This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από τηναυτοκρατορία
Μέσα 11ου αιώνα
Σελτζούκοι Τούρκοι (Αλπ-Αρσλάν) ►Ασιατικής καταγωγής►Μισθοφόροι στους Άραβες► Αρμενία, Καππαδοκία, Καισάρεια► Στόχος η Κωνσταντινούπολη
1068 αυτοκράτορας Ρωμανός Δ', ο Διογένης
Ήθος Γενναιότητα Οργάνωσε εκστρατευτικό σώμα.
Αντιμετώπισε Σελτζούκους.
▼Ματζικέρτ 1071(ήττα για Ρωμανό)
▼Σελτζούκοι
καταλαμβάνουν Μ. Ασία.▼
Κόβονται οι δρόμοι των Βυζαντινών προς την
Ανατολή.
οργανώσει το στρατό.1081 αυτοκράτορας Αλέξιος Α', ο Κομνηνός προσπαθεί να...
αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους.
Νορμανδοί ►Σκανδιναβία, Β. Ευρώπη, ναυτικές ικανότητες► Κατέλαβαν τη Ν. Ιταλία► Κατέλαβαν το Δυρράχιο►Κατευθύνονται, μέσω Εγνατίας, προς Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολης► Άλλη ομάδα κατευθύνεται προς Πελοπόννησο
Ο αυτοκράτορας ζητά τη βοήθεια των Βενετών προσφέροντας...
▼ ▼Εμπορικά προνόμια σε Μεσόγειο και βυζαντινά
λιμάνια.Δυνατότητα εγκατάστασης έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης και δημιουργία εμπορικής
Στα βυζαντινά χρόνια - Ε΄ ∆ηµοτικού / ΣΤ΄ Ενότητα: «Το Βυζάντιο παρακµάζει & υποκύπτει σε κατακτητές»
Μέσα 11ου αιώνα
Σελτζούκοι Τούρκοι (Αρπ-Ασλάν)
λαός ασιατικής καταγωγής
µισθοφόροι των Αράβων
κατακτούν Αρµενία, Καππαδοκία, Καισάρεια
στόχος η Κωνσταντινούπολη
1068 - αυτοκράτορας Ρωµανός ∆΄ ο ∆ιογένης
1071 - µάχη στο Ματζικέρτ Πανωλεθρία των Βυζαντινών - σύλληψη του Ρωµανού
� Κατάληψη όλης σχεδόν της Μ. Ασίας από τους Σελτζούκους
1081 - αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ ο Κοµνηνός � �
οργάνωση στρατού αντιµετώπιση Σελτζούκων
Νορµανδοί
Σκανδιναβία & Β. Ευρώπη καταλαµβάνουν Ν. Ιταλία, ∆υρράχιο
κατευθύνονται προς Θεσσαλονίκη,
Κωνσταντινούπολη και προς Πελοπόννησο
Ο Αλέξιος Α΄ ζητά τη βοήθεια των Βενετών προσφέροντας
� � εµπορικά προνόµια στη Μεσόγειο και σε
βυζαντινά λιµάνια δυνατότητα εγκατάστασης στο Γαλατά,
χωρίς φόρους �
Βυζαντινοί & Βενετοί νικούν τους Νορµανδούς
ΝΝΝΝέοι έοι έοι έοι εχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδεχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδεχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδεχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδάφη άφη άφη άφη από την αυτοκρατορίααπό την αυτοκρατορίααπό την αυτοκρατορίααπό την αυτοκρατορία
ΣΤ΄ ενότητα - Κεφ.29
Στα βυζαντινά χρόνια - Ε΄ ∆ηµοτικού / ΣΤ΄ Ενότητα: «Το Βυζάντιο παρακµάζει & υποκύπτει σε κατακτητές»
Το 1068 αυτοκράτορας Το 1068 αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο του Βυζαντίου έγινε ο του Βυζαντίου έγινε ο του Βυζαντίου έγινε ο
Ρωμανός Δ΄ο Διογένης, Ρωμανός Δ΄ο Διογένης, ο οποίος καταγόταν από ο οποίος καταγόταν από την Καππαδοκία και την Καππαδοκία και την Καππαδοκία και την Καππαδοκία και
διακρινόταν για το ήθος διακρινόταν για το ήθος και τη γενναιότητά του.και τη γενναιότητά του.
