ศ.ดร นิพนธ์ ศาสตร์พระราชา

ศาสตรพระราชา:คณคาตอการน ามาด าเนนงานในการบรหารจดการ

พนทคมครอง

ศ.ดร. นพนธ ตงธรรมทปรกษา: ศนยวจยปาไม คณะวนศาสตร

และภาควชาวทยาศาสตรส งแวดลอม คณะสงแวดลอม

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

จากค าปาฐกถาพเศษ ของ ศาสตราจารยนายแพทยเกษม วฒนชย องคมนตร ซงด ารงต าแหนงประธานมลนธยวสถรคณ

ในการแสดงปาฐกถาเมอเดอนพฤศจกายน 2557 ทานกรณาพดถงเรองนวา..

“ศาสตรพระราชา คอ โครงการตามพระราชด ารสพนกวาโครงการ.. มหมด การจดการดน การจดการน า การเกษตรแปรรป พลงงานทางเลอก สงแวดลอมชมชน การปลกปา ปลกตนไม ปลกพชผกสวนครว มหมดนะครบ”

แลวทานกพดใหเขาใจงาย ๆ วา

โครงการตามพระราชด ารกคอ โครงการทเกยวกบการท ามาหากนของคนจน คอชาวไรชาวนา มโครงการเยอะ ตอนนม ส านกงาน

กปร.ดแลอยในทกภมภาค

ศาสตรพระราชา

http://chaoprayanews.com/blog/thaiflag/2016/08/22/%E2%80%9C%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E2%80%9D-

%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD-%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87/

http://www.ebooks.in.th/4145/%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%A3%

E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2/

http://chaoprayanews.com/blog/thaiflag/2016/08/22/%E2%80%9C%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E2%80%9D-%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD-%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87/

http://www.ebooks.in.th/4145/%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2/



ศาสตรพระราชา ดานทรพยากรดน

• แนวพระราชด าร:สรางดนใหมชวต

– ดนทราย : ตองเพมกนชนใหดน

– ดนเปนหน กรวด ทราย และแหงแลง :ตองยดดนและชวยใหชน

– ดนดาน ดนแขง และดนลกรง : ตองสรางของดซอนบนของเลว

– ดนถกชะลาง (Soil erosion) : ชวยเหลอดวยก าแพงทมชวต

– ดนเปรยว หรอ ดนพร : ท าใหดนโกรธ โดยแกลงดน

– หญาแฝก : ก าแพงธรรมชาตทมชวต : การฟนฟดนเสอมโทรมดวยธรรมชาต

• ศาสตรพระราชา ดานทรพยากรน า

– เขอนปาสกชลสทธ

– เขอนขนดานปราการชล

– พระอจฉรยภาพดานฝนหลวง

ศาสตรพระราชา ดานปาไม

• แนวพระราชด ารในดานการพฒนาทรพยากรปาไม

– ปลกปาโดยไมตองปลก

– ปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยาง

– ฝายชะลอความชมชน

– แนวพระราชด ารในดานอนรกษสตวปา

– แนวพระราชด ารในดานการวจยดานปาไม

– แนวพระราชด ารในดานการปลกปาทดแทน

• ปลกปาในใจคน

– ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชด าร

• ศาสตรพระราชาดานสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ– ทฤษฎการพฒนาอนเนองมาจากพระราชด าร “น าดไลน าเสย”

– โครงการบ าบดน าเสยบงมกกะสนอนเนองมาจากพระราชด าร

– ทฤษฎการบ าบดน าเสยดวยการผสมผสานระหวางพชน ากบระบบเตมอากาศ

– กงหนน าชยพฒนา

– การก าจดขยะชมชนดวยการท าป ยหมก

– มลพษทางอากาศและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

– พระอจฉรยะภาพดานการจดการสงแวดลอม : ตนแบบศกษาวจยและพฒนาสงแวดลอมแหลมผกเบยอนเนองมาจากพระราชด าร

