This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πρόλογοσ Η Αντιγόνθ ανακοινϊνει ςτθν Ιςμινθ τθν πρόκεςι τθσ να κάψει τον αδερφό τουσ Πολυνείκθ
μεσ ςτισ δικζσ ςου ςυμφορζσ και μζςα ςτισ δικζσ μου
Και τί ναι πάλι θ προςταγι που λεν πωσ μόλισ τϊρα
ο ςτρατθγόσ μασ ζβγαλε για τουσ πολίτεσ όλουσ
Ξζρεισ Το ζχεισ ακουςτά Ι δεν καταλαβαίνεισ
πωσ ςυμφορζσ ορμιςανε απ τουσ εχκροφσ ςτουσ
φίλουσ
ΙΜΗΝΗ
Πςο για με λόγοσ κανείσ για φίλουσ Αντιγόνθ
οφτε γλυκόσ οφτε πικρόσ δεν ζφταςε αφότου
οι δυο μασ ςτερθκικαμε τα δυο μασ τα αδζλφια
που αλλθλοςκοτϊκθκαν μζςα ςτθν ίδια μζρα
Απ τθ ςτιγμι που ζφυγε πια ο ςτρατόσ του Άργουσ
τθ νφχτα που μασ πζραςε τίποτα πιο ςπουδαίο
δεν είδα μεγαλφτερθ χαρά ι λφπθ νά χω
1 Ζμφαςθ ςτουσ ςυγγενικοφσ δεςμοφσ κοινὸν αὐτάδελφον κακϊσ θ Αντιγόνθ κζλει να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπράξουν 2 Ρερίφραςθ για ζκφραςθ ςτοργισ 3 Επανάλθψθ και ςτον 6 ςτ για να δθλωκεί με ζνταςθ θ αίςκθςθ τθσ τραγικισ τουσ ηωισ 4 Οι 4 ερωτιςεισ τθσ Αντιγόνθσ προςπακοφν να ξυπνιςουν τθν Λςμινθ από τον λικαργο να υποψιάςουν το κοινό για τισ κακζσ ειδιςεισ που κα ακολουκιςουν και προδιαγράφουν τθ δυναμικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ λόγω τθσ ςοβαρότθτασ του κζματοσ 5 Ρολυςφνδετο για να δθλωκεί με ζνταςθ θ αίςκθςθ τθσ τραγικισ τουσ ηωισ 6 Επανάλθψθ και ςτον 6 ςτ (οὐκ) για να δθλωκεί με ζνταςθ θ αίςκθςθ τθσ τραγικισ τουσ ηωισ 7 Ρρωκφςτερο για να δθλωκεί εμφατικά θ ψυχικι ζνταςθ τθσ Αντιγόνθσ 8 Μεταφορά για να δοκεί ηωντάνια και παραςτατικότθτα ςτθν απειλι που πλθςιάηει 9 Ραριχθςθ των δ και του φκόγγου i ςαν μοιρολόι Επανάλθψθ του laquoδφοraquo και χριςθ δυϊκοφ αρικμοφ ζνδειξθ μοναξιάσ ζμειναν μόνο οι δυο τουσ 10 Αντίκεςθ ανάμεςα ςτο 1 και 2 για ζνταςθ ςε 1 μζρα 2 κάνατοι 11 Θ μετάφραςθ προζρχεται από το βιβλίο τθσ Στζλλασ Μπαηάκου-Μαραγκουδάκθ 1996 Αρχαία Ελλθνικι Σραγωδία οφοκλισ Αντιγόνθ Ακινα Dian Books Υπάρχει και ςτθν ιςτοςελίδα Πφλθ για τθν Ελλθνικι Γλϊςςα rarr Αρχαία Ελλθνικι rarr Εργαλεία rarr Σϊματα κειμζνων rarr Ανκολόγιο Αττικισ Ρεηογραφίασ rarr Κατάλογοσ κειμζνων rarr Σοφοκλισ rarr Σοφοκλισ Αντιγόνθ rarr κλικ ςτουσ ςτίχουσ που κζλουμε rarr κλικ laquoΕμφάνιςθ μετάφραςθσraquo (πάνω δεξιά)
2
1 Μφκοσ Ροια ςτοιχεία από το οικογενειακό δράμα τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ γίνονται εδϊ γνωςτά
[Οἰδίπου Ἀργείων να μελετιςετε τισ 3 γενιζσ ςυμφορϊν του μφκου των Λαβδακιδϊν ςτθν ειςαγωγι+
Να εξθγιςετε τι υπαινίςςεται ο Σοφοκλισ με τθ φράςθ laquoτῶν ἐχκρῶν κακάraquo (10) ςτθριηόμενοι και ςτθν υπόκεςθ τθσ τραγωδίασ Ικζτιδεσ του Ευριπίδθ Οι μθτζρεσ και οι γιοι εκείνων από τουσ Επτά που ζπεςαν ςτθ Κιβα ςυνοδευόμενοι από
τον βαςιλιά του Άργουσ Άδραςτο τον μόνο από τουσ Επτά που επζηθςε καταφεφγουν ςτθν Ακινα και εξαςφαλίηουν από τον Κθςζα τθ διαβεβαίωςθ ότι κα τουσ βοθκιςει να πάρουν τουσ νεκροφσ τουσ
2 Ήκοσ Να διαγράψετε τον χαρακτιρα τθσ Αντιγόνθσ ςτθριηόμενοι ςτα εκφραςτικά μζςα (ςχιματα λόγου ερωτιςεισ)
και ςτθ λζξθ laquoτὸν ςτρατθγὸνraquo(8) Να διαγράψετε τον χαρακτιρα τθσ Λςμινθσ ςτθριηόμενοι ςτα εκφραςτικά μζςα και ςτισ φράςεισ laquoἘμοὶ μὲν
οὐδεὶσ μῦκοσraquo (11) και laquoοὔτrsquo εὐτυχοῦςα μᾶλλον οὔτrsquo ἀτωμένθraquo(17) Εντοπίηετε ςτουσ ςτίχουσ 1-17 τθν ςοφόκλεια τεχνικι τθσ φωτοςκίαςθσ των χαρακτιρων
3 Λζξθ Να αναφζρετε τα ςχιματα λόγου που αιςκθτοποιοφν τθν τραγικότθτα τθσ ηωισ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ
να μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ]
Να ςυγκρίνετε τον τρόπο παρουςίαςθσ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο με εκείνον ςτο ςτίχο 155 Κορυφαίοσ Αλλά να ο Κρζοντασ του Μενοικζα μπαίνει
4 Όψθ Ρϊσ φαντάηεςτε ντυμζνεσ τθν Αντιγόνθ και τθν Λςμινθ να μελετιςετε τθν ειςαγωγι laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo]
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο ςτθριηόμενοι ςε κειμενικοφσ δείκτεσ
5 Διάνοια Στθριηόμενοι ςτο ριμα laquoφαςιraquo(7) να ςχολιάςετε τθ κζςθ τθσ γυναίκασ ςτθν αρχαία Ακινα
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ιμουνα ςίγουρθ γι αυτό ςε φϊναξα εδϊ ζξω από τισ πφλεσ τθσ αυλισ μόνθ ςου να μ ακοφςεισ
ΙΜΗΝΗ Μα τι ςυμβαίνει Ταραχι ο λόγοσ ςου δθλϊνει
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μιπωσ δεν ζχει ο Κρζοντασ τα δυο μασ τα αδζλφια το να καμμζνο με τιμζσ και τ άλλο ατιμαςμζνο Λζνε πωσ τον Ετεοκλι ςφμφωνα με το δίκιο και με το νόμο που κρατεί τον ζκαψε ςτο χϊμα ϊςτε να πάει ςτουσ νεκροφσ με τισ τιμζσ που πρζπει Το κακοκάνατο κορμί όμωσ του Ρολυνείκθ εβγικε λζει διαταγι κανείσ να μθν το κάψει κι οφτε κανείσ ςτθν πόλθ αυτι πρζπει να το κρθνιςει μα να τ αφιςουν άκλαυτο κι άταφο για τα όρνια γλυκιά τρυφι που ψάχνουνε να φάνε λιμαςμζνα Αυτά λζνε ο Κρζοντασ για ςζνα και για μζνα για μζνα ναι ο αγακόσ ζχει διακθρφξειmiddot και πωσ κα ρκει ςε λίγο εδϊ για όςουσ δεν τα ξζρουν
να τουσ τα πει ξεκάκαραmiddot και κεωρεί το κζμα όχι ωσ κάτι αψιφιςτο μα όποιοσ το τολμιςει κα βρει με λικοβολιςμό κάνατο απ τθν πόλθ Ζτςι ζχουν τα πράγματα για ςζναmiddot και κα δείξεισ αν είςαι από ευγενικι γενιά ι τθν ντροπιάηεισ
και τϊρα τθν λζει αναλυτικά ςτθν Λςμινθ Ο Σοφοκλισ δικαιολογθμζνα βάηει τον Κρζοντα ςτο Αrsquo επειςόδιο να επαναλάβει τθ διαταγι ςτ 193- 206
διακιρυξα για τα παιδιά του Οιδίποδα τον Ετεοκλι που χάκθκε ςαν ιρωασ ςτθ μάχθ υπεραςπίηοντασ τθν πόλθ του τάφοσ να τον δεχκεί με προςφορζσ τιμισ κακϊσ αρμόηει ςτουσ ιρωεσ νεκροφσ Τον αδερφό του πάλι τον Πολυνείκθ εννοϊ που χϊρα πατρικι και ντόπιουσ κεοφσ εξόριςτοσ γυρνϊντασ κζλθςε πζρα για πζρα
να πυρπολιςει δικό του αίμα κζλθςε να πιει δικοφσ του ςτθ ςκλαβιά να ςφρει αυτόν λζω ςτθν πόλθ τοφτθ βγικε προςταγι κανείσ να μθ νεκροςτολίςει να μθ κρθνιςει κανείσ να τον αφιςουν άκαφτο κορμί ρθμάδι τα ςκυλιά να τον ξεςκίςουν και τα όρνια
Τι αποκρφπτει θ Αντιγόνθ και γιατί
12 Ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ για τθν απάκεια τθσ Λςμινθσ 13 Μεταφορά από τθν τρικυμιςμζνθ και ςκοτεινι κάλαςςα αποκαλυπτικι για τον τρόπο αντίδραςθσ τθσ Αντιγόνθσ 14 Ερϊτθςθ και περίφραςθ (περιφραςτικό τφποσ παρακειμζνου ) ψυχικι ζνταςθ και αγανάκτθςθ Αντιγόνθσ 15 Ετυμολογικό ςχιμα ςὺν δίκῃ χρθςκεὶσ δικαίᾳ θ Αντιγόνθ δείχνει πόςο ςυμφωνεί με τθν ταφι του Ετεοκλι Απλϊσ διαφωνεί με τθν απαγόρευςθ ταφισ του Ρολυνείκθ 16 Ρρωκφςτερο δείχνει εμφατικά πόςο ενοχλεί τθν Αντιγόνθ θ απαγόρευςθ τθσ ταφισ 17 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα πολφ γενναίοσ είναι που τα βάηει με νεκροφσ Ρολφ θκικόσ είναι που παραβιάηει τουσ άγραφουσ νόμουσ
4
Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ κακόριςε ωσ ποινι για τον παραβάτθ τθσ διαταγισ του τον laquoδθμόλευςτονraquo κάνατο δθλαδι κάνατο με δθμόςιο λικοβολιςμό που αφοροφςε τουσ προδότεσ και τουσ ιερόςυλουσ Ο Κρζοντασ ςτο τζλοσ του Γrsquo επειςοδίου μετά τθν ςφγκρουςι του με τον Αίμονα αλλάηει τθν τιμωρία ςτ773-776
ΚΡΕΟΝΣΑ Θα πάω ςε απάτθτο από ανκρϊπουσ τόπο και κα τθν κλείςω ηωντανι μεσ ςε ςπθλιά του βράχου βάηοντασ λιγοςτι τροφι μονάχα για το ξόρκι για ν αποφφγει θ πόλθ μασ το μίαςμα από τοφτθ
Μπορείτε να υποψιαςτείτε γιατί ο Κρζοντασ άλλαξε τθν απόφαςι του
2 Ήκοσ Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ ζχει βγάλει μια διαταγι laquoπανδήμῳ πόλειraquo(7) και laquoἀςτοῖςί hellipἐκκεκθρῦχκαιraquo (27)
Στουσ ςτίχουσ 31-32 όμωσ θ ίδια πάλι λζει ότι τθ διαταγι τθν ζβγαλε ο Κρζοντασ laquoςοὶ κἀμοίraquo Εξθγιςτε τθν αντίφαςθ αυτι λαμβάνοντασ υπόψθ α τθ χαρά τθσ παρόδου του χοροφ που επιβεβαιϊνει τθν Αντιγόνθ β τουσ προςωπικοφσ φόβουσ του Κρζοντα ωσ νζου θγζτθ γ τισ ςτερεοτυπικζσ αρχαιοελλθνικζσ αντιλιψεισ για τθ κζςθ τθσ γυναίκασ
laquoλέγω γὰρ κἀμέraquo Αν ιςαςτε εςείσ ο υποκριτισ τθσ Αντιγόνθσ πϊσ κα εκφωνοφςατε τθ φράςθ αυτι
3 Λζξθ Να αναφζρετε τα ςχιματα λόγου που διαγράφουν τθν ψυχικι κατάςταςθ τθσ Αντιγόνθσ να μελετιςετε τισ
υποςθμειϊςεισ+
Να εντοπίςετε τον ςτίχο εκείνο ο οποίοσ προοικονομεί τθν ζλευςθ του Κρζοντα και του χοροφ
4 Όψθ Να εντοπίςετε το ςκθνικό χϊρο ςτθριηόμενοι ςε κειμενικοφσ δείκτεσ
5 Διάνοια Ο Αριςτοτζλθσ πίςτευε ότι θ θκικι ιταν κζμα laquoζκουσraquo δθλαδι ςυνικειασ εξάςκθςθσ ςτισ ενάρετεσ πράξεισ Ο
Σοφοκλισ μζςα από τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ποια αντίλθψθ για τθν θκικι εκφράηει Για τθν απάντθςι ςασ να ςτθριχκείτε ςτον ςτ 38 laquoεἴτrsquo εὐγενὴσ πέφυκασ εἴτrsquo ἐςκλῶν κακήraquo
Στο άκουςμα των διαταγϊν του Κρζοντα δθμιουργοφνταν προφανϊσ ποικίλα ςυναιςκιματα και αντιδράςεισ ανάμεςα ςτουσ κεατζσ που παρακολουκοφςαν Αν εςείσ με μια χρονομθχανι βριςκόςαςτε ςτο 442πΧ και παρακολουκοφςατε κακιςμζνοι ςτα ικρία τθ διδαςκαλία τθσ Αντιγόνθσ ποιον κα υποςτθρίηατε τον Κρζοντα τθν Αντιγόνθ ι και τουσ δυο και γιατί 6 υντακτικό
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικά τισ υπογραμμιςμζνεσ δευτερεφουςεσ προτάςεισ του αρχαίου κειμζνου
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικζσ τισ μετοχζσ με ζντονα γράμματα εἰςορῶςι προκθρύξοντα
7 Γραμματικι
Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόςωπο του παρακειμζνου ΕΦ των
ἐξέπεμπον rarr
λέγουςι rarr
ἐκκεκθρῦχκαι rarr
ἄγειν rarr
Να γράψετε τισ πλάγιεσ πτϊςεισ του πλθκυντικοφ αρικμοφ του ουςιαςτικοφ laquoἔποσraquo
8 Λεξιλογικά Να ςυμπλθρϊςετε το κενό με μια λζξθ από το αε κείμενο ζτςι ϊςτε να ολοκλθρωκεί ο πιο
ΙΜΗΝΗ Τι παραπάνω δφςτυχθ αν όντωσ ζχουν ζτςι λφνοντασ είτε δζνοντασ κα ιταν να προςκζςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Σκζψου αν κα ςυνεργαςτείσ και κα με βοθκιςεισ ΙΜΗΝΗ Σε ποια πράξθ παράτολμθ Ροφ πάει το μυαλό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν κα ςθκϊςεισ το νεκρό μαηί μ αυτό το χζρι ΙΜΗΝΗ Μα να τον κάψεισ ςκζφτθκεσ τον αποκθρυγμζνο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον αδερφό μου βζβαια μαηί και το δικό ςου άμα εςφ δεν το δεχτείσmiddot και δε κα τον προδϊςω ΙΜΗΝΗ Ω δφςτυχθ Ο Κρζοντασ το ζχει απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να εμποδίςει χρζοσ μου δικαίωμα δεν ζχει ΙΜΗΝΗ Αλίμονο Σκζψου αδελφι πόςο πια μιςθμζνοσ και ντροπιαςμζνοσ χάκθκε ο δόλιοσ μασ πατζρασ που ριμαξε τα μάτια του με το δικό του χζρι ςαν ζφερε μόνοσ ςτο φωσ τα μαφρα κρίματά του Φςτερα θ γυναίκα του και μάνα του πια ζνα με τθν πολφπλεχτθ κθλειά ρθμάηει τθ ηωι τθσ Τρίτωςαν τα αδζλφια μασ τα δυο που ςε μια μζρα τα μαφρα αλλθλοςφάχτθκαν κι ο ζνασ απ το χζρι του άλλου βρικε κάνατο πικρό καταραμζνο Και τϊρα εμείσ που μείναμε ζρμεσ και μόνεσ ςκζψου πόςο φρικτότερα κι οι δυο κ αφανιςτοφμε αν ίςωσ παράνομα αψθφιςουμε τθ δφναμθ τυράννου Βάλε καλά μεσ ςτο μυαλό πωσ είμαςτε γυναίκεσ και πόλεμο ν ανοίξουμε με άνδρεσ δεν μποροφμε Κι ζπειτα αφοφ μασ κυβερνοφν πιο δυνατοί ςτ αλικεια κι αυτά πρζπει ν ακοφςουμε και πιο ςκλθρά ακόμα Γι αυτό κι εγϊ γυρεφοντασ απ τουσ νεκροφσ ςυγγνϊμθ που αναγκάηομαι ς αυτό παρά τθ κζλθςι μου κα υποταχτϊ ςτουσ άρχοντεσmiddot είναι κακάρια τρζλα να κζλεισ ότι ξεπερνάει τθ δφναμθ που ζχεισ
1 Μφκοσ Να αφθγθκείτε το μφκο των Λαβδακιδϊν ςτθριηόμενοι ςτα λόγια τθσ Λςμινθσ ςτ 49-57 και ειδικότερα ςτισ λζξεισ πατὴρ
(49) μήτθρ (53) ἀδελφὼ (55) να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ+
2 Ήκοσ
Θ Λςμινθ επιχειρθματολογεί προςπακϊντασ να αποτρζψει τθν Αντιγόνθ από τθν ειλθμμζνθ απόφαςθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ παρά τισ διαταγζσ του νεόκοπου βαςιλιά Κρζοντα Ραρατίκενται τα 4 επιχειριματά τθσ Να τα ελζγξετε
ςτθριηόμενοι ςτισ οδθγίεσ που ςασ δίνονται
18 Ραροιμιακι ζκφραςθ αμθχανίασ ενδεικτικι τθσ ταραχισ τθσ Λςμινθσ 19 Σχεδόν ςυνϊνυμα ριματα αλλά το πρϊτο ζχει γενικότερθ ςθμαςία Θ πρόκεςθ laquoξυνraquo με τθν επανάλθψι τθσ δείχνει εμφατικά τθ κζλθςθ τθσ Αντιγόνθσ να ςυμπράξει μαηί τθσ και θ Λςμινθ ςε ζνα ζργο που ιδθ ζχει αποφαςίςει θ ίδια θ Αντιγόνθ να υλοποιιςει 20 Οι ερωτιςεισ τθσ Λςμινθσ δείχνουν τθ διςτακτικότθτά τθσ
6
1ο επιχείρθμα φοβάται τον κάνατο (με λικοβολιςμό) δθλαδι φοβάται να μθν ζχουν κακό κάνατο όπωσ οι προθγοφμενοι
τθσ γενιάσ τουσ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ ανατρζξτε ςτουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ οι προθγοφμενοι τθσ γενιάσ τουσ είχαν κακό
κάνατο Θ επικείμενθ πράξθ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ζχει καμιά ςχζςθ με τισ πράξεισ εκείνων)
2ο επιχείρθμα θ γυναικεία φφςθ είναι αδφναμθ και δεν μπορεί να τα βάηουν οι γυναίκεσ με τουσ άντρεσ (οδθγία ελζγχου
επιχειριματοσ για τθν εποχι εκείνθ τόςο του μφκου όςο και του Ακθναϊκοφ κοινοφ θ άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Σκεφτείτε όμωσ
πωσ ιταν γνωςτζσ από το μφκο και δυναμικζσ γυναίκεσ πχ θ Θλζκτρα θ Μιδεια θ Άλκθςτθ)
3ο επιχείρθμα πρζπει να υποταςςόμαςτε ςτισ εντολζσ του μονάρχθ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ για τθν εποχι του μφκου θ
άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Ιταν όμωσ και για τθν εποχι του Ακθναϊκοφ κοινοφ Μελετιςτε και τα λόγια τθσ ίδιασ τθσ Λςμινθσ ςτον
ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ)
4ο επιχείρθμα αδυναμία χαρακτιρα το να κάνει κάποιοσ κάτι πάνω από τισ δυνάμεισ του είναι τρζλα (οδθγία ελζγχου
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Οφτε και ςε παρακαλϊ οφτε κι αν το κελιςεισ μαηί μου να ςυνεργαςτείσ τϊρα πια κα χαιρόμουν Ζχε τθ γνϊςθ που κρατείσmiddot εκείνον κα τον κάψω εγϊmiddot τιμι μου ο κάνατοσ κάνοντασ τζτοια πράξθ Αγαπθμζνθ απ αυτόν πλάι ς αγαπθμζνον κα κείτομαι για ιερό κρίμαmiddot πιότερο χρόνο πρζπει ν αρζςω ςτουσ νεκροφσ παρά ςε όςουσ ηοφνε Εκεί κά μαι αιϊνιαmiddot κι εςφ αν το νομίηεισ ατίμαηε ότι οι κεοί τίμιο κεωροφνε ΙΜΗΝΗ Δεν τ ατιμάηωmiddot δφναμθ μονάχα που δεν ζχω αντίκετα ςτθ κζλθςθ των πολιτϊν να πάω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αυτά να προφαςίηεςαιmiddot εγϊ όμωσ ςτον τάφο τον ακριβό μου αδελφό κα πάω να τον βάλω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό ςου δφςτυχθ Για ςζνα πόςο τρζμω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πχι να τρζμεισ και για μεmiddot βόλεψε τθ ηωι ςου ΙΜΗΝΗ Τα ςχζδιά ςου πουκενά να μθν τα φανερϊςεισmiddot κρφψου κινιςου μυςτικάmiddot ζτςι κι εγϊ κα κάνω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Φϊναξε και διαλάλθςεmiddot πιο μιςθτι κα είςαι τθ γλϊςςα ςου άμα κρατάσ αν δεν τα πεισ ςε όλουσ ΙΜΗΝΗ Κερμι για πράγματα ψυχρά που είναι θ καρδιά ςουhellip ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ξζρω νά μαι αρεςτι ς όςουσ κυρίωσ πρζπει ΙΜΗΝΗ Αν το μπορζςεισ βζβαιαmiddot τ αδφνατα γυρεφεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πταν κα δω πωσ δεν μπορϊ τότε κα ςταματιςω ΙΜΗΝΗ Απ τθν αρχι τ αδφνατα να κυνθγάσ δεν πρζπει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν ςυνεχίςεισ να τα λεσ κι εγϊ κα ςε μιςιςω κα ςε μιςιςει κι ο νεκρόσ όταν κα πασ κοντά του Άςε με εμζ και τθν τρελι τθν άμυαλι μου γνϊςθ να πάκουμε τθ ςυμφορά που λεσmiddot μα δε κα πάκω τίποτα το φρικτότερο να μθν πεκάνω τίμια ΙΜΗΝΗ Αν το νομίηεισ πιγαινεmiddot να ξζρεισ όμωσ ότι χωρίσ το νου τραβάσ μπροςτά μα φίλθ για τουσ φίλουσ
22 Επανάλθψθ εμφατικά θ αδελφικι αγάπθ 23 Οξφμωρο όςιο για τουσ κεοφσ κακό για τον άνκρωπο- Κρζοντα 24 Ρερίφραςθ για ζνδειξθ τθσ ζνταςθσ 25 Μεταφορά και ειρωνεία 26 Εκ παραλλιλου προμθνύςῃσ hellipμθδενὶ (-) κρυφῇ δὲ κεῦκε (+) μθ το πεισ ςε κανζναν ndash κράτα το κρυφό|| πλεοναςμόσ κρυφῇ δὲ κεῦκε ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 27 Αντίκεςθ και μεταφορά ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 28 Επανάλθψθ αποκαλφπτει τα αιςκιματα τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ και τθ βεβαιότθτα ότι θ Αντιγόνθ κα πράξει τθν ταφι 29 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 30 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 31 Επανάλθψθ ενδεικτικι των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
2
1 Μφκοσ Ροια ςτοιχεία από το οικογενειακό δράμα τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ γίνονται εδϊ γνωςτά
