Блумова таксономија

Prevzemeno i preadaptirano od internet

Umot ne e sad koj

treba da se napolni,

tuku ogan koj treba da

se potpali. (Plutarh)

Pregled

Blumovata taksonomija i razmisluvaweto od povisok

red

Pro{etka po patekata na memorijata

Istra`uvawe na revidiranata taksonomija

Novi termini

Nov akcent

Prou~uvawe na sekoe od {este nivoa

Kako pra{uvaweto igra va`na uloga vo ramkata (usten

jazik)

Koristewe na taksonomijata za da se isplanira

nastavna tema

Integriran pristap

Po~nuvawe na planirawe na nastavna tema so

Blumovata matrica za planirawe

Produktivni pedagogii Vodi~ za produktivni pedagogii: prira~nikot za

razmisluvawe vo vrska so u~ilnicata nabrojuva tri

stepeni na integracija na ve{tinite za razmisluvawe od

povisok red vo “kontinuitet na deluvawe”.

U~enicite se vklu~eni samo vo razmisluvawe od ponizok red;

t.e. primaat, recitiraat ili u~estvuvaat vo rutinska ve`ba.

Vo niedna aktivnost vo tekot na ~asot tie ne ja nadminuvaat

prostata reprodukcija na znaeweto.

U~enicite se primarno vklu~eni vo rutinsko razmisluvawe

od ponizok red za vreme na dobar del od ~asot. Ima najmalku

edno va`no pra{awe ili aktivnost vo koja nekoi u~enici

izveduvaat razmisluvawe od povisok red.

Skoro site u~enici skoro celo vreme se vklu~eni vo

razmisluvawe od povisok red.

(Ministerstvo za obrazovanie, Kvinslend, 2002, str. 1)

[to e razmisluvawe od

povisok red? Vodi~ za produktivni pedagogii: prira~nikot za

razmisluvawe vo vrska so u~ilnicata veli deka:

Razmisluvaweto od povisok red kaj u~enicite vklu~uva transformacija na informaciite i ideite. Ovaa transformacija se slu~uva koga u~enicite gi kombiniraat faktite i ideite i sintetiziraat, voop{tuvaat, objasnuvaat, pretpostavuvaat ili doa|aat do zaklu~ok ili tolkuvawe. Raboteweto so informaciite i ideite preku ovie procesi im ovozmo`uva na u~enicite da re{avaat problemi, dobivaat znaewe i otkrivaat novo zna~ewe. Koga u~enicite se vklu~eni vo sozdavaweto na znaeweto se voveduva element na nesigurnost vo nastavniot proces, a rezultatite ne sekoga{ se predvidlivi; so drugi zborovi, nastavnikot ne e siguren {to }e proizvedat u~enicite. Vo pomagaweto na u~enicite da stanat proizveduva~i na znaewe, glavnata nastavna zada~a na nastavnikot e da sozdade aktivnosti ili atmosfera koi im otvoraat {ansi na u~enicite da se vklu~at vo razmisluvawe od povisok red.

(Ministerstvo za obrazovanie, Kvinslend, 2002, str. 1)

Blumovata revidirana

taksonomija Taksonomija na kognitivnite celi

1950ti godini ja razvil Benxamin Blum

Sredstvo za izrazuvawe na kvalitativno razli~ni na~ini na razmisluvawe

Adaptirana za u~ili{no koristewe kako alatka za planirawe

Prodol`uva da bide eden od najuniverzalno primenetite modeli

Nudi na~in da se organiziraat ve{tinite na razmisluvawe vo {est nivoa, od najosnovnoto do razmisluvaweto od povisokite redovi

1990ti godini - Lorin Anderson (porane{en u~enik na Blum) ja revidira taksonomijata

Kako rezultat nastanaa mnogu promeni

(Pol, 2000, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 7-8)

Prvi~ni termini Novi termini

Evaluacija

Sinteza

Analiza

Primena

Razbirawe (proizvod)

Znaewe

Sozdavawe

Vrednuvawe

Analizirawe

Primenuvawe

Razbirawe (proces)

Pomnewe

(Zasnovano na Pol, 2000, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 8)

Izmeni vo terminite Imiwata na {este glavni kategorii bea promeneti od imenski

vo glagolski formi.

Bidej}i taksonomijata otslikuva razli~ni formi na

razmisluvawe, a razmisluvaweto e aktiven proces,

koristeweto na glagolite e poto~no.

