر که است دریافت قابل تلویزیونی کانال
و رؤیت قابل راحتی به کوچک گیرندههای نصب با برنامهها این همة و میشوند
هر که خصوصی گیرندههای شدن ارزان و کیفیت سریع پیشرفت هستند.با بهرهبرداری
تعداد بر روزه همه که است طبیعی میشود، عرضه بازار به کوچکتر ابعاد با روز
که بود خواهیم شاهد یقین به نزدیک، آیندهای در شود.ما افزوده ماهواره پیامگیران
منازل گیرندههای در آسانی به ملی کانالهای مانند جهان تلویزیونی مختلف شبکههای
منافع ارتباطی، ماهوارههای ارسال از هدف و انگیزه مهمترین میشوند.بیتردید دیده
که سلطه فرهنگ استثماری و مادی است.ماهیت فرهنگی و تجاری سیاسی، اقتصادی،
پیامهای تمامی در بیتردید میکند، ارزیابی مادیت و اقتصادی دریچة از را انسان هویت
تأثیرات نیز تجاری کانالهای که کرد فراموش نباید داشت.اما خواهد حضور ماهواره
کردن نهادینه برای اقتصادی امپریالیسم دارند.زیرا دنبال به سیاسی و فرهنگی
خواهد و بوده سویه یک فرهنگ صدور از ناگریز دیگر کشورهای در سرمایه مناسبتهای
(.1385 )کریمی، بود
افكار تحوالت در رسانهها كاركرد نظري مباني بررسي با داريم تالش مقاله اين در
اذهان هدايت و دستكاري در رسانهاي فنون و روشها مهمترين جامعه، عمومي
بی.بی.سی شبكه ميشود ادعا كه آنجا از و داده قرار تحليل و تجزيه مورد را مخاطب
از پس و پیش حوادث در رسانهاي رواني عمليات ابزار مهمترين عنوان به فارسي
موردي طور به است، بوده ايران جامعه تحوالت در اثربخش رسانههاي از يكي انتخابات
رياست انتخابات تبليغات طول در رسانه اين خبري محتواي تحليل و بررسي به
4
بپردازيم. آن از پس حوادث و دهم جمهوري
رسانهها تأثیر به مربوط نظریههای
است شده فرمولبندی عمومی رسانههای تأثیرات دامنة پیرامون که نظریهای نخستین
نظریه یا تزریقی سوزن نظریه نظیر، دیگری، اسامی با آن از که است،"1گلوله نظریة"
که: باورند براین نظریه این (.بانیان1977 ،2)چفی میشود یاد نیز انتقال، کمربند
قوی تأثیرات میگیرند قرار آنها معرض در که مخاطبانی همة بر جمعی ارتباط پیامهای
(.1381 دهقان، ترجمه تانکارد، و )سوربن دارند یکسانی کمابیش و
آدمی که دادهاند نشان (،1998 ،3 کاتز مثال )برای پژوهشی شواهد برخی این، وجود با
همین است.از سلیم عقل از برخوردار و اطالعات، پردازشکنندة و انتخابگر موجودی
روانشناسان تعبیر به است.یا محدود او بر رسانهها تأثیر دامنه آنان، باور به روی
تصمیم خود، باورهای نظام و گذشته تجارب اساس بر آدمی (،2001 ،4بارن مثال )برای
رسانهای او روی، همین دهد«.از قرار اطالعاتی نوع چه معرض در را »خود که میگیرد
همخوانی او باورهای نظام با آن طریق از منتشره اطالعات و پیامها که برمیگزیند را
باشد. داشته بیشتري
آن از که است شده ارائه و فرمولبندی دیگری نظری دیدگاه گلوله، دیدگاه با تقابل در
اثری (در1960) 6کالپر میشود.ژوزف یاد"5رسانهها محدود تأثیرات" عنوان تحت
باور است.به پرداخته نظری الگوی این تشریح به"جمعی ارتباط تأثیرات" عنوان تحت
نمیگذارند، تأثیر مخاطبان بر مستقیم صورت به جمعی ارتباط نخست:وسایل کالپر،
مینهند.دوم:عوامل جای بر واسطهای عوامل طریق از را خود تأثیرات بلکه11- Ball theory22- Chaffee33- Katz44- Baron55- media limited effect66- J. Klapper
5
میسازند. تبدیل علی، عامل یک نه و ثانویه عامل یک به را رسانه واسطهای
مخاطبان بر ناچیز تأثیراتی رسانهها ،"محدود تأثیرات" دیدگاه متولیان نظر اساس بر
که شد خواهد آشکار زمانی نیز محدودی تأثیرات میگذارند.چنین جای بر خود
باشند. آن خواهان مخاطبان
این است.فرمولبندی"کاشت نظریه" رسانهها تأثیرات به مربوط نظریه سومین
تأثیرات (پیرامون1980) دیگران و گرینر که است گستردهای تحقیقات حاصل نظریه
