Οι ελεύθεροι χώροι μας διηγούνται... Αφήγηση #1: Οι κήποι της Αγίας Βαρβάρας Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης_ Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα Θεσσαλονίκης Ουρεϊλίδου Ελένη_ Κήπος + Ευάγγελος Ματζίρης_ Δήμος Θεσσαλονίκης. Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Οι ελεύθεροι χώροι μας διηγούνται...
Αφήγηση #1: Οι κήποι της Αγίας Βαρβάρας
Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης_ Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα Θεσσαλονίκης
Ουρεϊλίδου Ελένη_ Κήπος +
Ευάγγελος Ματζίρης_ Δήμος Θεσσαλονίκης. Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
κ ή π ο ς ... o κήπος είχε τη δική sου ιστορία
Δήμος ΘεσσαλονίκηςΔιεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
Υπεύθυνος: Ευάγγελος Ματζίρης
Σε συνεργασία με:
Με την υποστήριξη του:
Οι εκκλησιαστικοί κήποι. Ιστορικά.
Ο Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας.
Κήπος + Πόλη.
Η έννοια της αειφορίας. Ορισμός. Παραδείγματα.
Κήπος +
Η Αγία Βαρβάρα σε σχέση με σημαντικά τοπόσημα της πόλης.
Τα σημαντικότερα κτήρια στον περίγυρο του Ιερού Ναού.
Οι ελεύθεροι χώροι.
Γενικό Σχέδιο διάταξης των ελεύθερων χώρων.
Μικρό-τοποι. Προτάσεις παρεμβάσεων.
Κόστος κατασκευών.
Ενδεικτική φόρμα συμμετοχής εθελοντών.
Φώτο άλμπουμ εργασιών ενορίας Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας
Κεφάλαια
#17
#29
#311
#413
#515
#619
#721
#823
#931
#1033
#1155
#12
#13
61
63
Σελίδες
Περιε
χόμε
να
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
6
Μοναστικοί κήποι στο St. Gall. Κάτοψη και προοπτικό
Εκκλησία και βασικές εγκαταστάσεις
Cloister
Μοναστικοί κήποι
Εγκαταστάσεις για ξενώνες, νοσοκομείο και σχολείο
Σταβλικές εγκαταστάσεις
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
7
Οι εκκλησιαστικοί κήποι. Ιστορικά.
Τα μοναστήρια συνέβαλαν στο σχεδιασμό των κήπων, εισάγοντας νέες κηπευτικές τεχνικές κατά της διάρκεια του Μεσαίωνα στην Ευρώπη. Μια συγκεκριμένη κηπευτική τεχνική που χρησιμοποιούνταν στους μοναστικούς κήπους ήταν ο συνδυασμός διαφορετικών ειδών κήπων, ως απόδειξη της εκλέπτυνσής τους. Όσον αφορά τις πρακτικές, τα αρχεία που σώζονται είναι περιορισμένα. Το σχέδιο που συγκεντρώνει όλους τους διαφορετικούς τύπους των μοναστικών κήπων είναι για το St. Gall στην Ελβετία.
Oι μοναστικοί κήποι αποτελούνταν από λαχανόκηπους, φαρμακευτικούς κήπους, περιβόλια, νεκροταφεία και αμπελώνες. Στα ατομικά μοναστήρια υπήρχε επίσης μια “πράσινη αυλή”, με γρασίδι και δέντρα, όπου βοσκούσαν τα άλογα, καθώς και ιδιωτικοί κήποι, για τους μοναχούς που κατείχαν συγκεκριμένη θέση μέσα στο μοναστήρι. Στα σχέδια του St Gall, οι κήποι φαίνεται να απλώνονται σε ορθογώνια οικόπεδα, με στενά δρομάκια ανάμεσά τους για να διευκολύνονται οι γεωργικές εργασίες και κυρίως η συγκομιδή. Συχνά, αυτά τα παρτέρια είχαν καλαμωτή περιμετρική περίφραξη, για να προστατεύονται από τα ζώα. Οι κήποι κουζίνας, όπως ονομάζονταν (kitchen gardens), φυτεύονταν με μάραθο, λάχανο, κρεμμύδι, σκόρδο, πράσα, ραδίκια, μπιζέλια, φακές, φασόλια κ.