Potkategoriite na {este glavni kategorii isto taka bea

zameneti so glagoli.

Nekoi potkategorii se preorganiziraa.

Kategorijata znaewe be{e preimeneta. Znaeweto e proizvod

na razmisluvaweto i e nesoodvetno za da opi{uva kategorija

na razmisluvawe, pa zatoa be{e zameneto so zborot pomnewe.

Razbiraweto (proizvod) stana razbirawe (proces), a sintezata

be{e preimeneta vo sozdavawe so cel podobro da se otslika

prirodata na razmisluvaweto opi{ano vo sekoja kategorija.

(http://rite.ed.qut.edu.au/oz-teachernet/training/bloom.html (pristapeno vo juli 2003); Pol, 2000, str. 8)

Izmeni vo akcentot

Poavtenti~na alatka za planirawe na

nastavnata programa, izveduvawe na

nastavata i ocenuvawe.

Celi kon po{iroka publika.

Lesno se primenuva vo site nivoa na

obrazovanie.

Revizijata go akcentira objasnuvaweto i

opi{uvaweto na potkategoriite.

(http://rite.ed.qut.edu.au/oz-teachernet/training/bloom.html (pristapeno vo juli 2003); Pol, 2000, str. 10)

BLUMOVATA REVIDIRANA TAKSONOMIJA

Sozdavawe

Sozdavawe novi idei, proizvodi ili na~ini na gledawe na rabotite.

Osmisluvawe, gradewe, planirawe, proizveduvawe, izmisluvawe.

Vrednuvawe

Branewe odluka ili tek na postapka. Proveruvawe, pretpostavuvawe,

davawe kritika, eksperimentirawe, rasuduvawe.

Analizirawe

Razdrobuvawe informacii na delovi so cel da se ispita

razbiraweto i vrskite. Sporeduvawe, organizirawe,

razgraduvawe, pra{uvawe, doznavawe.

Primenuvawe

Koristewe informacii vo druga poznata situacija.

Sproveduvawe, izvr{uvawe, koristewe.

Razbirawe

Objasnuvawe idei ili koncepti. Tolkuvawe, sumirawe,

parafrazirawe, klasificirawe, objasnuvawe.

Pomnewe

Prisetuvawe na informacii. Prepoznavawe, nabrojuvawe,

opi{uvawe, se}avawe, imenuvawe, doznavawe.

@elkata odi napred

koga go istegnuva

vratot nanadvor.

(Anonimen)

Pomnewe U~enikot mo`e da se seti, da parafrazira i

da ja zapomni nau~enata informacija. Prepoznavawe

Nabrojuvawe

Opi{uvawe

Identificirawe

Se}avawe

Imenuvawe

Locirawe

Otkrivawe

Mo`ete da se setite na nekoja informacija?

Pomnewe (prodol`uva)

Nabrojuva Zapomnuva Povrzuva Poka`uva Locira Razlikuva Dava primer Reproducira Citira Povtoruva Imenuva Se se}ava Znae Grupira ^ita Pi{uva Zaokru`uva (pravi

celina)

Slu{a

Grupira

Odbira

Recitira

Pregleduva

Registrira

Spojuva

Selektira

Podvlekuva

Naveduva

Podreduva

Se}avawe ili

prepoznavawe

na specifi~ni

informacii

Proizvodite vklu~uvaat:

Kviz

Definicija

Fakt

Raboten list

Test

Imenuvawe

Spisok

Rabotna

tetratka

Reprodukcija

Vokabular

Ulogi za pomnewe vo

u~ilnicata Ulogi na nastavnikot

Naso~uva

Ka`uva

Poka`uva

Ispituva

Pra{uva

Vrednuva

Ulogi na u~enikot

Odgovara

Prima

Pomni

Prepoznava

Memorizira

Definira

Opi{uva

Preraska`uva

Pasiven prima~

Pomnewe: Mo`ni aktivnosti i

proizvodi

Napravete mapa koja gi poka`uva glavnite nastani

od prikaznata.

Napravete vremenska oska za va{iot tipi~en den.

Napravete mapa na koncepti od temata.

Napi{ete spisok klu~ni zborovi koi gi znaete za...

Koi se likovite od prikaznata?

Napravete grafikon koj gi poka`uva...

Napi{ete pesna (akrostih) za...

Izrecitirajte pesna koja ste ja nau~ile.

Razbirawe

U~enikot go sfa}a zna~eweto na

informaciite preku tolkuvawe i

preveduvawe na nau~enoto.

