Водич за волонтерство

�

VODI^ ZA PRIMENA NAZAKONOT ZA VOLONTERSTVO

Mirjanka Aleksevska

�

�

Mirjanka Aleksevska

VODI^ ZA PRIMENA NAZAKONOT ZA VOLONTERSTVO

�

Copyright © 2008 Evropski centar za neprofitno pravo (European Center for Not-for-Profit Law - ECNL), Budimpe{ta. Site prava se zadràni.

Izdava~ Evropski centar za neprofitno pravo,European Center for Not-for-Profit Law (ECNL) Apaczai Csere Janos u.17, 1st floor Budapest 1052, Hungary phone: (+361) 318 6923 / 483 1774 fax: (+361) 266 1479 www.ecnl.org

Centar za institucionalen razvoj (CIRa)ul. „Dime Anicin” 9, 1000 Skopje, Makedonijatel: 02/3114-855; faks: 02/3214-132e-mail: [email protected]

Avtor: Mirjanka Aleksevska

Lektura: Daniel Medaroski

Grafi~ki dizajn: Koma lab.

Ilustracii: Filip Trajkovski

Skopje, 2008 godina

Tira`: 1000

CIP - Katalogizacija vo publikacija Nacionalna i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski”, Skopje

316.354-056.87:340.13(497.7)

ALEKSEVSKA, Mirjanka Vodi~ za primena na zakonot za volonterstvo / Mirjanka Aleksevska. - Skopje : Centar za institucionalen razvoj - CIRa, 2008. - 20 str. : ilust. ; 20X20 sm

ISBN 978-9989-2736-4-3

a) Volonterstvo - Zakonodavstvo - Makedonija - Vodi~i

CoBISS.MK-ID 72021002

�

CIVIL SOCIETY STRENGTHENING PROJECTIn partnership with the Center for Institutional Development (CIRa),

European Center for Not-for-Profit Law (ECNL) and Macedonian Institute for Media (MIM)

Ovaa publikacija be{e ovozmoèna so poddr{ka od Institut za trajni zaednici (ITZ) preku fondovi na Agen-cijata na Soedinetite Amerikanski Dràvi za me|unaroden razvoj (USAID). Mislewata {to se ovde izrazeni mu pripa|aat na avtorot i ne gi odrazuvaat stavovite na Institutot za trajni zaednici (ITZ), na Agencijata na Soedinetite Amerikanski Dràvi za me|unaroden razvoj (USAID) na Evropskiot centar za neprofitno pravo ECNL (ECNL) ili na Centarot za institucionalen razvoj (CIRa). Isto taka, cpomnuvaweto trgovski marki ili komercijalni proizvodi ne pretstavuva poddr{ka ili preporaka za koristewe.

�

�

Po~ituvani ~itateli,

Sobranieto na Republika Makedonija na 2 juli 2007 go-dina go donese Zakonot za volonterstvo i istiot e obja-ven vo „Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” br. 85/2007. Doneseni se i podzakonskite akti so koi se doureduvaat pra{awata od Zakonot, i toa:

Pravilnik za formata i sodrìnata na volonter-skata kni{ka, na~inot na nejzinoto izdavawe i zapi{uvawe na podatocite („Slu`ben vesnik na RM” br. 128/2007);Pravilnik za na~inot, postapkata i evidencijata za izdavawe soglasnost za volontirawe na stranski lica vo Republika Makedonija („Slu`ben vesnik na RM” br. 128/2007); iPravilnik za vodewe na evidencijata na volon-terskata rabota („Slu`ben vesnik na RM” br. 128/2007).

Zakonot e podgotven vo po{iroko partnerstvo pome|u Ministerstvoto za trud i socijalna politika, Minis-terstvoto za obrazovanie i nauka, Ministerstvoto za zdravstvo, Ministerstvoto za pravda, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, Ministerstvoto za finansii, Oddelenieto za sorabotka so nevladiniot sektor pri Generalniot sekretarijat na Vladata na Republika Makedonija, Sekretarijatot za evropski pra{awa, Agen-cijata za mladi i sport, Evropskiot centar za neprof-itno pravo ECNL (ECNL) od Budimpe{ta, Centarot za institucionalen razvoj (CIRa), Mladinskiot kulturen centar vo Bitola (MKC), Gra|anskata asocijacija MOST, Zdruènieto za emancipacija, soliradnost i ednakvost na ènite na RM (ESE) i brojni drugi zdruènija i fon-dacii. Vklu~uvaweto na pove}e subjekti ovozmoì vo

Zakonot da se vgradat odredbi koi gi izrazuvaat interesite na site zasegnati strani od edna stra-na i obezbeduvawe na negovata funkcionalnost, od druga strana.

Imaj}i predvid deka postoeja nekolku inicijati-vi, pred sè od zdruènija na gra|ani i od fonda-ciite za pravnoto ureduvawe na volonterstvoto, vo tekot na podgotovkata na Zakonot se organiziraa i rabotilnici na koi zdruènijata i fondaciite imaa mo`nost da u~estvuvaat vo definiraweto na odredbite od Zakonot.

