СХЗГ-ын Стандартчилал, техникийн зохицуулалтын хэлтсийн мэргэжилтэн Д.Даш-Янжмаа

СХЗГ-ын Стандартчилал, техникийн СХЗГ-ын Стандартчилал, техникийн зохицуулалтын хэлтсийн мэргэжилтэн зохицуулалтын хэлтсийн мэргэжилтэн Д.Даш-ЯнжмааД.Даш-Янжмаа

Бялууны төрлийн Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүн. Техникийн бүтээгдэхүүн. Техникийн

ерөнхий шаардлага ерөнхий шаардлага MNS MNS 0464:20100464:2010

1

ХАМРАХ ХҮРЭЭХАМРАХ ХҮРЭЭ

Энэ стандарт нь зориулалтын үйлдвэр, цехэд бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх, савлах, шошголох, шалгаж хүлээн авах, хадгалах, тээвэрлэхэд хамаарна.

2

3.1 Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг дараах байдлаар ангилна. Үүнд:

3.1.1 Хотол бялуу 3.1.2 Бялуу 3.1.3 Ороомог 3.1.4 Сувиллын бялуун бүтээгдэхүүн

АнгилалАнгилал

3

3.2 Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүн нь суурь ба чимэглэлийн хэсгээс бүрдэх бөгөөд суурийн төрлөөр нь дараах байдлаар ангилна. Үүнд:

 3.2.1 цохимол суурьтай 3.2.2 өрмөнцөрөн суурьтай 3.2.3 үелсэн суурьтай 3.2.4 бутармаг суурьтай 3.2.5 үйрмэгэн суурьтай 3.2.6 самран суурьтай 3.2.7 чанамал суурьтай 3.2.8 цэлцэн суурьтай  

АнгилалАнгилал

4

3.4 Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэж буй аргаар нь:

Уламжлалт арга Огцом, гүн хөлдөөх аргаар бэлтгэсэн гэж ангилна.   Огцом гүн хөлдөөх арга нь зөвхөн цэлцэн суурьтай

төрөлд хамаарна.

АнгилалАнгилал

5

хотол бялуу - 500 г, түүнээс дээш жинтэй, цохимол, үелсэн ба өрмөнцөрөн суурьтай, суурийн хэсэг нь хоёр ба түүнээс дээш үеэс тогтсон, олон янзын хэлбэр, хэмжээтэй, дээд гадаргууг гоёмсог чимэглэж хажуу гадаргууг бүрсэн бүтээгдэхүүн.

Бялуу - 500 г хүртэл жинтэй, төрөл бүрийн (3.2-д заасан) суурьтай, гадаргууг бүрж чимэглэсэн, олон янзын хэлбэр дүрс буюу зүсэм байдалтай бүтээгдэхүүн

ТАЙЛБАР: Бүтээгдэхүүний онцлогоос хамаарч 2-3 төрлийн суурийг хослуулан бэлтгэсэн байж болно. Гадаргууг хагас бүрсэн буюу чимэглээгүй байж болно.

  .

Нэр томьёо, тодорхойлолт

6

Ороомог -цохимол суурийн бэлдмэлийг крем (чанамал бусад бэлдмэл)-ээр үелүүлэн, ороож бэлтгэсэн ороомог байдалтай, гадаргууг бүрсэн, чимэглэсэн буюу чимэглээгүй бүтээгдэхүүн. Нэр төрлөөс хамаарч 2 кг хүртэл жинтэй цувимал буюу хэрчим байдалтай байна.

Сувиллын бялуун бүтээгдэхүүн -хэрэглээний шаардлагад нийцүүлэн тослог, чихэрлэг, илчлэгийг бууруулсан буюу сувиллын өвөрмөц чанар бүхий түүхий эд ашиглан үйлдвэрлэсэн бялууны төрлийн бүтээгдэхүүн.

Цохимол суурь -өндөг, гурил бусад түүхий эдийг цохиж

хөвсийрүүлэн жигнэж бэлтгэсэн, жижиг нүхтэй уян харимхай сэвсгэр хагас бэлэн бүтээгдэхүүн

Нэр томьёо, тодорхойлолт

7

Өрмөнцөрөн суурь - өрмөнцөрийн хавтан ба шанзыг үелүүлэн бэлтгэсэн хагас бэлэн бүтээгдэхүүн. Шанзны төрлөөс хамаарч тослог, жимсэн ба бусад төрлийн шанзтай байна.