Tolkuvawe

Ilustrirawe so primeri

Sumirawe

Logi~ko izvlekuvawe

Parafrazirawe

Klasificirawe

Sporeduvawe

Objasnuvawe

Mo`ete da objasnite idei ili koncepti?

Razbirawe (prodol`uva)

Preformulira

Identificira

Diskutira

Preraska`uva

Istra`uva

Dava komentari

Preveduva

Dava primeri za

Parafrazira

Odnovo organizira

Povrzuva

Opi{uva

Izvestuva

Prepoznava

Pregleduva

Nabquduva

Zaokru`uva

Objasnuva

Tolkuva

Dava glavna ideja

Procenuva

Definira

Razbirawe na

dadena

informacija

Proizvodite vklu~uvaat:

Recitirawe

Kratok prikaz

Zbirka

Objasnuvawe

Poka`i i raska`i

Primer

Kviz

Spisok

Imenuvawe

Profil

Ulogi za razbirawe vo

u~ilnicata Ulogi na nastavnikot

Poka`uva

Slu{a

Pra{uva

Sporeduva

Sprotivstavuva

Ispituva

Ulogi na u~enikot

Objasnuva

Opi{uva

Zaokru`uva

Preformulira

Preveduva

Poka`uva

Tolkuva

Aktiven u~esnik

Razbirawe: Mo`ni aktivnosti

i proizvodi Napi{ete so svoi zborovi...

Ise~ete ili nacrtajte sliki za da ilustrirate odreden nastan vo prikaznata.

Opi{ete im na sou~enicite...

Objasnete {to bi mo`ela da bide glavnata ideja.

Napravete strip koj go poka`uva sledot na nastanite vo prikaznata.

Napi{ete i izglumete pretstava zasnovana na prikaznata.

Napi{ete kratok osvrt za da ja objasnite prikaznata na nekoj drug.

Objasnete zo{to likot go re{il problemot tokmu na toj na~in.

Napi{ete kratok izve{taj za nastanot.

Podgotvete dijagram da go ilustrirate sledot na nastanite.

Napravete boenka.

Parafrazirajte ja ovaa glava vo knigata.

Preraska`ete ja so svoi zborovi.

Zaokru`ete gi glavnite ne{ta.

Primenuvawe

U~enikot ja koristi informacijata vo

kontekst koj se razlikuva od kontekstot vo

koj taa bila nau~ena.

Primenuvawe

Sproveduvawe

Koristewe

Izvr{uvawe

Dali mo`ete da ja iskoristite

informacijata vo druga situacija?

Primenuvawe (prodol`uva)

Preveduva

Rakovodi

Izlo`uva

Ilustrira

Presmetuva

Tolkuva

Pravi

Isprobuva

Primenuva

Upravuva

Intervjuira

Boi

Menuva

Smeta

Deli na segmenti

Poka`uva

Re{ava

Sobira

Demonstrira

Dramatizira

Konstruira

Koristi

Adaptira

Crta

Koristewe na

strategii,

koncepti, principi

i teorii vo novi

situacii

Proizvodite vklu~uvaat:

Fotografija

Ilustracija

Simulacija

Skulptura

Demonstracija

Prezentacija

Intervju

Izvedba

Dnevnik

Ulogi za primenuvawe vo

u~ilnicata Ulogi na nastavnikot

Poka`uva

Olesnuva

Nabquduva

Vrednuva

Organizira

Pra{uva

Ulogi na u~enikot

Re{ava problemi

Poka`uva koristewe na znaeweto

Presmetuva

Pravi zbirka

Popolnuva

Ilustrira

Konstruira

Aktiven prima~

Primenuvawe: Mo`ni

aktivnosti i proizvodi Konstruirajte model za da poka`ete kako ne{to izgleda

ili funkcionira

Izve`bajte drama i izglumete ja pred oddelenieto

Napravete diorama za da ilustrirate nekoj nastan

Napi{ete zapis vo dnevnik

Napravete ve`banka za oblasta koja ja izu~uvate.

Napravete pokani za rodendenskata zabava na nekoj lik

Napravete topografska karta

Islikajte zbirka fotografii na odredena tema i izlo`ete gi.

Napravete slo`uvalka ili igra vo vrska so temata.

Napi{ete objasnuvawe za temata za drugi lu|e.

Oble~ete kukla vo narodna nosija.

Napravete model od glina...

Nacrtajte mural koristej}i gi istite materijali.