α., τα οποία κάλυπταν τις διατροφικές ανάγκες των μοναχών. Αντίστοιχα, οι φαρμακευτικοί κήποι περιείχαν θρούμπι, δενδρολίβανο, μέντα, ίριδα, φασκόμηλο, περγαμόντο, μέντα, μάραθο, κύμινο και άλλα βότανα. Τόσο τα λαχανικά, όσο και τα βότανα που φυτεύονταν χρησιμοποιούνταν για την διατροφή των μοναχών, των ζώων και για θεραπευτικούς σκοπούς, σε ορισμένες περιπτώσεις και στο εξωτερικό της κοινότητας. Επιπροσθέτως, η ενασχόληση με την κηπουρική, εξυπηρετούσε και άλλους σκοπούς, όπως η χειρωνακτική εργασία -χαρακτηριστικό στοιχείο του θρησκευτικού τρόπου ζωής. Παράλληλα, οι κήποι αποτελούσαν το άρτιο σκηνικό διαλογισμού -μια σαφής αναφορά στο “μονοπάτι της ζωής”. Κατά τον ύστερο Μεσαίωνα, τα κείμενα, η τέχνη και τα λογοτεχνικά έργα, μας παρέχουν μια εικόνα για την εξέλιξη στον σχεδιασμό των κήπων. Κατά τα τέλη του 12ου με αρχές 15ου αιώνα, οι ευρωπαϊκές πόλεις υψώνουν εσωτερικά προστατευτικά τείχη για την άμυνα της πόλης και τον έλεγχο του εμπορίου. Ο χώρος ανάμεσα στα δύο παράλληλα τοιχώματα,
χρησιμοποιούνταν για την εκτροφή των ζώων, ενώ πολλές φορές, αν και η έκταση τους ήταν περιορισμένη, φυτεύονταν με οπωροφόρα δέντρα και λαχανικά, προσφέροντας κήπους στα όρια της πόλης. Ο δικηγόρος Pietro Creszenzi, έγραψε δώδεκα τόμους σχετικά με τις πρακτικές πτυχές της γεωργίας στον 13ο αιώνα που προσφέρουν πλούσιο υλικό για τις μεσαιωνικές πρακτικές κηπουρικής. Οι μεσαιωνικοί κήποι περιβάλλονταν από πέτρινους τοίχους, ενώ αργότερα ενσωματώθηκαν στην περίφραξη πέργκολες και άξονες. Στους μοναστικούς κήπους των μεταγενέστερων χρόνων, φυτεύονταν οπωροφόρα δέντρα, τα οποία συχνά μπολιάζονταν για να παράγουν νέες ποικιλίες φρούτων. Οι κήποι περιελάμβαναν ένα υπερυψωμένο ανάχωμα ως βήμα για την προβολή, ενώ τα φυτά τοποθετούνταν σε παρτέρια ή σε υπερυψωμένες πλατφόρμες για να είναι προστατευμένα. Σε αυτή την περίοδο, οι κήποι ενώνουν συμβολικά το γήινο με το θείο. Ο κλειστός, προστατευμένος κήπος παραπέμπει αλληγορικά στον παράδεισο ή σε μια “χαμένη Εδέμ”. Στην εκκλησιαστική τέχνη και ζωγραφική, υπάρχει επίσης διάχυτη η πνευματική σημασία του κήπου, καθώς απεικονίζονται περιφραγμένοι φυτεμένοι χώροι, σιντριβάνια και τριανταφυλλιές, που περικλείουν τις περισσότερες φορές την εικονιζόμενη Παναγία. Αν και από τους Μεσαιωνικούς κήπους έλειπαν πολλά από τα χαρακτηριστικά των κήπων αναγέννησης που ακολούθησαν, μερικά από τα χαρακτηριστικά τους συνεχίζουν να ενσωματώνονται μέχρι σήμερα.
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
8
Όπως αναφέρθηκε και πριν, οι μοναστικοί κήποι συνέβαλαν στην εξέλιξη των κηπευτικών πρακτικών του σχεδιασμού κήπων. Μια από τις σημαντικότερες τυπολογίες κήπου, που απαντάται για πρώτη φόρα στο σχέδιο για το μοναστήρι του St. Gall, είναι το cloister.