[Οἰδίπου Ἀργείων να μελετιςετε τισ 3 γενιζσ ςυμφορϊν του μφκου των Λαβδακιδϊν ςτθν ειςαγωγι+
Να εξθγιςετε τι υπαινίςςεται ο Σοφοκλισ με τθ φράςθ laquoτῶν ἐχκρῶν κακάraquo (10) ςτθριηόμενοι και ςτθν υπόκεςθ τθσ τραγωδίασ Ικζτιδεσ του Ευριπίδθ Οι μθτζρεσ και οι γιοι εκείνων από τουσ Επτά που ζπεςαν ςτθ Κιβα ςυνοδευόμενοι από
τον βαςιλιά του Άργουσ Άδραςτο τον μόνο από τουσ Επτά που επζηθςε καταφεφγουν ςτθν Ακινα και εξαςφαλίηουν από τον Κθςζα τθ διαβεβαίωςθ ότι κα τουσ βοθκιςει να πάρουν τουσ νεκροφσ τουσ
2 Ήκοσ Να διαγράψετε τον χαρακτιρα τθσ Αντιγόνθσ ςτθριηόμενοι ςτα εκφραςτικά μζςα (ςχιματα λόγου ερωτιςεισ)
και ςτθ λζξθ laquoτὸν ςτρατθγὸνraquo(8) Να διαγράψετε τον χαρακτιρα τθσ Λςμινθσ ςτθριηόμενοι ςτα εκφραςτικά μζςα και ςτισ φράςεισ laquoἘμοὶ μὲν
οὐδεὶσ μῦκοσraquo (11) και laquoοὔτrsquo εὐτυχοῦςα μᾶλλον οὔτrsquo ἀτωμένθraquo(17) Εντοπίηετε ςτουσ ςτίχουσ 1-17 τθν ςοφόκλεια τεχνικι τθσ φωτοςκίαςθσ των χαρακτιρων
3 Λζξθ Να αναφζρετε τα ςχιματα λόγου που αιςκθτοποιοφν τθν τραγικότθτα τθσ ηωισ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ
να μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ]
Να ςυγκρίνετε τον τρόπο παρουςίαςθσ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο με εκείνον ςτο ςτίχο 155 Κορυφαίοσ Αλλά να ο Κρζοντασ του Μενοικζα μπαίνει
4 Όψθ Ρϊσ φαντάηεςτε ντυμζνεσ τθν Αντιγόνθ και τθν Λςμινθ να μελετιςετε τθν ειςαγωγι laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo]
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο ςτθριηόμενοι ςε κειμενικοφσ δείκτεσ
5 Διάνοια Στθριηόμενοι ςτο ριμα laquoφαςιraquo(7) να ςχολιάςετε τθ κζςθ τθσ γυναίκασ ςτθν αρχαία Ακινα
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ιμουνα ςίγουρθ γι αυτό ςε φϊναξα εδϊ ζξω από τισ πφλεσ τθσ αυλισ μόνθ ςου να μ ακοφςεισ
ΙΜΗΝΗ Μα τι ςυμβαίνει Ταραχι ο λόγοσ ςου δθλϊνει
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μιπωσ δεν ζχει ο Κρζοντασ τα δυο μασ τα αδζλφια το να καμμζνο με τιμζσ και τ άλλο ατιμαςμζνο Λζνε πωσ τον Ετεοκλι ςφμφωνα με το δίκιο και με το νόμο που κρατεί τον ζκαψε ςτο χϊμα ϊςτε να πάει ςτουσ νεκροφσ με τισ τιμζσ που πρζπει Το κακοκάνατο κορμί όμωσ του Ρολυνείκθ εβγικε λζει διαταγι κανείσ να μθν το κάψει κι οφτε κανείσ ςτθν πόλθ αυτι πρζπει να το κρθνιςει μα να τ αφιςουν άκλαυτο κι άταφο για τα όρνια γλυκιά τρυφι που ψάχνουνε να φάνε λιμαςμζνα Αυτά λζνε ο Κρζοντασ για ςζνα και για μζνα για μζνα ναι ο αγακόσ ζχει διακθρφξειmiddot και πωσ κα ρκει ςε λίγο εδϊ για όςουσ δεν τα ξζρουν
να τουσ τα πει ξεκάκαραmiddot και κεωρεί το κζμα όχι ωσ κάτι αψιφιςτο μα όποιοσ το τολμιςει κα βρει με λικοβολιςμό κάνατο απ τθν πόλθ Ζτςι ζχουν τα πράγματα για ςζναmiddot και κα δείξεισ αν είςαι από ευγενικι γενιά ι τθν ντροπιάηεισ
και τϊρα τθν λζει αναλυτικά ςτθν Λςμινθ Ο Σοφοκλισ δικαιολογθμζνα βάηει τον Κρζοντα ςτο Αrsquo επειςόδιο να επαναλάβει τθ διαταγι ςτ 193- 206
διακιρυξα για τα παιδιά του Οιδίποδα τον Ετεοκλι που χάκθκε ςαν ιρωασ ςτθ μάχθ υπεραςπίηοντασ τθν πόλθ του τάφοσ να τον δεχκεί με προςφορζσ τιμισ κακϊσ αρμόηει ςτουσ ιρωεσ νεκροφσ Τον αδερφό του πάλι τον Πολυνείκθ εννοϊ που χϊρα πατρικι και ντόπιουσ κεοφσ εξόριςτοσ γυρνϊντασ κζλθςε πζρα για πζρα
να πυρπολιςει δικό του αίμα κζλθςε να πιει δικοφσ του ςτθ ςκλαβιά να ςφρει αυτόν λζω ςτθν πόλθ τοφτθ βγικε προςταγι κανείσ να μθ νεκροςτολίςει να μθ κρθνιςει κανείσ να τον αφιςουν άκαφτο κορμί ρθμάδι τα ςκυλιά να τον ξεςκίςουν και τα όρνια
Τι αποκρφπτει θ Αντιγόνθ και γιατί
12 Ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ για τθν απάκεια τθσ Λςμινθσ 13 Μεταφορά από τθν τρικυμιςμζνθ και ςκοτεινι κάλαςςα αποκαλυπτικι για τον τρόπο αντίδραςθσ τθσ Αντιγόνθσ 14 Ερϊτθςθ και περίφραςθ (περιφραςτικό τφποσ παρακειμζνου ) ψυχικι ζνταςθ και αγανάκτθςθ Αντιγόνθσ 15 Ετυμολογικό ςχιμα ςὺν δίκῃ χρθςκεὶσ δικαίᾳ θ Αντιγόνθ δείχνει πόςο ςυμφωνεί με τθν ταφι του Ετεοκλι Απλϊσ διαφωνεί με τθν απαγόρευςθ ταφισ του Ρολυνείκθ 16 Ρρωκφςτερο δείχνει εμφατικά πόςο ενοχλεί τθν Αντιγόνθ θ απαγόρευςθ τθσ ταφισ 17 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα πολφ γενναίοσ είναι που τα βάηει με νεκροφσ Ρολφ θκικόσ είναι που παραβιάηει τουσ άγραφουσ νόμουσ
4
Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ κακόριςε ωσ ποινι για τον παραβάτθ τθσ διαταγισ του τον laquoδθμόλευςτονraquo κάνατο δθλαδι κάνατο με δθμόςιο λικοβολιςμό που αφοροφςε τουσ προδότεσ και τουσ ιερόςυλουσ Ο Κρζοντασ ςτο τζλοσ του Γrsquo επειςοδίου μετά τθν ςφγκρουςι του με τον Αίμονα αλλάηει τθν τιμωρία ςτ773-776
ΚΡΕΟΝΣΑ Θα πάω ςε απάτθτο από ανκρϊπουσ τόπο και κα τθν κλείςω ηωντανι μεσ ςε ςπθλιά του βράχου βάηοντασ λιγοςτι τροφι μονάχα για το ξόρκι για ν αποφφγει θ πόλθ μασ το μίαςμα από τοφτθ
Μπορείτε να υποψιαςτείτε γιατί ο Κρζοντασ άλλαξε τθν απόφαςι του
2 Ήκοσ Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ ζχει βγάλει μια διαταγι laquoπανδήμῳ πόλειraquo(7) και laquoἀςτοῖςί hellipἐκκεκθρῦχκαιraquo (27)
Στουσ ςτίχουσ 31-32 όμωσ θ ίδια πάλι λζει ότι τθ διαταγι τθν ζβγαλε ο Κρζοντασ laquoςοὶ κἀμοίraquo Εξθγιςτε τθν αντίφαςθ αυτι λαμβάνοντασ υπόψθ α τθ χαρά τθσ παρόδου του χοροφ που επιβεβαιϊνει τθν Αντιγόνθ β τουσ προςωπικοφσ φόβουσ του Κρζοντα ωσ νζου θγζτθ γ τισ ςτερεοτυπικζσ αρχαιοελλθνικζσ αντιλιψεισ για τθ κζςθ τθσ γυναίκασ
laquoλέγω γὰρ κἀμέraquo Αν ιςαςτε εςείσ ο υποκριτισ τθσ Αντιγόνθσ πϊσ κα εκφωνοφςατε τθ φράςθ αυτι
3 Λζξθ Να αναφζρετε τα ςχιματα λόγου που διαγράφουν τθν ψυχικι κατάςταςθ τθσ Αντιγόνθσ να μελετιςετε τισ
υποςθμειϊςεισ+
Να εντοπίςετε τον ςτίχο εκείνο ο οποίοσ προοικονομεί τθν ζλευςθ του Κρζοντα και του χοροφ
4 Όψθ Να εντοπίςετε το ςκθνικό χϊρο ςτθριηόμενοι ςε κειμενικοφσ δείκτεσ
5 Διάνοια Ο Αριςτοτζλθσ πίςτευε ότι θ θκικι ιταν κζμα laquoζκουσraquo δθλαδι ςυνικειασ εξάςκθςθσ ςτισ ενάρετεσ πράξεισ Ο
Σοφοκλισ μζςα από τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ποια αντίλθψθ για τθν θκικι εκφράηει Για τθν απάντθςι ςασ να ςτθριχκείτε ςτον ςτ 38 laquoεἴτrsquo εὐγενὴσ πέφυκασ εἴτrsquo ἐςκλῶν κακήraquo
Στο άκουςμα των διαταγϊν του Κρζοντα δθμιουργοφνταν προφανϊσ ποικίλα ςυναιςκιματα και αντιδράςεισ ανάμεςα ςτουσ κεατζσ που παρακολουκοφςαν Αν εςείσ με μια χρονομθχανι βριςκόςαςτε ςτο 442πΧ και παρακολουκοφςατε κακιςμζνοι ςτα ικρία τθ διδαςκαλία τθσ Αντιγόνθσ ποιον κα υποςτθρίηατε τον Κρζοντα τθν Αντιγόνθ ι και τουσ δυο και γιατί 6 υντακτικό
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικά τισ υπογραμμιςμζνεσ δευτερεφουςεσ προτάςεισ του αρχαίου κειμζνου
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικζσ τισ μετοχζσ με ζντονα γράμματα εἰςορῶςι προκθρύξοντα
7 Γραμματικι
Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόςωπο του παρακειμζνου ΕΦ των
ἐξέπεμπον rarr
λέγουςι rarr
ἐκκεκθρῦχκαι rarr
ἄγειν rarr
Να γράψετε τισ πλάγιεσ πτϊςεισ του πλθκυντικοφ αρικμοφ του ουςιαςτικοφ laquoἔποσraquo
8 Λεξιλογικά Να ςυμπλθρϊςετε το κενό με μια λζξθ από το αε κείμενο ζτςι ϊςτε να ολοκλθρωκεί ο πιο
ΙΜΗΝΗ Τι παραπάνω δφςτυχθ αν όντωσ ζχουν ζτςι λφνοντασ είτε δζνοντασ κα ιταν να προςκζςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Σκζψου αν κα ςυνεργαςτείσ και κα με βοθκιςεισ ΙΜΗΝΗ Σε ποια πράξθ παράτολμθ Ροφ πάει το μυαλό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν κα ςθκϊςεισ το νεκρό μαηί μ αυτό το χζρι ΙΜΗΝΗ Μα να τον κάψεισ ςκζφτθκεσ τον αποκθρυγμζνο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον αδερφό μου βζβαια μαηί και το δικό ςου άμα εςφ δεν το δεχτείσmiddot και δε κα τον προδϊςω ΙΜΗΝΗ Ω δφςτυχθ Ο Κρζοντασ το ζχει απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να εμποδίςει χρζοσ μου δικαίωμα δεν ζχει ΙΜΗΝΗ Αλίμονο Σκζψου αδελφι πόςο πια μιςθμζνοσ και ντροπιαςμζνοσ χάκθκε ο δόλιοσ μασ πατζρασ που ριμαξε τα μάτια του με το δικό του χζρι ςαν ζφερε μόνοσ ςτο φωσ τα μαφρα κρίματά του Φςτερα θ γυναίκα του και μάνα του πια ζνα με τθν πολφπλεχτθ κθλειά ρθμάηει τθ ηωι τθσ Τρίτωςαν τα αδζλφια μασ τα δυο που ςε μια μζρα τα μαφρα αλλθλοςφάχτθκαν κι ο ζνασ απ το χζρι του άλλου βρικε κάνατο πικρό καταραμζνο Και τϊρα εμείσ που μείναμε ζρμεσ και μόνεσ ςκζψου πόςο φρικτότερα κι οι δυο κ αφανιςτοφμε αν ίςωσ παράνομα αψθφιςουμε τθ δφναμθ τυράννου Βάλε καλά μεσ ςτο μυαλό πωσ είμαςτε γυναίκεσ και πόλεμο ν ανοίξουμε με άνδρεσ δεν μποροφμε Κι ζπειτα αφοφ μασ κυβερνοφν πιο δυνατοί ςτ αλικεια κι αυτά πρζπει ν ακοφςουμε και πιο ςκλθρά ακόμα Γι αυτό κι εγϊ γυρεφοντασ απ τουσ νεκροφσ ςυγγνϊμθ που αναγκάηομαι ς αυτό παρά τθ κζλθςι μου κα υποταχτϊ ςτουσ άρχοντεσmiddot είναι κακάρια τρζλα να κζλεισ ότι ξεπερνάει τθ δφναμθ που ζχεισ
1 Μφκοσ Να αφθγθκείτε το μφκο των Λαβδακιδϊν ςτθριηόμενοι ςτα λόγια τθσ Λςμινθσ ςτ 49-57 και ειδικότερα ςτισ λζξεισ πατὴρ
(49) μήτθρ (53) ἀδελφὼ (55) να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ+
2 Ήκοσ
Θ Λςμινθ επιχειρθματολογεί προςπακϊντασ να αποτρζψει τθν Αντιγόνθ από τθν ειλθμμζνθ απόφαςθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ παρά τισ διαταγζσ του νεόκοπου βαςιλιά Κρζοντα Ραρατίκενται τα 4 επιχειριματά τθσ Να τα ελζγξετε
ςτθριηόμενοι ςτισ οδθγίεσ που ςασ δίνονται
18 Ραροιμιακι ζκφραςθ αμθχανίασ ενδεικτικι τθσ ταραχισ τθσ Λςμινθσ 19 Σχεδόν ςυνϊνυμα ριματα αλλά το πρϊτο ζχει γενικότερθ ςθμαςία Θ πρόκεςθ laquoξυνraquo με τθν επανάλθψι τθσ δείχνει εμφατικά τθ κζλθςθ τθσ Αντιγόνθσ να ςυμπράξει μαηί τθσ και θ Λςμινθ ςε ζνα ζργο που ιδθ ζχει αποφαςίςει θ ίδια θ Αντιγόνθ να υλοποιιςει 20 Οι ερωτιςεισ τθσ Λςμινθσ δείχνουν τθ διςτακτικότθτά τθσ
6
1ο επιχείρθμα φοβάται τον κάνατο (με λικοβολιςμό) δθλαδι φοβάται να μθν ζχουν κακό κάνατο όπωσ οι προθγοφμενοι
τθσ γενιάσ τουσ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ ανατρζξτε ςτουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ οι προθγοφμενοι τθσ γενιάσ τουσ είχαν κακό
κάνατο Θ επικείμενθ πράξθ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ζχει καμιά ςχζςθ με τισ πράξεισ εκείνων)
2ο επιχείρθμα θ γυναικεία φφςθ είναι αδφναμθ και δεν μπορεί να τα βάηουν οι γυναίκεσ με τουσ άντρεσ (οδθγία ελζγχου
επιχειριματοσ για τθν εποχι εκείνθ τόςο του μφκου όςο και του Ακθναϊκοφ κοινοφ θ άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Σκεφτείτε όμωσ
πωσ ιταν γνωςτζσ από το μφκο και δυναμικζσ γυναίκεσ πχ θ Θλζκτρα θ Μιδεια θ Άλκθςτθ)
3ο επιχείρθμα πρζπει να υποταςςόμαςτε ςτισ εντολζσ του μονάρχθ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ για τθν εποχι του μφκου θ
άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Ιταν όμωσ και για τθν εποχι του Ακθναϊκοφ κοινοφ Μελετιςτε και τα λόγια τθσ ίδιασ τθσ Λςμινθσ ςτον
ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ)
4ο επιχείρθμα αδυναμία χαρακτιρα το να κάνει κάποιοσ κάτι πάνω από τισ δυνάμεισ του είναι τρζλα (οδθγία ελζγχου
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Οφτε και ςε παρακαλϊ οφτε κι αν το κελιςεισ μαηί μου να ςυνεργαςτείσ τϊρα πια κα χαιρόμουν Ζχε τθ γνϊςθ που κρατείσmiddot εκείνον κα τον κάψω εγϊmiddot τιμι μου ο κάνατοσ κάνοντασ τζτοια πράξθ Αγαπθμζνθ απ αυτόν πλάι ς αγαπθμζνον κα κείτομαι για ιερό κρίμαmiddot πιότερο χρόνο πρζπει ν αρζςω ςτουσ νεκροφσ παρά ςε όςουσ ηοφνε Εκεί κά μαι αιϊνιαmiddot κι εςφ αν το νομίηεισ ατίμαηε ότι οι κεοί τίμιο κεωροφνε ΙΜΗΝΗ Δεν τ ατιμάηωmiddot δφναμθ μονάχα που δεν ζχω αντίκετα ςτθ κζλθςθ των πολιτϊν να πάω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αυτά να προφαςίηεςαιmiddot εγϊ όμωσ ςτον τάφο τον ακριβό μου αδελφό κα πάω να τον βάλω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό ςου δφςτυχθ Για ςζνα πόςο τρζμω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πχι να τρζμεισ και για μεmiddot βόλεψε τθ ηωι ςου ΙΜΗΝΗ Τα ςχζδιά ςου πουκενά να μθν τα φανερϊςεισmiddot κρφψου κινιςου μυςτικάmiddot ζτςι κι εγϊ κα κάνω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Φϊναξε και διαλάλθςεmiddot πιο μιςθτι κα είςαι τθ γλϊςςα ςου άμα κρατάσ αν δεν τα πεισ ςε όλουσ ΙΜΗΝΗ Κερμι για πράγματα ψυχρά που είναι θ καρδιά ςουhellip ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ξζρω νά μαι αρεςτι ς όςουσ κυρίωσ πρζπει ΙΜΗΝΗ Αν το μπορζςεισ βζβαιαmiddot τ αδφνατα γυρεφεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πταν κα δω πωσ δεν μπορϊ τότε κα ςταματιςω ΙΜΗΝΗ Απ τθν αρχι τ αδφνατα να κυνθγάσ δεν πρζπει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν ςυνεχίςεισ να τα λεσ κι εγϊ κα ςε μιςιςω κα ςε μιςιςει κι ο νεκρόσ όταν κα πασ κοντά του Άςε με εμζ και τθν τρελι τθν άμυαλι μου γνϊςθ να πάκουμε τθ ςυμφορά που λεσmiddot μα δε κα πάκω τίποτα το φρικτότερο να μθν πεκάνω τίμια ΙΜΗΝΗ Αν το νομίηεισ πιγαινεmiddot να ξζρεισ όμωσ ότι χωρίσ το νου τραβάσ μπροςτά μα φίλθ για τουσ φίλουσ
22 Επανάλθψθ εμφατικά θ αδελφικι αγάπθ 23 Οξφμωρο όςιο για τουσ κεοφσ κακό για τον άνκρωπο- Κρζοντα 24 Ρερίφραςθ για ζνδειξθ τθσ ζνταςθσ 25 Μεταφορά και ειρωνεία 26 Εκ παραλλιλου προμθνύςῃσ hellipμθδενὶ (-) κρυφῇ δὲ κεῦκε (+) μθ το πεισ ςε κανζναν ndash κράτα το κρυφό|| πλεοναςμόσ κρυφῇ δὲ κεῦκε ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 27 Αντίκεςθ και μεταφορά ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 28 Επανάλθψθ αποκαλφπτει τα αιςκιματα τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ και τθ βεβαιότθτα ότι θ Αντιγόνθ κα πράξει τθν ταφι 29 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 30 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 31 Επανάλθψθ ενδεικτικι των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
3
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πρόλογοσ Η Αντιγόνθ ανακοινϊνει ςτθν Ιςμινθ τθν πρόκεςι τθσ να κάψει τον αδερφό τουσ Πολυνείκθ
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ιμουνα ςίγουρθ γι αυτό ςε φϊναξα εδϊ ζξω από τισ πφλεσ τθσ αυλισ μόνθ ςου να μ ακοφςεισ
ΙΜΗΝΗ Μα τι ςυμβαίνει Ταραχι ο λόγοσ ςου δθλϊνει
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μιπωσ δεν ζχει ο Κρζοντασ τα δυο μασ τα αδζλφια το να καμμζνο με τιμζσ και τ άλλο ατιμαςμζνο Λζνε πωσ τον Ετεοκλι ςφμφωνα με το δίκιο και με το νόμο που κρατεί τον ζκαψε ςτο χϊμα ϊςτε να πάει ςτουσ νεκροφσ με τισ τιμζσ που πρζπει Το κακοκάνατο κορμί όμωσ του Ρολυνείκθ εβγικε λζει διαταγι κανείσ να μθν το κάψει κι οφτε κανείσ ςτθν πόλθ αυτι πρζπει να το κρθνιςει μα να τ αφιςουν άκλαυτο κι άταφο για τα όρνια γλυκιά τρυφι που ψάχνουνε να φάνε λιμαςμζνα Αυτά λζνε ο Κρζοντασ για ςζνα και για μζνα για μζνα ναι ο αγακόσ ζχει διακθρφξειmiddot και πωσ κα ρκει ςε λίγο εδϊ για όςουσ δεν τα ξζρουν
να τουσ τα πει ξεκάκαραmiddot και κεωρεί το κζμα όχι ωσ κάτι αψιφιςτο μα όποιοσ το τολμιςει κα βρει με λικοβολιςμό κάνατο απ τθν πόλθ Ζτςι ζχουν τα πράγματα για ςζναmiddot και κα δείξεισ αν είςαι από ευγενικι γενιά ι τθν ντροπιάηεισ
και τϊρα τθν λζει αναλυτικά ςτθν Λςμινθ Ο Σοφοκλισ δικαιολογθμζνα βάηει τον Κρζοντα ςτο Αrsquo επειςόδιο να επαναλάβει τθ διαταγι ςτ 193- 206
διακιρυξα για τα παιδιά του Οιδίποδα τον Ετεοκλι που χάκθκε ςαν ιρωασ ςτθ μάχθ υπεραςπίηοντασ τθν πόλθ του τάφοσ να τον δεχκεί με προςφορζσ τιμισ κακϊσ αρμόηει ςτουσ ιρωεσ νεκροφσ Τον αδερφό του πάλι τον Πολυνείκθ εννοϊ που χϊρα πατρικι και ντόπιουσ κεοφσ εξόριςτοσ γυρνϊντασ κζλθςε πζρα για πζρα
να πυρπολιςει δικό του αίμα κζλθςε να πιει δικοφσ του ςτθ ςκλαβιά να ςφρει αυτόν λζω ςτθν πόλθ τοφτθ βγικε προςταγι κανείσ να μθ νεκροςτολίςει να μθ κρθνιςει κανείσ να τον αφιςουν άκαφτο κορμί ρθμάδι τα ςκυλιά να τον ξεςκίςουν και τα όρνια
Τι αποκρφπτει θ Αντιγόνθ και γιατί
12 Ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ για τθν απάκεια τθσ Λςμινθσ 13 Μεταφορά από τθν τρικυμιςμζνθ και ςκοτεινι κάλαςςα αποκαλυπτικι για τον τρόπο αντίδραςθσ τθσ Αντιγόνθσ 14 Ερϊτθςθ και περίφραςθ (περιφραςτικό τφποσ παρακειμζνου ) ψυχικι ζνταςθ και αγανάκτθςθ Αντιγόνθσ 15 Ετυμολογικό ςχιμα ςὺν δίκῃ χρθςκεὶσ δικαίᾳ θ Αντιγόνθ δείχνει πόςο ςυμφωνεί με τθν ταφι του Ετεοκλι Απλϊσ διαφωνεί με τθν απαγόρευςθ ταφισ του Ρολυνείκθ 16 Ρρωκφςτερο δείχνει εμφατικά πόςο ενοχλεί τθν Αντιγόνθ θ απαγόρευςθ τθσ ταφισ 17 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα πολφ γενναίοσ είναι που τα βάηει με νεκροφσ Ρολφ θκικόσ είναι που παραβιάηει τουσ άγραφουσ νόμουσ
