เรื่อง อาหาร

เรื่��อง อาหารื่

ครื่�พรื่เพ ญ อ�นต๊�ะ

หน�วยการื่เรื่�ยนรื่��ที่�� 1

อาหารื่ ค�อ สิ่��งที่��รื่�บปรื่ะที่านได้�ไม่�เป"นพ�ษและก�อให�เก�ด้ปรื่ะโยชน)ต๊�อรื่�างกาย ช�วยให�รื่�างกายเจรื่�ญเต๊�บโต๊แข็ งแรื่งต๊�านที่านโรื่ค

อาหารื่ก�บการื่ด้,ารื่งช�ว�ต๊

สิ่ารื่อาหารื่ ค�อ สิ่ารื่เคม่�ที่��เป"นสิ่�วนปรื่ะกอบข็องอาหารื่เป"นสิ่��งที่��ก�นเข็�าไปแล�วม่�ปรื่ะโยชน)ต๊�อรื่�างกายใช�เผาผลาญเป"นพล�งงาน ใช�ในการื่เจรื่�ญเต๊�บโต๊และซ่�อม่แซ่ม่สิ่�วนที่��สิ่/กหรื่อและใช�ในก�จกรื่รื่ม่ต๊�างๆข็องสิ่��งม่�ช�ว�ต๊ ม่� 6 ชน�ด้ ค�อ คารื่)โบโฮเด้รื่ต๊ โปรื่ต๊�น ไข็ม่�น แรื่�ธาต๊3 และน,4า

สิ่ารื่อาหารื่ที่�4ง 6 ชน�ด้ 1.คารื่)โบไฮเด้รื่ต๊ ได้�แก่� อาหารประเภท

แป�งและน้ำ��าตาล ซึ่��งส่�วน้ำใหญ่�ได้�มาจาก่พื"ช เช�น้ำ ข้�าว เผื"อก่ ม&น้ำ และอ�อย

2.โปรื่ต๊�น ได้�แก่� เน้ำ"�อ ไข้� น้ำม และถั่&�ว3.ไข็ม่�น ได้�แก่� ไข้ม&น้ำและน้ำ��าม&น้ำ แหล�งท)�มา

ท&�งจาก่ส่&ตว*และพื"ช4.ว�ต๊าม่�น ได้�แก่� ผื&ก่ และผืลไม�5.แรื่�ธาต๊3 ได้�แก่� ผื&ก่ และผืลไม�6.น,4า ได้�แก่� น้ำ��าเปล�า และน้ำ��าแร�

สิ่ารื่อาหารื่แบ�งออกเป"น 2 ปรื่ะเภที่ ค�อ สิ่ารื่อาหารื่ที่��ให�พล�งงานแก�รื่�างกายและสิ่ารื่อาหารื่ที่��ไม่�ให�พล�งงานแก�รื่�างกาย1.สิ่ารื่อาหารื่ที่��ให�พล�งงานแก�รื่�างกาย ค�อ คารื่)โบไฮเด้รื่ต๊ โปรื่ต๊�น และไข็ม่�น2. สิ่ารื่อาหารื่ที่��ไม่�ให�พล�งงานแก�รื่�างกาย ค�อ ว�ต๊าม่�น แรื่�ธาต๊3 และน,4า

คารื่)โบไฮเด้รื่ต๊-พบในแป6งและน,4าต๊าล-เม่��อย�อยแล�วได้�โม่เลก3ลที่��เล กที่��สิ่3ด้ ค�อ

กล�โคสิ่-ให�พล�งงาน 4 kcal/g-ถ้�ารื่�างกายได้�รื่�บในปรื่�ม่าณม่าก

คารื่)โบไฮเด้รื่ต๊จะเปล��ยนเป"นไข็ม่�นและสิ่ะสิ่ม่ไว�

-

สิ่ารื่อาหารื่ที่��ให�พล�งงานแก�รื่�างกาย

-เป"นแหล�งพล�งงานซ่/�งสิ่ะสิ่ม่ไว�ที่��กล�าม่เน�4อและต๊�บที่�4งแป6งและไกลโคเจนจะถ้�กเปล��ยนเป"นกล�โคสิ่เพ��อใช�เผาผลาญพล�งงานในยาม่ที่��เรื่าต๊�องการื่-ปรื่�ม่าณคารื่)โบไฮเด้รื่ต๊ที่��รื่�างกายควรื่ได้�รื่�บข็/4นอย��ก�บการื่ใช�พล�งงานข็องแต๊�ละบ3คคล กล�าวค�อพล�งงาน 50-60% ได้�ม่าจากคารื่)โบไฮเด้รื่ต๊

-ปรื่ะโยชน)ข็องคารื่)โบไฮเด้รื่ต๊1.ให�พล�งงานแก�รื่�างกาย2.ช�วยที่,าให�ไข็ม่�นเผาผลาญได้�สิ่ม่บ�รื่ณ)3.เก บสิ่ะสิ่ม่ไว�ในรื่�างกาย เพ��อน,าไปใช�

เวลาข็าด้แคลน

-ผลข็องการื่ข็าด้คารื่)โบไฮเด้รื่ต๊ จะที่,าให�รื่��สิ่/กอ�อนเพล�ย ต๊าลาย

โปรื่ต๊�น- พบในกล3�ม่ เน�4อสิ่�ต๊ว) นม่ ไข็� ถ้��ว- เม่��อย�อยแล�วได้�กรื่ด้อะม่�โน- ให�พล�งงาน 4 kcal/g- รื่�างกายเปล��ยนโปรื่ต๊�นเป"นคารื่)โบไฮเด้รื่ต๊

และไข็ม่�น

-กรื่ด้อะม่�โนม่�อย�� 8 ชน�ด้ที่��รื่�างกายสิ่�งเครื่าะห)ข็/4นเองไม่�ได้� และจ,าเป"นต๊�องได้�รื่�บจากอาหารื่เรื่�ยกว�า กรื่ด้อะม่�โนจ,าเป"น

-ปรื่�ม่าณข็องโปรื่ต๊�นที่��รื่�างกายควรื่ได้�รื่�บเด้ ก ปรื่�ม่าณ 2 กรื่�ม่ ต๊�อน,4า

หน�กต๊�ว 1 ก�โลกรื่�ม่ ผ��ใหญ� ปรื่�ม่าณ 1 กรื่�ม่ ต๊�อน,4าหน�กต๊�ว 1 ก�โลกรื่�ม่

-ปรื่ะโยชน)ข็องโปรื่ต๊�น1.ที่,าให�รื่�างกายเจรื่�ญเต๊�บโต๊

ซ่�อม่แซ่ม่สิ่�วนที่��สิ่/กหรื่อ2.เป"นองค)ปรื่ะกอบข็องสิ่ารื่ะสิ่,าค�ญ

ต๊�างๆในการื่สิ่รื่�างเอนไซ่ม่) ฮอรื่)โม่นและสิ่ารื่ภ�ม่�ค3�ม่ก�น-ผลข็องการื่ข็าด้โปรื่ต๊�นเด้ ก ถ้�าหากข็าด้โปรื่ต๊�นอย�างม่ากจะที่,าให�เก�ด้โรื่คคะวาซ่�ออรื่)กอรื่)(kwashiokor) ม่�อาการื่อ�อนเพล�ย บวม่ ต๊�บโต๊ ผ��ใหญ� ซ่�บผอม่ ไม่�ม่�เรื่��ยวแรื่ง ฟื้:4 นจากโรื่คได้�ช�า

ไข็ม่�น- พืบใน้ำน้ำ��าม&น้ำจาก่พื"ชและส่&ตว*- ไข้ม&น้ำม) 2 ประเภทคื"อ ไข้ม&น้ำธรรมด้า ได้�แก่�

ไข้ม&น้ำส่&ตว*และน้ำ��าม&น้ำพื"ช และไข้ม&น้ำพื.เศษ เช�น้ำ ไข้�แด้ง

- เม"�อย�อยแล�วได้�ก่รด้ไข้ม&น้ำก่&บก่ล)เซึ่อรอล- ให�พืล&งงาน้ำ 9 kcal/g- ช�วยละลายว.ตาม.น้ำ A D E และ K

-คือเลส่เตอรอล เป1น้ำไข้ม&น้ำพื.เศษท)�ต&บส่ร�างข้��น้ำได้�เพื"�อน้ำ�าไปใช�ประโยชน้ำ*ใน้ำร�างก่าย แต�คืวรหล)ก่เล)�ยงอาหารท)�ม)คือเลส่เตอรอลส่3ง เน้ำ"�องจาก่จะท�าให�ไปส่ะส่มอย3�ตามหลอด้เล"อด้ เป1น้ำส่าเหต4ให�เก่.ด้โรคืหลอด้เล"อด้ต)บต&น้ำ

-ถั่�าร&บประทาน้ำไข้ม&น้ำใน้ำปร.มาณมาก่จะท�าให�เก่.ด้โรคือ�วน้ำและคืวามด้&น้ำโลห.ตส่3งได้�

-ประโยชน้ำ*ข้องไข้ม&น้ำ1.เป1น้ำแหล�งพืล&งงาน้ำข้องร�างก่าย2.ไข้ม&น้ำท)�ส่ะส่มไว�ใต�ผื.วหน้ำ&งเป1น้ำฉน้ำวน้ำ