Үелсэн суурь - тослогтой ихтэй уян харимхай зуурмагаар бэлтгэсэн хавтанг хавчуургаар үе давхарласан хагас бэлэн бүтээгдэхүүн. Хавчуурга нь крем, чанамал бусад бэлдмэл байна.

Бутармаг суурь -элсэн чихэр, тос, өндөг ихтэй налархай зуурмагаар бэлтгэсэн, маш бутрамхай, амархан дэвтэмхий хагас бэлэн бүтээгдэхүүн.

Нэр томНэр томььёо, тодорхойлолтёо, тодорхойлолт

8

Үйрмэгэн суурь - жижиглэж ширхэгийг жигдрүүлсэн бялууны хэрчдэс, үйрмэгээр бэлтгэсэн хагас бэлэн бүтээгдэхүүн

Самран суурь - элсэн чихэр, уураг, самрын агууламж ихтэй, гурил бага агуулсан зуурмагаар бэлтгэсэн, хөвсгөр сийрэгжилттэй жижиг ан цав бүхий барзгардуу гадаргуутай хагас бэлэн бүтээгдэхүүн

Чанамал суурь- өндөг, тос ихтэй, чихэргүй халуун зуурмагийг голд нь хөндий зай үүстэл хөөлгөж жигнэж бэлтгэсэн хагас бэлэн бүтээгдэхүүн.

Нэр томНэр томььёо, тодорхойлолтёо, тодорхойлолт

9

Цэлцэн суурь - нимгэн зүсч бэлтгэсэн 40 %-иас ихгүй цохимол суурийн хэсгийг цэлцэн үүсгэгч бүхий 60%-иас ихгүй шингэн хольцоор үелүүлэн зориулалтын хэвэнд цутгаж, - 20 0С-аас – 25 0С-ийн температурт огцом хөргөн хөлдөөж биежүүлсэн хагас бэлэн бүтээгдэхүүн. Цэлцэн сууринд орж буй түүхий эдээс хамаарч аарцтай, тарагтай, ээдэмтэй, бяслагтай гэх мэт нэр төрөл байна.

Нэр томНэр томььёо, тодорхойлолтёо, тодорхойлолт

10

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд шаардагдах түүхий эд нь Олон улсын болон Монгол улсын стандарт, техникийн норматив баримт бичгийн шаардлагыг хангасан байна.

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд хэрэглэх амтлагч, өнгө, үнэр оруулагч, жигдрүүлэгч, хөвсийрүүлэгч, эмульгатор зэрэг хүнсний нэмэлт нь “Хүнсний нэмэлт MNS CAC 192:2007” стандартын шаардлагыг хангасан байх бөгөөд эрх бүхий байгууллагаас зөвшөөрөл авсан байна

Түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүнд тавих шаардлага

11

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг “Хүнсний эрүүл ахуйн ерөнхий зарчим (олон улсын зөвлөмж) MNS CAC/RCP 1:2003” стандартын дагуу хүнсний эрүүл ахуй, чанарын шаардлагыг хангасан үйлдвэр, цехэд, батлагдсан жор, технологийн зааврын дагуу үйлдвэрлэнэ.

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний нэр төрөл, онцлогоос хамаарч тухайн нэр төрөлд зориулсан байгууллагын стандартыг боловсруулан эрх бүхий байгууллагаар батлуулан мөрдөнө. Байгууллагын стандартад бүтээгдэхүүний төрөл, ангилал, жин хэмжээ, хэлбэр дүрс, суурийн төрөл, үелэлт, чимэглэл, чанарын үзүүлэлт, технологийн онцлог, савлалт, хадгалалт, тээвэрлэлтийн горим зэргийг тусгасан байна. Байгууллагын стандартын шаардлага нь энэхүү стандартын үзүүлэлт, шаардлагын хязгаарт багтсан байна.

Түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүнд тавих шаардлага

12

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний мэдрэхүйн үнэлгээ

13

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний суурийн биет Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний суурийн биет байдалбайдал

№ Суурийн төрөл Шинж чанар

1 Цохимол суурьЖигд жижиг нүх бүхий, уян харимхай зөөлөн сэвсгэр сийрэгжилттэй, чихэрлэг зөөлөн амттай

2 Өрмөнцөрөн суурьӨрмөнцөрийн шанз, хавтангаас тогтсон, нэр төрөлдөө тохирсон үнэр, амттай

3 Үелсэн суурьХавтан ба хавчуургаар олон давхар үе үүсгэж бэлтгэсэн нэр төрөлдөө тохирсон үнэр, амттай

4 Бутармаг ба үйрмэгэн суурьБутрамхай сэвсгэр, амархан дэвтэмхий, нэр төрөлдөө тохирсон чихэрлэг, тосорхог амттай

5 Самран суурь

Жижиг ан цав, хагаралт бүхий барзгардуу бараан гадаргуутай, хөвсгөр бутрамхай, нэр төрөлдөө тохирсон үнэр амттай

6 Чанамал суурьАлтлаг шаргал гадаргуутай, голдоо хөндий зай үүссэн, давсархаг амттай

7 Цэлцэн суурь

Цохимол суурийн нимгэн үе ба цэлцэн хэсгээс тогтсон, зөөлөн сэвсгэр, нэр төрөлдөө тохирсон өнгө, амт, үнэртэй

14

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний чанарыг үнэлэх баллын үнэлгээчанарыг үнэлэх баллын үнэлгээ

д/д Үзүүлэлтийн нэр Үнэлгээ \баллаар\

1 Хэлбэр, хэмжээ 3-4

2 Гадаргуу, гадаад байдал 10-12

3 Үнэр, амт 13-15

4 Биет байдал \зүсэлт\ 4-6

5 Савлалт, шошгололт 2-3

Дүн 32-40

15

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний суурийн физик-химийн үзүүлэлтсуурийн физик-химийн үзүүлэлт

№ Суурийн төрөл*Чийглэг, %-иар, ихгүй

**Тослог, хуурай бодист

шилжүүлэн тооцсон %-иар,

багагүй

*** Ерөнхий чихэрлэг, Хуурай

бодист шилжүүлэн

тооцсон %-иар, багагүй

1Цохимол суурьтай ба ороомог 40 6 10

2

Өрмөнцөрөн суурьтай: - Тослог шанзтай - Жимсэн,бусад шанзтай

10 20 20

15 - 60

3 Үелсэн суурьтай 15 15 15

4Бутармаг ба самран суурьтай 10 10 10

5 Чанамал суурьтай 20 15 -

6 Үйрмэгэн суурьтай 20 10 10

7 Цэлцэн суурь 50 6 2016

Чимэглэлийн кремийн физик-химийн үзүүлэлтЧимэглэлийн кремийн физик-химийн үзүүлэлт

№Кремийн

төрөлЧийглэг, %-иар, ихгүй

Тослог, хуурай бодист

шилжүүлэн тооцсон %-иар,

багагүй

Ерөнхий чихэрлэг, хуурай бодист

шилжүүлэн тооцсон %-иар, багагүй

1Сүүн крем

50 3 8

2

Цөцгийн тосон крем

27 20 20

3Уургийн крем

29 - 68

17

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний нян судлалын үзүүлэлтБялууны төрлийн бүтээгдэхүүний нян судлалын үзүүлэлт

Бялууны нэр төрөл

Нянгийн ерөнхий тоо, 1г-д,

ихгүй

ГБСН колиформ,г-д илрэх

ёсгүй

Staph.аureus, г-д, илрэх ёсгүй

Эмгэг төрөгчсальмонелл,

25 г-д

Хөгц, г-д ихгүй

1. Чимэглэлгүй бүтээгдэхүүн

Төрөл бүрийн суурьтай 1х104 1,0 0,1 илрэх ёсгүй 50

2. Чимэглэлтэй бүтээгдэхүүнЦөцгийн тостой 3х104 0,01 0,01 илрэх ёсгүй 50Тослог 3х104 0,01 0,1 илрэх ёсгүй 100

Аарц, тараг, бяслагтай 5х104 0,01 0,1 илрэх ёсгүй 50

Жимс, жимсгэнэ, чихрийн помад, самар, шоколадтай

1х104 0,01 0,1илрэх ёсгүй

100

Уургийн кремтэй 1х104 0,01 0,01 илрэх ёсгүй 100Чанамал кремтэй 1х104 0,01 0,1 илрэх ёсгүй 100Сүүн кремтэй 1х104 0,01 0,01 илрэх ёсгүй 50

3. Өрмөнцөрөн суурьтайТослог шанзтай 5х103 0,01 - илрэх ёсгүй 50Жимсэн ба бусад 3х104 0,01 - илрэх ёсгүй 100

