ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ Χαράλαμπος Τσέκερης Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Θεόδωρος Τσέκερης Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών Από τη Νευτώνεια Επιστήμη ... στην Επιστήμη της Πολυπλοκότητας, υπό το φως του Ησίοδου (Hesiod Project)
20
Embed
ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ Χαράλαμπος Τσέκερης
ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ Χαράλαμπος Τσέκερης Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Θεόδωρος Τσέκερης Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών Από τη Νευτώνεια Επιστήμη ... στην Επιστήμη της Πολυπλοκότητας, υπό το φως του Ησίοδου (Hesiod Project). - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ
Χαράλαμπος ΤσέκερηςΤμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Θεόδωρος ΤσέκερηςΚέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών
Από τη Νευτώνεια Επιστήμη ... στην Επιστήμη της Πολυπλοκότητας,
υπό το φως του Ησίοδου (Hesiod Project)
Μια “σύνθετη” οντολογική σκέψη: Για τον Ησίοδο...Μια “σύνθετη” οντολογική σκέψη: Για τον Ησίοδο...
«το χάος θεωρείται περισσότερο γόνιμο από την τάξη, η αβεβαιότητα «το χάος θεωρείται περισσότερο γόνιμο από την τάξη, η αβεβαιότητα
προάγεται έναντι της προβλεψιμότητας και ο κατακερματισμός προάγεται έναντι της προβλεψιμότητας και ο κατακερματισμός
εκλαμβάνεται ως η πραγματικότητα που οι αυθαίρετοι ορισμοί της εκλαμβάνεται ως η πραγματικότητα που οι αυθαίρετοι ορισμοί της
κλειστότητας θα αρνούνταν»κλειστότητας θα αρνούνταν» (Hayles (Hayles 1989) 1989)
• ΠολλαπλότηταΠολλαπλότητα• ΠλουραλισμόςΠλουραλισμός• ΠολυσυλλεκτικότηταΠολυσυλλεκτικότητα• ΣυμπληρωματικότηταΣυμπληρωματικότητα• και αυτό και το άλλοκαι αυτό και το άλλο• ΔυαδικότηταΔυαδικότητα• Αμφιθυμία (Bauman)Αμφιθυμία (Bauman)
Η Επιστήμη της Πολυπλοκότητας ως...Η Επιστήμη της Πολυπλοκότητας ως...
η διαπειθαρχική ολιστική-αναδυσιοκρατική μελέτη των η διαπειθαρχική ολιστική-αναδυσιοκρατική μελέτη των
• Δρώντες, Φορείς, ... ή Δρώντες, Φορείς, ... ή Δρώντες-Φορείς?Δρώντες-Φορείς?
• ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ vs ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ AGENTSΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ vs ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ AGENTS
• ΔΙΕΞΑΡΤΟΥΜΕΝΟΙ vs ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ AGENTS (Ο ΔΙΕΞΑΡΤΟΥΜΕΝΟΙ vs ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ AGENTS (Ο διαλογικός εαυτός)διαλογικός εαυτός)
• Από την ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ στη ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ (FAR-FROM-Από την ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ στη ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ (FAR-FROM-EQUILIBRIUM CONDITIONS)EQUILIBRIUM CONDITIONS)
• Από τη στατική “μετάφραση τάξης” στην Από τη στατική “μετάφραση τάξης” στην αέναη δυναμική “δημιουργία τάξης”...αέναη δυναμική “δημιουργία τάξης”...