So donesuvaweto na Zakonot za volonterstvo se obezbedi pravno ureduvawe na volonterstvoto, se obezbedi soodvetna primena na drugite zakonski propisi, se nadminaa pre~kite i se sozdadoa us-lovi za pottiknuvawe na volonterstvoto, a i mnogu bitno e toa {to volonterskiot trud }e bide pre-poznatliv za licata koi sakaat da volontiraat i za po{irokata zaednica. Pokraj toa, so donesuvawe-to na Zakonot, Vladata na Republika Makedonija ja ispolni prezemenata obvrska za polnopravno ~lenstvo vo EU, vo odgovorot na pra{alnikot na Evropskata komisija.

Podgotovkata na ovoj vodi~ ima za cel na sega{nite i na idnite volonteri i organizatori na volont-erskata aktivnost da im ja objasni sodrìnata na Zakonot, da se dade odgovor na naj~esto postavu-vanite pra{awa vo vrska so dosega{nata primena na Zakonot, razjasnuvawa na odredeni dilemi, a so toa da se pomogne vo sproveduvaweto na Zakonot i toj da go pottikne i prepoznae volonterstvoto vo Republika Makedonija.

MIRJANKA ALEKSEVSKA

�

[To sodR@I ZAKONOT ZA VOLONTERSTVO?So Zakonot za volonterstvo se uredeni organiziranite formi na volonterstvo, pri {to:

definiran e poimot na volonterstvo;ureden e na~inot na vr{ewe na volonterstvoto, pokonkretno se utvrdeni pravata i obvrskite na volonterite i organizatorite na volonterskata aktivnost;definirani se elementite i sodrìnata na dogovorot za volonterstvo;propi{ana e obvrskata za vodewe evidencija na volontiraweto i obvrskata za izdavawe volonterska kni{ka; i propi{ani se prekr{o~ni odredbi za odgovornite lica kaj organizatorot i volonterot za nepo~ituvawe na odredbite od Zakonot i sl.

[To E VOLONTERSTVO?Vaka definiranata zakonska odredba na poimot gi opfa}a trite klu~ni principi na koi se osnova volonterstvoto, i toa: principot na dobrovolnost, principot na dejstuvawe vo korist na drugi lica (a ne za sebe) i principot na anga`man bez finansiski nadomest.

Imeno, soglasno so vaka utvrdenata zakonska odredba zna~i deka volonterstvoto e dobrovolna aktivnost vrz osnova na slobodno izrazena èlba na fizi~ki lica da davaat uslugi, da vr{at odredena aktivnost bez kakov bilo vid pari~en ili drug vid nadomest za vloèniot trud. Ova odredeno licevolonter, na dobrovolna osnova bez kakva bilo zakonska obvrska, koe ima odredeni znaewa i ve{tini, moè da mu pomogne na drugo lice, da pomogne na grupa gra|ani, na organizacija, na institucija (pr. drèwe seminari za oddelni temi za koi postoi interes, pomo{ na stari lica vo domovi ili bolni, deca bez roditeli, pomo{ na bolni zgrièni vo zdravstveni ustanovi, drèwe ~asovi za kompjuteri ili angliski jazik vo ramkite na programi na gra|anski organizacii, pomo{ vo u~ili{ta ili gradinki, pomo{ na odredeni institucii pri organizirawe oddelni manifestacii, kako {to se seminari ili rabotilnici, akcija za za{tita na ìvotnata sredina i okolina i sl.).

VOLONTERSTVO e dobrovol-no davawe li~ni uslugi, zna-ewa i ve{tini, ili vr{ewe drugi aktivnosti vo korist na drugi lica, organi ili organizacii i institucii, bez nadomest (~len 3, stav 1).

volonterstvo...

�

Volonterstvoto ne e aktivnost koja se obvrzuva so zakon, tuku se temeli na pricipot na dobrovolnost. Principot na dobrovolnost ja pravi ovaa aktivnost razli~na od pripravnicite, od probnata rabota i od staàntite za koi postoi zakonska obvrska. Pripravnikot za vreme na pripravni~kiot sta` sklu~uva dogovor za vrabotuvawe. Dokolku volonterskiot sta` e uslov za polagawe stru~en ispit ili za samostojno vr{ewe dejnost, vo toj slu~aj se primenuvaat odredbite za pripravnik (~len 61 od Zakonot za rabotnite odnosi), a ne odredbite od ovoj zakon.

Ureduvaweto na pra{aweto na volonterstvoto ne go ograni~uva vremenskiot period za vr{ewe na volonterskata aktivnost. Ova zna~i deka Zakonot dava mo`nost edno lice da volontira podolg vremenski period, na razli~ni mesta, a naedno i slobodno da gi definiraat uslovite vo dogovorot za volontirawe, kako i za prestanok na volontiraweto.

