Page 1
«Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012 թ.
մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների
լուսաբանման մշտադիտարկում»
Մշտադիտարկման ժամանակահատված`
Փետրվարի 6-ից մայիսի 20-ը, 2012 թ.
ԱՄՓՈՓԻՉ ԶԵԿՈՒՅԶ
Երևան, 2012
Բաց հասարակության
հիմնադրամներ-Հայաստան
«Լրագրողներ հանուն
ապագայի» ՀԿ
Page 2
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 2
Բովանդակություն
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների
լուսաբանման մշտադիտարկման մասին ...…………………………………………..………………….... 3
Մշտադիտարկման մեթոդաբանությունը ....………………………………………………….…………..... 5
Համամասնական ընտրակարգով գրանցված 9 կուսակցությունների/դաշինքի ցուցակը…...…….... 7
Մշտադիտարկման արդյունքների ամփոփում, եզրահանգումներ …………….………………………. 8
Կուսակցություններին/դաշինքին վերաբերող ընդհանուր անդրադարձների թիվն` ըստ
յուրքանչյուր կայքի …………………………………………………………………………………..……..... 11
Գլուխ I
Առցանց լրատվամիջոցներում հրապարակուների քանակն` ըստ կուսակցությունների .……….... 12
Գլուխ II
Առցանց լրատվամիջոցներում անդրադարձների բնույթը / դրական, բացասական, չեզոք /………. 16
Գլուխ III
Անդրադարձների քանակը կուսակցությունները/դաշինքը ներկայացնող առաջին երեք անձանց
վերաբերյալ`առանց կուսակցության/դաշինքի անդրադարձի և/կամ հիշատակման ........................ 21
Գլուխ IV
Մայիսի 5. «Լռության օր» ……………………………………………………………………………………. 22
Գլուխ V
Մայիսի 6. «Ընտրություններ» ………………………………………………………………………………. 24
Գլուխ VI
Հրապարակումների բնույթն ու տիպը ըստ պատկանելիության աղբյուրների, քանակի, ժանրի և
մեդիաբովանդակության ...………………………..………………………………..……………..………… 25
Լրատվության պատկանելիություն. ընդհանուր պատկեր ...……………………………..…………. 26
Հրապարակումներում առկա աղբյուրների քանակը ...…………………………..………….......…… 27
Հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի ..…………………………………………………....……… 28
Հրապարակումների տիպերն ըստ մեդիա բովանդակության ...…………………………….…......... 29
Գլուխ VII
Դիագրամներ. Մշտադիտարկվող յուրաքանչյուր կայքում անդրադարձների քանակը, բնույթը,
լրատվության հեղինակն ու աղբյուրների քանակը……………………………………………….……... 31
Page 3
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 3
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012 թ-ի
մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների
լուսաբանման մշտադիտարկման մասին
Այս մշտադիտարկումն իրականացրել է «Լրագրողներ հանուն ապագայի» /ԼՀԱ/ հասարակական
կազմակերպությունը` «Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան» /ԲՀՀ-Հայաստան/
կազմակերպության ֆինանսական աջակցությամբ:
Մշտադիտարկման նպատակն է արձանագրել հայաստանյան առցանց ԶԼՄների աշխատանքային
գործընթացը ընտրություններին վերաբերող լուսաբանումների տեսանկյունից` նախընտրական 3
ամիսների և հետընտրական 2 շաբաթների ընթացքում` փետրվարի 6 ից մայիսի 20ը ընկած
ժամանակահատվածը (ընդհանուր 105 oր):
Նախորդ տարիներին Հայաստանում ընտրական գործընթացների ժամանակահատվածում
առցանց ԶԼՄ-ների մշտադիտարկում չէր իրականացվել: Նման մշտադիտարկման
անհրաժեշտությունն արդեն հասունացել էր, քանի որ վերջին 3-4 տարիների ընթացքում
հանրապետությունում համացանցի տարածումը և գների անկումը ապահովեց համացանցից
օգտվողների կայուն աճ, զուգահեռ սկսեց ավելանալ նաև լրատվական գործունեություն
իրականացնող կայքերի թիվը:
Եթե 2007թ-ի Հայաստանի խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակահատվածում կար
ընդհամենը մեկ տասնյակին հասնող կայք, որոնք իրականացնում էին լրատվական
գործունեություն, ապա ներկայումս միայն Circle.am հայկական վարկանիշային համակարգի
«Լուրեր և ԶԼՄ» բաժնում գրանցված է 214 հայկական առցանց լրատվամիջոց, որտեղ վարկանիշով
առաջին 20 կայքերը օրական միջինը ունենում են 5.000-ից մինչև 150.000 այցելու (սակայն այս
համակարգում գրանցված չեն Azatutyun.am և PanArmenian.net կայքերը):1
Առցանց ԶԼՄ-ների այցելուների քանակի աճին նպաստեց նաև սոցիալական ցանցերի տարածումը
Հայաստանում: Հատկապես Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում գրեթե բոլոր հայկական կայքերը
ունեն համանուն էջ, որտեղ տեղադրում են իրենց կայքի բոլոր նյութերը: Օրինակ News.am կայքի
ֆեյսբուքյան հավանողների թիվն արդեն գերազանցել է 50 հազարը:
Թեև Հայաստանում ամենապահանջված զանգվածային լրատվության միջոցը շարունակում է մնալ
հեռուստատեսությունը (բնակչության մոտ 97%), պետք է արձանագրել, որ առցանց ԶԼՄ-ներն
այլևս կարողանում են իրենց տարածած լրատվությամբ, օպերատիվությամբ և բազմազանությամբ
անմիջական ազդեցություն ունենալ ավանդական ԶԼՄ-ների օրվա լրահոսի ձևավորման
գործընթացում:
Սակայն առցանց ԶԼՄ-ների պարագայում առայժմ քիչ չեն դեպքերը, երբ «առաջինը լինելու»
գայթակղության պատճառով, օպերատիվությունը հանգեցնում է չճշտված տեղեկատվության
տարածմանը, փաստերի և բավարար քանակությամբ աղբյուրների բացակայությանը և այլ
լրագրողական կանոնների խախտումներին:
Սույն մշտադիտարկումը հնարավորություն է տալիս պատկերացնելու Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-
ների լուսաբանման անաչառությունը այնպիսի հասարակական-քաղաքական նշանակության
իրադարձությունների ժամանակ, ինչպիսին են խորհրդարանական ընտրությունները:
1 Տվյալները ներկայացված են ըստ հունիս, 2012թ-ի
Page 4
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 4
Բացի անդրադարձների քանակից և բնույթից, մշտադիտարկվել է նաև առցանց ԶԼՄ-ների
հրապարակումների տիպն ըստ պատկանելիության աղբյուրների, քանակի, ժանրի և
մեդիաբովանդակության:
Այս ամփոփիչ զեկույցում տվյալները ներկայացված են մշտադիտարկման ողջ
ժամանակահատվածի համար` փետրվարի 6-ից մայիսի 20-ը, ինչպես նաև տվյալ
ժամանակահատվածը փուլային տարբերակով`
Նախաքարոզարշավ` 62 օրացուցային օր (փետրվարի 6 ից ապրիլի 7)
Քարոզարշավ` 27 օրացուցային օր (ապրիլի 8ից մայիսի 4ը)
Հետքարոզարշավ` 16 օրացուցային օր (մայիսի 5ից 20ը)
Լուսաբանման տեսանկյունից առանձնահատուկ կարևորություն ունեցող օրերի տվյալները
ներկայացված են նաև առանձին տեսքով:
Լռության օր (մայիսի 5)
Ընտրությունների օր (մայիսի 6)
Մշտադիտարկումն իրականացվել է Հայաստանի 10 առցանց ԶԼՄ-ներում, որոնց ընտրությունը
կատարվել է Circle.am վարկանիշային համակարգի տվյալների և մեդիա փորձագետների շրջանում
կատարված հարցման արդյունքում:
Կյաքերը հետևյալն են.