ศาสตรพระราชา

https://sites.google.com/site/vetherporpeanglife/home/sastr-phra-racha

ศาสตรพระราชาจากภผาสมหานท

https://sites.google.com/site/vetherporpeanglife/home/sastr-phra-racha

ทมา หนงสอพมพมตชน

http://www.matichon.co.th/news/3399

“พระองครบส งเร องหลมขนมครกมา 20-30 ปแลว เคยใหผมไปซอทดนขางๆ วดมงคล จงหวดสระบร ทดลองท าดวยพระองคเองจนเกดผลมาแลว เพยงแตทผานมาไมมใครน าไปท าจรงจง จนป 2554 ทมมหาอทกภย พระองค

พระราชทานค าแนะน าเร องหลมขนมครกกบนายกรฐมนตรท เขาเฝาฯ ณ โรงพยาบาลศรราช ท งยงตรสวาหากหายจากพระอาการประชวรจะออกมาชวย” ดร.ววฒน ศลยก าธร (หรออาจารยยกษ ประธานสถาบนเศรษฐกจพอเพยง และ

มลนธกสกรรมธรรมชาต)เลา และวา ตงแตนนมามการรณรงคสรางหลมขนมครกอยางจรงจง 5 ฝาย ไดแก ภาครฐภาควชาการ ภาคประชาชน ภาคเอกชน และภาคสอสารมวลชน ผนกก าลงเปนก าปนชวยพระเจาแผนดน ภายใตโครงการ

“พลงคนสรางสรรคโลก รวมพลงตามรอยพอของแผนดน”

ศาสตรพระราชา ตามหลกภมสงคม

“ศาสตรพระราชา” การกกเกบน าใน “โคกหนองนา โมเดล”

http://www.homenayoo.com/read-me-424/

พนทลม : โคกหนองนา โมเดล คอ รปธรรมของหลมขนมครก

ขอขอบคณขอมลและภาพประกอบจาก : monmai.com


http://www.monmai.com/



พนทสง : เปลยน “เขา

หวโลน” เปน

“เขาหวจก”:

กรณเปนหบเขาสมารถกนฝายเกบน าได






พนทสง : เปลยน

“เขาหวโลน” เปน


กรณเปนสนเขาลาดเอยงทางเดยวไมม

หบเขา







พนทสง : เปลยน

“เขาหวโลน” เปน


กรณเปนสนเขาลาดเอยงสองทาง ไมม

หบเขา



ภเขา ตองมปาไม

“…จ าไดวาเมออาย ๑๐ ขวบ ทโรงเรยนมครคนหนง ซ ง

เดยวนตายไปแลว สอนเรองวทยาศาสตร เร องการ

อนรกษดน แลวใหเขยนวา ภเขาตองมปาไม ไม อยาง

น น เมดฝนลงมาแลวจะชะดนลงมาเรวท าใหไหลตาม

น าไป ไปท าใหเสยหาย ดนหมดจากภเขา เพราะไหล

ตามสายน าไป กเปนหลกของปาไมเรองการอนรกษ

ดน…”

พระราชด ารส ๒๕ กนยายน ๒๕๑๒

• พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงสนพระทยเรองของการ

อนรกษและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมา

ตงแตยงทรงพระเยาว ทงนจะเหนไดจากพระราชด า รสท

พระราชทานแกคณะกรรมการสโมสรไลออนสสากล ภาค

๓๑๐ ณ พระต าหนกจตรลดารโหฐานเมอวนท ๒๕ กนยายน

๒๕๑๒ ซงไดอญเชญมาไวในทน

ศาสตรพระราชาดานปาไม

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://home.dsd.go.th/yala/images/king 2.jpg&imgrefurl=http://home.dsd.go.th/yala/&h=1635&w=1040&sz=81&tbnid=G9Shh0NhGn7gTM:&tbnh=150&tbnw=95&hl=th&start=7&prev=/images?q=%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%AB%E0%B8%B1%E0%B8%A7&svnum=10&hl=th&lr=&sa=N

โครงการพระราชด าร ในพนทกรมอทยานแหงชาต

• พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ทรงสนพระทยงานดานการพฒนาในทกมตทมผลกระทบตอประชาชน ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ สงคม ส งแวดลอม หรอ วฒนธรรม พระราชทานแนวพระราชด ารสใหแกกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ซงมหนาทรบผดชอบดแลพนทปา