4
Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ κακόριςε ωσ ποινι για τον παραβάτθ τθσ διαταγισ του τον laquoδθμόλευςτονraquo κάνατο δθλαδι κάνατο με δθμόςιο λικοβολιςμό που αφοροφςε τουσ προδότεσ και τουσ ιερόςυλουσ Ο Κρζοντασ ςτο τζλοσ του Γrsquo επειςοδίου μετά τθν ςφγκρουςι του με τον Αίμονα αλλάηει τθν τιμωρία ςτ773-776
ΚΡΕΟΝΣΑ Θα πάω ςε απάτθτο από ανκρϊπουσ τόπο και κα τθν κλείςω ηωντανι μεσ ςε ςπθλιά του βράχου βάηοντασ λιγοςτι τροφι μονάχα για το ξόρκι για ν αποφφγει θ πόλθ μασ το μίαςμα από τοφτθ
Μπορείτε να υποψιαςτείτε γιατί ο Κρζοντασ άλλαξε τθν απόφαςι του
2 Ήκοσ Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ ζχει βγάλει μια διαταγι laquoπανδήμῳ πόλειraquo(7) και laquoἀςτοῖςί hellipἐκκεκθρῦχκαιraquo (27)
Στουσ ςτίχουσ 31-32 όμωσ θ ίδια πάλι λζει ότι τθ διαταγι τθν ζβγαλε ο Κρζοντασ laquoςοὶ κἀμοίraquo Εξθγιςτε τθν αντίφαςθ αυτι λαμβάνοντασ υπόψθ α τθ χαρά τθσ παρόδου του χοροφ που επιβεβαιϊνει τθν Αντιγόνθ β τουσ προςωπικοφσ φόβουσ του Κρζοντα ωσ νζου θγζτθ γ τισ ςτερεοτυπικζσ αρχαιοελλθνικζσ αντιλιψεισ για τθ κζςθ τθσ γυναίκασ
laquoλέγω γὰρ κἀμέraquo Αν ιςαςτε εςείσ ο υποκριτισ τθσ Αντιγόνθσ πϊσ κα εκφωνοφςατε τθ φράςθ αυτι
3 Λζξθ Να αναφζρετε τα ςχιματα λόγου που διαγράφουν τθν ψυχικι κατάςταςθ τθσ Αντιγόνθσ να μελετιςετε τισ
υποςθμειϊςεισ+
Να εντοπίςετε τον ςτίχο εκείνο ο οποίοσ προοικονομεί τθν ζλευςθ του Κρζοντα και του χοροφ
4 Όψθ Να εντοπίςετε το ςκθνικό χϊρο ςτθριηόμενοι ςε κειμενικοφσ δείκτεσ
5 Διάνοια Ο Αριςτοτζλθσ πίςτευε ότι θ θκικι ιταν κζμα laquoζκουσraquo δθλαδι ςυνικειασ εξάςκθςθσ ςτισ ενάρετεσ πράξεισ Ο
Σοφοκλισ μζςα από τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ποια αντίλθψθ για τθν θκικι εκφράηει Για τθν απάντθςι ςασ να ςτθριχκείτε ςτον ςτ 38 laquoεἴτrsquo εὐγενὴσ πέφυκασ εἴτrsquo ἐςκλῶν κακήraquo
Στο άκουςμα των διαταγϊν του Κρζοντα δθμιουργοφνταν προφανϊσ ποικίλα ςυναιςκιματα και αντιδράςεισ ανάμεςα ςτουσ κεατζσ που παρακολουκοφςαν Αν εςείσ με μια χρονομθχανι βριςκόςαςτε ςτο 442πΧ και παρακολουκοφςατε κακιςμζνοι ςτα ικρία τθ διδαςκαλία τθσ Αντιγόνθσ ποιον κα υποςτθρίηατε τον Κρζοντα τθν Αντιγόνθ ι και τουσ δυο και γιατί 6 υντακτικό
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικά τισ υπογραμμιςμζνεσ δευτερεφουςεσ προτάςεισ του αρχαίου κειμζνου
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικζσ τισ μετοχζσ με ζντονα γράμματα εἰςορῶςι προκθρύξοντα
7 Γραμματικι
Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόςωπο του παρακειμζνου ΕΦ των
ἐξέπεμπον rarr
λέγουςι rarr
ἐκκεκθρῦχκαι rarr
ἄγειν rarr
Να γράψετε τισ πλάγιεσ πτϊςεισ του πλθκυντικοφ αρικμοφ του ουςιαςτικοφ laquoἔποσraquo
8 Λεξιλογικά Να ςυμπλθρϊςετε το κενό με μια λζξθ από το αε κείμενο ζτςι ϊςτε να ολοκλθρωκεί ο πιο
ΙΜΗΝΗ Τι παραπάνω δφςτυχθ αν όντωσ ζχουν ζτςι λφνοντασ είτε δζνοντασ κα ιταν να προςκζςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Σκζψου αν κα ςυνεργαςτείσ και κα με βοθκιςεισ ΙΜΗΝΗ Σε ποια πράξθ παράτολμθ Ροφ πάει το μυαλό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν κα ςθκϊςεισ το νεκρό μαηί μ αυτό το χζρι ΙΜΗΝΗ Μα να τον κάψεισ ςκζφτθκεσ τον αποκθρυγμζνο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον αδερφό μου βζβαια μαηί και το δικό ςου άμα εςφ δεν το δεχτείσmiddot και δε κα τον προδϊςω ΙΜΗΝΗ Ω δφςτυχθ Ο Κρζοντασ το ζχει απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να εμποδίςει χρζοσ μου δικαίωμα δεν ζχει ΙΜΗΝΗ Αλίμονο Σκζψου αδελφι πόςο πια μιςθμζνοσ και ντροπιαςμζνοσ χάκθκε ο δόλιοσ μασ πατζρασ που ριμαξε τα μάτια του με το δικό του χζρι ςαν ζφερε μόνοσ ςτο φωσ τα μαφρα κρίματά του Φςτερα θ γυναίκα του και μάνα του πια ζνα με τθν πολφπλεχτθ κθλειά ρθμάηει τθ ηωι τθσ Τρίτωςαν τα αδζλφια μασ τα δυο που ςε μια μζρα τα μαφρα αλλθλοςφάχτθκαν κι ο ζνασ απ το χζρι του άλλου βρικε κάνατο πικρό καταραμζνο Και τϊρα εμείσ που μείναμε ζρμεσ και μόνεσ ςκζψου πόςο φρικτότερα κι οι δυο κ αφανιςτοφμε αν ίςωσ παράνομα αψθφιςουμε τθ δφναμθ τυράννου Βάλε καλά μεσ ςτο μυαλό πωσ είμαςτε γυναίκεσ και πόλεμο ν ανοίξουμε με άνδρεσ δεν μποροφμε Κι ζπειτα αφοφ μασ κυβερνοφν πιο δυνατοί ςτ αλικεια κι αυτά πρζπει ν ακοφςουμε και πιο ςκλθρά ακόμα Γι αυτό κι εγϊ γυρεφοντασ απ τουσ νεκροφσ ςυγγνϊμθ που αναγκάηομαι ς αυτό παρά τθ κζλθςι μου κα υποταχτϊ ςτουσ άρχοντεσmiddot είναι κακάρια τρζλα να κζλεισ ότι ξεπερνάει τθ δφναμθ που ζχεισ
1 Μφκοσ Να αφθγθκείτε το μφκο των Λαβδακιδϊν ςτθριηόμενοι ςτα λόγια τθσ Λςμινθσ ςτ 49-57 και ειδικότερα ςτισ λζξεισ πατὴρ
(49) μήτθρ (53) ἀδελφὼ (55) να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ+
2 Ήκοσ
Θ Λςμινθ επιχειρθματολογεί προςπακϊντασ να αποτρζψει τθν Αντιγόνθ από τθν ειλθμμζνθ απόφαςθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ παρά τισ διαταγζσ του νεόκοπου βαςιλιά Κρζοντα Ραρατίκενται τα 4 επιχειριματά τθσ Να τα ελζγξετε
ςτθριηόμενοι ςτισ οδθγίεσ που ςασ δίνονται
18 Ραροιμιακι ζκφραςθ αμθχανίασ ενδεικτικι τθσ ταραχισ τθσ Λςμινθσ 19 Σχεδόν ςυνϊνυμα ριματα αλλά το πρϊτο ζχει γενικότερθ ςθμαςία Θ πρόκεςθ laquoξυνraquo με τθν επανάλθψι τθσ δείχνει εμφατικά τθ κζλθςθ τθσ Αντιγόνθσ να ςυμπράξει μαηί τθσ και θ Λςμινθ ςε ζνα ζργο που ιδθ ζχει αποφαςίςει θ ίδια θ Αντιγόνθ να υλοποιιςει 20 Οι ερωτιςεισ τθσ Λςμινθσ δείχνουν τθ διςτακτικότθτά τθσ
6
1ο επιχείρθμα φοβάται τον κάνατο (με λικοβολιςμό) δθλαδι φοβάται να μθν ζχουν κακό κάνατο όπωσ οι προθγοφμενοι
τθσ γενιάσ τουσ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ ανατρζξτε ςτουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ οι προθγοφμενοι τθσ γενιάσ τουσ είχαν κακό
κάνατο Θ επικείμενθ πράξθ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ζχει καμιά ςχζςθ με τισ πράξεισ εκείνων)
2ο επιχείρθμα θ γυναικεία φφςθ είναι αδφναμθ και δεν μπορεί να τα βάηουν οι γυναίκεσ με τουσ άντρεσ (οδθγία ελζγχου
επιχειριματοσ για τθν εποχι εκείνθ τόςο του μφκου όςο και του Ακθναϊκοφ κοινοφ θ άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Σκεφτείτε όμωσ
πωσ ιταν γνωςτζσ από το μφκο και δυναμικζσ γυναίκεσ πχ θ Θλζκτρα θ Μιδεια θ Άλκθςτθ)
3ο επιχείρθμα πρζπει να υποταςςόμαςτε ςτισ εντολζσ του μονάρχθ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ για τθν εποχι του μφκου θ
άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Ιταν όμωσ και για τθν εποχι του Ακθναϊκοφ κοινοφ Μελετιςτε και τα λόγια τθσ ίδιασ τθσ Λςμινθσ ςτον
ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ)
4ο επιχείρθμα αδυναμία χαρακτιρα το να κάνει κάποιοσ κάτι πάνω από τισ δυνάμεισ του είναι τρζλα (οδθγία ελζγχου
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Οφτε και ςε παρακαλϊ οφτε κι αν το κελιςεισ μαηί μου να ςυνεργαςτείσ τϊρα πια κα χαιρόμουν Ζχε τθ γνϊςθ που κρατείσmiddot εκείνον κα τον κάψω εγϊmiddot τιμι μου ο κάνατοσ κάνοντασ τζτοια πράξθ Αγαπθμζνθ απ αυτόν πλάι ς αγαπθμζνον κα κείτομαι για ιερό κρίμαmiddot πιότερο χρόνο πρζπει ν αρζςω ςτουσ νεκροφσ παρά ςε όςουσ ηοφνε Εκεί κά μαι αιϊνιαmiddot κι εςφ αν το νομίηεισ ατίμαηε ότι οι κεοί τίμιο κεωροφνε ΙΜΗΝΗ Δεν τ ατιμάηωmiddot δφναμθ μονάχα που δεν ζχω αντίκετα ςτθ κζλθςθ των πολιτϊν να πάω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αυτά να προφαςίηεςαιmiddot εγϊ όμωσ ςτον τάφο τον ακριβό μου αδελφό κα πάω να τον βάλω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό ςου δφςτυχθ Για ςζνα πόςο τρζμω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πχι να τρζμεισ και για μεmiddot βόλεψε τθ ηωι ςου ΙΜΗΝΗ Τα ςχζδιά ςου πουκενά να μθν τα φανερϊςεισmiddot κρφψου κινιςου μυςτικάmiddot ζτςι κι εγϊ κα κάνω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Φϊναξε και διαλάλθςεmiddot πιο μιςθτι κα είςαι τθ γλϊςςα ςου άμα κρατάσ αν δεν τα πεισ ςε όλουσ ΙΜΗΝΗ Κερμι για πράγματα ψυχρά που είναι θ καρδιά ςουhellip ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ξζρω νά μαι αρεςτι ς όςουσ κυρίωσ πρζπει ΙΜΗΝΗ Αν το μπορζςεισ βζβαιαmiddot τ αδφνατα γυρεφεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πταν κα δω πωσ δεν μπορϊ τότε κα ςταματιςω ΙΜΗΝΗ Απ τθν αρχι τ αδφνατα να κυνθγάσ δεν πρζπει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν ςυνεχίςεισ να τα λεσ κι εγϊ κα ςε μιςιςω κα ςε μιςιςει κι ο νεκρόσ όταν κα πασ κοντά του Άςε με εμζ και τθν τρελι τθν άμυαλι μου γνϊςθ να πάκουμε τθ ςυμφορά που λεσmiddot μα δε κα πάκω τίποτα το φρικτότερο να μθν πεκάνω τίμια ΙΜΗΝΗ Αν το νομίηεισ πιγαινεmiddot να ξζρεισ όμωσ ότι χωρίσ το νου τραβάσ μπροςτά μα φίλθ για τουσ φίλουσ
22 Επανάλθψθ εμφατικά θ αδελφικι αγάπθ 23 Οξφμωρο όςιο για τουσ κεοφσ κακό για τον άνκρωπο- Κρζοντα 24 Ρερίφραςθ για ζνδειξθ τθσ ζνταςθσ 25 Μεταφορά και ειρωνεία 26 Εκ παραλλιλου προμθνύςῃσ hellipμθδενὶ (-) κρυφῇ δὲ κεῦκε (+) μθ το πεισ ςε κανζναν ndash κράτα το κρυφό|| πλεοναςμόσ κρυφῇ δὲ κεῦκε ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 27 Αντίκεςθ και μεταφορά ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 28 Επανάλθψθ αποκαλφπτει τα αιςκιματα τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ και τθ βεβαιότθτα ότι θ Αντιγόνθ κα πράξει τθν ταφι 29 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 30 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 31 Επανάλθψθ ενδεικτικι των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
4
Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ κακόριςε ωσ ποινι για τον παραβάτθ τθσ διαταγισ του τον laquoδθμόλευςτονraquo κάνατο δθλαδι κάνατο με δθμόςιο λικοβολιςμό που αφοροφςε τουσ προδότεσ και τουσ ιερόςυλουσ Ο Κρζοντασ ςτο τζλοσ του Γrsquo επειςοδίου μετά τθν ςφγκρουςι του με τον Αίμονα αλλάηει τθν τιμωρία ςτ773-776
ΚΡΕΟΝΣΑ Θα πάω ςε απάτθτο από ανκρϊπουσ τόπο και κα τθν κλείςω ηωντανι μεσ ςε ςπθλιά του βράχου βάηοντασ λιγοςτι τροφι μονάχα για το ξόρκι για ν αποφφγει θ πόλθ μασ το μίαςμα από τοφτθ
Μπορείτε να υποψιαςτείτε γιατί ο Κρζοντασ άλλαξε τθν απόφαςι του
2 Ήκοσ Θ Αντιγόνθ λζει ότι ο Κρζοντασ ζχει βγάλει μια διαταγι laquoπανδήμῳ πόλειraquo(7) και laquoἀςτοῖςί hellipἐκκεκθρῦχκαιraquo (27)
Στουσ ςτίχουσ 31-32 όμωσ θ ίδια πάλι λζει ότι τθ διαταγι τθν ζβγαλε ο Κρζοντασ laquoςοὶ κἀμοίraquo Εξθγιςτε τθν αντίφαςθ αυτι λαμβάνοντασ υπόψθ α τθ χαρά τθσ παρόδου του χοροφ που επιβεβαιϊνει τθν Αντιγόνθ β τουσ προςωπικοφσ φόβουσ του Κρζοντα ωσ νζου θγζτθ γ τισ ςτερεοτυπικζσ αρχαιοελλθνικζσ αντιλιψεισ για τθ κζςθ τθσ γυναίκασ
laquoλέγω γὰρ κἀμέraquo Αν ιςαςτε εςείσ ο υποκριτισ τθσ Αντιγόνθσ πϊσ κα εκφωνοφςατε τθ φράςθ αυτι
3 Λζξθ Να αναφζρετε τα ςχιματα λόγου που διαγράφουν τθν ψυχικι κατάςταςθ τθσ Αντιγόνθσ να μελετιςετε τισ
υποςθμειϊςεισ+
Να εντοπίςετε τον ςτίχο εκείνο ο οποίοσ προοικονομεί τθν ζλευςθ του Κρζοντα και του χοροφ
4 Όψθ Να εντοπίςετε το ςκθνικό χϊρο ςτθριηόμενοι ςε κειμενικοφσ δείκτεσ
5 Διάνοια Ο Αριςτοτζλθσ πίςτευε ότι θ θκικι ιταν κζμα laquoζκουσraquo δθλαδι ςυνικειασ εξάςκθςθσ ςτισ ενάρετεσ πράξεισ Ο
Σοφοκλισ μζςα από τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ποια αντίλθψθ για τθν θκικι εκφράηει Για τθν απάντθςι ςασ να ςτθριχκείτε ςτον ςτ 38 laquoεἴτrsquo εὐγενὴσ πέφυκασ εἴτrsquo ἐςκλῶν κακήraquo
Στο άκουςμα των διαταγϊν του Κρζοντα δθμιουργοφνταν προφανϊσ ποικίλα ςυναιςκιματα και αντιδράςεισ ανάμεςα ςτουσ κεατζσ που παρακολουκοφςαν Αν εςείσ με μια χρονομθχανι βριςκόςαςτε ςτο 442πΧ και παρακολουκοφςατε κακιςμζνοι ςτα ικρία τθ διδαςκαλία τθσ Αντιγόνθσ ποιον κα υποςτθρίηατε τον Κρζοντα τθν Αντιγόνθ ι και τουσ δυο και γιατί 6 υντακτικό
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικά τισ υπογραμμιςμζνεσ δευτερεφουςεσ προτάςεισ του αρχαίου κειμζνου
Να χαρακτθρίςετε ςυντακτικζσ τισ μετοχζσ με ζντονα γράμματα εἰςορῶςι προκθρύξοντα
7 Γραμματικι
Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόςωπο του παρακειμζνου ΕΦ των
ἐξέπεμπον rarr
λέγουςι rarr
ἐκκεκθρῦχκαι rarr
ἄγειν rarr
Να γράψετε τισ πλάγιεσ πτϊςεισ του πλθκυντικοφ αρικμοφ του ουςιαςτικοφ laquoἔποσraquo
8 Λεξιλογικά Να ςυμπλθρϊςετε το κενό με μια λζξθ από το αε κείμενο ζτςι ϊςτε να ολοκλθρωκεί ο πιο
ΙΜΗΝΗ Τι παραπάνω δφςτυχθ αν όντωσ ζχουν ζτςι λφνοντασ είτε δζνοντασ κα ιταν να προςκζςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Σκζψου αν κα ςυνεργαςτείσ και κα με βοθκιςεισ ΙΜΗΝΗ Σε ποια πράξθ παράτολμθ Ροφ πάει το μυαλό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν κα ςθκϊςεισ το νεκρό μαηί μ αυτό το χζρι ΙΜΗΝΗ Μα να τον κάψεισ ςκζφτθκεσ τον αποκθρυγμζνο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον αδερφό μου βζβαια μαηί και το δικό ςου άμα εςφ δεν το δεχτείσmiddot και δε κα τον προδϊςω ΙΜΗΝΗ Ω δφςτυχθ Ο Κρζοντασ το ζχει απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να εμποδίςει χρζοσ μου δικαίωμα δεν ζχει ΙΜΗΝΗ Αλίμονο Σκζψου αδελφι πόςο πια μιςθμζνοσ και ντροπιαςμζνοσ χάκθκε ο δόλιοσ μασ πατζρασ που ριμαξε τα μάτια του με το δικό του χζρι ςαν ζφερε μόνοσ ςτο φωσ τα μαφρα κρίματά του Φςτερα θ γυναίκα του και μάνα του πια ζνα με τθν πολφπλεχτθ κθλειά ρθμάηει τθ ηωι τθσ Τρίτωςαν τα αδζλφια μασ τα δυο που ςε μια μζρα τα μαφρα αλλθλοςφάχτθκαν κι ο ζνασ απ το χζρι του άλλου βρικε κάνατο πικρό καταραμζνο Και τϊρα εμείσ που μείναμε ζρμεσ και μόνεσ ςκζψου πόςο φρικτότερα κι οι δυο κ αφανιςτοφμε αν ίςωσ παράνομα αψθφιςουμε τθ δφναμθ τυράννου Βάλε καλά μεσ ςτο μυαλό πωσ είμαςτε γυναίκεσ και πόλεμο ν ανοίξουμε με άνδρεσ δεν μποροφμε Κι ζπειτα αφοφ μασ κυβερνοφν πιο δυνατοί ςτ αλικεια κι αυτά πρζπει ν ακοφςουμε και πιο ςκλθρά ακόμα Γι αυτό κι εγϊ γυρεφοντασ απ τουσ νεκροφσ ςυγγνϊμθ που αναγκάηομαι ς αυτό παρά τθ κζλθςι μου κα υποταχτϊ ςτουσ άρχοντεσmiddot είναι κακάρια τρζλα να κζλεισ ότι ξεπερνάει τθ δφναμθ που ζχεισ
1 Μφκοσ Να αφθγθκείτε το μφκο των Λαβδακιδϊν ςτθριηόμενοι ςτα λόγια τθσ Λςμινθσ ςτ 49-57 και ειδικότερα ςτισ λζξεισ πατὴρ
(49) μήτθρ (53) ἀδελφὼ (55) να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ+
2 Ήκοσ
Θ Λςμινθ επιχειρθματολογεί προςπακϊντασ να αποτρζψει τθν Αντιγόνθ από τθν ειλθμμζνθ απόφαςθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ παρά τισ διαταγζσ του νεόκοπου βαςιλιά Κρζοντα Ραρατίκενται τα 4 επιχειριματά τθσ Να τα ελζγξετε
ςτθριηόμενοι ςτισ οδθγίεσ που ςασ δίνονται
18 Ραροιμιακι ζκφραςθ αμθχανίασ ενδεικτικι τθσ ταραχισ τθσ Λςμινθσ 19 Σχεδόν ςυνϊνυμα ριματα αλλά το πρϊτο ζχει γενικότερθ ςθμαςία Θ πρόκεςθ laquoξυνraquo με τθν επανάλθψι τθσ δείχνει εμφατικά τθ κζλθςθ τθσ Αντιγόνθσ να ςυμπράξει μαηί τθσ και θ Λςμινθ ςε ζνα ζργο που ιδθ ζχει αποφαςίςει θ ίδια θ Αντιγόνθ να υλοποιιςει 20 Οι ερωτιςεισ τθσ Λςμινθσ δείχνουν τθ διςτακτικότθτά τθσ
6
1ο επιχείρθμα φοβάται τον κάνατο (με λικοβολιςμό) δθλαδι φοβάται να μθν ζχουν κακό κάνατο όπωσ οι προθγοφμενοι
τθσ γενιάσ τουσ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ ανατρζξτε ςτουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ οι προθγοφμενοι τθσ γενιάσ τουσ είχαν κακό
κάνατο Θ επικείμενθ πράξθ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ζχει καμιά ςχζςθ με τισ πράξεισ εκείνων)
2ο επιχείρθμα θ γυναικεία φφςθ είναι αδφναμθ και δεν μπορεί να τα βάηουν οι γυναίκεσ με τουσ άντρεσ (οδθγία ελζγχου
επιχειριματοσ για τθν εποχι εκείνθ τόςο του μφκου όςο και του Ακθναϊκοφ κοινοφ θ άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Σκεφτείτε όμωσ
πωσ ιταν γνωςτζσ από το μφκο και δυναμικζσ γυναίκεσ πχ θ Θλζκτρα θ Μιδεια θ Άλκθςτθ)
3ο επιχείρθμα πρζπει να υποταςςόμαςτε ςτισ εντολζσ του μονάρχθ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ για τθν εποχι του μφκου θ
άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Ιταν όμωσ και για τθν εποχι του Ακθναϊκοφ κοινοφ Μελετιςτε και τα λόγια τθσ ίδιασ τθσ Λςμινθσ ςτον
ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ)
4ο επιχείρθμα αδυναμία χαρακτιρα το να κάνει κάποιοσ κάτι πάνω από τισ δυνάμεισ του είναι τρζλα (οδθγία ελζγχου