Η τυπολογία αυτή, αφορά σε έναν κεντρικό υπαίθριο χώρο, που περιβάλλεται από στοές και προκύπτει από τη λατινική λέξη Claustrum, που σημαίνει περίβλημα. Στην ουσία, το cloister συνέβαλε στη σύνδεση του μοναστηριού με τον καθεδρικό ναό ή την εκκλησία, συνήθως από τη νότια πλευρά, σχηματίζονταν ένα συνεχές και σταθερό αρχιτεκτονικό φράγμα. Συμβολικά, το clois-ter χώριζε αποτελεσματικά τον κόσμο των μοναχών από αυτόν των δουλοπάροικων και των εργατών, των οποίων η ζωή και το έργο λάμβανε χώρα έξω και γύρω από το μοναστήρι.
Σε πολλές περιπτώσεις, η λέξη cloister χρησιμοποιείται για να δηλώσει την απομόνωση, ή τη μοναστική ζωή γενικά.
Δομικά, υπάρχει σαφής αναφορά στην περίστυλη αυτή της ελληνορωμαϊκής Domus, δηλαδή του αίθριου, σε μια πιο διευρυμένη εκδοχή, όπως επίσης και στον προαύλιο χώρο των παλαιοχριστιανικών βασιλικών
Ο ιστορικό Walter Horn, εντοπίζει τα πρώτα πρώιμα cloister στα τέλη του πέμπτου αιώνα, σε μοναστήρια της νότιας Συρίας, όπως στη Μονή των Αγίων Σέργιου και Βάκχου, στο Umm-isSurab, και τον περίστυλο προαύλιο χώρο του μοναστηριού της Id-Der.
Το Cloister, πέρα από τη χωρική διευκόλυνση που παρείχε στη μοναστική ζωή, καθώς επέτρεπε την απομόνωση, σαν ένα είδος “μοναστηριού μέσα σε μοναστήρι”, σε πολλές περιπτώσεις, φυτεύονταν με βότανα, λαχανικά ή και οπωροφόρα δέντρα, για να εντείνει τις αισθήσεις, με μυρωδιές, υφές και χρώματα.
Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/Cloister
Οι διακοσμητικοί λαχανόκηποι δεν είναι κάτι καινούριο σαν ιδέα. Πρωτοεμφανίστηκαν στην Γαλλία γύρω στο 1600 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου του 14ου και ήταν ένα μέρος από τους περίτεχνους κήπους των Βερσαλλιών. Είναι γνωστοί μέχρι σήμερα με το όνομα Potager. Στη Γαλλία του 16ου αιώνα, οι κηπουροί συνδύασαν την γαλλική μοναστική τάση της εποχής, της καλλιέργειας των λαχανικών σε γεωμετρικούς κήπους με την ιταλική μοναστική τάση, των διακοσμητικών χαρακτηριστικών στους κήπους όπως σιντριβάνια, αψίδες και παρτέρια, χρησιμοποιώντας τριαντάφυλλα και λαχανικά που μόλις είχαν αφιχθεί από την Αμερική. Το νέο είδος κήπου ονομάστηκε
“διακοσμητικός λαχανόκηπος της κουζίνας”. Η γαλλική λέξη “Po-tager” αναφερόταν στον οικογενειακό λαχανόκηπο, τον κήπο της κουζίνας, ο οποίος προμήθευε την κουζίνα με λαχανικά για την κατσαρόλα “pot”. Ωστόσο σήμερα Potager σημαίνει τυποποιημένος λαχανόκηπος όπου τα φυτά καλλιεργούνται τόσο για τις διακοσμητικές τους αρετές όσο και για την αξία τους σαν τρόφιμα.
Φωτογραφικές απόψεις από τους κήπους του Metropolitan Museum of Art, Νέα Υόρκη. Μια σαφής αναφορά στον τύπο του cloister
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
9
2Ο Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας.
Ο ανεγειρόμενος ναός της Αγίας Βαρβάρας.
Ο νεωκόρος του Ι.Ν. αείμνηστος Χρήστος Βλαχόπουλος.
Η ενορία του Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας ιδρύθηκε από πρόσφυγες, προερχόμενους από χωριά και πόλεις της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Ρωμυλίας, οι οποίοι εγκατέλειψαν τις πατρογονικές τους εστίες. Το 1922 ήρθε το 1ο κύμα προσφύγων. Η περιοχή της Τούμπας ήταν προηγουμένως χωράφια και το μόνο που υπήρχε ήταν το στρατόπεδο του Πυροβολικού. Ήταν κέντρο εκπαίδευσης στρατιωτών πυροβολητών οι οποίοι ύστερα από την βασική του εκπαίδευση κατευθύνονταν στις μονάδες τους στην Μικρά Ασία. Μέσα στο στρατόπεδο υπήρχε το μικρό εκκλησάκι το οποίο ήταν αφιερωμένο στην αγία Βαρβάρα η οποία είναι η προστάτιδα του Πυροβολικού και γι’ αυτό οφείλει την ονομασία ο Ναός μας προς το όνομα της αγίας Βαρβάρας.