ป�องก่&น้ำคืวามร�อน้ำไม�ให�ส่3ญ่เส่)ยออก่จาก่ร�างก่าย

3.เป1น้ำส่�วน้ำประก่อบข้องเซึ่ลล*ประส่าทเย"�อห4�มเซึ่ลล*-ผืลข้องก่ารข้าด้ไข้ม&น้ำ

1.ผื.วหน้ำ&งแห�งแตก่เป1น้ำแผืล และเป1น้ำโรคืผื.วหน้ำ&งได้�ง�าย

2.ท�าให�อาหารไม�อย3�ท�อง คื"อ ห.วง�าย

ว.ธ)ทด้ส่อบอาหาร

ทด้ส่อบโปรต)น้ำ

การื่ที่ด้สิ่อบอาหารื่

หยด้ส่ารละลายคือปเปอร*(II)ซึ่&ลเฟต 5 หยด้และส่ารละลายโซึ่เด้)ยมไฮด้รอก่ไซึ่ด้* 10หยด้

ทด้ส่อบคืาร*โบไฮเด้รต

ก่ล4�มแป�งทด้ส่อบด้�วยส่ารละลายไอโอด้)น้ำก่ล4�มน้ำ��าตาลโมเลก่4ลเด้)�ยว

ทด้ส่อบด้�วยส่ารละลายเบเน้ำด้.ก่ซึ่*

ทด้ส่อบไข้ม&น้ำน้ำ�าไปถั่3ก่&บก่ระด้าษ

ก่ระด้าษโปร�งแส่ง

ได้�ส่ารละลายส่)ม�วงเข้�มได้�ตะก่อน้ำส่)แด้งอ.ฐ

ได้�ส่ารละลายส่)ม�วง

น้ำ�าไปต�ม 2 น้ำาท)

การื่ที่ด้สิ่อบอาหารื่

คารื่)โบไฮเด้รื่ต๊โปรื่ต๊�น

ไข็ม่�น

กล3�ม่แป6ง

ทด้ส่อบด้�วยส่ารละลายไอโอด้)น้ำ

ได้�ส่ารละลายส่)ม�วงเข้�ม

ที่ด้สิ่อบคารื่)โบไฮเด้รื่ต๊

ก่ล4�มน้ำ��าตาลโมเลก่4ลเด้)�ยวที่ด้สิ่อบด้�วยสิ่ารื่ละลายเบเนด้�กซ่)

ได้�ตะก่อน้ำส่)แด้งอ.ฐ

น้ำ�าไปต�ม 2 น้ำาท)

และส่ารละลายโซึ่เด้)ยมไฮด้รอก่ไซึ่ด้* 10หยด้

ได้�ส่ารละลายส่)ม�วง

ที่ด้สิ่อบโปรื่ต๊�น

หยด้ส่ารละลายคือปเปอร*(II)ซึ่&ลเฟต 5 หยด้

ทด้ส่อบไข้ม&น้ำน้ำ�าไปถั่3ก่&บก่ระด้าษ

ก่ระด้าษโปร�งแส่ง

เรื่��อง สิ่ารื่อาหารื่ไม่�ให�พล�งงาน

ครื่�พรื่เพ ญ อ�นต๊�ะ

ว�ต๊าม่�นร�างก่ายต�องก่ารว.ตาม.น้ำใน้ำปร.มาณน้ำ�อยมาก่ แต�ม)

คืวามจ�าเป1น้ำต�องได้�ร&บ เพืราะม)บทบาทใน้ำก่ารคืวบคื4มปฏิ.ก่.ร.ยาเคืม)ต�างๆใน้ำร�างก่าย ซึ่��งจะช�วยให�เซึ่ลล*ต�างๆใน้ำร�างก่ายส่ามารถั่เจร.ญ่เต.บโต และท�าหน้ำ�าท)�ได้�อย�างเป1น้ำปก่ต.

ว.ตาม.น้ำแบ�งออก่เป1น้ำ 2 ประเภท คื"อ-ว.ตาม.น้ำไม�ละลายใน้ำน้ำ��าหร"อว.ตาม.น้ำละลายใน้ำไข้ม&น้ำ ได้�แก่�

ว.ตาม.น้ำ A D E และ K

-ว.ตาม.น้ำละลายใน้ำน้ำ��าได้�แก่� ว.ตาม.น้ำB ชน้ำ.ด้ต�างๆ และว.ตาม.น้ำC

ผืลก่ารข้าด้ ว�ต๊าม่�น

ว�ต๊าม่�น A พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ ไข้� ผื&ก่ ผืลไม�

ช�วยบ�าร4งส่ายตาและผื.วหน้ำ&งช�วยส่ร�างเคืล"อบฟ<น้ำ

จะท�าให�เด้=ก่ไม�เจร.ญ่เต.บโต ผื3�ใหญ่�ตามองไม�เห=น้ำใน้ำท)�ส่ล&ว ตาอ&ก่เส่บ

ว�ต๊าม่�น Dพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่น้ำมแปรร3ป ปลา ไข้� ต&บส่ร�างโด้ยเซึ่ลล*ผื.วหน้ำ&งเม"�อถั่3ก่แส่งแด้ด้

ว�ต๊าม่�นละลายในไข็ม่�น

ช�วยใน้ำก่ารด้3ด้ซึ่�มแคืลเซึ่)ยม ฟอส่ฟอร&ส่ช�วยร&ก่ษาก่ระด้3ก่และฟ<น้ำ

จะท�าให�เก่.ด้โรคืก่ระด้3ก่อ�อน้ำและฟ<น้ำผื4

ปรื่ะโยชน)

ว�ต๊าม่�น Eพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ เมล=ด้ข้�าว ถั่&�ว ผื&ก่ใบเข้)ยว ธ&ญ่พื"ช

ช�วยร&ก่ษาเซึ่ลล*เม=ด้เล"อด้แด้งป�องก่&น้ำก่ารเป1น้ำหม&น้ำและแท�งล3ก่ช�วยส่ร�างเอน้ำไซึ่ม*หลายชน้ำ.ด้

จะท�าให�เป1น้ำหม&น้ำ ก่ล�ามเน้ำ"�อล)บ โลห.ตจาง เน้ำ"�องจาก่เม=ด้เล"อด้แด้งแตก่

ว�ต๊าม่�น Kพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ต&บ น้ำม ผื&ก่ใบเข้)ยวหร"อเหล"องส่ร�างโด้ยก่ารส่&งเคืราะห*แส่งข้องแบคืท)เร)ยใน้ำล�าไส่�

ช�วยให�เล"อด้แข้=งต&ว จะท�าให�ม)อาก่ารเล"อด้ออก่ง�ายไม�แข้=งต&ว

ผืลก่ารข้าด้ ว�ต๊าม่�น ปรื่ะโยชน)

ว�ต๊าม่�นละลายในน,4าว�ต๊าม่�น

ปรื่ะโยชน)ผลจากการื่ข็าด้

ว�ต๊าม่�น B1

พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่เน้ำ"�อส่&ตว* ข้�าวซึ่�อมม"อ ถั่&�ว เห=ด้

บ�าร4งประส่าทและห&วใจช�วยย�อยคืาร*โบไฮเด้รต

จะท�าให�ม)อาก่ารเหน้ำ=บชา อ�อน้ำเพืล)ย เบ"�ออาหาร หง4ด้หง.ด้

ว�ต๊าม่�น B2

พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ผื&ก่ยอด้อ�อน้ำ เน้ำยแข้=ง ต&บ ไข้�

ช�วยให�ก่ารเจร.ญ่เต.บโตเป1น้ำไปตามปก่ต.บ�าร4งผื.วหน้ำ&ง ล.�น้ำ ตา

จะท�าให�เก่.ด้โรคืปาก่น้ำก่ก่ระจอก่ผื.วหน้ำ&งอ&ก่เส่บ แห�ง แตก่ และปวด้ศ)รษะ

ว�ต๊าม่�น B6

พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่เน้ำ"�อส่&ตว* ข้�าวโพืด้ ม&น้ำฝร&�ง ต&บ

ช�วยร&ก่ษาส่4ข้ภาพืเหง"อก่และฟ<น้ำช�วยร&ก่ษาเส่�น้ำเล"อด้และเม=ด้เล"อด้แด้งช�วยใน้ำก่ารท�างาน้ำข้องระบบย�อย

จะท�าให�ม)อาก่ารบวม เบ"�ออาหารประส่าทเส่"�อม เป1น้ำโรคืโลห.ตจาง ผื.วหน้ำ&งแห�ง

ว�ต๊าม่�น ปรื่ะโยชน) ผลจากการื่ข็าด้

ว�ต๊าม่�น B12

พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ต&บ เน้ำย เน้ำ"�อปลา หอย ก่ะป?

