โครงการโรงพยาบาล สงเสริมสุขภาพดาน อาหารและโภชนาการ
นโยบายรัฐบาลนโยบายรัฐบาล มอบใหกระทรวงสาธารณสุขขับเคล่ือนมาตรการสรางสุขภาพลดอัตราการปวย ตายจากโรคไมติดตอ และจัดทํายุทธศาสตร การบริหารราชการแผนดิน ๔ ป ในประเด็นนโยบาย “ครัวไทยสูครัวโลก” และ”อาหารฮาลาล” กรมอนามัยดําเนินการจัดทําโครงการโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพดานอาหารและโภชนาการ เพ่ือ เผยแพรประชาสัมพันธใหเจาหนาที่ ประชาชน และญาติผูปวย มีความรูและมีทางเลือกในการบริโภคอาหารสุขภาพ สะอาด ปลอดภัย และลดปจจัยเสี่ยงตอการเกิดโรคไมติดตอเรื้อรังและโรคติดตอทางเดินอาหาร สงผลใหประชาชนมีภาวะสุขภาพดีอยางตอเนื่องและยั่งยืนตอไป
รพศ./รพท./รพช. ทุกแหงในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข และรพ.ของศูนยอนามัย
ในเขตการสาธารณสุขที่ ๑๔
พื้นที่เปาหมาย
วิธีการดําเนินงานการดําเนินงานสงเสริมสุขภาพดานอาหารและโภชนาการสําหรับ
โรงพยาบาล มีแนวทางดังน้ี1. นโยบาย มีการกําหนดนโยบายและมาตรการการดําเนินงาน
ของโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพดานโภชนาการสูการปฏิบัติ และมีแผนปฏิบัติงานรองรับ
2. อาหารปลอดภัย วัตถุดิบที่ใชในการปรุงอาหารในโรงครัวของโรงพยาบาลตองปลอดภัยจากการปนเปอนของสารฟอกขาว ฟอรมาลีน สารกันรา บอแรกซ สารกําจัดศัตรูพืช และนํ้ามันทอดซ้ํา
3. สถานท่ีประกอบอาหารผูปวยในโรงพยาบาล - สถานที่ประกอบอาหารของโรงพยาบาลผานเกณฑ
มาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร- มีการบริการอาหารเฉพาะโรคสําหรับผูปวยโรค
ไมติดตอเร้ือรัง - มีบริการอาหารเพื่อสุขภาพสําหรับผูปวยอื่นๆ เชน
อาหารลด หวาน มัน เค็ม และเพิ่มผักผลไม ในเมนูอาหาร- มีเมนูชูสุขภาพสําหรับผูปวยทั่วไปและเจาหนาที่- มีอาหารฮาลาลใหบริการแกผูปวยมุสลิม (เฉพาะโรงพยาบาล
เปาหมายป 55)
วิธีการดําเนินงาน(ตอ)
4. อาหารเพื่อสุขภาพในรานอาหารในโรงพยาบาล - รานอาหาร แผงลอยจําหนายอาหารในโรงพยาบาล
ผานเกณฑ CFGT - รานอาหารในโรงพยาบาลผานเกณฑรับรองรานอาหารเมนูชูสุขภาพ/เมนูไรพุง ๒๑๑
- จัดการประชุมตามแนวทาง Healthy meeting โดยเนนอาหารวางเพื่อสุขภาพ
วิธีการดําเนินงาน(ตอ)
5. การส่ือสาร / การใหสุขศึกษาแกญาติและผูปวย- โรงพยาบาลควรจัดใหความรูแกผูปวยและญาติผูปวย ทั้งอาหาร
เฉพาะโรค อาหารลดหวาน มัน เค็ม และเพิ่มผัก ผลไม รวมทั้งอาหารเพื่อสุขภาพ