Prodol`ete ja prikaznata...

Analizirawe

U~enikot ja razdrobuva nau~enata informacija

vo delovi so cel najdobro da ja razbere.

Sporeduvawe

Organizirawe

Razgraduvawe

Dodeluvawe

Zaokru`uvawe

Iznao|awe

Strukturirawe

Integrirawe

Dali mo`ete da ja razdrobite informacijata vo

delovi za da gi ispitate sfa}awata i vrskite?

Analizirawe (prodol`uva)

Razlikuva Pra{uva Ocenuva Eksperimentira Pregleduva Ispituva Proveruva Razdvojuva Se raspra{uva Sreduva Istra`uva Prosejuva Prebaruva Presmetuva Dava kritika

Sporeduva Sprotivstavuva Anketira Otkriva Grupira Podreduva Deli na segmenti Testira Debatira Analizira Pravi dijagrami Povrzuva Secira Kategorizira Razgrani~uva

Razdrobuvawe na

informacijata

vo sostavni

elementi

Proizvodite vklu~uvaat:

Grafikon

Tabelarna

presmetka

Spisok zada~i

Dijagram

Kratok prikaz

Anketa

Baza na

podatoci

Niza predmeti

Apstrakt

Izve{taj

Ulogi za analizirawe vo

u~ilnicata Ulogi na nastavnikot

Istra`uva

Vodi

Nabquduva

Vrednuva

Slu`i kako izvor

Pra{uva

Organizira

Secira

Ulogi na u~enikot

Diskutira

Razotkriva

Brani tvrdewe

Debatira

Dlaboko razmisluva

Testira

Ispituva

Pra{uva

Presmetuva

Istra`uva

Pra{uva

Aktiven u~esnik

Analizirawe: Mo`ni

aktivnosti i proizvodi Koristete Venov dijagram za da poka`ete kade se sli~nostite i

razlikite na dve temi

Napravete pra{alnik za da soberete informacii

Anketirajte gi sou~enicite za da otkriete {to mislat vo vrska so odredena tema. Analizirajte gi rezultatite.

Napravete dijagram da gi poka`ete najva`nite fazi.

Klasificirajte gi aktivnostite na likovite vo knigata

Sozdadete sociogram od tekstot

Sozdadete grafikon za da gi ilustrirate odbranite informacii

Napravete semejno drvo koe poka`uva vrski

Izmislete kratka drama za oblasta koja se izu~uva

Napi{ete biografija za izu~uvanata li~nost

Podgotvete izve{taj vo vrska so oblasta koja se izu~uva

Sprovedete istra`uvawe za da dobiete informacii koi go poddr`uvaat va{eto gledi{te

Razgledajte umetni~ko delo vo odnos na forma, boja i tekstura

Nacrtajte grafikon

Popolnete matrica za donesuvawe odluki za da vi pomogne da odlu~ite koja `itarka da ja kupite za doru~ek

Vrednuvawe U~enikot donesuva odluki vrz osnova na dlaboko

osvrnuvawe, kritika i ocenuvawe. Proveruvawe

Postavuvawe hipoteza

Davawe kritika

Eksperimentirawe

Sudewe

Testirawe

Detektirawe

Sledewe

Mo`ete da opravdate nekoja odluka ili

postapka?

Vrednuvawe (prodol`uva)

Sudi Procenuva Vrednuva Predviduva Ocenuva Boduva Revidira Logi~ki

izvlekuva Re{ava Dodeluva

prioriteti Objasnuva zo{to Sporeduva Brani Odreduva Meri

Odbira Zaklu~uva Debatira Opravduva Prepora~uva Razgrani~uva Ispituva Rasprava Re{ava Dava kritika Rangira Otfrla

Vrednuvawe na idei,

materijali i metodi

preku razvivawe i

primenuvawe na

standardi i

kriteriumi

Proizvodite vklu~uvaat:

Debata

Trkalezna

masa

Izve{taj

Vrednuvawe

Istraga

Sud

Zaklu~ok

Ubedliv

govor

Ulogi za vrednuvawe vo

u~ilnicata Ulogi na nastavnikot

Razjasnuva

Prifa}a

Vodi

Ulogi na u~enikot

Sudi

Rasprava

Sporeduva

Dava kritiki

Pra{uva

Brani stav

Ocenuva

Re{ava

Odbira

Opravduva

Aktiven u~esnik

Vrednuvawe: Mo`ni

aktivnosti i proizvodi Napi{ete pismo do urednikot

Podgotvete i odr`ete debata

Podgotvete spisok kriteriumi za da se vrednuva...