So Zakonot ne se ograni~uva mo`nosta za volontirawe od slu~ajna priroda (pr., pomo{ vo slu~aj na poplava, poàr, sobirawe hrana i sl.).

Volontiraweto treba da se vr{i bez kakov bilo vid nadomest ili dobivka, so isklu~ok na tro{ocite koi moè da se nadomestat, vo vrska so hranata, prevozot do i od mestoto na volontirawe, tro{ocite za slu`beni patuvawa i tro{ocite za obuka. Ova zna~i deka volontiraweto moè da bide i bez nadomest na tro{ocite za hrana i prevoz, pod uslov dvete strani da se dogovorat.

Koj MO@E dA bIDE VOLONTER?Sekoe fizi~ko lice, bez ralika na vozrasta, polot ili religiskata pripadnost, moè da volontira, volontiraweto e na dobrovolna os-nova i bez finansiski ili kakov bilo vid nadomest. Volonter ne moè da bide pravno lice.

Volonterot ima mo`nost na dobrovolna osnova da izbira i odlu~uva za toa dali }e volontira, vrz osnova na sloboden izbor }e dava usl-ugi i }e im pomaga na organi i institucii koi ne sozdavaat profit i dobivka. Seto toa }e go vr{i bez finansiski nadomest ili kakov bilo vid materijalna dobivka. So Zakonot samo se predvideni in-stituciite i organite kade moè da se volontira, a ne se ograni~eni vidovite uslugi i aktivnosti.

Zakonot dava mo`nost i maloletno lice da moè da volontira, no isklu~ivo so pismena soglasnost na negovite roditeli ili starateli (~len 5, stav 2).

VOLONTER e fizi~ko lice koe dava uslugi, ve{tini i znaewa vo korist na drugi lica, organi, organiza-cii ili institucii, na do-brovolna osnova i bez fi-nansiska ili druga li~na dobivka (~len 4). Volonter moè da bide doma{no i stransko fizi~ko lice (~len 5, stav 1).

�

USLOVI I MO@NOSTI ZA VOLONTIRAwE NA sTRANsKI LICAStransko lice moè da volontira vo Republika Makedonija, vrz osnova na prethodno obezbedena soglasnost od Ministerstvoto za trud i socijalna politika i so reguliran prestoj vo Republika Makedonija (~len 8, stav 1).

Organizatorot e dolèn vo rok od 60 dena od denot na izdavaweto soglasnost da go izvesti Ministerstvoto za trud i socijalna politika za po~etokot na volontiraweto na stranskoto lice (~len 8 stav 2). Na~inot i postapkata, kako i evidencijata za izdavawe na soglasnosta za volontirawe na stranski lica, pokonkretno se propi{ani so Pravilnikot za na~inot, postapkata i evidencijata za izdavawe na soglasnosta za volontirawe na stransko lice vo Republika Makedonija.

Sekoe stransko lice koe saka da volontira vo Republika Makedonija najprvo treba da ima obezbedena soglasnost od Ministerstvoto za trud i socijalna politika. Soglasnosta se izdava vrz osnova na barawe od strana na organizatorot na volonterskata aktivnost (~len 2 od Pravilnikot).

Kon baraweto, organizatorot na volonterskata aktivnost, do Ministerstvoto za trud i socijalna politika, treba da ja dostavi i slednava dokumentacija:

dogovor za volontirawe;programa za volontirawe;dokument, so koj se dokaùva identitetot na stranecot;izjava deka ne e kaznuvan za prekr{ok;kopija od upisot vo Centralniot registar na Republika Makedonija, odnosno nadle`niot sud na organizatorot na volonterskata aktivnost;visinata i na~inot na pokrivawe na patnite tro{oci i tro{ocite za prestoj na volonterot.

Pri podnesuvawe na baraweto za volontirawe, licata koi prethodno volontirale vo Republika Makedonija treba da dostavat i izvestuvawe za prethodnite volonterski aktivnosti (~len 4 od Pravilnikot).

�

Vo rok od 60 dena od izdavaweto na volonterskata soglasnost, organizatorot na volonterskata aktivnost treba da go izvesti Ministerstvoto za trud i socijalna politika za po~etokot na volontiraweto (~len 8, stav 2 od Zakonot). Ova zna~i deka dokolku vo ovoj rok ne se dostavi izvestuvaweto za po~etokot na volontiraweto, soglasnosta ne e realizirana i stranskoto lice }e se izbri{e od evidencijata za izdadena soglasnost.

Po obezbeduvaweto na soglasnosta, a zaradi regulirawe na prestojot vo RM po osnova na volonterstvo, stranskoto licevolonter treba da podnese barawe do diplomatskokonzularnoto pretstavni{tvo na RM vo stranstvo vo dràvata ~ij dràvjanin e ili vo zemjata kade {to pretstojuva toj. Kon baraweto koe se dostavuva do diplomatskokonzularnoto pretstavni{tvo, stranskoto lice treba da priloì i dogovor za volontirawe. Dozvolata za prestoj po osnova na volontirawe ja izdava Ministerstvoto za vnatre{ni raboti.