Η περιοχή της Τούμπας άρχισε σιγά – σιγά να δέχεται τους πρώτους πρόσφυγες. Παρά τις δυσκολίες, τη φτώχεια και τις αρρώστιες, οι κάτοικοι δεν πτοήθηκαν και ξεκίνησαν με θάρρος μια νέα ζωή.
Ο Ιερός Ναός της Αγίας Βαρβάρας ανεγέρθη το έτος 1947 επί αρχιερατίας του αειμνήστου μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυρού Γενναδίου, ιερατευσάντων των αειμνήστων ιερέων π. Νικολάου Παπαδόπουλου και του π. Κωνσταντίνου Παπίλια. Επίτροποι την περίοδο εκείνη χρημάτισαν οι αείμνηστοι επίτροποι: Πολυχρόνιος Στεφανίδης, Ευστράτιος Σαραντόπουλος, Μιχαήλ Καναβάς, Παναγιώτης Κουλιάδης, Πέτρος Λαμπριανίδης, Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, Θεόδωρος Πετρόπουλος. Γραμματέας της εκκλησιαστικής επιτροπής ήταν ο Ιωάννης Ευσταθιάδης. Αρχιτέκτονας του έργου ήταν ο νομομηχανικός Ιωάννης Κωνσταντινίδης. Ιεροψάλτες στα αναλόγια του Ναού ήταν ο Ιωάννης Λυκογιάννης και ο Δημήτριος Ασβεστάς. Πρώτος νεωκόρος υπήρξε ο κατά 40 χρόνια άοκνου υπηρεσίας στο Ναό Χρήστος Βλαχόπουλος.
Πηγή: http://www.inagvarvaras.gr/
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
10
Πατήρ Κων/νος Παπίλιας. Ιερέας και κτήτορας του Ι.Ν. Αγ. Βαρβάρας από 1936-1972
Εικόνες από τη συμβολή της ενορίας του Ι.Ν. Αγ. Βαρβάρας
Ενοριακό συσσίτιο
Πνευματικό κέντρο - φροντιστηριακά μαθήματα
Εθελοντική αιμοδοσία
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
11
Κήπος + Πόλη.
Ιστορικά, η λέξη «πόλης» χρησιμοποιείται για πρώτη φορά το
322 π.Χ., από τον Αριστοτέλη και ορίζεται σε σχέση με τις έννοιες
«οίκος», «χώρος» και «πολεύω». Έτσι, από τον όρο «οίκος» που
αφορά στο σπίτι, και είναι η μικρότερη ιδιωτική χωρική μονάδα
πλήρους στην πόλη, μεταβαίνει στον όρο «χώρος» και στη
συνέχεια στο ρήμα «πολεύω», το οποίο αφορά ουσιαστικά στη
δημιουργία αστικού χώρου, ή, με άλλα λόγια, στη δημιουργία
πόλης. Ο Ηρόδοτος, το 120 π.Χ., στα «Πολιτικά», ορίζει ότι η πόλη
αποτελείται από την ακρόπολη, την αγορά και το βουλευτήριο,
και είναι το πεδίο χωρικής αναφοράς της ισονομίας. Άλλωστε
για τον Ηρόδοτο, ο δημόσιος χώρος φιλοξενεί τις διαδικασίες
λήψης των αποφάσεων.
Η ουσιαστική συμβολή των αρχιτεκτόνων και των πολεοδόμων
στην παραγωγή αστικού χώρου γίνεται ευδιάκριτη στην Αρχαία
Ρώμη, όπου αναδύονται δομές και κτήρια που συμβάλλουν
στην εύρυθμη λειτουργία της πόλης. Τα “curia”, οι ναοί, το
θέατρο, το αμφιθέατρο, το στάδιο και το forum είναι κάποια από
αυτά, ενώ σχεδιάζονται και τα “spatium”, τα απαραίτητα χωρικά
ενοποιητικά στοιχεία για την πόλη.