ช�วยร&ก่ษาส่4ข้ภาพืข้องระบบประส่าทจ�าเป1น้ำต�อก่ารส่ร�างเซึ่ลล*เม=ด้เล"อด้แด้งป�องก่&น้ำโรคืโลห.ตจาง

จะท�าให�เป1น้ำโรคืโลห.ตจาง ประส่าทเส่"�อม

ว�ต๊าม่�น Cพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ผืลไม� ผื&ก่ใบเข้)ยว

ต�าน้ำทาน้ำก่ารต.ด้เช"�อป�องก่&น้ำเล"อด้ออก่ตามไรฟ<น้ำช�วยใน้ำก่ารด้3ด้ซึ่�อมอาหารอ"�น้ำภายใน้ำร�างก่ายช�วยใน้ำก่ารต�อก่ระด้3ก่ร&ก่ษาบาด้แผืลจ�าเป1น้ำต�อก่ารส่ร�างเน้ำ"�อเย"�อเก่)�ยวพื&น้ำช�วยท�าให�ผืน้ำ&งหลอด้เล"อด้แข้=งไม�เปราะหร"อแตก่ง�าย

จะท�าให�เป1น้ำโรคืล&ก่ป?ด้ล&ก่เป?ด้ เหง"อก่บวม ก่ระด้3ก่อ�อน้ำ เป1น้ำหว&ด้ง�าย

ว.ธ)ทด้ส่อบว.ตาม.น้ำซึ่) โด้ยหยด้ว.ตาม.น้ำซึ่)และน้ำ��าผืลไม�จน้ำก่ระท&�งส่ารส่)ละลายส่)น้ำ��าเง.น้ำคื�อยๆจางไปจน้ำเปล)�ยน้ำเป1น้ำส่ารละลายไม�ม)ส่) แล�วเปร)ยบเท)ยบก่&บจ�าน้ำวน้ำหยด้ข้องส่ารละลายว.ตาม.น้ำซึ่)และน้ำ��าผืลไม�

การื่ที่ด้สิ่อบว�ต๊าม่�น C

การื่ที่ด้สิ่อบว�ต๊าม่�น Cหยด้ส่ารละลายไอโอด้)น้ำ หยด้ส่ารละลายไอโอด้)น้ำ

น้ำ��าแป�งส่4ก่ น้ำ��าแป�งส่4ก่

หยด้ส่ารละลายว.ตาม.น้ำซึ่) 0.001%

หยด้น้ำ��าผืลไม�ท)�ต�องก่ารทด้ส่อบ

หลอด้ท)� 1 หลอด้ท)� 2

หลอด้ท)� 1 หลอด้ท)� 2

ได้�ส่ารละลายส่)น้ำ��าเง.น้ำ

ทด้ส่อบว.ตาม.น้ำซึ่)

ได้�ส่ารละลายส่)น้ำ��าเง.น้ำ

ทด้ส่อบว.ตาม.น้ำซึ่)

ร�างก่ายต�องก่ารใช�แร�ธาต4ใน้ำปร.มาณน้ำ�อย แต�แร�ธาต4ก่=ม)คืวามจ�าเป1น้ำต�อร�างก่าย แร�ธาต4เป1น้ำส่ารอาหารท)�ไม�ได้�ส่ร�างจาก่ส่.�งม)ช)ว.ต แต�เป1น้ำส่ารท)�พื"ชด้3ด้ซึ่�มข้��น้ำ มาจาก่ด้.น้ำผื�าน้ำทางราก่ เราจ�งได้�แร�ธาต4ต�างๆจาก่ก่ารร&บประทาน้ำผื&ก่ และผืลไม� ด้&งน้ำ&�น้ำใน้ำแต�ละว&น้ำเราคืวรร&บประทาน้ำอาหารหลายๆชน้ำ.ด้ เพื"�อให�ร�างก่ายได้�ร&บแร�ธาต4ท)�จ�าเป1น้ำคืรบถั่�วน้ำ

แรื่�ธาต๊3

ร�างก่ายม)ส่�วน้ำประก่อบข้องธาต4อย3�แล�ว คื"อ ออก่ซึ่.เจน้ำ คืาร*บอน้ำได้ออก่ไซึ่ด้* ไฮโด้รเจน้ำ และไน้ำโตรเจน้ำ ซึ่��งธาต4ท&�ง 4 ได้�ร&บจาก่ส่ารอาหาร คื"อ คืาร*โบไฮเด้รต โปรต)น้ำ และไข้ม&น้ำ น้ำอก่จาก่ธาต4ท&�ง 4 ท)�เป1น้ำส่�วน้ำประก่อบข้องร�างก่ายธาต4อ"�น้ำๆ ท)�ม)ปร.มาณน้ำ�อยก่ว�า เรื่�ยกว�า แรื่�ธาต๊3 ได้�แก่� แคืลเซึ่)ยม ฟอส่ฟอร&ส่ โพืแทส่เซึ่)ยม โซึ่เด้)ยม แมก่น้ำ)เซึ่)ยม เหล=ก่ ไอโอด้)น้ำ คืลอร)น้ำ ฟล3ออร)น้ำ ฯลฯ

แรื่�ธาต๊3 ปรื่ะโยชน) ผลจากการื่ข็าด้

แรื่�ธาต๊3ที่��เป"นต๊�อรื่�างกาย

แคลเซ่�ยม่พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่น้ำม เต�าห3� เน้ำย ผื&ก่ใบเข้)ยว

เป1น้ำส่�วน้ำประก่อบข้องก่ระด้3ก่และฟ<น้ำช�วยใน้ำก่ารท�างาน้ำข้องห&วใจ ก่ล�ามเน้ำ"�อ และประส่าทช�วยใน้ำก่ารแข้=งต&วข้องเล"อด้

จะท�าให�เป1น้ำโรคืก่ระด้3ก่อ�อน้ำเล"อด้แข้=งต&วได้�ช�า ระบบท�างาน้ำข้องห&วใจไม�ปก่ต.

ฟื้อสิ่ฟื้อรื่�สิ่พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่เน้ำ"�อส่&ตว* ไข้� น้ำม ต&บ

ช�วยใน้ำก่ารส่ร�างก่ระด้3ก่และฟ<น้ำช�วยส่ร�างเซึ่ลล*ส่มองและประส่าทช�วยใน้ำก่ารด้3ด้ซึ่�มคืาร*โบไฮเด้รต

จะท�าให�เก่.ด้โรคืก่ระด้3ก่อ�อน้ำก่ารย"ด้ และหด้ต&วข้องก่ล�ามเน้ำ"�อไม�ด้)

แรื่�ธาต๊3 ปรื่ะโยชน) ผลจากการื่ข็าด้

โพืแทส่เซึ่)ยมพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ปลา ผื&ก่ ผืลไม� น้ำม

ช�วยร&ก่ษาส่มด้4ลข้องน้ำ��าใน้ำร�างก่ายจ�าเป1น้ำต�อก่ารท�างาน้ำข้องก่ล�ามเน้ำ"�อและประส่าท

จะท�าให�ก่ล�ามเน้ำ"�ออ�อน้ำแรง

โซ่เด้�ยม่พืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่เก่ล"อแก่ง อาหารทะเล เน้ำ"�อปลา

ช�วยร&ก่ษาส่มด้4ลข้องน้ำ��าใน้ำร�างก่ายเป1น้ำส่�วน้ำประก่อบข้องน้ำ��าย�อยช�วยให�ระบบประส่าทท�างาน้ำได้�ปก่ต.

จะท�าให�เก่.ด้อาก่ารเบ"�ออาหาร เป1น้ำตะคืร.ว

แรื่�ธาต๊3 ปรื่ะโยชน) ผลจากการื่ข็าด้

แมก่น้ำ)เซึ่)ยมพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่เน้ำ"�อว&ว ธ&ญ่พื"ช ผื&ก่ ถั่&�ว น้ำม

จ�าเป1น้ำต�อก่ารท�างาน้ำข้องก่ล�ามเน้ำ"�อและประส่าทเป1น้ำส่�วน้ำประก่อบข้องก่ระด้3ก่และฟ<น้ำช�วยก่ระต4�น้ำให�เอน้ำไซึ่ม*ท�างาน้ำ

จะท�าให�เก่.ด้อาก่ารช&ก่ เก่.ด้คืวามผื.ด้ปก่ต.ข้องระบบประส่าทและก่ล�ามเน้ำ"�อ

เหล กพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ต&บ ไข้�แด้ง ผืลไม�ตาก่แห�ง

เป1น้ำส่�วน้ำประก่อบข้องเฮลโมโก่ลบ.น้ำใน้ำเม=ด้เล"อด้แด้งช�วยใน้ำก่ารส่ร�างเม=ด้เล"อด้แด้ง

จะท�าให�เป1น้ำโรคืโลห.ตจาง อ�อน้ำเพืล)ย

แรื่�ธาต๊3 ปรื่ะโยชน) ผลจากการื่ข็าด้ ไอโอด้�นพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่อาหารทะเล เก่ล"อผืส่มไอโอด้)น้ำ ปลา

ช�วยใน้ำก่ารเจร.ญ่เต.บโตเป1น้ำส่�วน้ำประก่อบส่�าคื&ญ่ข้องฮอร*โมน้ำ ซึ่��งช�วยใน้ำก่ารปลด้ปล�อยพืล&งงาน้ำ

จะท�าให�เก่.ด้โรคืคือพือก่ แคืระแก่ร=น้ำ เช"�องช�าท&�งคืวามคื.ด้และอาก่&ปก่ร.ยา

คลอรื่�นพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่เก่ล"อแก่ง ซึ่อส่ถั่&�วเหล"อง

ช�วยร&ก่ษาส่มด้4ลข้องน้ำ��าใน้ำร�างก่ายช�วยย�อยอาหาร

จะท�าให�ก่ารถั่�ายไม�ปก่ต.

