ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ « Ο τρόπος εκτέλεσης των Προμηθειών και Υπηρεσιών των ΟΤΑ Α΄ βαθμού» Νομικές ρυθμίσεις-Περιγραφή διαδικασιών- Σύγκριση θεσμικού πλαισίου τους με άλλους φορείς του Δημοσίου. Μελέτη περίπτωσης : Δήμος Βριλησσίων Όνομα σπουδαστή : Βασσάλας Χαράλαμπος Επιβλέπουσα καθηγήτρια : Μιχαλοπούλου Δ. Στυλιανή Γ’ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ Αθήνα, 2010
132
Embed
Ο τρόπος εκτέλεσης των Προμηθειών και Υπηρεσιών των ΟΤΑ Α΄ βαθμού
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
« Ο τρόπος εκτέλεσης των Προμηθειών και Υπηρεσιών των ΟΤΑ Α΄ βαθμού»
Νομικές ρυθμίσεις-Περιγραφή διαδικασιών-
Σύγκριση θεσμικού πλαισίου τους με άλλους φορείς του Δημοσίου.
Μελέτη περίπτωσης : Δήμος Βριλησσίων
Όνομα σπουδαστή : Βασσάλας Χαράλαμπος
Επιβλέπουσα καθηγήτρια : Μιχαλοπούλου Δ. Στυλιανή
Γ’ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ
Αθήνα, 2010
2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Πίνακας Συντμήσεων και Συντομογραφιών……………………………………...……….σελ.5
Ε.Π.Π.Π. : Επιτροπής Πολιτικής και Προγραμματισμού Προμηθειών
ΕΣΗΔΠ : Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Προμηθειών
Ε.Σ.Υ.Ε. : Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας
Κ.Δ.Κ. : Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων
Κ.Ε.Π. : Κέντρο Εξυπηρέτησης Πελατών
Κεφ. : Κεφάλαιο
ΚτΠ : Κοινωνία της Πληροφορίας
6
Ν. : Νόμος
Ν.Π.Δ.Δ. : Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου
ΟΠΣ : Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα
Ο.Τ.Α. : Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Παρ. : Παράγραφος
Π.Δ. : Προεδρικό Διάταγμα
ΠΣΔΕ : Περιφερειακό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων
ΤΠΕ : Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών
ΤΣΜΕΔΕ : Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων
Τ.Υ.Δ.Κ. : Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων
Υ.Α. : Υπουργική Απόφαση
ΥΠΟΙΟ : Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών
Φ.Ε.Κ. : Φύλλο Εφημερίδας Κυβέρνησης
7
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στην παρούσα συγκυρία και δεδομένης της διοικητικής αναδιάρθρωσης, που
επιχειρείται με το πρόγραμμα «Καλλικράτης», η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται μπροστά σε
μία νέα πραγματικότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από την οργανωτική αναδόμηση, την
ενίσχυση των αρμοδιοτήτων και την αύξηση των πόρων της. Στο πλαίσιο του
αναβαθμισμένου αυτού ρόλου των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού και της συνεπακόλουθης αύξησης της
ισχύος (δυναμικής) τους, πολλές από τις λειτουργίες τους οφείλουν εκ των πραγμάτων να
εκσυγχρονιστούν, προκειμένου να ανταποκριθούν πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά στις
ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
Υπό τις νέες αυτές συνθήκες, οι έως σήμερα αδυναμίες και αβελτηρίες του
παρελθόντος, που είχαν ως αποτέλεσμα την ανάδυση φαινομένων κακοδιαχείρισης και
διαφθοράς, ακόμα όμως και απλών δυσλειτουργιών στις υπηρεσίες πολλών Ο.Τ.Α. φαίνεται
να διευθετούνται. Έχοντας ως βάση νέους και πιο αυστηρούς κανόνες όσον αφορά το
θεσμικό- νομικό πλαίσιο, αλλά και με την αρωγή των ΤΠΕ, επιχειρείται η διατήρηση όλων
εκείνων των θετικών στοιχείων και η οικοδόμηση νέων, ώστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση να
χαρακτηρίζεται ανοιχτή στον πολίτη, διαφανής ως προς τις διαδικασίες και αποτελεσματική
ως προς τις υπηρεσίες της.
Το πόνημα αυτό πραγματεύεται ένα ζήτημα εξαιρετικά σύνθετο και απαιτητικό όσον
αφορά την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ Α΄, τη διενέργεια προμηθειών και υπηρεσιών.
Για το λόγο αυτό, η εξέταση των νομοθετημάτων κυρίως του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., που διέπει τις
προμήθειες των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού και του Π.Δ. 28/80, που διέπει τις υπηρεσίες και η
αναφορά στα Π.Δ. 118/07 και Π.Δ. 60/07 (ως μεταφορά της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ)
θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ για την αποσαφήνιση της πολυδαίδαλης νομοθεσίας, που
διέπει τους κανόνες με τους οποίους οι Δήμοι και οι Κοινότητες συμβάλλονται με τρίτους.
Πέραν τούτου, με την ανάδυση των ΤΠΕ, είναι ενδεχομένως η ευκαιρία να εξετασθεί εάν η
εφαρμογή ενός ηλεκτρονικού συστήματος διενέργειας προμηθειών μπορεί να γίνει το
«κλειδί» για περισσότερη διαφάνεια στις προμήθειες των ΟΤΑ Α΄ βαθμού και συνάμα ο
μηχανισμός μίας πιο γρήγορης και αξιόπιστης διαδικασίας. Τέλος, θα μελετηθεί ο Δήμος
Βριλησσίων ως μελέτη περίπτωσης, προκειμένου να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίον
διενεργούνται οι προμήθειες αναζητώντας τυχόν εναλλακτικές προτάσεις, οι οποίες θα
βελτίωναν τη λειτουργία του Γραφείου Προμηθειών.
8
ABSTRACT
At the present juncture and given the administrative Reformation, undertaken with the
"Kallikrates" program, the Local Government is facing a new reality, characterized by
organizational restructuring, enforced competences and increased resources. Under this
enhanced role of the first-grade Local Government Organizations (LGO’s) and the resulting
increase of their power (dynamic), many of their functions should de facto be modernized in
order to respond more effectively and efficiently to the needs of the local community.
Under these new circumstances, the weaknesses and the sluggishness of the past
which have revealed not only alarming patters of mismanagement and corruption but even
simple malfunctions on services provided by several LGO’s, appear to be resolved. Based on
new and stricter rules concerning the institutional-legal framework and the assistance of the
Information and Communication Technologies (ICT), it is intended not only to build new
assets but also to maintain existing assets, so as the Local Government to be open to the
citizens, transparent in procedures and effective in its service delivery.
This thesis deals with an extremely complex and demanding issue in terms of financial
management of first-grade LGO’s, conduct procurements and services. Therefore, the
examination of the legislative enactments of the E.K.P.O.T.A. [SPRLGO (Single Procurement
Regulations of LGO’s)], which govern the procurements of the first-grade LGO’s, and of the
Presidential Decree (PD) 28/80, which govern the services, and the reference to PD 118/07
and PD 60/07 (as transpose of the Directive 2004/18/EC) is considered a sine qua non for the
clarification of the labyrinthine legislation that governs the rules by which Municipalities and
Communities contract with third parties. Furthermore, the emergence of the ICT may be the
opportunity to consider whether the introduction of a computerized system to conduct
procurements may be the key to greater transparency in procurements of first -grade LGO’s, as
well as the mechanism for a more rapid and reliable procedure. Finally, the Municipality of
Vrilissa is examined as a case study to understand how are conducted the procurements,
seeking any alternative proposals that would improve the functioning of the Procurement
Office.
9
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αναντίρρητα, ο σκοπός του παρόντος πονήματος είναι η ανάδειξη της εξαιρετικής
σπουδαιότητας, την οποία διαδραματίζει ο τρόπος διενέργειας των προμηθειών και
υπηρεσιών στο σύγχρονο ρόλο των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού κυρίως όσον αφορά τον οικονομικό
τους σχεδιασμό.
Η επίτευξη του παραπάνω σκοπού θα γίνει μέσω τριών επιμέρους στόχων : α) την
ανάδειξη όλων εκείνων των πτυχών της ανάθεσης και εκτέλεσης των προμηθειών από την
εγγραφή της εκτελούμενης προμήθειας στον Προϋπολογισμό του φορέα έως την εκτέλεση
και την παραλαβή της προμήθειας (περιγραφή διαδικασιών), β) την παρουσίαση των
διαφορών, που διέπουν το νομικό πλαίσιο διενέργειας προμηθειών μεταξύ του Δημοσίου και
των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, γ) τη μελέτη των προμηθειών του Δήμου Βριλησσίων ως μελέτη
περίπτωσης σε συνδυασμό με τις προοπτικές διενέργειας ηλεκτρονικών προμηθειών.
Τα μέσα για τη συγγραφή της παρούσας έρευνας αφορούν σε τέσσερις κύριες πηγές.
Ως πηγή άντλησης πληροφοριών σχετικά με τη νομοθεσία, η οποία διέπει τον τρόπο
διεξαγωγής των προμηθειών και των υπηρεσιών τόσο στο Δημόσιο Τομέα, όσο και στους
Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού θα γίνει χρήση νόμων, κοινοτικών οδηγιών, προεδρικών διαταγμάτων,
εγκυκλίων, υπουργικών αποφάσεων και της γενικότερης νομολογίας. Παράλληλα, με τη
χρήση του έντυπου και ηλεκτρονικού αρχείου του Γραφείου Προμηθειών, καθώς και την
λήψη συνεντεύξεων με υπηρεσιακά στελέχη της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του
Δήμου Βριλησσίων θα εξετασθούν οι προμήθειες, τις οποίες διενήργησε το Γραφείο την
τελευταία τριετία με αναφορά σε χαρακτηριστικά παραδείγματα προμηθειών. Τέλος,
πολύτιμη θα είναι η συμβολή της χρήσης του διαδικτύου, αλλά και των βιβλιοθηκών τόσο
του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, του Παντείου
Πανεπιστημίου, της ΑΣΟΕΕ, αλλά και της βιβλιοθήκης της Διεύθυνσης Οικονομικών του
Δήμου Βριλησσίων, προκειμένου να γίνει μία εμπεριστατωμένη επιστημονικά έρευνα.
Ως υπόθεση εργασίας θεωρείται η ανάγκη αλλαγής του νομικού πλαισίου, που διέπει
τη διενέργεια προμηθειών (Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.) με την υιοθέτηση στοιχείων από τον Κανονισμό
Προμηθειών Δημοσίου, όπως αναφέρονται στο Π.Δ. 118/07. Παράλληλα, θα επιχειρηθεί και
μία σειρά προτάσεων, που αφορούν στην εισαγωγή των ΤΠΕ με την εφαρμογή ενός
ηλεκτρονικού τρόπου διενέργειας προμηθειών. Ανάγκη εκ των ων ουκ άνευ όχι μόνο λόγω
της ευρύτατης χρήσης του Διαδικτύου ως μέσο επικοινωνίας, αλλά και ως εργαλείο
10
επιχειρηματικότητας, διαφάνειας και οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και ενόψει των νέων
αλλαγών, που κομίζει το πρόγραμμα «Καλλικράτης» με ιδιαίτερη αναφορά στην ηλεκτρονική
διοίκηση και διακυβέρνηση.
Η παρούσα εργασία διαρθρώνεται σε πέντε μεγάλες ενότητες. Στην πρώτη θα γίνει
αναφορά στο βασικό πλαίσιο υλοποίησης των προμηθειών, στο Ενιαίο Πρόγραμμα
Προμηθειών, στις τεχνικές προδιαγραφές και στην περιγραφή των διαδικασιών, όπως αυτές
καθορίζονται από το Ν. 2285/96 και τον Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.. Σε μία δεύτερη ενότητα, θα γίνει η
ανάλογη εξέταση όσον αφορά στις υπηρεσίες (Π.Δ.28/80). Στη τρίτη ενότητα, εξετάζονται
υπό το πρίσμα μίας συγκριτικής μελέτης του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. και του Π.Δ. 118/07 οι διαφορές
των δύο νομοθετημάτων και η ανάγκη εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου του πρώτου.
Σε μία τέταρτη ενότητα, θα γίνει ιδιαίτερη μνεία στην ανάγκη εισαγωγής ενός ηλεκτρονικού
τρόπου διενέργειας προμηθειών, ώστε να διασφαλιστεί σε μεγαλύτερο βαθμό η διαφάνεια
των διαδικασιών, θα εξετασθεί ο τρόπος με τον όποιο το πρόγραμμα «Καλλικράτης» κομίζει
αυτή την αλλαγή όσον αφορά την εισαγωγή αρκετών στοιχείων ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης. Τέλος, θα μελετηθούν οι αρμοδιότητες του Γραφείου Προμηθειών του
Δήμου Βριλησσίων ως μελέτη περίπτωση καταγράφοντας τις προμήθειες, που διενεργήθηκαν
τη τριετία 2007-2009, ώστε να εξαχθούν ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα για τη λειτουργία
του Γραφείου.
11
ΜΕΡΟΣ Α΄ : ΝΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ
ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΩΝ Ο.Τ.Α. Α΄ ΒΑΘΜΟΥ
1. Ορισμός- Κατηγορίες συμβάσεων προμηθειών-
Βασικό νομικό πλαίσιο υλοποίησης προμηθειών
1.1. Ορισμός
Οι προμήθειες που διενεργούν οι Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού ανήκουν στην κατηγορία των
κρατικών προμηθειών, οι οποίες πραγματοποιούνται σύμφωνα με συγκεκριμένες διαδικασίες, τις
οποίες είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν οι διάφοροι φορείς του Δημοσίου. Σύμφωνα με την
ισχύουσα νομοθεσία προμήθεια του δημοσίου τομέα είναι η «σύμβαση από επαχθή αιτία και έχει
ως αντικείμενο την αγορά, την χρηματοδοτική μίσθωση και τη μίσθωση αγαθών μεταξύ των
αναθετουσών αρχών (ή φορέων) και των προμηθευτών» (Ν.2286/95, αρ.1, παρ. 2). Σχεδόν
ταυτόσημος είναι και ο ορισμός που περιέχεται στις παρ. 2 α και γ του άρθ. 1 της Οδηγίας
2004/18 του ΕΚ «περί διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων προμηθειών και
υπηρεσιών»: «Συμβάσεις προμηθειών του Δημοσίου είναι οι συμβάσεις εξ' επαχθούς αιτίας, οι
οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων και μιας ή
περισσοτέρων αναθετουσών αρχών και έχουν ως αντικείμενο: την αγορά, τη μίσθωση, την
χρηματοδοτική μίσθωση ή τη μίσθωση - πώληση με ή χωρίς δικαίωμα αγοράς προϊόντων».
1.2. Κατηγορίες συμβάσεων προμηθειών
Οι συμβάσεις προμηθειών μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τέσσερα είδη : α) στη
σύμβαση προμήθειας κινητών πραγμάτων, αναλωσίμων ή μη, β) στη σύμβαση χρηματοδοτικής
μίσθωσης αγαθών με την οποία υποχρεούται ο εκμισθωτής να παραχωρεί έναντι μισθώματος τη
χρήση πράγματος, κινητού ή ακινήτου ή και των δύο μαζί, που προορίζεται αποκλειστικά για
επαγγελματική χρήση του αντισυμβαλλόμενου. Συμβάσεις τέτοιου είδους μπορούν να συνάπτουν
ως εκμισθωτές μόνο ανώνυμες εταιρίες που έχουν συσταθεί για αυτόν τον αποκλειστικό σκοπό,
ενώ, οι Δήμοι, οι Κοινότητες, οι Σύνδεσμοι Ο.Τ.Α., και τα Ν.Π.Δ.Δ. της Αυτοδιοίκησης ,
μπορούν να συμβάλλονται στο πλαίσιο συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης που έχουν ως
αντικείμενο πράγματα κινητά ή ακίνητα (Άρθ. 193, παρ. 1, Ν.3463/06), γ) στη σύμβαση
μίσθωσης κινητών πραγμάτων, σύμφωνα με την οποία ο εκμισθωτής έχει υποχρέωση να
παραχωρήσει στο μισθωτή τη χρήση του πράγματος για όσο χρόνο διαρκεί η σύμβαση και ο
μισθωτής να καταβάλει το συμπεφωνημένο μίσθωμα (για τη μίσθωση κινητών πραγμάτων εκ
μέρους των Ο.Τ.Α. Α' Βαθμού ισχύουν οι διατάξεις του Κ.Δ.Κ άρθ. 199 παρ . 3) και δ) στις
12
συμβάσεις ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών, εγκατάστασης, συντήρησης, μεταφοράς ή και άλλων
εργασιών που σχετίζονται με την προμήθεια των αγαθών, εφόσον όμως η αξία τους υπερβαίνει
την αντίστοιχη των εργασιών.
1.3.Βασικό νομικό πλαίσιο υλοποίησης προμηθειών
Οι διατάξεις της παρ. 1 του άρ. 209 του Κ.Δ.Κ ορίζουν ότι: «Οι Ο.Τ.Α. Α' Βαθμού
(Δήμοι, Κοινότητες, οι πάσης φύσεως Σύνδεσμοι τους, τα Ν.Π.Δ.Δ. που ιδρύουν και τα Ιδρύματα
τους), διενεργούν τις προμήθειες τους σύμφωνα με τις διατάξεις του Ενιαίου Κανονισμού
Προμηθειών των Ο.Τ.Α. (Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α) 11389-93 (Φ.Ε.Κ.-185), όπως ισχύει, με την επιφύλαξη
των ειδικών ρυθμίσεων του Π.Δ. 370/95 (Α' 199), όπως αυτές έχουν τροποποιηθεί από το Π.Δ.
105/2000 (Φ.Ε.Κ. Α' 100) και των αντίστοιχων του Π.Δ. 57/2000 (Φ.Ε.Κ . Α'45). Επιπροσθέτως,
το άρ. 10 παρ. 1 του Ν.2286/1995 ορίζει ότι εξακολουθεί να ισχύει ο κανονισμός εκτέλεσης των
προμηθειών, στην προκειμένη περίπτωση ο Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. μέχρι την έκδοση του Π.Δ. που
προβλέπει το άρ. 5 παρ. 1 του Ν.2286/1995, το οποίο δεν έχει εκδοθεί έως σήμερα.