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Οφτε και ςε παρακαλϊ οφτε κι αν το κελιςεισ μαηί μου να ςυνεργαςτείσ τϊρα πια κα χαιρόμουν Ζχε τθ γνϊςθ που κρατείσmiddot εκείνον κα τον κάψω εγϊmiddot τιμι μου ο κάνατοσ κάνοντασ τζτοια πράξθ Αγαπθμζνθ απ αυτόν πλάι ς αγαπθμζνον κα κείτομαι για ιερό κρίμαmiddot πιότερο χρόνο πρζπει ν αρζςω ςτουσ νεκροφσ παρά ςε όςουσ ηοφνε Εκεί κά μαι αιϊνιαmiddot κι εςφ αν το νομίηεισ ατίμαηε ότι οι κεοί τίμιο κεωροφνε ΙΜΗΝΗ Δεν τ ατιμάηωmiddot δφναμθ μονάχα που δεν ζχω αντίκετα ςτθ κζλθςθ των πολιτϊν να πάω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αυτά να προφαςίηεςαιmiddot εγϊ όμωσ ςτον τάφο τον ακριβό μου αδελφό κα πάω να τον βάλω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό ςου δφςτυχθ Για ςζνα πόςο τρζμω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πχι να τρζμεισ και για μεmiddot βόλεψε τθ ηωι ςου ΙΜΗΝΗ Τα ςχζδιά ςου πουκενά να μθν τα φανερϊςεισmiddot κρφψου κινιςου μυςτικάmiddot ζτςι κι εγϊ κα κάνω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Φϊναξε και διαλάλθςεmiddot πιο μιςθτι κα είςαι τθ γλϊςςα ςου άμα κρατάσ αν δεν τα πεισ ςε όλουσ ΙΜΗΝΗ Κερμι για πράγματα ψυχρά που είναι θ καρδιά ςουhellip ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ξζρω νά μαι αρεςτι ς όςουσ κυρίωσ πρζπει ΙΜΗΝΗ Αν το μπορζςεισ βζβαιαmiddot τ αδφνατα γυρεφεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πταν κα δω πωσ δεν μπορϊ τότε κα ςταματιςω ΙΜΗΝΗ Απ τθν αρχι τ αδφνατα να κυνθγάσ δεν πρζπει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν ςυνεχίςεισ να τα λεσ κι εγϊ κα ςε μιςιςω κα ςε μιςιςει κι ο νεκρόσ όταν κα πασ κοντά του Άςε με εμζ και τθν τρελι τθν άμυαλι μου γνϊςθ να πάκουμε τθ ςυμφορά που λεσmiddot μα δε κα πάκω τίποτα το φρικτότερο να μθν πεκάνω τίμια ΙΜΗΝΗ Αν το νομίηεισ πιγαινεmiddot να ξζρεισ όμωσ ότι χωρίσ το νου τραβάσ μπροςτά μα φίλθ για τουσ φίλουσ
22 Επανάλθψθ εμφατικά θ αδελφικι αγάπθ 23 Οξφμωρο όςιο για τουσ κεοφσ κακό για τον άνκρωπο- Κρζοντα 24 Ρερίφραςθ για ζνδειξθ τθσ ζνταςθσ 25 Μεταφορά και ειρωνεία 26 Εκ παραλλιλου προμθνύςῃσ hellipμθδενὶ (-) κρυφῇ δὲ κεῦκε (+) μθ το πεισ ςε κανζναν ndash κράτα το κρυφό|| πλεοναςμόσ κρυφῇ δὲ κεῦκε ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 27 Αντίκεςθ και μεταφορά ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 28 Επανάλθψθ αποκαλφπτει τα αιςκιματα τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ και τθ βεβαιότθτα ότι θ Αντιγόνθ κα πράξει τθν ταφι 29 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 30 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 31 Επανάλθψθ ενδεικτικι των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
5
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πρόλογοσ Η Αντιγόνθ ανακοινϊνει ςτθν Ιςμινθ τθν πρόκεςι τθσ να κάψει τον αδερφό τουσ Πολυνείκθ
ΙΜΗΝΗ Τι παραπάνω δφςτυχθ αν όντωσ ζχουν ζτςι λφνοντασ είτε δζνοντασ κα ιταν να προςκζςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Σκζψου αν κα ςυνεργαςτείσ και κα με βοθκιςεισ ΙΜΗΝΗ Σε ποια πράξθ παράτολμθ Ροφ πάει το μυαλό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν κα ςθκϊςεισ το νεκρό μαηί μ αυτό το χζρι ΙΜΗΝΗ Μα να τον κάψεισ ςκζφτθκεσ τον αποκθρυγμζνο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον αδερφό μου βζβαια μαηί και το δικό ςου άμα εςφ δεν το δεχτείσmiddot και δε κα τον προδϊςω ΙΜΗΝΗ Ω δφςτυχθ Ο Κρζοντασ το ζχει απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να εμποδίςει χρζοσ μου δικαίωμα δεν ζχει ΙΜΗΝΗ Αλίμονο Σκζψου αδελφι πόςο πια μιςθμζνοσ και ντροπιαςμζνοσ χάκθκε ο δόλιοσ μασ πατζρασ που ριμαξε τα μάτια του με το δικό του χζρι ςαν ζφερε μόνοσ ςτο φωσ τα μαφρα κρίματά του Φςτερα θ γυναίκα του και μάνα του πια ζνα με τθν πολφπλεχτθ κθλειά ρθμάηει τθ ηωι τθσ Τρίτωςαν τα αδζλφια μασ τα δυο που ςε μια μζρα τα μαφρα αλλθλοςφάχτθκαν κι ο ζνασ απ το χζρι του άλλου βρικε κάνατο πικρό καταραμζνο Και τϊρα εμείσ που μείναμε ζρμεσ και μόνεσ ςκζψου πόςο φρικτότερα κι οι δυο κ αφανιςτοφμε αν ίςωσ παράνομα αψθφιςουμε τθ δφναμθ τυράννου Βάλε καλά μεσ ςτο μυαλό πωσ είμαςτε γυναίκεσ και πόλεμο ν ανοίξουμε με άνδρεσ δεν μποροφμε Κι ζπειτα αφοφ μασ κυβερνοφν πιο δυνατοί ςτ αλικεια κι αυτά πρζπει ν ακοφςουμε και πιο ςκλθρά ακόμα Γι αυτό κι εγϊ γυρεφοντασ απ τουσ νεκροφσ ςυγγνϊμθ που αναγκάηομαι ς αυτό παρά τθ κζλθςι μου κα υποταχτϊ ςτουσ άρχοντεσmiddot είναι κακάρια τρζλα να κζλεισ ότι ξεπερνάει τθ δφναμθ που ζχεισ
1 Μφκοσ Να αφθγθκείτε το μφκο των Λαβδακιδϊν ςτθριηόμενοι ςτα λόγια τθσ Λςμινθσ ςτ 49-57 και ειδικότερα ςτισ λζξεισ πατὴρ
(49) μήτθρ (53) ἀδελφὼ (55) να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ+
2 Ήκοσ
Θ Λςμινθ επιχειρθματολογεί προςπακϊντασ να αποτρζψει τθν Αντιγόνθ από τθν ειλθμμζνθ απόφαςθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ παρά τισ διαταγζσ του νεόκοπου βαςιλιά Κρζοντα Ραρατίκενται τα 4 επιχειριματά τθσ Να τα ελζγξετε
ςτθριηόμενοι ςτισ οδθγίεσ που ςασ δίνονται
18 Ραροιμιακι ζκφραςθ αμθχανίασ ενδεικτικι τθσ ταραχισ τθσ Λςμινθσ 19 Σχεδόν ςυνϊνυμα ριματα αλλά το πρϊτο ζχει γενικότερθ ςθμαςία Θ πρόκεςθ laquoξυνraquo με τθν επανάλθψι τθσ δείχνει εμφατικά τθ κζλθςθ τθσ Αντιγόνθσ να ςυμπράξει μαηί τθσ και θ Λςμινθ ςε ζνα ζργο που ιδθ ζχει αποφαςίςει θ ίδια θ Αντιγόνθ να υλοποιιςει 20 Οι ερωτιςεισ τθσ Λςμινθσ δείχνουν τθ διςτακτικότθτά τθσ
6
1ο επιχείρθμα φοβάται τον κάνατο (με λικοβολιςμό) δθλαδι φοβάται να μθν ζχουν κακό κάνατο όπωσ οι προθγοφμενοι
τθσ γενιάσ τουσ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ ανατρζξτε ςτουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ οι προθγοφμενοι τθσ γενιάσ τουσ είχαν κακό
κάνατο Θ επικείμενθ πράξθ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ζχει καμιά ςχζςθ με τισ πράξεισ εκείνων)
2ο επιχείρθμα θ γυναικεία φφςθ είναι αδφναμθ και δεν μπορεί να τα βάηουν οι γυναίκεσ με τουσ άντρεσ (οδθγία ελζγχου
επιχειριματοσ για τθν εποχι εκείνθ τόςο του μφκου όςο και του Ακθναϊκοφ κοινοφ θ άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Σκεφτείτε όμωσ
πωσ ιταν γνωςτζσ από το μφκο και δυναμικζσ γυναίκεσ πχ θ Θλζκτρα θ Μιδεια θ Άλκθςτθ)
3ο επιχείρθμα πρζπει να υποταςςόμαςτε ςτισ εντολζσ του μονάρχθ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ για τθν εποχι του μφκου θ
άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Ιταν όμωσ και για τθν εποχι του Ακθναϊκοφ κοινοφ Μελετιςτε και τα λόγια τθσ ίδιασ τθσ Λςμινθσ ςτον
ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ)
4ο επιχείρθμα αδυναμία χαρακτιρα το να κάνει κάποιοσ κάτι πάνω από τισ δυνάμεισ του είναι τρζλα (οδθγία ελζγχου
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Οφτε και ςε παρακαλϊ οφτε κι αν το κελιςεισ μαηί μου να ςυνεργαςτείσ τϊρα πια κα χαιρόμουν Ζχε τθ γνϊςθ που κρατείσmiddot εκείνον κα τον κάψω εγϊmiddot τιμι μου ο κάνατοσ κάνοντασ τζτοια πράξθ Αγαπθμζνθ απ αυτόν πλάι ς αγαπθμζνον κα κείτομαι για ιερό κρίμαmiddot πιότερο χρόνο πρζπει ν αρζςω ςτουσ νεκροφσ παρά ςε όςουσ ηοφνε Εκεί κά μαι αιϊνιαmiddot κι εςφ αν το νομίηεισ ατίμαηε ότι οι κεοί τίμιο κεωροφνε ΙΜΗΝΗ Δεν τ ατιμάηωmiddot δφναμθ μονάχα που δεν ζχω αντίκετα ςτθ κζλθςθ των πολιτϊν να πάω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αυτά να προφαςίηεςαιmiddot εγϊ όμωσ ςτον τάφο τον ακριβό μου αδελφό κα πάω να τον βάλω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό ςου δφςτυχθ Για ςζνα πόςο τρζμω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πχι να τρζμεισ και για μεmiddot βόλεψε τθ ηωι ςου ΙΜΗΝΗ Τα ςχζδιά ςου πουκενά να μθν τα φανερϊςεισmiddot κρφψου κινιςου μυςτικάmiddot ζτςι κι εγϊ κα κάνω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Φϊναξε και διαλάλθςεmiddot πιο μιςθτι κα είςαι τθ γλϊςςα ςου άμα κρατάσ αν δεν τα πεισ ςε όλουσ ΙΜΗΝΗ Κερμι για πράγματα ψυχρά που είναι θ καρδιά ςουhellip ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ξζρω νά μαι αρεςτι ς όςουσ κυρίωσ πρζπει ΙΜΗΝΗ Αν το μπορζςεισ βζβαιαmiddot τ αδφνατα γυρεφεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πταν κα δω πωσ δεν μπορϊ τότε κα ςταματιςω ΙΜΗΝΗ Απ τθν αρχι τ αδφνατα να κυνθγάσ δεν πρζπει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν ςυνεχίςεισ να τα λεσ κι εγϊ κα ςε μιςιςω κα ςε μιςιςει κι ο νεκρόσ όταν κα πασ κοντά του Άςε με εμζ και τθν τρελι τθν άμυαλι μου γνϊςθ να πάκουμε τθ ςυμφορά που λεσmiddot μα δε κα πάκω τίποτα το φρικτότερο να μθν πεκάνω τίμια ΙΜΗΝΗ Αν το νομίηεισ πιγαινεmiddot να ξζρεισ όμωσ ότι χωρίσ το νου τραβάσ μπροςτά μα φίλθ για τουσ φίλουσ
22 Επανάλθψθ εμφατικά θ αδελφικι αγάπθ 23 Οξφμωρο όςιο για τουσ κεοφσ κακό για τον άνκρωπο- Κρζοντα 24 Ρερίφραςθ για ζνδειξθ τθσ ζνταςθσ 25 Μεταφορά και ειρωνεία 26 Εκ παραλλιλου προμθνύςῃσ hellipμθδενὶ (-) κρυφῇ δὲ κεῦκε (+) μθ το πεισ ςε κανζναν ndash κράτα το κρυφό|| πλεοναςμόσ κρυφῇ δὲ κεῦκε ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 27 Αντίκεςθ και μεταφορά ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 28 Επανάλθψθ αποκαλφπτει τα αιςκιματα τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ και τθ βεβαιότθτα ότι θ Αντιγόνθ κα πράξει τθν ταφι 29 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 30 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 31 Επανάλθψθ ενδεικτικι των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
6
1ο επιχείρθμα φοβάται τον κάνατο (με λικοβολιςμό) δθλαδι φοβάται να μθν ζχουν κακό κάνατο όπωσ οι προθγοφμενοι
τθσ γενιάσ τουσ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ ανατρζξτε ςτουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ οι προθγοφμενοι τθσ γενιάσ τουσ είχαν κακό
κάνατο Θ επικείμενθ πράξθ τθσ Αντιγόνθσ και τθσ Λςμινθσ ζχει καμιά ςχζςθ με τισ πράξεισ εκείνων)
2ο επιχείρθμα θ γυναικεία φφςθ είναι αδφναμθ και δεν μπορεί να τα βάηουν οι γυναίκεσ με τουσ άντρεσ (οδθγία ελζγχου
επιχειριματοσ για τθν εποχι εκείνθ τόςο του μφκου όςο και του Ακθναϊκοφ κοινοφ θ άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Σκεφτείτε όμωσ
πωσ ιταν γνωςτζσ από το μφκο και δυναμικζσ γυναίκεσ πχ θ Θλζκτρα θ Μιδεια θ Άλκθςτθ)
3ο επιχείρθμα πρζπει να υποταςςόμαςτε ςτισ εντολζσ του μονάρχθ (οδθγία ελζγχου επιχειριματοσ για τθν εποχι του μφκου θ
άποψθ αυτι ιταν αποδεκτι Ιταν όμωσ και για τθν εποχι του Ακθναϊκοφ κοινοφ Μελετιςτε και τα λόγια τθσ ίδιασ τθσ Λςμινθσ ςτον
ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ)
4ο επιχείρθμα αδυναμία χαρακτιρα το να κάνει κάποιοσ κάτι πάνω από τισ δυνάμεισ του είναι τρζλα (οδθγία ελζγχου
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Οφτε και ςε παρακαλϊ οφτε κι αν το κελιςεισ μαηί μου να ςυνεργαςτείσ τϊρα πια κα χαιρόμουν Ζχε τθ γνϊςθ που κρατείσmiddot εκείνον κα τον κάψω εγϊmiddot τιμι μου ο κάνατοσ κάνοντασ τζτοια πράξθ Αγαπθμζνθ απ αυτόν πλάι ς αγαπθμζνον κα κείτομαι για ιερό κρίμαmiddot πιότερο χρόνο πρζπει ν αρζςω ςτουσ νεκροφσ παρά ςε όςουσ ηοφνε Εκεί κά μαι αιϊνιαmiddot κι εςφ αν το νομίηεισ ατίμαηε ότι οι κεοί τίμιο κεωροφνε ΙΜΗΝΗ Δεν τ ατιμάηωmiddot δφναμθ μονάχα που δεν ζχω αντίκετα ςτθ κζλθςθ των πολιτϊν να πάω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αυτά να προφαςίηεςαιmiddot εγϊ όμωσ ςτον τάφο τον ακριβό μου αδελφό κα πάω να τον βάλω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό ςου δφςτυχθ Για ςζνα πόςο τρζμω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πχι να τρζμεισ και για μεmiddot βόλεψε τθ ηωι ςου ΙΜΗΝΗ Τα ςχζδιά ςου πουκενά να μθν τα φανερϊςεισmiddot κρφψου κινιςου μυςτικάmiddot ζτςι κι εγϊ κα κάνω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Φϊναξε και διαλάλθςεmiddot πιο μιςθτι κα είςαι τθ γλϊςςα ςου άμα κρατάσ αν δεν τα πεισ ςε όλουσ ΙΜΗΝΗ Κερμι για πράγματα ψυχρά που είναι θ καρδιά ςουhellip ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ξζρω νά μαι αρεςτι ς όςουσ κυρίωσ πρζπει ΙΜΗΝΗ Αν το μπορζςεισ βζβαιαmiddot τ αδφνατα γυρεφεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πταν κα δω πωσ δεν μπορϊ τότε κα ςταματιςω ΙΜΗΝΗ Απ τθν αρχι τ αδφνατα να κυνθγάσ δεν πρζπει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν ςυνεχίςεισ να τα λεσ κι εγϊ κα ςε μιςιςω κα ςε μιςιςει κι ο νεκρόσ όταν κα πασ κοντά του Άςε με εμζ και τθν τρελι τθν άμυαλι μου γνϊςθ να πάκουμε τθ ςυμφορά που λεσmiddot μα δε κα πάκω τίποτα το φρικτότερο να μθν πεκάνω τίμια ΙΜΗΝΗ Αν το νομίηεισ πιγαινεmiddot να ξζρεισ όμωσ ότι χωρίσ το νου τραβάσ μπροςτά μα φίλθ για τουσ φίλουσ
22 Επανάλθψθ εμφατικά θ αδελφικι αγάπθ 23 Οξφμωρο όςιο για τουσ κεοφσ κακό για τον άνκρωπο- Κρζοντα 24 Ρερίφραςθ για ζνδειξθ τθσ ζνταςθσ 25 Μεταφορά και ειρωνεία 26 Εκ παραλλιλου προμθνύςῃσ hellipμθδενὶ (-) κρυφῇ δὲ κεῦκε (+) μθ το πεισ ςε κανζναν ndash κράτα το κρυφό|| πλεοναςμόσ κρυφῇ δὲ κεῦκε ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 27 Αντίκεςθ και μεταφορά ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 28 Επανάλθψθ αποκαλφπτει τα αιςκιματα τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ και τθ βεβαιότθτα ότι θ Αντιγόνθ κα πράξει τθν ταφι 29 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 30 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 31 Επανάλθψθ ενδεικτικι των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
7
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πρόλογοσ Η Αντιγόνθ ανακοινϊνει ςτθν Ιςμινθ τθν πρόκεςι τθσ να κάψει τον αδερφό τουσ Πολυνείκθ
4ο φφλλο εργαςίασ
Πρόλογοσ ςτίχοι 69-99
ΑΝ Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo οὔτrsquo ἄν εἰ κέλοισ ἔτι
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Οφτε και ςε παρακαλϊ οφτε κι αν το κελιςεισ μαηί μου να ςυνεργαςτείσ τϊρα πια κα χαιρόμουν Ζχε τθ γνϊςθ που κρατείσmiddot εκείνον κα τον κάψω εγϊmiddot τιμι μου ο κάνατοσ κάνοντασ τζτοια πράξθ Αγαπθμζνθ απ αυτόν πλάι ς αγαπθμζνον κα κείτομαι για ιερό κρίμαmiddot πιότερο χρόνο πρζπει ν αρζςω ςτουσ νεκροφσ παρά ςε όςουσ ηοφνε Εκεί κά μαι αιϊνιαmiddot κι εςφ αν το νομίηεισ ατίμαηε ότι οι κεοί τίμιο κεωροφνε ΙΜΗΝΗ Δεν τ ατιμάηωmiddot δφναμθ μονάχα που δεν ζχω αντίκετα ςτθ κζλθςθ των πολιτϊν να πάω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αυτά να προφαςίηεςαιmiddot εγϊ όμωσ ςτον τάφο τον ακριβό μου αδελφό κα πάω να τον βάλω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό ςου δφςτυχθ Για ςζνα πόςο τρζμω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πχι να τρζμεισ και για μεmiddot βόλεψε τθ ηωι ςου ΙΜΗΝΗ Τα ςχζδιά ςου πουκενά να μθν τα φανερϊςεισmiddot κρφψου κινιςου μυςτικάmiddot ζτςι κι εγϊ κα κάνω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Φϊναξε και διαλάλθςεmiddot πιο μιςθτι κα είςαι τθ γλϊςςα ςου άμα κρατάσ αν δεν τα πεισ ςε όλουσ ΙΜΗΝΗ Κερμι για πράγματα ψυχρά που είναι θ καρδιά ςουhellip ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ξζρω νά μαι αρεςτι ς όςουσ κυρίωσ πρζπει ΙΜΗΝΗ Αν το μπορζςεισ βζβαιαmiddot τ αδφνατα γυρεφεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πταν κα δω πωσ δεν μπορϊ τότε κα ςταματιςω ΙΜΗΝΗ Απ τθν αρχι τ αδφνατα να κυνθγάσ δεν πρζπει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αν ςυνεχίςεισ να τα λεσ κι εγϊ κα ςε μιςιςω κα ςε μιςιςει κι ο νεκρόσ όταν κα πασ κοντά του Άςε με εμζ και τθν τρελι τθν άμυαλι μου γνϊςθ να πάκουμε τθ ςυμφορά που λεσmiddot μα δε κα πάκω τίποτα το φρικτότερο να μθν πεκάνω τίμια ΙΜΗΝΗ Αν το νομίηεισ πιγαινεmiddot να ξζρεισ όμωσ ότι χωρίσ το νου τραβάσ μπροςτά μα φίλθ για τουσ φίλουσ
22 Επανάλθψθ εμφατικά θ αδελφικι αγάπθ 23 Οξφμωρο όςιο για τουσ κεοφσ κακό για τον άνκρωπο- Κρζοντα 24 Ρερίφραςθ για ζνδειξθ τθσ ζνταςθσ 25 Μεταφορά και ειρωνεία 26 Εκ παραλλιλου προμθνύςῃσ hellipμθδενὶ (-) κρυφῇ δὲ κεῦκε (+) μθ το πεισ ςε κανζναν ndash κράτα το κρυφό|| πλεοναςμόσ κρυφῇ δὲ κεῦκε ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 27 Αντίκεςθ και μεταφορά ενδεικτικά των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ 28 Επανάλθψθ αποκαλφπτει τα αιςκιματα τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ και τθ βεβαιότθτα ότι θ Αντιγόνθ κα πράξει τθν ταφι 29 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 30 Ειρωνεία προσ Λςμινθ 31 Επανάλθψθ ενδεικτικι των αιςκθμάτων τθσ Λςμινθσ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