Από τον 1ο μέχρι τον 2ο αιώνα μ.Χ., η πόλη γνωρίζει
ραγδαία ανάπτυξη. Εφαρμόζεται ο δομικός σχεδιασμός που
περιλαμβάνει εκτός των άλλων, το σχεδιασμό βασικών αστικών
υποδομών. Αργότερα, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, πολλές
πόλεις δημιουργούνται εκεί όπου παλαιότερα βρισκόταν κάστρα
και μοναστήρια. Παράλληλα, ο αστικός βίος συνδυάζεται με τη
μοναστική ζωή κι έτσι δημιουργούνται τα πρώτα προάστια.
O πάπας Sixtus o 5ος αποφασίζει την πρώτη αστική επέμβαση,
καθώς επιλέγει να ενώσει επτά εκκλησιαστικά ιδρύματα και
να δημιουργήσει ένα δίκτυο διαδρομών για τους επισκέπτες.
Η απόφαση ενοποίησης των εκκλησιαστικών χώρων σε
συνδυασμό με τους γειτονικούς αστικούς υπαίθριους χώρους,
προωθεί την προσβασιμότητα των επισκεπτών και κατοχυρώνει
τη σπουδαιότητα ύπαρξης ενοποιητικών δικτύων και δομών στο
αστικό τοπίο.
Πνύκα.
I.N. Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη. Αρχ. Δ. Πικιώνης
“Το έρημο τούτο μονοπάτι είναι απείρως ανώτερο από τις λεωφόρους των μεγαλουπόλεων. Γιατί με την κάθε πτυχή του, με τις καμπές του, τις άπειρες εναλλαγές της προοπτικής του χώρου που παρουσιάζει, μας μαθαίνει τη θεία υπόσταση της ατομικότητας της υποταγμένης εις την αρμονία του Όλου.”
“Μελετούμε το πνεύμα που αναδίνεται από τους τόπους”
Σεβασμός στο περιβάλλον. Συμβίωση. Φροντίδα του δημόσιου
χώρου
Παραδείγματα αειφόρου σχεδιασμού παράκτιων τοπίων από το
πρόγραμμα Sustainable Design in Coastal Areas – SUDESCO
2013 που διοργανώθηκε από το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του
Πανεπιστημίου Frederick σε συνεργασία με πέντε άλλα
ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης, Politecnico di Milano, Universitat Politècnica
de Catalunya, University of Brighton, University of Applied
Sciences Leipzig), με τη χρηματοδότηση του προγράμματος
δια βίου μάθησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
15
Κήπος+. “Όλοι ξέρουμε από μπαχτσέδες”
Επέλεξε το, Καλλιέργησέ το, Ζήσ’ το
Είναι δικό μας καθήκον να σώσουμε την πόλη
Υιοθέτησε ένα κομμάτι από το δημόσιο χώρο της πόλης
Π Ω Σ ?
Π Ο Ι Ο Ι ?
Γ Ι Α Τ Ι ?
Ο καθένας από εμάς: άνθρωποι από τη διοίκηση // από την εκπαίδευση // από την τέχνη // από την επιστήμη // από τη χειρωναξία // από το σπίτι // από δω ή από αλλού
H συμμετοχή είναι φωνή διαπραγμάτευσης & δύναμη αλλαγής
Περιηγήσου στην ιστοσελίδα: http://eloureil.wix.com/social-urbanism
Πήγαινε στο πεδίο:
Πληροφορίες > Επικοινώνησε & Στείλε τον χώρο που θέλεις να
δεις να αλλάζει. Μια μικρή περιγραφή + μερικές φωτογραφίες αρκούν .
1.
2.
.
.
κ ή π ο ς ... o κήπος είχε τη δική sου ιστορία
5
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
16
Με την υποστήριξη του Angelopoulos GIU Fellowship
Τι είναι?
Τι είναι το CGIU?
Η Γιάννα Αγγελοπούλου μαζί με το Clinton Global Initiative University, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της συμμετοχής Ελλήνων φοιτητών σε ενέργειες κοινωνικής δράσης και αλληλεγγύης, αλλά και επιχειρηματικότητας, στηρίζει συμμετοχές σε πρόγραμμα διεθνούς ευαισθητοποίησης και κατάρτισης .