ฟื้ล�ออรื่�นพืบใน้ำอาหารจ�าพืวก่ชา ปลา อาหารทะเล

ช�วยส่ร�างก่ระด้3ก่และฟ<น้ำป�องก่&น้ำฟ<น้ำผื4

จะท�าให�ฟ<น้ำผื4ง�าย

น้ำ��าน้ำ��าเป1น้ำส่ารอาหารท)�ม)คืวามจ�าเป1น้ำต�อร�างก่าย

อย�างมาก่ เน้ำ"�องจาก่เป1น้ำส่�วน้ำประก่อบข้องเซึ่ลล*ท4ก่เซึ่ลล*ใน้ำร�างก่าย ใน้ำร�างก่ายข้องคืน้ำเราม)น้ำ��าเป1น้ำองคื*ประก่อบร�อยละ 50-70% ข้องน้ำ��าหน้ำ&ก่ต&ว โด้ยท&�วไปเพืศชายม)มาก่ก่ว�าเพืศหญ่.ง

ความ่สิ่,าค�ญข็องน,4าต๊�อรื่�างกาย1.ช�วยคืวบคื4มอ4ณหภ3ม.ข้องร�างก่าย2.ช�วยท�าละลายส่ารต�างๆท)�ม)คืวาม

ส่�าคื&ญ่ต�อร�างก่าย เช�น้ำ เก่ล"อแร� น้ำ��าตาล โปรต)น้ำ และว.ตาม.น้ำ

3.ช�วยใน้ำก่ารย�อยอาหาร ก่�าจ&ด้ข้องเส่)ยออก่ทางเหง"�อ และป<ส่ส่าวะ

4. ช�วยใน้ำก่ารเก่.ด้ปฏิ.ก่.ร.ยาเคืม)ใน้ำร�างก่าย

5.ป�องก่&น้ำก่ารเส่)ยด้ส่)ข้องอว&ยวะใน้ำร�างก่าย

6.ใน้ำภาวะปก่ต.คืวรด้"�มน้ำ��าให�ได้�ว&น้ำละ 2 ล.ตร

พ�รื่ะม่�ด้อาหารื่

ฐาน้ำพื)ระม.ด้เป1น้ำอาหารพืวก่คืาร*โบไฮเด้รต ได้�แก่� ข้�าว แป�ง ข้น้ำมป<ง 6-11 หน้ำ�วยบร.โภคื

พื"ชผื&ก่ต�างๆ 3-5 หน้ำ�วยบร.โภคื ร�างก่ายต�องก่ารปร.มาณมาก่รองจาก่คืาร*โบไฮเด้รต

ผืลไม�ต�างๆ 2-4 หน้ำ�วยบร.โภคื

น้ำม โยเก่.ร*ต เน้ำยแข้=ง 2-3 หน้ำ�วยบร.โภคื

ยอด้พื)ระม.ด้เป1น้ำอาหารพืวก่ไข้ม&น้ำได้�แก่� น้ำ��าม&น้ำ ข้องหวาน้ำต�างๆซึ่��งคืวรบร.โภคืใน้ำปร.มาณน้ำ�อย

เน้ำ"�อส่&ตว* ปลาถั่&�ว ไข้� 2-3 หน้ำ�วยบร.โภคื

ที่3พโภชนาการื่

ที่3พโภชนาการื่ คื"อ ภาวะโภชน้ำาก่ารท)�ไม�ด้)ซึ่��งแบ�งเป1น้ำ 2 ประเภทด้�วยก่&น้ำคื"อภาวะข้าด้ส่ารอาหาร และภาวะโภชน้ำาก่ารเก่.น้ำ ด้&งน้ำ)�

1)ภาวะข็าด้สิ่ารื่อาหารื่ หมายถั่�ง ภาวะท)�เก่.ด้จาก่ก่ารบร.โภคือาหารหร"อส่ารอาหารท)�ไม�ได้�ส่&ด้ส่�วน้ำปร.มาณหร"อหลาก่หลายเพื)ยงพือก่&บคืวามต�องก่ารข้องร�างก่ายซึ่��งม)ผืลท�าให�ร�างก่ายม)ส่4ข้ภาพืไม�แข้=งแรง อาจก่�อให�เก่.ด้โรคืต�างๆได้�ง�าย

2)ภาวะโภชนาการื่เก�น หมายถั่�ง ภาวะท)�เก่.ด้จาก่ก่ารบร.โภคือาหารหร"อส่ารอาหารท)�เก่.น้ำต�อคืวามต�องก่ารข้องร�างก่าย เช�น้ำ บร.โภคือาหารท)�ให�พืล&งงาน้ำเก่.น้ำก่ว�าท)�ร �างก่ายจะใช� หร"อก่ารได้�ร&บว.ตาม.น้ำมาก่เก่.น้ำไป เช�น้ำ ว.ตาม.น้ำเอ ว.ตาม.น้ำด้) อาจก่�อให�เก่.ด้อ&น้ำตรายต�อร�างก่ายได้�

โรื่คที่��เก�ด้จากการื่ข็าด้ว�ต๊าม่�น-ข้าด้ว.ตาม.น้ำเอ ท�าให�เป1น้ำโรคืตาฟาง-ข้าด้ว.ตาม.น้ำบ)1 ท�าให�เป1น้ำโรคืเหน้ำ=บชา-ข้าด้ว.ตาม.น้ำบ)2 ท�าให�เป1น้ำโรคืปาก่น้ำก่ก่ระจอก่-ข้าด้ว.ตาม.น้ำซึ่)ท�าให�เป1น้ำโรคืล&ก่ป?ด้ล&ก่เป?ด้-ข้าด้ว.ตาม.น้ำด้) ท�าให�เป1น้ำโรคืก่ระด้3ก่อ�อน้ำ-ข้าด้ว.ตาม.น้ำท�าให�เป1น้ำโรคืเล"อด้แข้=งต&วช�า

โรคืท)�เก่.ด้จาก่ก่ารข้าด้โปรต)น้ำ- ร�างก่ายอ�อน้ำแอเจร.ญ่เต.บโต

ช�า- ภ3ม.ต�าน้ำทาน้ำต��าต.ด้โรคืได้�ง�าย- พื&ฒน้ำาก่ารทางด้�าน้ำส่ต.ป<ญ่ญ่า

ล�าช�า

โรคืท)เก่.ด้จาก่ก่ารข้าด้แร�ธาต4-ข้าด้ธาต4เหล=ก่ท�าให�เป1น้ำโรคืโลห.ตจาง-ข้าด้ธาต4ไอโอด้)น้ำท�าให�เป1น้ำโรคืคือพือก่ ส่ต.ป<ญ่ญ่าเส่"�อม-ข้าด้ธาต4โซึ่เด้)ยมท�าให�เบ"�ออาหาร เป1น้ำตะคืร.ว ช&ก่ -ข้าด้ธาต4แมก่น้ำ)เซึ่)ยมท�าให�ก่ล�ามเน้ำ"�อก่ระต4ก่

โรื่คที่��เก�ด้จากการื่รื่�บปรื่ะที่านอาหารื่ที่��ไม่�ได้�สิ่�ด้สิ่�วนต๊าม่ที่��รื่�างกายต๊�องการื่

โรื่คที่��เก�ด้จากการื่รื่�บปรื่ะที่านอาหารื่บางชน�ด้ที่��ไม่�เหม่าะสิ่ม่

โรื่คอ�วน-ร&บประทาน้ำอาหารประเภทคืาร*โบไฮเด้รตและไข้ม&น้ำมาก่เก่.น้ำไป

ภาวะคอเลสิ่เต๊อรื่อลในเล�อด้สิ่�ง-ร&บประทาน้ำอาหารจาก่ส่&ตว*ปBก่มาก่เก่.น้ำไป

โรื่คปวด้ต๊าม่ข็�อ-ร&บประทาน้ำโปรต)น้ำจาก่ส่&ตว*ปBก่และเคืร"�องใน้ำมาก่เก่.น้ำไป

โรื่คเบาหวาน-ร&บประทาน้ำอาหารประเภทน้ำ��าตาลมาก่เก่.น้ำไป-ก่ารท�างาน้ำข้องฮอร*โมน้ำอ.น้ำซึ่3ล.น้ำผื.ด้ปก่ต.-ม)น้ำ��าตาลก่ล3โคืส่ปน้ำออก่มาก่&บป<ส่ส่าวะ