8
1 Μφκοσ
Θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖςι καρδίαν ἔχεισ(88) Να προςδιορίςετε το γεγονόσ το πρόςωπο ι τθν κατάςταςθ ςτθν οποία
αναφζρεται θ λζξθ ψυχροῖςι
Να προςδιορίςετε τα πρόςωπα ςτα οποία μπορεί να αναφζρεται θ λζξθ τοῖσ φίλοισ ςτον ςτ 99 ἄνουσ μὲν ἔρχῃ τοῖσ
φίλοισ δrsquo ὀρκῶσ φίλθ
Θ Αντιγόνθ οργιςμζνθ και απογοθτευμζνθ από τθν Λςμινθ φωνάηει ςτον ςτ 86 Οἴμοι καταύδα Ριςτεφετε ότι θ ςτάςθ
τθσ Αντιγόνθσ απζναντι ςτθν αξία τθσ ςιωπισ τθσ Λςμινθσ είναι ςωςτι Αν όχι μπορείτε να τθν δικαιολογιςετε
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ αμζςωσ μετά τθν επιχειρθματολογία τθσ Λςμινθσ εξωτερικά φαίνεται να οργίηεται Οὔτrsquo ἂν κελεύςαιμrsquo
οὔτrsquo ἄν (69) ἴςκrsquo(71) Ριςτεφετε ότι εςωτερικά νιϊκει τα ίδια ςυναιςκιματα
Θ Αντιγόνθ είναι ολοφάνερο ότι πλζον δεν προςπακεί να πείςει τθν Λςμινθ να ςυμπάξουν αλλά επιχειρθματολογεί
για να τθσ αποδείξει ότι θ ίδια ζχει δίκιο και θ Λςμινθ άδικο Ροια είναι τα επιχειριματα τθσ Αντιγόνθσ
Τα προθγοφμενα επιχειριματα θ Αντιγόνθ (αδελφικι αγάπθ amp υπακοι ςτουσ κεϊκοφσ νόμουσ) ςτο 2ο επειςόδιο τα
επαναλαμβάνει μπροςτά ςτον Κρζοντα αλλά με αντίςτροφθ ςειρά Μπορείτε να φανταςτείτε γιατί το κάνει αυτό
Θ Λςμινθ ξαναδικαιολογεί τθν άρνθςι τθσ να ςυμπράξει με ζνα νζο και ζνα προθγοφμενο επιχείρθμα Να τα
εντοπίςετε προςζχοντασ τον ςτ 79 βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανοσ και να ελζγξετε τθν αξιοπιςτίασ τουσ (οδθγίεσ
ελζγχου νζου επιχειριματοσ ςκεφτείτε ότι προθγουμζνωσ μίλθςε για μοναρχικό κακεςτϊσ (63) ςκεφτείτε ποιοσ ζβγαλε τθ
διαταγι και αν οι κινιςεισ του Κρζοντα δείχνουν ότι οι πολίτεσ ςίγουρα ςυμφωνοφν μαηί του)
3 Λζξθ
Στθριηόμενοι ςτα ςχιματα λόγου να ςχολιάςετε τθν ψυχρι επικετικι και ειρωνικι ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ προσ τθν
Λςμινθ και τθν θπιότερθ και αδελφικι τθσ Λςμινθσνα μελετιςετε τισ υποςθμειϊςεισ+
4 Όψθ
Στο τζλοσ του προλόγου θ ςκθνι αδειάηει Από ποφ φεφγει θ Αντιγόνθ και από ποφ θ Λςμινθ
5 Διάνοια
Ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείςομαι Θ φράςθ μζςα ςτθ λακωνικότθτά τθσ ςθκϊνει το βάροσ των απόψεων των αρχαίων Ελλινων
για τθν μετακανάτια ηωι ακαναςία και ζλλειψθ δράςθσ Σχολιάςτε τθν προθγοφμενθ άποψθ λαμβάνοντασ υπόψθ
και τθν άποψθ του Α Γεωργοπαπαδάκου Η μετακανάτια ηωι κεωρείται ωσ άκλια επιβίωςθ ςτθν οποία το μόνο
προνόμιο των θρϊων είναι να διατθριςουν τθ κζςθ που είχαν ςτθ γθ Η ςυναίςκθςθ τθσ ςυντομίασ τθσ ηωισ δεν
κάνει τουσ ιρωεσ τθσ αρχαιότθτασ φιλόψυχουσ Είναι ζτοιμοι να κυςιάςουν το πολφτιμο αγακό τθ ηωι τουσ για τθν
τιμι τουσ τθν τιμι του ζκνουσ τουσ για ζναν αδφνατο που κζλουν να προςτατεφςουν
6 υντακτικό Να εντοπίςετε το είδοσ των υπογραμμιςμζνων υποκετικϊν λόγων του αε κειμζνου
7 Γραμματικι
πείςομαι (96) να κλικεί θ οριςτικι ενεςτϊτα ΕΦ
λζξεισ (93) να κλικεί ςτθν ίδια ζγκλιςθ και φωνι ο ιςοδφναμοσ ςυνθρθμζνοσ τφποσ του
8 Λεξιλογικά
Να βρείτε 4 νεοελλθνικά ομόρριηα (απλά ι ςφνκετα) με το βrsquo ςυνκετικό τθσ λζξθσ πανουργιςαςrsquo(74)
Να βρείτε μια ςυγγενικι ετυμολογικά λζξθ του αε με τθν νεοελλθνικι λζξθ ουςία και μια με τθ λζξθ ςχζςθ
Καλό διάβαςμα
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
9
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
Πάροδοσ ςτίχοι 100-161 (από μετάφραςθ) Η χαρά32 των Θθβαίων για τθ ςωτθρία τθσ πόλθσ τουσ
5ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ33
Στο 1ο μζροσ τθσ παρόδου μασ δίνεται θ περιγραφι τθσ μάχθσ Κθβαίων (Ετεοκλισ)- Αργείων (Ρολυνείκθσ) Μπορείτε από τθν αναφορά
τθσ θλιαχτίδασ να ςυμπεράνετε τα ςυναιςκιματα του χοροφ
Τι χρϊμα είχαν οι αςπίδεσ των Αργείων
Στο 2ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ εκφράηει τισ ευχαριςτίεσ του ςτουσ κεοφσ για τθν νίκθ κατά των Αργείων Ροιουσ κεοφσ ευχαριςτεί
και πϊσ αυτοί βοικθςαν
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ laquoτάμα κρεμάςαν χάλκινοraquo (ςτροφι βrsquo) να περιγράψετε τι ζκαναν οι Κθβαίοι μετά τθ νίκθ τουσ
Στο 3ο μζροσ τθσ παρόδου ο χορόσ απευκφνει πρόςκλθςθ ςε χορό Ροιουσ προςκαλεί ςτο χορό και γιατί
2 Ήκοσ
laquoΠολυνείκθσraquo - laquoφιλόνικα μιςόλογαraquo ςτθριηόμενοι ςτισ εκφράςεισ αυτζσ να εντοπίςετε το λογοπαίγνιο το οποίο εκφράηει ςτθν ουςία
τον χαρακτιρα του Ρολυνείκθ και να προςπακιςετε να διακρίνετε αν ο χορόσ κεωρεί τον Ρολυνείκθ όπωσ ο Κρζοντασ δθλαδι
προδότθ
laquoΑλλά να ο Κρζοντασhellipςυνάκροιςθraquo Εςτιαςμζνοι ςτα λόγια αυτά και ιδίωσ ςτισ φράςεισ laquo κεϊκζσ ςυγκυρίεσraquo και laquoτο μυαλό του
πελάγωςεraquo να ερμθνεφςετε τουσ υπαινιγμοφσ34
του χοροφ για τον Κρζοντα
3 Λζξθ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν θλιαχτίδα ωσ ματόκλαδο τθσ χρυςισ μζρασ ( παρομοίωςθ ςτθ ςτροφι αϋ) μπορείτε αν κάποιοσ κζλει να
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Ρολυνείκθ να ςτθριχκείτε και ςτθν παρομοίωςι του με άςπρο αετό+
Στθριηόμενοι ςτθν παρομοίωςθ των ςτίχων laquoκαι πιρε πλάτεσ και φτερά και δφςκολα τον ζβαλεν ο Δράκοντασ ςτο χζριraquo να
ςυμπεράνετε τθν ζνταςθ και τθν ζκβαςθ τθσ μάχθσ
Ο Καπανζασ (ςτροφι βrsquo ) laquoκεοκρουςμζνοσ φυςομανοφςε ριπζσ άγριων ανζμωνraquo Μπορείτε να εξθγιςετε τθν παρομοίωςθ
4 Όψθ
Τι ροφχα φαντάηεςτε ότι φοροφςαν οι άντρεσ του χοροφ να λάβετε υπόψθ ςασ το αξίωμα και τθν θλικία τουσ ςτθριηόμενοι ςε
εςωκειμενικοφσ δείκτεσ+
Να εντοπίςετε το ςκθνικό χρόνο35
τθσ παρόδου Κα μποροφςε αυτόσ ο χρόνοσ να ταυτίηεται με τον πραγματικό χρόνο τθσ διδαςκαλίασ
τθσ τραγωδίασ όταν ανζτελλε ο ιλιοσ ςτθν Αττικι από τον Υμθττό
5 Διάνοια
Στθν αρχι τθσ ςτροφισ βrsquo υπονοείται ο κάνατοσ του Αργείου ςτρατθγοφ Καπανζα Γιατί αυτόσ τελικά ςκοτϊκθκε Να λάβετε υπόψθ ότι
ο Αιςχφλοσ (Επτά επί Κιβασ 425-435) αναφζρει ότι ςτθν αςπίδα του ο Καπανεφσ είχε χαράξει τθ φράςθ laquoπριςςω πόλινraquo Ροια είναι θ
προςωπικι ςασ άποψθ για το κζμα που προκφπτει
Αν και μοναρχικό το πολίτευμα ςτθ Κιβα ο νεόκοποσ βαςιλιάσ Κρζοντασ ηθτά τθ ςφγκλθςθ του ςυμβουλίου ευγενϊν γερόντων ςχεδόν
ςυνομθλίκων του Ροιοσ πιςτεφετε ότι είναι ο ρόλοσ αυτοφ του ςυμβουλίου
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τθν είςοδο του χοροφ κατά τθν πάροδο από ποια πάροδο ζμπαινε ποιοσ ιταν ο αρικμόσ των χορευτϊν και ςε τι
ςχιμα και με τι ρυκμό+
Ρϊσ εκτελοφςαν οι χορευτζσ τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ να ςυμβουλευτείτε και τθν ειςαγωγι ςασ laquoΟι ςυντελεςτζσ τθσ
παράςταςθσraquo+
Σε ποιο ςθμείο καταλαβαίνετε να διακόπτεται το λυρικό μζροσ και να ακοφγεται μόνο ο κορυφαίοσ του χοροφ
Άςκθςθ
Να ςυηθτιςετε το ρόλο τθσ ςυγκεκριμζνθσ παρόδου μζςα ςτο δράμα Να λάβετε υπόψθ το κοινό το κλίμα του προλόγου
και τα λόγια τθσ Αντιγόνθσ ςτουσ ςτ 32-34 laquoκἀμοί λέγω γὰρ κἀμέ κθρύξαντrsquo ἔχειν καὶ δεῦρο νεῖςκαι ταῦτα τοῖςι μὴ
εἰδόςιν ςαφῆ προκθρύξονταraquo
Καλό διάβαςμα
33 Ρολλά ςτοιχεία του μφκου ςτθν πάροδο είναι κρυπτογραφικά δοςμζνα και μζςα από ςχιματα λόγου τρόποσ που ςυνάδει με τον υπαινικτικό και ςυνυποδθλωτικό λυρικό λόγο 34
Ο χορόσ γενικά δεν παίρνει ςε κανζνα ςθμείο του δράματοσ απροκάλυπτα τθ κζςθ του Κρζοντα Θ αντίςταςι του φαίνεται με υπαινιγμοφσ γιατί μπροςτά του ςκφβει υποτακτικά το κεφάλι του Μόνο μετά τθ ςυντριβι του Κρζοντα κα ξεςτομίςει ςτον 1270 laquoΑλίμονο είδεσ αργά καρρϊ το δίκιοraquo Θ ςτάςθ του χοροφ κάνει τραγικότερθ τθ μοναξιά τθσ Αντιγόνθσ 35
Ο ςκθνικόσ χρόνοσ του δράματοσ είναι μία μζρα Συγκεκριμζνα ςτθν laquoΑντιγόνθraquo πρόλογοσ = μιςοςκόταδο πάροδοσ και πρϊτα ςθμάδια ταφισ ( αrsquo επειςόδιο)= ξθμζρωμα ςφλλθψθ Αντιγόνθσ (βrsquo επειςόδιο) = μεςθμζρι τελευταίο ςτάςιμο = βραδάκι
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
10
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 162-222 (από μετάφραςθ) Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα36
6ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ κάνει μια laquoιςτορικιraquo αναδρομι ςτουσ βαςιλείσ τθσ Κιβασ Λάιοσ rarr Οιδίποδασ rarr Ετεοκλισ + Ρολυνείκθσ rarr
Κρζοντασ Ροια ςκοπιμότθτα διακρίνετε πίςω από αυτι του τθν αναδρομι
Το κιρυγμα του Κρζοντα είναι γνωςτό από τον πρόλογο Γιατί ο Σοφοκλισ το επαναλαμβάνει α αποκτά βαρφτθτα
ειπωμζνο από ζναν βαςιλιά β αποκαλφπτεται θ προδοςία του Ρολυνείκθ που επιμελϊσ αποκρφφτθκε από τθν Αντιγόνθ γ
αποκαλφπτεται θ μονομζρεια και θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα μζςα από τισ υπερβολικζσ κατθγορίεσ εναντίον του Ρολυνείκθ
Επομζνωσ ο Κρζοντασ κα είναι αμείλικτοσ με τουσ παραβάτεσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ προςφωνεί τον χορό laquoΠολίτεσraquo Από τθν προςφϊνθςθ αυτι αφοφ τθ ςυγκρίνετε με τθν αντίςτοιχθ
προςφϊνθςθ του Τειρεςία ςτο 5ο επειςόδιο ςτ 988 laquoΘιβθσ ἄνακτεσraquo να ςκιαγραφιςετε το ικοσ του Κρζοντα37
Ο Κρζοντασ όπωσ και κάκε βαςιλιάσ κζλει να κερδίςει τθν εφνοια του λαοφ του Με ποια φράςθ του ο Κρζοντασ ςτθν
αρχι του λόγου του προςπακεί να κερδίςει τθν εφνοια (captatio benevolentiae) του λαοφ-χοροφ
Ρϊσ ο Κρζοντασ με τον ρθτορικό και επιχειρθματολογικό του λόγο καταφζρνει να δικαιολογιςει τον νόμο του για τθν
αταφία του Ρολυνείκθ τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ είναι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςιςτικότθτα-παρρθςία-φιλοπατρία ||
εγϊ δεν κα ςιωποφςα (ζχω δθλαδι φρόνθμα-γνϊμθ-ψυχι-αποφαςτιςτικότθτα-παρρθςία) rarr βγάηω επομζνωσ τον νόμο ||οφτε κα
ζκανα φίλο μου τον εχκρό τθσ πατρίδασ μου (ζχω δθλαδι φιλοπατρία)rarr τιμωρϊ επομζνωσ τον Πολυνείκθ]
Ο Κρζοντασ ορκίηεται ςτον Δία τρεισ φορζσ Στον ςτίχο 658 πάνω ςτθν οργι του φτάνει ςτθν φβρθ και για αυτό ζρχεται ο
Τειρεςίασ για να τον προειδοποιιςει Στουσ ςτίχουσ 185 (μάρτυρασ ο κεόσ ο παντεπόπτθσ) και 304 (Ἀλλrsquo εἴπερ ἴςχει Ζεὺσ ἔτrsquo ἐξ
ἐμοῦ ςέβασ) δεν είναι οργιςμζνοσ Το κάνει εςκεμμζνα Μπορείτε να εικάςετε ποιοσ είναι ο ςκοπόσ του όρκου
Στθριηόμενοι ςτισ φράςεισ του Κρζοντα laquoΕγγυθτζσraquo laquoτον άνκρωπο τον ζφαγαν ελπίδεσ κζρδουσraquo να εξθγιςετε τουσ φόβουσ
του Κρζοντα
3 Λζξθ
Ο Κρζοντασ μιλϊντασ για τισ ςυμφορζσ τθσ πόλθσ λζει laquoαφοφ τθ ςείςαν οι κεοί με μζγα ςάλοraquo Να ςχολιάςετε τθν
παρομοίωςθ Κα βοθκθκείτε από τουσ ςτίχουσ 189-190 laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρίορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε
τισ φιλίεσ μασraquo και από τουσ λυρικοφσ ςτίχουσ του Αλκαίου laquoΣο ζνα κφμα ςπρϊχνει το άλλοκα φζρει ςτθν πόλθ κρινο πολφθ κάλαςςα τϊρα μπαίνει ςτrsquo αμπάριraquo
Να εξθγιςετε γιατί ζγινε θ μετάβαςθ από τον ςυνεχι λόγο ςτθ ςτιχομυκία
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι (ςτο λογείο) Ρϊσ φαντάηεςτε το ςκθνικό του τοίχου τθσ ςκθνισ
Να περιγράψετε τθν εξωτερικι εμφάνιςθ του Κρζοντα όπωσ τθν φαντάηεςτε (ροφχα ςτολίδια κα)
Φαντάηεςτε ότι ο Κρζοντασ κα ζμπαινε μόνοσ του ςτθ ςκθνι Αν όχι πϊσ φαντάηεςτε τουσ ςυνοδοφσ του
5 Διάνοια
Ο Κρζοντασ ςτισ προγραμματικζσ δθλϊςεισ του αναφζρει τα χαρακτθριςτικά του θγζτθ Να τα εντοπίςετε και να
ςυηθτιςετε αν οι κζςεισ του Κρζοντα ιςχφουν και ςιμερα
laquoκαι μόνο πάνω ςτθσ πόλθσ το ςκαρί ορκό ςαν πλζει δθμιουργοφμε τισ φιλίεσ μασraquo Να επιχειρθματολογιςετε για το
ότι οι ςτίχοι αυτοί αποτελοφν αναχρονιςμό για τθν εποχι ςτθν οποία αναφζρεται το δράμα και να ςυηθτιςετε τθ ςχζςθ
ατομικοφ-ςυλλογικοφ καλοφ ζωσ και τισ μζρεσ μασ
Ρροςφορζσ τιμισ για τον Ετεοκλι γάλα μζλι και κραςί Σιμερα ποια αντίςτοιχα ταφικά ζκιμα ζχουμε
Θ αταφία ιταν μια τιμωρία Μπορείτε να ςκεφτείτε ποφ αποςκοποφςε Τι ιςχφει ςιμερα
Άςκθςθ
Ενϊ ςτθν αrsquo ςκθνι του 1ου επειςοδίου δεν ζχουμε δράςθ θ ςκθνι αυτι προωκεί τθ δράςθ Να τεκμθριϊςετε τθν
προθγοφμενθ άποψθ
Καλό διάβαςμα
36
Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα χωρίηονται αδρομερϊσ ςτισ εξισ εγϊ είμαι τϊρα ο θγζτθσ rarr αυτά είναι τα χαρακτθριςτικά του καλοφ θγζτθ rarr εγϊ ζχω αυτά τα χαρακτθριςτικά και για αυτό βγάηω αυτόν εδϊ τον νόμο τθσ αταφίασ του Ρολυνείκθ 37 Ρολλοί μελετθτζσ κεωροφν πϊσ μζςω του Κρζοντα ο Σοφοκλισ αςκεί κριτικι ςτθν αλαηονικι ςτάςθ τθσ Ακινασ μετά τθν επιτυχία τθσ ςτουσ Ρερςικοφσ πολζμουσ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
11
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 223- 279 (από μετάφραςθ) Οι δυο ριςεισ του φφλακα
7ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
O φφλακασ ςτθν 1θ ριςθ του φλυαρεί Ροια πλθροφορία δίνει ςτον Κρζοντα ο ρόλοσ τθσ 1θσ
ριςθσ είναι α θ άριςτθ
θκογράφθςθ ενόσ λαϊκοφ τφπου β θ πρόκλθςθ ευκυμίασ ςτο κοινό γ θ επιβράδυνςθ- suspense θ οποία επιτείνει τθν αγωνία+
O φφλακασ ςτθ 2θ ριςθ του δίνει εκτενείσ πλθροφορίεσ για το περιςτατικό τθσ ταφισ τόποσ ndash χρόνοσ ndash τρόποσ ndash
ςφγκρουςθ φυλάκων ndash κεοδικία ndash κλιροσ Να αφθγθκείτε το περιςτατικό με δικά ςασ λόγια ο ρόλοσ τθσ 2θσ
ριςθσ είναι
α να μεταφερκοφν εξωςκθνικά γεγονότα οπότε ο ςκθνικόσ χϊροσ νεκρϊνεται β να εξαφκεί θ φανταςία των κεατϊν οι οποίοι
μποροφν να αναπλάςουν τισ ςκθνζσ με τθν φανταςία τουσ+
Γιατί ο τρόποσ ταφισ του Ρολυνείκθ ςτθ φάςθ αυτι είναι πρόχειροσ (ςτθν απάντθςι ςασ να λάβετε υπόψθ το κοινό και τθν
οικονομία του δράματοσ)
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτθ φράςθ του φφλακα laquoπαράξενο μυςτιριοraquo και ςτθ φράςθ του χοροφ laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo να
υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι τόςο ο φφλακασ όςο και ο χορόσ ζμμεςα αποδοκιμάηουν τθν απόφαςθ του Κρζοντα για
τθν αταφία του Ρολυνείκθ
3 Λζξθ
Να επιβεβαιϊςετε τθν άποψθ ότι οι λεκτικζσ επιλογζσ του φφλακα (λαϊκζσ λζξεισ προςωποποίθςθ ερωτιςεισ
αντικζςεισ)διαγράφουν επιτυχϊσ ζναν λαϊκό τφπο
Να εντοπίςετε τα ερωτθματικά ςτα λόγια του Κρζοντα ςτον διάλογό του με τον φφλακα και να διαπιςτϊςετε αν
διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθν ζνταςθ και ςτα ςυναιςκιματα τα οποία εκφράηουν
4 Όψθ
Από ποφ ζρχεται ο φφλακασ ςτθ ςκθνι Τι ροφχα φαντάηεςτε να φοράει
Θ άφιξι του δεν ανακοινϊνεται από κανζναν Ρϊσ το κρίνετε αυτό
5 Διάνοια
laquoΣι λεσ Ποιοσ άντρασ τόλμθςε μια τζτοια πράξθraquo Ρϊσ θ φράςθ αυτι του Κρζοντα (που περιζχει και τραγικι ειρωνεία) κα
μποροφςε να αντιμετωπιςτεί τότε και ςιμερα από τον κλάδο των ςπουδϊν φφλου (gender studies)
Άςκθςθ
Ρϊσ φαντάηεςτε ότι κα αντιδράςει ο Κρζοντασ ςτα τελευταία λόγια του χοροφ (laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo)
Καλό διάβαςμα
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
12
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο επειςόδιο ςτίχοι 162- 331 Οι προγραμματικζσ δθλϊςεισ του Κρζοντα ndash Ο φφλακασ αναγγζλλει τθν ταφι του Πολυνείκθ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 280-314 Σο ξζςπαςμα του Κρζοντα προσ τον χορό και προσ το φφλακα μετά τθν αναγγελία τθσ ταφισ Πολυνείκθ
ςε βάροσ μου και κοφναγαν τθν κεφαλιmiddot ςτο ςβζρκο
ηυγό μου δεν ανζχονταν ϊςτε να με υπακοφνε
Ξζρω καλά ότι αυτοί ξελόγιαςαν ετοφτουσ
τουσ ακριβοπλθρϊςανε να κάνουν τζτοια πράξθ
Γιατί δε φφτρωςε ποτζ ςτον κόςμο ςαν το χριμα
τόςο κακι εφεφρεςθmiddot αυτό γκρεμίηει πόλεισ
αυτό κι από τα ςπίτια τουσ ανκρϊπουσ ξεςπιτϊνει
αυτό το φρόνιμο μυαλό το ξεπλανεφει πάντα
το παραςζρνει ςτο κακό και ςτθσ ντροπισ τθ ςτράτα
και κακετί το πονθρό μακαίνει ςτουσ ανκρϊπουσ
διδάςκει τθν αςζβεια ς όλεσ τθσ τισ εκφράςεισ
Μα όςοι τα κατάφεραν ςτο χριμα πουλθμζνοι
με τον καιρό κάποια ςτιγμι άςχθμα το πλθρϊνουν
Και αν ο Δίασ ςεβαςμό ζχει από μζνα ακόμα
κατάλαβε καλά αυτό με όρκο ςου το λζω
Εάν το δράςτθ τθσ ταφισ δεν πάτε να μου βρείτε
και να τον φζρετε μπροςτά ςτα μάτια τα δικά μου
για ςασ ο Χάροσ αρκετόσ δε κά ναι πριν δθλϊςτε
και κρεμαςμζνοι ηωντανοί τθν άτιμι ςασ πράξθ
για να το μάκετε από ποφ κα βγάηετε το κζρδοσ