อนรกษท วประเทศ กอใหเกดโครงการพระราชด ารในพนทอทยานแหงชาต ขนในป พ.ศ. 2498 โดยไดเสดจฯ ทอดพระเนตรความเปนอยดแลทกขสขของราษฎรซงในบางพนทท เปนทองถนทรกนดารหรออยในพนทปาเขา ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให

– ศกษาและทดลองหาวธใหคนอยกบปาโดยไมคดท าลายปา

– ทรงแนะน าสงเสรมราษฎรชาวเขาปลกพชเกษตรและพชเมองหนาวทดแทนพชเสพตดและฟนฟทรพยากรธรรมชาตโดยรอบใหสมบรณ

– ใหท าการกกน าเพอใชในการทดน าส าหรบเพาะปลก

– ในบางพนทพระองคทรงทอดพระเนตรแหลงตนน าล าธารและมพระราชด ารใหอนรกษพนทท เปนแหลงก าเนดตนน าล าธารในรปแบบอทยานแหงชาต

http://www.tsdf.or.th/th/royally-initiated-projects/10628-%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%94%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%B4-%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4/

• เปาหมายหลก ในการด าเนนงานสนองงานพระราชด าร คอ การแกไขปญหาความยากจนและพฒนาคณภาพชวตชมชนในพนท

ขอบคณขอมล จาก นสพ ไทยรฐ ฉบบวนองคารท 1 พฤศจกายน 2559

http://chm-thai.onep.go.th/chm/protected/protected_thai.htm

โครงการพระราชด าร ในพนทกรมอทยานแหงชาต

• จากปญหาปรมาณปาไมทลดลงเปนอยางมาก จงทรงพยายามคนหาวธนานาประการทจะ

เพมปรมาณของปาไมในประเทศไทยใหเพมมากขนอยางม นคงและถาวรโดยมวธการท

เรยบงายและประหยด ตลอดจนเปนการสงเสรมระบบวงจรปาไมในลกษณะอนเปน

ธรรมชาตด งเดม ซงไดพระราชทานแนวพระราชด ารหลายวธ อาท


– แนวพระราชด ารในดานการพฒนาทรพยากรปาไม • ๑) ปลกปาโดยไมตองปลก

• ๒) ปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยาง

• ๓) ฝายชะลอความชมชน

– แนวพระราชด ารในดานอนรกษสตวปา

– แนวพระราชด ารในดานการวจยดานปาไม • การศกษาเกยวกบการปองกนไฟปาโดยใชความชน หรอทเรยกวา “ปาเปยก”

– แนวพระราชด ารในดานการปลกปาทดแทน

– ปลกปาในใจคน

– พระราชด ารสพระราชทานแกเจาหนาทปาไมในวนท ๕ เมษายน ๒๕๒๖ มใจความวา “...เจาหนาทปาไมควรจะปลกตนไมลงในใจคนเสยกอน แลวคนเหลานนกจะพากนปลกตนไมลงบนแผนดน และรกษาตนไมดวยตนเอง...” อนเปนปรชญาและทฤษฎการพฒนาปาไมทมความยงยนอยางแทจรง

พนทคมครองของประเทศไทย

• พนทคมครองในประเทศไทยแบงเปนหลายประเภท– 1.อทยานแหงชาต (National Park)

– 2. เขตรกษาพนธสตวปา (Wildlife Sanctuary)

– 3. วนอทยาน (Forest Park)

– 4. เขตหามลาสตวปา (Non-hunting areas)

– 5. สวนพฤกษศาสตร (Botanical Garden)

– 6. สวนรกขชาต (Arboretum)

– 7. พนทสงวนชวาลย (Biosphere Reserve)

– 8. พนทมรดกโลก (World Heritage)

– 9. พนทลมน าชน 1 (Watershed Class 1)

– 10. ปาชายเลนอนรกษ (Conservation Mangrove Forest)

– 11. พนทอนรกษธรรมชาต (Natural Conservation Area)

– 12. พนทชมน าทมความส าคญระหวางประเทศ (Ramsar site)