การื่รื่�บปรื่ะที่านอาหารื่บางปรื่ะเภที่ม่ากเก�นไป

การื่รื่�บปรื่ะที่านอาหารื่เพ��อสิ่3ข็ภาพ 9 ปรื่ะการื่1) ก�นอาหารื่ครื่บ 5 หม่�� 2) ก�นข็�าวเป"นอาหารื่หล�ก3) ก�นพ�ชผ�กให�ม่าก4) ก�นปลา เน�4อสิ่�ต๊ว)ไม่�ต๊�ด้ม่�น ไข็�และถ้��วเม่ล ด้แห�งเป"นปรื่ะจ,า5) ด้��ม่นม่ให�เหม่าะสิ่ม่ต๊าม่ว�ย6) ก�นอาหารื่ที่��ม่�ไข็ม่�นแต๊�พอควรื่7) หล�กเล��ยงการื่ก�นอาหรื่รื่สิ่หวานจ�ด้และเค ม่จ�ด้8) ก�นอาหารื่ที่��สิ่ะอาด้ปรื่าศจากการื่ปนเป:4 อน9) งด้หรื่�อลด้เครื่��องด้��ม่ที่��ม่�แอลกอฮอล)

การื่รื่�บปรื่ะที่านอาหารื่ให�ถ้�กสิ่�ด้สิ่�วนปร.มาณท)�ร �างก่ายต�องก่ารตามคืวามเหมาะส่มก่&บ

เพืศ ว&ย และก่ารท�างาน้ำพืล&งงาน้ำข้องร�างก่ายได้�มาจาก่อาหาร ปร.มาณอาหารท)�เราร&บประทาน้ำจ�งม)คืวามส่&มพื&น้ำธ*ก่&บพืล&งงาน้ำท)�ร �างก่ายต�องก่าร ด้&งน้ำ&�น้ำใน้ำแต�ละว&น้ำเราจ�งต�องก่ารพืล&งงาน้ำจาก่ส่ารอาหารเพื"�อน้ำ�าไปใช�ใน้ำก่ารท�าก่.จก่รรมต�างๆ ใน้ำปร.มาณท)แตก่ต�างข้��น้ำอย3�ก่&บเพืศ ว&ย ส่ภาพืร�างก่าย และก่.จก่รรมข้องแต�ละบ4คืคืล เพื"�อส่4ข้ภาพืท)�แข้=งแรงส่มบ3รณ*

เพืศต�างก่&น้ำ อาย4เท�าก่&น้ำ เพืศชายต�องก่ารพืล&งงาน้ำมาก่ก่ว�าเพืศหญ่.ง

เพืศเด้)ยวก่&น้ำอาย4ไม�เท�าก่&น้ำต�องก่ารพืล&งงาน้ำต�างก่&น้ำ ว&ยท)�ก่�าล&งเจร.ญ่เต.บโตซึ่��งต�องท�าก่.จก่รรมมาก่จะใช�พืล&งงาน้ำมาก่

เพืศเด้)ยวก่&น้ำ อาย4เท�าก่&น้ำ แต�อาช)พืต�างก่&น้ำชายท)�ม)อาช)พืเป1น้ำก่รรมก่รใช�พืล&งงาน้ำมาก่ก่ว�าชายท)�ม)อาช)พืเป1น้ำเลข้าน้ำ4ก่าร

เพืศเด้)ยวก่&น้ำ อาย4เท�าก่&น้ำ แต�ส่ภาพืร�างก่ายต�างก่&น้ำคืวามต�องก่ารพืล&งงาน้ำต�างก่&น้ำ หญ่.งม)คืรรภ*อาย4 25ปB และหญ่.งอาย4 25 ปBท)�ต�องให�น้ำมบ4ตร ต�องก่ารพืล&งงาน้ำมาก่ก่ว�าหญ่.งม)คืรรภ*

คืวามต�องก่ารพืล&งงาน้ำข้องแต�ละบ4คืคืลท)�

แตก่ต�างก่&น้ำ ไปใน้ำแต�ละว&น้ำ

อาหารท)�เราร&บประทาน้ำก่&น้ำท4ก่ว&น้ำน้ำ)�ม)หลายชน้ำ.ด้ท)�ม)ส่ารพื.ษเจ"อปน้ำ เม"�อบร.โภคืแล�วจะท�าให�ผื3�บร.โภคืเก่.ด้ก่ารเจ=บปCวยได้� ส่ารพื.ษท)�ปะปน้ำใน้ำอาหารส่ามารถั่จ�าแน้ำก่ได้�เป1น้ำ 2 ประเภท คื"อ1 .ส่.�งปน้ำเปD� อน้ำใน้ำอาหารท)�เก่.ด้ข้��น้ำเองตาม

ธรรมชาต.2. ส่.�งปน้ำเปD� อน้ำใน้ำอาหารท)�เก่.ด้ข้��น้ำจาก่ก่ารก่

ระท�าข้องมน้ำ4ษย*

สิ่ารื่ปนเป:4 อนในอาหารื่

ไวร&ส่ท�าให�เก่.ด้โรคืต&บอ&ก่เส่บ แบคืท)เร)ยท�าให�เก่.ด้โรคืท�องเส่)ย อห.วาตก่โรคื

อะฟลาทอก่ช.น้ำท�าให�เก่.ด้โรคืมะเร=งต&บไวร&ส่ท�าให�เก่.ด้โรคืไข้�หว&ด้น้ำก่

ส่ารพื.ษใน้ำพื"ชหร"อส่&ตว* - เห=ด้ม)พื.ษบางชน้ำ.ด้ - ผื&ก่ข้)�หน้ำอน้ำ - ปลาป<ก่เป�า- แมงด้าทะเลถั่�าม)ส่ารพื.ษอย3�ใน้ำอาหาร เม"�อเราร&บประทาน้ำเข้�าไปอาจเป1น้ำอ&น้ำตรายถั่�งช)ว.ตได้�

พืยาธ.บางชน้ำ.ด้ - พืยาธ.ใบไม�ใน้ำต&บเก่.ด้จาก่ก่ารร&บประทาน้ำปลาด้.บท)�ม)ไข้�พืยาธ. ซึ่��งไข้�พืยาธ.จะเจร.ญ่เต.บโตใน้ำร�างก่าย ท�าให�ต&บแข้=งและตายใน้ำท)�ส่4ด้

ส่.�งปน้ำเปD� อน้ำใน้ำอาหารท)�เก่.ด้ข้��น้ำเองตามธรรมชาต.

สิ่��งปนเป:4 อนในอาหารื่ที่��เก�ด้จากการื่กรื่ะที่,าข็องม่น3ษย)

สิ่��งเป"นพ�ษที่��ปนเป:4 อนอย��ในอาหารื่โด้ยไม่�ได้�ต๊�4งใจ-ป4Eยเคืม)ท)�ใช�เร�งผืลผืล.ตข้อง-ส่ารเคืม)ก่�าจ&ด้ศ&ตร3พื"ชพื"ช-ฮอร*โมน้ำเร�งผืลผืล.ตใน้ำพื"ช -อาหารส่&ตว*ส่�าเร=จร3ป-ยาร&ก่ษาโรคืใน้ำส่&ตว*

สิ่��งเป"นพ�ษที่��ปนเป:4 อนในอาหารื่โด้ยความ่ต๊�4งใจข็องม่น3ษย)1.สิ่ารื่ปรื่3งแต๊�งกล��นรื่สิ่ข็องอาหารื่

ส่ารเคืม)ท)�ช"�อว�า ซึ่าลม3ทามอล ซึ่��งเร�งส่)เน้ำ"�อหม3ให�ม)ส่)แด้งส่ด้จะตก่คื�างใน้ำเน้ำ"�อหม3 เม"�อร&บประทาน้ำเข้�าไปจะท�าให�ใจส่&�น้ำ ก่ล�ามเน้ำ"�อก่ระต4ก่ อาเจ)ยน้ำ ห&วใจเต�น้ำเร=ว

น้ำ��าตาลเท)ยมบางชน้ำ.ด้ท�าให�เก่.ด้โรคืมะเร=งต&บน้ำ��าส่�มส่ายช3ปลอมปน้ำก่&บก่รด้ซึ่&ลฟ?วร.ก่ ท�าให�เก่.ด้ก่ารก่&ด้ก่ร�อน้ำทางเด้.น้ำอาหาร

ส่ารท)�ใส่�ใน้ำอาหารเพื"�อให�ก่รอบ เช�น้ำบอแรก่ช* น้ำ��าประส่าน้ำทอง เป1น้ำต�น้ำ พืบใน้ำหม3บด้ ล3ก่ช.�น้ำปลาบด้ ไส่�ก่รอก่ ผืลไม�ด้อง ซึ่��งจะเป1น้ำพื.ษต�อต&บ ไต และระบบทางเด้.น้ำอาหาร ส่ารฟอก่ข้าว เช�น้ำ โซึ่เด้)ยมไฮ

โด้รซึ่&ลไฟด้* เป1น้ำต�น้ำ พืบใน้ำถั่&�วงอก่ หน้ำ�อไม�ด้อง น้ำ��าตาลมะพืร�าว ท4เร)ยน้ำก่วน้ำ เม"�อร&บประทาน้ำเข้�าไปจะท�าให�ปวด้หล&ง ปวด้ศ)รษะ อาเจ)ยน้ำ หายใจไม�ส่ะด้วก่ ปวด้ท�อง

ฟื้อรื่)ม่าล�น (น,4ายาด้องศพ) พืบใน้ำผื&ก่ส่ด้ อาหารทะเลส่ด้ และเน้ำ"�อส่&ตว* เม"�อร&บประทาน้ำเข้�าไปจะท�าให�เก่.ด้อาก่ารปวด้ท�องอย�างร4น้ำแรง ท�องเส่)ย อาเจ)ยน้ำ หมด้ส่ต.

