Top Banner
ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΕΙΜΕΝΑ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΑ (ΕΡΩΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ)
154

όσιος νικόδημος αγιορείτης βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Jul 11, 2015

Download

Documents

Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΑ

ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΑ

(ΕΡΩΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ)

Page 2: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ΤΟΜΟΣ Α'

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ

Συγγραφέν πό το γίου Νικοδήμουὑ ῦ Ἀ το γιορείτου Μερική διήγησις περίῦ Ἁ το βίου τ ν σίων καί ερ νῦ ῶ ὁ ἱ ῶ συγγραφέων τ ς βίβλου, Βαρσανουφίουῆ καί ωάννου.Ἰ

Φωστ ρε δύο κατά τα τόν, σήμερον διά τ ς Τυπογραφίας ν τ τ ςῆ ὐ ῆ ἐ ῷ ῆ Ο κουμένης νατέλλουσι στερεώματι, Βαρσανούφιος καί ωάννης,ἰ ἀ Ἰ τ ς σκήσεως ο κανόνες, τ ς συχίας ο πιστήμονες, ο λύχνοι τ ςῆ ἀ ἱ ῆ ἡ ἱ ἐ ἱ ῆ διακρίσεως, τ ς προοράσεως ο κοίμητοι φθαλμοί, τ ν ρετ ν τάῆ ἱ ἀ ὀ ῶ ἀ ῶ ταμιε α, το γίου Πνεύματος τά δοχε α καί τ ς παρούσης θεοσόφουῖ ῦ ἁ ῖ ῆ καί Ψυχωφελεστάτης Βίβλου, ο θεοφόροι ληθ ς καί χριστοφόροιἱ ἀ ῶ καί πνευματοφόροι Συγγραφε ς καί Πατέρες καί ρχιτέκτονες. ῖ Ἀ

Ο φωστ ρες δέ ο τοι, νοητοί ντες, καί λόγον ζω ς πέχοντες, κατάἱ ῆ ὗ ὄ ῆ ἐ τόν πόστολον, ο κ χουσι τά τ ν α σθητ ν φωστήρων πάθη καίἈ ὐ ἔ ῶ ἰ ῶ διώματα˙ χι˙ πειδή α τοί δέν βασιλεύουσί ποτε σάν οἰ ὄ ἐ ὐ ὡ ἱ φαινόμενοι φωστ ρες, ο τε κλείπουσι˙ διότι καταυγαζόμενοι πόῆ ὔ ἐ ἀ τάς κτινοβόλους στραπάς τ ς τρισηλίου θεαρχίας, βασίλευτονἀ ἀ ῆ ἀ καί νέκλειπτον χουσι τό νοητόν φ ς. Καί το το βεβαιο ἀ ἔ ῶ ῦ ῖ ἡ βασίλειος τ ς κκλησίας φωνή, μέγας, λέγω, καί ο ρανοφάντωρῆ Ἐ ὁ ὐ Βασίλειος, ο τω λέγων (παρά ωσήφ τ Βρυεννί , Τόμ β', σελ.ὕ Ἰ ῷ ῳ ῳ 131). « θλον ρετ ς Θεόν γενέσθαι, καί τ κραιφνεστάτ φωτίἎ ἀ ῆ ῷ ἀ ῳ καταστράπτεσθαι (σελ.32) τ ς μέρας κείνης Υ όν γενόμενον, οῆ ἡ ἐ ἱ ἤ ὐ διακόπτεται ζόφ ˙ λλος γάρ ταύτην ποιε λιος τό ληθινόν φ ςῳ ἄ ῖ ἥ ὁ ἀ ῶ

παστράπτων, ς πειδάν παξ πιφαύς μ ν, ο κ τι ν δυσμα ςἀ ὅ ἐ ἅ ἐ ῃ ἡ ῖ ὐ ἔ ἐ ῖ κρύπτεται˙ λλά πάντα τ φωτιστικ α το δυνάμει περιπτυξάμενος,ἀ ῇ ῇ ὐ ῦ διηνεκές καί διάδοχον τό φ ς το ς ξίοις μποιε , καί α τούς τούςἀ ῶ ῖ ἀ ἐ ῖ ὐ μετέχοντας το φωτός κείνου, λλους λίους περγαζόμενος». ῦ ἐ ἄ ἡ ἀ

Ο φωστ ρες ο τοι δέν ε ναι λλος μέγας, καί λλος λάσσων, καθώςἱ ῆ ὗ ἶ ἄ ἄ ἐ ε ναι λιος καί σελήνη, ο α σθητοί φωστ ρες το στερεώματος˙ἶ ὁ ἥ ἡ ἱ ἰ ῆ ῦ

λλ ε ναι σοι τ μεγέθει, σοι τα ς νεργείαις, σοι τ πνευματικἀ ᾿ ἶ ἶ ῷ ἶ ῖ ἐ ἶ ῇ ῇ δυνάμει καί σοι τ λαμπρότητι˙ τούς σους γάρ γ νας τ ςἶ ῇ ἴ ἀ ῶ ῆ

σκήσεως διανύσαντες καί τήν συχίαν κρως καί ο δύοἀ ἡ ἄ ἱ ποθήσαντες, πρεπόντως καί τ ν σων χαρισμάτων το γίουῶ ἴ ῦ ἁ Πνεύματος ξιώθησαν˙ ξαιρέτως δέ καί μάλιστα το προφητικο ˙ἠ ἐ ῦ ῦ τούτην μόνην χοντες διαφοράν, τι μέν θε ος Βαρσανούφιος,ἔ ὅ ὁ ῖ

γιος καί μέγας Γέρων πονομάζεται, δέ σιος ωάννης, λλοςἅ ἐ ὁ ὅ Ἰ ἄ Γέρων πικαλε ται. ἐ ῖ

πειδή δέ πανδαμάτωρ χρόνος καί λήθης βυθο ς τά καλάἘ ὁ ῖ παραπέμπων, κατέκρυψεν σάν ποκάτω ε ς ρίζοντα τούςὡ ὑ ἰ ὁ

Page 3: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θεολαμπε ς φωστ ρας τούτους, μέ τό νά μήν φ κεν ε ς μ ς κανέναῖ ῆ ἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ πόμνημα, διαλαμβάνον περί τ ς ζω ς καί πολιτείας α τ ν. Τούτουὑ ῆ ῆ ὐ ῶ

χάριν μή δυναμία κ τ ς δίας α τ ν ταύτης βίβλου σπούδασεἡ ἐ ἀ ἐ ῆ ἰ ὐ ῶ ἐ νά συνάξ μερικά τινα, καί τα τα νά παραθέσ ε ς τούς φιλολόγουςῃ ῦ ῃ ἰ καί ποθο ντας μαθε ν, ποίας ρετάς ο τρισμακάριοι ο τοιῦ ῖ ἀ ἱ ὗ κατορθώσαντες, φθασαν ε ς τήν κροτάτην καί νδεχομένην το ςἔ ἰ ἀ ἐ ῖ βροτο ς τελειότητα˙ περ γάρ τ γί Γρηγορί τ Θεολόγῖ ὅ ῷ ἁ ῳ ῳ ῷ ῳ συνέβη, το το καί ε ς τούς σίους κολούθησε τούτους˙ καί καθώς ῦ ἰ Ὁ ἠ ὁ μετά τα τα συνώνυμος Γρηγόριος, ο κ ξ λλων τιν ν, λλ ξῦ ὐ ἐ ἄ ῶ ἀ ᾿ ἐ α τ ν τ ν το γίου Γρηγορίου λόγων τήν βιογραφίαν κείνουὐ ῶ ῶ ῦ ἁ ἐ συνέγραψεν, ο τω κ γώ ξ α τ ν ν ε πον ο σιοι ο τοι, χνη τινάὕ ἀ ἐ ὐ ῶ ὧ ἶ ἱ Ὅ ὗ ἴ τ ς βιογραφίας α τ ν συνέλεξα. ῆ ὐ ῶ

Περί το μεγάλου Γέροντοςῦ Βαρσανουφίου.

μέγας τοίνυν Γέροντας, καί ν Πατράσι θε ος Βαρσανούφιος,Ὁ ἐ ῖ κατήγετο πό τήν Α γυπτον, ς μαρτυρε Ε άγριος σχολαστικός νἀ ἴ ὡ ῖ ὐ ὁ ἐ τ δ' Βιβλί τ ς κκλησιαστικ ς στορίας, κεφάλαιον λβ'. Φαίνεταιῷ ῳ ῆ Ἐ ῆ Ἱ δέ τι τον πεπαιδευμένος τά λληνικά καί Α γυπτιακά γράμματα,ὅ ἦ Ἑ ἰ κατά τήν νε' πόκρισίν του˙ κ νεαρ ς δέ λικίας τόν τ ς σκήσεωςἀ ἐ ᾶ ἡ ῆ ἀ βίον πόθησεν οίδιμος. Μίαν φοράν δέ τυχε νά περάσ πό τόἐ ὁ ἀ ἔ ῃ ἀ πποδρόμιον, τοι πό τόν τόπον κε νον, που τρεχον ο νθρωποιἱ ἤ ἀ ἐ ῖ ὅ ἔ ἱ ἄ μέ τά λογα˙ θεν στάθη καί πρόσεξεν ε ς τά κε γινόμενα, καίἄ ὅ ἐ ἐ ἰ ἐ ῖ βλέποντας π ς σπούδαζεν κάθε νας νά περάσ τόν λλον (σελ.ῶ ἐ ὁ ἕ ῃ ἄ 33) καί νά τόν νικήσ ε ς τό τρέξιμον, ε πε τα τα μέ τόν λογισμόνῃ ἰ ἶ ῦ του˙ «βλέπεις, π ς ο το διαβόλου προθύμως γωνίζονται; πόσῶ ἱ ῦ ἀ ῳ μ λλον με ς ο κληρονόμοι τ ς βασιλείας τ ν ο ραν ν»; καίᾶ ἡ ῖ ἱ ῆ ῶ ὐ ῶ

π λθεν τι προθυμότερος κ το ς τοιαύτης θεωρίας πί τόνἀ ῆ ἔ ἐ ῖ ἐ πνευματικόν γ να, καθώς το το γράφει λλος Γέροντας ωάννηςἀ ῶ ῦ ὁ ἄ Ἰ περί α το ( ποκρίσει υμη'). πελθών δέ ε ς τήν περίχωρον Γάζηςὐ ῦ Ἀ Ἀ ἰ τ ς ν Παλαιστίν , καί κε σε ε ρών τό Κοινόβιον τό πιλεγόμενονῆ ἐ ῃ ἐ ῖ ὑ ἐ το ββ Σερίδου, κτισε μικρόν κελλίον ξω τ ς Μον ς πρότερον,ῦ Ἀ ᾶ ἔ ἔ ῆ ῆ ε ς τό πο ον γκλείσας αυτόν, τρύγα καί πελάμβανε τόἰ ὁ ῖ ἐ ἑ ἐ ἀ γλυκύτατον μέλι τ ς συχίας, ς το το δηλο ται ( ποκρίσει σκ').ῆ ἡ ὡ ῦ ῦ Ἀ Φαίνεται δέ τι κτισε καί δεύτερον γκλειστήριον καί σύχαζεν νὅ ἔ ἐ ἡ ἐ α τ ˙ πο δέ το το κτισεν, δηλον ε ναι˙ συμπεραίνεται μως τιὐ ῷ ῦ ῦ ἔ ἄ ἶ ὅ ὅ καί τό δεύτερον γκλειστήριόν του τον, μέσα ε ς τόπον παράμερονἐ ἦ ἤ ἰ το νωτέρου Κοινοβίου, ξω, πλησίον το Κοινοβίου. ῦ ἀ ἤ ἔ ῦ

ν τ ρχ δέ τ ς συχίας του, τρε ς μόνους ρτους φερον α τἘ ῇ ἀ ῇ ῆ ἡ ῖ ἄ ἔ ὐ ῷ τήν βδομάδα κ το Κοινοβίου καί τρέφετο ( πόκρ. οβ')˙ λλἑ ἐ ῦ ἐ Ἀ ἀ ᾿

μως ε ς τόσον κρον πένθος πέδωκεν αυτόν τρισμακάριος καίὅ ἰ ἄ ἐ ἑ ὁ

Page 4: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τοσαύτην γλυκύτητα λάμβανεν κ τ ν δακρύων, στε που πόἐ ἐ ῶ ὥ ὅ ἀ τήν δονήν κείνην τήν νέκφραστον, φθασεν ε ς τό νά τρώγ καίἡ ἐ ἀ ἔ ἰ ῃ πίν να λίγον. Πολλές φορέες δέ καί λησμόνει τελείως νά φάγῃ ἕ ὀ ἀ ῃ τό ρτον του, καθώς λεγε καί Δαβίδ διά λόγου του˙ « πελαθόμηνἄ ἔ ὁ ἐ το φαγε ν τόν ρτον μου˙ πό φων ς το στεναγμο μου κολλήθηῦ ῖ ἄ ἀ ῆ ῦ ῦ ἐ τό στο ν μου τ σαρκί μου» (Ψαλμ. ρα'6). Διά το το, ποτέ μέν, δύοὀ ῦ ῇ ῦ φορές τήν βδομάδα τρωγε, ποτέ δέ, μίαν, καί πάλιν ταν ρχετο ε ςἑ ἔ ὅ ἤ ἰ τήν τράπεζαν, ρχετο σάν νά ε ναι χορτασμένος. Τρώγοντας δέ,ἤ ὡ ἶ κατέκρινε τόν αυτόν του λέγων˙ «διατί πάντοτε ο κ ε μί ο τως»;ἑ ὐ ἰ ὕ

πό γάρ τ ς γλυκύτητος που ε χεν ε ς τήν πνευματικήν τροφήν,Ἀ ῆ ὅ ἶ ἰ λησμόνει τήν α σθητήν ( ποκρίσει στ,ζ'). Καί τό παράδοξον τον,ἀ ἰ Ἀ ἦ τι α τός δύνετο νά μείν καί λην σχεδόν τήν ζωήν του χωρίς νάὅ ὐ ἐ ῃ ὅ

φάγ καί νά πί καί νά νδυθ ˙ πειδή τροφή α το καί πόσιςῃ ῃ ἐ ῇ ἐ ἡ ὐ ῦ ἡ καί τό νδυμα τον τό Πνε μα τό γιον ( πόκρ. οη'). ἔ ἦ ῦ ἅ Ἀ

Προΐοντος δέ το καιρο , καί πί πλέον πλύνοντας τόν αυτόν τουῦ ῦ ἐ ἑ διά τ ν ειρρύτων δακρύων, καθάρισε τήν καρδίαν του ῶ ἀ ἐ ὁ τρισόλβιος, χι μόνον πό τά σωματικά πάθη, λλά καί πό τάὄ ἀ ἀ ἀ ψυχικά, πό τήν ο ησιν λέγω, πό τήν κενοδοξίαν, πό τήνἀ ἴ ἀ ἀ

νθρωπαρέσκειαν, πό τήν πονηρίαν καί πό τά λλα μοια τάἀ ἀ ἀ ἄ ὅ βαθέως κεκρυμμένα μέσα ε ς τήν καρδίαν, καί ο τως νώτεροςἰ ὕ ἀ γενόμενος τ ν βελ ν το χθρο , πόκτησε τήν ε ρήνην τ νῶ ῶ ῦ ἐ ῦ ἀ ἰ ῶ λογισμ ν, τις ε ναι τό χωρητικόν δ ρον το χθρο , πόκτησε τήνῶ ἥ ἶ ῶ ῦ ἐ ῦ ἀ ε ρήνην τ ν λογισμ ν, τις ε ναι τό χωρητικόν δ ρον τ νἰ ῶ ῶ ἥ ἶ ῶ ῶ χαρισμάτων το γίου Πνεύματος, ς λέγει τ ς Θεσσαλονίκηςῦ ἁ ὡ ὁ ῆ θε ος Γρηγόριος (λόγ πρός τήν Ξένην). πόκτησε δέ καί τήνῖ ῳ Ἀ κοίμησιν, μ λλον ε πε ν, πονέκρωσιν παντός μπαθο ς κινήματοςἤ ᾶ ἰ ῖ ἀ ἐ ῦ καί φρονήματος˙ διά το το καί τό γκλειστήριόν του, κοιμητήριονῦ ἐ

νόμαζεν. θεν λλος Γέροντας ωάννης, ρωτηθείς διατί τσιὠ Ὅ ὁ ἄ Ἰ ἐ ἔ νόμασεν α τό, πεκρίθη˙ « τι νεπαύσατο πό τ ν παθ ν λων˙ὠ ὐ ἀ ὅ ἀ ἀ ῶ ῶ ὅ πέθανε γάρ τελείως τ μαρτί ˙ καί τό κελλίον α το , ν ἀ ῇ ἁ ᾳ ὐ ῦ ἐ ᾧ ζώγρηται ς ν τάφ , διά τό νομα το (σελ. 34) ησο , τόποςἐ ὡ ἐ ῳ ὄ ῦ Ἰ ῦ ναπαύσεως στίν, νθα ο πατε δαίμων, ο δέ ρχων α τοἀ ἐ ἔ ὐ ῖ ὐ ὁ ἄ ὐ ῦ

διάβολος˙ γιαστήριον γάρ γίνετο, τι χώρησε τό κατοικητήριονἁ ἐ ὅ ἐ το Θεο » ( πόκρ. ογ'). φ ο λοιπόν καθάρισε τήν καρδίαν τουῦ ῦ Ἀ Ἀ ᾿ ὗ ἐ

πό τά πάθη καί ξιώθη νά γίν ναός καί κατοικητήριον το γίουἀ ἠ ῃ ῦ ἁ Πνεύματος, τίς δύναται νά παραστήσ τά χαρίσματα που ξιώθη νάῃ ὅ ἠ λάβ ; κ τ ς τοιαύτης καθαρότητος πλουτίσθη μέ τήν ψοποιόν καίῃ Ἐ ῆ ἐ ὑ

ληθινήν καί τελείαν ταπείνωσιν˙ δηλαδή, χι μέ τήν ταπείνωσινἀ ὄ κείνην, τις συνίσταται μέ τά ξω ταπεινά σχήματα καί τά ταπεινάἐ ἥ ἔ

λόγια, λλά μέ τήν ταπείνωσιν κείνην, τήν ποίαν κτίζει τό Πνε μαἀ ἐ ὁ ῦ τό γιον το ς γκάτοις γκαινιζόμενον, κατά τόν τ ς Θεσσαλονίκηςἅ ῖ ἐ ἐ ῆ μέγαν Γρηγόριον (λόγ. ε ς τήν Ξένην)˙ διά το το καί Θεοδώρητονἰ ῦ α τήν ο Πατέρες καλο σι, καί μάλιστα Σιναΐτης θε ος Γρηγόριος˙ὐ ἱ ῦ ὁ ῖ «ταπείνωσις γάρ στι, κατά τόν διον Βαρσανούφιον, τό χον αυτόνἐ ἴ ἔ ἑ γ ν καί σποδόν, ργοις καί ο λόγοις μόνον˙ καί τό ε πε ν˙ γώ τίςῆ ἔ ὐ ἰ ῖ ἐ ε μι; τίς ψηφίζει με; πρ γμα ο κ χω μετά τινος» ( πόκρ. ρστβ'). κἰ ᾶ ὐ ἔ Ἀ Ἐ τ ς ταπεινώσεως δέ ταύτης ξιώθη νά λάβ τήν μείζονα πασ ν τ νῆ ἠ ῃ ῶ ῶ

ρετ ν διάκρισιν, τις δόθη παρά Θεο ε ς τόν νθρωπον σάνἀ ῶ ἥ ἐ ῦ ἰ ἄ ὡ νας κυβερνήτης, κατά τόν α τόν Βαρσανούφιον ( πόκρ. ρο'). Καίἕ ὐ Ἀ

κατά τόν θε ον Μελέτιον τόν μολογητήν, « διάκρισις ε ναι βάσιςῖ ὁ ἡ ἶ τ ν ρετ ν, ρχή, μεσότης καί τέλος πάντων τ ν καλ ν˙ λύχνοςῶ ἀ ῶ ἀ ῶ ῶ

Page 5: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φαίνων ν τ σκοτί ˙ πλανωμένων δηγός, χειμαζομένων λιμήν»ἐ ῇ ᾳ ὁ (Βαθμίδ. ρξσ')˙ κ δέ τ ς διακρίσεως, ξιώθη νά λάβ τήν διόρασιν,ἐ ῆ ἠ ῃ διά μέσου τ ς ποίας ρευν νται ο νοητοί καί πόκρυφοι λόγοι τ νῆ ὁ ἐ ῶ ἱ ἀ ῶ α σθητ ν καί νοητ ν κτισμάτων, κατά τόν κ Δαμασκο σιονἰ ῶ ῶ ἐ ῦ ὅ Πέτρον.

κ δέ τ ς διοράσεως ξιώθη νά λάβ καί τό τ ς προοράσεως καίἘ ῆ ἠ ῃ ῆ προφητείας χάρισμα καί νά βλέπ τά μακράν γινόμενα, ς παρόντα,ῃ ὡ καί τά μέλλοντα, ς νεστ τα˙ λλά τό χάρισμα το το, τόσον πολλάὡ ἐ ῶ ἀ ῦ πλούσιον δόθη ε ς τόν τρισόλβιον το τον Πατέρα, στε που α τόςἐ ἰ ῦ ὥ ὅ ὐ προεγίνωσκε καί προέλεγε πρό δύο χρόνων, τι μέλλει νά λθ ε ς τόὅ ἐ ῃ ἰ Κοινόβιον πό Μηρωσάβης σιος ωάννης ( πόκρ. α'). Α τόςὁ ἀ ὅ Ἰ Ἀ ὐ προεγίνωσκε καί προέλεγεν, τι μέλλουν νά λθουν πλούσιοι καί νάὄ ἔ κοινοβιάσουν ε ς τό Μοναστήριον ( ποκρ. λα'). Α τός διά τ ςἰ Ἀ ὐ ῆ χάριτος γίνωσκε καί τάς βουλάς τ ν καρδι ν, θεν καί πεκρίνετοἐ ῶ ῶ ὅ ἀ πρός κείνους ου τόν ρώτων, χι μέ λόγον προφορικόν, λλάἐ ὅ ἐ ὄ ἀ μόνον μέ τόν νο ν καί τήν διάνοιάν τους ( ποκρ. νδ' καί ρξγ'). Καίῦ Ἀ κε να τά δια λόγια ου ναγινώσκομεν ε ς τήν Γραφήν πως λεγενἐ ῖ ἴ ὅ ἀ ἰ ὅ ἔ Προφήτης λισσα ος πρός Γιεζί, τόν λαβόντα τά δύο τάλανταὁ Ἐ ῖ ργυρίου πό τόν Νεεμάν˙ «ο χί καρδία μου πορεύθη μετά σο »;ἀ ἀ ὐ ἡ ἐ ῦ

(Δ' Βασιλ. ε'26) τά α τά λεγε καί θε ος Βαρσανούφιος πρός τόνὐ ἔ ὁ ῖ πό Μηρωσάβης ωάννην. «Καί το το μάθε, τι τε πάγεις ε ςἀ Ἰ ῦ ὅ ὅ ὑ ἰ

διακονίαν το Κοινοβίου, πάντως πάγει μετά σο καρδία μου»ῦ ὑ ῦ ἡ ( πόκρ. κζ'). πειδή καί το α το Προφητικο χαρίσματος τοἈ Ἐ ῦ ὐ ῦ ῦ ῦ

λισσαίου τον ξιωμένος καί σιος Βαρσανούφιος, θεν καί Ἐ ἦ ἠ ὁ ὅ ὅ ἡ πρόρρησις α το ποτέ δέν λάνθανεν, λλά διά τ ν ργωνὐ ῦ ἐ ἀ ῶ ἔ βεβαιο το˙ προε πε γάρ περί (σελ. 35) το ρχοντος, τοἐ ῦ ῖ ῦ ἄ ῦ ποσταλέντος παρά το Βασιλέως διά νά καταστήσ ε ς τόν θρόνονἀ ῦ ῃ ἰ

τ ς Γάζης τόν νάξιον πίσκοπον, τι «τήν πόρταν τ ς πόλεως άνῆ ἀ Ἐ ὅ ῆ ἐ φθάσ , ε ς τήν πόλιν ο κ μβαίνει˙ ο συγχωρε γάρ α τ Θεός»˙ῃ ἰ ὐ ἐ ὐ ῖ ὐ ῷ ὁ καί τ ληθεί ο τως γινεν. πειδή ξαίφνης κουσθε σα φήμηῇ ἀ ᾳ ὕ ἔ Ἐ ἐ ἀ ῖ ἡ το θανάτου το Βασιλέως, καμε νά διαλυθο ν λα τά λπιζόμεναῦ ῦ ἔ ῦ ὅ ἐ καί μελετώμενα παρ α το ( πόκρ. ω'). ᾿ ὐ ῦ Ἀ

Τίς δέ δύναται νά παραστήσ τήν περβάλλουσαν γάπην που ε χεῃ ὑ ἀ ὅ ἶ πρός τόν Θεόν Μακάριος; Α τός φερεν ν τ καρδί του τήν πρόςὁ ὐ ἔ ἐ ῇ ᾳ Χριστόν γάπην κατακαιομένην ς φλόγα πυρός σφοδροτάτου,ἀ ὡ καθώς τό μαρτυρε διος ( πόκρ. ρι')˙ διά το το καί ς τήνῖ ὁ ἴ Ἀ ῦ ὡ τοιαύτην γάπην χων, νά πέσ δέν δύνετο˙ πειδή κατά τόνἀ ἔ ῃ ἐ ἐ

πόστολον « τελεία γάπη πτωτός στι, καί κτώμενος α τήνἈ ἡ ἀ ἄ ἐ ὁ ὐ μένει ν τ θερμότητι, κατακλειόμενος τ γάπ πρός τόν Θεόν καίἐ ῇ ῇ ἀ ῃ πρός τόν πλησίον» ( πόκρ. ιζ'). Τίς νά φανερώσ δέ καί τήν πρός τόνἈ ῃ πλησίον γάπην που νεφλέγετο μέσα ε ς τά σπλάγχνα του; δετεἀ ὅ ἀ ἰ ἴ τήν κάμινον π ς νάπτει πό τήν πολλήν λην˙ τοιαύτη τον πρόςῶ ἀ ἀ ὕ ἦ

λους τούς δελφούς καί χριστομίμητος καρδία το μεγάλουὅ ἀ ἡ ῦ Βαρσανουφίου˙ διά το το α τός, ς Πατήρ φιλόστοργος, δέν παυεῦ ὐ ὡ ἔ νύκτα καί μέραν πό τό νά παρακαλ τόν Θεόν, διά νά κάμἡ ἀ ῇ ῃ θεοφόρους λους τούς δελφούς˙ καί κουσον τά διά του λόγια˙ὅ ἀ ἄ ἴ « γώ καί πρό το α τήσασθαί με διά τήν κατακαιομένην, ςἐ ῦ ἰ ὡ σφοδροτάτου πυρός φλόγα, γάπην το Χριστο ν μοί, τοἀ ῦ ῦ ἐ ἐ ῦ ε πόντος˙ ζήτησον τόν πλησίον σου ς σεαυτόν, πό τ ς καύσεωςἰ ὡ ἀ ῆ καί το ζέειν τ Πνεύματι, ο παύομαι νύκτα καί μέραν δεόμενοςῦ ῷ ὐ ἡ

Page 6: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

το Θεο ποι σαι μ ς θεοφόρους, καί ο κ σαι ν μ ν καίῦ ῦ ῆ ὑ ᾶ ἰ ῆ ἐ ὑ ῖ μπεριπατ σαι καί καταπέμψαι τό Πνε μα τό γιον μ ν καίἐ ῆ ῦ ἅ ὑ ῖ � γενόμην πρός μ ς ς Πατήρ, σπουδάζων στρατε σαι τά τέκναἐ ὑ ᾶ ὡ ῦ

α το τ βασιλε , ν στρατείαις λαμπρα ς, α τ ν μεριμνούντων»ὐ ῦ ῷ ῖ ἐ ῖ ὐ ῶ ἀ ( ποκρ. ρι'). Ο μόνον δέ δέετο το Θεο πέρ τούτου, λλά καίἈ ὐ ἐ ῦ ῦ ὑ ἀ πραγματικ ς ποίει τούς δελφούς, θεοφόρους ληθ ς καίῶ ἐ ἀ ἀ ῶ πνευματοφόρους˙ τόν μέν γάρ γούμενον το Κοινοβίου Σέριδον,ἡ ῦ φώτισε διά προσευχ ς του καί το νοιξε τόν νο ν διά νάἐ ῆ ῦ ἄ ῦ

καταλαμβάν τά δυσνόητα ( πόκρ. ι'), ν τρόπον «καί Κύριοςῃ Ἀ ὅ ὁ διήνοιξε τόν νο ν τ ν ερ ν ποστόλων το συνιέναι τάς Γραφάς»ῦ ῶ ἱ ῶ Ἀ ῦ (Λουκ. κδ'45) καί τόν σιον νδρέαν ποίησε νά λάβ Πνε μα γιονὅ Ἀ ἐ ῃ ῦ ἅ διά τ ν ε χ ν του, ε ς πομονήν καί ε χαριστίαν ( πόκρ. σιβ')˙ῶ ὐ ῶ ἰ ὑ ὐ Ἀ πειδή καί α προσευχαί α το νήρχοντο πρός τόν Θεόν ςἐ ἱ ὐ ῦ ἀ ὡ στραπαί στράπτουσαι καί ς κτ νες λίου, ν α ς ε φραίνετο ἀ ἀ ὡ ἀ ῖ ἡ ἐ ἷ ὐ ὁ

Πατήρ, καί χαιρεν Υ ός, καί γάλλετο τό Πνε μα τό γιονἔ ὁ ἱ ἠ ῦ ἅ ( ποκρ. ρια')˙ θεν καί ε σηκούοντο ε ς λα τά πρός συμφέρονἈ ὅ ἰ ἰ ὅ α τήματα. ἰ

πό ταύτης τ ς πρός τόν πλησίον γάπης καταφλεγόμενος Ὑ ῆ ἀ ὁ ο ράνιος ο τος νθρωπος, τίθει χριστομιμήτως τήν ψυχήν του πέρὐ ὗ ἄ ἐ ὑ τ ν δελφ ν του, καί πολογίαν διδεν ε ς τόν Θεόν δι α τούςῶ ἀ ῶ ἀ ἔ ἰ ᾿ ὐ ( ποκρ. νθ')˙ θεώρει καί (σελ. 36) σκέπαζε τάς μαρτίας τ νἈ ἐ ἐ ἁ ῶ

νθρώπων, καθώς Θεός θεωρε καί σκεπάζει α τάς ( ποκρ. σλε'). ἀ ὁ ῖ ὐ Ἀ

Καί πειδή διά τήν τοιαύτην περβάλλουσαν πρός τόν πλησίονἐ ὑ γάπην, δόθη α τ μέσως παρά το Θεο τό δεσμε ν καί λύεινἀ ἐ ὐ ῷ ἀ ῦ ῦ ῖ

τάς μαρτίας, τό πο ον ε ναι τελειότης τ ν χαρισμάτων, καθώς ἁ ὁ ῖ ἶ ῶ ὁ διος Βαρσανούφιος λέγει˙ «τό δέ τέλειον χάρισμα, τό φιέναιἴ ὁ ἀ μαρτίας καί λευθερ σαι ψυχάς κ σκότους καί γαγε ν ε ς τό φ ς»ἁ ἐ ῶ ἐ ἀ ῖ ἰ ῶ

( πόκρ. σιβ'). Διά το το καί Κύριος διάφορα λλα χαρίσματα δούςἈ ῦ ὁ ἄ πρό τ ς ναστάσεως ε ς τούς ερούς ποστόλους, τήν τελειότηταῆ ἀ ἰ ἱ Ἀ ταύτην τ ν χαρισμάτων δέδωκεν α το ς στερον μετά τήνῶ ὐ ῖ ὕ

νάστασιν, κατά τόν α τόν Βαρσανούφιον λέγοντα˙ «κατανόησον τάἀ ὐ ε αγγέλια, π ς καί ποσάκις δέδωκεν Χριστός τά χαρίσματα το ςὐ ῶ ὁ ῖ μαθητα ς περί άσεων καί κβάσεων δαιμόνων, τήν τελειότηταῖ ἰ ἐ δέδωκε περί φέσεως μαρτι ν, ε πών α το ς, ν φ τε τάςἀ ἁ ῶ ἰ ὐ ῖ ὧ ἀ ῆ

μαρτίας, φέωνται» ( ποκρ. ι'). ἁ ἀ Ἀ

πειδή λέγω καί μέγας Βαρσανούφιος ξιώθη νά λάβη τό χάρισμαἘ ὁ ἠ το το τό συγχωρε ν μαρτίας, διά το το, ποτέ μέν, λεγεν ε ς τόν νῦ ῖ ἁ ῦ ἔ ἰ ἐ Κοινοβί σθενο ντα δελφόν καί α τήσαντα φεσιν μαρτι ν˙ῳ ἀ ῦ ἀ ἰ ἄ ἁ ῶ «λέγει σοι Θεός μέγας Βασιλεύς, φέωνταί σοι π σαι α μαρτίαιὁ ὁ ἀ ᾶ ἱ ἁ σου» ( ποκρ. ρμε'), ποτέ δέ ε ς λλον μοιον σθενο ντα πόἈ ἰ ἄ ὅ ἀ ῦ ὑ φθίσεως˙ « δού συνεχώρησεν Θεός λας σου τάς μαρτίας κατάἸ ὁ ὅ ἁ τήν α τησίν σου, πό παιδός μέχρι το δε ρο˙ ε λογητός θελήσαςἴ ἀ ῦ ῦ ὐ ὁ Θεός, τι συνεχώρησέ σοι λας» ( πόκρ. ρμζ') καί λλων μένὅ ὅ Ἀ ἄ βάσταζε τό μισυ φορτίον τ ν μαρτι ν, λλων δέ, καί λονἐ ἥ ῶ ἁ ῶ ἄ ὅ

( ποκρ. σλε' καί ρξσ')˙ καί λλων μέν, διά νά ξαλείψ τήνἈ ἄ ἐ ῃ βλασφημίαν δρωνε δεόμενος το Θεο , ο τω γάρ πεκρίνατο πρόςἵ ῦ ῦ ὕ ἀ τόν βλασφημήσαντα δελφόν˙ «τό στόμα σου φύλαξον το μήἀ ῦ μπεσε ν πάλιν ε ς τήν δεινοτάτην βλασφημίαν, κ ν ως α τ ς τ ςἐ ῖ ἰ ἄ ἕ ὐ ῆ ῆ

ψυχ ς σου φθάσ ς˙ πάνυ γάρ δρωσα δυσωπ ν πέρ ταύτης τόνῆ ῃ ἵ ῶ ὑ

Page 7: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Θεόν» ( ποκρ. σκζ')˙ λλων δέ, παρετίθει τάς ψυχάς ποθν σκόντωνἈ ἄ ἀ ῃ ε ς τήν γίαν καί ζωοποιόν Τριάδα καί ποίει ε ς α τάς λευθέρανἰ ἁ ἐ ἰ ὐ ἐ

πό τούς δαίμονας, τήν ε ς τούς ο ρανούς νοδον ( ποκρ. ρμσ'). Καίἀ ἰ ὐ ἄ Ἀ διά νά ε π καθολικ ς, μέγας ο τος Βαρσανούφιος φθασεν ε ς τόἰ ῶ ῶ ὁ ὗ ἔ ἰ μέτρον κε νο τ ς πρός τό πλησίον γάπης, ε ς τό πο ον φθασε καίἐ ῖ ῆ ἀ ἰ ὁ ῖ ἔ

πόστολος Πα λος καί πρό α το μέγας καί θεόπτης κε νοςὁ Ἀ ῦ ὐ ῦ ὁ ἐ ῖ Μωϋσ ς˙ διότι καί α τός τά δια λόγια το Μωϋσέως λεγε,ῆ ὐ ἴ ῦ ἔ «Πείσθητί μοι δελφέ, τι τό Πνε μα πρόθυμόν τί στιν ε πε ν τἀ ὅ ῦ ἐ ἰ ῖ ῷ μ Δεσπότ , χαίροντι πί τ α τήσει τ ν δούλων α το , Δέσποτα,ἐ ῷ ῃ ἐ ῇ ἰ ῶ ὐ ῦ συνεισένεγκέ μοι τά τέκνα μου ε ς τήν βασιλείαν σου, κ μέἤ ἰ ἤ ἀ ξάλειψον κ τ ς βίβλου σου» ( ποκρ. ρια'). ἐ ἐ ῆ Ἀ

Τί νά περιττολογ ; μακάριος Βαρσανούφιος, ναβάσεις εράς καθῶ ὁ ἀ ἱ ᾿ κάστην ν τ καρδί α το διατιθέμενος, κατά τόν θε ον Δαβίδ, καίἑ ἐ ῇ ᾳ ὐ ῦ ῖ

προσθέτοντας ταπείνωσιν πάνω ε ς τήν ταπείνωσιν, συχίαν πάνωἐ ἰ ἡ ἐ ε ς τήν συχίαν, θέρμην πάνω ε ς τήν θέρμην καί γάπην πάνω ε ςἰ ἡ ἐ ἰ ἀ ἐ ἰ τήν γάπην, ξιώθη τέλος πάντων καί νά φθάσ ε ς τό ψηλότατονἀ ἠ ῃ ἰ ὑ χάρισμα τ ς πρός Θεόν ρπαγ ς, (σελ. 37) ς μέγας Πα λος, καίῆ ἁ ῆ ὡ ὁ ῦ νά ναβαίν μέχρι το βδόμου ο ρανο , χι μέ τά φανταστικάἀ ῃ ῦ ἑ ὐ ῦ ὄ πτερά τ ς διανοίας, λλ ν τ ρρήτ δυνάμει το Πνεύματος, καίῆ ἀ ᾿ ἐ ῇ ἀ ῳ ῦ κε νά ε λογ ται, νά θεωρ καί νά ντρυφ κόμη πό τούτην τήνἐ ῖ ὐ ῆ ῇ ἐ ᾷ ἀ ἀ

ζωήν τά ρρητα καί νεκλάλητα τ ς θείας βασιλείας γαθά καίἄ ἀ ῆ ἀ μυστήρια, χωρίς νά ξεύρ , ε τε ν σώματι τον, ε τε κτός τοἠ ῃ ἴ ἐ ἦ ἴ ἐ ῦ σώματος. Καί κουσον α το λέγοντος το το διά λόγου του˙ἄ ὐ ῦ ῦ «πληροφορήσει μ ς Κύριος, τι ε ς τόν βδομον ο ρανόνὑ ᾶ ὁ ὅ ἰ ἕ ὐ

ναφέρει γάπη τούς νθρώπους τούς χοντας α τήν˙ καθώς τινεςἀ ἡ ἀ ἀ ἔ ὐ δη μετά παρρησίας νέρχονται καί ε λογο νται, ε τε ν σώματι,ἤ ἀ ὐ ῦ ἴ ἐ

ο κ ο δα, ε τε κτός το σώματος, ο κ ο δα, Θεός γάρ στιν ὐ ἶ ἴ ἐ ῦ ὐ ἶ ὁ ἐ ὁ ε δώς˙ καί να μάθητε τήν ρχήν τ ς δο τ ς χαρ ς ταύτης,ἰ ἵ ἀ ῆ ὁ ῦ ῆ ᾶ

κούσατε. Πρ τον ρχεται τ νθρώπ τό Πνε μα τό γιον,ἀ ῶ ἔ ῷ ἀ ῳ ῦ ἅ διδάσκον α τόν τά πάντα, καί π ς δε ταπεινοφρονε ν, ο δύνασθεὐ ῶ ῖ ῖ ἅ ὐ

ρτι κο σαι˙ ε τα δηγούμενος τ πρώτ καύσει κείνη, νέρχεταιἄ ἀ ῦ ἶ ὁ ῇ ῃ ἐ ἀ ε ς τόν ο ρανόν τόν πρ τον, καί μετά τα τα ε ς τόν δεύτερον, καίἰ ὐ ῶ ῦ ἰ κατά πρόβασιν ως το βδόμου, κ κε στι θεωρ σαι ρρηταἕ ῦ ἑ ἀ ῖ ἐ ῆ ἄ πράγματα καί φοβερά, ο δείς δύναται κο σαι, ε μή ο ρχόμενοιἅ ὐ ἀ ῦ ἰ ἱ ἐ ε ς τό μέτρον το το, ο Κύριος καταξιώσαι μ ς» ( ποκρ. ρι'). ἰ ῦ ὗ ὁ ὑ ᾶ Ἀ

ντε θεν λοιπόν δόθη ε ς α τόν πλουσιώτατον καί τό τ ςἘ ῦ ἐ ἰ ὐ ῆ θαυματουργίας χάρισμα, γουν τό νά δύναται ν τ νόματι τοἤ ἐ ῷ ὀ ῦ Δεσπότου ησο Χριστο νά νασταίν νεκρούς, νά διώκ δαίμονας,Ἰ ῦ ῦ ἀ ῃ ῃ νά ατρεύ σθενείας νιάτους καί λλας δυνάμεις καί θαυμάσια νάἰ ῃ ἀ ἀ ἄ κάμν , χι λιγώτερα πό τούς ποστόλους, καί νά κλείσ καί νάῃ ὄ ὀ ἀ Ἀ ῃ

νοίξ τούς ο ρανούς σάν τόν λίαν, καθώς α τός διος τα ταἀ ῃ ὐ ὡ Ἠ ὐ ὁ ἴ ῦ λέγει περί αυτο ˙ μ λλον ε πε ν, καθώς μαρτυρε δούς α τ τόἑ ῦ ἤ ᾶ ἰ ῖ ῖ ὁ ὐ ῷ χάρισμα, μ λλον δέ τά χαρίσματα, Θεός˙ καί ρα τα τα ν τ ρπβ'ᾶ ὅ ῦ ἐ ῇ

ποκρίσει. Διά το το καί τόν ν τ Κοινοβί Γέροντα, λύτρωσενἈ ῦ ἐ ῷ ῳ ἐ πό τήν σθένειαν που πασχεν ( ποκρ. ροδ') μοίως καί λλονἀ ἀ ὅ ἔ Ἀ ὁ ἄ δελφόν δειν ς βασανιζόμενον θεράπευσε ( ποκρ. φι'). ντε θενἀ ῶ ἐ Ἀ Ἐ ῦ ξιώθη νά γίν , χι μόνον υ ός Θεο κατά χάριν, λλά τόἠ ῃ ὄ ἱ ῦ ἀ

θαυμασιώτερον, καί δελφός το ησο . Καί κουσον α τοἀ ῦ Ἰ ῦ ἄ ὐ ῦ λέγοντος «ε ξασθε πέρ μο το θλίου, να κρατήσω κ γώ τάὔ ὑ ἐ ῦ ῦ ἀ ἵ ἀ μέτρα τα τα ως τέλους˙ γάρ κρατ ν α τά, δη γένετο δελφόςῦ ἕ ὁ ῶ ὐ ἤ ἐ ἀ

Page 8: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

το ησο » ( ποκρ. ρπβ'). λλά καί ταν κοσμικός το γίουῦ Ἰ ῦ Ἀ Ἀ ὅ ὁ ῦ ἁ τούτου δελφός, γέρων ντας, ζήτησε νά συνομιλήσ μέ α τόν,ἀ ὄ ἐ ῃ ὐ τα τα πρός α τόν πεκρίνατο˙ « γώ δελφόν τόν ησο ν χω˙ άν δέῦ ὐ ἀ ἐ ἀ Ἰ ῦ ἔ ἐ καταφρονήσας το κόσμου γίν μοναχός, τότε δελφός μου ε »ῦ ῃ ἀ ἶ ( ποκρ. τμγ'). Ἀ

Καί δία νά ε π μέ συντομίαν, ντε θεν ξιώθη νά γίν χι μόνονἰ ῶ ἐ ῦ ἠ ῃ ὄ υ ός Θεο καί δελφός το ησο , λλά καί θεός κατά χάριν, κατά τόἱ ῦ ἀ ῦ Ἰ ῦ ἀ « γώ ε πα θεοί στε, καί υ οί ψίστου πάντες» (Ψαλμ. πβ' 6)˙ φηἐ ἶ ἐ ἱ Ὑ ἔ γάρ τό πετεινόν το ο ρανο , κρυφιομύστης καί ρεοπαγίτηςῦ ὐ ῦ ὁ Ἀ Διονύσιος˙ ε ρήσεις δέ τι καί θεούς θεολογία (τό νωτέρωὑ ὅ ἡ ἀ δηλαδή λόγιον το Δαβίδ) καλε , τάς τε ο ρανίας καί πέρ μ ςῦ ῖ ὐ ὑ ἡ ᾶ ο σίας, καί τούς παρ μ ν φιλοθεωτάτους καί ερούς νδρας, καίτοιὐ ᾿ ἡ ῖ ἱ ἄ τ ς θεανδρικ ς Κρυφιότητος περουσίως πάντων ξ ρημένης τεῆ ῆ ὑ ἁ ἐ ῃ (σελ. 38) καί περιδρυμένης καί μηδενός α τ τ ν ντων μφερο ςὑ ὐ ῇ ῶ ὄ ἐ ῦ

νομάζεσθαι κυρίως καί λικ ς δυναμένου˙ πλήν σα τ ν νοερ νὀ ὁ ῶ ὅ ῶ ῶ τε καί λογικ ν πρός τήν νωσιν α τ ς, ση δύναμις, λικ ςῶ ἕ ὐ ῆ ὅ ὁ ῶ πέστραπται καί πρός τάς θείας α τ ς λλάμψεις, ς φικτόν,ἐ ὐ ῆ ἐ ὡ ἐ καταλήκτως νατείνεται τ κατά δύναμιν, ε θέμις ε πε ν,ἀ ἀ ῇ ἰ ἰ ῖ

θεομιμησί , καί τ ς θεϊκ ς μωνυμίας ξίωται» (περί ο ρανίουᾳ ῆ ῆ ὁ ἠ ὐ εραρχ. κεφ. ιβ'). Ἱ

θεν πειδή ε ς τοιαύτην τελειότητα θε ος φθασε ΒαρσανούφιοςὍ ἐ ἰ ὁ ῖ ἔ καί τοσαύτην καί τηλικαύτην παρρησίαν ε ρε πρός τόν Θεόν, διάὗ το το καί δύνατο μόνος νά δυσωπήσ τόν Θεόν πέρ μυριάδωνῦ ἐ ῃ ὑ

νθρώπων καί νά μήν θετηθ ˙ πειδή ν «τό θέλημα τ νἀ ἀ ῇ ἐ ἄ ῶ φοβουμένων α τόν ποι Κύριος», κατά τόν Ψαλμ δόν, πόσὐ ῇ ὁ ῳ ῳ μ λλον δέν θετ τό θέλημα τ ν τάξιν υ ν καί δελφ ν α τοᾶ ἀ ῇ ῶ ἱῶ ἀ ῶ ὐ ῦ χόντων; καί ρα τήν ρια' πόκρισιν α το . Διά το το καί ταν ε ςἐ ὅ Ἀ ὐ ῦ ῦ ὅ ἰ

τόν καιρόν το θείου τούτου Πατρός, γίνετο ργή μεγάλη ε ς λονῦ ἐ ὀ ἰ ὅ τόν κόσμον, καί παρεκάλεσαν α τόν ο ν τ Κοινωβί συχάζοντεςὐ ἱ ἐ ῷ ῳ ἡ Πατέρες διά νά κάμ δέησιν πρός τόν Θεόν νά καταπαύσ τήν ργήνῃ ῃ ὀ του, α τός ε πεν, τι τρε ς νδρες τέλειοι στέκουν καί παρακαλο σιὐ ἶ ὅ ῖ ἄ ῦ τόν Θεόν πέρ λου το κόσμου, πό τούς τρε ς δέ τούτους, ναςὑ ὅ ῦ ἀ ῖ ἕ

τον καί α τός. Καί κουσον τά δια κεχαριτωμένα λόγια τ ςἦ ὐ ἄ ἴ ῆ ποκρίσεως το γίου˙ «ε σί πολλοί ο παρακαλο ντες τήνἀ ῦ ἁ ἰ ἱ ῦ

φιλανθρωπίαν το Θεο , πα σαι τήν ργήν πό το κόσμου, καίῦ ῦ ῦ ὀ ἀ ῦ ο δείς φιλανθρωπότερος το Θεο , λλ ο θέλει λε σαι˙ὐ ῦ ῦ ἀ ᾿ ὐ ἐ ῆ

ντισκήκει γάρ τό πλ θος τ ν ν τ κόσμ γινομένων μαρτι ν˙ἀ ῆ ῶ ἐ ῷ ῳ ἁ ῶ ε σί δέ τρε ς νδρες τέλειοι τ Θε , ο τινες περέβησαν τό μέτρονἰ ῖ ἄ ῷ ῷ ἵ ὑ τ ς νθρωπότητος καί λαβον τήν ξουσίαν το λ σαι καί δ σαι, καίῆ ἀ ἔ ἐ ῦ ῦ ῆ

φ ναι μαρτίας καί κρατ σαι, καί στήκουσιν ν τ θραύσει, το μήἀ ῆ ἁ ῆ ἐ ῇ ῦ φέν ξολοθρε σαι λον τόν κόσμον καί διά τ ν ε χ ν α τ ν μετὑ ἐ ῦ ὅ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ ᾿ λέους παιδεύει˙ καί ρρέθη α το ς, τι πί λίγον χρόνον πιμένει ἐ ἐ ὐ ῖ ὅ ἐ ὀ ἐ ἡ ργή˙ σύν α το ς ο ν ε ξασθε. Συναντ σι δέ α ε χαί τ ν τρι νὀ ὐ ῖ ὖ ὔ ῶ ἱ ὐ ῶ ῶ

τούτων ν τ ε σόδ το νωτέρω θυσιαστηρίου το Πατρός τ νἐ ῇ ἰ ῳ ῦ ἀ ῦ ῶ φώτων καί συγχαίρουσιν λλήλοις καί συν αγάλλονται ν το ςἀ ἐ ῖ πουρανίοις˙ ταν δέ προσέχωσιν ε ς τήν γ ν, συμπενθο σι καίἐ ὅ ἰ ῆ ῦ

συγκλαίουσι καί συνοδύρονται διά τά κακά τά γινόμενα καί κινο νταῦ τήν ργήν˙ ε σί δέ ωάννης ν Ρώμ καί λίας ν Κορίνθ καί λλοςὀ ἰ Ἰ ἐ ῃ Ἠ ἐ ῳ ἄ ν τ παρχί εροσολύμων˙ ( τοι α τός διος Βαρσανούφιοςἐ ῇ ἐ ᾳ Ἱ ἤ ὐ ὁ ἴ

πιστεύω τι νύουσι τό μέγα λεος˙ ναί νύουσιν. μήν» ( ποκρ.ὅ ἀ ἔ ἀ Ἀ Ἀ

Page 9: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φξδ'). πειδή δέ τ ν πό Θεο χαριτωθέντων γίων, χι μόνον Ἐ ῶ ὑ ῦ ἁ ὄ ὁ νο ς καί ψυχή χαριτώνεται καί γιάζεται, λλά καί τά ερά α τ νῦ ἡ ἁ ἀ ἱ ὐ ῶ σώματα μεταλαμβάνουσι διά μέσου τ ς ψυχ ς, τήν χάριν καί τόνῆ ῆ

γιασμόν˙ φη γάρ τ ς Θεσσαλονίκης μέγας Γρηγόριος˙ « μέν τοιἁ ἔ ὁ ῆ ὁ τούτων (τ ν περφυ ν χαρίτων δηλαδή) ε μοιρήσας νο ς, καί πρόςῶ ὑ ῶ ὐ ῦ τό συνημμένον σ μα πολλά διαπορθμεύει το θείου κάλλουςῶ ῦ τεκμήρια, χάριτί τε καί σαρκός παχύτητι μεσιτεύων» (Λόγ. ε ς τήνἰ Ξένην). Διά το το καί το γίου Βαρσανουφίου, χι μόνον ψυχήῦ ῦ ἁ ὄ ἡ καί νο ς (39) χαριτώθη καί γιάσθη, λλά καί τό ερόν σ μά τουὁ ῦ ἐ ἡ ἀ ἱ ῶ τ ς θείας πόλαυσε χάριτος καί γιότητος˙ διά το το καί σαῆ ἀ ἁ ῦ ὅ πράγματα γγιζον ε ς α τό, μετελάμβανον καί α τά κάποιαν θείανἤ ἰ ὐ ὐ δύναμιν καί χάριν. θεν καθώς ναγινώσκομεν ε ς τάς Πράξεις, τιὍ ἀ ἰ ὅ τά σουδάρια ( τοι τά μανδήλια) καί τά σιμικίνθια ( τοι τά φακιόλια,ἤ ἤ

ζωνάρια) το ποστόλου Παύλου, ποίουν θαύματα καί άτρευονἤ ῦ Ἀ ἐ ἰ τούς σθενε ς « στε καί πί τούς σθενο ντας πιφέρεσθαι πό τοἀ ῖ ὥ ἐ ἀ ῦ ἐ ἀ ῦ χρωτός α το σουδάρια, σιμικίνθια, καί παλλάσσεσθαι πὐ ῦ ἤ ἀ ἀ ᾿ α τ ν τάς νόσους» (Πράξ. ιθ'11), τοιουτοτρόπως καί τό κουκούλιονὐ ῶ το μεγάλου Βαρσανουφίου πεμπόμενον ε ς τόν πό Μηρωσάβηςῦ ἰ ἀ ωάννην, σκέπαζεν α τόν πό πολλ ν πειρασμ ν καί κακ νἸ ἐ ὐ ἀ ῶ ῶ ῶ

( ποκρ. α'). λλος δέ σιος στειλεν ε ς α τόν τό κουκούλιον καίἈ Ἄ ὅ ἔ ἰ ὐ νάλαβόν του ( τοι τό πολυστραύριον) καί παρεκάλεσεν α τόν διάἀ ἤ ὐ

νά τά φορέσ καί διά το φορέματός του νά τά γιάσ , καί ο τω νάῃ ῦ ἁ ῃ ὕ τά ποστείλ πάλιν ε ς α τόν διά νά τά χ σκέπην του καί βοήθειανἀ ῃ ἰ ὐ ἔ ῃ ( ποκρ. ρκδ'). Πολλοί δέ στελλον καί λάμβανον ε λογίαν, τοιἈ ἔ ἐ ὐ ἤ μέρος τι πό τόν ρτον που τρωγε καί πό τό δωρ που πινε,ἀ ἄ ὅ ἔ ἀ ὕ ὅ ἔ καί λαμβάνοντες τα τα, λαφρώνοντο πό τά πάθη που τούςῦ ἐ ἀ ὅ πολέμουν˙ καί ρα τήν μγ' πόκρισιν καί μζ' καί ροα'. ἐ ὅ Ἀ

Τί λέγω τα τα; καί α τή μόνη φωνή το θείου Βαρσανουφίου, γίαῦ ὐ ἡ ῦ ἁ πιστεύετο νά ε ναι. θεν πολλοί πεθύμουν καί παρεκάλουν τόνἐ ἶ Ὅ ἐ γιον νά ξιωθο ν διά νά τόν προσκυνήσουν καί νά κούσουν τήνἅ ἀ ῦ ἀ γίαν φωνήν του. πίστευον γάρ τι α τή θέλει ε ναι ε ς α τούςἁ Ἐ ὅ ὐ ἶ ἰ ὐ

σκέπη μεγάλη καί βοήθεια ( ποκρ. σκζ'), λλά καί α τό το ψιλόνἈ ἀ ὐ νομα το ββ Βαρσανουφίου, ν μόν τ διανοί , πικαλούμενονὄ ῦ ἀ ᾶ ἐ ῃ ῇ ᾳ ἐ νήργει καί βοήθειαν προξένει ε ς τούς α τό πικαλουμένους, καθώςἐ ἐ ἰ ὐ ἐ να τοιο τον νεργήθη ε ς τήν γούμενον το Κοινοβίου Α λιανόν.ἕ ῦ ἐ ἰ ἡ ῦ ἰ λεγε γάρ πρός α τόν, ζητο ντα π ς νά δίδ κάστ πόκρισιν, Ἔ ὐ ῦ ῶ ῃ ἑ ῳ ἀ ὁ λλος Γέρων θε ος ωάννης, « που ο ν φθάσ ς, α τησαι ν τἄ ῖ Ἰ ὅ ὖ ῃ ἴ ἐ ῇ

διανοί σου τόν γιον Γέροντα, τι ββ , τί λαλήσω; καί μήᾳ ἅ ὅ Ἀ ᾶ μεριμνήσ ς τί ε π ς» ( ποκρ. φπα'). Τοια τα μέν μεγάλα χαρίσματαῃ ἴ ῃ Ἀ ῦ

ξιώθη νά λάβ καί ε ς τοσαύτην τελειότητα ρετ ν νέβη μέγαςἠ ῃ ἰ ἀ ῶ ἀ ὁ ν Πατράσι Βαρσανούφιος, λλά τά τόσα μεγάλα χαρίσματα τον,ἐ ἀ ἦ δελφοί μου, συντροφιασμένα καί μέ τόσους μεγάλους πειρασμούς,ἀ σους δέν δύναταί τινας χι νά πομείν πραγματικ ς, λλ ο δέ νάὅ ὄ ὑ ῃ ῶ ἀ ᾿ ὐ κούσ μέ μόνην ψιλήν κοήν˙ καί κουσον α το γράφοντος πρόςἀ ῃ ἀ ἄ ὐ ῦ

τόν πό Μηρωσάβης ωάννην˙ « άν γράφω σοι, ο ς πέμειναἀ Ἰ ἐ ὕ ὑ πειρασμούς, τι λέγω σοι, ο βαστάζουσι τά τα σου˙ λλά τάχαἔ ὐ ὦ ἀ ο δέ λλου τινός ε ς τόν καιρόν το τον» ( ποκρ. ιγ'). λλά καίὐ ἄ ἰ ῦ Ἀ Ἀ μεγάλας σθενείας τρισμακάριος δοκίμασε, πλήν μέ τόσηνἀ ὁ ἐ γενναιότητα, στε που ν τ σθενεί του ποτέ ε ς κλίνην δένὥ ὅ ἐ ῇ ἀ ᾳ ἰ πεσε νά ναπαυθ , λλ ο τε φηνε ποτέ τό ργόχειρόν τουἔ ἀ ῇ ἀ ᾿ ὔ ἄ ἐ

( ποκρ. ρξζ'). Καί δικαίως το το γινε˙ διότι τά μεγάλα χαρίσματα,Ἀ ῦ ἔ

Page 10: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

χουσι καί μεγάλους πειρασμούς˙ καί ποιος δέν χύσει α μα, Πνε μαἔ ὅ ἷ ῦ γιον νά λάβ δέν μπορε ˙ θεν ε πεν Πέτρος Δαμασκηνός,ἅ ῃ ἠ ῖ ὅ ἶ ὁ ὁ

(σελ. 40) «δός α μα, καί λάβε Πνε μα». Καί λλον δέ Πατήρ ε πε˙ἷ ῦ ἄ ἶ «δε ξον ργα, καί παίτει μισθούς». ζη δέ γιος ο τος πί τ νῖ ἔ ἀ Ἔ ὁ ἅ ὗ ἐ ῶ χρόνων το Βασιλέως ουστινιανο , κατά τόν κτον α να, τοι ε ςῦ Ἰ ῦ ἕ ἰῶ ἤ ἰ τούς ξακοσίους χρόνους πό Χριστο . Ε ς διάστημα δέ πεντήκονταἑ ἀ ῦ ἰ

λοκλήρων χρόνων καί πέκεινα, νθρωπος δέν ε δε τόν σιονὁ ἐ ἄ ἶ Ὅ το τον μέ τό νά το κεκλεισμένος μέσα ε ς να μικρότατον κελλάκι,ῦ ἦ ἰ ἕ

σάν μέσα ε ς να τάφον, ς ε πομεν, καί πλήν το ρτου καίὡ ἰ ἕ ὡ ἴ ῦ ἄ δατος, λλο τι φαγητόν δέν φαγεν ε ς τούς χρόνους α τούς˙ θενὕ ἄ ἔ ἰ ὐ ὅ

τα τα κούοντας περί α το τότε Πατριάρχης εροσολύμων,ῦ ἀ ὐ ῦ ὁ Ἱ Ε στόχιος νομαζόμενος, καί μή πιστεύοντας α τά ς παράδοξα,ὐ ὀ ὐ ὡ

θέλησε νά τόν δ . Καί λοιπόν παίρνοντας νθρώπους μαζί του,ἠ ἰ ῇ ἀ π γεν ε ς τό γκλειστήριον το σίου, καί ε θύς που δοκίμασε νάἐ ῆ ἰ ἐ ῦ Ὁ ὐ ὅ ἐ

χαλάσ τόν το χον καί νά μβ μέσα, το θαύματος; ε γ κε φωτίαῃ ῖ ἔ ῃ ὤ ῦ ὐ ῆ καί λίγον λειψε νά κατακαύσ καί κε νον καί τούς νθρώπουςὀ ἔ ῃ ἐ ῖ ἀ

που ε χε μαζί του, καθώς τα τα μαρτυρε Σχολαστικός Ε άγριοςὅ ἶ ῦ ῖ ὁ ὐ ν τ λβ' κεφαλαί το δ' βιβλίου τ ς κκλησιαστικ ς στορίας του,ἐ ῷ ῳ ῦ ῆ Ἐ ῆ Ἱ πί λέξεως γράφων: ἐ

«Γεγόνασι δέ κατ κε νο καιρο νδρες θεοφόροι, καί μεγάλων᾿ ἐ ῖ ῦ ἄ σημείων ργάται πολλαχο μέν γ ς, ν δέ τό κλέος κασταχοἐ ῦ ῆ ὧ ἑ ῦ διέλαμψε, Βαρσανούφιος Α γύπτιος γένος. Ο τος ν σαρκί τόνἰ ὗ ἐ

σαρκον διήθλευσε βίον, ν τινι φροντιστηρί γχο Γάζης τοἄ ἔ ῳ ἀ ῦ ῦ πολίσματος, στε πολλά μέν, καί μνήμης κρείττοναὥ θαυματουργ σαι, πιστεύεσθαι δέ καί ζ ν α τόν ν ο κίσκῆ ῆ ὐ ἐ ἰ ῳ καθειργένον˙ καίτοι γε πό τούτου πεντήκοντα καί πρός γε χρόνων,ἀ ο τε φθέντα ο τε πί γ ς τινος μετειληφότα˙ ο ς δυσαπιστ νὔ ὀ ὔ ἐ ῆ ἷ ῶ Ε στόχιος τ ν εροσολύμων πρόεδρος, πειδάν διορύττειν τόνὐ ὁ ῶ Ἱ ἐ ο κίσκον γνω, ο καθε ρκτο νθρωπος το Θεο , π ρ κθορόν,ἰ ἔ ὗ ῖ ὁ ἄ ῦ ῦ ῦ ἐ μικρο α τόσε πάντας νέπρησεν». φ ο δέ μέγας Βαρσανούφιοςῦ ὐ ἐ Ἀ ᾿ ὗ ὁ τόν το ς σίοις πρέποντα πνωσεν πνον καί π λθε πρός ν πόθειῖ ὁ ὕ ὕ ἀ ῆ ὅ ἐ Χριστόν, βάλθη ε ς τήν θήκην α το Γέρων κε νος ο κ ν νἐ ἰ ὐ ῦ ὁ ἐ ῖ ὁ ἰ ῶ ἐ τ Κοινοβί , καθώς τι ζ ν προεφήτευσε καί το το α τός θε οςῷ ῳ ἔ ῶ ῦ ὁ ὐ ῖ Βαρσανούφιος˙ καί ρα τήν ρνγ' ρώτησιν. ὅ ἐ

Πρέπει δέ νά ξεύρουν ο ναγν σται, τι δύο στάθησανἠ ἱ ἀ ῶ ὅ ἐ Βαρσανούφιοι, νας παρών γιος καί ρθοδόξατος Πατήρ, καίἕ ὁ ἅ ὀ

λλος α ρετικός, κ τ ς α ρέσεως τ ν μονοφυσιτ ν, ο τινες καίἄ ἱ ἐ ῆ ἱ ῶ ῶ ἵ κέφαλοι καί δεκακέρατοι νομάζοντο, διότι ε χον πολλούςἀ ὠ ἶ ρχηγούς τ ς α ρέσεώς των, τόν πο ον α τόν α ρετικόνἀ ῆ ἱ ὁ ῖ ὐ ἱ

Βαρσανούφιον ναφέρει θε ος Σωφρόνιος, Πατριάρχηςἀ ὁ ῖ ὁ εροσολύμων (σελ. 42) ε ς τόν λίβελλον, τοι ε ς τήν γγραφονἹ ἰ ἤ ἰ ἔ μολογίαν τ ς πίστεως, που στειλε πρός τήν νὁ ῆ ὅ ἔ ἐ

Κωνσταντινουπόλει συγκροτηθε σαν κατά τ ν μονοθελητ ν γίανῖ ῶ ῶ ἁ καί ο κουμενικήν κτην Σύνοδον. τι δέ θε ος Βαρσανούφιος, ὐ ἕ Ὅ ὁ ῖ ὁ ν ν μ ν προκείμενος ε ς διήγησιν τον ρθοδοξότατος καί δέχετοῦ ἡ ῖ ἰ ἦ ὀ ἐ α τόν το Χριστο κκλησία ς γιον, βεβαίωσε καί γιοςὐ ἡ ῦ ῦ Ἐ ὡ ἅ ἐ ὁ ἅ Πατριάρχης Ταράσιος ρωτηθείς περί τούτου πό τόν γιονἐ ἀ ἅ Θεόδωρον τόν Στουδίτην. Βεβαιο δέ καί α τός Θεόδωρος ῖ ὁ ὐ ὁ Στουδίτης ν τ α το Διαθήκ ˙ καί τέλος πάντων πιβεβαιο καίἐ ῇ ὐ ῦ ῃ ἐ ῖ α τή δία γία ε κών το θείου Βαρσανουφίου, ποία ως ε ςὐ ἡ ἰ ἁ ἰ ῦ ἡ ὁ ἕ ἰ

Page 11: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τούς καιρούς Θεοδώρου το Στουδίτου, τον ε ς τήν μεγάλην τοῦ ἦ ἰ ῦ Χριστο κκλησίαν μαζί μέ τάς λοιπάς εράς ε κόνας τ ν γίωνῦ Ἐ ἱ ἰ ῶ ἁ Πατέρων, ντωνίου, λέγω, φραίμ καί πολλ ν λλων γίων˙ να δέἈ Ἐ ῶ ἄ ἁ ἵ

ξιοπιστοτέρα περί τούτου μαρτυρία γένηται, δού κθέτω δ τάἀ ἡ ἰ ἐ ἐ ῶ δια λόγια το γίου Θεοδώρου το Στουδίτου, καθώς ε ναιἴ ῦ ἁ ῦ ἶ γεγραμμένα λληνιστί. ἑ

«Προσέτι καί π σαν βίβλον θεόπνευστον Παλαι ς τε καί Νέαςᾶ ᾶ Διαθήκης ποδέχομαι. τι μήν καί πάντων τ ν θεσπεσίων Πατέρων,ἀ Ἔ ῶ Διδασκάλων τε καί σκητ ν τούς βίους τε καί τά θε α συγγράμματα.Ἀ ῶ ῖ Το το δέ λέγω διά τόν φρενοβλαβ Πάμφιλον, τόν πό νατολ ςῦ ῆ ἀ Ἀ ῆ φοιτήσαντα καί τούς δε τούς σίους διαβαλόντα˙ λέγω δή, Μ ρκον,Ὁ ᾶ

σαΐαν, Βαρσανούφιον, Δωρόθεόν τε καί σύχιον˙ ο μήνἩ Ἡ ὐ Βαρσανούφιον καί Δωρόθεον τούς τ ν κεφάλων συνακεφάλους,ῶ Ἀ καί τούς το λεγομένου Δεκακεράτου συνομοκεράτους καί πό τοῦ ὑ ῦ ν γίοις Σωφρονίου ν τ Λιβέλλ α το ναθεματιζομένους:ἐ ἁ ἐ ῷ ῳ ὐ ῦ ἀ τέρων δηλονότι παρά τούς δέ ντων τ ν προειρημένων, ο ς γώἙ ὄ ῶ ὕ ἐ

πατροπαραδότως ποδέχομαι δι ρωτήσεως το δηἀ ᾿ ἐ ῦ ἤ ρχιερατεύσαντος Ταρασίου το γιωτάτου Πατριάρχου, τέρων τεἀ ῦ ἁ ἑ ξιοπίστων προσώπων, α τοχθόνων τε καί νατολικ ν, ς τε καίἀ ὐ ἀ ῶ ὥ

τήν ε κόνα Βαρσανουφίου ν τ θεί νδυτ τ τ ς μεγάληςἰ ἐ ῇ ᾳ ἐ ῇ ῇ ῆ κκλησίας συνίστασθαι το ς γίοις Πατράσιν ντωνί , φραίμ καίἘ ῖ ἁ Ἀ ῳ Ἐ

τέροις˙ καί ς μήτι ν τα ς διδασκαλίαις α τ ν ε ρηκώς σέβημα˙ἑ ὡ ἐ ῖ ὐ ῶ ὑ ἀ το ναντίον δέ, καί πολλήν ψυχικήν λυσιτέλειαν». ὐ

Περί το σίου ωάννου, τοῦ Ὁ Ἰ ῦ προφήτου, το λλου Γέροντος.ῦ ἄ

Τα τα που ε πομεν ως τώρα περί το γίου Βαρσανουφίου,ῦ ὅ ἴ ἕ ῦ ἁ ρμόζουν νά τά ε π τινας καί περί το σίου ωάννου το λλουἁ ἰ ῇ ῦ ὁ Ἰ ῦ ἄ

Γέροντος, καθ τι καί α τός τήν α τήν σύχιον ζωήν ε χε το᾿ ὅ ὐ ὐ ἡ ἶ ῦ Βαρσανουφίου, καί τ ν α τ ν χαρισμάτων το Πνεύματος ξιώθη˙ῶ ὐ ῶ ῦ ἠ ξαιρέτως δέ καί μάλιστα το χαρίσματος τ ς προοράσεως καίἐ ῦ ῆ

προφητείας, δι καί Προφήτης πωνομάζετο. θεν μέγας᾿ ὅ ἐ Ὅ ὁ Βαρσανούφιος λεγε πρός τόν ρωτήσαντα πρ τον τόν θε ονἔ ἐ ῶ ῖ ωάννην καί λαβόντα παρ κείνου πόκρισιν, πειτα ρωτ ντα περίἸ ᾿ ἐ ἀ ἔ ἐ ῶ

το α το πράγματος καί τόν Βαρσανούφιον˙ τίς δέ τον λόγοςῦ ὐ ῦ ἦ ὁ που λεγεν, (σελ. 42) « Θεός Βαρσανουφίου καί ωάννου ε ς στι»ὅ ἔ ὁ Ἰ ἷ ἐ

( ποκρ. κ'). Καί πάλιν ρωτηθείς παρά τινων νά διηγηθ τόν βίον τοἈ ἐ ῇ ῦ ωάννου, πεκρίθη πρός α τούς˙ «περί δέ τ ς διαγωγ ς τοἸ ἀ ὐ ῆ ῆ ῦ μοψύχου τέκνου, ε λογημένου καί ταπεινο πηκόου, το κατάὁ ὐ ῦ ὑ ῦ

πάντα ρνησαμένου ως θανάτου τά θελήματα α το πάντα, τί χωἀ ἕ ὐ ῦ ἔ ε πε ν; Ε πεν Κύριος˙ ωρακώς μέ ώρακε τόν Πατέρα˙ καί περίἰ ῖ ἶ ὁ ὁ ἑ ἐ ἑ το μαθητο ε πεν, τι δύναται κατά τόν Διδάσκαλον α το ˙ χωνῦ ῦ ἶ ὅ ὐ ῦ ὁ ἔ

τα κούειν, κουέτω» ( ποκρ. ρλ'). θέλησε δέ νά φανερώσ ὦ ἀ ἀ Ἀ Ἠ ῃ ὁ γιος μέ τά λόγια τα τα, τι θε ος ωάννης τον μοιος κατάἍ ῦ ὅ ὁ ῖ Ἰ ἦ ὅ

πάντα το Πατρός καί διδασκάλου το Βαρσανουφίου. Το τοῦ ῦ ῦ δείκνυται κόμη καί πό μίαν λλην περίστασιν. θε ος ωάννηςἀ ἀ ἄ Ὁ ῖ Ἰ

Page 12: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ταν ρωτ το πό τινας διά κανένα πρ γμα, συνήθιζε νά στέλλὅ ἠ ᾶ ἀ ᾶ ἐ ῃ τούς ρωτ ντας πρός τόν μέγαν Βαρσανούφιον διά νά δίδ κε νοςἐ ῶ ῃ ἐ ῖ τάς ποκρίσεις ε ς α τούς˙ ποίει δέ το το διά ταπείνωσιν. θενἀ ἰ ὐ ἐ ῦ Ὅ νας φιλόχριστος ε πε ποτέ τ θεί ωάνν ˙ «τί χλευάζεις μ ςἕ ἶ ῷ ῳ Ἰ ῃ ἡ ᾶ

Πάτερ ωάννη, χων τήν α τήν το Πνεύματος δύναμιν καίἸ ἔ ὐ ῦ παραπέμπων τ γί καί μεγάλ Γέροντι, τ Πατρίῷ ἁ ῳ ῳ ῷ Βαρσανουφί »; ( ποκρ. ψπ'). γκαλά λοιπόν καί σα περί τοῳ Ἀ Ἀ ὅ ῦ

γίου ωάννου, μως ς ε πο μεν καί μερικά ξεχωριστά περί α το ,ἁ Ἰ ὅ ἄ ἰ ῦ ὐ ῦ χάριν τ ν φιλολόγων ναγνωστ ν. Ο τος σιος πό ποίανῶ ἀ ῶ ὖ ὁ ὅ ἀ πατρίδα κατάγετο δηλον ε ναι ε ς μ ς˙ κατοίκησε δέ ε ς τόἑ ἄ ἶ ἰ ἡ ᾶ ἐ ἰ πρ τον κελλίον, τό πο ον κτισεν μέγας Βαρσανούφιος ξω τοῶ ὁ ῖ ἔ ὁ ἔ ῦ ν Γάζ Κοινοβίου καί κε σύχασε χρόνους δεκαοκτώ ως τήνἐ ῃ ἐ ῖ ἡ ἕ

τελευτήν του ( ποκρ. σκ'). Δέν ε δεν α τόν ποτέ τινας νάἈ ἶ ὐ χαμογελάσ , νά ταραχθ , χωρίς δάκρυα νά κοινωνήσ τά θε αῃ ἤ ῇ ἤ ῃ ῖ Μυστήρια, καθώς μαρτύρησε περί α το το Κοινοβίουἐ ὐ ῦ ὁ ῦ

γούμενος ( ποκρ. φξε')˙ πρόβλεπε πολλά καί προέλεγε περί ζω ςἩ Ἀ ἐ ῆ καί θανάτου ( ποκρ. ψοζ'), άτρευσε μετά το ΓέροντοςἈ ἰ ῦ Βαρσανουφίου να φιλόχριστον καί φιλόξενον χριστιανόν πουἕ ὅ ε ρίσκετο ε ς σθένειαν ( πόκρ. ψπα')˙ διάλεγε διά προγνώσεωςὑ ἰ ἀ Ἀ ἐ κείνους που τον ξιοι διά νά χειροτονηθο ν κληρικοί ( ποκρ.ἐ ὅ ἦ ἄ ῦ Ἀ

ωε'). θεν διά τό πλούσιον χάρισμα τ ς προφητείας, που δόθηὍ ῆ ὅ ἐ α τ πό το Κυρίου, πεκαλε το, ς ε πομεν, πό πολλούς,ὐ ῷ ὑ ῦ ἐ ῖ ὡ ἴ ἀ ωάννης Προφήτης˙ διά το το καί σιος Νίκων, που ναφέρειἸ ὁ ῦ ὁ ὅ ὅ ἀ

τάς ποκρίσεις το Πατρός τούτου, ν το ς δυσί τόμοις α το ,ἀ ῦ ἐ ῖ ὐ ῦ πιγράφει α τόν, ωάννην τόν Προφήτην. ἐ ὐ Ἰ

πειδή δέ Θεός, κρίμασιν ο ς ο δεν, κρυψεν πό τόν σιον το τονἘ ὁ ἷ ἶ ἔ ἀ ὅ ῦ ωάννην τόν θάνατον το ββ Σερίδου, το γουμένου τοἸ ῦ Ἀ ὰ ῦ Ἡ ῦ

Κοινοβίου το ν Γάζ , προεγνώρισε τήν τελευτήν του, καί ε πε τάῦ ἐ ῃ ἶ λόγια τα τα˙ «ε ς τά βδομα το ββ Σερίδου τελευτ ˙ ε γάρῦ ἰ ἕ ῦ Ἀ ᾶ ῶ ἰ μεινεν ββ ς Σέριδος, ε χον με ναι λλα πέντε τη, πειδή δέἔ ὁ Ἀ ᾶ ἶ ῖ ἄ ἔ ἐ κρυψέ μοι Θεός καί λαβεν α τόν, ο κ τι μεν », πειδή μωςἔ ὁ ἔ ὐ ὐ ἔ ῶ ἐ ὅ

καί ββ ς Α λιανός νέος τότε, κουρευθείς το Κοινοβίουὁ Ἀ ᾶ ἰ ῦ γούμενος, δέν ξευρε τάς τάξεις το Μοναστηρίου καί π ς νάἩ ἤ ῦ ῶ

διοικήσ τούς δελφούς, παρεκάλεσε τόν θε ον ωάννην λέγων˙ (σελ.ῃ ἀ ῖ Ἰ 43) «κ ν δύο βδομάδας χάρισαί μοι να ρωτήσω σε περί τοἄ ἑ ἵ ἐ ῦ Μοναστηρίου καί τ ς διοικήσεως α το »˙ θεν σπλαγχνισθείς ῆ ὐ ῦ ὅ ὁ Γέρων καί κινηθείς πό το ν α τ ο κο ντος γίου Πνεύματος,ὑ ῦ ἐ ὐ ῷ ἰ ῦ ἁ ε πε τα τα. « δού χεις με τάς δύο βδομάδας». φ ο δέ Α λιανόςἶ ῦ Ἰ ἔ ἑ Ἀ ᾿ ὗ ὁ ἰ

ρώτησεν α τόν σα τον χρεία πρός τήν διοίκησιν το Κοινοβίου,ἠ ὐ ὅ ἦ ῦ καί τελειώθησαν α δύο βδόμαδες, κάλεσεν σιος λους τούςἐ ἱ ἑ ἐ ὁ ὅ ὅ

δελφούς το Μοναστηρίου καί ποχαιρετήσας α τούς, τούς φ κεἀ ῦ ἀ ὐ ἀ ῆ νά πάγ καστος ε ς τό κελλίον του, καί τσι παρέδωκεν ν ε ρήνὑ ῃ ἕ ἰ ἔ ἐ ἰ ῃ καί συχί τό πνε μά τους ε ς χε ρας Θεο ( ποκρ. σκα'). ἡ ᾳ ῦ ἰ ῖ ῦ Ἀ

Πο οι σαν ο γιοι, Βαρσανούφιος καίῖ ἦ ἱ Ἅ ωάννης. (σελ. 43) Ἰ

Κατά λήθειαν, δελφοί, γώ γράφοντας καί ναγινώσκοντας τα τα,ἀ ἀ ἐ ἀ ῦ

Page 13: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θαυμάζω καί πορ , ποταπή χάρις καί δόξα ε ναι τούτη˙ τι οἀ ῶ ἶ ἐ ὅ ἱ θνητοί καί πήλινοι νθρωποι ε χον τοιαύτην ξουσίαν, νά ζο ν σονἄ ἶ ἐ ῦ ὅ θέλουν, καί νά ποθνήσκουν πόταν θέλουν. Λύει μως τόνἀ ὁ ὅ θαυμασμόν καί τήν πορίαν μου φερωνύμως μέγιστος καίἀ ὁ θεοφόρος Μάξιμος λέγων˙ «πάντα σα Θεός, καί κατά χάρινὅ ὁ ὁ τεθεωμένος σται, χωρίς τ ς κατ ο σίαν ταυτότητος». θεν, πειδήἔ ῆ ᾿ ὐ Ὅ ἐ καί ο Πατέρες ο τοι θεώθησαν κατά χάριν καί τόν Θεόν ε χον ε ςἱ ὗ ἐ ἶ ἰ τήν καρδίαν τους νοικον, διά το το καί τά το Θεο πόκτησανἔ ῦ ῦ ῦ ἀ διώματα˙ καθώς γάρ Θεός χει τήν ξουσίαν ζω ς καί θανάτου,ἰ ὁ ἔ ἐ ῆ τσι ο καθ μοίωσιν Θεο γεγονότες γιοι μετέλαβον καί α τοίἔ ἱ ᾿ ὁ ῦ Ἅ ὐ

κατά χάριν πό τόν Θεόν τήν α τήν ξουσίαν. φ ο δέ σιοςἀ ὐ ἐ Ἀ ᾿ ὗ ὁ ὅ ωάννης τελείωσεν, σιώπησε τελείως καί γιος ΒαρσανούφιοςἸ ἐ ἐ ὁ ἅ

καί πλέον ποκρίσεις δέν διδεν, ς λέγει ββ ς Δωρόθεος ε ς τήνἀ ἔ ὡ ὁ Ἀ ᾶ ἰ πιγραφήν το β' λόγου α το . γκαλά καί ε ς τήν βίβλον ταύτηνἐ ῦ ὐ ῦ Ἀ ἰ

ε ρίσκονται ποκρίσεις το Βαρσανουφίου γεγραμμένες μετά τήνὑ ἀ ῦ τελευτήν το ωάννου, ο δέ μεταγραφε ς δέν φύλαξαν τήν τάξιν,ῦ Ἰ ἱ ῖ ἐ

λλά τά πρός τ ς τελευτ ς του γραψαν μετά τήν τελευτήν του,ἀ ῆ ῆ ἔ τελευτήσαντος δέ το ωάννου καί σιωπήσαντος το Βαρσανουφίου,ῦ Ἰ ῦ

νεχώρησε καί ββ ς Δωρόθεος πό τό Κοινόβιον κε νο καίἀ ὁ Ἀ ᾶ ἀ ἐ ῖ σύστησεν δικόν του Κοινόβιον. ἐ ἐ

Τοιαύτη, γαπητοί μου δελφοί, στάθη ζωή καί πολιτεία τ νἀ ἀ ἐ ἡ ἡ ῶ θεοφόρων Πατέρων τούτων Βαρσανουφίου καί ωάννου˙ τοια ταἸ ῦ

περφυσικά καί ο ράνια χαρίσματα ξιώθησαν νά λάβουν παράὑ ὐ ἠ Θεο , καί τοιο τον μακάριον τέλος λαβον. Καί ν ν νελθόντες ε ςῦ ῦ ἔ ῦ ἀ ἰ τούς ο ρανούς, τ ς νωτάτω κατατρυφ σι μακαριότητος, Θεόνὐ ῆ ἀ ῶ

ρ ντες πρόσωπον πρός πρόσωπον, ν κ ψυχ ς πί γ ς γάπησαν,ὁ ῶ ὅ ἐ ῆ ἐ ῆ ἠ καί τ νεκλαλήτ φωτί τ ς τρισηλίου Θεότητος καταλαμπόμενοι,ῷ ἀ ῳ ῆ καί πέρ το κόσμου παντός διαλείπτως πρεσβεύοντες. Καί διά νάὑ ῦ ἀ τελειώσω τήν διήγησιν τ ν μακαρίων τούτων Πατέρων μέ τά διαῶ ἴ λόγια το θείου Βαρσανουφίου, λέγω τι ο τρισόλβιοι ο τοι γιοι,ῦ ὅ ἱ ὗ ἅ ε ς ο ρανούς δη ε ρισκόμενοι « λοι γένοντο νο ς, λοι φθαλμός,ἰ ὐ ἤ ὑ ὅ ἐ ῦ ὅ ὀ

λοι φωτεινοί, λοι τέλειοι, (σελ. 44) λοι θεοί, μεγαλύνθησαν,ὅ ὅ ὅ ἐ δοξάσθησαν, λαμπρύνθησαν, ζησαν, καί πειδή πρ τον πέθανον,ἐ ἐ ἔ ἐ ῶ ἀ

ε φραίνονται καί ε φραίνουσιν˙ ε φραίνονται ν τ χωρίστὐ ὐ ὐ ἐ ῇ ἀ ῳ Τριάδι καί ε φραίνουσι τάς νω δυνάμεις. Ποθήσωμεν λοιπόν καιὐ ἄ

με ς τήν α τ ν τάξιν˙ δράμωμεν τόν α τόν δρόμον˙ ζηλώσωμεν τήνἡ ῖ ὐ ῶ ὐ α τ ν πίστιν˙ κτησώμεθα α τ ν τήν ταπείνωσιν˙ τήν πομονήν νὐ ῶ ὐ ῶ ὑ ἐ π σιν, να καταλάβωμεν τήν α τ ν κληρονομίαν. Τήν πτωτονᾶ ἵ ὐ ῶ ἄ α τ ν γάπην κρατήσωμεν, να ε ρεθ μεν ν το ς νεκλαλήτοιςὐ ῶ ἀ ἵ ὑ ῶ ἐ ῖ ἀ

γαθο ς, φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κ κουσε, καί πί καρδίανἀ ῖ ἅ ὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ νθρώπου ο κ νέβη» ( ποκρ. ρκα'). ἀ ὐ ἀ Ἀ

Page 14: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Περί τ ς Ψυχωφελεστάτης Βίβλου τ νῆ ῶ σίωνὉ

πειδή δέ ο μακαριστοί Πατέρες ο τοι γάπησαν κ ψυχ ς τόνἘ ἱ ὗ ἠ ἐ ῆ πλησίον, δέν ε χαριστήθησαν νά τόν φελήσουν μόνον ε ς τήν ζωήνὐ ὠ ἰ τους, λλά καί μετά θάνατον˙ θεν καί φ καν ε ς λους τούςἀ ὅ ἀ ῆ ἰ ὅ

δελφούς τήν εράν ταύτην Βίβλον τους, σάν μίαν κληρονομίανἀ ἱ ὡ πατρικήν ε ς τούς πνευματικούς υ ούς των, διά νά τήν ναγινώσκουνἰ ἱ ἀ συνεχ ς καί νά λαμβάνουν ξ α τ ς μεγάλην φέλειαν ε ς α ναῶ ἐ ὐ ῆ ὠ ἰ ἰῶ α νος. Βίβλους δέ α τη περιέχει ποκρίσεις κτακοσίαςἰῶ Ἡ ὕ ἀ ὀ τριάκοντα κτώ, γενομένας πρός λλας τόσας ρωτήσεις πουὀ ἄ ἐ ὅ ποίουν πρός α τούς διάφορα πρόσωπα ρχιερέων, ερέων, μοναχ ν,ἐ ὐ ἀ ἱ ῶ

λαϊκ ν, γερόντων, νεωτέρων, σθεν ν καί γι ν. Τάς ποκρίσεις δέῶ ἀ ῶ ὑ ῶ ἀ ταύτας, λλας μέν γραψεν λλος Γέρων ωάννης, τάςἄ ἔ ὁ ἄ Ἰ περισσοτέρας δέ γραψε, μ λλον ε πε ν παγόρευσεν, μέγας Γέρωνἔ ᾶ ἰ ῖ ὑ ὁ Βαρσανούφιος, χι μέ θέλημα δικόν του, λλά μέ προσταγήν τοὄ ἐ ἀ ῦ

γίου Πνεύματος πρός φέλειαν τ ν ψυχ ν, καθώς το το λέγειἁ ὠ ῶ ῶ ῦ μόνος του˙ «τα τα πάντα ο κ ξ δίου θελήματος γράφω, λλ κῦ ὐ ἐ ἰ ἀ ᾿ ἐ κελεύσεως το γίου Πνεύματος˙ λα δέ πρός διόρθωσιν καίῦ ἁ ὅ

φέλειαν τ ς ψυχ ς καί συνειδήσεως το σω νθρώπου» ( ποκρ.ὠ ῆ ῆ ῦ ἔ ἀ Ἀ ιγ').

Πρ γμα δέ θαυμαστόν κολούθησεν, ταν μέγαρ Βαρσανούφιοςᾶ ἠ ὅ ὁ καμεν ρχήν νά παγορεύ τάς ποκρίσεις ταύτας πρός τόν σιονἔ ἀ ὑ ῃ ἀ ὅ

Σέριδον, τόν γούμενον το Μοναστηρίου, καθώς διος Σέριδος τόἩ ῦ ὁ ἴ μαρτύρησε πρός τόν πό Μηρωσάβης σιον ωάννην. μέν γάρἐ ἀ ὅ Ἰ Ὁ γιος Βαρσανούφιος καλέσας τόν θε ον Σέριδον τόν α το γραφέα,ἅ ῖ ὐ ῦ

ε πεν α τ νά γράψ πόκρισιν πρός τόν πό Μηρωσάβης ωάννην,ἶ ὐ ῷ ῃ ἀ ἀ Ἰ λλ Σέριδος μή δυνάμενος νά κρατήσ ε ς τόν νο ν του λα τάἀ ᾿ ὁ ῃ ἰ ῦ ὅ

λόγια που τ ε πεν γιος, διαλογίζετο καί πόρει, π ς χει νάὅ ῷ ἶ ὁ Ἅ ἐ ἠ ῶ ἔ γράψ τόσα πολλά λόγια˙ καί πώς, νίσως καί θελεν Γέρων,ῃ ἀ ἤ ὁ πρεπε νά μοί ε π νά φέρω μελάνι καί χαρτί διά νά κούω να ναἔ ἰ ῇ ἀ ἕ ἕ

λόγον καί νά τόν γράφω. Το τον τόν διαλογισμόν το Σερίδουῦ ῦ γνώρισεν μέγας Βαρσανούφιος τ διορατικ χαρίσματι το γίουἐ ὁ ῷ ῷ ῦ ἁ

Πνεύματος, καί ε θύς λαμψε τό πρόσωπόν του καί γινεν σάνὐ ἔ ἔ ὡ π ρ, καί λέγει τ Σερίδ ˙ παγε γράψον καί μή φοβηθ ς˙ τιῦ ῷ ῳ ὕ ῇ ὅ

νίσως καί σοί ε π μυρίους λόγους, ξευρε τι τό Πνε μα τό γιονἀ ἰ ῶ ἤ ὅ ῦ ἅ δέν θέλει σέ φήσει νά γράψ ς ο τε παραπάνω, (σελ. 45) ο τεἀ ῃ ὔ ὔ παρακάτω, ως νός λόγου καί γράμματος, κ ν καί σύ θέλ ς το το˙ἕ ἑ ἄ ἐ ῃ ῦ

λλά θέλει δηγε τό χέρι σου, διά νά γράψ ς σα σοί ε πον μέἀ ὁ ῖ ῃ ὅ ἶ κολουθίαν καί τάξιν ( ποκρ. α'). ἀ Ἀ

Κανένας δέ πό τούς περιέργους καί τό πνε μα το κόσμου καί τ ςἀ ῦ ῦ ῆ σαρκός χοντας, ς μή κατηγορήσ τά λόγια τα τα το γίου, ςἔ ἄ ῃ ῦ ῦ Ἁ ὡ τάχα περήφανα. πειδή σαρκικός νθρωπος, πο ος ε ναι τα ταὑ Ἐ ὁ ἄ ὁ ῖ ἶ ὁ ῦ λέγων, ο χωρε τά το Πνεύματος˙ «μωρία γάρ α τ στι, καί οὐ ῖ ῦ ὐ ῷ ἐ ὐ δύναται γν ναι»˙ καθώς λέγει πόστολος˙ δέ Πνευματικός,ῶ ὁ Ἀ ὁ

πο ος ττον χαθε ος Βαρσανούφιος, νακρίνει μέν πάντα, α τόςὁ ῖ ἦ ὁ ῖ ἀ ὐ δέ π ο δενός νακρίνεται» (Α'Κορ. β' 14). ὑ ᾿ ὐ ἀ

Καί λοιπόν ν Βίβλος α τη γράφη κ προσταγ ς το γίουἄ ἡ ὕ ἐ ἐ ῆ ῦ ἁ

Page 15: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πνεύματος, ς συμπεράν πλέον καθ νας, πόσον α τή ε ναιἄ ῃ ὁ ᾿ ἕ ὐ ἶ ψυχωφελεστάτη καί μεγαλωφελεστάτη˙ πόσον ε ναι γλυκυτάτη καίἶ κεχαριτωμένη καί πόσον ε ναι γεμάτη πό διάκρισιν πνευματικήν.ἶ ἀ

πειδή, κατά τό φιλοσοφικόν ξίωμα, ο ον ε ναι τό α τιον, τοιο τονἘ ἀ ἷ ἶ ἴ ῦ ε ναι καί τό α τιατόν˙ καί πο ον ε ναι τό δένδρον, τοιο τος ε ναι καίἶ ἰ ὁ ῖ ἶ ῦ ἶ

καρπός. Καί κατά λήθειαν το το τό γνωρίζει καθ νας μέ τήνὁ ἀ ῦ ὁ ᾿ ἕ πε ραν α τήν˙ διότι ταν ναγινώσκ τήν Βίβλον ταύτην, κούει μένῖ ὐ ὅ ἀ ῃ ἀ λόγια ρρητόρευτα καί πλοϊκά, α σθάνεται μως κρυφίως μέσα ε ςἀ ἁ ἰ ὅ ἰ τήν καρδίαν του μίαν θαυμαστήν χάριν καί γλυκύτητα το γίουῦ ἁ Πνεύματος, τις ς μαγν τις δραστική λκει τήν θέλησιν ε ςἥ ὡ ῆ ἕ ἰ συγκατάθεσιν καί πειθώ τ ν ναγινοσκομένων˙ καί πλ ς ε πε ν,ῶ ἀ ἁ ῶ ἰ ῖ καί ναγινώσκων τά λόγια τ ς Βίβλου ταύτης, νομίζει πώς νοο νταιἀ ῆ ῦ

πό να πεφωτισμένον καί θεοφόρον νο ν˙ πώς διατίθενται πό μίανἀ ἕ ῦ ἀ καρδίαν που ε χεν γκάτοικον ε ς τόν αυτόν της καί τόν ησο νὅ ἶ ἐ ἰ ἑ Ἰ ῦ Χριστόν, καί τό το ησο Χριστο γιον Πνε μα, καί πώςῦ Ἰ ῦ ῦ ἅ ῦ ξέρχονται πό μίαν ψυχήν λην ε ρηνικήν, λην γαληνόμορφον,ἐ ἀ ὅ ἰ ὅ λην χριστοειδ καί λην μπνεομένην πό τάς λεπτάς α ρας τοὅ ῆ ὅ ἐ ἀ ὔ ῦ

ε ρηνικο καί φωτιστικο Πνεύματος˙ καί γνωρίζει τι κατά τόἰ ῦ ῦ ὅ δαβιτικόν « Θεός λάλησεν ν τ γί α το » (Ψαλμ. νθ'6), καίὁ ἐ ἐ ῷ ἁ ῳ ὑ ῦ

τι πληρο ται καί ε ς τά λόγια τ ς Βίβλου ταύτης τό «ο χ με ς στεὅ ῦ ἰ ῆ ὐ ὑ ῖ ἐ ο λαλο ντες, λλά τό Πνε μα το Πατρός μ ν τό λαλο ν ν μ ν»ἱ ῦ ἀ ῦ ῦ ὑ ῶ ῦ ἐ ὑ ῖ (Ματθ. α'20). Καί κε νο τό λλο που ε πεν α τός Δαβίδ περί τ ςἐ ῖ ἄ ὅ ἶ ὁ ὐ ῆ χάριτος τ ν λογίων τ ς θεοπνεύστου Γραφ ς « ξεχύθη χάρις νῶ ῆ ῆ ἐ ἐ χείλεσί σου» (Ψαλμ. μδ' 3), περ ρμηνεύων μέγας Βασίλειος «οὅ ἑ ὁ ἱ μέν, λέγει, ξω το λόγου τ ς ληθείας, μωρίαν νομάζουσι τοἔ ῦ ῆ ἀ ὀ ῦ Ε αγγελίου τό κήρυγμα, τήν ε τέλειαν τ ς φράσεως τ ν Γραφ νὐ ὐ ῆ ῶ ῶ ξουθενο ντες˙ με ς δέ ο καυχώμενοι ν τ Σταυρ το Χριστο ,ἐ ῦ ἡ ῖ ἱ ἐ ῷ ῷ ῦ ῦ

ο ς φανερώθη διά το Πνεύματος τά πό το Θεο χαρισθέντα μ ν,ἷ ἐ ῦ ὑ ῦ ῦ ἡ ῖ ο κ ν διδακτο ς νθρωπίνης σοφίας λόγοις, ο δαμεν τι πλουσίαὐ ἐ ῖ ἀ ἴ ὅ χάρις στίν κκεχυμένη παρά Θεο , ν το ς περί Χριστο λόγοις, διάἐ ἐ ῦ ἐ ῖ ῦ το το ν λίγ τ χρόν π σαν σχεδόν τήν ο κουμένην δι λθε τόῦ ἐ ὀ ῳ ῷ ῳ ᾶ ἰ ῆ κήρυγμα˙ πειδή πλουσία καί φθονος χάρις κκέχυται πί τούςἐ ἄ ἡ ἐ ἐ κήρυκας το Ε αγγελίου». ῦ ὐ

Δεχθ τε λοιπόν περιχαρ ς καί μετ πιθυμίας, δελφοί μουῆ ῶ ᾿ ἐ ἀ γαπητοί, τήν (σελ. 46) ψυχωφελεστάτην α τήν Βίβλον, καί συνεχ ςἀ ὐ ῶ

ταύτην ναγινώσκετε καστος ποίας τάξεως καί βαθμο ε ναι˙ στιἀ ἕ ὁ ῦ ἶ ἔ γάρ χρησιμωτάτη καί ε ς ρχιερε ς καί ε ς ερε ς καί ε ς ρχοντας καίἰ Ἀ ῖ ἰ Ἱ ῖ ἰ Ἄ ε ς Κριτάς, μάλιστα δέ ε ς Μοναχούς συχαστάς, καί ε ς κοινοβιάταςἰ ἰ ἡ ἰ καί πλ ς ε ς ρχαρίους, ε ς μέσους καί ε ς τελείους˙ ξαιρέτως δέἁ ῶ ἰ ἀ ἰ ἰ ἐ ε ς σθενε ς καί πάσχοντας πό διαφόρους πειρασμούς καί πάθη, καίἰ ἀ ῖ ἀ διά το το χρειαζομένους παρηγορίαν ψυχικήν, διότι α τή λύει τάῦ ὐ δύσλυτα ρωτήματα μέ μίαν διάκρισιν θαυμαστήν˙ α τή ε ναιἐ ὐ ἶ διδάσκαλος τ ς πομον ς˙ κριζώτρια το γογγυσμο ˙ μάχαιραῆ ὑ ῆ ἐ ῦ ῦ κκοπτική το δίου θελήματος˙ τ ς νθρωπαρεσκείας τιμητικώτατοςἐ ῦ ἰ ῆ ἀ

πέλεκυς˙ τ ς ληθο ς καί τελείας ταπεινώσεως φηγήτρια, τοῆ ἀ ῦ ὑ ῦ ψηφίστου ε σηγήτρια, τ ς μετανοίας διαλαλήτρια, το πένθουςἀ ἰ ῆ ῦ

γεννήτρια καί τ ς τ ν ψυχ ν σωτηρίας καί ν Χριστ τελειότητοςῆ ῶ ῶ ἐ ῷ προξενήτρια. Διά το το καί ς τοιαύτην πολυωφελ , νεγίνωσκονῦ ὡ ῆ ἀ α τήν συνεχ ς καί ο παλαιοί κε νοι θε οι Πατέρες, καί πολλάς κὐ ῶ ἱ ἐ ῖ ῖ ἐ τ ν ρωταποκρίσεων α τ ς ε ς τά αυτ ν συγγράμματαῶ ἐ ὐ ῆ ἰ ἑ ῶ

ναφέρουσιν˙ τσι σιος Πα λος Ε εργετινός πολλά κ τ ςἀ ἔ ὁ ὅ ῦ ὁ ὐ ἐ ῆ

Page 16: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Βίβλου ταύτης ε ς τήν βίβλον του μετωχέτευσεν˙ τσι σιος Νίκωνἰ ἔ ὁ ὅ ν τ μέλανι ρει τ ς ντιοχείας σκήσας πί Κωνσταντίνου τοὁ ἐ ῷ ὄ ῆ Ἀ ἀ ἐ ῦ

Δουκός καί ωάννου ντιοχείας, κατά τό χιλιοστόν ξηκοστόν τος,Ἰ Ἀ ἑ ἔ πολλάς μαρτυρίας ξ α τ ς ναφέρει, καί ε ς τούς δύο τόμους τ ςἐ ὐ ῆ ἀ ἰ ῆ Συλλογ ς που φιλοπόνησεν. τσι γιος Θεόδωρος Στουδίτηςῆ ὅ ἐ Ἔ ὁ ἅ ὁ ν τ Διαθήκ του λέγει, τι ε ς τήν Βίβλον ταύτην τοἐ ῇ ῃ ὅ ἰ ῦ

Βαρσανουφίου, δέν η ρε κανένα π δον καί τοπον˙ μέμνηται δέὗ ἀ ᾷ ἄ α τ ς καί Συμεών Νέος Θεολόγος, καί Πέτρος Δαμασκηνός,ὐ ῆ ὁ ὁ ὁ καί λλοι Πατέρες. ἄ

Χειρόγραφα καί α' κδοση τ ς Βίβλουἔ ῆ Βαρσανουφίου καί ωάννου.Ἰ

Ε πον νά τήν δεχθ τε περιχαρ ς καί μετ πιθυμίας˙ διότι, κατά τήνἶ ῆ ῶ ᾿ ἐ κοινήν παροιμίαν, π ν σπάνιον πιθυμητόν˙ δέ Βίβλος α τη τόσονᾶ ἐ ἡ ὕ

τον σπανία, στε που, χι μόνον ποτέ ο δέποτε ξεδόθη, καίἦ ὥ ὅ ὄ ὐ ἐ κολούθως δέν γινε κοινή ε ς τούς πολλούς διά το τύπου, λλά καίἀ ἔ ἰ ῦ ἀ νέκδοτος καί ν χειρογράφοις σωζομένη, πολλά σπανία ν˙ ς ε ναιἀ ἐ ἦ ἄ ἶ

χάρις πολλή ε ς τήν μεγίστην, σεβασμίαν, καί βασιλικήν Μονήν τοἰ ῦ ν γίοις μεγάλου καί θεοφόρου Πατρός μ ν θανασίου το ν τἐ ἁ ἡ ῶ Ἀ ῦ ἐ ῷ θ ˙ ε ς ταύτην γάρ τήν ε αγ Μονήν, πρός το ς λλοις ξιολόγοιςἌ ῳ ἰ ὐ ῆ ῖ ἄ ἀ

καί συσσευρέτοις βιβλίοις, περ ε σί τεθησαυρισμένα ν τ πλουσίἅ ἰ ἐ ῇ ᾳ ταύτης Βιβλιοθήκ χειρόγραφα, ε ρέθη καί ν μόνον πρωτότυπονῃ ὑ ἕ τ ς Βίβλου ταύτης παμπάλαιον, σάν νας μονογενής φοίνιξ, πό τόῆ ὡ ἕ ἀ

πο ον ντέγραφον σοι Πατέρες ν τ ρει τήν Βίβλον ταύτηνὁ ῖ ἀ ὅ ἐ ῷ ὄ χουσι. (Καί τούτη ε ναι φορμή, διά τήν ποίαν ε ς μερικά μέρηἔ ἶ ἡ ἀ ὁ ἰ

τ ς Βίβλου ε ρίσκονται τινά λόγια ναμεταξύ λλιπ , μέ τό νά μήνῆ ὑ ἀ ἐ ῆ ε χομεν λλο ντίγραφον τελειότερον (σελ. 47) νά τά παραβάλλωμενἴ ἄ ἀ καί νά τά προσθέσωμεν). θεν ε μαι βέβαιος τι πολλοί, βλέποντεςὍ ἶ ὅ

δη κδεδομένην ε ς τό φ ς τ ς τυπογραφίας, τήν ν τ σκότει καίἤ ἐ ἰ ῶ ῆ ἐ ῷ γνοί μέχρι το δε ε ρισκομένην Βίβλον το θείου Βαρσανουφίου,ἀ ᾳ ῦ ὑ ῦ χουν νά πάθουν τό διον κε νο σύμβαμα καί τήν πορίαν, πουἔ ἴ ἐ ῖ ἀ ὅ παθον ο βρα οι ν τ ρήμ , ταν παραδόξως ε δον τό ο ράνιονἔ ἱ Ἕ ῖ ἐ ῇ ἐ ῳ ὅ ἶ ὐ

μάννα, καί νά λέγουν καί α τοί νας πρός τόν λλον, ς κε νοιὐ ἕ ἄ ὡ ἐ ῖ πορο ντες λεγον˙ «Μάν; Μάν;» τοι τί στι το το, τί στι το το;ἀ ῦ ἔ ἤ ἐ ῦ ἐ ῦ

« δόντες δέ ο Υ οί σραήλ, ε παν τερος τ τέρ ˙ τί στι το το; οἰ ἱ ἱ Ἰ ἶ ἕ ῷ ἑ ῳ ἐ ῦ ὐ γάρ δεισαν τί ν» ( ξοδ. ις'). Τί ε ναι Βίβλος α τη; πο τονᾔ ἦ Ἔ ἶ ἡ ὕ ῦ ἦ κεκρυμμένη καί παντελ ς γνωστος καί τώρα νεκαλύφθη; με ςῶ ἄ ἀ ἡ ῖ ο τε Βαρσανούφιον κόμη κούσαμεν τί στιν, ο τε βιβλίον α τοὔ ἀ ἠ ἐ ὔ ὐ ῦ ωράκαμεν πώποτε˙ συνηθίζουσι γάρ φυσικ τ τρόπ τά κοινά καίἑ ῷ ῷ ῳ

Page 17: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

γνωστα πράγματα νά προξενο σιν πορίαν ε ς τήν ψυχήν. ἄ ῦ ἀ ἰ

Τίνες δέ ε σιν ο τήν Βίβλον ταύτην τύποις κδεδωκότες; ο σιώτατοιἰ ἱ ἐ ἱ ὁ καί πανοσιώτατοι, καί διά το θείου καί γγελικο σχήματος κατάῦ ἀ ῦ πνε μα ντες δελφοί, ο συγκάτοικοι καί μότροποι ν Χριστ καίῦ ὄ ἀ ἱ ὁ ἐ ῷ σύμψυχοι, τε σιώτατος ν Μοναχο ς κύρ νανίας καί οὅ ὁ ἐ ῖ Ἀ ἱ πανοσιώτατοι ν ερομονάχοις καί πρεσβυτέροις, παπ ς λέγωἐ Ἱ ὁ ᾶ Κυπριανός καί παπ ς Ε θύμιος, ο γιορε ται καί σταυροποιοί, καίᾶ ὐ ἱ Ἁ ῖ τήν τ ν γκολπίων τέχνην μεταχειριζόμενοι˙ ο τοι γάρ θερμήν καίῶ ἐ ὗ νδιάθετον ε λάβειαν χοντες πρός τούς σίους καί θεοφόρουςἐ ὐ ἔ ὁ

Πατέρας, πρός τε τόν γιον Βαρσανούφιον καί γιον ωάννην καίἅ ἅ Ἰ γάπην περβάλλουσαν σώζοντες πρός τήν εράν α τ ν Βίβλον, ςἀ ὑ ἱ ὐ ῶ ὡ

πολύ τι φεληθέντες ξ α τ ς, ε ς τε τάς λλας θεουργούς ρετάς,ὠ ἐ ὐ ῆ ἴ ἄ ἀ καί μάλιστα ε ς τήν τελειοποιόν πακοήν, ε ς τήν θλητικήν κκοπήνἰ ὑ ἰ ἀ ἐ το θελήματος καί ε ς τήν ψηποιόν ταπείνωσιν, ξώδευσαν καίῦ ἰ ὑ ἐ

ντέγραψαν α τήν καί ε χον ε ς δικήν τους χρ σιν. Δένἀ ὐ ἶ ἰ ἰ ῆ ε χαριστήθησαν μως νά πολαμβάνωσιν α τοί μόνοι τό καλόν καίὐ ὅ ἀ ὐ τήν κ τ ς Βίβλου φέλειαν, λλ θέλησαν νά μεταδώσουν τήνἐ ῆ ὠ ἀ ᾿ ἠ

φέλειαν α τ ς καί ε ς τούς λλους δελφούς ς φιλάδελφοι. θεν,ὠ ὐ ῆ ἰ ἄ ἀ ὡ Ὅ χι μόνον μέ, τόν κατά πνε μα δελφόν α τ ν, παρεκίνησαν νάὄ ἐ ῦ ἀ ὐ ῶ

διορθώσω α τήν καί μέ τήν βιογραφίαν τ ν σίων καί μέ τόνὐ ῶ Ὁ πίνακα νά τήν πλουτίσω, λλά καί κ το στερήματος α τ νἀ ἐ ῦ ὑ ὐ ῶ ξοδεύσαντες καί σχεδόν κ το καθημερινο ρτου, ο σθιον,ἐ ἐ ῦ ῦ ἄ ὗ ἤ

περικόψαντες μόλις γάρ κ το ργοχείρου α τ ν πορισμός� ὁ ἐ ῦ ἐ ὑ ῶ ξαρκε α το ς καί το ς ξενουμένοις π α τ ν δελφο ς, καί κατάἐ ῖ ὐ ῖ ῖ ὑ ᾿ ὐ ῶ ἀ ῖ

τήν κοινήν παροιμίαν «τό μεροδούλιόν τους ε ναι μεροφάγιόνἡ ἶ ἡ τους», ς λέγει καί κκλησιαστής «π ς μόχθος νθρώπου ε ςὡ ὁ Ἐ ᾶ ἀ ἰ στόμα α το , καί γε ψυχή ο πληρωθήσεται» (σελ. 48) ( κκλ. ς'7)ὐ ῦ ἡ ὐ Ἐ - κ το ρτου, λέγω, α τ ν περικόψαντες, ξέδωκαν λίγα τινάἐ ῦ ἄ ὑ ῶ ἐ ὀ σώματα τ ς Βίβλου ταύτης, πειδή ο κ ε χον τόν τρόπον διά νάῆ ἐ ὐ ἶ κδώσουν πολλά. ναγκασθέντες σχεδόν ε ς το το, πειδή μαρτίανἐ Ἀ ἰ ῦ ἐ ἁ

μεγάλην στοχάσθησαν τό νά φήσουν μίαν τοιαύτην εράν καίἐ ἀ ἱ πολυωφελ Βίβλον νά ε ρίσκεται νέκδοτος ε ς να παντοτεινόνῆ ὑ ἀ ἰ ἕ σκότος, καί ο μέν σκώληκες νά διαφθείρουν α τήν, ο δέ δελφοί νάἱ ὐ ἱ ἀ

στερο νται τήν ξ α τ ς φέλειαν˙ κολούθως δέ καί ο θε οιὑ ῦ ἐ ὐ ῆ ὠ ἀ ἱ ῖ Πατέρες καί εροί συγγραφε ς νά μένουν φανε ς καί γνωστοι ε ςἱ ῖ ἀ ῖ ἄ ἰ τόν κόσμον, ο δίκην φωστήρων ν ρετα ς, καί το ς το γίουἱ ἐ ἀ ῖ ῖ ῦ ἁ Πνεύματος χαρίσμασι διαλάμψαντες.