Ο Ρωμανός παρά τις Ο Ρωμανός παρά τις Ο Ρωμανός παρά τις Ο Ρωμανός παρά τις οικονομικές δυσκολίες οικονομικές δυσκολίες
που αντιμετώπιζε που αντιμετώπιζε οργάνωσε ένα αξιόμαχο οργάνωσε ένα αξιόμαχο οργάνωσε ένα αξιόμαχο οργάνωσε ένα αξιόμαχο στρατό και οδηγώντας στρατό και οδηγώντας
ίδ έ ίδ έ τον ο ίδιος έσπευσε να τον ο ίδιος έσπευσε να αντιμετωπίσει τους αντιμετωπίσει τους μ ςμ ς
Στη μάχη του Στη μάχη του μ χμ χΜατζικέρτ Ματζικέρτ (1071 μ.Χ.)(1071 μ.Χ.) οι οι Βυζαντινοί ηττήθηκαν Βυζαντινοί ηττήθηκαν Βυζαντινοί ηττήθηκαν Βυζαντινοί ηττήθηκαν και ο αυτοκράτορας και ο αυτοκράτορας
Ανεμπόδιστοι πλέον οι Ανεμπόδιστοι πλέον οι Σελτζούκοι κατέλαβαν Σελτζούκοι κατέλαβαν Σελτζούκοι κατέλαβαν Σελτζούκοι κατέλαβαν ολόκληρη σχεδόν τη ολόκληρη σχεδόν τη
Δέκα χρόνια μετά τη Δέκα χρόνια μετά τη Δέκα χρόνια μετά τη Δέκα χρόνια μετά τη μάχη του Ματζικέρτ, μάχη του Ματζικέρτ, αυτοκράτορας του αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο Βυζαντίου έγινε ο Βυζαντίου έγινε ο Βυζαντίου έγινε ο
Οι Νορμανδοί κατέβηκαν Οι Νορμανδοί κατέβηκαν ό Σ δ βί ό Σ δ βί από τη Σκανδιναβία και από τη Σκανδιναβία και
τη Βόρεια Ευρώπη και τη Βόρεια Ευρώπη και τη Βόρε α Ευρώπη κα τη Βόρε α Ευρώπη κα ακολουθώντας το ρεύμα ακολουθώντας το ρεύμα των π ταμών έ τα αν των π ταμών έ τα αν των ποταμών έφτασαν των ποταμών έφτασαν
Επίσης ακολουθώντας Επίσης ακολουθώντας Επ σης ακολουθώντας Επ σης ακολουθώντας την Εγνατία οδό την Εγνατία οδό
βάδ αν ναντί ν της βάδ αν ναντί ν της βάδισαν εναντίον της βάδισαν εναντίον της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλονίκης και της ς ςς ςΚωνσταντινούπολης.Κωνσταντινούπολης.
Ο Αλέξιος ζήτησε Ο Αλέξιος ζήτησε Ο Αλέξιος ζήτησε Ο Αλέξιος ζήτησε βοήθεια από τους βοήθεια από τους Βενετούς, δίνοντάς Βενετούς, δίνοντάς τους ως αντάλλαγμα τους ως αντάλλαγμα τους ως αντάλλαγμα τους ως αντάλλαγμα εμπορικά προνόμια εμπορικά προνόμια
Μ ό Μ ό στη Μεσόγειο και στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά στα βυζαντινά β ζβ ζ
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Τι θα μάθουμε:
Για τους Σελτζούκους Τούρκους και τους Νορμανδούς.
Πώς απείλησαν το Βυζάντιο και πώς προσπάθησαν να τους αποκρούσουν οι αυτοκράτορες Ρωμανός Δ΄ο Διογένης και Αλέξιος
Α΄ ο Κομνηνός.
Για το σχίσμα μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής εκκλησίας.
Κατά τα μέσα του 11ου αιώνα εμφανίζονται στις ανατολικές περιοχές του Βυζαντίου οι Σελτζούκοι Τούρκοι. Λαός ασιατικής καταγωγής πήραν την ονομασία τους από το φύλαρχό τους Σελτζούκ τον 10ο αιώνα. Υπηρετούσαν τους Άραβες ως μισθοφόροι και από αυτούς πήραν και τη μουσουλμανική θρησκεία.
Έχοντας ως αρχηγό τον Άλπ-Αρσλάν κατάφεραν ανενόχλητοι να
περάσουν τα βυζαντινά σύνορα και να κατακτήσουν τις ανατολικές επαρχίες της Αρμενίας και της Καππαδοκίας, φτάνοντας μέχρι την Καισάρεια. Τελικός τους στόχος ήταν η Κωνσταντινούπολη.
Ο Άλπ-Αρσλάν
Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ΄ ο Διογένης που ανέβηκε στο θρόνο το 1068 και καταγόταν από την Καππαδοκία, προσπάθησε να τους
Τους Σελτζούκους προσπάθησε να αντιμετώπισε 10 χρόνια αργότερα ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός που ανέβηκε στο θρόνο
το 1081.
Ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός όπως απεικονίζεται στην εκκλησία της Κοσμοσώτηρας των
Φερρών της Θράκης (12ος αι.).