- ติดตามเยี่ยมบาน ดูแลกลุมเสี่ยงและผูปวย หลังการใหบริการความรู คําแนะนํา ดานอาหาร และโภชนาการที่ไดรับขณะอยูในโรงพยาบาล
- ประเมินพฤติกรรมการบริโภคอาหาร- จัดนิทรรศการเรื่องอาหาร เนนใหมีการแสดงสวนประกอบและ
ปริมาณที่ชัดเจน สามารถนําไปปฏิบัติไดเองที่บาน- อบรมใหความรู อสม.ใหเปนแกนนําในการเผยแพรความรู ขอมูล
ขาวสารเกี่ยวกับอาหารปลอดภัยและอาหารเพื่อสุขภาพ
วิธีการดําเนินงาน(ตอ)
ผลการดําเนินงาน ระดับ
การประเมินดีเดน
(200 คะแนน)ดี
(180-199)พัฒนาได(160-179)
ไมผาน(<160 คะแนน)
นครราชสีมา ๔ ๕ ๘ ๖
ชัยภูมิ ๑ ๓ ๑๑ -
บุรีรัมย ๒ ๘ - -
สุรินทร ๙ ๔ ๑ -
ปญหาอุปสรรคการดําเนินงานที่ยังไมครอบคลุมในทุกโรงพยาบาลความเขาใจในเกณฑการประเมินของผูรับผิดชอบ
ยังคลาดเคลื่อนที่ผานมาเกณฑการประเมินยังไมนิ่งมีการ
เปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา
ท่ี เกณฑการประเมิน ผลการประเมิน
ผาน ไมผาน หมายเหตุ
๑.
๒.
๓.
๔.
องคประกอบที่ ๑ : การบริหารจัดการแตงตั้งคณะทํางานเพ่ือกําหนดนโยบายและมาตรการการขับเคลื่อนในโรงพยาบาล(๒๕คะแนน)ประกาศนโยบายและมาตรการการดําเนินงานโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพดานโภชนาการ(๒๕คะแนน)สื่อสารนโยบายและมาตรการโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพดานโภชนาการใหผูเก่ียวของและประชาชนทราบอยางนอยปละคร้ัง(๒๕คะแนน)นํานโยบาย / มาตรการสูการปฏิบัติ และมีแผนปฏิบัติงานรองรับ(๒๕คะแนน)
๑. คําสั่ง / นโยบาย
๒. ประกาศ
๓. - เอกสาร - ภาพกิจกรรม
๔. แผนปฏิบัติการ
แบบประเมินโครงการโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพดานอาหารและโภชนาการ
ท่ี เกณฑการประเมิน ผลการประเมิน
ผาน ไมผาน หมายเหตุ
๕.องคประกอบที่ ๒: การดําเนินงานอาหารปลอดภัยในสถานที่ประกอบอาหารผูปวยในโรงพยาบาล (๒๐คะแนน) ๕.๑ คัดเลือกวัตถุดิบจากแหลงผลิต จํ าหน ายที่ผ านการรับรองอาหารปลอดภัย เชื่อถือได๕.๒ สงเสริมใหมีแหลงผลิตอาหาร
ปลอดภัยในพ้ืนที่อยางยั่งยืน
๕.๑ บันทึกแหลงวัตถุดิบจัดซ้ือ๕.๒ มีขอมูลเครือขายผูผลิตอาหารปลอดภัยในพ้ืนที่
๕.๓ สุมตรวจสารปนเปอน ๖ ชนิดในวัตถุดิบที่นํามาปรุงอาหารไดแก สารฟอกขาว ฟอรมาลิน สารกันรา บอแรกซ สารกําจัดศัตรูพืช(๔ กลุม) และน้ํามันทอดซํ้า เปนระยะอยางนอยเดือนละ ๑ ครั้ง
๕.๓ บันทึกการตรวจและผลการตรวจ ทั้งนี้โดยใชชุดตรวจสอบ (test kits) ที่ใชตรวจสอบสารกําจัดศัตรูพืชมี ๔ชนิดไดแก
ท่ี เกณฑการประเมิน ผลการประเมิน
ผาน ไมผาน หมายเหตุ