ποδεξάμενοι λοιπόν καί ποδεξάμενοι τήν φιλάδελφον γνώμην τ νἈ ὑ ῶ νωτέρω δελφ ν, ναγινώσκετε πιμελ ς τήν παρο σαν Βίβλον,ἀ ἀ ῶ ἀ ἐ ῶ ῦ

καί το μέλιτος καί τ ν χαρίτων α τ ς πολαύετε˙ καρπούμενοι δέῦ ῶ ὐ ῆ ἀ τήν ξ α τ ς φέλειαν, δεήθητε το Θεο , δελφοί μου χριστιανοί,ἐ ὐ ῆ ὠ ῦ ῦ ἀ διά τήν ψυχικήν σωτηρίαν τ ν ταύτην κδεδωκότων, ε ς δόξαν Θεο ,ῶ ἐ ἰ ῦ ε ς τιμήν τ ν σίων καί ε ς τήν δικήν σας φέλειαν˙ καί τόἰ ῶ Ὁ ἰ ἰ ὠ παράδειγμα τούτων μιμησάμενοι, προθυμοποιηθ τε, γαπητοί, καίῆ ἀ

με ς, ε ς τό νά κδίδετε τύποις τοια τα ψυχωφελ βιβλία, καίὑ ῖ ἰ ἐ ῦ ῆ μάλιστα τά μέχρι το δε ντα νέκδοτα, ε ς κοινήν σωτηρίαν τ νῦ ὄ ἀ ἰ ῶ

ρθοδόξων˙ ο γάρ τοια τα βιβλία κδίδοντες, δέν κάμνουσιν λλο,ὀ ἱ ῦ ἐ ἄ παρά κδίδουσιν ε ς τόν κόσμον, καί πολλαπλασίαζουσι φ ταἐ ἰ ῶ ο ράνια τ ν ψυχ ν, καί πλανε ς δηγούς σωτηρίας. ρρωσθε. ὐ ῶ ῶ ἀ ῖ ὁ Ἔ

Page 18: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ωγ'. ουνίου κβ'. ᾳ Ἰ

λος τ ς μετέρας γάπης ξηρτημένος Ὅ ῆ ἡ ἀ ἐ

ν Μοναχο ς λάχιστος Ὁ ἐ ῖ ἐ

Νικόδημος γιορείτης . ὁ Ἁ

ΕΙΔΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΙΝΩΣΚΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΒΙΒΛΟΝ ΤΑΥΤΗΝ

(Παλαιο τινος γίου νδρός νωνύμου,ῦ ἁ ἀ ἀ το τάς ρωταποκρίσεις ταύτας γραφῦ ἐ ῇ παραδεδωκότος).

Παρακαλο μεν τούς ντυγχάνοντας ταύτ τ Βίβλ , μετ ε λαβείαςῦ ἐ ῃ ῇ ῳ ᾿ ὐ καί πίστεως τά ν α τ γεγραμμένα δέχεσθαι, καί μ λλον ε ς μίμησινἐ ὐ ῇ ᾶ ἰ βίου καί πράξεων γαθ ν τ ν τα τα ε ρηκότων, χάριτι Χριστοἀ ῶ ῶ ῦ ἰ ῦ σπουδάζειν λθε ν˙ τόν γάρ αυτ ν βίον ν πολλ τ χρόν , κατάἐ ῖ ἑ ῶ ἐ ῷ ῷ ῳ Θεόν δι πομον ς καί πίστεως ξασκήσαντες, καί, κατά τόν γιον᾿ ὑ ῆ ἐ ἅ

πόστολον, νομίμως γωνισάμενοι καί κατά πάντα τ δ τ νἈ ἀ ῇ ὁ ῷ ῶ γίων Πατέρων κολουθήσαντες, ξιοι γεγόνασι τ ν τηλικούτωνἁ ἀ ἄ ῶ

παρά Θεο χαρισμάτων. Μέλποντες δέ ντυγχάνειν το ςῦ ἐ ῖ γεγραμμένοις ν ταύτ τ Βίβλ , ε δέναι φείλομεν, τι, τά μέν πρόςἐ ῃ ῇ ῳ ἰ ὀ ὅ

ναχωρητάς ρρέθη, τά δέ το ς ν Κοινοβίοις˙ λλα δέ, το ς νἀ ἐ ῖ ἐ ἄ ῖ ἐ συμφωνί ˙ τερα δέ ερε σι καί φιλοχρίστοις λαϊκο ς. Καί τά μένᾳ ἕ ἱ ῦ ῖ νεωτέροις, τοι ρχαρίοις, τά δέ προβεβηκόσιν δη καίἤ ἀ ἤ γεγυμνασμένοις τήν ξιν˙ καί λλα, το ς ε ς τελείωσιν τ ς ρετ ςἕ ἄ ῖ ἰ ῆ ἀ ῆ γγίζουσι, καθώς κάστ ρμοζεν κο σαι. Ο γάρ τά α τά το ςἐ ἑ ῳ ἥ ἀ ῦ ὐ ὐ ῖ

π σιν ρμόττει διδάγματα˙ σπερ γάρ πί τ ς σωματικ ς λικίας,ᾶ ἁ ὥ ἐ ῆ ῆ ἡ λλα τά βρώματα το γαλακτοτροφουμένου καί λλα το β ντοςἄ ῦ ἄ ῦ ἠ ῶ

καί το προβεβηκότος τερα˙ ο τω καί πί τ ς πραγματικ ς λικίας.ῦ ἕ ὕ ἐ ῆ ῆ ἡ Πολλάκις δέ καί πρός τήν σθένειαν το λογισμο το ρωτ ντοςἀ ῦ ῦ ῦ ἐ ῶ

πεκρίνοντο, ο κονομικ ς συγκαταβαίνοντες, να μή ε ς πόγνωσινἀ ἰ ῶ ἵ ἰ ἀ

Page 19: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πέσ ρωτήσας˙ καθώς καί ν το ς βίοις τ ν Γερόντωνῃ ὁ ἐ ἐ ῖ ῶ ε ρίσκομεν˙ καί ο χρή ς κανόνα καθολικόν δέχεσθαι τά ο τωὑ ὐ ὡ ὕ συγκαταβατικ ς πρός τινας, διά τήν σθένειαν α τ ν, ε ρημένα,ῶ ἀ ὐ ῶ ἰ

λλ ε θέως διακρίνειν τι πρός τόν ρωτήσαντα πάντως καί ἀ ᾿ ὐ ὅ ἐ ἡ πόκρισις παρά τ ν γίων ρμοδίως ρρέθη. Συμβαίνει γάρ καί τόνἀ ῶ ἁ ἁ ἐ

τοιο τον νανήψαντά ποτε ε χα ς γίων λθε ν ε ς κατάστασινῦ ἀ ὐ ῖ ἁ ἐ ῖ ἰ πρέπουσαν μοναχο ς, καί τότε κο σαι πάλιν τά α τ συμφέροντα. ῖ ἀ ῦ ὐ ῷ

Παρακαλ δέ μ ς ν Κυρί , να καί τ ς μ ς ταπεινώσεωςῶ ὑ ᾶ ἐ ῳ ἵ ῆ ἐ ῆ μνημονεύητε ν τα ς σίαις μ ν προσευχα ς, το ταύτας τάςἐ ῖ ὁ ὑ ῶ ῖ ῦ

ποκρίσεις διά τ ς το Θεο βοηθείας ταύτ τ γραφἈ ῆ ῦ ῦ ῃ ῇ ῇ παραδεδωκότος, ε ς φέλειαν τ ν ταύτας ν φόβ Θεοἰ ὠ ῶ ἐ ῳ ῦ

ναγινωσκόντων, πως μή ε ς κρίμα μοι γένωνται ο λόγοι τ ν γίωνἀ ὅ ἰ ἱ ῶ ἁ λλά σκεπασθ διά τ ν ε χ ν α τ ν τε καί μ ν, ν ν καί ε ςἀ ῶ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ ὑ ῶ ῦ ἰ μέραν κρίσεως. μήν. ἡ Ἀ

Α'. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΤΗΣ ΜΗΡΩΣΑΒΗΣ

α'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος (ε τουν το Βαρσανουφίου) πρόςῦ ἴ ῦ τόν πό Μηρωσάβης ββ ν ωάννην, α τήσαντα λθε ν καί ο κ σαιἀ Ἀ ᾶ Ἰ ἰ ἐ ῖ ἰ ῆ παρ α το ς ν τ κοινοβί .᾿ ὐ ῖ ἐ ῷ ῳ

Γέγραπται ν τ ποστόλ , τι « ναρξάμενος ν μ ν ργουἐ ῷ Ἀ ῳ ὅ ὁ ἐ ἐ ὑ ῖ ἔ γαθο , α τός καί τελειώσει ως τ ς μέρας το Κυρίου μ νἀ ῦ ὐ ἕ ῆ ἡ ῦ ἡ ῶ

ησο Χριστο ». Καί πάλιν Δεσπότης μ ν ε πε τ προσελθόντιἸ ῦ ῦ ὁ ἡ ῶ ἶ ῷ α τ . «Ε τις ο κ ποτάσσεται π σι το ς πάρχουσιν α το καί τὐ ῷ ἴ ὐ ἀ ᾶ ῖ ὑ ὐ ῦ ῷ γένει, τι δέ μή μισε καί τήν αυτο ψυχήν, ο δύναταί μου ε ναιἔ ῖ ἑ ῦ ὐ ἶ μαθητής». Δυνατόν δέ στι τ Θε <πληροφορ σαι> φ μ ς τόνἐ ῷ ῷ ῆ ἐ ᾿ ἡ ᾶ λόγον. τι « δού δή τί καλόν καί τερπνόν, λλ τό κατοικε νὍ ἰ ἀ ᾿ ἤ ῖ

δελφούς πί τό α τόν»; Ε χομαι δέ να φθάσ ς τό μέτρον τόἀ ἐ ὐ ὔ ἵ ῃ γεγραμμένον ν τα ς Πράξεσιν˙ τι σοι ε χον κτήματα, πώλουν καίἐ ῖ ὅ ὅ ἶ ἐ φέροντες τό τίμημα τ ν πιπρασκομένων, τίθουν πρός το ς ποσί τ νῶ ἐ ῖ ῶ

ποστόλων. Ἀ

Καί ε δώς σου τήν προθυμίαν, κατά Θεόν ο σαν, < ε πον > τἰ ὖ ἶ ῷ γαπητ υ μ ν Σερίδ , τ μετά Θεόν σκεπάσαντι μ ς πόἀ ῷ ἱῷ ἡ ῶ ῳ ῷ ἡ ᾶ ἀ

τ ν νθρώπων˙ ( λπίζομεν δέ ε ς τόν Θεόν, τι καί σέ μεθ μ νῶ ἀ ἐ ἰ ὅ ᾿ ἡ ῶ σκεπάζει) τι δέξαι τόν δελφόν ωάννην μετά γάπης πολλ ς, καίὅ ἀ Ἰ ἀ ῆ μή διακριθ λως. Πρό γάρ δύο τ ν (σελ. 54) πεκάλυψέ μοι ῇ ὅ ἐ ῶ ἀ ὁ Θεός, τι μέλλει ξειν ντα θα˙ καί τι πολλοί τ ν δελφ νὅ ἥ ἐ ῦ ὅ ῶ ἀ ῶ

Page 20: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μέλλουσι συνιέναι πρός μ ς. Καί γώ τήρησα τήν ποκάλυψιν, ωςἡ ᾶ ἐ ἐ ἀ ἕ ο μάθω τί ποιε Κύριος. ς ο ν πληρώθη καιρός, κ γώὗ ῖ ὁ Ὡ ὖ ἐ ὁ ἀ φανέρωσα μ ν. ἐ ὑ ῖ

Καί πειδή λογίσω, τι ξ ν φορ παρέχω σοι, δού πί τοἐ ἐ ὅ ἐ ὧ ῶ ἰ ἐ ῦ δελφο π ρα τό κουκούλιόν μου πό τ ς κεφαλ ς μου, καίἀ ῦ ἐ ῆ ἀ ῆ ῆ πεμψά σοι α τό δι α το , ε πών˙ δός α τ καί φέρε σοι ντ α τοἔ ὐ ᾿ ὐ ῦ ἰ ὐ ῷ ἀ ᾿ ὐ ῦ λλο. Κράτει ο ν το το ως τ ς τελευτ ς σου˙ μέλλει γάρ σκεπάσεινἄ ὖ ῦ ἕ ῆ ῆ

σε πό πολλ ν κακ ν καί πειρασμ ν. Μή δέσ ς ο ν α τό τινι˙ στιἀ ῶ ῶ ῶ ῃ ὖ ὐ ἔ γάρ ε λογία Θεο κ τ ν χειρ ν μου. Καί σπούδασον το τελει σαίὐ ῦ ἐ ῶ ῶ ῦ ῶ σου τό ργον, καί ε λυτ σαι πό παντός πράγματος, ς με ςἔ ὐ ῶ ἀ ὡ ἡ ῖ ε λυτώσαμεν, καί κάθου μεθ μ ν μετά μεριμνίας σχολάζων τὐ ᾿ ἡ ῶ ἀ ῷ Θε . ῷ

Κ γώ Σέριδος λέγω σοι πρ γμα θαυμαστόν˙ ς γάρ λάλησεν τα ταἀ ᾶ ὡ ἐ ῦ Γέρων, λογισάμην ν μαυτ . Π ς χω κρατ σαι το γράψαιὁ ἐ ἐ ἐ ῷ ῶ ἔ ῆ ῦ

τα τα; Ε θελεν Γέρων, ε χον νεγκε ν δε τό μέλαν καί τόῦ ἰ ἤ ὁ ἶ ἐ ῖ ὧ χαρτίον, καί κο σαι να λόγον καί γράψαι. Καί α τός γνω ἀ ῦ ἕ ὐ ἔ ἅ λογισάμην, καί λαμψε τό πρόσωπον α το ς π ρ, καί ε πέ μοι˙ἐ ἔ ὐ ῦ ὡ ῦ ἶ παγε γράψον, μή φοβηθ ς˙ άν ε πω σοι μυρίους (σελ. 56) λόγουςὔ ῇ ἐ ἴ

φράψαι, ο τε περισσόν, ο τε παρά, ως νός γράμματος φ σε τόὔ ὔ ἕ ἑ ἀ ῇ Πνε μα το Θεο γράψαι α τό, ο τε άν σύ θέλ ς˙ λλ δηγε τήνῦ ῦ ῦ ὐ ὔ ἐ ῃ ἀ ᾿ ὁ ῖ χε ρά σου π ς α τά γράψεις μετά κολουθίας.ῖ ῶ ὐ ἀ

β'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ προμηνύουσα α τ τάς διαφόρως σομένας α τ θλίψεις, καί τήνὐ ῷ ἐ ὐ ῷ σωματικήν σθένειαν καί τήν κ τούτων τ ς ψυχ ς προκοπήν. ἀ ἐ ῆ ῆ

Ε πέ τ δελφ ωάννη. Στερέωσόν σου τήν καρδίαν ς στερεάνἰ ῷ ἀ ῷ Ἰ ὡ πέτραν. Πέτραν δέ λέγω τήν νοητήν, πρός τό δύνασθαι κο σαι ἀ ῦ ἅ μέλλω λέγειν. Πρόσεχε ο ν σεαυτ , μήποτε κούσας το το παρθ ςὖ ῷ ἀ ῦ ἐ ῇ ν τ καρδί σου, καί κπέσ ς τ ς πνευματικ ς παγγελίας˙ πολλούςἐ ῇ ᾳ ἐ ῃ ῆ ῆ ἐ

γάρ πώλεσεν τύφωσις καί τ ν θσασάντων ε ς μέτρον. λλἀ ἡ ῶ ἰ Ἀ ᾿ τοίμασον σεαυτόν ε ς ε χαριστίαν ν π σιν, κούσας το γίουἑ ἰ ὐ ἐ ᾶ ἀ ῦ ἁ ποστόλου λέγοντος « ν παντί ε χαριστε τε». Ε τε ο ν ν θλίψεσιν,Ἀ ἐ ὐ ῖ ἴ ὖ ἐ

ε τε ν νάγκαις στενοχωρίαις, ε τε ν σθενείαις καί κόποιςἴ ἐ ἀ ἤ ἴ ἐ ἀ σωματικο ς, ν π σι το ς περχομένοις σοι ε χαρίστησον τ Θε .ῖ ἐ ᾶ ῖ ἐ ὐ ῷ ῷ

λπίζω γάρ τι καί σύ χεις λθε ν ε ς κατάπαυσιν α το ˙ «διάἘ ὅ ἔ ἐ ῖ ἰ ὐ ῦ πολλ ν γάρ θλίψεων δε μ ς λθε ν ε ς τήν βασιλείαν το Θεο ». ῶ ῖ ἡ ᾶ ἐ ῖ ἰ ῦ ῦ

Μή ο ν διστάσ ς τ ψυχ σου καί μή κλυθ ς τήν καρδίαν σου νὖ ῃ ῇ ῇ ἐ ῇ ἔ τινι. λλά μιμνήσκου το ποστολικο λόγου « τι ε καί ξωἈ ῦ Ἀ ῦ ὅ ἰ ὁ ἔ

νθρωπος μ ν φθείρεται, λλ σω νακαινο ται μέραν ξἄ ἡ ῶ ἀ ᾿ ὁ ἔ ἀ ῦ ἡ ἐ μέρας». άν ο ν μή πομέν ς τά πάθη, λθε ν ε ς τόν σταυρόν οἡ Ἐ ὖ ὑ ῃ ἐ ῖ ἰ ὐ

δύνασαι˙ άν δέ βαστάσ ς ν πρώτοις τά πάθη, ε σέρχ ε ς τόνἐ ῃ ἐ ἰ ῃ ἰ λιμένα τ ς α το καταπαύσεως, καί συχάζεις λοιπόν (σελ. 58) νῆ ὐ ῦ ἡ ἐ πολλ μεριμνί , χων τήν ψυχήν στερεωμένην καί κεκολλημένηνῇ ἀ ᾳ ἔ ἐ τ Κυρί διά παντός, ν πίστει φρουρουμένην, ν λπίδι χαίρουσαν,ῷ ῳ ἐ ἐ ἐ ν γάπ ε φραινομένην, ν τ γί καί μοουσί Τριάδιἐ ἀ ῃ ὐ ἐ ῇ ἁ ᾳ ὁ ῳ

φυλαττομένην. Καί τότε πληρωθήσεται περί σο τό ε ρημένον˙ῦ ἰ

Page 21: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

«ε φρανθήτωσαν ο ο ρανοί, καί γαλλιάσθω γ ». Α τή γάρ στινὐ ἱ ὐ ἀ ἡ ῆ ὐ ἐ μέριμνος ζωή το νθρώπου το Θεο ˙ χαίρει γάρ Πατήρ καί ἡ ἀ ῦ ἀ ῦ ῦ ὁ ὁ

Υ ός καί τό γιον Πνε μα πί τ σωτηρί τ ς ψυχ ς σου, γαπητέἱ ἅ ῦ ἐ ῇ ᾳ ῆ ῆ ἀ μου δελφέ.ἀ

γ'

πόκρισις Ἀ το λλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσαντα α τῦ ἄ ὐ ἰ ὐ ῷ συντυχε ν.ῖ

Ε πέ τ δελφ ˙ συγχώρησόν μοι διά τόν Κύριον, τι πιθυμ σεἰ ῷ ἀ ῷ ὅ ἐ ῶ δε ν, λλά διά τήν τ ν λλων συνείδησιν, ο χ ε ρίσκω λευθερίαν˙ἰ ῖ ἀ ῶ ἄ ὐ ὑ ἐ συγχαίρω δέ τ γάπ σου πί τα ς πεμπομέναις σοι παρά το γίουῇ ἀ ῃ ἐ ῖ ῦ ἁ Γέροντος ε λογίας, καί μακάριος ε τούτων ξιωθείς. ὐ ἶ ἀ

δ'

Πειρασμο κινηθέντος το ς μοναχο ς το τόπου νθα δι γεν ββ ςῦ ῖ ῖ ῦ ἔ ῆ ὁ Ἀ ᾶ ωάννης, πρίν λθε ν ε ς τό κοινόβιον, καί μελλούσης κινε σθαι πειἸ ἐ ῖ ἰ ῖ ἐ

ταραχ ς ντος α το κε , το το προθεωρήσας μέγας Γέρων τῆ ὄ ὐ ῦ ἐ ῖ ῦ ὁ ῷ πνεύματι, γράφει α τ τα τα. ὐ ῷ ῦ

Γράψον τ δελφ ωάνν ˙ δού πέμπω σοι τρε ς μαρτυρίας πό τ ςῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ἰ ῖ ἀ ῆ το Θεο δυνάμεως καί πό τ ν Γραφ ν το γίου Πνεύματος, νῦ ῦ ἀ ῶ ῶ ῦ ἁ ἐ α ς ξυπνίζω σου τόν νο ν ε ς γρήγορσιν Θεο καί ε ς νοήματα τοἷ ἐ ῦ ἰ ἐ ῦ ἰ ῦ

γίου Πνεύματος, ε ς τό γν ναί σε τά περί το νεστ τος καιρο τίἁ ἰ ῶ ῦ ἐ ῶ ῦ στι. Πρώτη μαρτυρία α τη στίν. Ε πεν Θεός διά το γίουἐ ὕ ἐ ἶ ὁ ῦ ἁ

Προφήτου σαΐου˙ «βάδιζε λαός μου ε σελθε ε ς τό ταμιε όν σου,Ἡ ἴ ἰ ῖ πόκλεισον τήν θύραν σου, ποκρύβηθι μικρόν σον σον ως νἀ ἀ ὅ ὅ ἕ ἀ

παρέλθ ργή Κυρίου». δέ δευτέρα μαρτυρία α τη στίν˙ῃ ἡ ὀ Ἡ ὕ ἐ « ξέλθετε κ μέσου α τ ν καί φορίσθητε, καί καθάρτου μήἐ ἐ ὐ ῶ ἀ ἀ

πτεσθαι, λέγει Κύριος, κ γώ ε σδέξομαι μ ς, καί σομαι μ ν ε ςἅ ἀ ἰ ὑ ᾶ ἔ ὑ ῖ ἰ Πατέρα, καί με ς σεσθέ μοι ε ς υ ούς καί θυγατέρας, λέγει Κύριοςὑ ῖ ἔ ἰ ἱ Παντοκράτωρ». Τρίτη μαρτυρία˙ «βλέπετε π ς περιπατε τε μή ςῶ ῖ ὡ

σοφοι, λλ ς σοφοί, ξαγοραζόμενοι τόν καιρόν τι α μέραιἄ ἀ ᾿ ὡ ἐ ὅ ἱ ἡ πονηραί ε σιν». ἰ

γώ δέ λέγω σοι, τρέχε πρός τά προκείμενά σοι, καί τελείωσόν σουἘ τό ργον ταχέως, μεμνημένος το Κυρίου σου λέγοντος˙ «ο δείςἔ ῦ ὐ βαλών τήν χε ρα α το π ροτρον καί στραφείς ε ς τά πίσω,ῖ ὐ ῦ ἐ ᾿ ἄ ἰ ὀ ε θετός στιν ε ς τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν»˙ γώ γάρ βλέπω τόνὔ ἐ ἰ ῶ ὐ ῶ ἐ

σύχιόν σου βίον, τόν μένοντά σε ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν,ἡ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ε'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν ββ λυπηθένταῦ ὐ ῦ Ἀ ᾶ τι χρόνισεν λθε ν ββ ς ωάννης, καί κ τούτου νομίσαντα τιὅ ἐ ἐ ῖ ὁ Ἀ ᾶ Ἰ ἐ ὅ

Page 22: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ο κ ρχεται. (σελ. 60) ὐ ἔ

Μή θυμήσ ς, τέκνον, μηδέ λυπηθ ς περί το δελφο μ ν˙ καίἀ ῃ ῇ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ γάρ ε καί πεστι τ σώματι, λλά πάρεστι τ πνεύματι, καί σύνἰ ἄ ῷ ἀ ῷ

μ ν στι διά παντός. μόψυχος γάρ μ ν στι, καί ο δέν α τόνἡ ῖ ἐ Ὁ ἡ ῶ ἐ ὐ ὐ χωρίζει πό (σελ. 62) τ ς μ ν γάπης, πό το ν ν καί ως τοἀ ῆ ἡ ῶ ἀ ἀ ῦ ῦ ἕ ῦ α νος. ἰῶ

ς'

πιστολή Ἐ το α το μεγάλου Γέροντος γραφε σα πρός τόν ββ νῦ ὐ ῦ ῖ Ἀ ᾶ ωάννην, ποιο ντα ν τ α το χώρ τινάς χρείας τ κοινοβί , καίἸ ῦ ἐ ῇ ὐ ῦ ᾳ ῷ ῳ χλούμενον πό σωματικο πολέμου.ὀ ὑ ῦ

Γράψον τ δελφ , ς τι ε ξω ποι ν τόν κόπον σου κατά τήνῷ ἀ ῷ ὡ ἔ ἶ ἔ ῶ δύναμίν σου διά τόν Θεόν καί διά τάς ψυχάς τ ν δελφ ν ῶ ἀ ῶ � μ λλον δέ διά τήν μ ν καί σο νάπαυσιν καί συχίαν - άν γάρᾶ ἡ ῶ ῦ ἀ ἡ ἐ

ναπαυθ σιν ο δελφοί καί σκεπασθ σι δι μ ν, καί με ς διἀ ῶ ἱ ἀ ῶ ᾿ ἡ ῶ ἡ ῖ ᾿ α τ ν ε ρίσκομεν τελείαν συχίαν˙ καί πληρο ται φ μ ς λόγοςὐ ῶ ὑ ἡ ῦ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ὁ

γεγραμμένος. « δελφός π δελφο βοηθούμενος ς πόλις χυράὁ Ἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ ὀ καί τετειχισμένη»˙ κόψον τάς σχέσεις λας καί τάς προφάσεις ςὅ ἅ χεις ως ε ξω, καί μή άσης πρόφασιν μηδέ σχέσιν μετά τινοςἔ ἕ ἶ ἔ ἐ λκουσάν σε ε ς τά πίσω˙ άν γάρ μή ο τως, ο χ συχάζεις νἕ ἰ ὀ ἐ ὕ ὐ ἡ ἐ

τελεί συχί ˙ ο τω γάρ καί με ς ποιήσαμεν. Τα τα ο ν ποι ν,ᾳ ἡ ᾳ ὕ ἡ ῖ ἐ ῦ ὖ ῶ τελείως λπίζω τι συχάζεις˙ καί γάρ μεθ μ ν γίνεταί σου ἐ ὅ ἡ ᾿ ἡ ῶ ὁ κλ ρος καί τό μέρος μεθ μ ν ε ς τόν α να. ῆ ᾿ ἡ ῶ ἰ ἰῶ

Μηδείς μάθ τέως τά γραφόμενά σοι. Ποι ν ο ν τόν κόπον, άνῃ ῶ ὖ ἐ κατευοδοθ τό πρ γμα μποσθέν σου, ε χαρίστησον τ Θε καίῇ ᾶ ἔ ὐ ῷ ῷ ε χου α τ ˙ το το γάρ στι τό « ν παντί ε χαριστε τε». Καί μήὔ ὐ ῷ ῦ ἐ ἐ ὐ ῖ

μελήσωμεν ποδο ναι τήν ε χαριστίαν τ Θε , καθώς κε νοςἀ ἀ ῦ ὐ ῷ ῷ ἐ ῖ περί ο ε πας ποτέ τήν παραβολήν. τι πήρχετο ε ξασθαι ε ς τήνὗ ἶ Ὅ ἀ ὔ ἰ

κκλησίαν ο κονομηθ ναι τροφήν, καί πήντησεν (σελ. 64) α τ τιςἘ ἰ ῆ ἀ ὐ ῷ ποτε λέγων, τι ρίστησον σήμερον μετ μο , καί παγε ε ξου˙ καίὅ ἀ ᾿ ἐ ῦ ὕ ὔ ε πεν ο χ πάγω, το το γάρ πηρχόμην α τήσασθαι παρά το Θεο .ἶ ὐ ὑ ῦ ἀ ἰ ῦ ῦ

λλ με ς, ν ε ρωμεν, άν μή ε ρωμεν, τήν ε χήν καί τήνἈ ᾿ ἡ ῖ ἐἀ ὕ ἐ ὕ ὐ ε χαριστίαν ποδώσωμεν τ Θε . ὐ ἀ ῷ ῷ

Βλέπε δέ το βαστάσαι τήν νέκρωσιν το ησο ν τ σώματί σουῦ ῦ Ἰ ῦ ἐ ῷ διαπαντός.

ζ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν μέλλονταῦ ὐ ῦ ὐ πέρχεσθαι μετά τ ν δελφ ν συλλέξαι ργόχειρον, καί φοβηθένταἀ ῶ ἀ ῶ ἐ

τήν ρημίαν τ ν τόπων. Καί πόμνησις το νήφειν α τόν πρός τόνἐ ῶ ὑ ῦ ὐ παρενοχλο ντα α τ σωματικόν πόλεμον. Καί παγγελία τ ς τοῦ ὐ ῷ ἐ ῆ ῦ Θεο συνεργείας πρός τήν σπουδαζομένην α τ πρός α τούςῦ ὐ ῷ ὐ

Page 23: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ναχώρησιν. ἀ

Ε πέ τ διά το νωθεν θείου νεύματος κληθέντι πρός μ ς ο κ σαι,ἰ ῷ ῦ ἄ ἡ ᾶ ἰ ῆ ο μόνον ν τ ν ν α νι, λλά καί ν τ μέλλοντι, δελφ μ νὐ ἐ ῷ ῦ ἰῶ ἀ ἐ ῷ ἀ ῷ ἡ ῶ γνησί καί μοψύχ ωάνν . Ε πεν δεσπότης μ ν Χριστός το ςῳ ὁ ῳ Ἰ ῃ ἶ ὁ ἡ ῶ ῖ αυτο μαθητα ς: «Ο χί δύο στρουθία σσαρίου πωλε ται; Καί ν ξἑ ῦ ῖ ὐ ἀ ῖ ἕ ἐ

α τ ν ο πεσε ται πί τ ς γ ς, νευ το Πατρός μου το νὐ ῶ ὐ ῖ ἐ ῆ ῆ ἄ ῦ ῦ ἐ ο ρανο ς; μ ν δέ καί α τρίχες τ ς κεφαλ ς ριθμημέναι ε σί. Μήὐ ῖ Ὑ ῶ ἱ ῆ ῆ ἠ ἰ ο ν φοβηθ τε, πολλ ν στρουθίων διαφέρετε (σελ. 66) με ς˙ π ς ςὖ ῆ ῶ ὑ ῖ ᾶ ὅ τις μολογήσει ν μοί μπροσθεν τ ν νθρώπων, μολογήσω κ γώὁ ἐ ἐ ἔ ῶ ἀ ὁ ἀ μπροσθεν το Πατρός μου το ν ο ρανο ς». ἔ ῦ ῦ ἐ ὐ ῖ

Πρόσεχε ο ν σεαυτ νηφαλέως θε ναι τόν Θεόν μποσθέν σου διάὖ ῷ ῖ ἔ παντός, να καί περί σο πληρωθ προφητικός λόγος˙ «προωρώμηνἵ ῦ ῇ ὁ τόν Κύριον νώπιόν μου διά παντός, τι κ δεξι ν μου στιν, να μήἐ ὅ ἐ ῶ ἐ ἵ σαλευθ ». κτεινον ο ν τάς χείράς σου ξ λης σου τ ς ψυχ ς πίῶ Ἔ ὖ ἐ ὅ ῆ ῆ ἐ τά προκείμενά σοι˙ καί ν τούτοις μελέτησον διά παντός πωςἐ ὅ

κούσ ς τ ς φων ς το Θεο πρός σέ λεγούσης. « δού ποστέλλωἀ ῃ ῆ ῆ ῦ ῦ Ἰ ἀ τόν γγελόν μου πρό προσώπου σου, ς κατασκευάσει τήν δόν σουἌ ὅ ὁ μπροσθέν σου».ἔ

η'

α τός καν ς κοπωθείς καί μή ε ρών ργόχειρον λυπε το καίὉ ὐ ἱ ῶ ὑ ἐ ἐ ῖ θαύμαζε, π ς κατά τόν λόγον το Γέροντος «ο κ πέμφθη ἐ ῶ ῦ ὐ ἐ ὁ γγελος πρό προσώπου α το », μή ε δώς τι το το ρρέθη α τἌ ὑ ῦ ἰ ὅ ῦ ἐ ὐ ῷ

πρός τήν ε λογίαν τ ς ναχωρήσεως. Καί διά το το γράφει α τ ὐ ῆ ἀ ῦ ὐ ῷ ὁ Γέρων τα τα.ῦ

Γράψον τ δελφ ˙ σον στί τό πλο ον ν τ θαλάσσ , κδέχεταιῷ ἀ ῷ ὅ ἐ ῖ ἐ ῇ ῃ ἐ κινδύνους καί προσβολήν νέμων. άν δέ φθάσ ε ς τόν τ ς συχίαςἀ Ἐ ῃ ἰ ῆ ἡ λιμένα καί τόν τ ς ε ρήνης, ο κ τι χει φόβον κινδύνων κάι θλίψεωνῆ ἰ ὐ ἔ ἔ καί προσβολ ν νέμων, λλ ν γαλήν σται. Ο τω καί γάπηῶ ἀ ἀ ᾿ ἐ ῃ ἔ ὕ ἡ ἀ σου σον ε μετά τ ν νθρώπων, προσδόκησον θλίψεις καίὅ ἶ ῶ ἀ κινδύνους καί προσβολήν τ ν νοητ ν νέμων, ταν δέ φθάσ ς ε ςῶ ῶ ἀ ὅ ῃ ἰ τά τοιμασμένα σοι, τότε φοβος σ . ἡ ἄ ἔ ῃ

Περί δέ ο προε πον, τι ε πεν Δεσπότης μ ν « τι δού ποστελὗ ῖ ὅ ἶ ὁ ἡ ῶ ὅ ἰ ἀ ῶ τόν γγελόν μου πρό προσώπου σου», πέμφθη. Περί δέ το μήἌ ἐ ῦ ε ρε ν ργόχειρον, ε πεν Θεός ν τ μωσαϊκ βιβλί ˙ «διά το τοὑ ῖ ἐ ἶ ὁ ἐ ῷ ῷ ῳ ῦ κύκλωσέ σε καί παίδευσέ σε καί λιμογχόνησέ ν τ ρήμ κείνἐ ἐ ἐ ἐ ῇ ἐ ῳ ἐ ῃ

τ φοβερ , γν ναι τά ν τ καρδί σου». Νόησον τά λεγόμενά σοιῇ ᾷ ῶ ἐ ῇ ᾳ παρ μο καί δραίως κάμε καί διστάκτως, γαπητέ δελφέ. ᾿ ἐ ῦ ἑ ἀ ἀ ἀ

θ'

Page 24: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πιστολή Ἐ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν πελθόντα ε ςῦ ὐ ῦ ὐ ἀ ἰ πόκρισιν το κοινοβίου, καί διά τό πολλήν ε ρε ν θλ ψινἀ ῦ ὑ ῖ ῖ λιγωρήσανταὀ

(σελ. 68) Γράψον, τέκνον, τ δελφ μ ν ωάνν σπασμόν νῷ ἀ ῷ ἡ ῶ Ἰ ῃ ἀ ἐ Κυρί , ξ μο καί σο καί το δελφο μ ν ωάννου καί ε πέῳ ἐ ἐ ῦ ῦ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ Ἰ ἰ α τ ˙ μή κκακήσ ς ν τα ς θλίψεσι καί το ς σωματικο ς πόνοις, ο ςὐ ῷ ἐ ῃ ἐ ῖ ῖ ῖ ὕ

πομένεις καί κοπι ς δι μ ς καί διά τό μ ν κοινόβιον˙ στι γάρὑ ᾷ ᾿ ἡ ᾶ ἡ ῶ ἔ καί το το το θε ναι τήν αυτο ψυχήν πέρ τ ν δελφ ν, καίῦ ῦ ῖ ἑ ῦ ὑ ῶ ἀ ῶ λπίζω τι πολύς μισθός το κόπου τούτου. Καί ς κατέστησεν ἐ ὅ ὁ ῦ ὡ ὁ

Θεός τόν ωσήφ θρέψαι τούς δελφούς α το ν λιμ ν Α γύπτ ,Ἰ ἀ ὐ ῦ ἐ ῷ ἐ ἰ ῳ ο τω καί σέ κατέστησε βοηθ σαι τ κοινοβί μετά το τέκνουὕ ῆ ῷ ῳ ῦ

μ ν Σερίδου˙ κ γώ σοι λέγω τόν ποστολικόν λόγον τόν πρόςἡ ῶ ἀ ἀ Τιμόθεον˙ «σύ ο ν τέκνον νδυναμώθητι χάριτι Πνεύματος γίου». ὖ ἐ ἁ

Βλέπω γάρ σου τήν συχίαν π ς μέλλει ρχεσθαι καί συγχαίρω σοιἡ ῶ ἔ ν Κυρί ˙ σον γάρ ξω διάγεις, θλ ψιν καί κόπον σωματικόνἐ ῳ ὅ ἔ ῖ

μέλλεις ε ρίσκειν˙ ταν δέ φθάσ ς ε ς τόν τ ς συχίας λιμένα,ὑ ὅ ῃ ἰ ῆ ἡ νάπαυσιν καί ε ρήνην ε ρίσκεις˙ ψευδής γάρ στιν Δεσπότηςἀ ἰ ὑ ἀ ἐ ὁ μ ν λέγων˙ « τι δώσω α το ς ν τ ν ν α νιἡ ῶ ὁ ὅ ὐ ῖ ἐ ῷ ῦ ἰῶ κατονταπλασίονα, καί ν τ μέλλοντι ζωήν α ώνιον». ἑ ἐ ῷ ἰ

Προθύμως ο ν κοπίασον, δελφέ, πως ε ρης, πλείονα τήν γάπηνὖ ἀ ὅ ὕ ἀ καί τήν νάπαυσιν. Πρό το γάρ φθάσαι τό πλο ον τόν λιμένα,ἀ ῦ ῖ κρούεται καί χειμάζεται πό τ ν κυμάτων καί τ ν κλυδώνων˙ άν δέἀ ῶ ῶ ἐ φθάσ ε ρίσκεται λοιπόν ε ς πολλήν γαλήνην. Νόησον τά λεγόμεναῃ ὑ ἰ καί φύλαξον.

«Δώ γάρ σοι Κύριος σύνεσιν ν π σιν». ῃ ὁ ἐ ᾶ

ι'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, λίθουῦ ὐ ῦ ὐ πεσόντος κατά το ποδός α το καί πολλήν α τ κινήσαντοςῦ ὐ ῦ ὐ ῷ

δύνην καί θυμίαν.ὀ ἀ

γαπητ δελφ ωάννην ν Κυρί χαίρειν. Κατά τόν κόπον τοἈ ῷ ἀ ῷ Ἰ ἐ ῳ ῦ σώματός σου τόν δι μ ς καί τό σύντριμμα το ποδός σου διά τόν᾿ ἡ ᾶ ῦ Θεόν, μπλ σαι Δεσπότης Θεός τήν ψυχήν σου, γαπητέ μου, τ νἐ ῆ ὁ ἀ ῶ πουρανίων γαθ ν κατονταπλασίονα. Κατανόησον τά γραφόμεναἐ ἀ ῶ ἑ

παρ μο , δελφέ, καί κρύψον παρά σεαυτ ˙ κουτιε γάρ σε᾿ ἐ ῦ ἀ ῷ ἀ ῖ χαρμονήν πουράνιον, δεσποτικήν, θεϊκήν. ν νόματι γάρ τ ς γίαςἐ Ἐ ὀ ῆ ἁ Τριάδος, ε ρίσκω τι συγκληρονόμος ε τ ν μ ν χαρισμάτων, τ νὑ ὅ ἶ ῶ ἐ ῶ ῶ παρά Θεο δοθέντων μοι˙ καί κατά πρόσβασιν προσδοκ τι ταχέωςῦ ῶ ὅ φθάνεις˙ στι γάρ διά κόπων κατά Θεόν φθάνων ε ς τήν α τοἔ ὁ ἰ ὐ ῦ κατάπαυσιν˙ στι πάλιν διά ταπείνωσιν φθάνων ε ς α τήν. (σελ. 70)ἔ ὁ ἰ ὐ

λπίζω δέ τι κατ μφότερα ξεις, ν τ ποθανε ν τήν ργήν σου,Ἐ ὅ ᾿ ἀ ἕ ἐ ῷ ἀ ῖ ὀ πνιγέντος το θυμο πό τ ς καρδίας σου καί τότε πληρο ται ε ς σέῦ ῦ ἀ ῆ ῦ ἰ

γεγραμμένος λόγος˙ « δε τήν ταπείνωσίν μου καί τόν κόπον μου καίὁ ἴ φες πάσας τάς μαρτίας μου». ἄ ἁ

Page 25: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Καί πειδή ε πον τι κατά πρόσβασιν φθάνεις, κατανόησον τάἐ ἶ ὅ Ε αγγέλια, π ς καί ποσάκις δέδωκεν Χριστός τά χαρίσματα το ςὐ ῶ ὁ ῖ μαθητα ς περί άσεων καί κβάσεων δαιμόνων, τήν δέ τελειότητα ( σ.ῖ ἰ ἐ ἴ δέδωκε) περί φέσεως μαρτι ν, ε πών α το ς˙ « ν φ τε τάςἀ ἁ ῶ ἰ ὐ ῖ ὧ ἀ ῆ

μαρτίας φέωνται». άν ο ν διά τόν κόπον σου τόν διά τόν Θεόνἁ ἀ Ἐ ὖ φήσ σοι τάς μαρτίας σου, δού τό μέτρον θέλω σε καταλαβε ν.ἀ ῃ ἁ ἰ ὅ ῖ άν δέ δυσνόητα ρήματα ν τ πιστολ ναγν ς, ρώτησον τόνἘ ἐ ῇ ἐ ῇ ἀ ῷ ἐ μόψυχόν σου Σέριδον, υ όν δέ μο γαπητόν, καί διά τ ς το Θεοὁ ἱ ἐ ῦ ἀ ῆ ῦ ῦ

χάριτος φράσσει σοι τά δυσνόητα. δεήθην γάρ το Θεο πέρἘ ῦ ῦ ὑ α το καί περί τούτου. ὐ ῦ

Σύ ο ν νθρωπε το Θεο , καταπαύστως τρέχε τήν δόν τήνὖ ἄ ῦ ῦ ἀ ὁ τοιμασμένην, πως μετά χαρ ς φθάσ ς, ν φθάσαμεν το Χριστοἡ ὅ ᾶ ῃ ὅ ἐ ῦ ῦ

λιμένα καί κούσ ς τ ς φων ς τ ς πεπληρωμένης χαρ ς καί ζω ςἀ ῃ ῆ ῆ ῆ ᾶ ῆ καί φωτός καί γαλλιάσεως, λεγούσης πρός σέ˙ «ε δο λε γαθέ καίἀ ὖ ῦ ἀ πιστέ, πί λίγα ς πιστός, πί πολλ ν σε καταστήσω, ε σελθε ε ς τήνἐ ὀ ἧ ἐ ῶ ἴ ἰ χαράν το Κυρίου σου». ῦ

Χαίροις ν Κυρί , χαίροις ν Κυρί , χαίροις ν Κυρί ˙ Κύριοςἐ ῳ ἐ ῳ ἐ ῳ ὁ φυλάξοι τήν ψυχήν σου καί τό σ μα σου πό παντός κακο καίῶ ἀ ῦ παντός ναντιώματος διαβολικο καί φαντασίας πάνυ θορυβώδους˙ ἐ ῦ ὁ Κύριος σται σοι φ ς, σκέπη σου, δός σου, σχύς σου, στέφανόςἔ ῶ ὁ ἰ σου γαλλιάσεως καί ντίληψις α ωνία. Πρόσεχε σεαυτ , γέγραπταιἀ ἀ ἰ ῷ γάρ˙ «τά κπορευόμενα διά τ ν χειλέων μου ο μή θετήσω ». ἐ ῶ � ὐ ἀ �

ια'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν, παραινο σαῦ ὐ ῦ ὐ ῦ α τόν διά παντός μνημονεύειν τ ν α τ γραφομένων, ε ς φέλειανὐ ῶ ὐ ῷ ἰ ὠ α το καί στηριγμόν τ ς α το καρδίας.ὐ ῦ ῆ ὐ ῦ

(σελ. 72) Ε πεν Σολομών περί τ ν γονέων α το ˙ «ο τινες καίἶ ὁ ῶ ὐ ῦ ἵ δίδασκόν με καί λεγον˙ ρειδέτω λόγος μ ν ν τ καρδί σου».ἐ ἔ ἐ ὁ ἡ ῶ ἐ ῇ ᾳ

Ο τω κ γώ σοι λέγω, δελφέ˙ ρειδέτωσαν ο λόγοι μου ν τὕ ἀ ἀ ἐ ἱ ἐ ῇ καρδί σου. Καί μελέτησον πάντα τά γραφόμενά σοι παρ μοᾳ ᾿ ἐ ῦ διαπαντός, καθώς ε πεν Θεός διά στόματος Μωσέως˙ « φαψαιἶ ὁ ἅ α τά ε ς τήν δεξιάν σου χε ρα, καί σται σάλευτα πρό φθαλμ νὐ ἰ ῖ ἔ ἀ ὀ ῶ σου διά παντός˙ καί μελέτησον α τά κοιταζόμενος καί νιστάμενοςὐ ἀ καί περιπατ ν ν τ δ καί κοιταζόμενος ν ο κ ». Δε ξον ο ν τάῶ ἐ ῇ ὁ ῷ ἐ ἴ ῳ ῖ ὖ α τά ν τελειότητι ργων καί Θεός μου σται μετά σο ε ς τούςὐ ἐ ἔ ὁ ἔ ῦ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ιβ'

α τός πέταξεν δελφ ργον, καί ς ο κ ποίησεν α τό γοργ ς,Ὁ ὐ ἐ ἀ ῷ ἔ ὡ ὐ ἐ ὐ ῶ πετίμησεν α τ . Καί πρός το το δήλωσεν α τ Γέρων τα τα. ἐ ὐ ῷ ῦ ἐ ὐ ῷ ὁ ῦ

Ε πέ τ δελφ ωάνν ˙ καιρός ο τος παλός στι καί πολλἰ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ὁ ὗ ἁ ἐ ῷ

Page 26: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κόπ ε ρίσκεις ε ς τόν νο ν καιρόν νθρωπον χοντα στερεάνῳ ὑ ἰ ῦ ἄ ἔ καρδίαν. λλά κράτησον τόν λόγον το γίου ποστόλου λέγοντος˙Ἀ ῦ ἁ Ἀ « λεγξον, πιτίμησον, παρακάλεσον ν πάσ μακροθυμί καίἔ ἐ ἐ ῃ ᾳ διδαχ ». ῇ

ιγ'

Ο κοδομ ς γενομένης ν τ κοινοβί , α τός ς μπειρος χάραξε τάἰ ῆ ἐ ῷ ῳ ὐ ὡ ἔ ἐ μέτρα το ργου. Καί λάθρ α το τινές τ ν δελφ ν ς καλόν τιῦ ἔ ᾳ ὐ ῦ ῶ ἀ ῶ ὡ νομίζοντες ποιε ν προσέθηκαν α το ς, καί μικρόν τι παρέβλεψαν, καίῖ ὐ ῖ ταραχθέντες α το καί λιγωρήσαντος ξ α τ ν, δηλο α τ ὐ ῦ ὀ ἐ ὐ ῶ ῖ ὐ ῷ ὁ Γέρων τα τα. ῦ

Ε πέ τ μονοο ντι μ ν δελφ ωάνν ˙ πολλά τά γραφόμενά σοιἰ ῷ ὁ ῦ ἡ ῶ ἀ ῷ Ἰ ῃ παρ μο διά χειρός το γνησίου καί γαπητο τέκνου μ ν, το ξ᾿ ἐ ῦ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ ῦ ἐ

λης τ ς αυτο ψυχ ς γαπ ντος μ ς τούς τρε ς ξίσου ν τελείὅ ῆ ἑ ῦ ῆ ἀ ῶ ἡ ᾶ ῖ ἐ ἐ ᾳ γάπ . Καί τα τα πάντα ο κ ξ δίου θελήματος γράφω, λλ κἀ ῃ ῦ ὐ ἐ ἰ ἀ ᾿ ἐ

κελεύσεως το γίου Πνεύματος˙ λα δέ πρός διόρθωσιν καίῦ ἁ ὅ φέλειαν ψυχ ς, καί συνειδήσεως το σω νθρώπου˙ πρός δέὠ ῆ ῦ ἔ ἀ

θλ ψιν καί παιδείαν σώματος καί συντριβήν καρδίας σου. ῖ

(σελ. 74) Πρ τον πρόσεχε πό το πνεύματος τ ς κηδίας˙ γεννῶ ἀ ῦ ῆ ἀ ᾷ γάρ π ν κακόν καί ποικίλον πρ γμα. άν γάρ γράφω σοι ο ςᾶ ᾶ Ἐ ὕ

πέμεινα πειρασμούς, τι λέγω σοι ο βαστάζουσι τά τά σου, λλάὑ ἔ ὐ ὦ ἀ τάχα ο δέ λλου τινός ε ς τόν καιρόν το τον. λπίζω δέ τι φθάνεις,ὐ ἄ ἰ ῦ Ἐ ὅ καί ο μόνον λλά καί α τοψε δε ν α τούς χεις, καί λυτρωθ ναιὐ ἀ ὐ ῖ ἰ ῖ ὐ ἔ ῆ

π α τ ν χάριτι Χριστο διά πίστεως. ἀ ᾿ ὐ ῶ ῦ

Διατί κλύεται καρδία σου πό λιγωρίας, πό τ ν το Χριστοἐ ἡ ἀ ὀ ἀ ῶ ῦ ῦ προβάτων; ο κ ο δας ο αν κεφαλαλγίαν πομένει καλόςἬ ὐ ἶ ἵ ὑ ὁ διδάσκαλος πό τ ν παιδίων, ως ο ε δοκιμήσωσι; Καί το το τιἀ ῶ ἕ ὗ ὐ ῦ ὅ

κουσας παρ μο τόν ποστολικόν λόγον˙ « τι λεγξον,ἤ ᾿ ἐ ῦ ἀ ὅ ἔ πιτίμησον, παρακάλεσον ν πάσ μακροθυμί καί διδαχ ». ἐ ἐ ῃ ᾳ ῇ

κουσον καί πρόσχες λέγω σοι˙ μακροθυμία γεννήτριά στινἌ ἅ ἡ ἐ λων τ ν γαθ ν. Κατανόησον τόν Μωσέα κλεξάμενον αυτὅ ῶ ἀ ῶ ἐ ἑ ῷ

«συγκακουχε σθαι τ λα το Θεο , πρόσκαιρον χειν μαρτίαςῖ ῷ ῷ ῦ ῦ ἤ ἔ ἁ πόλαυσιν». ταν ο ν ταράσς σε λογισμός πό το δαίμονοςἀ Ὅ ὖ ῃ ὁ ἀ ῦ

πρός τινα νθρωπον, ε πέ τ λογισμ μετά μακροθυμίας˙ πετάγηνἄ ἰ ῷ ῷ ὑ γώ τ Θε να δουλαγωγήσω λλους; Καί παύεται πό σο .ἐ ῷ ῷ ἵ ἄ ἀ ῦ δραίως καί κραται ς δράμε μνημονεύων μου τ ν λόγων, μ λλονἙ ῶ ῶ ᾶ

δέ το Κυρίου, πως καί σύ καταλάβ ς μ ς, ν Χριστ ησο , τῦ ὅ ῃ ἡ ᾶ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν. Γένοιτο, γένοιτο. ῳ ἡ ῶ

ιδ'

Page 27: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, τι βαρέωςῦ ὐ ῦ ὐ ὅ νεγκεν κούσας, τι τις τ ν δελφ ν, ς ε τελίζων α τόν λεγε˙ἤ ἀ ὅ ῶ ἀ ῶ ὡ ὐ ὐ ἔ

τίς γάρ στιν ο τος, πόθεν, τι α τός θλίβεται; ἐ ὗ ἤ ὅ ὐ

(σελ. 76) Ε πέ τ δελφ ˙ καθώς δικάζετο Μιχαήλ περί τοἰ ῷ ἀ ῷ ἐ ῦ σώματος Μωσέως, ο τως γωνίζομαι πέρ σο ως ο παλλαγ ςὕ ἀ ὑ ῦ ἕ ὗ ἀ ῇ

πό το παλαιο νθρώπου. γόγγυζον γάρ ο ουδα οι περί τοἀ ῦ ῦ ἀ Ἐ ἱ Ἰ ῖ ῦ Σωτ ρος λέγοντες˙ «ο χ ο τός στιν υ ός ωσήφ; Ο χί τήν μητέραῆ ὐ ὗ ἐ ὁ ἱ Ἰ ὐ καί τούς δελφούς γνωρίζομεν;». Τα τα κατανόησον καί πόμεινονἀ ῦ ὑ ως τέλους. ἕ

ιε'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν ο πωῦ ὐ ῦ ὐ ὔ καθαρεύσαντα τ ς α τ ς θυμίας. ῆ ὐ ῆ ἀ

Ε πέ τ δελφ ˙ μνήσθην τ ς προφητείας το γίου ερεμίου τοἰ ῷ ἀ ῷ ἐ ῆ ῦ ἁ Ἱ ῦ προφήτου λέγοντος˙ «τίς δώσει τ κεφαλ μου δωρ καί το ςῇ ῇ ὕ ῖ

φθαλμο ς μου πηγήν δακρύων, καί κλαύσομαι τόν λαόν το τονὀ ῖ ῦ μέρας καί νυκτός»; Προσεδόκων γάρ σε τήν στερεάν τροφήνἡ

διαθρέψαι, καί βλέπω σε πάλιν χρ ζοντα το γάλακτος. Βλέπε, τίῄ ῦ γέγραπται˙ «καί πό τ ν κρυφίων μου καθάρισόν με». Βλέπε, μήἀ ῶ κλέψωσί σε ο πονηροί δράκοντες, καί μβάλωσιν ε ς σέ τόν όνἱ ἐ ἰ ἰ α τ ν˙ στι γάρ θανάσιμος. Ο δείς γάρ ποτε διορθο ται διά κακοὑ ῶ ἔ ὐ ῦ ῦ τό γαθόν, ττ ται γάρ τ κακ , λλά διά το γαθο διορθο ταιἀ ἡ ᾶ ῷ ῷ ἀ ῦ ἀ ῦ ῦ τό κακόν.

δού ο ν στήκεις ε ς τό στάδιον, θηριομαχ σαι φείλεις, κατά τόνἸ ὖ ἰ ῆ ὀ πόστολον, ν φέσ ˙ νικήσας γάρ τά θηρία καυχ το. Ε ς τήνἈ ἐ Ἐ ῳ ἐ ᾶ ἰ

ζάλην βλήθης τ ς θαλάσσης πομε ναι κινδύνους πολλούς, καίἐ ῆ ὑ ῖ συναθλ σαι πρός τήν τρικυμίαν τ ν κυμάτων. Καί ο τω νικήσαςῆ ῶ ὕ βοηθο ντος το Θεο , συνέρχ μ ν ε ς τόν τ ς γαλήνης λιμένα, νῦ ῦ ῦ ῃ ἡ ῖ ἰ ῆ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ις'

(σελ. 78 ) πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ μέλλοντα ταράσσεσθαι πρός τούς δελφούς πί τ γενομένἀ ἐ ῷ ῳ

φανισμ τ ν πλίνθων κ τ ς βροχ ς˙ το το γάρ πέγραψε τ α τἀ ῷ ῶ ἐ ῆ ῆ ῦ ἐ ῇ ὐ ῷ ραθυμί . Προβλέπων δέ, τι καί τ ββ μέλλει περί τούτουᾳ ὅ ῷ Ἀ ᾷ μέμφεσθαι, προασφαλίζεται α τόν καί ξυπνίζει πρός σφάλειαν τ νὐ ἐ ἀ ῶ λογισμ ν, πομιμνήσκων καί τ ς γνησίας γάπης, ν πρός α τόν ῶ ὑ ῆ ἀ ἥ ὐ ὁ

ββ ς κέκτηται, να τ τοιαύτ μνήμ τόν ναντίον πώσηταιἈ ᾶ ἵ ῇ ῃ ῃ ἐ ἀ

Page 28: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λογισμόν.

Ποίησον γάπην, τέκνον, καί τάχυνον το νεγκε ν χαρτίον καίἀ ῦ ἐ ῖ μέλαν, φες τήν πόκρισιν δι ν ν λθες, καί γράψον τ δελφἄ ἀ ᾿ ἥ ἀ ῆ ῷ ἀ ῷ ωάνν πρ τον σπασμόν ξ μο ˙ νεργε ται γάρ το ταράξαιἸ ῃ ῶ ἀ ἐ ἐ ῦ ἐ ῖ ῦ λλους καί ταραχθ ναι π λλων, καί ε πέ α τ ˙ χαίροις ν Κυρί ,ἄ ῆ ὑ ᾿ ἄ ἰ ὐ ῷ ἐ ῳ δελφέ μου. Ε πολλά τά κύματα τ ς θαλάσσης, ο κ στιν ἀ ἰ ῆ ὐ ἔ ὁ ξυπνίζων τόν ησο ν, να πιτιμήσ το ς νέμοις καί τ θαλάσσἐ Ἰ ῦ ἵ ἐ ῃ ῖ ἀ ῇ ῃ

καί γένηται γαλήνη το συνιέναι καί προσκυν σαι τ ησο ; Εῦ ῆ ῷ Ἰ ῦ ἰ πάντα μάταια καί πρόσκαιρα, τί δι α τ ν νεργε ται μ ν καρδία,᾿ ὐ ῶ ἐ ῖ ἡ ῶ ἡ το λήθην λαβε ν περί το ε αγγελικο λόγου, τι «τί φεληθῦ ῖ ῦ ὐ ῦ ὅ ὠ ῇ

νθρωπος άν τόν κόσμον λον κερδίσ τήν δέν ψυχήν α τοἄ ἐ ὅ ῃ ὐ ῦ ζημιωθ »; ῇ

Μάθε, δελφέ μου, τι άν τις θλίβ τινά, ε τε ργ , ε τε λόγ ,ἀ ὅ ἐ ῃ ἴ ἔ ῳ ἴ ῳ στερον α τός θλίβεται κατονταπλασίονα. Καί πολλάκις γράφησανὕ ὐ ἑ ἐ ξ μο τά τ ς Γραφ ς ρήματα το Κυρίου, τό μακροθυμε ν ν π σι,ἐ ἐ ῦ ῆ ῆ ῦ ῖ ἐ ᾶ

καί προσέχειν το μή ε ναι μεμιγμένον σου τό θέλημα τινί. λλ άνῦ ἶ Ἀ ᾿ ἐ πέμψ ς μοι τήν ρώτησιν μετά το γαπητο μου υ ο Σερίδου, τοῃ ἐ ῦ ἀ ῦ ἱ ῦ ῦ

εί θλιβομένου ν τ βλέπειν σε θλιβόμενον, σπούδασονἀ ἐ ῷ κριβεύσασθαι μετά τ ν λογισμ ν σου, μήποτε μβάλωσιἀ ῶ ῶ ἐ

θανάσιμον όν ε ς τήν καρδίαν σου το πλανηθ ναί σε, νομίζονταἰ ἰ ῦ ῆ κάμηλον τόν κώνωπα, καί τό βιζάκιον λίθον˙ καί ε ρίσκεται ὑ ὁ

νθρωπος χων τήν δοκόν καί προσέχων τ κάρφει. ς τ ψυχ μουἄ ἔ ῷ Ὡ ῇ ῇ γραψά σοι˙ ο δα γάρ ότι χαρ ναι χει καρδία σου ε ς τα τα.ἔ ἶ ῆ ἔ ἡ ἰ ῦ

« λεγξον γάρ φησι, σοφόν» καί τά ξ ς. Καί ο δα π ς χω σε ν τἜ ἑ ῆ ἶ ῶ ἔ ἐ ῇ το Χριστο γάπη, δελφέ. ῦ ῦ ἀ ἀ

λπίζω τι γγύς ε το μεριμν σαι λοιπόν πό τ ν γηίνωνἘ ὅ ἐ ἶ ῦ ἀ ῆ ἀ ῶ πραγμάτων καί ε ρεθ ναι ε ς τήν τ ν Πατέρων πνευματικήνὑ ῆ ἰ ῶ ργασίαν˙ ο μή γάρ καταισχύν με Κύριός μου Χριστός, δεόμενονἐ ὐ ῃ ὁ

α το μέρας καί νυκτός περί σο . ὐ ῦ ἡ ῦ

ιζ.

(σελ 80) ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. Ο δα,ῦ ὐ ῦ ὐ ἶ Πάτερ, τι τα τα γίνεταί μοι διά τάς μαρτίας μου˙ καί τι φρωνὅ ῦ ἁ ὅ ἄ ε μί καί α τιος κακ ν. δέ φέρων με ε ς ταύτην τήν θλ ψιν, ββ ςἰ ἴ ῶ Ὁ ἰ ῖ ὁ Ἀ ᾶ στιν, τι μελε καί παραβλέπει τά πράγματα, καί φανίζονται κἐ ὅ ἀ ῖ ἀ ἐ

τ ς α τίας α το , καί ο βαστάζω. Τί δέ ποιήσω τι ποκρίνομαιῆ ἰ ὐ ῦ ὐ ὅ ἀ πρός τούς λογισμούς καί ο λαμβάνω δύναμιν; Καί συγχώρησόν μοι,ὐ

τι παξ λάλησα. πί δέ τ δευτέρ ο προσθήσω˙ θαυμάζω δέὅ ἅ ἐ Ἐ ῷ ῳ ὐ π ς ψύγη κείνη θερότης τ ς γάπης ς ε χον πρός [τόν ββ νῶ ἐ ἐ ἡ ῆ ἀ ἧ ἶ Ἀ ᾶ καί] τούς δελφούς, καί ε χου πέρ μο διά τόν Κύριον. ἀ ὔ ὑ ἐ ῦ

Page 29: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

δελφέ, μιμνήσκων τι ε πε το ς μαθητα ς α το Κύριος˙ τι καίἈ ὅ ἶ ῖ ῖ ὐ ῦ ὁ ὅ « με ς νόητοι στέ»; γραψά σοι λέγων κριβε σαι μετά τ νὑ ῖ ἀ ἐ ἔ ἀ ῦ ῶ λογισμ ν σου. Ε πόνησας το κριβεύσασθαι, μαθε ν ε χες, τι τήνῶ ἰ ἐ ῦ ἀ ῖ ἶ ὅ δύναμιν ν ρτίως μοι γραψας, προέγραψά σοι γώ καί ο κ ν μοιὧ ἀ ἔ ἐ ὐ ἦ χρεία το γράψαι, λλ μως προσθήσω σοι πρός τάς περωτήσεις.ῦ ἀ ᾿ ὅ ἐ Πρ τον δέ λέγχω σε: Ε πας γάρ σεαυτόν μαρτωλόν, καί ν το ςῶ ἐ ἶ ἁ ἐ ῖ ργοις ο κ χεις σεαυτόν ο τως˙ γάρ χων τι μαρτωλός στι καίἔ ὐ ἔ ὕ ὁ ἔ ὅ ἁ ἐ

α τιος κακ ν, ο κ ντιλέγει τινί, ο μάχεται, ο κ ργίζεται κατάἴ ῶ ὐ ἀ ὐ ὐ ὀ τινος, λλ χει λους βελτίους˙ καί ε χλευάουσί σε (σελ. 82) οἀ ᾿ ἔ ὅ ἰ ἱ λογισμοί ο τως χειν, π ς κινο σί σου τήν καρδίαν κατά τ νὕ ἔ ῶ ῦ ῶ βελτιόντων σου; Πρόσχες, δελφέ˙ ο κ στιν λήθεια, κμήν γάρἀ ὐ ἔ ἀ ἀ ο κ φθάσαμεν χειν αυτούς μαρτωλούς. ὐ ἐ ἔ ἑ ἁ

Ε τις γαπ τόν λέγχοντα α τόν, σοφός στι. Ε τις δέ γαπ καί οἴ ἀ ᾷ ἐ ὐ ἐ ἴ ἀ ᾷ ὐ ποιε κούει παρ α το , μ λλον το το μ σός στιν. Ε μαρτωλόςῖ ἅ ἀ ᾿ ὐ ῦ ᾶ ῦ ῖ ἐ ἰ ἁ ε , τί μέμφ τόν πλησίον καί α τι σαι α τόν, τι δι α το γίνεταί σοιἶ ῃ ἰ ᾶ ὐ ὅ ᾿ ὐ ῦ

θλ ψις; Ο κ ο δας τι καστος πειράζεται πό τ ς δίαςἠ ῖ ὐ ἶ ὅ ἕ ὑ ῆ ἰ συνειδήσεως, καί το το τίκτει α τ τήν θλ ψιν; Καί το τό στιν ῦ ὐ ῷ ῖ ῦ ἐ ὅ γραψά σοι περί τ ν δελφ ν, τι μή δείξωσί σοι κάμηλον τόνἔ ῶ ἀ ῶ ὅ

κώνωπα κ.λ.π. Ε ξαι δέ μ λλον να συμμέτοχος εί ε ς τόν φόβονὔ ᾶ ἵ ᾖ ἀ ἰ το Θεο . ῦ ῦ

τι δέ ε πας σεαυτόν φρονα, μή χλευασθ ς, λλ ρεύνησον καίὍ ἶ ἄ ῇ ἀ ᾿ ἐ ε ρήσεις τι ο κ χεις ο τως˙ ε γάρ κατέχεις ο τως, ο δέὑ ὅ ὐ ἔ ὕ ἰ ὕ ὐ

ργισθ ναι φείλεις, μή δυνάμενος διακρ ναι, καλ ς, κακ ςὀ ῆ ὀ ῖ ἤ ῶ ἤ ῶ γένετο τό πρ γμα. γάρ φρων μωρός κούει˙ καί φρων καίἐ ᾶ Ὁ ἄ ἀ ὁ ἄ

μωρός ρμηνεύεται ναλος˙ καί ναλος, π ς λλους ρτύει καίἑ ἄ ὁ ἄ ῶ ἄ ἀ λίζει; Βλέπε, δελφέ, τι χλευαζόμενοι λαλο μεν στόματι μόνονἁ ἀ ὅ ῦ

καί τά ργα δεικνύουσιν. ἔ

τε ποκρινόμεθα πρός τούς λογισμούς, ο λαμβάνομεν δύναμιν,Ὅ ἀ ὐ πειδή πρ τον δεχόμεθα τό κατακρ ναι τόν πλησίον καί κνευρο ταιἐ ῶ ῖ ἐ ῦ μ ν δύναμις το πνεύματος καί α τιώμεθα τόν δελφόν μ ν,ἡ ῶ ἡ ῦ ἰ ἀ ἡ ῶ

α τοί α τιοι ντες. άν χ ς τι το λεο ντος Θεο στι τό π ν, καίὐ ἴ ὄ Ἐ ἔ ῃ ὅ ῦ ἐ ῦ ῦ ἐ ᾶ ο τε το θέλοντος, ο τε το τρέχοντος, τί ο κατανοε ς καί γαπ ςὔ ῦ ὔ ῦ ὐ ῖ ἀ ᾷ τόν δελφόν σου ν τελεί γάπ ; Πόσοι γάρ θελον μ ς τούςἀ ἐ ᾳ ἀ ῃ ἤ ἡ ᾶ γέροντας καί τρεχον, καί ο κ δόθη α το ς! Καί καθημένου α τοἔ ὐ ἐ ὐ ῖ ὐ ῦ πεμψεν μ ς πρός α τόν Θεός, καί τέκνον γνήσιον μ ν α τόνἔ ἡ ᾶ ὐ ὁ ἡ ῶ ὐ ποίησε˙ τήν σω γάρ προαίρεσιν γαπ Θεός. ἐ ἔ ἀ ᾷ ὁ

(σελ. 84) Τό δέ ε πε ν παξ λάλησα, καί τά λοιπά, άν πυκτεύ ς τοἰ ῖ ἅ ἐ ἐ ῃ ῦ κτήσασθαι, μακάριος ε ˙ ο γάρ π σι δέδοται. Καί περί τ ν λοιπ νἶ ὐ ᾶ ῶ ῶ λογισμ ν, νάθου ε ς τόν θεόν πάντα λογισμόν, λέγων˙ Θεός ο δεῶ ἀ ἰ ὁ ἶ τό συμφέρον καί ναπαύ ˙ καί κατά μικρόν ρχεταί σοι δύναμις τοἀ ῃ ἔ ῦ

πενεγκε ν. Καί μή παντελ ς κόψ ς τό λαλ σαι˙ κ ν δέ λαλήσ ς καίὑ ῖ ῶ ῃ ῆ ἄ ῃ μή ε σακουσθ ς μηδέ ε ρης χάριν ν τ λόγ περί σου, μή λυπηθ ς,ἰ ῇ ὕ ἐ ῷ ῳ ῇ

φελ σαι γάρ μ λλον. ὠ ῆ ᾶ

Περί δέ ν θαυμάζεις, τελεία γάπη πτωτός στι, καί κτώμενοςὧ ἡ ἀ ἄ ἐ ὁ α τήν μένει ν τ θερμότητι, κατακλειόμενος τ γάπ πρός τόνὐ ἐ ῇ ῇ ἀ ῃ

Page 30: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Θεόν καί πρός τόν πλησίον.

Περί δέ ν σχάτως γραψας δεήσεων, φείλεις ρκεσθ ναι ὧ ἐ ἔ ὀ ἀ ῆ ᾗ γραψά σοι λέξει˙ τι νύκτα καί μέραν ε χομαι περί σοἔ ὅ ἡ ὔ ῦ διαλείπτως πρός τόν Θεόν. κ περισσο ο ν καί το το γραψας.ἀ Ἐ ῦ ὖ ῦ ἔ χεις ο ν παρ μο τροφήν κατά Θεόν πί πολύν χρόνον˙Ἔ ὖ ᾿ ἐ ῦ ἐ

καρτέρησον καί πόμεινον τόν Κύριον, ν Χριστ ησο τ Κυρίὑ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. σ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ιη'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα πόθεν στίν θερμότης καί ψυχρότης, καί ἐ ἐ ἡ ἡ ἡ

σκληροκαρδία, καί περί το σωματικο πολέμου. ῦ ῦ

Περί τ ς θέρμης καί τ ς ψυχρότητος, δ λόν στι, τι Κύριος π ρῆ ῆ ῆ ἐ ὅ ὁ ῦ νομάσθη, θερμα νον καί μπυρίζον καρδίαν καί νεφρούς. άνὠ ῖ ἐ Ἐ

ο τω, καί διάβολος ψυχρός στι, καί π α το ψυχρότης λη. Εὕ ὁ ἐ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἡ ὅ ἰ μή γάρ ο τως ε χε, π ς λέγει, τι τότε ψυγήσεται γάπη τ νὕ ἶ ῶ ὅ ἡ ἀ ῶ πολλ ν; Τό δέ τότε τί στιν, ε μή ν το ς καιρο ς το ντιδίκου; άνῶ ἐ ἰ ἐ ῖ ῖ ῦ ἀ Ἐ ο ν α σθανώμεθα ψυχρείας, πικαλεσώμεθα τόν Θεόν, καί ρχόμενοςὖ ἰ ἐ ἐ θερμαίνει μ ν τήν καρδίαν ε ς τήν τελείαν α το γάπην, ο μόνονἡ ῶ ἰ ὐ ῦ ἀ ὐ πρός α τόν, λλά καί πρός τόν πλησίον˙ καί πό προσώπου τ ςὐ ἀ ἀ ῆ θέρμης α το ξορίζεται το μισοκάλου ψυχρεία. Ε γάρ ξήρανεὐ ῦ ἐ ἡ ῦ ἰ ἐ τήν πηγήν τ ν δακρύων τ ς καρδίας σου, γρανέ σου (σελ. 86) τήνῶ ῆ ὕ

πό γαστέρα. λλ στίασον τόν Κύριον ν τ σ ο κ , καί ταύτηνὑ Ἀ ᾿ ἑ ἐ ῷ ῷ ἴ ῳ ξηρανε , καί τήν πηγήν τ ν δακρύων καθαρίζει πρός τήν ρύσιν τοῖ ῶ ῦ

δατος το νοητο . ὕ ῦ ῦ

θέλων λθε ν ε ς τόν φόβον το Θεο , δι πομον ς ρχεται˙ φησίὉ ἐ ῖ ἰ ῦ ῦ ᾿ ὑ ῆ ἔ γάρ˙ « πομένων πέμεινα τόν Κύριον καί προσέσχε μοι, καίὑ ὑ ε σήκουςε τ ς δεήσεως μου». Καί τί; «Καί νήγαγέ με κ λάκκουἰ ῆ ἀ ἐ ταλαιπωρίας, καί πό πηλο λύος». πό δέ το τοιούτου λάκκουἀ ῦ ἰ Ἀ ῦ λογίζεται καί σκληροκαρδία. περ ο ν ποθε ς, κτ σθαι, καί σώζἡ Ὅ ὖ ῖ ῆ ῃ ν Κυρί . ἐ ῳ

ιθ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα περί μακροθυμίας.ἐ

Ε πέ τ δελφ ˙ γραψά σοι περί τ ς μακροθυμίας. Καί ν ν λέγωἰ ῷ ἀ ῷ ἔ ῆ ῦ σοι˙ ε πεν δεσπότης μ ν Θεός το ς αυτο μαθητα ς˙ « δούἶ ὁ ἡ ῶ ῖ ἑ ῦ ῖ ἰ δέδωκα μ ν τήν ξουσίαν το πατε ν πάνω φεων καί σκορπίων,ὑ ῖ ἐ ῦ ῖ ἐ ὄ καί πί π σαν τήν δύναμιν το χθρο καί ο δέν μ ς ο μήἐ ᾶ ῦ ἐ ῦ ὐ ὑ ᾶ ὐ

δικήσ ». Γενο ο ν ς ώβ κπίνων μυκτηρισμόν σα ποτ ˙ἀ ῃ ῦ ὖ ὡ ὁ Ἰ ἐ ἴ ῷ

Page 31: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τα τα ποίησον καί ε ς τα τα μελέτησον διά παντός. ῦ ἰ ῦ

κ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα ε δωκεν Θεός ξουσίαν πατε ν πάνω φεων καίἐ ἰ ἔ ὁ ἐ ῖ ἐ ὄ

σκορπίων, π ς κινο μαι; ῶ ῦ

Τίς λαβών ξουσίαν το πατε ν πάνω φεων καί σκορπίων, δικε ταιἐ ῦ ῖ ἐ ὄ ἀ ῖ τι π α τ ν, κατακυριεύεται; ρεύνησον ο ν τήν καρδίαν σουἔ ὑ ᾿ ὐ ῶ ἤ Ἐ ὖ πό παντός πράγματος, καί ε δύναται κιν σαι τήν καρδίαν σου, κ νἀ ἰ ῆ ἄ

ροπήν, μάθε τι κμήν μακράν ε το λαβε ν κατά τούτων ξουσίαν,ὅ ἀ ἶ ῦ ῖ ἐ καί μή μελήσ ς ε ς αυτόν, μήποτε προκαταλάβ σε καιρός. λλἀ ῃ ἰ ἑ ῃ ὁ Ἀ ᾿ ε τι άν δ ς πρ γμα γινόμενον τί λέγω περί τ ν το κόσμου τιἴ ἐ ἴ ῃ ᾶ � ῶ ῦ ὅ παρερχόμενα ε σίν, λλά περί φοβερ ν πραγμάτων, ε τε ν ο ραν ,ἰ ἀ ῶ ἴ ἐ ὐ ῷ ε τε ν τ γ - πρόθου τόν (σελ. 88) Θεόν καί τήν κρίσιν πρόἴ ἐ ῇ ῇ

φθαλμ ν σου, καί τι λίγον καιρόν χομεν ν τ κόσμ ποι σαι.ὀ ῶ ὅ ὀ ἔ ἐ ῷ ῳ ῆ Καί νάπαυσιν τήν πραότητα ε ς τήν καρδίαν σου, μιμνησκόμενοςἀ ἰ το προβάτου καί μνο κάκου Χριστο , πόσα πέμεινενῦ ἀ ῦ ἀ ῦ ὑ

νεύθυνος ν, βρεις, δαρμούς καί τά λοιπά. με ς δέ καί τιἀ ὤ ὕ Ἡ ῖ ὅ πεύθυνοι σμέν, τί κινούμεθα πρός τόν πλησίον μηδέν παρ α τοὑ ἐ ᾿ ὐ ῦ

παθόντες; Μνήσθητι τι γάπη ο περπερεύεται, λλά μακροθυμεὅ ἡ ἀ ὐ ἀ ῖ καί τά λοιπά˙ καί ε ξαι το φθάσαι ε ς τά προκείμενά σοι, να μή ε ςὖ ῦ ἰ ἵ ἰ κενόν σται σου κόπος. Κολλήθητι ο ν διστάκτως τ μ ςἔ ὁ ὖ ἀ ῷ ἡ ᾶ

γαπήσαντι Χριστ . ἀ ῷ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Page 32: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ νθυμηθέντα μηδενί πιτάξαι τίποτε, λλ αυτ ρίσαι φανερόνἐ ἐ ἀ ᾿ ἑ ῷ ὁ

πρ γμα, να α το καί μόνου φροντίζ . ᾶ ἵ ὐ ῦ ῃ

δελφέ, σον πλεονάζω το γράψαί σοι, τοσο τον σπούδασονἈ ὅ ῦ ῦ κατανο σαι τά παρ μο γραφόμενά σοι, καί μή κυρώσ ς α τά˙ῆ ᾿ ἐ ῦ ἀ ῃ ὐ λαλο νται γάρ ν συνέσει καί καταστάσει ψυχ ς. Ο δας, δελφέ, τιῦ ἐ ῆ ἶ ἀ ὅ ε τις ο βαστάζει βρεις, ο βλέπει τήν δόξαν˙ καί ε τις ο κἴ ὐ ὕ ὐ ἴ ὐ

ποτίθεται τήν χολήν, ο γεύεται τ ς γλυκύτητος. δόθης ε ς τόἀ ὐ ῆ Ἐ ἰ μέσον τ ν δελφ ν καί τ ν πραγμάτων πυρωθ ναι καίῶ ἀ ῶ ῶ ῆ δοκιμασθ ναι˙ άν γάρ [μή] διά πυρός ο δοκιμάζεται τό (σελ. 90)ῆ ἐ ὐ χρυσίον. Μηδέν παντελ ς σεαυτ διατάξ ς, πεί ε ς πόλεμον καίῶ ῷ ῃ ἐ ἰ μέριμναν ρχ . λλά τά κατά καιρόν δοκιμάζων κατά φόβον Θεοἔ ῃ Ἀ ῦ καί μηδέν λως κατ ρίθειαν, λλά ποι ν σου τήν δύναμινὅ ᾿ ἐ ἀ ῶ

λλότριον ε ναι τ ς ργ ς καί τύπος γινόμενος φέλιμος π σι, μήἀ ἶ ῆ ὀ ῆ ὠ ᾶ κρίνων τινά, μηδέ κατακρίνων, λλά νουθετ ν ς δελφούςἀ ῶ ὡ ἀ γνησίους. Καί μ λλον γάπησον τούς σέ πειράζοντας˙ κ γώ γάρᾶ ἀ ἀ πολλάκις γάπων τούς πειράζοντάς με. άν γάρ συνι μεν, οἠ Ἐ ῶ ἱ τοιο τοι φέρουσιν μ ς ε ς προκοπήν. ῦ ἡ ᾶ ἰ

Μηδέν ο ν σεαυτ διατάξ ς, γενο πήκοος καί ταπεινός καί καθὖ ῷ ῃ ῦ ὑ ᾿ κάστην μέραν σεαυτόν παίτει˙ καί γάρ προφήτης σημαίνων τόἑ ἡ ἀ ὁ

καθ μέραν λεγε˙ «καί ε πα, ν ν ρξάμην». Καί Μωϋσ ς˙ καί ν ν᾿ ἡ ἔ ἶ ῦ ἠ ῆ ῦ σραήλ. Τό ο ν ν ν καί σύ κράτει. Ε δέ καί γίνεταί σοι νάγκηἸ ὖ ῦ ἰ ἀ

προστάξαι τινί, δοκίμασόν σου τόν λογισμόν, ε κατά κίνησιν μέλλειἰ ξελθε ν. Κ ν ο δοκ σοι φέλιμος ε ναι κρύψου α τόν πό τήνἐ ῖ ἄ ὐ ῇ ὠ ἶ ὐ ὑ

γλ σσαν, μεμνημένος ε θύς το ε πόντος˙ «τί φεληθήσεταιῶ ὐ ῦ ἰ ὠ νθρωπος άν τόν κόσμον λον κερδίσ , τήν δέ ψυχήν α τοἄ ἐ ὅ ῃ ὐ ῦ

ζημιωθ »; Το το δέ μάθε, δελφέ μου˙ τι π ς λογισμός μήῇ ῦ ἀ ὅ ᾶ προηγουμένως τήν γαλήνην τ ς ταπεινώσεως χων, κατά Θεόν ο κῆ ἔ ὐ στιν, λλά φανερ ς τ ν ριστερ ν στιν. γάρ Κύριος μ νἔ ἀ ῶ ῶ ἀ ῶ ἐ Ὁ ἡ ῶ

μετά γαληνότητος ρχεται, λα δέ τά το ντιδίκου μετά ταραχ ς καίἔ ὅ ῦ ἀ ῆ κινήσεως. Κ ν δοκ σιν νδύεσθαι νδυμα προβάτων, τι σωθενἄ ῶ ἐ ἔ ὅ ἔ ε σί λύκοι ρπαγες, πό τ ς ταραχ ς α τ ν φανερο νται˙ φησί γάρἰ ἅ ἀ ῆ ῆ ὐ ῶ ῦ « πό τ ν καρπ ν α τ ν πιγνώσεσθε α τούς». Δ η μ ν π σιν ἀ ῶ ῶ ὐ ῶ ἐ ὐ ῴ ἡ ῖ ᾶ ὁ Θεός συνιέναι το μή πλανηθ ναι ε ς τάς δικαιοσύνας α τ ν˙ῦ ῆ ἰ ὐ ῶ «πάντα γάρ γυμνά α τ καί τετραχηλισμένα». ὐ ῷ

Σύ ο ν, γαπητέ, π ν τό κατευοδούμενον ν τα ς χερσί σου ποίησον,ὖ ἀ ᾶ ἐ ῖ προτιθείς τόν φόβον το Θεο πρό φθαλμ ν σου καί ε χαριστ νῦ ῦ ὀ ῶ ὐ ῶ α τ ˙ α το γάρ στιν δόξα καί τιμή ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ὐ ῦ ἐ ἡ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

κβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, παραψυχήνῦ ὐ ῦ ὐ χουσα καί νακαλουμένη α τόν ε ς πνευματικήν ε φροσύνην κ τ ςἔ ἀ ὐ ἰ ὐ ἐ ῆ

Page 33: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

διαφόρως συμβάσης α τ θυμίας. ὐ ῷ ἀ

Γράψον τ δελφ ωάνν προσηγορίαν πνευματικήνῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ε φραίνουσαν τήν α το καρδίαν ν Χριστ ησο , τ Κυρίὐ ὐ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ

μ ν καί ε πέ α τ . πειδή καθώς πιποθε λαφος πί τάς πηγάςἡ ῶ ἰ ὐ ῷ Ἐ ἐ ῖ ἡ ἔ ἐ τ ν δάτων, ο τως πιποθε ς μ ς, λλ ο χ ς με ς σέ, ο τω μήῶ ὑ ὕ ἐ ῖ ἡ ᾶ ἀ ᾿ ὐ ὡ ἡ ῖ ὕ στέγων, καθώς ε πεν θειότατος πόστολος Πα λος, γραψα τἶ ὁ Ἀ ῦ ἔ ῇ

μετέρ γάπ τα τα, τά παρ μο ε ρημένα, μ λλον δέ παρά τοὑ ᾳ ἀ ῃ ῦ ᾿ἐ ῦ ἰ ᾶ ῦ Θεο : Καρποφορήσοι μπελός σου σταφυλήν πατουμένην, καίῦ ἡ ἄ ποιο σαν ο νον πνευματικόν, ε φραίνοντα ψυχήν τεθλιμμένην καίῦ ἶ ὐ ε φορήσοι χώρα σου καλόν σπέρμα, ς τό σπαρέν ε ς τήν καλήνὐ ἡ ὡ ἰ γ ν, καί ποι σαν ν κατόν, ν ξήκοντα, ν τριάκοντα. Καίῆ ῆ ἕ ἑ ἕ ἑ ἕ θερμανθείη τό πνευματικόν π ρ ν τ καρδί σοι διά παντός, ε πενῦ ἐ ῇ ᾳ ὅ ἶ

δεσπότης μ ν Χριστός, «π ρ λθον βαλε ν πί τήν γ ν». Καίὁ ἡ ῶ ῦ ἦ ῖ ἐ ῆ βραβευθείη το Κυρίου ε ρήνη ν τ σ καρδί , κατά τόνἡ ῦ ἰ ἐ ῇ ῇ ᾳ

ποστολικόν λόγον, καί ψωθείη σου φοίνιξ ν το ς α τοἈ ὑ ὁ ἐ ῖ ὐ ῦ λευκάδοις», κατά τόν Δαβίδ τόν λέγοντα˙ «δίκαιος ς φοίνιξὡ

νθήσει». Καί καθαρισθείης πό τ ς ργ ς καί το θυμο τ νἀ ἀ ῆ ὀ ῆ ῦ ῦ ῶ δειν ν παθ ν ς ο τέλειοι γιοι, παρ ο ς ο δόλως φαίνεται ῶ ῶ ὡ ἱ ἅ ᾿ ἷ ὐ ἡ τούτων κίνησις, ο δέ πρός ροπήν. Καταξιώσαι δέ Κύριος τήνὐ ὁ ψυχήν σου α λισθ ναι ν τ κακί καί πραότητι, ς ε ναι σεὐ ῆ ἐ ῇ ἀ ᾳ ὡ ἶ θρέμμα Χριστο , πρόβατον κακον. Καταλάβοις δέ τά χνη μ ν ςῦ ἄ ἴ ἡ ῶ ὡ χνηλάτης φρόνιμος˙ φθάσαις δέ τόν κανόνα μ ν ς κληρονόμοςἰ ἡ ῶ ὡ καλός τ ν μ ν χαρισμάτων. δέτωσαν δέ σου ο φθαλμοί τόν Θεόνῶ ἐ ῶ Ἰ ἱ ὀ

ς καθαρός τ καρδί . Ε ης δέ μακρόθυμος ν τα ς θλίψεσιν, ςὡ ῇ ᾳ ἴ ἐ ῖ ὡ καταντήσας ε ς τήν δεσποτικήν παραγγελίαν τήν λέγουσαν « ν τἰ ἐ ῷ κόσμ θλ ψιν ξετε, λλά θαρσε τε, γώ νενίκηκα τόν κόσμον».ῳ ῖ ἕ ἀ ῖ ἐ Φθάσαις δέ τήν ήττητον γάπην τήν ε σφέρουσαν τούς α τήνἀ ἀ ἰ ὐ κεκτημένους ε ς τάς βασιλικάς α λάς, καί δελφούς ποιήσασαν τοἰ ὐ ἀ ῦ Χριστο . Ε ο ν συμπάσχεις τ Χριστ , να συνδοξασθ ς α τ ,ῦ ἰ ὖ ῷ ῷ ἵ ῇ ὐ ῷ (σελ. 94) ε συναποθν σκεις α τ , να συνεγερθ ς α τ , μήἰ ῄ ὐ ῷ ἵ ῇ ὐ ῷ

μελήσ ς το προκειμένου μπροσθέν σου θησαυρο ˙ κμήν γάρ οἀ ῃ ῦ ἔ ῦ ἀ ὐ κατέλαβες τήν δύναμιν α το τί στιν. ταν δέ φθάσ ς τήν τελείανὐ ῦ ἐ Ὅ ῃ

συχίαν, τότε γνώσ α τόν, καί θαυμάσ ς τήν το Χριστο δωρεάν˙ἡ ῃ ὐ ῃ ῦ ῦ π ς νεξιχνίαστοι α δοί α το . ῶ ἀ ἱ ὁ ὐ ῦ

Τα τα γάρ μετά τ ν νθρώπων ν, ο δύνασαι καταλαβε ν, λλῦ ῶ ἀ ὤ ὐ ῖ ἀ ᾿ ταν καθήσ ς μέριμνος ς καί με ς, τότε καταλαμβάνεις τάὅ ῃ ἀ ὡ ἡ ῖ

ε ρημένα. Δέομαι γάρ το Θεο νύκτα καί μέραν, να που σμένἰ ῦ ῦ ἡ ἵ ὅ ἐ μοθυμαδόν, μεθ μ ν ς ν τ χαρ τ ν γίων τ νεκλαλήτὁ ᾿ ἡ ῶ ᾖ ἐ ῇ ᾷ ῶ ἁ ῇ ἀ ῳ

καί ν τ φωτί τ α ωνί , πως ε ρ ς τήν σήν μερίδα ε ς τήνἐ ῷ ῷ ἰ ῳ ὅ ὕ ῃ ἰ παγγελίαν τήν πηγγελμένην το ς γίοις. « που φθαλμός ο κἐ ἐ ῖ ἁ Ὅ ὀ ὐ

ε δεν, ο δέ ο ς ο κ κουσεν, ο δέ πί καρδίαν νθρώπου νέβη, ἶ ὐ ὖ ὐ ἤ ὐ ἐ ἀ ἀ ἅ τοίμασε Θεός το ς γαπ σιν α τόν». ἡ ὁ ῖ ἀ ῶ ὐ

ρρωσο ν Κυρί ˙ χαίροις. μήν. Ἔ ἐ ῳ Ἀ

Page 34: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κγ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ, καί διδάσκαλε μή ργισθ ναι μοι φ ο ςῶ ὀ ῆ ἐ ᾿ ἷ πταίω, καί δο ναί μοι κανόνα π ς δε χρήσασθαι ν τ ψαλμ δίῦ ῶ ῖ ἐ ῇ ῳ ᾳ καί νηστεί καί προσευχ ˙ καί ε δε διαφοράν χειν μερ ν. ᾳ ῇ ἰ ῖ ἔ ἡ ῶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, ε προσέχεις το ς λόγοις τ ν α τήσεών σου, κατανο σαι ε χεςἈ ἰ ῖ ῶ ἰ ῆ ἶ συνέσεως δύναμιν. χων με Πατέρα καί διδάσκαλον, διά τί καίἜ

ργίλον; γάρ Πατήρ ο κτίρμων στί μή χων λως ργήν. Καί ὀ Ὁ ἰ ἐ ἔ ὅ ὀ ὁ διδάσκαλος μακρόθυμός στι καί λλότριος ργ ς τυγχάνει. ἐ ἀ ὀ ῆ

Περί δέ ο ρώτησας κανόνος, διά πολλ ν κλαδίων πλεονάζειὗ ἠ ῶ ε σελθε ν διά τ ς στεν ς πύλης ε ς τήν ζωήν τήν α ώνιον. δού νἰ ῖ ῆ ῆ ἰ ἰ Ἰ ἐ συντόμ λέγει σοι Χριστός, π ς δε ε σελθε ν. φες τούς τ νῳ ὁ ῶ ῖ ἰ ῖ Ἄ ῶ

νθρώπων κανόνας, καί κουσον το λέγοντος˙ « πομείνας ε ςἀ ἄ ῦ ὁ ὑ ἰ τέλος, ο τος σωθήσεται». άν ο ν μή χ (σελ. 96) νθρωποςὗ Ἐ ὖ ἔ ῃ ἄ

πομονήν, ο κ ε σελεύσεται ε ς τήν ζωήν. Μή ο ν θελήσ ς διαταγήν,ὑ ὐ ἰ ἰ ὖ ῃ ο γάρ θέλω σε πό νόμον ε ναι, λλ πό χάριν˙ φησί γάρ «δικαίὐ ὑ ἶ ἀ ᾿ ὑ ῳ νόμος ο κε ται»˙ θέλομεν δέ σε ε ναι μετά τ ν δικαίων. ὐ ῖ ἶ ῶ

Διάκρισιν κράτει, ς κυβερνήτης πρός τούς νέμους τό σκάφοςὡ ἀ κυβερν ν. Καί τε σθενε ς πρός α τό, ποίησον ν π σιν ο ςῶ ὅ ἀ ῖ ὐ ἐ ᾶ ἷ γραψα, καί τε γιαίνεις πρός α τό. πεί καί τε σθενε τό σ μα,ἔ ὅ ὑ ὐ Ἐ ὅ ἀ ῖ ῶ

ο κατά τό ε ωθός δέχεται τροφήν˙ ο κ ο ν ργησε καί ν τούτ ὐ ἰ ὐ ὖ ἤ ἐ ῳ ὁ κανών.