4. Ороомог Цөцгийн тостой 3х104 0,01 0,1 илрэх ёсгүй 100Жимс, жимсгэнэ, мак, самартай

1х104 0,1 0,1 илрэх ёсгүй 100

5. Сувиллын

Ксилит, бусад нэмэлттэй

5х103 0,1 0,1 илрэх ёсгүй 5018

Пестицидийн үлдэгдлийг түүхий эдийг нийлүүлэх бүрт тодорхойлно. Пестицидийн үлдэгдлийн зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ нь “Хүнсний бүтээгдэхүүн дэх пестицидийн үлдэгдлийн зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ MNS 5868:2008” стандартын шаардлагыг хангасан байна.

Хүнд металлын агууламжийг түүхий эдийг нийлүүлэх бүрт тодорхойлох бөгөөд дээд хэмжээ нь “Хүнсний бүтээгдэхүүн дэх хүнд металлын үлдэгдлийн зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ MNS 4504:2008” стандартын шаардлагын хангасан бахй бөгөөд зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ нь:

Хар тугалга - 0,5 мг/кг Хүнцэл - 0,3 мг/кг/ Кадми - 0,1 мтг/кг Зэс - 15 мг/кг Цайр - 30 мг/кг

Түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүнд тавих Түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүнд тавих шаардлагашаардлага

19

Цацрагийн бохирдлыг түүхий эдийг нийлүүлэх бүрт тодорхойлох бөгөөд зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ нь:

“Стронций – 90” 30 Бк\кг-аас ихгүй

“Цезий – 137” 50 Бк\кг-аас ихгүй байна.

Хор судлал, пестицидийн үзүүлэлтийг түүхий эдийг нийлүүлэх бүрт тодорхойлох бөгөөд зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ нь:

“Афлатоксин В1 0,005 мг\кг

“Дезоксиниваленол” 0,7 мг\кг -аас ихгүй байна

Түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүнд тавих Түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүнд тавих шаардлагашаардлага

20

Савлалт, хаяглалтСавлалт, хаяглалт Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг хэлбэр, хэмжээнд нь

тохирсон “Хүнсний бүтээгдэхүүнийг жижиглэн савлах картон хайрцаг. Техникийн шаардлага MNS 4082:2006” стандартын шаардлага хангасан, нэг удаа ашиглах зориулалтын картон буюу нийлэг хайрцагт ширхэгчлэн савлаж худалдаанд гаргана. Зарим нэр төрлийн бялуу ба ороомгийг хайрцагт 2, түүнээс дээш ширхэгээр савлаж болно.

Хайрцаг нь хүнсний бүтээгдэхүүн савлах зориулалтын материалаар хийсэн, гаднын үнэргүй, цэвэрхэн, битүүмжлэх боломжтой, “Сав баглаа боодлын материалд агуулагдах, хүнсний бүтээгдэхүүнд шилжиж болзошгүй химийн бодисын зөвшөөрөгдөх хэмжээ MNS 5684:2006” стандартын шаардлагыг хангасан байна.

21

Ширхэгчлэн савласан бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний шошгололт нь “Савласан хүнсний бүтээгдэхүүний шошгололтод тавих ерөнхий шаардлага MNS CAC 1:2007” стандарт, шошгон дээрх мэдээлэл нь “Хүнсний бүтээгдэхүүний тухай хэрэглэгчдэд зориулсан мэдээлэл. Ерөнхий шаардлага” MNS 4579:1998 стандартын шаардлагыг тус тус хангасан байна. Үүнд:

үйлдвэрлэгчийн нэр, хаяг; бүтээгдэхүүний нэр төрөл; нэр төрлийн ангилал ; цэвэр жин; орц, найрлагын тухай мэдээлэл; технологийн онцлогийн тухай мэдээлэл; хүнсний нэмэлтийн дугаар, тэмдэглэгээ; үйлдвэрлэсэн сар, өдөр, цаг;

хадгалах нөхцөл, хадгалах хугацаа.

Савлалт, хаяглалтСавлалт, хаяглалт

22

Шошгын мэдээлэлд доор дурьдсан зүйлсийг заавал үзүүлнэ. Үүнд:

Технологийн онцлогийн тухай мэдээлэлд уламжлалт арга, гүн хөлдөөх арга зэрэг тухайн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд ашигласан аргыг заавал бичсэн байна.