1in.am
7or.am
A1plus.am
Azatutyun.am
Civilnet.tv (.am)
Lragir.am
News.am
Tert.am
PanArmenian.net
Panorama.am
Արձանագրվել և հետազոտվել են վերը նշված կայքերի «Լրահոս», «Քաղաքական», «Տեսադարան»
բաժիններում առկա բոլոր այն հրապարակումները, որոնք անդրադարձ են պարունակել
համամասնական ընտարակարգով գրանցված 9 կուսակցություններին/դաշինքին, և/կամ դրանցից
յուրաքանչյուրի համամասնական ընտրացուցակի առաջին երեք անձանց:
Page 5
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 5
Մշտադիտարկման մեթոդաբանությունը
Մշտադիտարկման մեթոդաբանությունը հիմնված է քանակական և որակական ցուցանիշների
վերլուծության վրա: Ցուցանիշների համար հիմք են հանդիսանում մշտադիտարկողների կողմից
արձանագրված տվյալները` մշակված գործիքակազմին համապատասխան:
Մշտադիտարկման ընթացքում արձանագրվել են այն բոլոր հրապարակումները, որոնք
անդրադարձ են պարունակել համամասնական ընտարակարգով գրանցված 9
կուսակցությունների/դաշինքին, և/կամ դրանցից յուրաքանչյուրի համամասնական
ընտրացուցակի առաջին երեք անձանց:
Կուսակցությանը/դաշինքին անդրադարձները և անդրադարձների բնույթը 1. Յուրաքանչյուր կուսակցության անդրադարձը բնութագրվել է միայն մեկ տարբերակով
(դրական/բացասական/չեզոք):
2. Եթե ստորև նշված կուսակցություններին (դաշինքին) անդրադարձ չի եղել, ապա նյութը չի
արձանագրվել:
3. Կուսակցությունը/դաշինքը ներկայացնող առաջին երեք անձանց առնչվող նյութերը (առանց
կուսակցությանը/դաշինքին անդրադարձի) արձանագրվել է առանձին տվյալի տեսքով
միմիայն այն դեպքերում, երբ նրանց անդրադարձը կատարվել է կուսակցության/դաշինքին
պատկանելիությունից դուրս, առանց նշման նրանց պատկանելիությունը
համապատասխան կուսակցությանը/դաշինքին: Մյուս բոլոր դեպքերում վերոնշյալ
անձերին կատարված անդրադարձները նշվել են համապատասխան
կուսակցության/դաշինքի անվանման դիմաց:
Օրինակ, եթե Տիգրան Սարգսյանը հրապարակման մեջ ներկայացված է որպես ՀՀԿ
ներկայացուցիչ, կամ նա անդրադառնում է Հանրապետական կուսակցության գործունեությանը,
ապա տվյալ անձը դիտարկվում է որպես կուսակցության ներկայացուցիչ:
Իսկ եթե նյութը վերաբերում է ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին, ապա այն մուտքագրվում է
ՀՀԿն ներկայացնող առաջին երեք անձանց անվան դիմաց:
Մեկ հրապարակման մեջ յուրաքանչյուր կուսակցությանը/դաշինքին անդրադարձը նշվել է միայն
մեկ անգամ (1 միավոր):
Երբ անդրադարձը վերաբերել է ՀՀԿ, ԲՀԿ, ՕԵԿ կոալիցիային, ապա նշվել են կոալիցիայի երեք
անդամները, մեկական միավորով (ՀՀԿ, ԲՀԿ, ՕԵԿ):
Սակայն եթե անդրադարձում ասվել է. կոալիցիայի անդամներից մեկը` «…ԲՀԿն ծառատունկ
իրականացրեց», նշվել է միայն ԲՀԿն, իսկ կոալիցիայի մյուս անդամները չեն նշվել:
Երբ անդրադարձը վերաբերել է ԲՀԿ, ՀԱԿ, ՀՅԴ միասնական շտաբին, ապա նշվել են միասնական
շտաբի երեք անդամները (ԲՀԿ, ՀԱԿ, ՀՅԴ): Սակայն եթե անդրադարձում ասվել է. միասնական
շտաբի անդամներից մեկը` ՀԱԿը դիմեց Սահմանադրական Դատարան, նշվել է միայն ՀԱԿը,
իսկ միասնական շտաբի մյուս անդամները չեն նշվել:
Page 6
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 6
ԱՆԴՐԱԴԱՐՁՆԵՐԻ ԲՆՈՒՅԹԸ
Դրական և բացասական անդրադարձներ ասելով հասկացվում են հրապարակումներում առկա
այն անդրադարձները, որոնք լսարանի մոտ կուսակցության/դաշինքի կամ նրա
առաջնորդների/ներկայացուցիչների մասին միանշանակ դրական կամ բացասական ընդհանուր
տպավորություն են թողնում:
Այնտեղ, ուր նման միանշանակություն չկա, անդրադարձն արձանագրվում է որպես չեզոք:
Մշտադիտարկողի բոլոր կասկածները նույնպես մեկնաբանվում են որպես անդրադարձը չեզոք
հաշվառելուն:
Յուրաքանչյուր նյութում արձանագրվում է յուրաքանչյուր կուսակցության(դաշինքի)/նրա
առաջնորդների/ներկայացուցիչների միայն մեկ բնորոշում (դրական/բացասական/չեզոք):
ԱՆԴՐԱԴԱՐՁՆԵՐԻ ՁԵՎԸ
ԳԼԽԱՎՈՐ ՆՅՈՒԹ. ստորև ներկայացված ցուցակից ցանկացած կուսակցության/դաշինքի
անդրադարձ, որը տվյալ նյութի հիմնական թեմա է հանդիսացել համարվել է ամբողջությամբ
նվիրված նյութ ձևի:
ՄԱՍՆԱԿԻ ԱՆԴՐԱԴԱՐՁ. ստորև ներկայացված ցուցակից ցանկացած կուսակցության/դաշինքի
անդրադարձ, որը տվյալ նյութի հիմնական թեմա չի հանդիասցել, բայց մասնակի անդրադարձ է
իրենից ներկայացրել, գրանցվել մասնակի ձևի ներքո:
Եթե նյութի հիմնական թեման ստորև ներկայացված ցուցակից մեկից ավելի
կուսակցության/դաշինքի անդրադարձ է պարունակել, այդ կուսակցություններից/դաշինքից
յուրաքանչյուրի անվան դիմաց գրանցվել է մասնակի ձևը:
ՀԻՇԱՏԱԿՈՒՄ. ստորև ներկայացված ցուցակից ցանկացած կուսակցության/դաշինքի
հիշատակումը, հպանցիկ անդրադարձը գրանցվել է հիշատակումձևի ներքո:
Յուրաքանչյուր կուսակցության համար նշվել է միայն մեկ տարբերակ (Ամբողջությամբ նվիրված
նյութեր/ Մասնակի նվիրված նյութեր/ Հիշատակումներ):
Page 7
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 7
Համամասնական ընտրակարգով գրանցված 9
կուսակցությունների/դաշինքի ցուցակը
1. ԲՀԿ («Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն)
1.1. ԲՀԿ 1ին 3 անձիք. Գագիկ Ծառուկյան,Վարդան Օսկանյան, Վարդան Վարդանյան
2. ԺԿ («Ժառանգություն» կուսակցություն)
2.1. ԺԿ 1ին 3 անձիք. Րաֆֆի Հովհաննիսյան, Խաչատուր Քոքոբելյան, Զարուհի Փոստանջյան
3. ՀԱԿ (Հայ ազգային կոնգրես կուսակցությունների դաշինք)
3.1. ՀԱԿ 1ին 3 անձիք. Լևոն Տեր-Պետրոսյան, Ստեփան Դեմիրճյան, Արամ Զավենի Սարգսյան
4. ՀՅԴ («Հայ Յեղափոխական դաշնակցություն» կուսակցություն)
4.1. ՀՅԴ 1ին 3 անձիք. Վահան Հովհաննիսյան, Արմեն Ռուստամյան, Արտյուշ Շահբազյան
5. ՀԴԿ (Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցություն)
5.1. ՀԴԿ 1ին 3 անձիք. Արամ Գասպարի Սարգսյան,Լենսեր Աղալովյան, Արմեն Հովսեփյան
6. ՀԿԿ (Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն)
6.1. ՀԿԿ 1ին 3 անձիք. Ռուբեն Թովմասյան,Վազգեն Սաֆարյան, Տաճատ Սարգսյան
7. ՀՀԿ (Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն)
7.1. ՀՀԿ 1ին 3 անձիք. Սերժ Սարգսյան, Հովիկ Աբրահամյան, Տիգրան Սարգսյան
8. ՄՀԿ («Միավորված հայեր» կուսակցություն)
8.1. ՄՀԿ 1ին 3 անձիք. Ռուբեն Ավագյան, Գուրգեն Հովսեփյան, Գայանե Անդրեասյան
9. ՕԵԿ («Օրինաց երկիր» կուսակցություն)
9.1. ՕԵԿ 1ին 3 անձիք. Արթուր Բաղդասարյան, Հեղինե Բիշարյան, Արմեն Երիցյան
Page 8
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 8
Մշտադիտարկման արդյունքների
հաշվետվություն, եզրահանգումներ
Մշտադիտարկման ողջ ընթացքում Հայաստանի 10 առցանց լրատվամիջոցների կողմից 2012
թվականի խորհրդարանական ընտրություններին համամասնական ընթացակարգով գրանցված
կուսակցություններին/դաշինքին վերաբերող հրապարակումների ընդհանուր քանակը կազմել է
16,726, որոնց մեջ եղել են 32,589 անդրադարձ կուսակցություններին/դաշինքին:
Այդ թվում`
նախաքարոզարշավի (փետրվարի 6 ապրիլի 7) ընթացքում արձանագրվել է 8,569 հրապարակում, որոնցում եղել է 14,292 անդրադարձ կուսակցություններին/դաշինքին,
քարոզարշավի (ապրիլի 8ից մայիսի 4ը) ընթացքում` 5,369 հրապարակում, 11,386 անդրադարձ,
հետքարոզարշավի (մայիսի 5ից 20ը) ընթացքում` 2,788 հրապարակում, 6,911 անդրադարձ (այդ թվում նաև Լռության օր (մայիսի 5)` 88 հրապարակում, 152 անդրադարձ և Ընտրությունների օր (մայիսի 6)` 544 հրապարակում, 1,537 անդրադարձ:
Կուսակցություններին/դաշինքին վերաբերող հրապարակումների քանակով առաջատար են
Tert.am, 1in.am, Panorama.am և News.am կայքերը: Առավել քիչ նյութեր մշտադիտարկվող
բաժիններում (տես` մեթոդոլոգիա) հրապարակել են Civilnet.am և Azatutyun.am կայքերը:
Սակայն պետք է նշել, որ Azatutyun.am կայքը առանձնացավ մյուս կայքերից տեսանյութերի և
աուդիոնյութերի առատ մատուցմամբ` հիմնվելով սեփական լրատվության վրա: Civilnet.am կայքը
նույնպես կարևորություն էր տալիս տեսանյութերի մատուցմանը, սակայն մշտադիտարկվող
կայքերի շարքում նմանատիպ ակտիվությամբ զբաղեցրեց երրորդ տեղը` Azatutyun.am և A1plus.am