Καί περί τ ν μερ ν, χε α τάς σας, γίας, καλάς˙ πάντα ο νῶ ἡ ῶ ἔ ὐ ἴ ἁ ὖ συνετ ς πράττει καί ποβαίνει σοι ε ς ζωήν, ν Χριστ τ Κυρίῶ ἀ ἰ ἐ ῷ ῷ ῳ

μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

κβ'

μφιβολίας γενομένης μεταξύ το ββ καί α το περί γράμματοςἈ ῦ Ἀ ᾶ ὐ ῦ καί κάστου α τ ν γωνιζομένου μακροθυμ σαι, πεμψεν α το ς ἑ ὐ ῶ ἀ ῆ ἔ ὐ ῖ ὁ Γέρων τήν πόκρισιν ταύτην, δεικνύων τι ο κ ν καθαρά ταραχ ςἀ ὅ ὐ ἦ ῆ α τ ν μακροθυμία, να πάντοτε νήφωσι πρός τό τελείως τάραχον.ὐ ῶ ἡ ἵ ἀ

Τέκνον γαπητόν, μή νομίσ ς τι φ αυτ ν πέγνωτε τό χθεσινόνἀ ῃ ὅ ἀ ᾿ ἑ ῶ ἐ κεφάλαιον τό ε ς τήν πιστολήν τήν πρός Θεσσαλονικε ς Παύλου τοἰ ἐ ῖ ῦ

ποστόλου˙ λλ γώ ε δώς τό πέρπερον τ ς πομον ς μ ν, τιἈ ἀ ᾿ ἐ ἰ ῆ ὑ ῆ ὑ ῶ ὅ μετ ργ ς στι μεμιγμένον, δεήθην πέρ μ ν το Θεο , πως ν᾿ ὀ ῆ ἐ ἐ ὑ ὑ ῶ ῦ ῦ ὅ ἄ γν τε α τό τό κεφάλαιον˙ ε ς α τό γάρ κε ται λη δύναμις τ νῶ ὐ ἰ ὐ ῖ ὅ ἡ ῶ

Page 35: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πιστολ ν τ ν παρ μο διά σο γραφεισ ν τ δελφ ωάνν .ἐ ῶ ῶ ᾿ ἐ ῦ ῦ ῶ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ Ο μόνον δέ, λλά καί προσέχετε ο ς μέλλετε σήμερον ναγν ναιὐ ἀ ἷ ἀ ῶ κεφαλαίοις˙ λέγω δή το ποστόλου Παύλου, καί το γίουῦ Ἀ ῦ ἁ Ε αγγελίου τι κείνην χουσι τήν δύναμιν. Καί νέγνωτε α τάὐ ὅ ἐ ἔ ἀ ὐ τρίτον, νακρίνοντες τήν τ ν λόγων δύναμιν, φελείας ψυχικ ςἀ ῶ ὠ ῆ χάριν˙ πάνυ γάρ βαστάζω καί φροντίζω μ ν κατά Θεόν.ὑ ῶ Συγκοπιάσατε ο ν μοι καί συναθλήσατε κόψαι φ μ ν τήν ργήνὖ ἀ ᾿ ὑ ῶ ὀ καί τόν θυμόν˙ (σελ. 100) γ νος γάρ χρεία συμβοηθο ντος τοἀ ῶ ῦ ῦ Θεο . ῦ

Ε σί δέ τά κεφάλαια τα τα κ τ ς πρός Θεσσαλονικε ς πρώτης˙ πόἰ ῦ ἐ ῆ ῖ ἀ το ˙ « ρωτ μεν δέ μ ς, δελφοί, ε δέναι τούς κοπι ντας ν μ νῦ ἐ ῶ ὑ ᾶ ἀ ἰ ῶ ἐ ὑ ῖ καί προϊσταμένους μ ν ν Κυρί », ως το τέλους τ ς πιστολ ς.ὑ ῶ ἐ ῳ ἕ ῦ ῆ Ἐ ῆ

ς κ τ ς πρός Κορινθίους πρώτης, πό το ˙ «περί δέ τ νὩ ἐ ῆ ἀ ῦ ῶ πνευματικ ν ο θέλομεν μ ς γνοε ν, δελφοί, ο δατε τε τεῶ ὐ ὑ ᾶ ἀ ῖ ἀ ἴ ὅ ἦ θνη», ως το ˙ « λλά ν κκλησί θέλω πέντε λόγους ν τ νοΐἔ ἕ ῦ ἀ ἐ Ἐ ᾳ ἐ ῷ

μου λαλ σαι, να καί λλους κατηχήσω, μυρίους λόγους νῆ ἵ ἄ ἤ ἐ γλώσσ ». κ το κατά Ματθα ον Ε αγγελίου, πό το ˙ « ξελθών ῃ Ἐ ῦ ῖ ὐ ἀ ῦ ἐ ὁ ησο ς ε δε πολύν χλον καί ε σπλαγχνίσθη π α τούς, καίἸ ῦ ἶ ὄ ὐ ἐ ᾿ ὐ θεράπευσε τούς ρρώστους α τ ν», ως το ˙ «ο δέ ν τ πλοίἐ ἀ ὐ ῶ ἕ ῦ ἱ ἐ ῷ ῳ ντες προσεκύνησαν α τ λέγοντες, ληθ ς Θεο Υ ός ε ». ὄ ὐ ῷ ἀ ῶ ῦ ἱ ἶ

κε'

Απόκρισις το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, καί πρόςῦ ὐ ῦ ὐ τόν ββ ν, βουλόμενον φάπαξ σφίγξαι τόν κανόνα κατά τ νἈ ᾶ ἐ ῶ

δελφ ν. ἀ ῶ

Καί σοί λέγω, τέκνον καί τ δελφ , προεγράφη μ ν περί τ ςῷ ἀ ῷ ὑ ῖ ῆ μακροθυμίας˙ καί ν ν λέγω τι « μέλγησον γάλα καί σταιῦ ὅ ἀ ἔ βούτυρον, άν σφίγξ ς χε ρα ε ς μαζόν ξέρχεται α μα». Καί πάλιν ἐ ῃ ῖ ἰ ἐ ἷ ὁ

γιος Πα λος λέγει, « γενόμην το ς ουδαίοις ς ουδα ος, ναἅ ῦ ἐ ῖ Ἰ ὡ Ἰ ῖ ἵ ουδαίους κερδήσω» καί τά ξ ς. στερον λέγει˙ «το ς π σι γέγοναἸ ἑ ῆ Ὕ ῖ ᾶ

τά πάντα, να πάντως τινάς σώσω». Ε τις γάρ θέλει νακλάσαιἵ ἴ ἀ δένδρου, μπελον, κατά πρόσβασιν νακλ καί ο κλ ται˙ άν δέἤ ἄ ἀ ᾷ ὐ ᾶ ἐ φάπαξ λκύσ σφοδρ ς, κλ ται ε θύς τό πρ γμα. ἐ ἑ ῃ ῶ ᾶ ὐ ᾶ

Νόησον τό λεγόμενον.

κς'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν, κφάνανταῦ ὐ ῦ ὐ ἐ τινά, περί ν α τ παρήγγειλε μηδενί ε πε ν, καί διά το τοὧ ὐ ῷ ἰ ῖ ῦ πειρασμ περιπεσόντα. Καί περί τελείας μακροθυμίας. ῷ

Page 36: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

(σελ. 100) Ε πέ τ δελφ ˙ «γέγραπται, ε τις πνε μα Θεο ο κἰ ῷ ἀ ῷ ἴ ῦ ῦ ὐ χει, ο τος ο κ στιν α το ». Πρόσεχε πόθεν σοι γέγονεν ἔ ὗ ὐ ἔ ὐ ῦ ἡ

διχοστασία τ ς συνοχ ς τ ς θλίψεως τ ν λογισμ ν τούτων, ε μήῆ ῆ ῆ ῶ ῶ ἰ πό τ ς γεγονυίας προδοσίας τ ς παραβάσεως τ ς μ ς ντολ ς.ἀ ῆ ῆ ῆ ἐ ῆ ἐ ῆ

Πολλάκις γάρ νετειλάμην σοι μηδενί λέγειν τό μυστήριον, καίἐ ε φημήσας α τό πολλο ς. Μήτι γώ ε μι Χριστός, τι τεὐ ὐ ῖ ἐ ἰ ὁ ὅ ὅ νετείλατο μηδενί ε πε ν, τότε το ς χλοις καί π σιν περευφήμησανἐ ἰ ῖ ῖ ὄ ᾶ ὑ

τόν λόγον; λλ μως το μή πλ ξαι τόν πλησίον, α τη στίν δόςἈ ᾿ ὅ ῦ ῆ ὕ ἐ ἡ ὁ το Χριστο , το ν πολλ πραότητι καί πιεικεί λθόντος ε ςῦ ῦ ῦ ἐ ῇ ἐ ᾳ ἐ ἰ σωτηρίαν νθρώπων. άν γάρ μή γένηται ς ψιχίον νθρωπος,ἀ Ἐ ὡ ὁ ἄ ο κ σαι μετά νθρώπων ο δύναται. ἰ ῆ ἀ ὐ

Βλέπε δέ τι ε πεν Χριστός το ς αυτο μαθητα ς. «Ο χ με ς μεὅ ἶ ὁ ῖ ἑ ῦ ῖ ὐ ὑ ῖ ξελέξασθε, λλ γώ ξελεξάμην μ ς». Ε ο ν κλ σις τ ς γάπηςἐ ἀ ᾿ ἐ ἐ ὑ ᾶ ἰ ὖ ἡ ῆ ῆ ἀ

σου πρός μ ς κ Θεο καί ο κ ξ νθρώπων στίν, κοπίασονἡ ᾶ ἐ ῦ ὐ ἐ ἀ ἐ μεγάλην πομονήν κτήσασθαι˙ γράφη γάρ σοι τά πάλαι γεγραμμέναὑ ἐ « ν τ πομον μ ν κτήσασθε τάς ψυχάς μ ν». Βάλε ο ν ρχήνἐ ῇ ὑ ῇ ὑ ῶ ὑ ῶ ὖ ἀ πάλιν ε ς τήρησιν καί φυλακήν τ ν παρ μο σοι λεγομένων˙ ο γάρἰ ῶ ᾿ ἐ ῦ ὐ στι καιρός το φανερ σαι ρτι. [Ε θύμει] ο ν ν Κυρί . ἐ ῦ ῶ ἄ ὐ ὖ ἐ ῳ

κζ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν λυπούμενονῦ ὐ ῦ ὐ τι χρόνισε γράψαι α τ , καί κ τούτου νομίζοντα, τι πέβαλενὅ ἐ ὐ ῷ ἐ ὅ ἀ

α τόν τ ς μνήμης. ὐ ῆ

Γράψον διά χρόνου τ δελφ , πρ τον χαράν καί ε φροσύνην καίῷ ἀ ῷ ῶ ὐ σπασμόν ν Κυρί , καί ε πέ α τ : Μή νομίσ ς, γαπητέ μου, τιἀ ἐ ῳ ἰ ὐ ῷ ῃ ἀ ὅ

ε ς λήθην παρέδωκά σου τήν μνήμην πό τ ς καρδίας μου καί τήνἰ ἀ ῆ ναβολήν το γράψαι σοι, λλά προσέχων τ σ ναστροφ ,ἀ ῦ ἀ ῇ ῇ ἀ ῇ μακροθύμησα ως το ν ν. Το το δέ πληροφορήθητι, τι καθώςἐ ἕ ῦ ῦ ῦ ὅ

ο κ πιλανθάνεται Θεός μ ν το λε σαι τόν κόσμον, ο δέ γώὐ ἐ ὁ ἡ ῶ ῦ ἐ ῆ ὐ ἐ τ ς γάπης σου, δεόμενος νύκτα καί μέραν το Θεο πέρ τ ςῆ ἀ ἡ ῦ ῦ ὑ ῆ σωτηρίας τ ς ψυχ ς σου, πως φθάσ ς ε ς προέγραψά σοι μέτρα.ῆ ῆ ὅ ῃ ἰ ἅ Καί το το μάθε, τι τε πάγεις ε ς διακονίαν το κοινοβίου, (σελ.ῦ ὅ ὅ ὑ ἰ ῦ 102) πάντως πάγει μετά σο καρδία μου, συνευδοκο ντος τοὑ ῦ ἡ ῦ ῦ Θεο . ῦ

ν μηδενί ο ν λιγωρήσ ς δελφέ μου˙ λπίζω γάρ τι φθάνουσί σεἘ ὖ ὀ ῃ ἀ ἐ ὅ πάντα γραψά σοι˙ ο γάρ ψεύδεται Θεός˙ « πομείνας ε ςἅ ἔ ὐ ὁ ὁ ὑ ἰ τέλος, ο τος σωθήσεται». Νόησον τί ε πον καί τί πόκειταί σοι˙ «διάὗ ἶ ἀ πολλ ν γάρ θλίψεων δε μ ς ε σελθε ν ε ς τήν βασιλείαν τ νῶ ῖ ἡ ᾶ ἰ ῖ ἰ ῶ ο ραν ν». Χα ρε ν Κυρί ˙ πάλιν λέγω χα ρε. Μηδείς ο ν μάθ τόὐ ῶ ῖ ἐ ῳ ῖ ὖ ῃ μυστήριον˙ γέγραπται γάρ καί φάνη α το ς σεί λ ρος τά ρήματαἐ ὐ ῖ ὡ ῆ τα τα»˙ άν γάρ μή χ τις καρδίαν στερεάν, βαστάσαι ο δύναται. ῦ ἐ ἔ ῃ ὐ

Page 37: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κη'

νεθυμήθη ρίσαι αυτ μή ξελθε ν ε ς τάς νηστείας πούποτε˙ καίἘ ὁ ἑ ῷ ἐ ῖ ἰ πηγόρευσεν α τ Γέρων το το, να μή τ ς κατά Θεόν χρείαςἀ ὐ ῷ ὁ ῦ ἵ ῆ παιτούσης α τόν ξελθε ν θλίβηται ς παραβαίνων τόν ρον.ἀ ὐ ἐ ῖ ὡ ὅ

Ε πέ τ δελφ ˙ ο κ κουσας παρ μο τι που δ ν πέλθ ςἰ ῷ ἀ ῷ ὐ ἤ ᾿ ἐ ῦ ὅ ὅ ᾿ ἄ ἀ ῃ καί ε τι ν ποιήσ ς κατά Θεόν, καρδία μου μετά σο πάγει; Καίἴ ἄ ῃ ἡ ῦ ὑ ν ν δελφέ, καθώς προήκουσας, μηδέν σεαυτ διορίσ ς˙ λλάῦ ἀ ῷ ῃ ἀ

νάγκης γενομένης άν κβαίν ς ο χ ε ρίσκεις θλ ψιν τ λογισμ .ἀ ἐ ἐ ῃ ὐ ὑ ῖ ῷ ῷ Κατανοήσον ο ν τήν δύναμιν τ ν παρ μο σοι γραφομένων καίὖ ῶ ᾿ ἐ ῦ ο τω ποίησον καί ναπαύ . ὕ ἀ ῃ

Ε η σοι ε ρήνη παρ μο , μ λλον δέ παρά το Θεο . ἴ ἰ ᾿ ἐ ῦ ᾶ ῦ ῦ

κθ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, βεβαιο σαῦ ὐ ῦ ὐ ῦ τήν α το πίστιν ε ς τά α τ πηγγελμένα˙ καί κ τ ς τοιαύτηςὐ ῦ ἰ ὐ ῷ ἐ ἐ ῆ πληροφορίας πρός μείζονα α τόν γουσα προθυμίαν.ὐ ἄ

(σελ. 104) Ε πέ τ δελφ ˙ νάπαυσις καί π ν δόμα γαθόν καίἰ ῷ ἀ ῷ ἡ ἀ ᾶ ἀ π ν χάρισμα θεϊκόν, διά πίστεως ρχεται τ νθρώπ . Μή ο νᾶ ἔ ῷ ἀ ῳ ὖ

ναίσθητος ς τ ς καθ κάστην μέραν πελθούσης πί σέἀ ᾖ ῆ ᾿ ἑ ἡ ἐ ἐ δυνάμεως παρά το Θεο διά τ ς μ ς ταπεινώσεως. Καί μάθε τιῦ ῦ ῆ ἐ ῆ ὅ ο μικρ ς θαυμαστώθη λευσίς σου πρός μ ς. Τρέχε ο ν πρόςὐ ῶ ἐ ἡ ἔ ἡ ᾶ ὖ τά προκείμενά σοι να καταλάβ ς˙ καί μιμνήσκου διαπαντός θενἵ ῃ ὅ ρρύσατό σε Θεός. Καί δός α τ ε χαριστίαν ε ς πάντα, δεόμενοςἐ ὁ ὐ ῷ ὐ ἰ να πληρώς μετά σο τό λεος α το ως τέλους. μήν. ἵ ῃ ῦ ἔ ὐ ῦ ἕ Ἀ

λ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα, ε φείλει συμπλε σαι το ς δελφο ς διά τό ργόχειρονἐ ἰ ὀ ῦ ῖ ἀ ῖ ἐ

ε ς Α γυπτον˙ ε λαβε το γάρ τι καί α τός καί ο δελφοί πειροιἰ ἴ ὐ ῖ ὅ ὐ ἱ ἀ ἄ σαν τ ς θαλάσσης καί τ ν τόπων.ἦ ῆ ῶ

Ε πέ τ δελφ ˙ σον ξω ε , κοπιάσαι χεις διά τόν Θεόν, μετά τ νἰ ῷ ἀ ῷ ὅ ἔ ἶ ἔ ῶ δελφ ν. Πρόθου ο ν τάς το ποστόλου θλίψεις πρό τ νἀ ῶ ὖ ῦ Ἀ ῶ φθαλμ ν σου˙ « γάρ πομείνας ε ς τέλος ο τος σωθήσεται», νὀ ῶ ὁ ὑ ἰ ὗ ἐ

Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

λα'

Page 38: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πολλά περιελθόντων α τ ν ν Α γύπτ πρίν ε ρε ν ργόχειρον, καίὐ ῶ ἐ ἰ ῳ ὑ ῖ ἐ πολλήν διαφόρως πομεινάντων θλ ψιν καί διαστροφήν, καί ντε θενὑ ῖ ἐ ῦ

λογωρίας α τ συμβάσης, προθεωρήσας Γέρων τα τα τὀ ὐ ῷ ὁ ῦ ῷ πνεύματι, προετοιμάζει α τ πόκρισιν χουσαν ο τω.ὐ ῷ ἀ ἔ ὕ

Γράψον, τέκνον, τά λεγόμενα παρ μο , μ λλον δέ παρά το Θεο ,᾿ ἐ ῦ ᾶ ῦ ῦ καί τοίμασον α τά τ δελφ ωάνν . Πρ τον σπασμόν νἑ ὐ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ῶ ἀ ἐ Κυρί ˙ μετά τα τα ε πέ α τ ˙ τι λιγωρε ς ν τα ς θλίψεσιν ςῳ ῦ ἰ ὐ ῷ ὅ ὀ ῖ ἐ ῖ ὡ

νθρωπος σαρκικός, μή κούσας τι πρόκεινταί σοι θλίψεις, ς καίἄ ἀ ὅ ὡ τό πνε μα ε πε τ Παύλ . Καί λοιπόν παρεκάλει τούς ντας μετῦ ἶ ῷ ῳ ὄ ᾿ α το ν τ πλοί χαίρειν. (σελ. 106) Ο κ ο δας τι πολλαί ε σιν αὐ ῦ ἐ ῷ ῳ ὐ ἶ ὅ ἰ ἱ θλίψεις τ ν δικαίων, καί ν α τα ς δοκιμάζονται ς ν πυρί χρυσίον;ῶ ἐ ὐ ῖ ὡ ἐ Ε μέν δίκαιοι σμέν, δοκιμασθ μεν ν τα ς θλίψεσιν˙ ε δέ πάλινἰ ἐ ῶ ἐ ῖ ἰ

μαρτωλοί, ς ξιοι α τ ν πομείνωμεν˙ γάρ δοκιμή πομονήνἁ ὡ ἄ ὐ ῶ ὑ ἠ ὑ ργάζεται. ἐ

Λάβωμεν κατά νο ν τούς ξ ρχ ς γίους πάντας καί δωμεν τίῦ ἐ ἀ ῆ Ἁ ἴ πέμειναν, καί γαθοποιο ντες, καί γαθολαλο ντες, καί ληθείὑ ἀ ῦ ἀ ῦ ἀ ᾳ λ στήκοντες, μισούμενι καί θλιβόμενοι σαν πό τ ν νθρώπωνὅ ῃ ἦ ἀ ῶ ἀ ως τ ς τελευτ ς α τ ν, καί περηύχοντο τ ν χθρ ν καί τ νἕ ῆ ῆ ὐ ῶ ὑ ῶ ἐ ῶ ῶ πηρεαζόντων α τούς, κατά τήν το Σωτ ρος φωνήν. Μή ο ν καί σύἐ ὐ ῦ ῆ ὖ

κατά τόν σεμνόν ωσήφ πράθης, καί α χε ρές σου ν τ κοφίνἸ ἐ ἱ ῖ ἐ ῷ ῳ δούλευσαν καί ε ς λάκκους δύο καταβέβηκας; κατά τόν Μωσέα,ἐ ἰ Ἤ πό παιδός καί μέχρι γήρως κακουκήθης; Τί πέμεινας νωθρέ; ςἀ ἐ ὑ Ἤ ὡ

Δαβίδ, διωκόμενος πό Σαούλ καί το δίου υ ο , πένθει πέρἀ ῦ ἰ ἱ ῦ ἐ ὑ α τ ν θανόντων; κατά τόν ων ν ρρίφης ε ς τήν θάλασσαν; ὐ ῶ Ἤ Ἰ ᾶ ἐ ἰ

Λήθαργε καί γαπητέ, τί κλύεταί σου λογισμός; Μή φοβηθ ς καίἀ ἐ ὁ ῇ δειλανθ ς ς νανδρος, μήποτε στερηθ ς πό τ ν το Θεοῇ ὡ ἄ ὑ ῇ ἀ ῶ ῦ ῦ παγγελι ν˙ μή πτοηθ ς ς πιστος, λλά θαρσοποίησον τούςἐ ῶ ῇ ὡ ἄ ἀ λιγοπίστους σου λογισμούς. γάπησον τάς θλίψεις ν π σι, να γένὀ Ἀ ἐ ᾶ ἵ ῃ

υ ός δόκιμος τ ν γίων. Μιμνήσκου τ ς πομον ς ώβ καί τ νἱ ῶ ἁ ῆ ὑ ῆ Ἰ ῶ καθεξ ς καί ζήλωσον λθε ν ε ς τά χνη α τ ν. Μιμνήσκου νῆ ἐ ῖ ἰ ἴ ὐ ῶ ὧ

πέμεινε Πα λος κινδύνων καί θλίψεων καί δεσμ ν καί λιμ ν καίὑ ῦ ῶ ῶ λλων κακ ν πλήθους, καί ε πέ τ μικροψυχί ˙ λλότριός σου ε μί.ἄ ῶ ἰ ῇ ᾳ ἀ ἰ

Μιμνήσκου γράψαντός σοι˙ άν κατευοδοθ τό πρ γμα μπροσθένἐ ῇ ᾶ ἔ σου, άν μή, ε χαρίστησον τ Θε . Κατανόησον τά πράγματα, τιἐ ὐ ῷ ῷ ὅ φθαρτά καί παρερχόμενά ε σιν˙ δέ κατά Θεόν πομονή σώζει τόνἰ ἡ ὑ κτησάμενον α τήν. ὐ

δού πυκτεύεις νεγκε ν ργόχειρον καί ργάσασθαι. να ο ν δείξωἸ ἐ ῖ ἐ ἐ Ἵ ὖ σοι τόν ποστολικκόν λόγον, τι ο τε το θέλοντος, ο τε τοἀ ὅ ὔ ῦ ὔ ῦ τρέχοντος, λλά το λεο ντος Θεο , δού πέμπει μ ν Θεόςἀ ῦ ἐ ῦ ῦ ἰ ἡ ῖ ὁ

νθρώπους χοντας τήν χρείαν το κόσμου, ο ς δεξάμενοι μή ε πητεἀ ἔ ῦ ὕ ἴ τι λάλησα δι α τούς τίποτε, μήποτε λάβωσι κενοδοξίαν.ὅ ἐ ᾿ ὐ γαπήσατε α τούς ς δελφούς γνησίους, καί ποιήσατε τόνἈ ὐ ὡ ἀ

λογισμόν μ ν ναπα σαι τόν λογισμόν α τ ν˙ το κόσμου γάρὑ ῶ ἀ ῦ ὐ ῶ ῦ καταφρονο σι, σ σαι τάς ψυχάς α τ ν θέλοντες. Καί Θεός διῦ ῶ ὐ ῶ ὁ ᾿ μο - κατά πρόγνωσιν γράφω - γει α τούς δε πρός μ ς, ναἐ ῦ ἄ ὐ ὧ ὑ ᾶ ἵ

μάθητε τι πάνυ κατεφρόνησαν. ὅ

(σελ. 108) Σύ ο ν δελφέ, κρατούμενος τ μ χειρί, περιπάτει ε ςὖ ἀ ῇ ἐ ῇ ἰ

Page 39: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τήν στενήν καί τεθλιμμένην δόν τήν πάγουσαν ε ς ζωήν α ώνιον, νὁ ἀ ἰ ἰ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

λβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα ε φείλει καθ αυτόν τρώγειν, καί τήν Τετράδα καίἐ ἰ ὀ ᾿ ἑ

Παρασκευήν μή ξιέναι ε ς τήν γίαν Κοινωνίαν˙ καί ε χρή α τόνἐ ἰ ἁ ἰ ὐ ποκόψει τ ς φροντίδος τ ν ργων˙ καί άν συμβ α τόν ε ς τόἀ ῆ ῶ ἔ ἐ ῇ ὐ ἰ συχάζειν σθεν σαι, ε δε χρήσασθαι θεραπεί τινί καί στεἡ ἀ ῆ ἰ ῖ ᾳ ὥ

δοθ ναι α τ ντολάς ε ς σωτηρίαν.ῆ ὐ ῷ ἐ ἰ

Ο θέλω τήν γάπην σου γνοε ν περί τ ς γινομένης μετά σοὐ ἀ ἀ ῖ ῆ ῦ ε εργεσίας παρά το φιλανθρώπου Θεο . Καί γάρ δού α δ νεςὐ ῦ ῦ ἰ ἱ ὠ ῖ φθασαν˙ καί ρξατο ησο ς ποι σαι μετά σο καί ε σενεγκε ν σεἔ ἤ ὁ Ἰ ῦ ῆ ῦ ἰ ῖ

κατά τάξιν ε ς τήν ε λογημένην α το συχίαν καί ε ς τήνἰ ὐ ὐ ῦ ἡ ἰ νεπαίσχυντον πομονήν. Κ ν ο ν τονία λλη σθένειαἀ ὑ ἄ ὖ ἀ ἤ ἄ ἀ

παρακολουθήσ σοι, λην τήν λπίδα σου βάλε πί τόν σόν δεσπότηνῃ ὅ ἐ ἐ καί ναπαύ ˙ καί γάρ λπίζω ε ς τόν Θεόν μου, τι ο μακράν ε τ ςἀ ῃ ἐ ἰ ὅ ὐ ἶ ῆ

δο το Θεο . ὁ ῦ ῦ ῦ

Περί δέ το καθ αυτόν φαγε ν ν τ κελλί σου, συμφέρει σοι καίῦ ᾿ ἑ ῖ ἐ ῷ ῳ φελε . Προφάσεως δέ γενομένης το καί μετά τ ν δελφ ν φαγε ν,ὠ ῖ ῦ ῶ ἀ ῶ ῖ

μή διστάσ ς μηδέ δυσχεράν ς καί κατά μικρόν σύστελλε σεαυτόν.ῃ ῃ Τήν δέ κοινωνίαν σον ε σέρχ καί ξέρχ , μή κωλύσ ς˙ σκάνδαλονὅ ἰ ῃ ἐ ῃ ῃ γάρ χει λλοις τό πρ γμα. Καί πρόσχες π ς ποιε ς σου τό κάθισμαἔ ἄ ᾶ ῶ ῖ κατά ταπείνωσιν καί φόβον Θεο καί γάπην πρός πάνταςῦ ἀ

νυποκρίτως καί ο κοδομε ς τήν ο κίαν σου πί τήν στερεάν καίἀ ἰ ῖ ἰ ἐ σάλευτον πέτραν˙ φησί γάρ, « δέ πέτρα ν Χριστός». ἀ ἡ ἦ ὁ

Περί δέ λλων ντολ ν τινων ο χρεία ρτι˙ ρκο ν γράφη σοι ξἄ ἐ ῶ ὐ ἄ ἀ ῦ ἐ ἐ μο ˙ χουσι γάρ κανότητα γαγε ν πό ρχαρίου νθρωπον ε ςἐ ῦ ἔ ἱ ἀ ῖ ἀ ἀ ἄ ἰ

τέλειον. Μελέτησον α τά καί μιμνήσκου καί μή πιλάθ ˙ λην γάρὐ ἐ ῃ ὅ χουσι τήν βιβλιοθήκην. ἐ

(σελ. 110) ρρωσο ν Κυρί διαπαντός ταπεινοφρον ν, ν λόγοιςἜ ἐ ῳ ῶ ἐ καί ργοις καί κινήμασι. ἔ

λγ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, τι κατάῦ ὐ ῦ ὐ ὅ ὁ σάρκα α το δελφός διασκεπτόμενος ε ς τόν μονήρη βίονὐ ῦ ἀ ἰ

ναχωρ σαι, ρώτησε δι α το τόν Γέροντα περί τούτου. ἀ ῆ ἠ ᾿ ὐ ῦ

Ε πεν Κύριος μ ν ησο ς Χριστός˙ «ο δείς ρχεται πρός με, ε μήἶ ὁ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὐ ἔ ἰ Πατύρ ο ράνιος λκύσ α τόν˙ κ γώ γείρω α τόν τ σχάτὁ ὁ ὐ ἑ ῃ ὐ ἀ ἐ ὐ ῇ ἐ ῃ

Page 40: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μέρ καί μφανίσω α τ μαυτόν. Βλέπετε τι α χ ραι λευκαίἡ ᾳ ἐ ὐ ῷ ἐ ὅ ἱ ῶ ε σι πρός θερισμόν, καί θερίζων μισθόν λαμβάνει καί συνάγειἰ ὁ καρπόν ε ς ζωήν α ώνιον, να θερίζων χαίρ καί σπείρων˙ νἰ ἰ ἵ ὁ ῃ ὁ ἐ τούτ γάρ λόγος ληθινός στιν, τι λλος σπείρων καί λλοςῳ ὁ ὁ ἀ ἐ ὅ ἄ ὁ ἄ

θερίζων». ὁ

δελφέ, ο δείς θέλων ε σελθε ν ε ς πόλιν κοιμ ται˙ καί ο δείς θέλωνἈ ὐ ἰ ῖ ἰ ᾶ ὐ ργάσασθαι, βλέπων τόν λιον ραθυμε ˙ καί ο δείς θέλωνἐ ἥ ῖ ὐ

φιλακαλ σαι τόν γρόν α το μελε ˙ γάρ θέλων ε ς πόλινῆ ἀ ὐ ῦ ἀ ῖ ὁ ἰ ε σελθε ν ξυποδήσει πρό το ψίσαι καί βλέπων τόν λιονἰ ῖ ὀ ῦ ὀ ὁ ἥ ξελεύσεται ε ς ργασίαν μετά γοργότητος, μήποτε μποδισθ ˙ καί ἐ ἰ ἐ ἐ ῇ ὁ

θέλων τόν γρόν α το φιλοκαλ σαι, σπουδάσει πρό τοἀ ὐ ῦ ῆ ῦ διαφθαρ ναι πό ρυσίβης. ῆ ἀ ἐ

χων τα κούειν κουέτω. Ὁ ἔ ὦ ἀ ἀ

λδ'

Πάλιν κ δευτέρου λθόντος το δελφο πρός α τόν, θλίβετο διάἐ ἐ ῦ ἀ ῦ ὐ ἐ τήν α το σωτηρίαν˙ καί πεμίμνησκεν α τόν τ ς προτέρας α τοὐ ῦ ὑ ὐ ῆ ὐ ῦ

ποσχέσεως˙ α τός δέ ττησε σημε ον α τ δοθ ναι περί τούτουὑ ὐ ᾔ ῖ ὐ ῷ ῆ παρά το Γέροντος καί δήλωσεν Γέρων τα τα.ῦ ἐ ὁ ῦ

(σελ. 112) Περί δέ το δελφο σου ο ε πας, πιστία πολεμεῦ ἀ ῦ ὗ ἶ ἡ ἀ ῖ α τ , καί α τη στίν φαρισαϊκή α ρεσις, πρός ο ς ε πεν Κύριοςὐ ῷ ὕ ἐ ἡ ἵ ὕ ἶ ὁ « τι γενεά α τη σημε ον πιζητε , καί σημε ον ο δοθήσεται α τ ».ὅ ἡ ὕ ῖ ἐ ῖ ῖ ὐ ὐ ῇ Ο κ χω ε πε ν α τ , λλά καθώς λέγει πόστολος, «τά ρχα αὐ ἔ ἰ ῖ ὐ ῷ ἀ ὁ Ἀ ἀ ῖ παρ λθεν δού γέγονε τά πάντα καινά»˙ καί τό «ν ν σραήλ»˙ καί τόῆ ἰ ῦ Ἰ «ο κ κπειράσεις Κύριον τόν Θεόν σου»˙ καί τό «σήμερον άν τ ςὐ ἐ ἐ ῆ φων ς α το κούσητε μή σκληρύνητε τάς καρδίας μ ν». ῆ ὐ ῦ ἀ ἡ ῶ

χων τα κούειν κουέτω. Ὁ ἔ ὦ ἀ ἀ

Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

λε'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα περί δελφ ν σθενούντων τ σώματι καί περί λλωνἐ ἀ ῶ ἀ ῷ ἄ σθενούντων τ λογισμ ˙ ε φείλει α τούς παρ αυτἀ ῷ ῷ ἰ ὀ ὐ ᾿ ἑ ῷ

προσλαβέσθαι˙ καί ε δε ε πε ν τ ββ κουφίσαι μικρόν τούςἰ ῖ ἰ ῖ ῷ Ἀ ᾶ ρχαρίους κ τ ς γρυπνίας˙ καί περί τ ς χρονίας α το σιωπ ς.ἀ ἐ ῆ ἀ ῆ ὐ ῦ ῆ

δελφέ, πόκρισις τ ν τρι ν λογισμ ν μία στί˙ μή ναγκάσ ςἈ ἡ ἀ ῶ ῶ ῶ ἐ ἀ ῃ τήν προαίρεσιν, λλ π λπίδι σπε ρον˙ καί γάρ Κύριος μ ν, ο κἀ ᾿ ἐ ᾿ ἐ ῖ ὁ ἡ ῶ ὐ

νάγκασε τινά, λλ ε ηγγελίσατο˙ καί ε τις θελεν κουσεν. ἠ ἀ ᾿ ὐ ἴ ἤ ἤ

Ο δα τι ο δας τι ο κ μελ , ο δέ καταφρον τ ς σ ς γάπης,ἶ ὅ ἶ ὅ ὐ ἀ ῶ ὐ ῶ ῆ ῆ ἀ

Page 41: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λλά νοχή πρός τό συμφέρον γίνεται. Καί γάρ ταν ε χώμεθα καίἀ ἡ ἀ ὅ ὐ μακροθυμε Θεός το κο σαι, τό συμφέρον ποιε , να μάθωμενῖ ὁ ῦ ἀ ῦ ῖ ἵ τήν μακροθυμίαν καί μή κκακ μεν, λέγοντες, τι η ξάμεθα καί ο κἐ ῶ ὅ ὐ ὐ ε σηκούσθημεν˙ Θεός γάρ ο δε τί συμφέρει τ νθρώπ . ἰ ὁ ἶ ῷ ἀ ῳ

(σελ. 114) Χαίροις ν Κυρί , δελφέ μου, καί μερίμνησον πόἐ ῳ ἀ ἀ ἀ παντός, καί ε ξαι πέρ μο , γαπητέ μου μόψυχε. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ὁ

λς'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ πιτρέπουσα α τ ρξασθαι τ ς συχίας ν πάσ μεριμνί ˙ καίἐ ὐ ῷ ἄ ῆ ἡ ἐ ῃ ἀ ᾳ

πρός τόν πελθόντα α τ λογισμόν, τι σχάτη ρα στί˙ καί τιἐ ὐ ῷ ὅ ἐ ὥ ἐ ὅ συντυχών τινι τ ν Πατέρων πί πολλήν ραν, λογίζετο ε ραῶ ἐ ὥ ἐ ἰ ἄ καλ ς ποίησεν, ο . ῶ ἐ ἤ ὔ

δελφέ, κουσον παρ μο το γαπ ντός σε ν Χριστ ησο .Ἀ ἄ ᾿ ἐ ῦ ῦ ἀ ῶ ἐ ῷ Ἰ ῦ Περί μέν το κελλίου, ε πεν Κύριος μ ν ησο ς Χριστός:ῦ ἶ ὁ ἡ ῶ Ἰ ῦ « ρχεται ρα καί ν ν στιν, ταν κούσωσιν ο νεκροί τ ς φων ςἜ ὥ ῦ ἐ ὅ ἀ ἱ ῆ ῆ το Υ ο το Θεο καί ο κούσαντες ζήσονται˙ σπερ γάρ Πατήρῦ ἱ ῦ ῦ ῦ ἱ ἀ ὥ ὁ χει ζωήν ν αυτ , ο τως δωκε καί τ υ ζωήν χειν ν αυτ ».ἔ ἐ ἑ ῷ ὕ ἔ ῷ ἱῷ ἔ ἐ ἑ ῷ

Κ γώ σοι λέγω καιρός το ε σελθε ν σε σύν Θε πάρεστι˙ἀ ὁ ῦ ἰ ῖ ῷ κατάστησόν σου τό νέον κελλίον καί ε σελθε χων τόν Θεόν δηγόν.ἴ ἔ ὁ Καί τε καθέζ μή μεριμνήσ ς τίποτε˙ καί γάρ χρεία τ νὅ ῃ ῃ ἡ ῶ πραγμάτων καί δοκιμασία καλε αυτόν. Περί δέ το σπαρέντοςἡ ῖ ἑ ῦ λογισμο ργός στι, παρεισφέρων κενοδοξίαν˙ τίς γάρ ο κ γνω τιῦ ἀ ἐ ὐ ἔ ὅ ν σχάτ ρ σμέν; ἐ ἐ ῃ ὥ ᾳ ἐ

Περί δέ τ ς λαλι ς ταν βλέπ ς σεαυτόν σχεδόν θεολογο ντα, μάθεῆ ᾶ ὅ ῃ ῦ τι σιωπή θαυμαστοτέρα καί νδοξοτέρα στίν α τ ς˙ τίποτε ο νὅ ἡ ἐ ἐ ὐ ῆ ὖ

περισσόν ο χρήζεις να γράψω˙ πό γάρ λφα ως μέγα σοίὐ ἵ ἀ ἄ ἕ ὠ γραψα, καθώς πίσταται σή γάπη. Παρατίθεμαί σε ο ν τ Θε ˙ἔ ἐ ἡ ἀ ὖ ῷ ῷ

α το γάρ στιν βοήθεια καί τό λεος. μήν. ὐ ῦ ἐ ἡ ἔ Ἀ

λζ'

(σελ. 116) Κοσμικός τις φιλόχριστος πεμψεν ρωτ ν τόν ββ νἔ ἐ ῶ Ἀ ᾶ ωάννην περί πράγματος, καί δωκεν α τ πόκρισιν˙ καίἸ ἔ ὐ ῷ ἀ

μεταμεληθείς δήλωσε τ α τ μεγάλ Γέροντι, λέγων˙ἐ ῷ ὐ ῷ ῳ συγχώρησόν μοι τι μεθύω καί ο κ ο δα τί ποι .ὅ ὐ ἶ ῶ

Πολλάκις λέγω σοι, φες τούς νεκρούς θάψαι τούς αυτ ν νεκρούς,ἄ ἑ ῶ καί μ λλον ο κ ηδίζ τ ς α τ ν κμήν δυσωδίας; Βλέπε τί λέγεις˙ᾶ ὐ ἀ ῃ ῆ ὐ ῶ ἀ ο γάρ ο δας τί λέγεις˙ γάρ μεθύων μυκτηρίζεται πό τ νὐ ἶ ὁ ὑ ῶ

Page 42: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

νθρώπων, δέρεται, καταφρονε ται˙ ο ψηφίζει αυτόν, ο παρέχειἀ ῖ ὐ ἑ ὐ γνώμας, ο διδάσκει λλους, ο συμβουλεύει περί τινων˙ οὐ ἄ ὐ ὐ διακρίνει τι το το καλόν το το κακόν. Ε τ στόματι λέγεις καίὅ ῦ ἤ ῦ ἰ ῷ

λλα δεικνύεις ν το ς ργοις, ν γνωσί λαλε ς. Μή πνώσ ς,ἄ ἐ ῖ ἔ ἐ ἀ ᾳ ῖ ὑ ῃ μήποτε ξαίφνης λθ ε ς τά τα σου, δού νυμφίος, ξέλθετε ε ςἐ ἔ ῃ ἰ ὦ ἰ ὁ ἐ ἰ

πάντησιν α το ˙ καί πο λέγεις τότε σχολο μαι. ἀ ὐ ῦ ῦ ἀ ῦ

ποίησέ σε μέριμνον, καί ο θέλεις; ρέ σου τήν φροντίδα, καίἘ ἀ ὐ Ἦ σεαυτόν περιπλέκεις; νέπαυσέ σε, καί θέλεις μοχθ σαι; Ο μένει σεἈ ῆ ὐ χρόνος το πενθ σαι καί κλα σαί σου τάς μαρτίας. Μιμνήσκου τιῦ ῆ ῦ ἁ ὅ ε πέ σοι περί τ ς θύρας τι κλείεται˙ γόργευσαι να μή ξω μείν ςἶ ῆ ὅ ἵ ἔ ῃ μετά τ ν μωρ ν παρθένων˙ μετάβηθι τ λογισμ πό το ματαίουῶ ῶ ῷ ῷ ἀ ῦ κόσμου τούτου ε ς λλον α να. φες τά γήινα καί ζήτησον τάἰ ἄ ἰῶ Ἄ ο ράνια˙ γκατάλειψον τά φθαρτά, καί ε ρίσκεις τά φθαρτα˙ φε γεὐ ἐ ὑ ἄ ῦ τ διανοί πό τ ν προσκαίρων, καί παντ ς ε ς τά α ώνια˙ πόθανεῇ ᾳ ἀ ῶ ἀ ᾷ ἰ ἰ ἀ τελείως, να ζήσ ς τελείως, ν Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν˙ ἵ ῃ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

λη'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ πιθυμο ντα συχν ς δέχεσθαι παρ α το πόκρισιν ε ς βοήθειανἐ ῦ ῶ ᾿ ὐ ῦ ἀ ἰ

καί σωτηρίαν ψυχ ς, καί ζητο ντα μαθε ν, ε δε συντυγχάνειν τινίῆ ῦ ῖ ἰ ῖ τ ν δελφ ν, λογισμόν παρ α τ ν ρωτ σθαι. ῶ ἀ ῶ ἤ ᾿ ὐ ῶ ἐ ᾶ

πειδή ο δα τίνι παρεθέμην σε, καί ο αν τροφήν παρέθηκά σοι, άνἘ ἶ ἵ ἐ συνι ς ο πυκνάζω το γράφειν σοι˙ γάρ παρεθέμην σε, καί πρόῇ ὐ ῦ ᾧ το α τ σαι α τόν, ο δεν ν χρείαν χεις. (ς) ο ν κουσαςῦ ἰ ῆ ὐ ἶ ὧ ἔ Ὡ ὖ ἤ

μερίμνει˙ τό γάρ μεριμν σαι πό παντός πράγματος, ποιε σεἀ ἀ ῆ ἀ ῖ προσεγγίσαι τ πόλει˙ καί τό μή ψηφισθ ναι ν νθρώποις, ποιε σεῇ ῆ ἐ ἀ ῖ ο κ σαι τήν πόλιν˙ καί τό ποθανε ν πό παντός νθρώπου, ποιε σεἰ ῆ ἀ ῖ ἀ ἀ ῖ κληρονομ σαι τήν πόλιν καί τούς θησαυρούς. ῆ

Καί πειδή πολλάκις εί θέλεις τόν α τόν λόγον κούειν περίἐ ἀ ὐ ἀ συντυχίας, περί λογισμο δελφ ν, χρείας γενομένης, γώ σοιἤ ῦ ἀ ῶ ἐ λέγω τί δε ποι σαι˙ σύ ο ν μηδέν φροντίσ ς, ε μή τό ν σαι τήνῖ ῆ ὖ ῃ ἰ ἀ ῦ

δοιπορίαν. ὁ

σπάζομαί σου τήν γάπην διαλείπτως. Καί πό το σβεσθ ναιἈ ἀ ἀ ἀ ῦ ῆ κατά μικρόν πό σο τήν δεινοτάτης ργ ς κίνησιν στι σοι μαθε ν. ἀ ῦ ὀ ῆ ἔ ῖ

Ε ρ νη σοι σται, δελφέ μου καί γαπητέ ωάννη. ἰ ἠ ἔ ἀ ἀ Ἰ

λθ'

(σελ. 120) πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ

Page 43: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βουληθέντα κόψαι τήν συντυχίαν καί το δίου πηρέτου, διά τόῦ ἰ ὑ ρηθέν α τ , τι τό μεριμν σαι ποιε σε προσεγγίσαι τ πόλει˙ καίὐ ῷ ὅ ἀ ῆ ῖ ῇ πρός τόν α τ(ο ) λογισμόν ναζητο ντα τάς α τίας τ ν διαφόρωνὐ ῦ ἀ ῦ ἰ ῶ πανισταμένων α τ πειρασμ ν. ἐ ὐ ῷ ῶ

Ε πέ τ δελφ ˙ κδεξαι λλο μικρόν. Καί γάρ ο κ στι καιρός˙ καίἰ ῷ ἀ ῷ ἔ ἄ ὐ ἔ γάρ γώ φροντίζω σου περισσότερόν σου, μ λλον δέ Θεός. ἐ ᾶ ὁ

δελφέ ωάννη, μηδέν φοβηθ ς πό τ ν παναστάντων πειρασμ νἈ Ἰ ῇ ἀ ῶ ἐ ῶ πρός δοκιμασίαν σήν˙ ο γάρ παραδίδωσί σε Θεός. ταν ο ν λθὐ ὁ Ὅ ὖ ἔ ῃ σοι τίποτε τοιο τον, μή καοπιάσ ς ρευν ν πράγματα, λλά κράζε τόῦ ῃ ἐ ᾶ ἀ

νομα ησο , λέγων˙ « ησο , βοήσει μοι» καί πακούει, γγύς γάρὄ Ἰ ῦ Ἰ ῦ ἐ ἐ στι τ ν πικαλουμένων α τόν. Μή λιγοψυχήσ ς, λλά δράμεἐ ῶ ἐ ὐ ὀ ῃ ἀ

προθύμως καί καταλαμβάνεις˙ ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

μ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα˙ ε φείλειῦ ὐ ῦ ὐ ἰ ὀ διδάξαι τόν διον πηρέτην τήν σειράν καί περί τινος δελφοἴ ὑ ἀ ῦ ρωτήσαντος περί τ ν δίων λογισμ ν ο σαφ ς, λλά διἐ ῶ ἰ ῶ ὐ ῶ ἀ ᾿

α νιγμάτων, ε καλ ς ποίησεν. ἰ ἰ ῶ ἐ

Λαμπροτάτη διδασκαλία το Σωτ ρος μ ν α τη στί˙ «γεννηθήτωῦ ῆ ἡ ῶ ὕ ἐ τό θέλημά σου». Ε τις ο ν λέγει τήν προσευχήν ταύτην μετάἴ ὖ ε λικρινείας, τό διον α το θέλημα πολύει καί ε ς τό θέλημα τοἰ ἴ ὐ ῦ ἀ ἰ ῦ Θεο κρεμ τά πάντα. Τό ο ν διδάξαι τόν δελφόν συμφέρει μέν,ῦ ᾷ ὖ ἀ χει δέ τό πρ γμα φθόνον˙ λλά δύναται ρέως παξ παξ, καίἔ ᾶ ἀ ἀ ἅ ἅ

σκεπάζεται τό πρ γμα διά τήν συνείδησιν τ ν δελφ ν. ᾶ ῶ ἀ ῶ

Περί δέ τ ς δι α νιγμάτων ρωτήσεως, διοσκοπία στί, μή χουσαῆ ᾿ ἰ ἐ ἰ ἐ ἔ διάκρισιν, καί χρ ζει τοιο τος πολλ ν ε χ ν˙ τά γάρ σημε α οῄ ὁ ῦ ῶ ὐ ῶ ῖ ὐ το ς πιστο ς, (σελ. 122) λλά το ς πίστοις γίνεται. ῖ ῖ ἀ ῖ ἀ

μα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν ε ς πολλούςῦ ὐ ῦ ὐ ἰ μπεσόντα λογισμούς καί φροντίδας περί τ ς το Μοναστηρίουἐ ῆ ῦ

συστάσεως.

Page 44: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πολλά τά βλύζοντα ν τ καρδί σου. Καί φησιν˙ ξαριθμήσομαιἐ ῇ ᾳ ἐ α τούς, καί πέρ μμον πληθυνθήσονται. δελφέ, ο δείς ο δε ποὐ ὑ ἄ Ἀ ὐ ἶ ῦ μέλλει τόπος ο τος λθε ν, ε μή καρδιογνώστης Θεός μόνος˙ὁ ὗ ἐ ῖ ἰ ὁ κ μέ πληροφόρησεν. χε ο ν τι ο κ γκαταλιμπάνει α τόν ἀ ἐ Ἔ ὖ ὅ ὐ ἐ ὐ ὁ Κύριος, λλά φυλάττει καί δοξάζει α τόν ε ς δόξαν το νόματος τ ςἀ ὐ ἰ ῦ ὀ ῆ δόξης α το . ὐ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

μβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα περί τ ς συμβάσης α τ σθενείας, πόθεν στί˙ καί εἐ ῆ ὐ ῷ ἀ ἐ ἰ

χρή ε πε ν το ς περχομένοις δελφο ς ε ς τήν Α γυπτον π ςἰ ῖ ῖ ἀ ἀ ῖ ἰ ἴ ῶ χρήσασθαι˙ καί (μεριμν ντα) περί α τ ν μήπως θλιβ σι διά τήνῶ ὐ ῶ ῶ α τ ν πρός τούς (τόπους) πείριαν. ὐ ῶ ἀ

Ε πέ τ δελφ ˙ μεμιγμένοι ε σίν ο παρά σοί Α γύπτιοι καίἰ ῷ ἀ ῷ ἰ ἱ ἰ εροσολυμ ται, λλά μή φροντίσ ς, μέλλει γάρ τ Θε περί σο . ΤόἹ ῖ ἀ ῃ ῷ ῷ ῦ

δέ νθύμημά σου, ποίησον κατά φόβον Θεο καί μή θλιβ ς κατά τ νἐ ῦ ῇ ῶ δελφ ν, λλά μόνον ε ξαι, καί δηγε α τούς Κύριος κατά τόἀ ῶ ἀ ὖ ὁ ῖ ὐ

θέλημα α το περί παντός πράγματος. Πάρεξ γάρ το Θεο ο δένὐ ῦ ῦ ῦ ὐ γίνεται, μάλιστα ν τ τόπ τούτ , ε κατά φόβον Θεο πρόςἐ ῷ ῳ ῳ ἰ ῦ

νάπαυσίν στι καί φέλειαν ψυχ ν. ἀ ἐ ὠ ῶ

μγ'

(σελ. 124) πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ στε πάντα τά καθ αυτόν ναθε ναι Θε . ὥ ᾿ ἑ ἀ ῖ ῷ

Ε τις πίνει κ το δατος, ο πεμψά σοι δι πιστολ ν, ο διψ ε ςἴ ἐ ῦ ὕ ὗ ἔ ᾿ ἐ ῶ ὐ ᾷ ἰ τόν α να. Σύ δέ φειλες προσδοκ ν καί λπίζειν νάπαυσιν διάἰῶ ὤ ᾶ ἐ ἀ πίστεως Χριστο . Λάβε τόν ρτον το τον κ τ ς μ ς τροφ ς, καίῦ ἄ ῦ ἐ ῆ ἐ ῆ ῆ

μερίμνει˙ μηδέν φοβηθ ς, λλά λάβε δύναμιν διά το γίουἀ ῇ ἀ ῦ ἁ Πνεύματος καί λπίδα˙ πίστευσον τι χείρ το Θεο μετά σοἐ ὅ ἡ ῦ ῦ ῦ στιν. ἐ

μδ'

κ τ ς πεμφθείσης α τ ε λογίας δέδωκε τ α το πηρέτ , ο κἘ ῆ ὐ ῷ ὐ ῷ ὑ ῦ ὑ ῃ ὐ πό χειρός, ς μή ν κληρικός, λλ θηκε, κ κε νος αυτ λαβε˙ἀ ὡ ὤ ἀ ᾿ ἔ ἀ ῖ ἑ ῷ ἔ

καί δεξάμενος κ δευτέρου καί τρίτου ε λογίαν, τό α τό ποίησε καίἐ ὐ ὐ ἐ ποι ν το το δίχα πιτροπ ς, ο κ ννόει τό μάρτημα. Καί πάλιν τεῶ ῦ ἐ ῆ ὐ ἐ ἁ ὅ ε δε τα ς ε χα ς το Γέροντος αυτόν κουφισθέντα κ τ ν παθ ν,ἶ ῖ ὐ ῖ ῦ ἑ ἐ ῶ ῶ ε πεν, τόνησαν ξ μο τά πάθη. Καί μετά τα τα πεμψεν ρωτ νἶ ἠ ἐ ἐ ῦ ῦ ἔ ἐ ῶ περί λογισμ ν βλασφημίας, καί ο κ λαβεν πόκρισιν. Καί ν τῶ ὐ ἔ ἀ ἐ ῷ

Page 45: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θαυμάζειν α τόν τήν α τίαν, ξαίφνης κατά συγχώρησιν Θεο πρόςὐ ἰ ἐ ῦ παιδείαν φθη α τ φάντασμα φοβερόν, καί παξ καί δίς, καί παράὤ ὐ ῷ ἅ χρ μα π λθε. Καί πολλο πληρωθείς θορύβου καί ταραχ ς,ῆ ἀ ῆ ῦ ῆ μνήσθη τό σφάλμα μόνου το ρτου, πιλαθόμενος τό παρ α τοἐ ῦ ἄ ἐ ᾿ ὐ ῦ

ρηθέν πί τ ς σθενείας τ ν παθ ν. Καί φορέσας τό πεμφθέν α τἐ ῆ ἀ ῶ ῶ ὐ ῷ ποτε παρά το Γέροντος κουκούλιον, πολλά προσέπιπτε καίῦ παρεκάλει τυχε ν λέους. Καί γράφει α τ Γέρων περί τ ν δύοῖ ἐ ὐ ῷ ὁ ῶ πταισμάτων˙ τι δέ καί περί το λογισμο τ ς βλασφημίας˙ καί τι τόἔ ῦ ῦ ῆ ὅ θε ναι τάς ε λογίας τ πηρέτ ς τε α τόν λαβε ν ο κ νῖ ὐ ῷ ὑ ῃ ὥ ὐ ῖ ὐ ἦ ταπείνωσις, λλά μ λλον φυσίωσις καί παιδικ ς διανοίας. ἀ ᾶ ῆ

(σελ. 126) Ε τις ο δεν παραβαίνει τήν ντολήν, τεκμήριον ν δεικνύειἴ ἶ ἐ ἕ γνώσεως˙ καί γινώσκων διορθο ται. λλ πλ ς, λαλο μεν, ςὁ ῦ Ἀ ᾿ ἁ ῶ ῦ ὡ δήποτε ν τ χειρί το Θεο παρέθηκά σε, καί κκλίνεις π α τ ς;ἐ ῇ ῦ ῦ ἐ ἀ ᾿ ὐ ῆ Καί Γραφή λέγει κ στόματος το Θεο , τι ο δίκαιοι ο κἡ ἐ ῦ ῦ ὅ ἱ ὐ κκλίνουσι˙ τί δοκιμάζεις ε πω; Καί πάλιν λέγει˙ μηδέ ξελθέτωἐ ἴ ἐ

μεγαλορρημοσύνη κ το στόματος μ ν. Καί τόλμησας νο ξαι τόἐ ῦ ὑ ῶ ἐ ἀ ῖ στόμα νώπιον το Θεο , καί ε πε ν τι τόνησαν π μο τά πάθηἐ ῦ ῦ ἰ ῖ ὅ ἠ ἀ ᾿ ἐ ῦ καί ο χί μ λλον ε πας τι ν θησαυρ κε νται ν μοί λα; ὐ ᾶ ἶ ὅ ἐ ῷ ῖ ἐ ἐ ὅ

Διά το το μικρόν γκατελείφθης καί φάνη σου λη ταλαιπωρία˙ῦ ἐ ἐ ὅ ἡ καί ε μή ε λες σκέπασμα, κοπιάσαι ε χες˙ λλά πιστός Θεόςἰ ᾖ ὅ ἶ ἶ ἀ ὁ φησιν, ς ο κ άσει μ ς πειρασθ ναι πέρ δυνάμεθα, λλάὅ ὐ ἐ ἡ ᾶ ῆ ὑ ὅ ἀ ποιήσει σύν τ πειρασμ καί τήν κβασιν, πρός τό δύνασθαι μ ςῷ ῷ ἔ ἡ ᾶ

πενεγκε ν. Καί τό καίρως ποι σαι πρ γμα, κ θελήματός στινὑ ῖ ἀ ῆ ᾶ ἐ ἐ δίου το φυσιο σθαι, μή χων χειροτονίαν, καί τό δο ναι λλοιςἰ ῦ ῦ ἔ ῦ ἄ ε λογίαν ς ρχιεπίσκοπος, ο κ ο δα γώ π ς τα τα κφράσω. Τίὐ ὡ Ἀ ὐ ἶ ἐ ῶ ῦ ἐ ο ν γώ ο κ δειν το π σι πέμψαι ε λογίας; σοί πάντως πεμψα.ὖ ἐ ὐ ᾔ ῦ ᾶ ὐ Ἤ ἔ δού ο ν μικρόν πέρ μεγάλων καί πολλ ν παιδεύθης. Ἰ ὖ ὑ ῶ ἐ

Ν ψαι λοιπόν το ξολοθρε σαι τά κτώ θνη τά λλόφυλαῆ ῦ ἐ ῦ ὀ ἔ ἀ στερε ς καί μή καθίσ ς παιδικο ς συρόμενος πράγμασι. Καί κτ σαιῶ ῃ ῖ ῆ στυφότητα, γάρ πλότητα ( σ. καί ο μόνην πλότητα)˙ καί γάρἤ ἁ ἴ ὐ ἁ πολλάκις κουσας « τι μετά βουλ ς πάντα ποίει». Καί περί παντόςἤ ὅ ῆ πάθους καί βλασφημίας, δεήθητι το Θεο , καί συναντιλαμβάνεταίῦ ῦ σου κατά μικρόν˙ καί ν ψον το λοιπο καί τήρησον α τά ν τῆ ῦ ῦ ὐ ἐ ῇ καρδί σου. Καί ο χρεία να τις μάθ , λλ γέγονε, γέγονε.ᾳ ὐ ἵ ῃ ἀ ᾿ ὅ Συγχώρησόν μοι τά παρελθόντα καί διορθο μαι τά μέλλοντα. σταιῦ Ἔ ο ν ησο μετά σο ε ς τούς α νας. μήν. ὖ Ἰ ῦ ῦ ἰ ἰῶ Ἀ

με'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, τε ε ςῦ ὐ ῦ ὐ ὅ ἰ μεγάλην μπεσών ρρωστίαν καί σφοδροτάτ κρατούμενος πυρετἐ ἀ ῳ ῷ καί (σελ. 128) πί πολλάς μέρας μήτε τραφείς μήτε καθευδήσας,ἐ ἡ κραξεν ρίζων πρός τόν ββ ν καί τούς πηρετο ντας α τἔ ἐ Ἀ ᾶ ὑ ῦ ὐ ῷ δελφούς, κατ νέργειαν διαβόλου. ἀ ᾿ ἐ

Page 46: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δελφέ, τί ξυδαρώθη σου καρδία το φε ναι τόν γαπητόν, καίἈ ἐ ἡ ῦ ἀ ῖ ἀ τρέχειν πίσω το χθρο ; φ κας τήν φωνήν το ποιμένος Χριστοὀ ῦ ἐ ῦ Ἀ ῆ ῦ ῦ καί ξηκολούθησας πίσω το λύκου διαβόλου; Τί παθες; Τίἐ ὀ ῦ ἔ

πέμεινας; Τί ε σίν α κραυγαί α ται, ς ρίθμησεν πόστολοςὑ ἰ ἱ ὗ ἅ ἠ ὁ Ἀ μετά τ ν δυσφήμων κείνων; «Π σα κραυγή καί βλασφημία καίῶ ἐ ᾶ

ργή, ρθήτω φ μ ν σύν πάσ κακί ». πέρ τήν δύναμιν παθεςὀ ἀ ἀ ᾿ ὑ ῶ ῃ ᾳ Ὑ ἔ ο δέν, το ποστόλου βο ντος˙ «πιστός Θεός, ς ο κ άσει μ ςὐ ῦ Ἀ ῶ ὁ ὅ ὐ ἐ ἡ ᾶ πειρασθ ναι πέρ δυνάμεθα» καί τά λοιπά. ῆ ὑ ὅ

ξυπνίσθητι πό τ ς ταραχ ς ταύτης τ ν κακ ν λογισμ ν˙ λάβεἘ ἀ ῆ ῆ ῶ ῶ ῶ τήν ράβδον το σταυρο , ν πελαύνεις τούς λύκους, το τ στιῦ ῦ ἐ ᾗ ἀ ῦ ᾿ ἔ τούς δαίμονας καί μνήσθητι το ε πε ν: να τί περίλυπος ε ψυχήῦ ἰ ῖ Ἵ ἶ ἡ μου καί να τί συνταράσσ ς με; λπισον πί τόν Θεόν, τιἵ ῃ Ἔ ἐ ὅ ξομολογήσομαι α τ , σωτήριον το προσώπου μου, καί Θεόςἐ ὐ ῷ ῦ ὁ

μου. Ν ψον το λοιπο καί μή κκαυθ ς ς φρον παιδίον μή χονῆ ῦ ῦ ἐ ῇ ὡ ἄ ἔ α σθησιν, χρεωστ ν νελθε ν μετά Χριστο ε ς τόν σταυρόν, καίἴ ῶ ἀ ῖ ῦ ἰ

λωθ ναι το ς λοις, καί νυχθ ναι τ λόγχ . Τί πομένειςἡ ῆ ῖ ἥ ῆ ῇ ῃ ὑ ταλαίπωρε, βο ν κατά Χριστο βίας καί βρίζων τούς δελφούςῶ ῦ ὑ ἀ σου; Πο στι, τ τιμ λλήλους προηγούμενοι; ῦ ἐ ῇ ῇ ἀ

ρκε ως δε˙ φησί γάρ «δός σοφ φορμήν, καί σοφώτεροςἈ ῖ ἕ ὧ ῷ ἀ σται». Βάσταξον καί σύχασον καί ε χαρίστησον ε ς πάντα˙ ο τωἔ ἡ ὐ ἰ ὕ

γάρ λέγει « ν παντί ε χαριστε τε». Δ λόν δέ στι καί ν νάγκαις, καίἐ ὐ ῖ ῆ ἐ ἐ ἀ ν θλίψεσι, καί ν ρρωστίαις, καί ν νέσει. Κράτει ο ν τόν Θεόν,ἐ ἐ ἀ ἐ ἀ ὖ

καί μένει μετά σο ˙ καί δίδωσί σοι δύναμιν ν τ νόματι α το ˙ τιῦ ἐ ῷ ὀ ὐ ῦ ὅ α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

μς'

Κουφισθέντος α το κ τ ς σθενείας καί νανήψαντος κ τοὐ ῦ ἐ ῆ ἀ ἀ ἐ ῦ πειρασμο , δειξεν α τ ντικείμενος πονηρά νύπνια, να α τόνῦ ἔ ὐ ῷ ὁ ἀ ἐ ἵ ὐ πάλιν (σελ. 130) ταράξ ˙ καί ποτυχών τούτου, πάλιν δειξεν α τῃ ἀ ἔ ὐ ῷ

ς Μοναστήριον κκλησίας καί πολλούς κε καταφεύγοντας, στεὡ Ἐ ἐ ῖ ὥ δ θεν ντυχε ν βοηθείας, καί σφαλιζόμενος α τόν Γέρων γράφειῆ ἐ ῖ ἀ ὐ ὁ α τ τα τα. ὐ ῷ ῦ

Δόξα ν ψίστοις Θε , δελφέ. χθρός μ ν διάβολοςἐ ὑ ῷ ἀ Ὁ ἐ ἡ ῶ παρετάξατο ς λέων ρυόμενος καταπιε ν σε, λλ ο κ φ κενὡ ὠ ῖ ἀ ᾿ ὐ ἀ ῆ α τόν πάντοτε σκεπάζουσα μ ς χείρ το Θεο . τε ο ν ε δεν τιὐ ἡ ἡ ᾶ ῦ ῦ Ὅ ὖ ἶ ὅ ο συγχωρε ται ποι σαι θέλει, βαλεν αυτόν ταράσσειν σου τάςὐ ῖ ῆ ὅ ἔ ἑ φρένας καί προεδήλωσέ σοι τινά πράγματα δι νείρων α σχρ ν᾿ ὀ ἰ ῶ α το . Καί ς πονηρός ν τ πανουργί α το , ς ε δεν τι οὐ ῦ ὡ ἐ ῇ ᾳ ὐ ῦ ὡ ἶ ὅ ὐ παραδίδωσί σε Κύριος πειρασθ ναι ε ς τέλος, ο δέ πέρ τήνὁ ῆ ἰ ὐ ὑ δύναμίν σου, ποίησέ σε δε ν κκλησίαν καί Μοναστήριον δ θενἐ ἰ ῖ Ἐ ῆ βοηθείας. Σύ ο ν σφάλισαι τήν καρδίαν σου σφραγίζων ταράχωςὖ ἀ ἀ ν νόματι το Πατρός καί το Υ ο καί το γίου Πνεύματος˙ καίἐ ὀ ῦ ῦ ἱ ῦ ῦ ἁ

πιστεύω τι βοηθε ν μ ν το καταπατ σαι τήν κεφαλήν α το . ὅ ῖ ἡ ῖ ῦ ῆ ὐ ῦ

Page 47: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Κτ σαι ο ν ταπεινήν καρδίαν καί δός δόξαν τ σώσαντί σε πό τ ςῆ ὖ ῷ ἀ ῆ παγίδος το διαβόλου˙ σύ γάρ πό μελείας τα τα παθες. ῦ ἀ ἀ ῦ ἔ

μζ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, μπεσόνταῦ ὐ ῦ ὐ ἐ ε ς πόλεμον κ διαφόρων συστάντα λογισμ ν, καί σφόδρα νταἰ ἐ ῶ ὄ βαρύτατον καί το ς πολλο ς κατάληπτον. ῖ ῖ ἀ

Ε πέ τ δελφ ωάνν ˙ θαυμάζω τήν γάπην σου π ς ο νοε ς τάἰ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ἀ ῶ ὐ ῖ πράγματα. γώ γάρ βλέπων τάς θλίψεις σου πολλάς πολλάκις, πἘ ἀ ᾿ μαυτο πεμψά σοι ε λογίας, να λάβ ς δι α τ ν δύναμιν κατάἐ ῦ ἔ ὐ ἵ ῃ ᾿ ὐ ῶ

Θεόν˙ λλ φείλεις μελετ ν πάντοτε τόν ρς' Ψαλμόν. θεν λέγει˙ἀ ᾿ ὀ ᾶ Ὅ «ε πε καί στη πνε μα καταιγίδος, καί ψώθη τά κύματα α τ ς˙ἶ ἔ ῦ ὑ ὐ ῆ

ναβαίνουσιν ως τ ν ο ραν ν καί καταβαίνουσιν ως τ νἀ ἕ ῶ ὐ ῶ ἕ ῶ βύσσων». Καί πάλιν˙ « ψυχή α τ ν ν κακο ς τήκετο». Τα ταἀ ἡ ὐ ῶ ἐ ῖ ἐ ῦ λθεν φ μ ς καί φείλομεν πενεγκε ν τούς τοιούτους κινδύνους,ἦ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ὀ ὑ ῖ ως ο φθάσωμεν ε ς τόν λιμένα το θελήματος α το , καθώςἕ ὗ ἰ ῦ ὐ ῦ

προέγραψά σοι.

(σελ. 132) Λοιπόν Θεός ο παρέδωκέ σε ε ς τάς χε ρας τ ν χθρ νὁ ὐ ἰ ῖ ῶ ἐ ῶ σου καί μή παραδ ς σεαυτόν ε ς τάς χε ρας α τ ν˙ κ ν ο τω ποι ς,ῷ ἰ ῖ ὐ ῶ ἄ ὕ ῇ

Θεός ο παραδίδωσί σε. Θέλεις δέ λυτρωθ ναι πό τ ν θλίψεωνὁ ὐ ῆ ἀ ῶ καί μή κοπι ν ε ς α τάς; Προσδόκα χείρονα καί ναπαύ .ᾶ ἰ ὐ ἀ ῃ Μιμνήσκου το ώβ καί τ ν καθεξ ς γίων πόσας πέμειναν θλίψειςῦ Ἰ ῶ ῆ ἁ ὑ καί τήν πομονήν α τ ν κτ σαι καί παρακαλε ταί σου τό πνε μα. ὑ ὐ ῶ ῆ ῖ ῦ

νδρίζου καί σχυε καί ε ξαι πέρ μο , μνημονεύων τ ν λόγωνἈ ἴ ὖ ὑ ἐ ῦ ῶ μου˙ καί ψυχή μου νανεο ται. ἡ ἀ ῦ

μη'

Το ββ βραδύνοντος κατά τινα πρόφασιν πενεγκε ν α τ τήνῦ Ἀ ᾶ ἀ ῖ ὐ ῷ προρρηθε σαν πόκρισιν, σφόδρα α τ νεκάλεσε καί ε ς πολλήνῖ ἀ ὐ ῷ ἐ ἰ α τόν νέθηκεν θυμίαν. Καί τινων δελφ ν τ ν διά τήν σθένειανὐ ἐ ἀ ἀ ῶ ῶ ἀ ξυπηρετουμένων, ε πόντων α τ περί τινων πραγμάτων ς ργ ςἐ ἰ ὐ ῷ ὡ ἀ ῶ

καί νωφελ ς ν τ κοινοβί γινομένων, ντί το νουθετ σαι καίἀ ῶ ἐ ῷ ῳ ἀ ῦ ῆ διορθ σαι α τούς τ ς τοιαύτης καταλαλι ς, ε πε μηδέ α τῶ ὐ ῆ ᾶ ἶ ὐ ῷ

ρέσκειν τα τα. Καί το ββ μετά τα τα ε πόντος α τ , τι κατάἀ ῦ ῦ Ἀ ᾶ ῦ ἰ ὐ ῷ ὅ γνώμην το Γέροντος καί τα τα ποίησα, ε πεν α τ , τι κατά τόῦ ῦ ἐ ἶ ὐ ῷ ὅ θέλημά σου φ κέ σε Γέρων πορεύεσθαι. Καί πρός τα τα πέμπειἀ ῆ ὁ ῦ α τ τήν πόκρισιν ταύτην, σημαίνων α τ ν α τ τι τάὐ ῷ ἀ ὐ ῷ ἐ ὐ ῇ ὅ δοκο ντα μ ν ο κ ρθ ς γίνεσθαι, ο κονομικ ς πράττεται πέρ τήνῦ ἡ ῖ ὐ ὀ ῶ ἰ ῶ ὑ

μετέραν ντα κατάληψιν. ἡ ὄ

Page 48: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πάλιν διά χρόνου γειρεν μ ς γάπη το κροταφ σαι τ ς ράβδἤ ἡ ᾶ ἡ ἀ ῦ ῆ ῆ ῳ το Χριστο τ ς παιδείας καί τ ς πιτιμίας, να πληρωθ καί ε ςῦ ῦ ῆ ῆ ἐ ἵ ῇ ἰ

μ ς γραφικός λόγος, λέγων˙ « ξιοπιστότερα τραύματα φίλου» καίἡ ᾶ ὁ ἀ τά ξ ς. Καί πάλιν « άν παιδεύσωμέν σε μή κλυθ ς»,ἑ ῆ ἐ ἐ ῇ μιμνησκόμενος τ ς παροιμίας το λέγοντος: «Υ έ μου μή λιγώρειῆ ῦ ἱ ὀ παιδείας Κυρίου, μηδέ κλύου π α το λεγχόμενος˙ ν γάρ γαπἐ ὑ ᾿ ὐ ῦ ἐ ὅ ἀ ᾷ Κύριος παιδεύει, μαστιγο δέ πάντα υ όν ν παραδέχεται». Κ ν δέῖ ἱ ὅ ἄ πιτιμήσω σοι, ο κ γνοε ς π ς λέγει πόστολος λεγξον,ἐ ὐ ἀ ῖ ῶ ὁ Ἀ ἔ πιτίμησον, παρακάλεσον». ἐ

(σελ. 134) Πο στιν νο ς σου, νωθρέ; πο διάγει λογισμόςῦ ἐ ὁ ῦ Ἤ ῦ ὁ σου, κνηρέ; Διατί ο κύριοι το νο ντιλέγουσιν ν σοί το ςὀ ἱ ῦ ῦ ἀ ἐ ῖ μαθητα ς το δεσπότου μή λαβε ν α τόν πρός τό πιβ ναι π α τ( )ῖ ῦ ῖ ὐ ἐ ῆ ἐ ᾿ ὐ ῷ τόν δεσπότην, να ε σέλθ ε ς εροσόλυμα καί κβάλ κ το ναοἵ ἰ ῃ ἰ Ἱ ἐ ῃ ἐ ῦ ῦ το Θεο τούς πωλο ντας καί γοράζοντας καί καταισχύν τούςῦ ῦ ῦ ἀ ῃ Γραμματε ς καί Φαρισαίους; Διατί ο κ σαι φείλοντός σου τήνῖ ἰ ῆ ὀ ερουσαλήμ, λκουσί σε ε ς Βαβυλ να; Διατί φείς τό δωρ τοἹ ἕ ἰ ῶ ἀ ὕ ῦ

Σιλωάμ, θέλεις πιε ν κ τ ν θολερ ν δάτων τ ν Α γυπτίων; Διατίῖ ἐ ῶ ῶ ὑ ῶ ἰ πλαγιάζεις κ τ ς δο τ ς ταπεινώσεως τ ς λεγούσης γώ τίς ε μι,ἐ ῆ ὁ ῦ ῆ ῆ ἐ ἰ [γ ε μι καί σποδός] καί θέλεις βαδίζειν ε ς τήν δόν τήνῆ ἰ ἰ ὁ διεστραμμένην, τήν γέμουσαν θλίψεων καί κινδύνων; Πο βαλέςῦ ἔ μου τούς λόγους τούς πρός σέ ε ρημένους νύκτα καί μέραν; Ποἰ ἡ ῦ στιν λέγω σοι ν μαυτ το καταντ σαι καί πο βλέπεις σεαυτόνἐ ὁ ἐ ἐ ῷ ῦ ῆ ῦ

καταντο ντα; Πο θέλω σε ε ναι καί πο ε , διά τό κατάσχετον χεινῦ ῦ ἶ ῦ ἶ ἀ ἔ τήν γλ τταν καί πολύειν α τήν φαρεί. Καί άν δώσ ς τ πλησίονῶ ἀ ὐ ἀ ἐ ῃ ῷ λογισμόν, ο κ κριβάζ το κατανο σαι, μάλιστα τ μετά τόν Θεόνὐ ἀ ῃ ῦ ῆ ῷ σκεπάζοντι μ ς καί τόν τράχηλον α το πέρ μ ν θήσαντι˙ ἡ ᾶ ὐ ῦ ὑ ἡ ῶ ᾧ

φείλομεν ε χαριστε ν καί περεύχεσθαι το φυλαχθ ναι πόὀ ὐ ῖ ὑ ῦ ῆ ἀ παντός κακο πρός φέλειαν μ ν καί πολλ ν, μαθόντες το τοῦ ὠ ἡ ῶ ῶ ῦ παρά το γίου πόστολου, π ς ε χαριστ ν περί τινων, λεγεν˙ῦ ἁ Ἀ ῶ ὐ ῶ ἔ ο τινες πέρ μο θηκαν τόν αυτ ν τράχηλον. ἵ ὑ ἐ ῦ ἔ ἑ ῶ

Ποίου ο ν ο μνημονεύεις; Τ ς μεριμνίας, ς δι α το δωκέ σοιὖ ὐ ῆ ἀ ἧ ᾿ ὐ ῦ ἔ Θεός; λλά το καθίσματος, ο μετέχεις ν συχί ς βασιλεύς,ὁ Ἀ ῦ ὗ ἐ ἡ ᾳ ὡ

καί α τός τό βάρος τ ν ρχομένων πρός μ ς καί περχομένωνὐ ῶ ἐ ἡ ᾶ ἀ βαστάζει, καί νενοχλήτους μ ς ποιε ; Ε γάρ δι μ ς ρχονται,ἀ ἡ ᾶ ῖ ἰ ᾿ ἡ ᾶ ἔ

με ς φείλομεν βαστάζειν α τ ν τήν μέριμναν καί μή α τός. στεἡ ῖ ὀ ὐ ῶ ὐ Ὥ ο ν πολλάς χάριτας χω τ Θε τ δόντι μ ν υ όν γνήσιον κατάὖ ἔ ῷ ῷ ῷ ἡ ῖ ἱ τήν ψυχήν μ ν ς θέλησε. Καί ντί τούτων ε πας α τ νοήτωςἡ ῶ ὡ ἠ ἀ ἶ ὐ ῷ ἀ νιψά μου τάς χε ρας πό σο . Καί το το ο χ παξ, λλά πολλάκις,ἔ ῖ ἀ ῦ ῦ ὐ ἅ ἀ

καταποντίζων α το τήν ψυχήν ν πολλ λύπ ˙ καί ο κὐ ῦ ἐ ῇ ῃ ὐ μνημόνευσας το ποστόλου λέγοντος˙ « να μή τ περισσοτέρἐ ῦ Ἀ ἵ ῇ ᾳ

λύπ καταποθ τοιο τος». Καί ε μή ν χείρ το Θεο καί ῃ ῇ ὁ ῦ ἰ ἦ ἡ ῦ ῦ ἡ ε χή τ ν Πατέρων α το , σχινθ ναι ε χεν καρδία α το . ὐ ῶ ὐ ῦ ῆ ἶ ἡ ὐ ῦ

Πο ε σιν α ντολαί μου α πρός σέ, τι κλα σον, πένθησαν, μήῦ ἰ ἱ ἐ ἱ ὅ ῦ ζητήσ ς (σελ. 136) ψηφισθ ναι, καί ν μηδενί μετρήσ ς σεαυτόν˙ ε ςῃ ῆ ἐ ῃ ἰ

λλην δόν λκύων σου τήν γάπην; Μετάβηθι πό το κόσμουἄ ὁ ἑ ἀ ἀ ῦ λοιπόν˙ νάβηθι ε ς τόν Σταυρόν˙ κουφίσθητι πό τ ς γ ς˙ κτίναξονἀ ἰ ἀ ῆ ῆ ἐ τόν κονιορτόν πό τ ν ποδ ν σου˙ καταφρόνησον α σχύνης˙ μήἀ ῶ ῶ ἰ

Page 49: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

συγκαύσ ς μετά τ ν Χαλδαίων τήν κάμινον, να μή συμφλογισθ ςῃ ῶ ἵ ῇ α το ς τ ργ το Θεο . περέχοντα σεαυτο χε πάνταὐ ῖ ῇ ὀ ῇ ῦ ῦ Ὑ ῦ ἔ

νθρωπον˙ κλα σον τόν νεκρόν σου˙ κβαλε τήν δοκόν σου˙ἄ ῦ ἔ ο κοδόμησόν σου τόν διεστραμμένον ο κον˙ κράξον « λέησόν με, υ έἰ ἶ ἐ ἱ Δαβίδ, να ναβλέψω». Μάθε˙ « να π ν στόμα φραγήσεται» καί μήἵ ἀ ἵ ᾶ μεγαλορρημονήσ ς˙ πόκλεισον τήν θύραν σου τ χθρ ˙ στ σονῃ ἀ ῷ ἐ ῷ ῆ ν τ ζυγ τούς λόγους σου καί τ θύρ σου μοχλόν ποίησον. Σύἐ ῷ ῷ ῇ ᾳ

ο δας π ς λαλ σοι. ἶ ῶ ῶ

Νόησον τά λεγόμενα˙ πόνεσον κριβευόμενος α τά καί ε ρήσειςἀ ὐ ὑ τούς ν α το ς καρπούς ξίους το Θεο καί μή καταισχύν ς μου τάςἐ ὐ ῖ ἀ ῦ ῦ ῃ πολλάς περευχομένου σου μέρας καί νυκτός. Κύριος δώ σοιὑ ἡ Ὁ ῃ νο σαι καί ποι σαι ν τ φόβ α το . μήν. ῆ ῆ ἐ ῷ ῳ ὐ ῦ Ἀ

Καί πειδή ε πας α τ κατά τό θέλημά σου φ σε Γέρωνἐ ἶ ὐ ῷ ἀ ῇ ὁ πέρχεσθαι˙ ο κο ν γώ μόνος βαστάζω τό κρ μα, ε πεν Κύριοςἀ ὐ ῦ ἐ ῖ ὅ ἶ ὁ

διά το Προφήτου. « μήν λέγω σοι, τι άν δ ς τόν δελφόν σουῦ Ἀ ὅ ἐ ἴ ῃ ἀ πορευόμενον ν δ ο κ γαθ καί μή ε π ς α τ τι δός α τηἐ ὁ ῷ ὐ ἀ ῇ ἴ ῃ ὐ ῷ ὅ ἡ ὁ ὕ κακή στιν, κ τ ς χειρός σου παιτ α το τό α μα». Μήἐ ἐ ῆ ἀ ῶ ὐ ῦ ἷ χλευασθ ς, λλά πείσθητι τ ποστόλ , τι λόγον δώσομεν πέρῇ ἀ ῷ Ἀ ῳ ὅ ὑ α το . λλ με ς ο νοε τε τά γινόμενά τί στιν. ὐ ῦ Ἀ ᾿ ὑ ῖ ὐ ῖ ἐ

μθ'

Ε χαριστήσας τ Γέροντι πί τ διορθώσει, τησεν α τόν στεὐ ῷ ἐ ῇ ᾔ ὐ ὥ πολλάκις α τ γράφειν περί σωτηρίας ψυχ ς˙ μοίως δέ καί περίὐ ῷ ῆ ὁ λογισμο ο ζήτει ε πε ν τ ββ δεήθη το Γέροντος να α τόςῦ ὗ ἐ ἰ ῖ ῷ Ἀ ᾷ ἐ ῦ ἵ ὐ ε π α τ . ἴ ῃ ὐ ῷ

(σελ. 138) δελφέ ωάννη, τί στι το το ο κ ο δα˙ γράφη σοι πόἈ Ἰ ἐ ῦ ὐ ἶ ἐ ἀ το λφα ως το μέγα˙ πό ρχαρίου καταστάσεως μέχριῦ ἄ ἕ ῦ ὠ ἀ ἀ τελείου˙ π ρχ ς τ ς δο μέχρι το τέλους α τ ς˙ πό τοἀ ᾿ ἀ ῆ ῆ ὁ ῦ ῦ ὐ ῆ ἀ ῦ κδύσασθαι τόν παλαιόν νθρωπον σύν τα ς πιθυμίαις α το , μέχριἐ ἄ ῖ ἐ ὐ ῦ

το νδύσασθαι τόν νέον, τόν κατά Θεόν κτισθέντα˙ πό τοῦ ἐ ἀ ῦ γενέσθαι τ ς γ ς λλότριον τ ς α σθητ ς˙ γενέσθαι δέῆ ῆ ἀ ῆ ἰ ῆ ο ρανοπολίτην καί κληρονόμον τ ς νοητ ς γ ς τ ν παγγελι ν.ὐ ῆ ῆ ῆ ῶ Ἐ ῶ Μηρύκησον ε ς τάς πιστολάς καί σώζ ˙ χεις γάρ ν α τα ς, άνἰ Ἐ ῃ ἔ ἐ ὐ ῖ ἐ συνι ς, τήν Παλαιάν, καί τήν Καινήν˙ καί νο ν α τάς, ο χρείανῇ ῶ ὐ ὐ χεις λλου βιβλίου. κτίναξαι τήν λήθην καί πόστα το σκότους,ἔ ἄ Ἐ ἀ ῦ να ε ρηνεύσ καρδία σου μετά τ ν α σθητηρίων σου, καί τα ταἵ ἰ ῃ ἡ ῶ ἰ ῦ πάντα ρχονταί σοι. κλείψει σοι καπνός τ ν ε δωλοθύτων πό τ ςἔ Ἐ ῶ ἰ ἀ ῆ νοητ ς Νινευΐ σου˙ καί σκορπισθήσεται ν το ς πλατείαις α τ ςῆ ἐ ῖ ὐ ῆ

σμή το θυμιάματος τ ς πνευματικ ς μετανοίας, καί κωλύει τήνὀ ῦ ῆ ῆ πειλο σαν α τ πειλήν ε ς καταστροφήν. ἀ ῦ ὐ ῇ ἀ ἰ

Πο κοιμ σαι; Τί, προσκεφάλαια βαλες τάς ποκρίσεις τάς πρόςῦ ᾶ ἔ ἀ σωτηρίαν, ο μήν δέ, λλά καί πρός σωτηρίαν τ ν μετά πίστεωςὐ ἀ ῶ γκυπτόντων; Πα σαι τ ν νείρων λοιπόν˙ ξυπνίσθητι πό τοἐ ῦ ῶ ὀ ἐ ἀ ῦ

Page 50: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βαρυτάτου πνου˙ γόργευσον τούς πόδας˙ κατάλαβε τήν Σηγώρ, ναὕ ἵ μή καταλάβ σε καταστροφή τ ν πέντε πόλεων, καί μή στραφ ςῃ ἡ ῶ ῇ ε ς τά πίσω, δά τό μή γενέσθαί σε στήλην λός. Καί γενο φρόνιμοςἰ ὀ ἁ ῦ

ς φις, να μή πλανήσωσί σε ο χθροί σου˙ κέραιος δέ ς αὡ ὁ ὄ ἵ ἱ ἐ ἀ ὡ ἱ περιστεραί, να μή πολεμήσ σε νταπόδοσις. Γενο δο λοςἵ ῃ ἡ ἀ ῦ ῦ γνήσιος δεσπότου, πεί δουλωθ ναι χεις πολλο ς. Μή χωρίσ ςἐ ῆ ἔ ῖ ῃ σεαυτόν π α το ˙ πιστος γάρ λαβε περί τούτου τήν πόφασιν.ἀ ᾿ ὐ ῦ ὁ ἄ ἔ ἀ Βλέπε π ς (σελ. 140) καθέζ , ε πέ σεαυτ , τί κάθημαι ο τω; Τίῶ ῃ ἰ ῷ ὕ κέρδανα πό το καθίσματος τούτου; Καί Θεός, φιλάνθρωποςἐ ἀ ῦ ὁ ὁ

φωτίζει σου τήν καρδίαν το συνιέναι. δού τέως ποίησέ σεῦ Ἰ ἐ μέριμνον πό πάσης φροντίδος γηίνης. Πρόσεχε σεαυτ πο ε καίἀ ἀ ῷ ῦ ἶ

τί θέλεις, καί Θεός συναντιλαμβάνεταί σοι ε ς πάντα, δελφέ μου. ὁ ἰ ἀ

Καί περί ο ε πας λογισμο ε πε ν τ υ μου, δυνάμην μέν ε πε νὗ ἶ ῦ ἰ ῖ ῷ ἱῷ ἠ ἰ ῖ α τ , λλ άν σύ μή ε π ς α τ δί στόματι, λλοτριο ς σαυτόνὐ ῷ ἀ ᾿ ἐ ἴ ῃ ὐ ῷ ἰ ῳ ἀ ῖ τ ς πρός α τόν τελείας καί γνησίας γάπης. Ε ψυχή μία, καί καρδίαῆ ὐ ἀ ἰ στέ μία, κατά τήν Γραφήν καί ο δείς κρύπτει πό τ ς καρδίαςἐ ὐ ἀ ῆ

α το τίποτε. ὐ ῦ

Συνετίσθητι κμήν βαρυκάρδιος˙ Κύριος συγχωρήσοι σε. ὁ ἀ ὁ

ν'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν ρωτήσαντα, εῦ ὐ ῦ ὐ ἐ ἰ φείλει κ τ ς γίας Μεγάλης βδομάδος μηκέτι συντυχε ν τινι. ὀ ἐ ῆ ἁ Ἑ ῖ

Μετά τήν ορτήν, σύχασον πέντε μέρας τήν βδομάδα, καί δύοἑ ἡ ἡ ἑ μέρας ντύγχανε νάγκης γινομένης˙ καί πάλιν λέγω σοί τι ναἡ ἐ ἀ ἵ

ποιήσ ς. Ποίησον τήν δύναμίν σου μεριμν σαι πό παντόςῃ ἀ ῆ ἀ πράγματος. Θεός γάρ ποιε πρόνοιαν παντός νθρώπου πρός τόὉ ῖ ἀ συμφέρον˙ ε τε κατανύσσει τήν καρδίαν α το , ε τε ξυπνίζει α τόνἴ ὐ ῦ ἴ ἐ ὐ δι λλου πρός φέλειαν. ᾿ ἄ ὠ

να'

(σελ. 142) Μετά τήν ορτήν λθών τις πίσκοπος ζήτει συντυχε νἑ ἐ Ἐ ἐ ῖ α τ ˙ καί τινες δέ λλοι ρχάριοι βούλοντο α τόν ρωτ σαι περίὐ ῷ ἄ ἀ ἐ ὐ ἐ ῆ λογισμ ν˙ καί πεμψε περί τούτου, τόν α τόν ρωτ ν μέγανῶ ἔ ὐ ἐ ῶ Γέροντα.

[ πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου]

Page 51: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ο δας, τι ο δέποτε βάλομεν δεσμόν πάνω τινός, ο δέ αυτο ς. Καίἶ ὅ ὐ ἐ ἐ ὐ ἑ ῖ πειδή ε πόν σοι σύχασον πέντε μέρας ε ς τήν βδομάδα καί δύοἐ ἶ ἡ ἡ ἰ ἑ μέρας συντύχαινε, μερίμνησον καί κ τούτου˙ καί τε λέγω σεἡ ἀ ἐ ὅ

συντύγχανε. Καί τε συντυγχάνεις, μερίμνησον τί ε π ς, καί τίὅ ἀ ἴ ῃ λαλήσ ς˙ Χριστός γάρ ε πεν τι τό Πνε μα το Πατρός μ ν στιῃ ὁ ἶ ὅ ῦ ῦ ὑ ῶ ἐ τό λαλο ν ν μ ν. Περί δέ ν ε πας δελφ ν, νάγκης γινομένης μήῦ ἐ ὑ ῖ ὧ ἶ ἀ ῶ ἀ παραιτήσ ς, καί Θεός βοηθε . μήν. ῃ ὁ ῖ Ἀ

νβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, λαλο νταῦ ὐ ῦ ὐ ῦ περί τ ς καταστασίας το κόσμου. ῆ ἀ ῦ

δελφέ, ς χομεν τόν καιρόν, προσέχωμεν αυτο ς, τι τετάρακταιἈ ὡ ἔ ἑ ῖ ὅ τά σύμπαντα, καί σκήσωμεν τό σιωπ ν. Καί άν θέλ ς ναπα ναιἀ ᾶ ἐ ῃ ἀ ῆ κατά πάντα, γενο νεκρός πό παντός νθρώπου καί ναπαύ .ῦ ἀ ἀ ἀ ῃ Νόησον τι περί τ ν λογισμ ν καί περί παντός πράγματος καίὅ ῶ ῶ διαγωγ ς καί φροντίδος λέγω σοι˙ σύχασον ν ε ρήν . ῆ ἡ ἐ ἰ ῃ

νγ'

Μετά τήν πόκρισιν ταύτην ζήτει κόψαι τελείως τάς συντυχίας˙ καίἀ ἐ ε ς δελφός πάνυ διά το το θλίβετο καί παρεκάλει α τόν να εἷ ἀ ῦ ἐ ὐ ἵ ἰ χρεία γένηται συντύχ α τ , καί σπλαγχνισθείς πέσχετο. Καίῃ ὐ ῷ ὑ

ρώτησεν περί τούτου καί περί κολοβίου πεμφθέντος α τ παράἠ ὐ ῷ τινος δελφο , ε φείλει δέξασθαι. ἀ ῦ ἰ ὀ

δελφέ, πεμψά σοι λόγον μερίμνησον˙ τί θέλεις, σεαυτ πρόσχες,Ἀ ἔ ἀ ῷ πολύς στιν θερισμός. Μή φήσ ς α τόν καί βάλ ς καλαμ σθαιἐ ὁ ἀ ῃ ὐ ῃ ᾶ ράγας πίσω τ ν τρυγητ ν. Σύ δέ φες λα καί σχόλασον τοὀ ῶ ῶ ἄ ὅ ῦ θερίσαι καί τρυγ σαι, να χ ς τούς καρπούς πό σίτου καί ο νου, ναῆ ἵ ἔ ῃ ἀ ἴ ἵ στερεωθ καί ε φρανθ καρδία σου ν Κυρί . Μελέτησον τάςῇ ὐ ῇ ἡ ἐ ῳ πιστολάς ς γραψά σοι, τι ργαί ο κ ε σί. ἐ ἅ ἔ ὅ ἀ ὐ ἰ

Περί δέ το κολοβίου, άν θέλ δελφός δο ναί σοι ξ λης τ ςῦ ἐ ῃ ὁ ἀ ῦ ἐ ὅ ῆ καρδίας α το δέξαι, κατακρίνων σεαυτόν ς νάξιον. ὐ ῦ ὡ ἀ

νδ'

δελφός χων πόλεμον βαρύτατον καί α σχυνόμενος α τόν θαρρ σαιἈ ἔ ἰ ὐ ῆ τ ββ , πεμψε παρακαλ ν τόν α τόν ββ ν ωάννην δέξασθαιῷ Ἀ ᾷ ἔ ῶ ὐ Ἀ ᾶ Ἰ α τόν λάθρ το ββ καί κο σαι τόν λογισμόν α το . δέὐ ᾳ ῦ Ἀ ᾶ ἀ ῦ ὐ ῦ Ὁ

Page 52: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θλίβετο κατά δύο τρόπους˙ μήτε θέλων δέξασθαι α τόν δίχαἐ ὐ γνώμην, να μή σκάνδαλον παρέχ το ς λλοις, μήτε πάλιν θέλωνἵ ῃ ῖ ἄ λυπ σαι α τόν. Καί πορ ν τί ποι σαι, ρώτησε κατά διάνοιαν τόνῆ ὐ ἀ ῶ ῆ ἠ α τόν μέγαν Γέροντα˙ καί ε δε φράξαι τήν α το θύραν. ὐ ἰ ῖ ὐ ῦ

Ε πέ τ δελφ ˙ τίς στιν σύνετος το πιλέξασθαι αυτ τόἰ ῷ ἀ ῷ ἐ ἀ ῦ ἐ ἑ ῷ πιζήμιον πρ γμα καί τό θλιβερώτερον, καί μή τό κουφότερον καίἐ ᾶ νεκτότερον, μετά ταπεινώσεως καί προσευχ ς; Μή φράξ ς τήνἀ ῆ ῃ

θύραν˙ ο γάρ ν τ φράξει τ ς θύρας στίν νέκρωσις, λλ ν τὐ ἐ ῇ ῆ ἐ ἡ ἀ ᾿ ἐ ῇ φράξει το στόματος. ῦ

σπάζομαί σε ν φιλήματι γί . Ἀ ἐ ἁ ῳ

Γ' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ

ΗΣΥΧΑΣΤΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ

ξθ'.