κι ζτςι πια να αρπάηετε και για να διδαχκείτε
ότι δεν πρζπει απ όλα πια κζρδοσ να κυνθγάτε
Από τα κζρδθ τθσ ντροπισ τουσ πιο πολλοφσ τουσ βλζπεισ
να φτάνουν ςτθν καταςτροφι κι όχι ςτθ ςωτθρία
38 λζγων ndash λζγεισ - λζγων επανάλθψθ και κφκλοσ με ζμφαςθ θ ενόχλθςθ του Κρζοντα από τα λόγια του χοροφ 39 Μεταφορά από τον ιχο τθσ κάλαςςασ εκφράηει τθν καχυποψία του Κρζοντα ότι κάποιοι ςυνωμοτοφν εναντίον του (Κικζρωνασ tyrannis omnia semper suspecta) 40 Ρλεοναςμόσ θ προθγοφμενθ καχυποψία (ἐρρόκουν) μετατρζπεται ςε βεβαιότθτα Ο Κρζοντασ κινείται ανάμεςα ςτθν
καχυποψία και τον υπερβολικό ηιλο να αςκιςει ςωςτά και δίκαια τα νζα του κακικοντα 41 Μεταφορά 42 Ρροςωποποίθςθ 43 Αντίκεςθ 44 Χαιρζκακθ ειρωνεία
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
13
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ προβάλλει δυο αντεπιχειριματα ςτο χορό αντιδρϊντασ ςτθν προθγοφμενθ υπόνοια του χοροφ ότι θ ταφι
του Ρολυνείκθ μπορεί να είναι laquoκεόςταλτο ςθμάδιraquo Υποςτθρίηει ότι θ ταφι δεν είναι κεϊκι για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ
αλλά είναι ανκρϊπινθ για ςυγκεκριμζνουσ λόγουσ Να εντοπίςετε τουσ ςυγκεκριμζνουσ κάκε φορά αυτοφσ λόγουσ
laquoἀμφικίονασ ναοὺσraquo Να εξθγιςετε τον αναχρονιςμό
Να εντοπίςετε ςθμεία τραγικισ ειρωνείασ ςτο απόςπαςμα [μιςκοῖςιν Ὅςοι]
2 Ήκοσ
Στθριηόμενοι ςτον τρόπο ςκζψθσ και ςτον τρόπο ςυμπεριφοράσ του Κρζοντα προσ τουσ υπθκόουσ του να βγάλετε
ςυμπεράςματα για τον χαρακτιρα του
Ο Κρζοντασ θκικολογεί για το χριμα αν και ςτθρίηει τθν εξουςία του ςτο χριμα Ο Τειρεςίασ ςτο Εrsquo επειςόδιο ςτ
1056 laquoΣὸ δέ γε τυράννων αἰςχροκζρδειαν φιλεῖraquo το επιβεβαιϊνει Ρϊσ κα μποροφςατε να κεραπεφςετε αυτιν τθν
laquoαντίφαςθraquo
Ο Κρζοντασ ορκίηεται εδϊ για δεφτερθ φορά ςτο Δία Γιατί το κάνει αυτό πάλι το κζμα αυτό το επεξεργαςτικατε και ςτο
6ο φφλλο εργαςίασ ικοσ+
Ο Κρζοντασ απειλεί τον φφλακα για βαςανιςτιρια εκφράηεται με χαιρζκακθ ειρωνεία και γεμάτοσ αλαηονεία κεωρεί
ότι θ παράβαςθ τθσ εντολισ του αποτελεί φβρθ ( ὕβριν 309) Ρόςο ςυνάδουν όλα αυτά με το κφροσ και τθν εικόνα ενόσ
βαςιλιά
3 Λζξθ
Να τεκμθριϊςετε τον εκνευριςμό του Κρζοντα προσ το χορό ςτθριηόμενοι ςε ςχιματα λόγου και ςθμεία ςτίξθσ (τα
οποία φυςικά ςτον προφορικό λόγο εκφράηονται με τον επιτονιςμό)
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
14
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
1ο ςτάςιμο ςτίχοι 332- 383 (από μετάφραςθ) Ύμνοσ ςτθ δεινότθτα του ανκρϊπου
9ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Με ποιον τρόπο ο άνκρωποσ νίκθςε τα άψυχα κάλαςςα και γθ
Γιατί θ λζξθ laquoΓθraquo είναι γραμμζνθ με κεφαλαίο γράμμα ενόσ ο laquoπόντοσraquo όχι
Με ποιον τρόπο ο άνκρωποσ νίκθςε τα ζμψυχα πουλιά ηϊα ψάρια
Σε ποια πνευματικά επιτεφγματα του ανκρϊπου αναφζρεται ο χορόσ
Ρϊσ ςυνδζεται το 1ο ςτάςιμο με τθν υπόκεςθ του ζργου να λάβετε υπόψθ το γεγονόσ τθσ ταφισ παρά τισ εντολζσ του
βαςιλιά +
Ριςτεφετε ότι οι κεατζσ γνωρίηοντασ τθν τφχθ τθσ Αντιγόνθσ ςυμμερίηονται τον φμνο του χοροφ για τον άνκρωπο
2 Ήκοσ
Ο χορόσ ςε προθγοφμενουσ ςτίχουσ (278-279) χαρακτιριςε τθν ταφι ωσ κεόςταλτθ πράγμα που εξόργιςε και τον
Κρζοντα περιςςότερο Τϊρα ποια γνϊμθ καταλαβαίνετε ότι ζχει Τθν ίδια ι όχι
Ροιο περιεχόμενο δίνει ο χορόσ ςτισ ζννοιεσ του laquoκαλοφraquo και του laquoκακοφraquo
Θ φράςθ του άντρα κορυφαίου του χοροφ laquoακατανοιτο μυςτιριοraquo όταν αντικρίηει τθν Αντιγόνθ πιςτεφετε ότι
οφείλεται μόνο ςτο ξάφνιαςμα του χοροφ επειδι ο δράςτθσ ιταν ςυγγενισ του Κρζοντα Τι τον παραξενεφει
laquoόποιοσ κλωςάει το άδικο μακάρι και μrsquo αποκοτιά ποτζ ςε τράπεηα κοινι ποτζ μου βοφλθςθ κοινι με κείνον που τζτοια
τολμάειraquo Αν αυτοφσ τουσ ςτίχουσ τουσ άκουγε θ Αντιγόνθ ςε ποιον νομίηετε ότι κα νόμιηε ότι αναφζρονται οι ςτίχοι
Αν τουσ άκουγε ο Κρζοντασ όμωσ Το κοινό από τθν άλλθ που τουσ ακοφει να λάβετε υπόψθ τθν άποψθ του Lesky ότι ο
χορόσ ςε κανζνα ςθμείο του ζργου δεν παίρνει απροκάλυπτα το μζροσ του Κρζοντα και επίςθσ τθ ςχετικότθτα και
υποκειμενικότθτα των εννοιϊν του δικαίου και του αδίκου+
3 Λζξθ
Ραρατθρϊντασ τα ςχιματα λόγου και τθ ςτίξθ τθσ δεφτερθσ ςτροφισ να προςπακιςετε να εικάςετε τθν κινθςιολογία
του χοροφ
4 Όψθ
Πταν ο χορόσ εκτελεί το ςτάςιμο βρίςκεται κάποιοσ άλλοσ ςτθ ςκθνι
Πταν ο κορυφαίοσ του χοροφ αναγγζλλει τθν είςοδο τθσ Αντιγόνθσ πϊσ φαντάηεςτε τα ροφχα τθσ (χρϊμα μικοσ
κατάςταςθ)
Ο χορόσ χωριςμζνοσ ςε 2 θμιχόρια πϊσ εκτελοφςε τισ ςτροφζσ και πϊσ τισ αντιςτροφζσ με ποια κατεφκυνςθ+
5 Διάνοια
Ο χορόσ παρόλο τον καυμαςμό του ςτθν πνευματικι και τεχνολογικι ανάπτυξθ του ανκρϊπου κεωρεί ότι ο άνκρωποσ
ζχει δυο αδυναμίεσ Ροιεσ είναι αυτζσ Υπάρχουν ακόμθ και ςιμερα αυτζσ οι αδυναμίεσ
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
15
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
2ο επειςόδιο 384-560 Η Αντιγόνθ οδθγείται από τον φφλακα μπροςτά ςτον Κρζοντα ndash φγκρουςθ Κρζοντα ndash
Αντιγόνθσ ndash Η Ιςμινθ δθλϊνει ότι ςυμμετείχε ςτθν ταφι
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 384 - 440 (από μετάφραςθ) Η Αντιγόνθ οδθγείται από τον φφλακα μπροςτά ςτον Κρζοντα
10ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Για ποιον λόγο θ Αντιγόνθ πιγε για δεφτερθ φορά να κάψει τον Ρολυνείκθ να λάβετε υπόψθ ςασ τον τρόπο τθσ πρϊτθσ
ταφισ και τθ κεατρικι οικονομία του δράματοσ+
Να ανιχνεφςετε τθν πικανι ςτοχοκεςία του Σοφοκλι με τθ χριςθ του τεχνάςματοσ του laquoμεγάλου κουρνιαχτοφraquo
Ο διάλογοσ φφλακα - Κρζοντα παροφςθσ βουβισ τθσ Αντιγόνθσ αποτελεί τζχναςμα του Σοφοκλι Να υποςτθρίξετε
τθν προθγοφμενθ κζςθ
2 Ήκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςυναιςκθματικι κατάςταςθ του φφλακα όπωσ διαγράφεται εδϊ με εκείνθ του αrsquo επειςοδίου Για
τθν απάντθςι ςασ να ςτθριχκείτε και ςτισ φράςεισ laquoμα ποφ lsquoναι ο Κρζοντασraquo laquoπαρrsquo τθ για ανάκριςθraquo laquoμιλάω τάχα κακαρά
και ξάςτεραraquo
Να προςδιορίςετε τον χαρακτιρα των φυλάκων και τθσ Αντιγόνθσ βαςιηόμενοι ςτθν αντίκεςθ laquoκι ορμιςαμεraquo ne laquoδεν
ζμοιαηε κακόλου ταραγμζνθraquo και laquoκρθνεί ςαν το πικρό πουλίraquo ne laquoδεν ζμοιαηε κακόλου ταραγμζνθraquo
3 Λζξθ
Ο λόγοσ του Κρζοντα ςτθρίηεται ςε ερωτθματικζσ προτάςεισ Μπορείτε να εξθγιςετε τι τον ωκεί ςτον ερωτθματικό
λόγο
4 Όψθ
Από ποια πάροδο μπαίνουν ο φφλακασ με τθν Αντιγόνθ
Να εντοπίςετε τθ κεατρικι ςφμπτωςθ ςτθ ςκθνι φφλακα- Κρζοντα
laquoπάρrsquo τθ γιrsquo ανάκριςθraquo να δραματοποιιςετε τθ φράςθ αυτι του φφλακα
Να προςδιορίςετε τον ςκθνικό χρόνο βάςει κειμενικϊν δεικτϊν και να τον ςυγκρίνετε με εκείνον του προλόγου τθσ
παρόδου και του 1ου επειςοδίου
5 Διάνοια
H γνωμολογία του φφλακα για το ότι laquoδεν πρζπει πια κανείσ να παίρνει όρκοraquo πόςο ταιριάηει με τον χαρακτιρα και τθ
μόρφωςι του Γιατί πιςτεφετε ότι το κάνει αυτό ο Σοφοκλισ Ροια θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ κζςθ που εκφράηει
με τα λόγια του ο φφλακασ
Ροια θ προςωπικι ςασ γνϊμθ για τα τελευταία λόγια του φφλακα laquoΌταν γλυτϊνεισ ςυμφορζσ είναι γλυκό κι όμωσ πικρό
ςτθ ςυμφορά να ςζρνεισ φίλουσ Όμωσ για μζνα δε μετροφν αυτά μπροςτά ςτθ ςωτθρία μου Ριςτεφετε ότι τα λόγια αυτά
του φφλακα παραμζνουν πάντα επίκαιρα
Ο φφλακασ προτείνει ςτον Κρζοντα μια αυκαίρετθ ανάκριςθ laquoξεψάχνιςε μονάχοσ ςου και βρεσ ταraquo Ρϊσ κα ακουγόταν
αυτι θ φράςθ από τουσ κεατζσ τθσ εποχισ και πϊσ ακοφγεται από εςάσ τουσ ίδιουσ
Ρϊσ εξθγεί τον μεγάλο κουρνιαχτό ο φφλακασ Θ εξιγθςθ αυτι είναι ενδεικτικι τθσ εποχισ
Καλό διάβαςμα
16
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
2ο επειςόδιο 384-560 Η Αντιγόνθ οδθγείται από τον φφλακα μπροςτά ςτον Κρζοντα ndash φγκρουςθ Κρζοντα ndash
Αντιγόνθσ ndash Η Ιςμινθ δθλϊνει ότι ςυμμετείχε ςτθν ταφι
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
16
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
2ο επειςόδιο 384-560 Η Αντιγόνθ οδθγείται από τον φφλακα μπροςτά ςτον Κρζοντα ndash φγκρουςθ Κρζοντα ndash
Αντιγόνθσ ndash Η Ιςμινθ δθλϊνει ότι ςυμμετείχε ςτθν ταφι
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που το κεφάλι ςου μασ κατεβάηεισ κάτωmiddot ομολογείσ ι κα μασ πεισ πωσ δεν τα ζχεισ κάνει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι ομολογϊ και δε ςασ λζω πωσ δεν τα ζχω κάνει ΚΡΕΟΝΣΑ Ράρε τα πόδια ςου εςφ και τράβα όπου κζλεισ λεφτεροσ από τισ βαριζσ κατθγορίεσmiddot φφγε Τϊρα εςφ Ρεσ ςφντομα μθν το τραβάσ ςε μάκροσ Τθ γνϊριηεσ τθν προςταγι που τό χε απαγορεφςει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τθ γνϊριηαmiddot μα πϊσ αλλιϊσ Ξεκάκαρθ πια ιταν ΚΡΕΟΝΣΑ Ραρ όλα αυτά το τόλμθςεσ να παραβείσ το νόμο ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί δε μου το πρόςταξε αυτό ο μζγασ Δίασ οφτε και θ ςυγκάτοικοσ με τουσ κεοφσ του Άδθ θ Δίκθ είναι που όριςε ςτον κόςμο τζτοιουσ νόμουσ Οφτε και νόμιηα ποτζ πωσ ζχουν τζτοιο κφροσ πια οι δικζσ ςου προςταγζσ ϊςτε κνθτόσ που είςαι τουσ άγραφουσ κι αςάλευτουσ νόμουσ να ξεπεράςεισ Πχι μονάχα ςιμερα και χκεσ μα αιϊνια ηοφνε κι οφτε που ζμακε κανείσ ποια είναι θ πθγι τουσ Γι αυτό και δεν εςκόπευα μόνο γιατί φοβάμαι μια κζλθςθ ανκρϊπινθ ςτα κεία ν αμαρτιςω Ρωσ κα πεκάνω τό ξερα ndashκαι πϊσ να μθν το ξζρωndash χωρίσ κι αυτι τθν προςταγιmiddot αν τϊρα πριν τθσ ϊρασ χακϊ για κζρδοσ μου αυτό εγϊ το λογαριάηω Πποιοσ μζςα ςτα βάςανα όπωσ εγϊ παλεφει πϊσ κζρδοσ απ το κάνατο αυτόσ δεν προςκομίηει Ζτςι για μζνα να με βρει θ μοίρα του κανάτου δεν είναι διόλου λυπθρόmiddot μ αν ίςωσ ανεχόμουν το γιο τθσ μάνασ μου άκαφτο κακοκανατιςμζνο εκείνο κα με πλιγωνεmiddot αυτά δε με πικραίνουν Κι αν ίςωσ άμυαλα αυτά ςου φαίνονται που κάνω περίπου ζνασ άμυαλοσ άμυαλθ κα με κρίνει ΧΟΡΟ Δείχνει ςκλθρό το φυςικό κι από ςκλθρό πατζρα αυτισ τθσ κόρθσmiddot ςτα δεινά δε ςκφβει το κεφάλι
1 Μφκοσ
Γιατί θ Αντιγόνθ ζχει ςκυφτό το κεφάλι τθσ μπροςτά ςτον Κρζοντα να λάβετε υπόψθ ςασ το ρόλο τθσ ςιωπισ για τουσ
κεατζσ και το γεγονόσ ότι ςίγουρα δεν ντρζπεται για τθν πράξθ τθσ+
2 Ήκοσ
Ο Κρζοντασ ρωτά τθν Αντιγόνθ ςτον ςτ 447 laquoᾔδθςκα κθρυχκέντα μὴ πράςςειν τάδεraquo Για ποιον λόγο νομίηετε ότι ο
Κρζοντασ τθσ απευκφνει αυτιν τθν ερϊτθςθ να αντιμετωπίςετε τθν προκετικότθτα του Κρζοντα και κετικά και αρνθτικά]
45 Σχιμα αναδίπλωςθσ (ὲ hellip ςὲ) rarr προςπάκεια του Κρζοντα να βγάλει από το λικαργό τθσ τθν Αντιγόνθ 46 Σχιμα εκ παραλλιλου (και κετικι και αρνθτικι διατφπωςθ δρᾶςαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) rarr ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ Κρζοντα τθν διπλι ερϊτθςθ του Κρζοντα τθν απαντά τολμθρά με διπλι απάντθςθ θ Αντιγόνθ 47 Ρλεοναςμόσ (ἔξω hellip ἐλεύκερον) rarr ο Κρζοντασ ακωϊνει πλιρωσ τον φφλακα μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ 48 Σχιμα εκ παραλλιλου (μὴ μῆκοσhellipςυντόμωσ) rarr τονίηεται το απειλθτικό φφοσ του Κρζοντα 49 Ειρωνεία θ Αντιγόνθ με τθ χριςθ του ουδετζρου γζνουσ υποτιμά τουσ νόμουσ του Κρζοντα τούςδrsquo νόμουσ rarr τάδε 50 Μεταφορά από αγϊνεσ δρόμου και ειρωνεία τθσ Αντιγόνθσ προσ τον Κρζοντα του απαντά με τον ίδιο τρόπο ὑπερβαίνειν (449) harr ὑπερδραμεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
18
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
2ο επειςόδιο 384-560 Η Αντιγόνθ οδθγείται από τον φφλακα μπροςτά ςτον Κρζοντα ndash φγκρουςθ Κρζοντα ndash
Αντιγόνθσ ndash Η Ιςμινθ δθλϊνει ότι ςυμμετείχε ςτθν ταφι
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 473- 496 Ο Κρζοντασ μετά τθν απροκάλυπτθ ομολογία τθσ Αντιγόνθσ απευκφνεται προσ το χορό
ΚΡΕΟΝΣΑ Να ξζρεισ πωσ κι οι πιο ςκλθροί οι χαρακτιρεσ πζφτουν ςυντρίβονταιmiddot το ςίδερο όςο γερό και νά ναι όταν το ψιςεισ ςτθ φωτιά πολλζσ φορζσ το βλζπεισ να ςπάει και να ραγίηεται να γίνεται κομμάτια Και τα βαρβάτα άλογα με κάποιο χαλινάρι μικρό πια τικαςεφονταιmiddot δε γίνεται ζνασ δοφλοσ των άλλων με κραςφτθτα κεφάλι να ςθκϊνει Αυτι και πρϊτα ιξερε το κράςοσ τθσ να δείχνει τότε που παραβίαηε τουσ κεςπιςμζνουσ νόμουσmiddot και τϊρα κράςοσ δεφτερο Αφοφ τα ζχει κάνει να καμαρϊνει να γελάει με τα καμϊματά τθσ Δε κά μαι άνδρασ πια εγϊ αυτι κα είναι άνδρασ αν ατιμϊρθτα αψθφάει τθ δφναμθ που ζχω Κόρθ ξεκόρθ αδελφισ είτε ςυγγζνιςςά μου πιο κοντινι ςτο ςπίτι μασ που προςτατεφει ο Δίασ αυτι κι θ ομογάλακτθ το Χάρο δεν ξεφεφγουν το μαφρο και τον άραχλοmiddot κατθγορϊ κι εκείνθν εξίςου πωσ μαγείρεψε το κάψιμο ετοφτο Και φζρτε τθν ζξω γοργάmiddot τθν είδα προ ολίγου ςτο ςπίτι να λυςςομανάει με φρζνα ςαλεμζνα Το ςυνθκίηει θ καρδιά αυτϊν που ςτο ςκοτάδι τ άκλια μθχανεφονται να τουσ προδίδει πάντα Μιςϊ και όταν πιάνεται κανείσ εκεί που κάνει βρόμικθ πράξθ με παχιά λόγια να τθ ςτολίηει
1 Μφκοσ
Γιατί ο Κρζοντασ μετά τθν ομολογία τθσ Αντιγόνθσ δεν απευκφνεται ςτθν ίδια αλλά ςτο χορό να λάβετε υπόψθ τα
ςυναιςκιματα που νιϊκει για τθν Αντιγόνθ και τθν επικυμία του να ζχει υποςτθρικτζσ ςτισ αποφάςεισ του+
Γιατί πιςτεφετε ότι ο Κρζοντασ κατθγορεί και τθν Λςμινθ για τθν ταφι να λάβετε υπόψθ του τισ φοβίεσ του ωσ τυράννου
και τον εκνευριςμό του από τθν αγζρωχθ ςτάςθ τθσ Αντιγόνθσ+
2 Ήκοσ
Να χαρακτθρίςετε τον Κρζοντα ωσ άνκρωπο και ωσ βαςιλιά με βάςθ τισ φράςεισ laquoδοῦλόσraquo (479) laquoὑβρίηεινraquo(480) laquoεἴτrsquo
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
19
3 Λζξθ
Ρϊσ καταλαβαίνουμε ότι όλοι οι προθγοφμενοι ςτίχοι (473-496) αν και αφοροφν τθν Αντιγόνθ απευκφνονται ςτο
χορό να λάβετε υπόψθ ςασ τα ρθματικά πρόςωπα και τισ αντωνυμίεσ+
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
20
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
2ο επειςόδιο 384-560 Η Αντιγόνθ οδθγείται από τον φφλακα μπροςτά ςτον Κρζοντα ndash φγκρουςθ Κρζοντα ndash
Αντιγόνθσ ndash Η Ιςμινθ δθλϊνει ότι ςυμμετείχε ςτθν ταφι
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 497- 530 Η κατά μζτωπο ςφγκρουςθ Αντιγόνθσ - Κρζοντα
ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γυρεφεισ κάτι πιο πολφ απ το να με ςκοτϊςεισ ΚΡΕΟΝΣΑ Τίποτε άλλο πιο πολφmiddot μ αυτό τα ζχω όλα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Γιατί χαςομεράσ λοιπόν Απ τα δικά ςου λόγια δε μου αρζςει τίποτα και μιτε να μ αρζςει Το ίδιο και οι πράξεισ μου ς εςζνα δεν αρζςουν Κι όμωσ ποφ μεγαλφτερθ κά βριςκα δόξα τάχα απ τθν ταφι του αδελφοφ ποφ χε τθν ίδια μάνα Και όλοι αυτοί κα λζγανε πωσ ςυμφωνοφν αν ίςωσ ο φόβοσ δεν τουσ ζδενε τθ γλϊςςα ο δικόσ ςου Θ τυραννία ςε πολλά ζχει χαρζσ μεγάλεσ κι είναι ςτο χζρι τθσ να λζει να κάνει ότι κζλει ΚΡΕΟΝΣΑ Το βλζπεισ μοναχά εςφ αυτό απ τουσ Καδμείουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Κι αυτοί το βλζπουν μα μπροςτά ς εςζ κλείνουν το ςτόμα ΚΡΕΟΝΣΑ Του λόγου ςου δεν ντρζπεςαι να ζχεισ άλλθ γνϊμθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Να ςζβομαι το αίμα μου καμιά ντροπι δεν είναι ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν είναι αίμα ςου κι αυτό που ςκότωςε εκείνοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Αίμα μου από μάνα μια κι από πατζρα ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Και πϊσ ς αυτόν αςζβεια τόςο μεγάλθ δείχνεισ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μα ο νεκρόσ δε ςυμφωνεί με κεωρίεσ τζτοιεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Το ίδιο με τον αςεβι δεν τον τιμάσ κι εκείνον ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ο αδελφόσ μου χάκθκε δεν ιτανε και δοφλοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Τθ χϊρα αφανίηοντασmiddot κι ο άλλοσ πολεμϊντασ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Πμωσ ο Άδθσ τουσ μετράει όλουσ με μζτρο ίδιο ΚΡΕΟΝΣΑ Τθν ίδια τφχθ ο καλόσ με τον κακό δεν ζχει ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ροιοσ ξζρει αν το δζχεται αυτό ο κάτω κόςμοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Και πεκαμζνοσ ο νεκρόσ φίλοσ ποτζ δε κά ναι ΑΝΣΙΓΟΝΗ Για τθν αγάπθ πλάςτθκα και όχι για το μίςοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Στον κάτω κόςμο που κα πασ αν κζλεισ τθν αγάπθ αγάπα τονmiddot μα όςο ηω δεν κυβερνάει γυναίκα ΧΟΡΟ Μα νά θ Λςμινθ που φτάνει ςτισ πφλεσ και δάκρυα χφνει για τθν αδελφι τθσmiddot το μαφρο το ςφννεφο πάν απ τα φρφδια τθν όψθ τθσ ξαναμμζνθ αςχθμίηει τισ όμορφεσ βρζχοντασ τισ παρειζσ τθσ