Koj Mo@E dA bIDE ORgANIZATOR NA VOLONTERSKA AKTIVNOST?Soglasno ~lenot 6, organizator na volonterska aktivnost moè da bide:

zdruènie na gra|ani ili fondacija;verska zednica i religiozna grupa;javna ustanova;organite na dràvnata vlast.

Organizatorot na volonterskata aktivnost ja utvrduva potrebata od angaìrawe volonteri, vidot na uslugite i na~inot i postapkata za obezbeduvawe na istite, vrz osnova na programa za volontirawe (~len 6, stav 2).

So zakonot to~no se definirani subjektite kaj koi moè da se volontira, a toa se samo pravni lica od neprofiten karakter i od javna korist koi ne sozdavaat profit ili dobivka. Zakonot ne propi{uva mo`nost za volontirawe kaj stopanskite subjekti i javnite pretprijatija.

Organizatorot na volonterskata aktivnost zadolìtelno treba da ima podgotveno programa za volontirawe i vo istata treba da se predvidi za koi aktivnosti se planira i postoi mo`nosta da se

Imaj}i predvid deka edna od celite na Zakonot be{e da go promovira volonterstvoto kako op{testvenokorisna aktivnost od ~ii rezultati polza ima po{irokata zaed-nica, vo pogled na defini-rawe na organizatorite na volonterskata aktivnost, zapazeni se principite na neprofitnost, t.e. nedistri-bucijata na profit i javniot interes. Vo taa nasoka i Za-konot predviduva i dano~ni olesnuvawa na del od tro{o-cite povrzani so volonti-raweto koi voobi~aeno se voveduvaat kako poddr{ka na aktivnosti od neprofiten i javnokorisen karakter. se

�0

angaìraat volonteri, odnosno da se definira vidot na uslugite koi se saka da se dobijat od volonterite (pr. pomo{ na odredena grupa ili lica stari, deca, pomo{ pri obezbeduvawe zdravstvena za{tita, drèwe ~asovi za kompjuteri i matematika, predavawa za odredeni bolesti ili ~asovi za odredeni aktivnosti vo gradinki, nekoi humanitarni aktivnosti, za{tita na ̀ ivotnata sredina) ili vo ramkite na koj proekt }e se angaìraat volonteri i na~inot i postapkata za obezbeduvawe na volonterite (pr. preku sredstva za informirawe, dostavuvawe barawe do odredeni institucii fakulteti ili nevladini organizacii) i dr. Vo Vodi~ot se spomenati samo nekolku vidovi volonterski uslugi, a vo praksata postojat mnogu pove}e.

Potoa, vo zavisnost od uslovite i mo`nostite na organizatorot na volonterskata aktivnost vo odnos na prostorot i sredstvata, kako i od vidot na aktivnostite, organizatorot bi bilo dobro vo programata da go utvrdi i brojot na licata koi bi moèle da volontiraat.

Zakonot ne propi{uva {to treba da sodrì programata i ostava toa sekoja organizacija sama da go odredi. No, ovoj dokument }e bide od isklu~itelna va`nost za organizatorot pri inspekciska kontrola da potvrdi deka licata koi se angaìrani volontiraat, a ne vr{at rabota, odnosno ne zamenuvaat isprazneto rabotno mesto (~len 17). Poradi toa, se prepora~uva programata da bide podetalno utvrdena.

smeta{e deka volontirawe-to koe e na dobrovolna os-nova i bez nadomest ne treba da im dade pridones na sto-panskite subjekti za zgol-emuvawe na nivniot dohod i dobivka, a bez vloèniot trud da dobie odredena vrednost, odnosno da se plati. Volonterstvoto treba da pretstavuva aktivnost od interes za gra|anite i za dràvata, koja treba da pri-donese za podobruvawe na kvalitetot na ìvotot so ak-tivno vklu~uvawe na lu|eto vo op{testveniot ìvot. od tie pri~ini i so Zakonot e ograni~ena mo`nosta za volontirawe vo stopanski subjekti koi vr{at stopans-ka dejnost i sozdavaat dohod i dobivka.