Τα σχέδιά του όμως ανατράπηκαν από την εισβολή των Νορμανδών στη Δύση. Οι Νορμανδοί που διακρίνονταν για τις ναυτικές τους ικανότητες κατέβηκαν από τη Σκανδιναβία και τη Βόρεια Ευρώπη.
Κατέκτησαν εύκολα τα βυζαντινά εδάφη της Νότιας Ιταλίας, πέρασαν
στην Βαλκανική καταλαμβάνοντας το Δυρράχιο και κατευθύνθηκαν προς τη Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη. Μια άλλη ομάδα τους, ναυτική, κατευθύνθηκε προς την Πελοπόννησο και λεηλάτησε
Για να τους αντιμετωπίσει ο Αλέξιος Α΄ απευθύνθηκε
στους Βενετούς. Με τη βοήθειά τους οι Βυζαντινοί κατάφεραν να απωθήσουν τους Νορμανδούς από τα Βαλκάνια. Για τη βοήθειά τους οι Βενετοί έλαβαν εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα
βυζαντινά λιμάνια. Παράλληλα απέκτησαν το δικαίωμα εγκατάστασης στην Πόλη, έξω από τα τείχη, στην περιοχή Γαλατά, όπου και δημιούργησαν δική τους εμπορική συνοικία, χωρίς να πληρώνουν
Διακρίνονται τα τείχη, ο Κεράτιος κόλπος και ο Γαλατάς, όπου είχαν εγκατασταθεί Βενετοί και Γενουάτες.
Το 1054 έχουμε το σχίσμα μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής εκκλησίας. Η σημαντικότερη διαφορά μεταξύ των δύο εκκλησιών αφορούσε τα πρωτεία του Πάπα της Ρώμης, που ήθελε να εξουσιάζει όλους τους Πατριάρχες.
Ο αρχηγός των Σελτζούκων Τούρκων Αλπ Αρσλάν, μετά τη μάχη του Ματζικέρτ φέρθηκε στον αιχμάλωτο αυτοκράτορα Ρωμανό Δ΄ με την
καλοσύνη που μόνον οι γενναίοι διαθέτουν. Τον κάλεσε στο γεύμα και του είπε:
«Μη φοβάσαι, δε θα πάθεις κανένα κακό. Θα τιμηθείς όπως αξίζει στη
βασιλική σου μεγαλειότητα. Γιατί πιστεύω πως είναι ανόητος ο άνθρωπος εκείνος που δε συλλογίζεται ότι η τύχη μεταβάλλεται και δε σέβεται τις συμφορές των άλλων».
Και, τηρώντας το λόγο του, τον ελευθέρωσε μαζί με τους άνδρες της φρουράς του και υπέγραψε συνθήκη ειρήνης μαζί του.
Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, όταν γύρισε στο παλάτι από τους πολέμους του με
τους Νορμανδούς, ήταν κατάκοπος και εξαντλημένος. Μετά από τρεις ημέρες δέχτηκε το καλύτερο δώρο που μπορούσε να του χαρίσει η γυναίκα του Ειρήνη. Ένα όμορφο κοριτσάκι. Ο Αλέξιος σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό και αναφώνησε:
-Ευχαριστώ, Κύριε. Αν δεν έρθει ξοπίσω της γιος, αυτή θα είναι διάδοχός μου, αυτή θα στηρίξει το θρόνο μου.
Μέσα στην κούνια τής φόρεσαν το αυτοκρατορικό διάδημα και την
αρραβώνιασαν με το δεκάχρονο Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του εκθρονισμένου αυτοκράτορα Μ. Δούκα.
Περισσότερα για τον Ρωμανό Δ΄ τον Διογένη μπορείς να διαβάσεις ΕΔΩ. (κλικ)
Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός
Δέκα χρόνια μετά την ήττα στο Ματζικέρτ στο θρόνο βρίσκεται ένα σπουδαίος αυτοκράτορας, ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός. Ο Αλέξιος ήταν ο ιδρυτής μιας από τις ενδοξότερες δυναστείες του Βυζαντίου, της δυναστείας των Κομνηνών.
Όταν ανέβηκε στον θρόνο (1081) είχε να αντιμετωπίσει εκτός από τον κίνδυνο των Σελτζούκων που είχαν κυριεύσει
όλη σχεδόν τη Μικρά Ασία και ένα καινούριο εχθρό, τους Νορμανδούς (North Man = άνθρωπος του Βορρά).
Μπροστά στον κίνδυνο των Νορμανδών ο Αλέξιος ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών δίνοντάς τους προνόμια :
Εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά λιμάνια Άδεια να εγακτασταθούν έξω από τα τείχη της Πόλης, στην έξοδο του Κεράτιου, στο Γαλατά, και να
δημιουργήσουν εκεί δική τους εμπορική συνοικία, χωρίς να πληρώνουν φόρους.