Үйлдвэрлэлийн аль ч үе шатанд хэрэглэснээс үл хамааран хэрэглэсэн хүнсний нэмэлтийн нэр, олон улсын дугаар, кодыг заавал бичсэн байна.

Тухайн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэн бэлэн болгосон өдөр, цагийг заавал тэмдэглэсэн байна.

Огцом, гүн хөлдөөх арга ашиглаж буй тохиолдолд тухайн бүтээгдэхүүнийг хөлдөөлтөөс гаргасан өдөр, цагийг тэмдэглэсэн байна.

Савлалт, хаяглалтСавлалт, хаяглалт

23

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүний цэвэр жингийн хэлбэлзэл доор дурьдсан хэмжээнд байна. Үүнд:

100 г хүртэл жинтэйд ± 7,0 %

100 - 250 г жинтэйд ± 5,0 %

250 - 500 г жинтэйд ± 2,5 %

500 г хүртэл жинтэйд ± 3,0 %

500 – 1000 г жинтэйд ± 1,5 %

1000 г-аас дээш жинтэйд ± 1,0 %

6500 г-аас доош жинтэй бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг хэд хэдэн ширхэгээр нь эргэлтийн тэвш, дэлгэц, сагсанд эгнүүлэн өрж дарагдаж шахагдахааргүй, холхиж хөдлөхгүйгээр тохируулан савлана. Тэвш, дэлгэц, сагс нь битүүмжлэх зориулалтын тагтай байна. Тэвш, дэлгэц, сагсыг цэвэрлэж ариутган зориулалтын цаасаар доторлосон байна.

Савлалт, хаяглалтСавлалт, хаяглалт

24

Бүтээгдэхүүнийг бөөнөөр савласан тохиодолд сав боодол бүрт дараах мэдээлэл бүхий шошго дагалдуулна. Үүнд:

үйлдвэрлэгчийн нэр, хаяг; бүтээгдэхүүний нэр; нэр төрлийн ангилал; тоо, ширхэг; цэвэр, бохир жин; үйлдвэрлэсэн сар, өдөр, цаг; хүнсний нэмэлтийн дугаар, тэмдэглэгээ; хадгалах нөхцөл, хадгалах хугацаа; ээлж, чанар шалгагчийн дугаар; “Хүчтэй доргиож болохгүй”, “Хазайлгаж болохгүй” анхааруулга.

  Энд шошгын заавал үзүүлэх мэдээллийн тодотгол анхааруулга мөн

хамаарна.

Савлалт, хаяглалтСавлалт, хаяглалт

25

Хадгалалт, тээвэрлэлтХадгалалт, тээвэрлэлт

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг зөвхөн хадгалах. худалдан борлуулах онцгой нөхцөл, шаардлагыг бүрэн хангасан худалдааны цэгт нийлүүлнэ.

26

Хадгалатын онцгой нөхцөл шаарддаг түүхий эд болон бэлэн бүтээгдэхүүнийг тээвэрлэх тээврийн хэрэгсэл нь термограммтай байна.

Савласан бүтээгдэхүүнийг зориулалтын хөргүүртэй, битүүмжлэл сайтай тээврийн хэрэгслээр, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлагыг бүрэн хангасан нөхцөлд тээвэрлэнэ.

Хадгалалт, тээвэрлэлтХадгалалт, тээвэрлэлт

27

Бялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг хадгалах горимБялууны төрлийн бүтээгдэхүүнийг хадгалах горим

№ Бүтээгдэхүүний ялгах онцлог Хадгалах нөхцөлХадгалах хугацаа

1 Цөцгийн кремтэй 00 - оос +6 0 С температуртай хөргүүр,

хөргөгчид24 цаг2 Шинэ жимс, жимсгэнэтэй

3 Цэлцэн суурьтай

4Жимс жимсгэнэ, ногооны нухаш, чанамал,цэлцэнтэй

00 - оос +6 0 С температуртай хөргүүр,

хөргөгчид48 цаг

5 Сүүн кремтэй

6 Уургийн кремтэй

7 Шоколадтай

8Өрмөнцөрөн суурьтай, кремээр чимэглээгүй нэр төрөл

+20 0С-с ихгүй температуртай, 75 %-

иас ихгүй агаарын харьцангуй чийглэгтэй

агуулахад нарны гэрлийн шууд тусгалаас

хамгаалж хадгална.

2 сар

28

www.estandard.mn

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛААБАЯРЛАЛАА..

29