โดยสวนใหญจะมกฎหมายทเกยวของกบการบงคบใชเพอรกษาระบบนเวศดงเดม


1. โครงการหวยโสมง จงหวดปราจนบร

2. โครงการพฒนาพนทราบเชงเขา จงหวดสระแกว-ปราจนบร

3. โครงการปาสรเจรญวรรษ จงหวดชลบร

4. โครงการอนรกษและฟนฟสภาพพนทเขานางพนธรต จงหวดเพรชบร

5. โครงการพฒนาคณภาพชวตประชาชนบานบางกลอย-โปงลก จงหวดเพรชบร

6. โครงการดแลรกษาปาไมละอบและเขาพะเนนทง จงหวดเพรชบร

7. โครงการอนรกษและฟนฟสภาพปาบรเวณปาสงวนแหงชาตปากยบร จงหวดประจวบครขนธ

8. โครงการตามพระราชประสงคดอยขนหวย จงหวดเพรชบร

9. โครงการชางหวมน จงหวดเพรชบร

10. โครงการหวยองคต จงหวดกาญจนบร

11. โครงการฟนฟและพฒนาปาไมเขากระปก จงหวดเพรชบร

12. โครงการพฒนาพนทลมน าปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช

13. โครงการพฒนาพนทลมน าหวยบางทรายตอนบน จงหวดมกดาหาร

14. โครงการพฒนาพนทลมน าธร จงหวดอดรธาน

15. โครงการพฒนาพนทรมน าทอนจงหวดหนองคาย

16. โครงการเขอนแควนอย จงหวดพษณโลก

17. โครงการพฒนาเพอความม นคงพนทลมน านาน จงหวดนาน

18. โครงการพฒนาพนทลมน าแมอาว จงหวดล าพน

19. โครงการอนรกษพนธกลวยไมรองเทานารอนทนนทในพนทภาคเหนอ (ขนยวม)

20. โครงการอนเนองมาจากพระราชด าร จงหวดแมฮองสอน (พนท 1-4)

โครงการพระราชด าร ในพนทกรมอทยานแหงชาตโครงทด าเนนงานมจ านวน 20 โครงการ ดงน

http://www.tsdf.or.th/th/royally-initiated-projects/10628-%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%94%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%B4-%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4/



โครงการอนรกษชางปาและตอตานลาสตวปากยบร

…ชางปาควรอยในปา เพยงแตตองท าใหปานนมอาหารชางเพยงพอ การปฏบตคอ ใหไปสรางอาหารในปาเปนแปลงเลก ๆ และกระจาย กรณชางออกมาทชายปา ตองใหความปลอดภยกบชางปา…• พระราชด ารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เมอวนท

5 กรกฎาคม พ.ศ. 2542

• …ชางปาเปนสตวทพระเจาอยหวทรงรก ทรงหวงใยโดยเฉพาะชางทางกยบรและแกงกระจาน ทรงหวงใยมาตลอด ทรงชวยหาทอยทกนใหชาง จะไดไมรบกวนคน คนกบชางจะไดมปญหากนนอยทสด เชนทกยบร ประจวบครขนธชางมความส าคญมาแตครงประวตศาสตร เคยชวยรกษาบานเมอง กบานกเมองดงนนขอใหชวยกนดแลมใหชางถกฆาอยางทารณเยยงนเพอจะไดไมผดพระราชประสงคทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงตงพระทยทจะใหมการอนรกษชางใหเปนสตวคแผนดนสบไป…

• พระราชเสาวนยสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ

http://www.wwf.or.th/what_we_do/kuiburi_elephant_conservation_zero_poaching_project/

http://www.wwf.or.th/what_we_do/kuiburi_elephant_conservation_zero_poaching_project/

โครงการอนรกษและฟนฟสภาพพนทบรเวณเขานางพนธรต(เขาเจาลายใหญ)อนเนองมาจากพระราชด าร อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร