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τινα συχάζοντα,ῦ ὐ ῦ ἡ ρωτήσαντα περί το διακονο ντος α τ ˙ καί περί παραδοχ ςἐ ῦ ῦ ὐ ῷ ῆ

λογισμ ν˙ καί περί τ ν κατά σάρκα συγγεν ν. ῶ ῶ ῶ

δελφέ, ς τ ψυχ μου λαλ σοι˙ γέγραπται γάρ, μήποτε γν σιςἈ ὡ ῇ ῇ ῶ ἡ ῶ μ ν πρόσκομμα γένηται το ς σθενο σιν δελφο ς. δελφός ὑ ῶ ῖ ἀ ῦ ἀ ῖ Ὁ ἀ ὁ

διακον ν σοι, κεραιότητα χει, μή θελήσ ς διδάξαι α τόνῶ ἀ ἔ ῃ ὐ φρόνησιν, πεί γείρεις πάνω α το ργήν˙ λλ ρκέσθητι πρόςἐ ἐ ἐ ὐ ῦ ὀ ἀ ᾿ ἀ α τόν τ ποι σαί σου τήν χρείαν, μή παρέχων α τ περί φρονήσεωςὐ ῷ ῆ ὐ ῷ λογισμόν. Καλ ς χει˙ μή ταράξ ς α το τήν καρδίαν. ῶ ἔ ῃ ὐ ῦ

Τ ν τελείων στί τό άσαι τόν λογισμόν α το ε σελθε ν, καί πάλινῶ ἐ ἐ ὐ ῦ ἰ ῖ α τόν κβαλε ν. Λοιπόν σύ, μή ε σενέγκ ς τόν λαμπρόν κατακα σαίὐ ἐ ῖ ἰ ῃ ῦ σου τόν δρυμ να˙ μή φήσ ς ληφθ ναι τά μάτιά σου, να μή μετάῶ ἀ ῃ ῆ ἱ ἵ μάχης λάβ ς α τά˙ μή πειράσ ς σεαυτόν ταραχθ ναι, ο γάρ στήκειςῃ ὐ ῃ ῆ ὐ ε ς τόν τοιο τον πειρασμόν. Λοιπόν πρόσεχε σεαυτ , καί ε χου πέρἰ ῦ ῷ ὔ ὑ

Page 53: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μο . ἐ ῦ

Περί δέ τ ν κατά σάρκα συγγεν ν, ε πόντος το Κυρίου, τίς στιν ῶ ῶ ἰ ῦ ἐ ἡ μήτηρ μου καί τίνες ο δελφοί μου, ο δύνασαι παραβ ναι τήνἱ ἀ ὐ ῆ ντολήν το Θεο , καί χειν φιλίαν μετά σαρκικ ν δελφ ν. Ε δέἐ ῦ ῦ ἔ ῶ ἀ ῶ ἰ ματίων δέονται, διατί (σελ. 186) ο κ μνήσθης τ ν πτωχ ν,ἱ ὐ ἐ ῶ ῶ «γυμνός μην καί περιεβάλετέ με», λλά χλευαζόμενος πό τ νἤ ἀ ὑ ῶ δαιμόνων, μνημονεύεις πάλιν ν φ κας διά τόν Θεόν, να γέν ςὧ ἀ ῆ ἵ ῃ παραβάτης; Ο αί μ ν, δελφέ, π ς ργάζονται μεθ μ ν. Θέλειςὐ ἡ ῖ ἀ ῶ ἐ ᾿ ἡ ῶ δέ τήν γάπην α τ ν, ν καί πρός πάντας χρεωστε ς; Ε ξαι πέρἀ ὐ ῶ ἥ ῖ ὖ ὑ α τ ν, να καί α τοί σωθ σι χάριτι Χριστο . Πρόσεχε ο ν σεαυτὐ ῶ ἵ ὐ ῶ ῦ ὖ ῷ μηκέτι χλευασθ ναι˙ φέντες γάρ τά συλλάβεια, ε ς τόν λφάβητονῆ ἀ ἰ ἀ

πεστρέψαμεν. ὑ

Πύκτευσον ο ν το ποθανε ν, ε σωθ ναι θέλεις˙ τό ψήφιστονὖ ῦ ἀ ῖ ἰ ῆ ἀ κράτει, καί τρέχε πρός τόν προκείμενον˙ μή προφάσει δικαιώματος νέγκ σοι διάβολος καιρον φροντίδα. μερίμνησον πό παντόςἐ ῃ ὁ ἄ Ἀ ἀ

πράγματος˙ κ ν τε ζ σι κ ν τε ποθνήσκωσι, μή πέμψ ς κε .ἄ ῶ ἄ ἀ ῃ ἐ ῖ Μνήσθητι το Κυρίου λέγοντος˙ « φες τούς νεκρούς θάψαι τούςῦ ἄ αυτ ν νεκρούς». Σεαυτ πρόσεχε˙ κε νοι γάρ ο ρύονταί σε ν τἑ ῶ ῷ ἐ ῖ ὐ ἐ ῇ μέρ τ φοβερ . Πολλάκις λέγω σοι˙ ξυπνίσθητι πό τοἡ ᾳ ῇ ᾷ ἐ ἀ ῦ

βαρυτάτου πνου˙ ο κ ο δας γάρ ποί ρ Κύριος ρχεται, ναὕ ὐ ἶ ᾳ ὥ ᾳ ὁ ἔ ἵ ε ρ σε τοιμον. ὕ ῃ ἕ

Περί δέ τ ν μολυσμ ν, πτ σίς στι τ ψυχ ˙ γάπησον τόν ησο νῶ ῶ ῶ ἐ ῇ ῇ ἀ Ἰ ῦ ξ λης τ ς καρδίας σου, καί ο πίπτεις ε ς τόν α να. Ε ρήνη σοι νἐ ὅ ῆ ὐ ἰ ἰῶ ἰ ἐ γάπ Θεο ˙ ε ρήνη σοι ν φιλήματι γί . ἀ ῃ ῦ ἰ ἐ ἁ ῳ

ο'

Τ ν Πατέρων τις συχάζων τήσατο τόν α τόν μέγαν Γέρονταῶ ἡ ᾐ ὐ ε ξασθαι πέρ α το . ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ

ταν πέμπ νθρωπος τινά σχολαστικόν συνηγορ σαι πέρ α τοὍ ῃ ἄ ῆ ὑ ὐ ῦ τ βασιλε , εί ε χεται πέρ α το να ε σακουσθ ˙ ο κ τι ῷ ῖ ἀ ὔ ὑ ὐ ῦ ἵ ἰ ῇ ὐ ἔ ὁ σχολαστικός, λλ δέησις ν πέστειλε πρός τόν βασιλέα. Τό α τόἀ ᾿ ἡ ἥ ἀ ὐ ο ν καί με ς ε ξασθε να ε σακουσθ . Καί δεικνύων μ ν πακοήνὖ ὑ ῖ ὔ ἵ ἰ ῶ ὑ ῖ ὑ ε χομαι συντόμως πέρ τε γιείας καί σωτηρίας ψυχ ς καί σώματοςὔ ὑ ὑ ῆ

μ ν˙ άν γάρ ε σακουσθ (σελ. 188) (εισακούει γάρ Θεόςὑ ῶ ἐ ἰ ῶ ὁ πάντων) το το πιγράφων τα ς μετέραις ε χα ς. Ο τε γάρῦ ἐ ῖ ὑ ὐ ῖ ὔ σχολαστικός γενόμην το συνηγορ σαι, το τ στι δίκαιος, ο τεἐ ῦ ῆ ῦ ᾿ ἔ ὔ παρρησίαν χω˙ λλ χω μαυτόν ς δο λον πεμπόμενον. Κύριοςἔ ἀ ᾿ ἔ ἐ ὡ ῦ Ὁ ο ν ε σακο σαι τ ν ε χ ν. πέρ τ ς ταλαιπωρίας μου ε ξασθε. ὖ ἰ ῦ ῶ ὐ ῶ Ὑ ῆ ὔ

Page 54: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

οα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Π ς δή προσεύχεσθαι, ς ε πεν Κύριος, τό Πάτερ μ ν ςῶ ὡ ἶ ὁ ἡ ῶ ἤ ὡ ε πεν ββ ς Μακάριος Σκητιώτης, Κύριε ς θέλεις λέησον; Καίἶ ὁ ἀ ᾶ ὁ ὡ ἐ άν πίκηται πόλεμος, Κύριε ς κελεύεις βοήθησον; Μήποτε το ςἐ ἐ ὡ ῖ

τελείοις μόνοις ε ρηται τό, Πάτερ μ ν˙ καί τά λοιπά. ἴ ἡ ῶ

πόκρισις Ἀ

Τό Πάτερ μ ν, καί τελείοις προσετάγη καί μαρτωλο ς˙ να ο μένἡ ῶ ἁ ῖ ἵ ἱ τέλειοι γνόντες τίνος γεγόνασιν υ οί, σπουδάσωμεν α το μήἱ ὐ ῦ κπεσε ν˙ ο δέ μαρτωλοί μετ α σχύνης α τόν καλο ντες Πατέραἐ ῖ ἱ ἁ ᾿ ἰ ὐ ῦ

τόν παρ α το ς πολλάκις βριζόμενον, ντραπ σι καί λθωσιν ε ς᾿ ὐ ῖ ὑ ἐ ῶ ἔ ἰ μετάνοιαν. ς δέ πολαμβάνω, πλε ον το ς μαρτωλο ς ρμόζει˙ τόὩ ὑ ῖ ῖ ἁ ῖ ἁ γάρ ε πε ν φες μ ν τά φειλήματα μ ν, μαρτωλ ν στι. Πο αἰ ῖ ἄ ἡ ῖ ὀ ἡ ῶ ἁ ῶ ἐ ῖ γάρ φειλήματα χουσιν ο τέλειοι, υ οί γενόμενοι το ν ο ρανο ςὀ ἔ ἱ ἱ ῦ ἐ ὐ ῖ Πατρός; Τό δέ ε πε ν μή ε σενέγκ ς μ ς ε ς πειρασμόν, λλά ρ σαιἰ ῖ ἰ ῃ ἡ ᾶ ἰ ἀ ῦ

μ ς πό το πονηρο , σοδυναμε το ς το ββ Μακαρίουἡ ᾶ ἀ ῦ ῦ ἰ ῖ ῖ ῦ ἀ ᾶ ρήμασιν, ε πόντος κείνου, λέησον καί βοήθησον. ἰ ἐ ἐ

οβ'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσανταῦ ὐ ἰ ε λογίαν, καί περί παθείας ρώτησις. ὐ ἀ ἐ

δελφέ, Θεός ο δε τό συμφέρον. τοισας ρτον λαβε ν παρά τ ςἈ ὁ ἶ Ἠ ἄ ῖ ῆ μ ς σθενείας. Καί πέκεινα τ ν τεταγμένων τρι ν ρτων τήνἐ ῆ ἀ ἐ ῶ ῶ ἄ βδομάδα ο κ ε σ λθεν ε ς τό κοιμητήριόν μου. Ν ν δή κατἑ ὐ ἰ ῆ ἰ ῦ ᾿

ο κονομίαν τάχα Θεο , περ ο δέποτε φ αυτο ποίησε, καί πρόἰ ῦ ὅ ὐ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἐ το κο σαι παρ μο γλυκύτερος το μέλιτος υ ός τ ν δίνωνῦ ἀ ῦ ᾿ ἐ ῦ ὁ ῦ ἱ ῶ ὠ μου, πάντας χων (σελ. 190) μοψύχους καί τήν φέλειαν πάντωνὁ ἔ ὁ ὠ αυτο λογιζόμενος, ν λθε φέρων ρτον. Καί δυνήθη ποστρέψαιἑ ῦ ἀ ῆ ἄ ἠ ἀ

λέγων, συμφέρει, καί ν τούτ κόψαι τό διον θέλημα, καί κλασαἐ ῳ ἴ ἔ α τόν καί πεμψα τ γάπ σου, κατακρίνων μαυτόν ς νάξιονὐ ἔ ῇ ἀ ῃ ἐ ὡ ἀ ο ποίησα. δέ κατά τήν πίστιν σου ποιήσει α τόν, κ μέ μήὗ ἐ Ὁ ὐ ἀ κατακρίν . ῃ

άν ν δέ περί τούτου λόγος μέχρι σο , καί τ ν ε σερχομένωνἘ ἦ ὁ ῦ ῶ ἰ πρός σέ δύο δελφ ν, συγκεχώρηταί σοι δηλ σαι α το ς. ἀ ῶ ῶ ὐ ῖ

Περί δέ τ ς παθείας το το χάρισμά στι Θεο καί τ βουλομένῆ ἀ ῦ ἐ ῦ ῷ ῳ παρέχει α τό. Θεός δώ σοι χε ρα ε ς σεαυτόν πεκτείνεις κατάὐ Ὁ ῃ ῖ ἰ ἅ ἐ

Page 55: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φόβον καί κατά θέλημα α το . μήν. Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὐ ῦ Ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ογ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα ωάννην. ῦ ὐ ῦ ἄ Ἰ

Διατί, Πάτερ, κάλεσε τό κελλίον α το κοιμητήριον Καλόγηρος; ἐ ὐ ῦ ὁ

πόκρισις Ἀ

τι νεπαύσατο πό τ ν παθ ν λων˙ πέθανε γάρ τελείως τὍ ἀ ἀ ῶ ῶ ὅ ἀ ῇ μαρτί . Καί τό κελλίον α το ν ζώγρηται, ς ν τάφ , διά τόἁ ᾳ ὑ ῦ ἐ ᾧ ἐ ὡ ἐ ῳ νομα το ησο , τόπος ναπαύσεώς στιν, νθα ο πατε δαίμων,ὄ ῦ Ἰ ῦ ἀ ἐ ἔ ὐ ῖ

ο δέ ρχων α το διάβολος˙ γιαστήριον γάρ γένετο, τιὐ ὁ ἄ ὐ ῦ ἁ ἐ ὅ χώρησε τό κατοικητήριον το Θεο . ν π σιν ο ν δοξάσωμενἐ ῦ ῦ Ἐ ᾶ ὖ

πάντες μοθυμαδόν τόν Θεόν. ὁ

οδ'

Ερώτησις το α το πρός τόν α τόν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή ν το ς βίοις τ ν Γερόντων γέγραπται, τι ς μέν ποίειἘ ἐ ῖ ῶ ὅ ὅ ἐ ε χάς κατόν, ς δέ τόσας, φείλομεν καί με ς ε χόμενοι χεινὐ ἑ ὅ ὀ ἡ ῖ ὐ ἔ μέτρον, ο ; Καί π ς δε ποιε σθαι τάς ε χάς, κτεταμένας, λέγεινἤ ὔ ῶ ῖ ῖ ὐ ἐ ἤ τό Πάτερ μ ν καί καθ σθαι ε ς τό ργόχειρον; Καί ν τἡ ῶ ῆ ἰ ἐ ἐ ῷ ργάζεσθαι τί δε ποιε ν; (σελ. 192) μοίως περί τ ν σπεριν ν καίἐ ῖ ῖ Ὁ ῶ ἑ ῶ

τ ν νυκτεριν ν, π ς φείλει διάγειν κατά μόνας; Καί ε δε λέγεινῶ ῶ ῶ ὀ ὁ ἰ ῖ τάς δάς, μνους; ᾠ ἤ ὔ

πόκρισις Ἀ

Α ραι καί α δαί κκλησιαστικαί ε σι παραδόσεις, καί καλαί διάἱ ὧ ἱ ᾠ ἐ ἰ τήν συμφωνίαν παντός το λαο ˙ καί ε ς τά κοινόβια τό α τό διά τήνῦ ῦ ἰ ὐ συμφωνίαν το πλήθους. Ο δέ Σκητι ται, ο τε ρας χουσιν, ο τεῦ ἱ ῶ ὔ ὥ ἔ ὔ

δάς λέγουσιν˙ λλά κατά μόνας ργόχειρον καί μελέτην, καί κατᾠ ἀ ἐ ᾿ λίγον ε χήν. Στήκων δέ ε ς ε χήν φείλεις παρακαλέσαιὀ ὐ ἰ ὐ ὀ λευθερωθ ναι πό το παλαιο νθρώπου, λέγειν τό Πάτερἐ ῆ ἀ ῦ ῦ ἀ ἤ μ ν, καί τά μφότερα, καί καθ σθαι ε ς τό ργόχειρον. Περί δέἡ ῶ ἤ ἀ ῆ ἰ ἐ

το κτείνειν τήν ε χήν ταν στήκ ς διαλείπτως ε χ , κατά τόνῦ ἐ ὐ ὅ ῃ ἤ ἀ ὔ ῃ πόστολον, ο χρή κτε ναι ταν γείρ ˙ ν λ γάρ μέρ νο ςἈ ὐ ἐ ῖ ὅ ἐ ῃ ἐ ὅ ῃ ἡ ᾳ ὁ ῦ

σου ε ς τήν ε χήν στιν. άν δέ καθέζ ε ς τό ργόχειρον, χρήἰ ὐ ἐ Ἐ ῃ ἰ ἐ ποστηθίζειν λέγειν Ψαλμούς. πί δέ τέλει νός κάστου Ψαλμο ,ἀ ἤ Ἐ ἑ ἑ ῦ

ε χεσθαι καθήμενον, τι « Θεός λέησόν με τόν ταλαίπωρον». Ε δέὔ ὅ ὁ ἐ ἰ καί λλ το ς λογισμο ς πιλέγειν, « Θεός σύ ρ ς τήν θλ ψιν μου,ὀ ῇ ῖ ῖ ἐ ὁ ὁ ᾷ ῖ

Page 56: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βοήθησόν μοι». ς ο ν ργάζ τρε ς στίχους ε ς τό δίκτυον, γειραιὩ ὖ ἐ ῃ ῖ ἰ ἔ ε ς τήν ε χήν˙ καί κλίνας γόνυ μοίως καί στάμενος, ποίει τήνἰ ὐ ὁ ἱ ε ρημένην ε χήν. ἰ ὐ

Περί δέ σπεριν ν, δώδεκα Ψαλμούς λέγουσιν ο Σκητι ται˙ καθἙ ῶ ἱ ῶ ᾿ καστον τέλος ντί δοξολογίας, λληλούϊα λέγοντες, καί ποιο ντεςἕ ἀ Ἀ ῦ

μίαν ε χήν. (σελ. 194) μοίως δέ καί τήν νύκτα, δώδεκα Ψαλμούς,ὐ Ὁ καί μετά τούς Ψαλμούς καθέζονται ε ς τό ργόχειρον˙ καί ε τιςἰ ἐ ἴ

ποστηθίζει, λλος ρευν τούς αυτο λογισμούς καί τούς βίουςἀ ἄ ἐ ᾷ ἑ ῦ τ ν Πατέρων˙ δέ ναγινώσκων πέντε κτώ φύλλα λέγει καί τόῶ ὁ ἀ ἤ ὀ ργόχειρον. δέ ψάλλων ποστηθίζων, διά τ ν χειλέων φείλειἐ Ὁ ἤ ἀ ῶ ὀ

ψάλλειν, ε ο κ στι πλησίον α το λλος καί θέλει παρατηρ σαι,ἰ ὐ ἔ ὐ ῦ ἄ ῆ να μηδείς μάθ τί ποιε . ἵ ῃ ῖ

οε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν Γέρντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Περί το πνου, πόσον δε κοιμηθ ναι, καί πόσον γρυπν σαι, καίῦ ὕ ῖ ῆ ἀ ῆ πόσοις δε ρκε σθαι ματίοις; ῖ ἀ ῖ ἱ

πόκρισις. Ἀ

Περί το πνου το νυκτερινο , ε χου δύο ρας φ σπέρας,ῦ ὕ ῦ ῦ ὔ ὥ ἀ ᾿ ἑ λογιζόμενος α τάς πό τ ς δύσεως το λίου˙ καί δοξάσας κοιμ ξὐ ἀ ῆ ῦ ἡ ῶ ἕ

ρας˙ καί γείρου ε ς τήν γρυπνίαν, καί ποίησον τάς λλαςὥ ἐ ἰ ἀ ἄ τέσσαρας ρας˙ καί τ θέρει σαύτως˙ πλήν μετά συντομίας ν τὥ ῷ ὡ ἐ ῷ θέρει καί λίγους Ψαλμούς διά τήν σμικρότητα τ ν νυκτ ν. Καί περίὀ ῶ ῶ τ ν ματίων, σθενής διά τήν χαυνότητα το σώματος α τοῶ ἱ ὁ ἀ ῦ ὑ ῦ

φείλει χειν χειμερινά καί θερινά. δέ φθάσας τόν το ποστόλουὀ ἔ Ὁ ῦ Ἀ λόγον πειν ν καί διψ ν καί γυμνητεύειν, παρέρχεται τόν χρόνονῆ ῆ α το μεθ νός χιτ νος. Λοιπόν, δελφέ, μή ψηλοφρονήσωμεν,ὐ ῦ ᾿ ἑ ῶ ἀ ὑ

λλά το ς ταπεινο ς συναπαχθ μεν˙ καί μή γογγύσωμεν χοντες˙ νάἀ ῖ ῖ ῶ ἔ ἀ δύο, καί τρία μάτια. ἱ

ος'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή ε πάς μοι, Πάτερ, τι ξ ρας γρύπνει, π ς δύναμαι γν ναιἘ ἶ ὅ ἕ ὥ ἀ ῶ ῶ τι ξ γρύπνησα ρας; ὅ ἕ ἠ ὥ

(σελ. 196 ) πόκρισις Ἀ

Page 57: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε μετά κριβείας μαθε ν βούλει τάς ρας, κοιμηθείς ν μι μέρἰ ἀ ῖ ὥ ἐ ᾷ ἡ ᾳ διά τήν στέρησιν το σώματος, καί γρυπνήσας μίαν νύκτα πόῦ ἀ ἀ σπέρας ως πρωΐ, μάθε τί ποστηθίζεις στιχισμόν. Ε ς τάς ρας δέἑ ἕ ἀ ἰ ὥ

μερίσας τόν στιχισμόν, μανθάνεις κριβ ς. Καί τό θέρει ποίησονἀ ῶ ο τως˙ καί φανεραί σοι γίνονται α ραι. ὕ ἱ ὧ

οζ'

Το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. Πάτερ, ε ξαι πέρ μο τιῦ ὐ ῦ ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ σθεν καί να δυνηθ μετά χαρ ς τήν σθένειαν βαστάσαι˙καί ε πέἀ ῶ ἵ ῶ ᾶ ἀ ἰ

μοι π ς πλύνω τούς μολυσμούς. ῶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε, χαροποιε ς με το ς λόγοις σου, τι μ λλον κατἈ ῖ ῖ ὅ ᾶ ᾿ μέ, μή νο ν τά λεγόμενα παρά σο , ε πας σεαυτόν μαρτωλόν νἐ ῶ ῦ ἶ ἁ ἐ

τα ς ρωτήσεσι˙ καί μαρτωλός κακός στι δο λος. Καί ν ν ε πας,ῖ ἐ ὁ ἁ ἐ ῦ ῦ ἶ τι χεις σθένειαν καί σθένεια παιδεία στίν μολογουμένη˙ὅ ἔ ἀ ἡ ἀ ἐ ὁ στε ο ν παιδεία πέμφθη τ κακ δούλ . Ε ο ν κηδι ςὥ ὖ ἡ ἐ ῷ ῷ ῳ ἰ ὖ ἀ ᾷ

δέξασθαι τήν παιδείαν, πα σαι το ε ναι κακός, ε δέ κακός ε ,ῦ ῦ ἶ ἰ ἶ παιδεύθητι, Ε δέ χαίρεις παιδευόμενος, ο κ ε κακός˙ δέ μή νἰ ὐ ἶ ὁ ὤ κακός, γαπητός στι˙ ν γάρ γαπ Κύριος παιδεύει. δε ο ν μετάἀ ἐ ὅ ἀ ᾷ Ἴ ὖ

ληθείας τίς ε καί πίλεξαι σεαυτ ν τ ν ρηθέντων σοι. Γινώσκειἀ ἶ ἐ ῷ ἕ ῶ δέ Θεός, τι ε τ ς μ ς καταφρον σωτηρίας, π ς ποι τήνὁ ὅ ἰ ῆ ἐ ῆ ῶ ῶ ῶ δύναμίν μου πέρ μ ν, φοβούμενος τήν ντολήν. ὑ ὑ ῶ ἐ

Τούς δέ μολυσμούς ε θέλεις νίψασθαι, δάκρυσι νίψον, π ν γάρἰ ᾶ σπίλωμα νίπτουσι καθαρίως. Βόησον τ ησο ˙ βραγχι σαί σου ῷ Ἰ ῦ ᾶ ὁ λάρυγξ˙ « πιστάτα σ σον μ ς πολλύμεθα}». παρον τήν τέφρανἐ ῶ ἡ ᾶ ἀ Ἔ

πό τ ς καρδίας σου καί ψον τό π ρ Κύριος λθε βαλε ν πίἀ ῆ ἅ ῦ ὅ ὁ ἦ ῖ ἐ τήν γ ν καί ναλίσκει λα τα τα καί ε ριζον κβάλλει σου τόῆ ἀ ὅ ῦ ὔ ἐ χρυσίον καί δόκιμον τό χωνευτήριον˙ νήψεως πολλ ς χρεία. ῆ

οη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ μαθε ν πόθεν γίνεται χαύνωσις το σώματος καί τ ξιςῶ ῖ ἡ ῦ ἡ ῆ τ ς καρδίας καί διατί ο χ σταμαι ε ς μίαν δίαιταν. ῆ ὐ ἵ ἰ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, θαυμάζω καί κπλήττομαι π ς ο κατά κόσμον πιθυμο ντεςἈ ἐ ῶ ἱ ἐ ῦ κερδαίνειν στρατεύεσθαι καταφρονο σι καί γρίων θηρίων καίἤ ῦ ἀ

Page 58: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λ στ ν πιβούλων καί κινδύνων θαλάσσης καί α το το θανάτουῃ ῶ ἐ ὐ ῦ ῦ καί ο κ λιγωρο σι τ ψυχ διά τόν ποθούμενον πλο τον˙ καί το τοὐ ὀ ῦ ῇ ῇ ῦ ῦ

δηλον χοντες. με ς δέ ο ταλαίρωροι καί χα νοι, ο λαβόντεςἄ ἔ Ἡ ῖ ἱ ῦ ἱ ξουσίαν το πατε ν πάνω φεων καί σκορπίων καί πί π σαν τήνἐ ῦ ῖ ἐ ὄ ἐ ᾶ

δύναμιν το χθρο , ο κούσαντες, γώ ε μι μή φοβε σθε, ο σαφ ςῦ ἐ ῦ ἱ ἀ ἐ ἰ ῖ ἱ ῶ ε δότες τι ο κ ν τ μετέρ δυνάμει πολεμο μεν, λλά τ δυνάμειἰ ὅ ὐ ἐ ῇ ἡ ᾳ ῦ ἀ ῇ το δυναμο ντος καί πλίζοντος μ ς Θεο , λιγωρο μεν καίῦ ῦ ὁ ἡ ᾶ ῦ ὀ ῦ

κηδι μεν. Καί πόθεν το το; πειδή γάρ ο καθηλώθησαν αἀ ῶ ῦ Ἐ ὐ ἱ σάρκες μ ν πό το φόβου α το καί ο δέποτε πελαθόμεθα τοἡ ῶ ἀ ῦ ὐ ῦ ὐ ἐ ῦ φαγε ν τόν ρτον μ ν πό φων ς το στεναγμο μ ν. Διά το τοῖ ἄ ἡ ῶ ἀ ῆ ῦ ῦ ἡ ῶ ῦ μετατρεπόμεθα πό τούτου ε ς το το καί πό διαίτης ε ς δίαιαταν, τιἀ ἰ ῦ ἀ ἰ ὅ ο κ λάβομεν τελείως τό π ρ, Κύριος λθε βαλε ν πί τήν γ ν,ὐ ἐ ῦ ὅ ὁ ἦ ῖ ἐ ῆ πεί ε χε καταναλ σαι καί καταφαγε ν τάς κάνθας πό το νοητοἐ ἶ ῶ ῖ ἀ ἀ ῦ ῦ μ ν χωρίου. ἡ ῶ

χαυνότης μ ν καί μέλεια καί φιλοσωματία, ο κ φ σινἩ ἡ ῶ ἡ ἀ ἡ ὐ ἀ ῶ μ ς νανε σαι. Καί μαρτυρε μοι Κύριος, τι ο δα νθρωπον καίἡ ᾶ ἀ ῦ ῖ ὁ ὅ ἶ ἄ δέ στιν ν τ ε λογημέν κοινοβί τούτ - να μή ε πη τις τιὧ ἐ ἐ ῷ ὐ ῳ ῳ ῳ ἵ ἴ ὅ

περί μαυτο λέγω καί χει μέ τι μηδέν ντα - τι άν μείν ο τοςἐ ῦ ἔ ὄ ὅ ἐ ῃ ὗ ς στί, μηδέν τρώγων, μηδέν πίνων, μήτε μάτιον νδυόμενος ωςὡ ἐ ἱ ἐ ἕ μέρας πισκοπ ς Κυρίου πρός α τόν, (σελ. 200) ο μή τούτωνἡ ἐ ῆ ὐ ὐ

δεηθ ε ς τόν α να˙ τροφή γάρ α το καί πόσις καί τό νδυμα,ῇ ἰ ἰῶ ἡ ὐ ῦ ἡ ἔ τό Πνε μα τό γιόν στιν. ῦ ἅ ἐ

Ε θέλεις ο ν ζηλ σαι, πόνησον, σπούδασον, φοβο τόν Θεόν καίἰ ὖ ῶ ῦ ποιε τό θέλημά σου˙ ε πε γάρ τι θέλημα τ ν φοβουμένων α τόνῖ ἶ ὅ ῶ ὐ ποιήσει. Κ γώ γάρ κ ν ο ν , λά διά τήν ντολήν ποι τήνἀ ἄ ὐ ᾦ ἀ ἐ ῶ δύναμίν μου. Το δέ Θεο στι στηρίξαι καί νδυναμ σαι καίῦ ῦ ἐ ἐ ῶ

γαγε ν ε ς π ν ργον γαθόν, καί φυλάξαι πό παντός κακο καίἀ ῖ ἰ ᾶ ἔ ἀ ἀ ῦ σ σαι ε ς τήν α το βασιλείαν. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῶ ἰ ὑ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , καί παρακάλεσον τόν Γέροντα τό α τόὖ ὑ ἐ ῦ ὐ συνεύξασθαί σοι.

οθ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ, ε πέ μοι π ς κτ ται τις ταπεινοφροσύνην, ῶ ἰ ῶ ᾶ ἤ προσευχήν τελείαν; καί τί ποι ν τις ο δοκε ρέμβεσθαι˙ καί εῶ ὐ ῖ ἰ συμφέρει ναγινώσκειν; ἀ

πόκρισις Ἀ

Τό κτήσασθαι τελείαν ταπεινοφροσύνην, δελφέ, δίδαξεν Κύριοςἀ ἐ ὁ λέγων˙μάθετε π μο τι πρ ος ε μί καί ταπεινός τ καρδί , καίἀ ᾿ ἐ ῦ ὅ ᾶ ἰ ῇ ᾳ ε ρήσετε νάπαυσιν τα ς ψυχα ς μ ν. Ε ο ν κτήσασθαι θέλειςὑ ἀ ῖ ῖ ὑ ῶ ἰ ὖ τελείαν νάπαυσιν, μάθε τί πέμεινε καί πόμεινον, κόψον ν π σιἀ ὑ ὑ ἐ ᾶ

Page 59: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τό θέλημά σου˙ α τός γάρ ε πε, κατ λθον κ το ο ρανο ποι σαιὐ ἶ ῆ ἐ ῦ ὐ ῦ ῆ ο τό θέλημά μου, λλά τό θέλημα το Πατρός μου το ν ο ρανο ς.ὐ ἀ ῦ ῦ ἐ ὐ ῖ

Α τη στί τελεία ταπεινοφροσύνη, τό βαστάσαι βρεις καίὕ ἐ ὕ νειδισμούς, καί σα παθεν διδάσκαλος μ ν ησο ς. Ε χή δέὀ ὅ ἔ ὁ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὐ

τελεία στί, τό λαλε ν τ Θε ρεμβάστως, ν τ συνάγειν λουςἐ ῖ ῷ ῷ ἀ ἐ ῷ ὅ τούς λογισμούς ρεμβάστως μετά τ ν α σθητηρίων. δηγε δέ ε ςἀ ῶ ἰ Ὁ ῖ ἰ το το τόν νθρωπον, τό ποθανε ν πό παντός νθρώπου καί τῦ ἄ ἀ ῖ ἀ ἀ ῷ κόσμ καί π σι το ς ν α τ . (σελ. 202) Ο δέν δέ περισσότερονῳ ᾶ ῖ ἐ ὐ ῷ ὐ

φείλεις λέγειν τ Θε ν τ ε χ , ε μή το το˙ ρ σαί με πό τοὀ ῷ ῷ ἐ ῇ ὐ ῇ ἰ ῦ ῦ ἀ ῦ πονηρο ˙ γενηθήτω τό θέλημά σου ν μοί˙ χειν δέ τόν νο ν τῦ ἐ ἐ ἔ ῦ ῷ Θε παριστάμενον, καί λαλο ντα α τ . πιγινώσκεται δέ ε χή,ῷ ῦ ὐ ῷ Ἐ ἡ ὐ

ταν παλλάσσηται ρεμβασμο καί βλέπ , τι ε φραίνεται νο ςὅ ἀ ῦ ῃ ὅ ὐ ὁ ῦ φωτισθείς ν Κυρί ˙ τό σημε ον δέ, τι ψατο α το , τι ο κ τιἐ ῳ ῖ ὅ ἥ ὐ ῦ ὅ ὐ ἔ ταράσσεται άν πειράς α τόν λος κόσμος. ἐ ῃ ὐ ὅ ὁ

τελείως δέ προσευχόμενός στιν, νεκρούμενος τ κόσμ καί τὉ ἐ ὁ ῷ ῳ ῇ ναπαύσει α το ˙ ποι ν δέ διά τόν Θεόν πιμελ ς τό ργονἀ ὐ ῦ ὁ ῶ ἐ ῶ ἔ

α το , το το ο κ στι ρεμβασμός, λλά σπουδή κατά Θεόν. ὐ ῦ ῦ ὐ ἔ ἀ

Συμφέρον δέ στι τό ναγινώσκειν τούς βίους τ ν Πατέρων˙ ο τωἐ ἀ ῶ ὕ γάρ φωτίζεται νο ς ν Κυρί . ὁ ῦ ἐ ῳ

π'

Το α το πρός τόν α τόν, α τησις ε χ ς περί τε αυτο καί τ ν σύνῦ ὐ ῦ ὐ ἴ ὐ ῆ ἑ ῦ ῶ α τ .ὐ ῷ

Παιδία γαπητά, σπάζομαι μ ς ν Κυρί ˙ δεόμενος α τοἀ ἀ ὑ ᾶ ἐ ῳ ὐ ῦ φυλάξαι μ ς πό παντός κακο , καί δο ναι μ ν πομονήν ς τὑ ᾶ ἀ ῦ ῦ ὑ ῖ ὑ ὡ ῷ ώβ καί χάριν ς τ ωσήφ˙ τήν πραότητα ς τ Μωυσ καί τήνἸ ὡ ῷ Ἰ ὡ ῷ ῆ δρείαν ν το ς πολέμοις ς το ησο το Ναυ ˙ τήν γεμονίανἀ ἐ ῖ ὡ ῦ Ἰ ῦ ῦ ῆ ἡ

τ ν λογισμ ν ς το ς Κριτα ς καί τήν ποταγήν τ ν χθρ ν ς τοῶ ῶ ὡ ῖ ῖ ὑ ῶ ἐ ῶ ὡ ῦ Δαβίδ καί Σολομ ντι το ς βασιλε σι˙ καί τήν σχύν τ ς γ ς ς το ςῶ ῖ ῦ ἰ ῆ ῆ ὡ ῖ σραηλίταις ν τ καταλλαγ α το τ πρός μ ς, δοθ ναι τ νἸ ἐ ῇ ῇ ὐ ῦ ῇ ὑ ᾶ ῆ ῶ μαρτι ν μ ν φεσιν˙ τ γιεί το σώματος ς τ παραλυτικ .ἁ ῶ ὑ ῶ ἄ ῇ ὑ ᾳ ῦ ὡ ῷ ῷ

Καί σώσοι μ ς πό κλύδωνος ς τόν Πέτρον˙ καί ρύσεται μ ςὑ ᾶ ἀ ὡ ὑ ᾶ πό θλίψεως ς τόν Πα λον καί τούς λοιπούς ποστόλους˙ καίἀ ὡ ῦ Ἀ

σκεπάσει μ ς πό παντός κακο , ς τέκνα α το γνήσια˙ καί δώὑ ᾶ ἀ ῦ ὡ ὐ ῦ ῃ μ ν τά α τήματα τ ς καρδίας μ ν πρός τό συμφέρον τ ς ψυχ ς καίὑ ῖ ἰ ῆ ὑ ῶ ῆ ῆ

το σώματος ν τ νόματι α το . μήν. ῦ ἐ ῷ ὀ ὐ ῦ Ἀ

πα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα, στε σαφηνίσαιῦ ὐ ῦ ἄ ὥ

Page 60: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

α τ περί το μέτρου τ ς γκρατείας.ὐ ῷ ῦ ῆ ἐ

πόκρισις Ἀ ωάννου. (σελ. 204) Ἰ

Ο Πατέρες λέγουσι περί το μέτρου τ ς γκρατείας, τό ε ναιἱ ῦ ῆ ἐ ἶ παραμικρόν, ε τε πό το φαγε ν, ε τε πό το πιε ν, το τ στιἴ ἀ ῦ ῖ ἴ ἀ ῦ ῖ ῦ ᾿ ἔ πεπληρωμένην τήν κοιλίαν μή χοντα. Καί λογίσασθαι φείλει τις τόἔ ὀ ψητόν καί τόν ο νον˙ καιρ δέ το χειμ νος, ο πίνει τις πολύ καίἑ ἶ ῷ ῦ ῶ ὗ

πρός α τό φείλει ε ναι παραμικρόν˙ καί ν τ σθίειν μοίως. Ο κὐ ὀ ἶ ἐ ῷ ἐ ὁ ὐ στι δέ ν τούτοις μόνοις τό μέτρον τ ς γκρατείας, λλά καί ν τἔ ἐ ῆ ἐ ἀ ἐ ῷ

λαλε ν καί ν τ κοιμηθ ναι καί ν τ περιβολ καί το ς α σθητηρίοιςῖ ἐ ῷ ῆ ἐ ῇ ῇ ῖ ἰ π σιν. ν τούτοις ε ρίσκεται τό μέτρον τ ς γκρατείας. ᾶ Ἐ ὑ ῆ ἐ

πβ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, Πάτερ, τό παραμικρόν βρώματος, πόματος, κανισκίου ἰ ἤ ἤ ἤ πώρας πόσον στί; ὀ ἐ

πόκρισις. Ἀ

πό λης τ ς λκ ς λέγω δή το ρτου καί τ ν δεσμάτων, Ἀ ὅ ῆ ὁ ῆ ῦ ἄ ῶ ἐ ἤ κανισκίου, τοι πώρας, ως παρά μίαν ο γγίαν. Περί δέ το ο νουἤ ὀ ἕ ὐ ῦ ἴ καί το δατος πό τ ν μφοτέρων παρά μισυ ποτηρίου. Καί άνῦ ὕ ἀ ῶ ἀ ἥ ἐ στήκ μετά σο , καί ο κοπι ς, τό ε σάπαξ πιε ν καλόν σοί στιν˙ εῃ ῦ ὐ ᾷ ἰ ῖ ἐ ἰ δέ ο δυνατόν, λλά δίς, καθάπαξ παραμικρόν. ν το ς κινήμασι δέὐ ἀ Ἐ ῖ καί πολέμοις τ ν λογισμ ν, πό τ ς συνηθείας δε κόπτεινῶ ῶ ἀ ῆ ῖ παραμικρόν, το τ στι μίαν ο γγιάν τ ς τροφ ς, καί μισυ ποτηρίουῦ ᾿ ἔ ὐ ῆ ῆ ἥ τ ς μάδος το πόματος˙ στε μο ε ναι παρά δύο (σελ. 206)ῆ ὁ ῦ ὥ ὁ ῦ ἶ ο γγίας τ ς τροφ ς, καί παρά ποτήριον το πόματος. Ε ξαι πέρὐ ῆ ῆ ῦ ὖ ὑ μο , δελφέ. ἐ ῦ ἀ

πγ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Π ς τις πιγινώσκει πόσον χρ ζει φαγε ν καί πιε ν; ῶ ἐ ῄ ῖ ῖ

πόκρισις Ἀ

πό λης τ ς λκ ς, λέγω δή το ρτου καί τ ν δεσμάτων, Ἀ ὅ ῆ ὁ ῆ ῦ ἄ ῶ ἐ ἤ κανισκίου τοι πώρας, κ τ ς δοκιμασίας λων τ ν μερ ν,ἤ ὀ ἐ ῆ ὅ ῶ ἡ ῶ δυνατόν στι μαθε ν, τί δέχεται τό σ μα, βρώματος πόματος. Ο ονἐ ῖ ῶ ἤ ἷ

Page 61: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πίνει τις τρία ποτήρια τ ς μέρας, καί τρώγει μίαν λίτραν ρτου. άνῆ ἡ ἄ Ἐ δ τι παιτε πλε ον τ ν τρι ν τό σ μα, κτός α τίας κόπουἴ ῃ ὅ ἀ ῖ ῖ ῶ ῶ ῶ ἐ ἰ ἤ περισσοτέρου τι λικά φαγε, το τό στι πόλεμος. κ τ ν τρι νἤ ὅ ἁ ἔ ῦ ἐ Ἐ ῶ ῶ ο ν άν δύνηται, κρατήσει νός ποτηρίου τό μισυ, κτός πολέμου˙ὖ ἐ ἑ ἥ ἐ καί ε ς τήν βρ σιν μοίως πό τ ς λίτρας μίαν ο γγιάν. ἰ ῶ ὁ ἀ ῆ ὐ

πδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Παρακαλο μεν, να μ ν ε π ς τό κατά δύναμιν το νθρώπου πόσονῦ ἵ ἡ ῖ ἴ ῃ ῦ ἀ στί παιτε ται πό το Θεο , μήποτε μίγνυται ν α τ κ τ ςἐ ὅ ἀ ῖ ἀ ῦ ῦ ἐ ὐ ῷ ἐ ῆ δίας χαυ νότητος, καί νομίζει τις τι τό κατά δύναμιν λον ποιε .ἰ ὅ ὅ ῖ Π ς ο ν νοήσωμεν τό κατά δύναμιν ληθ ς; ῶ ὖ ἀ ῶ

πόκρισις Ἀ

Δέδωκεν Θεός σύνεσιν τ νθρώπ το διακρ ναι τά πράγματαὁ ῷ ἀ ῳ ῦ ῖ άν τις πό κόπου δοιπορίας, πό λλων ργων βαρυτάτων, οἐ ᾖ ἀ ὁ ἤ ἀ ἄ ἔ ὐ

δύναται τήν σότητα τ ν λλων μερ ν φυλάξαι, λλάἰ ῶ ἄ ἡ ῶ ἀ συγκαταβαίνει λίγον τ σώματι. γουν τρώγει μέριον μισυὀ ῷ Ἤ ἡ ἥ λίτρας ψωμίου, άν διά τόν κόπον φάγ λλην μίαν ο γγίαν, τήνἐ ῃ ἄ ὐ δύναμιν α το ποίησε το φαγε ν περισσότερον. γρυπνε πόὐ ῦ ἐ ῦ ῖ Ἀ ῖ ἀ μεσονυκτίου καθ μέρας, άν ναπα λλην μίαν ραν διά τόν᾿ ἡ ἐ ἀ ῇ ἄ ὥ κόπον, τό κατά δύναμιν ποίησεν˙ κόπος ο ν σημε όν στι τοἐ ὁ ὖ ῖ ἐ ῦ

ναπα σαι α τόν λίγον ς ε ρηται, καί πάλιν γρυπν σαι τήνἀ ῦ ὐ ὀ ὡ ἴ ἀ ῆ συνήθη γρυπνίαν. Τό ο ν ποιε ν κατά δύναμίν στι τό ε ναιἀ ὖ ῖ ἐ ἶ παραμικρόν, ε τε τροφ ς, (σελ. 208) ε τε πνου. άν δέ ε π ς, καίἴ ῆ ἴ ὕ Ἐ ἴ ῃ πόσον στί τό μέτρον το πνου; ταξαν ο Πατέρες τό μισυ τ ςἐ ῦ ὕ Ἔ ἱ ἥ ῆ νυκτός. Τό δέ τ ς τροφ ς, τό βλέπειν αυτόν τι θέλοντα, μικρόν διάῆ ῆ ἑ ὅ παντός λαμβάνειν.

πε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

Τί δέ φείλει τό καλ ς ε ναι, χων μέτρον ο νου, καί ψητο καθὀ ῶ ἶ ἔ ἴ ἑ ῦ ᾿ μέραν τ καθ αυτόν διάγοντι; Καί π ς ο Πατέρες σκληροτάτἡ ῷ ᾿ ἑ ῶ ἱ ῃ χρήσαντο διαίτ ; ἐ ῃ

Καί ε π σιν α τός κανών τ ς γκρατείας φείλει ε ναι ν ε πάςἰ ᾶ ὁ ὐ ῆ ἐ ὀ ἶ ὅ ἶ μοι, πρός τήν κατάστασιν το ρωτ ντος. ἤ ῦ ἐ ῶ

Page 62: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Περί ο νου, τ γιαίνοντι καί θέλοντι γκρατεύεσθαι, ρκε τό νἴ ῷ ὑ ἐ ἀ ῖ ἕ καθ μέραν ποτήριον, μηδέν κρατο ντι παρ α τό. άν δέ χ᾿ ἡ ῦ ᾿ ὐ Ἐ ἔ ῃ πυκνάς σθενείας, λάβ δύο λόκληρα. μοίως καί περί ψητο , νἀ ῃ ὁ Ὁ ἑ ῦ ἕ μβάφιον φείλει χειν, καί γίνεται μέριμνος περί τούτου. ἐ ὀ ἔ ἀ

Περί δέ τ ν Πατέρων τό π ς χρήσαντο σκληροτάτ διαίτ , ε ρονῶ ῶ ἐ ῃ ῃ ὗ τά σώματα α τ ν πακούοντα. Λοιπόν ο καλ ς κυβερν νεςὐ ῶ ὑ ἱ ῶ ῶ αυτούς καί μετά διακρίσεως, πρός τό σ μα καί τήν ξιν ποιο σιν.ἑ ῶ ἕ ῦ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ε πον τ γάπ σου περί γκρατείας,ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ Ἅ ἶ ῇ ἀ ῃ ἐ το ς καθ μ ς καί κατά τό μέτρον μου λάλησα. άν ο νῖ ᾿ ἡ ᾶ ἐ Ἐ ὖ κατορθώσωμεν τά μέσα, ρχόμεθα κατά προκοπήν πί τά μείζονα˙ ναἐ ἐ ἵ μή βαλόντες πί τό πρ τον βαθμίδιον τ ς κλίμακος τόν πόδα, ε θέωςἐ ῶ ῆ ὐ θελήσωμεν νελθε ν ε ς τό νώτερον. Ο ρχόμενοι γάρ ε ς τό μέτρονἀ ῖ ἰ ἀ ἱ ἐ ἰ

ε πεν πόστολος, δύνανται καί χορτάζεσθαι καί πειν ν˙ ν π σιὅ ἶ ὁ Ἀ ῆ ἐ ᾶ γάρ μεμύηνται.

Σύ δέ ο δας τά μέτρα σου, δελφέ˙ ταν γάρ γίνεται πόλεμος, ε πονἶ ἀ ὅ ἶ σοι λαττ σαι λλην μίαν ο γγίαν˙ καί πό το πόματος μοίως. ἐ ῶ ἄ ὐ ἀ ῦ ὁ

πς'

α τός δελφός τι ρώτησε τόν α τόν Γέροντα˙ τί στι τό κατὉ ὐ ἀ ἔ ἠ ὐ ἐ ᾿ πιθυμίαν λαβε ν βρ μα, τό καθ ξιν; ἐ ῖ ῶ ἤ ᾿ ἕ

(σελ. 210) πόκρισις Ἀ

Τό κατ πιθυμίαν στί, τό πιποθε ν λαβε ν βρ μα, ο διά χρείαν᾿ ἐ ἐ ἐ ῖ ῖ ῶ ὐ σώματος, λλά διά γαστριμαργίαν. άν δέ δ ς τι δέχεται ξιςἀ Ἐ ἴ ῃ ὅ ἡ ἕ πρός λίγον, ο ον λάχανον περισσότερον το σπριδίου ο κατὀ ἷ ῦ ὀ ὐ ᾿ πιθυμίαν, λλά κατά λαφρότητα, α τη στίν διαφορά. Ε σίν ξειςἐ ἀ ἐ ὕ ἐ ἡ ἰ ἕ

δεχόμεναι τά γλυκέα, καί λλαι τά λμυρά, καί λλαι τό δριμέα. Καίἄ ἁ ἄ το το ο κ στι πάθος, ο δέ πιθυμία, ο δέ γαστριμαργία. Τό δέῦ ὐ ἔ ὐ ἐ ὐ πιθυμε ν καί πιποθε ν βρώματος, α τη στίν πιθυμία πηρέτιςἐ ῖ ἐ ῖ ὕ ἐ ἡ ἐ ἡ ὑ

τ ς γαστριμαργίας. άν ο ν ντιπράττ ς α τ καί ε τάκτωςῆ Ἐ ὖ ἀ ῃ ὐ ῇ ὐ κέχρησαι τ τροφ διά τήν χρείαν, το το ο κ στι γαστριμαργία. ῇ ῇ ῦ ὐ ἔ

πζ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Τί ο ν, Πάτερ, τι ο πρόκειται μέν τό πάθος, ν α τ δέ τ καιρὖ ὅ ὐ ἐ ὐ ῷ ῷ ῷ τ ς μεταλήψεως ποβάλλεται. Τί ποιήσω, ποστ τ ς τροφ ς ο ; ῆ ὑ ἀ ῶ ῆ ῆ ἤ ὔ

Page 63: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις. Ἀ

Ε θέως μή φίστασο, λλ ντίπραττε τ λογισμ , μιμνησκόμενοςὐ ἀ ἀ ᾿ ἀ ῷ ῷ τι δυσωδία γίνεται τροφή, καί τι κατακρινόμεθα με ςὅ ἡ ὅ ἡ ῖ

τρώγοντες, λλων παντελ ς πεχομένων. Καί ε μέν ποστἄ ῶ ἀ ἰ ἀ ῇ μετάλαβε κατακρίνων σεαυτόν˙ άν δέ πιμείν , πικάλεσε τό νομαἐ ἐ ῃ ἐ ὄ το Θεο ε ς βοήθειαν καί ναπαύ ˙ άν δέ κατακυριεύσ σου, στεῦ ῦ ἰ ἀ ῃ ἐ ῃ ὥ μή δύνασθαι τρώγειν ε τάκτως, τότε κόψον τήν τροφήν. άν δέ τινεςὐ Ἐ συγκαθέζωνταί σοι πρός τό μή νο σαι α τούς, λάμβανε κατά μικρόν.ῆ ὐ Ε δέ συμβ σε πειν ν, ποίησον τήν χρείαν σου πό το ρτου, ἰ ῇ ῆ ἀ ῦ ἄ ἤ

πό λλου βρώματος, ε ς ο ον ο κ χεις πόλεμον. ἀ ἄ ἰ ἷ ὐ ἔ

πη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. Τό σημε ον τ ς γαστριμαργίαςῦ ὐ ῦ ὐ ῖ ῆ πο όν στι, σαφήνισόν μοι. ὁ ῖ ἐ

πόκρισις Ἀ

ταν βλέπ ς τόν λογισμόν σου δυνόμενον ν βρώμασι, καίὍ ῃ ἡ ἐ διώκοντα σχεδόν το προλαμβάνειν πάντας λκύσαι ε ς τόῦ ἤ ἑ ἰ μπροσθέν σου τό βρ μα, το το γαστριμαργία στί. Πρόσεχε ο νἔ ῶ ῦ ἐ ὖ

σεαυτ , καί ποίησον τήν δύναμίν σου γξαι σεαυτόν το μή σπουδ ςῷ ἄ ῦ ῆ λαβε ν π α το , λλ ν ε ταξί ˙ καί θ σαι μ λλον τό βρ μαῖ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἀ ᾿ ἐ ὐ ᾳ ὠ ῆ ᾶ ῶ το το μπροσθεν τ ν συγκαθημένων. Ο χ χρή δέ ς ε πον προφάσειῦ ἔ ῶ ὐ ὡ ἶ τ ς γαστριμαργίας, ε θέως παραιτε σθαι το μεταλαβε ν τοῆ ὐ ῖ ῦ ῖ ῦ βρώματος˙ λλά δε παραφυλάττεσθαι το μή τάκτως χρήσασθαι τἀ ῖ ῦ ἀ ῇ μεταλήψει α το . Καί δίχα γάρ γαστριμαργίας γράφουσιν ο Πατέρες,ὐ ῦ ἱ μή κτε ναι χε ρα ν τραπέζ μπροσθεν λλου, πρεπές γάρ πάρχειἐ ῖ ῖ ἐ ῃ ἔ ἄ ἀ ὑ το το καί τ ς κοιν ς ε ταξίας λλότριον. τε δέ τοιο τόν στι τόῦ ῆ ῆ ὐ ἀ Ὅ ῦ ἐ προκείμενον βρ μα, στε μή ε ναι δ λον τό μέρος κάστου, λλάῶ ὥ ἶ ῆ ἑ ἀ κοιν ς α τό πάντας σθίειν, τότε μή ε ναι δ λον τό μέρος κάστου,ῶ ὐ ἐ ἶ ῆ ἑ

λλά κοιν ς α τό πάντας σθίειν, τότε ο κ τοπον λαμβάνειν τινάἀ ῶ ὐ ἐ ὐ ἄ ξ α το μετά πάντων˙ ν ε ταξί δέ, διά τό μή μπεσε ν ε ς τήνἐ ὐ ῦ ἐ ὐ ᾳ ἐ ῖ ἰ

γαστριμαργίαν, καί ε ς κατάγνωσιν. ἰ

τερον δέ σημε ον γαστριμαργίας, τό πρό τ ς ρας θέλειν σθίειν,Ἕ ῖ ῆ ὥ ἐ περ ο δε ποιε ν, ε μή τι ρα πρόκειται ε λογος α τία. ν π σι δέὅ ὐ ῖ ῖ ἰ ἄ ὔ ἰ Ἐ ᾶ

χρεία πικαλε σθαι το Θεο τήν βοήθειαν καί α τός μ νἐ ῖ ῦ ῦ ὐ ἡ ῶ ντιλαμβάνεται. ἀ

πθ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. κίνησις το σώματος πόθενῦ ὐ ῦ ὐ Ἡ ῦ

Page 64: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

γίνεται;

(σελ. 214) πόκρισις Ἀ

κίνησις το σώματος γίνεται πό μελείας˙ καί γάρ μέλειαἩ ῦ ἀ ἀ ἡ ἀ ρπάζει σε λεληθότως ε ς τό κρίνειν, καί κατακρίνειν˙ καί διά τούτωνἁ ἰ

σε προδίδωσιν. τε γάρ σραήλ γνησίως δούλευσε τ Θε ,Ὅ ὁ Ἰ ἐ ῷ ῷ φύλαττεν α τόν πό τ ν χθρ ν α το ˙ τε δέ μέλει τ ς γνησίαςἐ ὐ ἀ ῶ ἐ ῶ ὐ ῦ ὅ ἠ ῆ

δουλείας, φιεν Θεός τούς χθρούς πατάξαι α τόν. ἤ ὁ ἐ ὐ

(90)

ρώτησις το α το πρός τόν α τόν. Ε δε περί πάντων τ νἘ ῦ ὐ ῦ ὐ ἰ ῖ ῶ φυομένων ν τ καρδί λογισμ ν περωτ ν τούς Γέροντας˙ καί εἐ ῇ ᾳ ῶ ἐ ᾶ ἰ δε τόν προσευχόμενον καί ψάλλοντα μετά φων ς το το ποιε ν˙ καίῖ ῆ ῦ ῖ περί μνήμης ν τε πραξέ τις, ν τε κουσεν λάλησε˙ καί ε δεὧ ἔ ὧ ἤ ἤ ἐ ἰ ῖ γυμνάζεσθαι μετά τ ν Πατέρων; ῶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, περί πάντων τ ν φυομένων λογισμ ν, ο χρή ρωτ ν,Ἀ ῶ ῶ ὐ ἐ ᾶ παρερχόμενοι γάρ ε σιν˙ λλά περί τ ν μενόντων καί πολεμούντωνἰ ἀ ῶ τόν νθρωπον. ς γάρ νθρωπος πό πολλ ν βριζόμενοςἄ Ὡ ἄ ὑ ῶ ὑ καταφρονε τ ν βρεων καί γίνεται μέριμνος πάντων, άν δέ τιςῖ ῶ ὕ ἀ ἁ ἐ κινήσ κατ α το πολεμήσ α τόν, τότε α τι ται πρός τόνῃ ᾿ ὐ ῦ ἤ ῃ ὐ ἰ ᾶ

ρχοντα, ο τω καί τό πρ γμα το το. ἄ ὕ ᾶ ῦ

(σελ. 216) Περί δέ προσευχ ς ψαλμ δίας, ο μόνον διά το νοός,ῆ ἤ ῳ ὐ ῦ λλά καί διά τ ν χειλεών χρεία˙ γάρ Προφήτης Δαβίδ λέγει.ἀ ῶ ὁ

«Κύριε τά χείλη μου νοίξεις καί τό στόμα μου ναγγελε τήν α νεσίνἀ ἀ ῖ ἴ σου». Καί πόστολος δεικνύων τι ζητο νται τά χείλη ε πε˙ὁ Ἀ ὅ ῦ ἶ «καρδίαν καί καρπόν χειλέων» καί τά λοιπά.

Περί δέ ν ε δες κουσας πραξας καί λογίζ α τά, ο δέν κόπτειὧ ἶ ἤ ἤ ἤ ἔ ῃ ὐ ὐ α τά, ε μή προσευχή μετά ταπεινώσεως καί κόπων καί δακρύων, ὐ ἰ ἡ μή χουσα θέλημα. Ο κατορθώσαντες δέ Πατέρες, νευ κόπων καίἔ ἱ ἄ δακρύων καί κκοπ ς θελήματος ο κατώρθωσαν. ἐ ῆ ὐ

Τό δέ γυμνάζεσθαι, ψήφισμά στι καί σότης˙ τό δέ ρωτ ν καίἐ ἰ ἐ ᾶ πιστεύειν τα ς ποκρίσεσι, ταπείνωσίς στι καί προκοπή ν Κυρί .ῖ ἀ ἐ ἐ ῳ Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

91'

λλος τις τ ν Πατέρων ρώτησε τόν α τόν Γέροντα. Ἄ ῶ ἠ ὐ

Page 65: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Π ς τις τηρε τήν καρδίαν α το ˙ καί ποί τρόπ γίνεται πόλεμοςῶ ῖ ὐ ῦ ῳ ῳ ὁ το χθρο . Καί ε φείλει τις ντιλέγειν πρός τόν πολεμο ντα˙ καίῦ ἐ ῦ ἰ ὀ ἀ ῦ περί το λογισμο τ ς πορνείας, ε δε φράξαι τήν ε σοδον α το ˙ῦ ῦ ῆ ἰ ῖ ἴ ὐ ῦ άν δέ ε σέλθ τί δε ποι σαι. Καί περί βρώσεως ε ο γγίας φείλειἐ ἰ ῃ ῖ ῆ ἰ ὐ ὀ

τις κεχρ σθαι στοχασμ καί φυλακ . ῆ ἤ ῷ ῇ

πόκρισις Ἀ

Τό τηρ σαι τήν καρδίαν στί, τό χειν νηφάλιον τόν νο ν καίῆ ἐ ἔ ῦ καθαράν το πολεμουμένου. Πρ τον δέ γίνεται ν καταφρονήσει ῦ ῶ ἐ ὁ λογισμός α το ˙ καί ταν βλέπ χθρός τήν καταφρόνησιν,ὐ ῦ ὅ ῃ ὁ ἐ σπουδάζει ε σενεγκε ν τόν πόλεμον. Καί ε μαθε ν θέλεις ε χθρόςἰ ῖ ἰ ῖ ἰ ἐ στιν φίλος, βάλε ε χήν (σελ. 218) καί ρώτησον α τόν˙ μέτεροςἐ ἤ ὐ ἐ ὐ ἡ

ε , τ ν πεναντίων; Καί ποκρίνεταί σοι τήν λήθειαν. ἶ ἤ ῶ ὑ ἀ ἀ Ἡ προδοσία ο ν γίνεται πό μελείας˙ μή ντείπ ς δέ, το το γάρὖ ἀ ἀ ἀ ῃ ῦ θέλουσιν καί ο παύσονται˙ λλά πρόσελθε τ Κυρί κατ α τ ν,ὐ ἀ ῷ ῳ ᾿ ὐ ῶ ρίπτων νώπιον α το τήν δυναμίαν σου˙ καί α τός δύναται οἐ ὐ ῦ ἀ ὐ ὐ μόνον ποστ σαι, λλά καί καταργ σαι α τούς. ἀ ῆ ἀ ῆ ὐ

Περί δέ το δαίμονος τ ς πορνείας, καλόν μέν στι πάνυ το φράξαιῦ ῆ ἐ ῦ τήν ε σοδον α το ˙ άν δέ ρπάξ καί ε σέλθ , πύκτευσον α τ ,ἴ ὐ ῦ ἐ ἁ ῃ ἰ ῃ ὐ ῷ ρίπτων τήν δυναμίαν σου νώπιον το Θεο , δεόμενος α το , καίἀ ἐ ῦ ῦ ὐ ῦ κβάλλει α τόν. ἐ ὐ

Περί δέ ς ε πας βρώσεως, πό στοχασμο καί φυλακ ς στ σον τόνἧ ἶ ἀ ῦ ῆ ῆ βίον, καί ε ξαι πέρ μο διά τήν γάπην. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

92'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πόθεν βαρε ται καρδία μου καί στιν ν μοί πνος μετρος καίῖ ἡ ἔ ἐ ἐ ὕ ἄ ο δεμία πάρχει μοι κατάνυξις; ὐ ὑ

πόκρισις Ἀ

Τα τα ρχονται τ συχάζοντι πάντως, να κηδιάσας φύγ τόῦ ἔ ῷ ἡ ἵ ἀ ῃ στάδιον καί πογν αυτο . με ς δέ ρίψωμεν τήν δυναμίαν μ νἀ ῷ ἑ ῦ Ἡ ῖ ἀ ἡ ῶ νώπιον το δυναμένου ποι σαι περεκπερισσο ν α τούμεθα, ἐ ῦ ῆ ὑ ῦ ὧ ἰ ἤ

νοο μεν, ως ο συντρίψει τάς συναγωγάς μορραίων μπροσθενῦ ἕ ὗ Ἀ ἔ μ ν˙ καί μή άσ τόν Μαδιάμ καί τόν μαλήκ καί τούς υ ούς τ νἡ ῶ ἐ ῃ Ἀ ἱ ῶ νατολ ν φανίσαι μ ν τά γεννήματα. λλ πομείνωμεν τἀ ῶ ἀ ὑ ῶ Ἀ ᾿ ὑ ῇ

βοηθεί το Δεσπότου μ ν Θεο ˙ δυνατώτερος γάρ στιν α τ νᾳ ῦ ἡ ῶ ῦ ἐ ὐ ῶ καί σωθησόμεθα.

Page 66: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

93'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πόθεν τήν νύκτα ε ς λλα φαντάζομαι πρόσωπα, τήν δέ μέραν ε ςἰ ἄ ἡ ἰ λλα πολεμο μαι; Συμβαίνει δέ, τι καί κτός προσώπου˙ καί πάλινἄ ῦ ὅ ἐ

συμβαίνει, ς μετά δύτητος καί κτός δύτητος φαντάζεσθαι. ὡ ἡ ἐ ἡ

πόκρισις. Ἀ

Ο πολιορκο τες μέρας, α τοί πολιορκο σι καί νυκτός, δεικνύοντες,ἱ ῦ ἡ ὐ ῦ τι κμήν χουσί σε ε ς τάς χε ρας α τ ν καί α τοί μεταμορφο νταιὅ ἀ ἔ ἰ ῖ ὑ ῶ ὐ ῦ

ε ς λλα καί λλα. Τό δέ, ποτέ μέν μετά δύτητος γίνεσθαι, ποτέ δέἰ ἄ ἄ ἡ κτός δύτητος, κ τ ς μεταμορφώσεως α τ ν στίν, ς δη ε πον,ἐ ἡ ἐ ῆ ὐ ῶ ἐ ὡ ἤ ἶ να λθ νθρωπος ε ς πορίαν καί ταραχήν. Διπλο ς δέ στιν ἵ ἔ ῃ ὁ ἄ ἰ ἀ ῦ ἐ ὁ τ ς νυκτός πόλεμος˙ στιν πό δον ν παθε ν α τόν˙ καί στι πόῆ ἔ ἀ ἡ ῶ ῖ ὐ ἔ ἀ πειρασμο διαβόλου, ε ς τό νέγκαι τινά ε ς πόγνωσιν, ς νομίσαιῦ ἰ ἐ ἰ ἀ ὡ α τόν, μηκέτι χειν σωτηρίαν. ὐ ἔ

ταν ο ν συμβ σοι πειρασμός το πολέμου τούτου, ποίει πτάκιςὍ ὖ ῇ ῦ ἑ πό πτά γονυκλισι ν, το τ στι τεσσαράκοντα ννέα γονυκλισίας,ἀ ἑ ῶ ῦ ᾿ ἔ ἐ

λέγων κατά μίαν. «Κύριε συγχώρησόν μοι διά τό νομά σου τόὄ γιον». άν δέ πρόσκηται σθένεια, Κυριακή, τε ο κ ξόνἅ Ἐ ἀ ἤ ὅ ὐ ἐ

ποι σαι γονυκλισίας, λέγε τόν λόγον το τον ντί τ ν τεσσαράκονταῆ ῦ ἀ ῶ ννέα γονυκλισι ν. ἐ ῶ

δέ διαφορά τ ν πειρασμ ν α τη στί˙ τό πειρασθ ναι πόἩ ῶ ῶ ὕ ἐ ῆ ἀ διαβόλου, πό πάρσεως γίνεται, τό δέ πό δον ν, πόἀ ἐ ἀ ἡ ῶ ἀ γαστριμαργίας.

94'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

άν γενομένης μοι τ ς νυκτεριν ς φαντασίας, φθάσ τ ξ ς γίαἘ ῆ ῆ ῃ ῇ ἑ ῆ ἡ ἁ Κοινωνία, τί δε ποι σαι; ῖ ῆ

(σελ. 222) πόκρισις Ἀ

Προσέλθωμεν ς τετραυματισμένοι, καί μή ς καταφρονο ντες˙ὡ ὡ ῦ λλ ς χρείαν χοντες ατρο , καί ται μ ς ασάμενος τήνἀ ᾿ ὡ ἔ ἰ ῦ ἰᾶ ἡ ᾶ ὁ ἰ

α μορροο σαν. Καί γαπήσωμεν πολλά, να καί πολύ φεθ μ ν.ἱ ῦ ἀ ἵ ἀ ῇ ἡ ῖ Καί ταν θέλ ς κοινωνε ν, λέγε˙ μή ε η μοι τά για τα τα, Δέσποτα,ὅ ῃ ῖ ἴ ἅ ῦ ε ς κρ μα, ε ς κατάκριμα, λλ ε ς γιασμόν ψυχ ς τε καί σώματοςἰ ῖ ἤ ἰ ἀ ᾿ ἰ ἁ ῆ

Page 67: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

καί τότε πρόσελθε μετά φόβου˙ καί φιλάνθρωπός στιν Δεσπότηςἐ ὁ μ ν, το ποι σαι μεθ μ ν τό λεος α το . μήν. ἡ ῶ ῦ ῆ ᾿ ἡ ῶ ἔ ὐ ῦ Ἀ

95'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή ε πας μοι, Πάτερ, ν τ ποκρίσει τι τά πό νύκταἘ ἴ ἐ ῇ ἀ ὅ ὑ συμβαίνοντα τ νθρώπ , τά μέν ε σιν πό πάρσεως, κατάῷ ἀ ῳ ἰ ἀ ἐ πειρασμόν το διαβόλου, τά δέ πό δον ν, γαστριμαργίας˙ ραῦ ἀ ἡ ῶ ἆ δυνατόν τόν διάβολον κιν σαι το το τ νθρώπ πό φθόνουῆ ῦ ῷ ἀ ῳ ἀ μόνον, μήτε παιρουμένου α το , μήτε φιληδονο ντος; Καί π ς τιςἐ ὐ ῦ ῦ ῶ

φείλει γν ναι, φυσικ ς γίνεται α τ κίνησις ν τ νυκτί; Καίὀ ῶ ἤ ῶ ὐ ῷ ἡ ἐ ῇ ε τήν φυσικήν κίνησιν πομένουσιν ο τέλειοι, καί ε φείλει κλίνεινἰ ὑ ἱ ἰ ὀ γόνυ ν τ Πεντηκοστήν ο ; ἐ ῇ ἤ ὔ

(σελ. 224) πόκρισις Ἀ

Δύναται μέν κιν σαι διάβολος πό φθόνου˙ λλά μή παρούσηςῆ ὁ ἀ ἀ πάρσεως, δον ς, ο δύναται πί πλε ον. σπερ γάρ τις θέλωνἐ ἤ ἡ ῆ ὐ ἐ ῖ Ὥ

ο κοδομ σαι ο κον, ν μή ε ρίσκ τάς παρχούσας λας, ε ς μάτηνἰ ῆ ἶ ἄ ὑ ῃ ὑ ὕ ἰ κοπι , ο τω καί διάβολος. ᾷ ὕ ὁ

Τό σημε ον δέ τ ς φυσικ ς κικήσεώς στιν, ταν βλέπ τις τι ο τεῖ ῆ ῆ ἐ ὅ ῃ ὅ ὔ πό πάρσεως, ο τε πό δον ς, ο τε πό φθόνου το διαβόλου,ἀ ἐ ὔ ἀ ἡ ῆ ὔ ἀ ῦ

συμβαίνει α τ κίνησις. Τό δέ μαθε ν τι ο κ στιν πό φθόνου,ὐ ῷ ἡ ῖ ὅ ὐ ἔ ἀ λλ α πό φυσικο , ταν πεποιθώς καί δι ε χ ν πολλ ν κοιμηθἀ ᾿ ἀ ῦ ὅ ᾿ ὐ ῶ ῶ ῇ

τις, νομάζων τήν γίαν καί μοούσιον Τριάδα κατασφραγίζωνὀ ἁ ὁ αυτόν καί πάθ το το. Ο δέ τέλειοι ο πάσχουσιν ο δέ το το˙ἑ ῃ ῦ ἱ ὐ ὐ ῦ σβεσαν γάρ καί τό φυσικόν, τι ε νούχισαν αυτούς πνευματικ ςἔ ὅ ὐ ἑ ῶ

διά τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν, το τ στιν νέκρωσαν τά αυτ νῶ ὐ ῶ ῦ ᾿ ἔ ἐ ἑ ῶ μέλη.

Περί δέ το κλίνειν γόνυ ν τ Πεντηκοστ , δη ρρέθη σοι καίῦ ἐ ῇ ῇ ἤ ἐ λλοτε στε κλίνειν ν τ σ κελλί . Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ἄ ὥ ἐ ῷ ῷ ῳ ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

96'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Π ς θέλω κρατ σαι τ ς κοιλίας μου καί λθε ν ε ς λιγοτροφίαν καίῶ ῆ ῆ ἐ ῖ ἰ ὀ ο δύναμαι; λλά καί άν λάβω παραμικρόν, πάλιν μετ λίγονὐ Ἀ ἐ ᾿ ὀ ρχομαι ε ς τό πρ τον μου μέτρον˙ καί ε ς τό πιε ν μοίως. ἔ ἰ ῶ ἰ ῖ ὁ

Page 68: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Μνησθείη γάπη σου, δελφέ μου, τι σα χων πάθη ε πάς μοι˙ἡ ἀ ἀ ὅ ὅ ἔ ἶ κ γώ γάρ τά α τά πάσχω. Ο δείς δέ παλλάσεται τούτων, ε μή ἀ ὐ ὐ ἀ ἰ ὁ λθών ε ς τό μέτρον το λέγοντος, πελαθόμην το φαγε ν τόν ρτονἐ ἰ ῦ ἐ ῦ ῖ ἄ

μου˙ (σελ. 226) πό φων ς το στεναγμο μου, κολλήθη τό στο νἀ ῆ ῦ ῦ ἐ ὀ ῦ μου τ σαρκί μου. τοιο τος διά τάχους ρχεται ε ς λιγοτροφίανῇ Ὁ ῦ ἔ ἰ ὀ καί λιγοποσίαν˙ τά γάρ δάκρυα ε ς ρτον γίνεται α τ ˙ καί λοιπόνὀ ἰ ἄ ὐ ῷ ρχεται τρέφεσθαι διά το Πνεύματος. Πείσθητί μοι, δελφέ, τι ο δαἔ ῦ ἀ ὅ ἶ νθρωπον, ν Κύριος γινώσκει, τοιούτου μέτρου. Καί καθἄ ὅ ὁ ᾿ βδομάδα παξ, δεύτερον καί πλε ον α χμαλωτίζεται ε ς τήνἑ ἅ ἤ ῖ ἰ ἰ

πνευματικήν τροφήν˙ καί πό γλυκύτητος πιλανθάνεται τ ςἀ ἐ ῆ α σθητ ς τροφ ς˙ καί ταν ρχεται μεταλαβε ν, σπερ τιςἰ ῆ ῆ ὅ ἔ ῖ ὥ κεχορτασμένος ηδιασμένος, ο θέλει μεταλαβε ν, μεταλαμβάνωνἤ ἠ ὐ ῖ δέ κατακρίνει αυτόν λέγων, διατί πάντοτε ο κ ε μί ο τως; Καίἑ ὐ ἰ ὕ πιποθε το τι καταλαβε ν. Πο σμεν δελφέ, πέλθωμεν,ἐ ῖ ῦ ἔ ῖ ῦ ἐ ἀ ἀ ποθάνωμεν. Συγχώρησόν μοι, τι μή ε ρίσκων ε ς τι τ ν μ νἀ ὅ ὑ ἴ ῶ ἐ ῶ

καυχ σθαι, ε ς λλοτρίους πόνους καυχ μαι, καί το το ε ς μήνᾶ ἰ ἀ ῶ ῦ ἰ ἐ κατάκρισιν.

97'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ, να σαφηνίσ ς μοι τήν δύναμιν τοῶ ἵ ῃ ῦ πράγματος. Π ς ρχεταί τις ε ς ε πας; γώ γάρ γνο ˙ σάκις γάρῶ ἔ ἰ ἅ ἶ Ἐ ἀ ῶ ὁ πεχείρησα λιγοτροφ σαι, κηδία καί τονία ο κ φ κέ με,ἐ ὀ ῆ ἡ ἀ ἡ ἀ ὐ ἀ ῆ ως ο λθον ε ς τό πρ τον μου μέτρον. Καί π ς ε πας, τι ἕ ὗ ἦ ἰ ῶ ῶ ἶ ὅ ὁ ρχόμενος ε ς τό μέτρον το ε πόντος, κολλήθη τό στο ν μου τἐ ἰ ῦ ἰ ἐ ὀ ῦ ῇ

σαρκί μου, ο τος ρχεται ε ς λιγοδείαν; καί π ς πρό τ ςὗ ἔ ἰ ὀ ῶ ῆ λιγοτροφίας κολλ ται τό στο ν τ σαρκί; ὀ ᾶ ὀ ῦ ῇ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, ναγκάζεις με λαλ σαι τά πέρ μέτρον μου˙ καί φοβο μαιἈ ἀ ῆ ὑ ῦ μήποτε κατακριθ λέγων τά λλότρια κατορθώματα. Γέγραπταί τιῶ ἀ ὅ κολλήθη τό στο ν μου τ σαρκί μου˙ το τ στιν τι γίνεται τάἐ ὀ ῦ ῇ ῦ ᾿ ἔ ὅ στ λα το νθρώπου ν˙ γουν λοι ο λογισμοί το νθρώπουὀ ᾶ ὅ ῦ ἀ ἕ ἤ ὅ ἱ ῦ ἀ ν κατά Θεόν. Καί τότε γίνεται σάρξ ξακολουθο σα τ κατά Θεόνἕ ἡ ἐ ῦ ῷ

λογισμ καί γγίνεται χαρά το Πνεύματος ν τ καρδί ,ῷ ἐ ἡ ῦ ἐ ῇ ᾳ τρέφουσα τήν ψυχήν καί πιαίνουσα τό (σελ. 228) τό σ μα καίῶ νδυναμο σα τά μφότερα καί ο κ τι τονε ο τε κηδι . ησο ςἐ ῦ ἀ ὐ ἔ ἀ ῖ ὔ ἀ ᾷ Ἰ ῦ

γάρ λοιπόν γίνεται μεσίτης καί παριστ τόν νθρωπον γγύς τ νᾷ ἄ ἐ ῶ προπυλαίων. θεν φυγεν δύνη, λύπη καί στεναγμός καί πληρο ταιὍ ἔ ὀ ῦ ε ς α τόν λόγος γεγραμμένος, που θησαυρός σου, κε καί ἰ ὐ ὁ ὁ ὅ ὁ ἐ ῖ ἡ καρδία σου. Φέρει δέ τόν νθρωπον ε ς τό μέτρον το το, τελείαἄ ἰ ῦ ἡ ταπείνωσις.

Page 69: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

98'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Π ς τις ρχεται ε ς γκράτειαν; καί π ς γινώσκεται φυσικήῶ ἔ ἰ ἐ ῶ ἡ σθένεια καί τ ν δαιμόνων, καί πόσον δε σθίειν; ἀ ἡ ῶ ῖ ἐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, κατά μικρόν ξύεις ποκαλύψαι πράγματα κεκρυμμένα, κ γώἈ ἀ ἀ μωρός τι, νομίζω τι α τε ς παρ μο , ο δείς δύναται διακρίναι, εἔ ὅ ὅ ἰ ῖ ᾿ ἐ ῦ ὐ ἰ μή ρχόμενος ε ς τό μέτρον το το. Ζ ν γάρ νθρωπος, α σθησινὁ ἐ ἰ ῦ ῶ ἄ ἴ χει τ ς ψυχρότητος καί τ ς θερμότητος τ ν προσφερομένων α τ ˙ἔ ῆ ῆ ῶ ὐ ῷ δέ νεκρός ο κ α σθάνεται τούτων, πώλεσε γάρ τήν α σθησιν. Καίὁ ὐ ἰ ἀ ἴ

καθώς ρχεται ε ς τό μετρον τ ς πιστήμης τ ν πραγμάτων ἔ ἰ ῆ ἐ ῶ ὁ μανθάνων α τά, καί ο δεν α τά διακρίναι, δέ μή μαθών λθών ε ςὐ ἶ ὐ ὁ ἐ ἰ α τά, μυριάκις άν ρωτήσ τί ε σι καί κούσ , κμήν καταλαβε νὐ ἐ ἐ ῃ ἰ ἀ ῃ ἀ ῖ α τ ν τήν δύναμιν ο δύναται, ο τως στί καί το το˙ σον λέγειςὐ ῶ ὐ ὕ ἐ ῦ ὅ τινί χρεία μ λλον τ ς πείρας. ᾶ ῆ

Περί δέ τ ς σθενείας, άν δέχεται τό σ μα τήν καθημερινήν τροφήνῆ ἀ ἐ ῶ καί χαυνωθ , τ ν δαιμόνων στί˙ άν δέ μή, σθένειά στι. Τό δέῇ ῶ ἐ ἐ ἀ ἐ γκρατεύεσθαί στι τό γερθ ναι παραμικρόν ς ταξαν ο γέροντεςἐ ἐ ἐ ῆ ὡ ἔ ἱ

το ς ποδεεστέροις˙ ταν δέ φθάσ νθρωπος ε ς τό μέτρον τοῖ ὑ ὅ ῃ ὁ ἄ ἰ ῦ λέγοντος, ο γάρ α το τά νοήματα γνοο μεν, ο δύναται α τόνὐ ὐ ῦ ἀ ῦ ὐ ὐ λαθε ν τό πόσον δε σθίειν, (σελ. 230) γεγυμνασμένος γάρ στιν.ῖ ῖ ἐ ἐ

ναγκάζομαι ε πε ν πράγματα πέρ μέ, καί ο χρεία˙ τάχα δέ ο δέἈ ἰ ῖ ὑ ἐ ὐ ὐ στιν δυνάμενος δέξασθαι καί νο σαι, ε μή σπάνιοί τινες. ἐ ὁ ῆ ἰ

Θεός τ ν Πατέρων μ ν νέγκοι σε ε ς τήν χαράν ταύτην˙ χειὉ ῶ ἡ ῶ ἐ ἰ ἔ γάρ φ ς νεκλάλητον˙ τηλαυγής στι καί γλυκε α˙ ο μνημονεύειῶ ἀ ἐ ῖ ὐ σωματικ ς τροφ ς˙ τά νω ζητε ˙ τά νω φρονε ˙ τά νω μελετ ˙ῆ ῆ ἄ ῖ ἄ ῖ ἄ ᾷ

που Χριστός ν δεξι το Πατρός καθέζεται. Α τ δόξα ε ςὅ ὁ ἐ ᾷ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

99'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα ῦ ὐ ῦ ἄ

ρα καλόν στιν ββ τό μολογε ν τινι τ ν δελφ ν περί τ ςἎ ἐ Ἀ ᾶ ὁ ῖ ῶ ἀ ῶ ῆ φαντασίας, καί βαλε ν α τ μετάνοιαν ε ξασθαι πέρ α το ; ῖ ὐ ῷ ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ

Page 70: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Περί το νυκτερινο φαντασμο , καλόν στιν ε πε ν τ δυναμένῦ ῦ ῦ ἐ ἰ ῖ ῷ ῳ κο σαι˙ βαλών δέ μετάνοιαν, φείλει α τε ν ε ξασθαι πέρ α το ˙ἀ ῦ ὀ ἰ ῖ ὔ ὑ ὐ ῦ

γραφικός γάρ λόγος « ξομολογε σθε λλήλοις τάς μαρτίας μ ν,ὁ ἐ ῖ ἀ ἁ ὑ ῶ καί ε ξασθαι πέρ λλήλων πως αθ τε». ὔ ὑ ἀ ὅ ἰ ῆ

ΣΧΟΛΙΟΝ.

Ε πών γάρ Πατήρ καλόν στι ε πε ν τ δυναμέν κο σαι,ἰ ὁ ἐ ἰ ῖ ῷ ῳ ἀ ῦ δήλωσε τι ο συμφέρει π σι καί το ς τυχο σι τά τοια τα λαλε ν. ἐ ὅ ὐ ᾶ ῖ ῦ ῦ ῖ

ρ'

Τ ν Πατέρων τις συχάζων ρώτησε τόν α τόν˙ Π ς στι τόῶ ἡ ἠ ὐ ῶ ἐ καθίσαι ν τ κελλί ; ἐ ῷ ῳ

πόκρισις Ἀ

Τό καθίσαι ν τ κελλί στί, τό μνημονεύει τ ν δίωνἐ ῷ ῳ ἐ ῶ ἰ μαρτημάτων καί τό κλαίειν περί α τ ν καί πενθε ν˙ νήφει δέ μήἁ ὐ ῶ ῖ

α χμαλωτισθ ναι (σελ. 232) τόν νο ν˙ ε δέ α χμαλωτισθ , ταχέωςἰ ῆ ῦ ἰ ἰ ῇ πάλιν γαγε ν α τόν ε ς τόν τόπον α το . ἀ ῖ ὐ ἰ ὐ ῦ

ρα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. Π ς γίνεται τό νόημαῦ ὐ ῦ ὐ ῶ θηριαλώτου;

πόκρισις Ἀ

Τό νόημα θηριάλωτον γίνεται, άν μή προλάβ νθρωπος καίἐ ῃ ἄ μέμψηται αυτόν˙ καί τό δ γμα τ ν δόντων χει καί τόν φανισμόνἑ ῆ ῶ ὀ ἔ ἀ τ ν νύχων. Λοιπόν μπλάστρου χρεία, το τ στι μετανοίας. ῶ ὀ ἐ ῦ ᾿ ἔ

ργ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε δε καμμύειν τούς φθαλμούς ν τα ς μεθοδείαις το χθρο ˙ καίἰ ῖ ὀ ἐ ῖ ῦ ἐ ῦ ταν πανίσταταί μοι τό σ μα τί δε ποιε ν. ὅ ἐ ῶ ῖ ῖ

Page 71: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Δεικνύει διάβολος τ νθρώπ πράγματα καί α σθητ ς καίὁ ῷ ἀ ῳ ἰ ῶ ναισθήτως. σθενής ν, καμμύει τούς φθαλμούς να μή δ ˙ ἀ Ὁ ἀ ὤ ὀ ἵ ἴ ῃ ὁ

δέ δυνατός καί βλέπων α τ ν καταφρονε ˙ «δίκαιος γάρ ς λέωνὐ ῶ ῖ ὡ πέποιθεν».

(σελ. 234) Περί δέ τ ς παναστάσεως το σώματος, φε γε γοργ ςῆ ἐ ῦ ῦ ῶ πρός τόν ησο ν διά προσευχ ς καί ναπαύ . Ἰ ῦ ῆ ἀ ῃ

ρδ'

ρώτησις Ἐ

Πόθεν συμβαίνει μοι μετά τήν ρώτησιν κατακρίνειν λλον; ἐ ἄ

πόκρισις Ἀ

Τό κατακρίνειν μετά τήν ρώτησιν λλον, πομένεις διά τό μήἐ ἄ ὑ ποθανε ν τό δικαίωμα πό σο . Κατάκρινον σεαυτόν καί πάγειἀ ῖ ἀ ῦ ὑ πό σο τό ε ς λλους κατάκριμα. ἀ ῦ ἰ ἄ

ρε'

α τός χληθείς πό ληστ ν καί πάνυ δειλιάσας, χάριτι δέ ΘεοὉ ὐ ὀ ὑ ῶ ῦ σκεπασθείς πό τ ς α τ ν βλάβης, νήγγειλε τ α το Γέροντιἀ ῆ ὐ ῶ ἀ ῷ ὐ ῦ περί τ ς δειλίας, α τ ν μα καί ε χήν πρός φυλακήν τ ν μπροσθεν.ῆ ἰ ῶ ἅ ὐ ῶ ἔ

πόκρισις. Ἀ

Θεός ο παραδίδωσι τινά, λέγων «ο μή σε ν , ο δ ο μή σεὉ ὐ ὁ ὐ ἀ ῶ ὐ ᾿ ὐ γκαταλείπω», λλ πιστία μ ν στιν παραδιδο σα μ ς˙ἐ ἀ ᾿ ἡ ἀ ἡ ῶ ἐ ἡ ῦ ἡ ᾶ μως δέ κατά συγχώρησιν Θεο ρχονται πειρασμοί πρός δοκιμήνὅ ῦ ἔ

τ ς πίστεως τ ν χόντων τελείως ε ς Θεόν τήν λπίδα. Μήῆ ῶ ἐ ἰ ἐ περισσότεροί ε σιν ο λησταί ο ρχόμενοι, τ ν ρμάτων καίἰ ἱ ἱ ἐ ῶ ἁ δυνάμεων το Φαραώ; Καί φανερόν γένετο τι νί ρήματι καίῦ ἐ ὅ ἑ νεύματι Κυρίου κατεποντίσθησαν θρόως. Ο μνημονεύεις π ςἀ ὐ ῶ τύφλωσε τούς πελθόντας κατά το λισσαίου; Τίς τύφλωσενἐ ἐ ῦ Ἐ ἐ

α τούς; Καί διά τί ε δώς ρύσασθαι πό πειρασμο ε σεβε ς, τα ταὐ ὁ ἰ ἀ ῦ ὐ ῖ ῦ πάντα ποίησε καί ποιε ; Π ς πελαθόμεθα τ ς λεγούσης Γραφ ς:ἐ ῖ ῶ ἐ ῆ ῆ «Κύριος φυλάξοι σε πό παντός κακο ˙φυλάξοι τήν ψυχήν σου ἀ ῦ ὁ Κύριος»; Καί π ς ε ς λήθην (σελ. 236) παρεδώκαμεν τό « μ ν δέῶ ἰ ὑ ῶ

Page 72: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

καί ο τρίχες τ ς κεφαλ ς ριθμημέναι ε σι, καί τι στρουθίον οἱ ῆ ῆ ἠ ἰ ὅ ὐ πεσε ται ε ς παγίδα νευ το Πατρός μ ν»; Ο πολλ μ λλονῖ ἰ ἄ ῦ ὑ ῶ ὐ ῷ ᾶ διαφέρει νθρωπος στρουθίου; τ ς δειλίας, τ ς θυγατρός τ ςἄ Ὤ ῆ ῆ ῆ

πιστίας, πο μ ς κατήνεγκε! Δεινοτάτη στί πάνυ˙ τυφλο τόνἀ ῦ ἡ ᾶ ἐ ῖ νο ν˙ χαυνο τήν καρδίαν˙ ποσπ πό Θεο τούς νθρώπους˙ῦ ῖ ἀ ᾷ ἀ ῦ ἀ

δελφή στιν πελπιστίας, ξορίζει τούς νθρώπους πό το φόβουἀ ἐ ἀ ἐ ἀ ἀ ῦ το Θεο ε ς τήν χώραν τ ς πωλείας. ῦ ῦ ἰ ῆ ἀ

δελφέ, φύγωμεν α τήν καί ξυπνίσωμεν τόν ν μ ν κοιμώμενονἈ ὐ ἐ ἐ ἡ ῖ ησο ν, λέγοντες˙ « πιστάτα σ σον μ ς πολλύμεθα» καί γερθείςἸ ῦ ἐ ῶ ἡ ᾶ ἀ ἐ πιτιμ τ προσβολ το νέμου α τ ν καί συχάζει˙ μ ν δέ λέγει,ἐ ᾷ ῇ ῇ ῦ ἀ ὐ ῶ ἡ ἡ ῖ γώ ε μι μή φοβε σθε. φήσωμεν τήν καλαμίνην ράβδον καί λάβωμενἐ ἰ ῖ Ἀ

τήν ράβδον το σταυρο , ν πιστηρίζονται ο χωλοί˙ ν ῦ ῦ ἐ ᾗ ἐ ἱ ἐ ᾗ γείρονται ο νεκροί˙ ν γίνεται το ποστόλου καύχησις˙ ν ἐ ἱ ἐ ᾗ ἡ ῦ Ἀ ἐ ᾗ λυτρώθημεν πό προδοσίαν, παραστήσαντες αυτούς τ δι μ ςἐ ἀ ἑ ῷ ᾿ ἡ ᾶ

σταυρωθέντι. Α τός γάρ ν α τ ποιμαίνει μ ς τά α το πρόβαταὐ ἐ ὐ ῇ ἡ ᾶ ὐ ῦ καί ν α τ πελαύνει φ μ ν τούς α μοβόρους λύκους. Α τ ἐ ὐ ῇ ἀ ἀ ᾿ ἡ ῶ ἱ ὐ ῷ ἡ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

ρς'

μοίως μέγας Γέρων ρωτηθείς περί α το ε πεν. Ὁ ὁ ἐ ὐ ῦ ἶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ κοιμώμενε, ρεύνησον τήν χαύνην σου καρδίαν, ν γώἈ ἐ ἥ ἐ θαυμάζω φοβουμένην τούς δούλους τούς ξω στήκοντας καί μήἔ βλέπουσιν τούς δεσπότας α τ ν τούς σω μένοντας. Ο α σθητοίὐ ῶ ἔ ἱ ἰ λ σταί δο λοι ε σί τ ν νοητ ν λ στ ν, τ ν δαιμόνων λέγω, τ νῃ ῦ ἰ ῶ ῶ ῃ ῶ ῶ ῶ νεργούντων ν α το ς. Χάριν φείλεις χειν το ς λθο σιν πάνωἐ ἐ ὐ ῖ ὀ ἔ ῖ ἐ ῦ ἐ

σου λ στα ς, τι λθόντες ξύπνισαν τούς δεσπότας α τ ν τούς νῃ ῖ ὅ ἐ ἐ ὑ ῶ ἐ σοί κοιμωμένους λ στάς, Πο π λθε μακράν ησο ς, να πέλθ ςῃ ῦ ἀ ῆ ὁ Ἰ ῦ ἵ ἀ ῃ πρός α τόν καί παρακαλέσ ς α τόν λθε ν ε ς βοήθειαν; Μή ο κὐ ῃ ὐ ἐ ῖ ἰ ὐ

κούει σου τό ο ς τί ψάλλει σου τό στόμα; « γγύς Κύριος π σι το ςἀ ὖ Ἐ ᾶ ῖ πικαλουμένοις α τόν ν ληθεί ˙ θέλημα τ ν φοβουμένων α τόνἐ ὐ ἐ ἀ ᾳ ῶ ὐ

ποιήσει, καί τ ς δεήσεως α τ ν ε σακούσεται καί σώσει α τούς».ῆ ὐ ῶ ἰ ὐ Α τ κολλήθητι, καί τούς σω δεσπότας καί τούς ξω δούλους,ὐ ῷ ἔ ἔ καταργήσει πό σο . ἀ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρζ'

α τός ρώτησε τόν λλον Γέροντα. Δύο λογισμοί χλησάν μεὉ ὐ ἠ ἄ ὤ περί τ ν λ στ ν˙ ε ς κατακρίνει με λέγων τι το κοινοβίου στίνῶ ῃ ῶ ὁ ἷ ὅ ῦ ἐ

χεις, καί μαρτία στίν ν τα τα φήσ ς α τούς λαβε ν, λλἅ ἔ ἁ ἐ ἄ ῦ ἀ ῃ ὐ ῖ ἀ ᾿

Page 73: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φείλεις κρο σαι, καί κράξαι. δέ τερος λογισμός κατακρίνει μεὀ ῦ Ὁ ἕ λέγων˙ τι Κύριος ε πε˙ τ θέλοντί σοι λαβε ν τόν χιτ να, φεςὅ ὁ ἶ ῷ ῖ ῶ ἄ α τ καί τό μάτιον. Π ς ο ν κελεύεις, Δέσποτα, ποι σαί με, πείὐ ῷ ἱ ῶ ὖ ῆ ἐ

μφιβάλλω. Καί συγχώρησόν μοι˙ τι τούς νοητούς λ στάς φείςἀ ὅ ῃ ἀ ε σέρχεσθαι καί ξέρχεσθαι καί συλ ν τήν καρδίαν μου, περί τ νἰ ἐ ᾶ ῶ α σθητ ν ρωτ . Ε ξαι ο ν να προηγουμένως κείνους καταργήσἰ ῶ ἐ ῶ ὖ ὖ ἵ ἐ ῃ

Κύριος. ὁ

πόκρισις Ἀ

Ε ο κ χεις ξουσίαν τινός, μή καταφρόνει ν λαμβάνεις γάπηνἰ ὐ ἔ ἐ ὧ ἀ πό το κοινοβίου˙ πεί κατάκρισιν χεις˙ νθρωπος γάρ πόἀ ῦ ἐ ἔ ἄ ὑ ξουσίαν ν, ο κ στιν πό ντολήν. Λοιπόν ταράχως κρο σον καίἐ ὤ ὐ ἔ ὑ ἐ ἀ ῦ

κράξον λέγων˙ ε λόγησον τι ν καί βοήθει καί σκεπάζει σε ὐ ὁ ἔ ὤ ὁ Θεός. Περί δέ τ ν νοητ ν λ στ ν, Κύριος καί τούτους καίῶ ῶ ῃ ῶ ὁ κείνους καταργήσει. νδρίζου καί σχυε καί ε χου πέρ μο . ἐ Ἀ ἴ ὔ ὑ ἐ ῦ

ρη'

α τός νέγνω ε ς γεροντικά, τι φείλει θέλων ν ληθείὉ ὐ ἀ ἰ ὅ ὀ ὁ ἐ ἀ ᾳ σωθ ναι, πρ τον μετά τ ν νθρώπων βαστάσαι βρεις, τιμίας,ῆ ῶ ῶ ἀ ὕ ἀ ζημίας, ξουδενώσεις, τάς α σθήσεις α το λευθερωθ ναι, καίἐ ἰ ὐ ῦ ἐ ῆ ο τως νελθε ν πί τήν τελείαν συχίαν, σπερ καί Κύριος μ νὕ ἀ ῖ ἐ ἡ ὥ ὁ ἡ ῶ ησο ς Χριστός ποίησε. Τα τα γάρ πάντα βαστάσας, ο τως λθενἸ ῦ ἐ ῦ ὕ ἦ πί τόν γιον σταυρόν, στι νέκρωσις σαρκός καί τ ν παθ ν, καίἐ ἅ ὅ ἐ ῶ ῶ

κατάπαυσις τελεία, γία. ἁ

Καί ε πε πρός αυτόν˙ γώ θλιος ν τούτων ο κ ποίησα, λλἶ ἑ ἐ ὁ ἄ ἕ ὐ ἐ ἀ ᾿ πό τ ς σθενείας μου σκανδαλίζων παντας νεχώρησα πό τ νἀ ῆ ἀ ἅ ἀ ἀ ῶ νθρώπων. Τάχα ο ν φείλω πάλιν ε ς τό μέσον λθε ν τ νἀ ὖ ὀ ἰ ἐ ῖ ῶ νθρώπων καί (σελ. 240) βοηθο ντος το Θεο ποι σαι ς ε πον οἀ ῦ ῦ ῦ ῆ ὡ ἶ ἱ

Πατέρες καί ο τως ε σελθε ν ε ς τήν συχίαν, να μή ε ς κενόνὕ ἰ ῖ ἰ ἡ ἵ ἰ γένηται κόπος μου; Καί νήγγειλε τα τα τ Γέροντι τ μεγάλ . ὁ ἀ ῦ ῷ ῷ ῳ

πόκρισις. Ἀ

Καλ ς ε πον ο Πατέρες καί λλως ο κ στιν˙ λλ πειδή πολλαίῶ ἶ ἱ ἄ ὐ ἔ ἀ ᾿ ἐ γίνονται προφάσεις ν α ς νομίζει νθρωπος καλ ς ποιε ν καίἐ ἷ ὁ ἄ ῶ ῖ ε ρίσκεται βλαπτόμενος δι τέρας προφάσεις, χρή σφαλίζεσθαιὑ ᾿ ἑ ἀ αυτόν. φθασας γάρ καθίσαι, καί άν λθ ς ε ς τό μέσον γενν ταίἑ Ἔ ἐ ἔ ῃ ἰ ᾶ

σοι κενοδοξία˙ καί τάχα ο δέ στήκει μετά σο ο τος λογισμός,ὐ ῦ ὗ ὁ γουν τό ε ναι ν τ μέσ ˙ καί δύο κακά γίνεται. λλ άν μέμφἤ ἶ ἐ ῷ ῳ Ἀ ᾿ ἐ ῃ

σεαυτόν ς μή ποιήσαντα τό φειλόμενον τ νόδ το σταυρο ,ὡ ὀ ῇ ἀ ῳ ῦ ῦ λέγων, ν γνωσί κάθισα, ο δεν μέμψις βρίσαι καί τιμάσαιἐ ἀ ᾳ ἐ ἶ ἡ ὑ ἀ αυτήν˙ καί ε θ ο τως νεγκε ν τόν α τήν δεχόμενον ε ς τό μέτρονἑ ἶ ᾿ ὕ ἐ ῖ ὐ ἰ

το σταυρο ν ληθεί , ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, ῦ ῦ ἐ ἀ ᾳ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ

Page 74: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

ρθ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε ξαι πέρ μο τι πάνυ θλίβομαι. ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ

πόκρισις Ἀ

Θεός το ο ρανο καί τ ς γ ς δώ μ ν, διά τ ν ε χ ν τ νὉ ῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ῃ ὑ ῖ ῶ ὐ ῶ ῶ γίων α το , τά α τήματα, α τ α τόν μ ν παρασχε ν. πειδή ο νἁ ὐ ῦ ἰ ἅ ἰ ῶ ὐ ὑ ῖ ῖ Ἐ ὖ κο σαι θέλετε καί χαρ ναι, με ς στε ο ναγκάζοντές με ε πε ν,ἀ ῦ ῆ ὑ ῖ ἐ ἱ ἀ ἰ ῖ

να ν μοί πληρωθ τό « γενόμην φρων, με ς με ναγκάσατε».ἵ ἐ ἐ ῇ ἐ ἄ ἡ ῖ ἠ γώ καί πρό το α τήσασθαί με, διά τήν κατακαιομένην ςἘ ῦ ἰ ὡ

σφοδροτάτου πυρός φλόγα γάπην το Χριστο ν μοί, τοἀ ῦ ῦ ἐ ἐ ῦ ε πόντος «ζήτησον τόν πλησίον σου ς σεαυτόν» πό τ ς καύσεως,ἰ ὡ ἀ ῆ καί το ζέειν τ πνεύματι, ο παύομαι νύκτα καί μέραν δεόμενοςῦ ῷ ὐ ἡ το Θεο , ποι σαι μ ς θεοφόρους καί ο κ σαι ν μ ν καίῦ ῦ ῆ ὑ ᾶ ἰ ῆ ἐ ὑ ῖ μπεριπατ σαι, καί καταπέμψαι τό Πνε μα τό γιον μ ν, τό Πνε μαἐ ῆ ῦ ἅ ὑ ῖ ῦ

τ ς ληθείας, να ταν λθ διδάξ μ ς τά πάντα καί δηγήσῆ ἀ ἵ ὅ ἔ ῃ ῃ ὑ ᾶ ὁ ῃ μ ς ν ληθεί , το γενέσθαι κληρονόμους τ ν α ωνίων γαθ ν, ὑ ᾶ ἐ ἀ ᾳ ῦ ῶ ἰ ἀ ῶ ἅ φθαλμός ο κ ε δε καί ο ς ο κ (σελ. 242) κουσε, καί πί καρδίανὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ νθρώπου ο κ νέβη. Καί γενόμην πρός μ ς ς πατήρ σπουδάζωνἀ ὐ ἀ ἐ ὑ ᾶ ὡ

στρατε σαι τά τέκνα τ βασιλε , ν στρατείαις λαμπρα ς, α τ νῦ ῷ ῖ ἐ ῖ ὐ ῶ μεριμνούντων. Δώ δέ Θεός μ ν τήν κα σιν τ ς γάπης ταύτης.ἀ ῃ ὁ ὑ ῖ ῦ ῆ ἀ

Πληροφορήσει γάρ μ ν Κύριος, τι ε ς τόν βδομον ο ρανόνὑ ῶ ὁ ὅ ἰ ἕ ὐ ναφέρει τούς νθρώπους τούς χοντας α τήν, καθώς τινες δη μετάἀ ἀ ἔ ὐ ἤ

παρρησίας νέρχονται καί ε λογο νται, ε τε ν σώμαται, ο κ ο δα˙ἀ ὐ ῦ ἴ ἐ ὐ ἶ ε τε κτός το σώματος, ο κ ο δα, Θεός γάρ στιν ε δώς. ἴ ἐ ῦ ὐ ἶ ὁ ἐ ὁ ἰ

Καί να μάθητε τήν ρχήν τ ς δο τ ς χαρ ς ταύτης, κούσατε.ἵ ἀ ῆ ὁ ῦ ῆ ᾶ ἀ Πρ τον ρχεται τ νθρώπ τό Πνε μα τό γιον, διδάσκον α τόνῶ ἔ ῷ ἀ ῳ ῦ ἅ ὐ τά πάντα, καί π ς δε ταπεινοφρονε ν, ο δύνασθε ρτι κο σαι.ῶ ῖ ῖ ἅ ὐ ἄ ἀ ῦ Ε τα δηγούμενος τ πρώτ καύσει κείν , νέρχεται ε ς τόνἶ ὁ ῇ ῃ ἐ ῃ ἀ ἰ ο ρανόν τόν πρ τον, καί μετά τα τα ε ς τόν δεύτερον, καί κατάὐ ῶ ῦ ἰ πρόβασιν ως το βδόμου, κ κε στι θεωρ σαι ρρητα πράγματαἕ ῦ ἑ ἀ ῖ ἐ ῆ ἄ καί φοβερά, ο δείς δύναται κο σαι, ε μή ο ρχόμενοι ε ς τόἅ ὐ ἀ ῦ ἰ ἱ ἐ ἰ μέτρον το το, ο Κύριος καταξιώσοι μ ς. Ο ποθν σκοντεςῦ ὗ ὁ ὑ ᾶ ἱ ἀ ῄ τελείως τ κόσμ δι πομον ς καί θλίψεως πολλ ν, δύνανται ε ςῷ ῳ ᾿ ὑ ῆ ῶ ἰ το το λθε ν. ῦ ἐ ῖ

δελφέ γαπητέ, Κύριος σταυρόν πέμεινε καί σύ ο χαίρεις νὮ ἀ ἀ ὁ ὑ ὐ ἐ το ς θλίψεσιν, ν πομονή ε ς τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν; Καλ ςῖ ὧ ἡ ὑ ἰ ῶ ὐ ῶ ῶ δέ ε πας τι θλίβ ˙ ο κ ο δας τι ταν τις α τ τούς Πατέραςἴ ὅ ῃ ὐ ἶ ὅ ὅ ἰ ῇ ε ξασθαι πέρ α το τόν Θεόν δο ναι βοήθειαν α τ , τότεὔ ὑ ὐ ῦ ἤ ῦ ὐ ῷ πληθύνονται α τ α θλίψεις καί ο (σελ. 244) πειρασμοί πρός τήνὐ ῷ ἱ ἱ α το δοκιμήν; Μή ο ν ζητής ς σωματικήν νάπαυσιν, άν μή δώὐ ῦ ὖ ῃ ἀ ἐ ῃ

Page 75: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σοι α τήν Κύριος˙ βδελυκτή γάρ νώπιον Κυρίου νάπαυσιςὐ ὁ ἐ ἀ σαρκός. Καί Κύριος ε πεν˙ ν τ κόσμ θλ ψιν ξετε. ὁ ἶ ἐ ῷ ῳ ῖ ἕ