بین در فراگیر نفوذ با تلویزیون همکارانش، و گرینر باور دادند.به انجام تلویزیون
میکند. آنان ذهن در رایج ارزشهای و نقشها جهانبینی، کاشت به مبادرت خانوادهها
اندیشهها، دیگری رسانه هر از بیش تلویزیون کاشت، نظریه حامیان و بانیان زغم به
این میدهد.چون، شکل را جامعه افراد فردی برون و درون روابط و زندگی سبک
دارد. حضور مردم روزمره زندگی در دیگر رسانههاي از بیش رسانه
ایجاد به قادر تنهایی به تلویزیون که است شده آشکار واقعیت این امروزه این، وجود با
تلویزیون تأثیر بلکه نيست، مخاطبان در ثابت باورهای و احساسات نگرشها، نظرات،
دارد وجود زیادی شواهد میشود.لیکن، تشدید یا تعدیل دیگر، عوامل و متغیرها توسط
و نظرات کاشت در تلویزیون تأثیر میدهد نشان ببینید(که را2001 ،1پول مثال )برای
است.ناگفته جامعه باالی و متوسط اقشار از بیش جامعه پایین اقشار در دیدگاهها،
نقش بین، اين در است.اما متعدد و متنوع عواملی از ناشی تفاوت این که پیداست
برجستهتر جامعه، باالی و متوسط اقشار در"اطالعات منابع سایر به دسترسی" عامل
است. عوامل سایر از
يکي میشود یاد"2رسانهای جبرگرایی نظریه" عنوان تحت آن از که لوهان، مک نظریه
رسانه" موجز و کوتاه جمله بیان با لوهان است.مک رسانه نظريههاي اثرگذارترين از
11- paul22-Media Determinism theory
6
بر رسانهها از یک هر او باور داشت.به عرضه رسانهها به نوین رویکردی"است پیام
دیداری، رسانهای را تلویزیون میگذارند.او، تأثیر ما حواس از حس چند یا یک کارکرد
به دوباره را ما زندگی تلویزیون است معتقد و )المسهای(میداند بساوایی و شنیداری
و شده دور مجزا ملتهای– دولت از تلویزیون اثر بر آورد.ما خواهد در قبیلهای صورت
(.394 ص ،1381 دهقان، ترجمه تانکارد، و )سوربن داشت خواهیم جهانی دهکده یک
به که است کرده عرضه جدید نظریهای رسانهها تأثیر باب (در1980) 1نئومان نوئل
زیر شرح به را نظریه این تانکارد و است.سوربن شده مشهور"سکوت مارپیچ" نظریه
واکنش باره در مردم اغلب مناقشهانگیز، موضوع یک خصوص کردهاند:در خالصه
اکثریت در آنان نظر که دریابند میکنند سعی میزنند.آنها حدسهایی عمومی افکار
جهت در عمومی افکار تغییر که دریابند تا میکوشند آن از اقلیت.پس در یا دارد قرار
دارند قرار مخالف جهت در که کنند احساس آنان چنانچه نه، یا دارد قرار آنها با موافقت
تغییر که کنند تصور اگر کنند.همچنین اختیار سکوت موضوع، باره در که میکنند سعی
گرایش سکوت کردن اختیار به آنهاست، از گرفتن فاصله جهت در عمومی افکار
هم است نشده عرضه متفاوتی دیدگاه که کنند احساس بیشتر چقدر هر مییابند.آنها
(.397 )ص میمانند ساکت بیشتر
میگذارند:نخست: تأثیر سکوت مارپیچ بر روش سه به رسانهها نئومان نوئل نظر از
هستند؛دوم: عقایدی نوع چه مسلط عقاید که میکنند ایجاد جامعه افراد در را باور این
پايان در و گسترشاند و شکلگیری حال در عقایدی چه که میکنند القاء جامعه افراد به
در میشود، آنها شدن منزوی موجب عقاید برخی ابراز که میکنند القاء جامعه افراد به
میشود. رو روبه جامعه افراد سایر استقبال با دیگر عقاید برخی ابراز حالیکه
تلویزیون، و رادیو ویژه به رسانهها، تأثیرات به دیگری رویکرد (با1986)2گوایر مگ
13-Noelle- Neuman21-Mc Guive
7
دستهبندی به رسانهها تأثیر میزان و دامنه خصوص در بحث جای به است.او پرداخته
و مطلوب تأثیر دو دارای رسانهها او، باور است.به پرداخته رسانهها تأثیرات انواع
هستند. نامطلوب
مصرف، الگوهای بر شامل:تأثیر رسانهها مطلوب تأثیرات مهمترین گوایر مک نظر از
سبک بهبود و تغییر عمومی، رفتار بهبود و عمومی آگاهیهای افزایش دادن، رأی رفتار
است.همچنین اجتماعی و سیاسی مختلف آموزههای تعلیم و ایدئولوژی تلقین زندگی،