Οι Βενετοί δέχτηκαν. Βυζαντινοί και Βενετοί νίκησαν τους Νορμανδούς και τους απομάκρυναν από τα Βαλκάνια.
ΝΕΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΟΥΝ ΕΔΑΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Στα μέσα του 11ου αιώνα τις ανατολικές περιοχές της αυτοκράτορας απειλούσαν οι Σελτζούκοι Τούρκοι. Ήταν λαόςασιατικής καταγωγής και πολλοί απ’ αυτούς υπηρετούσαν ως μισθοφόροι κοντά στους Άραβες, από τους οποίους πήραν και τη μουσουλμανική θρησκεία.
Η μεγάλη αυτοκρατορία των Σελτζούκων το 1092.
Με αρχηγό τους τον Άλπ-Αρσλάν πέρασαν τα σχεδόν αφύλακτα βυζαντινά σύνορα, κατάκτησαν τις ανατολικές επαρχίες της Αρμενίας και της Καππαδοκίας και έφτασαν ως την Καισάρεια. Τελικός στόχος τους όμως ήταν η Κωνσταντινούπολη.
Το 1068 αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο Ρωμανός Δ΄, ο Διογένης. Καταγόταν από την Καππαδοκία και διακρινόταν για το ήθος και τη γενναιότητά του.
Ο Ρωμανός Διογένης και η σύζυγός του Ευδοκία σε πλάκα από ελεφαντόδοντο
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε, οργάνωσε ένα αξιόμαχο εκστρατευτικό σώμα και, οδηγώντας το ο ίδιος, έσπευσε να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους. Στη μάχη τουΜατζικέρτ όμως (1071)
ο στρατός του Ρωμανού έπαθε μεγάλη καταστροφή και ο ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Τούρκους.
Ο Αλπ Αρσλάν ταπεινώνει των αυτοκράτορα Ρωμανό μετά τη Μάχη του Ματζικέρτ. Εικόνα από το έργο του Βοκάκιου
Έτσι ανεμπόδιστοι τώρα οι Σελτζούκοι, κατέλαβαν ολόκληρη σχεδόν τη Μικρά Ασία και απέκοψαν τους δρόμους των Βυζαντινών για την Ανατολή.
Δέκα χρόνια μετά τη μάχη του Ματζικέρτ, το 1081,αυτοκράτορας του Βυζαντίου ανέλαβε ο Αλέξιος Α΄, ο Κομνηνός, ο οποίος προσπάθησε να οργανώσει το κράτος και να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο των Σελτζούκων.
Την ίδια περίπου εποχή όμως εμφανίστηκε στη Δύση ένας άλλος λαός, οι Νορμανδοί, οι οποίοι διακρίνονταν για τις ναυτικές τους ικανότητες.
Οι Νορμανδοί
Αυτοί κατέβηκαν από τη Σκανδιναβία και τη Βόρεια Ευρώπηκαι ακολουθώντας το ρεύμα των ποταμών, έφτασαν ως τη Μεσόγειο.
Εκμεταλλευόμενοι τα εσωτερικά προβλήματα των Βυζαντινών και τις συγκρούσεις τους με τους Σελτζούκους Τούρκους, κατάκτησαν χωρίς δυσκολία τα βυζαντινά εδάφη της Νότιας Ιταλίας. Στη συνέχεια πέρασαν στη Βαλκανική κατέλαβαν τοΔυρράχιο και, ακολουθώντας την Εγνατία οδό, βάδισαν κατά της Θεσσαλονίκης και της Κωνσταντινούπολης. Μια άλλη
ναυτική ομάδα τους κινήθηκε προς την Πελοπόννησο και λεηλάτησε τα παράλιά της.
Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α' τότε ζήτησε βοήθεια από τουςΒενετούς, δίνοντας τους ως αντάλλαγμα εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά λιμάνια. Στην Κωνσταντινούπολη τους επέτρεψε να εγκατασταθούν έξω από τα τείχη, στην έξοδο του Κεράτιου, στο Γαλατά και να δημιουργήσουν εκεί δική τους εμπορική συνοικία, χωρίς να πληρώνουν φόρους.
Βενετοί έμποροι στο λιμάνι του Γαλατά (Μικρογραφία χειρογράφου, Εθνική Βιβλιοθήκη, Παρίσι)
Οι Βενετοί ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στην πρότασή του. Βοήθησαν τους Βυζαντινούς στη θάλασσα και από κοινού κατάφεραν να νικήσουν τους Νορμανδούς και να τους απομακρύνουν από τα Βαλκάνια.