Napi{ete ubedliv govor za/protiv...

Napravete kni{ka za pet pravila {to mislite deka se va`ni. Ubedete gi ostanatite.

Napravete trkalezna masa za da gi diskutirate stavovite vo vrska so...

Napi{ete pismo do... so soveti za potrebnite promeni.

Napi{ete polugodi{en izve{taj.

Podgotvete slu~aj za da go prezentirate va{iot stav vo vrska so...

Vrednuvajte gi postapkite na likot vo prikaznata

Sozdavawe U~enikot sozdava novi idei i informacii

koristej}i go prethodno nau~enoto. Osmisluvawe

Konstruirawe

Planirawe

Proizveduvawe

Izmisluvawe

Sozdavawe

Pravewe

Dali mo`ete da sozdadete novi proizvodi,

idei ili na~ini na gledawe na ne{tata?

Sozdavawe (prodol`uva)

Gradi

Sklopuva

Organizira

Izmisluva

Pravi zbirka

Predviduva

Osmisluva

Predlaga

Konstruira

Planira

Podgotvuva

Razviva

Poteknuva

Si pretstavuva

Generira

Formulira

Podobruva

Postapuva

Proizveduva

Me{a

Osnova

Kombinira

Spojuvawe idei ili

elementi za da se

razvie originalna

ideja ili zapo~ne

kreativno mislewe

Proizvodite vklu~uvaat:

Film

Prikazna

Proekt

Plan

Nova igra

Pesna

Vesnik

Medijalen

proizvod

Reklama

Slika

Ulogi za sozdavawe vo

u~ilnicata Ulogi na nastavnikot

Olesnuva

Pro{iruva

Se osvrnuva

Analizira

Vrednuva

Ulogi na u~enikot

Osmisluva

Formulira

Planira

Rizikuva

Modificira

Kreira

Predlaga

Aktiven u~esnik

Sozdavawe: Mo`ni aktivnosti

i proizvodi Koristete ja strategijata Skamper (postavuvawe pra{awa - duri i

najnesekojdnevni - vo vrska so odredena tema) za da izmislite nov

tip patiki.

Izmislete ma{ina za da se sraboti odredena zada~a.

Osmislete robot {to }e vi gi pi{uva doma{nite zada~i.

Sozdadete nov proizvod. Imenuvajte go i isplanirajte reklamna

kampawa.

Napi{ete za va{ite ~uvstva vo odnos na...

Napi{ete TV drama, kuklena pretstava, kratka drama, pesna ili

pantomima za...

Osmislete nov monetaren sistem

Razvijte meni za nov restoran preku koristewe na razni zdravi

prehranbeni proizvodi

Osmislete korica za plo~a, kniga ili spisanie za...

Prodadete ideja

Osmislete na~in da...

Sozdadete nov jazik i koristete go vo primeri

Napi{ete tekst za reklama za da promovirate nov proizvod.

Blumovata taksonomija vo

praksa Soodvetna za koristewe so celoto oddelenie

Akcent na odredeni nivoa za razli~ni deca

Se prodlabo~uvaat ve{tinite za mislewe kaj decata preku akcentirawe na povisokite nivoa od taksonomijata (analizirawe, vrednuvawe, sozdavawe)

Mo`ni pristapi so oddelenieto se:

o Site deca rabotat vo fazite na pomnewe i razbirawe, a potoa odbiraat barem po edna aktivnost od sekoe drugo nivo

o Site deca rabotat na prvite dve nivoa, a potoa odbiraat aktivnosti od koe bilo nivo

o Nekoi deca rabotat na ponisko nivo dodeka drugite rabotat na povisoki nivoa

o Site deca odbiraat aktivnosti od koe bilo nivo

o Nekoi aktivnosti se imenuvaat kako “neophodni”, dodeka drugi se “izborni”

o Proces na razmisluvawe koj e izdvoen za posvetuvawe posebno vnimanie pr. sporeduvawe (sraboteno so site deca, mali grupi ili individualno)

o Nekoi deca rabotat na poniskite nivoa i potoa gi osmisluvaat nivnite aktivnosti na povisokite nivoa

o Site deca gi pi{uvaat svoite aktivnosti od taksonomijata

(Blek, 1988, str. 23)

Primer za tema: Vselena

Pomnewe

Ise~ete “vselenski” sliki od spisanie. Napravete izlo`ba ili

kola`. Navedete gi zborovite od vselenata (glosar po azbu~en red).