• เมอวนท๒๗ พฤษภาคม ๒๕๔๑ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถพระราชทานพระราชด าร สรปความวา“ใหอนรกษสภาพภมประเทศบรเวณเขาเจาลายใหญ (เขานางพนธรต)เนองจาก มความส าคญทางดานวรรณคดพนบานและใหฟนฟสภาพพนทบรเวณทมการทรดตวของภเขา โดยการปลกตนไมเพอปองกนการพงทลายในอนาคต”และพระราชทานพระราชด ารเพมเตม สรปไดวา “ใหมการฟนฟโดยใชวธธรรมชาตสวนไหนทถลมโดยธรรมชาตกใหถลมไป เพยงแตกนขอบเขตอนตรายใหชดเจน”

http://www.rdpb.go.th/RDPB/Front/Projects/ImportantDetail.aspx?projectid=34

ทมา : ส านกประสานงานโครงการพนท 1 ขอมล ณ วนท : 28 กมภาพนธ 2557 สามารถดาวนโหลด .pdf ไดทน


http://www.rdpb.go.th/rdpb/upload/document/34_project56.pdf

• ๑. สามารถแกปญหาการสญเสยพนทปาและความหลากหลายทาง

ชวภาพของสงคมพชเขาหนปนไมใหพนธไมหายากสญพนธ พนท ๑,๕๖๒ ไร

• ๒. ชวยฟนฟความสมดล ใชเปนแหลงศกษา คนควาวจย ในการอนรกษ

และฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหกบสถาบนการศกษาตางๆ และผสนใจทวไปโดย

ได เพาะช ากลาไม จ านวน ๑๐,๐๐๐ กลา

• ๓. พฒนาเปนสถานททองเทยวเชงอนรกษในรปแบบวนอทยานโดยคง

ความสมดลของระบบนเวศ อกทงสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการ

ดแลและเขาไปใชประโยชนจากพนทปารวมทงสรางจตส านกแกเยาวชนและ

ประชาชน โดยการฝกอบรมกวา ๒๕๐ คน

โครงการอนรกษและฟนฟสภาพพนทบรเวณเขานางพนธรต(เขาเจาลายใหญ)อนเนองมาจากพระราชด าร อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร


ทมา : ส านกประสานงานโครงการพนท 1 ขอมล ณ วนท : 28 กมภาพนธ 2557 สามารถดาวนโหลด .pdf ไดทน


http://www.rdpb.go.th/rdpb/upload/document/34_project56.pdf

โครงการหวยองคต จงหวดกาญจนบร

แนวพระราชด าร :ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเนนเรอง “การบรหารและจดการ

ทรพยากรธรรมชาตใหเหมาะสมกบสภาพพนท โดยใหราษฎรไดอยอาศยและท ากนรวมกบการคงอยของธรรมชาตอยางเกอหนนกน คอไมท าลายซงกนและกนตามหลกการฟนฟและสรางสมดลในระบบนเวศวทยา ท าใหทกชวตมความผาสก และมคณภาพชวตทดข น”

http://www.rdpbproject.com/press56/index.php?option=com_content&view=article&id=263&Itemid=155

http://www.rdpbproject.com/press56/index.php?option=com_content&view=article&id=263&Itemid=155

ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชด าร:ศาสตรพระราชาดานปาไม

กอก าเนดศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชด าร

• เมอวนท ๑๑ ธนวาคม ๒๕๒๕ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานพระบรมราชวโรกาสใหพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาจกรพนธเพญศร (พระอสรยยศในขณะนน คอ หมอม

เจาจกรพนธเพญศร จกรพนธ องคมนตร) อธบดกรมชลประธาน และเลขาธการส านกงาน

คณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร พรอมดวยเจาหนาท

เขาเฝาทลละอองธลพระบาท ณ กรมราชองครกษ สวนจตรลดา ในการนไดพระราชทาน

พระราชด ารใหกรมชลประทานพจารณาวางโครงการและด าเนนการจดหาน าสนบสนน

ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชด าร อ าเภอดอยสะเกด

จงหวดเชยงใหม โดยเรงดวน มใจความดงน

• “...ควรพจารณาวางโครงการและกอสรางอางเกบน าบรเวณตนน าหวยฮอง

ไครเหนออางเกบน าหวยฮองไคร ทเรงรดพฒนาชนบทไดกอสรางไวแลว เพอ

ใชเปนแหลงน าส าหรบการพฒนาพนทตนน าหวยฮองไครตอไป...”