Κύριος βοηθήσοι σοι κατά πάντα. Ε ξαι πέρ μο . Ὁ ὖ ὑ ἐ ῦ

ρι'

α τός ποπτεύσας τόν θάνατον το α το μεγάλου ΓέροντοςὉ ὐ ὑ ῦ ὐ ῦ γγύς ε ναι καί λυπηθείς νεκεν τ ς δίας σωτηρίας καί παντός τοἐ ἶ ἕ ῆ ἰ ῦ

κοινοβίου, γνώρισε το το τ α τ μεγάλ Γέροντι, ς καί δηλοἐ ῦ ῷ ὐ ῷ ῳ ὅ ῖ α τ τα τα. ὐ ῷ ῦ

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε, κινηθείς κατά θείαν γάπην, λάλησας ρήματαἈ ἀ ἐ ταπεινώσεως, λκύοντα ε ς συμπάθειαν καί τούς νελεήμοναςἑ ἰ ἀ

νθρώπους πρός νθρωπον μαρτωλόν καί λάχιστον. Καί τί χω σοιἀ ἄ ἁ ἐ ἔ ε πε ν νθρωπος μή χων συμπάθειαν μηδέ ε σπλαγχνίαν; Συνέχομαιἰ ῖ ἄ ἔ ὐ κ τ ν λόγων σου καί τί δώσω σοι ο κ χων˙ ε ε χον τίποτε, ε χόν σεἐ ῶ ὐ ἔ ἰ ἶ ἶ

ε πε ν: ἰ ῖ

Ο κ φ μ ς τέως ε ς τα τα τά τη, ο δέ ε ς τόν καιρόν το τονὐ ἀ ῶ ὑ ᾶ ἰ ῦ ἔ ὐ ἰ ῦ ρφανούς. λλ δού μεν μεθ μ ν, προστάξει Θεο , το πρός τόὀ Ἀ ᾿ ἰ ῶ ᾿ ὑ ῶ ῦ ῦ

συμφέρον ποιο ντος τά πάντα πρός σωτηρίαν τ ν ψυχ ν μ ν τ νῦ ῶ ῶ ἡ ῶ ῶ δούλων α το ˙ ο δι μέ, λλά δι μ ς τούς τα τα α τήσαντας, ναὐ ῦ ὐ ᾿ ἐ ἀ ᾿ ὑ ᾶ ῦ ἰ ἵ καρποφορήσητε τ Θε δι μο , προσφερόμενοι τήν μ νῷ ῷ ᾿ ἐ ῦ ὑ ῶ σωτηρίαν. Κ γώ ε πω˙ δού γώ καί τά παιδία μοι δωκας, φύλαξονἀ ἴ ἰ ἐ ἅ ἔ α τά ν τ νόματί σου˙ σκέπασον α τούς τ δεξι σου. δήγησονὐ ἐ ῷ ὀ ὐ ῇ ᾷ Ὁ

μ ς πί λιμένα θελήματός σου καί γράψον τά νόματα α τ ν ν τἡ ᾶ ἐ ὀ ὐ ῶ ἐ ῇ βίβλ . Δός α το ς τόν ρραβ να τ ς ζω ς, χαροποι ν α τούς καίῳ ὐ ῖ ἀ ῶ ῆ ῆ ῶ ὐ λέγων˙ «μή φοβο τό μικρόν ποίμνιον˙ ε δόκησε γάρ Πατήρ μ νῦ ὐ ὁ ὑ ῶ δο ναι μ ν τήν βασιλείαν». Καί ε ξαι να δώ μοι ε πε ν. Πάτερ, δόςῦ ὑ ῖ ὖ ἵ ῃ ἰ ῖ μοι να που ε μί γώ, σι καί τά μά τέκνα. Πείσθητί μοι, δελφέ,ἵ ὅ ἰ ἐ ὦ ἐ ἀ

τι τό πνε μα πρόθυμόν στιν ε πε ν τ μ Δεσπότ , χαίροντι πίὅ ῦ ἐ ἰ ῖ ῷ ἐ ῷ ῃ ἐ

Page 76: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τ α τήσει τ ν δούλων α το ˙ Δέσποτα, συνεισένεγκέ μοι τά τέκναῇ ἰ ῶ ὐ ῦ ἤ μου ε ς τήν βασιλείαν σου, κ μέ ξάλειψον κ τ ς βίβλου σου. ἰ ἤ ἀ ἐ ἐ ῆ Ἡ δέ σθένειά μου καί μέλεια κωλύει με (σελ. 246) χειν τοιαύτηνἀ ἡ ἀ ἔ παρρησίαν˙ λλ μως τό λεος α το μέγα στίν. χοντες ο νἀ ᾿ ὅ ἔ ὐ ῦ ἐ Ἔ ὖ τοιο τον Δεσπότην παρακληθ μεν, πιστεύοντες τι πάντως ποιε τόῦ ῶ ὅ ῖ λεος α το μεθ μ ν. Ο κ χει Θεός παριδε ν τόν κόπον τ ςἔ ὐ ῦ ᾿ ἡ ῶ ὐ ἔ ὁ ῖ ῆ σκήσεως τ ν Πατέρων μ ν τ ν κοιμηθέντων καί τ ν ν νἀ ῶ ἡ ῶ ῶ ῶ ῦ

ζώντων, λλ ε π ˙ φείσομαι το τόπου τούτου δι μέ καί τούςἀ ᾿ ἴ ῃ ῦ ᾿ ἐ δουλεύοντά μοι γνησίως ν α τ . γώ γάρ πιστεύω διστάκτως, τιἐ ὐ ῷ Ἐ ἀ ὅ ε σί τινες ν τ τόπ τούτ δυνάμενοι δυσωπ σαι τόν Θεόν πέρἰ ἐ ῷ ῳ ῳ ῆ ὑ μυριάδων νθρώπων καί ο κ θετο νται˙ θέλημα γάρ α τ ν ποιήσειἀ ὐ ἀ ῦ ὐ ῶ Κύριος καί α τ σαι χουσιν, να ο φθαλμοί Κυρίου, σιν πί τόνἰ ῆ ἔ ἵ ἱ ὀ ὦ ἐ τόπον το τον. Α γάρ προσευχαί α τ ν νέρχονται πρός α τόν, ςῦ ἱ ὐ ῶ ἀ ὐ ὡ

στραπαί στράπτουσαι καί ς κτ νες λίου, ν α ς ε φραίνεται ἀ ἀ ὡ ἀ ῖ ἡ ἐ ἷ ὐ ὁ Πατήρ καί χαίρει Υ ός καί γάλλεται τό Πνε μα τό γιον. ὁ ἱ ἀ ῦ ἅ

αυτο ς ο ν προσέχωμεν μόνον, δελφέ, τ Θε γάρ μέλλει περίἙ ῖ ὖ ἀ ῷ ῷ το τόπου τούτου˙ κατάπαυσις γάρ γένετο τ ν δούλων α το καί νῦ ἐ ῶ ὐ ῦ ἐ α το ς πληρο ται τό «φωνή γαλλιάσεως καί σωτηρίας ν σκηνα ςὐ ῖ ῦ ἀ ἐ ῖ δικαίων». Λοιπόν τ ς δεξι ς Κυρίου στί τό ποι σαι δύναμιν˙ τόῆ ᾶ ἐ ῆ δο ναι μ ν σχύν, τό χαρίσασθαι μ ν ξαξολουθ σαι το ς χνεσι τ νῦ ἡ ῖ ἰ ἡ ῖ ἐ ῆ ῖ ἴ ῶ Πατέρων μ ν, τ διδασκαλί , τ γωγ , τ μακροθυμί , τἡ ῶ ῇ ᾳ ῇ ἀ ῇ ῇ ᾳ ῇ

γάπ , τ πομον , το ς διωγμο ς, το ς παθήμασιν, σα γένετοἀ ῃ ῇ ὑ ῇ ῖ ῖ ῖ ὅ ἐ α το ς πό το χθρο καί α σθητ ς καί νοητ ς˙ άν γάρ μήὐ ῖ ὑ ῦ ἐ ῦ ἰ ῶ ῶ ἐ κτησώμεθά τι το βίου α τ ν, π ς σόμεθα τέκνα α τ ν, τοῦ ὐ ῶ ῶ ἐ ὐ ῶ ῦ Κυρίου λέγοντος «ε τέκνα βραάμ τε, τά ργα βραάμ ποι τεἰ Ἀ ἦ ἔ Ἀ ἐ ῆ

ν»; άν μή συμπάσχομεν α το ς κατά τήν δύναμιν τ ς σθενείαςἄ Ἐ ὐ ῖ ῆ ἀ μ ν, π ς συνδοξασθ μεν α το ς ν τ ρ κείν ; άν μήἡ ῶ ῶ ῶ ὐ ῖ ἐ ῇ ὥ ᾳ ἐ ῃ Ἐ

συναποθάνωμεν α το ς κόπτοντες τό θέλημα, π ς συνεγερθ μενὐ ῖ ῶ ῶ α το ς, προσδοκ ντες κο σαι, τό «δε τε ο ε λογημένοι τοὐ ῖ ῶ ἀ ῦ ῦ ἱ ὐ ῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν τοιμασμένην μ ν βασιλείαν» καίἡ ὑ ῖ τά λοιπά;

δελφέ, ε τά α τήματα μ ν δωκεν μ ν Θεός να χωμεν τούςἈ ἰ ἰ ἡ ῶ ἔ ἡ ῖ ὁ ἵ ἔ Πατέρας μ ν δηγο ντας μ ς, πρόσχωμεν, μή κνηρία μ ν ἡ ῶ ὁ ῦ ἡ ᾶ ἡ ὀ ἡ ῶ ἤ

χαυνότης (σελ. 248) ραθυμία πιστία μ ν χωρίσ μ ςἡ ἤ ἡ ἤ ἡ ἀ ἡ ῶ ῃ ἡ ᾶ π α τ ν. Φησί γάρ «ε δέ πιστος χωρίζεται χωριζέσθω.ἀ ᾿ ὐ ῶ ἰ ὁ ἄ

Μνημονεύσωμεν το ε πόντος τι πομείνας ε ς τέλος ο τοςῦ ἰ ὅ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται». Ε ξώμεθα τ Θε διαλείπτως, το μή χωρισθ ναιὐ ῷ ῷ ἀ ῦ ῆ νός τ ν γίων Πατέρων μ ν, μήτε ν τ α νι τούτ μήτε ν τἑ ῶ ἁ ἡ ῶ ἐ ῷ ἰῶ ῳ ἐ ῷ

μέλλοντι. Μή φήσωμεν τό φ ς καί ζητήσωμεν τό σκότος˙ μήἀ ῶ φθονήσωμεν μ ν α το ς καί γαπήσωμεν τόν θάνατον˙ μή ντίἡ ῖ ὐ ῖ ἀ ἀ ε λογι ν δεξώμεθα τάς κατάρας˙ μή παροργίσωμεν τόν Χριστόνὐ ῶ θεραπεύοντες τόν χθρόν˙ νήψωμεν, γρηγορήσωμεν, ξυποδήσωμεν,ἐ ὀ τοιμοι γενώμεθα, ξυπνήσωμεν κ το βαθυτάτου πνου. ἕ ἐ ἐ ῦ ὕ

Νοήσωμεν τί μ ν χαρίσατο Θεός, ο τό ε ναι μ ς πό τούςἡ ῖ ἐ ὁ ὐ ἶ ἡ ᾶ ὑ πόδας τ ν γίων, λλά καί τέκνα καί συγκληρονόμους. Μακαρία ῶ ἁ ἀ ἡ ψυχή γευσαμένη τούτων˙ μακαρία ψυχή τρωθε σα ε ς τήνἡ ἡ ἡ ῖ ἰ τοιαύτην γάπην˙ μακαρία ψυχή κολληθε σα τούτοις˙ μακαρία ἀ ἡ ἡ ῖ ἡ ψυχή τελειωθε σα ν τούτοις˙ κδέχεται γάρ α τήν χαρά καί ἡ ῖ ἐ ἐ ὐ ἡ ἡ

γαλλίασις καί μισθαποδοσία ν τ βασιλεί τ ν ο ραν ν˙ ε ςἀ ἡ ἐ ῇ ᾳ ῶ ὐ ῶ ἰ

Page 77: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δόξαν Πατρός καί Υ ο καί γίου Πνεύματος. μήν. ἱ ῦ ἁ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρια'

Α τησις ἴ ε χ ς το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, ναὐ ῆ ῦ ὐ ῦ ὐ ἵ χαρίσηται α τ Θεός προκοπήν. ὐ ῷ ὁ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, παρακάλεσον τήν γαθότητα το πάντας νθρώπουςἈ ἀ ῦ ἀ θέλοντος σωθ ναι καί ε ς πίγνωσιν ληθείας λθε ν, το δο ναί σοιῆ ἰ ἐ ἀ ἐ ῖ ῦ ῦ γρήγορσιν πνευματικήν, τήν νάπτουσαν τό πνευματικόν π ρ, ἀ ῦ ὅ ὁ Κύριος λθε βαλε ν πί τήν γ ν, Δεσπότης ο ρανο καί γ ς. Καίἦ ῖ ἐ ῆ ὁ ὐ ῦ ῆ συμπαρακαλ κ γώ κατά τήν δύναμίν μου, να χαρίσηται α τήν ῶ ἀ ἵ ὐ ὁ Θεός, παρέχων π σι το ς πόν καί πόθ α το σι χάριν. Καίὁ ᾶ ῖ ῳ ῳ ἰ ῦ λθο σα δηγήσοι σε ν τ ληθεί ˙ φωτίζει γάρ φθαλμούς˙ἐ ῦ ὁ ἐ ῇ ἀ ᾳ ὀ νορθο τόν νο ν˙ ξορίζει τόν πνον τ ς χαυνότητος καί τ ςἀ ῖ ῦ ἐ ὕ ῆ ῆ μελείας˙ στιλβο τά ωθέντα ν τ χώματι τ ς ραθυμίας πλα˙ἀ ῖ ἰ ἐ ῷ ῆ ὅ

λαμπρύνει τά (σελ. 250) ρυπωθέντα μάτια ν τ α σχμαλωσί τ νἱ ἐ ῇ ἰ ᾳ ῶ βαρβάρων καί ποιε το μισ σαι τά βδελύγματα τ ν θνησιμαίωνῖ ῦ ῆ ῶ α τ ν, καί ποθ σαι το μφορηθ ναι τ ς πνευματικ ς θυσίας τ ςὐ ῶ ῆ ῦ ἐ ῆ ῆ ῆ ῆ τυθείσης διά το μεγάλου μ ν ρχιερέως, περί ς κουσεν ῦ ἡ ῶ Ἀ ἧ ἤ ὁ προφήτης, τι καθαίρει μαρτίας καί φαιρε νομίας. Το ς πενθο σιὅ ἁ ἀ ῖ ἀ ῖ ῦ χαρίζεται, το ς ταπεινο ς δωρε ται˙ ν το ς ξίοις ποτίθεται καί ζωήνῖ ῖ ῖ ἐ ῖ ἀ ἀ α ώνιον δι α τ ς κληρονομο σιν˙ ν νόματι Πατρός, Υ ο καίἰ ᾿ ὐ ῆ ῦ ἐ ὀ ἱ ῦ

γίου Πνεύματος. μήν. ἁ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ριβ'

α τός ρώτησε τόν α τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το ,Ὁ ὐ ἠ ὐ ὔ ὑ ὐ ῦ πως καταξιωθ τ νεκρώσει το ησο αυτόν κατορθ σαι. ὅ ῇ ῇ ῦ Ἰ ῦ ἑ ῶ

πόκρισις Ἀ

Π ν α τημα γαθόν, χαίρων α τ τόν Θεόν παρασχε ν μ ν. Καίᾶ ἴ ἀ ἰ ῶ ῖ ὑ ῖ πιστεύω τι παρέχει, ο ψεύδεται λέγων, «α τε τε καί δοθήσεταιὅ ὐ ὁ ἰ ῖ

μ ν»˙ Θεός ο ν παράσχοι τά α τήματα μ ν. μήν. μως μήὑ ῖ ὁ ὖ ἰ ὑ ῶ Ἀ Ὅ μεριμνήσ ς ε ς τό καί α τός κοπιάσαι μικρόν˙ καί γάρ ο θέλοντεςἀ ῃ ἰ ὐ ἱ ρχάς παρά το βασιλέως, κ ν χωσι πολλύς προϊσταμένους,ἀ ῦ ἄ ἔ πομένουσι καί α τοί θλίψεις καί κινδύνους καί πόνους ως νὑ ὐ ἕ ἄ

Page 78: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πιτύχωσιν. Ο τως ο ν καί α τός συνεισένεγκε μικρόν πόνον, ναἐ ὕ ὖ ὐ ἵ ε ρ ς τό μέγα λεος˙ «πολλά γάρ σχύει δέησις το δικαίουὕ ῃ ἔ ἰ ῦ νεργουμένη». ἐ

Ε πέ τ δελφ τ μετά σο , τ γαπητ ν Κυρί , τ εί σεἰ ῷ ἀ ῷ ῷ ῦ ῷ ἀ ῷ ἐ ῳ ῷ ἀ παιδεύοντι κ κε σοι παρέχοντι λεος μέγα˙ μή ραθυμήσ παιδεύων˙ἀ ῖ ἔ ῃ « ν γάρ γαπ Κύριος παιδεύει». ὅ ἀ ᾷ

σπάζομαι πάντας μ ς ν Κυρί , καί παρακαλ ε ξασθε πέρἈ ὑ ᾶ ἐ ῳ ῶ ὔ ὑ μο διά τήν γάπην. ἐ ῦ ἀ

ριγ'

αύτός παρεκάλεσε τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το τοὉ ὔ ὑ ὐ ῦ ῦ ξελθε ν πό το παλαιο νθρώπου. ἐ ῖ ἀ ῦ ῦ ἀ

πόκρισις Ἀ

κουσον, δελφέ γαπητέ, καί δός τήν καρδίαν σου φυλάξαι τάἌ ἀ ἀ λαλούμενά σοι θε α ρήματα, ο κ ξ νθρώπου, λλ κ Πνεύματοςῖ ὐ ἐ ἀ ἀ ᾿ ἐ

γίου. ησο ς ατρός στι τ ν ψυχ ν καί τ ν σωμάτων. Εἁ Ὁ Ἰ ῦ ἰ ἐ ῶ ῶ ῶ ἰ τρα μα χεις, ε σάγω σε πρός α τόν καί δέομαι α το θεραπε σαιῦ ἔ ἰ ὐ ὐ ῦ ῦ σε, ν καί σύ θελήσ ς˙ δοτήρ γάρ στι πάντων τ ν γαθ νἄ ῃ ἐ ῶ ἀ ῶ δωρημάτων˙ παρέχει δέ σοι ο μόνον τά α τήματά σου, λλὐ ἰ ἀ ᾿

περεκπερισσο ν α τε ς. Υ ός Θεο καί φ ς καί δύναμίς στιν ὑ ῦ ὧ ἰ ῖ ἱ ῦ ῶ ἐ ὁ ησο ς, κ τ ς γίας Παρθένου σαρκωθείς Μαρίας, ς πί γ ςἸ ῦ ὁ ἐ ῆ ἁ ὅ ἐ ῆ φθη καί το ς νθρώποις συνανεστράφη. Καί αυτόν προσήνεγκεὤ ῖ ἀ ἑ

θυσίαν ζ σαν ε άρεστον τ Θε καί Πατρί μ ν, τοῶ ὐ ῷ ῷ ἡ ῶ ῦ κατασκευάσαι μ ς αυτ λαόν περιούσιον, ζηλωτήν καλ ν ργων,ἡ ᾶ ἑ ῷ ῶ ἔ βασίλειον εράτευμα, θνος γιον. τα τα δι μ ς πομείνας,ἱ ἔ ἅ Ὁ ῦ ᾿ ἡ ᾶ ὑ

πογραμμόν μ ν κατέλιπεν πομον ς καί χαίρει ταν α τ μενὑ ἡ ῖ ὑ ῆ ὅ ἰ ῶ α τόν. Α τ α τόν φωτίσαι σου τήν καρδίαν˙ συγκοπίασον καίὐ ἰ ῶ ὐ δρωσον καί α τός. Λέγει γάρ Υ ός το Θεο ˙ «δε τε πρός μεἵ ὐ ὁ ἱ ῦ ῦ ῦ πάντες ο κοπι ντες καί πεφορτισμένοι, κ γώ ναπαύσω μ ς».ἱ ῶ ἀ ἀ ὑ ᾶ Προσέρχομαι ο ν α τ πέρ σο μετά ναιδείας πολλ ς, άν μή καίὖ ὐ ῷ ὑ ῦ ἀ ῆ ἐ σύ προσέρχ , α σχύνη στί μεγάλη. ησο ς ο δένα ποβάλλεται˙ καίῃ ἰ ἐ Ἰ ῦ ὐ ἀ γάρ τ νδεκάτ ρ μισθώσατο ργάτας ε ς τόν αυτοῇ ἐ ῃ ὥ ᾳ ἐ ἐ ἰ ἑ ῦ

μεπελ να. Κολλήθητι α τ καί ποίησον μικρόν κόπον, ναἀ ῶ ὐ ῷ ἵ πολάβ ς τόν μισθόν το ς πασιν σως. νθρωπος γέγονεν Υ όςἀ ῃ ῖ ἅ ἴ Ἄ ὁ ἱ

το Θεο διά σέ, γενο καί σύ δι α τόν θεός. Νο ν σοί δωκεν ῦ ῦ ῦ ᾿ ὐ ῦ ἔ ὁ Θεός, α τόν α τ δός ε ς τόν ο ρανόν, τά νω ζητ ν, τά νωὐ ὐ ῷ ἰ ὐ ἄ ῶ ἄ φρον ν, που α τός τυγχάνει. κε γάρ δυσωπ να φθάσ ς, σύνῶ ὅ ὐ Ἐ ῖ ῷ ἵ ῃ π σι το ς γαπ σι τό νομα α το ˙ τούτ γάρ τ τρόπᾶ ῖ ἀ ῶ ὄ ὐ ῦ ῳ ῷ ῳ λευθερο ταί τις το παλαιο νθρώπου. ἐ ῦ ῦ ῦ ἀ

(σελ. 254) ησο ς ε πε το ς ποστόλοις˙ με ς στε τό λας τ ςὉ Ἰ ῦ ἶ ῖ Ἀ ὑ ῖ ἐ ἅ ῆ γ ς˙ γ ν τό σ μα κάλεσε˙ φησί γάρ γ ε , καί ε ς γ ν πελεύσ .ῆ ῆ ῶ ἐ ῆ ἶ ἰ ῆ ἀ ῃ Γενο σεαυτ λας λίζον καί ναξηρα νον τάς σηπεδόνας καί τούςῦ ῷ ἅ ἁ ἀ ῖ

Page 79: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σκώληκας, το τ στι τούς κακούς λογισμούς˙ καί ε το το ποιήσεις,ῦ ᾿ ἔ ἰ ῦ συγκοπι καί <συναλίζω> σοι, να μή ζέσωσι καί ηδίσωσινῶ ἵ ὀ ἀ

λλήλους. Σωθ ναι μ ς θέλει Θεός καί Σωτήρ μ ν, λλ μ νἀ ῆ ἡ ᾶ ὁ ἡ ῶ ἀ ᾿ ἡ ῶ στι τό βο ν διαλείπτως˙ σ σόν με Κύριε, καί σώζει σε. Καί γάρἐ ᾶ ἀ ῶ βόησαν τινές καί ε σ λθον ε ς τόν λιμένα το θελήματος α το , ε ςἐ ἰ ῆ ἰ ῦ ὐ ῦ ἰ ν λπίζω σε ε σελθε ν, άν δώσ ς μοι χε ρα κατά τό δυνατόν.ὅ ἐ ἰ ῖ ἐ ῃ ῖ

Νόησον τά ρηθέντα καί κολουθήσας, φθάνεις κατά τόν ε πόντα,ἀ ἰ ο τω τρέχετε να καταλάβητε. ὕ ἵ

Ε χου πέρ μο , να μή κατακριθ λαλ ν καί μή ποι ν. ὔ ὑ ἐ ῦ ἵ ῶ ῶ ῶ

ριδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. Περί διαφόρωνῦ ὐ ῦ ὐ λογισμ ν καί περί τ ς κριβείας τ ς δο το Θεο . ῶ ῆ ἀ ῆ ὁ ῦ ῦ ῦ

πόκρισις Ἀ

λα γραψας α τ ν τόν Θεόν διά τ ς μ ς ε τελείας, δελφέὍ ἅ ἔ ἰ ῶ ῆ ἐ ῆ ὐ ἀ λήθαργε, ε ς ν συντείνει, τό λευθερωθ ναι το παλαιο νθρώπου,ἰ ἕ ἐ ῆ ῦ ῦ ἀ καί ε ρεθ ναι τ γιασμ τ ς ψυχ ς καί το σώματος, καί σωθ ναιὑ ῆ ῷ ἁ ῷ ῆ ῆ ῦ ῆ μετά τ ν γίων ε ς τήν το Θεο βασιλείαν. Το το γάρ στιν ε πόνῶ ἁ ἰ ῦ ῦ ῦ ἐ ὅ ἶ σοι μέτρον το παλλαγ ναι, καί καθαρισθ ναι πό το παλαιοῦ ἀ ῆ ῆ ἀ ῦ ῦ

νθρώπου. περεκπερισσο δέ ν α τε ς α τ τόν Θεόν γώ,ἀ Ὑ ῦ ὧ ἰ ῖ ἰ ῶ ἐ συνεχόμενος τ γάπ , το παρασχε ν σοι. Καί άν μή μποδίσ ς διάῇ ἀ ῃ ῦ ῖ ἐ ἐ ῃ τήν χαυνότητά σου καί μέλειαν, θαυμάσια χεις καί δοξάσαι τόνἀ ἔ Θεόν, π ς καταλλάσσει σε πό το μή ε ναι ε ς τό ε ναι. Θεόςῶ ἀ ῦ ἶ ἰ ἶ Ὁ συγχωρήσοι σοι μαρτες, καί το ς μετά τα τα τοιμάσοι σοιἅ ἥ ῖ ῦ ἑ συγχώρησιν.

Περί δέ τ ν νυκτεριν ν φαντασι ν, κατά φθόνον πειράζει σε ῶ ῶ ῶ ὁ διάβολος, διότι μετανοε ς τ Θε , θέλων χλευάσαι σε, τι ο δένῖ ῷ ῷ ὅ ὐ

φελε πάντα (σελ. 256) σχύουσα μετάνοια. λλά σύ μή νδώσ ς˙ὠ ῖ ἡ ἰ Ἀ ἐ ῃ καί γάρ πολλήν χεις βοήθειαν, δι ε χ ν τ ν γίων. Σπουδήν στινἔ ᾿ ὐ ῶ ῶ ἁ ἐ άν συναρπαγ ς ν λόγ , ργ ε ς τινα μαρτήσας, να πέλθ ςἐ ῇ ἐ ῳ ἤ ἔ ῳ ἴ ἁ ἵ ἀ ῃ

καί βάλ ς μετάνοιαν α τ καί βλέπων Θεός σκεπάζει σε πό τ νῃ ὐ ῷ ὁ ἀ ῶ χθρ ν σου. ἐ ῶ

Περί δέ τ ν βιωμάτων, μή πάνυ φροντίσωμεν το σώματος,ῶ ῦ συμβαίνει γάρ ε ναι το το πόλεμον τ ν δαιμόνων, να βάλωσιν μ ςἶ ῦ ῶ ἵ ἡ ᾶ ε ς μέριμναν, καί ν ταύτ δολεσχο ντες, φήσωμεν τά προκείμεναἰ ἐ ῃ ἀ ῦ ἀ

μ ν γαθά. ἡ ῖ ἀ

Περί δέ τ ς κριβείας τ ς δο το Θεο , ο χρή ε πε ν ρτι, να μήῆ ἀ ῆ ὁ ῦ ῦ ῦ ὐ ἰ ῖ ἄ ἵ ε ς πόγνωσιν φέρω σε. λλά πίστευσον τι δωρεάν σέ σώζει Θεόςἰ ἀ Ἀ ὅ ὁ δι ε χ ν τ ν γίων˙ δύνανται γάρ α τόν δυσωπ σαι. ᾿ ὐ ῶ ῶ ἁ ὐ ῆ

Page 80: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ριε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, περί κηδίαςῦ ὐ ῦ ὐ ἀ καί λλων τιν ν λογισμ ν. ἄ ῶ ῶ

πόκρισις Ἀ

Θεός μόνος ναμάρτητος, σώζων τούς λπίζοντας π α τόν,Ὁ ὁ ἀ ὁ ἐ ἐ ᾿ ὐ νδυναμώσοι σου τήν γάπην, λατρεύειν α τ ν σιότητι καίἐ ἀ ὐ ῷ ἐ ὁ

δικαιοσύν πάσας τάς μέρας τ ς ζω ς σου, ν τ να τοῃ ἡ ῆ ῆ ἐ ῷ ῷ ῦ θυσιαστηρίου το σω νθρώπου˙ ν νοηταί θυσίαι προσφέρονταιῦ ἔ ἀ ἐ ᾧ τ Θε , χρυσός καί λίβανος καί σμύρνα, ν θύεται μόσχος ῷ ῷ ἐ ᾧ ὁ ὁ σιτευτός καί ραντίζεται τό τίμιον α μα το μώμου μνο ˙ ν ἷ ῦ ἀ ἀ ῦ ἐ ᾧ κραυγαί τ ν γίων γγέλων μετά συμφωνίας γίνονται˙ «τότεῶ ἁ Ἀ

νοίσουσιν πί τό θυσιαστήριόν σου μόσχους». Τότε, πότε; τεἀ ἐ Ὅ παραγίνεται Κύριος μ ν μέγας ρχιερεύς τήν ναίμακτονὁ ἡ ῶ ὁ Ἀ ὁ ἀ θυσίαν προσφέρων καί προσδεχόμενος, ταν ν τ νόματι α τοὅ ἐ ῷ ὀ ὐ ῦ

κουστή γένηται ν το ς σί το παρά τήν ραίαν πύλην καθημένουἀ ἐ ῖ ὠ ῦ ὡ παραλυτικο , φωνή τ ς χαρ ς˙ γειρε καί περιπάτει. Τότεῦ ἡ ῆ ᾶ ἔ ε σέρχεται ε ς τό ερόν περιπατ ν καί λλόμενος καί α ν ν τόνἰ ἰ ἱ ῶ ἀ ἰ ῶ Θεόν˙ τότε παύεται πνος τ ς κηδίας καί τ ς μαθείας˙ τότεὁ ὕ ῆ ἀ ῆ ἀ

πτουσιν α φρόνιμοι πέντε παρθένοι τάς λαμπάδας α τ ν, καίἅ ἱ ὐ ῶ συγχορεύουσι τ νυμφί ν τ γί παστάδι, συν δουσαι λλήλαιςῷ ῳ ἐ ῇ ἁ ᾳ ᾴ ἀ

θορύβως˙ «γεύσασθε καί δετε τι χρηστός Κύριος, μακάριοςἀ ἴ ὅ ὁ νήρ ς λπίζει π α τόν». Τότε καταργο νται ο πόλεμοι καί οἀ ὅ ἐ ἐ ᾿ ὐ ῦ ἱ ἱ

μολυσμοί καί α κινήσεις, (σελ. 458) καί βραβεύει γία ε ρήνη τ ςἱ ἡ ἁ ἰ ῆ γίας Τριάδος καί σφραγίζεται θησαυρός καί συλος μένει. ἁ ὁ ἄ

Ε ξαι να νοήσ ς καί φθάσ ς καί χαρ ς ν Χριστ ησο τ Κυρίὖ ἵ ῃ ῃ ῇ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρις'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, περί πειρασμο κρυπτοῦ ὐ ῦ ὐ ῦ ῦ καί περί προκοπ ς. ῆ

πόκρισις. Ἀ

Θαυμάζω σου τήν γάπην, δελφέ, π ς γνοε ς τάς τέχνας τ νἀ ἀ ῶ ἀ ῖ ῶ δαιμόνων˙ τι ς μαρτύρησεν Θεός τ ώβ, παρωξύνθησαν κατὅ ὡ ἐ ὁ ῷ Ἰ ᾿ α το ˙ καί ς μαθον τι γγύς ν το καθαρισθ ναι πα ς,ὐ ῦ ὡ ἔ ὅ ἐ ἦ ῦ ῆ ὁ ῖ σπάραξαν α τόν. Ο τω καί ταν δωσι τινά ε ς προκοπήν λθόντα,ἐ ὐ ὕ ὅ ἴ ἰ ἐ

Page 81: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πειράζουσιν α τόν φθόν . Ο πειράζουσι δέ τόν λθόντα ε ςὐ ῳ ὐ ἐ ἰ προκοπήν πό τ ν α το ργων, ο τος γάρ νίκησεν α τούς. λλάἀ ῶ ὑ ῦ ἔ ὗ ἐ ὐ Ἀ τόν λθόντα δι ε χ ν τ ν γίων χάριτι, κατά συγχώρησιν Θεο , ναἐ ᾿ ὐ ῶ ῶ ἁ ῦ ἵ γν τήν αυτο σθένειαν καί μή παρθ πί τ χαρίσματι. Καθώςῷ ἑ ῦ ἀ ἐ ῇ ἐ ῷ στρατιαί πολλαί ε σιν περέχουσαι λλήλων, ο τως ε σί μοναί παράἰ ὑ ἀ ὕ ἰ τ Πατρί τ ν φώτων περέχουσαι λλήλων. Ε μή γάρ ο τω, διατίῷ ῶ ὑ ἀ ἰ ὕ πολλαί;

Θεός νισχύσοι σε ν τ φόβ α το . Ὁ ἐ ἐ ῷ ῳ ὐ ῦ

Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ριζ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί προκοπ ςῦ ὐ ῦ ὐ ῆ ψυχ ς καί περί νουθεσίας πρός δελφόν καί περί πίστεως πρός τόνῆ ἀ κοινόν πατέρα.

(σελ. 260) πόκρισις Ἀ

Πίστευσόν μοι, ποθεινότατε, τι σύν Θε ο κ ξω στήκεις τ νὅ ῷ ὐ ἔ ῶ πυλ ν τ ς τ ν ο ραν ν βασιλείας˙ λλά καλ ς προσέχων σεαυτῶ ῆ ῶ ὐ ῶ ἀ ῶ ῷ μετά κριβείας το μή κε θεν ξωσθ ναι. Το γάρ Θεο στι τόἀ ῦ ἐ ῖ ἐ ῆ ῦ ῦ ἐ ε σενεγκε ν τόν νθρωπον διά τ ν δεομένων α το γίων, το δέἰ ῖ ἄ ῶ ὑ ῦ ἁ ῦ

νθρώπου στί τό με ναι ξωσθ ναι. Καί κατά πρόσφασιν θελήματιἀ ἐ ῖ ἤ ἐ ῆ Θεο ε ς περοχάς σε γω. Ε θύμει ο ν ν Κυρί καί προθύμωςῦ ἰ ὑ ἄ ὐ ὖ ἐ ῳ βάδιζε ν τ δ α το καί λαμβάνεις παρ α το βοήθειαν ν τἐ ῇ ὁ ῷ ὐ ῦ ᾿ ὐ ῦ ἐ ῷ

νόματι α το . ὀ ὐ ῦ

Περί δέ το δελφο , ταπειν καρδί δέξαι α τόν καί λάλησον α τῦ ἀ ῦ ῇ ᾳ ὐ ὐ ῷ ε τι πέμψει Θεός ν τ καρδί σου ε πε ν. Προσέχων τι χρείαςἴ ὁ ἐ ῇ ᾳ ἰ ῖ ὅ γενομένης καί τό στόμα νοιξε τ ς νου˙ καί ε ξ α το στι τό π ν,ἤ ῆ ὄ ἰ ἐ ὐ ῦ ἐ ᾶ τήν διά σο γενομένην φέλειαν α τ πίγραψον. Καί άν δ σουῦ ὠ ὐ ῷ ἐ ἐ ἴ ῃ τήν ταπείνωσιν Θεός, σοί πιγράφει τόν μισθόν τ ς νουθεσίας, ὁ ἐ ῆ ὁ δούς ν τ στόματί σου τόν λόγον καί πληρο ται ε ς μ ς τόἐ ῷ ῦ ἰ ἡ ᾶ γεγραμμένον˙ « δελφός π δελφο βοηθούμενος ς πόλις χυράἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ ὀ καί τετειχισμένη». Κύριος ησο ς Χριστός συνεργήσει μ ν πάνταὉ Ἰ ῦ ἡ ῖ ε ς γαθόν. ἰ ἀ

Περί δέ το λαχίστου δούλου, ε Θεός δωρήσατό σοι τήν πίστιν,ῦ ἐ ἰ ὁ ἐ α τός στιν α ξάνων καί φυλάσσων. Ο γάρ δύναταί τις λάχιστοςὐ ἐ ὁ ὐ ὐ ἐ

ποκαλύψαι μυστήριον νθρώποις, λλ Θεός γίνεται τά πάντα νἀ ἀ ἀ ᾿ ὁ ἐ π σι. ᾶ

Συγχώρησον, δελφέ, καί ε ξαι πέρ μο . ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ

Page 82: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ριη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

Τί ποιήσει θέλων συχάζειν, διά τό νομα τό γινόμενον α τ ;ὁ ἡ ὄ ὐ ῷ Μήποτε τό πέρ α τόν βλάψ α τόν, καθώς ε πον ο Πατέρες, τιὑ ὐ ῃ ὐ ἶ ἱ ὅ ο αί τ νθρώπ κείν ο τό νομα με ζόν στι το ργου α το . ὐ ῷ ἀ ῳ ἐ ῳ ὗ ὄ ῖ ἐ ῦ ἔ ὐ ῦ

Καί ε φείλει τισί συντυγχάνειν, μηδενί παντελ ς. ἰ ὀ ἤ ῶ

πόκρισις Ἀ

Τό χειν τινά νομα δόξαν πέρ τήν ργασίαν α το , ο δένἔ ὄ ἤ ὑ ἐ ὑ ῦ ὐ βλάπτει τόν μή συνηδόμενον συγκαταθέμενον το ς λεγομένοις˙ἤ ῖ

σπερ καί πί το συκοφαντουμένου ε ς φόνον, μηδέν δέ τοιο τονὥ ἐ ῦ ἰ ῦ πεπραχότος. φείλει δέ τοιο τος λογίζεσθαι τι χουσι περί μοὈ ὁ ῦ ὅ ἔ ἐ ῦ ο νθρωποι πόληψιν, καί ο κ ο δασι τίς ε μι. ἱ ἄ ὑ ὐ ἴ ἰ

Τό δέ τισί συντυγχάνειν, τισί δέ ο ποβάλλειν τινάς, τινάς δέὔ ἤ ἀ ποδέχεσθαι, φέρει το τό τινα ε ς τό διακρ ναι τούς νθρώπους. ἀ ῦ ἰ ῖ ἀ Ὁ

ο ν δυνάμενος μεριμν σαι, κατά τήν φροσύνην μου λέγω, καλ ςὖ ἀ ῆ ἀ ῶ ποιε πιγνούς τήν δίαν σθένειαν. ῖ ἐ ἰ ἀ

ριθ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Παρακαλ σε, τίμιε Πάτερ, συγκαταβ ναί μου τ σθενεί καίῶ ῆ ῇ ἀ ᾳ πιτρέψαι μοι άν τις τ ν Πατέρων θελήσ λθε ν ν τ κελλί τοἐ ἐ ῶ ῃ ἐ ῖ ἐ ῷ ῳ ῦ

ποι σαι μοι ε χήν, να δέξωμαι α τόν ε δον γάρ μαυτόνῆ ὐ ἵ ὐ � ἶ ἐ βαρυνθέντα κ τ ς κηδίας - ως ο Θεός διά τ ν ε χ ν μ νἐ ῆ ἀ ἕ ὗ ὁ ῶ ὐ ῶ ὑ ῶ στερεώσ μου τήν ψυχήν. ῃ

πόκρισις Ἀ

Παρακαλ τήν γάπην σου, δελφέ μου, μή βάλλ ς με νω, φρωνῶ ἀ ἀ ῃ ἄ ἄ γάρ ε μι καί παίρομαι˙ καί φειλον γν ναι τι κάτω ε μί. Τό γάρἰ ἐ ὤ ῶ ὅ ἰ ε πε ν συγκατάβηθι, σημαίνει τι νω κάθημαι ν τ ψει, καί ο κἰ ῖ ὅ ἄ ἐ ῷ ὕ ὐ ο δας τι παιτο μαι ε ναι πό κάτω παντός νθρώπου. ποκάτωἶ ὅ ἀ ῦ ἶ ὑ ἀ Ὁ ὑ

ν, ο κ χει πο κατελθε ν. ὤ ὐ ἔ ῦ ῖ

Τήν νουθεσίαν χεις το γίου ποστόλου λέγοντος (σελ. 264)ἔ ῦ ἁ Ἀ «πάντα δοκιμάζοντες τό καλόν κατέχετε». Π ν πρ γμα άν ποιήσᾶ ᾶ ὅ ἐ ῃ

νθρωπος κατά φόβον Θεο , το το φελε τήν ψυχήν α το . Ε ο νἄ ῦ ῦ ὠ ῖ ὐ ῦ ἰ ὖ φελε σε συνστυχία, γώ ο κωλύω πό σο τήν φέλειαν, λλάὠ ῖ ἡ ἐ ὐ ἀ ῦ ὠ ἀ

καί περίψημά ε μι τ ν ρχομένων περεύξασθαί σου καί φελ σαι.ἰ ῶ ἐ ὑ ὠ ῆ

Page 83: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε τε ο ν συντυγχάνεις, ε τε μή, Κύριος ησο ς νδυναμώσοι τήνἴ ὖ ἴ ὁ Ἰ ῦ ἐ σήν γνησίαν γάπην. Τί γάρ ψηφίζομαι ν το ς νθρώποις, να καίἀ ἐ ῖ ἀ ἵ το το μαυτόν παιτήσω; Τό κέρδος σου μή χαρά στι.ῦ ἐ ἀ ἐ ἐ Συντυγχάνων ο ν το ς ρχομένοις γίοις φελούμενος, παρακάλεσονὖ ῖ ἐ ἁ ὠ α τούς ε ξασθαι πέρ μο διά τήν γάπην. Το το δέ λογίζομαι, τιὐ ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ ῦ ὅ τό συντυγχάνειν διά τόν Θεόν, καλόν στι, καί τό μή συντυγχάνεινἐ διά τόν Θεόν, καλόν στι. ἐ

ρρωσο. Ἔ

ρκ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Α τησις ε χ ς καί περί τελείας συχίας. ἴ ὐ ῆ ἡ

πόκρισις Ἀ

Κύριος μ ν ησο ς Χριστός, Υ ός το ε λογημένου καίὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὁ ἱ ῦ ὐ ψίστου Θεο , νδυναμώσοι καί νισχύσοι μ ς ε ς ποδοχήν τοὙ ῦ ἐ ἐ ὑ ᾶ ἰ ὑ ῦ γίου α το Πνεύματος, να τ γαθ παρουσί α το διδάξ μ ςἁ ὐ ῦ ἵ ῇ ἀ ῇ ᾳ ὑ ῦ ῃ ὑ ᾶ

περί πάντων, καί φωτίσ τάς καρδίας μ ν καί δηγήσ μ ς νῃ ὑ ῶ ὁ ῃ ὑ ᾶ ἐ ληθεί ˙ καί να δω μ ς ς φοίνικας θάλλοντας ν τ παραδείσἀ ᾳ ἵ ἴ ὑ ᾶ ὡ ἐ ῷ ῳ

το Θεο , καί ε ρεθ τε ς λαία κατάκαρπος ν μέσ τ ν γίων,ῦ ῦ ὑ ῆ ὡ ἐ ἐ ῳ ῶ ἁ καί ς μπελος καρποφόρος ν τ θεί χώρ , λη ληθινή.ὡ ἄ ἐ ῷ ῳ ῳ ὅ ἀ Καταξιώσοι δέ μ ς Κύριος πιε ν κ τ ς πηγ ς τ ς σοφίας˙ σοιὑ ᾶ ὁ ῖ ἐ ῆ ῆ ῆ ὅ γάρ πιον ξ α τ ς παλάθοντο αυτ ν, λοι ξω γενόμενοι τοἔ ἐ ὐ ῆ ἐ ἑ ῶ ὅ ἔ ῦ παλαιο νθρώπου, καί πό τ ς πηγ ς τ ς σοφίας, δηγήθησαν ε ςῦ ἀ ἀ ῆ ῆ ῆ ὡ ἰ

λλην πηγήν γάπης, τ ς μηδέποτε πιπτούσης. Καί ν ταύτἄ ἀ ῆ ἐ ῃ γενόμενοι τ τάξει, κατέλαβον τό ρέμβαστον καί μετέωρονῇ ἀ ἀ μέτρον, λοι θεοί. πόνησαν, μεγαλύνθησαν, δοξάσθησαν,ὅ Ἐ ἐ ἐ

λαμπρύνθησαν, ζησαν, πειδή πρ τον πέθανον. Ε φραίνονταιἀ ἔ ἐ ῶ ἀ ὐ καί ε φραίνουσιν˙ ε φραίνονται ν τ χωρίστ Τριάδι, καίὐ ὐ ἐ ῇ ἀ ῳ ε φραίνουσι τάς νω δυνάμεις. Ποθήσατε τήν α τ ν τάξιν, δράμετεὐ ἄ ὐ ῶ τόν α τ ν δρόμον, ζηλώσατε τήν α τ ν πίστιν, κτήσασθε α τ νὐ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ τήν ταπείνωσιν, τήν πομονήν ν π σιν, να καταλάβητε α τ ν τήνὑ ἐ ᾶ ἵ ὐ ῶ κληρονομίαν. Τήν πτωτον α τ ν γάπην κρατήσατε, να ε ρεθ τεἄ ὐ ῶ ἀ ἵ ὑ ῆ ν το ς νεκλαλήτοις γαθο ς « φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κἐ ῖ ἀ ἀ ῖ ἅ ὀ ὐ ἶ ὖ ὐ κουσε» καί τά ξ ς. ἤ ἑ ῆ

(σελ. 266) Περί δέ τ ς συχίας, τέως γύμνασον σεαυτόν τι μικρόν,ῆ ἡ ἔ καί Θεός ποιε τό λεος α το . ὁ ῖ ἔ ὐ ῦ

ρκα'

Page 84: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πρός τόν μέγαν Γέροντα, ε πιτρέπει α τ τήν τελείαν συχίαν. ἰ ἐ ὐ ῷ ἡ

πόκρισις Ἀ

Ε πον τ γάπ σου, γαπητέ δελφέ, περί τ ς συχίας, τ τέωςἶ ῇ ἀ ῃ ἀ ἀ ῆ ἡ ῷ κδέξασθαι, ο χ ς μή θέλων σε λθε ν ε ς τήν κατάστασιν τοἐ ὐ ὡ ἐ ῖ ἰ ῦ

τοιούτου μέτρου, μή γένοιτο˙ λλά θέλων καί ε χόμενος, ναἈ ὐ ἵ χαρίσηταί σοι α τήν Θεός καί πί πλε ον. Καί γάρ χαρά μου ὐ ὁ ἐ ῖ ἡ ἡ μεγάλη στίν, μ ν πάντων προκοπή. Χαρίσματα δέ ε σιἐ ἡ ὑ ῶ ἰ πνευματικά, πό το Θεο διδόμενα καιρο ς δίοις, καί α τός καλεὑ ῦ ῦ ῖ ἰ ὐ ῖ καί βοηθε καί φυλάττει. Φησί γάρ «ο χ συνιστάνων αυτόν, ο τοςῖ ὐ ὁ ἑ ὗ δόκιμός στιν, λλ ν Κύριος συνίστησιν». ἐ ἀ ᾿ ὅ ὁ

Ε ο ν τόν ο κόν σου θέλεις ο κοδομ σαι, πρ τον τοίμασον τήνἰ ὖ ἶ ἰ ῆ ῶ ἑ λην καί λα τά πιτήδεια˙ καί το τεχνίτου λοιπόν στι τό λθε ν καίὕ ὅ ἐ ῦ ἐ ἐ ῖ

ο κοδομ σαι. Ε σί δέ τά πιτήδεια τ ς τοιαύτης ο κοδομ ς, στερεάἰ ῆ ἰ ἐ ῆ ἰ ῆ ἡ πίστις ε ς ο κοδομήν τ ν τοίχων. Ξύλιναι θυρίδες φωτοειδε ςἰ ἰ ῶ ῖ ε σφέρουσαι τό φ ς το λίου πρός τό καταυγάσαι τόν ο κον, ναἰ ῶ ῦ ἡ ἶ ἵ μηδεμίαν σκοτία ε ρεθ ν α τ ˙ α δέ ξύλιναι θυρίδες ε σί τά πέντεὑ ῇ ἐ ὐ ῇ ἱ ἰ α σθητήρια τά ν τ τιμί σταυρ το Χριστο σφαλισμένα, καίἰ ἐ ῷ ῳ ῷ ῦ ῦ ἠ ε σφέροντα τό φ ς το νοητο λίου τ ς δικαιοσύνης, καί μήἰ ῶ ῦ ῦ ἡ ῆ συγχωρο ντα μηδεμίαν φαίνεσθαι σκοτίαν ν τ ο κ , το χθροῦ ἐ ῷ ἴ ῳ ῦ ἐ ῦ λέγω καί μισοκάλου. Λοιπόν θέλεις στέγην σκέπουσαν τόν ο κον,ἶ « να μή μέρας λιος συγκαύσ (σελ. 268) σε, μηδέ σελήνη τήνἵ ἡ ὁ ἥ ῃ ἡ νύκτα». ρμηνεύεται δέ στέγη, πρός τόν Θεόν γάπη, τιςἙ ἡ ἡ ἀ ἥ ο δέποτε πίπτει, σκεπάζουσα τόν ο κον καί μή σα τήν λιον δύναιὐ ἶ ἐῶ ἥ πί τ παροργισμ μ ν, να μή ε ρωμεν α τόν κατήγορον νἐ ῷ ῷ ἡ ῶ ἵ ὕ ὐ ἐ μέρ κρίσεως, καίοντα μ ς ν πυρί τ ς γεέννης˙ μηδέ τήν σελήνηνἡ ᾳ ἡ ᾶ ἐ ῆ

μαρτυρ σαι τ τ ς νυκτός μ ν χαυνότητι καί ραθυμί . Χρ ζειῆ ῇ ῆ ἡ ῶ ᾳ ῄ λοιπόν χειν θύραν ο κος ε σφέρουσαν καί φυλάττουσαν τόν σωἔ ὁ ἶ ἰ ἔ μένοντα. ταν δέ ε πω θύραν, νόησον σύ, δελφέ, τήν νοητήν θύραν,Ὅ ἴ ἀ τόν Υ όν το Θεο , τόν λέγοντα « γώ ε μι θύρα». άν ο τωςἱ ῦ ῦ ἐ ἰ ἡ Ἐ ὕ τοιμάσ ς τόν ο κον σου, μή χοντά τι τ ν μισουμένων π α το ,ἑ ῃ ἶ ἔ ῶ ὑ ᾿ ὐ ῦ ρχεται μετά το ε λογημένου Πατρός καί το Πνεύματος το γίου,ἔ ῦ ὐ ῦ ῦ ἁ

καί μονήν παρά σοί ποιε ˙ καί διδάσκει σε τί στιν συχία, καίῖ ἐ ἡ φωτίζει σου τήν καρδίαν ν χαρ νεκληλήτ . μήν. ἐ ᾷ ἀ ῳ Ἀ

ρκβ'

Α τησις ἴ ε χ ς καί διδασκαλίας πρός τόν νάρετον βίον. ὐ ῆ ἐ

πόκρισις Ἀ

Θεός μ ν ησο ς Χριστός φωτίζει σου ( σ. φωτίσαι σου) τούςὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ἴ φθαλμούς τ ς καρδίας, υ έ ποθεινότατε καί γαπητέ, πρός τόὀ ῆ ἱ ἀ

καταυγ σαι ν α το ς τόν φωτισμόν τ ς γίας μονάρχου καίᾶ ἐ ὐ ῖ ῆ ἁ

Page 85: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ζωοποιο καί προσκυνητ ς Τριάδος˙ πρός τό δηγηθ ναι το νο σαιῦ ῆ ὁ ῆ ῦ ῆ τά για α το μυστήρια, καί χαρ ναι α ωνίως, καί ξελθε ν τ ςἅ ὐ ῦ ῆ ἰ ἐ ῖ ῆ Α γύπτου, καί σχίσαι ράβδ τήν θάλασσαν καί ξειλ σαι τάς χε ραςἰ ῳ ἐ ῆ ῖ το βαρβάρου Φαραώ, καί πανηγυρίζει Θε θύοντα. Καί σθίοντα νῦ ῷ ἐ ἐ

γιασμ πάσχα, φοινικίζοντά τε τά χείλη σου, ν τ γί καί τιμίἁ ῷ ἐ ῷ ἁ ῳ ῳ α το α ματι˙ περιεζωσμένον τάς σφύας καί τήν ράβδον κατέχονταὐ ῦ ἵ ὀ χερσί καθαρα ς˙ καί ποδήματα φορο ντα ν ποσίν προσκόπως. καίῖ ὑ ῦ ἐ ἀ μαννατροφοθήσ κ το ο ρανο διά τ ν συνδούλων σου νεφελ ν.ῃ ἐ ῦ ὐ ῦ ῶ ῶ Μηκέτι παλαιωθείη σου τό νδυμα, μηδέ μεγαλυνθείη σου θρίξ τ ςἔ ἡ ῆ κεφαλ ς˙ καθαρισθείη δέ καρδία σου πρός ποδοχήν τοῆ ἡ ὑ ῦ δεσποτικο νόμου˙ καί συντρίψεις τόν χωνευτόν μόσχον κ μέσουῦ ἐ το λαο σου, καί καταπίοι γ τούς (σελ. 270) χθρούς σου τούςῦ ῦ ἡ ῆ ἐ

ντιλέγοντάς σοι˙ καί κατακυριεύσεις τ ν βασιλέων τ νἀ ῶ ῶ μορραίων˙ καί ξαλείψει Θεός τά πτά θνη πό προσώπου σου˙Ἀ ἐ ὁ ἑ ἔ ἀ

καί κατακληρονομήσεις τήν γ ν α τ ν ε ς τόν α να˙ καί παρέλθ ςῆ ὐ ῶ ἰ ἰῶ ῃ τόν ορδάνην δυνάμει θείας θαυματουργίας˙ καί κρατήσεις τήν τ νἸ ῶ φοινίκων πόλιν˙ καί σώσ ς Ραάβ τήν πιστεύσασαν ε ς τόν Θεόν σουῃ ἰ πόρνην˙ καί σπείρεις, καί φυτεύσεις, καί φάγεις, καί μπλησθ ς καίἐ ῇ δοξάσεις τόν Θεόν τόν δεδωκότα σοι καί μή ε ρεθ ν σοί Θεόςὑ ῇ ἐ τερος. ἕ

τι λοιπόν γιος σ τ Θε καί ο λυμανο σί σου τήν χώρανὍ ἅ ἔ ῃ ῷ ῷ ὐ ῦ λλόφυλοι, τι φοβερός γίν α το ς˙ καί φονεύσεις τόν Γολιάθ, ναἀ ὅ ῃ ὐ ῖ ἵ

τ Δαβίδ συμβασιλεύσ ς, καί κβ ς κ παλαιότητος, τήν καινότηταῷ ῃ ἐ ῇ ἐ ε ρών˙ καί πιστεύσεις τ Χριστ να συσταυρωθ ς καίὑ ῷ ῷ ἵ ῇ συναποθάν ς καί συνταφ ς α τ καί συνεγερθ ς λαμπρ ς, καίῃ ῇ ὐ ῷ ῇ ῶ συναναληφθ ς νδόξως, καί συζήσ ς α ωνίως. Μάλαξον λοιπόν τόῇ ἐ ῃ ἰ κηρίον καί παλύνεται˙ σον γάρ μαλάξεις α τό, ε ρήσεις τά νἀ ὅ ὐ ὑ ἐ α τ νοήματα ε ς ζωήν α ώνιον, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν.ὐ ῷ ἰ ἰ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ

μήν. Ἀ

Καί περί το δελφο το μετά σο , βάστασον α τόν κατά δύναμίνῦ ἀ ῦ ῦ ῦ ὐ σου˙ γάρ γιαίνων φείλει βαστάζειν τόν σθενο ντα, ως οὁ ὑ ὀ ἀ ῦ ἕ ὗ ποιήσει Θεός συμφέρον α τ . Χαίρετε ν Κυρί . ὁ ὐ ῷ ἐ ῳ

ρκγ'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

γιε Πάτερ, ε λόγησόν με πνευματικήν ε λογίαν, καί γίασόν μοι τόἍ ὐ ὐ ἁ ποσταλέν σοι κουκούλιον καί τόν νάλαβον να χω α τά σκέπην νἀ ἀ ἵ ἔ ὐ ἐ

Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν, πό παντός κακο . ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ἀ ῦ

(σελ. 272) πόκρισις Ἀ

δελφέ γαπητέ, ε Δεσπότης Χριστός πάντα δυνάμενος, Ἀ ἀ ἰ ὁ ὁ ὁ Κύριος το ο ρανο καί τ ς γ ς, λεγε τ προσελθόντι α τ κατάῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ἔ ῷ ὐ ῷ τήν πίστιν σου γενηθήτω σοι, γώ πτωχός καί πένης τί χω ε πε ν;ἐ ὁ ἔ ἰ ῖ

Page 86: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λλ Θεός τ ν ε λογι ν, ε λογήσοι σε ν πάς ε λογίἈ ᾿ ὁ ῶ ὐ ῶ ὐ ἐ ῃ ὐ ᾳ πνευματικ , καί πάσ χάριτι δικαιοσύνης καί ποιήσοι σε συμμέτοχονῇ ῃ τ ς λαμπρότητος τ ν γίων, κληρονόμον τ ς βασιλείας,ῆ ῶ ἁ ῆ λευθερούμενον πό τ ν παθ ν τ ς τιμίας, ε χα ς καί πρεσβείαιςἐ ἀ ῶ ῶ ῆ ἀ ὐ ῖ

πάντων τ ν γίων. μήν. ῶ ἁ Ἀ

Περί δέ ν τοισας, πότε ο τω πληροφορ , φορ α τά τρε ςὧ ᾔ ὁ ὕ ῇ ῶ ὐ ῖ μέρας καί πέμπω σοι α τά, ταν γιάζωνται διά τ ς πρός Θεόνἡ ὐ ὅ ἁ ῆ

συντυχίας τ ς διά τ ν γίων προσευχ ν˙ δι ς καί σύ ε ξαι πέρῆ ῶ ἁ ῶ ᾿ ἧ ὖ ὑ μο , παρακαλούμενος. ἐ ῦ

ρκδ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Π ς Πάτερ πιγινώσκων ν τ κελλί , ε κόπ τό θέλημά μου˙ῶ ἐ ἐ ῷ ῳ ἰ ῳ μοίως δέ καί ν μετά τ ν νθρώπων. Καί τί στι θέλημα σαρκικόνὁ ὤ ῶ ἀ ἐ

καί θέλημα τό κ τ ν δαιμόνων κεκαλυμμένον τ γαθ καί τό τοἐ ῶ ῷ ἀ ῷ ῦ Θεο θέλημα; ῦ

πόκρισις Ἀ

Τό κόψαι τό θέλημα ν τ κελλί καθήμενόν στι, τό καταφρον σαιἐ ῷ ῳ ἐ ῆ τ ς σαρκικ ς ναπαύσεως κατά πάντα. Τό δέ θέλημα τ ς σαρκόςῆ ῆ ἀ ῆ στι, τό ποι σαι νάπαυσιν α τ ς ε ς ο ονδήποτε πρ γμα. Ε οἐ ῆ ἀ ὐ ῆ ἰ ἱ ᾶ ἰ ὐ

ποιε ς τήν νάπαυσιν α τ ς, κόπτεις τό θέλημά σου καθήμενος ν τῖ ἀ ὐ ῆ ἐ ῷ κελλί σου. Τό δέ κόψαι τό θέλημα ντα μετά τ ν νθρώπων, τόῳ ὄ ῶ ἀ

ποθανε ν π α τ ν στι καί ε ναι μετ α τ ν ς μή ντα. Τό δέἀ ῖ ἀ ᾿ ὐ ῶ ἐ ἶ ᾿ ὐ ῶ ὡ ὄ θέλημα τό κατά Θεόν στι τό κόψαι τό θέλημα τ ς σαρκός κατά τόνἐ ῆ

πόστολον. Τό δέ θέλημα τό πό τ ν δαιμόνων, (σελ. 274) τόἈ ἀ ῶ δικαίωμά στι, καί τό πιστεύειν αυτ καί τότε παγιδεύεται. ἐ ἑ ῷ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ, καί συγχώρησόν μοι. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρκε'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ποίαν δε καθ μέραν μαυτ διοικ σαι τροφήν. ῖ ᾿ ἡ ἑ ῷ ῆ

πόκρισις Ἀ

Τό διοικ σαι τήν καθ μέραν τροφήν ε ς τό κελλίον καθώςῆ ᾿ ἡ ἰ ρώτησας, ε ς μέριμναν βάλλει σε καί πόλεμον, λλ ς κατευοδο ἠ ἰ ἀ ᾿ ὡ ῖ ὁ

Page 87: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Θεός, δίαγε˙ « ς γάρ πορεύεται πλ ς, πορεύεται πεποιθώς». ὅ ἁ ῶ

ρκς'

Το α το πρός α τόν, ῦ ὐ ῦ ὐ

ρα καλόν στι τό δολεσχε ν με ε ς τό, Κύριε ησο λέησόν με, Ἆ ἐ ἀ ῖ ἰ Ἰ ῦ ἐ ἤ μ λλον ποστηθίζειν κ τ ς θείας Γραφ ς καί στιχολογε ν Ψαλμούς; ᾶ ἀ ἐ ῆ ῆ ῖ

πόκρισις Ἀ

Τά μφότερα δε ποιε ν, λίγον ο τως καί λίγον ο τως˙ γέγραπταιἀ ῖ ῖ ὀ ὕ ὀ ὕ γάρ, «τα τα δει ποιε ν, κ κε να φιέναι». ῦ ἔ ῖ ἀ ῖ ἀ

ρκζ'

Το α το πρός α τόν ῦ ὐ ῦ ὐ

τε ψάλλω, φείλω καθ καστον Ψαλμόν τό Πάτερ μ ν λέγειν, Ὅ ὀ ᾿ ἕ ἡ ῶ ἤ ν καιρ τό Πάτερ μ ν, καί τά λοιπά ε ς δεήσεις ναλίσκειν; ἐ ῷ ἡ ῶ ἰ ἀ

πόκρισις Ἀ

Τό παξ ε πε ν τό Πάτερ μ ν, καί παξ δεήσεις τό α τό στι. ἅ ἰ ῖ ἡ ῶ ἅ ὐ ἐ

ρκη'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε δε πί τέλει τ ς σπεριν ς νυκτεριν ς δοξολογίας μνημονεύεινἰ ῖ ἐ ῆ ἑ ῆ ἤ ῆ τ ς ε ρήνης τ ν γίων κκλησι ν, το βασιλέως, τ ν ρχόντων,ῆ ἰ ῶ ἁ Ἐ ῶ ῦ ῶ ἀ τ ν λα ν καί πτωχ ν καί χηρ ν καί σα τοια τα. Κ ν α τηθείςῶ ῶ ῶ ῶ ὅ ῦ ἄ ὁ ἰ ο δεν αυτόν μπαθ , φείλει ε ξασθαι. ἶ ἑ ἐ ῆ ὀ ὔ

πόκρισις Ἀ

Καλόν στι μνημονεύειν ν τ ε χ τ ς ε ρήνης τ ν γίωνἐ ἐ ῇ ὐ ῇ ῆ ἰ ῶ ἁ κκλησι ν, καί τ ν λλων πομένων, λλ ς νάξιον καί μήἘ ῶ ῶ ἄ ἑ ἀ ᾿ ὡ ἀ

χοντα δύναμιν ε ς το το˙ ποστολικόν γάρ στι παράγγελμα, καίἔ ἰ ῦ ἀ ἐ πέρ το α το ντος καλόν στιν ε ξασθαι. στι γάρ ε αγγελικός, καίὑ ῦ ἰ ῦ ἐ ὔ Ἔ ὐ

Page 88: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ποστολικός λόγος, παντί τ α το ντί σε δός˙ καί τό, ε ξασθε πέρἀ ὁ ῷ ἰ ῦ ὔ ὑ λλήλων πως αθ τε˙ καί πάλιν, καθώς θέλετε να ποι σιν μ ν οἀ ὅ ἰ ῆ ἵ ῶ ὑ ῖ ἱ νθρωποι, καί με ς μοίως ποιε τε α το ς. Καί πέρ ποστόλωνἄ ὑ ῖ ὁ ῖ ὐ ῖ ὑ Ἀ

η χοντό τινες˙ ο ν μελ ν τ ς ντολ ς, αυτόν κατακρίνει˙ στεὔ ὁ ὖ ἀ ῶ ῆ ἐ ῆ ἑ ὥ ο ν δυνάμενος μή δυνάμενος, ναγκάζω μαυτόν διά τήν ντολήν. ὖ ἀ ἐ ἐ

ρκθ'

Το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν καί τούς συνόντας α τῦ ὐ ὐ ῷ δελφούς, α τήσαντας τήν κ τ ς ε χ ς βοήθειαν κατά τ ν χθρ ν˙ἀ ἰ ἐ ῆ ὐ ῆ ῶ ἐ ῶ

καί στε ε πε ν α το ς τόν βίον το λλου Γέροτος, ββ ωάννου. ὥ ἰ ῖ ὐ ῖ ῦ ἄ Ἀ ᾶ Ἰ

πόκρισις Ἀ

Χαίρετε ν Κυρί , παιδία ποθεινότατα καί προσφιλέστατα. Κύριοςἐ ῳ Ὁ πληρώσοι μ ν τά α τήματα ν πολλο ς γαθο ς, καί σθενήσοι νὑ ῶ ἰ ἐ ῖ ἀ ῖ ἀ ἐ

μ ν τό τόξον τ ν δυνατ ν, καί με ς περιζώσοισθε δύναμιν.ὑ ῖ ῶ ῶ ὑ ῖ Θαυμάζω ε θέλετε τήν φέλειαν τ ν ψυχ ν μ ν ς γώ θέλω, καίἰ ὠ ῶ ῶ ὑ ῶ ὡ ἐ παρακαλ τόν Θεόν νύκτα καί μέραν περί τ ς μ ν σωτηρίας. Ο κῶ ἡ ῆ ὑ ῶ ὐ ε πον ο θέλετε, λλ τι ο κ ο δατε˙ πεντε θεν γάρ, φανεροί ε σινἶ ὐ ἀ ᾿ ὅ ὐ ἴ ἀ ῦ ἰ α τάξεις καί ο βαθμοί καί τά (σελ. 278) μέτρα˙ καί πο σται ἱ ἱ ῦ ἔ ἡ κληρονομία. Καί καθώς νθρωπος λαμπρός κατά τόν κόσμον καίἄ πεπειραμένος ν τα ς το βίου τούτου πραγματείαις, καί γινώσκωνἐ ῖ ῦ τήν μεγαλειότητα καί περοχήν καί τάς τιμάς τ ν στρατιωτ ν,ὑ ῶ ῶ πυκτεύει στρατε σαι ν μεγαλειότητι τά τέκνα α το , α τά δέ ςῦ ἐ ὑ ῦ ὐ ὡ

πειρα μεριμνο σι, τάχα δέ μή γινώσκοντα τάς τιμάς τ ν μεγάλωνἄ ἀ ῦ ῶ στρατιωτ ν, πιποθο σιν ε ναι τεχν ται τ ν χειροτεχν ν, ο τως ε μίῶ ἐ ῦ ἶ ῖ ῶ ῶ ὕ ἰ πρός μ ς. λλά συγχωρήσατέ μοι, ς γάρ νθρωπος παραφρον νὑ ᾶ Ἀ ὡ ἄ ῶ λάλησα. λθών γάρ ε ς μαυτόν, μνήσθην, τι γ ε μι καί σποδός,ἐ Ἐ ἰ ἐ ἐ ὅ ῆ ἰ

πάντων τ ν κακ ν θύλαξ, πένθησα. Τί λάλησα καί ε πα; Τίῶ ῶ ἐ ἐ ἶ καυχήσατο γ καί σποδός; λλ μως πειδή φθασα ε πε ν τιἐ ῆ Ἀ ᾿ ὅ ἐ ἔ ἰ ῖ ὅ πιποθ τήν σωτηρίαν μ ν καί παντός γαθο πρόξενος μ ν θέλωἐ ῶ ὑ ῶ ἀ ῦ ὑ ῖ

γενέσθαι, άν το το δυνηθ , ποι τήν δύναμίν μου. ἐ ῦ ῶ ῶ

Περί δέ τ ς διαγωγ ς το μοψύχου τέκνου, ε λογημένου καίῆ ῆ ῦ ὁ ὐ ταπεινο πηκόου, το κατά πάντα ρνησαμένου ως θανάτου τάῦ ὑ ῦ ἀ ἕ θελήματα α το πάντα, τί χω ε πε ν; Ε πεν Κύριος˙ « ωρακώςὐ ῦ ἔ ἰ ῖ ἶ ὁ ὁ ἑ μέ ώρακε τόν Πατέρα». Καί περί το μαθητο ε πεν˙ τι δύναταιἐ ἑ ῦ ῦ ἶ ὅ

κατά τόν διδάσκαλον α το . χων τα κούειν, κουέτω. ὐ ῦ Ὁ ἔ ὦ ἀ ἀ

Συγχωρήσατέ μοι, καί ε ξασθε πέρ μο . ὔ ὑ ἐ ῦ

Page 89: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρλ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Α τησις ἴ περί τ ς γείας το ββ , χρονίσαντος ν τ σθενεί . Καίῆ ὑ ῦ Ἀ ᾶ ἐ ῇ ἀ ᾳ περί τ ν ψυχικ ν παθ ν. Καί ε δε τόν πλησίον ο κο ντα γέρονταῶ ῶ ῶ ἰ ῖ ἰ ῦ πισκέπτεσθαι˙ καί πόθεν τό σ μα κακ ς συγκέρασται. ἐ ῶ ῶ

πόκρισις Ἀ

Χαίροις, δελφέ, ν Κυρί . Περί τ ς γείας το υ ο μου, δύναντόἀ ἐ ῳ ῆ ὑ ῦ ἱ ῦ ἠ τινες τ ν ντα θα γίων δεηθ ναι το Θεο , καθώς καί α τόνῶ ἐ ῦ ἁ ῆ ῦ ῦ ὐ πληροφόρησα, να ποιήσ α τόν μή σθεν σαι μηδεμίαν μέρανἐ ἵ ῃ ὐ ἀ ῆ ἡ

καί γίνετο ο τως˙ λλ ο κ ε χεν χειν καρπούς πομον ς. Ο κἐ ὕ ἀ ᾿ ὐ ἶ ἔ ὑ ῆ ὐ ο δεν α τός τί πέμεινα; ρρωστίας, πυρετούς, θλίψεις, ως οἶ ὐ ὑ Ἀ ἕ ὗ

λθον ε ς τόν λιμένα το τον τ ς ε δίας. Πολλά φέλησεν α τόν ἦ ἰ ῦ ῆ ὐ ὠ ὐ ἡ σθένεια ε ς τήν πομονήν καί τήν ε χαριστίαν. ἀ ἰ ὑ ὐ

(σελ. 280) Περί δέ τ ν παθ ν, δουλαγωγ σαι φείλει τις τό σ μαῶ ῶ ῆ ὀ ῶ α το ν τ νδεί καί θλίψει κατά τό δυνατόν. ὑ ῦ ἐ ῇ ἐ ᾳ

Τό πισκέπτεσθαι τόν δελφόν, καλόν στι, τό δέ ργολογ σαι,ἐ ἀ ἐ ἀ ῆ σαπρόν στι˙ ε ς δοκιμήν φέρει σε τό πρ γμα. πίσκεψαι τόνἐ ἰ ᾶ Ἐ πλησίον καί φύλαξαι το μή ργολογ σαι, λλά κατά τάς συντυχίαςῦ ἀ ῆ ἀ τ ν γίων Πατέρων˙ ο ον, π ς χεις ββ ; Καί τό λοιπόν, ε πέ μ νῶ ἁ ἷ ῶ ἔ Ἀ ᾶ ἰ ἡ ῖ λόγον ζω ς, π ς ε ρίσκομεν τήν δόν το Θεο ˙ ε ξαι πέρ μο ,ῆ ῶ ὑ ὁ ῦ ῦ ὖ ὑ ἐ ῦ

τι πολλάς χω μαρτίας, καί τά μοια τούτοις καί ε χήν καίὅ ἔ ἁ ὅ ὐ ναχώρησον π α το μετ ε ρήνης. ἀ ἀ ᾿ ὐ ῦ ᾿ ἰ

Τό βάρος το σώματός σου κακ ς συγκεκέρασται κ τ ς χαυνότητόςῦ ῶ ἐ ῆ σου καί το βάρους τ ν δαιμόνων. νδυναμώσοι σε Θεός πρόςῦ ῶ Ἐ ὁ α τούς το νομίμως θλ σαι καί νικ σαι καί στεφανωθ ναι, νὐ ῦ ἀ ῆ ῆ ῆ ἐ Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν, δόξα καί τό κράτος ε ς τούςῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρλα'

Το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, σύ ε πας τι σθεν ψυχ καί σώματι˙ καί διατί ο χἈ ἶ ὅ ἀ ῶ ῇ ὐ μολόγησας, τι γιαίνεις τ θελήματί σου; Περί ψυχ ς καίὡ ὅ ὑ ῷ ῆ

σώματος ο κ ο δας, τί σοι συμφέρει˙ περί δέ το θελήματος, ο δέὐ ἶ ῦ ὐ

Page 90: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μύριοι μηχανικοί ο δασι κατά σέ. Ο κ ο δας τι εί δάκνω σε παξἴ ὐ ἶ ὅ ἀ ἅ καί παξ; Ε δύνασαι βαστάσαι, βάστασον˙ γώ γάρ ς φρων λαλ .ἅ ἰ ἐ ὡ ἄ ῶ

πειδή ο ν φρων ε μί, καί α τός α τό λέγεις˙ τό γάρ ε πε ν ο κ ο δαἘ ὖ ἄ ἰ ὐ ὐ ἰ ῖ ὐ ἶ τί συμφέρει μοι, το τό στιν. Κύριος δώ μ ν σύνεσιν ν π σι. ῦ ἐ Ὁ ῃ ὑ ῖ ἐ ᾶ

Συγχώρησόν μοι καί ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρλβ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν. ρώτησις καί α τησις περί ε χ ς. ῦ ὐ ῦ ὐ Ἐ ἴ ὐ ῆ

Δεόμαί σου τίμιε Πάτερ, φανέρωσόν μοι περί το θελήματος (σελ.ῦ 282) το καλο καί το κακο τί στι, να μή ς τυχε παρέλθω τούςῦ ῦ ῦ ῦ ἐ ἵ ὡ ἔ

γίους λόγους σου καί συγχώρησόν μοι καί ε ξαι πέρ μο , ναἁ ὖ ὑ ἐ ῦ ἵ ρυσθ κ το διαβόλου καί τ ς α το ταραχ ς. ῶ ἐ ῦ ῆ ὐ ῦ ῆ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, π σα νάπαυσις σαρκός βδέλυγμα τ Θε στιν. Α τόςἈ ᾶ ἀ ῷ ῷ ἐ ὐ γάρ ε πε, στενή καί τεθλιμμένη στίν δός πάγουσα ε ς τήνἶ ἐ ἡ ὁ ἡ ἀ ἰ ζωήν. ο ν πιλεγόμενος α τήν το το καλόν θέλημά στι˙ καί Ὁ ὖ ἐ ὐ ῦ ἐ ὁ κρατ ν α τήν, πιλέγεται ε ς π ν πρ γμα αυτ θλ ψιν κουσίωςῶ ὐ ἐ ἰ ᾶ ᾶ ἑ ῷ ῖ ἑ κατά τήν δύναμιν. Ο κ ο δας τί λέγει πόστολος; « ποπιάζω μουὐ ἶ ὁ Ἀ ὑ τό σ μα καί δουλαγωγ ». Βλέπεις τι καί μή θέλοντος το σώματοςῶ ῶ ὅ ῦ

θε ος νήρ κουσίως δουλαγώγει; χων τό καλόν το το θέλημαὁ ῖ ἀ ἑ ἐ Ὁ ἔ ῦ τ ς σωτηρίας, ε ς ο ονδήποτε πρ γμα τ ν χρει ν α το συμμίσγειῆ ἰ ἱ ᾶ ῶ ῶ ὐ ῦ μικράν θλ ψιν. Ο όν τι λέγω, ε ρίσκω κοιμηθ ναι πάνωῖ ἷ ὑ ῆ ἐ πλουμακίων, θλίψω μαυτόν μικρόν, ε γε θλ ψίς στι, καί κοιμηθἐ ἴ ῖ ἐ ῶ πάνω κροκιδίων διά τήν σθένειαν το σώματος, α σχυνόμενος τιἐ ἀ ῦ ἰ ὅ λλοι χαμευνο σιν˙ λλοι πάνω προσκεφαλαδίων χύρων, καθώςἄ ῦ ἄ ἐ ἀ

καί ν γίοις ρσένιος καί λλοι πολλοί˙ λλοι δέ κάνθαςὁ ἐ ἁ Ἀ ἄ ἄ ἀ βαλλον πί τήν κεφαλήν α τ ν, πιλεγόμενοι τήν θλ ψιν. Ε ρίσκωἔ ἐ ὐ ῶ ἐ ῖ ὑ γγύς τά δατα, τά μαγειρε α χοντα νάπαυσιν; ς ργάτης φείλωἐ ὕ ῖ ἔ ἀ Ὡ ἐ ὀ πιλέξασθαι μακρότερα, να κινήσω μου τό σ μα ε ς μικράν θλ ψιν.ἐ ἵ ῶ ἰ ῖ

Ε ρίσκω φαγε ν καλ ς καί καθαρόν ρτον; φείλω το δευτερε ονὑ ῖ ῶ ἄ Ὀ ῖ πιλέξασθαι διά τό θλιβ ναι μικρόν, μνημονεύων τ ν μή παντελ ςἐ ῆ ῶ ῶ

γευσαμένων τ ν ψων, μάλιστα το Δεσπότου μ ν ησοῶ ὄ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ γευσαμένου πικρίας καί ξους δι μέ˙ το τό στι τό κατά Θεόνὄ ᾿ ἐ ῦ ἐ θέλημα.

Τό δέ κατά σάρκα, π σαν χει νάπαυσιν ε ς πάντα τά ναντία. Ο κᾶ ἔ ἀ ἰ ἐ ὐ ο δας τί λέγομεν; «Κλε σον ταχέως τήν θύραν, να μή νεμισθ ἶ ῖ ἵ ἀ ῶ ἤ βραχ . Βλέψον, δελφέ, κάπνισας τό ψητόν καί ο δύναμαι α τόῶ ἀ ἐ ἑ ὐ ὐ φαγε ν» καί τά λοιπά˙ το τό στι τό κακόν θέλημα. Κόψον α τό καίῖ ῦ ἐ ὐ σώζ ˙ ε δέ ττ σαι, κατάπεμψαι σεαυτόν καί δικαίωσον τόνῃ ἰ ἡ ᾶ πλησίον.

δελφέ κνηρέ, πληροφορήθητι ν Κυρί , τι τάκη ς ράχνη Ἀ ὀ ἐ ῳ ὅ ἐ ὡ ἀ ἡ

Page 91: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ψυχή μου. Κόπος στί τό σωθ ναι˙ καί π ς πλαν ταί τις, νομίζωνἐ ῆ ῶ ᾶ κατά πάντα ναπαυόμενος σωθ ναι; άν συγκοπιάσ ς μικρόν,ἀ ῆ Ἐ ῃ δέομαι το Θεο το δο ναί (σελ. 284) σοι τήν α τησίν σου. Καίῦ ῦ ῦ ῦ ἴ

ταν μνημονεύ ς α το καί τ ν γίων α το , φίσταται πό σο ὅ ῃ ὐ ῦ ῶ ἁ ὐ ῦ ἀ ἀ ῦ ὁ διάβολος καί ταραχή α το . άν ε πω τι ο κ ε χομαι, ναἡ ὐ ῦ Ἐ ἴ ὅ ὐ ὔ ἵ νισχύσ μ ς Κύριος καί νδυναμώσ ε ς π ν ργον γαθόν,ἐ ῃ ὑ ᾶ ὁ ἐ ῃ ἰ ᾶ ἔ ἀ

ψεύδομαι. λλά βιαστ ν στιν βασιλεία το Θεο ˙ άν μήἈ ῶ ἐ ἡ ῦ ῦ ἐ βιασώμεθα μ ς α τούς μικρόν, π ς χομεν σωθ ναι; π ςἡ ᾶ ὐ ῶ ἔ ῆ Ἤ ῶ δύναται δέησις τ ν γίων πολλά σχύειν, άν μή νεργουμένη;ἡ ῶ ἁ ἰ ἐ ᾖ ἐ Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρλγ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν καί τούςῦ ὐ ῦ ὐ συνοικο ντας α τ . ῦ ὐ ῷ

Κύριος μ ν ησο ς Χριστός Θεός μ ν, ε λογ σαι μ ς νὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὁ ἡ ῶ ὐ ῆ ὑ ᾶ ἐ πάσ ε λογί πνευματικ , καί πάσ χάριτι δικαιοσύνης. Α τός δέῃ ὐ ᾳ ῇ ῃ ὐ μαρτυρε π ς θέλω τήν νάπαυσιν παντός νθρώπου, μάλιστα μ ν˙ῖ ῶ ἀ ἀ ὑ ῶ καί ς μοψύχοις λαλ μ ν θέλουσι τήν δόν, ν βαδίσαμενὡ ὁ ῶ ὑ ῖ ὁ ἥ ἐ στερούμενοι, θλιβόμενοι κουσίως δε σαι διά τό νομα α το . ἑ ὁ ῦ ὄ ὐ ῦ

δελφοί, ο μνημονεύω, τι ε ρόντες τελείαν νάπαυσιν,Ἀ ὐ ὅ ὑ ἀ ρπάσαμεν α τήν, λλά πάντως συμμίσγομεν πάντοθεν μικράνἡ ὐ ἀ

στένωσιν καί θλ ψιν, φοβούμενοι τόν λέγοντα˙ « πέλαβες τά γαθάῖ ἀ ἀ σου ν τ ζω σου˙ καί τι διά πολλ ν θλίψεων δε μ ς ε σελθε νἐ ῇ ῇ ὅ ῶ ῖ ἡ ᾶ ἰ ῖ ε ς τήν βασιλείαν το Θεο ». Καί το το τι πολλά χρήματα λθεν ε ςἰ ῦ ῦ ῦ ὅ ἦ ἰ τάς χε ρας μ ν˙ καί α τός ο δε π ς μετά πτωχείας ζήσαμεν, διάῖ ἡ ῶ ὐ ἶ ῶ ἐ τόν πτωχεύσαντα δι μ ν. Ο καλόν τό ναπα ναι ν π σιν˙ γάρ᾿ ἡ ῶ ὐ ἀ ῆ ἐ ᾶ ὁ θέλων το το, αυτ ζ καί ο τ Θε ˙ θέλημα γάρ ο δύναταιῦ ἑ ῷ ῇ ὐ ῷ ῷ ὐ κόψαι τοιο τος. ὁ ῦ

Ε χεσθε πέρ μο , δελφοί. ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρλδ'

ρώτησις. Ἐ Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, ββ μου, περί τήν πρωΐαν ως ρας περίπου δευτέραςἰ Ἀ ᾶ ἕ ὥ πάσχω πό λογισμ ν καί ο κ ο δα πόθεν το το πάσχω. Πάλιν ε πέὑ ῶ ὐ ἶ ῦ ἰ μοι το το˙ π ς δύναται δαίμων τό πρόσωπον τ ς γυναικός, τινοςῦ ῶ ῆ ἤ

λλου (σελ. 286) ζωγραφ σαι ν τ διανοί μου˙ ν α τ γάρ τἄ ῆ ἐ ῇ ᾳ ἐ ὐ ῷ ῷ λογισμ στι καί τό πρόσωπον, καί ο δι ρημένως λογισμόςῷ ἐ ὐ ῃ ὁ γίνεται καί τό πρόσωπον˙ λλ μα λογισμός, μα τό πρόσωπον.ἀ ᾿ ἅ ὁ ἅ Καί τί ποιήσω ε ς τό λευθερωθ ναι. ἰ ἐ ῆ

Page 92: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρλε'

πόκρισις Ἀ

δελφέ, ταν ργ τις, σχολάζει το ς ρχομένοις πρός α τόνἈ ὅ ἀ ῇ ῖ ἐ ὐ λογισμο ς˙ ταν δέ ργάζηται, ο σχολάζει το δέξασθαι α τούς.ῖ ὅ ἐ ὐ ῦ ὐ

ρθρισον ο ν καί κράτει τό μυλάριον, καί λήθει τό σιτάριόν σουὌ ὖ ἀ ρτους τροφ ς˙ άν δέ ντίδικός σου προλάβ , ζιζάνια ντί σίτουἄ ῆ ἐ ὁ ἀ ῃ ἀ λήθεις ν α τ . ἀ ἐ ὐ ῷ

Περί δέ το λλου, δελφέ, ν το ς ζωγράφοις τά ζωγραφούμεναῦ ἄ ἀ ἐ ῖ πρόσωπα, σύν το ς βάμμασιν γγίνονται˙ άν δέ προγραφ τόῖ ἐ ἐ ῇ σανίδιον, ο κ τι βάμματα ο δέ πρόσωπα δέχεται τά πιτελούμεναὐ ἔ ὐ ἐ ε ς ν. Τό δέ λευθερωθ ναί στι, τό προγράψαι σου τήν σανίδα.ἰ ἕ ἐ ῆ ἐ Πυκτεύσωμεν το ποι σαι τήν δύναμιν μ ν καί συναντιλαμβάνεταιῦ ῆ ἡ ῶ

μ ν Θεός˙ α τ δόξα. μήν. ἡ ῖ ὁ ὐ ῷ ἡ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο καί συγχώρησόν μοι διά τόν Κύριον. ὔ ὑ ἐ ῦ

ρλς'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέρντα δέησις καί κεσία περί τ νῦ ὐ ῦ ὐ ἱ ῶ ρμοζόντων τ ψυχ γαθ ν. ἁ ῇ ῇ ἀ ῶ

πόκρισις Ἀ

Χαίρω ν Κυρί , καί χαίρει ν μοί Κύριος, ταν α τ μαι πό τ νἐ ῳ ἐ ἐ ὁ ὅ ἰ ῶ ὑ ῶ τέκνων μου α τήσεις γαθάς˙ το τ στι περί σωτηρίας ψυχ ς, καίἰ ἀ ῦ ᾿ ἔ ῆ ζω ς α ωνίου. γαλλιάσθω ο ν καί τό πνε μά σου, δελφέ, καί γάρῆ ἰ Ἀ ὖ ῦ ἀ στράτευσά σε περοχ ς στρατείαν, το ε ναί σε διαλείπτως ν τἐ ὑ ῆ ῦ ἶ ἀ ἐ ῷ

ταμεί τ ν νεκλαλήτων γαθ ν˙ καί ε ν ταύτ . Λοιπόν βλέπεῳ ῶ ἀ ἀ ῶ ἶ ἐ ῃ το κτήσασθαι λαμπρά μάτια κατά τό ξίωμα τ ς στρατείας, να μήῦ ἱ ἀ ῆ ἵ κπέσ ς π α τ ς, καί (σελ. 288) σοφήν καρδίαν τεταπεινωμένηνἐ ῃ ἀ ᾿ ὐ ῆ

καί πρόσωπον ε κατάστατον, πεχόμενον πάσης κινήσεως ργ ς καίὐ ἀ ὀ ῆ ταραχ ς˙ τοιούτων γάρ χρ ζει τόπος πηρετ ν, πεχομένων τ νῆ ῄ ὁ ὑ ῶ ἀ ῶ παθ ν καί νδεδυμένων νδύματα γάμου, να μή κβληθ σιν ξωῶ ἐ ἐ ἵ ἐ ῶ ἔ μετ α σχύνης μεγάλης. ᾿ ἰ

δού ο ν στρατεύθης, μή ποβάλ ς α τήν, κ σο γάρ στιν.Ἰ ὖ ἐ ἀ ῃ ὐ ἐ ῦ ἐ Ε σήνεγκά σε, μή ξέλθ ς˙ φώρισά σε πό τ ν ριστερ ν, μήἰ ἐ ῃ ἀ ἀ ῶ ἀ ῶ συναναμίγνυσο α το ς˙ ε λόγησα, μή ζητήσ ς τήν κατάραν˙ ζήτησαὐ ῖ ὐ ῃ ἐ δέ στρατε σαί σε καί ν λλοις νεκλαλήτοις χράντοις καίῦ ἐ ἄ ἀ ἀ καθαρο ς ταμιείοις το Πνεύματος˙ καί ε πε μή ε ναι τέως καιρόν.ῖ ῦ ἶ ἶ

λλ ταν σπουδάσ ποι σαι ς τήν δεξιάν τήν ριστεράν, καί τόνἈ ᾿ ὅ ῃ ῆ ὡ ἀ παλαιόν, κοινόν νθρωπον πρός ποδοχήν το γίου καίἄ ὑ ῦ Ἁ προσκυνητο Πνεύματος, τότε λαμβάνει τό Πνε μα καί διδάσκειῦ ῦ

Page 93: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

α τόν πάντα, καί δηγε καί ε σφέρει α τόν ε ς τάς τοιαύτας σκηνάς,ὐ ὁ ῖ ἰ ὐ ἰ ε ς ς λίγοι ε σέρχονται, δία τήν ταπείνωσιν α τ ν καί πακοήν,ἰ ἅ ὀ ἰ ὐ ῶ ὑ πραότητά τε καί πομονήν. Μή ο ν ργήσ ς, λλ ργασαι˙ μή τήνὑ ὖ ἀ ῃ ἀ ᾿ ἔ βρ σιν τήν πολλυμένην, λλά τήν μένουσαν ε ς ζωήν α ώνιον, νῶ ἀ ἀ ἰ ἰ ἐ Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν˙ ν ρρωσο διά παντός,ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ἐ ᾧ ἔ ε λογημένε. ὐ

ρλζ'

α τός παρεκάλεσε τόν α τόν μέγαν Γέροντα, ε ξασθαι πέρὉ ὐ ὐ ὔ ὑ α το , καί δηλωθ ναι α τ π ς τις ξιο ται καθαρ ς καίὐ ῦ ῆ ὐ ῷ ῶ ἀ ῦ ᾶ πνευματικ ς ζω ς. ῆ ῆ

πόκρισις Ἀ

δελφέ γαπητέ, ν Κυρί ˙ δωκεν μ ν Θεός βαδίσαι ε κόλως ε ςἈ ἀ ἐ ῳ ἔ ἡ ῖ ὁ ὐ ἰ τήν δόν τ ν θελημάτων α το , τήν πάγουσαν ε ς ζωήν α ώνιον˙ὁ ῶ ὐ ῦ ἀ ἰ ἰ καί λέγω τί στι καί π ς δυνάμεθα καταλαβε ν α τήν, να ο τωςἐ ῶ ῖ ὐ ἵ ὕ πιτύχωμεν (σελ. 290) λων τ ν α ωνίων γαθ ν. πειδή Κύριοςἐ ὅ ῶ ἰ ἀ ῶ Ἐ ὁ μ ν ησο ς Χριστός ε πεν «α τε τε καί δοθήσεται˙ ζητε τε καίἡ ῶ Ἰ ῦ ἶ ἰ ῖ ῖ

ε ρήσετε˙ κρούετε καί νοιγήσεται μ ν», δεήθητι α το τοὑ ἀ ὑ ῖ ὐ ῦ ῦ γαθο Θεο , να πέμψ μ ν τό Πνε μα τό γιον τό Παράκλητον,ἀ ῦ ῦ ἵ ῃ ὑ ῖ ῦ ἅ

καί λθόν διδάσκει μ ς περί πάντων καί τά μυστήρια λαἐ ὑ ᾶ ὅ ποκαλύπτει μ ν˙ πό τούτου ζήτησον δηγηθ ναι. Ο κ φἀ ὑ ῖ ὑ ὁ ῆ ὐ ἀ ῇ

πλάνην ρεμβασμόν ν τ καρδί ˙ ο κ φ κηδίαν ο δέἤ ἐ ῇ ᾳ ὐ ἀ ῇ ἀ ὐ νυσταγμόν ν τ διανοί ˙ φωτίζει φθαλμούς˙ στηρίζει καρδίαν˙ἐ ῇ ᾳ ὀ

ψο τόν νο ν˙ τούτ κολλήθητι˙ τούτ πίστευσον˙ το τονὑ ῖ ῦ ῳ ῳ ῦ γάπησον. Σοφίζει γάρ τούς φρονας, γλυκαίνει διάνοιαν, δύναμινἀ ἄ

παρέχει, σεμνότητα καί χαράν καί δικαιοσύνην, μακροθυμίαν τε καί πραότητα, γάπην καί ε ρήνην διδάσκει καί χαρίζεται. χεις ο ν τήνἀ ἰ Ἔ ὖ στερεάν Πέτραν, μή λιγορήσ ς˙ο νεμοι γάρ καί ο μβροι καίὀ ῃ ἱ ἄ ἱ ὄ ποταμοί ο κ σχύσουσι καταβαλε ν τήν π α τ ς ο κοδομηθε σανὐ ἰ ῖ ἐ ᾿ ὐ ῆ ἰ ῖ ο κοδομήν. χεις τόν μέγαν κυβερνήτην, τόν πιτιμ ντα το ς νέμοιςἰ Ἔ ἐ ῶ ῖ ἀ καί τ θαλάσσ καί συχάζουσι καί φυλάττεται μή ναυαγο σα ῇ ῃ ἡ ῦ ἡ να ς. χεις τόν διδάσκαλον τόν γαθόν, νομοθετο ντα πιλαθέσθαιῦ Ἔ ἀ ῦ ἐ τ ν ε ς τά πίσω καί πεκτείνεσθαι ε ς τά μπροσθεν. δού θησαυρόςῶ ἰ ὀ ἐ ἰ ἔ Ἰ

συλος, δού κατάβλητος πύργος. Τί ο ν ψηφίζεις με; Καί οἄ ἰ ἀ ὖ ὐ δύναμαι λθε ν ε ς τα τα, άν μή νικήσω τήν ργήν καί πνίξω τόνἐ ῖ ἰ ῦ ἐ ὀ θυμόν καί κτήσωμαι κατάστασιν γαληνότητος, ν ναπαύεται τοἐ ᾗ ἀ Θε ον. ῖ

φήσωμεν ο ν τήν πανουργίαν, καί ναλάβωμεν κεραιότητα˙Ἀ ὖ ἀ ἀ βαθουργήσωμεν καί ποιήσωμεν ε φροσύνης ο νον˙ να μεθυσθέντεςὐ ἶ ἴ πιλαθώμεθα τ ν θλίψεων καί δυν ν τ ν κατεχουσ ν μ ς ε ςἐ ῶ ὀ ῶ ῶ ῶ ἡ ᾶ ἰ πώλειαν ψυχ ς. δελφέ, θέλημά στι το Δεσπότου μ ν ναἀ ῆ Ἀ ἐ ῦ ἡ ῶ ἵ

σωθ μεν˙ διατί με ς ο θέλομεν; Ε ξαι ο ν πάντοτε κτεν ς ναῶ ἡ ῖ ὐ ὖ ὖ ἐ ῶ ἵ λθ μ ν χάρις το Πνεύματος˙ μπλησθέντες γάρ ο πατέρες,ἔ ῃ ἡ ῖ ἡ ῦ ἐ ἱ κολλήθησαν α τ ν τελεί γάπ κράζοντες˙ «τίς μ ς χωρίσειἐ ὐ ῷ ἐ ᾳ ἀ ῃ ἡ ᾶ

Page 94: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πό τ ς γάπης το Χριστο »; Καί ε πον, ο δέν. ἀ ῆ ἀ ῦ ῦ ἶ ὐ

γαπήσωμεν ο ν, ν γαπηθ μεν˙ προσέλθωμεν ν λ καρδί , ναἈ ὖ ἵ ᾿ ἀ ῶ ἐ ὅ ῃ ᾳ ἵ προσδεχθ μεν˙ λίαν ταπεινωθ μεν, να ψώσ μ ς˙ κλαύσωμεν,ῶ ῶ ἵ ὑ ῃ ἡ ᾶ να γελάσωμεν˙ λυπηθ μεν, να χαρ μεν˙ πενθήσωμεν, ναἵ ῶ ἵ ῶ ἵ παρακληθ μεν˙ παρακαλέσωμεν λθε ν μ ν τό Πνε μα, ναῶ ἐ ῖ ἡ ῖ ῦ ἵ

δηγήσ μ ς ν ληθεί λη. Ο ψεύδεται γάρ λέγων˙ «α τε τεὁ ῃ ἡ ᾶ ἐ ἀ ᾳ ὅ ὐ ὁ ἰ ῖ καί λαμβάνετε». Κύριος συνέλθ μ ν ν π σι κατά τό λεοςὉ ῃ ἡ ῖ ἐ ᾶ ἔ α το , ε ς τό μαθε ν μ ς τίνες σμέν, καί τί χρ ζομεν, τί θέλομεν. ὐ ῦ ἰ ῖ ἡ ᾶ ἐ ῄ ἤ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρλη'

α τός κόψας τήν τ ν πολλ ν συντυχίαν, ζήτησε συντυχε ν τινι,Ὁ ὐ ῶ ῶ ἐ ῖ καί ρώτησε τόν α τόν μέγαν Γέροντα˙ πειδή χω σχέσιν γάπηςἠ ὐ ἐ ἔ ἀ μετά τινος δελφο καί θέλει μοι συντυχε ν, συντύχω α τ ο ; ἀ ῦ ῖ ὐ ῷ ἤ ὐ

πόκρισις Ἀ

Ε λως χεις σχέσιν γάπης πρός τινα, τί χεις τόν λογισμόν περίἰ ὅ ἔ ἀ ἔ τ ν λλων; τι μέσον ο συντυχγάνεις α το ς; τί; ῶ ἄ ὅ ὐ ὐ ῖ ἤ

Μάθε πο ε τέως. Καί άν θέλ ς, μεμφόμενος σεαυτόν σύντυχε˙ῦ ἶ ἐ ῃ Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρλθ'

Τίς ποτε τ ν Πατέρων πρεσβύτερος, πολλά καμών ν τα ς ρήμοις,ῶ ἐ ῖ ἐ ε τα λθών συχάσαι ν τ κοινοβί , ρώτησε τόν λλον Γέρονταἶ ἐ ἡ ἐ ῷ ῳ ἠ ἄ π ς δε ρξασθαι τ ς συχίας. ῶ ῖ ἄ ῆ ἡ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

ωάννης Βαπτιστής ε πε τ Δεσπότ μ ν Χριστ τ Θε ˙ γώἸ ὁ ἶ ῷ ῃ ἡ ῶ ῷ ῷ ῷ ἐ χρείαν χω πό σο βαπτισθ ναι, καί σύ ρχ πρός με; μως καλ ςἔ ὑ ῦ ῆ ἔ ῃ Ὅ ῶ ποίησεν γάπη σου, διά ταπεινώσεως παιδεύουσα μ ς, να κ νἐ ἡ ἀ ἡ ᾶ ἵ ἄ

ο τως α σχυνθ μεν καί ε πωμεν μ ν τά πάθη˙ «χωρίς γάρ πάσηςὕ ἰ ῶ ἴ ἡ ῶ ντιλογίας τό λαττον πό το κρείττονος ε λογε ται». Σύ ο νἀ ἔ ὑ ῦ ὐ ῖ ὖ φείλεις με θεραπε σαι. Σύ γάρ καί πρεσβύτερος ε , ερεύς το Θεοὀ ῦ ἶ ἱ ῦ ῦ

πνευματικός, στις καλούμενος λαί λε ψαι τούς κακουμένους καίὅ ἐ ῳ ἀ ῖ θεραπεύων α τούς πό τ ς σωματικ ς σθενείας, συμμίσγεις τὐ ἀ ῆ ῆ ἀ ῇ

Page 95: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λείψει καί φεσιν μαρτι ν. γώ ο ν μή ψηφισθείς ε ς κλ ρονἀ ἄ ἁ ῶ Ἐ ὖ ὁ ἰ ῆ διά τήν ναξιότητά μου καί τι τό νθος τ ν τριχ ν μου τ νἀ ὅ ἄ ῶ ῶ ῶ λευκ ν ο κ κώλυσε τά νεωτερικά μου νθυμήματα, π ς δύναμαιῶ ὐ ἐ ἐ ῶ τ μείζονί μου (σελ. 294) συμβουλε σαι; Ε γάρ ν κατ μέ ῷ ῦ ἰ ἦ ᾿ ἐ ὁ ρωτ ν με νθρωπος, ο κ φιέ με φλυαρία μου συχάσαι το μήἐ ῶ ἄ ὐ ἤ ἡ ἡ ῦ ποκρίνασθαι α τ , κατάσχετον γάρ χω τήν γλ τταν. Καί ε χονἀ ὐ ῷ ἀ ἔ ῶ ἶ

ε πε ν α τ ˙ τι πα ς πό τ ν μικρ ν μαθημάτων προκόπτει πί τάἰ ῖ ὐ ῷ ὅ ῖ ἀ ῶ ῶ ἐ μείζονα. Μή ο κ ε χεν ε πε ν πάντως ναί; Καί πειδή ε τι λογίζομαιὐ ἶ ἰ ῖ ἐ ἴ ε χον ε πε ν α τ , λεγον α τ ˙ ο κο ν καί σύ σύχασον τάς πέντεἶ ἰ ῖ ὐ ῷ ἔ ὐ ῷ ὐ ῦ ἡ

μέρας καί συντύγχανε τάς δύο˙ καί άν κατά Θεόν τό κάθισμάἡ ἐ ᾖ σου, το τ στιν άν γινώσκ ς τί στίν θέλεις καθήμενος, ο κῦ ᾿ ἔ ἐ ῃ ἐ ὅ ὐ μπίπτεις ε ς τάς χε ρας το δαίμονος τ ς κενοδοξίας. γινώσκωνἐ ἰ ῖ ῦ ῆ Ὁ

γάρ τί ε σ λθε ποι σαι ε ς τήν πόλιν α τό θέλει καί ο κ κκλίνει τήνἰ ῆ ῆ ἰ ὐ ὐ ἐ καρδίαν α το , < >πεί κπίπτει το ζητουμένου πράγματος. ὑ ῦ ἐ ἐ ῦ

Συγχώρησόν μοι ββ , τι πρός σέ ο κ χω λλο τι ε πε ν, λλἈ ᾶ ὅ ὐ ἔ ἄ ἰ ῖ ἀ ᾿ ε ξαι πέρ μο διά τόν Κύριον˙ ο τε γάρ ργον χω ο τε λόγον. ὖ ὑ ἐ ῦ ὔ ἔ ἔ ὔ

ρμ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή δίδοντός μου τ σώματι καί πέρ τήν χρείαν ο χ πουργε ε ςἘ ῷ ὑ ὐ ὑ ῖ ἰ τήν λειτουργίαν˙ καί πάλιν λαττον δο ναι φοβο μαι μή ταχέωςἔ ῦ ῦ καταπές , τί φείλω περί τούτου ποι σαι; ῆ ὀ ῆ

Καί περί τ ς γίας Κοινωνίας, πειδή καθ μέραν θέλω κοινωνε ν,ῆ ἁ ἐ ᾿ ἡ ῖ ε ς βάρος μοί στι τό νέρχεσθαι πρός με τόν μαρτωλόν τήν γίανἰ ἐ ἀ ἁ ἁ Κοινωνίαν φείλω κατέρχεσθαι καί κοινωνε ν; ἤ ὀ ῖ

Καί π ς πάλιν σώζεται τά τ ς συχίας; ῶ ῆ ἡ

πόκρισις Ὰ

Προε πον τ γάπ σου, ββ , τούς λόγους ωάννου πρός τόνῖ ῇ ἀ ῃ Ἀ ᾶ Ἰ Σωτ ρα˙ καί πάλιν προσέθηκας το γράψαι μοι τ φρονι καίῆ ῦ ῷ ἄ διώτ ; Ε ο ν ωάννην στερον ο κ ντέλεξεν, γώ τίς ε μι ἰ ῃ ἰ ὖ Ἰ ὕ ὐ ἀ ἐ ἰ ὁ ξουδενωμένος ντιλέγειν; Λέγω σοι ο ν τήν λήθειαν, τι ο δένἐ ἀ ὖ ἀ ὅ ὐ

ε μι καί ο δέν ο δα˙ λλά διά τήν πακοήν, ε τι χω ν τ καρδίἰ ὐ ἶ ἀ ὑ ἴ ἔ ἐ ῇ ᾳ μου λέγω˙ ο λέγω δέ τι πάντως ο τως στίν, λλ ς χω λέγω. ὐ ὅ ὕ ἐ ἀ ᾿ ὡ ἔ

Ο κ παιτε Θεός παρά το σθενο ντος λειτουργίαν σωματικήν,ὐ ἀ ῖ ὁ ῦ ἀ ῦ λλά πνευματικήν, το τ στι τήν ε χήν˙ φησί γάρ διαλείπτωςἀ ῦ ᾿ ἔ ὐ ἀ

προσεύχεσθε. Περί (σελ. 296) δέ τ ς διαίτης το σώματος, ε τανῆ ῦ ἰ ὅ λάβ τήν κανήν τροφήν ο δύναται λειτουργ σαι, άν δέ μή λάβῃ ἱ ὐ ῆ ἐ ῃ φοβούμεθα τήν σθένειαν, κράτει τήν μεσότητα˙ μήτε νω νω, μήτεἀ ἄ ἄ κάτω κάτω. Καί πληρο ται γραφή λέγουσα˙ «μή κκλίν ς ε ς τάῦ ἡ ἡ ἐ ῃ ἰ δεξιά, ε ς τά ριστερά». λλά δός τ σώματι τήν χρείαν α τοἤ ἰ ἀ Ἀ ῷ ὐ ῦ

Page 96: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

παραμικρόν. Α τη γάρ δός στι τ ν Πατέρων, τό μήτε σπαταλ ν,ὕ ἡ ὁ ἐ ῶ ᾶ μήτε βαρηθ ναι ν τ πολιτεί . ῆ ἐ ῇ ᾳ

Περί δέ το ρχεσθαι τήν γίαν Κοινωνίαν, πότε κατάῦ ἔ ἁ ὁ καταφρόνησιν ο γίνεται, λλά κατά σθένειαν, ο κ στιὐ ἀ ἀ ὐ ἔ κατάκρισις˙ καί γάρ ρχιατρός πρός τούς πάνυ κάμνοντας, καίὁ ἀ κακ ς χοντας δι αυτο πάγει, ς δη πρός μ ς τούςῶ ἔ ᾿ ἑ ῦ ὑ ὡ ἤ ἡ ᾶ

μαρτωλούς καί κακ ς χοντας, φ αυτο λθεν Κύριος μ νἁ ῶ ἔ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἦ ὁ ἡ ῶ ησο ς Χριστός. Ἰ ῦ

Συγχώρησον, Πάτερ, τι ποτασσόμενος λάλησα νάξιος. ὅ ὑ ἐ ὁ ἀ

ρμα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή χήρα δικουμένη πέστειλεν παρακαλο σα, να γράψω τἘ ἀ ἀ ῦ ἵ ῷ δομεστίκ βοηθ σαι α τ , χω περί τούτου δύο λογισμούς. ε ςῳ ῆ ὐ ῇ ἔ Ὁ ἷ λέγει, τι ε ς νέκρωσιν λθον δε καί ν γράψω α τ παραβαίνωὅ ἰ ἦ ὧ ἀ ὐ ῇ τήν σύνταξιν τ ς νεκρώσεως˙ άν δέ μή γράψω, παραβαίνω τήνῆ ἐ ντολήν τήν λέγουσαν βοηθ σαι το ς δεομένοις. Ποίησον γάπην,ἐ ῆ ῖ ἀ

Πάτερ, καί ε πέ μοι τί ποιήσω; ἰ

πόκρισις Ἀ

Ε ς νεκρός καί λθε χήρα δικουμένη, δύνου α τ βοηθ σαι; άνἰ ᾖ ἦ ἀ ἠ ὐ ῇ ῆ Ἐ δέ ταύτ βοηθήσ ς καί λλη λθη, παριδε ν χεις α τήν καίῃ ῃ ἄ ἔ ῖ ἔ ὐ παραβ ναι τότε τήν ντολήν; νεκρός ο φροντίζει τινός τοιούτου˙ῆ ἐ Ὁ ὐ κ ν γογγύσωσι κατά σο , ο δέν σε το το δικε . ἄ ῦ ὐ ῦ ἀ ῖ

Page 97: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Δ' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

ΠΡΟΣ ΔΥΟ ΑΡΡΩΣΤΟΥΣ

Δ' ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΙΟΥ.