Navedete gi imiwata na planetite vo na{iot univerzum. Nabrojte gi

site raboti {to bi mu trebale na eden astronaut za edno vselensko

patuvawe.

Razbirawe

Napravete vselenski brod od va{eto biro. Napravete astronaut za

kuklena pretstava. Koristete go za da raska`ete {to raboti

astronautot. Napravete maketa na planetite vo Son~eviot sistem.

Primenuvawe Vodete dnevnik za va{ata vselenska avantura (5 dena). Kakvi

instrumenti bi vi trebale za da sozdadete vselenska muzika?

Napravete spisok od pra{awa koi bi sakale da mu gi postavite na

eden astronaut.

Analizirawe Napravete formular za prijavuvawe za nekoj {to saka da se vraboti

kako astronaut. Sporedete go teleskopot na Galileo so moderen

teleskop. Navedete gi razlikite pome|u ruskite i amerikanskite

vselenski programi.

Vrednuvawe Sporedete gi prednostite kaj `iveeweto na Zemjata i Mese~inata.

Mo`ete da zemete u{te trojca so vas na mese~inata. Odberete i dajte

pri~ini. Odberete planeta na koja bi sakale da `iveete - objasnete

zo{to.

Sozdavawe

Napi{ete izve{taj nasloven: “Vselenski brod nadvor od kontrola” za

vo vesnik. Koristete ja strategijata Skamper za da dizajnirate novo

vselensko odelo. Sozdadete igra nare~ena “Vselenski pogodok”.

Podgotvete meni za va{iot vselenski ekipa`. Osmislete programa za

reklamirawe na patuvawa do Mese~inata.

Primer za tema: Patuvawe

Pomnewe

Na kolku na~ini mo`ete da patuvate od edno mesto do drugo?

Nabrojte gi i nacrtajte gi site na~ini koi gi znaete. Opi{ete edno

od vozilata od spisokot, nacrtajte skica i imenuvajte gi delovite.

Soberete sliki od prevozni sredstva od spisanija i napravete

poster so informacii.

Razbirawe

Kako se vra}ate doma od u~ili{te? Objasnete go metodot na

patuvawe i nacrtajte mapa. Napi{ete drama za nekoja forma na

moderen transport. Objasnete kako se ~uvstvuvavte prviot pat koga

vozevte velosiped. Napravete prevozno sredstvo od va{eto biro.

Primenuvawe Objasnete zo{to nekoi vozila se golemi, a drugi mali. Napi{ete

prikazna za koristeweto na dvata tipa. Pro~itajte ja prikaznata

Malata crvena lokomotiva i napravete drama vo vrska so nea.

Anketirajte 10 deca za da doznaete kakvi velosipedi vozat.

Rezultatite prika`ete gi na grafikon ili dijagram.

Analizirawe Napravete slo`uvalka od slika na koja deca bezbedno koristat

velosipedi. Koi se problemite so modernite prevozni sredstva i

nivnoto koristewe - napi{ete izve{taj. Koristete Venov dijagram

da sporedite brodovi i avioni ili helikopteri i velosipedi.

Vrednuvawe [to bi promenile vo soobra}ajnite pravila za da gi spre~ite

soobra}ajnite nesre}i? Debatirajte dali treba da kupuvame gorivo

po poniski ceni. Podredete prevozni sredstva od spori do brzi itn.

Sozdavawe

Izmislete vozilo. Nacrtajte ili konstruirajte go po vnimatelno

planirawe. Kakov vid transport }e postoi za dvaeset godini?

Diskutirajte, napi{ete za toa i napravete izvestuvawe pred

oddelenieto. Napi{ete pesna za patuvawe so razli~ni prevozni

sredstva.

Dobar nastavnik te tera da

razmisluva{ duri i toga{

koga ne saka{.

(Fi{er, 1998, Podu~uvawe razmisluvawe)

Pra{awa vo sklad so

taksonomijata Pra{uvaweto treba da se koristi so cel za da

se postignat dobrodefinirani celi.

Blumovata taksonomija e klasifikacija na razmisluvaweto organizirana spored nivoto na kompleksnost. Na nastavnicite i u~enicite im nudi mo`nost da nau~at i ve`baat na~ini na razmisluvawe i im nudi prosta struktura za mnogu razli~ni tipovi pra{awa i razmisluvawe.