��

KoI sE PRAVATA NA VOLONTEROT?Pravata na volonterite se definirani so ~lenot 10, spored koj volo-nterot ima pravo:

vo pismena forma da go dobie opisot na pravata i obvrskite koi treba da gi ispolni i da bide zapoznaen so uslovite i opasnostite povrzani za vreme na volontiraweto, pred zapo~nuvawe na volontiraweto;da bide zapoznaen so op{tite akti na organizatorot na uslugite, odnosno na onie delovi koi se odnesuvaat na volonterskite uslugi, za koi e angaìran;da koristi sredstva za za{tita pri rabota soglasno propisite za za{tita pri rabota;na obuka, dokolku istata e potrebna za obezbeduvawe na uslugata koja e predmet na dogovorot;na otsustvo za vreme na volontiraweto, ako za toa postojat opravdani pri~ini;na dneven odmor;da se konsultira i da bide informiran pri odlu~uvawe za na~inot na davawe na uslugite; na nadomest na odnapred dogovorenite tro{oci povrzani so volonterstvoto (tro{oci za hrana, tro{oci za prevoz do i od mestoto na volontirawe, tro{oci za slu`beni patuvawa i tro{oci za obuka); i na za{tita na privatnosta i li~nite podatoci.

Volonter - stransko fizi~ko lice, pokraj pravata od stavot 1 na ovoj ~len, ima pravo i na tro{oci za prestoj, zdravstveno osiguruvawe i povratni patni tro{oci (stav 3 ~len 10).

Iako volontiraweto e na dobrovolna osnova, sekoj volonter pred zapo~nuvawe so volontiraweto treba da bide zapoznaen so svoite prava za vreme na volontiraweto.

Zakonot dava mo`nost, odnosno predviduva na volonterot da mu se nadomestat odredeni tro{oci koi nastanale vo tekot na davaweto na volonterskite uslugi, i toa tro{ocite vo vrska so hrana, prevozot do

Bidej}i Zakonot ne pro-pi{uva zadolìtelno po-tpi{uvawe dogovor do odreden broj ~asovi na volontirawe, toj predviduva pravo volonterite (i so toa obvrska na organizatorot) da bidat informirani vo pismena forma, odnosno da bidat izvesteni za pravata i obvrskite i za drugi uslovi povrzani so volontiraweto, i toa pred da zapo~ne so volontiraweto. definiraweto na pravata na volonterot za dvete strani odnapred }e pridonese za namaluvawe i otstranuvawe na mo`nite nesoglasuvawa koi bi moèle da nastanat vo tekot na volontirawe-to. dokolku prethodno se definirani negovite prava, odlukata za volontirawe e mnogu jasna i taa ne treba da sozdava odredeni proble-mi i nejasnotii vo tekot na volontiraweto.

��

i od mestoto na volontirawe, tro{ocite za slu`beni patuvawa i tro{ocite za obuka, pod uslov prethodno da ima dogovor za ovie ili del od ovie tro{oci. Zakonot ostava prostor volonterot i organizatorot sami da re{at dali }e bidat pokrieni nekoi od gorespomenatite tro{oci. No, za toa mora odnapred da se dogovorat i dokolku se dogovorat tro{ocite da bidat pokrieni, toga{ organizatorot mora da gi pokrie istite (~len 13).

[to se odnesuva do visinata na tro{ocite koi moè da se nadomestuvaat, taa moè da bide do iznosot koja se isplatuva kako na vrabotenite kaj organizatorot. Isto taka, ovie tro{oci, dokolku se utvrdeni vo dogovorot za volontirawe i se napraveni za vreme na davaweto na uslugite, istite se oslobodeni od personalniot danok na dohod soglasno ~len 1 od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na ~lenot 6 od Zakonot za personalen danok na dohod („Sl. vesnik na RM” br. 160/2007). Dokolku tro{ocite ne se utvrdeni vo dogovorot, istite ne podleàt na dano~ni osloboduvawa, soglasno navedenata zakonska odredba.

So sklu~uvawe na dogovorot za volontirawe ne se gubat pravata po osnov na nevrabotenost, soglasno so propisite za vrabotu-vawe i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (~len 18).

Ova zna~i deka lice koe volontira i e nevraboteno, a koe pre-thodno se steknalo so odredeni prava i gi ostvaruva istite po osnova na nevrabotenost (zdravstveno osiguruvawe po osnova na nevrabotenost, pari~en nadomest, pridones za penzisko i in-validsko osiguruvawe) vo isto vreme moè da volontira, a i da gi koristi steknatite prava po osnova na nevrabotenost. Zna~i, ova lice i za vreme na volontiraweto moè da go zadrì statu-sot na nevraboteno lice i ne gi gubi steknatite prava.

��

KoI sE obVRSKITE NA VOLONTEROT?Pokraj pravata, volonterot ima i obvrski koi se definirani so ~lenot 11, i toa da:

go izvesti organizatorot na volonterstvoto za bolesta ili za drugi pri~ini za nemo`nosta za davawe na uslugite;dava usluga soglasno so zakon, so dogovorot za volonterstvo i so op{tite akti na organizatorot na volonterstvoto so koi e zapoznaen prethodno;dava usluga li~no i neposredno;u~estvuva vo obuka, so cel da se obezbedi kvalitetot na davaweto na uslugata;gi ~uva doverlivite podatoci, odnosno klasificiranite informacii na organizatorot na volonterskata rabota, so koi e zapoznaen pred davaweto na uslugata; igo izvesti organizatorot na volonterskata rabota za {tetnite posledici za koi e zapoznaen koi{to moàt da nastanat za organizatorot i za samiot sebe ili za treti lica.