กรื่ด้ซ่าล�ซ่�ล�ก ใช�ป�องก่&น้ำเช"�อรา พืบใน้ำผื&ก่ด้อง แหน้ำม หม3ยอ เม"�อร&บประทาน้ำเข้�าไปจะท�าให�ห3อ"�อ ม)ไข้� อาเจ)ยน้ำ และอาจเส่)ยช)ว.ตได้�

ปรื่อที่ จะส่ะส่มใน้ำส่มองท�าให�ประส่าทหลอน้ำ เป1น้ำอ&มพืาต ถั่�าผื3�หญ่.งท)�ต& �งคืรรภ*ร&บประทาน้ำเข้�าไปจะท�าให�ระบบประส่าทข้องทารก่ใน้ำคืรรภ*ถั่3ก่ท�าลาย

ต๊ะก��ว ท�าลายเซึ่ลล*เม=ด้เล"อด้แด้งและเซึ่ลล*ส่มอง ท�าให�เป1น้ำอ&มพืาต

แคด้เม่�ยม่ เป1น้ำอ&น้ำตรายต�อปอด้และไต

โครื่เม่�ยม่ เป1น้ำอ&น้ำตรายต�อปอด้และผื.วหน้ำ&ง

2.สิ่ารื่อาหารื่ก�นเสิ่�ย 3.สิ่�ผสิ่ม่อาหารื่

การื่ป6องก�นอ�นต๊รื่ายจากสิ่ารื่ปนเป:4 อนผลไม่�

โรคืท)�พืบ ได้�แก่� ระบบต&บ ไต ก่ระเพืาะอาหารผื.ด้ปก่ต.จาก่ก่ารท)�ม)ส่ารเคืม)ส่ะส่มอย3�ใน้ำร�างก่ายว.ธ)ก่ารป�องก่&น้ำ บร.โภคืผืลไม�ตามฤด้3ก่าล ล�างและปลอก่เปล"อก่ผืลไม�ท4ก่คืร&�งก่�อน้ำท)�จะร&บประทาน้ำ

เน�4อไก�โรคืท)�พืบ ได้�แก่� โรคืภ3ม.แพื�จาก่ยาปฏิ.ช)วน้ำะ โรคืไข้�ราก่ส่าด้เท)ยมว.ธ)ป�องก่&น้ำ เล"อก่ซึ่"�อเน้ำ"�อท)�ม)ส่)ธรรมชาต. หล)ก่เล)�ยงก่ารบร.โภคืคือและห&วไก่�

ผ�กสิ่ด้โรคืท)�พืบ ได้�แก่� โรคืมะเร=งจาก่ก่ารท)�ม)ส่ารเคืม)ส่ะส่มอย3�ใน้ำร�างก่าย โรคืพืยาธ.จาก่ไข้�พืยาธ.ท)�ต.ด้มาก่&บผื&ก่ว.ธ)ก่ารป�องก่&น้ำ เล"อก่ร&บประทาน้ำผื&ก่ท)�ม)ร3พืร4น้ำ และล�างผื&ก่ให�ส่ะอาด้

อาหารื่ที่ะเลโรคืท)�พืบ ได้�แก่� โรคืมะเร=งจาก่ก่ารท)�ม)ส่ารเคืม)ส่ะส่มอย3�ใน้ำร�างก่าย โรคืภ3ม.แพื�จาก่ยาปฏิ.ช)วน้ำะว.ธ)ก่ารป�องก่&น้ำ เล"อก่ร&บประทาน้ำอาหารส่ด้ เน้ำ"�อไม�เปD� อยย4�ย วางแช�น้ำ��าแข้=ง

การื่ป6องก�นอ�นต๊รื่ายจากสิ่ารื่ปนเป:4 อนอาหารท)�เราร&บประทาน้ำก่&น้ำอย3�ใน้ำป<จจ4บ&น้ำม&ก่พืบส่ารปน้ำเปD� อน้ำต�างๆ ได้�แก่� ส่ารเร�งเน้ำ"�อแด้ง ส่ารฟอก่ข้าว ส่ารก่&น้ำเช"�อรา ส่ารบอแรก่ช* และยาฆ่�าแมลง ผื3�ท)�ร &บประทาน้ำอาหารท)�ม)ส่ารปน้ำเปD� อน้ำเหล�าน้ำ)�เป1น้ำประจ�าจะม)คืวามเส่)�ยงต�อก่ารเป1น้ำโรคืมะเร=งส่3ง ซึ่��งข้ณะน้ำ)�ส่าเหต4ก่ารตายอ&น้ำด้&บ 1 ข้องคืน้ำไทยคื"อก่ารปCวยเป1น้ำโรคืมะเร=งประมาณปBละ 45,000 คืน้ำก่ระทรวงส่าธารณส่4ข้ได้�จ&ด้ท�าโคืรงก่าร อาหาร“ปลอด้ภ&ย ด้�วยก่ารตรวจส่อบส่ารปน้ำเปD� อน้ำใน้ำอาหารส่ด้”ใน้ำตลาด้ท&�วประเทศไทย ผื3�ข้ายรายใด้ท)�ฝCาฝDน้ำย&งจ�าหน้ำ�ายอาหารปน้ำเปD� อน้ำส่ารพื.ษจะม)โทษปร&บไม�เก่.น้ำ 20,000 บาท และจ�าคื4ก่ไม�เก่.น้ำ 2 ปB

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ก�บการื่ป6องก�น

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ หมายถั่�ง ส่.�งท)�เส่พืเข้�าไปแล�วจะท�าให�เก่.ด้คืวามต�องก่ารท)�จะเส่พืส่ารน้ำ&�น้ำใน้ำปร.มาณท)�เพื.�มข้��น้ำและไม�ส่ามารถั่หย4ด้เส่พืได้� ม)ผืลท�าให�ร�างก่ายทร4ด้โทรมส่ภาวะจ.ตใจผื.ด้ปก่ต.องคื*ก่ารอน้ำาม&ยโลก่ได้�แบ�งส่ารเส่พืต.ด้ออก่เป1น้ำ 7 ประเภทด้�วยก่&น้ำคื"อ กด้สิ่ม่อง หลอนปรื่ะสิ่าที่ ยานอนหล�บ กรื่ะต๊3�นสิ่ม่อง กด้ปรื่ะสิ่าที่ เครื่��องด้��ม่ม่/นเม่า และสิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ชน�ด้อ��นๆ

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่กด้สิ่ม่อง

ฝิ่=� น (opium)ล�กษณะ เป1น้ำยางส่)น้ำ��าตาลท)�ได้�จาก่ก่ารก่ร)ด้ด้อก่ฝ?� น้ำ ม)ก่ล.�น้ำ

เหม=น้ำเข้)ยว และม)รส่ข้ม เร)ยก่ว�า ฝ?� น้ำด้.บ เม"�อน้ำ�าไปเคื)�ยวจะได้�ฝ?� น้ำส่4ก่“ ”

การื่ออกฤที่ธ�? ม)ส่ารแอลคืาลอยด้* ซึ่��งม)ฤทธ.Hก่ด้ประส่าทว�ธ�เสิ่พ ส่3บ ร&บประทาน้ำอาการื่ข็องผ��เสิ่พ เซึ่"�องซึ่�ม อารมณ*ด้) คืวามคื.ด้ช�า

ร�างก่ายซึ่3บผือม อ�อน้ำเพืล)ยบที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 6 เด้"อน้ำ ถั่�ง 10 ปB ปร&บ 5,000-

100,000 บาทการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษประเภทท)�

2

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่กด้สิ่ม่อง

เฮโรื่อ�น (heroin)

ล�กษณะ เป1น้ำผืงส่)ข้าว รส่ข้ม ไม�ม)ก่ล.�น้ำ ส่&งเคืราะห*จาก่มอร*ฟBน้ำการื่ออกฤที่ธ�? ก่ด้ประส่าทอย�างร4น้ำแรงว�ธ�เสิ่พ ส่3บ ส่3ด้ด้ม ฉ)ด้อาการื่ข็องผ��เสิ่พ ม�น้ำงง เซึ่"�องซึ่�ม เคืล.บเคืล.�ม คืล"�น้ำไส่� อาเจ)ยน้ำ

ร�างก่ายทร4ด้โทรม ประส่าทเส่"�อมบที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 6 เด้"อน้ำ ถั่�ง 10 ปB ปร&บ 5,000-100,000

บาทการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษประเภทท)� 2

ม่อรื่)ฟื้Aน (morphine)

ล�กษณะ เป1น้ำผืงส่)ข้าวหร"อเทาเก่"อบข้าว ไม�ม)ก่ล.�น้ำ รส่ข้ม ส่ก่&ด้จาก่ฝ?� น้ำ

การื่ออกฤที่ธ�? ก่ด้ประส่าทส่�วน้ำก่ลาง ออก่ฤทธ.Hร4น้ำแรงก่ว�าฝ?� น้ำ 8-10 เท�า

ว�ธ�เสิ่พ ร&บประทาน้ำ ฉ)ด้อาการื่ข็องผ��เสิ่พ ม�าน้ำตาหร)� คืล"�น้ำไส่�

อาเจ)ยน้ำ ร3 �ส่�ก่ส่บาย คืลายคืวามเจ=บปวด้บที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 6 เด้"อน้ำ ถั่�ง 10 ปB ปร&บ