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την
αυτοκρατορία
1.Στα μέσα του 11ου αιώνα μια νέα απειλή εμφανίζεται για την ανατολική επαρχία. Τι
γνωρίζεις για το νέο αυτό λαό;
2.Πότε και ποιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου προσπάθησε να αντιμετωπίσει την
καινούρια απειλή; 3.Τι γνωρίζεις για τη μάχη του Ματζικέρτ;
4.Πότε ανέβηκε στο θρόνο ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός. Ποιες προσπάθειες έκανε; 5.Νέα απειλή από το βορρά αυτήν την φορά, οι Νορμανδοί. Τι γνωρίζεις γι' αυτούς;
6.Πώς εκμεταλλεύτηκαν οι Νορμανδοί τα εσωτερικά προβλήματα των Βυζαντινών και τις
συγκρούσεις με τους Σελτζούκους Τούρκους; 7.Ποια ανταλλάγματα έδωσε στους Βενετούς ο Αλέξιος Α΄ για να τον βοηθήσουν να
αντιμετωπίσει τους Νορμανδούς;
8.O Αλέξιος παραχωρεί το εμπόριο της Μεσογείου στους Βενετούς σ’ αντάλλαγμα της
βοήθεια τους στον πόλεμο με τους Νορμανδούς. Η αυτοκρατορία σώζεται. Ποιες
πιστεύεις ότι θα είναι μελλοντικά οι επιπτώσεις αυτής της παραχώρησης;
Ταξιδεύοντας στη γνώση Ιστορία E΄, Ενότητα 6, Κεφάλαιο 29
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
1.Στα μέσα του 11ου αιώνα μια νέα απειλή εμφανίζεται για την ανατολική επαρχία. Τι γνωρίζεις για το νέο αυτό λαό; 2.Πότε και ποιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου προσπάθησε να αντιμετωπίσει την καινούρια απειλή; 3.Τι γνωρίζεις για τη μάχη του Ματζικέρτ; 4.Πότε ανέβηκε στο θρόνο ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός. Ποιες προσπάθειες έκανε; 5.Νέα απειλή από το βορρά αυτήν την φορά, οι Νορμανδοί. Τι γνωρίζεις γι' αυτούς; 6.Πώς εκμεταλλεύτηκαν οι Νορμανδοί τα εσωτερικά προβλήματα των Βυζαντινών και τις συγκρούσεις με τους Σελτζούκους Τούρκους; 7.Ποια ανταλλάγματα έδωσε στους Βενετούς ο Αλέξιος Α΄ για να τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τους Νορμανδούς; 8.O Αλέξιος παραχωρεί το εμπόριο της Μεσογείου στους Βενετούς σ’ αντάλλαγμα της βοήθεια τους στον πόλεμο με τους Νορμανδούς. Η αυτοκρατορία σώζεται. Ποιες πιστεύεις ότι θα είναι μελλοντικά οι επιπτώσεις αυτής της παραχώρησης;
1185 : 'Άλωση και λεηλασία της Θεσσαλονίκης από τους Νορμανδού
ς.
Το 1185 οι Νορμανδοί της Σικελίας οργάνωσαν μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον
του Βυζαντίου. Με 200 πολεμικά πλοία και 80.000 περίπου καλά οπλισμένους άν-
δρες πέρασαν την Αδριατική και κατέλαβαν το Δυρράχιο και τα Επτάνησα. Στη συνέ-
χεια προχώρησαν χωρίς να συναντούν αντίσταση προς τη Θεσσαλονίκη, όπου έφτα-
σαν τον Αύγουστο του 1185 και πολιόρκησαν την πόλη από τη στεριά και από τη θά-
λασσα. Τα δραματικά γεγονότα της πολιορκίας και της άλωσης περιγράφει ο τότε μητροπολίτ
ης της Θεσσαλονίκης Ευστάθιος, που τα έζησε. Η στρατιωτική φρουρά της πόλης ήταν μικρή. Ενισχύθηκε όμως από τους πολί-
τες που αγωνίστηκαν με γενναιότητα πάνω στα τείχη, για να αντιμετωπίσουν τις επι-
θέσεις των Νορμανδών. Αντίθετα ο διοικητής της Θεσσαλονίκης Δαβίδ Κομνηνός α-
ποδείχτηκε εντελώς ανίκανος και η προκλητική αδιαφορία του έφτασε τα όρια της προδοσίας. Οι Θεσσαλονικείς, παρά την κακή αμυντική οργάνωση, την έλλειψη εφοδίων και την ανικα
νότητα του διοικητή τους, κράτησαν τις επιθέσεις των πολιορκητών 9 μέρες. Στις 24 Αυγούστου του 11
85 όμως οι Νορμανδοί γκρέμισαν με τις πετροβόλες πο-
λιορκητικές μηχανές τους ένα τμήμα του ανατολικού τείχους, ανέτρεψαν με ορμητική επίθεση ό
σους υπερασπιστές αμύνονταν ακόμη και ξεχύθηκαν μέσα στην πόλη.
