Έθιμα της Αποκριάς

Δημοτικό Σχολείο Κοκκωνίου - Πουλίτσας

•Τα έθιμα της Αποκριάς

Σχ. Έτος 2014 - 2015

Γαλαξίδι - Αλευρομουτζουρώματα

Την Καθαρά Δευτέρα στο Γαλαξίδι οι κάτοικοι και οι επισκέπτες κατεβαίνουν στην αγορά, όπου γίνεται το "μουντζούρωμα" και το

"αλεύρωμα". Δηλαδή από σακούλες, που άλλες είναι γεμάτες με χρώμα και άλλες με αλεύριτις οποίες ρίχνουν οι εορταστές στους

ανυποψίαστους και μεταξύ τους.

 Η παραλία μετατρέπεται πολύ γρήγορα σε πεδίο μάχης. Σύννεφο το αλεύρι και πυκνό νέφος από χρώμα.

Το έθιμο έχει βαθιές τις ρίζες του. Ίσως από τη Βυζαντινή εποχή, που οι παλιάτσοι των ιπποδρόμων χρωμάτιζαν τα πρόσωπά τους

Θήβα – Βλάχικος γάμος

Ένα από τα γραφικότερα λαϊκά έθιμα της Βοιωτίας είναι ο Βλάχικος γάμος της Θήβας που γίνεται την Καθαρή Δευτέρα 

Ο «Βλάχικος γάμος» είναι κατάλοιπο της πανάρχαιης λατρείας του θεού Διονύσου

Το έθιμο τούτο,είναι παραλλαγή ενός γάμου

Βλάχων

Λιβαδειά - Γαϊτανάκι

Το γαϊτανάκι ήρθε στην Ελλάδα από τον Πόντο και την Μικρά Ασία. Οι πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα μετά τον διωγμό που βίωσαν, έφεραν μαζί τους και τα έθιμά τους, κληρονομιά

των προγόνων τους.

Η λέξη γαϊτανάκι είναι υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης γαϊτάνιν που σημαίνει το μεταξωτο κορδόνι και

προέρχεται από την ελληνιστική λέξη γαϊτάνη.

Το γαϊτανάκι χρειάζεται δεκατρείς χορευτές. Ό ένας κρατάει τον μεσαίο στύλο και οι άλλη

κρατούν δώδεκα κορδέλες, κάθε μια σε διαφορετικό χρωματισμό

Οι χορευτές σχηματίζουν έξι ζευγάρια και χορεύουν αντικριστά, περνώντας μία φορά από κάτω από τον συν-χορευτή τους και μια από πάνω. Τραγουδώντας ένα παραδοσιακό τραγούδι, οι κορδέλες μπλέκονται και σχηματίζουν ένα ωραίο σχέδιο. Αφού έρθουν όλοι πολύ κοντά, τότε αρχίζουν και χορεύουν από την αντίθετη φορά,

το γαϊτανάκι ξεμπλέκεται και ο χορός τελειώνει.

Τι συμβολίζει όμως το γαϊτανάκι; Σε πολλές κοινωνίες, κυρίως

αγροτικές, συμβολίζει την ομόνοια και την

συναδέλφωση. Ο κυκλικός χορός κατά περίπτωση,

υποδηλώνει τον κύκλο της ζωής, από την ζωή στον

θάνατο, από την λύπη στην χαρά και από τον χειμώνα

στην άνοιξη.

Άμφισσα – Το στοιχειό της Χάρμαινας

Το στοιχειό της Χάρμαινας αφορά ένα λαϊκό μύθο της Άμφισσας που ανάγεται στην ακμή της βυρσοδεψίας. Εκείνα τα χρόνια, λοιπόν, υπήρχε

ένας βυρσοδέψης, ο Κωνσταντής, ο οποίος αγαπούσε τη Λενιώ.

Δυστυχώς, μια μέρα με κακοκαιρία, η Λενιώ χτυπήθηκε από κεραυνό και χάθηκε. Ο Κωνσταντής μη μπορώντας να αντέξει το χαμό της, πέφτει από

το κάστρο της Άμφισσας.