To Clinton Global Initiative Foundation είναι ένα ίδρυμα, που πιστεύει στην ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω της δυναμικής & δημιουργικής συνεργασίας. Για το λόγο αυτό, ενθαρρύνονται συνεργασίες μεταξύ επιχειρήσεων, ΜΚΟ, κυβερνήσεων, και ιδιωτών, ώστε να μετατρέπονται γρηγορότερα, καλύτερα και ευκολότερα οι ιδέες σε πράξη, να βρίσκονται λύσεις που διαρκούν στο χρόνο και να αλλάζουν οι ζωές των ανθρώπων και οι κοινωνίες από αυτό που είναι σήμερα προς αυτό που μπορούν να γίνουν αύριο.Οι δωρεές που δίνονται από το Clinton Foundation αφορούν προγράμματα από όλο τον κόσμο, με σημαντική επίδραση σε διάφορα θέματα, όπως η οικονομική ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή, η υγεία και ευημερία, καθώς και η ισότιμη μεταχείριση προς τις γυναίκες.
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
17
Το θεωρητικό υπόβαθρο: η τακτική ή στρατηγική αστικοποίηση
Τακτική στρατηγοποίηση: παραδείγματα
TACTICAL URBANISM
ΣΤΟΧΟΣ
ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΩΣ ΠΟΡΟΣ
Η οικονομική ύφεση
Δημογραφικές μεταβολές
Συμμετοχή και ενσωμάτωση της δυναμική της γνώσης και της πρακτικής εφαρμογής
Φυτοδοχεία με λαχανικά: διαφορετικά σχήματα παρτεριών, ευελιξία ως προς την αισθητική των χρηστών
Φύτευση εποχιακών λουλουδιών εξωτερικά: (+) χρώμα στον κήπο, (+) πιο ολοκληρωμένο σύνολο
Πρόσθετες επεμβάσεις μικρότερης κλίμακας
Κατασκευή καθιστικών Κατασκευή τραπεζιών Κατασκευή μικρού αυτοσχέδιου στεγάστρου Φύτευση αναρριχώμενων φυτών κατά μήκος περίφραξης Τοποθέτηση πινακίδων στις φυτεύσεις Τοποθέτηση ονόματος καλλιεργητή στο φυτοδοχείο Επένδυση περίφραξης με χειροτεχνίες, στράτσα κοινωνικών μηνυμάτων, πληροφορίες για την κοινότητα
Υλικότητα προτάσεων, βλ. - κόστος
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
35
Αστική Αγροκαλλιέργεια - Μεγάλη κλίμακα
Χώροι επέμβασης. ΠΡΙΝ & ΜΕΤΑ
Γραμμική περίφραξη που μπορεί να υλοποιηθεί με μεταλλικού ή ξύλινους πασσάλους, και πλήρωση με σύρμα, ή καλάμια
Φυτοδοχεία ποικίλων σχημάτων και διαστάσεων, ανάλογα με διαθέσιμη πρώτη ύλη. Συμβολή παραγωγής στο συσσίτιο της ενορίας
Κίνηση πεζών
Αστικός Λαχανόκηπος
Αστικός Λαχανόκηπος
Κοινωνικό τραπέζι
Γλυπτό ορόσημο
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
36
Παρέμβαση κοινότητας για τη μετατροπή τμήματος σχολικής αυλής σε αστικό λαχανόκηπο. Συμβολή στην εκπαιδευτική διαδικασία
Διαδικασία αφαίρεσης σκληρού δαπέδου, πλήρωση παρτεριών με κηπευτικό χώμα. Συλλογική φύτευση - ενορία-καθηγητές-μαθητές
Εκπαιδευτικά σεμινάρια καλλιέργειας για παιδιά και εφήβους
Υγιεινή διατροφή - υγιεινή ζωή
Σεβασμός στο περιβάλλον - Αειφορία
Αστική Αγροκαλλιέργεια - Μεγάλη κλίμακα
Χώροι επέμβασης. ΠΡΙΝ & ΜΕΤΑ
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
42
Αστικός Λαχανόκηπος.