Ακολούθησαν εφιαλτικές σκηνές. Οι εισβολείς επιδόθηκαν σε σφαγές, βια-
σμούς, κακοποιήσεις και λεηλασίες με πρωτοφανή αγριότητα, χωρίς να σέβονται τί-
ποτε. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τα θύματα που είχαν οι Θεσσαλονικείς κατά την πολιορκία κα
ι κατά τη σφαγή της άλωσης υπολογίζονται σε 7.000 περίπου. Μετά την άλωση της, η Θεσσαλονίκη γνώρισε και μια περίοδο σκληρής κατοχής. Οι κατακ
τητές Νορμανδοί άρπαζαν τα πάντα και η συμπεριφορά τους απέναντι στους ανυπεράσπιστου
ς πολίτες ήταν προκλητική και βάρβαρη. Σ' αυτές τις συμφορές ήρ-
θε γρήγορα να προστεθεί και η έλλειψη τροφίμων και η πείνα. Τελικά η πόλη απαλλάχτηκε από την παρουσία των Νορμανδών το Νοέμβριο του 1185, όταν τους νίκησε ο Βυζαντινός στρατηγός Αλέξιος Βρανάς σε δύο μάχες κοντά στις Σέρρες. Τότε αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις ελληνικές χώρες. Ένα μέρος μάλιστα της νορμανδικής φρουράς της Θεσσαλονίκης, που δεν πρόλαβε να φύγει, εξοντώθηκε από τμήματα της εμπροσθοφυλακής του βυζαντινού στρατού Αναρτήθηκε από Στ2 Πλαγιαρίου στις 7:17 μ.μ.
Οι Σελτζούκοι ήταν τούρκικο φύλο που επικράτησε σε διάφορα τμήματα της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής δια μέσου της Περσίας από τον 11ο ως τον 14ο αιώνα. Ίδρυσαν το σουλτανάτο των Μεγάλων Σελτζούκων που εκτείνονταν από την Μικρά Ασία μέχρι την Περσία. Οι Σελτζούκοι κατάγονταν από τουρκομανικά φύλα της Κεντρικής Ασίας. Όταν έφτασαν στην Περσία οι Σελτζούκοι υιοθέτησαν τον περσικό τρόπο ζωής, πολιτισμό ακόμη και τη γλώσσα. Θεωρούνται ως πολιτιστικοί πρόγονοι των σημερινών Τούρκων.
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο Ρωμανός Δ΄ Διογένης έμεινε στο θρόνο από το 1068 ως το 1071. Γεννήθηκε το 1032 στην Καππαδοκία και καταγόταν από οικογένεια γαιοκτημόνων. Διακρίθηκε ως στρατιωτικός διοικητής στην υπηρεσία του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα και του Ισαάκιου Α΄ Κομνηνού. Μετά το θάνατο του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα, η νεαρή χήρα του Ευδοκία, αποφάσισε να παντρευτεί. Νέος της σύζυγος ήταν ο Ρωμανός Δ΄ Διογένης.
Δίπτυχο σε ελεφαντόδοτη πλάκα με τον Ρωμανό Διογένη και τη σύζυγό του Ευδοκία, Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας.
Χρυσό ιστάμενον του Ρωμανού, που απεικονίζει τους τρεις συμβασιλείς του: Στην πρόσθια όψη: ο Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας (μέσον), Ανδρόνικος Δούκας και Κωνστάντιος Δούκας κρατώντας λάβαρα και άνθη ακακίας. Στην
άλλη όψη: ο Ρωμανός και η Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα στεφόμενοι από το Χριστό.
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Τα αίτια της ήττας των Βυζαντινών Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης αναφέρεται ότι: «Στα μέσα του 11ου αιώνα γίνονταν στο Βυζάντιο άγριοι φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι που χαρακτηρίζονται από την ένταση του φεουδαρχικού κομματιάσματος. Η πάλη για το θρόνο ανάμεσα στις διάφορες μερίδες της κυρίαρχης τάξης έφτασε σε οξύτατο σημείο. Από το 1057 ως το 1081 άλλαξαν πέντε αυτοκράτορες. Οι φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι έγιναν αιτία να εξασθενίσει το βυζαντινό κράτος και να χειροτερεύσει η εξωτερική πολιτική θέση του. Στην κατάρρευση της στρατιωτικής δύναμης του Βυζαντίου βοήθησε και η μετατροπή των ελεύθερων αγροτών σε δουλοπάροικους, καθώς και η καταστροφή των στρατιωτών». Ακόμα ένα στοιχείο που φέρεται ότι οδήγησε στην ήττα του βυζαντινού στρατεύματος ήταν η ετερογένειά του, καθώς βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε ξένους μισθοφόρους. Το στράτευμα του Ρωμανού αποτελούνταν από Νορμανδούς, Βούλγαρους, Πετσενέγγους, Φράγκους, Αλανούς, Γότθους, Σλάβους, Χαζάρους, Τουρκομάνους Ούζους και Κουμάνους, καθώς και Ίβηρες από την Αρμενία.