53
Μεταφορά από τα ςκυλιά που βάηουν τθν ουρά ςτα ςκζλια από το φόβο αιςκθτοποιείται ο ζντονοσ φόβοσ του λαοφ προσ τον τφραννο 54 Λςοςκζνεια λόγων Κρ Οὔτοι ndash Αντ Οὔτοι τονίηεται το κάρροσ τθσ Αντιγόνθσ θ οποία αντιμετωπίηει τον Κρζοντα ωσ ίςο προσ ίςο
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
21
1 Μφκοσ
Θ Αντιγόνθ χρθςιμοποιεί δυο ακόμθ επιχειριματα τα οποία δικαιϊνουν τθν πράξθ τθσ ταφισ
1ο επιχείρθμα κα αποκτιςει υςτεροφθμία τιμϊντασ με τθν ταφι τον ίδιο τθσ τον αδερφό
2ο επιχείρθμα ζχει με το μζροσ τθσ το λαό ο οποίοσ από φόβο κρατάει το ςτόμα του κλειςτό
Τελικά θ Αντιγόνθ μιπωσ επιχειρθματολογεί γιατί ελπίηει ότι κα πείςει τον Κρζοντα να αλλάξει τθν τιμωρία
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί ςτθν προςπάκειά του να αποδείξει ςτθν Αντιγόνθ ότι με τθν πράξθ τθσ ταφισ του
Ρολυνείκθ δεν παραβιάηει μόνο το νόμο του αλλά ςε κάκε επιχείρθμα-κατθγορία του Κρζοντα να ςυμπλθρϊςετε
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
22
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
2ο επειςόδιο 384-560 Η Αντιγόνθ οδθγείται από τον φφλακα μπροςτά ςτον Κρζοντα ndash φγκρουςθ Κρζοντα ndash
Αντιγόνθσ ndash Η Ιςμινθ δθλϊνει ότι ςυμμετείχε ςτθν ταφι
γrsquo ςκθνι ςτίχοι 531-560 Η Ιςμινθ δθλϊνει ότι ςυμμετείχε ςτθν ταφι
14ο φφλλο εργαςίασ
ΚΡ ὺ δrsquo ἣ κατrsquo οἴκουσ ὡσ ἔχιδνrsquo55
ὑφειμένθ
λήκουςά μrsquo ἐξέπινεσ οὐδrsquo ἐμάνκανον
τρέφων δύrsquo ἄτα κἀπαναςτάςεισ κρόνων
φέρrsquo εἰπὲ δή μοι καὶ ςὺ τοῦδε τοῦ τάφου
(535) φήςεισ μεταςχεῖν ἢ rsquoξομῇ τὸ μὴ εἰδέναι
Ι Δέδρακα τοὔργον εἴπερ ἥδrsquo ὁμορροκεῖ56
καὶ ξυμμετίςχω καὶ φέρω τῆσ αἰτίασ
ΑΝ Ἀλλrsquo οὐκ ἐάςει τοῦτό γrsquo ἡ δίκθ ςrsquo ἐπεὶ
ΑΝ Καλῶσ ςὺ μὲν τοῖσ τοῖσ δrsquo ἐγὼ rsquoδόκουν φρονεῖν
Ι Καὶ μὴν ἴςθ νῷν ἐςτιν ἡ rsquoξαμαρτία
ΑΝ Κάρςειmiddot ςὺ μὲν ηῇσ ἡ δrsquo ἐμὴ ψυχὴ πάλαι
(560) τέκνθκεν ὥςτε τοῖσ κανοῦςιν ὠφελεῖν
ΚΡΕΟΝΣΑ Εςφ που μεσ ςτο ςπίτι μου οχιά φαρμακωμζνθ κρυφά το αίμα μοφ πινεσ και είδθςθ δεν πιρα πωσ δυο κατάρεσ ζτρεφα του κρόνου μου αρπάχτρεσ για ζλα εδϊ και λζγε μου κα πεισ πωσ πιρεσ μζροσ κι εςφ ς ετοφτθ τθν ταφι ι κ αρνθκείσ με όρκο ΙΜΗΝΗ Τθν ζκανα τθν πράξθ αυτι αν ςυμφωνεί κι ετοφτθ επιρα μζροσ ςτθν ταφι και ζχω τθν ευκφνθ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Δε κα το επιτρζψει αυτό θ Δίκθmiddot γιατί οφτε κι εςφ το κζλθςεσ να ρκεισ οφτε κι εγϊ ςε πιρα ΙΜΗΝΗ Μεσ ςτθ δικι ςου ςυμφορά δεν ντρζπομαι κακόλου να μοιραςτϊ τθ μοίρα ςου μαηί ςου αδελφι μου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ξζρουν ο Άδθσ κι οι νεκροί ποιανϊν είναι πράξθmiddot όποια με λόγια αγαπάει για φίλθ δεν τθ κζλω ΙΜΗΝΗ Μθ μου ςτεριςεισ αδελφι τθ χάρθ να πεκάνω μαηί ςου και τον αδελφό κι εγϊ να τον τιμιςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ Μαηί μου όχι κάνατοmiddot μθν οικειοποιείςαι ότι ποτζ δεν άγγιξεσmiddot αρκεί που εγϊ κα ςβιςω ΙΜΗΝΗ Και τι τθ κζλω τθ ηωι εςζνα όταν χάςω ΑΝΣΙΓΟΝΗ ϊτα τον Κρζονταmiddot γι αυτόν δεν είχεσ τόςθ ζγνοια ΙΜΗΝΗ Γιατί να με πονάσ μ αυτά δίχωσ δικό ςου κζρδοσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Ρονάω κι εγϊ άμα καρρείσ ότι γελϊ μ εςζνα ΙΜΗΝΗ Και πϊσ αλλιϊσ μπορϊ εγϊ να βοθκιςω τϊρα ΑΝΣΙΓΟΝΗ Τον εαυτό ςου γλίτωςεmiddot γι αυτό δε ςε ηθλεφω ΙΜΗΝΗ Αλίμονό μου θ άμοιρθ Να μθ χακϊ μαηί ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Διάλεξεσ τθ ηωι εςφ κι εγϊ το κάνατό μου ΙΜΗΝΗ Πχι χωρίσ και να ςου πω τουσ ςοβαροφσ μου λόγουσ ΑΝΣΙΓΟΝΗ Θ γνϊμθ ςου γι άλλουσ ςωςτι και γι άλλουσ θ δικι μου ΙΜΗΝΗ Είναι κι εμζ το ςφάλμα μου ίδιο με το δικό ςου ΑΝΣΙΓΟΝΗ Άςε τουσ φόβουσmiddot εςφ ηεισ μα θ ψυχι θ δικι μου είναι καιρόσ που πζκανε χρζοσ για τουσ νεκροφσ μου
55 Ρικρόχολθ παρομοίωςθ ενδεικτικι του ικουσ του Κρζοντα 56 Μεταφορά από το ςυγχρονιςμό των κωπθλατϊν 57 Μεταφορά από τθ ναυτικι ηωι (ςυμμετζχει ςτο καράβι των ςυμφορϊν τθσ) 58 Ραριχθςθ του mi ενδεικτικι τθσ ειρωνείασ τθσ Αντιγόνθσ προσ τισ αρνιςεισ τθσ Λςμινθσ ςτον πρόλογο 59 Ειρωνεία Αντιγόνθσ προσ τθν Λςμινθ 60 Συνεχείσ αντικζςεισ ςτθ ςτιχομυκία Λςμινθσ- Αντιγόνθσ για να διαγραφεί θ αντίκεςθ του χαρακτιρα τουσ και να προκλθκεί το ενδιαφζρον των κεατϊν Ἀλγοῦςαne γελῶ ηῆν ne κατκανεῖν ἀρρήτοισne λόγοισ ςὺ μὲν τοῖσ ne τοῖσ δrsquo ἐγὼ ςὺ μὲν ηῇσ ne τέκνθκεν
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
23
1 Μφκοσ
Να ςυγκρίνετε τθ ςτάςθ τθσ Λςμινθσ ςτο 2ο επειςόδιο με τθν ςτάςθ τθσ ςτον πρόλογο όςον αφορά το κζμα τθσ ταφισ
του Ρολυνείκθ
2 Ήκοσ
Θ Αντιγόνθ προςπακεί να αποδείξει ςτον Κρζοντα ότι θ Λςμινθ είναι ακϊα αποκρφπτει πράγματα ορκίηεται
ειρωνεφεται γελά Να υποςτθρίξετε τθν άποψθ αυτι επιχειρθματολογϊντασ με τθ βοικεια των φράςεων οὔτrsquo ἐγὼ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
24
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
2ο ςτάςιμο ςτίχοι 582- 634 (από μετάφραςθ) Η ανκρϊπινθ δυςτυχία
15ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Ρϊσ ςχετίηεται νοθματικά το 2ο ςτάςιμο με το 2ο επειςόδιο
Να ςυγκρίνεται το ψυχολογικό κλίμα του 2ου ςτάςιμου με εκείνο του 1ου
αrsquo ςτροφι laquoΗ κλθρονομικότθτα των ςυμφορϊνraquo με ποια εντυπωςιακι παρομοίωςθ αιςκθτοποιεί ο ποιθτισ τθ κεϊκι
οργι
αrsquo αντιςτροφι laquoΟι αλλεπάλλθλεσ ςυμφορζσ τθσ οικογζνειασ των Λαβδακιδϊνraquo ποιεσ ςυμφορζσ του βαςιλικοφ
οίκου των Λαβδακιδϊν ςασ είναι γνωςτζσ
βrsquo ςτροφι laquoΗ αιϊνια ευτυχία του παντοδφναμου Δίαraquo να περιγράψετε τθ δφναμθ του Δία και τθν ανκρϊπινθ μοίρα
όπωσ διαγράφονται ςτθ βrsquo ςτροφι
βrsquo αντιςτροφι laquoΗ απατθλι ελπίδα ευτυχίασ των χιμαιρικϊν ανκρϊπωνraquo με ποιουσ ςτίχουσ τθσ βrsquo αντιςτροφισ
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
25
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
3ο επειςόδιο 635-761 Η αποτυχία του Αίμονα να μεταβάλει τθν καταδικαςτικι απόφαςθ του Κρζοντα για τθν Αντιγόνθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 635-682 Ο εκτενισ λόγοσ του Κρζοντα προσ τον Αίμονα
ΑΙΜΟΝΑ Δικόσ ςου είμαι πατζρα μου κι εςφ με τθν καλι ςου τθ γνϊμθ πάντα με κρατάσ ορκό κι ακολουκάω Κανζνασ γάμοσ άξιοσ δε κα κρίκει από μζνα μπροςτά ςε ςε όταν ορκά εςφ με ςυμβουλεφεισ
ΚΡΕΟΝΣΑ Και ζτςι πρζπει τζκνο μου να νιϊκει θ καρδιά ςου Ράντα να ςτζκεςαι κοντά ςτθ γνϊμθ του πατζρα Γι αυτό κι υπάκουα παιδιά εφχονται οι άνδρεσ όλοι να αποχτοφν και νά χουνε ςτο ςπίτι τουσ καμάρι Ν αντιπλθρϊνουν τον εχκρό για το κακό που κάνει και να τιμοφν το φίλο τουσ ίδια με το γονιό τουσ Μα όποιοσ δίχωσ διάφορο γεννάει τα παιδιά του τι άλλο κά λεγαν γι αυτόν αν όχι μαφρουσ πόνουσ πωσ για τον ίδιο γζννθςε για τουσ εχκροφσ του γζλιο Τα φρζνα ςου γιε μου αυτά ποτζ να μθν τα χάςεισ από γυναίκασ θδονιmiddot να ξζρεισ ότι πάντα κατάψυχρο αγκάλιαςμα γίνεται κάτι τζτοιο κακι γυναίκα ςφντροφοσ μζςα ςτο ςπίτιmiddot υπάρχει δα μεγαλφτερθ πλθγι απ τον κακό το φίλο Φτφςε και ξόρκιςε αυτιν τθν κόρθ ςαν εχκρό ςου και άς τθν πια να παντρευτεί ςτον Άδθ κάποιον άλλο Τθν ζπιαςα ξεκάκαρα εγϊ αυτιν μονάχα να κζλει να μθν πεικαρχεί ς ολόκλθρθ τθν πόλθ και ψεφτθσ δε κα βγϊ εγϊ ςτθσ χϊρασ τουσ πολίτεσmiddot κα τθ ςκοτϊςω Και γι αυτό ασ καλεςτεί το Δία που προςτατεφει ςυγγενείσmiddot αντάρτεσ άμα κρζψω το ςόι μου ςαν τι μπορϊ να κάνω με τουσ άλλουσ Πποιοσ ςωςτά και δίκαια φζρεται ςτουσ δικοφσ του αυτόσ ςτθν πόλθ δίκαιοσ κα δείξει ότι είναι Κι εκείνοσ που αυκαιρετεί παραβιάηει νόμουσ ι βάηει ςτο κεφάλι του άρχοντεσ να προςτάηει ζπαινο βζβαια ποτζ δε κά χει από μζνα Πποιον θ πόλθ όριςε αυτόν πρζπει ν ακοφμε ςτα δίκαια κι αςιμαντα και ςτα αντίκετά τουσ Αυτόσ κα πίςτευα εγϊ καλά κα κυβερνοφςε μα και καλά κα ικελε να κυβερνιζται πάνταmiddot κι αν τφχει και βριςκότανε ςτθ κφελλα τθσ μάχθσ κά μενε πάντα δίκαιοσ γενναίοσ παραςτάτθσ Υπάρχει μεγαλφτερο κακό απ τθν αναρχία Αυτι και πόλεισ καταλεί αυτι αναςτατϊνει τα ςπιτικά αυτι ςκορπάει τον πανικό ςτθ μάχθ μεσ ςτισ ςυμμαχικζσ γραμμζσmiddot μα ςτουσ πεικαρχθμζνουσ θ πεικαρχία πιο πολφ κα ςϊςει τθ ηωι τουσ Ζτςι πρζπει ν αμφνονται όςοι κρατοφν τθν τάξθ παιγνίδια να μθ γίνονται ςτα χζρια μιασ γυναίκασ Καλφτερα αν χρειαςτεί να πζςουμε από άνδρα παρά να πουν πωσ γίναμε των γυναικϊν οι δοφλοι
ΧΟΡΟ Αν απ τα χρόνια πια εμείσ δεν ζχουμε φυράνει καρροφμε ότι γνωςτικά μιλάσ με όςα είπεσ
1 Μφκοσ
Ο Κρζοντασ εκφωνεί ζναν εκτενι λόγο προσ τον Αίμονα Να ανιχνεφςετε τθ ςτοχοκεςία του Κρζοντα λαμβάνοντασ υπόψθ
ςασ ότι είναι πατζρασ με αιςκιματα και βαςιλιάσ με φοβίεσ
Ο Κρζοντασ επιχειρθματολογεί υπζρ τθσ απόφαςισ του να τιμωριςει τθν Αντιγόνθ Με τθν επιχειρθματολογία του
προωκείται θ εξζλιξθ του μφκου αφοφ ο Αίμονασ κα αντιδράςει και διαγράφεται θ τραγικότθτα του Κρζοντα μζςα ςτθν
τραγικι του πλάνθ δεν καταλαβαίνει τουσ υπαινιγμοφσ του Αίμονα πιςτεφει ότι ζχει δίκιο και επιχειρθματολογεί Να
ελζγξετε τα επιχειριματά του
61
Μεταφορά από τθ ςτρατιωτικι ηωι ενδεικτικι των πατριαρχικϊν ιδεϊν του Κρζοντα 62
Μεταφορά ενδεικτικι του χάουσ του πολζμου 63
Επαναφορά αὕτθhellip ἥδrsquo hellip ἥδε και ομοιοτζλευτο ὄλλυςινhellipτίκθςινhellipκαταρρήγνυςι rarr ρθτορικόσ τόνοσ ςτο λόγο του Κρζοντα
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
26
1ο επιχείρθμα πρζπει να τθν τιμωριςω για να είμαι ςυνεπισ ςτουσ νόμουσ μου laquoψευδῆ γrsquo ἐμαυτὸν οὐ καταςτήςω πόλειraquo
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα ανκρϊπινου λάκουσ και τθν αξία τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ να λάβετε υπόψθ ςασ ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ και ότι ο Κρζοντασ δεν γνωρίηει τθν πραγματικι λαϊκι γνϊμθ Επίςθσ να ελζγξετε τθν ορκότθτα του ςυλλογιςμοφ του Κρζοντα Ἐν τοῖσ γὰρ οἰκείοιςιν ὅςτισ ἔςτrsquo ἀνὴρ χρθςτόσ φανεῖται κἀν πόλει δίκαιοσ ὤν
3ο επιχείρθμα πρζπει να ςϊςουμε τον ανδριςμό μασ από μια επαναςτάτρια γυναίκα laquoκοὐκ ἂν γυναικῶν ἥςςονεσ
καλοίμεκrsquo ἄνraquo να λάβετε υπόψθ ςασ πάλι ότι θ Αντιγόνθ ζκαψε τον αδερφό τθσ+
Ζλεγχοσ επιχειριματοσ
Ροιεσ είναι τα αποτελζςματα τθσ πεικαρχίασ ςτθν πόλθ και ςτο ςτρατό και ποιεσ είναι οι ςυνζπειεσ τθσ
αναρχίασ(ανυπακοισ ςτουσ νόμουσ) ςτθν οικογζνεια ςτθν πόλθ ςτο ςτρατό κατά τθ γνϊμθ του Κρζοντα
2 Ήκοσ
Να αναπτφξετε τισ πατριαρχικζσ ιδζεσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτισ φράςεισ laquoὄπιςκεν ἑςτάναιraquo laquoτὸν ἐχκρὸν ἀνταμύνωνται
κακοῖσraquo laquoτὸν φίλον τιμῶςινraquo και να εξθγιςετε γιατί ο Κρζοντασ προβαίνει ςτθν ανάπτυξθ αυτϊν των ιδεϊν
Να αναπτφξετε τισ ιδζεσ περί ςυηυγικισ αγάπθσ του Κρζοντα βαςιηόμενοι ςτθ φράςθ laquoγυνὴ κακὴraquo
Ρϊσ πιςτεφετε ότι ακοφγονται ςτα αφτιά των δθμοκρατικϊν κεατϊν τθσ εποχισ εκείνθσ οι ςτίχοι Ἀλλrsquo ὃν πόλισ ςτήςειε
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
27
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
3ο επειςόδιο 635-761 Η αποτυχία του Αίμονα να μεταβάλει τθν καταδικαςτικι απόφαςθ του Κρζοντα για τθν Αντιγόνθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 683-723 Ο εκτενισ λόγοσ του Αίμονα προσ τον Κρζοντα
ΑΙΜΟΝΑ Μυαλό πατζρα οι κεοί χαρίηουν ςτουσ ανκρϊπουσ το μεγαλφτερο αγακό απ όλα που υπάρχουν Εγϊ πωσ δε μιλάσ ςωςτά για όςα λεσ ποτζ μου δε κα μποροφςα να το πω μιτε και να μπορζςω Μα κι άλλοσ κά ταν δυνατόν νά χει ορκζσ ιδζεσ Για ςζνα είναι φυςικό εγϊ να τα προςζχω όλα που λεν ι κάνουνε ι ζχουν να ςου ψζξουν Νιϊκει το μάτι ςου βαρφ πάντοτε ο πολίτθσ αν είναι τζτοια να ςου πει που δε κα ςε γλυκάνουν Ενϊ εγϊ ςτα ςκοτεινά μπορϊ να το ακοφω το πϊσ κρθνοφν τθν κόρθ αυτι όλοι μζςα ςτθν πόλθmiddot λζνε πωσ πιο ανάξια απ όλεσ τισ γυναίκεσ για πράξθ αξιζπαινθ παγκάκιςτα πεκαίνει Δεν άφθςε τον αδελφό που ζπεςε ςτθ μάχθ άκαφτο κι απροςτάτευτο να τον καταξεςκίςουν τα ςαρκοβόρα τα ςκυλιά τ αγριεμζνα όρνια Δεν είναι λζνε άξια χρυςι τιμι να ζβρει Τζτοια μια φιμθ ςιγανι ςζρνεται ςτο ςκοτάδι Για με πατζρα μου από ςε αν το καλό ςυντρζχεισ τίποτα πιο πολφτιμο δε γίνεται να υπάρξει Ροια μεγαλφτερθ χαρά για τα παιδιά απ τθ δόξα του τιμθμζνου τουσ γονιοφ Ι του γονιοφ απ τα τζκνα Μθν ζχεισ μονοκόμματθ μονάχα αυτι τθ ςκζψθ πωσ ότι λεσ είναι ςωςτό και τίποτα πια άλλο Πποιοσ καρρεί πωσ μόνο αυτόσ τθ φρόνθςθ κατζχει ι ζχει γλϊςςα ι ψυχι που δεν τθν ζχει άλλοσ άμα τον ψάξεισ πιο βακιά κα δεισ πωσ είναι κοφφιοσ Για ζναν άνδρα και ςοφό διόλου ντροπι δεν είναι το να μακαίνει το ςχοινί να μθν παρατεντϊνει Κοίτα ςτισ ακροποταμιζσ τα δζντρα που λυγάνε πϊσ ςϊηουν τα κλωνάρια τουσ κι όρκια παραμζνουνmiddot μα όςα αντιςτζκονται χάνονται απ τθ ρίηα Ζτςι τθ ςκότα καραβιοφ όποιοσ γερά τραβάει και δε λαςκάρει το ςκοινί αναποδογυρίηει και αρμενίηει ςτο εξισ με ανάποδθ καρίνα Μα δϊςε τόπο ςτθν οργι κι άλλαξε τθν καρδιά ςου Αν ζςτω και νεότεροσ μπορϊ να ζχω γνϊμθ κα ζλεγα τουλάχιςτο πωσ ςτζκει πάνω απ όλα να γεννθκεί κανείσ ςοφόσ τα πάντα να τα ξζρειmiddot κι αφοφ αυτό δε γίνεται το πιο ςωςτό πια είναι ν ακοφσ καλοπροαίρετα όςουσ ορκά μιλάνε
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επιχειρθματολογεί διακριτικά (ςπάνια χρθςιμοποιεί βrsquo ενικό πχ ςτ 705718) ςτθν προςπάκειά του
ουςιαςτικά να αποτρζψει τον Κρζοντα από τθν εκτζλεςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ αλλά ταυτόχρονα να ςϊςει το
64 Ρροςωποποίθςθ αιςκθτοποιείται θ δφναμθ και θ επίδραςθ τθσ φιμθσ ςτον λαό αλλά κι θ αυταρχικότθτα του Κρζοντα 65 Μεταφορά από τα καρφδια 66 Μεταφορά από το τζντωμα τθσ χορδισ τθσ λφρασ ι του τόξου 67 Ειρωνεία (πϊσ ταξιδεφει το πλοίο αφοφ βοφλιαξε)
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
28
κφροσ και τθν εξουςία του πατζρα του Να ςχολιάςετε τισ γλωςςικζσ επιλογζσ του που χαρίηουν ςτον προτρεπτικό
2ο επιχείρθμα Ο λαόσ κεωρεί άδικθ τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ (ιταν ο ίδιοσ ο Αίμονασ αυτικοοσ μάρτυρασ τθσ γνϊμθσ του λαοφ) τὴν παῖδα ταύτθν οἷrsquo ὀδύρεται πόλισhellip ἥτισ τὸν αὑτῆσ αὐτάδελφον δεν αναφζρει το όνομά τθσ οφτε υπακοι ςε κεϊκοφσ νόμουσ rarr
3ο επιχείρθμα68 Η άρςθ τθσ τιμωρίασ τθσ Αντιγόνθσ κα κάνει καλό ςτον Κρζοντα και αυτό και μόνο κζλει ο Αίμονασ (θ γνϊςθ είναι ςχετικι και εςφ κεωρείσ ςωςτι τθν τιμωρία τθσ Αντιγόνθσ ενϊ ο λαόσ όχι rarr μπορεί να κάνεισ εςφ το λάκοσ ο λαόσ δεν κεωρεί τθν τιμωρία ςωςτι και όποιοσ πάει αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ βγαίνει χαμζνοσ rarr αν πασ αντίκετα ςτθ γνϊμθ του λαοφ κα βγεισ χαμζνοσ και αυτό εγϊ δεν το κζλω) Ἐμοὶ δὲ ςοῦ πράςςοντοσ εὐτυχῶσhellipὅςτισ γὰρ αὐτὸσ ἢ φρονεῖν μόνοσ δοκεῖhellip ὅςα δένδρων ὑπείκειhellip ναὸσ ὅςτισ απουςία αναφοράσ αγάπθσ για Αντιγόνθ + αόριςτεσ αντωνυμίεσ + χριςθ παρομοιϊςεων rarr
Στθριηόμενοι ςτισ γνωμολογίεσ των ςτ 707-708 να εντοπίςετε τα 3 βαςικά ςτοιχεία του ικουσ του ανκρϊπου ςφμφωνα με
τον Αίμονα
2 Ήκοσ
Μπορείτε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο λαόσ είναι persona του Αίμονα κακϊσ ο Αίμονασ εκ τθσ κζςεϊσ του δεν
διαπνεόταν από δθμοκρατικζσ αντιλιψεισ
3 Λζξθ
laquoψζγεινraquo (659) πϊσ πιςτεφετε ότι νιϊκει ο Κρζοντασ ακοφγοντασ αυτι τθ λζξθ από τον Αίμονα
Να ςχολιάςετε τισ παρομοιϊςεισ ςτουσ ςτίχουσ 712-717 που αποτελοφν και παραςτατικι προοικονομία τθσ
ςυντριβισ του Κρζοντα Ροιοσ είναι το δζντρο και ποιοσ το ρεφμα Ροιοσ είναι το πλοίο και ποιοσ ο άνεμοσ+
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
29
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
3ο επειςόδιο 635-761 Η αποτυχία του Αίμονα να μεταβάλει τθν καταδικαςτικι απόφαςθ του Κρζοντα για τθν Αντιγόνθ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 724-761 Η ςφγκρουςθ Κρζοντα - Αίμονα