կայքերից հետո: Սեփական լրատվության պատկանելության առումով ևս զբաղեցրեց երրորդ
տեղը:
Բոլոր 10 կայքերի քանակական ցուցանիշների տեսանկյունից անդրադարձների ընդհանուր
քանակով առաջատար եռյակում են ՀՀԿ-ն, ՀԱԿ-ը և ԲՀԿ-ն: Ընդ որում, ՀՀԿ-ի դեպքում, որին
վերաբերել է յուրաքանչյուր երրորդ անդրադարձ և ավել (35%), սեփական անդրադարձների 24%-ը
վերաբերել է կուսակցության առաջին 3 անձերին, առանց կուսակցական պատկանելիության
հիշատակման: Այդ դեպքերում անձերը հիշատակվել են ի պաշտոնե:
Քանակական ցուցանիշները դեպքերի մեծամասնությունում ուղիղ համեմատական են եղել
կուսակցությունների ակտիվության չափին, բաժանելով դրանց առաջատարների, միջնակների և
վերջնապահների, ապա անդրադարձների բնույթի ցուցանիշը հստակ բնորոշում է թե՛ ընգդգծված
վերաբերմունք կուսակցությունների/դաշինքի նկատմանբ և թե՛ լրագրողական անկողմնակալ
նախաձեռնության բացակայության մասին:
Առցանց լրատվամիջոցներում առկա հրապարակումների անդրադարձների 71%-ը
կուսակցություններին/դաշինքին կրել է չեզոք, 21%-ը` բացասական և 7%-ը դրական բնույթ: Այս
ցուցանիշը փաստում է կողմնակալ լուսաբանումնումների (28%) զգալի չափաբաժնի առկայության
Page 9
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 9
մասին: Իսկ ցուցանիշի անհավասարակշռվածությունը խոսում է (21%/7%) միակողմանի
ներկայացված հրապարակումների չափաբաժնի մասին:
Ընդ որում պատկերն առավել հստակ է դառնում, երբ նայում ենք անդրադարձների բնույթի
ցուցանիշներին, ըստ յուրաքանչյուր կայքի: Այս դեպքում բացահայտ է դառնում կայքերի ընդգծված
վերաբերմունքը կուսակցությունների նկատմամբ և դրանց բաժանումը «համակրելիների» և «ոչ
համակրելիների»:
1in.am-ն առավել հաճախ դրական անդրադարձներ է հրապարակել ԺԿ-ի, ՀԱԿ-ի և ՀՅԴ-ի
վերաբերյալ, և առավել հաճախ բացասական անդրադարձներ` ՀՀԿ-ի, ՕԵԿ-ի և ԲՀԿ-ի նկատմամբ:
7or.am կայքում դրական անդրադարձների առավել մեծ քանակի արժանացել են ԲՀԿ-ն,
ՀՅԴ-ն, ՀԱԿ-ն , իսկ բացասական` ՕԵԿ-ը, ԺԿ-ն:
A1plus.am կայքում դրական անդրադարձների մեծ մասը պատկանում են ԲՀԿ-ին, ԺԿ-ին,
ՀՅԴ-ին, ՀԱԿ-ին, և բացասականները` ՀՀԿ-ին, ՕԵԿ-ին և ԲՀԿ-ին:
Azatutyun.am կայքում դրական անդրադարձները մեծամասամբ վերաբերում են ԲՀԿ-ին,
ԺԿ-ին և ՀՅԴ-ին, այն դեպքում, երբ բացասկանները` ՀՀԿ-ին, ՕԵԿ-ին, ԲՀԿ-ին :
Civilnet.am կայքի դրական բնույթի նյութերի գերիշխող մասը վերաբերում են ԲՀԿ-ին, ՀՅԴ-
ին, բացասականները` ՀՀԿ-ին և ՕԵԿ-ին:
Lragir.am-ի դրական անդրադարձների մեծամասնությունը` ԺԿ-ի, ՀԱԿ-ի և ՀՅԴ-ի, մասին
են, բացասականները`ՀՀԿ-ի, ՕԵԿ-ի և ԲՀԿ-ի:
News.am-ի դրական անդրադարձների մեծ մասը` ՀՀԿ-ին են պատկանում, բացասական`
ՀՀԿ, ՕԵԿ և ԲՀԿ:
Tert.am-ի դեպքում այլ միտում է`ավելի հաճախ բացասական է անդրադարձը քան դրական
(աճողից դեպի նվազող) ՀՀԿ, ԲՀԿ, ՕԵԿ կուսակցության/դաշինքի նկատմամբ: Այս դեպքում, որոշիչ
են եղել չեզոք նյութերի համեմատաբար մեծ չափաբաժինները: Ինչ վերաբերում է Tert.am կայքում
տեղակայված դրական բնույթ ունեցող անդրադարձներին, ապա դրանց 60%ը վերաբերել է ՀՀԿ-ին:
PanArmenian.net կայքում դրական անդրադարձերը գերիշխում են ՀՀԿ-ի դեպքում,
բացասականները` ՀՀԿ-ի, ՕԵԿ-ի ԲՀԿ-ի,:
Panorama.am կայքը բացառություն է կազմում ՀՀԿ-ի նկատմամբ դրական անդրադարձների
գերիշխող քանակով: Դրական անդրադարձների մեծ չափաբաժին ունեն` ՀՀԿ-ն, ԲՀԿ-ն
բացասական` ՕԵԿ-ը, ԲՀԿ-ն և ՀԱԿ-ը:
Մշտադիտարկման ադյունքում երևում է, որ կայքերի մի մասում անդրադարձերի բնույթի
ցուցանիշները համեմատաբար հավասարակշռված են` նույն կուսակցությանը/դաշինքին
վերաբերող թե բացասական և թե դրական անդրադարձների առկայություն է նկատվում, մյուս
դեպքերում, պատկերն առավել բևեռացված է:
Հատկանշական է, որ հրապարակումների 11%-ը չունեն հստակ նշված տեղեկատավության
աղբյուր, իսկ 80%-ը նշում է միայն մեկ աղբյուր: Բացասական և դրական բնույթի անդրադարձների
Page 10
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 10
զգալի քանակության պարագայում, նման մոտեցումը լրագրողական իներտության մասին է
փաստում:
Հրապարակումներում առկա է ժանրային սղություն. առկա ճնշող մեծամասնություն
կազմող լուր կամ մամուլի ասուլիս ժանրի նյութեր, և հազվադեպ հանդիպող
վերլուծություններ ու հարցազրույցներ:
Մեդիա բովանդակության տեսանկյունից պասիվ են կիրառվում մուլտի մեդիա գործիքները
կամ ինֆոգրաֆիկան, նույնիսկ, երբ դրանց կիրառման համար հարկավոր չեն հավելյալ
ջանքեր:
Չի նկատվում հստակ մշակված լրագրողական մոտեցում, հաղորդվող տվյալների
հավաստիության, փաստերի և տեղեկատվության սկզբնաղբյուրի ճշտման, բազմակողմանի
լուսաբանման սկզբունքների պահպանման տեսանկյունից:
Չկա հստակ սահմանազատում ասեկոսների կարգավիճակ ունեցող տեղեկատության և
հավաստի տեղեկատվության միջև:
Կայքերի մի մասի դեպքում, այլ լրատվամիջոցներից վերահրապարակումները զգալի մաս են
կազմում սեփական հրապարակումների կողքին: Այս միտումը նկատելի է Tert.am (38%), 1in.am
(25%), PanArmenian.net (23%) և Panorama.am (22%) կայքերի դեպքում, երբ յուրաքանչյուր չորրորդ
հրապարակում այլ ԶԼՄ-ի հրապարակման ամբողջական վերարտադրություն է:
Վերոնշյալ խնդիրների առկայության պարագայում, առցանց լրատվամիջոցների որակյալ
բովանդակությամբ և հավաստիության բարձր մակարդակով ապահովելու տեսանկյունից կարևոր
են հետևյալ քայլերը`
Անկողմնակալ, բազմակողմանի լուսաբանումների քանակի ավելացում,
Վերլուծական նյութերի և ընդհանրապես ժանրային բազմազանության ապահովում,
Անփաստարկ հրապարակումների սահմանազատում,
Մեդիաբովանդակության հարստացում,
Փաստերի, տվյալների և տեղեկատվության հետ աշխատելու հմտությունների զարգացում,
Լրագրողական անաչառ նախաձեռնության դրսևորում,
Տվյալների հավաստիությունը փաստող աղբյուրների նշում,
Լրագրողական հավասարակշռված մոտեցման զարգացում, որը զուրկ կլինի
բևեռայնացված, միակողմանի տեսակետերի մեխանիկական լուսաբանումներից,
Լսարանի նկատմամբ հարգանքի մակարդակի բարձրացում, որպես մտավոր որոշակի
կարողություններ ունեցող աուդիտորիայի դիտարկում
Այլ լրատվամիջոցներից նյութերի վերահրապարակմումների քանակի նվազեցում
Page 11
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 11
Կուսակցություններին/դաշինքին վերաբերող
ընդհանուր անդրադարձների թիվն` ըստ
յուրաքանչյուր կայքի /փետրվարի 6-ից 20-ը, 2012թ./
• Tert.am – 4,994
• 1in.am – 4,706
• Panorama.am – 4,462
• News.am – 4,154
• PanArmenian.net – 3,580
• 7or.am – 2,970
• A1plus.am – 2,727
• Lragir.am – 2,446
• Azatutyun.am –1,370
• Civilnet.tv – 1,180
Page 12
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 12
Գլուխ I
ԶԼՄ-ում հրապարակումների քանակն` ըստ
կուսակցությունների
Մշտադիտարկման ողջ ընթացքում 10 առցանց ԶԼՄ-ում արձանագրված 16,726
հրապարակումներում պարունակվող 32,589 անդրադարձների առումով, 9
կուսակցությունները/դաշինքը հանդես են եկել երեք հստակ սահմանազատված
եռյակներով.
Առաջատար եռյակում են ՀՀԿն, ՀԱԿն ու ԲՀԿն: Ընդ որում դեպքերի
մեծամասնությունում, գերակշռող առաջատար դիրք ունի ՀՀԿն` 11,256 անդրադարձ,
ՀԱԿը` 5,309, իսկ ԲՀԿն` 5,226 նմանատիպ ցուցանիշներով զբաղեցնում են երկրորդ և
երրորդ տեղերը: Վերջին երկու կուսակցությունները հաճախ են փոխվում տեղերով,
իրենց ցուցանիշների միջակայքային մոտիկության պատճառով:
Միջանկյալ դիրք են զբաղեցրել ԺԿն` 3,416 անդրադարձ, ՀՅԴն` 2,988 և ՕԵԿը` 2,606
անդրադարձ: ԺԿի և ՀՅԴի ցուցանիշներն առավել մոտ են գտնվում և ըստ
ժամանակահատվածների դիտարկելիս, նույն միտումներն են դրսևորում:
Այլ է պատկերը ՕԵԿի դեպքում: Եթե նախաքարոզարշավի ժամանակահատվածում
ՕԵԿի ցուցանիշները մոտ են միջանկյալ եռյակի մյուս ներկայացուցիչների տվյալներին,
ապա քարոզարշավի ընթացքում ՕԵԿի անդրադարձների քանակի ցուցանիշը նվազում է
և այլևս չի աճում:
ՀԿԿ, ՀԴԿ և ՄՀԿ եռյակը ունեցել է կայուն ցածր ցուցանիշներ:
Ըստ մշտադիտարկման ժամանակահատվածների (նախաքարոզարշավ,
քարոզարշավ/հետքարոզարշավ) ցուցանիշներն հետևյալն են.