Taksonomijata gi vklu~uva site kategorii pra{awa.

Normalno nastavnikot go menuva nivoto na pra{awata na eden ~as.

Pra{awa od ponizok i

povisok red

Pra{awa od ponizok red se tie koi se odnesuvaat

na nivoata pomnewe, razbirawe i poniskite nivoa

na primenuvawe od taksonomijata.

Naj~esto pra{awata od ponizok red se soodvetni

za:

Vrednuvawe na podgotovkata i razbiraweto

na u~enicite

Otkrivawe na jakite i slabite strani na

u~enicite

Pregleduvawe na sodr`ina i/ili nejzino

objasnuvawe nakratko

www.oir.uiuc.edu/Did/docs/QUESTION/quest1.htm

Pra{awa od ponizok i

povisok red

Pra{awa od povisok red se tie koi baraat kompleksni ve{tini za primena, analiza, vrednuvawe ili sozdavawe.

Pra{awata od povisoki nivoa od taksonomijata se naj~esto soodvetni za:

Ohrabruvawe na u~enicite da razmisluvaat podlaboko i kriti~no

Re{avawe na problemi

Poddr`uvawe na diskusii

Stimulirawe na u~enicite samostojno da baraat informacii

www.oir.uiuc.edu/Did/docs/QUESTION/quest1.htm

Pra{awa za pomnewe [to se slu~i po...?

Kolku...?

[to e...?

Koj...?

Mo`ete da go/ja imenuvate...?

Najdete ja definicijata za...

Opi{ete {to se slu~i po...

Koj zboruva{e so...?

[to e to~no ili neto~no...? (Pol, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 12)

Pra{awa za razbirawe

Mo`ete da objasnite zo{to...?

Mo`ete da napi{ete vo svoi zborovi...?

Kako bi go objasnile...?

Mo`ete da napi{ete kratok osvrt...?

[to bi mo`elo da se slu~i sledno...?

Koj mislite deka...?

Koja e glavnata ideja...?

Mo`ete da pojasnite...?

Mo`ete da go ilustrirate...?

Dali site se odnesuvaat kako .......? (Pol, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 12)

Pra{awa za primenuvawe

Znaete li drug primer za...?

Mo`ete li da grupirate spored

karakteristiki kako...?

Koi faktori bi gi izmenile ako...?

Koi pra{awa bi gi postavile za...?

Mo`ete li da razviete set od instrukcii za...

vrz osnova na dadenite informacii?

(Pol, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 13)

Pra{awa za analizirawe

Koi nastani ne bi se slu~ile?

Da se slu~e{e..., kakov }e be{e krajot?

Kako e... sli~no so...?

[to drugo bi mo`elo da se slu~i?

Zo{to se slu~ija promenite?

Mo`ete da objasnite {to se slu~ilo koga...?

Koi se nekoi od problemite na...?

Mo`ete da razgrani~ite pome|u...?

Koi se nekoi od motivite za...?

Kade e presvrtot?

Vo {to e problemot so...?

(Pol, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 13)

Pra{awa za vrednuvawe

Dali postoi podobro re{enie za...?

Procenete ja vrednosta na... [to mislite za...?

Dali mo`ete da go odbranite va{iot stav za...?

Dali mislite deka ... e dobra ili lo{a rabota?

Kako }e se spravevte so...?

Kakvi promeni na... bi prepora~ale?

Dali veruvate...? Kako bi se ~uvstvuvale ako...?

Kolku se... efektivni?

Koi se posledicite...?

Kako }e vlijae... vrz na{ite `ivoti?

Koi se pozitivnite i negativnite strani na...?

Zo{to e vredno...?

Koi se alternativite?

Koj }e dobie a koj }e izgubi?

(Pol, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 14)

Pra{awa za sozdavawe

Mo`ete da osmislite... da...?

Dali gledate mo`no re{enie na...?

Dokolku imate pristap do site izvori, kako bi se spravile so...?

Zo{to ne osmislite va{ na~in da...?

[to bi se slu~ilo dokolku...?

Na kolku na~ini mo`ete da...?

Mo`ete da sozdadete novi i neobi~ni primeni za...?

Mo`ete da razviete predlog koj bi...?

(Pol, U~ewe kako da se razmisluva, razmisluvawe kako da se u~i, str. 14)

Sega ste vie na red... Da ja koristite Blumovata matrica i ovie

bele{ki za da go isplanirate brojot na

aktivnosti ili pra{awa za sekoe nivo od

taksonomijata.