5,000-100,000 บาท

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่กด้สิ่ม่อง

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่หลอนปรื่ะสิ่าที่

ยาอ� (ecstasy,love drog หรื่�อ MDMA)

ล�กษณะ เป1น้ำเม=ด้ก่ลมแบน้ำ ด้�าน้ำหน้ำ��งน้ำ3น้ำหร"อเร)ยบ ม)ร3ปด้อก่ไม� ก่าร*ต3น้ำ ม)ส่)ต�างๆ ได้�

ส่)ข้าว ส่)เหล"อง ส่)ส่�ม ส่)ชมพื3การื่ออกฤที่ธ�? หลอน้ำประส่าทว�ธ�เสิ่พ ร&บประทาน้ำ ช�วงเวลาการื่ออกฤที่ธ�? 6-8 ช&�งโมง อาการื่ข็องผ��เสิ่พ อารมณ*ด้) เคืล.บเคืล.�ม ประส่าทหลอน้ำ

คืวามคื.ด้ส่&บส่น้ำ ห&วใจเต�น้ำเร=ว น้ำอน้ำไม�หล&บบที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 6 เด้"อน้ำ ถั่�ง 10 ปB ปร&บ 5,000-

100,000 บาทควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษประเภทท)� 1

ยาเค (ketamine)ล�กษณะ เป1น้ำผืงส่)ข้าว โด้ยก่ารน้ำ�ายาเคืชน้ำ.ด้ท)�ใช�ฉ)ด้มาท�า

เป1น้ำผืงการื่ออกฤที่ธ�? หลอน้ำประส่าทว�ธ�เสิ่พ ส่3ด้ด้ม ส่3บ ม&ก่เส่พืร�วมก่&บยาอ) เฮโรอ)น้ำ หร"อ

โคืเคืน้ำช�วงเวลาการื่ออกฤที่ธ�? 18-24 ช&�วโมงอาการื่ข็องผ��เสิ่พ ประส่าทหลอน้ำ คืวามคื.ด้ส่&บส่น้ำ ม�น้ำงง

ถั่�าเส่พืต.ด้ต�อก่&น้ำน้ำาน้ำๆ จะท�าให�เป1น้ำโรคืจ.ตบที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 1-5 ปB ปร&บ 20,000-100,000 บาทการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษประเภทท)�

2

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่หลอนปรื่ะสิ่าที่

แอล เอสิ่ ด้�ล�กษณะ เป1น้ำผืล�ก่ ไม�ม)ส่) ไม�ม)ก่ล.�น้ำ ไม�ม)รส่ พืบใน้ำร3ปแบบ

ข้องก่ระด้าษซึ่&บ แผื�น้ำว4 �น้ำการื่ออกฤที่ธ�? หลอน้ำประส่าทว�ธ�เสิ่พ ร&บประทาน้ำช�วงเวลาการื่ออกฤที่ธ�? 8-12 ช&�วโมงอาการื่ข็องผ��เสิ่พ ประส่าทหลอน้ำอย�างร4น้ำแรง ข้าด้ส่ต.

คืวบคื4มตน้ำเองไม�ได้� ถั่�าเส่พืเป1น้ำระยะเวลาน้ำาน้ำอาจท�าให�เป1น้ำโรคืจ.ตได้�บที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 6 เด้"อน้ำ ถั่�ง 10 ปB ปร&บ 5,000-

100,000 บาทการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษประเภทท)�

2

ก�ญชา (cannabis)ล�กษณะ ก่&ญ่ชาเป1น้ำพื"ชล�มล4ก่ชน้ำ.ด้หน้ำ��ง ใช�ใบหร"อยอด้

เก่ส่รต&วเม)ยมาตาก่แห�งแล�วอ&ด้เป1น้ำแท�งการื่ออกฤที่ธ�? ก่ระต4�น้ำประส่าทและก่ด้ประส่าทว�ธ�เสิ่พ ส่3บ ร&บประทาน้ำช�วงเวลาการื่ออกฤที่ธ�? 2-4 ช&�วโมงอาการื่ข็องผ��เสิ่พ ร�าเร.ง ห&วเราะง�าย ต�อมาจะม)อาก่าร

คืล�ายคืน้ำเมาส่4รา เพื�อคืล&�ง หวาด้ระแวงบที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ไม�เก่.น้ำ 1 ปB ปร&บไม�เก่.น้ำ 10,000

บาทการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษ

ประเภทท)� 5

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่ยานอนหล�บยาน้ำอน้ำหล&บส่�วน้ำใหญ่�จะม)ล&ก่ษณะเป1น้ำผืงส่)ข้าวบรรจ4อย3�ใน้ำ

แคืปซึ่3ลส่)ฟ�าแด้ง ส่ามารถั่แบ�งประเภทข้องยาน้ำอน้ำหล&บได้�เป1น้ำ 2 ประเภท ด้&งน้ำ)�

1.กล3�ม่บารื่)บ�ที่�เรื่ต๊ เป1น้ำก่ล4�มท)�ม)ก่ารใช�ก่&น้ำอย�างแพืร�หลาย ได้�แก่� ฟBโน้ำบาร* และเวลาเซึ่โคืน้ำาล ท)�เร)ยก่ก่&น้ำว�า เหล�าแห�ง ไก่�แด้ง ปBศาจแด้ง

2.กล3�ม่เบนโซ่ได้อะซ่�ป=นสิ่) เป1น้ำก่ล4�มท)�น้ำ.ยมใช�ใน้ำป<จจ4บ&น้ำ เพื"�อร&ก่ษาอาก่ารน้ำอน้ำไม�หล&บ คืลายคืวามก่&งวล เม"�อใช�ต.ด้ต�อก่&น้ำน้ำาน้ำๆ จะเก่.ด้อาก่ารต.ด้ยา

การื่ออกฤที่ธ�? ก่ด้ระบบประส่าทส่�วน้ำก่ลาง ระง&บก่ารท�างาน้ำข้องระบบประส่าท คืลายคืวามว.ตก่ก่&งวล คืลายก่ล�ามเน้ำ"�อ ย&บย&�งอาก่ารช&ก่ ท�าให�หล&บ เม"�อใช�ไปน้ำาน้ำๆ จะท�าให�เก่.ด้อาก่ารด้"�อยาได้�

แอม่เฟื้ต๊าม่�น(amphetamine) เร)ยก่อ)ก่อย�างหน้ำ��งว�ายาบ�า ยาม�า หร"อยาข้ย&น้ำ

ล�กษณะ เป1น้ำเม=ด้ก่ลมแบน้ำ ม)ส่)ต�างๆ เช�น้ำ ส่)ข้าว ส่)น้ำ��าตาล ส่)ส่�ม ส่)เหล"อง ส่)ม�วง ม)ส่&ญ่ล&ก่ษณ*บน้ำเม=ด้ยา เช�น้ำ w ท)�เป1น้ำผืล�ก่ใส่ เร)ยก่ว�า“ice” ซึ่��งก่=คื"อเมทแอมเฟตาม)น้ำ

การื่ออกฤที่ธ�? ก่ระต4�น้ำประส่าทว�ธ�เสิ่พ ร&บประทาน้ำ ส่3ด้ด้ม ส่3บ หร"อฉ)ด้ช�วงเวลาในการื่ออกฤที่ธ�? 2-4 ช&�งโมงอาการื่ข็องผ��เสิ่พ เบ"�ออาหาร ต"�น้ำเต�น้ำไม�ร3 �ส่�ก่ง�วง ฉ4น้ำเฉ)ยว

เก่.ด้อาก่ารทางจ.ต ประส่าทหลอน้ำ เพื�อคืล&�ง หวาด้ระแวง ว.ตก่ก่&งวล

บที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 6 เด้"อน้ำ ถั่�ง 10 ปB ปร&บ 5,000-100,000 บาท

การื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษประเภทท)� 1

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่กรื่ะต๊3�นสิ่ม่อง

โคเคน (cocaine)ล�กษณะ เป1น้ำผืงละเอ)ยด้ส่)ข้าว ม)รส่ข้ม ไม�ม)ก่ล.�น้ำการื่ออกฤที่ธ�? ก่ระต4�น้ำประส่าทว�ธ�เสิ่พ ส่3ด้ด้ม ส่3บ ฉ)ด้ช�วงเวลาในการื่ออกฤที่ธ�? 1-2 ช��วโม่งอาการื่ข็องผ��เสิ่พ เก่.ด้อาก่ารเคืล.บเคืล.�ม ต"�น้ำเต�น้ำ ม)คืวาม

ม&�น้ำใจส่3ง เม"�อเส่พืใน้ำปร.มาณมาก่จะเก่.ด้อาก่ารประส่าทหลอน้ำบที่ลงโที่ษ จ�าคื4ก่ 6 เด้"อน้ำ ถั่�ง 10 ปB ปร&บ 5,000-