ρμβ'

δελφός ο κ ν ν κοινοβί ρώτησε τόν μέγαν Γέροντα περί τ νἈ ἰ ῶ ἐ ῳ ἠ ῶ δίων λογισμ ν. ἰ ῶ

πόκρισις Ἀ

νόητος ε , διά το το κυριέυουσί σου λογισμοί, μάλιστα δέ τόἈ ἶ ῦ δικαίωμα. Κύριος θέλει να χ ς πάντα νθρωπον διαφέροντά σου,Ὁ ἵ ἔ ῃ ἄ περί το φαγε ν καί πιε ν καί ο ουδήποτε πράγματος, ποτάγηθιῦ ῖ ῖ ἱ ὑ α τ . άν δέ πρ γμα βαρύ, γενο γνώμης το ββ . Καί ε τιὐ ῷ Ἐ ᾖ ᾶ ῦ ῦ Ἀ ᾶ ἴ λέγει σοι ποίησον.

Καί περί ψαλμ δίας καί γρυπνίας ε τι λέγει σοι ποίησον καί λαῳ ἀ ἴ ὅ γίνεταί σοι ε ς σωτηρίαν ψυχ ς. Καί άν συκοφαντήσ σε χα ρε,ἰ ῆ ἐ ῃ ῖ συμφέρει γάρ σοι πάνυ˙ καί άν θλίψ σε, πόμεινον˙ « γάρἐ ῃ ὑ ὁ

πομείνας ε ς τέλος ο τος σωθήσεται». πί π σι δέ ε χαρίστησονὑ ἰ ὗ Ἐ ᾶ ὐ τ Θε ˙ γάρ ε χαριστία πρεσβεύει πέρ τ ς δυναμίας πρός τόνῷ ῷ ἡ ὐ ὑ ῆ ἀ Θεόν. ν π σι δέ εί κατάκρινε σεαυτόν μαρτάνοντα καίἘ ᾶ ἀ ἁ σφαλλόμενον καί ο κατακρίνει σε Θεός. Ταπεινώθητι ν π σι καίὐ ὁ ἐ ᾶ ε ρίσκεις τήν παρά Θεο χάριν. ὑ ῦ

άν μάθ ς τα τα, βοηθε σοι Θεός ε ρε ν δύναμιν. Το το γάρἘ ῃ ῦ ῖ ὁ ὑ ῖ ῦ θέλημα α το στιν, να π ς νθρωπος σωθ καί ε ς πίγνωσινὐ ῦ ἐ ἵ ᾶ ἄ ῇ ἰ ἐ

ληθείας λθ . ἀ ἔ ῃ

ρμγ'

Το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, μή βάλ ς σεαυτόν διακρ ναι τούς ρχομένους σοι λογισμούςἈ ῃ ῖ ἐ καί γάρ ο κ στι το μέτρου σου˙ καί ταράσσουσί σε ς θέλουσι τόνὐ ἔ ῦ ὡ μή γινώσκοντα τήν μεθοδείαν α τ ν. λλ άν ταράσσωσί σε, ε πέὐ ῶ Ἀ ᾿ ἐ ἰ

Page 98: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

α τοίς˙ γώ ο κ ο δα τίνες στέ˙ γινώσκων Θεός, μή άσ μ ςὐ ἐ ὐ ἶ ἐ ὁ ἐ ῃ ὑ ᾶ πλαν σαί με. Καί ρίψον νώπιον Θεο τήν δυναμίαν σου, λέγων˙ῆ ἐ ῦ ἀ Κύριε, ν τα ς χερσί σού ε μι βοήθησόν μοι καί ξελο με κ τ νἐ ῖ ἰ ἐ ῦ ἐ ῶ χειρ ν α τ ν. Τόν δέ βραδύνοντα λογισμόν καί πολεμο ντά σε ε πέῶ ὐ ῶ ῦ ἰ τ ββ σου καί διά το Θεο θεραπεύει σε. ῷ Ἀ ᾶ ῦ ῦ

Καί περί ργοχείρου, ε τι κούεις ποίησον καί σώζ ν νόματι τοἐ ἴ ἀ ῃ ἐ ὀ ῦ Θεο . Περί τ ν Ψαλμ ν, μή φ ς τό μάθημα, νέργεια γάρ στι καίῦ ῶ ῶ ἀ ῇ ἐ ἐ πύκτευσον το ποστηθίζειν˙ φελε σαι γάρ πάνυ. Περί δέ τοῦ ἀ ὠ ῖ ῦ

κο σαι τά πέρ τήν δύναμίν σου, μή ζητήσ ς˙ χεις γάρ μαθήματαἀ ῦ ὑ ῃ ἔ τέως κατά τά μέτρα σου τά φελο ντά σε. ὠ ῦ

ρμδ'

Το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πόκρισις Ἀ

Μή χλευασθ ς φελ , ( τοι νοήτως) ο κ νι πιστε σαι το ς χθρο ςῇ ἀ ῇ ἤ ἀ ὐ ἔ ῦ ῖ ἐ ῖ σου˙ άν γάρ μεριμνήσ ς καί μελήσ ς ρχονται πάλιν˙ ἐ ἀ ῃ ἀ ῃ ἔ ὁ στρατιώτης γάρ ν καιρ ε ρήνης μελετ τά το πολέμου. Βλέπε τιἐ ῷ ἰ ᾷ ῦ ὅ

Κύριος ε πε τ φει, α τός σου τηρήσει κεφαλήν καί σύ τηρήσειςὁ ἶ ῷ ὄ ὐ α το πτέρναν. ως ο ν σχάτης ναπνο ς, ο κ φείλειὐ ῦ Ἕ ὖ ἐ ἀ ῆ ὐ ὀ

μεριμν σαι νθρωπος. Πρόσεχε ο ν σεαυτ , δελφέ, πό τ ςἀ ῆ ἄ ὖ ῷ ἀ ἀ ῆ ργ ς καί τ ς κενοδοξίας καί το πνου καί τ ν λοιπ ν παθ ν,ὀ ῆ ῆ ῦ ὕ ῶ ῶ ῶ

ε δώς τι χθρός ο κοιμ ται ο δ μελε . ἰ ὅ ὁ ἐ ὐ ᾶ ὐ ᾿ ἀ ῖ

(σελ. 304) δελφέ, ε θέλεις σωθ ναι, κτ σαι ταπείνωσιν, πακοήνἈ ἰ ῆ ῆ ὑ καί ποταγήν κούσιον. Καί ταν κού ς τίποτε παρά το Γέροντος,ὑ ἑ ὅ ἀ ῃ ῦ ε τι ν , ε πέ α τ μετά ταπεινώσεως˙ ε ξαι πέρ μο , Πάτερ,ἴ ἄ ᾖ ἰ ὐ ῷ ὖ ὑ ἐ ῦ

πως δώ μοι Θεός σύνεσιν καί γρήγορσιν να μή θλίψω σε. ὅ ῃ ὁ ἵ

Τα τα φύλαξον καί σώζ . ῦ ῃ

ρμε'

α τός δελφός σθενεί περιπεσών καί ποπτεύων ποθανε ν,Ὁ ὐ ἀ ἀ ᾳ ὑ ἀ ῖ τησε μετά ταπεινώσεως πολλ ς τόν α τόν μέγαν Γέροντα περίᾔ ῆ ὐ φέσεως μαρτι ν˙ καί περί πομον ς τ ς ν τ νόσ ως τέλους.ἀ ἁ ῶ ὑ ῆ ῆ ἐ ῇ ῳ ἕ

Καί πεκρίνατο α τ ο τως. ἀ ὐ ῷ ὕ

Μή λυπηθ ς, δελφέ˙ γάρ κτός μαρτι ν θάνατος, ο κ στιῇ ἀ ὁ ἐ ἁ ῶ ὐ ἔ θάνατος, λλά μετάβασις πό θλίψεως ε ς νάπαυσιν˙ πό σκότουςἀ ἀ ἰ ἀ ἀ ε ς τό νεκλάλητον φ ς καί ε ς τήν ζωήν τήν α ώνιον. Καί λέγει δέἰ ἀ ῶ ἰ ἰ

Page 99: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σοι Θεός μέγας Βασιλεύς, φέωνταί σοι π σαι α μαρτίαι σου,ὁ ὁ ἀ ᾶ ἱ ἁ (σελ. 306) προηγουμένως διά τ ν ε χ ν καί δεήσεων τ ν γίων καίῶ ὐ ῶ ῶ ἁ διά τήν σήν ε ς α τόν πίστιν, δώ σοι τήν πομονήν ως τέλους. ἰ ὐ ῃ ὑ ἕ

ρμς.

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Δέσποτά μου, Πάτερ, ν τα ς χερσίν ε μι το Θεο καί τα ς σα ς.ἐ ῖ ἰ ῦ ῦ ῖ ῖ Ποίησον ο ν τό λεός σου ως τέλους μετ μο καί τάχυνον τοὖ ἔ ἕ ᾿ ἐ ῦ ῦ

πολύσαι με παρατιθέμενός με τ Δεσπότ μου Χριστ ˙ καίἀ ῷ ῃ ῷ δηγ ν τα ς γίαις σου ε χα ς καί παραπέμπων τόν έρα καί τήνὁ ῶ ῖ ἁ ὐ ῖ ἀ δόν ταύτην ν ο γινώσκω. ὁ ἥ ὐ

πόκρισις Ἀ

Θε τ καταξιώσαντι περαποθανε ν μ ν, τ Δεσπότ τοῷ ῷ ὑ ῖ ἡ ῶ ῷ ῃ ῦ ο ρανο καί τ ς γ ς καί πάσης πνο ς, παρατίθημί σε, δελφέ, τοὐ ῦ ῆ ῆ ῆ ἀ ῦ καταπραΰναι μπροσθέν σου τόν φόβον το θανάτου καί τοἔ ῦ ῦ νεμπόδιστου ποι σαι τήν νάβασιν τ ς ψυχ ς σου καί μετάἐ ῆ ἀ ῆ ῆ

παρρησίας προσκυν σαι τήν γίαν Τριάδαν, το τ στινῆ ἁ ῦ ᾿ ἔ λευθερωμένον˙ φοβούμενον δέ καί τρέμοντα κατά τούς γγέλουςἠ Ἀ

καί το ναπα σαί σε μετά τ ν γίων α το . ῦ ἀ ῦ ῶ ἁ ὐ ῦ

ρμζ'

λλος δελφός σθενήσας, φθίσει περιπεσών, καί πάνυ κινδυνεύων,Ἄ ἀ ἀ παρεκάλεσε τόν α τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το καίὐ ὔ ὑ ὐ ῦ α τ σαι α τ φεσιν μαρτι ν. ἰ ῆ ὐ ῷ ἄ ἁ ῶ

πόκρισις Ἀ

Μή φοβηθ ς, δελφέ, λλά μ λλον χαρ ψυχή σου, καί ε φρανθῇ ἀ ἀ ᾶ ῇ ἡ ὐ ῇ ν Κυρί . Καί πίστευσόν μοι μετά ληθείας τι δού συνεχώρησεν ἐ ῳ ἀ ὅ ἰ ὁ

Θεός λας σου τάς μαρτίας κατά τήν α τησίν σου, πό παιδός μέχριὅ ἁ ἴ ἀ (σελ. 308) το δε ρο. Ε λογητός θελήσας Θεός, τι συνεχώρεσέῦ ῦ ὐ ὁ ὅ σοι λας. Μή ο ν λυπηθ ς ο δέν κακόν χεις˙ πόνος στί καίὅ ὖ ῇ ὐ ἔ ἐ παύεται.

ρμη'

Πάλιν α το βαρηθέντος πί πλε ον παρεκάλεσαν τινές δελφοί τόνὐ ῦ ἐ ῖ ἀ

Page 100: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λλον γέροντα ρμηνε σαι α το ς τήν πρό ταύτης πόκρισιν˙ περίἄ ἑ ῦ ὐ ῖ ἀ ἤ ζω ς ε πεν Γέρων˙ περί θανάτου. ῆ ἶ ὁ ἤ

πόκρισις Ἀ

Περί θανάτου στί˙ δύναται δέ α τ σαι α τ ζωήν, άν πληροφορηθἐ ἰ ῆ ὐ ῷ ἐ ῇ πό Θεο . ὑ ῦ

ρμθ'

Τα τα κούσαντες παρεκάλεσαν τόν μέγαν Γέροντα α τ σαι α τῦ ἀ ἰ ῆ ὐ ῷ ζωήν.

πόκρισις Ἀ

Θεός μου γαθός καί ε σπλαγχνος, τι καί τι μπλ σοι μ ςὉ ὁ ἀ ὔ ἔ ἔ ἐ ῆ ὑ ᾶ τ ς χαρ ς το γίου Πνεύματος. μήν. Περί δέ το δελφο ρκεῆ ᾶ ῦ ἁ Ἀ ῦ ἀ ῦ ἀ ῖ α τ ε τι κατηξιώθη λαβε ν, τι φνω πλούσιος γένετο, καί κὐ ῷ ἴ ῖ ὅ ἄ ἐ ἐ δούλου λεύθερος˙ λλ ε λογητός ε δοκήσας καί προσδεξάμενοςἐ ἀ ᾿ ὐ ὁ ὐ τήν παράκλησιν Θεός. Μηδέν ο ν ε πητε τ δελφ , να μή λυπηθ ˙ὖ ἴ ῷ ἀ ῷ ἵ ῇ

λλ με ς φυλάξατε τό μυστήριον˙ ο γάρ στιν α τ θάνατος,ἀ ᾿ ὑ ῖ ὐ ἐ ὐ ῷ λλά μετάβασις πό θανάτου ε ς ζωήν τήν α ώνιον, καί κ θλίψεωςἀ ἀ ἰ ἰ ἐ

ε ς νάπαυσιν. ἰ ἀ

ρν'

Πάλιν το δελφο βαρηθέντος, καί πάνυ κάμνοντος, παρεκάλεσανῦ ἀ ῦ α τόν τόν μέγαν Γέροντα ποι σαι τόν Θεόν α τηθέντα π α τοὐ ῆ ἰ ὑ ᾿ ὐ ῦ μετά το δελφο τάχιον τό λεος. ῦ ἀ ῦ ἔ

πόκρισις Ἀ το μελάγου Γέροντος. ῦ

Διά το το μεινεν ν τ κόπ , να μή μείν καθ αυτήν γενομένηῦ ἔ ἐ ῷ ῳ ἵ ῃ ᾿ ἑ ἡ περί α το δέησις˙ καί Θεός τό συμφέρον α τ καί ποίησε καίὐ ῦ ὁ ὐ ῷ ἐ ποιε , ε χα ς γίων. μήν. ῖ ὐ ῖ ἁ Ἀ

Καί μετά τήν πόκρισιν ταύτην τελειώθη ν ε ρήν δελφός. ἀ ἐ ἐ ἰ ῃ ὁ ἀ

Page 101: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ

ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΕΥΘΥΜΙΟ

ρνα'

Γέρων τις ββ ς Ε θύμιος συχάζων πεμψε τήν ε χήν ταύτην πρόςἈ ᾶ ὐ ἡ ἔ ὐ τόν α τόν μέγαν Γέροντα, να δι α το Θεός ποιήσηται τήν πρόςὐ ἵ ᾿ ὐ ῦ ὁ α τόν πόκρισιν πρός τόν ρωτήσεις τάς ν τ ε χ . ὐ ἀ ἐ ἐ ῇ ὐ ῇ

< ρώτησις> Ἐ

Ζωοδότα, δός τ ν ν σκότει, φώτισον καί μ ς τούς ν τἡ ὁ ῶ ἐ ἡ ᾶ ἐ ῇ μίχλ , α τός γάρ ε πας, γιε˙ «α τε τε καί λήψεσθε, κρούετε καίὁ ῃ ὐ ἶ Ἅ ἰ ῖ νοιγήσεται μ ν». Καί πειδή θέλεις καί ε ς μ ς θύραν νο ξαιἀ ὑ ῖ ἐ ἰ ἡ ᾶ ἀ ῖ

σωτηρίας, τάχυνον˙ νήρξω γάρ. Ε μή γάρ θελες μ ς σ σαι, ο κἐ ἰ ἤ ἡ ᾶ ῶ ὐ ν μ ν δήλωσας, τά παρ μ ν μέν δύνατα, παρά σοί δέ τ Θεἄ ἡ ῖ ἐ ᾿ ἡ ῖ ἀ ῷ ῷ

δυνατά.

δήλωσας μ ν, γιε, καθάρισον σεαυτόν άν θέλ ς να ρχωμαι˙Ἐ ἡ ῖ Ἅ ἐ ῃ ἵ ἔ κ γώ ε πον, γιε, πηλός καθαρίσαι αυτόν ο δύναται. Καί πάλινἀ ἶ Ἅ ὁ ἑ ὐ ε πας μ ν, Δέσποτα˙ θέλων μου καταξιωθ ναι τ ν δωρε ν,ἶ ἡ ῖ ὁ ῆ ῶ ῶ κατανοησάτω τά χνη μου ν π σι. Καί π ς δύναται κατανο σαι ἴ ἐ ᾶ ῶ ῆ ὁ

πό γενέσεως τυφλός γεγενημένος, άν μή νοιχθ σιν α το οἀ ἐ ἀ ῶ ὐ ῦ ἱ φθαλμοί; τυφλός ζητε χειραγωγόν, να πως ε ρ τήν μικράνὀ Ὁ ῖ ἵ ὕ ῃ

διακονίαν α το . Καί γάρ Τιμα ος Βαρτιμαίου υ ός, κάθητο παράὑ ῦ ῖ ὁ ἱ ἐ τήν δόν, α τ ν λεημοσύνην καί τε κουσεν τι τό φ ς τ ςὁ ἰ ῶ ἐ ὅ ἤ ὅ ῶ ῆ δικαιοσύνης διά τ ς δο κείνης διέρχεται, νέκραξε λέγων˙ «υ έῆ ὁ ῦ ἐ ἀ ἱ Δαβίδ λέησόν με. Καί τε σπλαγχνίσθη γαθότης σου καίἐ ὅ ἐ ἡ ἀ προσεκαλέσω α τόν καί ε πας, τίς θέλεις ποιήσω σοι; δέ ε πε˙ὐ ἶ Ὁ ἶ ραββουνί, να ναβλέψω». Ε θέως γαθότης σου (σελ. 316) ε πεν˙ἵ ἀ ὐ ἡ ἀ ἶ

νάβλεψον καί νέβλεψε, καί ε δε τά χνη σου καί κολούθησέ σοι. ἀ ἀ ἶ ἴ ἠ

Κ γώ θέλω νακράξαι καί πιτιμ μοι εί θέλων σκοτίσαι τούςἀ ἀ ἐ ᾷ ὁ ἀ φθαλμούς τ ν βλεπόντων. Ε θέλει γαθότης σουὀ ῶ ἰ ἡ ἀ

προσκαλέσασθαι καί μέ καί ε πε ν˙ τί θέλεις ποιήσω σοι; κράξωἐ ἰ ῖ κ γώ κατ α τόν˙ Κύριε να νοιγ σι μου ο φθαλμοί. Καί γάρ ἀ ᾿ ὐ ἵ ἀ ῶ ἱ ὀ ὁ λεπρός ε δύνατο αυτόν καθαρίσαι, ο κ ν κραξε, Κύριε, άνἰ ἠ ἑ ὐ ἄ ἔ ἐ θέλ ς δύνασί με καθαρίσαι, λλ καθάριζεν αυτόν. Κ γώ κατῃ ἀ ᾿ ἐ ἑ ἀ ᾿ α τόν κράζω˙ δός κ μοί τήν α τήν γίαν φωνήν, «θέλω,ὐ ἀ ὐ ἁ καθαρίσθητι» καί ε θέως πέρχεται π μο λέπρα˙ καίὐ ἀ ἀ ᾿ ἐ ῦ ἡ

ναβλέψας καί καθαρισθείς, τότε κατανοήσω τά χνη σου, τοἀ ἴ ῦ βαδίσαι κατ πισθέν σου˙ τι σύ ε δός τ ν πεπλανημένων. ᾿ ὄ ὅ ἶ ἡ ὁ ῶ

Καί τόν πατέρα παρακαλ ˙ ναί, Πάτερ, δεήθητι το Δεσπότου μ νῶ ῦ ἡ ῶ

Page 102: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Χριστο , να νοίξ μου τούς δελφούς, τι σέ χω τόν χειραγωγόνῦ ἵ ἀ ῃ ἀ ὅ ἔ τόν προσάγοντά με τ Δεσπότ ησο , τι α τ , στιν δόξα σύνῷ ῃ Ἰ ῦ ὅ ὐ ῷ ἐ ἡ τ Πατρί καί τ γί Πνεύματι, ε ς τούς α νας. μήν. ῷ ῷ ἁ ῳ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνβ'

πόκρισις. Ἀ

Καί ν ν καιρός στιν ε πρόσδεκτος το μελωδ σαι τόν τοῦ ἐ ὐ ῦ ῆ ῦ Ε αγγελίου λόγον˙ « τι ο χρείαν χουσιν ο γιαίνοντες ατρο ,ὐ ὅ ὐ ἔ ἱ ὑ ἰ ῦ

λλ ο κακ ς χοντες». Ε ο ν κακ ς χων προσέλθ τ ατρ ,ἀ ᾿ ἱ ῶ ἔ ἰ ὖ ὁ ῶ ἔ ῃ ῷ ἰ ῷ χρή α τόν φυλάξαι τά πό το ατρο προστασσόμενα, κατά τόνὐ ὑ ῦ ἰ ῦ ε πόντα˙ «πιστεύειν δε τόν πρσερχόμενον Θε τι στι καί το ςἰ ῖ ῷ ὅ ἔ ῖ κζητο σιν α τόν μισθαποδότης γίνεται. Πιστός γάρ στιν ε πών,ἐ ῦ ὐ ἐ ὁ ἰ τι δώσω α το ς ν τ ν ν α νι κατονταπλασίονα, καί ν τὅ ὐ ῖ ἐ ῷ ῦ ἰῶ ἑ ἐ ῷ

μέλλοντι ζωήν α ώνιον». Ο τοίνυν προσερχόμενοι τ μεγάλ μ νἰ ἱ ῷ ῳ ἡ ῶ ατρ , φωτίζονται π α το , καί ατρεύει α τ ν λα τά νοητά πάθη.ἰ ῷ ὑ ᾿ ὐ ῦ ἰ ὐ ῶ ὅ

(σελ. 318) Μή καυχησώμεθα ο ν λέγοντες τι πιστοί σμεν, πείὖ ὅ ἐ ἐ κρινώμεθα ς ποκριταί καί πιστοι νθρωποι˙ κ γάρ τ νὡ ὑ ἄ ἄ ἐ ῶ φαινομένων φανερο ται μή φανερουμένη πίστις, ν ποκρύφοιςῦ ἡ ἡ ἐ ἀ ο κο σα τ ς καρδίας. Ε πιστεύομεν τ σωτ ρι Χριστ λέγοντι, τιἰ ῦ ῆ ἰ ῷ ῆ ῷ ὅ κατά τήν πίστιν σου γενηθήτω σοι, ε πάτω καί ν ν πρός τήνἰ ῦ νοικο σαν ν τ σώματι μ ν ψυχήν˙ τι θάρσει θύγατερ πίστιςἐ ῦ ἐ ῷ ἡ ῶ ὅ ἡ

σου σέσωκέ σε. στε ο ν ο τό ε πε ν καί παγγέλλειν ν τὭ ὖ ὐ ἰ ῖ ἀ ἐ ῷ στόματι, α τη στίν μ ν πίστις, λλά τελεία μ ν πίστις πόὕ ἐ ἡ ῶ ἡ ἀ ἡ ἡ ῶ ἀ τ ς ατρείας φανερο ται. Ε ο ν πίστευσας καί θεραπεύθης, βάδιζεῆ ἰ ῦ ἰ ὖ ἐ ἐ καί μή προσκόψ ς˙ θεραπεύθης, μή χωλαίν ς˙ θεραπεύθης, δε ξονῃ ἐ ῃ ἐ ῖ

τι συνεστάλη σου ρύσις το α ματος. Κ ν χ ς τα τα νθρωπε,ὅ ἡ ῦ ἵ ἄ ἔ ῃ ῦ ἄ γγύς ε το κο σαι το Σωτ ρος λέγοντος πρός τήν καθαρωτάτηνἐ ἶ ῦ ἀ ῦ ῦ ῆ

σου ψυχήν, καί ραιοτάτην˙ « λη καλή πλησίον μου, καί μ μοςὡ ὅ ἡ ῶ ο κ στιν ν σοί». Καί πάλιν το ποστόλου λέγοντος˙ «μή χουσαὐ ἔ ἐ ῦ Ἀ ἔ σπίλον ρυτίδα, τι τ ν τοιούτων». ἤ ἤ ῶ

νοικται ο ν μ ν θύρα καί πλωται δός πάγουσα ε ς τήνἬ ὖ ἡ ῖ ἡ ἥ ἡ ὁ ἡ ἀ ἰ ζωήν˙ καί τι διά πολλ ν θλίψεων δε μ ς ε σελθε ν ε ς τήνὅ ῶ ῖ ἡ ᾶ ἰ ῖ ἰ βασιλείαν τ ν ο ραν ν καί καρτερήσωμεν ν τ πρακτικ τοῶ ὐ ῶ ἐ ῷ ῷ ῦ κόπου μ ν. ληθ ς γάρ ο κ ξια τά παθήματα το ν ν καιροἡ ῶ Ἀ ῶ ὐ ἄ ῦ ῦ ῦ πρός τήν μέλλουσαν δόξαν ποκαλυφθ ναι ε ς μ ς. Καί ο κ στινἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ ὐ ἔ

δικος Θεός πιλαθέσθαι τοιούτων κόπων, άν ως τέλουςἄ ὁ ἐ ἐ ἕ κρατήσωμεν πακοήν. Φησί γάρ˙ « πομείνας ε ς τέλος ο τοςὑ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται», ν Χριστ ησο . μήν. ἐ ῷ Ἰ ῦ Ἀ

ρνγ'

< ρώτησις> Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, ς νῦ ὐ ῦ ὐ ὡ ἐ προσευχ περί τ ν ρυπαρ ν λογισμ ν καί τ ς ναστάσεως. ῇ ῶ ῶ ῶ ῆ ἀ

Page 103: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ζωή καί νάστασις πίσκεψαι μ ς, τι σόν πλάσμα σμέν, καίἩ ἡ ἀ ἐ ἡ ᾶ ὅ ἐ καθάρισον μ ς πό το λεγε νος το κακο , γιε, τιἡ ᾶ ἀ ῦ ῶ ῦ ῦ Ἅ ὅ σπλαγχνίσθης ε ς τό πλάσμα σου καί ξέβαλες τόν λεγε να καίἐ ἰ ἐ ῶ ζήτησαν ο δαίμονες ε σελθε ν ε ς τούς χοίρους. ρά γε ε ς τούςἐ ἱ ἰ ῖ ἰ Ἆ ἰ λόγους χοίρους, ε ς μέ τόν λογικόν, τι πεδεξάμην α τούς, καίἀ ἤ ἰ ἐ ὅ ὑ ὐ λθον κατά τ ν κρημν ν ε ς τήν θάλασσαν καί τύπτουσί με τάἦ ῶ ῶ ἰ

κύματα καί ο γινώσκω; Ν ν δέ νύσσει μέ τις σωθεν διεγε ραι τόνὐ ῦ ἔ ῖ κυβερνήτην, πως πιδώσ μοι χε ρα καί νασπάσ με το βυθο ,ὅ ἐ ῃ ῖ ἀ ῃ ῦ ῦ

ς ποίησε τ Πέτρ , καί ε π πρός μέ˙ «ε ς τί δίστασαςὡ ἐ ῷ ῳ ἴ ῃ ἐ ἰ ἐ λιγόπιστε»; ὀ

(σελ. 320) Καί πειδή πηγγείλω μοι διά το θεράποντός σουἐ ἐ ῦ Βαρσανουφίου ε ς τάς ποκρίσεις α το θε ναι μ ς ε ς μίαν θήκην,ἰ ἀ ὐ ῦ ῖ ἡ ᾶ ἰ

ρα μο νιστάμεθα; Φοβο μαι γάρ τόν ε πόντα «δύο σονται νἆ ὁ ῦ ἀ ῦ ἰ ἔ ἐ τ γρ ε ς παραλαμβάνεται καί ε ς φίεται˙ δύο σονται ν τῷ ἀ ῷ ὁ ἷ ὁ ἷ ἀ ἔ ἐ ῷ μύλωνι, μία παραλαμβάνεται καί μία φίεται». Καί πειδή πόἀ ἐ ἀ κτίσεως κόσμου κοιμ νται ο νθρωποι καί ε ρίσκονται πολλάκις τάῶ ἱ ἄ ὑ σώματα τ ν γίων καί τ ν μαρτωλ ν μο ε ς ν μν μα, ρά γεῶ ἁ ῶ ἁ ῶ ὁ ῦ ἰ ἕ ῆ ἆ καί ν τ ναστάσει μο ναστήσονται, τε ρχονται ο κλεκτοίἐ ῇ ἀ ὁ ῦ ἀ ὅ ἔ ἱ ἐ σου γγελοι ναστ σαι τούς δικαίους πάντας ο ; λλά μόνοι οἌ ἀ ῆ ἤ ὔ Ἀ ἱ κλεκτοί; Καί διά το το φοβούμενος γώ παρακαλ διά τοἐ ῦ ἐ ῶ ῦ

θεράποντός σου, να ς δειξας τι ε ς μίαν θήκην κοιμώμεθα, ο τωἵ ὡ ἔ ὅ ἰ ὕ δείξεις τι καί μο ναστήσεις μ ς. ὅ ὁ ῦ ἀ ἡ ᾶ

Καί τόν πατέρα μου Βαρσανούφιον παρακαλ , τι λάβομενῶ ὅ ἐ ρούρας θερίσαι γώ καί α τός˙ καί γώ σθένησα καί ο δύναμαιἀ ἐ ὐ ἐ ἠ ὐ

θερίσαι, να γωνίσηται α τός ς δυνατός το προσενεγκε ν σοι τἵ ἀ ὐ ὡ ῦ ῖ ῷ Δεσπότ καί πέρ μο δράγματα δικαιοσύνης. Καί γάρ ε ς τούςῃ ὑ ἐ ῦ ἰ

ρχαίους πατέρας ε δομεν τοιο τον πόδειγμα, τι ξ λθον τρε ςἀ ἴ ῦ ὑ ὅ ἐ ῆ ῖ θερίσαι, καί ε ς κατ μέ σθένησε καί πέστρεψεν ε ς τήν κέλλανὁ ἷ ᾿ ἐ ἠ ὑ ἰ α το καί α τοί νδρίσαντο καί λαβον τό θέρος. τε δέ πλήρωσανὐ ῦ ὐ ἠ ἔ Ὅ ἐ τό θέρος καί λθον ε ς τούς ο κους α τ ν, βιάσαντο α τόν λαβε νἦ ἰ ἴ ὑ ῶ ἐ ὐ ῖ τόν μισθόν. δέ ντέλεγε˙ μισθόν πο ον, ν ο κ κοπίασα; λλὉ ἀ ῖ ὅ ὐ ἐ Ἀ ᾿

με ς κοπιάσατε. Καί πειδή δικάσαντο μετ α το , να λάβ τόνὑ ῖ ἐ ἐ ἐ ᾿ ὐ ῦ ἵ ῃ μισθόν, προετίμησαν α τόν ο Πατέρες να λάβ ˙ καί μακαρίσθηὐ ἱ ἵ ῃ ἐ α τ ν δίκη. ὐ ῶ ἡ

Σύ ο ν, Δέσποτα Χριστέ Θεός, κύρωσόν μου τήν δέησιν ταύτην.ὖ ὁ τι σο στιν δόξα ε ς τούς α νας. μήν. Ὅ ῦ ἐ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνδ'

πόκρισις Ἀ

ς νθρωπος ο κοδεσπότης προΐστησιν αυτο πιστούς ο κονόμουςὩ ἄ ἰ ἑ ῦ ἰ δούς α το ς καί τά κλε θρα καί τά πάρχοντα α το καί τήνὐ ῖ ῖ ὑ ὑ ῦ ο κετείαν, καί κ το πιστο ο κονόμου στί τό π ς κοιμηθ ναι, καίἰ ἐ ῦ ῦ ἰ ἐ ῶ ῆ τό π ς τραφ ναι, καί τό π ς τιμηθ ναι κ το δίου Δεσπότου, καίῶ ῆ ῶ ῆ ἐ ῦ ἰ μετά τίνος διάγειν, μετά μεθυόντων μετά σεμν ς βιούντων, καίἤ ἤ ῶ

μέν κε ται ταλανισμός, δέ μακαρισμός. Ο τω καί Θεός μ νᾧ ῖ ᾧ ὕ ὁ ἡ ῶ

Page 104: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

προέστησεν αυτ πιστούς νθρώπους ο κονόμους, (σελ. 322) καί τάἑ ῷ ἀ ἰ κλε θρα α το δωκεν το κλε σαι καί νο ξαι, το τ στι τόῖ ὑ ῦ ἔ ῦ ῖ ἀ ῖ ῦ ᾿ ἔ α τεξούσιον. Τό δέ ε ναι πιστούς, διότι βαπτίζονται πάντες οὐ ἶ ἱ χριστιανοί˙ τό δέ καλ ς ο κονομε ν τά πιστευθέντα α το ς, δηλονότιῶ ἰ ῖ ὐ ῖ τά ργα το βαπτίσματος, διά τήν α τ ν σωτηρίαν. άν ο νἔ ῦ ὐ ῶ Ἐ ὖ μετατραπ τις α τ ν ταύτης τ ς ε θείας δο , γίνεται μετά τ νῇ ὐ ῶ ῆ ὐ ὁ ῦ ῶ μεθυόντων τό μέρος α το , τ ν μεθυσκομένων τ ο ν τ ςὐ ῦ ῶ ῷ ἴ ῳ ῆ

νομίας. τοιο τος χο ρός στι λογικός, καί ο δατε τί παθαίνειἀ Ὁ ῦ ῖ ἐ ἴ ρχομένου το δεσπότου. άν δέ καλ ς ο κονομήσ τά παραδοθένταἐ ῦ Ἐ ῶ ἰ ῃ

α τ , τόν παρά το δεσπότου μακαρισμόν σασι πάντες˙ φησί γάρὐ ῷ ῦ ἴ «ε ς π σαν τήν γ ν ξ λθεν φθόγγος α τ ν, καί ε ς τά πέρατα τ ςἰ ᾶ ῆ ἐ ῆ ὁ ὐ ῶ ἰ ῆ ο κουμένης τά ρήματα α τ ν». ἰ ὐ ῶ

Περί δέ τ ς ναστάσεως, < λων> στίν α ών ο τος, καί μο τάῆ ἀ ἅ ἐ ὁ ἰ ὗ ὁ ῦ ζιζάνια μετά το σίτου ε σίν. ναστάσεως ο ν γενομένης, ῦ ἰ Ἀ ὖ ἡ ε αγγελική φωνή διδάσκει μ ς, τι μεμιγμένοι γείρονται, τὐ ἡ ᾶ ὅ ἐ ῷ ε πε ν, καί φορίζει α τούς π λλήλων, σπερ ποιμήν φορίζειἰ ῖ ἀ ὐ ἀ ᾿ ἀ ὥ ὁ ἀ τά πρόβατα πό τ ν ριφίων. Τά δέ περί τ ν δύο γυναικ ν καί δύοἀ ῶ ἐ ῶ ῶ

νδρ ν, περί συντελείας ε πε, περί πίστεως καί πιστίας˙ τιἀ ῶ ἶ ἀ ὅ στερον μία ναλαμβάνεται, καί ε ς μίαν στήκει νθρωπος. ὕ ἀ ἰ ὁ ἄ

Τό δέ περί το θερισμο τ ν δελφ ν, ξ μφοτέρων συνέστη τόῦ ῦ ῶ ἀ ῶ ἐ ἀ γαθόν˙ α τός μέν σθενήσας ε χε τήν προαίρεσιν τοἀ ὐ ὁ ἀ ἶ ῦ ργάσασθαι, λλ κώλυσεν α τόν σθένεια˙ α τοί δέ ε χον, τιἐ ἀ ᾿ ἐ ὐ ἡ ἀ ὐ ἶ ὅ

διά τ ν ε χ ν το δελφο το σθενο ντος νεδυνάμωσε α τούςῶ ὐ ῶ ῦ ἀ ῦ ῦ ἀ ῦ ἐ ὐ Κύριος καί τούς μφοτέρους κατέλαβεν το γίου Πνεύματοςὁ ἀ ἡ ῦ ἁ

χάρις.

Καθώς ο ν Κύριος ε πε πρός τούς ποστόλους, (σελ. 324) «μήὖ ὁ ἶ Ἀ χαίρετε τι ποτάσσεται μ ν τά δαιμόνια, λλά χαίρετε τι τάὅ ὑ ὑ ῖ ἀ ὅ

νόματα μ ν γράφη ν το ς ο ρανο ς», ο τω καί με ς, μήὀ ὑ ῶ ἐ ἐ ῖ ὐ ῖ ὕ ἡ ῖ ζητ μεν ν πάντες γειρώμεθα, λλά κο σαι «δε τε οῶ ἄ ἐ ἀ ἀ ῦ ὐ ἱ ε λογημένοι το Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν τοιμασμένηνὐ ῦ ἡ

μ ν βασιλείαν πό καταβολ ς κόσμου» καί τό ε ναι μο σύν τὑ ῶ ἀ ῆ ἶ ὁ ῦ ῷ ησο ς φησε τ Πατρί. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. Ἰ ῦ ὡ ἔ ῷ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνε'

< ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα ς νῦ ὐ ῦ ὐ ὡ ἐ προσευχ >. ῇ

Κύριε ησο Χριστέ, ατρός τ ν τετραυματισμένων ψυχων, ε χάςἸ ῦ ὁ ἰ ῶ ὐ σοι προσφέρομεν κ τ ν γίων σου λόγων, ς πρόσδεξαι διά τοἐ ῶ ἁ ἅ ῦ θεράποντός σου. Α τός γάρ ε πας, γιε˙ «ο χρείαν χουσιν οὐ ἶ Ἅ ὐ ἔ ἱ

γιαίνοντες ατρο , λλ ο κακ ς χοντες». μνημόνευσε δέ περίὑ ἰ ῦ ἀ ᾿ ἱ ῶ ἔ Ἐ το του καί θεράπων σου Πα λος˙ « να μή τό χωλόν κτραπ , αθῦ ὁ ῦ ἵ ἐ ῇ ἰ ῇ δέ μ λλον». ᾶ

Page 105: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε πας, γιε, ε ς μίαν πόκρισιν τούτων, ε γίανας, διά τί χωλαίνεις;ἶ ἅ ἰ ἀ ἰ ὑ γιάνας ο χωλαίνει, λλ ρθ ς περιπατε . γώ πειδή χωλός ε μιὉ ὑ ὐ ἀ ᾿ ὀ ῶ ῖ Ἐ ἐ ἰ

καί τετραυματισμένος, διά το το βο , να πισκέψ κ μέ ςῦ ῶ ἵ ἐ ῃ ἀ ὡ πισκέψω καί τόν κατερχόμενον ε ς εριχώ καί μπεσόντα ε ς τούςἐ ἰ Ἱ ἐ ἰ

λ στάς. Καί γάρ γώ το ς α το ς λ στα ς περιέπεσον καίῃ ἐ ῖ ὐ ῖ ῃ ῖ τραυματίσθην, να καταδήσ ς καί τά μά τραύματα καί πιβιβάσ ςἐ ἵ ῃ ἐ ἐ ῃ πί τό γιόν σου κτ νος, το τ στι τήν πίστιν τήν γαθήν καίἐ ἅ ῆ ῦ ᾿ ἔ ἀ

ε σβιβάσ ς με πί τό γιόν σου πανδοχε ον˙ καί πιμελήσ μου πουἰ ῃ ἐ ἅ ῖ ἐ ῃ ὅ πιμελ πάντων τ ν καταπονουμένων. ἐ ῆ ῶ

Δέσποτα, α μορροο σα γυνή πισθέν σου προσ λθε καί ψαμένηἡ ἱ ῦ ὄ ῆ ἀ τ ν ματίων σου σώθη˙ γώ δέ καθ κάστην κ τ ν γίων σουῶ ἱ ἐ ἐ ᾿ ἑ ἐ ῶ ἁ μελ ν λαμβάνω τήν ατρείαν, το τ στι το γίου σώματος καίῶ ἰ ῦ ᾿ ἔ ῦ ἁ α ματος, καί τό δωρ τό ξελθόν κ τ ς πλευρ ς σου καί κμήν τόἵ ὕ ἐ ἐ ῆ ᾶ ἀ πάθος μου βρύει.

πειδή ε πας, γιε, προσερχόμενος τ ατρ καί θέλωνἘ ἶ ἅ ὁ ῷ ἰ ῷ θεραπευθ ναι τά προσταχθέντα παρά το ατρο ποιήσει, πόστειλόνῆ ῦ ἰ ῦ ἀ μοι δέσποτα σα θέλεις φάρμακα, καυτ ρας, μαλάγματα˙ μόνονὅ ῆ πα σόν μου τήν ζουσαν ρε σιν, το τ στι τόν κάθαρτονῦ ὄ ῦ ῦ ᾿ ἔ ἀ λογισμόν. Καί πειδή ε πας κύριε, τι θύρα νέωκται, λλ ο κύνεςἐ ἶ ὅ ἡ ἠ ἀ ᾿ ἱ πάντοθεν τηρο σι καί ο κ σι προσεγγίσαι τ θύρ , (σελ. 326) ῦ ὐ ἐῶ ῇ ᾳ ὁ

γαθός ο κοδεσπότης βλέπων μήκοθεν τόν πτωχόν ρχόμενον καίἀ ἰ ἐ χλούμενον πό τ ν κοιν ν, πέμπει τόν θυρωρόν, να ποδιώξὀ ὑ ῶ ῶ ἵ ἀ ῃ

τούς κύνας καί προσεγγίσ πτωχός καί λάβ τήν λεημοσύνηνῃ ὁ ῃ ἐ παρά τ ς γαθότητος. ῆ ἀ

Πάτερ, γράψας μ ν, τ ν βδομάδα μίαν ζήσας, δε ν χει ὁ ἐ ἡ ῖ ἐ ῶ ἑ ὁ ἰ ῖ ἔ ἅ ο κ γένετο πό καταβολ ς κόσμου. Καί τί ποιο μεν με ς οὐ ἐ ἀ ῆ ῦ ἡ ῖ ἱ νεώτεροι; Π ς χομεν σωθ ναι; Δεήθητι το Κυρίου, να δείξ μ νῶ ἔ ῆ ῦ ἵ ῃ ἡ ῖ τά ρη κε να τά για, που ε πε φυγε ν καί σωθ ναι, πο ά ε σι;ὄ ἐ ῖ ἅ ὅ ἶ ῖ ῆ ῖ ἰ Νοητά ε σι, τά φαινόμενα τα τα ρη, να γν μεν καί με ς καίἰ ἤ ῦ ὄ ἵ ῶ ἡ ῖ

ταν λθ ρα, φύγωμεν κε καί σωθ μεν˙ ν νόματι Πατρόςὅ ἔ ῃ ἡ ὥ ἐ ῖ ῶ ἐ ὀ καί Υ ο καί γίου Πνεύματος ε ς τούς α νας. μήν. ἱ ῦ ἁ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνς'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος. ῦ

δελφέ, κατανοήσωμεν τί λέγομεν, καί βλέπομεν τι πό τ ν λόγωνἈ ὅ ἀ ῶ μ ν τόν λεγχον χομεν˙ γάρ προσερχόμενος τ ατρ , άν μήἡ ῶ ἔ ἔ ὁ ῷ ἰ ῷ ἐ

ε τακτήσ , κατά τήν πιταγήν το ατρο , παλλαγ ναι το πάθουςὐ ῃ ἐ ῦ ἰ ῦ ἀ ῆ ῦ ο δύναται. Καί πειδή ε πας περί το δέξασθαι καί λλα άματα καίὐ ἐ ἶ ῦ ἄ ἰ φάρμακα, θαυμάζω σου τήν γάπην, π ς ο κατανοε ς τήνἀ ῶ ὐ ῖ πάντεχνον σοφίαν το μεγάλου μ ν ατρο , π ς κοψε παντόςῦ ἡ ῶ ἰ ῦ ῶ ἔ

νθρώπου ζητο ντος φορμήν˙ καί γάρ ξαπλώσας τάς ατρικάςἀ ῦ ἀ ἐ ἰ α το βίβλους παντί νθρώπ θέλοντι γκύψαι το σωθ ναι,ὑ ῦ ἀ ῳ ἐ ῦ ῆ

ναπαλογήτους νέδειξεν. που γάρ καί γυνα κες μελ δο σιἀ ἀ Ὅ ῖ ῳ ῦ

Page 106: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πάντοτε τό « γώ ε μι σκώληξ καί ο κ νθρωπος, νειδος νθρώπων,ἐ ἰ ὐ ἄ ὄ ἀ καί ξουθένημα λαο », τί ν ποιήσειαν ο νδρες; Ο χ ςἐ ῦ ἄ ἱ ἄ ὐ ὡ βδελυσσόμενος τάς γυνα κας λέγω˙ μή γένοιτο! Ο γάρῖ ὐ προσετάγημεν το το, λλ τι π ρχ ς α ται τ ς παραβάσεωςῦ ἀ ᾿ ὅ ἀ ᾿ ἀ ῆ ὗ ῆ γένοντο α τιαι, καί ο κ ξέωσεν α τάς τ ς θείας διδασκαλίας ἐ ἴ ὐ ἐ ὐ ῆ ὁ

Θεός. Ε ο ν ρέσκει μ ν το το τό φάρμακον, διατί ποβάλλομενἰ ὖ ἀ ἡ ῖ ῦ ἀ α τό; Κ ν χλευαζόμενοι νομίζωμεν τι ο κ ποβάλλομεν α τό, λλὐ ἄ ὅ ὐ ἀ ὐ ἀ ᾿

τι χομεν˙ ο κο ν σχήματι λέγομεν καί ο πράττομεν˙ καί γάρὅ ἔ ὐ ῦ ὐ ληθές στιν. άν γάρ ψηλαφήσωμεν (σελ. 328) μ ν τόν σωἀ ἐ Ἐ ἡ ῶ ἔ νθρωπον, ληθ ς ε ρίσκομεν, τι ο τε λεγχον, ο τε βριν, ο τεἄ ἀ ῶ ὑ ὅ ὔ ἔ ὔ ὕ ὔ ξουδένωσιν καί νειδος βαστάζομεν. Καί ξ ο χεις σήμερονἐ ὄ ἐ ὗ ἔ

λογισμο , ν πείρασ<ά> σε ποτέ, στι τό μαθε ν σε. Καί γάρ μετάῦ ἐ ᾧ ἐ ἔ ῖ τό πρ γμα μετενόεις τι ο κ μαθες τι δοκιμάσαι θέλων τήν σήνᾶ ὅ ὐ ἔ ὅ

γάπην, κε να νομίζω τι ο μικρ ς φελήθη σου γάπη πόἀ ἐ ῖ ἅ ὅ ὐ ῶ ὠ ἡ ἀ ἀ τούτου. Κύριος μ ν τέλειός στι, καί τούς α το πάντας θέλειὉ ἡ ῶ ἐ ὐ ῦ τελείους ε ναι˙ φησί γάρ «γίνεσθε τέλειοι με ς ς Πατήρ μ ν ἶ ὑ ῖ ὡ ὁ ἡ ῶ ὁ ο ράνιος τέλειός στιν». βαστάζων ο ν τούς καυτ ρας τούτουςὐ ἐ Ὁ ὖ ῆ σώζεται˙ « γάρ χων ε ς τούς μυκτ ρας τήν δίαν δυσωδίαν, ο κὁ ἔ ἰ ῆ ἰ ὐ

σφραίνεται λλης, άν σταθ πάνω τ ν θνησιμαίων λων». Καί ὀ ἄ ἐ ῇ ἐ ῶ ὅ ὁ πό τ ν ληστ ν συληθείς μεταδο ναί τι λλοις ο κ χει. ἀ ῶ ῶ ῦ ἄ ὐ ἔ

Βλέπε δέ, γαπητέ, τι σοι ν ργί κρατοίμεθα, παντελ ςἀ ὅ ὅ ἄ ἀ ᾳ ῶ μεριμν σαι ο θέλομεν, το χειν αυτούς ς σμέν, γ ν καίἀ ῆ ὐ ῦ ἔ ἑ ὡ ἐ ῆ

κονίαν. Καί γηράσαμεν τρέφοντες παρ μ ν τήν κενοδοξίαν. Τό γάρἐ ᾿ ἡ ῖ χειν μ ς, τι τό ργον μ ν ρέσκει Θε καί ο κοδομε τόἔ ἡ ᾶ ὅ ἔ ἡ ῶ ἀ ῷ ἰ ῖ

κάθισμα μ ν πάντας, καί πηλλάγημεν το κρίναι καί κατακρίναι,ἡ ῶ ἀ ῦ σχάτη κενοδοξία στί καί ο δέν λλο. Ε ο ν τάς άσεις καί τάἐ ἐ ὐ ἄ ἰ ὖ ἰ

μαλάγματα δωκεν μ ν μέγας μ ν καί ο ράνιος ατρός, παράἔ ἡ ῖ ὁ ἡ ῶ ὐ ἰ τίνος ε ρίσκεται α τία τ ς μ ν πωλείας, ε μή πό τ ς σθενείαςὑ ἡ ἰ ῆ ἡ ῶ ἀ ἰ ἀ ῆ ἀ τ ς μ ν προαιρέσεως; Πρό πάντων δωκεν μ ν τήν ταπείνωσιν,ῆ ἡ ῶ ἔ ἡ ῖ ξορίζουσαν π σαν περηφανίαν καί π ν ψωμα παιρόμενον κατάἐ ᾶ ὑ ᾶ ὕ ἐ

τ ς γνώσεως τ ς δόξης το Υ ο το Θεο . πακοήν, σβεννύουσανῆ ῆ ῦ ἱ ῦ ῦ ῦ Ὑ λα τά πεπυρωμένα βέλη το χθρο , τό κόψαι ν π σι τό θέλημαὅ ῦ ἐ ῦ ἐ ᾶ

τ πλησίον, καί το το γενν τό τάραχον ν τ καρδί καί τήνῷ ῦ ᾷ ἀ ἐ ῇ ᾳ φαιδροτέραν καί λαροτέραν τ ς ψεως κατάστασιν καί τήν τοἱ ῆ ὄ ῦ βλέμματος ε στάθειαν. Τό δέ μέγα μάλαγμα τό σφίγγον πάντα τάὐ μέλη καί θεραπε ον π σαν νόσον καί π σαν μαλακίαν, δωκεν μ νῦ ᾶ ᾶ ἔ ἡ ῖ τήν γάπην τήν κατ α τόν˙ α τός γάρ τύπος μ ν γέγονε. Φησί γάρἀ ᾿ ὐ ὐ ἡ ῶ « ταπείνωσεν αυτόν, πήκοος ο μόνον γενόμενος, λλά καί μέχριἐ ἑ ὑ ὐ ἀ θανάτου. Καί τιθείς πέρ μ ν τήν αυτο ψυχήν, δίδαξεν μ ςὑ ἡ ῶ ἑ ῦ ἐ ἡ ᾶ λέγων˙ γαπήσατε λλήλους, καθώς γώ γάπησα μ ς˙ καί νἀ ἀ ἐ ἠ ὑ ᾶ ἐ τούτ γνώσονται πάντες τι μαθηταί μου στέ, ταν γάπην χητεῳ ὅ ἐ ὅ ἀ ἔ μετ λλήλων». ᾿ ἀ

Ε θέλεις ο ν μή χωλαίνειν, λάβε τήν ράβδον το σταυρο , (σελ.ἰ ὖ ῦ ῦ 330) καί στηρίζεις π α τ ς τάς χε ράς σου καί ποθν σκεις καί ο κἐ ᾿ ὐ ῆ ῖ ἀ ῄ ὐ τι χωλαίνεις, γάρ νεκρός ο δέποτε χωλαίνει. Κ ν χ ς τήν ράβδονἔ ὁ ὐ ἄ ἔ ῃ

ταύτην, ο χρεία το θυρωρο ˙ τ ράβδ γάρ ταύτ διώκεις οὐ ῦ ῦ ῇ ῳ ῃ ὐ μόνον τά κυνάρια, λλά καί τόν ρχηγόν τ ν θηρίων, τόνἀ ἀ ῶ

ρυόμενον λέοντα. Καί ακώβ ε πεν˙ τι « ν τ ράβδ μου διέβηνὠ ὁ Ἰ ἶ ὅ ἐ ῇ ῳ τόν ποταμόν». Καί πάλιν, π κρ α τ ς προσεκύνησε˙ καί Μως ςἐ ᾿ ἄ ῳ ὐ ῆ ῆ τ ράβδ ποίησε τά σημε α. Καί ταύτην λούμενος, παλλάττεταιῇ ῳ ἐ ῖ ὁ ἡ ἀ

Page 107: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πάντως τ ς ρεούσης γρότητος˙ γάρ ποθανών ποθν σκει τῆ ὑ ὁ ἀ ἀ ῄ ῇ μαρτί . Καί τί μετά τα τα προσδοκωμένη λπίς, λλ τριήμεροςἁ ᾳ ἡ ῦ ἐ ἀ ᾿ ἤ νάστασις; ρκε γάρ τ σταυρουμέν συνεγερθ ναι τ ησο . ἀ Ἀ ῖ ῷ ῳ ῆ ῷ Ἰ ῦ

Περί δέ τ ς βδομάδος διάφοροι θλίψεις καί κινήσεις σονται. ῆ ἑ ἔ

Περί δέ ν ε πας ρέων, νοήσωμεν τήν γίαν Μαρίαν τήν Θεοτόκονὧ ἶ ὀ ἁ καί τούς καθεξ ς γίους, τούς ν το ς καιρο ς κείνοιςῆ ἁ ἐ ῖ ῖ ἐ ε ρισκομένους, χοντας σφαλ ς τήν το Υ ο το Θεο σφραγίδα˙ὑ ἔ ἀ ῶ ῦ ἱ ῦ ῦ ῦ α τός γάρ δι α τούς πολλούς σώζει. ὐ ᾿ ὐ

τι α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. Ὅ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνζ'

< ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν Γέροντα>. ῦ ὐ ῦ ὐ

Τριάς χώριστος, μή χωρίζου μ ν. « κ στόματος νηπίων καίἀ ἡ ῶ Ἐ θηλαζόντων κατηρτίσω α νον». ἶ

Πάτερ, καλός ληθ ς μαθητής ε το ληθινο ατρο ˙ δωκας μ νἀ ῶ ἶ ῦ ἀ ῦ ἰ ῦ ἔ ἡ ῖ φάρμακα καί ντίδοτα˙ δέ πρ τος καυτήρ μεγάλως νυξε τήνἀ ὁ ῶ ἔ καρδίαν μου καί ο δύναμαι φέρειν τάς δύνας. γραψας γάρ μ νὐ ὀ Ἔ ἡ ῖ

δειν «σκώληξ ε μί καί ο κ νθρωπος». Καί ληθ ς δω καίᾄ ἰ ὐ ἄ ἀ ῶ ᾄ προσκυν καί δοξολογ , καί περυψ ε ς τούς α νας. λλ οῶ ῶ ὑ ῶ ἰ ἰῶ Ἀ ᾿ ὐ θαρρ ε πε ν τι σκώληξ ε μί καί ο κ νθρωπος˙ νθρωπος γάρ ε μιῶ ἰ ῖ ὅ ἰ ὐ ἄ ἄ ἰ τετρωμένος πό το φθαρτο σκώληκος˙ τί δέ στιν δύναμιςὑ ῦ ῦ ἐ ἡ τούτου το σκώληκος το φθάρτου; ῦ ῦ ἀ

Ο τος σκώληξ δι μέ λθεν, να ρύσηταί με τούτου το σκώληκοςὗ ὁ ᾿ ἐ ἦ ἵ ῦ το φθαρτο , το διαφθείραντος τό γένος τ ν νθρώπων. πειδή δέῦ ῦ ῦ ῶ ἀ Ἐ

φθαρτός ο τος σκώληξ, φθείρων καί φθειρόμενος καταδύνει ε ςὁ ὗ ὁ ἰ τά τραύματα καί ργάζεται σ ψιν καί ζομενίαν, λθεν φθαρτοςἐ ῆ ὀ ἦ ὁ ἄ σκώληξ, περί ο ε ρηται˙ (σελ. 332) «σκώληξ ε μί καί ο κὗ ἴ ἰ ὐ

νθρωπος». Καί σπερ ο τος σκώληξ νδύνει ε ς τά τραύματα,ἄ ὥ ὗ ὁ ἐ ἰ ο τω καί φθαρτος σκώληξ καταδύει ε ς τά κατώτατα τ ς γ ς, καίὕ ὁ ἄ ἰ ῆ ῆ κε θεν ε ρηκας διαφθείρειν π σαν καθαρσίαν το παλαιοἐ ῖ ἴ ᾶ ἀ ῦ ῦ

σκώληκος˙ καί ο τω πάντας καθαρίσας νήγαγε, καί α τός μεινεὕ ἀ ὐ ἔ φθαρτος. Ο τος σκώληξ στίν τόν ώβ καθαρίσας πό τοἄ ὗ ὁ ἐ ὁ Ἰ ἀ ῦ

φθαρτο σκώληκος καί ε πών α τ ˙ « νάστα ζ σαι σπερ νήρῦ ἰ ὐ ῷ ἀ ῶ ὥ ἀ τήν σφύν σου». Ο τος σκώληξ καί τόν δράκοντα ε λκυσεν τὀ ὗ ὁ ἵ ῷ

γκίστρ κρεμάμενος πί το ξύλου˙ τούτ τ σκώληκι τά πάνταἀ ῳ ἐ ῦ ῳ ῷ πετάγη, κτός το ποτάξαντος α τ τά πάντα˙ «πάντα γάρὑ ἐ ῦ ὑ ὐ ῷ πέταξεν ποκάτω τ ν ποδ ν α το ». ὑ ὑ ῶ ῶ ὐ ῦ

φθαρτός σκώληξ τά πάντα διαφθείρει. Καί ο κ νι τίποτε πί τ ςὉ ὐ ἔ ἐ ῆ γ ς, ο τε ξύλα, ο τε βρώματα, ο τε γ , ο τε σάρξ, περ ο κῆ ὔ ὔ ὔ ῆ ὔ ὅ ὐ

ναλίσκει, κτός το λατος καί το λαίου. Τί δέ στι τό λας καίἀ ἐ ῦ ἅ ῦ ἐ ἐ ἅ

Page 108: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τό λαιον, λλ Πατήρ ποτάξας α τ τά πάντα, καί τήνἔ ἀ ᾿ ἤ ὁ ὁ ὑ ὐ ῷ ὁ κτίσιν α το λίσας τ λέει α το , καί το ς ποστόλοις δούςὑ ῦ ἁ ῷ ἐ ὑ ῦ ὁ ῖ Ἀ

λας, να λίσωσι τόν κόσμον πό τ ς δυσωδίας τ ν ε δώλων καίἅ ἵ ἁ ἀ ῆ ῶ ἰ λθωσιν πί τήν ε ωδίαν το ληθινο Θεο μ ν; μήν. ἔ ἐ ὐ ῦ ἀ ῦ ῦ ἡ ῶ Ἀ

Τί δέ στιν δύναμις το σινάπεως, τι α τ παρείκασε τήνἐ ἡ ῦ ὅ ὐ ῷ βασιλείαν τ ν ο ραν ν καί ο χί τ λαί τ φοίνικι, τινι τ νῶ ὐ ῶ ὐ ῷ ἐ ᾳ ἤ ῷ ἤ ῶ μεγάλων δένδρων, λλά τ ε τελε ; πειδή δριμύτατόν στι καίἀ ῷ ὐ ῖ Ἐ ἐ στύφει μ ν τάς καρδίας; Ναί, Πάτερ, δεήθητι το Κυρίου πωςἡ ῶ ῦ ὅ δείξ μ ν τό μυστήριον τούτου το σκώληκος καί σινάπεως˙ πωςῃ ἡ ῖ ῦ ὅ καί με ς δοξάσωμεν τόν Πατέρα καί τόν Υ όν, σύν γί Πνεύματιἡ ῖ ἱ ἁ ῳ ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

Πάτερ, πειδή πέμνησάς με τά ρχα α, κ γώ ο κ λαβον, λάἐ ὑ ἀ ῖ ἀ ὐ ἔ ἀ μνημονεύω κε να, ο κ ποίησεν χθρός, λλ τι μάνη, πειδήἐ ῖ ἅ ὐ ἐ ὁ ἐ ἀ ᾿ ὅ ἐ ἐ ε δε γενόμενον καρπόν ε ς τόν τόπον το τον. λλ πομονή σου καίἶ ἰ ῦ Ἀ ᾿ ἡ ὑ

φιλανθρωπία το Θεο , ο κ φ κε τό θέλημα α το τό μιαρόνἡ ῦ ῦ ὐ ἀ ῆ ὐ ῦ γενέσθαι, λλ σμέν ως το ν ν δοξάζοντες τόν Θεόν. ἀ ᾿ ἐ ἕ ῦ ῦ

Καί πειδή ε πάς μοι, τι στερον μετανοε ς μετά τό πρ ξαι, ε θε καίἐ ἶ ὅ ὕ ῖ ᾶ ἴ στερον, να μή παντελ ς ναπομείνω. Καί πειδή ε πάς μοι τι ὕ ἵ ῶ ἐ ἐ ἶ ὅ ὁ μπεσών ε ς τούς λ στάς καί συληθείς, ο κ χει λλ μεταδο ναι,ἐ ἰ ῃ ὔ ἔ ἄ ῳ ῦ

διά το το δέομαι λιμώττων, να πιρρήψητέ μοι ο χοντες τά ψιχίαῦ ἵ ἐ ἱ ἔ μ ν, πως κ γώ λάβω τροφήν ς κύων πό κάτω τ ς τραπέζηςὑ ῶ ὅ ἀ ὡ ὁ ὑ ῆ μ ν τ ν χόντων. ὑ ῶ ῶ ἐ

Καί πειδή ε πας˙ συνεγήρασέ σοι ερηφανία καί ε ρωνεία, ε ξαιἐ ἶ ἡ ὑ ἡ ἰ ὖ πέρ μο , να πέλθ π μο . ὑ ἐ ῦ ἵ ἀ ῃ ἀ ᾿ ἐ ῦ

ρνη'

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Προεφώνησεν Δαβίδ λέγων «προσώζεσαι καί σάπησαν οὁ ἐ ἱ μώλωπές μου πό προσώπου τ ς φροσύνης μου». στε ο ν ἀ ῆ ἀ Ὥ ὖ ἡ

φροσύνη νθήκη λων τ ν κακ ν στιν. φροσύνη γάρ γέννησεἀ ἐ ὅ ῶ ῶ ἐ Ἀ ἐ παρακοήν˙ παρακοή δέ τρα μα˙ καί μετά τό τρα μα α τήῦ ῦ ἡ ὐ

φροσύνη τεκε τήν μέλειαν, καί μέλεια τήν σ ψιν καί τήνἀ ἔ ἀ ἡ ἀ ῆ ζομενίαν κατειργάσατο, καί σκωληκίασεν σάρξ ταλαίπωροςὀ ἐ ἡ ἡ

καί διεφθάρη. Διαφθαρε σα ο ν ρρίφη ε ς τήν θάλασσαν καί βρ σιςῖ ὖ ἐ ἰ ῶ γένετο τ μεγάλ χθύϊ καί ν κίσθη ε ς τά ντερα α το , ως οἐ ῷ ῳ ἰ ἐ ῳ ἰ ἔ ὐ ῦ ἕ ὗ λθεν πουράνιος σκώληξ καί λωθείς ν τ γκίστρ τοἦ ὁ ἐ ἡ ἐ ῷ ἀ ῳ ῦ

σταυρο , χαλάσθη ε ς τά ντερα το μεγάλου χθ ος, καί νήνεγκεῦ ἐ ἰ ἔ ῦ ἰ ῦ ἀ διά το στόματος α το ν κατέπιε βρ σιν σύν το ς γκάτοις. Καίῦ ὐ ῦ ἥ ῶ ῖ ἐ λαβών τήν σάρκα νέχρισεν λαί καί μιξεν δατο καί πτησεἐ ἐ ῳ ἔ ὕ ὤ πυρί˙ φησί γάρ «α τός μ ν βαπτίσει ν Πνεύματι γί καί πυρί».ὐ ὑ ῶ ἐ ἁ ῳ Καί ψώμισεν ρτ , καί ε φρανεν ο ν , καί ρτυσεν λατι, καίἐ ἄ ῳ ὔ ἴ ῳ ἤ ἅ

λλαξε τ ς φθορ ς. Καί πρός τούτοις προσέθηκεν α το ς σίνιπιἤ ῆ ᾶ ὐ ῖ

Page 109: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

συστέλλον π σαν φθοράν, καί στύφον τούς το δράκοντος μυκτ ραςᾶ ῦ ῆ πρός τό μηδέ σφραίνεσθαι α τ ς δυνηθ ναι˙ καί ταράσσον α τοὀ ὐ ῆ ῆ ὐ ῦ τούς φθαλμούς πρός τό μή πιβλέψαι πρός τήν τελειότητα τ ςὀ ἐ ῆ ταπεινώσεως α τ ς. ὐ ῆ

Ε δότες ο ν τα τα πάντα, μή παρίδωμεν τήν νουθεσίαν α το , να μήἰ ὖ ῦ ὐ ῦ ἵ πληρωθ καί ε ς μ ς, τι «ε τό λας μωρανθ , ν τίνιῇ ἰ ἡ ᾶ ὅ ἰ ἅ ῇ ἐ

λισθήσεται»; Καί τί στιν στέρησις τούτων, λλ ε πεν φρωνἁ ἐ ἡ ἀ ᾿ ἤ ἶ ἄ ν καρδί α το ο κ στι Θεός; ἐ ᾳ ὐ ῦ ὐ ἔ

Ε ο ν τι τ ν ρχαίων ο κ λαθες, καί τά σχατα ο δας, κουσον τοἰ ὖ ῶ ἀ ὐ ἔ ἔ ἶ ἄ ῦ ε πόντος τι « γινώσκων τό θέλημα το Δεσπότου καί μή ποι ν,ἰ ὅ ὁ ῦ ῶ δαρήσεται πολλάς». (σελ. 336) Ε ο ν γινώσκοντες λέγομεν καίἰ ὖ

μελο μεν, ο μακράν μ ν πέχει τό ο αί τ ν μαρτανόντων νἀ ῦ ὐ ἡ ῶ ἀ ὐ ῶ ἁ ἐ γνώσει. Ε δέ χωμεν τι γ καί σποδός σμεν, κατά τόν βραάμ καίἰ ἔ ὅ ῆ ἐ Ἀ τόν ώβ, ε ς τόν α να ο συλούμεθα, λλ εί χομεν τό δο ναι καίἸ ἰ ἰῶ ὐ ἀ ᾿ ἀ ἔ ῦ

λλοις, ο χρυσίον, ο κ ργύριον, λλά τύπου ταπεινώσεως καίἄ ὐ ὐ ἀ ἀ πομον ς καί τ ς ε ς Θεόν γάπης. ὑ ῆ ῆ ἰ ἀ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνθ'

α τός μεταλαμβάνων ρτου, ρώτησε τόν α τόν μέγαν ΓέρονταὉ ὐ ἄ ἠ ὐ περί διαίτης.

πόκρισις Ἀ

δελφέ, χαίροις ν Κυρί . Παρακάλεσον τόν Θεόν δο ναί μοιἈ ἐ ῳ ῦ πομονήν τελείαν˙ ρχομαι το πράγματος καί ο κ γω ε ς τέλος,ὑ ἄ ῦ ὐ ἄ ἰ λλ ε θύς παρασαλεύομαι τ ς διαγωγ ς. Καί πιποθ ρχήν βαλε νἀ ᾿ ὐ ῆ ῆ ἐ ῶ ἀ ῖ

καί λθε ν ε ς τέλος, κούων το ποστόλου λέγοντος περί τ ς ρχ ςἐ ῖ ἰ ἀ ῦ Ἀ ῆ ἀ ῆ καί το τέλους τι « ναρξάμενος ν μ ν ργου γαθο , α τός καίῦ ὅ ὁ ἐ ἐ ὑ ῖ ἔ ἀ ῦ ὐ πιτελέσει, ως τ ς μέρας το Κυρίου μ ν ησο Χριστο ». ἐ ἕ ῆ ἡ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ

Κ ν δέ γώ λεεινός ο δέν ποι ρέσκον τ Θε , διά τήν σοἄ ἐ ὁ ἐ ὐ ῶ ἀ ῷ ῷ ῦ κέλευσιν παρέχω γνώμην ς δελφ . Λάμβανε τέσσαρα λαΐτινα, εὡ ἀ ῷ ἰ δύναται, ε ς τήν βδομάδα˙ καί κατά Κυριακήν διά τήν το σώματοςἰ ἑ ῦ

σθένειαν ροφήν κζεστά. Καί ς πολαμβάνω, καλ ςἀ ἤ ἤ ἐ ὡ ὑ ῶ λαμβάνεις α τά. Ε δέ ν φροσύν λαλ , ο κ ο δα˙ ς γάρ αυτόνὐ ἰ ἐ ἀ ῃ ῶ ὐ ἶ ὅ ἑ ο κυβερν , π ς δύναται κυβερν σαι λλους; Συγχώρησόν μοι,ὐ ᾷ ῶ ῆ ἄ

δελφέ, τι γώ φειλον παρακαλέσαι σε διατάξασθαί μοι, λλἀ ὅ ἐ ὤ ἀ ᾿ κμήν ο κ φ κέ με περηφανία, τις ρίζα πάντων τ ν κακ νἀ ὐ ἀ ῆ ἡ ὑ ἥ ῶ ῶ στιν. ἐ

Ε ξαι δελφέ να παρέλθωμεν τό προκείμενον μ ν πέραμα˙ γέμειὖ ἀ ἵ ἡ ῖ γάρ τ ν κλυδώνων καί κινδύνων, καί ς νόητος γελ καίῶ ὡ ἀ ῶ

διαφορ . λλ μως ο κόπτω τήν λπίδα˙ λεήμονα γάρ Δεσπότηνἀ ῶ Ἀ ᾿ ὅ ὐ ἐ ἐ

Page 110: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

χω καί ε σπλαγχνον. Δός μοι ο ν χε ρα σήν διά τήν γάπην, καίἔ ὔ ὖ ῖ ἀ λκε με πρός α τόν, καί διά σο σώζει με τόν λεεινόν. ἕ ὐ ῦ ἐ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξ'

α τός μή χρησάμενος τ ρηθείς α τ διαίτ παρά το Γέροντος,Ὁ ὐ ῇ ῃ ὐ ῷ ῃ ῦ ρώτησεν α τόν κ δευτέρου τά α τά˙ δέ πεκρίνατο ο τως. ἠ ὐ ἐ ὐ ὁ ἀ ὕ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, πειδή ε ρες με κελευόμενον πό τ ς σ ς γάπης, τάχα διάἈ ἐ ὗ ὑ ῆ ῆ ἀ το το κυρο ς μου τούς λόγους; Καί το το ο κ πό σο , λλ α τίαῦ ἀ ῖ ῦ ὐ ἀ ῦ ἀ ᾿ ἡ ἰ

λη παρ μο στιν, τι λόγοι μου καρποί ε σιν. Ο κ ε σί γάρ πόὅ ᾿ ἐ ῦ ἐ ὅ ἄ ἰ ὐ ἰ ἀ πράξεων δρώτων, διά το το ο δέ δύναμιν χουσι. Τόν Θεόνἱ ῦ ὐ ἔ παροργίζει ρωτ ν καί παρακούων. ως σήμερον ο κ γνωμενὁ ἐ ῶ Ἕ ὐ ἔ τάς τέχνας τ ν δαιμόνων˙ καταπαύστως κηρύττει πόστολοςῶ ἀ ὁ Ἀ λέγων˙ «ο γάρ α το τά νοήματα γνοο μεν». ὐ ὐ ῦ ἀ ῦ

Θάρσει, δελφέ μου, ε μή τι μόψυχόν μου χω σε διά τήν κατάἀ ἰ ὅ ὁ ἔ Χριστόν γάπην, δο ναι σοι πόκρισιν ο κ ε χον. Καθώς γάρ καίἀ ῦ ἀ ὐ ἶ προε πον, το μέτρου τούτου ο κ ε μί. λλ πειδή κόλλησέ με ῖ ῦ ὐ ἰ Ἀ ᾿ ἐ ἐ ὁ Θεός τ σ γάπ , πάλιν ν φροσύν λαλ , κάτεχε τά τέσσαραῇ ῇ ἀ ῃ ἐ ἀ ῃ ῶ λαΐτινα ε ς τήν βδομάδα ς ε πόν σοι, καί κατά Κυριακήν ροφήν ἰ ἑ ὡ ἶ ἤ ἤ κζεστά διά τήν σθένειαν. Μή χε δέ ν τ καρδί σου, τι ντολήνἐ ἀ ἔ ἐ ῇ ᾳ ὅ ἐ

σοι δέδωκα˙ ο κ στιν ντολή λλά γνώμη δελφο . ὐ ἔ ἐ ἀ ἀ ῦ

νοικται τό στάδιον, δράμωμεν να καταλάβωμεν˙ σμέν γάρἬ ἵ ἐ φθαρτοί νθρωποι καί μικροχρόνιοι πί τ ς γ ς, να ε ρωμεν λεοςἄ ἐ ῆ ῆ ἵ ὕ ἔ ν τ ρ κείνη τ φοβερ καί φρικτ , ν Χριστ ησο τ Κυρίἐ ῇ ὥ ᾳ ἐ ῇ ᾷ ῇ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ μφαίνουσα τήν δύναμιν τ ς < ρωτήσεως>. ἐ ῆ ἐ

(σελ. 340)

Αδελφέ, τί χω ε πε ν πρός τα τα, μηδέν παντελ ς ποιήσας; Ε δέἔ ἰ ῖ ῦ ὁ ῶ ἰ καί σύ λέγεις τι ποίησας καί ποιε ς, γώ δέ ο δέποτε μέμνημαιὅ ἐ ῖ ἐ ὐ μαυτόν, ε μή πάντοτε παροργίζοντα τόν Θεόν ν το ς ργοις μου. Διἐ ἰ ἐ ῖ ἔ ᾿ ργα ο ν τίποτε ο προσδοκ , διά δέ τήν φιλανθρωπίαν α τοἔ ὖ ὐ ῶ ὐ ῦ

Page 111: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λπίζω τι σώζομαι˙ πέθανε γάρ μαρτωλούς σ σαι. Κάθημαι ο νἐ ὅ ἀ ἁ ῶ ὖ πί το νόματος α το ως λθ φ αυτο καί ε π μοι «τί θέλειςἐ ῦ ὀ ὐ ῦ ἕ ἔ ῃ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἴ ῃ

ποιήσω σοι»; να ε πω κ γώ μετ κείνου, «Κύριε, να ναβλέψω». Εἵ ἴ ἀ ᾿ ἐ ἵ ἀ ἰ ε χον γάρ καί ργα, φοβούμενος τήν κατάκρισιν το Φαρισαίου, ο κἶ ἐ ῦ ὐ τόλμων λαλ σαι. λλ μως λέγω σοι, δελφέ, τι λη μου ζωήἐ ῆ Ἀ ᾿ ὅ ἀ ὅ ὅ ἡ

καί λπίς ε ς α τόν κρέμαται˙ καί παρακαλ νυχθημερόνἡ ἐ ἰ ὐ ῶ καθαρισθ ναι πό τ ν φανερ ν καί κεκρυμμένων παθ ν. ῆ ἀ ῶ ῶ ῶ

Τί ο ν χω ε πε ν περί κατορθωμάτων, κούων τι «π ν στόμαὖ ἔ ἰ ῖ ἀ ὅ ᾶ φραγήσεται, καί τά λοιπά», καί πάλιν, « καυχώμενος ν Κυρίὁ ἐ ῳ καυχάσθω»; Μακάριος δέ καθαρισθείς πό τ ς ργ ς καί τ νὁ ἀ ῆ ὀ ῆ ῶ λοιπ ν παθ ν, καί φυλάξας τάς ντολάς πάσας καί λέγων, τιῶ ῶ ἐ ὅ « χρε ός ε μι δο λος». Ε δέ ποιο μεν ν κατόρθωμα καί δι λλοἀ ῖ ἰ ῦ ἰ ῦ ἕ ᾿ ἄ

πόλλομεν α τό, τί φέλησεν μ ς τό καθ μέραν ο κοδομε ν καίἀ ὐ ὠ ἡ ᾶ ᾿ ἡ ἰ ῖ καθαιρε ν; Ε τις καταφρονε τ ς δόξης καί τιμίας, τοιο τοςῖ ἴ ῖ ῆ ἀ ὁ ῦ δύναται σωθ ναι, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, α τ δόξα.ῆ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ὐ ῷ ἡ

μήν. Ἀ

ρξβ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, ε ξαι πέρ μο τι κοπι . Πρό το με λαβε ν λόγον πρός σέὖ ὑ ἐ ῦ ὅ ῶ ῦ ῖ κ ν ε τι δήποτε δόκουν ποιε ν, τό κατ μέ κόπως ποίουν. ξἄ ἴ ἐ ῖ ᾿ ἐ ἀ ἐ Ἐ

του δέ πέδωκάς μοι λόγον κοπι καί ε ς σθένειαν. Καί πρόὅ ἐ ῶ ἰ ἀ τούτου καί περί το λόγου τούτου γραψά σοι, καί α τός λογίσω μεῦ ἔ ὐ ἐ

ψηλοφρονο ντα, καί περί Φαρισαίου πεμψάς μοι λόγον. Κ γώὑ ῦ ἔ ἀ Πάτερ ο κ ε πον σοι ψηλοφρον ν, λλά πό νάγκης. Δέομαί σου,ὐ ἶ ὑ ῶ ἀ ἀ ἀ ποίησον ε χήν, να ποκαλύψ σοι Κύριος τί στιν ν μοί. ὐ ἵ ἀ ῃ ὁ ἐ ἐ ἐ

(σελ. 342) πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος. ῦ

δελφέ, θεία Γραφή λέγει˙ «πάντα μετά βουλ ς ποίει, καί νευἈ ἡ ῆ ἄ βουλ ς μηδέν ποιήσ ς». τε ο μετά βουλ ς, λλ πό θελήματοςῆ ῃ Ὅ ὐ ῆ ἀ ᾿ ἀ δίου ποίεις, ο κ κοπίας τ ν ˙ καί γάρ ο δείς μή χρ ζωνἰ ἐ ὐ ἐ ῷ ῷ ὐ ὁ ῄ συμβούλου, ε μή μόνος τήν σοφίαν κτίσας Θεός. τε δέ κατάἰ ὁ Ὅ Θεόν ζήτησας κόψαι τό διον θέλημα, λθε ν δέ ε ς ταπείνωσιν καίἐ ἴ ἐ ῖ ἰ λαβε ν τόν λάχιστόν σου δελφόν σύμβουλον, παρώξυνας τόνῖ ἐ ἀ μισόκαλον δαίμονα ε ς φθόνον, τόν εί φθόνον χοντα πρός πάντας.ἰ ἀ ἔ Βλέπεις στρεβλότητα διαβολικήν; π μαυτο ο διεταξάμην σοιἈ ᾿ ἐ ῦ ὐ τίποτε, καί τήσω με καί συνεβούλευσά σοι ς δελφ ˙ καίᾐ ὡ ἀ ῷ

κούσας φ κας, καί προσθήκην ποίησας. Κ γώ σοι ε πον τό τοἀ ἀ ῆ ἐ ἀ ἶ ῦ Φαρισαίου˙ καί γάρ κ κε νος καυχώμενος λεγεν λεγε. Καί σύἀ ῖ ἔ ἅ ἔ ζήτησας πληροφορίαν, καί α τη ο δέν λλο στί, ε μήἐ ὕ ὐ ἄ ἐ ἰ ψηλοφροσύνη. ὑ

Πρόσχες καί βλέπεις μετά κριβείας, π ς τε βάλλεις ρχήν, ε θύςἀ ῶ ὅ ἀ ὐ φέρει σοι πρόφασιν καί λύεις α τήν, καί πάλιν βάλλεις καί ε θέωςὐ ὐ

Page 112: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λύεις καί ο μνημονεύεις, τι « πομείνας ε ς τέλος, ο τοςὐ ὅ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται˙ καί ναρξάμενος ν μ ν ργου γαθο , α τόςὁ ἐ ἐ ὑ ῖ ἔ ἀ ῦ ὐ πιτελέσει χρι τ ς μέρας το Κυρίου μ ν ησο Χριστο ». Εἐ ἄ ῆ ἡ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ἰ ναπαύει σε τό πό σαυτο ποιε ν καθώς ποίεις, γώ ο λυπο μαι,ἀ ὑ ῦ ῖ ἐ ἐ ὐ ῦ

ο τε γάρ ββ ς τινος θέλω γενέσθαι, ο τε διδάσκαλος. χω γάρ τόνὔ Ἀ ᾶ ὔ Ἔ λέγχοντά με πόστολον λέγοντα˙ « διδάσκων τερον σεαυτόν οἐ Ἀ ὁ ἕ ὐ

διδάσκεις»;

(σελ. 344) δελφέ, τ ν σωζομένων στί τό ντ ξαι τήν ψυχήν ςἈ ῶ ἐ ἐ ῆ ὡ ράχνην. Λοιπόν πομον ς πολλ ς χρεία, ως ο διά θλίψεωνἀ ὑ ῆ ῆ ἕ ὗ

πολλ ν ε σέλθωμεν ε ς τήν βασιλείαν το Θεο , ν Χριστ ησοῶ ἰ ἰ ῦ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ τ Κυρί μ ν. μήν. ῷ ῳ ἡ ῶ Ἀ

Συγχώρησόν μοι, δελφέ, καί ε ξαι πέρ μο . ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ

ρξγ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

ζητήσας τό πεπλανημένον πρόβατον, ησο , δίδαξον καί μ ς π ςὉ Ἰ ῦ ἡ ᾶ ῶ νά ζητήσωμεν τόν ποιμένα. Πάτερ, να λόγον θέλω ρωτ σαι. πειδήἕ ἐ ῆ Ἐ γέγραπται «ζητήσατε τόν Κύριον καί κραταιώθητε, ζητήσατε τό πρόσωπον α το διά παντός», π ς δύναται μαρτωλός νθρωποςὐ ῦ ῶ ἁ ἄ ζητ σαι τόν Κύριον διά παντός; Δίδαξον μ ς τόν λόγον το τον διάῆ ἡ ᾶ ῦ τόν σοφίσαντά σε, να καί με ς διά παντός ζητήσωμεν τό πρόσωπονἵ ἡ ῖ το Κυρίου, τι α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῦ ὅ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

πόκρισις. Ἀ

δελφέ Ε θύμιε, δέομαι τ ς γάπης σου συγκοπίασόν μου τ δεήσειἈ ὐ ῆ ἀ ῇ πρός τόν φιλάνθρωπον Θεόν. Καί γάρ γάπη σου τησέ με γράψαιἡ ἀ ᾔ σοι π ς νά ζητήσωμεν τόν ποιμένα. Καί πό πρώτης μέρας ωςῶ ἀ ἡ ἕ

ρτι δέομαι το Θεο περί τ ς α τήσεώς σου καί λέγει μοι˙ἄ ῦ ῦ ῆ ἰ καθάρισόν σου τήν καρδίαν πό τ ν λογισμ ν το παλαιοἀ ῶ ῶ ῦ ῦ

νθρώπου καί χαρίζομαί σοι τά α τήματά σου. Τά γάρ μά δωρήματα,ἀ ἰ ἐ ν το ς καθαρο ς χωρο νται καί δωρο νται. σον δέ κινε ται ἐ ῖ ῖ ῦ ῦ Ὅ ῖ ἡ

καρδία σου πό τ ς ργ ς καί μνησικακίας καί τ ν μοίων παθ νἀ ῆ ὀ ῆ ῶ ὁ ῶ το παλαιο νθρώπου, κε ο κ ε σελεύσεται σοφία. Ε πιποθε ς τάῦ ῦ ἀ ἐ ῖ ὐ ἰ ἰ ἐ ῖ μά χαρίσματα, τά σκεύη το λλοτρίου κβαλε πό σο καί τά μάἐ ῦ ἀ ἔ ἀ ῦ ἐ φ αυτ ν ρχονται ε ς σέ. Μή ο κ κουσας «ο δύναται δο λοςἀ ᾿ ἑ ῶ ἔ ἰ ὐ ἤ ὐ ῦ

δυσί κυρίοις δουλεύειν»; άν ο ν μοί, ο τ διαβόλ ˙ άν δέ τἘ ὖ ἐ ὐ ῷ ῳ ἐ ῷ διαβόλ , μοί ο δέποτε. (σελ. 346) Ε τις ο ν θέλει καταξιωθ ναιῳ ἐ ὐ ἴ ὖ ῆ τ ν μ ν χαρισμάτων, τά χνη μου κατανοήσει˙ τι ς πρόβατονῶ ἐ ῶ ἴ ὅ ὡ

κακον δεξάμην λα τά πάθη, μή ντιλέξας ν τινι. Καί μ ν ε πονἄ ἐ ὅ ἀ ἔ ὑ ῖ ἶ χειν κεραιότητα ς α περιστεραί καί ντί τούτων χετε γριότηταἔ ἀ ὡ ἱ ἀ ἔ ἀ

τ ν παθ ν. «Βλέπετε μή ε πω μ ν˙ πορεύεσθε τ φωτί το πυρόςῶ ῶ ἴ ὑ ῖ ῷ ῦ μ ν». ὑ ῶ

Page 113: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Τα τα ο ν κούσας, ν πένθει ε μί καί δυρμ ως ο σπλαγχνισθῦ ὖ ἀ ἐ ἰ ὀ ῷ ἕ ὗ ῇ καί ε ς μέ γαθότης α το καί παλλάξει με τ ν δειν ν παθ νἰ ἐ ἡ ἀ ὐ ῦ ἀ ῶ ῶ ῶ το παλαιο νθρώπου, το δέξασθαι πάντα τά περχόμενά μοι νῦ ῦ ἀ ῦ ἐ ἐ

πομον πολλ . Ο δας γάρ τί κατεργάζεται πομονή˙ καί ὑ ῇ ῇ ἶ ἡ ὑ ὁ πόστολος μνημόνευσε περί ταύτης΄ Ἀ ἐ

Ε ξαι ο ν, δελφέ μου, να λθ μοι. Καί διά τήν γάπην λεγξόν μεὖ ὖ ἀ ἵ ἔ ῃ ἀ ἔ ε τι παρέρχομαι, να διορθώσωμαι. Καί γάρ φρων ε μί, λλά γαπἴ ἵ ἄ ἰ ἀ ἀ ῶ τούς διδάσκοντας καί λέγχοντάς με, ε δώς τι ε ς σωτηρίαν ψυχ ςἐ ἰ ὅ ἰ ῆ σται μοι α τ ν διδασκαλία. τι δεήθητι να φύγω πό τ ςἔ ὐ ῶ ἡ Ἔ ἵ ἀ ῆ

πτώσεως το δικαιώματος, τι πάντα θλίβομαι. Καί συγχώρησόν μοιῦ ὅ κατά πάντα, τι ε ς κόπον σε βάλλω πάντοτε, λλά πολύν μισθόν χειὅ ἰ ἀ ἔ τό πρ γμα, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούςᾶ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ρξδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, τούς μέν μούς κόπους, ο ς δίδωμί σοι ε ς σεαυτόνἐ ὕ ἰ πέγραψας. Καί το το ο σοφοί ποιο σιν, ο διά τό βαστάσαι τόὑ ῦ ἱ ῦ ὐ

βάρος το πλησίον καί μόνου, λλά διά πολλούς ε ς φέλειαν τ νῦ ἀ ἰ ὠ ῶ ψυχ ν μ ν. Μάλιστα τι ς πατήρ προτρέπεις μ ς ε ς ρώτησινῶ ἡ ῶ ὅ ὡ ἡ ᾶ ἰ ἐ περί τ ς δο τ ς ζω ς ν τ πολλ σου ζω . λλά δέομαι τιῆ ὁ ῦ ῆ ῆ ἐ ῇ ῇ ῇ Ἀ ὅ λιμένα καί καταφυγήν πεμψέ σε Κύριος μοί˙ ποίησον τό λεοςἔ ὁ ἐ ἔ καί παρακάλεσον τόν Δεσπότην, να ποιήσ μετ μο τό λεος καίἵ ῃ ᾿ ἐ ῦ ἔ φανερώσ μοι μικρόν τίποτε, τι ς ο κ ο δα μπίπτω. Καίῃ ὅ ὡ ὐ ἶ ἐ φανέρωσόν μοι ς φανέρωσας τό πρ τον να μετανοήσω. Καί μετάὡ ἐ ῶ ἵ το το δε ξόν μοι δόν π ς να περιπατήσω, τι νεδέξω τήν ψυχήνῦ ῖ ὁ ῶ ἵ ὅ ἀ μου.