Mo`ete da odberete da go koristite

kontekstot ili temata na ovoj termin ili

mo`ete da se koncentrirate na istite od

sledniot termin.

Da rabotite so va{iot kolega nastavnik.

]e go iskopiram ova za na{ata papka za

ve{tini za razmisluvawe za sekoj da mo`e da

gi pro~ita na{ite BRILIJANTNI idei.

PRIJATNA ZABAVA!

Kako se vklopuva sevo ova?

Blumova

revidirana

taksonomija

Sozdavawe Zelena {apka, klu~ za konstruirawe,

Skamper, sme{en klu~, kombinatorski klu~,

klu~ za izmisluvawe.

Vrednuvawe Klu~ za yid od cigli, matrica za donesuvawe

odluki, dodeluvawe prioriteti.

Analizirawe @olta {apka, crna {apka, Venov dijagram,

klu~ za sekojdnevnost, klu~ za sliki,

grafikon ipsilon, kombinatorski klu~.

Primenuvawe

Sina {apka, bura od idei, klu~ za razni

primeni, klu~ za obratno nabrojuvawe,

grafikon.

Razbirawe

Grafi~ki organizeri, klu~ za varijacii,

obratno nabrojuvawe, mre`i (inspiracija)

Pomnewe Bela {apka, azbu~en klu~, grafi~ki

organizeri, akrostih, podreduvawe, bura od

idei, klu~ za pra{uvawe.

Integriran pristap: Blum i

inteligenciite

Planirawe niz {este nivoa na

razmisluvawe (Blum) i osumte razli~ni

na~ini na znaewe i razbirawe na svetot

(Gardnerovite inteligencii).

Pomo{ vo dostignuvaweto na izbalansirana

programa od aktivnosti koi odgovaraat na

mo`nostite i interesite na site u~enici.

Seopfatno planirawe.

Sekoja praznina od matricata ne mora da se

popolni.

SEGA STE VIE NA RED!

Ovoj svet e samo

slikarsko platno za

na{ite fantazii.

(Henri Dejvid Toro)

Blum na internetot Blumova (1956) revidirana taksonomija

http://rite.ed.qut.edu.au/oz-teachernet/training/bloom.html

Odli~en voved i objasnuvawe na revidiranata taksonomija od Majkl Pol na sajtot oz-TeacherNet napi{an za elektronskiot kurs za povisoki ve{tini za razmisluvawe QSITE 2000. Pol gi objasnuva terminite i nudi seopfaten pogled na potkategoriite zaedno so nekoi predlo`eni pra{awa ~ija cel e da pottiknat razmisluvawe koe e specifi~no za sekoe nivo od taksonomijata. Isto taka se nabrojani predlo`eni mo`ni aktivnosti i u~eni~ki proizvodi.

Blumova revidirana taksonomija

http://coe.sdsu.edu/eet/articles/bloomrev/index.htm

U{te eden korisen sajt za nastavnici so korisni objasnuvawa i primeri za pra{awa od Kolexot za obrazovanie pri Dr`avniot Univerzitet na San Diego.

Taksonomija na integracijata na tehnologijata

http://education.ed.pacificu.edu/aacu/workshop/reconcept2B.html

Ovoj sajt go izgradi Centarot Berglund za internet studii pri Univerzitetot Pasifik i pretstavuva hrabar napor za da se povrzat IKT (informaciskite i komunikaciskite tehnologii) so u~eweto preku Blumovata revidirana taksonomija za obrazovni celi (Anderson i dr., 2001). Taksonomijata koja e pretstavena na ovoj sajt e osmislena da gi pretstavuva razli~nite kognitivni procesi koi mo`at da se olesnat so integracijata na IKT vo procesite na predavawe i u~ewe.

Kriti~ko i kreativno mislewe - Blumova taksonomija

http://eduscapes.com/tap/topic69.htm

Ovoj sajt e del od Eduscape.com i vklu~uva definitiven pregled na kriti~koto i kreativnoto mislewe zaedno so toa kako Blumovite domeni na u~ewe mo`at da se otslikaat na proekti ispolneti so tehnologija. Mnogu drugi vrski do izvori za poddr{ka na Blumovata taksonomija na internetot, kako i istra`uvawa i studii za ve{tini za razmisluvawe. Vredi da se pogleda.

Toj koj u~i no ne

razmisluva e izguben

(Kineska pogovorka)