Γενικές Πληροφορίες
Καλλιέργεια κηπευτικών
Ενδεικτικά συνταγές
Αρακάς Λαδερός Κολοκύθια γεμιστά με κατίκι
Σούπα καρότου βελουτέ
Ιανουάριος
Χειμώνας
Σπορά
Φύτευση
Συγκομιδή
ΑρακάςΜπρόκολοΚουνουπίδι
LeeksΠράσα
ΠατάτεςΦράουλες
ΚαρόταΡαπανάκι
ΦασόλιαΜαρούλιΣέλινο
ΠιπεριάΣκόρδοΣπανάκι
Ντομάτες
ΜελιτζάνεςΛάχανοΑγγούρι
Παντζάρι
ΚαλαμπόκιΚολοκύθι
Άνιθος
Άνοιξη Καλοκαίρι Φθινόπωρο
Φεβρουάριος
Μάιος
Αύγουστος
Μάρτιος
Ιούνιος
Σεπτέμβριος
Νοέμβριος
Απρίλιος
Ιούλιος
Οκτώβριος
Δεκέμβριος
1 πακέτο αρακάς κατεψυγμένος // 2-3 πατάτες χοντροκομμένες // 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο // 1-2 καρότα σε ροδέλες // 1/2 ματσάκι άνηθο ψιλοκομμένο // 1 φλ. ελαιόλαδο // 1 κουτί τοματάκια περασμένα από το blender ή 2 τομάτες περασμένες από τον τρίφτη ή 1 κουταλιά τοματοπελτέ // αλάτι // πιπέρι // νεράκι
Εκτέλεση:Σε κατσαρόλα βάζετε το λάδι να κάψει και σωτάρετε το κρεμμύδι, τα καρότα κι ύστερα τον αρακά // Ανακατεύετε καλά // Προσθέστε τις πατάτες, τον άνηθο, την τομάτα // Καρυκεύετε, ανακατεύετε και προσθέτετε τόσο νερό όσο να καλυφθεί το φαγητό // Σιγοβράζετε στην κατσαρόλα μέχρι να γίνει ή ασφαλίζετε το φαγητό στη χύτρα // Μόλις γίνει αφήστε το να “πιει” τα υγρά του λίγο, αν χρειαστεί.
Εκτέλεση:Πλενετε τα κολοκυθακια και αφαιρειτε τις ακρες. // Κοβετε στη μεση (αν θελετε μπορειτε και κατα μηκος). Αδειαζετε αρκετη σαρκα. // Ζεματιζετε τα κολοκυθακια σε αλατισμενο νερο 3-4 λεπτα και στραγγιζετε. Αφηνετε να κρυωσουν. Σε ενα μπολ αναμειγνυετε το τυρι κρεμα και το κατικι, ανιθο, σκορδο και καροτο. // Γεμιζετε τα κολοκυθακια με 2 κουταλιες της σουπας. Πασπαλιζετε με ροζ κοκκους πιπεριου.
Εκτέλεση:Πλένετε, καθαρίζετε και κόβουτε σε μικρά κομμάτια τα λαχανικά // Σε μια κατσαρόλα τσιγαρίζετε όλα τα λαχανικά για λίγο. // Προσθέτετε νερό μέχρι να καλυφθούν τα λαχανικά ή και παραπάνω // Αλατίζετε και το αφήνετε να βράσει για 30-40 λεπτά σε μέτρια φωτιά. // Το σέλινο το προσθέτετε στην κατσαρόλα αφού βάλετε νερό // Αφού βράσει το φαγητό, το σουρώνετε καλά έχοντας κρατήσει πριν, λίγο από το ζουμί του // Πολτοποιείτε όλα τα λαχανικά και τα βάζετε στην κατσαρόλα με το ζουμί που κρατήσατε // Προσθέτετε το philadel-phia και ανακατεύετε, για ένα λεπτάκι μέχρι να ομογενοποιηθεί η σούπα // Σερβίρεται ζεστή με φρεσκοτρυμμένο πιπέρι.
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
43
Μικρό-τοποι. Προτάσεις παρεμβάσεων.
Αστική επίπλωση- Μικρή κλίμακα
Β
I.N. Αγ. Βαρβάρας
Γιατί?