Η Ανάδυση ως συστατική αρχή των CAS.Η Ανάδυση ως συστατική αρχή των CAS.Ο “χορός της συν-ανάδυσης”: Από τις Ο “χορός της συν-ανάδυσης”: Από τις
“υποστάσεις” στις “σχέσεις”...“υποστάσεις” στις “σχέσεις”...RULE-BASED SCIENCE & BOTTOM-UP SCIENCERULE-BASED SCIENCE & BOTTOM-UP SCIENCE• Tα θεσμικά φαινόμενα εμφανίζονται αυθόρμητα μέσα από τις δια-Tα θεσμικά φαινόμενα εμφανίζονται αυθόρμητα μέσα από τις δια-
• Χαοτικά κοινωνικά συστήματα:Χαοτικά κοινωνικά συστήματα: ντετερμινιστικάντετερμινιστικά (ά-κεντρα αλλά όχι άν-αρχα, αφού (ά-κεντρα αλλά όχι άν-αρχα, αφού
πάντοτε υπάρχουν πάντοτε υπάρχουν κανόνες)κανόνες) και και μη προβλέψιμαμη προβλέψιμα – τουλάχιστον πέραν ενός πολύ – τουλάχιστον πέραν ενός πολύ
περιορισμένου ορίζοντα προβλεψιμότητας... Ακόμα και η ολική «εξαντλητική γνώση» περιορισμένου ορίζοντα προβλεψιμότητας... Ακόμα και η ολική «εξαντλητική γνώση»
της κοινωνίας δεν συνεπάγεται προβλεψιμότητα...της κοινωνίας δεν συνεπάγεται προβλεψιμότητα...
• Συστήματα εγγενώς Συστήματα εγγενώς ευαίσθητα,ευαίσθητα, ή ή μη γραμμικά:μη γραμμικά: τυχαία γεγονότα και μικρές αιτίες τυχαία γεγονότα και μικρές αιτίες
απροσδόκητα προκαλούν μεγάλα «μη αντιστρέψιμα» αποτελέσματα απροσδόκητα προκαλούν μεγάλα «μη αντιστρέψιμα» αποτελέσματα
(αποσταθεροποιητικές, δομικές παρ-ενέργειες) στην κοινωνική δομή...(αποσταθεροποιητικές, δομικές παρ-ενέργειες) στην κοινωνική δομή...
ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ:ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ:Το επιστημολογικό υπόβαθρο Το επιστημολογικό υπόβαθρο
του Ησίοδουτου Ησίοδου• Ζούμε σε μια διαστρωματωμένη Ζούμε σε μια διαστρωματωμένη
πραγματικότητα: Το “πραγματικό” (real), το “εν πραγματικότητα: Το “πραγματικό” (real), το “εν ενεργεία πραγματικό” (actual) και το ενεργεία πραγματικό” (actual) και το
Επιστημολογικές εξελίξεις στις κοινωνικές προσομοιώσεις, Χαράλαμπος Τσέκερης & Θεόδωρος Τσέκερης
Παράδειγμα προτύπου μεταφορών -Παράδειγμα προτύπου μεταφορών -LogisticsLogisticsΟι δρώντες του συστήματος (πεζοί, οδηγοί, Οι δρώντες του συστήματος (πεζοί, οδηγοί,
διαμεταφορείς, διαχειριστές/ ρυθμιστές διαμεταφορείς, διαχειριστές/ ρυθμιστές του δικτύου (οδικού, μέσου μαζικής του δικτύου (οδικού, μέσου μαζικής
μεταφοράς, διανομής/ εφοδιασμού) δρουν μεταφοράς, διανομής/ εφοδιασμού) δρουν έτσι ώστε να μεγιστοποιούν τη έτσι ώστε να μεγιστοποιούν τη
χρησιμότητά τους (ή να ελαχιστοποιούν χρησιμότητά τους (ή να ελαχιστοποιούν το κόστος τους).το κόστος τους).
Δημιουργείται νέα κατάσταση Δημιουργείται νέα κατάσταση κυκλοφορίας / κόστους λειτουργίας τόσο κυκλοφορίας / κόστους λειτουργίας τόσο
τοπικά (σε κόμβους, άξονες, τοπικούς τοπικά (σε κόμβους, άξονες, τοπικούς σταθμούς, εγκαταστάσεις) όσο και σταθμούς, εγκαταστάσεις) όσο και
συνολικά στο δίκτυο .συνολικά στο δίκτυο .