KoI sE ObVRSKITE NA ORgANIZATOROT NA VOLONTERSKATA AKTIVNOST?

Organizatorot na volonterskata rabota, soglasno ~lenot 13, e dolèn da:

obezbedi uslovi za vr{ewe na volonterskata rabota sogla-sno Zakonot i dogovorot za volonterska rabota;mu izdade na volonterot volonterska kni{ka za volonte-rskata rabota i vo istata da gi navede podatocite propi{a-ni so ovoj zakon;obezbedi materijali i sredstva za vr{ewe na volonterskata rabota;obezbedi navremena isplata na odnapred dogovorenite tro{oci;

so ~lenot 6 od Zakonot za iz-menite i dopolnuvawata na Za-konot za penziskoto i invalids-koto osiguruvawe („sl. vesnik na RM” br. 153/2007), se predviduva, kako i za drugite lica, i volo-nterot da moè da se stekne so pravo na invalidska penzija i telesno o{tetuvawe za povreda koja nastanala za vreme na volo-ntiraweto. I ova pravo volo-nterot moè da go ostvari ako prethodno taka se dogovorile stranite i toa pretstavuva eden od elementite na dogovorot. Vo

��

obezbedi tajnost na podatocite i za{ti-ta na privatnosta;obezbedi drugi uslovi propi{ani so ovoj zakon ili za koi me|usebno se dogovorile tie; iobezbedi osiguruvawe od profes-ionalni bolesti i povreda na ra-bota za vreme na volontiraweto, soglasno propisite za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe i propisite za zdravstvenoto osiguruvawe, dokolku e dogovoreno taka.

ovoj slu~aj, organizatorot na volontiraweto za toj period treba da pla}a pridones za invalid-sko osiguruvawe vo slu~aj na povreda za vreme na volontiraweto vo iznos od 4 % od prose~nata mese~na neto-plata vo dràvata isplatena za prethodniot mesec. Pr., iznosot koj treba da go plati rabotodava~ot za mesec dekemvri 2007 go-dina iznesuva 613 denari (prose~nata mese~na neto-plata po rabotnik vo dràvata za mesec noemvri spored podatocite na dràvniot zavod za statistika iznesuva 15.320 denari H 4 %=612 denari).

Zakonot dava mo`nost volonterot da se stekne i so pravo na osiguruvawe od profesion-alni bolesti soglasno propisite za zdravstvena za{tita, dokolku taka se dogovorat stranite, no vo isto vreme organizatorot na volonterskata aktivnost treba da pla}a pri-dones za profesionalno zaboluvawe vo iznos od 0,5 % na osnovicata koja se primenuva za pridonesot na zdravstveno osiguruvawe. Pr., za mesec dekemvri 2008 godina iznosot bi iznesuval 38 denari (15.320 H 50 % = 7660 denari najniska osnovica za pridones za zdravstveno osiguruvawe; 7660 H 0,5 % = 38 denari).

Navedenite iznosi se promenlivi i zavisat od iznosot na prose~nata mese~na neto-plata po vraboten vo dràvata.

��

DOgOVOR ZA VoLoNTIRAwEDogovorot za volontirawe, soglasno ~len 14 od Zako-not, e zadolìtelna obvrska za:

volontirawe koe trae pove}e od 40 ~asa vo tekot na mesecot; isite stranski volonteri, bez ogled na vremetra-eweto na volontiraweto.

Zakonot dava mo`nost dogovor za volontirawe so doma{ni fizi~ki lica da se sklu~uva i vo slu~aite koga volontiraweto trae pomalku od 40 ~asa vo tekot na mesecot. Dogovorot go sklu~uva organizatorot na volonterskata aktivnost i volonterot. Dogovor za volontirawe so maloletno fizi~ko lice moè da se sklu~i samo so pismena soglasnost na negovite roditeli ili starateli.

Dogovorot za volontirawe treba da gi sodrì sled-nive elementi:

1. Dogovorni strani:

organizator na volonterskata rabota (naziv i sedi{te);

volonter (ime i prezime, adresa na ìveali{te-to, odnosno na prestojuvali{teto);

2. Predmet na dogovorot;3. Mesto na volontiraweto i vremetraewe na volonti-

raweto, a dokolku ne postoi postojano mesto, toga{ se naveduvaat samo mestata kade {to se davaat usl-ugite;

4. Volonterski aktivnosti ili uslugi koi se obez-beduvaat;

5. Posebni prava i obvrski;6. Na~in na osiguruvawe za vreme na volontiraweto

pri doa|awe i vra}awe do mestoto na volonti-raweto i drugite aktivnosti predvideni za vreme na volontiraweto;

7. Odnapred dogovoreni tro{ocite za volontiraweto i na~inot na nadomest na istite;

8. Na~in na prestanok i raskinuvawe na dogovorot za volontirawe; i

9. Datum i mesto na sklu~uvawe na dogovorot.

��

Odnosot pome|u volonterite i organizatorite se regulira so dogovor za volonterstvo. So potpi{uvawe dogovor za volonterstvo i definirawe na negovata sodrìna se pravi jasna razlika pome|u raboten odnos i volonterska aktivnost. Vo dogovorot za volontirawe isto taka bitno e da se navedat i tro{ocite za volontirawe, za koi se odnapred dogovoreni stranite za da moè da podleàt na dano~nite olesnuvawa predvideni vo ~lenot 1 od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na ~lenot 6 od Zakonot za personalen danok na dohod („Sl. vesnik na RM” br. 160/2007).