Ας σημειωθεί ότι ο Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. εκδόθηκε βάσει του προϊσχύοντος για τις προμήθειες
Νόμου 1797/88, δεν είναι δηλαδή ευθέως εκτελεστικό διάταγμα του Ν.2286/95. Επιπλέον, το
Π.Δ. 60/2007 (Φ.Ε.Κ. 64Α/16-3-2007): Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις
της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ/31-3-2004 «Περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων
συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών» εφαρμόζεται στις προμήθειες των Ο.Τ.Α. των
οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός ΦΠΑ είναι ίση ή μεγαλύτερη των 193.000€ (Κανονισμός ΕΚ
αριθ. 1177/09 της Επιτροπής της 30ης Νοεμβρίου 2009) και σύμφωνα με τη παρ. 9 του άρθ. 2,
μεταξύ των «αναθετουσών αρχών» που εμπίπτουν στην εφαρμογή του, είναι το κράτος, οι αρχές
τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου και οι ενώσεις μίας ή περισσότερων
από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς Δημοσίου Δικαίου.
2. Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών (Ε.Π.Π.)
2.1. Περιεχόμενο
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθ. 2 του Ν.2286/95 ορίζεται ότι οι προμήθειες των φορέων
που υπάγονται στις διατάξεις του νόμου αυτού, μεταξύ των φορέων και οι Ο.Τ.Α. Α' Βαθμού,
εγκρίνονται με την ένταξη τους στο Ε.Π.Π. (στον ετήσιο δηλαδή προγραμματισμό του
Υπουργείου Ανάπτυξης για τη διενέργεια όλων των κρατικών προμηθειών), το οποίο
13
διαμορφώνεται με βάση τις προτάσεις των φορέων και εγκρίνεται με κοινή απόφαση των
Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Ανάπτυξης και τίθεται σε εφαρμογή με απόφαση του
Υπουργού Ανάπτυξης. Στις επιμέρους προτάσεις περιέχεται το είδος, η ποσότητα, η αξία, ο
χρόνος απορρόφησης της χρηματοδότησης, ο τρόπος πληρωμής και διενέργειας της προμήθειας,
το κριτήριο αξιολόγησης και κάθε άλλο στοιχείο απαραίτητο για την αξιολόγηση του είδους,
προκειμένου να ενταχθεί. Μάλιστα, η παράλειψη εμπρόθεσμης παροχής των αναγκαίων
στοιχείων ή η παροχή ανακριβών στοιχείων για την ένταξη προμήθειας στο Ε.Π.Π. συνιστά
πειθαρχικό αδίκημα των αρμόδιων υπαλλήλων, εφόσον η ένταξη είναι υποχρεωτική. Πέραν
τούτου, η σύνταξη του Ε.Π.Π. και η δημοσίευση του στον Τύπο, αλλά και στο Διαδίκτυο
αποτελούν υποχρέωση της χώρας -απορρέουσα εκ του ευρωπαϊκού δικαίου- και συνάμα
παράγοντα διαφάνειας και προγραμματισμού, εφόσον οι υποψήφιοι προμηθευτές μπορούν να
προγραμματίσουν την παραγωγή τους γνωρίζοντας εκ των προτέρων τον φορέα εκτέλεσης 1.
2.2. Τροποποιήσεις του Ε.Π.Π.
Οι τροποποιήσεις του Ε.Π.Π. αφορούν κυρίως σε τρεις περιπτώσεις:
1 Σύμφωνα με την παρ 3γ του άρθρου 2 του Ν.2286/95 εξαιρούνται από την υποχρέωση ένταξης τους στο Ε.Π.Π οι
προμήθειες: α) όταν η προϋπολογισθείσα δαπάνη κατά κωδικό αριθμό είδους του αρχείου ειδών του προγράμματος
δεν υπερβαίνει ετησίως τα ποσά των € 45.000 με ΦΠΑ, όπως αυτά καθορίζονται στην αριθμ. Π1/433/19-2-2003
κοινή απόφαση των Υφυπουργών Ανάπτυξης «Εξαίρεση προμηθειών από την ένταξη τους στο Ενιαίο Πρόγραμμα
Προμηθειών». Οι προμήθειες αυτές θα διενεργούνται είτε με διαδικασίες διαπραγμάτευσης, (εξαιρετική ή απευθείας
ανάθεση), μέχρι του ποσού των 15.000 € με ΦΠΑ ετησίως κατά κωδικό αριθμό είδους, είτε με συνοπτικές
διαδικασίες, (πρόχειρος διαγωνισμός), μέχρι του ποσού των 45.000 € με ΦΠΑ ετησίως κατά κωδικό αριθμό είδους,
β) που εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν.2286/95 άρθρο 1 παρ 3, γ) φορείς που εξαιρούνται από την παρ 5, άρθρ.1
Ν.2286/95 όπως οι παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί και τα κέντρα παιδικής μέριμνας και τα ιδρύματα
κοινωνικής προστασίας και πρόνοιας, δ) προμήθειες που αφορούν καύσιμα και ελαιολιπαντικά, γραφική ύλη και
ανταλλακτικά μηχανημάτων και οχημάτων, τρόφιμα και λοιπά αναλώσιμα είδη παντοπωλείου και φάρμακα των
Ο.Τ.Α. Α' βαθμού, των συνδέσμων τους, των Δημοτικών και Κοινοτικών ιδρυμάτων τους και των νομικών τους
προσώπων Δημοσίου Δικαίου, ε) μηχανολογικό, ηλεκτρολογικό, ηλεκτρονικό ή άλλης μορφής εξοπλισμό και υλικά
που ενσωματώνονται σε έργα, στ) παρ 3, άρθρ. 2 του Ν.2286/95, που αφορά τρόφιμα και λοιπά αναλώσιμα υλικά
παντοπωλείου για τα ιδρύματα του Δημοσίου και των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ο.Τ.Α., πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης
και φάρμακα, ζ) με τις Π1/2830/01 και Π1/4437/01 Υπουργικές Αποφάσεις περί εξαιρέσεως ειδών πληροφορικής
που εντάσσονται στα επιχειρησιακά προγράμματα «ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ», «ΠΟΛΙΤΕΙΑ» και
«ΕΠΕΑΕ».
14
α) Αλλαγή του τρόπου προμήθειας (ανοιχτός ή κλειστός διαγωνισμός) ή αλλαγή
κριτηρίου κατακύρωσης (χαμηλότερη τιμή ή πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη
προσφορά) και του έτους πίστωσης, (εάν αποδειχθεί ότι είναι αδύνατον να εκτελεστεί αυτή,
σύμφωνα με τα καθορισθέντα στο Ε.Π.Π τρέχοντος έτους),
β) Αντικαταστάσεις ειδών, με άλλα είδη, διαφορετικού κωδικού αριθμού σε περιπτώσεις
που εκτιμάται ότι τα είδη αυτά δεν είναι απαραίτητα και προέκυψε η ανάγκη προμήθειας άλλων
ειδών ή σε περιπτώσεις, που κατά την υποβολή των προδιαγραφών προκύπτει διαφοροποίηση
κωδικοποιήσεως του είδους,
γ) Επαύξηση της προϋπολογισμένης αξίας είτε κατά τη διαδικασία υλοποίησης της
προμήθειας και πριν από την υποβολή των προσφορών, είτε μετά το άνοιγμα των οικονομικών
προσφορών, υπό την προϋπόθεση ότι η τιμή προσφοράς του μειοδότη δεν απαιτεί επαύξηση της
προϋπολογισθείσας αξίας πέραν του ποσοστού 50% της αξίας της προκηρυχθείσας ποσότητας.
Εφόσον το ύψος της επαύξησης ανέρχεται μέχρι του ποσοστού 20% επί της προϋπολογισθείσας
αξίας κατά κωδικό αριθμό είδους και φορέα προγραμματισμού και δεν υπερβαίνει το ποσό των
300.000 €, δεν απαιτείται απόφαση έγκρισης τροποποίησης του Ε.Π.Π και ο φορέας προχωρεί
στην αύξηση αυτή με δική του ευθύνη. Για τις προμήθειες, το ύψος των οποίων ανέρχεται μέχρι
του ποσού των 45.000 € κατά κωδικό αριθμό είδους του Αρχείου Ειδών του Ε.Π.Π, σε ετήσια
βάση, οι οποίες δεν εντάσσονται στο Ε.Π.Π, δεν επιτρέπεται καμία επαύξηση πέραν του ποσού
αυτού.
Για την εξέταση των παραπάνω τροποποιήσεων, απαιτείται η υποβολή αιτιολογημένου
αιτήματος στην Διεύθυνση Πολιτικής Προμηθειών της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, του
Υπουργείου Ανάπτυξης. Η έγκριση παρέχεται με κοινή απόφαση των Υφυπουργών Ανάπτυξης,
ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολιτικής και Προγραμματισμού Προμηθειών
(Ε.Π.Π.Π). Να σημειωθεί ότι ένταξη νέων προμηθειών στο Ε.Π.Π. επιτρέπεται μόνο για τις
περιπτώσεις εκείνες, για τις οποίες η πραγματοποίηση τους είναι απόλυτα απαραίτητη και δε
μπορούσε να προβλεφθεί κατά τον χρόνο καταρτίσεως του προγράμματος. Τέλος, πρέπει να
σημειωθεί ότι αιτήματα για τροποποίηση ή συμπλήρωση προμηθειών που έχουν ενταχθεί στο
Ε.Π.Π του τρέχοντος έτους, καθώς και νέες εντάξεις, δεν αποστέλλονται από τους φορείς μετά
την 1η Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, απολύτως
δικαιολογημένων.
15
2.3. Διάρκεια ισχύος Ε.Π.Π.
Το Ε.Π.Π. κάθε έτους διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με το χρόνο που θα
διατεθούν οι απαιτούμενες πιστώσεις. Αυτές μπορούν να βαρύνουν εγκεκριμένους
προϋπολογισμούς του ίδιου έτους ή να απαιτούν μακρόχρονη διαδικασία υλοποίησης και ως εκ
τούτου θα βαρύνουν τον προϋπολογισμό του επομένου έτους. Η διάκριση του αυτή, ωστόσο, δεν
σημαίνει διαίρεση αυτού σε δύο αυτοτελή προγράμματα, αλλά λαμβάνονται συνολικά στο
Ε.Π.Π., ανεξαρτήτως του έτους πιστώσεως.
3. Τεχνικές Προδιαγραφές
3.1. Περιεχόμενο
Τεχνικές Προδιαγραφές θεωρούνται «οι τεχνικές απαιτήσεις που καθορίζουν τα
απαιτούμενα χαρακτηριστικά του υλικού, προκειμένου αυτό να προσδιορισθεί αντικειμενικά, έτσι
ώστε να ανταποκρίνεται στη χρήση, για την οποία προορίζεται από τον φορέα» (Μιχαλοπούλου Δ.
Στυλιανή, 2008, σελ.35). Πρέπει να περιλαμβάνουν τα επίπεδα ποιότητας ή απόδοσης, την
ασφάλεια, τις διαστάσεις, καθώς και τις απαιτήσεις που ισχύουν για το υλικό ή το προϊόν.
Μπορεί να περιλαμβάνουν όρους που προσδιορίζουν προϊόντα ορισμένης κατασκευής ή
προέλευσης ή μεθόδους επεξεργασίας, που έχουν ως αποτέλεσμα να ευνοούν ή να αποκλείουν
ορισμένες επιχειρήσεις ή προϊόντα, εκτός των περιπτώσεων κατά τις οποίες οι προδιαγραφές
αυτές δικαιολογούνται απόλυτα από τη φύση τού υπό προμήθεια προϊόντος. Ωστόσο, οι τεχνικές
προδιαγραφές απαγορεύεται να αναφέρονται σε εμπορικά σήματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας,
τύπους ορισμένης προέλευσης ή παραγωγής. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, εφόσον δεν είναι
δυνατό να περιγραφεί ένα είδος με τεχνικές προδιαγραφές σαφείς και πλήρως κατανοητές, η
μνεία των ανωτέρω στοιχείων είναι επιτρεπτή, αλλά υποχρεωτικά συνοδεύεται από τις λέξεις «ή
αντίστοιχο».
Κάθε φορέας του Δημοσίου μεταβιβάζει τις τεχνικές προδιαγραφές του προς προμήθεια
υλικού στη Γ.Γ Εμπορίου, η οποία ελέγχει, τροποποιεί όπου απαιτείται και δίνει την τελική
έγκριση για τη διενέργεια του διαγωνισμού. Ο έλεγχος και η έγκριση των τεχνικών
προδιαγραφών ανήκουν στην αρμοδιότητα της Τεχνικής Διεύθυνσης Κρατικών Προμηθειών του
Υπουργείου Ανάπτυξης. Στην περίπτωση που αποφασισθεί έλεγχος των τεχνικών
προδιαγραφούν μετά την ένταξη στο Ε.Π.Π., η σχετική έγκριση αποτελεί προϋπόθεση για την
16
ολοκλήρωση των διαδικασιών της προμήθειας. Οι παραπάνω έλεγχοι, τροποποιήσεις και
εγκρίσεις των προδιαγραφών, ισχύουν στην περίπτωση των διαγωνισμών με κριτήριο τη
συμφερότερη προσφορά και για τα στοιχεία και τις ομάδες τις οποίες αυτά απαρτίζουν .
Στην διακήρυξη και σύμβαση επισυνάπτονται οι τεχνικές προδιαγραφές τού προς
προμήθεια υλικού ή αναφέρεται συγκεκριμένο πρότυπο (ευρωπαϊκό ή αναγνωρισμένου
οργανισμού) ή προδιαγραφή. Οι τεχνικές προδιαγραφές2 πρέπει να είναι σαφώς διατυπωμένες
και πλήρως κατανοητές από όλους τους ενδιαφερόμενους. Ως πρότυπο θεωρούνται οι τεχνικές
προδιαγραφές που έχουν εγκριθεί από ένα αναγνωρισμένο οργανισμό τυποποίησης για
επανειλημμένη ή διαρκή εφαρμογή. Ως ευρωπαϊκό πρότυπο θεωρείται το πρότυπο που έχει
εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Τυποποίησης Ηλεκτροτεχνικών Προϊόντων (CENELEC) ή Ευρωπαϊκό Πρότυπο (ΕΝ) ή
Έγγραφο Εναρμόνισης (ED) σύμφωνα με τους κοινούς κανόνες των εν λόγω οργανισμών.
Μάλιστα, βάσει της παρ. 7 του άρθ. 3 του Κανονισμού Προμηθειών του Δημοσίου (Π.Δ.
118/07), όλοι ο όροι των τεχνικών προδιαγραφούν είναι απαράβατοι όροι και η οιαδήποτε μη
συμμόρφωση προς αυτούς συνεπάγεται απόρριψη της προσφοράς.
3.2. Σύνταξη
Σύμφωνα με το άρθ. 4 παρ. 4 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., οι τεχνικές προδιαγραφές των προς
προμήθεια προϊόντων συντάσσονται από την καθ' ύλην αρμόδια τεχνική υπηρεσία των φορέων
και όπου αυτή δεν υπάρχει από την αντίστοιχη της διεύθυνσης εσωτερικών της οικείας
Περιφέρειας. «Αρμόδια» τεχνική υπηρεσία για τους Ο.Τ.Α. που έχουν δική τους τεχνική
υπηρεσία, είναι η υπηρεσία αυτή, και για τα Δημοτικά και Κοινοτικά τους Ν.Π.Δ.Δ., η τεχνική
υπηρεσία του Δήμου που τα έχει συστήσει. Για τους Δήμους και τις Κοινότητες που δεν έχουν
δική τους τεχνική υπηρεσία, καθώς και τα Δημοτικά και Κοινοτικά τους Ν.Π.Δ.Δ. που υπάγονται
σε αυτούς, η ΤΥΔΚ της Περιφέρειας. Σε περίπτωση που η ανωτέρω υπηρεσία αδυνατεί να
2 Με βάση το άρθρο 3 του Π.Δ. 118/07 θα πρέπει να πληρούν τις κάτωθι αρχές και προδιαγραφές : 1. Να είναι
σαφώς διατυπωμένες και πλήρως κατανοητές από όλους τους ενδιαφερόμενους, 2. Να μην περιέχουν περιοριστικούς
ή φωτογραφικούς όρους, ώστε να εξασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή ευρύτητα συμμετοχής στο διαγωνισμό και να
μη δημιουργούνται αδικαιολόγητα εμπόδια στον ανταγωνισμό, 3. Οι τεχνικές προδιαγραφές να συμμορφώνονται
προς τα Ευρωπαϊκά πρότυπα (ΕΝ), εφόσον αυτά υπάρχουν, 4. Να μην περιέχουν όρους που προσδιορίζουν
προϊόντα ορισμένης κατασκευής ή προέλευσης, 5. Να μην αναφέρονται σε εμπορικά σήματα, διπλώματα
ευρεσιτεχνίας, τύπους ορισμένης προέλευσης ή παραγωγής, 6. Να μην περιέχουν λάθη όπως πχ. σε μονάδες
μέτρησης, τεχνικές ορολογίες κλπ. γιατί έτσι προκαλούνται ενστάσεις και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις.
17
συντάξει τις τεχνικές προδιαγραφές, ο Γ.Γ.Π. μπορεί να αναθέτει τη σύνταξη τους σε αντίστοιχη
υπηρεσία των φορέων του δημοσίου τομέα που εδρεύουν στα νομό.
Οι τεχνικές προδιαγραφές προμηθειών, για την εκτέλεση των οποίων δεν απαιτούνται,
λόγω της φύσης τους, τεχνικές γνώσεις ή τεχνική εμπειρία μπορεί να συντάσσονται από
υπάλληλο της υπηρεσίας που διαχειρίζεται την πίστωση και να θεωρούνται από τον προϊστάμενο
της αντίστοιχης κατά περίπτωση αρμόδιας υπηρεσίας του Ο.Τ.Α. (209 παρ. 4 του Κ.Δ.Κ.
3463/06).
3.3. Έγκριση
Όσον αφορά την έγκριση των τεχνικών προδιαγραφών των αγαθών των οποίων η
προμήθεια γίνεται με ανοικτό ή κλειστό ή πρόχειρο διαγωνισμό, εγκρίνονται με απόφαση της
Δημαρχιακής Επιτροπής ή του Κοινοτικού Συμβουλίου (άρθ. 4 παρ. 4 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.). Εάν η
αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό μέχρι το οποίο επιτρέπεται απευθείας ανάθεση, οι
τεχνικές προδιαγραφές εγκρίνονται από το Δήμαρχο ή τον πρόεδρο της Κοινότητας (άρθ. 4 παρ.