Οι χώροι(+)προστατευμένοιμικρότεροι σε έκτασηαρκετά διαμορφωμένοισκιεροίκλιμακούμενα επίπεδα
(-)
χωρίς ταυτότηταχωρίς χρώμαχωρίς χρήσεις
Η κοινότηταΣτόχοιεξωστρέφειασυνεργασίααμοιβαία εμπιστοσύνησυνεκτικότηταδημιουργικότηταδραστηριότηταεξωραϊσμόςαειφορία
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
44
Αστικές επαμβάσεις - Μικρή κλίμακα
Χώροι επέμβασης. ΠΡΙΝ & ΜΕΤΑ
Δενδροστοιχία
Στένσιλ - χρωματικές επεμβάσεις με κοινωνικό μήνυμα
Ομαδική φύτευση καλλωπιστικών
Στένσιλ - χρωματισμός
Γραμμικό καθιστικό
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
45
Χώροι επέμβασης. ΠΡΙΝ & ΜΕΤΑ
Υπαίθριες εκθέσεις εικαστικών
Ιδέες +turf seats
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
46
Αστικές επαμβάσεις - Μικρή κλίμακα
Χώροι επέμβασης. ΠΡΙΝ & ΜΕΤΑ
Πάρκο στην οδό Κλεάνθους
Κατασκευή μικρού υπαίθριου αμφιθεάτρου από κορμούς δένδρων
Φυτεύσεις
Πανί προβολών
Σκηνή για θέατρο,εκδηλώσεις χορωδίας
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη
61
Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
Ενδεικτική φόρμα συμμετοχής εθελοντών.
Μ ε τ η ν υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ ω ν : Σ ε σ υ ν ε ρ γ α σ ί α μ ε :
κ ή π ο ς ... o κήπος είχε τη δική sου ιστορία
Φ ό ρ μ α Σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς
η συμμετοχή είναι φωνή διαπραγμάτευσης & δύναμη αλλαγής
η ομαδική εργασία είναι η κινητήριος δύναμη, η ουσία οποιασδήποτε δραστηριότητας. Ανεξάρτητα από τους στόχους της ομάδας, η ομαδική εργασία είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα και την εξέλιξης μιας ιδέας, την αναγνώριση μιας συλλογικής προσπάθειας και την επίτευξη ενός οράματος.
μια κοινή προσπάθεια προσβλέπει στη δημιουργία ισχυρών δεσμών, στην καλλιέργεια αμοιβαίας εμπιστοσύνης, στην ελεύθερη και απεριόριστη επικοινωνία, στην αποκάλυψη των ενστίκτων και στην διατύπωση των στόχων όλων των μελών ισότιμα.
Ο πειραματισμός, ο διάλογος και η αλληλεγγύη διαμορφώνουν μια ηχηρή και θαρραλέα ενότητα, που έχει λόγο και πράττει, αλλάζοντας προς το καλύτερο, επενδύοντας σε ένα κοινό μέλλον.
1.
2.
3.
4.
Επέλεξε το, Καλλιέργησέ το, Ζήσ’ το
Υιοθέτησε ένα κομμάτι από το δημόσιο χώρο της πόλης
Ονοματεπώνυμο
Τηλέφωνο
Διεύθυνση κατοικίας
Email επικοινωνίας
Πόσες φορές την εβδομάδα ενδιαφέρεσαι να συμμετέχεις
Με ποιό τρόπο ενδιαφέρεσαι να συμμετάσχεις
Συμμετέχεις σε κάποιον άλλον εθελοντικό οργανισμό ή ΜΚΟ?
Πρώτα το μέλλον. Ένα κοινό μέλλον, το οποίο απαιτεί έναν κοινό χώρο. Ένα κοινό μέλλον, το οποίο ξετυλίγεται χάρη σ’ ένα κοινό όραμα. Δεύτερο, το όραμα. Ένα κοινό όραμα που διαμορφώνεται μέσα από έναν διάλογο. Τρίτος, ο διάλογος. Ένας γόνιμος διάλογος που πυροδοτείται από πολλές διαφορετικές πηγές. Τέταρτες, οι πηγές, αυτές που είναι οι άνθρωποι, οι εμπειρίες τους, το μυαλό τους, η γλώσσα τους, το σώμα τους. Στο τέλος το παρόν που μοιράζεται σε αυτούς τους ανθρώπους, που θέλουν να συνομιλούν, να συμβιώνουν, να συνδιαμορφώνονται. Και ασφαλώς όλα τα κοινά τους οράματα καλλιεργούνται και σιγά σιγά ανθίζουν.
1 ημέρα την εβδομάδα
2-3 φορές την εβδομάδα
Καθημερινά
11
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη.
62
Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
63
Φώτο άλμπουμ εργασιών ενορίας Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας
12
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
64
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
65
Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος
66
Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship
67
Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης_ Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα Θεσσαλονίκης
Ουρεϊλίδου Ελένη_ Κήπος +
Ευάγγελος Ματζίρης_ Δήμος Θεσσαλονίκης. Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος