Ο Ρόλος της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία Στον παρακάτω χάρτη της Wikipedia, από το άρθρο της “List of Turkic dynasties and countries”, βλέπετε τις χώρες που αποκαλούμε Turkic Countries, που είναι οι χώρες που είτε οι γλώσσες τους κατάγονται από την τουρκική, είτε οι πληθυσμοί τους είναι σε μεγάλο βαθμό τουρκογενείς. Εικόνα 1
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Ο Ρόλος της
Τουρκίας στην
Κεντρική Ασία
Στον παρακάτω χάρτη της Wikipedia, από το άρθρο της “List of Turkic
dynasties and countries”, βλέπετε τις χώρες που αποκαλούμε Turkic
Countries, που είναι οι χώρες που είτε οι γλώσσες τους κατάγονται από την
τουρκική, είτε οι πληθυσμοί τους είναι σε μεγάλο βαθμό τουρκογενείς.
Εικόνα 1
Οι χώρες αυτές είναι η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το
Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Κιργιστάν. Το Τατζικιστάν έχει
πολλές ομοιότητες με την Περσία (Ιράν), και γι’αυτό και δεν εμφανίζεται με
κόκκινο χρώμα στον χάρτη. Όπως μάλιστα θα διαβάσετε στο παρακάτω
άρθρο της Wikipedia, με τίτλο “Turkic Council”, το 2009, η Τουρκία, το
Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν και το Κιργιστάν, σχημάτισαν το Turkic
Council, που συνεδριάζει στην Κωνσταντινούπολη. Το Ουζμπεκιστάν και το
Τουρκμενιστάν έχουν κρατήσει μία ουδέτερη στάση, αλλά μπορούν αν το
επιθυμούν να γίνουν μέλη στο μέλλον.
Έχω αναφερθεί πολλές φορές στην τεράστια σημασία της Κεντρικής Ασίας,
αφού οι δύο από τις πέντε χώρες της είναι πολύ πλούσιες σε πετρέλαιο
(Καζακστάν) και φυσικό αέριο (Τουρκμενιστάν). Έχω επίσης αναφερθεί
πολλές φορές στην προσπάθεια της Τουρκίας να στείλει το φυσικό αέριο
του Τουρκμενιστάν και το πετρέλαιο του Καζακστάν στην Ευρώπη, και για
να κρατήσει ένα μέρος τους, και για να εισπράξει μεγάλα transit fees. Μου
είχε διαφύγει όμως ότι η Τουρκία φιλοδοξεί να διαδραματίσει
πρωταγωνιστικό ρόλο στην Κεντρική Ασία, και όχι απλά να κλείσει κάποια
ενεργειακά deals.
Βλέπετε στον παρακάτω χάρτη ότι οι χώρες της Κεντρικής Ασίας, που ήταν
πρώην μέλη της Σοβιετικής Ένωσης, είναι αδύναμες χώρες, περικυκλωμένες
από την Ρωσία, την Κίνα, την Τουρκία και το Ιράν, και βρίσκονται στο
επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής και των τεσσάρων αυτών χωρών.
Εικόνα 2
Η Τουρκία θέλει να στείλει το πετρέλαιο και το φυσικό τους αέριο στην
Ευρώπη, και για να απεξαρτηθεί ενεργειακά από την μεγάλη αντίπαλο της,
την Ρωσία, και για να αποκομίσει μεγάλες προμήθειες, και για να
αναβαθμιστεί γεωπολιτικά. Και ποντάρει εκτός από το οικονομικό
συμφέρον και στην πολιτισμική της συγγένεια με τις χώρες αυτές.
Η Κίνα θέλει να ρουφήξει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αυτών των
χωρών, που βρίσκονται πολύ κοντά της, και γιατί αποφεύγει την θάλασσα,
στην οποία κυριαρχεί το αμερικανικό ναυτικό, αλλά και γιατί είναι μία
οικονομική πηγή ενέργειας, αφού βρίσκεται πολύ κοντά στην Κίνα
γεωγραφικά.
Η Ρωσία θέλει να εμποδίσει την αποστολή του πετρελαίου και του φυσικού
αερίου στην Ευρώπη, κάτι που θέλουν οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Τουρκία, αλλά
την ενοχλεί και η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην Κεντρική Ασία, αφού
η Κεντρική Ασία ήταν υπό ρωσικό έλεγχο κατά την διάρκεια του 20ου
αιώνα. Αλλά και γιατί η Κεντρική Ασία βρίσκεται κάτω από την Δυτική
Σιβηρία, από την οποία προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της ρωσικής
παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως βλέπετε στον χάρτη.
Βλέπετε στον χάρτη ότι η Δυτική Σιβηρία βρίσκεται πάνω από το
Καζακστάν, και βρίσκεται μετά τα Ουράλια Όρη, που είναι η ασπίδα της
Ρωσίας στο ανατολικό της τμήμα.
Εικόνα 3
Επομένως η Κεντρική Ασία λειτουργούσε για την Ρωσία και ως μαξιλάρι
προστασίας για την Δυτική Σιβηρία. Ενώ τώρα, οι στενές οικονομικές
σχέσεις των χωρών της Κεντρικής Ασίας με την Κίνα, κάποια στιγμή θα
οδηγήσουν και στην στρατιωτική συνεργασία της Κίνας με τις χώρες αυτές,
και θα φέρουν την Κίνα κάτω από την Δυτική Σιβηρία. Και μπορεί σήμερα
η Κίνα και η Ρωσία είναι σύμμαχοι, αλλά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι
θα συμβεί στις επόμενες δεκαετίες.
Κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα οι χώρες της Κεντρικής Ασίας ήταν μέλη
της Σοβιετικής Ένωσης, και κατά κάποιο τρόπο ήταν αποικίες της Ρωσίας.
Αυτές οι χώρες, και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων,
ήταν για την Ρωσία αφού που ήταν για τους Ευρωπαίους οι χώρες της
Αφρικής. Με την κατάρρευση όμως της Σοβιετικής Ένωσης η κατάσταση
άλλαξε, και οι υπόλοιποι τρεις παίκτες άρχισαν να διεκδικούν αυξανόμενη
επιρροή στην Κεντρική Ασία. Κάθε παίκτης έχει τα πλεονεκτήματα του. Η
Ρωσία έχει παραδοσιακούς δεσμούς, και το Ρωσικό στρατιωτικό στοιχείο
είναι ακόμη έντονο στην περιοχή. Εξάλλου οι περισσότερες από αυτές τις
χώρες διοικούνται από κομμουνιστές δικτάτορες που ήταν πρώην μέλη του
κομμουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης.
Οι δεσμοί του παρελθόντος βέβαια δεν είναι το ίδιο ισχυροί με το
οικονομικό συμφέρον, και γι’αυτό το 2014 ο Πούτιν δήλωσε ότι δεν υπήρξε
ποτέ κράτος που να λέγεται Καζακστάν, και ότι η περιοχή που λέγεται
Καζακστάν ήταν πάντα δεμένη με την Ρωσία, και έτσι θα πρέπει να μείνουν
τα πράγματα και στο μέλλον, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο της
Guardian με τίτλο “Kazakhstan is latest Russian neighbour to feel Putin's
chilly nationalist rhetoric”, του Σεπτεμβρίου 2014. Ο Πούτιν το έκανε αυτό
για να θυμίσει στο Καζακστάν ότι θα πρέπει να είναι προσεκτικό στις
σχέσεις του με το ΝΑΤΟ και την Δύση. Χρησιμοποιεί καρότο και μαστίγιο
ο Πούτιν.
Η Κίνα από την άλλη πλευρά έχει κάνει τις μεγάλες επενδύσεις σε αγωγούς
φυσικού αερίου και πετρελαίου, και είναι η χώρα με την μεγαλύτερη
οικονομική επιρροή στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Η Ρωσία, όπως ήδη
είπα, ανέχεται με δυσφορία την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην
Κεντρική Ασία, προκειμένου να μην καταλήξει το πετρέλαιο και το φυσικό
αέριο της περιοχής στην Ευρώπη, όπου κυριαρχεί η Ρωσία.
Το Ιράν από την άλλη μπορεί να βγάλει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο
του Τουρκμενιστάν και το πετρέλαιο του Καζακστάν προς την Ευρώπη και
την Ασία μέσα από το έδαφος του. Το Ιράν είναι φυσικός αντίπαλος του
Καζακστάν και του Τουρκμενιστάν, αλλά για το Ιράν θα ήταν πολύ
καλύτερα να περνάει το πετρέλαιο και το φυσικό τους αέριο μέσα από το
Ιράν, ώστε να πάψουν αυτές οι χώρες να πιέζουν για λύσεις όπως ο
υποθαλάσσιος αγωγός Trans-Caspian και ο TAPI (Turkmenistan-
Afghanistan-Pakistan-India).
Η Τουρκία όπως είπα έχει με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας την
πολιτισμική συγγένεια, κάτι που δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει όσο οι
χώρες αυτές βρίσκονταν υπό ρωσικό έλεγχο, αφού επί Σοβιετικής Ένωσης η
Ρωσία είχε σχεδόν απαγορεύσει τις θρησκείες, και προωθούσε την
ρωσοποίηση των πληθυσμών που ζούσαν στις αποικίες της στην Ευρώπη
και στην Ασία. Αυτό όμως δεν ισχύει πλέον, και η Τουρκία μπορεί μάλιστα
να χρησιμοποιεί στην Κεντρική Ασία ισλαμιστές μαχητές.
Όπως μπορείτε μάλιστα να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του Foreign
Policy, με τίτλο “IMU Members Pledge Support to ISIS”, του Μαρτίου
2015, οι Σουνίτες Ισλαμιστές του Islamic Movement of Uzbekistan,