4 και άρθ. 23 παρ. 2β του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.) ή του Ν.Π.Δ.Δ. ή του ιδρύματος ή του συνδέσμου μετά
προηγούμενη γνώμη της τριμελούς επιτροπής αξιολόγησης.
4. Εφαρμοστέα Νομοθεσία των Υπηρεσιών - Κατηγορίες Συμβάσεων
Στο νέο Κ.Δ.Κ., άρθ. 209 παρ. 2 και 273 Ν.3463/06 χρησιμοποιείται ο όρος «υπηρεσίες»
αντί για τον όρο «εργασίες ή μεταφορές», οι οποίες διακρίνονται ανάλογα με το νομικό πλαίσιο
που τις διέπει σε δύο κατηγορίες: α) τις υπηρεσίες που παρέχονται σύμφωνα με τις διατάξεις του
Ν.3316/2005 και β) τις υπηρεσίες που παρέχονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 28/80 με
την επιφύλαξη των ειδικών ρυθμίσεων του Π.Δ. 60/07.
Παράλληλα, ενώ οριοθετείται η έννοια της υπηρεσίας της σύμβασης παροχής υπηρεσιών
που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Ν.3316/05 με την παρ. 2 β του άρθ. 1 ως «η σύμβαση
στην οποία η παροχή του αναδόχου συνίσταται στην προσφορά γνώσεων και ικανοτήτων, με τη
διάθεση κυρίως συγκεκριμένου επιστημονικού προσωπικού και άλλων μέσων επί ορισμένου
χρόνου, που προσδιορίζεται είτε ημερολογιακά, είτε σε συνάρτηση με ορισμένο γεγονός της
διαδικασίας παραγωγής έργου», δεν περιέχεται στο νέο Κ.Δ.Κ. ορισμός της έννοιας «υπηρεσία»
που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Π.Δ. 28/80.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Ν.3316/05, συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, νοούνται ιδίως
οι συμβάσεις: α) για τη σύνταξη των τευχών δημοσίου διαγωνισμού ανάθεσης μελέτης ή
18
υπηρεσίας, β) για τον έλεγχο και την επίβλεψη έργου ή μελέτης, (όπως προσδιορίζεται στην παρ.
3 του άρθ. 25 του Ν.3316/05), γ) για την υποστήριξη της υπηρεσίας στη διεξαγωγή ανάθεσης
σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας, στην επίβλεψη ή έλεγχο μελέτης και στη διοίκηση ή
επίβλεψη ή έλεγχο έργου.
Η σύμβαση παροχής υπηρεσιών φέρει το χαρακτήρα «σύμβασης μίσθωσης έργου»,
εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη αποβλέπουν από τις παρεχόμενες εργασίες στην επίτευξη ενός
συγκεκριμένου αποτελέσματος (έργου), εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος με αμοιβή που
θα καταβάλλεται τμηματικά, ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών και με τη δυνατότητα το
συμβαλλόμενο μέρος να ενεργεί με δική του πρωτοβουλία. Επίσης, η παροχή εξειδικευμένων
επιστημονικών υπηρεσιών μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμβάσεων μισθώσεως έργου του
άρθ. 6 παρ. 2 του Ν.2527/1997, χωρίς να υποκρύπτονται συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας.
Αντιθέτως, η ισχύς του ίδιου νόμου και σύμφωνα με τη νομολογία του Ε.Σ. (www.dimosnet.gr,
τελευταία επίσκεψη 08/05/10), δεν εφαρμόζεται σε υπηρεσίες, που παρέχονται από τρίτους, είτε
με μορφή ανεξαρτήτων παρεχομένων υπηρεσιών είτε με μορφή σύμβασης μίσθωσης έργου. Στις
περιπτώσεις αυτές, η μεν ανάγκη είναι πάγια και επομένως δεν μπορεί να συναφθεί σύμβαση
έργου, η δε απασχόληση περιστασιακή, οπότε δεν μπορεί να συναφθεί σύμβαση εργασίας
(Τάκης Ι., 2008, σελ. 360).
Τέλος, οι διατάξεις της παρ. 2δ του άρθ. 1 της Οδηγίας 18/2004 του ΕΚ ορίζουν ότι: «Οι
δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών» είναι δημόσιες συμβάσεις, πλην των δημόσιων συμβάσεων
έργων ή προμηθειών, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών. Δημόσια σύμβαση,
η οποία έχει ως αντικείμενο ταυτοχρόνως προϊόντα και υπηρεσίες, θεωρείται ως «δημόσια
σύμβαση υπηρεσιών», εφόσον η αξία των συγκεκριμένων υπηρεσιών υπερβαίνει την αξία των
προϊόντων που περιλαμβάνονται στη σύμβαση. Μεταξύ των υπηρεσιών αυτών, που άπτονται των
αρμοδιοτήτων των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, σύμφωνα με το άρθρο 75 του Ν.3463/06 είναι π.χ. οι
υπηρεσίες αποκομιδής απορριμμάτων, διαχείρισης ακινήτων, πολιτιστικές και αθλητικές
υπηρεσίες κλπ.
Για τους Δήμους, τις Κοινότητες, τους πάσης φύσεως Συνδέσμους τους, τα Ν.Π.Δ.Δ. και
τα Ιδρύματα τους, οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθ. 209 του Ν.3463/06 Κ.Δ.Κ. ορίζουν ότι: «Η
παροχή υπηρεσιών, πλην αυτών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ν.3316/04 ρυθμίζονται
με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών και
Οικονομικών. Μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος, οι κάθε είδους υπηρεσίες, εκτός
από τις υπηρεσίες που παρέχονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.3316/2005 (Α' 42),
19
διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ/τος 28/80 (ΑΊ1), με την επιφύλαξη των ειδικών
ρυθμίσεων του Π.Δ/τος 346/1998 (Α' 230), ως ισχύει (άρθ. 273 παρ. 1 Ν.3463/06, Φ.Ε.Κ. 114
Α') «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων». Ήδη έχει καταργηθεί το Π.Δ. 346/98 με το
άρθρο 77 του Π.Δ. 60/2007, το οποίο εφαρμόζεται στις υπηρεσίες των Ο.Τ.Α., των οποίων η
εκτιμώμενη αξία εκτός ΦΠΑ είναι ίση η μεγαλύτερη των 193.000 € βάσει του Κανονισμού (ΕΚ)
αριθ. 1177/09 της Επιτροπής της 30ης Νοεμβρίου 2009 περί της τροποποίησης των οδηγιών τόσο
της 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ, όσο και της 2009/81/ΕΚ.
Πάντως, το Π.Δ. 28/80 είχε καταρτιστεί για να ρυθμίσει κυρίως την εκτέλεση των έργων,
ενώ η εφαρμογή του στις περιπτώσεις των προμηθειών και εργασιών γινόταν «γενικώς και κατ’
αναλογία» (άρθ. 70 του Π.Δ. 28/80). Επιπλέον, διευκρινήσεις για το καθεστώς εκτέλεσης των
υπηρεσιών περιέχονται στην 29/2007 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, ρυθμίζονται πλέον
και νομοθετικά με το άρθ. 20 παρ. 13 του Ν. 3731/08, το οποίο προσέθεσε στην παρ. 10 στο άρθ.
209 του Ν.3463/2006, η σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών με διαπραγμάτευση, χωρίς
δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, ρυθμίζεται με ανάλογη εφαρμογή των αντίστοιχων διατάξεων
του άρ. 25 του Π.Δ/τος 59/2007 (Φ.Ε.Κ. 59 Α) και 60/07 (Φ.Ε.Κ. 64 Α), όπως ισχύουν.
Όσον αφορά την απευθείας ανάθεση ή τον πρόχειρο διαγωνισμό παροχής υπηρεσίας
σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 9 του άρθ. 9 του Ν.2623/98, η Δημαρχιακή Επιτροπή ή το
Κοινοτικό Συμβούλιο ή το Διοικητικό Συμβούλιο των Ν.Π.Δ.Δ. των Ιδρυμάτων τους, αναθέτουν
απ' ευθείας την εκτέλεση παροχής υπηρεσιών (εργασίας), εφόσον η αξία της εργασίας δεν
υπερβαίνει το ποσό των: α) 11.738,81€ για τους Δήμους Αθηναίων, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης,
β) € 8.804,10 € για τους λοιπούς Δήμους και γ) € 4.402,05 € για τις Κοινότητες, τα Δημοτικά ή
Κοινοτικά Ιδρύματα και τα λοιπά Ν.Π.Δ.Δ. των Ο.Τ.Α..
Από τις ρυθμίσεις του άρθρου 209 παρ. 2 και 273 παρ. 1 του Ν.3463/06 εξαιρούνται,
εκτός από τις υπαγόμενες στο Ν.3316/05 υπηρεσίες και οι συμβάσεις εργασιών (υπηρεσιών)
εγκατάστασης, συντήρησης, μεταφοράς ή και άλλων εργασιών που σχετίζονται με την
προμήθεια αγαθών, εφόσον όμως η αξία αυτών υπερβαίνει την αντίστοιχη των εργασιών. Οι
συμβάσεις αυτές συνάπτονται βάσει του Ν.2286/95 και του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α..
20
5. Το Π.Δ. 60/07 (Οδηγία 2004/18/ΕΚ) και το πεδίο εφαρμογής του .
Σκοπός του προεδρικού διατάγματος 60/07 είναι η προσαρμογή της ελληνικής
νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών προς τις διατάξεις της
Οδηγίας 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου
2004 «Περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών
και υπηρεσιών», που δημοσιεύθηκε στην ελληνική γλώσσα, στην Επίσημη Εφημερίδα των
Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Ε.Ε.1134/30-4-2004), όπως αυτή τροποποιήθηκε και ισχύει.
Σύμφωνα με το άρθρο 77 του Διατάγματος αυτού, διατηρείται σε ισχύ ο Ν.3316/2005 (Α'
42), ενώ καταργείται πλήθος προεδρικών διαταγμάτων 3, τα οποία όμως αναφέρονται ως
παραπομπές στον Κ.Δ.Κ. (Ν.3463/06). Το συγκεκριμένο Π.Δ. εφαρμόζεται στη διαδικασία
υλοποίησης συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων με την προϋπόθεση ότι η
προϋπολογιζόμενη αξία τους πρέπει να είναι ίση ή μεγαλύτερη των 193.000 € συν ΦΠΑ, ενώ για
την εφαρμογή στις συμβάσεις έργων ίση ή μεγαλύτερη των 4.845.000 € βάσει του Κανονισμού
(ΕΚ) αριθ. 1177/09 της Επιτροπής της 30ης Νοεμβρίου 2009 περί της τροποποίησης των οδηγιών
τόσο της 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ, όσο και της 2009/81/ΕΚ. Πέραν τούτου, εφαρμόζεται και
στη σύναψη δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, μελετών ή έργων του Ν.3389/2005 «Συμπράξεις
δημοσίου και ιδιωτικού τομέα» (Α' 232), οι διατάξεις του οποίου εφαρμόζονται
συμπληρωματικώς, καθ' ο μέρος δεν αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος, μη
εφαρμοζομένων στην περίπτωση αυτή των διατάξεων του Ν.3316/2005 (Α' 42).
Το συγκεκριμένο Π.Δ. εφαρμόζεται κατά τη σύναψη: α) συμβάσεων που επιδοτούνται
αμέσως σε ποσοστό άνω του 50% από τις αναθέτουσες αρχές και των οποίων η εκτιμώμενη α ξία,
εκτός ΦΠΑ, ισούται με ή υπερβαίνει τα 4.845.000 €, εφόσον αφορούν δραστηριότητες πολιτικού
μηχανικού ή έχουν σχέση με νοσοκομεία, αθλητικούς εξοπλισμούς, εγκαταστάσεις αναψυχής και
ψυχαγωγίας, σχολικά και πανεπιστημιακά κτίρια και κτίρια διοικητικής χ ρήσης και β)
συμβάσεων υπηρεσιών που επιδοτούνται άμεσα σε ποσοστό άνω του 50% από τις αναθέτουσες
3 α) Το Π.Δ. 370/1995 (Α΄ 199), β) Το Π.Δ. 346/1998 (Α' 230), εκτός από τις διατάξεις του άρθρου 35 παρ 1 και του
άρθρου 36 που διατηρούνται σε ισχύ, γ) Το Π.Δ. 18/2000 (Α΄ 15), δ) Το Π.Δ. 105/2000 (Α΄ 100, ε) Το Π.Δ.
334/2000 (Α' 279), εκτός από τις διατάξεις των άρθρων 1 και 2, κατά το μέρος που αφορούν στην προσαρμογή της
ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 71/304 της 26ης Ιουλίου 1971, οι οποίες διατηρούνται σε ισχύ,
στ) Το Π.Δ. 336/2002 (Α' 281). ζ) Το Π.Δ. 101/2003 (Α' 95), η) Το Π.Δ. 104/2004 (Α' 71), καθώς και κάθε γενική ή
ειδική διάταξη που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του παρόντος ή ρυθμίζει τα θέματα αυτά με άλλον τρόπο.
21
αρχές και των οποίων η εκτιμώμενη αξία, εκτός ΦΠΑ, ισούται με ή υπερβαίνει τα 193.000 €,
όταν οι συμβάσεις αυτές σχετίζονται με σύμβαση έργων κατά την έννοια της περίπτωσης α του
παρόντος άρθρου.
Ουσιαστικά, το Π.Δ. 60/07 είναι εναρμονισμένο με την κοινοτική οδηγία και ως εκ
τούτου κομίζει ένα πιο εκσυγχρονιστικό πλαίσιο για τη διενέργεια των προμηθειών και
υπηρεσιών.
22
ΜΕΡΟΣ Β΄ : ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΨΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
1. Περιγραφή διαδικασιών ανάθεσης και σύναψης των συμβάσεων προμηθειών
με το Ν.2285/96 και τον Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.
1.1. Ανοικτός διαγωνισμός
Ανοικτός διαγωνισμός είναι ο διαγωνισμός που κάθε ενδιαφερόμενος προμηθευτής
μπορεί να υποβάλει προσφορά (άρθ. 2 παρ. 12 α Ν.2286/95 και άρθ. 2 παρ. 4 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.).
Είναι η πιο συνήθης διαδικασία, εφόσον ακολουθείται στο 75% των κρατικών προμηθειών και
εξασφαλίζει τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των υποψήφιων προμηθευτών, αφού προϋποθέτει
τη δημοσίευση της πλήρους διακήρυξης και επιτρέπει σε κάθε ενδιαφερόμενο να υποβάλει
προσφορά. Με την υπουργική απόφαση με την οποία εγκρίνεται και τίθεται σε εφαρμογή κατ'
έτος το Ε.Π.Π, ορίζεται η διαδικασία εκτέλεσης της προμήθειας, εφόσον η προμήθεια
εντάσσεται στο Ε.Π.Π. Διαφορετικά, ο τρόπος εκτελέσεως της και οι όροι αυτού καθορίζονται
με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής ή του Κοινοτικού Συμβουλίου.
Όσον αφορά τη δημοσίευση του ανοικτού διαγωνισμού, ο φορέας, που διενεργεί το
διαγωνισμό, μεριμνά για ευρεία γνωστοποίηση της σχετικής διακήρυξης (αρθ. 5 Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.)
και ειδικότερα α) για τη δημοσίευση της περίληψης των ουσιωδών στοιχείων της διακήρυξης σε
δύο οικονομικές εφημερίδες και σε τοπική εφημερίδα, ημερήσια ή εβδομαδιαία εάν υπάρχει.
Στην περίπτωση που δεν υπάρχει, η δημοσίευση γίνεται, εκτός από τις δύο οικονομικές
εφημερίδες και σε μία ημερήσια ή εβδομαδιαία εφημερίδα της έδρας του νομού, β) για την
ανάρτηση της περίληψης σε εμφανές μέρος της υπηρεσίας, γ) για την αποστολή της διακήρυξης
στα διάφορα επιμελητήρια, συνδέσμους, πρεσβείες και στον ελληνικό οργανισμό μικρομεσαίων
μεταποιητικών επιχειρήσεων και χειροτεχνίας (ΕΟΜΜΕΧ), δ) για τη δημοσίευση περίληψης των
ουσιωδών στοιχείων της διακήρυξης στο Φ.Ε.Κ. (στο τεύχος διακηρύξεων δημοσίων
συμβάσεων), ε) ανεξάρτητα από την υποχρέωση που έχει ένας Ο.Τ.Α. για τη δημοσίευση της
περίληψης προκήρυξης μιας προμήθειας σύμφωνα με τις παραπάνω περιπτώσεις, πρέπει να
προβεί στις δημοσιεύσεις που θέτει το άρθ. 3 του Ν.3548/07 σε περίπτωση που συμπίπτουν οι
δημοσιεύσεις που θέτει η εκάστοτε νομοθεσία ανάλογα με το είδος που αφορά ο διαγωνισμός
(www.nomotelia.gr, τελευταία επίσκεψη 09/05/2010).
23
Για τους Ο.Τ.Α. εκτός του νομού Αττικής και Θεσσαλονίκης σε δύο ημερήσιες
νομαρχιακές εφημερίδες και σε μία εβδομαδιαία νομαρχιακή εφημερίδα. Σε νομούς που δεν
εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα αρκεί η δημοσίευση σε δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες. Αν οι
νομοί στους οποίους θα λάβει χώρα η προμήθεια είναι περισσότεροι από έναν, η δημοσίευση της
περίληψης γίνεται σε τουλάχιστον μία ημερήσια νομαρχιακή εφημερίδα κάθε νομού και μία
εβδομαδιαία εξ' εκείνων που έχουν την έδρα τους σε έναν από τους νομούς. Για όσους Ο.Τ.Α.
βρίσκονται εντός του νομού Αττικής και Θεσσαλονίκης σε μία ημερήσια τοπική εφημερίδα και
σε μία εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα, οι οποίες έχουν την έδρα τους σε Δήμο ή Κοινότητα εντός
των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, στους οποίους θα λάβει χώρα η προμήθεια αγαθών. Σε
Δήμους ή Κοινότητες, που δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα, αρκεί η δημοσίευση σε δύο
τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες του Δήμου ή της Κοινότητας. Σε περίπτωση που δεν
υπάρχουν, δημοσιεύονται σε δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες της οικείας
Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (www.dimosnet.gr, τελευταία επίσκεψη 09/05/2010).
Περίληψη της διακήρυξης αποστέλλεται στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των
Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Π.Δ. 60/07 άρθ.29-31), εφόσον η προϋπολογισθείσα αξία, εκτός του
φόρου προστιθέμενης αξίας, είναι ίση ή μεγαλύτερη των 193.000 € συν ΦΠΑ κατόπιν
εφαρμογής της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ. Η αποστολή για δημοσίευση γίνεται με την χρήση των
νέων τυποποιημένων εντύπων, ενώ ας σημειωθεί ότι η αποστολή της περίληψης στην Υπηρεσία
Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προηγείται της δημοσίευσης στον ελληνικό
τύπο (άρθ. 5, παρ. 1 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.). Εάν ο φορέας που διενεργεί το διαγωνισμό επιθυμεί τη
σύντμηση του χρόνου παραλαβής των προσφορών δημοσιεύει προκαταρκτική προκήρυξη στο
«προφίλ του αγοραστή» με την προϋπόθεση ότι το συνολικό εκτιμώμενο ποσόν των συμβάσεων
προμηθειών, που πρόκειται να συνάψουν κατά το επόμενο δωδεκάμηνο, υπερβαίνει τα 750.000 €
(αρθ. 32 του Π.Δ. 60/07).
Η διακήρυξη του διαγωνισμού εκδίδεται από τον Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο της
Κοινότητας, ο δε τρόπος εκτελέσεως και οι όροι αυτού καθορίζονται με απόφαση της
Δημαρχιακής Επιτροπής ή του Κοινοτικού Συμβουλίου βάσει σχεδίου που συντάσσει η ΤΥΔΚ ή
αν δεν υπάρχει η τεχνική υπηρεσία της Περιφέρειας (αρθ. 3 παρ. 1 Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.). Οι όροι της
διακήρυξης κάθε διαγωνισμού πρέπει να είναι σαφείς και πλήρεις (αρθ . 3 παρ. 2 Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.).
Ως εκ τούτου, αν η αναθέτουσα αρχή θεωρεί ότι έχει χαρακτηρισθεί ως ουσιώδης ένας όρος της
διακήρυξης εκ παραδρομής, θα πρέπει να προβεί σε τροποποίηση του με επαναπροκήρυξη του
24
διαγωνισμού και τήρηση των κανόνων δημοσιότητας, ώστε να μην εμποδιστεί κάποιος
διαγωνιζόμενος από τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό.
Μάλιστα, βάσει νομολογίας του Ε.Σ. (Πράξεις VI Τμ.31/2003 και Ζ΄ Κλιμ. 163/2006,
www.nomotelia.gr, τελευταία επίσκεψη 09/05/10), η διακήρυξη του διαγωνισμού προμηθειών
που διενεργεί το Δημόσιο δεσμεύει με τους όρους της όχι μόνο τους τρίτους προς τους οποίους
απευθύνεται αλλά και τον ίδιο το φορέα που προκηρύσσει το σχετικό διαγωνισμό, ο οποίος
υποχρεούται εφεξής και μέχρι τέλους της διαδικασίας του διαγωνισμού να εφαρμόζει τα όσα
ορίζονται σε αυτή. Κατά συνέπεια, τυχόν παράβαση ουσιώδους όρου της διακήρυξης (όπως η
ύπαρξη συντετμημένων προθεσμιών χωρίς να προσδιορισθούν ειδικά οι λόγοι επείγοντος), είτε
κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού είτε κατά τη σύναψη της σύμβασης που καταρτίζεται μετά τη
διενέργεια του διαγωνισμού είτε κατά το στάδιο εκτέλεσης αυτής, καθιστά μη νόμιμη τη σχετική
διαδικασία και επάγεται την ακυρότητα της. Επιπλέον, κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μιας
προμήθειας αν δεν προκύπτει η αντικειμενική διαπίστωση της συνδρομής εκτάκτων
περιστατικών ή άλλων λόγων επείγουσας ανάγκης, που να δικαιολογούν την παρέκκλιση από την
κανονική προθεσμία, από την ημερομηνία αποστολής περίληψης της διακήρυξης, για
δημοσίευση.
Από την άλλη πλευρά, ο συμμετέχων προμηθευτής στο διαγωνισμό, εφόσον δεν
αμφισβήτησε τη νομιμότητα της διακήρυξης ή όρου της, θεωρείται ότι αποδέχθηκε τους όρους
της και δεν μπορεί να την προσβάλει εκ των υστέρων. Τα στοιχεία της διακήρυξης διακρίνονται
σε υποχρεωτικά, τα οποία καθορίζονται από το νόμο και μη υποχρεωτικά, τα οποία καθορίζονται
από την αναθέτουσα αρχή. Εάν η μετάθεση ή η αναβολή και επανάληψη του διαγωνισμού
αποφασισθεί με τροποποίηση όρων της διακήρυξης ο διαγωνισμός θεωρείται νέος και αυτοτελής.
Στις περιπτώσεις ανοικτού διαγωνισμού, η διακήρυξη περιλαμβάνει τουλάχιστον τα
ακόλουθα στοιχεία: α) το είδος του διαγωνισμού, β) το είδος, την ποσότητα και τις τεχνικές
προδιαγραφές των προς προμήθεια υλικών, τις τυχόν παρεκκλίσεις από τη χρησιμοποίηση
προτύπων σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α, καθώς και τη δυνατότητα για τους
προμηθευτές υποβολής προσφορών για μέρος ή για το σύνολο των ζητουμένων υλικών, γ) τον
χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο παράδοσης των υλικών και τις τυχόν δοκιμασίες που θα
απαιτηθούν, όπως αυτές ειδικότερα έχουν καθορισθεί στις οικείες τεχνικές προδιαγραφές, καθώς
και τον χρόνο παραλαβής τους, δ) το όνομα, τη διεύθυνση, τον αρμόδιο υπάλληλο, τον αριθμό
τηλεφώνου, την τηλεγραφική διεύθυνση και τον αριθμό τηλετύπου της υπηρεσίας που διενεργεί
τον διαγωνισμό, από την οποία μπορεί να ζητηθούν τα σχετικά έγγραφα, την προθεσμία μέσα
25
στην οποία πρέπει να ενεργήσουν οι ενδιαφερόμενοι και το ποσόν που τυχόν χρειάζεται να
καταβληθεί για την χορήγηση των εγγράφων αυτών, καθώς και τους όρους πληρωμής του ποσού
αυτού, ε) τα αρμόδια όργανα για την αποσφράγιση των προσφορών, τις ημερομηνίες, ώρα και
τόπο αποσφράγισης, καθώς και τα πρόσωπα που δικαιούνται να παρίστανται, στ) το νόμισμα της
προσφερόμενης τιμής, ζ) τον τύπο, τα ποσοστά, το νόμισμα, καθώς και τον χρόνο υποβολής των
εγγυήσεων, καθώς και άλλες εξασφαλίσεις, εάν τυχόν ζητούνται, η) την πηγή της
χρηματοδότησης και τον τρόπο πληρωμής, θ) τα στοιχεία και δικαιολογητικά που είναι αναγκαία
για την εκτίμηση του κατώτατου ορίου οικονομικών και τεχνικών προϋποθέσεων, τα οποία η
ενδιαφερόμενη υπηρεσία απαιτεί από τους προμηθευτές, ι) τα κριτήρια για την αξιολόγηση των
προσφορών και την κατακύρωση της προμήθειας, ια) την προθεσμία για την παραλαβή των
προσφορών, την διεύθυνση στην οποία πρέπει να αποσταλούν και τη γλώσσα στην οποία πρέπει
να έχουν συνταχθεί, ιβ) την ημερομηνία αποστολής περίληψης της διακήρυξης στην υπηρεσία
επισήμων εκδόσεων των ευρωπαϊκών κοινοτήτων για δημοσίευση, καθώς και την ημερομηνία
παραλαβής της προκήρυξης από την παραπάνω υπηρεσία, ιγ) τη διάρκεια ισχύος των
προσφορών, ιδ) τις προϋποθέσεις αναπροσαρμογής του τιμήματος, εφόσον κρίνεται ότι
απαιτείται τέτοιος όρος, ιε) ενδεχόμενη αποδοχή εναλλακτικών προσφορών για ολόκληρο το
ζητούμενο είδος ή για κάποια από τα μέρη που συνθέτουν το ζητούμενο είδος, εφόσον δεν
υπάρχει στη διακήρυξη του διαγωνισμού ρητή πρόβλεψη περί απαγορεύσεως των εν λόγω εναλ-
λακτικών προσφορών.
Οι δικαιούμενοι συμμετοχής στη διενέργεια προμηθειών με βάση το άρθ. 4 παρ. 1 του
Ν.2286/95 και το άρθ. 7 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. είναι τόσο φυσικά και νομικά πρόσωπα ημεδαπά και
αλλοδαπά, όσο και συνεταιρισμοί ή ακόμα και ενώσεις προμηθευτών που υποβάλλουν κοινή
προσφορά 4. Προκειμένου να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς υποβάλλουν μαζί με την
προσφορά τους τα εξής δικαιολογητικά:
4 Στερούνται του δικαιώματος συμμετοχής: α) Οι υπάλληλοι του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ο.Τ.Α., β) Οι
αποκλεισθέντες από τις προμήθειες του δημοσίου τομέα με Απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, γ) Οι στερηθέντες
με δικαστική απόφαση το δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος τους, δ) Οι επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης, εφόσον
το οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα της σύμβασης της προμήθειας είναι ανώτερο του ποσού του ενός
εκατομμυρίου (1.000.000,00) €, καθώς επίσης και όταν το οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα της σύμβασης
είναι κατώτερο του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) €, αλλά έχει ως αντικείμενο τμήμα, προσθήκη ή επέκταση ή
συμπλήρωση ανατιθέμενης προμήθειας που υπερβαίνει συνολικά το ποσό αυτό, ανεξαρτήτως εάν το οικονομικό
τους αντικείμενο ή αντάλλαγμα συνεπάγεται ή όχι δαπάνη για την Αναθέτουσα Αρχή, ε) Η ίδια απαγόρευση με την
ανωτέρω ισχύει για όσους είναι ιδιοκτήτες εταίροι, βασικοί μέτοχοι, διευθυντικά στελέχη επιχείρησης μέσων
26
Για τους Έλληνες πολίτες: 1. Εγγυητική επιστολή συμμετοχής στον διαγωνισμό, 2.
Απόσπασμα ποινικού μητρώου, από το οποίο να προκύπτει ότι δεν έχουν καταδικασθεί για
αδίκημα σχετικό με την άσκηση της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, 3. Πιστοποιητικό
αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής από το οποίο να προκύπτει ότι δεν τελούν υπό
πτώχευση, εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση, πτωχευτικό συμβιβασμό ή άλλη ανάλογη
κατάσταση, 4. Πιστοποιητικό που εκδίδεται από αρμόδια κατά περίπτωση αρχή, από το οποίο να
προκύπτει ότι είναι ενήμεροι ως προς τις υποχρεώσεις τους που αφορούν τις εισφορές
κοινωνικής ασφάλισης και ως προς τις φορολογικές υποχρεώσεις τους κατά την ημερομηνία
διενέργειας του διαγωνισμού. Σε περίπτωση εγκατάστασης τους στην αλλοδαπή, τα
δικαιολογητικά των παραπάνω εδαφίων (3) και (4) εκδίδονται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία
της χώρας που είναι εγκατεστημένοι, από την οποία και εκδίδεται το σχετικό πιστοποιητ ικό, 5.
Πιστοποιητικό του οικείου Επιμελητηρίου, με το οποίο θα πιστοποιείται η εγγραφή τους σ' αυτό
και το ειδικό επάγγελμα τους ή βεβαίωση άσκησης επαγγέλματος από αρμόδια δημόσια αρχή ή
αρχή τοπικής αυτοδιοίκησης για όσους ασκούν γεωργικό ή κτηνοτροφικό επάγγελμα, που θα
έχουν εκδοθεί το πολύ έξι (6) μήνες πριν από την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού.
Κατά βάση τα απαιτούμενα δικαιολογητικά είναι για όλες τις κατηγορίες των
προμηθευτών παρόμοια με ορισμένες αποκλίσεις. Χαρακτηριστικά, εφόσον η ανάδοχος εταιρεία
είναι αλλοδαπή δεν απαιτείται η προσκόμιση πιστοποιητικού περί ονομαστικοποιήσεως των
μετοχών της και μη συνδρομής των ασυμβίβαστων ιδιοτήτων του Ν.3021/2002, ενώ για
οποιαδήποτε νομικά πρόσωπα ημεδαπά ή αλλοδαπά τα παραπάνω δικαιολογητικά εκτός του
αποσπάσματος ποινικού μητρώου ή του ισοδύναμου προς τούτο εγγράφου. Σχετικά με τους
συνεταιρισμούς, χρειάζεται βεβαίωση εποπτεύουσας αρχής ότι ο συνεταιρισμός λειτουργεί
νόμιμα και τέλος, για τις ενώσεις προμηθευτών που υποβάλλουν κοινή προσφορά είναι
απαραίτητο το πιστοποιητικό σκοπιμότητας του ΕΟΜΜΕΧ για ενώσεις προμηθευτών που
αποτελούνται από μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις (ΜΜΕ) ή παραγωγικούς αστικούς
συνεταιρισμούς στις οποίες μετέχουν και επιχειρήσεις του εσωτερικού ή του εξωτερικού.
Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 6 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α κατά την αξιολόγηση των προμηθευτών
για προσφορές που υποβάλλονται από αυτούς σε ανοικτούς διαγωνισμούς, λαμβάνονται υπ'
όψιν: α) οι τυχόν νομικοί περιορισμοί λειτουργίας της επιχείρησης, β) οι περιπτώσεις
αποκλεισμού τους σε διαγωνισμούς του Δημοσίου ή των Ο.Τ.Α., γ) οι περιπτώσεις στις οποίες ενημέρωσης, καθώς και σε κάθε είδους παρένθετα πρόσωπα όπως σύζυγοι, συγγενείς, οικονομικά εξαρτημένες
εταιρίες, εφόσον διαπιστωθεί η συνδρομή του ασυμβίβαστου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του Ν.3310/05.
27
έχουν υποπέσει σε σοβαρό παράπτωμα κατά την άσκηση της επαγγελματικής τους
δραστηριότητας, δ) η συνέπεια της επιχείρησης στην εκπλήρωση τόσο των συμβατικών της
υποχρεώσεων όσο και των υποχρεώσεων της προς υπηρεσίες του δημοσίου τομέα, ε) εάν έχουν
κάνει ψευδείς ή ανακριβείς δηλώσεις κατά την παροχή πληροφοριών που ζητούνται από την
υπηρεσία, στ) η οικονομική επιφάνεια της επιχείρησης, ζ) η επιχειρηματική δομή ( η μορφή της
επιχείρησης, το εύρος της δραστηριότητας της και το κύρος της), η) οι εμπορικές επιδόσεις της
επιχείρησης, θ) ο τεχνικός εξοπλισμός και το προσωπικό της, ι) η παραγωγική δυνατότητα, ια) η
ποιότητα των προϊόντων και ιβ) κάθε άλλο κριτήριο με την προϋπόθεση ότι τούτο θα αναφέρεται
στη διακήρυξη. Για την εξέταση των κριτηρίων αυτών, η υπηρεσία που διενεργεί το διαγωνισμό
έχει την ευχέρεια να ζητήσει οποιαδήποτε κατά την κρίση της δικαιολογητικά 5.
Η προθεσμία για την διενέργεια του ανοικτού διαγωνισμού δεν πρέπει να είναι μικρότερη
των 20 ημερών από την ημερομηνία της τελευταίας υποχρεωτικής δημοσίευσης της στον
ελληνικό τύπο, όταν δεν απαιτείται δημοσίευση στην επίσημη εφημερίδα των ευρωπαϊκών
κοινοτήτων (άρθ. 10 Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.). Σε περίπτωση που οι ημερομηνίες δημοσίευσης στην
Εφημερίδα της Κυβέρνησης (τεύχος διακηρύξεων δημοσίων συμβάσεων) και στον ελληνικό
τύπο διαφέρουν, λαμβάνεται υπ' όψιν η τελευταία χρονολογικά δημοσίευση, ενώ όταν
υφίστανται επείγοντες λόγοι που καθιστούν την παραπάνω προθεσμία ανεφάρμοστη, τότε η
προθεσμία αυτή μπορεί να περιοριστεί, με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής ή του
Κοινοτικού Συμβουλίου μέχρι δέκα ημέρες.
5 α) Κατάλληλα τραπεζικά έγγραφα, αντίγραφο ή απόσπασμα του ισολογισμού της επιχείρησης, δήλωση περί του
συνολικού ύψους του κύκλου εργασιών της επιχείρησης, καθώς και του κύκλου εργασιών της που αφορά ειδικότερα
το υπό προμήθεια υλικό, κατά τις τρεις προηγούμενες του έτους του διαγωνισμού οικονομικές χρήσεις. Εάν η
επιχείρηση λειτουργεί ή ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα σχετικά με το υπό προμήθεια υλικό, κατά χρονικό
διάστημα που δεν επιτρέπει την έκδοση, κατά νόμο, τριών ισολογισμών, υποβάλλει τους ισολογισμούς που έχουν
εκδοθεί και τα σχετικά επίσημα στοιχεία που υπάρχουν κατά το διάστημα αυτό, β) Κατάλογο στον οποίο
αναφέρονται οι κυριότερες παραδόσεις των τριών τελευταίων χρόνων και ειδικότερα τα υλικά, οι ποσότητες, η αξία,
οι ημερομηνίες παραγγελίας παράδοσης και υποχρέωσης παράδοσης, καθώς και οι παραλήπτες (δημοσίου ή
ιδιωτικού τομέα). Στην περίπτωση που ο παραλήπτης ανήκει στον δημόσιο τομέα, οι παραδόσεις αποδεικνύονται με
σχετικά έγγραφα της αρμόδιας υπηρεσίας, στα οποία θα αναφέρεται και η εμπρόθεσμη ή μη παράδοση των υλικών.
Στην περίπτωση που ο παραλήπτης ανήκει στον ιδιωτικό τομέα οι παραδόσεις αποδεικνύονται με επίσημα
παραστατικά έγγραφα πώλησης, γ) Περιγραφή του τεχνικού εξοπλισμού της επιχείρησης και των μέσων ελέγχου, δ)
Κατάσταση προσωπικού κατά ειδικότητα θεωρημένη από αρμόδια αρχή, ε) Δείγματα των προσφερομένων υλικών,
όταν τούτο απαιτείται από την Υπηρεσία, περιγραφή ή φωτογραφίες αυτών, στ) Πιστοποιητικά που εκδίδονται από
επίσημα γραφεία ποιοτικού ελέγχου ή αρμόδιες υπηρεσίες, που να βεβαιώνουν τήρηση ορισμένων προδιαγραφών ή
προτύπων των προϊόντων, όταν απαιτούνται από την υπηρεσία.
28
Επιπλέον, η προθεσμία για τη διενέργεια του ανοικτού διαγωνισμού δεν πρέπει να είναι
μικρότερη των 52 ημερών από την ημερομηνία αποστολής της περίληψης της διακήρυξης στην
υπηρεσία εκδόσεων των ευρωπαϊκών κοινοτήτων στην περίπτωση που η αξία της προμήθειας
επιβάλλει τη δημοσίευση της διακήρυξης στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Στις
περιπτώσεις όπου οι αναθέτουσες αρχές έχουν δημοσιεύσει προκαταρκτική προκήρυξη, η
ελάχιστη προθεσμία των 52 ημερών για την παραλαβή των προσφορών μπορεί, κατά γενικό
κανόνα, να περιορίζεται σε τριάντα έξι ημέρες. Η προθεσμία αυτή αρχίζει από την ημερομηνία
αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού, προκειμένου για ανοικτή διαδικασία, και από την
ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφορών, προκειμένου για κλειστή
διαδικασία.
Όταν οι προκηρύξεις καταρτίζονται και αποστέλλονται με ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα
με τη μορφή και τις λεπτομέρειες διαβίβασης του Π.Δ. 60/2007, οι προθεσμίες παραλαβής των
προσφορών μπορούν να συντμηθούν κατά επτά ημέρες ή κατά πέντε ημέρες, όταν η αναθέτουσα
αρχή παρέχει, με ηλεκτρονικό μέσο ελεύθερη, άμεση και πλήρη πρόσβαση στη συγγραφή
υποχρεώσεων και στα λοιπά τεύχη του διαγωνισμού. Όταν, για οποιοδήποτε λόγο, η συγγραφή
υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά τεύχη, έγγραφα ή πληροφορίες δεν παρασχέθηκαν εντός
των προθεσμιών που ορίζονται στα άρθρα 33 και 34 του Π.Δ. 60/2007, μολονότι ζητήθηκαν
εμπρόθεσμα, ή όταν οι προσφορές μπορούν να συνταχθούν μόνον έπειτα από επιτόπια επίσκεψη
ή εξέταση εγγράφων προσαρτημένων στη συγγραφή υποχρεώσεων, οι προθεσμίες παραλαβής
των προσφορών παρατείνονται, ώστε όλοι οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς να μπορούν να
λαμβάνουν γνώση όλων των αναγκαίων πληροφοριών για τη διατύπωση των προσφορών τους
(αρθ. 32 παρ. 7 Π.Δ. 60/07 και αντίστοιχη ρύθμιση περιλαμβάνει το άρθ. 10 παρ. 1δ του
Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.).
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν τις προσφορές τους είτε στην υπηρεσία που
διενεργεί το διαγωνισμό είτε απευθείας στην επιτροπή διαγωνισμού. Σύμφωνα με το άρθρο 19
παρ.1 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., Η έναρξη της διαδικασίας αποσφράγισης των προσφορών ορίζεται από
τη σχετική διακήρυξη (ημερομηνία και ώρα) , ενώ προσφορές που υποβάλλονται μετά την
έναρξη της διαδικασίας αποσφράγισης δεν αποσφραγίζονται, αλλά παραδίδονται στην υπηρεσία
για επιστροφή, ως εκπρόθεσμες. Επίσης, εάν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, είναι επιτρεπτή η
υποβολή της προσφοράς και μετά την ώρα που έχει οριστεί ως χρόνος έναρξης της διαδικασίας
αποσφράγισης των προσφορών.
29
Με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής ή του Κοινοτικού Συμβουλίου μπορεί να
μετατίθεται η ημερομηνία της διενέργειας του διαγωνισμού, με ή χωρίς τροποποιήσεις των όρων
της διακήρυξης. Όταν η μετάθεση γίνεται χωρίς τροποποίηση των όρων της διακήρυξης, το
χρονικό διάστημα της μετάθεσης ορίζεται με την παραπάνω απόφαση. Όταν η μετάθεση γίνεται
με τροποποίηση των όρων της διακήρυξης, πρέπει από την ημερομηνία δημοσίευσης της
σχετικής ανακοίνωσης μέχρι την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού να μεσολαβεί χρονικό
διάστημα όχι μικρότερο του ορισθέντος από την αρχική διακήρυξη.
Εφόσον ο ενδιαφερόμενος προμηθευτής ζητήσει εμπρόθεσμα έγγραφα και
συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με την συγκεκριμένη προμήθεια, αυτές παρέχονται έξι
τουλάχιστον ημέρες πριν από την ημερομηνία που έχει ορισθεί για την υποβολή των προσφορών.
Οι συμπληρωματικές πληροφορίες αποστέλλονται ή παραδίδονται το αργότερο τέσσερις
εργάσιμες ημέρες μετά τη λήψη της σχετικής αίτησης. Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες επείγοντες
λόγοι καθιστούν την προθεσμία αυτή ανεφάρμοστη, τότε αυτή μπορεί να ορισθεί σε τέσσερις
ημέρες, πριν από την ημερομηνία που έχει ορισθεί για την υποβολή των προσφορών.
1.2.Κλειστός διαγωνισμός
Κλειστός διαγωνισμός είναι εκείνη η διαδικασία στα πλαίσια της οποίας μόνο οι
προμηθευτές που έχουν προσκληθεί από την αναθέτουσα αρχή μπορούν να υποβάλουν
Αρχικά γίνεται έλεγχος της ταυτότητας του διαγωνιζόμενου αφού οι προσφορές
κατατίθενται αυτοπροσώπως. Οι ανώνυμες εταιρείες (Α.Ε.) εκπροσωπούνται από μέλος του
διοικητικού τους συμβουλίου ή από άλλο νόμιμα εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. Οι εταιρείες
περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.) και οι ομόρρυθμες (Ο.Ε.) και ετερόρρυθμες εταιρείες (Ε.Ε.)
εκπροσωπούνται από το διαχειριστή τους ή από άλλο νόμιμα εξουσιοδοτημένο πρόσωπο
(άρθ. 18 παρ. 4 του Π.Δ. 28/1980). Οι προσφορές είναι έγγραφες, και υποβάλλονται σε
σφραγισμένο φάκελο πάνω στον οποίο αναγράφονται ο τίτλος του αντικειμένου, η λέξη
«Προσφορά», η επωνυμία αυτού μαζί με τα δικαιολογητικά συμμετοχής που ορίζονται στη
διακήρυξη (άρθ. 18 παρ. 3 Π.Δ. 28/1980). Σε κάθε φάκελο, αναγράφεται ο αύξων αριθμός.
39
Με τη λήξη της παραδόσεως των προσφορών γίνεται, πάντα σε συνεδρίαση της
Επιτροπής, ο έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής και αναγράφονται στο πρακτικό
περιληπτικά όλα τα έγγραφα. Μετά την καταγραφή των δικαιολογητικών των
συμμετεχόντων, συγκαλείται μυστική συνεδρίαση και η επιτροπή ελέγχει τα δικαιολογητικά
και αποφασίζει για όσους αποκλείονται. Στη συνέχεια, σε δημόσια συνεδρίαση, ο πρόεδρος
τους ανακοινώνει τους λόγους αποκλεισμού (άρθ. 18 παρ. 7 Π.Δ. 28/1980).
Οι φάκελοι των προσφορών όσων έγιναν δεκτοί αποσφραγίζονται και οι
προσφερόμενες τιμές ανακοινώνονται προφορικά. Ανάδοχος κηρύσσεται αυτός που
προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή και αν αυτές είναι ίδιες, γίνεται κλήρωση (άρθ. 19 παρ. 1 Π.Δ.
28/1980). Αν το κριτήριο κατακύρωσης είναι η πλέον συμφέρουσα από τεχνικοοικονομικής
απόψεως προσφορά, μετά την αποσφράγιση ακολουθεί αξιολόγηση («γνωμάτευση») από
κατάλληλο τεχνικό στο αρμόδιο όργανο (Δημαρχιακή Επιτροπή).
Η δημαρχιακή επιτροπή, προβαίνει στην κατακύρωση του διαγωνισμού, εντός 10
ημερών από την λήξη της προθεσμίες των ενστάσεων (άρθ. 21 παρ. 1 Π.Δ. 28/1980). Η
απόφαση αυτή της Δημαρχιακής Επιτροπής με ολόκληρο το σχετικό φάκελο κατάρτισης
όρων διακήρυξης, διακήρυξη, πρακτικά της διαγωνισμού κλπ.), αποστέλλεται στο Γ.Γ.Π., για
τον έλεγχο νομιμότητας σύμφωνα με το άρθρο 149 του Ν. 3463/2006.
Οι ενστάσεις επί της διεξαγωγής της δημοπρασίας κατατίθενται στην επιτροπή που
διενεργεί τη δημοπρασία ή στο Δήμο ή στην Κοινότητα, μέχρι την επομένη, τη διεξαγωγή της
δημοπρασίας, εργάσιμη ημέρα και στην περίπτωση εξετάσεως και αξιολογήσεως των
προσφορών, την επομένη της ανακοίνωσης του αποτελέσματος. Οι ενστάσεις που κατατίθενται
στο Δήμο ή στην Κοινότητα πρωτοκολλούνται και διαβιβάζονται αυθημερόν στην επιτροπή της
δημοπρασίας (άρθ. 20 παρ. 1 Π.Δ. 28/80). Κατόπιν τούτου, η επιτροπή της δημοπρασίας εξετάζει
την ένσταση και υποβάλλει σχετική γνωμοδότηση στη Δ.Ε. που αποφαίνεται τελικά. Εφόσον η
εκτέλεση των υπηρεσιών εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (Π.Δ. 60/07),
εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν.2522/ 97 «Δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται
της σύναψης συμβάσεως δημοσίων έργων, κρατικών προμηθειών και υπηρεσιών»
(Μιχαλοπούλου Δ.Στυλιανή, 2009, σελ. 151).
Πριν ή κατά την υπογραφή της σύμβασης προσκομίζεται από τον ανάδοχο εγγύηση
καλής εκτέλεσης, ανερχόμενη σε ποσοστό 5% επί του προϋπολογισμού (άρθ. 26 παρ. 1 Π.Δ.
40
28/1980) και επιστρέφεται στον ανάδοχο μετά την παραλαβή της εργασίας (άρθ. 56 παρ. 3
Π.Δ. 28/1980).
Η απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής για κατακύρωση του διαγωνισμού
κοινοποιείται με απόδειξη στον ανάδοχο, εντός 10 ημερών από τη λήψη της, με πρόσκληση
να προσέλθει εντός προθεσμίας τουλάχιστον πέντε ημερών αλλά όχι μεγαλύτερης των δέκα
για υπογραφή της συμβάσεως, προσκομίζοντας και την εγγύηση καλής εκτέλεσης, σε
ποσοστό 5% επί του προϋπολογισμού, χωρίς να υπολογίζεται η έκπτωση που επιτεύχθηκε
στη δημοπρασία (άρθ. 26 παρ. 1 Π.Δ. 28/1980). Εάν ο ανάδοχος δεν εμφανισθεί, κηρύσσεται
έκπτωτος, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και εκπίπτει υπέρ του Δήμου η εγγύηση
συμμετοχής στο διαγωνισμό, ενώ η μη εμφάνιση του συνιστά και μη εμπρόθεσμη
προσκόμιση της απαιτούμενης εγγυήσεως.
Η σύμβαση συνάπτεται για το πραγματικό ποσόν της αξίας της υπηρεσίας, που
προκύπτει από την προσφορά και την έκπτωση που επιτεύχθηκε στη δημοπρασία. Στη
σύμβαση αναφέρονται και προσαρτώνται ως αναπόσπαστα συμβατικά στοιχεία, αυτά του
άρθρου 14 του Π.Δ. 28/1980, δηλαδή η διακήρυξη, το τιμολόγιο, ο προϋπολογισμός, οι
συγγραφές υποχρεώσεων, η ημερομηνία θεωρήσεως της μελέτης, η ημερομηνία διενέργειας
της δημοπρασίας, ο αριθμός και η ημερομηνία της αποφάσεως του δημοτικού συμβουλίου ή
της δημαρχικής επιτροπής, περί κατακυρώσεως του αποτελέσματος, ο συμβατικός χρόνος
εκτελέσεως και ο αριθμός και η ημερομηνία της εγγυητικής επιστολής και ο εκδότης αυτής.
Η σύμβαση συνάπτεται με την υπογραφή συμφωνητικού, που πρωτοκολλείται
αυθημερόν στο πρωτόκολλο του Δήμου ή της κοινότητας. Επιπλέον, το συμφωνητικό
κοινοποιείται εντός τριών ήμερων από την υπογραφή του στην αρμόδια υπηρεσία του Δήμου,
ο προϊστάμενος της οποίας ορίζει αμέσως και τους επιβλέποντες (άρθ. 26 παρ. 4 Π.Δ.
28/1980).
41
2.2.Είδη διαγωνισμού περί των Υπηρεσιών
2.2.1. Πρόχειρος διαγωνισμός
Σύμφωνα με τη παρ. 9 του άρθ.209 του Κ.Δ.Κ., οι Δήμοι και οι Κοινότητες, οι Σύνδεσμοι
και τα Ν.Π.Δ.Δ. τους δύνανται να αναθέτουν με πρόχειρο διαγωνισμό την παροχή υπηρεσιών
που δεν υπάγεται στις διατάξεις του Ν.3316/05, αλλά και σε αυτές του Π.Δ. 28/80 και του
άρθ.273 του Κ.Δ.Κ., ύστερα από απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ή του Κοινοτικού
Συμβουλίου. Το όριο διενέργειας του διαγωνισμού ορίζεται το ίδιο για όλους τους Ο.Τ.Α. Α΄
βαθμού στο χρηματικό όριο, όπως προβλέπεται στο άρθρο 83 του Ν.2362/95 όπως καθορίζεται
με τις αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών.
Σήμερα ισχύει η αριθ. 2/45564/0026/01 (Φ.Ε.Κ. 1066 Β) απόφαση του ΥΠΟΙΟ, η οποία
ορίζει ότι για τη σύναψη συμβάσεων ετήσιας δαπάνης, που αφορούν παροχή υπηρεσιών με
συνοπτική διαδικασία το ποσό των δεκαπέντε χιλιάδων μέχρι του ποσού των σαράντα πέντε
χιλιάδων (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Η συνταχθείσα μελέτη εγκρίνεται από τη
δημαρχιακή επιτροπή. Ο πρόχειρος διαγωνισμός για την ανάθεση της υπηρεσίας διενεργείται
σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 5 του Π.Δ.28/80 σύμφωνα με το οποίο η δημοπρασία του
διαγωνισμού είναι μειοδοτική και μπορεί να διεξαχθεί με σφραγισμένες προσφορές ή να είναι
προφορική. Περίληψη της διακήρυξης τοιχοκολλάται στο δημοτικό/ κοινοτικό κατάστημα και
δημοσιεύεται σε μία ημερήσια ή εβδομαδιαία εφημερίδα του νομού, πέντε ημέρες πριν από την
ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού.
Το αποτέλεσμα της δημοπρασίας καθορίζεται από το Δήμαρχο ή το Πρόεδρο της
Κοινότητας χωρίς να απαιτείται η τήρηση των διατάξεων των άρθρων 15 έως 25 του Π.Δ. 28/80.
Η επιτροπή διενέργειας του διαγωνισμού και αξιολόγησης των προσφορών όσον αφορά τους
Δήμους συγκροτείται με απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής, ενώ για τις Κοινότητες με
απόφαση του Κοινοτικού συμβουλίου8.
2.2.2. Απευθείας ανάθεση από το Δήμαρχο με χρηματικό όριο (15.000€)
Για την απευθείας ανάθεση των υπηρεσιών που δεν υπάγονται στις διατάξεις του
Ν.3316/05 αλλά σε αυτές του Π.Δ. 28/80 και του Κ.Δ.Κ. απαιτείται εφεξής απόφαση του
Δημάρχου (και όχι της δημαρχιακής επιτροπής) ή του Προέδρου της Κοινότητας ή του Δ.Σ των
8 Η επιτροπή για τους Δήμους αποτελείται από μέλη της ή από δημοτικούς υπαλλήλους ή ειδικούς επιστήμονες, ενώ για τις Κοινότητες από τον πρόεδρο ή τον αντιπρόεδρο της Κοινότητας και δύο κοινοτικούς συμβούλους.
42
Συνδέσμων Ο.Τ.Α., Ν.Π.Δ.Δ. και των Ιδρυμάτων τους, χωρίς προηγούμενη απόφαση των
συμβουλίων τους.
Το όριο της απευθείας ανάθεσης ορίζεται το ίδιο για όλους τους Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού στο
χρηματικό όριο που προβλέπεται στο άρθρο 83 του Ν.2362/95, όπως καθορίζεται από τις
αποφάσεις του ΥΠΟΙΟ. Σήμερα, ισχύει η αριθ. 2/45564/0026/01 (Φ.Ε.Κ. 1066 Β) απόφαση του
ΥΠΟΙΟ σύμφωνα με την οποία για τη σύναψη συμβάσεων ετήσιας δαπάνης που αφορούν
παροχή υπηρεσιών με απευθείας ανάθεση το ποσό ορίζεται έως 15.000 € (συν ΦΠΑ).
Οι μελέτες παροχής υπηρεσιών (εργασιών) των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού συντάσσονται και
θεωρούνται από την τεχνική υπηρεσία τους, ενώ των δημοτικών/κοινοτικών ιδρυμάτων,
Ν.Π.Δ.Δ. και επιχειρήσεων ύδρευσης- αποχέτευσης συντάσσονται και θεωρούνται από τη
τεχνική υπηρεσία. Αν αυτή δεν υπάρχει ή αδυνατεί, γίνεται από τη τεχνική υπηρεσία της
Περιφέρειας. Οι μελέτες εγκρίνονται με απόφαση Δημάρχου. Για τις υπηρεσίες αξίας μέχρι του
ποσού που γίνεται απευθείας ανάθεση (έως 15.000 € για τις οποίες δεν απαιτούνται τεχνικές
γνώσεις, η ανάθεση γίνεται με βάση την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, την περιγραφή της
υπηρεσίας και τα λοιπά στοιχεία, τα οποία περιέχονται σε σχετική απόφαση της δημαρχιακής
επιτροπής ή του κοινοτικού συμβουλίου, που υποκαθιστούν τη μελέτη (με την οποία ψηφίζεται η
πίστωση της δαπάνης).
Η επιτροπή αξιολόγησης των προσφορών προκειμένου ο Δήμαρχος να προβεί σε
ανάθεση της υπηρεσίας, όσον αφορά τους Δήμους, συγκροτείται με απόφαση της δημαρχιακής
επιτροπής και αποτελείται από μέλη της ή από δημοτικούς υπαλλήλους ή ειδικούς επιστήμονες
(άρθ.103 παρ. 2δ Κ.Δ.Κ.). Όσον αφορά τις Κοινότητες, η επιτροπή συγκροτείται με απόφαση
του Κοινοτικού Συμβουλίου, ενώ για τα Ν.Π.Δ.Δ., τους Συνδέσμους και στα Ιδρύματα που
συστήνουν οι Δήμοι ή Κοινότητες, η επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του Δ.Σ.
Αντιθέτως, η Δημαρχιακή Επιτροπή με το άρθρο 103 παρ. 2γ του Κ.Δ.Κ. καθίσταται κατ’
εξαίρεση αρμόδια, εφόσον συντρέχει εξαιρετικά επείγουσα περίπτωση, να αποφασίζει για την
απευθείας ανάθεση έργων σε εργοληπτική επιχείρηση χωρίς χρηματικό όριο και σύμφωνα με το
άρθ. 23 παρ. 1 Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις, εκτός αν το Δημοτικό
Συμβούλιο έχει διακρατήσει τη σχετική αρμοδιότητα με ειδική απόφαση του ή η Δημαρχιακή
Επιτροπή έχει παραπέμψει τη λήψη της σχετικής απόφασης στο Δημοτικό Συμβούλιο.
43
2.2.3. Απευθείας ανάθεση από το Δημοτικό Συμβούλιο
Όσον αφορά την περίπτωση σύναψης σύμβασης παροχής υπηρεσιών με απευθείας
ανάθεση από το Δημοτικό Συμβούλιο, επιτρέπεται στις εξής περιπτώσεις:
α) εάν, ύστερα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή καμία από
τις υποβληθείσες προσφορές δεν κρίνεται κατάλληλη ή εάν δεν υπάρχει κανείς υποψήφιος,
εφόσον δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιωδώς οι αρχικοί όροι της σύμβασης και με την προϋπόθεση
ότι διαβιβάζεται σχετική έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύστερα από αίτημα της,
β) εάν, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή σχετικούς με την προστασία αποκλειστικών
δικαιωμάτων, η σύμβαση μπορεί να ανατεθεί μόνο σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα,
γ) στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, οφειλόμενης σε
γεγονότα απρόβλεπτα για τις ενδιαφερόμενες αναθέτουσες αρχές, δεν είναι δυνατή η τήρηση των
προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες με
δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού που αναφέρονται στο άρθρο 24 του Π.Δ. 60/2007. Οι
περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας
ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη (αν το Δημοτικό
Συμβούλιο έχει διακρατήσει τη σχετική αρμοδιότητα με ειδική απόφαση του ή η Δημαρχιακή
Επιτροπή έχει παραπέμψει τη λήψη της σχετικής απόφασης στο Δημοτικό Συμβούλιο),
δ) όταν αφορούν συμπληρωματικές υπηρεσίες που δεν περιλαμβάνονταν στην αρχικώς
κατακυρωθείσα μελέτη ούτε στην αρχική σύμβαση και τα οποία, λόγω μη προβλέψιμων
περιστάσεων, κατέστησαν αναγκαία για την εκτέλεση των εργασιών ή της υπηρεσίας, όπως
περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάθεση γίνεται στον οικονομικό
φορέα που εκτελεί τις υπηρεσίες αυτές ή την υπηρεσία αυτή, εφόσον τα συμπληρωματικά έργα ή
οι υπηρεσίες είτε δεν μπορούν, από τεχνική ή οικονομική άποψη, να διαχωριστούν από την
αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές είτε
μπορούν να διαχωρισθούν από την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, πλην όμως είναι απόλυτα
αναγκαία για την ολοκλήρωση της. Το σωρευτικό ποσό των συναπτομένων συμβάσεων
συμπληρωματικών έργων ή υπηρεσιών δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 50% του ποσού της
αρχικής σύμβασης
ε) όταν έχουν ως αντικείμενο νέες υπηρεσίες που συνίστανται στην επανάληψη παρόμοιων
έργων ή υπηρεσιών που ανατέθηκαν στον οικονομικό φορέα, ανάδοχο της αρχικής σύμβασης
44
από τις ίδιες αναθέτουσες αρχές, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά τα έργα ή οι υπηρεσίες είναι
σύμφωνες με μία βασική μελέτη που αποτέλεσε αντικείμενο αρχικής σύμβασης και η οποία έχει
συναφθεί σύμφωνα με την ανοικτή ή την κλειστή διαδικασία.
Η δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία αυτή πρέπει να επισημαίνεται, ήδη, κατά την
αρχική προκήρυξη διαγωνισμού και το συνολικό προβλεπόμενο ποσό για τη συνέχιση των
εργασιών ή υπηρεσιών λαμβάνεται υπ' όψιν από τις αναθέτουσες αρχές κατά την εφαρμογή του
άρθρου. Προσφυγή στη διαδικασία αυτή επιτρέπεται μόνο επί μια τριετία, μετά τη σύναψη της
αρχικής σύμβασης.
3. Το Π.Δ. 60/07 (οδηγία 2004/18/ΕΚ)
3.1. Είδη διαδικασιών- Υλοποίηση συμβάσεων
Σχετικά με τις διαδικασίες ανάθεσης των προμηθειών, αυτές διέπονται από τις διατάξεις
της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ/31-3-2004 (Π.Δ. 60/2007) έχουν ως όριο εφαρμογής τα 193.000 € και
άνω συν ΦΠΑ και αφορούν επτά είδη διαγωνισμών. Στον ανοικτό διαγωνισμό, κάθε
ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας μπορεί να υποβάλει προσφορά, ενώ στον κλειστό
διαγωνισμό ο ενδιαφερόμενος προμηθευτής μπορεί να ζητήσει να συμμετάσχει με προσφορά
μόνο εάν έχει προσκληθεί από την αναθέτουσα αρχή. Μία νέα διαδικασία, που προβλέπεται είναι
ο ανταγωνιστικός διάλογος σε περίπτωση ιδιαίτερα πολύπλοκων συμβάσεων. Εάν η
αναθέτουσα αρχή κρίνει ότι η χρησιμοποίηση της ανοικτής ή της κλειστής διαδικασίας δεν
επιτρέπει την ανάθεση της σύμβασης, μπορεί να προσφεύγει σε αυτή τη διαδικασία
γνωστοποιώντας τις ανάγκες και τις απαιτήσεις τους επιλέγοντας τη συμφερότερη λύση
διασφαλίζοντας ίση μεταχείριση για όλους τους προμηθευτές (άρθ. 29 της Οδηγίας
2004/18/ΕΚ/31-3-2004).
Επιπλέον, προβλέπεται μία συμφωνία πλαίσιο, η οποία αποτελεί ένα είδος
διαγωνισμού, που συνάπτεται μεταξύ των αναθετουσών αρχών και των οικονομικών φορέων,
που ήταν εξ' αρχής συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας – πλαισίου, ενώ τα μέρη δεν μπορούν
σε καμία περίπτωση να επιφέρουν ουσιαστικές τροποποιήσεις στους όρους της. Σημειώνεται
ότι η «συμφωνία - πλαίσιο δεν αποτελεί ιδιαίτερη διαδικασία ανάθεσης (γι' αυτό και δεν
αναφέρεται στο άρθρο 28), αλλά ιδιαίτερη μορφή συμβάσεως» (Μιχαλοπούλου Δ.
Στυλιανή, 2008, σελ.171).
45
Τα δυναμικά συστήματα αγορών και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί αποτελούν
δύο καινοφανή είδη διαγωνισμών. Στο μεν πρώτο, γίνονται δεκτοί όλοι οι προσφέροντες, οι
οποίοι πληρούν τα κριτήρια επιλογής και έχουν υποβάλλει ενδεικτική προσφορά, σύμφωνη
προς τη συγγραφή υποχρεώσεων, ενώ οι ενδεικτικές προσφορές μπορούν να βελτιώνονται
οποιαδήποτε στιγμή, υπό τον όρο ότι εξακολουθούν να συνάδουν προς τη συγγραφή
υποχρεώσεων (άρθ. 27 παρ. 4 του Π.Δ. 60/07). Για τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων στο
πλαίσιο του συστήματος, οι αναθέτουσες αρχές χρησιμοποιούν αποκλειστικώς, ηλεκτρονικά
μέσα και ακολουθούνται οι κανόνες της ανοικτής διαδικασίας σε όλες τις φάσεις της, μέχρι
την ανάθεση των συμβάσεων στο πλαίσιο αυτού του συστήματος. Στους ηλεκτρονικούς
πλειστηριασμούς, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποφασίζουν, πριν από την ανάθεση
μιας δημόσιας σύμβασης, τη διεξαγωγή ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, όταν οι όροι και οι
προδιαγραφές της σύμβασης μπορούν να καθορισθούν με ακρίβεια, στις ανοικτές, κλειστές,
στις με διαπραγμάτευση διαδικασίες, σε περίπτωση μη κανονικών προσφορών ή κατάθεσης
προσφορών που είναι απαράδεκτες.
Με τους ίδιους όρους, ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός μπορεί να χρησιμοποιείται
κατά το νέο διαγωνισμό μεταξύ των μερών μίας συμφωνίας - πλαισίου, όπως προβλέπεται
στο άρθ. 26 παρ. 4 εδ. 2 παρ. 2 του Π.Δ. 60/2007, καθώς και κατά τον διαγωνισμό για τη
σύναψη δημοσίων συμβάσεων στο πλαίσιο του δυναμικού συστήματος αγορών που
προβλέπει το άρθρο 27. Τέλος, ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός αφορά, είτε μόνον τις τιμές,
εφόσον η σύμβαση ανατίθεται στην κατώτερη τιμή, είτε τις τιμές ή και τις αξίες των
στοιχείων των προσφορών που επισημαίνονται στη συγγραφή υποχρεώσεων, εφόσον η
σύμβαση ανατίθεται στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.
Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στη διαπραγμάτευση, όπως αυτή
προβλέπεται από το άρθρο 24 του Π.Δ. 60/07, εφόσον υφίστανται δύο κατηγορίες
διαγωνισμών, τη διαπραγμάτευση με δημοσίευση της προκήρυξης του διαγωνισμού και τη
διαπραγμάτευση χωρίς τη δημοσίευση. Σχετικά με την πρώτη κατηγορία, η δημοσίευση
αφορά σε μη κανονικές προσφορές ή απαράδεκτες προσφορές όπως ορίζονται από τα άρθρα
28, 39 έως 52 και 55, έπειτα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία ή ανταγωνιστικό διάλογο, με
την προϋπόθεση ότι οι αρχικοί όροι της σύμβασης δεν τροποποιούνται ουσιωδώς καθώς και
σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν προμήθειες, έργα ή υπηρεσίες των οποίων αστάθμητοι
παράγοντες δεν επιτρέπουν το συνολικό προκαθορισμό των τιμών.
46
Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση της προκήρυξης διαγωνισμού
αφορά α) εάν, ύστερα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή
εάν καμία δεν κρίθηκε κατάλληλη ή εάν δεν υπάρχει κανείς υποψήφιος, β) εάν για λόγους
καλλιτεχνικούς, τεχνικούς ή προστασίας αποκλειστικών δικαιωμάτων, η σύμβαση ανατίθεται
σε συγκεκριμένο φορέα, γ) εάν, υφίσταται κατεπείγουσα ανάγκη λόγω απρόβλεπτων
γεγονότων και για τις αναθέτουσες αρχές δεν είναι δυνατή η τήρηση προθεσμιών που
προβλέπονται από τη σύμβαση (άρθ.24), δ) όταν τα σχετικά προϊόντα κατασκευάζονται
αποκλειστικά για σκοπούς έρευνας, πειραματισμού, μελέτης και ανάπτυξης, ε) όταν αφορούν
συμπληρωματικές παραδόσεις που πραγματοποιούνται από τον αρχικό προμηθευτή είτε για
ανανέωση είτε για επέκταση υφιστάμενων προμηθειών, εφόσον η αλλαγή προμηθευτή θα
υποχρέωνε την αναθέτουσα αρχή να προμηθευτεί υλικό με διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα
οποία είναι ασυμβίβαστα. Η διάρκεια των εν λόγω συμβάσεων δεν υπερβαίνει τα τρία έτη και
τέλος, στ) όταν πρόκειται για προμήθειες που είναι εισηγμένες και αγοράζονται σε
χρηματιστήριο βασικών προϊόντων, όταν έχουν ως αντικείμενο προμήθεια ειδών υπό
ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, είτε από έναν προμηθευτή που έπαυσε οριστικά την εμπορική
δραστηριότητά του, είτε από τον σύνδικο ή τον εκκαθαριστή μιας πτώχευσης ή αναγκαστικής
εκκαθάρισης.
Μαζί με την προκήρυξη του διαγωνισμού, τα κράτη - μέλη σύμφωνα με το άρθρο 53 του
Π.Δ. 60/07 οφείλουν αρχικά να θεσπίσουν τεχνικές προδιαγραφές για το αντικείμενο των
δημοσίων συμβάσεων. Οι τεχνικές αυτές προδιαγραφές πρέπει να εισάγονται στα συμβατικά
στοιχεία των διαγωνισμών (προκηρύξεις, συμπληρωματικά έγγραφα) με αναφορά και
παραπομπή των στοιχείων αυτών στην υποχρεωτική εφαρμογή των προδιαγραφών. Για τις
προκηρύξεις χρησιμοποιούνται τυποποιημένα έντυπα εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή. Πέραν τούτου, εφόσον οι αρχές επιθυμούν να μειώσουν τις προθεσμίες για την παρα-
λαβή των προσφορών, δημοσιεύουν προκαταρκτική προκήρυξη, όταν πρόκειται για συμβάσεις
προμηθειών που πρόκειται να συναφθούν το επόμενο δωδεκάμηνο, εάν το συνολικό εκτιμώμενο
ποσόν υπερβαίνει τα 750.000€ και δημοσιεύουν τη προκαταρκτική προκήρυξη στο «προφίλ του
αγοραστή».
Οι προκηρύξεις διαγωνισμού δημοσιεύονται αναλυτικά στην ελληνική γλώσσα.
Περίληψη των σημαντικότερων στοιχείων κάθε προκήρυξης δημοσιεύεται και στις λοιπές
επίσημες γλώσσες. Τα έξοδα δημοσίευσης των προκηρύξεων αυτών από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή επιβαρύνουν την Κοινότητα. Ωστόσο, οι προκηρύξεις και το περιεχόμενο τους δεν
47
μπορούν να δημοσιεύονται σε εθνικό επίπεδο πριν από την ημερομηνία της αποστολής τους στην
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ δεν πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες διαφορετικές από εκείνες
που περιέχονται στις προκηρύξεις που αποστέλλονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή
δημοσιεύονται στο «προφίλ αγοραστή» και το περιεχόμενο των προκηρύξεων που δεν
αποστέλλεται με ηλεκτρονικά μέσα.
Εν συνεχεία, οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν να αποδεικνύουν την ημερομηνία
αποστολής των προκηρύξεων και ακολούθως η Επιτροπή χορηγεί στην αναθέτουσα αρχή
βεβαίωση της δημοσίευσης των πληροφοριών που της διαβίβασε. Ας σημειωθεί ότι στις ανοικτές
διαδικασίες, όταν οι αναθέτουσες αρχές δεν παρέχουν με ηλεκτρονικό μέσο ελεύθερη, άμεση και
πλήρη πρόσβαση στη συγγραφή υποχρεώσεων, τα τεύχη του διαγωνισμού και εν γένει όλα τα
συμπληρωματικά έγγραφα, οι συγγραφές υποχρεώσεων αποστέλλονται στους οικονομικούς
φορείς εντός έξι ημερών από την παραλαβή της σχετικής αίτησης τους, εφόσον η αίτηση έχει
υποβληθεί εμπρόθεσμα, πριν από την ημερομηνία υποβολής των προσφορών. Οι
συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τη συγγραφή υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά
έγγραφα γνωστοποιούνται από τις αναθέτουσες αρχές το αργότερο έξι ημέρες πριν από την
εκπνοή της προθεσμίας που έχει ορισθεί για την παραλαβή των προσφορών, εφόσον έχουν
ζητηθεί εμπρόθεσμα (άρθ.33)
Κατά τον καθορισμό των προθεσμιών παραλαβής των προσφορών και των αιτήσεων
συμμετοχής, οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν υπ' όψιν, ιδίως, το πολύπλοκο της σύμβασης και
τον χρόνο που απαιτείται για την προετοιμασία των προσφορών, με την επιφύλαξη των
ελάχιστων προθεσμιών που καθορίζονται: α) για τις ανοικτές διαδικασίες, η ελάχιστη προθεσμία
παραλαβής των προσφορών ανέρχεται σε πενήντα δύο ημέρες από την ημερομηνία αποστολής
της προκήρυξης διαγωνισμού, β) για τις κλειστές διαδικασίες, για τις διαδικασίες με
διαπραγμάτευση με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού και για τον ανταγωνιστικό διάλογο η
ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε τριάντα επτά ημέρες
από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης του διαγωνισμού, γ) για τις κλειστές
διαδικασίες, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών ανέρχεται σε σαράντα ημέρες
από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης και δ) για τις περιπτώσεις όπου οι αναθέτουσες
αρχές έχουν δημοσιεύσει προκαταρκτική προκήρυξη, η ελάχιστη προθεσμία για την παραλαβή
των προσφορών μπορεί, κατά γενικό κανόνα, να περιορίζεται σε τριάντα έξι ημέρες, αλλά δεν
είναι σε καμία περίπτωση μικρότερη των είκοσι δύο ημερών.
48
Η προθεσμία αυτή αρχίζει από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού,
προκειμένου για ανοικτή διαδικασία και από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης
υποβολής προσφορών, προκειμένου για κλειστή διαδικασία. Όταν οι προκηρύξεις καταρτίζονται
και αποστέλλονται με ηλεκτρονικά μέσα, οι προθεσμίες μπορούν να συντμηθούν κατά επτά
ημέρες. Περαιτέρω σύντμηση κατά πέντε ημέρες των προθεσμιών παραλαβής των προσφορών
είναι δυνατή, όταν η αναθέτουσα αρχή παρέχει με ηλεκτρονικό μέσο και από την ημερομηνία
δημοσίευσης της προκήρυξης, ελεύθερη, άμεση και πλήρη πρόσβαση στη συγγραφή
υποχρεώσεων και στα λοιπά τεύχη του διαγωνισμού, προσδιορίζοντας στο κείμενο της
προκήρυξης την ηλεκτρονική διεύθυνση, στην οποία διατίθεται η εν λόγω τεκμηρίωση.
Όταν, για οποιοδήποτε λόγο, η συγγραφή υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά τεύχη,
έγγραφα ή πληροφορίες δεν παρασχέθηκαν εντός των προθεσμιών, μολονότι ζητήθηκαν
εμπρόθεσμα ή όταν οι προσφορές μπορούν να συνταχθούν μόνον έπειτα από επιτόπια επίσκεψη
ή εξέταση εγγράφων προσαρτημένων στη συγγραφή υποχρεώσεων, οι προθεσμίες παραλαβής
των προσφορών παρατείνονται, ώστε όλοι οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς να μπορούν να
λαμβάνουν γνώση όλων των αναγκαίων πληροφοριών για τη διατύπωση των προσφορών.
Τέλος, στις κλειστές διαδικασίες και στις διαδικασίες με διαπραγμάτευση με δημοσίευση
προκήρυξης διαγωνισμού, όταν επείγοντες λόγοι καθιστούν αδύνατη την τήρηση των ελάχιστων
προθεσμιών, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 8 να ορίζουν είτε
προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των
δεκαπέντε ημερών από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού ή των δέκα
ημερών, εάν η προκήρυξη απεστάλη με ηλεκτρονικά μέσα είτε στην περίπτωση των κλειστών
διαδικασιών, η τασσόμενη προθεσμία παραλαβής των προσφορών δεν μπορεί να είναι μικρότερη
των δέκα ημερών από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφορών.
3.2. Αξιολόγηση υποψηφίων και προσφορών
Σύμφωνα με το άρθρο 39 παρ. 1 του Π.Δ. 60/07, οι υποψήφιοι ή οι προσφέροντες, οι
οποίοι δυνάμει της νομοθεσίας του κράτους - μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένοι έχουν
δικαίωμα να διενεργούν τη συγκεκριμένη παροχή, δεν επιτρέπεται να αποκλείονται με την
αιτιολογία ότι θα έπρεπε να είναι είτε φυσικά είτε νομικά πρόσωπα, κατά την ελληνική
νομοθεσία. Επιτρέπεται ωστόσο, στην περίπτωση δημοσίων συμβάσεων προμηθειών που
καλύπτουν επιπλέον εργασίες ή και υπηρεσίες τοποθέτησης και εγκατάστασης, να ζητείται από
τα νομικά πρόσωπα να μνημονεύουν στην προσφορά ή στην αίτηση συμμετοχής τους, τα
49
ονόματα και τα επαγγελματικά προσόντα των προσώπων που επιφορτίζονται με την εκτέλεση
της συγκεκριμένης παροχής. Στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου υπάρχει η δυνατότητα
υποβολής προσφορών για κοινοπραξίες οικονομικών φορέων. Για την υποβολή μιας προσφοράς
ή μιας αίτησης συμμετοχής, οι αναθέτουσες αρχές δεν μπορούν να απαιτούν να έχουν οι
κοινοπραξίες οικονομικών φορέων συγκεκριμένη νομική μορφή. Η επιλεγείσα κοινοπραξία είναι
δυνατόν να υποχρεωθεί να περιβληθεί συγκεκριμένη νομική μορφή, εάν της ανατεθεί η
σύμβαση, στ0 μέτρο που η περιβολή αυτής της νομικής μορφής είναι αναγκαία για την ορθή
εκτέλεση της σύμβασης.
Όσον αφορά τα κριτήρια της καταλληλότητας των υποψηφίων, ο έλεγχος τους
πραγματοποιείται από τις αναθέτουσες αρχές, σύμφωνα με τα κριτήρια της οικονομικής και
χρηματοοικονομικής επάρκειας και των επαγγελματικών και τεχνικών γνώσεων ή ικανοτήτων
που αναφέρονται στα άρθρα 45 έως 50 Οδηγίας 2004/18/ΕΚ. Η προσωπική κατάσταση του
υποψηφίου (άρθ. 43 του Π.Δ. 60/2007) και οι περιπτώσεις αποκλεισμού του9 αποτελεί το κύριο
κριτήριο επιλογής του και οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ζητούν την προσκόμιση
αποσπάσματος, ποινικού μητρώου ή ελλείψει αυτού, ισοδύναμου εγγράφου, που εκδίδεται από
την αρμόδια δικαστική ή διοικητική αρχή της χώρας καταγωγής ή προέλευσης του προσώπου
αυτού, από το οποίο προκύπτει ότι πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις. Επιπλέον, όταν οι
πληροφορίες αφορούν έναν υποψήφιο εγκατεστημένο σε άλλο κράτος μέλος, η αναθέτουσα αρχή
μπορεί να ζητεί τη συνεργασία των αρμόδιων αρχών. Σε περίπτωση που το οικείο κράτος δεν
9 Αποκλείεται ο υποψήφιος από τη συμμετοχή σε δημόσια σύμβαση, εις βάρος του οποίου υπάρχει αμετάκλητη
καταδικαστική απόφαση σχετικά με : α) συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, β) δωροδοκία, γ) απάτη, δ)
νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ενώ αποκλείεται και στην περίπτωση κατά την οποία: ε)
τελεί υπό πτώχευση, εκκαθάριση, παύση εργασιών, αναγκαστική διαχείριση ή πτωχευτικό συμβιβασμό, αναστολή
εργασιών ή τελεί σε ανάλογη κατάσταση που προβλέπεται από τις διατάξεις της χώρας εγκατάστασης του, στ) έχει
κινηθεί σε βάρος του διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση, εκκαθάρισης» αναγκαστικής διαχείρισης, πτωχευτικού
συμβιβασμού ή οποιαδήποτε άλλη παρόμοια διαδικασία, προβλεπόμενη από τις διατάξεις της χώρας εγκατάστασης
του, ζ) έχει καταδικασθεί βάσει δικαστικής απόφασης που έχει ισχύ δεδικασμένου, σύμφωνα με τις διατάξεις της
χώρας όπου εκδόθηκε η απόφαση και η οποία διαπιστώνει αδίκημα σχετικό με την επαγγελματική διαγωγή του, η)
έχει διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα συναφές με το αντικείμενο του διαγωνισμού ή σε σχέση με την
επαγγελματική του ιδιότητα που αποδεδειγμένως διαπιστώθηκε με οποιοδήποτε μέσο διαθέτει η αναθέτουσα αρχή,
θ) δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, όσον αφορά στην καταβολή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης,
σύμφωνα με τις διατάξεις τόσο της χώρας εγκατάστασης του όσο και του ελληνικού δικαίου, ι) δεν έχει εκπληρώσει
τις υποχρεώσεις του, όσον αφορά στην πληρωμή των φόρων και τελών, σύμφωνα με τις διατάξεις τόσο της χώρας
εγκατάστασης του όσο και του ελληνικού δικαίου και κ) είναι ένοχος σοβαρών, ψευδών δηλώσεων κατά την παροχή
των πληροφοριών που απαιτούνται κατ' εφαρμογή του παρόντος ή όταν δεν έχει παράσχει τις πληροφορίες αυτές.
50
εκδίδει έγγραφο ή πιστοποιητικό ή που αυτό δεν καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που αναφέρονται
ανωτέρω, αυτό μπορεί να αντικαθίσταται από ένορκη βεβαίωση του ενδιαφερόμενου ή στα
κράτη - μέλη όπου δεν προβλέπεται η ένορκη βεβαίωση από υπεύθυνη δήλωση ενώπιον
αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής συμβολαιογράφου ή αρμόδιου επαγγελματικού
οργανισμού του κράτους καταγωγής ή προέλευσης.
Το δεύτερο κριτήριο καταλληλότητας του υποψηφίου αφορά την άδεια άσκησης της
επαγγελματικής δραστηριότητας του μέσω της απόδειξης ότι είναι εγγεγραμμένος σε
επαγγελματικό ή εμπορικό μητρώο (άρθ. 44 Π.Δ. 60/2007) ή να προσκομίζει ανάλογη ένορκη
βεβαίωση ή πιστοποιητικό για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και σύμφωνα με τους
προβλεπόμενους όρους στο κράτος - μέλος εγκατάστασης του. Παράλληλα, ο οικονομικός
φορέας οφείλει να αποδείξει, ανάλογα με την προκήρυξη του διαγωνισμού, τη οικονομική και
χρηματοοικονομική του επάρκεια είτε με τραπεζικές βεβαιώσεις ή πιστοποιητικό ασφαλιστικής
κάλυψης επαγγελματικών κινδύνων και ισολογισμούς, είτε με δήλωση περί του συνολικού ύψους
του κύκλου εργασιών και ενδεχομένως του κύκλου εργασιών στον τομέα δραστηριοτήτων που
αποτελεί το αντικείμενο της σύμβασης για τις τρεις τελευταίες οικονομικές χρήσεις κατ' ανώτατο
όριο, σε συνάρτηση προς την ημερομηνία δημιουργίας του οικονομικού φορέα ή την έναρξη των
δραστηριοτήτων του, εφόσον είναι διαθέσιμες οι πληροφορίες για τον εν λόγω κύκλο εργασιών.
Αν ο οικονομικός φορέας, για σοβαρό λόγο, δεν είναι σε θέση να προσκομίσει τα δικαιολογητικά
που ζητεί η αναθέτουσα αρχή, μπορεί να αποδεικνύει την οικονομική και χρηματοοικονομική
του επάρκεια με οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, το οποίο η αναθέτουσα αρχή κρίνει αιτιολογημένα
ως πρόσφορο.
Ως στοιχείο καταλληλότητας σύμφωνα με το άρθρο 46 του Π.Δ. 60/07 θεωρούνται και οι
τεχνικές ή και επαγγελματικές ικανότητες των οικονομικών φορέων, ενώ ένας οικονομικός
φορέας μπορεί, εφόσον παραστεί ανάγκη για μια συγκεκριμένη σύμβαση, να στηρίζεται στις
δυνατότητες άλλων φορέων, ασχέτως της νομικής φύσης των δεσμών του με αυτούς. Στην
περίπτωση αυτή, πρέπει να αποδεικνύει στην αναθέτουσα αρχή ότι για την εκτέλεση της
σύμβασης θα έχει στη διάθεση του τους αναγκαίους πόρους, ενώ υπό τις ίδιες συνθήκες, μια
κοινοπραξία οικονομικών φορέων, μπορεί να στηρίζεται στις δυνατότητες των μετεχόντων στην
κοινοπραξία ή άλλων φορέων.
Τα πρότυπα εξασφάλισης της ποιότητας και της περιβαλλοντικής διαχείρισης αποτελούν
δύο σημαντικά κριτήρια καταλληλότητας του εκάστοτε υποψηφίου. Στο μεν πρώτο, οι
αναθέτουσες αρχές, όταν απαιτούν την προσκόμιση πιστοποιητικών που εκδίδονται από
51
ανεξάρτητους οργανισμούς και τα οποία βεβαιώνουν την τήρηση, εκ μέρους του οικονομικού
Οδηγίας 2004/18/ΕΚ) πρέπει να παραπέμπουν σε συστήματα εξασφάλισης της ποιότητας που
βασίζονται στη σχετική σειρά ευρωπαϊκών προτύπων και πιστοποιούνται από οργανισμούς που
εφαρμόζουν τη σειρά ευρωπαϊκών προτύπων για την πιστοποίηση. Επιπλέον, οι αναθέτουσες
αρχές αναγνωρίζουν τα ισοδύναμα πιστοποιητικά από οργανισμούς που εδρεύουν σε άλλα κράτη
– μέλη και αποδέχονται και άλλα αποδεικτικά στοιχεία για ισοδύναμα μέτρα εξασφάλισης της
ποιότητας.
Στο δεύτερο κριτήριο οι αναθέτουσες αρχές, στις περιπτώσεις μπορούν να ζητήσουν την
υποβολή πιστοποιητικών εκδιδόμενων από ανεξάρτητους οργανισμούς, με τα οποία βεβαιώνεται
ότι ο οικονομικός φορέας συμμορφώνεται με συγκεκριμένα πρότυπα όσον αφορά στην
περιβαλλοντική διαχείριση, παραπέμπουν στο Κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και
ελέγχου ή σε πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης που βασίζονται σε αντίστοιχα ευρωπαϊκά ή
διεθνή πρότυπα, ενώ αναγνωρίζουν και ισοδύναμα πιστοποιητικά από οργανισμούς
εγκατεστημένους σε άλλα κράτη-μέλη.
Γενικά, στις κλειστές διαδικασίες, στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης με δημοσίευση
προκήρυξης διαγωνισμού και στον ανταγωνιστικό διάλογο, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να
περιορίζουν τον αριθμό των υποψηφίων οι οποίοι προσκαλούνται για να υποβάλουν προσφορά,
να διαπραγματευθούν ή να συμμετάσχουν στο διάλογο, υπό τον όρο ότι υπάρχει ικανός αριθμός
κατάλληλων υποψηφίων. Οι αναθέτουσες αρχές προσδιορίζουν με την προκήρυξη του
διαγωνισμού, αντικειμενικά και χωρίς διακρίσεις, κριτήρια ή κανόνες που προτίθενται να
εφαρμόσουν τον ελάχιστο αριθμό και ενδεχομένως τον μέγιστο αριθμό υποψηφίων που
καλούνται. Στην κλειστή διαδικασία, ο ελάχιστος αριθμός είναι πέντε. Στη διαδικασία
διαπραγμάτευσης, κατόπιν δημοσίευσης προκήρυξης και ανταγωνιστικού διαλόγου, ο ελάχιστος
αριθμός είναι τρεις. Εν πάσει περιπτώσει, ο αριθμός υποψηφίων που καλούνται πρέπει να ε ίναι
επαρκής, ώστε να εξασφαλίζει πραγματικό ανταγωνισμό.
Οι αναθέτουσες αρχές καλούν αριθμό υποψηφίων, τουλάχιστον, ίσο προς τον ελάχιστο
αριθμό υποψηφίων που έχει καθορισθεί εκ των προτέρων. Στην περίπτωση που ο αριθμός των
υποψηφίων που ικανοποιούν τα κριτήρια επιλογής και τα ελάχιστα επίπεδα είναι μικρότερος από
το ελάχιστο όριο, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να συνεχίζει τη διαδικασία, καλώντας τον
υποψήφιο ή τους υποψήφιους που πληρούν τα απαιτούμενα επίπεδα ικανοτήτων. Η αναθέτουσα
αρχή δεν μπορεί να περιλαμβάνει στη διαδικασία αυτή άλλους οικονομικούς φορείς που δεν
52
υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής ή υποψήφιους που δεν πληρούν τα απαιτούμενα επίπεδα
ικανοτήτων. Όταν οι αναθέτουσες αρχές κάνουν χρήση της δυνατότητας περιορισμού του
αριθμού των προς συζήτηση λύσεων ή των προς διαπραγμάτευση προσφορών (η οποία
προβλέπεται στο άρθρο 23 παρ. 4, και στο άρθρο 24 παρ. 4 Π.Δ. 60/2007 και συνίσταται στη
διαδοχική μείωση των λύσεων) πραγματοποιούν αυτόν τον περιορισμό με την εφαρμογή των
κριτηρίων ανάθεσης, που αναφέρονται στην προκήρυξη διαγωνισμού, στη συγγραφή
υποχρεώσεων ή στο περιγραφικό έγγραφο. Στην τελική φάση, ο αριθμός αυτός πρέπει να
επιτρέπει τη διασφάλιση πραγματικού ανταγωνισμού, εφόσον υπάρχει επαρκής αριθμός
κατάλληλων προσφορών ή υποψηφίων.
Όσον αφορά, τα κριτήρια αξιολόγησης προσφορών με τα οποία οι αναθέτουσες αρχές
αναθέτουν τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, είναι α) όταν η σύμβαση ανατίθεται στην πλέον
συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής, κριτήρια
συνδεόμενα με το αντικείμενο της συγκεκριμένης δημόσιας σύμβασης, ιδίως η ποιότητα, η τιμή,
η τεχνική αξία, τα αισθητικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, τα περιβαλλοντικά
χαρακτηριστικά, το κόστος λειτουργίας, η αποδοτικότητα, η εξυπηρέτηση μετά την πώληση και
η τεχνική συνδρομή, η ημερομηνία παράδοσης και η προθεσμία παράδοσης ή εκτέλεσης, είτε β)
αποκλειστικά η χαμηλότερη τιμή.
Στην περίπτωση δε του ανταγωνιστικού διαλόγου βάσει του άρθρου 51 παρ. 2 του Π.Δ.
60/07, η αναθέτουσα αρχή προβλέπει στην προκήρυξη διαγωνισμού ή στη συγγραφή
υποχρεώσεων ή στο περιγραφικό έγγραφο τη βαρύτητα (σχετική στάθμιση) που προσδίδει σε
καθένα από τα επιλεγέντα κριτήρια για τον προσδιορισμό της πλέον συμφέρουσας από
οικονομική άποψη προσφοράς. Η στάθμιση αυτή μπορεί να εκφράζεται με τον καθορισμό μιας
διακύμανσης με κατάλληλο εύρος. Όταν κατά τη γνώμη της αναθέτουσας αρχής δεν είναι δυνατή
η στάθμιση, για λόγους που μπορούν να αποδειχθούν, η αναθέτουσα αρχή καθορίζει τη φθίνουσα
σειρά σπουδαιότητας των κριτηρίων αυτών.
Μία ιδιαίτερη περίπτωση, που χρήζει ανάλυσης, αφορά στην περίπτωση κατά την οποία,
οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με το αντικείμενο της, η αναθέτουσα
αρχή, πριν να απορρίψει τις προσφορές αυτές, ζητεί γραπτώς τις διευκρινίσεις 10 για τη σύνθεση
της προσφοράς, τις οποίες τυχόν κρίνει σκόπιμες.
10 Οι διευκρινίσεις αυτές (άρθρο 52 παρ 1) μπορούν να αφορούν ιδίως: α) τον οικονομικό χαρακτήρα της μεθόδου κατασκευής των προϊόντων ή της παροχής των υπηρεσιών, β) τις επιλεγείσες τεχνικές λύσεις ή και τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες που διαθέτει ο προσφέρων για την προμήθεια των προϊόντων, γ) την πρωτοτυπία
53
2.2. Γνωστοποίηση σύμβασης
Οι αναθέτουσες αρχές που έχουν συνάψει μια δημόσια σύμβαση ή συμφωνία - πλαίσιο,
αποστέλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την προκήρυξη με τα αποτελέσματα της διαδικασίας
σύναψης, το αργότερο σαράντα οκτώ ημέρες μετά τη σύναψη της σύμβασης ή της συμφωνίας -
πλαισίου. Στην περίπτωση των συμφωνιών - πλαισίων, οι αναθέτουσες αρχές απαλλάσσονται
από την αποστολή προκήρυξης με τα αποτελέσματα της σύναψης κάθε σύμβασης που βασίζεται
στη συμφωνία – πλαίσιο ενώ για τη σύναψη συμβάσεων που βασίζονται σε δυναμικό σύστημα
αγορών, το αργότερο σαράντα οκτώ ημέρες μετά τη σύναψη κάθε σύμβασης. Μπορούν,
ωστόσο, να συγκεντρώνουν τις προκηρύξεις αυτές σε τριμηνιαία βάση. Σε αυτή την περίπτωση,
αποστέλλουν τις εν λόγω συγκεντρωμένες προκηρύξεις, το αργότερο σαράντα οκτώ ημέρες μετά
τη λήξη εκάστου τριμήνου σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 4 του Π.Δ. 60/07.
Επίσης προβλέπεται ότι ορισμένες πληροφορίες σχετικά με τη σύναψη της σύμβασης ή
της συμφωνίας - πλαισίου μπορούν να μην δημοσιεύονται, όταν η γνωστοποίηση τους μπορεί να
εμποδίσει την εφαρμογή των κείμενων διατάξεων είναι αντίθετη προς το δημόσιο συμφέρον ή
μπορεί να βλάψει τα νόμιμα εμπορικά συμφέροντα δημοσίων ή ιδιωτικών οικονομικών φορέων ή
τις συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ αυτών.
του έργου, των προμηθειών ή των υπηρεσιών που προτείνει ο προσφέρων, δ) την τήρηση των διατάξεων περί προστασίας της εργασίας και των συνθηκών εργασίας που ισχύουν στον τόπο εκτέλεσης της παροχής και ε) την ενδεχόμενη χορήγηση κρατικής ενίσχυσης στον προσφέροντα. Εφόσον η αναθέτουσα αρχή διαπιστώσει ότι ισχύει η περίπτωση, η προσφορά μπορεί να απορρίπτεται αποκλειστικά για αυτόν τον λόγο με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση, μόνο μετά από διαβούλευση και εφόσον ο προσφέρων δεν είναι σε θέση να αποδείξει, εντός επαρκούς προθεσμίας την οποία τάσσει η αναθέτουσα αρχή, ότι η εν λόγω ενίσχυση χορηγήθηκε σε νόμιμα πλαίσια και την ίδια στιγμή ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά.
αφορά στοιχεία των προσφορών. Διεξάγονται έπειτα από προκαταρκτική πλήρη
αξιολόγηση των προσφορών επιτρέποντας την ταξινόμησή τους με βάση αυτόματη μέθοδο
αξιολόγησης. Απαραίτητη προϋπόθεση για διεξαγωγή δημοπρασίας είναι να μπορούν οι
παράμετροι αξιολόγησης των προσφορών να οριστούν με ακρίβεια. Μόλις ολοκληρωθεί η
προκαταρκτική αξιολόγηση η αναθέτουσα αρχή στέλνει πρόσκληση στους επιλεχθέντες
προμηθευτές να συμμετάσχουν στην δημοπρασία.
Ηλεκτρονικά marketplaces (αγορές), επιτρέπουν σε επιχειρήσεις να παρουσιάζουν το
εταιρικό προφίλ τους και τα προϊόντα τους σε μια ειδική για το σκοπό αυτό πλατφόρμα στο
διαδίκτυο, προσφέροντας στις δημόσιες αρχές τη δυνατότητα να έχουν μια γενική εικόνα
της αγοράς και αναλόγως τις ανάγκες τους να επιλέγουν.
Ηλεκτρονικοί κατάλογοι (e-catalogues), οι οποίοι βασίζονται σε ενιαία ηλεκτρονικά
μητρώα προμηθευτών και ειδών τα οποία δομούνται βάσει συγκεκριμένων προτύπων
μειώνοντας τον χρόνο επεξεργασίας των στοιχείων.
e-Awarding, η λειτουργία αυτή αποσκοπεί στην υποβοήθηση της διαδικασίας αξιολόγησης
των προσφορών αφενός μέσω της αυτοματοποίησης των τυποποιημένων διαδικασιών και
αφετέρου μέσω της χρήσης εργαλείων στήριξης αποφάσεων (decision support tools), τα
οποία υποβοηθούν στην βαθμολόγηση των προμηθευτών και την επιλογή του αναδόχου,
ενισχύοντας έτσι την διαφάνεια και το αδιάβλητο της δ ιαδικασίας.
e-Contracting, η λειτουργία αυτή αναλαμβάνει να υποστηρίξει την ηλεκτρονική διαχείριση
των διαδικασιών κατάρτισης και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων.
61
e-Ordering, η μονάδα αυτή επιτελεί όλες τις λειτουργίες που σχετίζονται με την
δημιουργία και διακίνηση με ηλεκτρονικό τρόπο όλων των σχετιζόμενων με τις
παραγγελίες εγγράφων.
e-Invoicing, Η λειτουργία αυτή είναι υπεύθυνη για την αυτοματοποίηση της διαδικασίας
δημιουργίας και διακίνησης των τιμολογίων μεταξύ αγοραστή και προμηθευτή.
e-Payment, αναφέρεται στην πραγματοποίηση ηλεκτρονικά της πληρωμής μεταξύ
αγοραστή, προμηθευτή και τράπεζας, ενώ, υποστηρίζει την ηλεκτρονική διαχείριση
εγγυητικών επιστολών.
Πέραν των μοντέλων αυτών, η ΕΕ έχει ορίσει ένα νομικό και κανονιστικό πλαίσιο για
ηλεκτρονικές προμήθειες, έχει λάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και ενέργειες και έχει
προωθήσει προγράμματα προς αυτή την κατεύθυνση. Όσον αφορά το νομικό πλαίσιο, η ΕΕ
έχει δρομολογήσει παρεμβάσεις για την επικαιροποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας
προμηθειών του Δημοσίου με επέκταση της χρήσης της ηλεκτρονικής υπογραφής και
κρυπτογράφησης βάσει των δύο τελευταίων Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ και με τον
Κανονισμό 1564/20054 της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 (για την κατάρτιση τυποποιημένων
εντύπων προς δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων στο πλαίσιο των διαδικασιών
δημοσίων συμβάσεων), οι οποίες παρέχουν ένα συνεκτικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή των
δημόσιων συμβάσεων ηλεκτρονικά, κατά τρόπο ανοιχτό, διαφανή καθορίζοντας κανόνες για
την ηλεκτρονική υποβολή προσφορών και ανάπτυξη συστημάτων πιστοποίησης.
Παράλληλα, η ΕΕ προωθεί πρωτοβουλίες, όπως το Σχέδιο Δράσης e-Europe-2005, το
οποίο είχε σαν βασικό στόχο την ανάπτυξη σύγχρονων δημόσιων υπηρεσιών που να είναι
διαθέσιμες, αλληλεπιδραστικές και προσβάσιμες στο διαδίκτυο, ενώ στην παρούσα φάση
εφαρμόζεται το στρατηγικό πλαίσιο i2010 ως πλαίσιο για την αναθεωρημένη έκδοση της
«Στρατηγικής της Λισσαβόνας», το οποίο απετέλεσε τη βάση του Σχεδίου Δράσης για την
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, που παρουσίασε το 2006 η ΕΕ. Στο κείμενο αυτό, η Επιτροπή
τονίζει την καθοριστική σημασία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για τις Ηλεκτρονικές
Δημόσιες Προμήθειες (http://europa.eu/legislation) δεσμεύοντας τις δημόσιες διοικήσεις των
κρατών-μελών να διεξάγουν ηλεκτρονικά το 100% των προμηθειών τους (όπου αυτό είναι
νομικά εφικτό) και να εξασφαλίσουν ότι ποσοστό τουλάχιστον 50% των προμηθειών του
δημοσίου τομέα πάνω από το κοινοτικό όριο θα διεξάγεται ηλεκτρονικά. Βάσει αυτού του
στόχου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συμφωνήσει με τα κράτη-μέλη σε ένα οδικό χάρτη με
62
μετρήσιμους στόχους με απώτερο στόχο τη λειτουργία μιας ολοκληρωμένης πανευρωπαϊκής
πλατφόρμας για διασυνοριακές ηλεκτρονικές προμήθειες με τη συμμετοχή τουλάχιστον σε
μία πρώτη φάση επτά κρατών-μελών12.
Συμβατή με την νέα ευρωπαϊκή πολιτική για την Κοινωνία της Πληροφορίας «i2010»
είναι η νέα Ψηφιακή Στρατηγική 2006-2013, η οποία ενισχύει το ρόλο του υφιστάμενου Ε. Π.
«Κοινωνία της Πληροφορίας» 2000-2006 και απαντά στις προκλήσεις της Δ’
Προγραμματικής Περιόδου για την περίοδο 2007-2013. Οι βασικές κατευθύνσεις της νέας
στρατηγικής είναι η προώθηση της χρήσης των ΤΠΕ και ιδίως ψηφιακών υπηρεσιών στις
επιχειρήσεις, αλλά και η η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη μέσω των ΤΠΕ. Πιο
συγκεκριμένα, ο 2ος άξονας της Ψηφιακής Στρατηγικής ουσιαστικά αποτελεί τη βάση της
δημιουργίας ενός Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημόσιων Προμηθειών και της
πιθανής εφαρμογής του ακόμα και στους Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού (Σαριδάκης Ν. και συν, 2009 ,
σελ.159-162).
2. Το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Προμηθειών (ΕΣΗΔΠ)
Το έργο «Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημόσιων Προμηθειών – ΕΣΗΔΠ»
δημοπρατήθηκε το Φεβρουάριο του 2006 και αποτελεί έργο του Επιχειρησιακού
Προγράμματος Κοινωνία της Πληροφορίας, Μέτρο 3.1 «Δημιουργία ευνοϊκού ψηφιακού
περιβάλλοντος για την οικονομική δραστηριότητα», με φορέα υλοποίησης τη Γενική 12 Ας σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι η ευρωπαϊκή εμπειρία βρίθει παραδειγμάτων εφαρμογής όσον αφορά τα
συστήματα ηλεκτρονικών προμηθειών. Στην Γαλλία, υφίσταται ήδη μία προηγμένη ηλεκτρονική αγορά, όπου οι
επιχειρήσεις αποκτούν δυνατότητες πρόσβασης σε προκηρύξεις διαγωνισμών, όσο και στην ηλεκτρονική
υποβολή προσφορών και ως εκ τούτου οι Δήμοι της χώρας έχουν τη δυνατότητα για πιο άμεση και γρήγορη
διενέργεια προμηθειών. Στη Δανία, υφίσταται το σύστημα πληροφορικής και επικοινωνιών ETHICS (Μελέτη
«Ηλεκτρονικές Προμήθειες στο Δημόσιο Τομέα: Υφιστάμενη Κατάσταση κ Προοπτικές στην Ελλάδα & την
Ευρωπαϊκή Ένωση», 2007, σελ.37, www.observatory.gr, τελευταία επίσκεψη 06/05/2010) για τη διαχείριση
ηλεκτρονικών προμηθειών, μία προηγμένη εφαρμογή που καλύπτει το πλήρες φάσμα υπηρεσιών που
σχετίζονται με τη διενέργεια διαγωνισμών. Το ETHICS είναι μία εθνική δικτυακή πύλη, στην οποία
επιχειρήσεις και δημόσιοι οργανισμοί επικοινωνούν σε ένα εσωτερικό δίκτυο επικοινωνίας επιτυγχάνοντας
συχνά θετικά αποτελέσματα με αμοιβαίο όφελος. Τέλος, το SFTI (Μελέτη «Ηλεκτρονικές Προμήθειες στο
Δημόσιο Τομέα: Υφιστάμενη Κατάσταση κ Προοπτικές στην Ελλάδα & την Ευρωπαϊκή Ένωση», 2007, σελ.43)
αποτελεί ένα σύστημα ηλεκτρονικών προμηθειών της Σουηδίας. Η ανάπτυξη αυτής της κοινής πλατφόρμας
πληροφορικής για το δημόσιο και τις επιχειρήσεις μέσω της ανάπτυξης κοινών προτύπων επιχειρησιακών
διαδικασιών μηνυμάτων και δεδομένων θέτει τη διενέργεια προμηθειών σε ένα πλαίσιο.
63
Γραμματεία Εμπορίου. Με την υλοποίηση του (ΕΣΗΔΠ), τα οφέλη είναι πολλαπλά: μείωση
της γραφειοκρατίας, απλοποίηση και εξορθολογίκευση της διαδικασίας συμμετοχής στους
διαγωνισμούς για τις δημόσιες προμήθειες, μέσω της μείωσης του αριθμού των
απαιτούμενων δικαιολογητικών, της ηλεκτρονικής τους υποβολής και κατ’ επέκτασιν της
μείωσης των καθυστερήσεων, που προκύπτουν από τυχόν ενστάσεις.
Παράλληλα, η διάχυση των πληροφοριών παρέχει τη δυνατότητα στους
ενδιαφερομένους προμηθευτές να λαμβάνουν πλήρεις πληροφορίες για τους διαγωνισμούς,
που εκτελούνται, ενώ η επιτάχυνση της διαδικασίας εκτέλεσης των διαγωνισμών επιφέρει
διαφάνεια και μεγαλύτερη αξιοποίηση των δυναμικών συστημάτων αγορών. Τέλος, με τη
λειτουργία του παρόντος συστήματος, οι δημόσιες υπηρεσίες θα μπορέσουν να υλοποιήσουν
νέες μεθοδολογίες δημοσίων προμηθειών, όπως αυτές προδιαγράφονται στις Οδηγίες
2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ, με την οποία το εθνικό μας δίκαιο έχει ήδη εναρμονισθεί όπως
ενδεικτικά είναι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί (άρθ. 54 παρ. 2 και παρ. 4 Οδ. 2004/18/ΕΚ)
και οι συμφωνίες- πλαίσιο (άρθ.32).
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του, το σύστημα θα είναι εγκατεστημένο κεντρικά στη
Γ.Γ.Ε. και η λειτουργία του θα υποστηρίζεται τοπικά, ενώ το περιβάλλον εργασίας θα είναι
ενιαίο, χρησιμοποιώντας πρότυπες ηλεκτρονικές φόρμες και εφαρμόζοντας προκαθορισμένα
επίπεδα ασφαλείας (π.χ. κωδικοί πρόσβασης). Πρόσβαση μέσω του portal δημόσιων
προμηθειών, θα διαθέτουν τόσο προσωπικό της Γ.Γ.Ε., όσο και εξουσιοδοτημένοι χρήστες
του Δημοσίου, αλλά και προμηθευτές. Την ίδια στιγμή, θα είναι πλήρης και συστηματική η
καταγραφή όλων των δεδομένων των δημοσίων προμηθειών, με δυνατότητα ανάλυσης
απολογιστικών στοιχείων, γεγονός που αυξάνει τη διαφάνεια του συστήματος.
Στο πλαίσιο αυτό, η λειτουργία του ΕΣΗΔΠ θα σχετίζεται άμεσα με το σύστημα του
Μητρώου Προμηθευτών της Γενικής Διεύθυνσης Κρατικών Προμηθειών, η υλοποίηση του
οποίου αποτελεί αντικείμενο ενός ξεχωριστού έργου. Με την ηλεκτρονική διασύνδεση των
δύο αυτών συστημάτων διασφαλίζεται τόσο με τη συνεχή δυνατότητα άντλησης από το
Μητρώο όλων των απαραίτητων για τη διαδικασία δημοσίων προμηθειών στοιχείων on-line,
όσο και τη δυνατότητα αποστολής στο Μητρώο συγκεκριμένων στοιχείων σχετικά με τους
προμηθευτές σχετικά με την οικονομική τους δραστηριότητα και κατ’ επέκτασιν της
αξιοπιστίας τους. Με αυτόν τον τρόπο, οι μεν προμηθευτές δεν θα είναι υποχρεωμένοι να
υποβάλλουν όλα τα δικαιολογητικά συμμετοχής σε ένα διαγωνισμό προμήθειας του
Δημοσίου σε περίπτωση που είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο προμηθευτών. Αυτό, βέβαια,
64
δεν ισχύει για την περίπτωση των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής που εκδίδονται από τις
τράπεζες και οι οποίες θα συνεχίσουν να υποβάλλονται εντύπως, μέχρι να εγκατασταθεί
μελλοντικά σύστημα ηλεκτρονικής υποβολής τους.
Μετά την υποβολή των προσφορών των υποψήφιων προμηθευτών, το ΕΣΗΔΠ θα
ζητάει από το σύστημα του μητρώου προμηθευτών την επιβεβαίωση της ύπαρξης και της
ισχύος των απαραίτητων για το διαγωνισμό δικαιολογητικών. Μετά τη λήψη της απάντησης,
το σύστημα θα στέλνει αυτόματη ηλεκτρονική ειδοποίηση στους υποψήφιους προμηθευτές
για την έλλειψη δικαιολογητικών, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει την αίτηση κατάθεσης
κάποιου επιπλέον δικαιολογητικού. Παράλληλα, θα ενημερώνεται αυτόματα και η αρμόδια
Διεύθυνση Προμηθειών, ώστε να λάβει την τελική απόφαση για τον έλεγχο των
δικαιολογητικών. Τέλος, η διασύνδεση του ΕΣΗΔΠ με τρίτα συστήματα (Προμηθευτές,
ΜΜΕ και Αναθέτουσες Αρχές), πρόκειται να πραγματοποιηθεί μέσω του -ήδη