• ผลส าเรจของการด าเนนการตามแนวพระราชด ารท หวยฮองไคร:

• เมอวนท ๓ กมภาพนธ ๒๕๒๗ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดเสดจพระราช

ด าเนนทอดพระเนตรศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชด าร ได

พระราชทานพระราชด ารเพมเตมเกยวกบแนวทางในการวางแผนการด าเนนงานของ

ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไคร ดงน

• “...ท าการศกษาการพฒนาปาไมพนทตนน าล าธารใหไดผลอยางสมบรณเปน

หลก เปนตนทางและปลายทางเปนการศกษาการประมงตามอางเกบน าตางๆ

ทจะกอใหเกดประโยชนตอราษฎรอยางแทจรงผสมกบการศกษาดานสหกรณ

ดานเกษตรกรรม ดานปศสตว (รวมโคนม) และดานเกษตรอตสาหกรรม

รวมท งดานตลาดอกดวย เพอใหศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครแหงนเปน

ศนยท สมบรณแบบกอใหเกดประโยชนตอราษฎรทจะเขามาศกษากจกรรม

ตางๆ ภายในศนยแลวน าไปใชปฏบตอยางไดผลตอไป...”


ผลส าเรจของการด าเนนการตามแนวพระราชด ารท หวยฮองไคร:

• การพฒนาทรพยากรปาไมตามแนวพระราชด าร

พระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทท าใหโครงการนเปน

ทยอมรบในระดบนานาชาต ไดแก พระราชด ารสเมอวนท ๓ กมภาพนธ

๒๕๒๗ ณ ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจาก

พระราชด าร มใจความดงน

“...การฟนฟและอนรกษบรเวณ ตนน าซ งมสภาพแหงแลงโดยเรงดวน โดย

ทดลองใชวธใหม เชน การผนน าจากอางเกบน า ในระดบบนลงไปตามแนวรองน า

ตางๆ เพอชวยใหความชมชน คอยๆ แผขยายออกไป ส าหรบน าสวนทเหลอกจะ

ไหลลงอางเกบน าในระดบต าลงไป เพอน าไปใชประโยชนทางดานงาน

เกษตรกรรม ควรปลกปาทดแทนตามแนวรองน า ซ งมความชมชนมากกวาบรเวณ

สนเขาจงจะท าใหเหนผลเรว เปนการประหยดกลาไม และปลอดภยจากไฟปาเมอ

รองน ามความชมชนข นล าดบตอไปกควรสรางฝายตนน าเปนระยะๆ เพอคอยๆ กก

น าไวแลวตอทอไมไผสงออกท งสองฝงรองน าอนเปนการชวยแผขยายความชม

ชนออกไปตลอดแนวรองน า...”


ผลส าเรจของการด าเนนการตามแนวพระราชด ารท หวยฮองไคร:

• รปแบบของการฟนฟตนน าตามแนวพระราชด าร โดยมแนวคดรวบยอด กลาวคอ

“ตนทางเปนปาไม ปลายทางเปนประมง ระหวางทางเปนเกษตรกรรม”

– เปนแนวพระราชด ารทผสมผสานสอดคลองกบหลกปฏบตในการจดการลมน าทนอกเหนอจากแนวทางการฟนฟทรพยากรปาไมใหอดมสมบรณแลว ยงทรงหมายถงความยงยนของการด ารงชวตของชมชนทอาศยอยในพนทตนน าอกดวย ผลการด าเนนงานจงปรากฏใหเหนอยางเปนรปธรรม

– สามารถน าไปประยกตใชในพนทตางๆ ได ทงการฟนฟทรพยากรปาไมโดยชมชนมสวนรวมโดยอาศยหลกการดงกลาว และการทเกษตรกรทไดเขาไปเรยนรแนวทางการด ารงชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในพนทศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครแลวน าไปปฏบตดวยตนเอง

– เปนแหลงเรยนรส าหรบเกษตรกรรายอนทอยใกลเคยง ผลส าเรจดงกลาวนบได วาเปนตนแบบแหงความส าเรจ (model of success) ของการจดการตนน าทยงยน


ความอดมสมบรณของ (ก) ระบบนเวศปาผสมผลดใบและ (ข) ความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม

สถานภาพของระบบนเวศปาเตงรงทวไปในอดต (ก) เปรยบเทยบกบ ปจจบน (ข)

• ผลส าเรจของการด าเนนการตามแนวพระราชด ารท หวยฮองไคร

(ก)

(ก)

(ข)

(ข)


Free PowerPoint Template from www.brainybetty.comFree PowerPoint Template from www.brainybetty.com 25

โปรดทจะเสดจฯ ไปทอดพระเนตรบรเวณสรางอางเกบน าหรอฝาย จงมกเสดจฯทอดพระเนตร

สภาพล าน าอยางถถวน

"..ตนทางเปนปาไม ปลายทางเปนประมง ระหวางทางเปนเกษตรกรรม"

1 ธนวาคม พ.ศ. 2525 ...........