Από τότε, μη μπορώντας να βρει σωτηρία η ψυχή του, στοιχειώνει και πλανάται στα σοκάκια της γραφικής συνοικίας των ταμπάκηδων, της Χάρμαινας. Προστατεύει

τους βυρσοδέψες και φοβίζει όποιους τους επιβουλεύονται. Περπατάει και ακούγονται απόκοσμοι ήχοι και αλυσίδες.

Αγναντερό Καρδίτσας – Καραγκούνικος γάμος και Κουδουνάδες

Την Κυριακή της Αποκριάς, γίνεται στην πλατεία του χωριού η αναπαράσταση του παραδοσιακού καραγκούνικου γάμου.

Από την τελετή βέβαια δεν λείπουν οι «κουδουνάδες», οι οποίοι έχουν κάνει την εμφάνισή τους μέρες πριν, προκαλώντας θόρυβο στο χωριό.

Πρόκειται για ομάδες μασκοφόρων, οι οποίοι τριγυρνούν στους δρόμους ντυμένοι με προβιές και ζωσμένοι με κουδούνια και

κυπριά, κρατώντας ρόπαλα.

Σκύρος – Ο Γέρος και η Κορέλα

Στη Σκύρο, η αρχή του Τριωδίου σημαίνει αυτόματα και την εμφάνιση του «Γέρου» και της «Κορέλας». Φιγούρες γραφικές, ντυμένα παραδοσιακά, αμφότερες γυρνούν στους δρόμους του νησιού δίνοντας ξεχωριστό χρώμα

στον εορτασμό της Αποκριάς.

Η ενδυμασία του «Γέρου» αποτελείται από χοντρή μαύρη κάπα, άσπρη υφαντή βράκα ενώ στη μέση

του κρέμονται 2 με 3 σειρές κουδούνια, το συνολικό βάρος των οποίων μπορεί να φτάσει μέχρι και

τα 50 κιλά»! 

Η «Κορέλα», η ντάμα του «Γέρου», ντύνεται με παραδοσιακά σκυριανά ρούχα. Χορεύει διαρκώς γύρω του καθώς εκείνος βαδίζει.

Σύμφωνα με μαρτυρίες των γεροντότερων στο νησί, ο «Γέρος» και η «Κορέλα», έρχονται κάθε χρόνο για να θυμίσουν στους ντόπιους κάποια

θεομηνία, η οποία κατάστρεψε όλα τα ζώα του νησιού. Για το λόγο αυτό, ο τσοπάνης ζώστηκε τα κουδούνια των ζώων και ήρθε στο χωριό να

ειδοποιήσει τους υπόλοιπους.

Νάξος - Κουδουνάτοι

Οι τελευταίοι, φορούν κάπα και κουκούλα, τριγυρίζουν στα χωριά και προκαλούν μεγάλη φασαρία και θόρυβο 

Κουδουνάτοι - Νάξος

Νάουσα - Μπούλες

Στη Νάουσα, πρωταγωνιστικό ρόλο στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της αποκριάς διαδραματίζουν οι «μπούλες», όπως ονομάζονται μασκοφόροι,

που μεταμφιέζονται με προσωπίδες και φορούν νυφικό.

Οι «μπούλες», μαζί με τους φουστανελοφόρους, χορεύουν, τραγουδούν και αναστατώνουν τον κόσμο με τις φωνές, τα τραγούδια τους και το μοναδικό «το χορό της μπούλας».

Ιωάννινα –

Τζαμάλες

Στα Ιωάννινα, μεταμφιεσμένοι κάτοικοι χορεύουν γύρω από τεράστιες φωτιές, σε διπλές και τριπλές σειρές.

Το θέαμα είναι εντυπωσιακό και το έθιμο πέρασε από γενιά σε γενιά με την ονομασία «Τζαμάλες».

Δημιουργία: •Βασιλεία Μ.•Σταύρος Ι.