(σελ. 348) πόκρισις Ἀ

δελφέ, ς τ δί μου ψυχ λαλ , δησε γάρ Κύριος τήν ψυχήνἈ ὡ ῇ ἰ ᾳ ῇ ῶ ἔ ὁ σου ν τ μ , λέγων, μή ποστ ς π α το ˙ πεί ο κ ν μόνἐ ῇ ἐ ῇ ἀ ῇ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἐ ὐ ἦ ἐ διδάξαι σε, λλά μαθε ν παρά σο . Φοβο μαι γάρ τόν λέγοντα, τιἀ ῖ ῦ ῦ ὅ « διδάσκων τερον, σεαυτόν ο διδάσκεις»; Καί πειδή <λέγει> τιὁ ἕ ὐ ἐ ὅ

ρκε σοφ τό νε μα, καί μ λλον ο κ ρκησέ <σοι>, λλά φανερ ςἀ ῖ ῷ ῦ ᾶ ὐ ἤ ἀ ῶ θέλεις κο σαι˙ άν πταίσ φρων ν λόγ , συγγνώμην χει παράἀ ῦ ἐ ῃ ἄ ἐ ῳ ἔ πάντων, φρων γάρ στι καί ε τι λαλε ο κ ο δεν. άν δέ σοφόςἄ ἐ ἰ ῖ ὐ ἶ Ἐ πταίσ , συγγνώμην ο κ χει˙ σοφός γάρ στι καί ν τ γνώμῃ ὐ ἔ ἐ ἐ ῇ ῃ πταισεν. Ο τως ο ν άν τις τ ν ξω δελφ ν πταίσ ν λόγἔ ὕ ὖ ἐ ῶ ἔ ἀ ῶ ῃ ἐ ῳ

συγγνώμην χει, τι μετά πάντων στίν˙ άν δέ με ς ο νομιζόμενοιἔ ὅ ἐ ἐ ἡ ῖ ἱ γκλειστοι καί συχασταί καί παρά το ς νθρώποις καλοί, ποίανἔ ἡ ῖ ἀ χομεν συγγνώμην; Καί πειδή γν ναι θέλεις φανερ ς τό πρ γμα,ἔ ἐ ῶ ῶ ᾶ

λέγω, κάθ σω ς νεκρωθείς τ κόσμ . ῃ ἔ ὡ ῷ ῳ

Π ς τε ρχ ε ς συντυχίαν πό τ ς γάπης καί τ ς χαρ ςῶ ὅ ἔ ῃ ἰ ἀ ῆ ἀ ῆ ᾶ

Page 114: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μετατρέπ ε ς παροξυσμόν καί μνησικακίαν καί μέμφ τόν πλησίον ῃ ἰ ῃ ἤ γάρ αυτόν; ( σ. καί ο χ αυτόν;) καί ο λέγεις τι γώ ε μι ἑ ἴ ὐ ἑ ὐ ὅ ἐ ἰ ὁ

νάξιος, λλά καί ψηφίζεις σεαυτόν; Γινομένης γάρ προφάσεωςἀ ἀ λέγεις, ε πέ τι γώ ε πον, καί κούουσιν δέως. Τί χεις σεαυτόν, τιἰ ὅ ἐ ἶ ἀ ἡ ἔ ὅ

δέως δέχονται τόν λόγον σου, ς λίαν τόν προφήτην; Μέμψαιἡ ὡ Ἠ σεαυτόν˙ καί πάντα τά γινόμενά σοι μάθε τι κτός το θελήματοςὅ ἐ ῦ το Θεο ο γίν<ονται>, ε τε νάπαυσις πρός ε χαριστίαν, ε τεῦ ῦ ὐ ἴ ἀ ὐ ἴ θλ ψις πρός πομονήν. Πο στιν γεγραμμένος λόγος, τιῖ ὑ ῦ ἐ ὁ ὅ « νέχεσθαι καί το δέροντος μ ς ε ς τήν ψιν» καί τά λοιπά; Διάἀ ῦ ἡ ᾶ ἰ ὄ το το μακράν σμεν πό το Θεο . ῦ ἐ ἀ ῦ ῦ

Κ ν ο ν τήν δόν θελήσ ς μαθε ν α τη στί, τό χειν τόν δέρονταἄ ὖ ὁ ῃ ῖ ὕ ἐ ἔ ς τόν θάλποντα˙ καί τόν τιμάζοντα ς τόν δοξάζοντα˙ καί τόνὡ ἀ ὡ βρίζοντα ς τόν (σελ. 350) τιμ ντα˙ καί τόν θλίβοντα ς τόνὑ ὡ ῶ ὡ ναπαύοντα. Κ ν κατά λήθην, κατά προαίρεσιν μή δώσωσί σοι τήνἀ ἄ ἤ

συνήθειαν, να μή θλιβ ς, λλά μ λλον λέγε, τι ε ν θέλημα Θεο ,ἵ ῇ ἀ ᾶ ὅ ἰ ἦ ῦ ε χον λθε ν. Καί τε ρχωνται, να μετά λαρο προσώπου δέξἶ ἐ ῖ ὅ ἔ ἵ ἱ ῦ ῃ χαίρων˙ ( σ. λέγων) τι νάξιον ντα λέησέ με Κύριος, κατά τόνἴ ὅ ἀ ὄ ἠ ὁ Δανιήλ, ς τε πεσκέψατο α τόν Κύριος, το το μόνον λεγεν˙ὅ ὅ ἐ ὐ ὁ ῦ ἔ « μνήσθη γάρ μου Θεός», γούμενος αυτόν νάξιον. Καί πόθουἐ ὁ ἡ ἑ ἀ ἀ τό δικαίωμα˙ τι άν ε π ς τίποτε, λέγεις˙ καλ ς ε πον˙ καί άνὅ ἐ ἴ ῃ ῶ ἶ ἐ πινοήσ ς, λέγεις˙ καλ ς πενόησα. Καλ ς, καλ ς. Το το τό καλ ςἐ ῃ ῶ ἐ ῶ ῶ ῦ ῶ

διά τί ο νοο μεν ν τ μή θλ ψαί τινα μήτε ν λόγ μήτε ν ργ ,ὐ ῦ ἐ ῷ ῖ ἐ ῳ ἐ ἔ ῳ καί Θεός συνέρχεται μ ν κατά πάντα; ὁ ἡ ῖ

πύκτευες φανερ σαι τόν λογισμόν το ς δελφο ς το πληρ σαι τοἘ ῶ ῖ ἀ ῖ ῦ ῶ θέλημά σου, τι άν μή σήμερον γένηται τό ργον˙ καί πληξας τόνὅ ἐ ἔ ἔ λογισμόν τ ν νεωτέρων, λεγόντων, τι τί ε σιν λλα μέραι δύο, τιῶ ὅ ἰ ἄ ἡ ὅ ο βαστάζει γέρων; Ε πέ μοι, τό ντως γένετο ργον; Ε ς τούςὐ ὁ ἰ ὄ ἐ ἔ ἰ ο ρανούς ν λθες; λλ πλ ς πληξες καίρως πό το διαβόλου,ὐ ἀ ῆ Ἀ ᾿ ἁ ῶ ἔ ἀ ἀ ῦ

δελφέ. ἀ

πό τ ς ρτι φήσωμεν τούς νεκρούς, θάψαι τούς αυτ ν νεκρούς,Ἀ ῆ ἄ ἀ ἑ ῶ καί ε αγγελισώμεθα τήν βασιλείαν το Θεο , ν Χριστ ησο τὐ ῦ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα ς νῦ ὐ ῦ ὐ ὡ ἐ προσευχ . ῇ

Ζωή τ ν πεγνωσμένων μή παρίδ ς με, τι ε ς πόγνωσιν κε μαι˙ ῶ ἀ ῃ ὅ ἰ ἀ ῖ ἡ δήλωσις τ ν λόγων σου φωτιε καί συνετιε νηπίους. δήλωσάς μοι,ῶ ῖ ῖ Ἐ

γιε, τι καθάρισον σεαυτόν καί κβαλε πό σο τόν παλαιόνἍ ὅ ἔ ἀ ῦ νθρωπον. Μή πηλός αυτόν δύναται καθαρίσαι; ο κοδομήἄ ὁ ἑ Ἤ ἡ ἰ

δύναται αυτήν κοσμ σαι, ε μή κτίσας α τήν κοσμήσ ; τόἑ ῆ ἰ ὁ ὐ ῃ Ἤ κεράμιον τό κτισθέν πό το κεραμέως δύναται αυτό πτ σαι, άνὑ ῦ ἑ ὀ ῆ ἐ μή πλάσας βάλ ε ς τό π ρ, καί δοκιμάσ ε ε χρηστόν στι; Καίὁ ῃ ἰ ῦ ῃ ἰ ὔ ἐ α τός, γιε, ε θέλεις σ σαι τό πλάσμα σου, πέμψον τό θε ον σουὐ Ἅ ἰ ῶ ῖ π ρ, να πτήσ τό (σελ. 352) κεράμιον τό πό σο πλασθέν, ναῦ ἵ ὀ ῃ ὑ ῦ ἵ

Page 115: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δέξηται τό παρά σο λαιον, καί μή ρεύσ ˙ τι σο στιν δόξα ε ςῦ ἔ ῃ ὅ ῦ ἐ ἡ ἰ τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, μή ναγκάσ ς με λαλ σαι τόν θέλοντα συχίαν καί σιωπήνἈ ἀ ῃ ῆ ἡ σπάσασθαι. Τοίνυν στήριξον πρός Κύριον τήν καρδίαν σου, καίἀ

καρτέρησον μή σαλευόμενος. Καί γάρ φθονήσας τ δάμ πὁ ῷ Ἀ ἀ ᾿ ρχ ς καί κβαλών το παραδείσου, φθονε ε ς τήν ν Χριστἀ ῆ ἐ ῦ ῖ ἰ ἐ ῷ μόνοιαν μ ν. λλ ε πών τι « θεώρουν τόν σαταν ν ςὁ ἡ ῶ Ἀ ᾿ ὁ ἰ ὅ ἐ ᾶ ὡ στραπήν πεσόντα κ το ο ρανο », καταργήσαι α τόν φ μ ν,ἀ ἐ ῦ ὐ ῦ ὐ ἀ ᾿ ἡ ῶ

καί διαρρήξοι α το τά δίκτυα. Σύ ο ν μή τεχνασθ ς π α το νὐ ῦ ὖ ῇ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἔ τινι, το σαλευθ ναι πό το τόπου σου˙ καί γάρ ο τω καί τόνῦ ῆ ἀ ῦ ὕ Μάλχον τεχνάσατο. Πικραίνεται γάρ πρός μ ς τήν μέμψινἐ ἡ ᾶ φέρωμεν διαπαντός, τι α τη στίν νίκη. Καί περί το νθυμηθ ναιὅ ὕ ἐ ἡ ῦ ἐ ῆ

πελθε ν ε ς τήν ρημον, ε πον ο Πατέρες τι τρία κεφάλαιά ε σι, καίἀ ῖ ἰ ἔ ἶ ἱ ὅ ἰ ε τις α τά φυλάττει, δύναται ο κ σαι καί ναμέσον τ ν νθρώπων,ἴ ὐ ἰ ῆ ἀ ῶ ἀ καί ε ς τάς ρήμους, καί που δ ν . Τό μέμψασθαι αυτόν, καί τόἰ ἐ ὅ ᾿ ἄ ᾖ ἑ βαλε ν πίσω τό θέλημα, καί τό βαλε ν αυτόν ποκάτω πάσηςῖ ὀ ῖ ἑ ὑ κτίσεως˙ να π λλήλων στί, βλέπει γάρ κριβ ς τήν γραφήνἵ ἀ ᾿ ἀ ἐ ἀ ῶ πληρουμένην ε ς μ ς, τι « δελφός π δελφο βοηθούμενος, ςἰ ἡ ᾶ ὅ ἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ πόλις χυρά καί τετειχισμένη». Μή δώ α τ Κύριος πληρ σαι τόὀ ῃ ὐ ῷ ὁ ῶ διον θέλημα ε ς μ ς, λλά συντρίψοι α τόν κατά τόν ληθ λόγονἴ ἰ ἡ ᾶ ἀ ὐ ἀ ῆ « πό τούς πόδας μ ν ν τάχει». ὑ ἡ ῶ ἐ

Σύ ο ν μή διστάσ ς, λπίζω γάρ τι ε ς μίαν θήκην βληθησόμεθα, ςὖ ῃ ἐ ὅ ἰ ὡ δη προε πόν σοι, μο ε ς δύο. Καί Θεός ε ς το το συν ξεν μ ς,ἤ ῖ ὁ ῦ ἰ ὁ ἰ ῦ ῆ ἡ ᾶ φεληθ ναι π λλήλων. Καί ο τοι ο πειρασμοί τύποι γίνονται ε ςὠ ῆ ἀ ᾿ ἀ ὗ ἱ ἰ φέλειαν καί στερέωσιν τ ν πολλ ν. σύχασον ο ν δλεφέ καίὠ ῶ ῶ Ἡ ὖ ἀ

ε ξαι, να περάσωμεν τό πέραμα το το, να μή ματαίως ναλώσωμενὖ ἵ ῦ ἵ ἀ μ ν τάς μέρας˙ καί γάρ γγισεν καιρός καί μαίνεται χθρός.ἡ ῶ ἡ ἤ ὁ ὁ ἐ

Ο κ ματαίωσεν ο ν Θεός τόν κόπον σου, μή γένοιτο! λλ α τόςὐ ἐ ὖ ὁ Ἀ ᾿ ὐ « θέλων πάντας νθρώπους σωθ ναι καί ε ς πίγνωσιν ληθείαςὁ ἀ ῆ ἰ ἐ ἀ λθε ν», (σελ. 354) θέλει σε ε σελθε ν ε ς τελειότητα. Ε πε γάρ το ςἐ ῖ ἰ ῖ ἰ ἶ ῖ ποστόλοις «τότε ε πατε τι χρε οι δο λοί σμεν». Καί ο τωςἈ ἴ ὅ ἀ ῖ ῦ ἐ ὕ αυτούς κρατήσωμεν, καί ποε μεθ μ ν τό λεος, διά τό νομαἑ ῖ ᾿ ἡ ῶ ἔ ὄ

α το τό πικληθέν φ μ ς. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῦ ἐ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξς'

Δυσπιστίας σπαρείσης ν τ λογισμ το ρωτ ντος Γέροντος ε ςἐ ῷ ῷ ῦ ἐ ῶ ἰ τόν α τόν μέγαν Γέροντα φθόν το διαβόλου διά τήν φέλειανὐ ῳ ῦ ὠ τ ν α το ποκρίσεων, κε νος τά τ ς καρδίας α το γνούς,ῶ ὐ ῦ ἀ ἐ ῖ ῆ ὐ ῦ δήλωσεν α τ τα τα. ἐ ὐ ῷ ῦ

Page 116: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Πρ τον καί πρό πάντων δοξάζω τήν γίαν καί μοούσιον Τριάδαῶ ἁ ὁ λέγων˙ δόξα Πατρί καί Υ καί γί Πνεύματι, καί ν ν καί εί καίἱῷ ἁ ῳ ῦ ἀ ε ς τούς α νας τ ν α ώνων. μήν. Ο κ καίρως δέἰ ἰῶ ῶ ἰ Ἀ ὐ ἀ προεσημειωσάμην ν το ς προοίμιοις τήν τοιαύτην δοξολογίαν, λλάἐ ῖ ἀ δεικνύων τ μισοκάλ δαίμονι τι ν τα ς παρ α το φαινομέναιςῷ ῳ ὅ ἐ ῖ ᾿ ὐ ῦ φαντασίαις, ο δέν φαίνεται τ ς τοιαύτης δοξολογίας, λλά ταραχήὐ ῆ ἀ καί λύπη καί δημονία. Λοιπόν, δελφέ, λθωμεν ε ς τήν το Θεοἀ ἀ ἔ ἰ ῦ ῦ ε χαριστίαν, πί τ λυτρώσει το μεγάλου πειρασμο το φθάσαντοςὐ ἐ ῇ ῦ ῦ ῦ

μ ς ς συνέτους. Καί ο κ φ κεν φιλανθρωπία α τοἡ ᾶ ὡ ἀ ὐ ἀ ῆ ἡ ὐ ῦ πολεσθ ναι μ ς ε ς τέλος˙ εί γάρ ληθινός ε πών˙ «ζ γώἀ ῆ ἡ ᾶ ἰ ἀ ἀ ὁ ἰ ῶ ἐ

λέγει Κύριος, τι ο θέλω τόν θάνατον το μαρτωλο , ς τόὅ ὐ ῦ ἁ ῦ ὡ πιστρέψαι καί ζ ν α τόν». Τοίνυν τ σώσαντι μ ς καί είἐ ῆ ὐ ῷ ἡ ᾶ ἀ

σώζοντι, δώσωμεν τήν ε χαριστίαν διαπαντός˙ ε χαριστο σινὐ ᾧ ὐ ῦ γγελοι, δυνάμεις περκόσμιοι, στρατιαί πουράνιοι, Χερουβίμ καίἌ ὑ ἐ

Σεραφείμ τα ς ε πρεπεστάταις φωνα ς, καταπαύστως καίῖ ὐ ῖ ἀ διαλείπτως, ναβο ντα καί κεκραγότα καί λέγοντα˙ γιος, γιος,ἀ ἀ ῶ Ἅ Ἅ γιος Κύριος Σαβαώθ, καί τά λοιπά. Ἅ

Κατανοο ντες ο ν καί με ς, ε χαριστήσωμεν α τ ˙ ο ρανόςῦ ὖ ἡ ῖ ὐ ὐ ῷ ᾧ ὁ ὐ θρόνος καί γ ποπόδιον˙ π σα κτίσις δουλεύει. Καί πό τ ςἡ ῆ ὑ ᾧ ᾶ ἀ ῆ προτυπώσεως ταύτης τ ς Γραφ ς ρξώμεθα καί με ςῆ ῆ ἀ ἡ ῖ ε χαριστήσωμεν τ Πατρί, τι λέησε τόν κόσμον καί ο κ φείσατοὐ ῷ ὅ ἠ ὐ ἐ το πέμψαι τόν μονογεν Υ όν Σωτ ρα καί Λυτρωτήν τ ν μετέρωνῦ ῆ ἱ ῆ ῶ ἡ ψυχ ν. Ε χαριστήσωμεν τ Υ , τι ταπείνωσεν αυτόν γενόμενοςῶ ὐ ῷ ἱῷ ὅ ἐ ἑ

πήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυρο , δι μ ς (σελ. 356)ὑ ῦ ᾿ ἡ ᾶ τούς νθρώπους. Ε χαριστήσωμεν τ γί Πνεύματι, τ ζωοποι ,ἀ ὐ ῷ ἁ ῳ ῷ ῷ τ λαλήσαντι ν νόμ καί προφήταις καί διδασκάλοις˙ τῷ ἐ ῳ ῷ καταδείξαντι Πέτρον μετανοήσαντα, καί κελεύσαντι α τόν πελθε νὐ ἀ ῖ ε ς Κορνήλιον καί δοξάσαντι α τόν καί δόντι ξουσίαν γείρεινἰ ὐ ἐ ἐ νεκρούς, ς καί τήν Ταβιθ . Τ εί προλαμβάνοντι καί συντρίβοντιὡ ᾶ ῷ ἀ τάς παγίδας το χθρο πό τ ν πικαλουμένων α τό, κατά τήν τοῦ ἐ ῦ ἀ ῶ ἐ ὐ ῦ Δαβίδ προφητείαν, λέγοντος˙ « παγίς συνετρίβη, καί με ςἡ ἡ ῖ ρρύσθημεν˙ βοήθεια μ ν ν νόματι Κυρίου το ποιήσαντος τόνἐ ἡ ἡ ῶ ἐ ὀ ῦ

ο ρανόν καί τήν γ ν». ὐ ῆ

δού ο ν λέησεν μ ς καί άσατο μ ς πό τηλικαύτης ρρωστίας.Ἰ ὖ ἠ ἡ ᾶ ἰ ἡ ᾶ ἀ ἀ κούσωμεν α το λέγοντος˙ « δού γιής γέγονας, μηκέτι μάρτανε,Ἀ ὐ ῦ ἰ ὑ ἁ

να μή χείρονα πάθ ς». λθωμεν ν π σιν ε ς ταπείνωσιν˙ γάρἵ ῃ Ἔ ἐ ᾶ ἰ ὁ ταπεινός χαμαί κε ται˙ καί κείμενος χαμαί πο χει πεσε ν; Δ λονῖ ὁ ῦ ἔ ῖ ῆ δέ τι ν τ ψει, ε χερ ς πίπτει. Ε πεστράφημεν ο ν καίὅ ὁ ἐ ῷ ὕ ὐ ῶ ἰ ἀ ὖ διωρθώθημεν, ο κ φ μ ν το το˙ Θεο τό δ ρον. «Κύριος γάρὐ ἀ ᾿ ἡ ῶ ῦ ῦ ῶ φησιν νορθο κατερραγμένους καί σοφο τυφλούς» καί τά λοιπά. ἀ ῖ ῖ

Τό δέ γράψαι μοι τό «τίς μ ς χωρίσει πό τ ς γάπης τοἡ ᾶ ἀ ῆ ἀ ῦ Χριστο ;» - μεγάλου μέτρου λόγος. δού γάρ παραμικρόνῦ ὁ Ἰ κόψαμεν τό σχοινίον τ ς γάπης, το ποθανε ν καί ποστ ναι τοἐ ῆ ἀ ῦ ἀ ῖ ἀ ῆ ῦ

πλοιαρίου το Χριστο . λλ να μή πολύσω τήν σφραγίδα καίῦ ῦ Ἀ ᾿ ἵ ἀ φλυαρήσω πολλά, καλ ς χει˙ νύσσει γάρ μέ τις λέγων˙ « πουῶ ἔ ὅ σοφοί, μή σοφίζου»˙ καταπαύσω λοιπόν τόν λόγον.

Page 117: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ς γαπητ γνησί γραψα˙ τα τα δέ ποι ν, φθάνεις τήν δόν τήνὩ ἀ ῷ ῳ ἔ ῦ ῶ ὁ πάγουσαν ε ς τήν α ώνιον ζωήν, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν,ἀ ἰ ἰ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ

μεθ ο τ Πατρί σύν γί Πνεύματι δόξα, τιμή, κράτος ε ς τούς᾿ ὗ ῷ ἁ ῳ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ρξζ'

Τα τα δεξάμενος Γέρων ε ς πένθος καί δάκρυα πί πολλάς μέραςῦ ὁ ἰ ἐ ἡ αυτόν δωκε˙ καί γράφει α τ μέγας Γέρων παραμυθούμενοςἑ ἔ ὐ ῷ ὁ

α τόν ο τως. ὐ ὕ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, σα παρ λθε, βάλωμεν ε ς τά πίσω, κατά τόν ποστολικόνἈ ὅ ῆ ἰ ὀ ἀ λόγον λέγοντα˙ «τά ρχα α παρ λθεν, δού γέγονε καινά». Ζεύξωμενἀ ῖ ῆ ἰ αυτούς μοθυμαδόν ν τ χρηστ ζυγ το Χριστο καίἑ ὁ ἐ ῷ ῷ ῷ ῦ ῦ

στερεώσωμεν αυτούς ε ς τήν το Χριστο γάπην. Φησί γάρ «ἑ ἰ ῦ ῦ ἀ ὁ Θεός γάπη στί». Ε τις ο ν αυτόν λέγει χειν τήν γάπην, μήἀ ἐ ἴ ὖ ἑ ἔ ἀ χέτω τίποτε μισούμενον πό το Χριστο . Σπουδάσωμεν ο νἐ ἀ ῦ ῦ ὖ

καθαρίσαι τήν καρδίαν μ ν πό το παλαιο νθρώπου τ νἡ ῶ ἀ ῦ ῦ ἀ ῶ παθ ν, ν μισε Θεός, τι ναοί α το σμεν καί ν ναῶ ὧ ῖ ὁ ὅ ὐ ῦ ἐ ἐ ῷ μεμιασμέν πάθεσιν, ο κατοικε τό Θε ον. Ε σέλθωμεν ο ν καίῳ ὐ ῖ ῖ ἰ ὖ ποιήσωμεν τήν μικράν μ ν συχίαν˙ τό κανόν γάρ γένετο. Καίἡ ῶ ἡ ἱ ἐ δεηθ μεν, να κατά τό α το θέλημα ε η σύχιος μ ν βίος,ῶ ἵ ὐ ῦ ἴ ὁ ἡ ἡ ῶ δοξάζοντες τήν χραντον καί γίαν Τριάδα. ἄ ἁ

Ε σβα ο ν κ μέ παράθου τ Θε , καί μή χλήσ ς ν το ς ν ν τοἴ ὖ ἀ ῷ ῷ ὀ ῃ ἐ ῖ ῦ ῦ ρωτ σαί με γράψαι˙ σχολο μαι γάρ τέως. ἐ ῆ ἤ ἀ ῦ

Τόν νάλαβον πεμψα διά τήν κέλευσίν σου, ε δώς τι ο δέν ε μι, εἀ ἔ ἰ ὅ ὐ ἰ ἰ ή γ καί σποδός. Ο χ ς ο ν κανός πεμψα, ε μί γάρ κάθαρτος καίῆ ὐ ὡ ὖ ἱ ἔ ἰ ἀ χρεώστης ν π σιν, λλ να μή θετήσω τήν λέγουσαν ντολήν, « τιἐ ᾶ ἀ ᾿ ἵ ἀ ἐ ὅ παντί τ α το ντί σε δίδου»˙ καί διά τήν γάπην τήν ν Χριστῷ ἰ ῦ ἀ ἐ ῷ πεμψα. Λαβών ο ν ε ξαι πέρ μο . Καί ε ξαι να μή ε ς κενόν ε ηἔ ὖ ὖ ὑ ἐ ῦ ὖ ἵ ἰ ἴ μ ν κόπος, λλ ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ςἡ ῶ ὁ ἀ ᾿ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ

τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

Page 118: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ς' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΡΩΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΑΝΔΡΕΑ

ρξη'

Γέρων τις σθενής νδρέας νόματι συχάζων ν τ κοινοβί ,ἀ Ἀ ὀ ἡ ἐ ῷ ῳ νήγγειλε τ α τ μεγάλ Γέροντι τινά τ ν α το κρυφίων, μαἀ ῷ ὐ ῷ ῳ ῶ ὑ ῦ ἅ

καί ε χαριστ ν α τ , τι ξιώθη πλησίον α το ο κ σαι˙ καί περίὐ ῶ ὐ ῷ ὅ ἠ ὐ ῦ ἰ ῆ σθενείας σωματικ ς. ἀ ῆ

πόκρισις Ἀ

Ε ληθ ς πιστεύεις, τι κριβ ς νεγκέ σε Θεός δε, πίστευσονἰ ἀ ῶ ὅ ἀ ῶ ἤ ὁ ὧ α τ τήν φροντίδα σου, ρίπτων π α τόν π σαν σου τήν μέριμναν˙ὐ ῷ ἐ ᾿ ὐ ᾶ καί α τός ο κονομε τά κατά σέ ς θέλει. Ε δέ διστάζεις περίὐ ἰ ῖ ὡ ἰ ο ουδήποτε πράγματος, περί σωματικ ς σθενείας, περί ψυχικ νἱ ἤ ῆ ἀ ἤ ῶ παθ ν, φείλεις φροντίσαι καί περί πάντων ς ο δας. γάρ διψυχία,ῶ ὀ ὡ ἶ Ἡ

ταν λα τις φ τ Θε , άν θλιβ μικρόν, εί λέγει, ε τάχαὅ ὅ ἀ ῇ ῷ ῷ ἐ ῇ ἀ ἰ ποίησα φροντίδα το σώματος, ο κ ε χον θλιβ ναι ο τως. ωςἐ ῦ ὐ ἶ ῆ ὕ Ἕ

θανάτου ο ν δούς αυτόν τ Θε ξ λης καρδίας, φείλειὖ ὁ ἑ ῷ ῷ ἐ ὅ ὀ παραδο ναι αυτόν α τ ˙ περισσότερον γάρ μ ν ο δε τό συμφέρονῦ ἑ ὐ ῷ ἡ ῶ ἶ

μ ν ψυχ τε καί σώματι. Καί σον φ σε θλιβ ναι ν τ σώματι,ἡ ῖ ῇ ὅ ἀ ῇ ῆ ἐ ῷ τοσο τον κουφισμόν ποιε τ ν μαρτημένων σοι. Ο δέν ο ν παιτεῦ ῖ ῶ ἡ ὐ ὖ ἀ ῖ σε Θεός, ε μή ε χαριστίαν καί πομονήν καί δέησιν περίὁ ἰ ὐ ὑ συγχωρήσεως μαρτημάτων. ἁ

(σελ. 364) Βλέπε δέ ο ός ε μι περήφανος, τι χλευαζόμενος πό τ νἷ ἰ ὑ ὅ ὑ ῶ δαιμόνων καί νομίζων χειν γάπην κατά Θεόν, ττ μαι ε πε ν σοι˙ἔ ἀ ἡ ῶ ἰ ῖ βαστάζω τό μισυ το φορτίου σου ν ν. Καί πί τό μπροσθεν, ἥ ῦ ῦ ἐ ἔ ὁ Θεός χει πάλιν βοηθ σαι. ς παραφρον ν λάλησα. Ο δα γάρἔ ῆ Ὡ ῶ ἐ ἶ μαυτόν σθεν καί δύνατον καί γυμνόν πό παντός ργου γαθο .ἐ ἀ ῆ ἀ ἀ ἔ ἀ ῦ λλ μως ναισχυντία μου ο κ φίησί με πελπίσαι˙ χω γάρἈ ᾿ ὅ ἡ ἀ ὐ ἀ ἀ ἔ

Δεσπότην ε σπλαγχνον, λεήμονα καί φιλάνθρωπον, καί κτείνονταὔ ἐ ἐ χε ρα μαρτωλ , ως στέρας ναπνο ς. ῖ ἁ ῷ ἕ ὑ ἀ ῆ

Α τ κολλήθητι, καί α τός περί παντός πράγματος ποιε πέρ ὐ ῷ ὐ ῖ ὑ ὅ α το μεν, νοο μεν. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. ἰ ῦ ἤ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ

Συγχώρησον, δελφέ, καί ε ξαι πέρ μο . ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ

Page 119: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρξθ'

Τα τα κούσας παρ α το τι τό μισυ βαστάζω το φορτίου σου,ῦ ἀ ᾿ ὐ ῦ ὅ ἥ ῦ λυπηθε ς τι μή τελείως πηγγείλατο α τ τήν φεσιν, κ δευτέρουῖ ὅ ἐ ὐ ῷ ἄ ἐ παρεκάλεσεν κετεύων α τόν καί δυσωπ ν στε τελείαν α τἱ ὐ ῶ ὥ ὐ ῷ ταύτην παρασχε ν διά το Χριστο . ῖ ῦ ῦ

πόκρισις Ἀ

Θαυμάζω σου τήν γάπην, δελφέ, π ς ο κατανοε ς τά πράγματαἀ ἀ ῶ ὐ ῖ τ ς κατά Θεόν γάπης. ν πρώτ μέν τάξει Θεός ο δεν, τιῆ ἀ Ἐ ῃ ὁ ἶ ὅ μαυτόν χω γ ν καί σποδόν, καί μηδέν ντα λως. λλ ε τι πέρἐ ἔ ῆ ὄ ὅ Ἀ ᾿ ἴ ὑ

τά μέτρα μου λαλ τινι πέρ τήν μήν δύναμιν, κινούμενος πόῶ ἤ ὑ ἐ ὑ τ ς το Χριστο γάπης λαλ , γινώσκων ς ε πον μαυτόν μηδένῆ ῦ ῦ ἀ ῶ ὡ ἶ ἐ

ντα, καί χρε ον δο λον. πειδή ο ν ο κ νόησας τί ε πόν σοιὄ ἀ ῖ ῦ Ἐ ὖ ὐ ἐ ἶ συγκοινωνόν ποίησά σε˙ ε πον σοι γάρ τι βαστάζω τό μισυ τ νἐ ἶ ὅ ἥ ῶ σ ν μαρτι ν˙ καί ο κ ε πόν σοι τό τρίτον βαστάζω καί φ κά σεῶ ἁ ῶ ὐ ἶ ἀ ῆ περισσότερόν μου βαστάζοντα καί βαρούμενον. Καί πάλιν ξορίζωνἐ τήν φιλαυτίαν ε πον, ε πον. Καί ο κ ε πόν σοι τό δίμοιρον,ἶ ὅ ἶ ὐ ἶ δεικνύων μαυτόν δυνατώτερόν σου˙ κενοδοξία γάρ ν τρόπος. Καίἐ ἦ ὁ ο κ ε πόν σοι τό λον βαστάζω˙ τ ν γάρ τελείων στί το το τ νὐ ἶ ὅ ῶ ἐ ῦ ῶ γενομένων δελφ ν το Χριστο , το θήσαντος πέρ μ ν τήνἀ ῶ ῦ ῦ ῦ ὑ ἡ ῶ αυτο ψυχήν, καί γαπήσαντος τούς γαπήσαντας μ ς ν τελείἑ ῦ ἀ ἀ ἡ ᾶ ἐ ᾳ γάπη ποιε ν το το. Καί πάλιν λλότριόν σε ποίουν τ ςἀ ῖ ῦ ἀ ἐ ῆ

πνευματικ ς ργασίας, ε μή ο τως ε πον. (σελ. 367) Ο κενοδοξῆ ἐ ἰ ὕ ἶ ὐ ῶ ο ν πιγράφων μαυτ τό π ν˙ ο δέ φθον σοι συγκοινωνόν σεὖ ἐ ἐ ῷ ᾶ ὐ ῶ ποιήσας τ ς καλ ς πιστροφ ς. Ε δελφοί σμεν, τήν το Πατρόςῆ ῆ ἐ ῆ ἰ ἀ ἐ ῦ

μ ν ο σίαν ξίσου μερίσωμεν καί ο χ ε ρίσκεται ν τ μέσἡ ῶ ὐ ἐ ὐ ὑ ἐ ῷ ῳ δικία. Ε δέ θέλεις τό π ν π μέ ρίψαι, διά τήν πακοήν, καί το τοἀ ἰ ᾶ ἐ ᾿ ἐ ὑ ῦ

καταδέχομαι.

Συγχώρησον τι πολλή γάπη ε ς φλυαρίαν με φέρει˙ μως στωὅ ἡ ἀ ἰ ὅ ἔ ε ς ε φροσύνην, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ςἰ ὐ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ρο'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα ῦ ὐ ῦ ὐ

Α τησις περί το ε ξασθαι πέρ α το καί διά τήν πικειμένην α τἴ ῦ ὔ ὑ ὐ ῦ ἐ ὐ ῷ σθένειαν. ἀ

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος. ῦ

Γραφή λέγει «διήλθομεν διά πυρός καί δατος καί ξήγαγες μ ςἩ ὕ ἐ ἡ ᾶ ε ς ναψυχήν». Δε τούς θέλοντας ρέσαι Θε διελθε ν δι λίγωνἰ ἀ ῖ ἀ ῷ ῖ ᾿ ὀ

Page 120: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θλίψεων. Π ς τούς γίους Μάρτυρας μακαρίσωμεν διά τά παθήματα,ῶ ἁ διά Θεόν πέμειναν, ε πυρετόν ο δυνάμεθα βαστ σαι; Ε πέ τἅ ὑ ἰ ὐ ᾶ ἰ ῇ

ψυχ τ θλιβομένη˙ ο συμφέρει σοι πυρετός περισσότερον τ ςῇ ῇ ὐ ῆ γεέννης; Μή λιγωρήσωμεν ν τ σθενεί , τι πόστολος ε πενὀ ἐ ῇ ἀ ᾳ ὅ ὁ Ἀ ἶ « ταν σθεν , τότε δυνατός ε μι». Βλέπετε τι καρδίας καί νεφρούςὅ ἀ ῶ ἰ ὅ τάζει Θεός. ἐ ὁ

πομείνωμεν, βαστάσωμεν, μαθηταί γενώμεθα το ποστόλουὙ ῦ Ἀ λέγοντος˙ «τ θλίψει πομένοντες, ε χαριστο ντες τ Θε νῇ ὑ ὐ ῦ ῷ ῷ ἐ π σιν»˙ να [μή] καί ε ς μ ς πληρωθ τό « ξομολογήσεταί σοι τανᾶ ἵ ἰ ἡ ᾶ ῇ ἐ ὅ

γαθύν ς α τ ». Καί ε ε χες σαρκικήν θεραπείαν καί πρός δοκιμήνἀ ῃ ὐ ῷ ἰ ἶ ε ρες μικράν θλ ψιν, τί ο μνημονεύεις το ώβ, λέγοντος˙ «ε τάὗ ῖ ὐ ῦ Ἰ ἰ

γαθά κ χειρός Κυρίου δεξάμεθα, τά κακά ο κ ποίσομεν»; Βλέπεἀ ἐ ἐ ὐ ὑ τι ο κατά πάντα θέλοντες τήν νάπαυσιν, κο σαι χουσιν τιὅ ἱ ἀ ἀ ῦ ἔ ὅ

« πελάβετε τά γαθά μ ν ν τ ζω μ ν». Μή χαυνωθ μεν˙ἀ ἀ ὑ ῶ ἐ ῇ ῇ ὑ ῶ ῶ λεήμονα Θεόν χομεν, περισσότερον μ ν γινώσκοντα τήνἐ ἔ ἡ ῶ σθένειαν μ ν. (σελ. 368) Καί ε πειράζων μ ς φέρει φ μ ς τήνἀ ἡ ῶ ἰ ἡ ᾶ ἐ ᾿ ἡ ᾶ σθένειαν, λλ χομεν τόν πόστολον παρέχοντα μ ν τό μάλαγμα,ἀ ἀ ᾿ ἔ Ἀ ἡ ῖ

λέγοντα˙ «πιστός Θεός, ς ο κ άσει μ ς πειρασθ ναι παρ ὁ ὅ ὐ ἐ ὑ ᾶ ῆ ᾿ ὅ δύνασθε, λλά ποιήσει σύν τ πειρασμ καί τήν κβασιν, πρός τόἀ ῷ ῷ ἔ δύνασθαι μ ς πενεγκε ν». Κύριος νδυναμώσοι καί τόνὑ ᾶ ὑ ῖ Ὁ ἐ

σθενο ντα καί τούς πηρετο ντας˙ καί σονται α τ ν δύο μ νἀ ῦ ὑ ῦ ἔ ἱ ῶ ὑ ῶ ργασίαι ε ς δόξαν Θεο . Ε ς τέλος προσέχετε τ ς πομον ς. Μήἐ ἰ ῦ ἰ ῆ ὑ ῆ λιγωρήσητε, μή κκακήσητε˙ γγύς γάρ στιν Θεός λέγων˙ «ο μήὀ ἐ ἐ ἐ ὁ ὐ

σε ν , ο δ μή σε γκαταλείπω». ἀ ῶ ὐ ᾿ ἐ

Πιστεύσατέ μοι, δελφοί, ς κατεκυρίευσέ μου κενοδοξία,ἀ ὡ ἡ ο δέποτε σθενήσας τίθουν μαυτόν, ο δέ φιον τό ργόχειρόν μουὐ ἀ ἐ ἐ ὐ ἤ ἐ καί μεγάλαι λθόν μοι σθένειαι˙ καί ρτι τεχνάσατο κενοδοξία.ἦ ἀ ἄ ἐ ἡ

πότε ε σ λθον ε ς τό κελλίον α τ ς, ο κ φ κεν σθένειάν μοιὉ ἰ ῆ ἰ ὐ ῆ ὐ ἀ ῆ ἀ λθε ν καί λυπο μαι θέλων τήν πομονήν˙ καί τί πομένω ο κ ο δα.ἐ ῖ ῦ ὑ ὑ ὐ ἶ

Ο κ ρχεταί μοι θλ ψις καί τήκομαι κούων˙ « πομείνας ε ς τέλος,ὐ ἔ ῖ ἀ ὁ ὑ ἰ ο τος σωθήσεται». ὗ

λλ ε χεσθε να μείνω κρατ ν τήν λπίδα τ ς σωτηρίας μου, τ ς νἈ ᾿ ὔ ἵ ῶ ἐ ῆ ῆ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ροα'

α τός Γέρων τι ρρωστ ν, παρεκάλεσε τόν α τόν μέγαν ΓέρονταὉ ὐ ἔ ἀ ῶ ὐ περεύξασθαι α το , να τύχ τ ς παρά Θεο βοηθείας. ὑ ὐ ῦ ἵ ῃ ῆ ῦ

πόκρισις Ἀ

χων τόν Θεόν μή φοβηθ ς, λλ λην τήν μέριμνάν σου πίρριψονἜ ῇ ἀ ᾿ ὅ ἐ π α τόν, καί α τός σου φροντίσει. «Ο κ ο δας τι άν πίγειοςἐ ᾿ ὐ ὐ ὐ ἶ ὅ ἐ ἠ ἐ μ ν ο κία το σκήνους καταλυθ , ο κοδομήν κ Θεο χομενἡ ῶ ἰ ῦ ῇ ἰ ἐ ῦ ἔ

ο κίαν χειροποίητον α ώνιον ν το ς ο ρανο ς»; διστάκτωςἰ ἀ ἰ ἐ ῖ ὐ ῖ Ἀ

Page 121: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πίστευσον καί βοηθε σοι Θεός˙ λεήμων γάρ πάρχει. ῖ ὁ ἐ ὑ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ροβ'

α τός Γέρων συνοικ ν τινι δελφ , σθενησάντων μφοτέρων,Ὁ ὐ ῶ ἀ ῷ ἀ ἀ τησε τόν λλον γέροντα πέρ α τ ν ε ξασθαι. ᾔ ἄ ὑ ὐ ῶ ὔ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Κύριος ε πεν˙ « ν τ πομον μ ν κτήσασθε τάς ψυχάς μ ν».Ὁ ἶ ἐ ῇ ὑ ῇ ὑ ῶ ὑ ῶ Καί πόστολος ξακολουθ ν α τ ε πεν˙ « πομον ς γάρ χετεὁ Ἀ ἐ ῶ ὐ ῷ ἶ ὑ ῆ ἔ χρείαν»˙ καί Προφήτης « πομένων πέμεινα τόν Κύριον καίὁ ὑ ὑ προσέσχε μοι»˙ γλυκύς Δεσπότης μ ν Θεός ε πεν˙ « πομείναςὁ ἡ ῶ ἶ ὁ ὑ ε ς τέλος ο τος σωθήσεται». μφότεροι μείνατε ν τ πομον ,ἰ ὗ Ἀ ἐ ῇ ὑ ῇ ε χαριστο ντες καί βλέποντες τήν γίαν το Θεο δύναμιν ξ ψουςὐ ῦ ἁ ῦ ῦ ἐ ὕ γινομένην μ ν. Πρός δοκιμασίαν γάρ μ ν ε σι τα τα πάντα,ὑ ῖ ὑ ῶ ἰ ῦ γρηγορε τε ν το ς παρ μ ν λεγομένοις˙ «δοκίμασόν με Κύριε, καίῖ ἐ ῖ ᾿ ὑ ῶ πείρασόν με».

Ε ξασθε πέρ μο , παρακαλ , διά τήν κατά Θεόν γάπην. ὔ ὑ ἐ ῦ ῶ ἀ

ρογ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

πειδή λογισμός λέγει μοι, τι ο δύναμαι σωθ ναι, ε ξαι πέρἘ ὁ ὅ ὐ ῆ ὖ ὑ μο , Πάτερ λε μον, καί ε πέ μοι τί ποιήσω, μποδιζόμενοςἐ ῦ ἐ ῆ ἰ ἐ

νηστε σαι. ῦ

πόκρισις Ἀ

Θεός το ο ρανο καί τ ς γ ς δώ σοι κ μοί τ ναξί ε ρε νὉ ῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ῃ ἀ ῷ ἀ ῳ ὑ ῖ λεος ν τ ρ κείν , καί σταθ ναι μετά παρρησίας πί τοἔ ἐ ῇ ὥ ᾳ ἐ ῃ ῆ ἐ ῦ

φοβερο καί νδόξου βήματος α το . γαπητέ δελφέ, χωνῦ ἐ ὐ ῦ Ἀ ἀ ἔ τοιο τον (σελ. 372) Θεόν λεήμονα, μή βάλ ς σεαυτόν ε ςῦ ἐ ῃ ἰ

πόγνωσιν˙ α τη γάρ στιν μεγάλη χαρά το διαβόλου. σο ο νἀ ὕ ἐ ἡ ῦ Ἔ ὖ πεποιθώς πί Κύριον˙ τι ο δείς πομένων ως τέλους α το ν τἐ ὅ ὐ ὑ ἕ ὐ ῦ ἐ ῷ τόπ τούτ , κβάλλεται τ ς μάνδρας τ ν προβάτων Χριστο , τοῳ ῳ ἐ ῆ ῶ ῦ ῦ Θεο μ ν. Ε σί γάρ τινες ν α τ χοντες πολλήν παρρησίαν πρόςῦ ἡ ῶ ἰ ἐ ὐ ῷ ἔ τόν Θεόν˙ καί το το σπουδάζουσι δεόμενοι α το , να μήῦ ὐ ῦ ἵ

ποχωρισθ μεν π α τ ν ο συμμένοντες α το ς ν τἀ ῶ ἀ ᾿ ὐ ῶ ἱ ὐ ῖ ἐ ῷ ε λογημέν τόπ τούτ . λλ να καθώς μο μένουσιν ε ς τόνὐ ῳ ῳ ῳ Ἀ ᾿ ἵ ὁ ῦ ἰ

Page 122: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τόπον, ν ξελέξατο αυτ Θεός πικληθ ναι τό νομα α το νὅ ἐ ἑ ῷ ὁ ἐ ῆ ὄ ὑ ῦ ἐ α τ , ο τως σονται μο καί ν τ μέλλοντι. Μή ο ν φοβηθ ς,ὐ ῷ ὕ ἔ ὁ ῦ ἐ ῷ ὖ ῇ τιμιώτατε˙ ε γάρ σθενής ε μι καί λάχιστος, καί ο τωςἰ ἀ ἰ ἐ ὕ πληροφορήθην, τι συνηριθμήθης καί συνεγράφης τ ε λογημένἐ ὅ ῇ ὐ ῃ

ποίμν το Χριστο , πόσ μ λλον ο γιοι το Θεο Πατέρες καίῃ ῦ ῦ ῳ ᾶ ἱ ἅ ῦ ῦ ξιοι α το , πληροφορήθησαν περί τούτου; πόμεινον ο ν τόνἄ ὐ ῦ ἐ Ὑ ὖ

Κύριον καί λπισον π α τόν. ἔ ἐ ᾿ ὐ

Καί περί τ ς νηστείας τ ς α σθητ ς μή λυπηθ ς˙ ο δέν γάρ στινῆ ῆ ἰ ῆ ῇ ὐ ἐ νευ τ ς πνευματικ ς. «Ο γάρ τά ε σπορευόμενα κτός δον ς ε ςἄ ῆ ῆ ὐ ἰ ἐ ἡ ῆ ἰ

τόν νθρωπον κοινο τόν νθρωπον, λλά τά κπορευόμενα ξἄ ῖ ἄ ἀ ἐ ἐ α το ». Καί πάλιν τήν διάκρισιν Θεός δωκε κυβερνήτην τὐ ῦ ὁ ἔ ῷ μοναχ . Διάκρινον ο ν, γαπητέ, παρά τίνος παιτε Θεόςῷ ὖ ἀ ἀ ῖ ὁ λεημοσύνην, παρά το πέντητος παρά το πλουσίου; Ο τω γάρἐ ῦ ἤ ῦ ὕ

λέγει˙ «μή παύσ ε ποι ν νδε , καθώς ν ε ρίσκ χείρ σου».ῃ ὖ ῶ ἐ ῆ ἄ ὑ ῃ ἡ Παρά τ ν ο ν σθενούντων τ σώματι, ο κ παιτε Θεόςῶ ὖ ἀ ῷ ὐ ἀ ῖ ὁ

σκησιν, λλά παρά τ ν δυναμένων καί γιαινόντων τ σώματι.ἄ ἀ ῶ ὑ ῷ Συγκατάβηθι ο ν τ σώματι μικρόν καί ο κ στιν μαρτία˙ ο γάρὖ ῷ ὐ ἔ ἁ ὐ

παιτε το το παρά σο Θεός, ο δε γάρ ν πεμψέ σοι σθένειαν.ἀ ῖ ῦ ῦ ὁ ἶ ἥ ἔ ἀ ν παντί ο ν ε χαρίστησον α τ ˙ τι ε χαριστία πρεσβεύει πέρἘ ὖ ὐ ὐ ῷ ὅ ἡ ὐ ὑ

τ ς δυναμίας το νθρώπου πρός τόν Θεόν. ῆ ἀ ῦ ἀ

κδυσαι ο ν τόν παλαιόν νθρωπον τόν φθειρόμενον σύν τα ςἜ ὖ ἄ ῖ πιθυμίαις τ ς πάτης, καί νδυσαι τόν νέον, τόν κατά Θεόνἐ ῆ ἀ ἔ

κτισθέντα. Καί χαίροις ν Κυρί γαλλιώμενος, μετά τ ν γίωνἐ ῳ ἀ ῶ ἁ α το ε φραινόμενος διά παντός. Τίς ε κάσει; Τίς δύναται ξιχνιάσαιὐ ῦ ὐ ἰ ἐ τήν χαράν τ ν γίων τήν νεκλάλητον, τήν νέκφραστονῶ ἁ ἀ ἀ ε φροσύνην, τό φ ς τό νείκαστον; Π ς, ς ε σίν ντα θα, (σελ.ὐ ῶ ἀ ῶ ὡ ἰ ἐ ῦ 374) ποκαλύπτει α το ς τά μυστήρια α το τά θαυμαστά, τάἀ ὐ ῖ ὐ ῦ νδοξα, τήν μένουσαν α το ς δόξαν καί νάπαυσιν καί λλοιο τόνἔ ὐ ῖ ἀ ἀ ῖ

νο ν α τ ν κ το κόσμου τούτου, καί πάντοτε βλέπουσιν αυτούςῦ ὐ ῶ ἐ ῦ ἑ ν τ ο ραν μετά το Χριστο καί τ ν γγέλων; Ο πε να βλίβειἐ ῷ ὐ ῷ ῦ ῦ ῶ Ἀ ὐ ῖ

α τούς, ο δίψα, ο κ λλο γήινον πρ γμα˙ λευθερώθησαν γάρ πόὐ ὐ ὐ ἄ ᾶ ἠ ἀ πάντων τ ν ν τ βί γκλημάτων καί παθ ν καί μαρτι ν. Καίῶ ἐ ῷ ῳ ἐ ῶ ἁ ῶ

λλως λέγω τόν γραφικόν λόγον˙ « που θησαυρός α τ ν, κε καίἄ ὅ ὁ ὐ ῶ ἐ ῖ νο ς α τ ν στι». φθάσας τα τα, ο δε τί κούει. ὁ ῦ ὐ ῶ ἐ Ὁ ῦ ἶ ἀ

Καί τί χω ποι σαι μηδέν γαθόν ποιήσας; λλ ο κ πελπίζω˙ἔ ῆ ὁ ἀ Ἀ ᾿ ὐ ἀ δυνατός γάρ Θεός τάξαι μ ς μετά τ ν μελλόντων ε ρε ν λεος, νὁ ἡ ᾶ ῶ ὑ ῖ ἔ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, μεθ ο τ Πατρί σύν γίῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾿ ὗ ῷ ἁ ῳ Πνεύματί στιν δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἐ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Κύριος ε σακούσοι τ ν γνησίων α το δούλων, καί πέμψοι μ νὉ ἰ ῶ ὐ ῦ ὑ ῖ διά τάχους τό μέγα α το λεος, κ μοί δώ συνιέναι λθε ν ε ςὐ ῦ ἔ ἀ ῃ ἐ ῖ ἰ πίγνωσιν ληθείας. ἐ ἀ

Ε ξαι πέρ μο καί σπάσαι τόν συλλειτουργόν σου δελφόν,ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ἀ παρακαλ ν α τόν τό α τό ποιε ν πέρ τ ς μ ς βραχύτητος. ῶ ὐ ὐ ῖ ὑ ῆ ἐ ῆ

Page 123: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ροδ'

ρώτησις Ἐ πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ὐ

πειδή τούς πόδας καί τάς χε ρας ρευματίζομαι σφοδρ ς καίἘ ῖ ῶ ε λαβο μαι, μήπως κ τ ν δαιμόνων στίν, ε πέ μοι, Πάτερ, ε ο τωςὐ ῦ ἐ ῶ ἐ ἰ ἰ ὕ χω. Καί τί ποιήσω, τι θλίβομαι πάνυ, ς μή δυνάμενος νηστε σαιἔ ὅ ὡ ῦ

καί τι ναγκάζομαι πλειστάκις λαβε ν τροφήν; Τί δέ στι, καί ὅ ἀ ῖ ἐ ὅ βλέπω κατ ναρ γρια θηρία; Παρακαλ , δέσποτα, διά τόν Κύριον,᾿ ὄ ἄ ῶ πέμψαι μοι μικράν ε λογίαν κ τ ς γίας τροφ ς σου καί τοὐ ἐ ῆ ἁ ῆ ῦ

δατος, να δι α τ ν λάβω παράκλησιν. ὕ ἵ ᾿ ὐ ῶ

πόκρισις Ἀ

Μή λυπηθ ς, γαπητέ μου˙ ο γάρ τ ν δαιμόνων στίν, ς νομίζεις,ῇ ἀ ὐ ῶ ἐ ὡ λλά ρε μα στί, παιδείας Θεο μ ν πρός βελτίωσιν ν τ μ ςἀ ῦ ἐ ῦ ἡ ῖ ἐ ῷ ἡ ᾶ

ε χαριστε ν τ Θε . Ο κ ν φίλος γνήσιος ώβ το Θεο ; Καί τίὐ ῖ ῷ ῷ ὐ ἦ Ἰ ῦ ῦ ο χ πέμεινεν ε χαριστ ν καί ε λογ ν τόν Θεόν; Καί τό τέλος τ ςὐ ὑ ὐ ῶ ὐ ῶ ῆ

πομον ς (σελ. 376) ε ς δόξαν νείκαστον α τόν γαγε. Τοίνυν καίὑ ῆ ἰ ἀ ὐ ἤ σύ πόμεινον λίγον, καί βλέπεις τήν δόξαν το Θεο . ὑ ὀ ῦ ῦ

Περί δέ τ ς νηστείας μή λυπηθ ς, ς γάρ δη προε πον σοι, ο κῆ ῇ ὡ ἤ ῖ ὐ παιτε Θεός τινά πέρ τήν δύναμιν. Τί γάρ στι νηστεία, λλ ἀ ῖ ὁ ὑ ἐ ἀ ᾿ ἤ

παιδεία τ σώματι, να δουλαγωγήσ τό σ μα τό γιές καίῷ ἵ ῃ ῶ ὑ σθενοποιήσ διά τά πάθη. Φησί γάρ « ταν σθεν , τότε δυνατόςἀ ῃ ὅ ἀ ῶ

ε μι». δέ σθένεια περισσοτέρα παιδείας στί˙ καί ντί πολιτείας, ἰ Ἡ ἀ ἐ ἀ ἤ καί περισσότερον λογίζεται τ μεθ πομον ς ποφέροντι, καίῷ ᾿ ὑ ῆ ὑ ε χαριστο ντι τ Θε , καί καρπόν σωτηρίας τρυγ κ τ ςὐ ῦ ῷ ῷ ᾷ ἐ ῆ

πομον ς ταύτης. ντί το ο ν σθενοποι σαι διά τ ς νηστείας τόὑ ῆ Ἀ ῦ ὖ ἀ ῆ ῆ σ μα, φ αυτο σθενε ˙ ε χαρίστησον τι πηλλάγης κόπουςῶ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἀ ῖ ὐ ὅ ἀ πολιτείας. άν ο ν φάγ ς δέκατον μή λυπηθ ς. Ο κατακρίν ˙ οἘ ὖ ῃ ῇ ὐ ῃ ὐ γάρ κατ νέργειαν δαιμόνων στίν, ο τε κατά χαυνότητα λογισμο ,᾿ ἐ ἐ ὔ ῦ

λλά πρός δοκιμήν μ ν γίνεται καί φέλειαν ψυχ ς. ἀ ἡ ῖ ὠ ῆ

Περί δέ τ ν νυπνίων τ ν γρίων θηρίων, φαντάσματά ε σιῶ ἐ ῶ ἀ ἰ δαιμόνων, θελόντων σε πλαν σαι διά τούτων πιστε σαι, τι τό πάθοςῆ ῦ ὅ σου ξ α τ ν τ ν δαιμόνων στίν˙ « λλά καταργε α τούς Κύριοςἐ ὐ ῶ ῶ ἐ ἀ ῖ ὐ ὁ τ ρήματι το στόματος α το », ε χα ς γίων. μήν. ῷ ῦ ὑ ῦ ὐ ῖ ἁ Ἀ

Καί μή λυπηθ ς˙ « ν γαπ Κύριος παιδεύει, μαστιγο δέ πάντα υ όνῇ ὅ ἀ ᾷ ῖ ἱ ν παραδέχεται». Πιστεύω δέ τι καί περί τούτου το σωματικοὅ ὅ ῦ ῦ

πάθους, χει Θεός ποι σαι μετά σο τό λεος α το ς θέλει. ἔ ὁ ῆ ῦ ἔ ὑ ῦ ὡ Ὁ Κύριος νδυναμώσοι σε καί νισχύσοι το πενεγκε ν. μήν. ἐ ἐ ῦ ὑ ῖ Ἀ

Μικρόν δωρ πεμψά σοι κ το βαυκαλίου το μακαρίου Πατρόςὕ ἔ ἐ ῦ ῦ μ ν Ε θυμίου. πεμψα δέ καί μικράν ε λογίαν τ ς μ ς τροφ ς,ἡ ῶ ὐ Ἔ ὐ ῆ ἐ ῆ ῆ

να ε λογήσ ς μου τήν τροφήν. ἵ ὐ ῃ

Ε ξαι πέρ μο , ποθεινότατε. ὖ ὑ ἐ ῦ

Page 124: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ροε'

(σελ. 378) Α τησις ἴ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

Ε ξαι, Πάτερ, πέρ τ ς βαρυτάτης μου σθενείας καί δήλωσόν μοιὖ ὑ ῆ ἀ περί τ ς διαίτης˙ μήτι ρα γίνεται ε ς σκάνδαλον τό ταχέως με καίῆ ἄ ἰ συνεχ ς λαμβάνειν; Καί περί τ ς ψαλμ δίας, π ς φείλωῶ ῆ ῳ ῶ ὀ παρελθε ν˙ ο κ σχύω γάρ ψάλαι. Φύτευσόν με, δέσποτα καί πότισόνῖ ὐ ἰ με, καί φανέρωσόν μοι ε πεν γιος Πατήρ μ ν˙ τι Κύριος ποιεὅ ἶ ὁ ἅ ἡ ῶ ὅ ῖ τό λεος α το μετά σο , ε περί θανάτου μοι ε πεν. ἔ ὐ ῦ ῦ ἰ ἶ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Ε καί σιώπησα, μή χων λόγον, μήτε τίποτε γαθόν σιώπησα. Τί δέἰ ἐ ἔ ἀ ἐ παιτε ς ρτον παρά το κεράτια σθίοντος; Το το δέ λέγω σοι, τιἀ ῖ ἄ ῦ ἐ ῦ ὅ

κ ν ο δέν ε μι, συγχαίρω σοι ε ς γραψέ σοι ε λογημένος πατήρἄ ὐ ἰ ἰ ἅ ἔ ὁ ὐ μ ν. δού ο ν ψωμίζει σε τήν στερεάν τροφήν το πνευματικοἡ ῶ Ἰ ὖ ῦ ῦ ρτου. Τί δέ το δαρωτέρου μου γάλακτος το τήν ηδίανἄ ῃ ῦ ὑ ῦ ἀ

ποιο ντος; Ο κ κώλυσεν Γραφή ο δέ ο Πατέρες τήν πρός τόῦ ὐ ἐ ἡ ὐ ἱ σ μα συγκατάβασιν, τήν ο κατά δονήν, λλά μετά διακρίσεωςῶ ὐ ἡ ἀ γινομένην. πότε ο ν καθώς δη ε πόν σοι, τι ο κατά σωτίαν,Ὁ ὖ ἤ ἶ ὅ ὐ ἀ ο τε κατά δονήν σθίεις καί πίνεις, ο γίνονταί σοι ε ς κατάκρισιν,ὔ ἡ ἐ ὐ ἰ ο τε ε ς σκάνδαλόν τινων˙ περί τούτων γάρ ε πεν Κύριος τι οὔ ἰ ἶ ὁ ὅ ὐ κοινο σι τόν νθρωπον. ῦ ἄ

Περί δέ τ ς ψαλμ δίας, τ ς λειτουργίας, μή θλιβ ς˙ ο γάρ παιτεῆ ῳ ἤ ῆ ῇ ὐ ἀ ῖ σε Θεός διά τήν σθένειαν. προσέχων αυτ θλίβει αυτόν ε ςὁ ἀ Ὁ ἑ ῷ ἑ ἰ πολιτείαν διά τόν Κύριον καί τήν δίαν σωτηρίαν˙ χεις ο ν τήνἰ ἔ ὖ θλ ψιν τ ς σθενείας ντί τ ς θλίψεως τ ς πολιτείας. Καί περί τ ςῖ ῆ ἀ ἀ ῆ ῆ ῆ

σθενείας δέ μή λιγωρήσ ς, ο κ γκαταλιμπάνει Κύριος, λλἀ ὀ ῃ ὐ ἐ ὁ ἀ ᾿ ο κονομε α τήν ς ο δε πρός τό συμφέρον, να μή θλιβ ς πέρ τήνἰ ῖ ὐ ὡ ἶ ἵ ῇ ὑ δύναμιν.

Περί δέ το θανάτου ο κ ε πε τέως Γέρων, λλά περί το λέουςῦ ὐ ἶ ὁ ἀ ῦ ἐ ο μέλλει Θεός ποιε ν μετά τ ς γάπης σου. Παρακαλ ο ν σεὗ ὁ ῖ ῆ ἀ ῶ ὖ

πενεγκε ν καθώς ε πέ σοι καί βλέπεις μετά ληθείας τήν δόξαν τοὑ ῖ ἶ ἀ ῦ Θεο . ῦ

(σελ. 380) Περί δέ τ ς φυτεύσεως, ε λως φυτεύων καί ποτίζωνῆ ἰ ὅ ὁ ο δέν στι καί τά δύο ε ς μέ πέγραψας, χεις ντί μο το μηδένὐ ἐ ἰ ἐ ὑ ἔ ἀ ἐ ῦ ῦ

ντος τόν Θεόν, τόν α ξάνοντα καί σκεπάζοντα καί ποιο ντα μετάὄ ὐ ῦ σο κατά τό λεος α το . πολαύων ο ν τ ς α το γαθότητος,ῦ ἔ ὐ ῦ Ἀ ὖ ῆ ὐ ῦ ἀ

νδρίζου ν α τ καί σχυε. ἀ ἐ ὐ ῷ ἴ

Καί ε ξαι πέρ μο , να καί ε ς μέ γένηται τό λεος α το . ὖ ὑ ἐ ῦ ἵ ἰ ἐ ἔ ὐ ῦ

Page 125: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρος'

α τός Γέρων, κάμνων ν τ σθενεί πάλιν ρώτησε τόν α τόνὉ ὐ ἐ ῇ ἀ ᾳ ἠ ὐ Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το . ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Πρός δοκιμήν στιν σθένειά σου, πόμεινον ε χαριστ ν˙ καί διάἐ ἡ ἀ ὑ ὐ ῶ τάχους λε πό το Θεο . ἐ ῇ ὑ ῦ ῦ

σπάζομαι μ ς ν Κυρί , παρακαλ ν ε ξασθαι πέρ μο . Ἀ ὑ ᾶ ἐ ῳ ῶ ὔ ὑ ἐ ῦ

ροζ'

α τός πάλιν τησε τόν μέγαν Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ᾔ ὐ

πόκρισις Ἀ

δού καί δελφός ωάνν<ης> ε πεν τι διά τάχους λεε α τόν Ἰ ὁ ἀ Ἰ ἶ ὅ ἐ ῖ ὐ ὁ Θεός˙ κ γώ λάχιστος τί χω ε πε ν; δέως χω καί σήμερον˙ καίἀ ὁ ἐ ἔ ἰ ῖ Ἡ ἔ πιστεύω τι Θεός πέμπει α τ νεσιν σήμερον, ε χα ς γίωνὅ ὁ ὐ ῷ ἄ ὐ ῖ ἁ α το . ὑ ῦ

Ε ξασθε πέρ μο , γαπητοί. ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ

ροη'

Μετά τήν πόκρισιν ταύτην παραυτίκα ν α τ τ μέρ γίανε, καίἀ ἐ ὐ ῇ ῇ ἡ ᾳ ὐ πεμψεν ε χαριστ ν τ Γέροντι, καί νακηρύττων τά λέη τοἔ ὐ ῶ ῷ ἀ ἐ ῦ

Θεο τά δι α το γινόμενα. ῦ ᾿ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Κύριος μ ν ησο ς Χριστός ε πε το ς αυτο μαθητα ς καίὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ἶ ῖ ἑ ῦ ῖ ποστόλοις χαροποι ν α τούς˙ «μή χαίρετε τι τά δαιμόνιαἈ ῶ ὐ ὅ ποτάσσεται μ ν ν τ νόματί μου, λλ τι τά νόματα μ νὑ ὑ ῖ ἐ ῷ ὀ ἀ ᾿ ὅ ὀ ὑ ῶ

γεγραμμένα στίν ν το ς ο ρανο ς». Ο τως ο ν καί με ς ε περίἐ ἐ ῖ ὐ ῖ ὕ ὖ ἡ ῖ ἰ βοηθείας τ ς τ σώματι γενομένης (σελ. 382) ν νόματι το Θεοῆ ῷ ἐ ὀ ῦ ῦ καί προστάτου τ ν ψυχ ν μ ν, ησο Χριστο , βο μενῶ ῶ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ῶ σκιρτ ντες, τί ν γένηται περί τ ς λοτελο ς καθάρσεως τ ς πόῶ ἄ ῆ ὁ ῦ ῆ ἀ

λων τ ν παθ ν τ ψυχ μ ν γενομένης, τ φοβερ καί νδόξὅ ῶ ῶ ῇ ῇ ἡ ῶ ῷ ῷ ἐ ῳ νόματι α το ; Πόσαι φωναί, γλ σσαι, στόματα, καρδίαι καίὀ ὐ ῦ ῶ

Page 126: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

νθυμήσεις δυνήσονται νταποδο ναι α τ τήν πρέπουσανἐ ἀ ῦ ὐ ῷ δοξολογίαν; Λογίζομαι δέ τι ο δέ ν το ς σωμάτοις ε ρίσκεται˙ὅ ὐ ἐ ῖ ἀ ὑ

κατάληπτον γάρ στι τό Θε ον. ἀ ἐ ῖ

Α τ δόξα καί ξουσία καί δύναμις ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἡ ἐ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ροθ'

Τούτ τ Γέροντι ε πέ τις δελφός˙ δού ε χα ς τ ν γίωνῳ ῷ ἶ ἀ ἰ ὐ ῖ ῶ ἁ νεκαινισθείς, Γέρον. Καί ποκριθείς ε πεν˙ σάκις ε πές μοι τόνἀ ἀ ἶ ὁ ἶ

λόγον το τον κ ν τέταρτον, σημειωσάμην τι συντρίβουσιν οῦ ἄ ἐ ὅ ἱ δαίμονες τό σ μά μου. ῶ

Καί ρωτήθη λλος Γέρων περί τούτου. ἠ ὁ ἄ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Τό πρ γμα το το φθόνον χει καί πιστίαν˙ φθόνον μέν, τι ο κᾶ ῦ ἔ ἀ ὅ ὐ χουσιν δέως ο δαίμονες, να ε εργετηθ νθρωπος˙ πιστίαν δέ,ἔ ἡ ἱ ἵ ὐ ῇ ἄ ἀ να βλέπων τήν σθένειαν διστάσ τ καρδί . ἵ ἀ ῃ ῇ ᾳ

ρπ'

Π ς; Ε πέ, Πάτερ, με ς χομεν τήν πιστίαν τι ο δαίμονεςῶ ἰ ἡ ῖ ἔ ἀ ἤ ὅ ἱ φέρουσιν μ ς ε ς πιστίαν; ἡ ᾶ ἰ ἀ

πόκρισις Ἀ

Ο δαόμονες πό το φθόνου φέρουσι τήν πιστίαν˙ άν ο νἱ ἀ ῦ ἀ ἐ ὖ δεξώμεθα, πουργοί καί συμμέτοχοι α τ ν γινόμεθα. ὑ ὐ ῶ

ρπα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

ταν, Πάτερ, κουφίζωμαι τ ς ρρωστίας π ς δε παρέρχεσθαι τόὍ ῆ ἀ ῶ ῖ καθ μέραν; ᾿ ἡ

Page 127: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Χαίροις ν Κυρί ˙ πάλιν λέγω χαίροις. Η φρανάς με ρτι ν τἐ ῳ ὔ ἄ ἐ ῇ ρωτήσει˙ μ λλον δέ τόν Θεόν καί τούς γγέλους α το . Περί δέ νἐ ᾶ Ἀ ὐ ῦ ὧ γραψας ε πεν Κύριος˙ « δει κ κε να ποι σαι καί τα τα μήἔ ἶ ὁ ἔ ἀ ῖ ῆ ῦ φιέναι». Ψάλλειν μικρόν, ποστηθίζειν μικρόν, ρευν ν καί τηρε νἀ ἀ ἐ ᾶ ῖ

τούς λογισμούς μικρόν φείλεις. γάρ χων πολλά δέσματα ν τὀ Ὁ ἔ ἐ ἐ ῷ ριστ ν πολλά λιμβεύεται φαγε ν˙ δέ πό νός δέσματος τρώγωνἀ ᾶ ῖ ὁ ἀ ἑ ἐ

καθ μέραν, ο μόνον ο λιμβεύεται, λλά τάχα καί καιρ᾿ ἡ ὐ ὐ ἀ ῷ ηδιάζεται π α το . Ο τως ο ν ντα θα˙ τ ν τελείων δέ στι τόἀ ἀ ᾿ ὐ ῦ ὕ ὖ ἐ ῦ ῶ ἐ

συνεθίσαι μεταλαβε ν καθ κάστην πό το α το ψητο καί μήῖ ᾿ ἑ ἀ ῦ ὐ ῦ ἑ ῦ ηδιασθ ναι. ἀ ῆ

Περί ο ν τ ς ψαλμ δίας καί το ποστηθίζειν, μή δήσ ς σεαυτόν,ὖ ῆ ῳ ῦ ἀ ῃ λλ ε τι νδυναμο σε Κύριος ποίησον. Καί τό ναγινώσκειν καίἀ ᾿ ἴ ἐ ῖ ὁ ἀ

προσεύχεσθαι μή κωλύσ ς. Μικρόν ο τως, μικρόν ο τως ναλίσκειςῃ ὕ ὕ ἀ τήν μέραν ρέσκων τ Θε . Ο γάρ τέλειοι Πατέρες μ ν κανόνοςἡ ἀ ῷ ῷ ἱ ἠ ῶ

ρον ο κ ε χον˙ λην γάρ τήν μέραν κανόνα ε χον. Μικρόνὅ ὐ ἶ ὅ ἡ ἶ ψάλλοντες, μικρόν ποστηθίζοντες, μικρόν ρευν ντες τούςἀ ἐ ῶ λογισμούς, μικρόν σχολάζοντες περί τ ς τροφ ς, καί το το κατάῆ ῆ ῦ φόβον Θεο . Φησί γάρ «πάντα σα ν ποι τε ε ς δόξαν Θεοῦ ὅ ἄ ῆ ἰ ῦ ποιε τε». ῖ

Κύριος ησο ς φυλάξοι μ ς πό παντός κακο . μήν. Ὁ Ἰ ῦ ἡ ᾶ ἀ ῦ Ἀ

ρπβ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ, Πάτερ, τό διαλείπτως προσεύχεσθαι ν ποί μέτρ στί, καίἰ ἀ ἐ ῳ ῳ ἐ ε φείλω χειν κανόνα; ἰ ὀ ἔ

πόκρισις Ἀ

Χαίροις ν Κυρί , δελφέ˙ χαίροις ν Κυρί , γαπητέ˙ χαίροις νἐ ῳ ἀ ἐ ῳ ἀ ἐ Κυρί , συγκληρονόμε. Τό διαλείπτως προσεύχεσθαι ν τ μέτρῳ ἀ ἐ ῷ ῳ στί τ ς παθείας˙ καί τότε γινώσκεται λευσις το Πνεύματος καίἐ ῆ ἀ ἡ ἔ ῦ

διδάσκει α τόν τά πάντα. Ε τά πάντα, ο κο ν καί περί τ ςὐ ἰ ὐ ῦ ῆ προσευχ ς. πόστολος (σελ. 386) γάρ λέγει˙ «τό τί προσευξόμεθαῆ Ὁ Ἀ καθό δε ο κ ο δαμεν, λλ α τό τό Πνε μα περεντυγχάνει πέρῖ ὐ ἴ ἀ ᾿ ὐ ῦ ὑ ὑ

μ ν στεναγμο ς λαλήτοις». Τί ο ν ε πω σοι ρτι περί τ νἡ ῶ ῖ ἀ ὖ ἴ ἄ ῶ ο κοδομημάτων Ρώμης, πότε κμήν κε ο κ γένου; ἰ ὁ ἀ ἐ ῖ ὐ ἐ

νθρωπος συχάζων μάλιστα κλινήρης, κανόνα ο κ χει˙ λλάἌ ἡ ὐ ἔ ἀ γενο ς νθρωπος τρώγων καί πίνων φ σον δύνεσαι. Ο τωςῦ ὡ ἄ ἐ ᾿ ὅ ἡ ὕ

ταν ρχεταί σοι ναγν ναι καί βλέπεις κατάνυξιν ν τ καρδί σου,ὅ ἔ ἀ ῶ ἐ ῇ ᾳ

Page 128: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

νάγνωθι σον δύνασαι. Καί τό ψάλλειν ο τως. Τήν ε χαριστίαν δέἀ ὅ ὕ ὐ καί τό, Κύριε λέησον, κράτει κατά τήν δύναμίν σου καί μή φοβηθ ς˙ἐ ῇ

μετάβλητα γάρ τά χαρίσματα το Θεο . ἀ ῦ ῦ

ρπγ'

Παράκλησις καί ρώτησις το α το πρός τόν α τόν. ἐ ῦ ὐ ῦ ὐ

α τός μετά τήν γιείαν, τόν στόμαχον δυνηθείς, πεμψεὉ ὐ ὑ ὀ ἔ παρακαλ ν τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το , λέγων˙ πόῶ ὔ ὑ ὐ ῦ ἀ μεσονυκτίου ξηραίνεταί μου τό στόμα καί τά βλέφαρα καί α χε ρεςἱ ῖ καί ο πόδες˙ καί τε διϋπνισθ τρέμει κ ν πί ραν λον τό σ μάἱ ὅ ῶ ἄ ἐ ὥ ὅ ῶ μου, ρχόμενον πό το στομάχου. Καί λοιπόν κλύομαι καί ςἀ ἀ ῦ ἐ ὡ πηλός γίνομαι˙ καί θέλω ε πε ν Ψαλμόν καί ο δύναμαι διά τοἰ ῖ ὐ ῦ στόματος˙ καί άν θελήσω τ καρδί μου ε πε ν, περιγίνεταί μου ἐ ῇ ᾳ ἰ ῖ ὁ

πνος. Καί λοιπόν τί ποιήσω ο κ ο δα, τι βλέπω μαυτόνὕ ὐ ἶ ὅ ἐ μποδιζόμενον ε ς σωτηρίαν. Παρακαλ σε ο ν, Πάτερ, διά τόνἐ ἰ ῶ ὖ

Κύριον, ε χου πέρ μο καί δήλωσόν μοι τί στι τα τα. ὔ ὑ ἐ ῦ ἐ ῦ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

χει μέν τό πρ γμα μικράν σθένειαν πό το στομάχου˙ χει δέ καίἜ ᾶ ἀ ἀ ῦ ἔ βάρος πό τ ς νεργείας τ ν δαιμόνων. Τ ν δύο ο ν τούτωνἀ ῆ ἐ ῶ ῶ ὖ καταφρόνησον, φησί γάρ˙ «ο δέ το Χριστο ντες, τήν σάρκαἱ ῦ ῦ ὄ σταύρωσον σύν το ς παθήμασι κάι τα ς πιθυμίαις». δού ο νἐ ῖ ῖ ἐ Ἰ ὖ

ε χονται ο γέροντες πέρ τ ς γάπης σου, κλα σον καί σύ μικρόνὔ ἱ ὑ ῆ ἀ ῦ ν τ προσευχ ε χαριστ ν τ Θε καί δεόμενος το λεηθ ναι,ἐ ῇ ῇ ὐ ῶ ῷ ῷ ῦ ἐ ῆ

καί λεε σε. Πάνυ γάρ λεήμονα Δεσπότην χομεν καί ο κτίρμοναἐ ῖ ἐ ἔ ἰ Πατέρα˙ καί ο δείς κανός, ο τε τ ν νω δυνάμεων, ο τε τ ν κάτωὐ ἱ ὔ ῶ ἄ ὔ ῶ γνησίων δούλων ε πε ν, καθώς ξιόν στι τήν γαθότητα α το , π ςἰ ῖ ἄ ἐ ἀ ὐ ῦ ῶ πιποθε λε σαι τό γένος τ ν νθρώπων. λλά διά το τοἐ ῖ ἐ ῆ ῶ ἀ Ἀ ῦ

μακροθυμε (σελ. 388) φ μ ς, να πλεονάς τήν πομονήν μ νῖ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ἵ ῃ ὑ ἡ ῶ πρός τήν μ ν σωτηρίαν, ς δίδαξεν μ ς λέγων˙ « ν τ πομονἡ ῶ ὡ ἐ ἡ ᾶ ἐ ῇ ὑ ῇ

μ ν κτήσασθε τάς ψυχάς μ ν». ὑ ῶ ὑ ῶ

Μή ο ν λιγωρήσ ς, δελφέ, ρξατο γάρ ησο ς <το > ποι σαιὖ ὀ ῃ ἀ ἤ ὁ Ἰ ῦ ῦ ῆ τό λεος α το μετά σο . Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἔ ὐ ῦ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε χου πέρ μο . ὔ ὑ ἐ ῦ

ρπδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

ρα κατά τί ε πεν Πατήρ μ ν, ρξατο ησο ς ποι σαι μετά σοἎ ἶ ὁ ἡ ῶ ἤ ὁ Ἰ ῦ ῆ ῦ

Page 129: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τό λεος α το ; ἔ ὑ ῦ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Περί προκοπ ς μεγάλης φελείας ψυχ ς ε πε˙ τό ε ρεθ ναί σε μετάῆ ὠ ῆ ἶ ὑ ῆ τοιαύτης συνοδίας, μεθ ς ναστήσεσθαι μέλλεις ν τ μέρ᾿ ἧ ἀ ἐ ῇ ἡ ᾳ κείν , ν χαρ μεγάλ , άν ως τέλους κρατήσ ς τήν πομονήν καίἐ ῃ ἐ ᾷ ῃ ἐ ἕ ῃ ὑ

τήν ε αριστίαν. ὐ

ρπε'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα ῦ ὐ ῦ

γώ πιστεύω, τι σα δήσητε πί τ ς γ ς, σται δεδεμένα ν τἘ ὅ ὅ ἐ ῆ ῆ ἔ ἐ ῷ ο ραν ˙ καί σα ν λύσητε, σται λελυμένα. Δέομαί σου, Πάτερ, διάὐ ῷ ὅ ἄ ἔ τούς ο κτιρμούς το Θεο , βοήθει μου τ σθενεί , τι ψυχ καίἰ ῦ ῦ ῇ ἀ ᾳ ὅ ῇ σώματι λελώβημαι καί θλίβω τούς δελφούς μεθ ν ο κ . Καίἀ ᾿ ὧ ἰ ῶ α τησαι τόν Θεόν, να παράσχ μοι δι μαυτο ποιε ν τάς χρείας μου,ἴ ἵ ῃ ᾿ ἐ ῦ ῖ να μή ο δελφοί βαστάζωσί μου τά βάρη˙ πιστεύω γάρ τι σαἵ ἱ ἀ ὅ ὅ α τε ς τόν Θεόν παρέχει σοι. Συμπάθησόν μου τ σθενεί , Πάτερ,ἰ ῖ ῇ ἀ ᾳ καί συγχώρησόν μοι.

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

δελφέ, τό κλειδίον σου νοίγει μου τήν θύραν, φρων γάρ ε μι καίἈ ἀ ἄ ἰ ο βαστάζω το κρύψαι τά θαυμάσια το Θεο . Καί λοιπόν ε τιςὐ ῦ ῦ ῦ ἴ

κούει μου τούς λόγους πό κπλήξεως, ο δέν λλο λέγει, ε μή τιἀ ἀ ἐ ὐ ἄ ἰ ὅ ξέστη καί ο κ ο δε. Νομίζω το το τι πάντα τ Θε δυνατά˙ἐ ὐ ἶ ῦ ὅ ῷ ῷ δυνατε δέ α τ ο δέν. (σελ. 390) ς ο ν νήργησε διά τ νἀ ῖ ὐ ῷ ὐ Ὡ ὖ ἐ ῶ

πρώτων καί γειρε τόν παραλυτικόν καί πάλιν τήν Ταβιθἤ ᾶ ποθανο σαν ξανέστησεν, ο τω καί διά τ ν ν ν δύναται. νώπιονἀ ῦ ἐ ὕ ῶ ῦ Ἐ

α το λαλ καί ο ψεύδομαι, τι ο δα τινά δο λον Θεο ν ταύτὐ ῦ ῶ ὐ ὅ ἶ ῦ ῦ ἐ ῃ τ γενε μ ν, ν τούτ τ καιρ , καί ν τ ε λογημέν τόπῇ ᾷ ἡ ῶ ἐ ῳ ῷ ῷ ἐ ῷ ὐ ῳ ῳ τούτ , τι νεκρούς δύναται γείρειν ν τ νόματι το Δεσπότουῳ ὅ ἐ ἐ ῷ ὀ ῦ

μ ν, ησο Χριστο , καί δαίμονας πελάσαι, καί νόσους νιάτουςἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ἀ ἀ άσασθαι, καί δυνάμεις λλας ποι σαι, ο κ λαττον τ ν ποστόλων,ἰ ἄ ῆ ὐ ἔ ῶ Ἀ

ς μαρτυρε δούς α τ τό χάρισμα μ λλον δέ τά χαρίσματα. Καίὡ ῖ ὁ ὐ ῷ ᾶ τα τα γάρ τί ε σι γενέσθαι ν τ νόματι το ησο ; λλ ο χρ ταιῦ ἰ ἐ ῷ ὀ ῦ Ἰ ῦ Ἀ ᾿ ὐ ῆ τ δί ξουσί ˙ πεί καί πολέμους καταργ σαι δύναται˙ κλε σαι δέῇ ἰ ᾳ ἐ ᾳ ἐ ῆ ῖ καί νο ξαι τόν ο ρανόν κατά τόν λίαν˙ πάντοτε γάρ χει Κύριοςἀ ῖ ὐ Ἠ ἔ ὁ

μ ν γνησίους δούλους, ο ς ο κ τι δούλους, λλά υ ούς καλε , καίἡ ῶ ὕ ὐ ἔ ἀ ἱ ῖ ε φθονε χθρός, ο δέν χάριτι Χριστο δύναται βλάψαι. να ςἰ ῖ ὁ ἐ ὐ ῦ Ἡ ῦ γάρ τάς τρικυμίας παρ λθε˙ στρατιώτης τούς πολέμους˙ ῆ ὁ ὁ κυβερνήτης τόν χειμ να˙ γεωργός τήν δυσαερίαν˙ μπορος τούςῶ ὁ ὁ ἔ ληστάς καί μοναχός τελειώθη ν τ μονότητι. Τίς ο λέγει,ὁ ἐ ἐ ῇ ὐ

κούων τά πέρογκα τα τα, τι παρεφρόνησα; Καί μετά ληθείαςἀ ὑ ῦ ὅ ἀ

Page 130: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

παραφρον ˙ λλ γώ περί μαυτο ο μαρτυρ , λλά περί λλου.ῶ ἀ ᾿ ἐ ἐ ῦ ὐ ῶ ἀ ἄ Καί ε τις θέλει ε πε ν τι ξέστην μαυτο , ς ε πον, ε π ˙ ε τις ο νἴ ἰ ῖ ὅ ἐ ἐ ῦ ὡ ἶ ἴ ῃ ἴ ὖ θέλει ζηλ σαι το λθε ν ε ς το το τό μέτρον, μή κνήσ . ῶ ῦ ἐ ῖ ἰ ῦ ὀ ῃ

Τα τα ε πον τ γάπ σου, πληροφορ ν α τήν τι δυνατόν γενέσθαιῦ ἶ ῇ ἀ ῃ ῶ ὐ ὅ θέλεις. Ε γάρ τά πουράνια γαθά καί νεκλάλητα καί α ώνια «ὅ ἰ ἐ ἀ ἀ ἰ ἅ φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κ κουσε, καί πί καρδίαν νθρώπουὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ ἀ

ο κ νέβη, τοίμασεν Θεός το ς γαπ σιν α τόν», τήσαμένὐ ἀ ἅ ἡ ὁ ῖ ἀ ῶ ὐ ᾐ σοι καί χαρίσατό σοι Θεός, καί σται σοι τα τα φυλάττοντι τάςἐ ὁ ἔ ῦ παραδόσεις, πόσ μ λλον περί τ ν σαρκικ ν παθ ν ο κ στιῳ ᾶ ῶ ῶ ῶ ὐ ἔ κόπος α τ σαι τόν Θεόν καί λαβε ν τήν χάριν ε ς τό μή σθεν σαι σε,ἰ ῆ ῖ ἰ ἀ ῆ κ ν μίαν μέραν καί θλιβ ναι; λλ ησο ς ο δε περισσότερονἄ ἡ ῆ Ἀ ᾿ ὁ Ἰ ῦ ἶ

μ ν τί συμφέρει καί φελε τόν νθρωπον˙ τόν μέν, να λάβ τόνἡ ῶ ὠ ῖ ἄ ἵ ῃ μισθόν τ ς πομον ς, κατά τόν ώβ˙ τούς δέ, να λάβωσι τόν μισθόνῆ ὑ ῆ Ἰ ἵ τ ς διακονίας, κατά τόν Ε λόγιον τόν πό σχολαστικ ν. ῆ ὐ ἀ ῶ

Μηδέν ο ν α τήσ ς παρά το Θεο διά τ ν δούλων α το , ε μήὖ ἰ ῃ ῦ ῦ ῶ ὐ ῦ ἰ βοήθειαν καί πομονήν˙ « γάρ πομείνας ε ς τέλος ο τοςὑ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται», ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν. Α τ μέλει περίἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ὐ ῷ

μ ν ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ἰ ἰῶ Ἀ

Ο κ ο δας, τί ε πεν Κύριος τ γί Παύλ α το ντι ρθ ναι πὐ ἶ ἶ ὁ ῷ ἁ ῳ ῳ ἰ ῦ ἀ ῆ ἀ ᾿ α το τήν θλ ψιν, (σελ. 392) « ρκε σοι χάρις μου»; Μή μισ νὐ ῦ ῖ ἀ ῖ ἡ ῶ α τόν ε πε το το; ε δώς τί α τ συμφέρει; «Μνήσθητι τι ο κὐ ἶ ῦ Ἤ ἰ ὐ ῷ ὅ ὐ

ξια τά παθήματα το ν ν καιρο πρός τήν μέλλουσαν δόξανἄ ῦ ῦ ῦ ποκαλυφθ ναι ε ς μ ς». ἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ

Συγχωρήσατέ μοι, καί ε ξασθε πέρ μο το θλίου, να κρατήσωὔ ὑ ἐ ῦ ῦ ἀ ἵ κ γώ τά μέτρα τα τα ως τέλους˙ γάρ κρατ ν α τά δη γένετοἀ ῦ ἕ ὁ ῶ ὐ ἤ ἐ

δελφός το ησο . ἀ ῦ Ἰ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρπς'

Δέησις το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί το ε ρε νῦ ὐ ῦ ὐ ῦ ὑ ῖ λεος ν κείν τ μέρ . ἔ ἐ ἐ ῃ ῇ ἡ ᾳ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

δελφέ νδρέα καί γαπητέ ν Χριστω, θαυμάζω σου τήν γάπηνἈ Ἀ ἀ ἐ ἀ μ λλον δέ τήν φελότητα, διστάζουσαν περί τ ν ποσχέσεων. Ε πενᾶ ἀ ῶ ὑ ἶ

Κύριος τ Φιλίππ ˙ « λον τόν χρόνον μεθ « μ ν ε μι, καί ο κὁ ῷ ῳ ὅ ᾿ ὑ ῶ ἰ ὐ γνωκάς με Φίλιττε»; Πίστευσον, δελφέ, τι κατά τάς ποσχέσειςἔ ἀ ὅ ὑ σται μ ν˙ καί άν θελήσητε περισσότερον. Καί γάρ στιν ε ρε νἔ ἡ ῖ ἐ ἔ ὑ ῖ

μικρόν λεος˙ καί στιν ε ρε ν μέγα λεος˙ καί Δαβίδ τό μέγαἔ ἔ ὑ ῖ ἔ ὁ ξελέξατο. θέλων ο ν τό μέγα, διά ταπεινότητος καί πραότητος καίἐ Ὁ ὖ πομον ς καί τ ν τοιούτων μοίων, ε ρίσκει α τό. Τό ο ν ε ρε νὑ ῆ ῶ ὁ ὑ ὐ ὖ ὑ ῖ

Page 131: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λεος, ε χα ς γίων ε ρίσκεις˙ τό δέ μικρόν μέγα, ν σοί κε ται˙ἔ ὐ ῖ ἁ ὑ ἤ ἐ ῖ πίλεξαι θέλεις. ἐ ὅ

Ο κησον ν ε ρήν καί γιασμ , ν ταπεινώσει βαστάζων τόνἴ ἐ ἰ ῃ ἁ ῷ ἐ πλησίον, ς μοναχός καί ς πρεβεβηκώς τύπος γινόμενος. χε ο νὡ ὡ Ἔ ὖ τόν δελφόν παρά σοί τέκνον καί πηρέτην, κ ν σφάλ φανίσἀ ὑ ἄ ῃ ἤ ἀ ῃ τίποτε, νουθέτησον α τόν καί φανέρωσον α τ τό σφάλμα, ναὐ ὐ ῷ ἵ διορθωθ . ῇ

Καί ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρπζ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, κανόνισόν με ς ρχάριον τόν μήπω λαβόντα τό σχ μα˙ καίὡ ἀ ῆ ε ξαι πέρ μο τι θλίβει με δελφός καί λλον ναπαύει. ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ ὁ ἀ ἄ ἀ

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε, γραψάς μοι πρ γμα πέρ τήν δύναμίν σου, τόἈ ἔ ᾶ ὑ πιτάξαι σοι πρ γμα, ο δύνασαι βαστάσαι. Ε πας γάρ ναἐ ᾶ ὅ ὐ ἶ ἵ

κανονίσω σε ς ρχάριον τόν μή λαβόντα κμήν τό σχ μα. Καί ὡ ἀ ἀ ῆ ἡ τάξις το ρχαρίου α τη στί˙ διάγειν ν ταπεινώσει πολλ ˙ μήῦ ἀ ὕ ἐ ἐ ῇ ψηφίζοντα αυτόν ν τινι πράγματι˙ μή λέγοντά τί στι το το, διατίἑ ἔ ἐ ῦ ἤ το το, λλ ν πακο καί ποταγ πολλ . Ο κ σάζοντα αυτόνῦ ἀ ᾿ ἐ ὑ ῇ ὑ ῇ ῇ ὐ ἰ ἑ τινι˙ ο λέγοντα τιμ ται δε να, διατί ο τιμ μαι; ναπαύεται κατάὐ ᾶ ὁ ῖ ὐ ῶ Ἀ πάντα διατί ο κ ναπαύομαι; Καταφρονούμενον ε ς πάντα μήὐ ἀ ἰ

γανακτε ν. Τα τα τά ργα το ληθινο ρχαρίου, το θέλοντοςἀ ῖ ῦ ἔ ῦ ἀ ῦ ἀ ῦ μετά ληθείας σωθ ναι. Καί τα τα ρτι βαρύ σοί στι βαστάσαι καίἀ ῆ ῦ ἄ ἐ διά τήν σθένειαν το σώματος, καί διά τό φθακέναι ε ς τό γ ρας.ἀ ῦ ἐ ἰ ῆ Σύ ο ν τό βαρύ ζήτησας βαστάσαι, γώ δέ τό λαφρότερον πιτίθημίὖ ἐ ἐ ἐ ἐ σοι, ο κατά νάγκην, λλά κατά συμβουλίαν. χε τόν δελφόν ςὐ ἀ ἀ Ἔ ἀ ὡ τέκνον, ς ε πον σοι, ς καί σύ χεις α τόν, κ ν κατά πειρασμόνὡ ἶ ὡ ἔ ὐ ἄ

ναπαύσ τινά περισσότερόν σου. Ε τάχα κε νον θέλει Θεόςἀ ῃ ἰ ἐ ῖ ὁ ναπα σαι, σέ δέ θλιβ ναι, καί πληροφόρησεν α τόν ο τω ποι σαι,ἀ ῦ ῆ ἐ ὐ ὕ ῆ

σύ βάστασον μή θλιβ ς. Διά τ ς πομον ς γάρ τ ν θλίψεων,ῇ ῆ ὑ ῆ ῶ κτώμεθα τάς ψυχάς μ ν καί ο γινόμεθα κοινωνοί τ ν παθημάτωνὑ ῶ ὐ ῶ το Χριστο , άν μή διά τ ς πομον ς τ ν θλίψεων. Τήνῦ ῦ ἐ ῆ ὑ ῆ ῶ ε χαριστίαν ε ς πάντα κράτει, τι α τη πρεσβεύει πέρ τ ςὐ ἰ ὅ ὕ ὑ ῆ

δυναμίας νώπιον το Θεο . ἀ ἐ ῦ ῦ

κανών σού στι τό καθίσαι προσέχοντα το ς λογισμο ς καί τόνὉ ἐ ῖ ῖ φόβον το Θεο χοντα, π ς χω παντ σαι τ Θε ; Π ςῦ ῦ ἔ ῶ ἔ ἀ ῆ ῷ ῷ ῶ παρ λθον τόν χρόνον τόν παρελθόντα; Μετανοήσω κ ν ν ν τεῆ ἄ ῦ ὅ

γγικέ μου ξοδος καί βαστάσω τόν πλησίον μου, καί τάς παρἤ ἡ ἔ ᾿ α το θλίψεις καί πειρασμούς, ως ποιήσ μετ μο Κύριος τόὐ ῦ ἕ ῃ ᾿ ἐ ῦ ὁ λεος καί φέρ με ε ς τήν κατάστασιν τ ς οργησίας, καί ξορίσ πἔ ῃ ἰ ῆ ἀ ἐ ῃ ἀ ᾿

Page 132: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μο τόν φθόνον, τό γέννημα το διαβόλου. Κύλισον τάς λίγας σουἐ ῦ ῦ ὀ μέρας ρευν ν τούς λογισμούς, καί ντιλέγων το ς φέρουσιἡ ἐ ῶ ἀ ῖ

ταραχήν. Νουθετ ν τόν υ όν σου ν φόβ Θεο καί πομιμνήσκωνῶ ἱ ἐ ῳ ῦ ὑ α τόν τά σφάλματα α το , ε δώς τι καί α τός νθρωπός στινὐ ὐ ῦ ἰ ὅ ὐ ἄ ἐ

ποκείμενος πειρατηρίοις. ὑ

Κύριος ησο ς, Υ ός το Θεο το ζ ντος, δώ μ ν ε ρηνικήνὉ Ἰ ῦ ὁ ἱ ῦ ῦ ῦ ῶ ῃ ὑ ῖ ἰ κατάστασιν καί ο κησιν κατά φόβον α το . Θαυμάζω δέ π ςἴ ὑ ῦ ῶ

ναγινώσκετε τήν Γραφήν λέγουσαν˙ « δελφοί χαίρετε τανἀ ἀ ὅ πειρασμο ς περιπέσητε ποικίλοις», καί ο μηδαμινοί ταράσσουσινῖ ἱ

μ ς. Γν τε κ ν πο στε καί ο αν χετε (σελ. 396) δύναμιν, καίὑ ᾶ ῶ ἄ ῦ ἐ ἵ ἔ ταπεινωθ σιδηροτράχηλος καί ε ρήνη το Θεο σται μεθῇ ὁ ἡ ἰ ῦ ῦ ἔ ᾿

μ ν. ὑ ῶ

Συγχωρήσατέ μοι καί ε ξασθε πέρ μο , να μή κούσω «οὔ ὑ ἐ ῦ ἵ ἀ ὐ διδάσκων τερον, σεαυτόν ο διδάσκεις»; Καί τί ποιήσω τ γάπ ;ἕ ὐ ῇ ἀ ῃ

μως τό λεος α το στι το Δεσπότου μ ν Θεο . Ὅ ἔ ὐ ῦ ἐ ῦ ἡ ῶ ῦ

ρπη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Λέγει μοι λογισμός, ε πας παξ καί δεκάκις τ δελφ , φεςὁ ἶ ἅ ῷ ἀ ῷ ἄ α τόν λοιπόν ποι σαι ε τι θέλει˙ καί μερίμνησον ς ε πον οὐ ῆ ἴ ἀ ὡ ἶ ἱ Πατέρες.

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε καί μόψυχε, ε ρήνη σοι στω, ν δωκεν Ἀ ὁ ἰ ἔ ἥ ἔ ὁ Κύριος το ς μαθητα ς α το . Ε ρήνην γάρ πρ τον δωκεν α το ςῖ ῖ ὐ ῦ ἰ ῶ ἔ ὐ ῖ ξορίζων π α τ ν πάντας τούς σαρκικούς λογισμούς καί π νἐ ἀ ᾿ ὐ ῶ ᾶ

νόημα διαβολικόν, να καθαραί ε ρεθ σιν α καρδίαι α τ ν καίἵ ὑ ῶ ἱ ὐ ῶ καθαρ ς δέξωνται τά μαθήματα καί τά ντάλματα το α τ νῶ ἐ ῦ ὐ ῶ Δεσπότου. Ο τω καί σύ, γαπητέ, δεξάμενος τήν φοβεράν ε ρήνηνὕ ἀ ἰ ταύτην, ο παρ μο , λλά παρά το Σωτ ρος ησο Χριστο ,ὐ ᾿ ἐ ῦ ἀ ῦ ῆ Ἰ ῦ ῦ συνετ ς καί ταράχως τοίμασον σεαυτόν το κο σαι καί ποι σαι.ῶ ἀ ἑ ῦ ἀ ῦ ῆ Ο δας γάρ π ς θέλω σε λαβε ν καί ναπληρ σαι ε ς τόν ο ρανόν˙ἶ ῶ ῖ ἀ ῶ ἰ ὐ πανταχόθεν διάβολος περιέρχεται ταράξαι διά φθόνου, δι ργ ςὁ ᾿ ὀ ῆ καί ο χ ε ρε χώραν καί ε ς τά μηδαμινά ε ρέ σε χλευαζόμενον, καίὐ ὗ ἰ ὗ ε ς α τά πολεμε σε καί ταράττει διά σο καί τόν δελφόν. Καί το το,ἰ ὐ ῖ ῦ ἀ ῦ

τι γραψά σοι ε ς τάς προτέρας πιστολάς ε πε ν τ δελφ τάὅ ἔ ἰ ἐ ἰ ῖ ῷ ἀ ῷ σφάλματα α το καί νουθετ σαι α τόν˙ κακ ς ε πον καί σύὐ ῦ ῆ ὐ ἤ ῶ ἶ κατεφρόνησας καλ ς καί σύ ττήθης τ πολέμ . Καί χαίρειἤ ῶ ἡ ῷ ῳ λοιπόν κατά σο διάβολος καί ρχεται χων τά πικρά δικαιώματαῦ ὁ ἔ ἔ καί λέγει σοι˙ ε πον παξ καί δεκάκις, λλά φες α τόν ποι σαι ςἶ ἅ ἀ ἄ ὐ ῆ ὡ θέλει, καί μερίμνησον ς ε πον ο Πατέρες, καί χλευάζουσί σε καίἀ ὡ ἶ ἱ ε ς το το. πέχεις γάρ το μέτρου τούτου, ς πέχει ο ρανός πόἰ ῦ Ἀ ῦ ὡ ἀ ὁ ὐ ἀ

Page 133: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τ ς γ ς καί θέλεις μαθε ν; ῆ ῆ ῖ

Κύριος ε πε περί τ ν δένδρων, τι καί α τά γενν σι καρπούς.Ὁ ἶ ῶ ὅ ὐ ῶ Μάθε τί γενν σοι παρά το διαβόλου σιωπή, ταραχάς,ᾷ ἡ ῦ

ργάς˙ πότε καί πό σαυτο ρμ ς ε ς τό πρ γμα νευ ρωτήσεως,ὀ ὁ ἀ ῦ ὁ ᾷ ἰ ᾶ ἄ ἐ παγιδεύει ταχύ˙ ο τω γάρ (σελ. 398) πάσχουσιν ο φελε ς ςὕ ἱ ἀ ῖ ὡ

μαθε ς. Καί δ λόν σοι ποιήσω, τι μακροθυμία σου ο κ στι κατάἀ ῖ ῆ ὅ ἡ ὐ ἔ Θεόν˙ τι θησαυρίζων πολλάς μέρας, ε ς μίαν κενο ς τό βαλάντιονὅ ἡ ἰ ῖ καί ε ρίσκεται κενόν˙ δέ κατά Θεόν μακροθυμία, ο λαλε λωςὑ ἡ ὐ ῖ ὅ ως τέλους. Καί μοιος ε , κύριε δελφέ, ς δεσπότης πρός τόνἕ ὅ ἶ ἀ ὡ

α το δο λον. ντί το δο ναι α τ να κόσσον λέγων α τ τάὑ ῦ ῦ Ἀ ῦ ῦ ὐ ῷ ἕ ὐ ῷ σφάλματα α το , καί δού ε ρήνη, μακροθυμε ς πολλάς μέρας καίὑ ῦ ἰ ἰ ῖ ἡ

στερον παρέχεις α τ ν πινώτιον, ( τοι πληγήν θανατηφόρον)ὕ ὐ ῷ ἕ ἐ ἤ καί λαμβάνεις τήν ψυχήν α το . ὐ ῦ

ρπθ'

α τός ρώτησε τόν λλον Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ἠ ἄ ὐ

Καί ε φείλει μεταβ ναι κ το κελλίου, τάχα γάρ παύεται ἰ ὀ ῆ ἐ ῦ ὁ πόλεμος.

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Ε προσε χες καί ξηκολούθεις τ ποκρίσει το Γέροντος, λέγοντόςἰ ῖ ἐ ῇ ἀ ῦ σοι μή ψηφίσαι σεαυτόν ν τινι, μή ζητ σαι τήν σότητα λλου,ἔ ῆ ἰ ἄ

ναπα ναι ε χες καί μή λθε ν ε ς ταραχήν καί ο κ ν μο χρεία,ἀ ῆ ἶ ἐ ῖ ἰ ὐ ἦ ἐ ῦ ο δέ λλου τινός. Βλέπε, δελφέ, τι χλευάζ πό δαιμόνων. Λέγειςὐ ἄ ἀ ὅ ῃ ὑ τά παραπτώματα το δελφο ε ναι ληθινά˙ καί ε πέ μοι, κριβ ςῦ ἀ ῦ ἶ ἀ ἰ ἀ ῶ ο δας τι ε σίν ληθινά; Τό γάρ ε πε ν παραπτώματα τινός πόἶ ὅ ἰ ἀ ἰ ῖ ἀ

ποψίας, νίως ο χ ε ρίσκονται ληθινά τά παραπτώματα μ ν»;ὑ ἐ ὐ ὑ ἀ ὑ ῶ Περί ποίων ο ν ε πεν Κύριος το ς νθρώποις « μήν λέγω μ ν, άνὖ ἶ ὁ ῖ ἀ Ἀ ὑ ῖ ἐ

φ τε το ς νθρώποις τά΄παραπτώματα μ ν»; Περί ποίων λεγε,ἀ ῆ ῖ ἀ ὑ ῶ ἔ περί τ ν ληθιν ν τ ν πό ποψίας; Πάντως περί τ ν ληθιν ν.ῶ ἀ ῶ ἤ ῶ ἀ ὑ ῶ ἀ ῶ Καί π ς κρίνεις καί κατακρίνεις τόν δελφόν σου διά τάῶ ἀ παραπτώματα τ ν τρι ν βδομάδων καί ο κ ο δας τι ε ς κατάκρισινῶ ῶ ἑ ὐ ἶ ὅ ἰ μεγάλην βάλλεις σεαυτόν; Καί γάρ άν παιτ ς τόν δελφόν σουἐ ἀ ῇ ἀ τα τα, χει Θεός παιτ σαί σε τά κ νεότητός σου μέχρι το ν ν.ῦ ἔ ὁ ἀ ῆ ἐ ῦ ῦ Πο στι λέγων˙ « λιος μή πιδυέτω πί τ παροργισμ μ ν»;ῦ ἐ ὁ ὁ ἥ ἐ ἐ ῷ ῷ ὑ ῶ Πο τό « λλήλων τά βάρη βαστάζετε»; Πο πιστολή τοῦ ἀ ῦ ἡ ἐ ῦ Γέροντος δυναμένη σε κανονίσαι; ντί ε χαριστίας τα τα; Ο κἡ Ἀ ὐ ῦ ὐ ο δας τί λέγεις. « νταπεδίδοσάν μοι πονηρά ντί γαθ ν» καί τάἶ Ἀ ἀ ἀ ῶ λοιπά. Καί π ς πηρετε (σελ. 400) « μ ν δελφός, ο χί διά τόνῶ ὑ ῖ ὑ ῖ ὁ ἀ ὐ Θεόν καί τήν γάπην α το ; Καί π ς πλήσσετε τόν λογισμόν α το ;ἀ ὐ ῦ ῶ ὐ ῦ

Πρόσχες, τι γγύς στιν ξοδός σου, ς κουσας καί μολογε ς˙ὅ ἐ ἐ ἡ ἔ ὡ ἤ ὁ ῖ καί ο κ φι σί σε ο δαίμονες κρατ σαι τό ψήφιστον καίὐ ἀ ᾶ ἱ ῆ ἀ

ναπα ναι. Πολέμησον πρός τούς φέροντάς σοι ταραχήν λογισμούς,ἀ ῆ

Page 134: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

καθώς καί καλόγηρος δήλωσε, καί ε ρίσκεις βοήθειαν. ὁ ἐ ὑ

Λοιπόν άν περιστραφ ς ε ς μυρία μάγγανα, άν ε τι δήποτεἐ ῇ ἰ ἐ ἴ ποιήσ ς, άν μεταβ ς, πότε πόλεμος καί πειρασμός στιν, ο χῃ ἐ ῇ ὁ ἐ ὐ

πάγει πό σο , άν μή πυκτεύσ ς πρός τούς λογισμούς. άν χ ςὑ ἀ ῦ ἐ ῃ Ἐ ἔ ῃ κ τ ν δίων κόπων μικρόν τι συμμίξαι μετά τ ς δεήσεως τ ν γίων˙ἐ ῶ ἰ ῆ ῶ ἁ

«πολλά γάρ σχύει ταν νεργουμένη». Ε πέ τ λογισμ ˙ α ριονἰ ὅ ᾗ ἐ ἰ ῷ ῷ ὔ ποθν σκεις˙ κράτει τό ψήφιστον καί ναπαύ . ἀ ῄ ἀ ἀ ῃ

Κύριος δώ σοι τήν ε ρήνην α το . μήν. Ὁ ῃ ἰ ὐ ῦ Ἀ

190'

Το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, νουθέτησα ν γάπ Θεο τόν δελφόν καί ο κ δέξατο,ἐ ἐ ἀ ῃ ῦ ἀ ὐ ἐ καί ταράχθην. Τί ο ν ποιήσω καί άν συντύχω, ο ς κέλευσαςἐ ὖ ἐ ἷ ἐ

δελφο ς; ἀ ῖ

Ε πέ μοι, ε μηδείς κ τούτου λαμβάνει λογισμούς. ἰ ἰ ἐ

πόκρισις Ἀ

πειδή ο νοο μεν τί λέγομεν, π σαν νουθεσία σα ταραχήνἘ ὐ ῦ ᾶ ἐῶ ε σελθε ν ε ς τήν καρδίαν το νθρώπου, α τη νουθεσία κατά Θεόνἰ ῖ ἰ ῦ ἀ ὕ ο κ στι, λλ πό τ ς νεργείας το διαβόλου, μεμιγμένη μετάὐ ἔ ἀ ᾿ ἀ ῆ ἐ ῦ δικαιώματος. Ε κατά Θεόν νουθέτησας τόν πλησίον, π ςἰ ἐ ῶ ταράχθης; γάρ κατά Θεόν λύπη ο κ φίησι ταραχθ ναι τινά˙ἐ Ἡ ὐ ἀ ῆ λλά κ ν πέλθ νουθετούμενος καί καταλαλήσ α το , οἀ ἄ ἀ ῃ ὁ ῃ ὐ ῦ ὐ

ταράσσεται, λλά βαστάζει τά βάρη α το . φανερώθη δέ καί μ νἀ ὐ ῦ Ἐ ἡ ῖ τό πρ γμα, τι πειρασμός ν, λλ Θεός κατήργησεν α τόν καίᾶ ὅ ἦ ἀ ᾿ ὁ ὐ καταργε . Κύριος δώ μ ν τήν γιείαν ψυχ ς καί σώματος, τοῖ Ὁ ῃ ὑ ῖ ὑ ῆ ῦ συνιέναι τί ε σι τά μηχανήματα το πονηρο καί ξειλ σαι πἰ ῦ ῦ ἐ ῆ ἀ ᾿ α τ ν. ὐ ῶ

Ε χεσθε πέρ μο . ὔ ὑ ἐ ῦ

Περί δέ τ ς συντυχίας ν ε πας δελφ ν, πότε κατά γάπην Θεοῆ ὧ ἶ ἀ ῶ ὁ ἀ ῦ γίνεται, ο κ φίησι σκάνδαλον ε ναι ε ς τό μέσον, λλ ε ς ο κοδομήν.ὐ ἀ ἶ ἰ ἀ ᾿ ἰ ἰ

191'

Το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

ββ , πάνυ θλίβει με δελφός˙ καί ε δυνατόν δέως χω α τόνἈ ᾶ ὁ ἀ ἰ ἡ ἔ ὐ λλάξαι. Λέγει δέ μοι λογισμός, τι ε μην κατ μαυτόν, ο κἀ ὁ ὅ ἰ ἤ ᾿ ἐ ὐ

Page 135: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ε χον θλιβ ναι, λλά μ λλον σωθ ναι. Ε πέ μοι ο ν ε ο τωςἶ ῆ ἀ ᾶ ῆ ἰ ὖ ἰ ὕ συμφέρει.