พระองคมพระราชด าร ...ฟนฟแหลงน าและปาธรรมชาต

ใหกลบคนมา... ดวยทรงตระหนกดวา 'น าคอชวต' เปน

ปจจยส าคญในการพฒนาเกษตรกรรมและอตสาหกรรม

.....................จงเร มตนศกษา คนควา แนวทางการ

พฒนาพนทตนน าล าธารในรปแบบทเหมาะสมของพนท

โดยมการอนรกษตนน าและพฒนาปาไปพรอมๆ กน

............ยงพระราชทานพระราชด ารใชพนทลมน า

ส าหรบศกษา...การพฒนารปแบบตางๆ โดยใชระบบน า

ชลประทานเปนแกนน า ........

"..ตนทางเปนปาไม ปลายทางเปนประมง ระหวาง

ทางเปนเกษตรกรรม" .......

คอหลกพฒนาการภายในศนยฯ ‘หวยฮองไคร’........ทมการเชอมโยงการบรหารจดการเร องปา ดน น า และ

เกษตรกรรม ไดอยางเหมาะสม ผสมกลมกลน

'น ำคอชวต'60 ป

รอยเทาพอ

จาก “ต ำรำแมฟำหลวง ” ส “ศาสตรพระราชา”

http://prayutthink.com/detail-article.php?id=111

ศาสตรพระราชาทส าคญกคอ เขาใจ เขาถง พฒนา มาประยกตใชรวมกบศาสตรอนๆ ใหเหมาะสมกบบรบทของประชาชน ทองถน สถานการณ และสภาพของปญหา ดวยการระเบดจากขางใน จากตวประชาชนเอง เกษตรกรเอง ไมยดเยยด

เนนสรางความเขมแขงใหทองถน" นายกรฐมนตรกลาว


• โครงการพฒนาดอยตงหรอ “ดอยตงโมเดล” คอการพลกฟน “ดอยตง” จากพนททรกนดารใหเปนพนทท ากนของชาวไทยภเขาและชนกลมนอย 6 เผา ซงในอดตนนมสภาพความเปนอยทแรนแคนไมมสาธารณปโภคขนพนฐาน ท าใหคนในพนทอาศยการท าไรหมนเวยน ไรเลอนลอย ปลกฝน คายาเสพตดกลายเปนแหลงผลตยาเสพตดขนาดใหญทสด

• กระท งมการพฒนาอยางมระบบแบบแผนและมยทธศาสตร ท าให “ภเขาหวโลน”กลายเปนพนทปา การท าไรหมนเวยนหมดไป มปาอนรกษ ปาใชสอยและปาเศรษฐกจมาแทนท ทกคนไดรบสญชาตไทยไดเขาถงระบบการศกษา ซงเปนการ“สรางคนดวยความรและการศกษา” ในดานวชาการและวชาชพใหมรายไดเลยงดตวเองไดเขมแขง ยนบนล าแขงของตนเองไดในทสด

• การด าเนนโครงการดงกลาว เปนไปเพออนรกษและฟนฟระบบนเวศปาไม รวมท งใหมการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน และสงเสรมใหชมชนอยรวมกนกบปาไดอยางย งยน ผลการด าเนนการในขณะน ท าใหสามารถเพมพนทปาอนรกษข น จาก 40 % เปน 60 % และเปลยนพนทการปลกขาวโพดบนพนทสง ใหเปนปาเศรษฐกจได และมผลตอบแทนสงกวาการปลกขาวโพด รวมท งชวยลดการเกดไฟปา จาก 76,000 กวาไร เหลอเพยง 89 ไร ในป