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Όταν παρουσιάστηκε ο αιχμάλωτος Ρωμανός Δ' μπροστά στον Αλπ Αρσλάν, ο δεύτερος δεν πίστευε ότι αυτός ο γεμάτος αίματα και σακατεμένος άνδρας, ήταν πράγματι ο παντοδύναμος Βυζαντινός Αυτοκράτορας. Μετά την επαλήθευση των στοιχείων του αυτοκράτορα, ένας διάλογος έγινε ο οποίος έμεινε στην ιστορία:
Αλπ Αρσλάν: "Τι θα έκανες, αν ήμουν εγώ δικός σου αιχμάλωτος; "
Πώς κρίνετε την απάντηση του Ρωμανού Δ΄ Διογένη στον Αλπ Αρσλάν;
Τι εννοούσε ο Αλπ Αρσλάν όταν έλεγε: «Η τιμωρία μου είναι πολύ χειρότερη. . . Σε αφήνω ελεύθερο. . . »;
Ρωμανός: "Θα σε σκότωνα, ή μάλλον θα σε εξέθετα στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης. "
Αλπ Αρσλάν: "Η τιμωρία μου είναι πολύ χειρότερη. . . Σε αφήνω ελεύθερο. . . "
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Μετά τη μάχη στο Μαντζικέρτ, οι Βυζαντινοί έστεψαν αυτοκράτορα το Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα. Η Ευδοκία εξορίστηκε σε μοναστήρι στην Πρίγκηπο. Κατά την επιστροφή του ο Ρωμανός δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Δοκίμασε να ανακαταλάβει το θρόνο του αλλά δεν τα κατάφερε. Συνελήφθη, τυφλώθηκε με βάναυσο τρόπο, εξορίστηκε στην Πρώτη της Προποντίδας και τελικά
πέθανε λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του, στις 4 Αυγούστου του 1072.
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Ο αρχηγός των Σελτζούκων Τούρκων Αλπ Αρσλάν, μετά τη μάχη του Ματζικέρτ φέρθηκε στον αιχμάλωτο αυτοκράτορα Ρωμανό Δ΄ με την καλοσύνη που μόνον οι γενναίοι διαθέτουν. Τον κάλεσε στο γεύμα και του είπε: «Μη φοβάσαι, δε θα πάθεις κανένα κακό. Θα τιμηθείς όπως αξίζει στη βασιλική σου μεγαλειότητα. Γιατί πιστεύω πως είναι ανόητος ο άνθρωπος εκείνος που δε συλλογίζεται ότι η τύχη μεταβάλλεται και δε σέβεται τις συμφορές των άλλων». Και, τηρώντας το λόγο του, τον ελευθέρωσε μαζί με τους άνδρες της φρουράς του και υπέγραψε συνθήκη ειρήνης μαζί του.
Μ. Ψελλός , Χρονογραφία
Τι διαφορά παρατηρείτε σε αυτή τη μαρτυρία, συγκρίνοντας τη με τον προηγούμενο διάλογο του Αλπ Αρσλάν με το Ρωμανό Δ΄; Ποια πηγή θα θεωρούσατε πιο αξιόπιστη; Για ποιο λόγο;
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Γύρω στα 880, μερικοί Βίκινγκ, με επικεφαλής τον Ρόλλο, εγκαταλείπουν τη Σκανδιναβία και εποικίζουν τις βόρειες ακτές της Γαλλίας, δίπλα στο βασίλειο των Δυτικών Φράγκων. Οι Φράγκοι τους δίνουν το όνομα «Νορμανδοί», δηλ. άνθρωποι απ' το Βορρά. Φοβούμενος τις ληστρικές επιδρομές τους στο εσωτερικό της χώρας, ο βασιλιάς Κάρολος Γ' προσφέρει αυτονομία στα εδάφη τους με αντάλλαγμα την υποταγή τους στο θρόνο. Ο αρχηγός τους Χρολφ (γνωστότερος με το εκλατινισμένο Ρόλλος) δέχεται την πρόταση και το 911 δημιουργείται το πρώτο νορμανδικό κράτος.