Մինչ պաշտոնական քարոզչության սկսելը (փետրվարի 6-ից ապրիլի 7-ը ) 10
առցանց ԶԼՄ-ում արձանագրված և մշտադիտարկված 8,569 հրապարակումներում
կուսակցությունները հիշատակվել են 14,292 անգամ: Գերակշռել են ՀՀԿին (5,825
անդրադարձ), ԲՀԿին (2,158) և ՀԱԿին (2,087) վերաբերող անդրադարձերով
հրապարակումները: ԺԿն (1,594 անդրադարձ), ՕԵԿը (1,191) և ՀՅԴն (1,148) զբաղեցրել են
համապատասխանաբար չորրորդ, հինգերորդ և վեցերոդ տեղերը: Սա միակ
ժամանակահատվածն է, որի ընթացքում ՕԵԿը հինգերորդ տեղում է, մյուս բոլոր
ժամանակահատվածներում, այն կայուն վեցերորդ տեղում է: ՀԿԿ (636), ՀԴԿ (632), ՄՀԿ
(520) եռյակը, առավել ցածր ցուցանիշներով, ավարտում է ցանկը:
Պաշտոնական քարոզչության ժամանակաշրջանում (ապրիլի 8-ից մայիսի 4-ը) 10
առցանց ԶԼՄ-ում արձանագրված և մշտադիտարկված 5,369 հրապարակումներում
կուսակցություններն հիշատակվել են 11,386 անգամ: Կրկին գերակշռել են ՀՀԿին (3,600
անդրադարձ), ՀԱԿին (2,002) և ԲՀԿին (1,747) վերաբերող անդրադարձերով
հրապարակումները: Քարոզարշավի ընթացքում, ՀԱԿն ու ԲՀԿն փոխվել են տեղերով:
Page 13
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 13
ԲՀԿն, որ մինչ քարոզարշավի սկսելը զբաղեցնում էր երկրորդ տեղը, զիջել է այն ՀԱԿին:
ԺԿն (1,747), ՀՅԴն (1,158) և ՕԵԿը (840) կրկին նույն միջանկյալ դիրքերում են: Պարզապես
ՕԵԿի տվյալը առավել նվազ է, ինչի պատճառով միջանկյալ եռյակի առաջին (ԺԿ) և վերջին
(ՕԵԿ) անդամների միջև բևեռացում է նկատվում, այն դեպքում, երբ մինչ քարոզարշավը
ցուցանիշներն առավել մոտ էին: ՀԴԿն` 318 անդրադարձով, քարոզարշավի ընթացքում
առաջ է անցել ՀԿԿից (294 անդրադարձ), իսկ ՄՀԿն, իր դիրքերը ոչ մի
կուսակցության/դաշինքի չի զիջում, անսասան զբաղեցնելով ցուցակում վերջին տեղը (243
անդարադարձ):
Քարոզարշավի ավարտից հետո` մայիսի 5ից 20ը ներառյալ ժամանակահատվածում եղել
է ընդամենը 2,788 հրապարակում, և համապատասխանաբար 6,911 անդրադարձ
կուսակցություններին/դաշինքին: Ընդ որում, քանակական ցուցանիշների տեսանկյունից
հիմնական միտումները նույնն են, թեթևակի տեղափոխություններով. ՀՀԿն (1,831)
առաջատարն է անդրադարձերի քանակով, իսկ ԲՀԿն և ՀԱԿը կրկին փոխվել են տեղերով:
Այս անգամ արդեն ԲՀԿն զբաղեցրել է երկրորդ տեղը ( 1,321 անդրադարձ), ՀԱԿը` երրորդ
(1,220 անդրադարձ): ՀՅԴն և ԺԿն նույնպես փոխվել են տեղերով, այժմ չորրոդ տեղում
ՀՅԴն է (682 անդրադարձ), իսկ հինգերորդ տեղում` ԺԿն (638): ՕԵԿն անփոփոխ
վեցերորդ տեղում է` 575 անդրադարձով: Եվ ինչպես մյուս ժամանակահատվածներում,
նվազագույն ցուցանիշներ ունեն ՀԿԿ (222), ՀԴԿ (218), ՄՀԿ (204) եռյակը:
Դիագրամ 1. Անդրադարձների ընդհանուր քանակն` ըստ կուսակցությունների (Համենատական
տվյալներն ըստ նախաքարոզարշավային, քարոզարշավային և հետքարոզարշավային
ժամանակահատվածների)
2158
1594
2087
1148
96
12
0
5825
73
1191
1747
1184
2002
1158
318
29
4
3600
243
840
1321
638
1220
682
218
22
2
1831
204
575
ԲՀԿ
ԺԿ
ՀԱԿ
ՀՅԴ
ՀԴԿ
ՀԿԿ
ՀՀԿ
ՄՀԿ
ՕԵԿ
06.02-07.04
(նախաքարոզարշավ)
08.04-04.05
(քարոզարշավ)
05.05-20.05
(հետքարոզարշավ)
{5226}
{3416}
{5309}
{2988}
{632}
{636}
{11256}
{520}
{2606}
{06.02-20.05}
Մշտադիտարկման ողջ
ժամանակահատված
Page 14
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 14
Ընդհանուր ցուցանիշների (մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատվածի համար 10 առցանց
լրատվամիջոցների գումարային տվյալները) միտումը, առաջին եռյակի դիրքերի տեսանկյունից,
կրկնվում է նաև A1plus.am, Azatutyun.am, Civilnet.am, Lragir.am, News.am կայքերի ցուցանիշների
դեպքում: Իսկ 1in.am, 7or.am, Tert.am, PanArmenian.net, Panorama.am կայքերի դեպքում, ԲՀԿն
երկրորդ տեղում է, ՀԱԿը` երրորդ:
Միջանկյալ դիրքերը ըստ առանձին կայքերի ցուցանիշներով, նույն հաջորդականությամբ, ինչպես
ընդհանուր ցուցանիշների դեպքում, զբաղեցնում են ԺԿն, ՀՅԴն և ՕԵԿը:
Բացառություն են կազմում Azatutyun.am, PanArmenian.net կայքերը, որոնց պարագայում ԺԿն և
ՀՅԴն փոխվում են տեղերով. այս երկու դեպքում էլ ՀՅԴ-ն չորրորդ տեղում է, իսկ ԺԿն`
հինգերորդ, և Tert.am կայքը, որի պարագայում տեղերով փոխվել են ՀՅԴն և ՕԵԿը, այս կայքի
ցուցանիշներով, ՕԵԿը հինգերորդ տեղում է, ՀՅԴն` վեցերորդ:
Հարկ է հաշվի առնել, որ անդրադարձների քանակի մեջ ներառված են նաև կոալիցիային և
միասնական շտաբին վերաբերող անդրադարձները: Կոալիցիայի մասին եղած անդրադարձների
դեպքում միավորներ են ստացել ՀՀԿն, ԲՀԿն և ՕԵԿը: Միասնական շտաբին վերաբերող
անդրադարձների դեպքում` ԲՀԿն, ՀԱԿը, ՀՅԴն:
Մինչ պաշտոնական քարոզարշավի սկիզբը մշտադիտարկված հրապարարումներում
անդրադարձերի 41%ը վերաբերել են ՀՀԿին, իսկ ԲՀԿն և ՀԱԿը դրսևորել են հավասար
ցուցանիշ (15%): ԺԿին են վերաբերել այս ժամանկահատվածի անդրադարձների 11%ը: ՀՅԴն և
ՕԵԿը մինչ քարոզարշավն ունեցել են 8ական տոկոս ցուցանիշ: ՀԴԿին, ՀԿԿին և ՄՀԿին
վերաբերել են նախաքարոզարշավի անդրադարձերի մեկական տոկոսները (Դիագրամ 2):
Դիագրամ 2. Անդրադարձների քանակն` ըստ կուսակցությունների (տոկոսային ցուցանիշ)
(Համենատական տվյալներն ըստ նախաքարոզարշավային, քարոզարշավային և
հետքարոզարշավային ժամանակահատվածների)
15%
11%
15%
8%
1% 1%
41%
1%
8%
15%
10%
18%
10%
3% 3%
32%
2%
7%
19%
9%
18%
10%
3% 3%
26%
3%
8%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
06.02-07.04 (նախաքարոզարշավ)
08.04-04.05 (քարոզարշավ)
05.05-20.05 (հետքարոզարշավ)
Page 15
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 15
Քարոզարշավի ընթացքում, առաջատարի`ՀՀԿի և մյուս կուսակցությունների/դաշինքի տվյալների
միջև տարբերությունը փոքր ինչ նվազում է: ՀԱԿը երկրորդ տեղում է (18%), ԲՀԿն` երրորդ (15%):
ԺԿի և ՀՅԴի անդրադարձների չափաբաժինները քարոզարշավի ընթացքում հավասար են եղել`
10ական տոկոս, ՕԵԿը հանդես է եկել 7% ցուցանիշով:
Քարոզարշավից հետո, ԲՀԿՆ երկրորդ տեղում է (19%), ՀԱԿը թեթևակի տարբերությամբ,
զբաղեցնում է երրորդ տեղը (18%):
Մշտադիտարկման ընթացքում արձանագրվել են նաև այն անդրադարձները, որոնք վերաբերել են
նշված 9 կուսակցությունները/դաշինքը ներկայացնող առաջին երեք անձանց` առանց
կուսակցության/դաշինքի անդրադարձի և/կամ հիշատակման (տես`Գլուխ III ):
Այստեղ ներառված են պաշտոնական այցերին վերաբերող հրապարակումները (նախագահ,