100,000 บาทการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษประเภทท)�

2

กรื่ะที่�อม่ (khatom)ล�กษณะ ก่ระท�อมเป1น้ำไม�ย"น้ำต�น้ำข้น้ำาด้ก่ลาง ม)แก่�น้ำ

เป1น้ำไม�เน้ำ"�อแข้=ง ใบคืล�ายฝร&�งการื่ออกฤที่ธ�? ม)ส่ารม.ตราจ.น้ำ)น้ำซึ่��งม)ฤทธ.Hก่ระต4�น้ำ

ประส่าทว�ธ�เสิ่พ ร&บประทาน้ำโด้ยบด้ให�เป1น้ำผืง แล�วชงด้�วย

น้ำ��าร�อน้ำช�วงเวลาในการื่ออกฤที่ธ�? ก่ระต4�น้ำประส่าทอาการื่ข็องผ��เสิ่พ อารมณ*แจ�มใส่ คืล"�น้ำไส่� อาเจ)ยน้ำ

ท�องผื3ก่ ผื.วหน้ำ&งก่ร�าน้ำด้�าหร"อเก่ร)ยม

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่กด้ปรื่ะสิ่าที่

ยาแก�ไอผสิ่ม่โคเคอ�นล�กษณะ ยาปร4งน้ำ��าเช"�อม ม)ส่)น้ำ��าตาลด้�าการื่ออกฤที่ธ�? ก่ด้ประส่าทว�ธ�เสิ่พ ด้"�มโด้ยไม�ต�องเจ"อจาง ด้"�มโด้ยผืส่มก่&บเคืร"�อง

ด้"�มท)�ม)แอลก่อฮอล*หร"อน้ำ��าอ&ด้ลมช�วงเวลาในการื่ออกฤที่ธ�? 4-6 ช&�วโมงอาการื่ข็องผ��เสิ่พ ง�วงซึ่�ม ม�น้ำเมา เม"�อเส่พืมาก่จะม)

อาก่ารเคืล.�มฝ<น้ำการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารเส่พืต.ด้ให�โทษ

ประเภทท)� 3

สิ่ารื่รื่ะเหย ได้�แก่� ท.น้ำเน้ำอร* แลคืเก่อร* ก่าว น้ำ��ายาทาเล=บ ส่)ส่เปรย* ล3ก่โปCงว.ทยาศาส่ตร*

ล�กษณะ เป1น้ำผืล.ตภ&ณฑ์*ส่�าเร=จร3ปท)�ม)ส่�วน้ำผืส่มข้องท.น้ำเน้ำอร*หร"อแลคืเก่อร*

การื่ออกฤที่ธ�? ก่ด้ประส่าทว�ธ�เสิ่พ ส่3ด้ด้มช�วงเวลาในการื่ออกฤที่ธ�? 1-2 ช&�วโมง ท&�งน้ำ)�ข้��น้ำอย3�ก่&บ

ปร.มาณท)�เส่พือาการื่ข็องผ��เสิ่พ ต"�น้ำเต�น้ำ ร3 �ส่�ก่เป1น้ำส่4ข้ ร�าเร.ง อาก่าร

คืล�ายคืน้ำเมาส่4รา พื3ด้ไม�ช&ด้ คืวามคื.ด้ส่&บส่น้ำ เหม�อซึ่�ม ง�วงน้ำอน้ำ

บที่ลงโที่ษ ถั่�าผื3�เส่พือาย4ไม�เก่.น้ำ 17 ปB บทลงโทษน้ำ&�น้ำข้��น้ำอย3�ก่&บก่ารพื.จารณาข้องศาล ถั่�าผื3�เส่พือาย4 17 ปB ข้��น้ำไป จ�าคื4ก่ไม�เก่.น้ำ 2 ปB ปร&บไม�เก่.น้ำ 20,000 บาท หร"อท&�งจ�าท&�งปร&บ

การื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย เป1น้ำส่ารระเหยตามพืระราชก่�าหน้ำด้ป�องก่&น้ำก่ารใช�ส่ารระเหย พื.ศ. 2533

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ปรื่ะเภที่เครื่��องด้��ม่ม่/นเม่าล�กษณะ เป1น้ำผืล.ตภ&ณฑ์*ท)�ม)เอท.ลแอลก่อฮอล*เป1น้ำองคื*ประก่อบ เช�น้ำ ส่4รา เบ)ยร* ไวน้ำ* บร&�น้ำด้) ส่4ราข้าว เป1น้ำต�น้ำการื่ออกฤที่ธ�? ก่ด้ส่มองต&�งแต�ส่มองส่�วน้ำหน้ำ�าถั่�งก่�าน้ำส่มองว�ธ�เสิ่พ ด้"�มอาการื่ข็องผ��เสิ่พ ตาพืร�า ก่ารได้�ย.น้ำผื.ด้ปก่ต. ก่ารร&บรส่ ก่ล.�น้ำ และส่&มผื&ส่เส่"�อมลงจน้ำน้ำอน้ำหล&บใน้ำท)�ส่4ด้

สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ชน�ด้อ��นๆ สิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้ชน�ด้อ��นๆ ได้�แก�1.บ3หรื่��ล�กษณะ ผืล.ตจาก่ใบส่3บท)�ผื�าน้ำก่ารตาก่แห�งแล�ว ม)ส่ารน้ำ.โคืต.น้ำ

เป1น้ำองคื*ประก่อบส่�าคื&ญ่ ซึ่��งเป1น้ำส่ารแอลคืาลอยด้*ท)�ม)ส่มบ&ต.เป1น้ำน้ำ��าม&น้ำว�ธ�เสิ่พ ส่3บอาการื่ข็องผ��เสิ่พ ก่ระต4�น้ำระบบประส่าทท)�คืวบคื4มก่ารหายใจ

ท�าให�หายใจไม�ออก่ แน้ำ�น้ำหน้ำ�าอก่ ถั่4งลมโปCงพือง คืล"�น้ำไส่� อาเจ)ยน้ำ เบ"�ออาหาร

2.ยาลด้ความ่อ�วน

ล�กษณะ ส่�วน้ำใหญ่�จะอย3�ใน้ำร3ปข้องแคืปซึ่3ลท)�ม)ส่)ส่&น้ำหลาก่หลาย

การื่ออกฤที่ธ�? คืล�ายยาบ�า เม"�อใช�ต.ด้ต�อก่&น้ำน้ำาน้ำๆ จะท�าให�น้ำอน้ำไม�หล&บ ก่ระวน้ำก่ระวาย

ปวด้ศ)รษะ คืวามด้&น้ำโลห.ตส่3ง ห&วใจเต�น้ำเร=ว ปาก่แห�งว�ธ�เสิ่พ ร&บประทาน้ำการื่ควบค3ม่ต๊าม่กฎหม่าย จ&ด้เป1น้ำว&ตถั่4ออก่ฤทธ.Hประเภทท)�

2 ตามพืระราชบ&ญ่ญ่&ต.ว&ตถั่4ท)�ออก่ฤทธ.Hต�อจ.ตและประส่าท พื.ศ.2518

ก่ารป�องก่&น้ำใน้ำช4มชน้ำ โด้ยก่ารรวมก่ล4�มส่มาช.ก่เพื"�อออก่ก่�าล&งก่าย จ&ด้ส่ถั่าน้ำท)�และอ4ปก่รณ*ท)�ใช�ออก่ก่�าล&งก่าย ก่ล4�มแม�บ�าน้ำ หร"ออาส่าส่ม&คืรร�วมก่&น้ำปฏิ.บ&ต.ก่.จก่รรมต�าน้ำส่ารเส่พืต.ด้

ก่ารป�องก่&น้ำใน้ำคืรอบคืร&ว โด้ยก่ารให�คืวามร&ก่คืวามอบอ4�น้ำ คืวามเข้�าใจ พื3ด้คื4ยถั่�งโทษข้อง

ส่ารเส่พืต.ด้ร�วมก่&น้ำระหว�างส่มาช.ก่ใน้ำคืรอบคืร&ว

ก่ารป�องก่&น้ำใน้ำส่ถั่าน้ำศ�ก่ษา โด้ยก่ารจ&ด้ก่.จก่รรมต�อต�าน้ำส่ารเส่พืต.ด้ รณรงคื*ป�องก่&น้ำส่ารเส่พืต.ด้จ&ด้ให�ม)ก่ารท&ศน้ำศ�ก่ษาท)�ส่ถั่าน้ำบ�าบ&ด้ผื3�ต.ด้ส่ารเส่พืต.ด้

ก่ารป�องก่&น้ำใน้ำช4มชน้ำ โด้ยก่ารรวมก่ล4�มส่มาช.ก่เพื"�อออก่ก่�าล&งก่าย จ&ด้ส่ถั่าน้ำท)�และอ4ปก่รณ*ท)�ใช�ออก่ก่�าล&งก่าย ก่ล4�มแม�บ�าน้ำ หร"ออาส่าส่ม&คืรร�วมก่&น้ำปฏิ.บ&ต.ก่.จก่รรมต�าน้ำส่ารเส่พืต.ด้

ว�ธ�การื่ป6องก�นการื่เสิ่พสิ่ารื่เสิ่พต๊�ด้