Η νέα κατάσταση και τα αποτελέσματά Η νέα κατάσταση και τα αποτελέσματά της (συμφόρηση-καθυστερήσεις, της (συμφόρηση-καθυστερήσεις,
ρύπανση, βαθμός ικανοποίησης χρηστών ρύπανση, βαθμός ικανοποίησης χρηστών και διαχειριστών) οδηγούν σε νέες και διαχειριστών) οδηγούν σε νέες
επιλογές μετακίνησης/ διαμετακομιδής επιλογές μετακίνησης/ διαμετακομιδής και σε νέα κατάσταση του δικτύου.και σε νέα κατάσταση του δικτύου.
Επιστημολογικές εξελίξεις στις κοινωνικές προσομοιώσεις, Χαράλαμπος Τσέκερης & Θεόδωρος Τσέκερης
Παράδειγμα προτύπου δυναμικής οργάνωσης του Παράδειγμα προτύπου δυναμικής οργάνωσης του χώρου – διαμόρφωσης των χρήσεων γηςχώρου – διαμόρφωσης των χρήσεων γηςΟι χωροθετικές αποφάσεις των Οι χωροθετικές αποφάσεις των
νοικοκυριών και επιχειρήσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε μίκρο-επίπεδο σε μίκρο-επίπεδο αλληλεπιδρούν αλληλεπιδρούν
Νέες μορφές χωρικής Νέες μορφές χωρικής οργάνωσης στο μάκρο-επίπεδο οργάνωσης στο μάκρο-επίπεδο
σταδιακά αναδύονταισταδιακά αναδύονται
Οι νέες αυτές μορφές Οι νέες αυτές μορφές επηρεάζουν τη χωρική επηρεάζουν τη χωρική
συμπεριφορά των νοικοκυριών συμπεριφορά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεωνκαι των επιχειρήσεων
ΠαράδειγμαΠαράδειγμα: : Η αυτό-οργάνωση Η αυτό-οργάνωση του απομονωμένου κράτους του απομονωμένου κράτους
του του vonvonThünen από Thünen από αυτόνομους ευφυείς δρώντες αυτόνομους ευφυείς δρώντες
(δηλ. νοικοκυριά και (δηλ. νοικοκυριά και επιχειρήσεις)επιχειρήσεις)
Επιστημολογικές εξελίξεις στις κοινωνικές προσομοιώσεις, Χαράλαμπος Τσέκερης & Θεόδωρος Τσέκερης
Παράδειγμα προτύπου δυναμικής κοινωνικών Παράδειγμα προτύπου δυναμικής κοινωνικών δικτυώσεων - κοινωνικής οργάνωσηςδικτυώσεων - κοινωνικής οργάνωσης
Η εξέλιξη του κοινωνικού Η εξέλιξη του κοινωνικού δικτύου (από πλήρως δικτύου (από πλήρως
συμπαγές, συμμετρικό και συμπαγές, συμμετρικό και σταθερό έως σταθερό έως
αποκεντρωμένο, ασύμμετρο αποκεντρωμένο, ασύμμετρο και ασταθές) καθορίζεται και ασταθές) καθορίζεται
από τις ιδιότητες της από τις ιδιότητες της ψυχολογίας (Ψ) και ψυχολογίας (Ψ) και
κοινωνικότητας (Κ) των κοινωνικότητας (Κ) των δρώντων με βάση ένα δρώντων με βάση ένα
αρχικό σύνολο σχέσεων – αρχικό σύνολο σχέσεων – δίκτυο επαφών μεταξύ τους.δίκτυο επαφών μεταξύ τους.