վարչապետ, օլիմպիական հանձնաժողովի նախագահ), ուղերձները և այն բոլոր լուսաբանումները,
որտեղ տվյալ կուսակցությունը/դաշինքը ներկայացնող անձը հանդես է եկել առանց
կուսակցական/դաշինքային պատկանելիության անդրադարձի և ենթատեքստի:
Դիագրամ 2.1 Անդրադարձների քանակն` ըստ կուսակցությունների (տոկոսային ցուցանիշ)
մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատվածի համար
Քանակական ցուցանիշները ամփոփելու համար, դիտարկվել է մշտադիտարկման ողջ
ժամանակահատվածի ընթացքում կուսակցություններին/դաշինքին վերաբերող անդրադարձների
տոկոսային ցուցանիշների բաշխվածությունը, համաձայն որի ՀՀԿին վերաբերել է ավելի քան
յուրաքանչյուր երրորդ անդրադարձ, իսկ ԲՀԿն և ՀԱԿը հավասար ցուցանիշներով կիսում են
երկրորդ և երրորդ տեղերը (16%): ԺԿն այս ցուցանիշով նույնպես չորրորդ տեղում է (10%), ՀՅԴն`
հինգերորդ (9%), ՕԵԿը` վեցերորդ (8%): Հավասար ցուցանիշներով եզրափակում են ցանկը
(երկուական տոկոս) ՀԴԿն, ՀԿԿն և ՄՀԿն:
16%
10%
16%
9%
2% 2%
35%
2%
8%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
փետրվար 06 - մայիս 20
Page 16
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 16
Գլուխ II
ԱՆԴՐԱԴԱՐՁՆԵՐԻ ԲՆՈՒՅԹԸ
ԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ԱՆԴՐԱԴԱՐՁՆԵՐ
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատվածի ցուցանիշներով, ընդհանուր 10 առցանց
լրատվամիջոցների գումարային տվյալների դեպքում բոլոր բացասական անդրադարձների 57%ը
բաժին է ընկել ՀՀԿին: Երկրորդ տեղում ԲՀԿն է, առաջատարից կտրուկ ցածր ցուցանիշով` 15%,
այնուհետև ՕԵԿը` 11%. չորրորդ տեղում ՀԱԿն է` ընդհանուր բացասական անդրադարձների 9%
ցուցանիշով (Դիագրամ 3): ԺԿն (5%) և ՀՅԴն (9%) այս ցուցանիշով, համապատասխանաբար
հինգերորդ և վեցերորդ տեղերում են:
ՀԴԿին, ՀԿԿին և ՄՀԿին չի եղել և ոչ մի բացասական անդրադարձ:
Դիագրամից երևում է, որ ՕԵԿը` անդրադարձների ընդհանուր քանակով վեցերորդ տեղում
գտնվելով, դրսևորել է բարձր ցուցանիշ, իսկ ՀԱԿը, որ երկրորդ տեղում էր ընդհանուր
անդրադարձների քանակով, հակառակը` բացասական անդրադարձների տեսակետից ցածր
ցուցանիշ ունի:
Դիագրամ 3. Բացասական անդրադարձների ընդհանուր քանակն` ըստ կուսակցությունների
(արտահայտված տոկոսներով)
Բացասական անդրադարձների դինամիկան բացահայտելու համար հաջորդ դիագրամով
կդիտարկվի համեմատական տվյալներն ըստ նախաքարոզարշավային, քարոզարշավային և
հետքարոզարշավային ժամանակահատվածների:
15%
5%9%
3%0% 0%
57%
0%
11%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատված06.02-20.05
Page 17
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 17
Դիագրամ 3.1. Բացասական անդրադարձների ընդհանուր քանակն` ըստ կուսակցությունների
(Համենատական տվյալներն ըստ նախաքարոզարշավային, քարոզարշավային և
հետքարոզարշավային ժամանակահատվածների)
Նախաքարոզարշավային հատվածում բացասական անդրադարձների մեջ կտրուկ բարձր է ՀՀԿի
չափաբաժինը (62%): Այս կուսակցությանը հաջորդում են ԲՀԿն (13%) և ՕԵԿը (12%), ՀԱԿը (8%):
Առավել ցածր են ԺԿի (3%) և ՀՅԴի (2%) ցուցանիշները (Դիագրամ 3):
Քարոզարշավի ընթացքում պատկերը նմանատիպ է. բացասական անդրադարձների 55%ը բաժին
է ընկել ՀՀԿին: Երկրորդ տեղում կրկին ԲՀԿն է (15%), այնուհետև ՕԵԿը` 11%, չորրորդ տեղում
ՀԱԿն է` ընդհանուր բացասական անդրադարձների 9% ցուցանիշով:
Քարոզարշավից հետո, կուսակցությունների/դաշինքի ցուցանշները, պահպանելով նույն
հերթականությունը, դրսևորում են որոշակի փոփոխություններ: ՀՀԿի, ՕԵԿի և ԺԿի
բացասական անդրադարձների չափաբաժինը նվազել է, իսկ ԲՀԿինն ու ՀՅԴինը` աճել: Աննշան
աճել է նաև ՀԱԿի բացասական անդրադարձների թիվը:
ԴՐԱԿԱՆ ԱՆԴՐԱԴԱՐՁՆԵՐ
Դրական անդրադարձների ընդհանուր ցուցանիշների պատկերը, բացասականների հետ
համեմատած, առավել հավասարակշռված է:
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատվածի ցուցանիշներով, ընդհանուր 10 առցանց
լրատվամիջոցների գումարային տվյալների դեպքում բոլոր դրական անդրադարձների 35%ը
ՀՀԿին է վերաբերել: ԲՀԿն, այս դեպքում ևս, երկրորդ տեղում է (19%) է, ՀԱԿը 17% ցուցանիշով
երրորդ տեղում է (Դիագրամ 4): ԺԿն (13%) և ՀՅԴն (10%) չորրորդ և հինգերորդ տեղերում են:
ՕԵԿը, որի ցուցանիշը բացասական անդրադարձների դեպքում կտրուկ աճել էր, դրական
անդրադարձների ցուցանիշով վեցերորդ տեղում է 4% ցուցանիշով, դրանից ցածր ցուցանիշ միայն
ՀԴԿ, ՀԿԿ, ՄՀԿ եռյակինն է`մեկական տոկոս:
13%
3%
8%
2%0% 0%
62%
0%
12%15%
6%9%
3%0% 0%
55%
0%
11%
20%
4%
10%
5%
0% 0%
51%
0%
10%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
06.02-07.04 (նախաքարոզարշավ)
08.04-04.05 (քարոզարշավ)
05.05-20.05 (հետքարոզարշավ)
Page 18
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 18
Դիագրամ 4. Դրական անդրադարձների ընդհանուր քանակն` ըստ կուսակցությունների
(արտահայտված տոկոսներով)
Դիագրամ 4.1 Դրական անդրադարձների ընդհանուր քանակն` ըստ կուսակցությունների
(Համենատական տվյալներն ըստ նախաքարոզարշավային, քարոզարշավային և
հետքարոզարշավային ժամանակահատվածների)
Քարոզարշավին նախորդող ժամանակահատվածում, ինչպես և բացասական անդրադարձների
դեպքում, այս դեպքում ևս, ՀՀԿն առավել շատ քանակի անդրադարձներ ունի, սակայն արդեն`
41% (բացասական 57%ի փոխարեն), ԲՀԿն երկրորդ տեղում է 18% ցուցանիշով, ՀԱԿը` երրորդ
տեղում 15%ով: Դրական անդրադարձների քանակով բարձր է երրորդ տեղում գտնվող ԺԿի
ցուցանիշը` 13%, մինչդեռ, նույն ժամանակահատվածի բացասական անդրադարձների դեպքում
ԺԿի ցուցանիշը 3% էր: ՀՅԴի ցուցանիշը` 6%, նույնպես առավել բարձր է քան նույն
ժամանակահատվածի բացասական անդրադարձների քանակը (2%): ՕԵԿը, նույնպես 6%
ցուցանիշով կիսում է հինգերորդ տեղը ՀՅԴի հետ:
Քարոզարշավի ընթացքում, ՀՀԿն պահպանելով առաջատար ցուցանիշ, արդեն առավել ցածր
ցոցանիշ է դրսևորում ` 30%, ԲՀԿն երկրորդ տեղում է 19% ցուցանիշով, ՀԱԿը` երրորդ տեղում
19%
13%
17%
10%
1% 1%
35%
1%4%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատված06.02-20.05
18%
13%15%
6%
0% 1%
41%
0%
6%
19%
14%
17%
13%
1% 2%
30%
1%3%
25%
11%
25%
8%
0% 0%
28%
0%2%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
06.02-07.04 (նախաքարոզարշավ)
08.04-04.05 (քարոզարշավ)
05.05-20.05 (հետքարոզարշավ)
Page 19
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 19