๖ สถานท่ีประกอบอาหารผูปวยในโรงพยาบาล (๓๐คะแนน)๖.๑ ผานเกณฑมาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร ๓๐ ขอ
๖.๑ ใบรับรองการผานเกณฑ
๖.๒ ลดการปรุงอาหารหวาน มัน เค็ม ๖.๒ สถิติการสั่งซื้อ น้ําตาล น้ํามัน และเครื่องปรุงรสเค็ม(ใชเกณฑ ๖๖๑ ( น้ําตาล:ไขมัน:เครื่องปรุงรสมีโซเดียม))
๖.๓ สงเสริมการกินผักผลไม ๖.๓ สถิติการสั่งซื้อผักผลไม(บริโภคผักมื้อละ ๒ ทัพพี ผลไมมื้อละ ๑-๒ สวน)
๖.๔ อาหารเฉพาะโรค๖.๕ อาหารเมนูชูสุขภาพสําหรับผูปวยทั่วไปและเจาหนาที่ ๖.๖ อาหารฮาลาล* * รพ.กลุมเปาหมายป 55 และรพ.ที่มี
การใหบริการแกผูปวยมุสลิมในพ้ืนที่
ท่ี เกณฑการประเมิน ผลการประเมิน
ผาน ไมผาน หมายเหตุ
๗ รานจําหนายอาหารในโรงพยาบาลทุกราน (๒๐คะแนน) ๗.๑ สุมตรวจสารปนเปอน ๖ ชนิดในวัตถุดิบที่นํามาปรุงอาหารไดแก สารฟอกขาว ฟอรมาลิน สารกันรา บอแรกซ สารกําจัดศัตรูพืช(๔ กลุม) และน้ํามันทอดซ้ํา เปนระยะอยางนอย ๓ เดือนตอคร้ัง
- บันทึกการตรวจและผลการตรวจ ทั้งนี้โดยใชชุดตรวจสอบ (test kits) ที่ใชตรวจสอบสารกําจัดศัตรูพืชมี ๔ชนิดไดแกOrganophosphate, cabarmate, organochlorine, pyrithroid
๗.๒ รานอาหาร แผงลอยจําหนายอาหารในโรงพยาบาลผานเกณฑมาตรฐาน CFGT ปละครั้ง
- ปายรับรองCFGT
๘ จัดการประชุมตามแนวทาง Healthy Meeting โดยเนนจัดเมนูอาหารวางเพื่อสุขภาพ (๑๐คะแนน)
สมุดบันทึกการจัดเมนูอาหารวาง
ท่ี เกณฑการประเมิน ผลการประเมิน
ผาน ไมผาน หมายเหตุ
๙. คลินิกผูปวยนอกและการติดตามเยี่ยมบาน (๒๐คะแนน) ๙.๑ ใหความรูเรื่องการบริโภคอาหารท่ีดีตอสุขภาพ เชน การบริโภคอาหาร ลด หวาน มัน เค็ม และเพิ่มการกินผักผลไม รวมท้ังอาหารเฉพาะโรคตางๆ ใหกับผูปวยและญาติผูปวยท่ีมารับบริการ
๙ . ๑ ส มุ ด บั น ทึ ก ก า รปฏิบัติงานและภาพกิจกรรม
๙.๒ ติดตามเยี่ยมบานและใหความรูเรื่องการบริโภคอาหาร
๙ . ๒ ส มุ ด บั น ทึ ก ก า รปฏิบัติงานและภาพกิจกรรม
๙.๓ ประเมินพฤติกรรมการบริโภคอาหารอยางนอยปละ ๑ ครั้ง
๙ .๓ สรุปผลการประ เมิ นพฤติกรรม
๙.๔ จัดนิทรรศการเรื่องอาหารอยางนอย ๓ เดือนตอครั้ง ๙.๔ สมุดบันทึกการปฏิบัติงานและภาพกิจกรรม
๙.๕ การมีสวนรวมของชุมชนโดยอบรมใหความรูกับ อสม.หรือ ใหอสม. เปนแกนนําในการเผยแพรความรู ขอมูลขาวสาร เกี่ยวกับอาหารปลอดภัย และอาหารเพ่ือสุขภาพ อยางนอย ๑ เดือน/คร้ัง
เกณฑการใหคะแนนรายละเอียดการใหคะแนน (คะแนนเต็ม 200 คะแนน)
ระดับดีเดน ไดคะแนน 200 คะแนน ระดับดี ไดคะแนน 180-199 คะแนน ระดับพัฒนาได ไดคะแนน 160-179 คะแนน