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

δελφέ, μή θλίψ σε τό δικαίωμα λέγον˙ ε μην κατ μαυτόν, ο κἈ ῃ ἰ ἤ ᾿ ἐ ὐ ε χον θλιβ ναι, λλά μ λλον σωθ ναι˙ πεί καταργε ς τήν Γραφήν,ἶ ῆ ἀ ᾶ ῆ ἐ ῖ λέγουσαν˙ «πολλαί α θλίψεις τ ν δικαίων». Καί πάλιν˙ «πολλαί αἱ ῶ ἱ μάστιγες το μαρτωλο ». Ε τε ο ν δίκαιος ε , ε τε μαρτωλός,ῦ ἁ ῦ ἴ ὖ ἶ ἴ ἁ βαστάσαι φείλεις τήν μέμψιν˙ ο δυνάμεθα γάρ ε ναι νευ θλίψεως,ὀ ὐ ἶ ἄ

πομονήν μ ς διδάσκει. Καί ε ρίσκομεν ριστον διδάσκαλον τόνὑ ἡ ᾶ ὑ ἄ πόστολον λέγοντα˙ «τ θλίψει πομένοντες»˙ καί γάρ πρόκεινται αἈ ῇ ὑ ἱ

θλίψεις το ς μέλλουσι σώζεσθαι˙ γάρ Κύριος ε πεν « ν τ κόσμῖ ὁ ἶ ἐ ῷ ῳ θλ ψιν ξετε». Καί πάλιν «διά πολλ ν θλίψεων δε μ ς ε σελθε ν ε ςῖ ἕ ῶ ῖ ὑ ᾶ ἰ ῖ ἰ τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν». ῶ ὐ ῶ

Βλέπε, δελφέ μου, τι θέλων σε σωθ ναι ε πών «περίλυπός στινἀ ὅ ῆ ὁ ἰ ἐ ψυχή μου ως θανάτου» φ κέ σε μικρόν θλιβ ναι, να ε ρ ς κεἡ ἕ ἀ ῆ ῆ ἵ ὕ ῃ ἐ ῖ

τό λεος παρ α το ντί τ ς πομον ς ν τ ρ τ φοβερ κείνη.ἔ ᾿ ὐ ῦ ἀ ῆ ὑ ῆ ἐ ῇ ὥ ᾳ ῇ ᾷ ἐ άν γάρ κατά πάντα θέλωμεν τήν νάπαυσιν, κο σαι χομεν,Ἐ ἀ ἀ ῦ ἔ πελάβετε τά γαθά μ ν ν τ ζω μ ν. λα τά πάθη δι μ ςἀ ἀ ὑ ῶ ἐ ῇ ῇ ὑ ῶ Ὅ ᾿ ἡ ᾶ πέμεινεν Δεσπότης μ ν, καί π ς με ς μνημονεύοντες α τ νὑ ὁ ἡ ῶ ῶ ἡ ῖ ὐ ῶ

ο χ πομένομεν, να συγκοινωνοί α τ γενόμεθα; Βλέπε, τιὐ ὑ ἵ ὐ ῷ ὅ ντολήν χομεν ν παντί ε χαριστε ν˙ μή λκύσ μ ς μισόκαλοςἐ ἔ ἐ ὐ ῖ ἑ ῃ ἡ ᾶ ὁ

ε ς χαριστίαν καί πολέσωμεν λα. ἰ ἀ ἀ ὅ

Καί περί το λαβε ν λλον δελφόν, τ ββ ο κ νι βαρύ τόῦ ῖ ἄ ἀ ῷ ἀ ᾷ ὐ ἔ δο ναι σοι λλον˙ τό α τό γάρ στιν α τ . άν ο ν φθάσ ς λαβε νῦ ἄ ὐ ἐ ὐ ῷ Ἐ ὖ ῃ ῖ

λλον καί ε ρεθ θλίβων σε ν τινι, τί πάλιν χεις ποι σαι; Ε γάρἄ ὑ ῇ ἔ ἔ ῆ ἰ καί μαλός στιν δελφός, λλ χει κεραιότητα λίγην. Ο χ ςὁ ἐ ὁ ἀ ἀ ᾿ ἔ ἀ ὀ ὐ ὡ κωλύων σε λαβε ν λλον τα τα σοι (σελ.404) λέγω, λλά τόῖ ἄ ῦ ἀ δοκιμάσαι πάντα καί κρατ σαι τό καλόν συμβουλεύω σε. ς γάρῆ Ὡ

πηρετε σοι τίς διά τόν Θεόν, καί σύ φείλεις τά βάρη α τοὑ ῖ ὀ ὐ ῦ βαστάζειν, να νταναπληρώσ ς τόν νόμον το Χριστο . τι οἵ ἀ ῃ ῦ ῦ Ὅ ὐ θέλω σου τήν νάπαυσιν; Θεός ο δεν, ε δυνάμην, θελονἀ Ὁ ἶ ἰ ἠ ἤ

πηρετ σαί σοι πάσας τάς μέρας μου˙ καί τί ποιήσω, τι λοςὑ ῆ ἡ ὅ ὅ χρήσιμός ε μι; Μισήσωμεν τήν νάπαυσιν τ ς σαρκός, βδελυκτή γάρἰ ἀ ῆ στι τ Θε , να μή παλλοτριώσ μ ς το Θεο . Τα τα ςἐ ῷ ῷ ἵ ἀ ῃ ἡ ᾶ ῦ ῦ ῦ ὡ μοψύχ γραψά σοι, τι κ Θεο στιν μ ν θλιβ ναι μ ς μικρόν˙ὁ ῳ ἔ ὅ ἐ ῦ ἐ ἡ ῖ ῆ ἡ ᾶ νευ γάρ θλίψεως ο κ στι προκοπή κατά φόβον Θεο . ἄ ὐ ἔ ῦ

Συγχώρησόν μοι, πομνητέ, καί ε ξαι πέρ μο , να βάλω ρχήν˙ὑ ὖ ὑ ἐ ῦ ἵ ἀ ε μί γάρ λοιπόν περί τά σχατά μου. ἰ ἔ

192'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ

Page 136: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Χα ρε, δελφέ, καί ε θύμει, καί μή ταράξ σε διάβολος ε ςῖ ἀ ὐ ῃ ὁ ἰ νωφελ . Τί νομίζει γάπη σου, τι χωρίς συγχωρήσεως Θεοἀ ῆ ἡ ἀ ὅ ῦ

γίνεται τό πειρασθ ναι τινα θλιβ ναι; Ο χί˙ λλά πρός φέλειανῆ ἤ ῆ ὐ ἀ ὠ ψυχ ς συγχωρε μ ν Θεός τα τα γίνεσθαι καί βλέπων διάβολοςῆ ῖ ἡ ῖ ὁ ῦ ὁ

τι ο τως στίν, ντέστρεψεν μ ν τά πράγματα, καθώς καί πὅ ὕ ἐ ἀ ἡ ῖ ἀ ᾿ ρχ ς, ως ο ξέβαλεν μ ς τ ς γίας ε ρήνης κ το Παραδείσου.ἀ ῆ ἕ ὗ ἐ ἡ ᾶ ῆ ἁ ἰ ἐ ῦ

Τί γάρ ο κ λλοίωσεν μ ν; ντί τ ς (σελ. 406) γίας ε ρήνης δεινήνὐ ἠ ἡ ῖ Ἀ ῆ ἁ ἰ μ ν ο κ νέβαλεν ργήν; ντί μίσους το παρά Θεο το μισε ν τάἡ ῖ ὐ ἐ ὀ Ἀ ῦ ῦ ῦ ῖ

κακά, ο κ νέβαλεν μ ν μ σος πονηρόν το μισε ν τά γαθά καίὐ ἐ ἡ ῖ ῖ ῦ ῖ ἀ α τόν τόν Θεόν; λλ ο συνι μεν. Καί ο κ ο δαμεν τι κόπτων φὐ Ἀ ᾿ ὐ ῶ ὐ ἴ ὅ ἀ ᾿

μ ν Θεός π σαν νθύμησιν α σχράν καί πάντα λογισμόν πονηρόνἡ ῶ ὁ ᾶ ἐ ἰ καί ψυχοφθόρον, ε πεν μ ν ε χεσθαι πέρ τ ν χθρ ν μ ν καίἶ ἡ ῖ ὔ ὑ ῶ ἐ ῶ ἡ ῶ ε λογε ν τούς καταρωμένους καί νετείλατο γαπ ν τούς χθρούςὐ ῖ ἐ ἀ ᾶ ἐ

μ ν. Καί ε τούς χθρούς νετάλθημεν γαπ ν, τούς μήτε μελ ςἡ ῶ ἰ ἐ ἐ ἀ ᾶ ἀ ῶ μήτε σπουδαίως ποιο ντας μ ν διακονίαν, ποίαν χομεν συγγνώμην,ῦ ἡ ῖ ἔ μή γαπ ντες τούς ε εργετο ντας καί διακο ντας μ ν, κ ν μελ ςἀ ῶ ὐ ῦ ῦ ἡ ῖ ἄ ἀ ῶ δεικνύουσιν ο δαίμονες μ ν τήν διακονίαν α τ ν γινομένην; άνἱ ἡ ῖ ὐ ῶ Ἐ σωθ ναι θέλ ς καί τ Θε καί μ ν πίστευσας τήν ψυχήν σου, μήῆ ῃ ῷ ῷ ἡ ῖ ἐ πιστεύσ ς τ λογισμ σου˙ κακόν γάρ σπέρμα σπείρουσιν οῃ ῷ ῷ ἱ δαίμονες, λλα ντ λλων. ξακολούθησον ο ν καί μανθάνεις τήνἄ ἀ ᾿ ἄ Ἐ ὖ

δόν το Θεο ˙ α τός γάρ ε πεν « άν θέλητε καί ε σακούσητέ μου,ὁ ῦ ῦ ὐ ἶ ἐ ἰ τά γαθά τ ς γ ς φάγεσθε» καί τά λοιπά. στε ο ν ξ μ ν στι τόἀ ῆ ῆ Ὥ ὖ ἐ ἡ ῶ ἐ φαγε ν καί τό μή φαγε ν˙ καί τί μεμφόμεθα τόν πλησίον; ῖ ῖ

Μή φέρ ς πρόφασιν ε ς τινα ε ς τίποτε λως, λλ ε ς πάνταῃ ἴ ἰ ὅ ἀ ᾿ ἰ ε αρέστησον˙ καί μή λογίζου κακόν ε ς τινα, πεί γίν κακός˙ ὐ ἴ ἐ ῃ ὁ κακός γάρ κακά λογίζεται καί καλός τά καλά. Τό δέ λογίζεσθαι περίὁ τινων, τι κατ μο λαλο σι, ο τος πόλεμος τ ν ρχαρίων στίν.ὅ ᾿ ἐ ῦ ῦ ὗ ὁ ῶ ἀ ἐ

στε ο ν πό τούτου, άν σι δύο ε χόμενοι ε ς ν καλλίον, Ὥ ὖ ἀ ἐ ὦ ὐ ἰ ἕ ἤ νουθετο ντες λλήλους, δύναταί τις ε πε ν περί α τ ν τά ναντία˙ῦ ἀ ἰ ῖ ὐ ῶ ἐ κ ν λογίζεται ο τως, ο παρά το το ληθεύει, λλά πλ ς ν τἄ ὕ ὐ ῦ ἀ ἀ ἁ ῶ ἐ ῇ

φροσύν α το , πώλειαν αυτ περιποιε ται τοιο τος. ἀ ῃ ὑ ῦ ἀ ἑ ῷ ῖ ὁ ῦ

Μή χε τα τα, χει γάρ δελφός τι δι μ ν ε ρίσκει λεος, κ νἔ ῦ ἔ ὁ ἀ ὅ ᾿ ὑ ῶ ὑ ἔ ἄ θλίβησθε δι α τόν μικρόν, να κτήσησθε τήν πομονήν˙ χαίρετε καί᾿ ὐ ἵ ὑ

γαλι σθε, τι μέγας στίν μισθός τ ς πομον ς. Καί δη πρόἀ ᾶ ὅ ἐ ὁ ῆ ὑ ῆ ἤ τούτου μαθες παρά το δελφο ωάννου τι κτός το Θεο οἔ ῦ ἀ ῦ Ἰ ὅ ἐ ῦ ῦ ὐ συγχωρούμεθα θλιβ ναι πρός τήν μ ν φέλειαν. Μή ο νῆ ἡ ῶ ὠ ὖ πιστεύσ ς το ς δαίμοσιν ν τινι κατά το δελφο σου, ο γάρῃ ῖ ἔ ῦ ἀ ῦ ὐ πρ γμα χει˙ λλ α τοί ε σιν ο θέλοντές σε ταράξαι. Καταργήσοιᾶ ἔ ἀ ᾿ ὐ ἰ ἱ α τούς Κύριος. ὐ ὁ

Καί λογίσω, τι δο λος νθρώπων λθον γενέσθαι, <ο κ> στιὅ ἐ ὅ ῦ ἀ ἦ ὐ ἔ ταπεινώσεως. πόστολος καυχ το τι δο λος γένετο πάντων καίὉ Ἀ ἐ ᾶ ὅ ῦ ἐ σύ τα τα λέγεις; Πότε ρχ ε ς τό μέτρον το το τ ς ταπεινώσεως;ῦ ἔ ῃ ἰ ῦ ῆ Ο κ ο δας τί ε πας, δελφέ. ὐ ἶ ἶ ἀ

Page 137: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ΣΧΟΛΙΟΝ

ρα τήν σοφίαν το Γέροντος˙ πειδή γάρ ε δεν κε νον δο λονὍ ῦ ἐ ἶ ἐ ῖ ῦ αυτόν νομάσαντα καί νομίζοντα, ς τι μέγα τι λέγει καίἑ ὀ ὡ ὅ

κατόρθωμα το το λογιζόμενον, σκώπτει καί νάξιον τούτου τοῦ ἀ ῦ ρήματος α τόν ποφαίνει, διά πάντων πρός τήν νεργ ταπείνωσινὐ ἀ ἐ ῆ συνωθ ν. γάρ διά λόγου, περηφανίας στί γέννημα καίῶ Ἡ ὑ ἐ

καταστάτως ν τούτ τήν δίαν μητέρα κενοδοξίαν πογενν σα˙ εἀ ἐ ῳ ἰ ἀ ῶ ἰ καί παράδοξον πώς στι τό λεγόμενον καί νακόλουθον. ἐ ἀ

193'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ

Θαυμάζω τινάς, ντας τη πολλά ν το ς σχολείοις, καί πάλινὄ ἔ ἐ ῖ λφαβητίζοντας καί συλλαβίζοντας, φείλοντας ε ναι λοιπόν τελείουςἀ ὀ ἶ

δίδασκάλους. Ο τω καί τούς χρονίζοντας ν τ σχήματι, φείλονταςὕ ἐ ῷ ὀ διακρίνειν τ ν ρχαρίων. με ς φείλετε δηγε ν τούςῶ ἀ Ὑ ῖ ὀ ὁ ῖ πεπλανημένους ε ς ε θε αν δόν ς τέλειοι˙ καί μ λλον ντί τοἰ ὐ ῖ ὁ ὡ ᾶ ἀ ῦ βαστάσαι τά βάρη τ ν δυνάτων, βαρε τε διά τ ς λύπηςῶ ἀ ῖ ῆ καταποντισμόν.

Πρόσεχε σεαυτ δελφέ. ρα ο δέν δικε τήν ψυχήν σου ρτίωςῷ ἀ Ἆ ὐ ἀ ῖ ἀ το το τι θλίβεις τόν λογισμόν το πλησίον; Μετά γάρ το ποι σαιῦ ὅ ῦ ῦ ῆ τόν κόπον διά τόν Θεόν, παρέχεις α τ λογισμούς, τι ς θέλησαςὐ ῷ ὅ ὡ ἠ ποίησας; νθρωπος τέλειος ρχαρί τα τα; Ο κ ν σόν˙ ( σ.ἐ Ἄ ἀ ῳ ῦ ὐ ἦ ἰ ρχαρί τα τα ποιε ν, ο κ ν σόν), λλά νουθετε ν, κυβερν ν,ἀ ῳ ῦ ῖ ὐ ἦ ἀ ῖ ᾶ

φοβούμενον τόν λέγοντα˙ «μή δο ναι πρόσκομμα τ δελφ ῦ ῷ ἀ ῷ ἤ σκάνδαλον». Τίς χρεία ε πε ν λόγον λυπηρόν τ πλησίον; ἰ ῖ ῷ

Τί δέ λέγω σοι τα τα καί ο τως ε μί; φροσύνη μου ο κ φ κε μεῦ ὕ ἰ Ἡ ἀ ὐ ἀ ῆ βαστάσαι λόγον, ως ο κβάλω α τόν καί ταράξω τήν ψυχήν τοἕ ὗ ἐ ὐ ῦ

δελφο μου. πότε σπείρει διάβολος ε ς σέ κακούς λογισμούς,ἀ ῦ Ὁ ὁ ἰ το το ργον α το στι, σπείρειν λλα ντ λλων˙ καί μνημονε σαιῦ ἔ ὐ ῦ ἐ ἄ ἀ ᾿ ἄ ῦ το θανάτου ο κ φίησι. Τί χειμάζεσθε πό μηδαμιν ν ς ρχάριοιῦ ὐ ἀ ἀ ῶ ὡ ἀ καί δι ται; Πο στιν, στερούμενοι, (σελ. 410) θλιβόμενοι,ἰ ῶ ῦ ἐ ὑ κακουχούμενοι; Ο Πατέρες μ ν πελέγοντο αυτο ς τάς θλίψεις,ἱ ἡ ῶ ἐ ἑ ῖ καί με ς ο κ α σχυνόμεθα π σαν νάπαυσιν ζητο ντες; Μάθωμεν οἡ ῖ ὐ ἰ ᾶ ἀ ῦ ἱ ταλαίπωροι τι τα τα πάντα γέγραπται ν το ς νω διπτύχοις˙ καίὅ ῦ ἐ ῖ ἄ

παιτούμεθα τα τα μετά κριβείας. ἀ ῦ ἀ

Τα τα γράφω θέλων πάραι π σαν τήν σηπεδόνα˙ ε δέ θλίβω μ ς,ῦ ἐ ᾶ ἰ ὑ ᾶ συγχωρήσατε, καί ο προσθήσω τι το θλ ψαι. Ε ξασθε πέρ μο ,ὐ ἔ ῦ ῖ ὔ ὑ ἐ ῦ να λθω ε ς πίγνωσιν ζω ς. ἵ ἔ ἰ ἐ ῆ

Περί δέ το θανάτου σου, πολλάκις ε πον καί λέγω, ο χρονίζεις νῦ ἶ ὐ ἐ τ σώματι. ῷ

Page 138: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

194'

Το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Ο δας, Πάτερ, τι ο τολμ λως ε ς τίποτε ντιλέξαι τ κελεύσειἶ ὅ ὐ ῶ ὅ ἰ ἀ ῇ σου˙ ε τι γάρ λέγεις ζωήν μ ν στι. λλ ε ξαι πέρ μο τι πάνυἴ ἡ ῖ ἐ Ἀ ᾿ ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ θλίβει με δελφός. ὁ ἀ

πόκρισις Ἀ

Χαίροις γαπητέ μου, χαίροις ν Κυρί . Ο δα καί πέπεισμαι νἀ ἐ ῳ ἶ ἐ Κυρί ˙ τι άν ε πω σοι ν τ φυλακ ο κ σαι νιαυτόν μερ ν,ῳ ὅ ἐ ἴ ἐ ῇ ῇ ἰ ῆ ἐ ἡ ῶ ο κ ντιλέγεις˙ ε δώς π ς καί τίνι λαλ , συνδούλ καί μοψύχ . ὐ ἀ ἰ ῶ ῶ ῳ ὁ ῳ

Ο κ ο δας π ς λέγει ώβ « ο χί πειατήριόν στι τό κατοικητήριονὐ ἶ ῶ ὁ Ἰ ἤ ὐ ἐ το νθρώπου πί τ ς γ ς»; Γενο τοίνυν τοιμος ε ς πειρασμούς,ῦ ἀ ἐ ῆ ῆ ῦ ἕ ἰ καί θλίψεις πάντοτε˙ «καί πιλανθάνου πάντων τ ν πισθεν, κατάἐ ῶ ὄ τόν πόστολον, πί τό μπροσθεν πεκτείνων σεαυτόν»˙ να μήἈ ἐ ἔ ἐ ἵ λέγοντός σου τα τα κατά το δελφο σου, γένηταί σοι μνησικακία. ῦ ῦ ἀ ῦ

Κύριος συντρίψει τόν σαταν ν πό τούς πόδας μ ν ν τάχει. Ὁ ᾶ ὑ ὑ ῶ ἐ Ἡ χάρις το Θεο καί ε ρήνη καί γάπη α το σται μεθ μ ν ωςῦ ῦ ἡ ἰ ἀ ὐ ῦ ἔ ᾿ ὑ ῶ ἕ τέλους. μήν. Καί δώ μ ν χαράν, ε φροσύνην, γάπην, ο δέποτεἈ ῃ ὑ ῖ ὐ ἀ ἥ ὐ πίπτει, να βαστάσητε λλήλους ν φόβ Θεο ˙ γάρ θάνατος οἵ ἀ ἐ ῳ ῦ ὁ ὐ χρονιε . ῖ

195'

Το α το πρός τόν α τόν ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, Πάτερ, τί στι ταπείνωσις; Καί ε ξαι τήν δόν το θανάτουἰ ἐ ὖ ὁ ῦ ε ρηνικήν γενέσθαι. ἰ

πόκρισις Ἀ

ταπείνωσίς στι, τό χειν αυτόν γ ν καί σποδόν, ργοις καί οἩ ἐ ἔ ἑ ῆ ἔ ὐ λόγοις μόνον˙ καί τό ε πε ν, γώ τίς ε μι; τίς ψηφίζει με; Πρ γμα ο κἰ ῖ ἐ ἰ ᾶ ὐ χω μετά τινος. ἔ

Καί περί το θανάτου σου τι λίγον χρόνον πόμεινον τόν Κύριονῦ ἔ ὀ ὑ καί δοξάζει σου τήν ξοδον ν χαρ πολλ . ἔ ἐ ᾷ ῇ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ μου˙ σπάζομαί σε ν Κυρί . ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ἀ ἐ ῳ

Page 139: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

196'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γ ροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ ἐ

ββ , δού δελφός ναντιώθη μοι ταχέως καί ο δεμίανἈ ᾶ ἰ ὁ ἀ ἠ ὐ συμπάθειαν νεδείξατο ε ς μέ, τί ο ν κελεύεις ποιήσω; ἐ ἰ ἐ ὖ

πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, θαυμάζω σου τήν φελότητα. Ο τως πλ ς χεις,Ἀ Ἀ ἀ ὕ ἁ ῶ ἔ τι συχάζει διάβολος μή πειράσαι τινά; Μή δυνάμεθα α τιάσασθαιὅ ἡ ὁ ἰ

τούς πίπτοντας πό δαίμονος καί φρίζοντας; Ο τως ο δέ τούςἀ ἀ ὕ ὐ νεργουμένους πό το διαβόλου ε ς ντιλογίαν καί συμπάθειαν, οἐ ὑ ῦ ἰ ἀ ἀ ὐ

δυνάμεθα α τιάσασθαι, λλά τό πάθος. Πρόσεχε συνετ ς το ςἰ ἀ ῶ ῖ λεγομένοις. Καί γάρ καί σύ νεργ πό το διαβόλου˙ καί ο νοε ς τάἐ ῇ ὑ ῦ ὐ ῖ σά, λλά τά το πλησίον ξέως βλέπεις. δού ε πας τά το δελφοἀ ῦ ὀ Ἰ ἶ ῦ ἀ ῦ σου, καί τά σά ο κ ε πας˙ τι λίγας μέρας χεις ρωτήσας περίὐ ἶ ὅ ὀ ἡ ἔ ἐ ταπεινώσεως καί κούσας χειν σεαυτόν γ ν καί σποδόν καί μήἀ ἔ ῆ ψηφίζεσθαι. γ ο ν καί σποδός καί τό ψήφιστον, θέλειἩ ῆ ὖ ἡ ἀ συμπάθειαν (σελ. 414) παρά τινος; Μάλιστα παρά νθρώπουἀ νεργουμένου παρά το μισοκάλους; Καί το το τι τελειότεροςἐ ῦ ῦ ὅ

α το ε , καί ν τ λικί καί ν τ σχήματι καί ν τ κλήρ . Καί ὐ ῦ ἶ ἐ ῇ ἡ ᾳ ἐ ῷ ἐ ῷ ῳ ὁ τελειότερος βαστάσαι φείλει τόν λάσσονα, λέγων˙ τι γώ ε μι ὀ ἐ ὅ ἐ ἰ ὁ

νάξιος. άν δέ λέγ ς καί ο χ πομέν ς, καίρως λέγεις˙ σύ γάρ τιςἀ Ἐ ῃ ὐ ὑ ῃ ἀ ε χων φθαλμούς βλέποντας τά λλότρια πάθη; νθρωποςἶ ὁ ἔ ὀ ἀ Ἄ ε αγγελισθείς πέρμετρα πράγματα; δολεσχ ν γάρ ε ς α τά,ὐ ὑ Ἀ ῶ ἰ ὐ

φειλες πιλανθάνεσθε φαγε ν τόν ρτον σου˙ λλ ο πω γεύσωὤ ἐ ῖ ἄ ἀ ᾿ ὔ ἐ α τ ν, καί ο κ γένοντό σοι ποθητά ς χρ ν. ὐ ῶ ὐ ἐ ὡ ἐ ῆ

Μνήσθητι το Λαζάρου πόσον χρόνον πέμεινεν ε χαριστ ν τῦ ὑ ὐ ῶ ῷ Θε καί μή πιλάθου καί τούτων, ν πολλάκις ε πον σοι. Φθόνοςῷ ἐ ὧ ἶ διαβολικός στι, ε δώς τί σοι πόκειται˙ γώ δέ πιστεύω ε ς τόν Θεόν,ἐ ἰ ἀ ἐ ἰ

τι ο δέν χει σχύσαι. ὅ ὐ ἔ ἰ

197'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα α τησις ε χ ς˙ ε ξαι πέρῦ ὐ ῦ ὐ ἴ ὐ ῆ ὖ ὑ μο , Πάτερ, τι ε ς φαντασίαν νέπεσον. ἐ ῦ ὅ ἰ ἐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, συγκράξωμεν τ γί Παύλ ˙ « βάθος πλούτου,Ἀ Ἀ ῷ ἁ ῳ ῳ ὦ καί σοφίας καί γνώσεως Θεο ˙ ς νεξερεύνητα τά κρίματα α το ,ῦ ὡ ἀ ὐ ῦ καί νεξιχνίαστοι α δοί α το ». Π ς καί μ ς νακόπτει το μήἀ ἱ ὁ ὐ ῦ ῶ ἡ ᾶ ἀ ῦ

Page 140: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μεγαλαυχε ν πί τ τόξ μ ν˙ μηδέ χειν ν ν , τι ρομφαίαῖ ἐ ῷ ῳ ἡ ῶ ἔ ἐ ῷ ὅ ἡ μ ν σώζει μ ς, λλ χάρις τ ς α το γαθότητος. Φησί γάρἡ ῶ ἡ ᾶ ἀ ᾿ ἡ ῆ ὐ ῦ ἀ

« τι χάριτι στέ σεσωσμένοι». Διά το το φίησιν μ ς μπεσε ν ε ςὅ ἐ ῦ ἀ ἡ ᾶ ἐ ῖ ἰ φαντασίας καί ε ς λλα πάθη, να γν μεν μ ν τήν σθένειαν καίἰ ἄ ἵ ῶ ἡ ῶ ἀ

που κμήν σμέν˙ καί το το κ τ ς γαθότητος α το μ ςὅ ἀ ἐ ῦ ἐ ῆ ἀ ὐ ῦ ἐᾷ ἡ ᾶ πρός φέλειαν μετέραν, να πεποίθησις μ ν το Θεο καί μήὠ ἡ ἵ ἡ ἡ ῶ ᾖ ῦ ῦ ξ μ ν. ἐ ἡ ῶ

λλά βλέπε μή νομίσ ς τι θέλημά στι Θεο , να μπέσωμεν ε ςἈ ῃ ὅ ἐ ῦ ἵ ἐ ἰ φαντασίας καί λλα πάθη, λλά διά τήν μέλειαν μ ν μ ς τάἄ ἀ ἀ ἡ ῶ ἐᾷ ἡ ᾶ τοια τα παθε ν, καί κ τ ς φιλανθρωπίας α το πό τ ν κακι νῦ ῖ ἐ ῆ ὐ ῦ ἀ ῶ ῶ

μ ν προξενε μ ν τήν ταπείνωσιν ε ς σωτηρίαν. Τί ο ν; Το ς κακο ςἡ ῶ ῖ ἡ ῖ ἰ ὖ ῖ ῖ πάθεσιν πιγράψομεν τήν σωτηρίαν μ ν; Μή γένοιτο! λλά τἐ ἡ ῶ Ἀ ῇ α το ε σπλαγχνί καί παντέχν σοφί . Κατανόησον ο ν π ςὐ ῦ ὐ ᾳ ῳ ᾳ ὖ ῶ ξήγειρε πάντοθεν τόν νο ν μ ν, το μνομονε σαι ε πε ν˙ (σελ.ἐ ῦ ἡ ῶ ῦ ῦ ἰ ῖ

416) «ε μή Κύριος βόηθησέ μοι, παρά μικρόν παρ κησε τ δ ἰ ἐ ῴ ῷ ᾅ ῃ ἡ ψυχή μου» καί τά λοιπά. Ε δότες ο ν τι διά τήν σθένειαν μ ν καίἰ ὖ ὅ ἀ ἡ ῶ τήν μέλειαν τα τα πάσχομεν, ποιήσωμεν μ ν τήν δύναμιν, να μήἀ ῦ ἡ ῶ ἵ μπέσωμεν ε ς α τά˙ καί α το στι τό λεος ρύσασθαι μ ς πἐ ἰ ὐ ὐ ῦ ἐ ἔ ἡ ᾶ ἀ ᾿

α τ ν. Καί πί Πέτρου το το ποίησε καί Παύλου, ποστήσας τήνὐ ῶ ἐ ῦ ἐ ἀ δύναμιν πρός μικρόν π α τ ν, να μάθωσι μή χειν τήν πεποίθησινἀ ᾿ ὐ ῶ ἵ ἔ φ αυτο ς, λλ πί τ τ ν πάντων Δεσπότ . ἐ ᾿ ἑ ῖ ἀ ᾿ ἐ ῷ ῶ ἁ ῃ

Καί σύ ο ν μάθε τί ε , καί πο ˙ καί συγγνώμων γενο περί τόνὖ ἶ ῦ ῦ σύνδουλον καί κατάκρινον σεαυτόν. Ταπεινώθητι ληθιν ς, οἀ ῶ ὐ μόνον νώπιον το Θεο , λλά καί τ ν νθρώπων. Καί ρίψον π σάνἐ ῦ ῦ ἀ ῶ ἀ ᾶ σου τήν μέριμναν π α τόν, τόν δυνάμενον ποι σαι περκεπερισσοἐ ᾿ ὐ ῆ ὑ ῦ

ν α τούμεθα, νοο μεν˙ καί α τός πληρώσει πάντα σοι τάὧ ἰ ἤ ῦ ὐ παγγελθέντα. Ο μή γάρ θετήσ τούς α τήσαντας α τόν γνησίως,ἐ ὐ ἀ ῃ ἰ ὐ δίους καί ντίμους α το δούλους, τούς δι α το καί ν α τἰ ἐ ὑ ῦ ᾿ ὐ ῦ ἐ ὐ ῷ λευθερώσαντας αυτούς καί λου το παλαιο νθρώπου, καίἐ ἑ ὅ ῦ ῦ ἀ κούσαντας παρ α το μετά χαρ ς νεκλαλήτου, τι σα νἀ ᾿ ὐ ῦ ᾶ ἀ ὅ ὅ ἄ

δήσητε πί τ ς γ ς, σται δεδεμένα ν το ς ο ρανο ς καί τά λοιπά, καίἐ ῆ ῆ ἔ ἐ ῖ ὐ ῖ δωκεν α το ς π σαν ξουσίαν ν τ ο ραν καί πί τ ς γ ς. ἔ ὐ ῖ ᾶ ἐ ἐ ῷ ὐ ῷ ἐ ῆ ῆ

Λοιπόν δούλευσον τ Κυρί ν φόβ καί γαλλι α τ ν τρόμ ˙ῷ ῳ ἐ ῳ ἀ ῶ ὐ ῷ ἐ ῳ καί ε χαρίστησον α τ καταπαύστως στόματι, τι λέησέ σε, καίὐ ὐ ῷ ἀ ὅ ἠ

λλους πολλούς, διά τ ν δούλων α το . ἄ ῶ ὐ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὑ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

198'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσανταῦ ὐ ῦ ὐ ἰ ε χήν. ὐ

Θεός ο κτίρμων, ψιστος καί λεήμων, δ η μ ν τήν ξ ψουςὉ ὁ ἰ ὅ ὕ ἐ ῴ ὑ ῖ ἐ ὕ δύναμιν το πάντοτε μελετ ν τά γραφόμενα μ ν λόγια˙ καῦ ᾶ ὑ ῖ ἰ

Page 141: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ργάσασθαι ργον ληθινόν πνευματικόν, το τ στι πολεμ σαι πρόςἐ ἔ ἀ ῦ ᾿ ἔ ῆ τούς ταράσσοντας μ ς λογισμούς. Καί να ε ρεθ τε μετά τ νὑ ᾶ ἵ ὑ ῆ ῶ λαβόντων τά τάλαντα καί διπλασιασάντων, καί κούσητε κουσαν,ἀ ἅ ἤ καί να πυκτεύσητε το βαστάσαι λλήλους˙ καί ποιήσ γ μ νἵ ῦ ἀ ῃ ἡ ῆ ὑ ῶ τ Θε καρπούς καλούς καί ε καίρους, νά κατόν, νά ξήκοντα,ῷ ῷ ὐ ἀ ἑ ἀ ἑ

νά τριάκοντα. ἀ

(σελ. 418) Α τη στίν ε χή μου πρός τόν Θεόν, να φυλαξάντωνὕ ἐ ἡ ὐ ἡ ἵ μ ν τα τα, δω μ ς ν τ βασιλεί το Θεο γνησίους φίλους,ὑ ῶ ῦ ἴ ὑ ᾶ ἐ ῇ ᾳ ῦ ῦ γαλλιωμένους ν Κυρί . ἀ ἐ ῳ

199'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, Πάτερ, πόθεν νεφύη μ ν γενόμενος πειρασμός; Καί ε ςἰ ἀ ἡ ῖ ὁ ἰ τί κφαίνει; Καί π ς καταργε ται; Καί ε ξαι να λυτρωθ ξ α το . ἐ ῶ ῖ ὖ ἵ ῶ ἐ ὐ ῦ

πόκρισις. Ἀ

μισόκαλος διάβολος, ε δώς τήν φέλειαν τ ς ψυχ ς μ ν καί τιὉ ἰ ὠ ῆ ῆ ὑ ῶ ὅ λλο κάθισμα σωτηρίας ο κ νι, τό βαστάσαι λλήλων τά βάρη,ἄ ὐ ἔ ἤ ἀ φθόνησε, καί πυκτεύει το σπε ραι μ ς˙ νθεν ο ν νεφύη μ ν ἐ ῦ ῖ ὑ ᾶ ἔ ὖ ἀ ὑ ῖ ὁ

πειρασμός, ν καταργήσει Κύριος. Καταργε ται δέ τοιο τοςὅ ὁ ῖ ὁ ῦ πειρασμός ν τ βαστάσαι λήλων τά βάρη καί τ περεύξασθι τοἐ ῷ ἀ ῷ ὑ ῦ

νθρώπου, δι ο πειρασμός γίνεται˙ νευ γάρ γ νος μετάἀ ᾿ ὗ ὁ ἄ ἀ ῶ συλλογισμο , ο γίνεται κβασις τ πειρασμ . ῦ ὐ ἔ ῷ ῷ

Τό δέ σπε ραι ναχώρησιν νθεν, καί το το πειρασμός στιν πόῖ ἀ ἔ ῦ ἐ ἀ φθόνου α το διά δικαιώματος, να διαρρήξ τήν γάπην τ νὐ ῦ ἵ ῃ ἀ ῶ

περευχομένων σου γίων, καί ποστερήσ σε τ ς α τ ν βοηθείας. ὑ ἁ ἀ ῃ ῆ ὐ ῶ

δού τήν ε σβασιν καί τήν κβασιν το πειρασμο δειξά σοι˙Ἰ ἴ ἔ ῦ ῦ ἔ πόμεινον μικρόν καί λαμβάνεις α τ ν κουφισμόν, ν Χριστὑ ὐ ῶ ἐ ῷ ησο . Ἰ ῦ

Page 142: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ λιγωρήσαντα πρός τούς παναστάντας α τ πειρασμούς. ὀ ἐ ὐ ῷ

δελφέ νδρέα καί μόψυχε, μή λιγωρήσ ς˙ ο γάρ κτατέλιπέ σεἈ Ἀ ὁ ὀ ῃ ὐ ἐ Θεός, ο δέ γκαταλιμπάνει, λλ παγγελία ( σ. πειλή, κατάρα ὁ ὐ ἐ ἀ ᾿ ἐ ἴ ἀ ἤ ἤ παγγελία) στί δεσποτική πρός τόν κοινόν μ ν πατέρα τόν δάμἀ ἐ ὑ ῶ Ἀ

καί ο παρελεύσεται, τι ν δρ τι το προσώπου σου φαγ τόνὐ ὅ ἐ ἱ ῶ ῦ ῇ ρτον σου. Καί καθώς προσέταξε τ ξω νθρώπ , ο τω καί τἄ ῷ ἔ ἀ ῳ ὕ ῷ σω νθρώπ , τό ν τ σκήσει συνεργ σαι ε χα ς τ ν γίων, καίἔ ἀ ῳ ἐ ῇ ἀ ῆ ὐ ῖ ῶ ἁ

πολλά νύουσιν, να μή καρπος (σελ. 420) νθρωπος. Καθώςἀ ἵ ᾖ ἄ ὁ ἄ γάρ χρυσός πυρούμενος ν τ χωνευτηρί καί διά το λαβιδίουὁ ἐ ῷ ῳ ῦ κρατούμενος, καί τυπτόμενος διά τ ς σφύρας δόκιμος γίνεται καίῆ ε πρόσδεκτος ε ς βασιλικόν διάδημα, ο τως κρατούμενοςὐ ἰ ὕ ὁ

νθρωπος διά τ ς ε χ ς τ ν γίων, τ ς πολλά δυναμένης καίἄ ῆ ὐ ῆ ῶ ἁ ῆ νυούσης, πυρο ται διά τ ν θλίψεων καί δέρεται διά το πειρασμο ,ἀ ῦ ῶ ῦ ῦ

ε πομένει ε χαριστ ν, καί ναδείκνυται υ ός τ ς βασιλείας. ἰ ὑ ὐ ῶ ἀ ἱ ῆ

λα ο ν πρός τό συμφέρον σοι γίνονται, να σχ ς καί σύ παρρησίανὍ ὖ ἵ ῇ πό τ ν γίων, πό τ ν δίων πόνων, ν τήν παρχήν προσφέρεινἀ ῶ ἁ ἀ ῶ ἰ ὧ ἀ

μή α σχύνου. Μή ο ν ντί τ ς πνευματικ ς χαρ ς, λύπην σεαυτἰ ὖ ἀ ῆ ῆ ᾶ ῷ προσπορίς ˙ καί χε πιστόν τόν παγγειλάμενον τι ποιε . ῃ ἔ ἐ ὅ ῖ

ρρωσον ν Κυρί , γαπητέ. Ἔ ἐ ῳ ἀ

σα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, ε ς πολλήνῦ ὐ ῦ ὐ ἰ θυμίαν μπεσόντα. ἀ ἐ

δελφέ νδρέα, μή δώ φιλάνθρωπος μ ν Θεός τ μισοκάλἈ Ἀ ῃ ὁ ἡ ῶ ῷ ῳ χθρ σπε ραι ε ς σέ τήν α το λύπην καί θυμίαν, να μή ε ςἐ ῷ ῖ ἰ ὐ ῦ ἀ ἵ ἰ πόγνωσιν νέγκ σε καί περί τ ν πηγγελμένων διά Πνεύματοςἀ ἐ ῃ ῶ ἐ γίου σοί τ γαπητ πό το ε λογημένου Θεο , λλ νοίξοι σουἁ ῷ ἀ ῷ ὑ ῦ ὐ ῦ ἀ ᾿ ἀ

τήν καρδίαν το συνιέναι τάς Γραφάς, καθυώς νοιξε τήν καρδίανῦ ἤ τ ν περί Κλεόπαν. ῶ

Π ς Θεός μετά τάς πρός τόν γιον καί Πατριάρχην βραάμῶ ὁ ἅ Ἀ παγγελίας, πάλιν πείραζεν α τόν; Φησί γάρ˙ τι καί μετά τάἐ ἐ ὐ ὅ

ρήματα τα τα τ ν παγγελι ν λέγω, τόν φίλον α το τόνῦ ῶ ἐ ῶ ὐ ῦ ερατεύσαντα α τ τήν τηλικαύτην θυσίαν, τόν ξιον παθε ν δεινόνἱ ὐ ῷ ἄ ῖ ο δέν, τήν πίστιν ε ς δικαιοσύνην λογίσαντο, τόν τηλικο τονὐ ᾧ ἰ ἐ ῦ ε ασεν ε ς πειρασμόν μπεσε ν πρός δοκιμήν α το καίἴ ἰ ἐ ῖ ὐ ῦ

ναπολογησίαν τ ν δυνάμεων το σκότους˙ ε ς τό ε ναι πογραμμόνἀ ῶ ῦ ἰ ἶ ὑ το ς πιστο ς, τι διά πολλ ν θλίψεων μέλλουσιν ε σελθε ν ε ς τήνῖ ῖ ὅ ῶ ἰ ῖ ἰ

Page 143: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βασιλείαν το Θεο , ο διά τ ς α τ ν πομον ς κτ νται τάς ψυχάςῦ ῦ ἵ ῆ ὑ ῶ ὑ ῆ ῶ α τ ν, ν παντί ε χαριστο ντες. Σύν τούτοις λάβε ν ν καί τόν νὑ ῶ ἐ ὐ ῦ ἐ ῷ ἐ

γίοις ώβ, τόν γνήσιον φίλον το Θεο , τόν ληθινόν καί μεμπτονἁ Ἰ ῦ ῦ ἀ ἄ καί δίκαιον, θεοσεβ τε καί πεχόμενον (σελ. 422) πό παντόςῆ ἀ ἀ πονηρο πράγματος. Τόν νάξιον το παε ν κακόν, το τον παρέδωκεῦ ἀ ῦ ῖ ῦ πειρασθ ναι πρός δοκιμήν ρετ ς, ως ο δειξε τούς χθρούς α τοῆ ἀ ῆ ἕ ὗ ἔ ἐ ὐ ῦ καί κατηγόρους κατ σχημένους καί ναπολογήτους, ν τῃ ἀ ἐ ῷ λέγχεσθαι παρ α το . ἐ ᾿ ὐ ῦ

Λάβε δέ ε ς στηριγμόν πίστεως, καί τόν ρχηγόν τ ς σωτηρίας μ νἰ ἀ ῆ ἡ ῶ καί τελειωτήν ησο ν, τόν λυτρωσάμενον μ ς κ τ ς δοθείσηςἸ ῦ ἡ ᾶ ἐ ῆ κατάρας. Π ς λθών πί τήν ραν το σταυρο , δεικνύων μ ν δόνῶ ἐ ἐ ὥ ῦ ῦ ἡ ῖ ὁ

πομον ς καί σωτηρίας λεγε˙ «Πάτερ, ε δυνατόν πελθέτω πὑ ῆ ἔ ἰ ἀ ἀ ᾿ μο τό ποτήριον το το˙ λλ μως ο χ ς θέλω, λλ ς θέλεις».ἐ ῦ ῦ ἀ ᾿ ὅ ὐ ὡ ἀ ᾿ ὡ

Το το δέ δι μ ς ποίησεν πιτιμήσας τ Πέτρ ε πόντι α τ ˙ῦ ᾿ ἡ ᾶ ἐ ὁ ἐ ῷ ῳ ἰ ὐ ῷ « λεώς σοι Κύριε ο μή σται σοι το το», ς ν τοιμος καίἵ ὐ ἔ ῦ ὡ ὤ ἕ ε προαίρετος το παθε ν. λλά διά τήν σθένειαν μ ν η ξατοὐ ῦ ῖ Ἀ ἀ ἡ ῶ ὔ ποτήριον ( σ. λείπει, ποτήριον θανάτου πιε ν), να μή κκακήσωμενἴ ῖ ἵ ἐ προσευχόμενοι, κ ν πρός τό παρόν διά τήν [δοκιμήν] μήἄ ε σακουόμενοι. ἰ

Ψηλαφήσωμεν ο ν το Σωτ ρος μ ν τά πάθη, νθρώπουὖ ῦ ῆ ἡ ῶ ἀ γενομένου καί συνυπομείνωμεν α τ τά νείδη, τά στίγματα, τήνὐ ῷ ὀ ξουδένωσιν, τήν καταφρόνησιν, τόν μπτυσμόν, τήν βριν τ ςἐ ἐ ὕ ῆ

χλαμύδος, τήν πομπήν το κανθίνου στεφάνου, τό ξος τό μετάῦ ἀ ὄ πικρίας, τήν λγηδόνα τ ς πήξεως τ ν λων, τήν νύξιν τ ς λόγχης,ἀ ῆ ῶ ἥ ῆ καί τό δωρ καί τό α μα, καί λάβε νάψυξιν τ ν λγηδόνων σου˙οὕ ἷ ἀ ῶ ἀ ὐ γάρ φ ε ναι κενόν τόν κόπον σου. να δέ μή βλέπων τούς γίους νἀ ῇ ἶ Ἵ ἁ ἐ τ ρ κείν βαστάζοντας τούς καρπούς τ ς πομον ς τ νῇ ὥ ᾳ ἐ ῃ ῆ ὑ ῆ ῶ θλίψεων καί καυχωμένους, μοιρος α τ ν ε ρεθ ς, φ κέ σεἄ ὐ ῶ ὑ ῇ ἀ ῆ μικρόν πενεγκε ν κόπον, να συγκοινωνός α τ ν καί το ησοὑ ῖ ἵ ὐ ῶ ῦ Ἰ ῦ γέν , χων παρρησίαν νώπιον α το μετά τ ν γίων. ῃ ἔ ἐ ὐ ῦ ῶ ἁ

Μή ο ν λυπηθ ς, ο γάρ πελάθετό σου Θεός, λλά φροντίζει σουὖ ῇ ὐ ἐ ὁ ἀ ς γνησίου καί ο χ ς νόθου υ ο . Καλ ς στήκεις άν προσέχ ςὡ ὐ ὡ ἱ ῦ ῶ ἑ ἐ ῃ

σεαυτ σφαλ ς, το μή κπεσε ν το φόβου καί τ ς ε χαριστίαςῷ ἀ ῶ ῦ ἐ ῖ ῦ ῆ ὐ το Θεο . Μακάριος δέ τ ς βασιλείας το Θεο . νδρίζου καί σχυεῦ ῦ ῆ ῦ ῦ Ἀ ἴ ν Κυρί ἐ ῳ

Τά α τά γάρ ε πε ν σοι ο κ κν , παράσχοι σοι Κύριος. ὐ ἰ ῖ ὐ ὀ ῶ ἅ ὁ

Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

σβ'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί στηριγμοῦ ὐ ῦ ὐ ῦ καρδίας καί φέσεως τ ν πό γεννήσεως α το μαρτι ν. ἀ ῶ ἀ ὐ ῦ ἁ ῶ

Page 144: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Κύριος ησο ς σται σοι ασις καί στήριγμα ψυχ καί σώματι, καίὉ Ἰ ῦ ἔ ἴ ῇ στηρίξοι σου τήν καρδίαν πρός τό μή κατακυριε σαί σου τόνῦ μισόκαλον καί μισάνθρωπον διάβολον. Περί δέ τ ς φέσεως τ νῆ ἀ ῶ

πό γεννήσεως ως τ ς δε ρο, το το χαρίζεταί σοι Θεός μετάἀ ἕ ῆ ῦ ῦ ὁ τεσσαράκοντα μέρας, διά τό ε ναί σε συγκοινωνόν τ ν δεήσεώνἡ ἶ ῶ μου, ν τ τοιούτ χαρίσματι, διά τ ς μικρ ς σου πομον ς. ἐ ῷ ῳ ῆ ᾶ ὑ ῆ

Ανδρίζου ο ν ν Κυρί καί σχυε˙ Κύριος μετά σο μέγας ατρόςὖ ἐ ῳ ἴ ὁ ῦ ὁ ἰ ψυχ ν καί σωμάτων. ῶ

Ε ρήνη σοι ν Κυρί , δελφέ. ἰ ἐ ῳ ἀ

σγ'

πόκρισις Ἀ το λλου Γέροντος ωάννου πρός τόν α τόν. ῦ ἄ Ἰ ὐ

Ε ε ς τά κοσμικά μακαρίζουσιν νθρωποι τόν πλουτο ντα, πολύἰ ἰ ἄ ῦ πλέον μακαρίζω σου τήν γάπην πλουτήσασαν κατά Θεόν, διά τ νἀ ῶ δεήσεων το ε λογημένου Πατρός μ ν. Τοίνυν ε μή προσευχήῦ ὐ ἡ ῶ ἰ ἡ α το προκατέλαβε καί ε πεν˙ νδυναμώθητι καί νδρίζου καί σχυε,ὐ ῦ ἶ ἐ ἀ ἴ πικίνδυνον ε χες ρρωστίαν ρρωστ σαι, διά μικράν μέλειαν καίἐ ἶ ἀ ἀ ῆ ἀ

μικροψυχίαν το φυλάξαι τήν μακροθυμίαν καί τήν πομονήν μετάῦ ὑ τ ν λογισμ ν σου καί μετά τ ν πηρετούντων σοι, μνημονεύων τοῶ ῶ ῶ ὑ ῦ

ποστόλου λέγοντος˙ « λλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί ο τωςἈ ἀ ὕ ναπληρώσετε τόν νόμον το Χριστο ». ἀ ῦ ῦ

ς ο ν γαπ ν σε Κύριος παίδευσε μετά λέους, διά τήν ε χήνὩ ὖ ἀ ῶ ὁ ἐ ἐ ὐ το δούλου α το , να διά τ ς μικρ ς ταύτης παιδείας συνεργήσ ςῦ ὑ ῦ ἵ ῆ ᾶ ῃ τ δεήσει α το , καί λογίζεταί σοι ε ς ργασίαν, να φιμωθ τό στόμαῇ ὐ ῦ ἰ ἐ ἵ ῇ το χθρο , μήποτε ε π , ε πειράσθη ε ς παιδείαν, α τομολ σαιῦ ἐ ῦ ἴ ῃ ἰ ἐ ἰ ὐ ῆ ε χε. Μή ο ν λυπηθ ς, ς γάρ κουσας παρά το Γέροντος, γίνεταίἶ ὖ ῇ ὡ ἤ ῦ σοι.

νδρίζου ο ν κατά τόν λόγον α το καί σχυε. Ἀ ὖ ὐ ῦ ἴ

σβ'

α τός Γέρων λυτρωθείς κ τ ν πειρασμ ν διά τ ν ε χ ν τοὉ ὐ ἐ ῶ ῶ ῶ ὐ ῶ ῦ γίου Γέρτοντος καί τ ς πνευματικ ς α το διδασκαλίας, πεμψενἁ ῆ ῆ ὐ ῦ ἔ

ε χαριστ ν α τ . ὐ ῶ ὐ ῷ

Page 145: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Τ Θε τ ς δόξης νάπεμψον π σαν δοξολογίαν καί μνήσωμενῷ ῷ ῆ ἀ ᾶ ὑ α τόν ε ς τούς α νας. μήν. μ ν γάρ ο πρέπει δόξα, λλ α τὐ ἰ ἰῶ Ἀ Ἡ ῖ ὐ ἀ ᾿ ὐ ῷ μόν , καί τ Υ α το , καί τ Πνεύματι α το τ γί . γαγενῳ ῷ ἱῷ ὐ ῦ ῷ ὐ ῦ ῷ ἁ ῳ Ἤ

Θεός τήν γάπην σου πρός τήν μ ν σθένειαν, να βοήθειαν κατάὁ ἀ ἡ ῶ ἀ ἵ Θεόν σχ μεν δι λλήλων, θέλων καί ε ς μ ς πληρ σαι τήνῶ ᾿ ἀ ἰ ἡ ᾶ ῶ λέγουσαν γραφήν˙ δελφός π δελφο βοηθούμενος, ς πόλιςἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ

χυρά καί τετειχισμένη». Γένοιτο δέ μ ν π σι βοη<θη>θ ναι πόὀ ὑ ῖ ᾶ ῆ ὑ το δελφο μ ν, το μεγάλου ησο λέγω, ε δόκησε γάρ ναῦ ἀ ῦ ἡ ῶ ῦ Ἰ ῦ ὐ ἵ

δελφούς μ ς αυτ ποιήσ , καί σμέν καί μακαριζόμεθα πό τ νἀ ἡ ᾶ ἑ ῷ ῃ ἐ ὑ ῶ γγέλων. Ἀ

Ο ον χομεν δελφόν δυνατόν, να νδυναμώσ μ ς, σχυρόν, ναἷ ἔ ἀ ἵ ἐ ῃ ἡ ᾶ ἰ ἵ μερίσ μ ν τά σκ λα, ρχιστράτηγον, να συντρίψ ν πολέμ τούςῃ ἡ ῖ ῦ ἀ ἵ ῃ ἐ ῳ πολεμο ντας μ ς χθρούς, ατρόν, να θεραπεύσ τόν σω μ νῦ ἡ ᾶ ἐ ἰ ἵ ῃ ἔ ἡ ῶ

νθρωπον μετά το ξω νθρώπου, ποταγέντος α τ , τροφέα,ἄ ῦ ἔ ἀ ὑ ὐ ῷ τρέφοντα μ ς τ πνευματικ τροφ ˙ ζ ντα, να ζωώσ μ ς˙ἡ ᾶ ῇ ῇ ῇ ῶ ἵ ῃ ἡ ᾶ λεήμονα, να μ ς λεήσ ˙ ο κτίρμονα, να μ ς ο κτειρήσ ˙ἐ ἵ ἡ ᾶ ἐ ῃ ἰ ἵ ἡ ᾶ ἰ ῃ

βασιλέα, να μ ς βασιλε ς ποιήσ ˙ Θεόν, να καί μ ς θεούςἵ ἡ ᾶ ῖ ῃ ἵ ἡ ᾶ ποιήσ . ῃ

Ε δώς ο ν τι πάντα ν α τ , α το δεήθητι. Ο δε γάρ ν χρείανἰ ὖ ὅ ἐ ὐ ῷ ὐ ῦ ἶ ὧ χεις, καί πρό το α τ σαι α τόν˙ καί α τός παρέχει τά α τήματα τ ςἔ ῦ ἰ ῆ ὐ ὐ ἰ ῆ

καρδίας σου μή μποδίζοντός σου. Καί α τ πάντοτε τήν δοξολογίανἐ ὐ ῷ νάπεμψον, τι α τ δόξα πρέπει ε ς τούς α νας. μήν. ἀ ὅ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ, να γν τήν σθένειάν μου καίὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ἵ ῶ ἀ ταπεινωθ . ῶ

σε'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί τ ς βροχίαςῦ ὐ ῦ ὐ ῆ ἀ καί τ ς χρονίας α το σιωπ ς. ῆ ὑ ῦ ῆ

(σελ. 438) πόκρισις Ἀ

Ο δέν καίρως ποιε Θεός, λλά πάντα πρός τό συμφέρον το ςὐ ἀ ῖ ὁ ἀ ῖ νθρώποις. Καί ε κώλυσε τόν μβρον, πρός παιδείαν α τ ν, καίἀ ἰ ἐ ὄ ὐ ῶ

πάλιν λε καί πέμπει α τόν. Ο τως ε καί πρός καιρόν κωλύθη ἐ ῖ ὐ ὕ ἰ ἐ ὁ λόγος, να α σθανθ σι τινές, λλά μ λλον ο κ σθάνθησαν, πάλινἵ ἰ ῶ ἀ ᾶ ὐ ᾐ πιτρέπει Θεός καί λαλε ται λόγος, κατά τήν χρείαν πρόςἐ ὁ ῖ ὁ φέλειαν. ὠ

σς'

Page 146: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ σιε, πληρ σαι ε ς μέ τάς γίας σουῶ ὅ ῶ ἰ ἐ ἁ παγγελίας περί τ ς φέσεως τ ν μαρτι ν. ἐ ῆ ἀ ῶ ἁ ῶ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Ε λογητός Θεός καί Πατήρ το Κυρίου μ ν ησο Χριστο , ὐ ὁ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ὁ ε λογήσας μ ς ν πάσ ε λογί πνευματικ ν το ς πουρανίοις˙ὐ ἡ ᾶ ἐ ῃ ὐ ᾳ ῇ ἐ ῖ ἐ

τι άν τοιμάσ ς σεαυτόν πρός ποδοχήν τ ν α τήσεών σου, λήψὅ ἐ ἑ ῃ ὑ ῶ ἰ ῃ διά το πολλο σου κόπου καί τ ς μ ς σθενείας. γο μαι γάρ τάῦ ῦ ῆ ἐ ῆ ἀ Ἡ ῦ κέρδη καί τήν φέλειαν παντός νθρώπου καί πάσης ψυχ ς, μάὠ ἀ ῆ ἐ ε ναι. Ε δέως καί καιόμενος σπένδομαι πέρ τ ν ψυχ ν μ ν ςἶ ἰ ὑ ῶ ῶ ὑ ῶ ὡ ο δεν μόνος γινώσκων τάς καρδίας μ ν Θεός. Καί ο δα καίἶ ὁ ἡ ῶ ἶ πέπεισμαι, τι μή πολέσωμεν τόν κόπον. χε ο ν τό θάρσος τιὅ ἀ Ἔ ὖ ὅ λαμβάνεις τάς α τήσεις, λλά λαμβάνων φύλαξαι το με ναι παρά σοίἰ ἀ ῦ ῖ τήν χάριν˙ πολλοί γάρ φθασαν λαβε ν καί μετά τό λαβε ν ξέπεσον,ἔ ῖ ῖ ἐ

τι ο κ φύλαξαν ε τι λαβον μετά φόβου. ὅ ὐ ἐ ἴ ἔ

Γενο ο ν πιθυμητής γαθ ν καί τηρητής˙ δο λος ε άρεστος τῦ ὖ ἐ ἀ ῶ ῦ ὐ ῷ Δεσπότ σου˙ μαθητής ταπεινός το διά σέ ταπεινώσαντος αυτόν˙ῃ ῦ ἑ

πήκοος το πηκόου˙ νεξίκακος το νεξικάκου˙ μακρόθυμος τοὑ ῦ ὑ ἀ ῦ ἀ ῦ μακροθύμου˙ λεήμων το λεήμονος˙ τά βάρη βαστάζων τοἐ ῦ ἐ ῦ πλησίον, ς καί α τός σου τά βάρη βάστασεν. (σελ. 430) γαπ νὡ ὐ ἐ Ἀ ῶ πάντας ε λικριν ς, ς καί α τός μ ς γάπησεν˙ κολουθ ν α τἰ ῶ ὡ ὐ ἡ ᾶ ἠ ἀ ῶ ὐ ῷ ν π σιν, ως ο λάβ σε ε ς τήν μεγάλην α το νάπαυσιν, πουἐ ᾶ ἕ ὗ ῃ ἰ ὑ ῦ ἀ ὅ φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κ κουσε, καί πί καρδίαν νθρώπουὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ ἀ

ο κ νέβη, τοίμασεν Θεός το ς γαπ σιν α τόν. ὐ ἀ ἅ ἠ ὁ ῖ ἀ ῶ ὐ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , μοναχέ. ὖ ὑ ἐ ῦ

σζ'

α τός τησε τόν μέγαν Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ᾔ ὐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, δώ σοι ε πεν ησο ς, α τε τε καί λαμβάνετε, τάἈ Ἀ ῃ ἅ ἶ ὁ Ἰ ῦ ἰ ῖ α τήματά σου λα. Μόνον τοίμασον τόν ο κον σου ν πολλἰ ὅ ἑ ἶ ἐ ῇ καθαρότητι το δέξασθαι τά δωρήματα˙ ν γάρ τ κεκαθαρμένῦ ἐ ῷ ῳ ο κ θησαυρίζονται. Καί που ο κ νι βόρβορος τήν ε ωδίαν α τ νἴ ῳ ὅ ὐ ἔ ὐ ὐ ῶ παρέχουσι˙ καί ταν γεύηται α τ ν τις, ξένος γίνεται το παλαιοὅ ὐ ῶ ῦ ῦ

νθρώπου, σταυρούμενος τ κόσμ καί κόσμος α τ , ζ ν νἀ ῷ ῳ ὁ ὐ ῷ ῶ ἐ Κυρί , πάντοτε. Καί σον κρούουσι τά κύματα το χθρο , οῳ ὅ ῦ ἐ ῦ ὐ

Page 147: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρήσσουσιν α το τό σκάφος˙ καί τό λοιπόν φοβερός γίνεται το ςὐ ῦ ῖ πεναντίοις, πό τ ς θεωρίας τ ς γίας σφραγ δος. Καί σον χθρόςὑ ἀ ῆ ῆ ἁ ῖ ὅ ἐ

γίνεται α τ ν, τοσο τον φίλος γνήσιος καί γαπητός το μεγάλουὐ ῶ ῦ ἀ ῦ βασιλέως γίνεται.

Λοιπόν, δελφέ, μίσησον τελείως, να γαπήσ ς τελείως˙ μάκρυνονἀ ἵ ἀ ῃ τελείως, να γγίσ ς τελείως˙ βδέλυξαι υ οθεσίαν, να λάβ ςἵ ἐ ῃ ἱ ἵ ῃ υ οθεσίαν˙ φες το ποι σαι θελήματα, καί ποίησον θέλημα˙ κόψονἱ ἄ ῦ ῆ σεαυτόν καί δ σον σεαυτόν˙ θανάτωσον σεαυτόν καί ζωοποίησονῆ σεαυτόν˙ πιλάθου σαυτο καί γν θι σεαυτόν καί δού ργα μοναχοἐ ῦ ῶ ἰ ἔ ῦ χεις. ἔ

ση'

α τός τησε τόν μέγαν Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ᾔ ὐ

(σελ. 432) πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, τ ς ψυχ ς μου γαπημένε˙ ε δεις καθώς χρή τήνἈ Ἀ ῆ ῆ ἠ ἰ ᾔ δωρεάν το Θεο , π σαι α τρίχες τ ς κεφαλ ς σου ε σαν στόμα,ῦ ῦ ᾶ ἱ ῆ ῆ ἰ ἦ ο κ δύνω δοξάσαι α τόν, ε χαριστ σαι καθώς ξιον ν, λλάὐ ἠ ὐ ἤ ὐ ῆ ἄ ἦ ἀ πιστεύω τι μανθάνεις. Καί ς ο δεν α τός Θεός, ο κ στι ριπήὅ ὡ ἶ ὐ ὁ ὐ ἔ

φθαλμο ρα, ν ο κ χω σε ν τ ν καί ν τ προσευχ . Καίὀ ῦ ἤ ὥ ἐ ᾗ ὐ ἔ ἐ ῷ ῷ ἐ ῇ ῇ ε γώ ο τω σε γαπ , Θεός πλάσας σε περισσότερον σέ γαπ .ἰ ἐ ὕ ἀ ῶ ὁ ὁ ἀ ᾷ Καί δέομαι α το δηγ σαί σε καί κυβερν σαι κατά τό θέλημαὐ ῦ ὁ ῆ ῆ α το ˙ καί ο τω κυβερν σε πρός τό συμφέρον τ ς ψυχ ς σου, κ νὐ ῦ ὕ ᾷ ῆ ῆ ἄ μακροθυμ , λλά πλεονάζει τήν φέλειαν τ ς ψυχ ς σου. ῇ ἀ ὠ ῆ ῆ

Κάθου ο ν ο τως, ε χαριστ ν α τ ε ς πάντα καί ξουθεν νὖ ὕ ὐ ῶ ὐ ῷ ἰ ἐ ῶ σεαυτόν ε ς πάντα, πιστεύων περί πάντων τ ν ρηθέντων σοι, τιἰ ῶ ὅ σονται ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούςἔ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ

α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

σθ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσανταῦ ὐ ῦ ὐ ἰ τήν παρά το Θεο σύνεσιν˙ καί τά α τά. ῦ ῦ ὐ

δελφέ νδρέα, ε πεν Δεσπότης μ ν Χριστός τ Μάρθ ˙ « άνἈ Ἀ ἶ ὁ ἡ ῶ ῇ ᾳ ἐ πιστεύσ ς, ψει τήν δόξαν το Θεο ». ῃ ὄ ῦ ῦ

Καί σύ ο ν πίστευσον, καί βλέπεις τόν Λάζαρον γηγερμένον κ τ νὖ ἐ ἐ ῶ νεκρ ν, καί συναριστ ντα τ ησο ˙ καί βλέπεις τήν Μαρίανῶ ῶ ῷ Ἰ ῦ παρακαθημένην το ς γίοις ποσίν α το , παλλαγε σαν το τ ςῖ ἁ ὐ ῦ ἀ ῖ ῦ ῆ

Page 148: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

<Μάρθας> περισπασμο . Καί πίστευσον τι πάντα γενήσεταί σοι, ῦ ὅ ἅ δι μο το ναξίου τήθη Θεός το παρασχε ν τ γάπ σου.᾿ ἐ ῦ ῦ ἀ ᾐ ὁ ῦ ῖ ῇ ἀ ῃ Ο δέν ο ν παιτε σε Θεός, ε μή πομονήν καί ε χαριστίαν, καίὐ ὖ ἀ ῖ ὁ ἰ ὑ ὐ

νοίγει σοι τούς θησαυρούς τ ς ε ς α τόν σοφίας καί συνέσεως. ἀ ῆ ἰ ὐ

σπάζομαί σε ν Κυρί , ν γίαινε ψυχ καί σώματι, καί ε ξαιἈ ἐ ῳ ἐ ᾧ ὑ ῇ ὖ πέρ μο . ὑ ἐ ῦ

σι'

πόκρισις Ἀ Το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ

(σελ. 434) δελφέ καί γαπητέ νδρέα, κουσον˙ ο τά ε ριζαἈ ἀ Ἀ ἄ ἱ ὔ νομίσματα λαμβάνοντες παρά το βασιλέως, άν μετά σπουδ ς καίῦ ἐ ῆ πιμελείας α τά φυλάξωσι, λαμπρά μένουσι καί καθαρά. άν δέἐ ὐ Ἐ μελήσωσιν, ο μόνον τι ο νται, λλά τάχα καί πόλλυνται. Διάἀ ὐ ὅ ἰ ῦ ἀ ἀ

το το σοφός τις ε πε˙ «τό ργύριόν σου δ σον». γώ δέ ο μόνονῦ ἶ ἀ ῆ Ἐ ὐ δ σαι λέγω τ πίστει τ διστάκτ , λλά καί σφραγίσαι τῆ ῇ ῇ ἀ ῳ ἀ ῇ ταπεινώσει καί τ μακροθυμί τ ς πομον ς, δι ς σώζεται ῇ ᾳ ῆ ὑ ῆ ᾿ ἧ ὁ

πομένων. Τολμηρόν λέγω, διά το συγχωρο ντός μοι Θεο ˙ λέγειὑ ῦ ῦ ῦ σοι δι μο το λαχίστου μέγας μεσίτης ησο ς, Υ ός το᾿ ἐ ῦ ῦ ἐ ὁ Ἰ ῦ ὁ ἱ ῦ ε λογημένου Πατρός, χορηγός το γίου Πνεύματος, φέωνταί σοιὐ ὁ ῦ ἁ ἀ α μαρτίαι σου α πολλαί καί πό γεννητ ς μέχρι το δε ρο. ἱ ἁ ἱ ἀ ῆ ῦ ῦ

Λαβών ο ν τήν χαράν ταύτην τήν μεγάλην, τήν νεκλάλητον,ὖ ἀ γάπησον α τόν λ δυνάμει, δεικνύων καρπόν ξιον τ ς μετανοίας,ἀ ὐ ὅ ῃ ἄ ῆ

κράζων μετά το γίου Παύλου τά μελ δικά κε να. «Τίς μ ςῦ ἁ ῳ ἐ ῖ ἡ ᾶ χωρίσει πό τ ς γάπης το Χριστο , θλ ψις, στενοχωρία, λιμός,ἀ ῆ ἀ ῦ ῦ ῖ ἤ ἤ

διωγμός, γυμνότης, κίνδυνος, φόβος, μάχαιρα; Λέγωνἤ ἤ ἤ ἤ ἤ α τ , τι θανατούμεθα λην τήν μέραν, λογίσθημεν ς πρόβαταὐ ῷ ὅ ὅ ἡ ἐ ὡ σφαγ ς. λλ ν τούτοις π σι περνικ μεν, διά το γαπήσαντοςῆ Ἀ ᾿ ἐ ᾶ ὑ ῶ ῦ ἀ

μ ς. Πέπεισμαι γάρ, τι ο τε θάνατος, ο τε ζωή, ο τε γγελοι,ἡ ᾶ ὅ ὔ ὔ ὔ Ἄ ο τε ρχαί, ο τε ξουσίαι, ο τε νεστ τα, ο τε μέλλοντα, ο τεὔ ἀ ὔ ἐ ὔ ἐ ῶ ὔ ὔ δυνάμεις, ο τε ψωμα, ο τε βάθος, ο τε τις κτίσις τέρα δύναταιὔ ὕ ὔ ὔ ἑ

μ ς χωρίσαι πό τ ς γάπης το Θεο τ ς ν Χριστ ησο , τἡ ᾶ ἀ ῆ ἀ ῦ ῦ ῆ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν». Τα τα μή μόνον στόματι δείξ ς μελετ ν, λλῳ ἡ ῶ ῦ ῃ ῶ ἀ ᾿ ργοις. Φησί γάρ˙ « ν τ πομον μ ν κτήσασθε τάς ψυχάςἔ ἐ ῇ ὑ ῇ ὑ ῶ μ ν». ὑ ῶ

Μεγάλου ξιώματος γένου, μεγάλα καί ξια ργα δε ξον πομον ςἀ ἐ ἄ ἔ ῖ ὑ ῆ καί ε χαριστίας, δι ν στί προσδοκία τ ς τελειότητος, ς γενώμεθαὐ ᾿ ὥ ἐ ῆ ἧ

ξιοι ν νόματι το Πατρός καί το Υ ο καί το γίου Πνεύματος.ἄ ἐ ὀ ῦ ῦ ἱ ῦ ῦ Ἁ μήν. Ἀ

Μάλαξον τα τα συνεχ ς καί νεργ ς, καί γεύου α τ ν τ ςῦ ῶ ἐ ῶ ὐ ῶ ῆ γλυκύτητος π ς ε ωδιάζουσί σου τήν ψυχήν καί τ ν ντυχε νῶ ὐ ῶ ἐ ῖ δυναμένων˙ νδρίζου ν Κυρί , καί σχυε, ε λαβέστατε. ἀ ἐ ῳ ἴ ὐ

Page 149: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σια'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

δελφέ νδρέα, ε πεν Κύριος τι λίας δη λθε. Κ γώ σοι λέγω,Ἀ Ἀ ἶ ὁ ὅ Ἠ ἤ ἦ ἀ τι νοητός σου Λάζαρος, δη γέρθη καί λύθη τ ν δεσμ ν, καίὅ ὁ ἤ ἠ ἐ ῶ ῶ πληρώθη π α τόν, διέρρηξας τούς δεσμούς μου. Λοιπόν καί α τόςἐ ἐ ᾿ ὐ ὐ φείλεις θ σαι θυσίαν α νέσεως τ λύσαντι, να μή πάλιν διάὀ ῦ ἰ ῷ ἵ

ραθυμίας μπέσ ς ε ς τούς πρώτους δεσμούς, κατά τόν λόγον τοἐ ῃ ἰ ῦ Σωτ ρος λέγοντος˙ δού γιής γέγονας καί τά λοιπά. Ε χαρίστησονῆ ἰ ὑ ὐ τ Θε ˙ μέλλει γάρ α τ καί φροντίζει σου καί ο κονομε ν π σιν,ῷ ῷ ὐ ῷ ἰ ῖ ἐ ᾶ άν καί σύ μείν ς θέλων. γίαινε ψυχ καί σώματι˙ καί ε ξαι πέρἐ ῃ Ὑ ῇ ὖ ὑ μο . ἐ ῦ

σιβ'

α τός τ ς τοιαύτης τυγχάνων δωρε ς τησε καί παράθεσιν α τὉ ὐ ῆ ᾶ ᾔ ὐ ῷ τε καί το ς σύν α τ . ῖ ὐ ῷ

πόκρισις Ἀ

Δο λε το Θεο το ψίστου νδρέα, σύνδουλε δέ μο τοῦ ῦ ῦ ῦ Ὑ Ἀ ἐ ῦ ῦ λαχίστου˙ ε ρήνη σοί καί το ς λοιπο ς συνδούλοις μ ν, πό Θεοἐ ἰ ῖ ῖ ἡ ῶ ἀ ῦ

Πατρός καί Κυρίου μ ν, ησο Χριστο . Δ λον μ ν ποι , τι πρόἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ῆ ὑ ῖ ῶ ὅ τ ς α τήσεως μ ν, δη γώ παρεθέμην μ ς τ γί καίῆ ἰ ὑ ῶ ἤ ἐ ὑ ᾶ ῇ ἁ ᾳ προσκυνητ καί μοουσί , ζωοποι τε καί νάρχ Τριάδι, νῇ ὁ ῳ ῶ ἀ ῳ ἐ παραθέσει φυλακτηρίου πό παντός κακο . Ο θέλω δέ μ ςἀ ῦ ὐ ὑ ᾶ

γνοε ν καί το το˙ τι στίν λλη παράθεσις, φοβερωτέρα,ἀ ῖ ῦ ὅ ἐ ἄ ναγκαιοτέρα καί φρικτή˙ ποθεινοτέρα καί γαπητή˙ ντιμοτέρα καίἀ ἀ ἐ νδοξοτέρα˙ καί ποία στίν, κούσατε. ταν καταισχύνηται ἐ ἐ ἀ Ὅ ὁ

μισόκαλος χθρός μ ν, κούων τ ς μακαρίας κείνης καί ζωοποιοἐ ἡ ῶ ἀ ῆ ἐ ῦ φων ς το Σωτ ρος μ ν πρός μ ς, τ ς πλήρους χαρ ς καίῆ ῦ ῆ ἡ ῶ ἡ ᾶ ῆ ᾶ ε φροσύνης καί γαλλιάσεως, φωτιζούσης νεκλαλήτ λαμπρότητιὐ ἀ ἀ ῳ καί λεγούσης˙ «δε τε ο ε λογημένοι το Πατρός μου,ῦ ἱ ὐ ῦ κληρονομήσατε τήν τοιμασμένην μ ν βασιλείαν πό καταβολ ςἡ ὑ ῖ ἀ ῆ κόσμου», τότε γίνεται μεγάλη α το παράθεσις, ταν παραδοθ ἡ ὐ ῦ ὅ ῇ ἡ βασιλεία τ Θε καί Πατρί˙ α τη στί, καί χωρίς ταύτης λλη ο κῷ ῷ ὕ ἐ ἄ ὐ στι˙ καί π ς γίνεται, κούσατε. καστος τ ν γίων προσφέρωνἔ ῶ ἀ Ἕ ῶ ἁ

ο ς σωσεν υ ούς τ Θε (σελ. 438) λαμπρ τ φων μετά πολλ ςὕ ἔ ἱ ῷ ῷ ᾶ ῇ ῇ ῆ καί μεγάλης τ ς παρρησίας, θαυμαζόντων τ γίων γγέλων, καίῆ ῷ ἁ Ἀ

λων τ ν πουρανίων δυνάμεων, λέγει˙ « δού γώ καί τά παιδία ὅ ῶ ἐ ἰ ἐ ἅ μοί δωκεν Θεός». Καί ο μόνον α τούς λλά καί αυτόνἔ ὁ ὐ ὐ ἀ ἑ παραδίδωσι τ Θε ˙ καί τότε γίνεται Θεός τά πάντα ν π σιν. ῷ ῷ ὁ ἐ ᾶ

Page 150: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε ξασθε ο ν να φθάσωμεν. Μακάριος γάρ προσδοκ ν καίὔ ὖ ἵ ὁ ῶ φθάνων.

Ε ξασθε πέρ μο γαπητοί. ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ

σιγ'

α τός φαντασίας καί πειρασμούς πομένων κ τ ν δαιμόνων, καίὉ ὐ ὑ ἐ ῶ θαυμάζων τι μετά τήν τοσαύτην φιλανθρωπίαν καί τάς τ νὅ ῶ μελλόντων γαθ ν παγγελίας τα τα φίσταται, ρώτησε τόν α τόνἀ ῶ ἐ ῦ ὑ ἠ ὐ μέγαν Γέροντα περί τούτου˙ καί ε τι στανται α σφραγίδες τ νἰ ἔ ἵ ἱ ῶ παγγελι ν. ἐ ῶ

πάντησις Ἀ Βαρσανουφίου,

Ε ρήνη πολλή το ς γαπ σι τόν Κύριον, καί ο κ στιν α το ςἰ ῖ ἀ ῶ ὐ ἔ ὐ ῖ σκάνδαλον. Ε ρήνη σοι σται ν Θε , τιμιώτατε δελφέ, καίἰ ἔ ἐ ῷ ἀ

μόφρον. Μή κλύσ σε τ ν δαιμονικ ν παθ ν καί φαντασι νὁ ἐ ῃ ὁ ῶ ῶ ῶ ῶ χλος, πλεονάζουσι τήν ρετήν, άν μετά κριβείας προσέχωμενὄ ἀ ἐ ἀ

παρασχε ν μικράν πομονήν. Φησί γάρ περί το σωζομένου διάῖ ὑ ῦ πίστεως δικαίου˙ « τι άν ποστείληται, ο κ ε δοκε ψυχή μου νὅ ἐ ὑ ὐ ὐ ῖ ἡ ἐ α τ ». ὐ ῷ

Μή ο ν χαυνώσωμεν τό σχοινίον, να μή πολέσωμεν τά δοθένταὖ ἵ ἀ μ ν παρά το φιλανθρώπου καί ε σπλάγχνου Θεο ˙ α το γάρ στιἡ ῖ ῦ ὐ ῦ ὐ ῦ ἐ

τό παρασχε ν καί μ ν τό φυλάξαι. Καί μή θαυμάσ ς, ε μετά τάςῖ ἡ ῶ ῃ ἰ γίας παγγελίας καί τά μεταμέλητα χαρίσματα, πάλιν κινο σι πρόςἁ ἐ ἀ ῦ

σέ τά τιμα α τ ν πάθη, προσδοκ ντες συλ σαι τόν πειρονἄ ὑ ῶ ῶ ῆ ἄ πλο τον, λλά μιμνήσκου τ ς μετά τήν το Δεσπότου μ ν Θεο ,ῦ ἀ ῆ ῦ ἡ ῶ ῦ περί το ν γίοις καί νδόξου ώβ μαρτυρίας, ναιδείας α τ ν.ῦ ἐ ἁ ἐ Ἰ ἀ ὐ ῶ Πόσους πειρασμούς καί μηχανήματα κίνησαν καταβαλε ν τόνἐ ῖ πύργον, καί ο κ δυνήθησαν! Ο δέ συλ σαι σχυσαν τόν θησαυρόνὐ ἠ ὐ ῆ ἴ τ ς λαμπρ ς α το πίστεως καί ε χριστίας. Λαμπρότερον γάρῆ ᾶ ὐ ῦ ὐ δειξεν πρός τό π ρ μιλία τό χρυσίον, το τ στιν περβολήἔ ἡ ῦ ὁ ῦ ᾿ ἔ ἡ ὑ

τ ν πειρασμ ν τόν δίκαιον. (σελ. 440) φ κε γάρ Θεός καίῶ ῶ Ἀ ῆ ὁ συνεχώρησε καί μετά τήν δίαν α το περί το δικαίου μαρτυρίανἰ ὑ ῦ ῦ πειρασθ ναι τόν δο λον, πρός μείζονα ε δοκίμησιν καί δόξαν τοῆ ῦ ὐ ῦ Δεσπότου καί ναπολογίαν τ ν χθρ ν. ἀ ῶ ἐ ῶ

Μή ο ν κκακήσ ς, στήκουσι γάρ α σφραγίδες τ ν παγγελι ν,ὖ ἐ ῃ ἱ ῶ ἐ ῶ λλά πόμεινον τόν Κύριον. « γάρ πομείνας ε ς τέλος ο τοςἀ ὑ Ὁ ὑ ἰ ὗ

σωθήσεται», ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούςἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

σιδ'

Page 151: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν˙ σπαρέντος νῦ ὐ ἐ α τ λογισμο , τι τό μή γκρατεύεσθαι πό βρωμάτων, κωλύειὐ ῷ ῦ ὅ ἐ ἀ α τόν φθάσαι ε ς τά πηγγελμένα α τ . ὐ ἰ ἐ ὐ ῷ

Ο χ ς ξουδεν ν τήν γκράτειαν καί τήν πολιτείαν, λέγω εί τὐ ὡ ἐ ῶ ἐ ἀ ῇ γάπ σου ποι σαι τήν χρείαν το σώματος ς χρή˙ μή γένοιτο˙ἀ ῃ ῆ ῦ ὡ λλ τι άν μή σωθεν ργασία βοηθήσ μετά Θεόν τ νθρώπ ,ἀ ᾿ ὅ ἐ ἡ ἔ ἐ ῃ ῷ ἀ ῳ

μάτην κοπι ε ς τήν ξωτικήν. Διά το το γάρ ε πεν Κύριος « τι οᾷ ἰ ἐ ῦ ἶ ὁ ὅ ὐ τά ε σπορευόμενα ε ς τό στόμα κοινο τόν νθρωπον, λλά τάἰ ἰ ῖ ἄ ἀ κπορευόμενα κ το στόματος». Καί γάρ σωτέρα ργασία μετάἐ ἐ ῦ ἡ ἐ ἐ

πόνου καρδίας, φέρει τήν ληθινήν συχίαν τ ς καρδίας, καί ἀ ἡ ῆ ἡ τοιαύτη συχία φέρει τήν ταπείνωσιν, καί ταπείνωσις ποιε τόνἡ ἡ ῖ

νθρωπον ε ναι κατοικητήριον Θεο . Καί πό τ ς κατοικήσεωςἄ ἶ ῦ ἀ ῆ ταύτης ξορίζονται ο πονηροί δαίμονες, καί τούτων ρχηγόςἐ ἱ ὁ ἀ διάβολος, σύν το ς τίμοις α τ ν πάθεσι. Καί ε ρίσκεται ῖ ἀ ὑ ῶ ὑ ὁ

νθρωπος ναός Θεο γιασμένος, πεφωτισμένος, κεκαθαρμένος,ἄ ῦ ἡ πάσης ε ωδίας καί γαθωσύνης καί γαλλιάσεως. Καί ε ρίσκεταιὐ ἀ ἀ ὑ θεοφόρος νθρωπος, μ λλον δέ καί θεός, διά τόν ε πόντα˙ « γώὁ ἄ ᾶ ἰ ἐ ε πα θεοί στε καί υ οί το ψίστου πάντες». ἶ ἐ ἱ ῦ ὑ

Μή ο ν θορυβήσ σε λογισμός, μ λλον δέ πονηρός, τι τάὖ ῃ ὁ ᾶ ὁ ὅ σωματικά βρώματα κωλύουσί σε φθάσαι ε ς τάς παγγελίας˙ για γάρἰ ἐ ἅ ε σι καί ο κ στιν πό καλο κακόν ποβαίνειν. λλά τά διάἰ ὐ ἔ ἀ ῦ ἀ Ἀ στόματος ξερχόμενα πό τ ς καρδίας πεμπόμενα κωλύει καίἐ ἀ ῆ μποδίζει τόν νθρωπον διά τάχους λθε ν ε ς (σελ. 442) τάςἐ ἄ ἐ ῖ ἰ

προκειμένας α τ παγγελίας. Ποι ν ο ν τήν χρείαν το σώματοςὐ ῷ ἐ ῶ ὖ ῦ μή διακριθ ς, λλά ποίησον τήν δύναμιν το σω νθρώπου τοῇ ἀ ῦ ἔ ἀ ῦ πονέσαι καί ταπειν σαι τούς λογισμούς α το καί τότε νοίγει ῶ ὐ ῦ ἀ ὁ Θεός τούς φθαλμούς τ ς καρδίας σου, δε ν τό φ ς τό ληθινόν καίὀ ῆ ἰ ῖ ῶ ἀ συνιέναι ε πε ν, τι χάριτί ε μι σεσωσμένος, ν Χριστ ησο τἰ ῖ ὅ ἰ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

σιε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή, δέσποτα, ς ο δας, σθενής ε μι ψυχ καί σώματι, δέομαίἘ ὡ ἶ ἀ ἰ ῇ σου παρακάλεσον τόν Θεόν παρασχε ν μοι δύναμιν καί βοήθειαν ε ςῖ ἰ τήν πομονήν, να ε χαρίστως βαστάσω τά περχόμενά μοι. ὑ ἵ ὐ ἐ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου

δελφε νδρέα, μαθε ν θέλω τήν γάπην σου τι πάντα τάἈ Ἀ ῖ ἀ ὅ χαρίσματα διά τ ς λεύσεως το γίου Πνεύματος δίδονται καίῆ ἐ ῦ ἁ πολυμερ ς καί πολυτρόπως γίνονται. Ποτέ γάρ δωκεν Θεός τόῶ ἔ ὁ πνε μα το ς ποστόλοις κβαλε ν δαιμόνια˙ ποτέ δέ πιτελε ν άσεις˙ῦ ῖ Ἀ ἐ ῖ ἐ ῖ ἰ

Page 152: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ποτέ δέ τό προορ ν καί ποτέ γείρειν νεκρούς˙ τό δέ τέλειον, τόᾶ ἐ φιέναι μαρτίας καί λευθερ σαι ψυχάς κ σκότους καί γαγε ν ε ςἀ ἁ ἐ ῶ ἐ ἀ ῖ ἰ

τό φ ς. δού ο ν δέομαι το Θεο , να μετά τήν λευθερίαν τ ςῶ Ἰ ὖ ῦ ῦ ἵ ἐ ῆ ψυχ ς σου, δώ σοι τό Πνε μα τό γιον ε ς πομονήν καίῆ ῃ ῦ ἅ ἰ ὑ ε χαριστίαν˙ καί να α σχυνθ ξ ναντίας, μή χων καθ μ νὐ ἵ ἰ ῇ ὁ ἐ ἐ ἔ ᾿ ἡ ῶ

πολογίαν. Συνέργησον καί σύ μικρόν πυκτεύων κτήσασθαι καίἀ δίδωσιν πλούσιος ν λέει Θεός. ὁ ἐ ἐ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

σις'

ρώτησις Ἐ

Παρακαλ σε, δέσποτα, μνημονεύειν μου πάντοτε καί δήλωσόν μοιῶ π ς δε παρελθε ν μετά το πλησίον ο κο ντος δελφο μ ν. ῶ ῖ ῖ ῦ ἰ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ

(σελ. 444) πόκρισις Ἀ

δελφέ, γραπτόν στι, « τι άν πιλάθωμαί σου ερουσαλήμ,Ἀ ἐ ὅ ἐ ἐ Ἱ πιλησθείη δεξιά μου» καί τά λοιπά˙ τα τα περί μνήμης. ἐ ἡ ῦ

Περί δέ το π ς δε παρελθε ν μετά το πλησίον˙ θέλων ρέσαι τῦ ῶ ῖ ῖ ῦ ὅ ἀ ῷ Θε , κόπτει τό θέλημα α το τ πλησίον, βιαζόμενος αυτόν. Φησίῷ ὑ ῦ ῷ ἑ γάρ «βιαστ ν στιν βασιλεία το Θεο , καί βιασταί ρπάζουσινῶ ἐ ἡ ῦ ῦ ἁ α τήν». Μάθε ο ν π ς ναπαύεται δελφός, καί ο τω ποίησον,ὐ ὖ ῶ ἀ ὁ ἀ ὕ καί ε ρίσκεις καί σύ νάπαυσιν παρά το Θεο , ν Χριστ ησοὑ ἀ ῦ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

σιζ'

Ο τος δελφός, πλησίον ο κ ν το σθενο ντος Γέροντος,ὗ ὁ ἀ ὁ ἰ ῶ ῦ ἀ ῦ συμπαθήσας τ α το σθενεί τησε πάνυ τόν μέγαν Γέρονταῇ ὐ ῦ ἀ ᾳ ᾔ ε ξασθαι πέρ α το . ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ

δελφέ χληρέ, ε δεις τήν δωρεάν το Θεο , διατί πό καιρο ε ςἈ ὀ ἰ ᾔ ῦ ῦ ἀ ῦ ἰ καιρόν παιδεύει τόν δο λον α το νδρέαν ς ε σπλαγχνος Πατήρ,ῦ ὑ ῦ Ἀ ὥ ὔ δόξασας ν τόν Θεόν, να ποστομίσ τό μιαρόν στόμα τοἐ ἄ ἵ ἀ ῃ ῦ

δράκοντος, να μή ε ρ κατ α το πρόφασιν ν μέρ κρίσεως διάἵ ὕ ῃ ᾿ ὐ ῦ ἐ ἡ ᾳ τάς μεγάλας παγγελίας, τάς α τ παγγελθε σας πό το Θεο , διἐ ὐ ῷ ἐ ῖ ὑ ῦ ῦ ᾿ μο το λαχίστου δούλου καί χρείου. Τί δέ; Νομίζεις τι οἐ ῦ ῦ ἐ ἀ ὅ ὐ

συμπάσχω α τ περισσότερον παντός νθρώπου; Ναί. πεί ποὐ ῷ ἀ Ἐ ῦ

Page 153: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

στιν, τι « άν πάσχ ν μέλος, συμπάσχει λα τά μέλη»; Ε μετάἐ ὅ ἐ ῃ ἕ ὅ ἰ ληθείας δει τήν λαμπρότητα τ ν προκειμένων α τ , μελ δ σαιἀ ᾔ ῶ ὐ ῷ ῳ ῆ

ε χε σύν τ Παύλ , ε χαριστ ν γαλλιώμενος καί λέγων˙ « τι ο κἶ ῷ ῳ ὐ ῶ ἀ ὅ ὐ ξια τά παθήματα το ν ν καιρο πρός τήν μέλλουσαν δόξανἄ ῦ ῦ ῦ ποκαλυφθ ναι ε ς μ ς». Θεός νδυναμώσοι α τόν, καί πέμψοιἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ Ὁ ἐ ὐ

α τ τό μέγα λεος. ὐ ῷ ἔ

σπάζομαι μ ς ν Πνεύματι γί , θεωρ ν σύν Θε τήν προκοπήνἈ ὑ ᾶ ἐ ἁ ῳ ῶ ῷ μ ν, τήν ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούςὑ ῶ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ

α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

σιη'

α τός δελφός ζητ ν δι αυτο πηρετε ν τ Γέροντι κατάὉ ὐ ἀ ῶ ᾿ ἑ ῦ ὑ ῖ ῷ δύναμιν σύν τ α το πηρέτ <καί> το Γέροντος διακρινομένουῷ ὐ ῦ ὑ ῃ ῦ καί μή θέλοντος πηρετε σθαι παρ α το , διά τόν λόγον το ββὑ ῖ ᾿ ὐ ῦ ῦ Ἀ ᾶ Θεοδώρου το ν τ Φέρμ , μή νεχομένου πιτάξαι τ δίῦ ἐ ῇ ῃ ἀ ἐ ῷ ἰ ῳ μαθητ , ρώτησε τόν λλον Γέροντα περί τούτου. ῇ ἠ ἄ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Θεός το ο ρανο καί τ ς γ ς, προσθείη τ πίστει σου, Ὁ ῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ῇ ὦ τιμώτατε καί προσφιλέστατε δελφέ, καί νδυναμώσοι τήν γάπηνἀ ἐ ἀ σου ν τ φόβ α το , το πληρ σαι τήν καλήν προαίρεσίν σου ε ςἐ ῷ ῳ ὐ ῦ ῦ ῶ ἰ τόν πλησίον˙ στε άν κοπι ς μικρόν κατά δύναμιν, ο κ ποστερεὥ ἐ ᾷ ὐ ἀ ῖ σε Θεός τόν μισθόν το κόπου σου. Ε τι ο ν δύνασαι νάπαυσονὁ ῦ ἴ ὖ ἀ τόν Γέροντα καί ρέσει τ Θε πέρ λατρείας, πέρ θυσίας. δέ οἀ ῷ ῷ ὑ ὑ Ἅ ὐ δύνασαι, να ποιήσ δελφός. ἵ ῃ ὁ ἀ

Ο κ φείλει δέ Γέρων διακριθ ναι πηρετούμενος παρ μ νὐ ὀ ὁ ῆ ὑ ᾿ ἡ ῶ σθενής ν, λλ ε χαριστε ν τ Θε , καί ε χεσθαι πέρ μ ν.ἀ ὤ ἀ ᾿ ὐ ῖ ῷ ῷ ὔ ὑ ὑ ῶ σθενείς ο ν ν, ο κ φείλει κρατ σαι τόν λόγον το ββἈ ὖ ὤ ὐ ὀ ῆ ῦ ἀ ᾶ

Θεοδώρου, λέγοντος περί το δελφο , τι ο κ ε μί κινοβιάρχης ναῦ ἀ ῦ ὅ ὐ ἰ ἵ πιτάξω α τ ˙ άν θέλ ποι σαι, βλέπει με ποιο ντα, ποιησάτω.ἐ ὐ ῷ ἐ ῃ ῆ ὅ ῦ

Τα τα γάρ λεγεν ββ ς Θεόδωρος, τι δύνατο ποι σαι τήνῦ ἔ ὁ ἀ ᾶ ὅ ἐ ῆ χρείαν α το , καί πηρετε ν λλοις. Ο τος δέ σθενής στι. Καίὐ ῦ ὑ ῖ ἄ ὗ ἀ ἐ καστος δέ φείλει πρός τό μέτρον α το καί τήν κατάστασιν διάγεινἕ ὀ ὑ ῦ ν φόβ Θεο , ε χαριστ ν α τ πάντοτε τι δι α το λλοιἐ ῳ ῦ ὐ ῶ ὐ ῷ ὅ ᾿ ὐ ῦ ἄ

λαμβάνουσι τόν μισθόν. Μή ο ν φθονήσ τ θέλοντι κο σαι τοὖ ῃ ῷ ἀ ῦ ῦ λέγοντος˙ « σθένησα καί διακονήσατέ μοι». Ο κ παιτε Θεός τόνἠ ὐ ἀ ῖ ὁ

σθενο ντα, καθώς πολλάκις κούσαμεν, ε μή μόνον τήνἀ ῦ ἠ ἰ ε χαριστίαν καί τήν πομονήν. Α ται γάρ πρεσβεύουσιν πέρ τ ςὐ ὑ ὗ ὑ ῆ

δυναμίας νώπιον το Θεο . Μή διακριθ ο ν πηρετούμενος πέρἀ ἐ ῦ ῦ ῇ ὖ ὑ ὑ το ο ουδήποτε δελφο , θέλοντος διά τόν Θεόν κοπι ν, καί μή ε π ˙ῦ ἱ ἀ ῦ ᾶ ἴ ῃ βαρ το τον, θλίβω το τον˙ λλ ε π ˙ δύναται σος ε ναι τῶ ῦ ἤ ῦ ἀ ᾿ ἴ ῃ ἶ ἶ ῷ

πηρετο ντι ( σ. πηρετ ν) το ς κακουμένοις, πότε Θεόςὑ ῦ ἴ ὁ ὑ ῶ ῖ ὁ ὁ πληροφόρησεν α τόν ποι σαι αυτ μισθόν π μο . Κύριοςἐ ὐ ῆ ἑ ῷ ἀ ᾿ ἐ ῦ Ὁ νδυναμώσοι α τόν, κ μέ μή κατακρίνει. Τα τα φυλαξάτω, καίἐ ὐ ἀ ῦ

Page 154: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ο κε τε μετ ε ρήνης, χάριτι Χριστο το Θεο μ ν. ἰ ῖ ᾿ ἰ ῦ ῦ ῦ ἡ ῶ

(σελ. 448) Πρό πάντων « λλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί ο τωςἀ ὕ ναπληρώσετε τόν νόμον το Χριστο ». Καί πί τούτοιςἀ ῦ ῦ ἐ

μνημονεύσωμεν τι θάνατος ο χρονίζει φθάσαι. Καί δουλεύσατεὅ ὁ ὐ τ Κυρί ν φόβ καί τ πλησίον, να δι α το κληρονομήσητεῷ ῳ ἐ ῳ ῷ ἵ ᾿ ὐ ῦ τήν θάνατον ζωήν, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, ν χοντεςἀ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ἐ ᾧ ἔ τήν λπίδα μή μεριμνήσητε ε ς τήν α ριον˙ α τ γάρ μέλλει περίἐ ἰ ὔ ὐ ῷ

μ ν. Καί άν πιρρίψωμεν τήν μέριμναν μ ν π α τόν, α τόςἡ ῶ ἐ ἐ ἡ ῶ ἐ ᾿ ὐ ὐ μ ν φροντίσει ς θέλει. ἡ ῶ ὡ

Α τ δόξα. μήν. ὐ ῷ ἡ Ἀ

σπάζομαι μ ς ν Κυρί , παρακαλ ν ε ξασθαι πέρ μο διά τήνἈ ὑ ᾶ ἐ ῳ ῶ ὔ ὑ ἐ ῦ γάπην. ἀ