Zakonot sodrì i prekr{o~ni odredbi i dokolku istite ne se po~ituvaat, organizatorot ili volonterot treba da platat opredelen iznos za storeniot prekr{ok (~lenovi 22, 23 i 24). Pr., dokolku vo dogovorot za volontirawe e predvideno za vreme na volontiraweto na volonterot da mu se nadomestuvaat patnite tro{oci, a organizatorot ne se pridrùva kon istite, odnosno ne izvr{i navremena isplata, vo toj slu~aj kaznata, soglasno Zakonot, se dviì od 500 do 1.000 evra vo denarska protivvrednost. Vo vakov slu~aj volonterot moè da go raskine dogovorot za volontirawe.

EVIDENcIjA NA VoLoNTIRAwEToOrganizatorot na volonterskata aktivnost dolèn e da vodi evidencija za volontiraweto za site volon-teri (~len 19, stav 1 od Zakonot). Na~inot na vodewe na evidencijata e propi{an so poseben pravilnik so koj se predviduva vo evidencijata koja ja vodi or-ganizatorot zadolìtelno da se vnesuvaat slednite podatoci:

reden broj;li~nite podatoci na volonterot (ime i prezime,

mati~en broj, mesto na ìveewe, odnosno mesto na prestojuvali{te);broj na dogovorot sklu~en so doma{no fizi~ko lice;broj na dogovorot sklu~en so stransko fizi~ko lice;pismen dokument potpi{an od dvete strani vo koj se utvrdeni pravata i obvrskite na volonterot i organizatorot na volonterskata rabota za volonterite za koi ne e sklu~en pismen dogo-vor;vremetraewe na volontiraweto;vremetraewe na volonterskite ~asovi vo tekot na mesecot;vid i vremetraewe na obukata koja ja imal volon-terot za vreme na volontiraweto; i potpis na volonterot i liceto ovlasteno za zasta-puvawe i pe~at.

Vodeweto na evidencijata e od posebno zna~ewe i za volonterot i za organizatorot i istata treba da sluì kao izvor na podatoci koi se vnesuvaat vo volonter-skata kni{ka.

VoLoNTERsKA KNI[KAFormata i sodrìnata na volonterskata kni{ka, so-glasno Zakonot, ja propi{uva ministerot za trud i socijalna politika so Pravilnikot za formata i sodrìnata na volonterskata kni{ka, na~inot na nejzinoto izdavawe i zapi{uvawe na podatocite („Slu`ben vesnik na RM” br. 128/2007). Istata e otpe-~atena i sekoj volonter moè da ja obezbedi od Min-isterstvoto za trud i socijalna politika, odnosno podra~nite slu`bi na Ministerstvoto za trud i soci-jalna politika. Podatocite vo volonterskata kni{ka se vpi{uvaat od organizatorot na volonterskata ak-

��

tivnost vrz osnova na evidencijata koja ja vodi toj.

Kni{kata sodrì 20 stranici i na sekoja stranica to~no se navedeni podatocite koi treba da se vpi{at (~len 3 od Pravilnikot). Generalnite podatoci za volonterot e predvideno da se vpi{uvaat na tretata stranica, i toa: ime i prezime; mati~en broj na liceto; den mesec i godina na ra|awe na liceto; mesto, op{tina i dràva na ra|awe; adresa i mesto na ìveewe; dràvjanstvo i potpis na volonterot.

Podatocite za volontiraweto treba da se vpi{uvaat vo rubrikite od ~etvrtata do sedumnaesettata stranica, i toa: naziv i sedi{te na organizatorot; vid na aktivnosta na volonterot; vid na obukata; vremetraewe na volontiraweto, kako i pe~at i potpis.

Dokolku odredeni podatoci se bitni, a za toa ne e predvideno mesto za vpi{uvawe soglasno propi{anite rubriki, istite moè da se vpi{at na stranicata 18 od volonterskata kni{ka.

Site podatoci koi se zapi{uvaat vo volonterskata kni{ka treba da se zapi{uvaat so mastilo i pe~atni bukvi (~len 5 od Pravilnikot). So ~lenot 5 od Pravilnikot se dava mo`nost dokolku se napravi gre{ka pri vnesuvawe na podatocite, istite da se precrtaat.