17%ով: Դիագրամից երևում է, որ ՕԵԿը կտրուկ ցածր ցուցանիշ է ցուցաբերում այս պարագայում,
մինչդեռ ԺԿի և ՀՅԴի տվյալները բարձրանում են բացասական անդրադարձների քանակի
տվյալների համեմատ (Դիագրամ 4.1):
Քարոզարշավից հետո դրական անդրադարձերն առավել հավասարակշիռ են բաշխվել երեք
առաջատարների միջև. ՀՀԿ (28%), ԲՀԿ (25%), ՀԱԿ (25%):
Իսկ երկրորդ եռյակում մնացել են միայն ԺԿն (11%) և ՀՅԴն (8%): ՕԵԿի տվյալն (2%) առավել
մոտ է վերջնապահների քան միջանկյալ դիրք զբաղեցնողների տվյալներին:
ՉԵԶՈՔ ԱՆԴՐԱԴԱՐՁ
Չեզոք անդրադարձների ընդհանուր ցուցանիշների դեպքում, ՀՀԿն կրկին ցուցակում առաջինն է,
պարզապես առավել զուսպ ցուցանիշով (28%): ԲՀԿն, որ, բացասական և դրական
անդրադարձների քանակով երկրորդ տեղում էր, այժմ այն զիջում է ՀԱԿին (Դիագրամ 5):
ԺԿն (12%) և ՀՅԴն (11%) կրկին իրենց`չորրորդ և հինգերորդ տեղերում են:
ՕԵԿը, ըստ ավանդույթի, վեցերորդ տեղում է 7% ցուցանիշով:
ՀԴԿն և ՀԿԿն ունեն 3ական տոկոս և ՄՀԿն` 2%:
Դիագրամ 5. Չեզոք անդրադարձների ընդհանուր քանակն` ըստ կուսակցությունների
(արտահայտված տոկոսներով)
16%
12%
19%
11%
3% 3%
28%
2%
7%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատված06.02-20.05
Page 20
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 20
Դիագրամ 5.1 Չեզոք անդրադարձների ընդհանուր քանակն` ըստ կուսակցությունների
(Համենատական տվյալներն ըստ նախաքարոզարշավային, քարոզարշավային և
հետքարոզարշավային ժամանակահատվածների)
Նախաքարոզարշավի ժամանակահատվածում չեզոք անդրադարձների գերակշռող մասը
պատկանում են ՀՀԿին (35%), 16%ը` ՀԱԿին, 15%ը` ԲՀԿին: ԺԿն, ՀՅԴն, ՕԵԿը կրկին
միջանկյալ եռյակում են (Դիագրամ 5.1):
Քարոզարշավի ժամանակահատվածի ցուցանիշներին բնորոշ է նույն միտումը, ինչ-որ ընդհանուր
անդրադարձների քանակի քարոզարշավային ցուցանիշներին էր բնորոշ, այսինքն առաջին տեղում
ՀՀԿն է` 23 % ցուցանիշով, այնուհետ ՀԱԿը` 21%, երրորդ տեղում` ԲՀԿն` 15%: Հատկանշական
է, որ ՀԱԿի ցուցանիշը խիստ մոտ է ՀՀԿի ցուցանիշին:
Քարոզարշավից հետո չեզոք անդրադարձների ընդհանուր քանակով առաջատարն է ՀՀԿն (20%),
իսկ ՀԱԿ ն ու ԲՀԿն կիսում են երկրորդ տեղը (19%): ԺԿի և ՀՅԴի ցուցանիշները քարոզարշավի
ժամանակահատվածի համեմատ նվազել են 1ական տոկոսով:
Այսպիսով, անդրադարձների ընդհանուր քանակով առաջատար են ՀՀԿն, ՀԱԿը և ԲՀԿն:
Բացասական և դրական բնույթի անդրադարձների դեպքում, ՀՀԿն բացարձակ առաջատար է,
ԲՀԿն երկրորդ տեղում է, ՀԱԿը`երրորդ տեղում:
Չեզոք բնույթի անդրադարձների դեպքում, քարոզարշավի ժամանակահատվածում, պատկերը
փոխվում է. ՀՀԿն, թեև առաջատար է, բայց տարբերությունը երկրորդ տեղը զբաղեցնող ՀԱԿի
հետ կազմում է 2%, իսկ ԲՀԿն, երրորդ տեղը զբաղեցնելով, 6%ով զիջում է ՀԱԿին:
Առանձնահատուկ է ՕԵԿի ցուցանիշը` դրական անդրադարձների խիստ ցածր ցուցանիշով:
Քարոզարշավից հետո, ՀՀԿն, չեզոք անդրադարձների ընդհանուր քանակով զբաղեցնում է
առաջին տեղը, ՀԱԿն ու ԲՀԿն հավասար ցուցանիշով կիսում են երկրորդ տեղը:
15%
13%
16%
10%
1% 1%
35%
1%
8%
15%
12%
21%
12%
4% 4%
23%
3%
7%
19%
11%
19%
11%
4% 4%
20%
4%
8%
ԲՀԿ ԺԿ ՀԱԿ ՀՅԴ ՀԴԿ ՀԿԿ ՀՀԿ ՄՀԿ ՕԵԿ
06.02-07.04 (նախաքարոզարշավ)
08.04-04.05 (քարոզարշավ)
05.05-20.05 (հետքարոզարշավ)
Page 21
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 21
Գլուխ III Անդրադարձների քանակը կուսակցությունները/դաշինքը
ներկայացնող առաջին երեք անձանց`առանց
կուսակցության/դաշինքի անդրադարձի և/կամ հիշատակման
Այս ցուցանիշով հատկապես առանձնանում է ՀՀԿն. մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատվածի
ընթացքում ՀՀԿի ընդհանուր 11,256 անդրադարձներից 2,685ը (24%ը) վերաբերել են ՀՀԿն
ներկայացնող առաջին երեք անձանց առանց կուսակցության հիշատակման:
Մինչ պաշտոնական քարոզարշավի սկիզբը, ՀՀԿի 5,825 անդրադարձներից 1,759ը (30%)
նույնպես վերաբերել են ՀՀԿն ներկայացնող առաջին երեք անձանց:
Հարկ է նշել, որ անդրադարձները եղել են դեպքերի մեծամասնությունում պաշտոնական
ուղերձների, այցերի, բնականոն և ոչ բնականոն իրադարձությունների լուսաբանումներ
(շնորհավորանքներ, պաշտոնական այցեր, վարչապետի այցը մսամթերքի վերամշակման
գործարան և այլն): Մյուս կողմից տեղ են գտել նաև հրապարակումներ, որոնցում արձագանքը
ՀՀԿն ներկայացնող առաջին երեք անձերին կրել է իշխանությունը ներկայացնող անձանց
քննադատող, տնտեսական, սոցիալական և այլ բնագավառներ վերլուծող լուսաբանումներ:
Քարոզարշավի ընթացքում ՀՀԿի ընդհանուր 3,600 անդրադարձներից 759ը (21%ը) վերաբերել են
ՀՀԿն ներկայացնող առաջին երեք անձանց առանց կուսակցության հիշատակման: Ընդ որում այդ
անդրադարձներից 44ը եղել են դրական, 537ը` չեզոք և 178ը` բացասական: Հաջորդում են ՀԱԿը
և ԲՀԿն.
ՀԱԿի 2002 անդրադարձներից 60ը (3%) եղել են առաջին դաշինքը ներկայացնող առաջին երեք
անձանց վերբերյալ, առանց կուսակցության հիշատակման, ԲՀԿի 1,747 ընդհանուր
անդրադարձներից 64ը վերաբերել են կուսակցությունը ներկայացնող առաջին երեք անձանց,
առանց կուսակցության հիշատակման:
Քարոզարշավից հետո ՀՀԿի 1,831 անդրադարձից 167ն էին վերաբերում ՀՀԿն ներկայացնող
առաջին երեք անձանց առանց կուսակցության հիշատակման: Այստեղ նշանակություն է ունեցել
նաև (տես` «Լռության օր» բաժնում) մայիսի 4ին Հանրապետության հրապարակում
հանրահավաքի ընթացքում տեղի ունեցած միջադեպը, դրանից բխող լուսաբանումներով: Դրանց
մի մասը (96 անդրադարձ) չեզոք բնույթ են կրում, մյուսները` 64 անդրադարձը բացասական բնույթ
են կրում, իսկ 7ը` դրական:
Page 22
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 22
Գլուխ IV
Մայիսի 5. «Լռության օր»
Մայիսի 5ին, երբ ըստ «Ընտրական օրենսգրքի» Հայաստանում սկսվեց «լռության օրը», համաձայն
որի մայիսի 6-ին կայանալիք Ազգային ժողովի ընտրություններում մեծամասնական եւ
համամասնական ընտրակարգերով առաջադրված թեկնածուները այլեւս իրավունք չունեին
քարոզչության, մշտադիտարկված կայքերում կուսակցություններին անդրադարձներ ամեն
դեպքում կային. դրանք պայմանավորված էին կատարված իրադարձություններով:
Մշտադիտարկված կայքերում արձանագրվել է ընդհանուր 88 հրապարակում, որոնցում
պարունակվել է 152 անդրադարձ կուսակցություններին/դաշինքին: Ամենից շատ անդրադարձները
վերաբերել են ՀՀԿին` 74 անգամ, ԲՀԿին`28, ՀՅԴին 25 անգամ:
Հրապարակումները հիմնականում եղել են հետևյալ թեմաներով.