ΧΟΡΟ Κι εςφ καλό ναι βαςιλιά ν ακοφςεισ αν ςου λζει κάτι ςωςτό κι εςφ αυτόνmiddot κι οι δυο ορκά μιλάτε ΚΡΕΟΝΣΑ Στα γεροντάματα λοιπόν εμείσ κα διδαχτοφμε νά χουμε γνϊςθ από νιο μιασ τζτοιασ θλικίασ ΑΙΜΟΝΑ Δεν είπα κάτι άδικοmiddot κι αν ίςωσ είμαι νζοσ πρζπει τα ζργα να κοιτάσ κι όχι τθν θλικία ΚΡΕΟΝΣΑ Ζργο λοιπόν να ςζβεςαι τουσ παραβάτεσ είναι ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα ςυμβοφλευα να ςζβεςαι τον άκλιο ΚΡΕΟΝΣΑ Δεν πιάςτθκε λοιπόν αυτι ςε μια αρρϊςτια τζτοια ΑΙΜΟΝΑ Ροτζ δε κα το πουν αυτό τθσ Κιβασ οι πολίτεσ ΚΡΕΟΝΣΑ Κι θ πόλθ είναι που κα πει ς εμζνα τι να κάνω ΑΙΜΟΝΑ Βλζπεισ ότι ςου ξζφυγε αυτό ςαν νά ςουν νζοσ ΚΡΕΟΝΣΑ Μα άλλοσ ι μονάχα εγϊ κα κυβερνϊ τθν πόλθ ΑΙΜΟΝΑ Μα πόλθ δε κα βρεισ καμιά που να ανικει ς ζναν ΚΡΕΟΝΣΑ Στον άρχοντά τθσ το λοιπόν θ πόλθ δεν ανικει ΑΙΜΟΝΑ Πμορφα κα βαςίλευεσ ςε χϊρα ερθμωμζνθhellip ΚΡΕΟΝΣΑ Γυναίκασ μοιάηει ςφμμαχοσ να γίνεται ετοφτοσ ΑΙΜΟΝΑ Αν θ γυναίκα είςαι εςφmiddot εςζνα προςτατεφω ΚΡΕΟΝΣΑ Αντιμαχϊντασ άκλιε ζτςι με τον πατζρα ΑΙΜΟΝΑ Βλζπω πωσ κάνεισ κρίματα χωρίσ κανζνα δίκιο ΚΡΕΟΝΣΑ Κρίμα το λεσ να ςζβομαι τθν εξουςία ποφ χω ΑΙΜΟΝΑ Μα δε τθ ςζβεςαι τιμζσ κεϊν καταπατϊντασ ΚΡΕΟΝΣΑ Αχρείο πλάςμα μιαρό ο δοφλοσ μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Ωςτόςο δοφλο ςτισ ντροπζσ δε κα με βρεισ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Μα όλθ θ ευφράδεια είναι για κείνθν μόνο ΑΙΜΟΝΑ Μα και για ςζνα και για με και τουσ κεοφσ του Άδθ ΚΡΕΟΝΣΑ Ροτζ δε κα τθν παντρευτείσ πια ηωντανι ετοφτθ ΑΙΜΟΝΑ Ο κάνατόσ τθσ ςίγουρα κι άλλον κα αφανίςει ΚΡΕΟΝΣΑ Ζχεισ το κράςοσ κι απειλζσ τϊρα να εκτοξεφεισ ΑΙΜΟΝΑ Τι απειλζσ να πει κανείσ ςε τζτοια άδεια φρζνα ΚΡΕΟΝΣΑ Φρζνα κα βάλεισ κλαίγοντασmiddot θ κεφαλι ςου άδεια ΑΙΜΟΝΑ Τρελόσ πωσ είςαι κά λεγα πατζρασ αν δεν ιςουν ΚΡΕΟΝΣΑ Μθ μ εξοργίηεισ άκλιε τςιράκι μιασ γυναίκασ ΑΙΜΟΝΑ Κζλεισ μονάχα να μιλάσ Να μθν ακοφσ ποτζ ςου ΚΡΕΟΝΣΑ Αλικεια λεσ Στον Πλυμπο ορκίηομαι να ξζρεισ πωσ δε κα βρίηεισ άκλια χωρίσ να το πλθρϊςεισ Φζρτε μου εδϊ τθ μιςθτι ϊςτε μπροςτά ςτα μάτια κοντά ςτο πλάι του γαμπροφ αμζςωσ να πεκάνει
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
30
1 Μφκοσ
Ο Αίμονασ επαναλαμβάνει ςτθ ςτιχομυκία τα επιχειριματα που είχε αναπτφξει ςτον προθγοφμενο εκτενι του λόγο
Να τα αναφζρετε ςτθριηόμενοι ςτισ λζξεισ δίκαιον (728) λεώσ (733) προκήδομαι (741)
Ρϊσ αντιδρά ο χορόσ ςτον εκτενι λόγο του Αίμονα
Τι απειλεί να κάνει ο Κρζοντασ ςτουσ ςτίχουσ 760-761 Ἄγαγε τὸ μῖςοσ ὡσ κατrsquo ὄμματrsquo αὐτίκαπαρόντι κνῄςκῃ
πλθςία τῷ νυμφίῳ και γιατί
2 Ήκοσ
Σε ποιον ςτίχο φαίνεται ότι ο Κρζοντασ δεν ζχει πλζον επιχειριματα
Κα μποροφςατε να υποςτθρίξετε τθν άποψθ ότι ο Αίμονασ είναι θ φωνι τθσ ςυνείδθςθσ του κοινοφ ανκρϊπου και
των κοινϊν θκικϊν αντιλιψεων
3 Λζξθ
laquoΠόλισ γὰρ ἡμῖν ἁμὲ χρὴ τάςςειν ἐρεῖraquo Ρϊσ φαντάηεςτε να αντιδρά το ακθναϊκό κοινό τθσ εποχισ ςτο άκουςμα
αυτοφ του ςτίχου
Να εντοπίςετε τα εκφραςτικά μζςα από τα οποία φαίνεται θ κλιμακοφμενθ ζνταςθ τθσ διζνεξθσ Κρζοντα- Αίμονα
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
31
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
3ο ςτάςιμο ςτίχοι 781- 800 (από μετάφραςθ) Ύμνοσ ςτον ζρωτα
19ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Στροφι laquoΗ δθμιουργικι δφναμθ του ζρωταraquo περιγράψτε τθ δφναμθ αυτι με βάςθ το κείμενο
Αντιςτροφι laquoΗ καταςτροφικι δφναμθ του ζρωταraquo περιγράψτε τθ δφναμθ αυτι με βάςθ το κείμενο
2 Ήκοσ
Γιατί ο χορόσ τραγουδά τθν ακαταμάχθτθ δφναμθ του ζρωτα ςτο ςτάςιμο αυτό να λάβετε υπόψθ ςασ τθν πικανότθτα
παρεξιγθςθσ τθσ αιτίασ ςφγκρουςθσ του Αίμονα με τον πατζρα του τον Κρζοντα+
Ροιοσ είναι ο απϊτεροσ ςτόχοσ του χοροφ αποδίδοντασ τθν αιτία ςφγκρουςθσ Αίμονα ndash Κρζοντα ςτθ δφναμθ τθσ
αγάπθσ του πρϊτου για τθν Αντιγόνθ
3 Λζξθ
Βάςει κειμενικϊν δεικτϊν να αποδείξετε ότι θ ςτροφι αναφζρεται ςτον ζρωτα τθσ γυναίκασ και θ αντιςτροφι ςτον ζρωτα
του άντρα
4 Όψθ
Στθ ςκθνι ο χορόσ είναι μόνοσ Ροφ ζχει πάει ο Κρζοντασ και θ Αντιγόνθ
5 Διάνοια
Ο χορόσ λζει ότι ο ζρωτοσ ξεςτρατίηει το νου του ανκρϊπου Ροια είναι κατά τθ γνϊμθ ςασ θ ςχζςθ μεταξφ ζρωτα και
λογικισ
6 Μζλοσ
Θ ςτροφι και θ αντιςτροφι ςτο 3ο ςτάςιμο εκφράηουν διαφορετικά ςυναιςκιματα Με ποιον ρυκμό πιςτεφετε ότι
εκτελοφςε ο χορόσ τθ ςυγκεκριμζνθ ςτροφι και με ποιον τθν αντιςτροφι
Άςκθςθ Να ςυγκρίνετε το περιεχόμενο του ςταςίμου αυτοφ με τα λόγια του χοροφ ςτον Ιππόλυτο του Ευριπίδθ (1268-
1281)
Kαλό διάβαςμα
Των κεϊν και των κνθτϊν τθν αγφριςτθ απόφαςθ κυβερνάσ Αφροδίτθ
κι ο γιοσ ςου ο ομορφότεροσ Ζρωτασ τουσ τυλίγει με τα πολλά ςου κζλγθτρα
πετά ςτθ γθ και ςτθν αςίγαςτθ αλμυρι κάλαςςα και τθν καρδιά όπου κα μπει τθν τρελαίνει ο χρυςόφεγγοσ
και τα μαγεφει όλα και των βουνϊν τα αγρίμια και τθ κάλαςςασ
και όςα τρζφει θ γθ και όςα ο αναμμζνοσ ιλιοσ βλζπει
και τουσ ανκρϊπυοσ Τθ μεγαλφτερθ τιμι ςε ςζνα ακουμπϊ Αφροδίτθ
Μόνθ ςου ςε όλα εξουςιάηεισ
32
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο επειςόδιο 801-943 Οι κρινοι τθσ Αντιγόνθσ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 801-882 Η Αντιγόνθ κρθνεί για τθ ηωι που χάνει (κομμόσ)
20ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
αrsquo ςτροφι ndash κομμόσ Αντιγόνθσ Θ Αντιγόνθ κρθνεί για το φωσ του ιλιου(1)που χάνει και για τον γάμο(2) που δεν ζκανε
1οσ
παρθγορθτικόσ λόγοσ κορυφαίου χοροφ πϊσ προςπακεί να παρθγοριςει ο κορυφαίοσ τθν Αντιγόνθ
αrsquo αντιςτροφι ndash κομμόσ Αντιγόνθσ Θ Αντιγόνθ κρθνεί για τον τρόπο κανάτου τθσ(3) Να βρείτε κοινά ςτοιχεία μεταξφ
κανάτου Νιόβθσ και Αντιγόνθσ Είπε ο Αχιλλζασ ο αρχοντογζννθτοσ και ςτο καλφβι πίςω
μπαίνοντασ κάκιςε ςτ᾿ ωριόπλουμο κρονί που πριν κακόταν
ςτον τοίχο αντίκρα κι ζτςι εμίλθςε ςτο γζροντα γυρνϊντασ
laquoΟ γιοσ ςου Ρρίαμε πια λυτρϊκθκε το κζλθμα ςου εγίνθ
κι απά ςτο ςτρϊμα τϊρα κοίτεται᾿ κα τόνε ιδείσ κι ατόσ ςου
ευτφσ ωσ φζξει κουβαλϊντασ τον᾿ καιρόσ για δείπνο τϊρα
Κι θ Νιόβθ ακόμα θ καλοπλζξουδθ ςτερνά να φάει κυμικθ
που δϊδεκα παιδιά τθσ ζχαςε ςτο αρχοντικό τθσ μζςα
γιουσ ζξι ςτον ανκό τθσ νιότθσ τουσ και κυγατζρεσ ζξιmiddot
τουσ γιουσ ο Απόλλωνασ τουσ ςκότωςε με το αργυρό δοξάρι
κυμϊνοντασ τθσ Νιόβθσ κι θ Άρτεμθ τισ κόρεσ θ δοξεφτρα
με τθ Λθτϊ τθ ροδομάγουλθ κακϊσ ςυνεριηόταν
τάχα παιδιά πολλά πωσ γζννθςε και δυο θ Λθτϊ μονάχα
όμωσ εκείνοι δυο κι ασ ιτανε τθσ τα ςκότωςαν όλα
Μζρεσ εννιά κοιτόνταν ςτο αίμα τουσ κι ουτ᾿ ζνασ δε βριςκόταν
για να τα κάψει᾿ τι είχε γφρω τουσ τον κόςμο ο Δίασ πετρϊςει
Τζλοσ ςτισ δζκα απάνω τα καψαν οι ακάνατοι του Ολφμπου
κι αφτθ να κλαίει ςαν πια κουράςτθκε ςτερνά να φάει κυμικθ
Τϊρα ςε βράχια κάπου ανάμεςα ςε απάτθτα φαράγγια
ςτθ Σίπυλο που λεν πωσ διάλεξαν οι ακάνατεσ νεράιδεσ
να χουν λθμζρι και χορεφουνε ςτον Αχελϊο τρογφρα
κλωςάει τουσ πόνουσ τουσ κεόςταλτουσ κι ασ ζχει γίνει πζτρα
Ομπρόσ λοιπόν ςεβάςμιε γζροντα κι εμείσ να φάμε τϊρα
κι ζχεισ καιρό να κλάψεισ ζπειτα τον ακριβό το γιο ςου Ω 599 κε
2οσ
παρθγορθτικόσ λόγοσ κορυφαίου χοροφ πϊσ προςπακεί να παρθγοριςει πάλι ο κορυφαίοσ τθν Αντιγόνθ και πϊσ τα
λόγια του κινοφν τθν εςωτερικι δράςθ
βϋςτροφι ndash κομμόσ Αντιγόνθσ Θ Αντιγόνθ κρθνεί για το γεγονόσ ότι φεφγει άκλαυτθ(4) και τιμωρείται άδικα(5)
3οσ
αυςτθρότεροσ λόγοσ κορυφαίου χοροφ πϊσ αξιολογείτε αυτά που λζει ο χορόσ
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
32
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο επειςόδιο 801-943 Οι κρινοι τθσ Αντιγόνθσ
αrsquo ςκθνι ςτίχοι 801-882 Η Αντιγόνθ κρθνεί για τθ ηωι που χάνει (κομμόσ)
20ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
αrsquo ςτροφι ndash κομμόσ Αντιγόνθσ Θ Αντιγόνθ κρθνεί για το φωσ του ιλιου(1)που χάνει και για τον γάμο(2) που δεν ζκανε
1οσ
παρθγορθτικόσ λόγοσ κορυφαίου χοροφ πϊσ προςπακεί να παρθγοριςει ο κορυφαίοσ τθν Αντιγόνθ
αrsquo αντιςτροφι ndash κομμόσ Αντιγόνθσ Θ Αντιγόνθ κρθνεί για τον τρόπο κανάτου τθσ(3) Να βρείτε κοινά ςτοιχεία μεταξφ
κανάτου Νιόβθσ και Αντιγόνθσ Είπε ο Αχιλλζασ ο αρχοντογζννθτοσ και ςτο καλφβι πίςω
μπαίνοντασ κάκιςε ςτ᾿ ωριόπλουμο κρονί που πριν κακόταν
ςτον τοίχο αντίκρα κι ζτςι εμίλθςε ςτο γζροντα γυρνϊντασ
laquoΟ γιοσ ςου Ρρίαμε πια λυτρϊκθκε το κζλθμα ςου εγίνθ
κι απά ςτο ςτρϊμα τϊρα κοίτεται᾿ κα τόνε ιδείσ κι ατόσ ςου
ευτφσ ωσ φζξει κουβαλϊντασ τον᾿ καιρόσ για δείπνο τϊρα
Κι θ Νιόβθ ακόμα θ καλοπλζξουδθ ςτερνά να φάει κυμικθ
που δϊδεκα παιδιά τθσ ζχαςε ςτο αρχοντικό τθσ μζςα
γιουσ ζξι ςτον ανκό τθσ νιότθσ τουσ και κυγατζρεσ ζξιmiddot
τουσ γιουσ ο Απόλλωνασ τουσ ςκότωςε με το αργυρό δοξάρι
κυμϊνοντασ τθσ Νιόβθσ κι θ Άρτεμθ τισ κόρεσ θ δοξεφτρα
με τθ Λθτϊ τθ ροδομάγουλθ κακϊσ ςυνεριηόταν
τάχα παιδιά πολλά πωσ γζννθςε και δυο θ Λθτϊ μονάχα
όμωσ εκείνοι δυο κι ασ ιτανε τθσ τα ςκότωςαν όλα
Μζρεσ εννιά κοιτόνταν ςτο αίμα τουσ κι ουτ᾿ ζνασ δε βριςκόταν
για να τα κάψει᾿ τι είχε γφρω τουσ τον κόςμο ο Δίασ πετρϊςει
Τζλοσ ςτισ δζκα απάνω τα καψαν οι ακάνατοι του Ολφμπου
κι αφτθ να κλαίει ςαν πια κουράςτθκε ςτερνά να φάει κυμικθ
Τϊρα ςε βράχια κάπου ανάμεςα ςε απάτθτα φαράγγια
ςτθ Σίπυλο που λεν πωσ διάλεξαν οι ακάνατεσ νεράιδεσ
να χουν λθμζρι και χορεφουνε ςτον Αχελϊο τρογφρα
κλωςάει τουσ πόνουσ τουσ κεόςταλτουσ κι ασ ζχει γίνει πζτρα
Ομπρόσ λοιπόν ςεβάςμιε γζροντα κι εμείσ να φάμε τϊρα
κι ζχεισ καιρό να κλάψεισ ζπειτα τον ακριβό το γιο ςου Ω 599 κε
2οσ
παρθγορθτικόσ λόγοσ κορυφαίου χοροφ πϊσ προςπακεί να παρθγοριςει πάλι ο κορυφαίοσ τθν Αντιγόνθ και πϊσ τα
λόγια του κινοφν τθν εςωτερικι δράςθ
βϋςτροφι ndash κομμόσ Αντιγόνθσ Θ Αντιγόνθ κρθνεί για το γεγονόσ ότι φεφγει άκλαυτθ(4) και τιμωρείται άδικα(5)
3οσ
αυςτθρότεροσ λόγοσ κορυφαίου χοροφ πϊσ αξιολογείτε αυτά που λζει ο χορόσ
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
33
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο επειςόδιο 801-943 Οι κρινοι τθσ Αντιγόνθσ
βrsquo ςκθνι ςτίχοι 883-943 Η Αντιγόνθ κρθνεί για τθ ηωι που χάνει άδικα
21ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
Η Αντιγόνθ αρχικά ελπίηει ότι κα ςυναντθκεί ςτον κάτω κόςμο με τουσ δικοφσ τθσ ποιεσ αρχαιοελλθνικζσ
αντιλιψεισ για τον κάτω κόςμο διαφαίνονται
Η Αντιγόνθ προβάλλει τθν αδελφικι τθσ αγάπθ προσ τον Πολυνείκθ να ελζγξετε τθν επιχειρθματολογία τθσ [
μειϊνεται το μεγαλείο τθσ Αντιγόνθσ γιατί φαίνεται ότι δεν προκρίνει τον κεϊκό νόμο αλλά τθν αδελφικι αγάπθ Ίςωσ κα
ζπρεπε να κεωριςουμε εμβόλιμουσ τουσ ςτίχουσ Ίςωσ πάλι ο Σοφοκλισ επθρεάηεται από μια διιγθςθ του Δαρείου
(3119) ςφμφωνα με τθν οποία ο Δαρείοσ επζτρεψε ςτθ γυναίκα του Λνταφζρνθ να ςϊςει ζναν άρρενα ςυγγενι τθσ και
εκείνθ ζςωςε τον αδερφό τθσ γιατί από τθ ςτιγμι που οι γονείσ τθσ είχαν πεκάνει δεν κα μποροφςε να αποκτιςει άλλον
Ίςωσ πάλι να δεχτοφμε τθν άποψθ ότι θ Αντιγόνθ ςυνεπαρμζνθ από τθν αδελφικι αγάπθ προςπακεί να λογοδοτιςει ςτο
χϊρο τθσ λογικισ για μια πράξθ που πιγαςε από το χϊρο του ςυναιςκιματοσ και τθσ θκικισ Και το αποτζλεςμα είναι να
μασ φαίνονται τα λόγια τθσ παράξενα+
Η Αντιγόνθ μονολογεί επαναλαμβάνοντασ τα προθγοφμενα παράπονά τθσ να εντοπίςετε ζνα τουλάχιςτον
χαρακτθριςτικό των δθμοτικϊν τραγουδιϊν ςτουσ ςτίχουσ laquoκι ζγκλθμα το ϋπεhellipζχω πατιςειraquo
Η Αντιγόνθ εκφράηει το παράπονό τθσ προσ τουσ κεοφσ και καταριζται πϊσ τα λόγια τθσ αυτά laquoΓιατί ςτον
Να ςυμφωνιςετε με τθν άποψθ ότι ο ςτίχοσ laquoΗ κόρθ αυτι δε μόλυνε τα χζρια μασraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
μεταςτροφισ του ςυναιςκθματικοφ κόςμου του Κρζοντα από τον κόςμο τθσ ςκλθρότθτασ ςτον κόςμο του
θκικοφ προβλθματιςμοφ
Θ Αντιγόνθ για κάποια ςτιγμι αμφιβάλλει για το ςωςτό τθσ πράξθ τθσ laquoΑν οι κεοί τα κρίνουν τουϋτα δίκαι να
πάκω και να μολογιςω πωσ αμάρτθςαraquo Ρϊσ κρίνετε τθ ςτάςθ τθσ αυτι
3 Λζξθ
laquoτερνι κι εγϊ και ρθμαγμζνθ κα κατζβωraquo Ριςτεφετε ότι ο ςτίχοσ αντθχεί περιςςότερο τθ μοναξιά τθσ
Αντιγόνθσ ι τθν περιφρόνθςι τθσ για τθν Λςμινθ
Να αποδείξετε ότι ο ςτίχοσ του Κρζοντα laquoΑπελπίςου πια ο κάνατοσ ςε ςφράγιςεraquo είναι ενδεικτικόσ τθσ
αγζρωχθσ ςτάςθσ τθσ Αντιγόνθσ
4 Όψθ
Από ποφ μπαίνει ο Κρζοντασ ςτθ ςκθνι Ρϊσ ο ερχομόσ του κινεί τόςο τθν εςωτερικι όςο και τθν εξωτερικι
δράςθ
Ο προθγοφμενοσ κρινοσ τθσ Αντιγόνθσ εξζφραηε τον βακφ τθσ πόνο για τθν απϊλεια τθσ ηωισ τϊρα εκφράηει
τθ διαμαρτυρία τθσ για τον άδικο χαμό τθσ Ωσ ςκθνοκζτεσ να δϊςετε οδθγίεσ ςτον θκοποιό ςασ για τα
παραγλωςςικά ςτοιχεία που κα πρζπει να χρθςιμοποιιςει
laquoΣϊρα ςε ςζρνει με χζρια δεμζναraquo ποιεσ πλθροφορίεσ ςκθνοκετικζσ αντλοφμε από τον ςτίχο
laquoΑργοφν και κα κλάψουν αυτοί που τθν πάνεraquo Σε ποιουσ απευκφνεται ο Κρζοντασ και πϊσ αυτοί αντιδροφν
μετά από αυτά τα λόγια
Από ποια πάροδο βγάηουν οι φρουροί τθν Αντιγόνθ ζξω από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Να εντοπίςετε μια φράςθ ςτθν βϋςκθνι του κομμοφ που να περιζχει απόψεισ των αρχαίων περί ακαναςίασ τθσ
ψυχισ
Υπάρχουν φορζσ που και εςείσ όπωσ θ Αντιγόνθ αμφιβάλλετε για τθν ορκότθτα των πράξεϊν ςασ ι φορζσ
που χάνετε τθν πίςτθ ςασ Αν ναι τι κάνετε τότε
Καλό διάβαςμα
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ
34
οφοκλζουσ Αντιγόνθ 442 π Χ
4ο ςτάςιμο ςτίχοι 944-987 (από μετάφραςθ) Η παντοδυναμία τθσ μοίρασ
22ο φφλλο εργαςίασ
1 Μφκοσ
τροφι αrsquo Ο μφκοσ τθσ Δανάθσ θ Δανάθ ιταν κόρθ του βαςιλιά του Άργουσ Ακρίςιου Ο πατζρασ τθσ τθν είχε
φυλακίςει ςε χάλκινο κελί γιατί ςφμφωνα με τον χρθςμό κα γεννοφςε γιο που κα ςκότωνε τον παπποφ Ο Δίασ
όμωσ τθν επιςκζφκθκε μεταμορφωμζνοσ ςε χρυςι βροχι και αυτι γζννθςε τον Ρερςζα Ο Ακρίςιοσ για να αποφφγει
το μοιραίο ζβαλε τθ Δανάθ και τον Ρερςζα ς ζνα κιβϊτιο και το ζριξε ςτθ κάλαςςα Με τθν παρζμβαςθ όμωσ του
Δία ζφταςαν ςϊοι ςτθ Σζριφο Ροιεσ ομοιότθτεσ70 υπάρχουν ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Δανάθσ και τθσ
Αντιγόνθσ
Αντιςτροφι αrsquo Ο μφκοσ του Λυκοφργου ο Λυκοφργοσ βαςιλιάσ των Θδωνϊν τθσ Κράκθσ τιμωρικθκε από τον
Διόνυςο γιατί προςπάκθςε να εμποδίςει τθ διάδοςθ τθσ λατρείασ του ςτθ χϊρα του και φυλακίςτθκε ςε ςπθλιά
όπου κατάλαβε ότι είναι τρζλα να εναντιϊνεςαι ςτουσ κεοφσ Ροιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ71 εντοπίηετε
ανάμεςα ςτθν τφχθ του Λυκοφργου και τθσ Αντιγόνθσ
τροφι και αντιςτροφι βrsquo Ο μφκοσ τθσ Κλεοπάτρασ θ Κλεοπάτρα ιταν κόρθ του Βοριά και τθσ Ωρείκυιασ
τθσ κόρθσ του βαςιλιά τθσ Ακινασ Ερεχκζα Από τον γάμο τθσ με τον Φινζα γιο του Αγινορα και βαςιλιά τθσ
Σαλμυδθςςοφ τθσ Κράκθσ απζκτθςε δφο γιουσ τον Ρλιξιππο και τον Λανδίωνα Ο Φινζασ φυλάκιςε τθν Κλεοπάτρα
για να παντρευτεί τθν Ειδοκζα κόρθ του Κάδμου θ οποία τφφλωςε τα παιδιά τθσ Κλεοπάτρασ Ροιεσ ομοιότθτεσ72
εντοπίηετε ανάμεςα ςτθν τφχθ τθσ Κλεοπάτρασ (και των γιων τθσ) και τθσ Αντιγόνθσ
2 Ήκοσ
Ο χορόσ με το ςτάςιμό του αυτό ςαν να δίνει απάντθςθ ςτο αγωνιϊδεσ ερϊτθμα τθσ Αντιγόνθσ γιατί τθν
εγκατζλειψαν οι κεοί Οι κεοί δεν μποροφν να επζμβουν ςτο ζργο τθσ Μοίρασ Οφτε θ ευγενικι καταγωγι
οφτε θ πολεμικι δφναμθ είναι δυνατόν να αποτρζψουν τθν παντοδυναμία τθσ Μοίρασ Συμφωνείτε με
τθν παραπάνω άποψθ
3 Λζξθ
Με ποια εκφραςτικά μζςα τονίηεται θ δφναμθ τθσ μοίρασ ςτουσ ςτίχουσ laquoΜα είναι δφναμθ δεινι θ
δφναμθ τθσ μοίρασraquo
4 Όψθ
Υπάρχει κάποια κειμενικι ζνδειξθ ότι ο Κρζοντασ απουςιάηει από τθ ςκθνι
5 Διάνοια
Ροια είναι θ προςωπικι ςασ άποψθ για τθ δφναμθ τθσ μοίρασ
Αν υπάρχει μοίρα παρατθρείτε να κάνει τελικά διακρίςεισ ανάμεςα ςτουσ ανκρϊπουσ
Εςείσ ωσ ςφγχρονοι κεατζσ οι οποίοι υποτικζςκω ότι δεν γνωρίηετε το τζλοσ τθσ τραγωδίασ
παρακολουκϊντασ το ςυγκεκριμζνο χορικό κα είχατε κάποια ελπίδα ότι οι κεοί μπορεί να επιφυλάςςουν
κάποια ιδιαίτερθ μεταχείριςθ ςτθν Αντιγόνθ
6 Μζλοσ
Ρϊσ φαντάηεςτε τα βιματα του χοροφ και τθ μουςικι υπόκρουςθ
Καλό διάβαςμα
Εφχομαι κάκε επιτυχία ςτισ εξετάςεισ ςασ και κυρίωσ ςτθ ηωι ςασ
70 Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ και υπόκυψαν ςτθ μοίρα φυλακιηόμενεσ 71
Και οι δυο ευγενικισ καταγωγισ κάνουν αξιόποινεσ παρεκτροπζσ και φυλακίηονται Πμωσ ο Λυκοφργοσ μετανιϊνει μζςα ςτθ φυλακι του ενϊ θ Αντιγόνθ όχι 72 Και οι δυο γυναίκεσ ευγενικισ καταγωγισ θ Κλεοπάτρα αργότερα φυλακίςτθκε από τον Φινζα όπωσ και θ Αντιγόνθ Θ νζα ςφηυγοσ του Φινζα τφφλωςε τουσ προγονοφσ τθσ Θ τφφλωςι τουσ μπορεί να παραλλθλιςτεί με το ςκότοσ του τφμβου που κα βρεκεί θ Αντιγόνθ