Zakonot ne sodrì odredbi so koi se upatuva na retroaktivna va`nost na istiot, odnosno izdavawe volonterski kni{ki pred donesuvawe na Zako-not. Poradi ova, se smeta deka toj ne treba da vaì retroaktivno, odnosno da se izdavaat volonterski kni{ki za volonterska aktivnost za period vo koj ne postoelo zakonsko ureduvawe na ova pra{awe. Po-datocite koi treba da se vnesuvaat vo volonterskata kni{ka se vrz osnova na evidencija koja treba da ja vodi oraganizatorot na volonterkata aktivnost. Po donesuvaweto na Zakonot, propi{an e i na~inot na vodewe na evidencijata so Pravilnikot za na~inot na vodewe na evidencijata na volontiraweto („sl. vesnik na RM“ br. 128/07). Po donesuvawe na Zako-not i na Pravilnikot, organizatorot ima obvrska da vodi evidencija so to~no utvrdeni podatoci koi potoa treba da gi zapi{e vo volonterskata kni{ka. Pred donesuvaweto na Zakonot i na Pravilnikot, organizatorot nemal obvrska za vodewe evidencija i ne moè so sigurnost da se smeta deka se vneseni to~ni podatoci.

volonterska kni[ka........

Pri prijavuvaweto na volonterot za vrabotuvawe istiot moè da ja priloì i volonterskata kni{ka, od koja rabotodava~ot moè da dobie informacii za volonterot za steknatite znaewa, ve{tini, obuki i sl.. Zakonot ne sodrì odredbi so koi e predvide-no volonterskoto iskustvo da se smeta kako rabotno iskustvo. [to treba da se smeta za rabotno iskustvo,

��

volonterska kni[ka..... e predmet i sodrìna na zakonskite pro-pisi ili akti na konkretnite dejnosti. Rabotnoto iskustvo e obvrska koja proi-zleguva od Zakonot za rabotnite odnosi i istite se razli~ni od volonterskite obvrski i zatoa treba da postoi razlika pome|u niv. sepak, sekoj rabotodavec e sloboden sam da oceni dali i kolku }e go zeme predvid volonterskoto iskustvo kako faktor vo procesot na vrabotuvawe-to.

ODgOVORNOST Vo sLuÂj NA [TETAZakonot predviduva i nadomest na {teta od strana na volonterot na organizatorot na volonterskata ak-tivnost, ili na treti lica, dokolku istata se napravi namerno ili od krajno nevnimanie, kako i nadomest na {teta od strana na organizatorot na volonter-skata aktivnost na volonterot. Pritoa, Zakonot ne go propi{uva na~inot na nadomest na {tetata, tuku upatuva na Zakonot za obligaciski odnosi (~len 12 od Zakonot).

��

KORISNI KONTAKTI:Vo Republika Makedonija postojat nekolku volonterski centri i volonterski infoto~ki kade moè da javite dokolku ste zaintere-sirani da volontirate i imate pra{awa okolu mo`nostite za volon-tirawe i za va{ite prava. Nekoi od niv se navedeni podolu vo ovaa publikacija, no postojat mnogu drugi zdruènija i fondacii, kako i javni ustanovi koi vo svoite aktivnosti gi vklu~uvaat i volonterite kade moète da se javite.

VOLONTERSKI cENTAR NA MAKEDONIjAMladinski kulturen centar - Bitolaul. „Car Samuil“ 29 Bitola 7000Makedonijatel.: 047/233-020faks: 047/203-925e-mail: [email protected]: www.mkcbt.org.mk

VOLONTERSKI INFOTO^KIMladinski sovet - ohridbul. „Turisti~ka“ JP KomunalecOhrid 6000 Makedonijatel.: 046/252-925e-mail: [email protected]: www.mso.org.mk

sPPMd - Kavadarciul. „Bra}a Haxi Tefovi“ 28Kavadarci 1430 Makedonijatel.: 043/412-947faks: 043/410-408e-mail: [email protected]: www.sppmd.org.mk

�0

Tolerantna mladina - debarul. „8 Septemvri“ b.b.Debar 1250 Makedonijatel.: 046/835-132faks: 046/835-106e-mail: [email protected]

Mladinska alijansa - Tetovoul. „Radovan Coni}“ 6Tetovo 1200 Makedonijatel.: 044/338-884faks: 044/332-877e-mail: [email protected]

Mladinski edukativen centar - del~evoul. „M. M. Brico“ 17Del~evo 2320 Makedonijatel.: 033/413-355e-mail: [email protected]

Dokolku vi se potrebni pove}e informacii okolu sproveduvaweto na Zakonot, moète da se obratite do:

Centarot za institucionalen razvoj (CIRa)ul. „Dime Anicin” 91000 Skopje, Makedonijatel: 02/3114-855faks: 02/3214-132e-mail: [email protected]

��

��

Водич за волонтерство

Documents