http://oknation.nationtv.tv/blog/surasakc/2011/10/05/entry-1


http://oknation.nationtv.tv/blog/surasakc/2011/10/05/entry-1



• ขณะเดยวกนรฐบาลโดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดน าแนวทางการบรหารจดการพนทตาม “ดอยตงโมเดล”ไปด าเนนการตามยทธศาสตรบรณาการ ส าหรบการจดการปาเสอมสภาพ บนพนทสงชน ทงนเพอเพมพนทปา ใน 13 จงหวดภาคเหนออยางตอเนอง อกทงในปนนน รฐบาลไดนอมน าแนวคดการพฒนาทยงยนนไปใชใน 3 จงหวดชายแดนใต โดยการบรณาการหนวยงานของรฐ อยางมยทธศาสตร เสรมดวยกลไก “ประชารฐ” ในพนท

• ปจจบนน น “ศาสตรพระราชา” ภายใต “ดอยตง โมเดล” ไดรบการยกยองและยอมรบ จากประชาคมโลก ใหเปนแบบอยางของแนวทางการพฒนาทน าไปสการแกปญหาอยางย งยน หลายประเทศน าไปขยายผล อาทเชนโครงการสงเสรมปศสตวและพฒนาวสาหกจชมชน ธนาคารแกะ ครอบคลม 500 ครวเรอน ใน 15 หมบาน จงหวดบลห สาธารณรฐอสลามอฟกานสถาน และโครงการพฒนาทางเลอกในการด ารงชวตทย งยน จงหวดอาเจะห สาธารณรฐอนโดนเซย ในการฟนฟคณภาพชวตของชาวอาเจะหและเศรษฐกจโดยรวมของจงหวด หลงตองเผชญกบภยพบต “สนาม” และประสบความขดแยงภายในประเทศมานานกวา 30 ป

• เชนเดยวกนกบทประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต (UNGA) ไดใหการรบรอง “ศาสตรพระราชา” เปน “หลกปฏบตสหประชาชาตวาดวยการพฒนาทางเลอก (UNGPs)”



http://www.ryt9.com/s/tpd/2553538

• โลกช'ดอยตงโมเดล'พฒนายงยนท าเนยบฯ *

ประชาคมโลกเชดชศาสตรพระราชา "ดอยตงโมเดล" พฒนายงยน นายกรฐมนตรเผยนอมน าหลก "เขาใจ เขาถง พฒนา" สรางความเขมแขงทองถนพรอมประยกตใชวางยทธศาสตรประเทศ 20 ป

• เมอวนศกร พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมน ตรและหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) กลาวในรายการศาสตรพระราชาสการปฏบต อยางย งยนวา อยากใหพวกเราทกคนไดร าลกถงพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได แหงองคพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช โดยศาสตรพระราชาของพระองคนนประกอบดวย ต าราแมฟาหลวงแหงองคสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน สมเดจยาของปวงชนชาวไทย ไดสรางความส าเรจภายใตโครงการพฒนาดอยตง อ.แมฟาหลวง จ.เชยงราย ใชเวลากวา 30 ป

• อานตอไดท : http://www.ryt9.com/s/tpd/2553538


http://www.ryt9.com/s/tpd/2553538

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวงใยในปญหาปรมาณปาไมลดลงเปนอยางมาก จงทรงพยายามคนหาวธนานาประการทจะเพมปรมาณของปาไมในประเทศไทยใหเพมมากขนอยางมนคงและถาวร โดยมวธการทเรยบงายและประหยดในการด าเนนงานตลอดจนเปนการสงเสรมระบบวงจรปาไมในลกษณะอนเปน

ธรรมชาตดงเดม ซงไดพระราชทานพระราชด ารหลายวธการ

https://sites.google.com/site/jakarinbua/b

.จงใชเวลานบจากน เรยนร เขาใจ เขาถง ซงพระราชด ารท พระองคทานคนหามา นานบประการเรงพฒนาด าเนนงานบรหารจดการพนทคมครอง

ของประเทศใหอยไดอยางย งยน นะครบ

ขอบคณทใหความสนใจ ครบ

https://sites.google.com/site/jakarinbua/b

ศ.ดร นิพนธ์ ศาสตร์พระราชา

Environment