เครื่องเพิ่มแรงดันน�้ำ แอร์แว หลักกำร ท�ำงำนคือกำรเพิ่มแรงดันน�้ำโดยกำรต่อท่อ PVC 2 ท่อเข้ำกับสำยสูบในแนวตั ้ง ช่วยให ้ น�้ำไหลสม�่ำเสมอเมื่อน�้ำไหลเข ้ำไปในท่อ โดย อำศัยอำกำศที่อยู ่ในท่อดันน�้ำช่วยปั๊มน�้ำลง มำให้ไหลแรงขึ ้นกว่ำเดิม “ สิ่งที่ขำดไม่ได้ก็คือกำร ร่วมแรงร่วมใจของคนในชุมชน ชุมชน เรำคิดถึงกำรใช้ชีวิตมำกกว่ำเรื่องเงิน ใคร ช่วยได้เท่ำไหร่ก็ช่วย ปัจจัย ทางน�้าใจมันใช้ ยังไงก็ไม่หมด ” บุญมา เจริญชาติ “ ดีใจมำกครับที่ชุมชนมี น�้ำกินน�้ำใช ้ อยำกให้ป่ำอยู ่กับ ชุมชนไปนำน ๆ เพรำะ ถ้าไม่มีป่า ก็ไม่มีน�้า เหมือนกัน ” ROONGAROON 15 สามารถท�า กิจกรรมอย่าง อื่นได้ เช่นปลูกผักสวน ครัวหน้ำบ้ำนตนเอง ” ค�ำพัน เชิดไชย น้ำสร้างชุมชน “ ชุมชนเรำเปลี่ยนแปลงไปมำก จำกอดีต แต่ก่อนชำวบ้ำนมีน� ้ำ ไม่พอใช้ แต่พอมีน� ้ำกินน�้ำใช ้ ชำวบ้ำนก็ เด็กชำยโอเว่น ห้วยค�ำสีดำ ห้วยภูโลงตอนล่ำง ฝำยวังอีแร้ง 2 สร้ำงขึ ้น เพื่อแบ่งเบำกำรใช้น� ้ำในชุมชน และ แบ่งน�้ำไปใช ้ในกำรท�ำกำรเกษตร ใน หน้ำน� ้ำจะกักเก็บน�้ำไว ้เพื่อใช้สอยใน หน้ำแล้ง โดยจะใช้น� ้ำเพื่อกำร อุปโภคบริโภคเพียงอย่ำงเดียว ไม่ อนุญำตให้ท�ำกำรเกษตรเพื่อป้องกัน ปัญหำน�้ำไม่พอใช ้ ฝำยวังอีแร้ง 1 ใช้น� ้ำในกำรอุปโภค บริโภคใน ชุมชน เขาภูซาง เป็นแหล่งต้นน� ้ำที่ใช้ใน หมู ่บ้ำนมีจุดเริ่มต้นอยู ่บริเวณเสำเฉลียง ห้วยภูโลง มีต้น ก�ำเนิดมำจำกเขำภูซำง ไหลลงสู ่หมู ่บ้ำนผำชัน หมู่บ้านผาชัน มี149 ครัวเรือนมีประชำกรทั้งสิ้น 570 คน ส่วนใหญ่ประกอบอำชีพ ประมงริมแม่โขง และเกษตรกรรม ที่นา บ้ำนผำชันจะท�ำนำเป็น นำปี เพรำะในหน้ำแล้งมีปริมำณ น�้ำไม่เพียงพอ โดยในฤดูฝน กำรท�ำ นำจะอำศัยน�้ำจำกฝนและน�้ำที่ส่ง มำจำกฝำยวังอีแร้ง 1 ส่วนในหน้ำ แล้งจะปลูกพืชที่ไม่ต้องกำรน� ้ำมำก เช่น มันส�ำปะหลัง บ่อน�้า บ่อน�้ำที่กอง บัญชำกำรทหำรสูงสุดขุดให้ สภำพดินบ้ำนผำชัน แม้บ้ำนผำชัน อยู ่ติดกับแม่น�้ำโขง แต่มีหินฐำนเป็นหินทรำย และ ผุพังสลำยเป็นทรำย ท�ำให้บ้ำนผำชันมีแผ่นดินเป็น ดินทรำยซึ่งไม่อุ ้มน� ้ำ และดินขำดควำมชุ ่มชื ้น หมู่บ้านผาชัน ลำดับความเป็นมาของระบบน้ำ น้ำา (ใจ) ไม่แห้ง การจัดการน้ำบ้านผาชัน นำ้า เป็นปัจจัยที่ส�ำคัญในกำรด�ำรงชีวิต ท�ำให้มนุษย์ เลือกตั้งถิ่นฐำนใกล้กับแหล่งน�้ำ แต่บ ้ำนผำชันชุมชน ริมแม่น�้ำโขงเคยประสบปัญหำขำดแคลนน�้ำในกำร อุปโภคบริโภคภำยในหมู ่บ้ำน และกำรน�ำน� ้ำเข ้ำมำใช้ ในหมู ่บ้ำนมำก่อน ปัจจุบันจำกกำรร่วมมือของคนใน ชุมชน ท�ำให้หมู ่บ้ำนผำชันมีน� ้ำใช ้เพียงพอต่อควำม ต้องกำรของคนในชุมชนทั ้งฤดูน�้ำหลำกและฤดูน�้ำลด 2524 ประชำกรในหมู ่บ้ำนเพิ่มจ�ำนวนขึ้น อย่ำงเห็นได้ชัดท�ำให้น� ้ำจำกแหล่ง น�้ำธรรมชำติเดิมที่กระจำยอยู ่ตำม ธรรมชำติอย่ำงบ่อทรำยเป็นต้น ซึ่ง ไม่พอต่อกำรใช้สอย ชำวบ้ำนรวมตัวกันสร้ำง ฝำยวังอีแร้ง 1 บน เขำภูซำงด้วยกระสอบทรำย เพื่อกักเก็บน�้ำไว ้ใช้ 2535 - 2547 เกิด ควำมแห้งแล้ง อย่ำงหนัก ชำวบ้ำนไม่มีน� ้ำใช ้่ ไม่สำมำรถท�ำมำหำกิน ได้ วัวควำยล้มตำยเป็นจ�ำนวนมำก 2542 - 2548 กรมทรัพยำกรน�้ำหำวิธีแก ้ไขโดยเข้ำมำขุด น�้ำบำดำลลึกลงไป 60 - 80 เมตร แต่ไม่พบ น�้ำบำดำล 2543 องค์กำรบริหำรส่วนต�ำบล ส�ำโรงเข้ำมำขุดบ่อน� ้ำบำดำล ลึกลงไป 50 เมตร แต่ไม่พบ น�้ำเช่นกันจึงซื้อเครื่องสูบน�้ำ ขนำด 5 แรงม้ำมำสูบน� ้ำที่ ห้วยค�ำ-สีดำ เพื่อสูบน�้ำไปใช ้ 2548 ชำวบ้ำนรวมตัวกันเพื่อแก้ไข ปัญหำน�้ำแล ้ง กองบัญชำกำร ทหำรสูงสุดเข้ำมำขุดบ่อน� ้ำตื ้น จ�ำนวน 2 บ่อกว้ำง 1 เมตร ลึก 8 เมตร อยู ่ทำงทิศเหนือของ หมู ่บ้ำน แต่ก็บรรเทำภัยแล้งได้ เพียงระดับหนึ่ง 2549 ส�ำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรวิจัยเข้ำมำ พัฒนำพื้นที่ เพื่อให้กลำยเป็นแหล่งท่องเที่ยว ของจังหวัด แต่ชำวบ้ำนเล็งเห็นปัญหำด้ำน กำรจัดกำรน�้ำ ซึ่งเป็นปัจจัยที่สมควรจะได้รับ กำรปรับปรุงเป็นล�ำดับแรก จึงร่วมกับกองทุน พัฒนำระบบกำรใช้น� ้ำก่อน ชำวบ้ำนร่วมแรงร่วมใจกันสร้ำง ฝำยวังอีแร้ง 1 โดยสร้ำงให้เป็นฝำยปูน เพรำะกระสอบทรำยไม่สำมำรถ ทนแรงน�้ำที่เชี่ยวกรำดได้ ครั ้งนี ้ชำวบ ้ำนต่ำงร่วมบริจำคปูน อย่ำงน้อยครัวเรือนละ 1 ลูก และร่วมลงแรงในกำรก่อสร้ำง โดยไม่พึ่งหน่วยงำนรัฐ นำยชรินทร์ อินทร์ทองเกิดแนวคิดกำรสร้ำง ระบบแอร์แวได้รับควำมสนใจและ กำรสนับสนุนจำกหน่วยงำรำชกำร อย่ำงองค์กำรบริหำรส่วนต�ำบล และ ส�ำนักงำนกองทุนสนับสนุน กำรวิจัย ด้วย 2551 ชำวบ้ำนน�ำนวัตกรรมแอร์แวไปจัดใน นิทรรศกำรลูกโลกสีเขียวของปตท. และ ได้รับกำรแนะน�ำให้ไปประกวดรำงวัล พระรำชทำนในโครงกำรพระรำชด�ำริของ พระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู ่หัวด้วยชื่อ โครงกำร “รูปแบบการ จัดการน�้าที่มีอย ่าง จ�ำกัดให้มีประสิทธิภำพ สูงสุด กรณีบ้านผาชัน” 2552 แอร์แวได้รับรำงวัลชนะเลิศถ้วยพระรำช -ทำนจำกพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู ่หัว ได้รับกำรสนับสนุนด้ำนกำรจัดกำรน� ้ำจำกโครงกำรพระ รำชด�ำริในกำรพัฒนำระบบกำรจัดกำรน�้ำของชุมชน โดยมี กำรสร้ำงฝำยวังอีแร้ง 2 ฝำยเหนือวังอีแร้ง 1 ขึ ้นไปและต่อ ท่อ PVC เพื่อส่งน�้ำมำใช ้สอยและท�ำกำรเกษตรในหมู ่บ้ำน ชุมชนสร้ำงฝำยย่อย 4 ฝำยเพื่อใช้ในกำรท�ำ นำและปลูกพืชไร่บนภูเขำ โดยได้รับเงิน สนับสนุนจำกโครงกำรในพระรำชด�ำริ