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Αλέξιος Α΄ Κομνηνός Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός ήταν αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 1081 ως το 1118. Εξέχουσα στρατιωτική και πολιτική μορφή, ήταν ο ουσιαστικός θεμελιωτής της δυναστείας των Κομνηνών, μιας από τις ενδοξότερες της βυζαντινής ιστορίας. Καταγόταν από την μεγάλη αριστοκρατική στρατιωτική οικογένεια των Κομνηνών, που κατείχε μεγάλες εκτάσεις στην Κασταμώνα της Παφλαγονίας. Ήταν γιος του Ιωάννη Κομνηνού, αδελφού του αυτοκράτορα Ισαάκιου Α΄ Κομνηνού, και της Άννας Δαλασηνής.
Αλέξιος Α΄Κομνηνός. Μικρογραφία από χειρόγραφο του 12ου αι. (Βατικανό, Biblioteca Apostolica).
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Τι διαφορά παρατηρείτε στη μαρτυρία του Μ. Ψελλού, συγκρίνοντας τη με το διάλογο του Αλπ Αρσλάν με το Ρωμανό Δ΄; Ποια πηγή θα θεωρούσατε πιο αξιόπιστη; Για ποιο λόγο; ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
αποκόπτω -ομαι Ρ αόρ. απέκοψα, απαρέμφ. αποκόψει, παθ. αόρ. αποκόπηκα, απαρέμφ. αποκοπεί, μππ. αποκομμένος : (μτφ.) χωρίζω, αποκλείω κάποιον ή κάτι από την επαφή του με κάποιον ή με κάτι.
ανταποκρίνομαι : βρίσκομαι σε αντιστοιχία, συμφωνία με κάτι, αντιδρώ σε μια ενέργεια άλλου με τρόπο θετικό
Η Νορμανδική απειλή αντιμετωπίστηκε, οι εισβολείς εκδιώχθηκαν, όμως οι Νορμανδοί κατά τις επιδρομές τους έμαθαν πώς να καλλιεργούν μετάξι και ίδρυσαν στην Ιταλία βιοτεχνίες παραγωγής.
Έτσι η αυτοκρατορία έχασε το μονοπώλιο, που είχε από την εποχή του Ιουστινιανού, στην παραγωγή και πώληση μεταξιού. Τα έσοδα από την πώλησή του έπεσαν.
Η αυτοκρατορία έχασε κάποια εδάφη στα βορειοδυτικά μέχρι το Δυρράχιο.
Εκείνο το βράδυ ο Μένιος δε µπορούσε να κοιµηθεί. Είχαν περάσει µέρες από την τελευταία φορά που κάποιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου τον είχε καλέσει. Τα µαθήµατα της ιστορίας του σχολείο του, µίλησαν για Μακεδονικές Δυναστίες και την παρακµή της αυτοκρατορίας σε όλους τους τοµείς. Γιατί κανένας δεν τον είχε καλέσει! Θα µπορούσε να βοηθήσει.
Τα βλέφαρα του έκλειναν από την κούραση της ηµέρας. Τα όνειρα τον συνεπήραν. Όνειρα τροµακτικά. Είδε κάποιον άρχοντα του Βυζαντίου δεµένο µε αλυσίδες. Δεν τον γνώριζε, αλλά ο πορφυρένιος µεταξωτός χιτώνας µαρτυρούσε την προέλευση του. Μπροστά του στέκοταν δύο άντρες. Ήταν σίγουρα πολεµιστές. Ο πρώτος φορούσε µια χοντρή γούνα λύκου στη πλάτη και το σώµα του ήταν καλυµµένο µε δέρµατα ζώων. Στα χέρια του κρατούσε ένα δοχείο γεµάτο µε χιόνι. Δίπλα του, κάθοταν προσοχή ένας άλλος πολεµιστής. Η πανοπλία του ήταν ελαφριά και το δέρµα του καµένο από τον ήλιο. Ήταν µελαχρινός στην όψη και στα χέρια του κρατούσε ένα δοχείο γεµάτο µε άµµο! Οι δύο όρθιοι άντρες κοιτούσαν έτοιµοι να κατασπαράξουν τον βυζαντινό ηγέτη. Από το πουθενά ένας όγκος νερού πληµµύρισε τα πάντα. Οι δύο πολεµιστές παρασύρθηκαν από το κύµα και προς στιγµή έφυγαν µακριά από τον βασιλιά. Ενώ όµως το νερό φάνηκε να τον σώζει, αυτό συνέχισε να κυλά και να γεµίζει τον τόπο. Τόσο, που ο αυτοκράτορας βυθίστηκε κάτω από αυτό. Τι να σηµαίνουν όλα αυτά; Ο Μένιος ξύπνησε ιδρωµένος µέσα στον ύπνο του. Άνοιξε το βιβλίο της ιστορίας και βάλθηκε να εξηγήσει το όνειρο. Μπορείτε να τον βοηθήσετε;