Մայիսի 4ին Հանրապետության հրապարակում հանրահավաքի ժամանակ փուչիկների
պայթյունը (անդրադարձ ՀՀԿ-ին):
Սահմանադրական Դատարանի նիստը և վճիռը (ԱԺ պատգամավորների դիմումը`
քվեարկությանը մասնակցած ընտրողների ցուցակը հրապարակելու վերաբերյալ
(անդրադարձ ԲՀԿ, ՀՅԴ և ՀԱԿ կուսակցություններին):
ԱԺ ընտրությունները լուսաբանելու նպատակով թուրք լրագրողների հանդիպումները
կուսակցությունների ներկայացուցիչների հետ (անդրադարձ ԺԿ և ՀՅԴ
կուսակցություններին):
Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի կողմից միջազգային դիտորդական առաքելության
պատվիրակության ընդունելությունը:
Կոտայքի Ալափարս գյուղում տեղի ունեցած միջադեպը (անդրադարձ ԲՀԿ և ՀՀԿ
կուսակցություններին):
Խորհրդանշական է, որ վերոնշյալ իրադարձությունները լուսաբանող նյութերը որոշ կայքերում
պարունակել են անդրադարձ կուսակցություններին/դաշինքին, մյուսներում չեն պարունակել:
Հրապարակումների թվով, որտեղ կուսակցությունները/դաշինքը հիշատակվել են, առաջատար են
եղել Panorama.am և 7or.am և 1in.am կայքերը:
Կուսակցություններին/դաշինքին վերաբերող անդրադարձների քանակով մայիսի 5ին առավել
զուսպ են եղել A1plus.am, Azatutyun.am և PanArmenian.Net կայքերը:
Անդրադարձների բնույթը մեծամասամբ (152 անդրադարձից 127ը) եղել է չեզոք բնույթի, 4ը`
դրական և 21ը` բացասական:
Պատկերն առավել հստակ է դառնում ըստ կոնկրետ կայքերի,:
1in.amի 27 անդրադարձներից 22ը չեզոք են եղել, 4ը` բացասական (ՀՀԿ, ԲՀԿ), մեկը` դրական
(ՀՅԴ):
Page 23
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 23
7or.am կայքի 21 անդրադարձներից 10ը եղել են չեզոք, իսկ 11ը` բացասական, ընդ որում բոլորն
ուղղված ՀՀԿին:
A1plus.am կայքը 6 անդրադարձ է ունեցել` 4 չեզոք, 2 բացասական (ՀՀԿ, ԲՀԿ):
Lragir.am կայքի 14 անդրադարձներից 10ը չեզոք են, 2ը` բացասական (ՀՅԴ, ՀՀԿ), 2ը` դրական
(ԲՀԿ, ՀԱԿ):
Tert.am կայքի 15 անդրադարձներից 14ը չեզոք են եղել, մեկը` դրական, ՀՀԿին վերաբերող:
Panorama.am կայքի 28 անդրադարձներից 26ը չեզոք են եղել, 2ը` բացասական (ՀՀԿ):
Մյուս կայքերը պարունակել են միայն չեզոք անդրադարձներ`Azatutyun.am կայքը` 4 չեզոք
անդրադարձ, Civilnet.am կայքը` 15 չեզոք անդրադարձ, News.am կայքը` 14 չեզոք անդրադարձ և
PanArmenian.Net կայքը` 8 չեզոք անդրադարձ:
Ինչ վերաբերում է կուսակցությունները/դաշինքը ներկայացնող առաջին 3 անձերին կատարված 28
անդրադարձերին, ապա 25 անդրադարձ վերաբերել է ՀՀԿն ներկայացնող առաջին 3 անձանց (ՀՀ
նախագահի ուղերձը, վարչապետի այցը հիվանդանոցներ և այլն), և 2 անդրադարձ` ԲՀԿն
ներկայացնող Վարդան Օսկանյանին (ֆեյսբուքյան էջի գրառում հանրահավաքի միջադեպի
մասին), 1 անդրադարձ եղել է ՀԱԿ-ին:
Մյուս կուսակցությունները/դաշինքը ներկայացնող առաջին 3 անձիք առանց
կուսակցության/դաշինքի հիշատակման չեն լուսաբանվել:
Եզրահանգումներ. «Լռության օրը» լրատվամիջոցն ունի ընտրության հնարավորություն`
լուսաբանել իրադարձություններն ու պատահարները կուսակցությունների/դաշինքին
անդրադարձ կատարելով, մյուս դեպքերում` առանց դրանց հիշատակման:
Առցանց ԶԼՄ-ների պարագայում կանոնակարգման բացակայությունը թե` օրենսդրական և թե`
լրագրողական էթիկայի տեսանկյուններից, հանգեցնում է նրան, որ առցանց լրատվամիջոցներն
ուղղորդվում են սեփական հայեցողությամբ:
Մյուս կողմից, պատահարների պարագայում, հատկապես դժբախտ պատահարի կոնկրետ
դեպքում, որոշ լրատվամիջոցների կողմից նկատվում է միտում. դեպքին բացասական
երանգավորում հաղորդելով, վերածել այն էմոցիոնալ ազդակի, որի միջոցով կարելի է ազդել
լսարանի կարծիքի վրա, կոնկրետ կուսակցության/դաշինքի նկատմամբ վերաբերմունքի
ձևավորման տեսանկյունից:
Page 24
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 24
Գլուխ V
Մայիսի 6. ընտրություններ
1in.amի 151 անդրադարձներից մեծամասնությունը չեզոք են եղել (119 անդրադարձ), բացասական
անդրադարձներն առավել շատ վերաբերել են ՀՀԿին` 18 անդրադարձ, ԲՀԿին` 5 անդրադարձ,
ՀՅԴին` 4 և ՕԵԿին` 3: Դրական ընդամենը 2 անդրադարձ է եղել, երկուսն էլ պատկանել են
ԲՀԿին:
7or.am կայքի 126 անդրադարձներից 93ը չեզոք են եղել, 27ը բացասական, 6ը դրական:
Բացասական անդրադարձներից 20ը վերաբերում է ՀՀԿին, 5ը` ԺԿին, 2ը` ՕԵԿին, իսկ
դրական անդրադարձները` ԲՀԿ, ՀԱԿ և ՀՅԴ` յուրաքանչյուրին երկուական անդրադարձ:
A1plus.am կայքի 129 անդրադարձից 108ը չեզոք են եղել, 18ը բացասական (ՀՀԿ` 15, ԲՀԿ`3),
դրական 3 անդրադարձները բաժին են հասել ԲՀԿ, ՀԱԿ, ՀՅԴ կուսակցություններին:
Azatutyun.am կայքի 41 անդրադարձներից 33ը եղել են չեզոք, 4ը բացասական (ՀՀԿ, ԲՀԿ), 4ը
դրական (ԲՀԿ, ԺԿ, ՀՀԿ):
Civilnet.am կայքը մայիսի 6ին ունեցել է 92 լուսաբանում, որից 64ը չեզոք բնույթի, 24ը
բացասական (ՀՀԿ` 16, ՕԵԿ` 4, ԲՀԿ` 3, ԺԿ` 1) և 4 դրական (ԲՀԿ, ԺԿ, ՀԱԿ, ՀՅԴ):
Lragir.am կայքի 100 անդրադարձներից 66ը չեզոք են, 33 բացասական (ՀՀԿ` 18, ԲՀԿ` 8, ՕԵԿ` 4,
ՀՅԴ` 3), 1ը` դրական (ԲՀԿ):
News.am կայքի 145 հրապարակումներից 119ը չեզոք են եղել, 25` բացասական (ՀՀԿ` 10, ԲՀԿ` 9,
ՕԵԿ` 2, ՀՅԴ`2, ՀԱԿ և ԺԿ` 1ական), 1ը` դրական (ԺԿ):
Tert.am կայքն ունեցել 206 անդրադարձ. 167 չեզոք անդրադարձ, 37 բացասական (ՀՀԿ` 17, ԲՀԿ` 12,
ՀՅԴ`3, ՕԵԿ`3, ՀԱԿ`1, ԺԿ`1) և 2 դրական (ՀՀԿ):
PanArmenian.Net կայքն, որն ունեցել է 328 անդրադարձ`ամենամեծ թվով անդրադարձները տվյալ
օրվա կտրվածքով, պարունակել է 320 չեզոք և 8 բացասական անդրադարձ, դրական բնույթի
անդրադարձները բացակայել են:
Panorama.amի 219 անդրադարձներից 185ը չեզոք են եղել, 27ը` բացասական, 7ը դրական:
Այպսիսով, և լուսաբանումների քանակությամբ և չեզոք բնույթի անդրադարձների մասնաբաժնով
առանձնանում է PanArmenian.Net կայքը:
Page 25
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 25
Գլուխ VI
Հրապարակումների բնույթն ու տիպը ըստ
պատկանելիության աղբյուրների քանակի, ժանրի և
մեդիաբովանդակության
փետրվարի 6-ից մայիսի 20-ը
Page 26
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 26
Լրատվության պատկանելիություն. ընդհանուր
պատկեր
Դիագրամ 6-ից երևում է, թե ընդհանուր առմամբ 10 կայքերում արձանագրված և
մշտադիտարկված հրապարակումների քանի տոկոսն է եղել այլ ԶԼՄ-ների նյութերի
հրապարակումը սեփական հարթակում և որքան են եղել սեփական հրապարակումները:
Սեփական հրապարակումների մեջ են ներառված նաև այն լուսաբանումները, որոնք պարունակել
են այլ ԶԼՄի, սոցիալական հարթակի նյութ, որին սակայն ավելացվել է տվյալ ԶԼՄի սեփական,
հեղինակային մաս: Իսկ այն դեպքերում, երբ նյութն ամբողջությամբ վերցված է եղել այլ
լրատվամիջոցից, ներառվել են այլ ԶԼՄ պատկանող հրապարակումներ բաժնում:
Ընդհանուր 16,726 հրապարակումներում առկա էին այլ ԶԼՄ-ների 3,168 (19%) ամբողջությամբ կամ
մասնակի նյութեր` սկզբնաղբյուրի հիշատակմամբ: Եթե հրապարակումը չի պարունակել
հիշատակում այլ ԶԼՄ-ի կամ որպես սկզբնաղբյուր չի հիշատակվել այլ աղբյուր կամ վերջինիս
կայքի հասցեն, տվյալ հրապարակումը դիտարկվել է որպես տվյալ կայքի/հարթակի սեփական
հրապարակում:
Բացառություն են հանդիսանում այն դեպքերը, որոնց դեպքում կայքի այցելուն միայն հիպերլինք
հանդիսացող «մանրամասներն այստեղ» հղումից օգտվելու դեպքում կարող էր տեղեկանալ, որ
հրապարակումը այլ ԶԼՄից է: Այսպիսի օրինակներ շատ են հատկապես A1plus.am կայքում,
որտեղ հրապարակման բովանդակության մեջ չկա բացի ակտիվ հղումից այլ նշում, որ նյութը
պատկանում է այլ ԶԼՄի: Ինչևէ, նմանօրինակ դեպքերը կազմում եմ ավելի շուտ բացառություն,
քան միտում:
Դիագրամ 6. Լրատվության աղբյուր հանդիսացող հրապարակումների պատկերը
81%
19%
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատված06.02.2012- 20.05.2012
սեփական
այլ ԶԼՄ
Page 27
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 27
Հրապարակումներում առկա աղբյուրների քանակը
Դիագրամ 7-ում ներկայացված է հրապարակումներում առկա աղբյուրների ընդհանուր պատկերը:
Մշտադիտարկված 16,726 նյութից 13,307 (80%) դեպքում հրապարակման առիթ հանդիսացել է
միայն մեկ աղբյուրից ստացված տեղեկությունը: 1,826 (11%) հրապարակման մեջ որևէ աղբյուր
հիշատակված չի եղել: Եվ միայն 1,593 (10%) հրապարակման մեջ են հիշատակվել մեկից ավել
աղբյուրներ:
Ինչպես տեսնում ենք, հրապարակումների մեծամասնությունում նշված է եղել ընդամենը մեկ
աղբյուր, ինչը բնութագրում է լրագրողական աշխատանքի ինքնահոս բնույթը. այն է հրապարակել
այն, ինչ առկա է, առանց հավելյալ ճիգեր գործադրելու: Մինչդեռ առանց այդ «ճիգերի» դժվար է
ներկայացնել անկողմնակալ և բազմակողմանի լուսաբանված հրապարակումներ:
Եվ իհարկե, ևս մեկ ոչ խրախուսելի միտում. հրապարակումների 11%ը չուներ նշված
տեղեկատվության հստակ աղբյուր, ինչի պատճառով նյութն ինքնաբերաբար դառնում է ասեկոսի
«ժանրի»:
Դիագրամ 7. Աղբյուրների քանակը հրապարակումներում, արտահայտված տոկոսներով
11%
80%
10%
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատված06.02.2012-.20.05.2012
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 28
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 28
Հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի
Դիագրամ 8-ում ներկայացված է հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրերի: 16,726
հրապարակումից 14,364ը (86%) եղել են լուր, մամուլի ասուլիս, հետազոտության արդյունքների
հրապարակում ժանրի լուսաբանումներ, 1,024ը (6%) ` վերլուծական, խմբագրական նյութեր են
եղել, 723ը (4%)` հայտարարություններ, ուղերձներ և 376ը (2%)` հարցազրույցներ:
Այս ցուցանիշները ևս խոսում են զարգացող լրագրության մասին, չկա բազմաժանր մոտեցում,
հազվադեպ են վերլուծական նյութերը և նույնիսկ հարցազրույցները: Այնինչ այդ ամենի
առկայությունը կնպաստեր և տվյալ կայքի լսարանի մեծացմանը և առցանց լրատվական
ԶԼՄների ընդհանուր մասնագիտական մակարդակի բարձրացմանը:
Դիագրամ 8. Հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրերի, արտահայտված տոկոսներով
86%
2%
4%
6%
0%
1%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս, հետազոտություն
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի խմբագրական
Էսսե
Նամակ
Այլ
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատված06.02.2012-20.05.2012
Page 29
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 29
Հրապարակումների տիպերն ըստ մեդիա
բովանդակության
16,726 hրապարակումներից 16,576ը (99%) ունեցել են իրենց պարունակության մեջ տեքստային
բովանդակություն, 14,964ը` նկար (89%), ընդամենը 1,096ը պարունակել է տեսանյութ (7%) և
294ը` (2%) աուդիոնյութ:
Ցուցանիշներից բխում է, որ մուլտի մեդիա գործիքների կիրառումը սաղմնային փուլում է և խոսքը,
առաջնահերթ, ոչ թե հավելյալ ռեսուրսների անհրաժեշտության, այլ լրագրողական մոտեցման
մասին է: Օրինակ աուդիո կամ տեսանյութերի առկայությունը որոշ հրապարակումներում միայն
կնպաստեր այդ նյութի հավաստիության աստիճանի բաձրացմանն ու լիարժեքության
ապահովմանը: Այնինչ հրապարակումների միայն 2%ն է աուդիոնյութ պարունակել (դրանք
հիմնականում եղել են Azatutyun.am կայքում):
Հարկ է նշել, որ այսպիսին է պատկերը կայքերի մշտադիտարկող բաժիններում (տես`
մեթոդոլոգիա բաժնում): Եվ որ այս միտումից բացառություն են կազմում A1plus.am, Azatutyun.am և
Civilnet.am կայքերը:
Դիագրամ 9. Հրապարակումների տիպերն ըստ մեդիա բովանդակության, արտահայտված
տոկոսներով
Նշում. Քանի որ հրապարակումների մեծամասնությունը ունեն մեկից ավել տեսակի մեդիա
բովանդակություն (օր.` տեքստ և նկար, կամ տեքստ և տեսանյութ, կամ տեքստ, նկար և տեսանյութ),
դիագրամ 9-ում պատկերված ցուցանիշների գումարը գերազանցում է 100%:
99%
89%
7%
2%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Մշտադիտարկման ողջ ժամանակահատված06.02.2012-20.05.2012
Page 30
Հայաստանի առցանց ԶԼՄ-ների կողմից 2012թ. մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրությունների լուսաբանման մշտադիտարկում 30
Գլուխ VII
Դիագրամներ
Մշտադիտարկվող յուրաքանչյուր կայքում
անդրադարձների քանակը, բնույթը, լրատվության
հեղինակն ու աղբյուրների քանակը
փետրվարի 6–ից մայիսի 20-ը
Page 31
31
10 կայքի անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
449 302 392 229 19 28
804
12 95
3712
2790
4304
2544
605 594
6482
502
17221065
324 613215 8 14
3970
6
789
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
դրական
չեզոք
բացասական
81%
19%
սեփական
այլ ԶԼՄ
11%
80%
10%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 32
32
10 կայքի հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
99%
89%
7%
2%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
86%
2%
4%
5%
0%
1%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 33
33
1in.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
58 89 10341 2 7
119
5 13
576
383
602
313
33 39
853
34
237240
2985
41 1 0
681
1
121
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
1in.am
դրական
չեզոք
բացասական
75%
25%
սեփական
այլ ԶԼՄ
14%
78%
8%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 34
34
1in.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա բովանդակության
(06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
98%
2%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
87%
3%
2%
7%
0%
0%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 35
35
7or.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
119
19 39 400 0 12 1 2
320
235
372
303
58 39
423
3795
11
96
25 5 1 2
609
1
106
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
7or.am
դրական
չեզոք
բացասական
92%
8%
սեփական
այլ ԶԼՄ
28%
66%
7%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 36
36
7or.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա
բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
96%
96%
3%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
73%
3%
8%
10%
1%
2%
2%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 37
37
A1plus.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
44 33 4623 4 6
90
0 15
259230
434
196
48 50
553
34
127
74
1747
15 0 1
329
052
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
A1plus.am
դրական
չեզոք
բացասական
92%
8%
սեփական
այլ ԶԼՄ
88%
8%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 38
38
A1plus.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա
բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
99%
26%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
86%
1%
11%
1%
0%
1%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 39
39
Azatutyun.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
33 21 20 212 2
49
0 10
178
119
207
128
16 13
256
14
73
3111 16 7 0 0
121
022
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
Azatutyun.am
դրական
չեզոք
բացասական
99%
1%
սեփական
այլ ԶԼՄ
1%
66%
33%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 40
40
Azatutyun.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա
բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
71%
52%
53%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
91%
4%
1%
2%
0%
1%
1%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 41
41
Civilnet.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
2811 12 15
0 115
0 3
132115
155
110
1628
141
18
4125 21 21
8 0 2
213
0
49
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
Civilnet.am
դրական
չեզոք
բացասական
96%
4%
սեփական
այլ ԶԼՄ
12%
70%
19%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 42
42
Civilnet.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
83%
59%
25%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
63%
6%
5%
24%
0%
0%
1%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 43
43
Lragir.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
35 4268
250 3
370 3
244
168
341
168
10 6
398
5
80
150
20
7436
0 0
459
0
74
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
Lragir.am
դրական
չեզոք
բացասական
98%
2%
սեփական
այլ ԶԼՄ
36%
57%
6%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 44
44
Lragir.am կայքումհրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
82%
1%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
57%
5%
7%
30%
1%
1%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս,
հետազոտություն
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի
խմբագրական
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 45
45
News.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
27 23 34 13 1 382
0 17
472416
580
363
89 100
992
74
307
9022 53 22 0 1
302
071
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
News.am
դրական
չեզոք
բացասական
88%
12%
սեփական
այլ ԶԼՄ
6%
81%
13%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 46
46
News.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
96%
5%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
93%
1%
5%
0%
0%
1%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 47
47
Tert.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
17 14 12 12 0 193
0 7
633
444
677
360
74 72
1048
55
263185
52104
36 4 5
671
2
153
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
Tert.am
դրական
չեզոք
բացասական
62%
38%
սեփական
այլ ԶԼՄ
1%
89%
9%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 48
48
Tert.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա բովանդակության
(06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
68%
2%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
90%
1%
3%
5%
0%
1%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս,
հետազոտություն
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի
խմբագրական
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 49
49
PanArmenian.net կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
15 11 21 9 3 254
3 15
402
323
432
326
164 166
726
159
264
8010 29 10 2 2
290
260
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
Panarmenian.net
դրական
չեզոք
բացասական
77%
23%
սեփական
այլ ԶԼՄ
5%
83%
11%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 50
50
PanArmenian.net կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա
բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
97%
0%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
51%
49%
0%
0%
0%
0%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Page 51
51
Panorama.am կայքում անդրադարձների քանակն ու բնույթն ըստ կուսակցությունների (06.02-20.05)
Լրատվության պատկանելությունը Աղբյուրների քանակը
73 39 37 30 7 3
253
3 10
496
357
504
277
97 81
1092
72
235179
46
159
35 0 1
295
081
1. ԲՀԿ 2. ԺԿ 3. ՀԱԿ 4. ՀՅԴ 5. ՀԴԿ 6. ՀԿԿ 7. ՀՀԿ 8. ՄՀԿ 9. ՕԵԿ
Panorama.am
դրական
չեզոք
բացասական
78%
22%
սեփական
այլ ԶԼՄ
8%
87%
6%
Նշված չէ (չկա)
Մեկ
Մեկից ավել
Page 52
52
Panorama.am կայքում հրապարակումների տիպերն ըստ ժանրի և մեդիա բովանդակության (06.02-20.05)
Մեդիա բովանդակությունը
100%
98%
2%
0%
Տեքստ
Նկար
Տեսանյութ
Աուդիոնյութ
Հոդվածի ժանրը
95%
2%
2%
1%
0%
0%
0%
Լուր, մամուլի ասուլիս, …
Հարցազրույց
Հայտարարություն/ուղերձ
Վերլուծություն/Կայքի…
Էսսե
Նամակ
Այլ
Բաց հասարակության
հիմնադրամներ-Հայաստան
Լրագրողներ հանուն
ապագայի