Κ+Ψ=2Κ+Ψ=2
«Το κοινωνικό και το ατομικό «Το κοινωνικό και το ατομικό είναι αντίθετα αλλά και είναι αντίθετα αλλά και
αλληλοσυμπληρωματικά»αλληλοσυμπληρωματικά»0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1
100 10100 20100 30100 40100 50100
Επιστημολογικές εξελίξεις στις κοινωνικές προσομοιώσεις, Χαράλαμπος Τσέκερης & Θεόδωρος Τσέκερης
Παράδειγμα προτύπου Παράδειγμα προτύπου Word-of-mouth Word-of-mouth για για μάρκετινγκ-διαφήμιση:μάρκετινγκ-διαφήμιση:
πελατών και δυνητικών πελατών πελατών και δυνητικών πελατών (δρώντων)(δρώντων)
((people)people)
Καθορισμός χαρακτηριστικών Καθορισμός χαρακτηριστικών δικτύου (π.χ. επαφές-επιρροή με δικτύου (π.χ. επαφές-επιρροή με
βάση την απόσταση)βάση την απόσταση)
(environment)(environment)
Δυναμική προσαρμογής και Δυναμική προσαρμογής και ανάδυση πολυπλοκότητας στις ανάδυση πολυπλοκότητας στις προτιμήσεις των καταναλωτώνπροτιμήσεις των καταναλωτών
((dynamicsdynamics))
Επιστημολογικές εξελίξεις στις κοινωνικές προσομοιώσεις, Χαράλαμπος Τσέκερης & Θεόδωρος Τσέκερης
Επιστημολογικές εξελίξεις στις κοινωνικές προσομοιώσεις, Χαράλαμπος Τσέκερης & Θεόδωρος Τσέκερης
Παραδείγματα προτύπων μετάδοσης ασθενειώνΠαραδείγματα προτύπων μετάδοσης ασθενειώνΠρόβλεψη εξάπλωσης Πρόβλεψη εξάπλωσης HIV HIV και και
αποτελεσματικότητας μέτρων πρόληψης αποτελεσματικότητας μέτρων πρόληψης με βάση την δυναμική διαδικασία με βάση την δυναμική διαδικασία εκμάθησης και προσαρμογής των εκμάθησης και προσαρμογής των
κατοίκων μιας περιοχής.κατοίκων μιας περιοχής.
Δυναμική πρόβλεψη εξέλιξης ιού γρίπης μεταξύ Δυναμική πρόβλεψη εξέλιξης ιού γρίπης μεταξύ των κατοίκων μιας περιοχής που μετακινούνται των κατοίκων μιας περιοχής που μετακινούνται από την κατοικία στον τόπο εργασίας, με βάση από την κατοικία στον τόπο εργασίας, με βάση
τον βαθμό έκθεσης και τη συμπεριφορά τον βαθμό έκθεσης και τη συμπεριφορά πρόληψης.πρόληψης.
ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
• Η αναστοχαστική προσέγγιση οδηγεί σε αναπαράσταση διαφορετικών πτυχών της πολύπλοκης πραγματικότητας με βάση
απλούς κανόνες συμπεριφοράς/αλληλεπίδρασης των δρώντων (π.χ., αυτό-οργάνωση, μερική πληροφόρηση) που αποκλίνουν από συμβατικούς κανόνες μαθηματικής ανάλυσης-προσομοίωσης
συστημάτων
• Ανάδυση πολλαπλών δυναμικών και σχέσεων αλληλεξάρτησης σε ένα σύστημα και της (μη-προβλέψιμης) εξέλιξης της κατάστασής
του εκτός του αυστηρού πλαισίου σύγκλισης σε σταθερή κατάσταση ισορροπίας.
• Η πολυπλοκότητα που αναδύεται βοηθάει στην κατανόηση της εξάπλωσης – και τον σχεδιασμό και αξιολόγηση πιθανών σεναρίων
αντιμετώπισης - του ρίσκου (κυρίως σε έκτακτες καταστάσεις – συνθήκες κρίσεων) που εμπεριέχεται σε διάφορους τομείς της
κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας.
Επιστημολογικές εξελίξεις στις κοινωνικές προσομοιώσεις, Χαράλαμπος Τσέκερης & Θεόδωρος Τσέκερης